Монополиялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістемені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 2 сәуірдегі № 302 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 14 сәуірде № 10719 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2018 жылғы 4 мамырдағы № 173 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Ұлттық экономика министрінің 04.05.2018 № 173 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Бәсекелестік туралы" 2008 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 39-бабының 16) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Монополиялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістеме бекітілсін.

2. "Монополиялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістемені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау агенттігі (Монополияға қарсы агенттік) төрағасының 2013 жылғы 28 мамырдағы № 139-НҚ бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8534 тіркелген, 2013 жылғы 14 тамыздағы № 251 (27525) "Егемен Қазақстан" газетінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитетіне заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның мерзімдік баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика бірінші вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

Е. Досаев

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 2 сәуірдегі № 302 бұйрығымен бекітілген

Монополиялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістеме

1. Монополиялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістеме (бұдан әрі – Әдістеме) "Бәсекелестік туралы" 2008 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 39-бабының 16) тармақшасына сәйкес әзірленді.

Осы Әдістеменің мақсаты тиісті тауар нарығында үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектісі (бұдан әрі – Субъект) белгілейтін монополиялық төмен бағаны айқындау болып табылады.

2. Осы Әдістеме монополиялық төмен бағаны белгілеуден көрінетін үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану бөлігінде Қазақстан Республикасының монополияға қарсы заңнамасының бұзылуы анықталған кезде қолданылады.

3. Осы Әдістемеде қолданылатын ұғымдар мен терминдер Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалатын мағыналарда пайдаланылады.

4. Монополиялық төмен бағаны белгілеу туралы мәліметтерді қарау шеңберінде монополияға қарсы орган ведомствосы мынадай іс-әрекеттерді жүргізеді:

1) тауар нарығында бағаларды мемлекеттік реттеудің болу фактісін белгілейді;

2) Заңмен бекітілген бәсекелестік нарықта қандай да бір тауарды өндіруге, өткізуге немесе сатып алуға арналған мемлекеттің айрықша құқығының (мемлекеттік монополия) болу фактісін белгілейді;

3) нарық субъектісінің Үстем немесе монополиялық, жағдайға ие нарық субъектілерінің мемлекеттік тізілімінде (бұдан әрі – Тізілім) болмау фактісін белгілейді;

4) Тізілімге енгізілген нарық субъектісінің үстем үлесін белгілейді.

5. Осы Әдістеменің 4-тармағының 1), 2), 3) тармақшаларында көзделген шарттардың біреуі белгіленген жағдайда, монополиялық төмен бағаны белгілеу туралы тергеу жүргізілмейді.

6. Монополияға қарсы орган ведомствосы тауар нарығына талдау жүргізгеннен және Субъектіні Тізілімге енгізгеннен кейін нарық субъектісінің іс-әрекеттерінде монополияға қарсы заңнаманы бұзушылық белгілерінің болуын көрсететін нақты деректер болған кезде Заңда белгіленген тәртіппен тергеу жүргізеді.

7. Монополияға қарсы орган ведомствосы монополиялық төмен бағаның мынадай:

1) осы баға нақ сол тауар нарығында Субъектімен бір тұлғалар тобына кірмейтін нарық субъектісі белгілейтін бағадан төмен болу;

2) осы баға осындай тауарды өндіру мен өткізудің нақты шығыстары сомасынан төмен болу белгілерін анықтау мақсатында тауар нарығындағы тауар өндіру (өткізу) бағасының серпініне талдау жүргізеді.

8. Тергеумен Субъектінің монополиялық төмен бағаны белгілеу фактісінің болуы анықталуы қажет.

9. Монополияға қарсы орган ведомствосы тиісті тауар нарығында Субъектімен бір тұлғалар тобына кірмейтін нарық субъектілері белгілейтін тауар бағасының деңгейін талдайды. Бағаларды талдау кезінде тауардың сапалық параметрлері ескеріледі.

10. Субъект белгілеген баға нақ сол тауар нарығында Субъектімен бір тұлғалар тобына кірмейтін нарық субъектілері белгілеген бағадан жоғары болған жағдайда, онда Субъектінің бағасы монополиялық төмен болып табылмайды.

Егер Субъект белгілеген баға нақ сол тауар нарығында Субъектімен бір тұлғалар тобына кірмейтін, нарық субъектілері белгілейтін бағадан төмен болса, монополияға қарсы орган ведомствосы Субъектінің осындай тауарды өндіру және өткізудің нақты шығыстарына талдау жүргізеді және Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауарға Субъектінің төмен баға белгілеуінің мән-жайын анықтайды.

11. Шешім қабылдау үшін монополияға қарсы орган ведомствосы талдау, оның ішінде:

1) Субъектінің қаржылық-шаруашылық қызметіне;

2) Субъектінің жағдайы үстем деп танылатын тауардың өндірістік және толық өзіндік құнының серпініне;

3) Субъектінің жағдайы үстем деп танылатын тауар бағасының серпініне;

4) Субъектінің тауар өндіру (өткізу) көлемінің серпініне;

5) нәтижесінде Субъектінің жағдайы үстем деп танылатын тауар бағасы тікелей немесе жанама қалыптастырылатын шарттарға;

6) өндірістік шығындарға және кезең шығыстарына;

7) Субъект ұсынған өзге де негіздемелік материалдарға жүргізеді.

12. Субъектінің жағдайы үстем деп танылған тауар өндірумен (өткізумен) тікелей байланысты Субъектінің нақты шығыстарын айқындау кезінде:

1) растайтын құжаттарда (шарттар, шот-фактуралар) көзделген бағаларды және материалдық ресурстардың физикалық көлемін негізге ала отырып, тауардың бір бірлігін шығаруға арналған шикізат, материалдар, отын, материалдық ресурстар энергиясы шығысының қолданылатын нормаларын және (немесе) материалдық ресурстардың жылдық нормаларын негізге ала отырып айқындалатын өзіндік құнға кіретін материалдық шығыстар;

2) еңбек жағдайлары үшін еңбек заңнамасына сәйкес еңбекақы төлеу жүйесінде көзделген қосымша ақылар мен үстемеақылар төлеуді қоса алғанда, персоналға еңбекақы төлеуге жұмсалған шығыстар;

3) қарыз қаражаттары үшін сыйақы төлеуге арналған шығыстар;

4) Субъектінің тауар өндіруіне (өткізуіне) тікелей қатысты басқа да шығыстар ескеріледі.

13. Субъектінің өндірілетін (өткізілетін) тауарға төмен бағаны белгілеуінің мән-жайын талдау кезінде монополиялық төмен бағаны белгілеуден көрінетін, Субъектінің іс-әрекеттері үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану деп танылмайтын мынадай мән-жайлар ескеріледі:

1) тез бұзылатын тауарларды өткізу;

2) тауарды сақтау мүмкіндігінің болмауы;

3) тауар өндірудің (өткізудің) маусымдылығы;

4) ақауы немесе бүлінуі салдарынан тауар бағасын арзандату;

5) бәсекелестікті шектеуге әкеп соқпайтын жарнамалық немесе қайырымдылық акцияларын өткізу;

6) Субъектінің осы тауарды өндіруді (өткізуді) тоқтатуына байланысты жаппай сатуды жүргізу;

7) сыртқы факторлардан туындаған нарықта бағаның жалпы төмендеуі.

14. Талдау нәтижелері бойынша лауазымды тұлға (лауазымды тұлғалар) Заңның 67-бабына сәйкес қорытынды дайындайды.

15. Монополиялық төмен баға белгіленген жағдайда, монополияға қарсы орган ведомствосы Заңның 68-бабына сәйкес монополиялық табыстың есебін жүргізеді.

Об утверждении Методики по выявлению монопольно низкой цены

Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 2 апреля 2015 года № 302. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 апреля 2015 года № 10719. Утратил силу приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 4 мая 2018 года № 173 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратил силу приказом Министра национальной экономики РК от 04.05.2018 № 173 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 16) статьи 39 Закона Республики Казахстан от 25 декабря 2008 года "О конкуренции", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Методику по выявлению монопольно низкой цены.

2. Признать утратившим силу приказ Председателя Агентства Республики Казахстан по защите конкуренции (Антимонопольное агентство) от 28 мая 2013 года № 139-ОД "Об утверждении Методики по выявлению монопольно низкой цены" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8534, опубликованный в газете "Казахстанская правда" от 14 августа 2013 года № 251 (27525).

3. Комитету по регулированию естественных монополий и защите конкуренции Министерства национальной экономики Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством порядке:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа направление на официальное опубликование настоящего приказа в периодических печатных изданиях и информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на первого вице-министра национальной экономики Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

Е. Досаев

Утверждена приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 2 апреля 2015 года № 302

Методика по выявлению монопольно низкой цены

1. Методика по выявлению монопольно низкой цены (далее – Методика) разработана в соответствии с подпунктом 16) статьи 39 Закона Республики Казахстан "О конкуренции" от 25 декабря 2008 года (далее – Закон).

Целью настоящей Методики является определение монопольно низкой цены, устанавливаемой субъектом рынка, занимающим доминирующее или монопольное положение на соответствующем товарном рынке (далее – Субъект).

2. Настоящая Методика применяется при выявлении нарушений антимонопольного законодательства Республики Казахстан, в части злоупотребления доминирующим или монопольным положением, выразившемся в установлении монопольно низкой цены.

3. Понятия и термины, применяемые в настоящей Методике, используются в значениях, определяемых в законах Республики Казахстан.

4. В рамках рассмотрения сведений об установлении монопольно низкой цены ведомство антимонопольного органа проводит следующие действия:

1) устанавливает факт наличия государственного регулирования цен на товарном рынке;

2) устанавливает факт наличия закрепленного Законом исключительного права государства на производство, реализацию или покупку определенного товара на конкурентном рынке (государственная монополия);

3) устанавливает факт отсутствия субъекта рынка в Государственном реестре субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное положение (далее – Реестр);

4) устанавливает долю доминирования, с которой субъект рынка включен в Реестр.

5. В случае установления одного из условий, предусмотренных подпунктами 1), 2), 3) пункта 4 настоящей Методики, расследование об установлении монопольно низкой цены не проводится.

6. Ведомство антимонопольного органа после проведения анализа товарного рынка и включения Субъекта в Реестр при наличии фактических данных, указывающих на наличие в действиях субъекта рынка признаков нарушений антимонопольного законодательства, проводит расследование в порядке, установленным Законом.

7. Ведомство антимонопольного органа проводит анализ динамики цен производства (реализации) товара на товарном рынке с целью выявления следующих признаков монопольно низкой цены:

1) эта цена ниже цены, которую на этом же товарном рынке устанавливает субъект рынка, не входящий в одну группу лиц с Субъектом;

2) эта цена ниже суммы фактических расходов на производство и реализацию такого товара.

8. Расследованием необходимо определить наличие фактов установления Субъектом монопольно низкой цены.

9. Ведомство антимонопольного органа анализирует уровень цен на товар, которые на соответствующем товарном рынке устанавливают субъекты рынка, не входящие с Субъектом в одну группу лиц. При анализе цен учитываются качественные параметры товара.

10. В случае, если цена, установленная Субъектом, выше цен, которые на этом же товарном рынке устанавливают субъекты рынка, не входящие с Субъектом в одну группу лиц, то цена Субъекта не является монопольно низкой.

Если цена, установленная Субъектом, ниже цен, которые на этом товарном рынке устанавливают субъекты рынка, не входящие с Субъектом в одну группу лиц, ведомство антимонопольного органа проводит анализ фактических расходов Субъекта на производство и реализацию такого товара и выясняет обстоятельства установления Субъектом низкой цены на товар, по которому положение Субъекта признано доминирующим.

11. Для принятия решения ведомство антимонопольного органа проводит анализ, в том числе:

1) финансово-хозяйственной деятельности Субъекта;

2) динамики производственной и полной себестоимости товара, по которому положение Субъекта признано доминирующим;

3) динамики цен на товар, по которому положение Субъекта признано доминирующим;

4) динамики объемов производства (реализации) товара Субъектом;

5) договоров, в результате которых прямо либо косвенно складывается цена товара, по которому положение Субъекта признано доминирующим;

6) производственных затрат и расходов периода;

7) иных обосновывающих материалов, предоставленных Субъектом.

12. При определении фактических расходов Субъекта, непосредственно связанных с производством (реализацией) товара, по которому положение Субъекта признано доминирующим, учитываются:

1) материальные расходы, входящие в себестоимость, определяемые исходя из цен, предусмотренных в подтверждающих документах (договоры, счета-фактуры) и физического объема материальных ресурсов, исходя из применяемых норм расхода сырья, материалов, топлива, энергии материальных ресурсов на выпуск единицы товара и (или) годовых норм материальных ресурсов;

2) расходы по оплате труда персонала, включая выплаты доплат и надбавок за условия труда, предусмотренные системой оплаты труда в соответствии с трудовым законодательством;

3) расходы на выплату вознаграждения за заемные средства;

4) другие расходы, непосредственно относящиеся к производству (реализации) товара Субъекта.

13. При анализе обстоятельств установления Субъектом низкой цены на производимый (реализуемый) товар учитываются следующие обстоятельства, при которых действия Субъекта не признаются злоупотреблением доминирующим или монопольным положением, выразившемся в установлении монопольно низкой цены:

1) реализация скоропортящихся товаров;

2) отсутствие возможности хранения товара;

3) сезонность производства (реализации) товара;

4) уценки товара из-за дефекта или порчи;

5) проведение рекламных и благотворительных акций, не приводящие к ограничению конкуренции;

6) проведение распродажи в связи прекращением производства (реализации) данного товара Субъектом;

7) общим снижением цен на рынке, вызванными внешними факторами.

14. По результатам расследования должностное лицо (должностные лица) готовит (готовят) заключение в соответствии со статьей 67 Закона.

15. В случае установления монопольно низкой цены, ведомством антимонопольного органа производится расчет монопольного дохода в соответствии со статьей 68 Закона.