Монопсониялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістемені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Экономика министрінің 2015 жылғы 2 сәуірдегі № 300 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 14 сәуірдегі № 10720 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің м.а. 2018 жылғы 23 ақпандағы № 70 бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Ұлттық экономика министрінің м.а. 23.02.2018 № 70 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Бәсекелестік туралы" 2008 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 39-бабының 14) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Монопсониялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістемесі бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитетіне заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның мерзімдік баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. "Монопсониялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістемені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау агенттігі (Монополияға қарсы агенттік) төрағасының 2013 жылғы 28 мамырдағы № 141-НҚ бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8537 болып тіркелген, 2013 жылғы 14 тамыздағы № 189 (28128) "Егемен Қазақстан" газетінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика бірінші вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

Е. Досаев

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 2 сәуірдегі № 300 бұйрығымен бекітілген

Монопсониялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістеме

1. Монопсониялық төмен бағаны анықтау жөніндегі әдістеме (бұдан әрі - Әдістеме) "Бәсекелестік туралы" 2008 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі - Заң) 39-бабының 16) тармақшасына сәйкес әзірленді.

Осы Әдістеменің мақсаты тиісті тауар нарығында монопсониялық жағдайға ие нарық субъектісі белгілейтін монопсониялық төмен бағаны айқындау болып табылады.

2. Осы Әдістеме монополиялық жоғары бағаны белгілеуден көрінетін үстем немесе монополиялық жағдайды теріс пайдалану бөлігінде Қазақстан Республикасының монополияға қарсы заңнамасының бұзылуы анықталған кезде қолданылады.

3. Осы Әдістемеде қолданылатын ұғымдар мен терминдер Қазақстан Республикасының заңдарында анықталатын мағыналарда пайдаланылады.

4. Монопсониялық төмен бағаны белгілеу туралы мәліметтерді қарау шеңберінде монополияға қарсы органның ведомствосы мынадай іс-әрекеттерді жүргізеді:

1) тауар нарығында бағаларды мемлекеттік реттеудің болу фактісін белгілейді;

2) Заңмен бекітілген бәсекелестік нарықта қандай да бір тауарды өндіруге, өткізуге немесе сатып алуға арналған мемлекеттің айрықша құқығының (мемлекеттік монополия) болу фактісін белгілейді;

3) жағдайы монопсониялық болып танылатын нарық субъектісінің (бұдан әрі - Субъект) Үстем немесе монополиялық жағдайға ие нарық субъектілерінің мемлекеттік тізілімінде (бұдан әрі - Тізілім) болмау фактісін белгілейді;

4) Тізілімге енгізілген нарық субъектісінің үстем үлесін белгілейді.

5. Осы Әдістеменің 4-тармағының 1), 2), 3) тармақшаларында көзделген талаптардың біреуі белгіленген жағдайда, монопсониялық төмен бағаны белгілеу туралы тергеу жүргізілмейді.

6. Монополияға қарсы органның ведомствосы монополияға қарсы заңнаманы бұзушылық белгілерінің болуын көрсететін нақты деректерді анықтау мақсатында тауар нарығындағы тауар өндіру (өткізу) бағасының және көлемдерінің серпініне, оның ішінде:

1) Субъектінің тауарды нарық субъектісінде монопсониялық жағдайы жоқ бәсекелес нарықтарда қалыптасқан деңгейден төмен баға бойынша сатып алуға;

2) сатылатын (өндірілетін) тауарға сұраныс болған кезде өндіру көлемін қысқарту және тауарды өткізуші нарық субъектісінің (бұдан әрі - Сатушы) қуаттарын толық пайдаланбауына;

3) Субъектінің арандата отырып олардың қызметіне шығындануы салдарынан екі немесе одан да көп Сатушылардың (өндірушілердің) нарықтан кетуіне талдау жүргізеді.

7. Тергеумен Субъектінің монополиялық төмен бағаны белгілеу фактісінің болуы анықталуы қажет.

8. Монопсониялық төмен бағаны белгілеу фактілерін анықтау мақсатында монополияға қарсы органның ведомствосы Сатушының басқа да бәсекелестерінің шығынды болу фактілерін белгілейді.

9. Егер тауарды сатып алу бағасы бәсекелес нарықта немесе салыстырмалы тауар нарығында қалыптасқан деңгейдегі бағадан төмен болса, монополияға қарсы органның ведомствосы осындай тауарды өндіру және өткізу қажеттілігін бағалау мақсатында Сатушының шығыстары мен пайдасына талдау жүргізеді.

10. Шешім қабылдау үшін монополияға қарсы органның ведомствосы салыстырмалы талдау, оның ішінде:

1) Субъектінің, Сатушының және оның бәсекелесінің қаржылық-шаруашылық қызметіне;

2) Субъекті, Сатушы және оның бәсекелесі тауарының өндірістік және толық өзіндік құнының серпініне;

3) Сатушының және оның бәсекелесінің тауар бағасының серпініне;

4) Субъектінің, Сатушының және оның бәсекелесінің тауар өндіру (өткізу) көлемінің серпініне;

5) нәтижесінде Сатушының және оның бәсекелесінің тауар бағасы тікелей не жанама қалыптастырылатын шарттарға;

6) Субъект, Сатушы және оның бәсекелесі ұсынған өзге де негіздемелік материалдарға жүргізеді.

11. Негізделген шешім қабылдау үшін тексерілетін өнім серпінінде Сатушының сатылатын (өткізілетін) тауарына баға құрылымын талдау керек.

Сатушының тауардың бір бірлігі үшін қажетті шығындарын бағалау кезінде қажет болған кезде тиісті тауар нарығындағы басқа субъектілердің ұқсас шығындарын салыстырмалы талдау әдісі қолданылады.

Бұдан басқа, қосымша негіздеме үшін қажет болған кезде Субъекті, Сатушы және тауар нарығындағы басқа да нарық субъектілері бағасының, өзіндік құнының (шығындардың жекелеген баптары) және рентабельділік деңгейінің өсу қарқыны салыстырылады.

Мәселен, өзіндік құны бағасының өсу қарқыны ұқсас нарық субъектілеріне қарағанда, осы көрсеткіштердің өсу қарқынына қарағанда төмен болса, бұл Субъектінің монопсониялық төмен баға белгілеу бөлігінде үстем немесе монополиялық жағдайын теріс пайдалану мүмкіндігін қосымша растай алады.

12. Талдау нәтижелері бойынша лауазымды тұлға (лауазымды тұлғалар) Заңның 67-бабына сәйкес қорытынды дайындайды.

13. Монопсониялық төмен баға белгіленген жағдайда, монополияға қарсы органның ведомствосы Заңның 68-бабына сәйкес монополиялық табыстың есебін жүргізеді.

Об утверждении Методики по выявлению монопсонически низкой цены

Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 2 апреля 2015 года № 300. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 апреля 2015 года № 10720. Утратил силу приказом и.о. Министра национальной экономики Республики Казахстан от 23 февраля 2018 года № 70.

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра национальной экономики РК от 23.02.2018 № 70 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 16) статьи 39 Закона Республики Казахстан от 25 декабря 2008 года "О конкуренции" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Методику по выявлению монопсонически низкой цены.

2. Признать утратившим силу приказ Председателя Агентства Республики Казахстан по защите конкуренции (Антимонопольное агентство) от 28 мая 2013 года № 141-ОД "Об утверждении Методики по выявлению монопсонически низкой цены" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8537, опубликованный в газете "Казахстанская правда" от 14 августа 2013 года № 251 (27525).

3. Комитету по регулированию естественных монополий и защите конкуренции Министерства национальной экономики Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством порядке:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа направление на официальное опубликование настоящего приказа в периодических печатных изданиях и информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на первого вице-министра национальной экономики Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

Е. Досаев

Утверждена приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 2 апреля 2015 года № 300

Методика по выявлению монопсонически низкой цены

1. Методика по выявлению монопсонически низкой цены (далее – Методика) разработана в соответствии с подпунктом 16) статьи 39 Закона Республики Казахстан "О конкуренции" от 25 декабря 2008 года (далее – Закон).

Целью настоящей Методики является определение монопсонически низкой цены, устанавливаемой субъектом рынка, занимающим монопсоническое положение на соответствующем товарном рынке.

2. Настоящая Методика применяется при выявлении нарушений антимонопольного законодательства Республики Казахстан, в части злоупотребления доминирующим или монопольным положением, выразившемся в установлении монопсонически низкой цены.

3. Понятия и термины, применяемые в настоящей Методике, используются в значениях, определяемых в законах Республики Казахстан.

4. В рамках рассмотрения сведений об установлении монопсонически низкой цены ведомство антимонопольного органа проводит следующие действия:

1) устанавливает факт наличия государственного регулирования цен на товарном рынке;

2) устанавливает факт наличия закрепленного Законом исключительного права государства на производство, реализацию или покупку какого-либо товара на конкурентном рынке (государственная монополия);

3) устанавливает факт отсутствия субъекта рынка, положение которого признается монопсоническим (далее – Субъект), в Государственном реестре субъектов рынка, занимающих доминирующее или монопольное положение (далее – Реестр);

4) устанавливает долю доминирования, с которой субъект рынка включен в Реестр.

5. В случае установления одного из условий, предусмотренных подпунктами 1), 2), 3) пункта 4 настоящей Методики, расследование об установлении монопсонически низкой цены не проводится.

6. Ведомство антимонопольного органа с целью выявления фактических данных, указывающих на наличие признаков нарушений антимонопольного законодательства, проводит анализ динамики цен и объемов производства (реализации) товара на товарном рынке, в том числе на:

1) покупку товара Субъектом по ценам ниже того уровня, который сложился бы на конкурентных рынках, где у субъектов рынка отсутствует монопсоническое положение;

2) сокращение объемов производства и недоиспользование мощностей субъекта рынка реализующего товар (далее – Продавец) при наличии спроса на продаваемый (производимый) товар;

3) уход с рынка двух или более Продавцов (производителей) вследствие спровоцированной Субъектом убыточности их деятельности.

7. Расследованием необходимо определить наличие фактов установления Субъектом монопсонически низкой цены.

8. В целях выявления фактов установления монопсонически низкой цены ведомство антимонопольного органа устанавливает факт убыточности других конкурентов Продавца.

9. Если цена покупки товара ниже цены того уровня, который сложился бы на конкурентном рынке или на сопоставимом товарном рынке, ведомством антимонопольного органа проводит анализ расходов и прибыли Продавца с целью оценки необходимости для производства и реализации такого товара, расходов и прибыли.

10. Для принятия решения ведомство антимонопольного органа проводит сравнительный анализ, в том числе:

1) финансово-хозяйственной деятельности Субъекта, Продавца и его конкурентов;

2) динамики производственной и полной себестоимости товара Субъекта, Продавца и его конкурентов;

3) динамики цен на товар Продавца и его конкурентов;

4) динамики объемов производства (реализации) товара Субъекта, Продавца и его конкурентов;

5) договоров, в результате которых прямо либо косвенно складывается цена на товар Продавца и его конкурентов;

6) иных обосновывающих материалов, предоставленных Субъектом, Продавцом и его конкурентами.

11. Для принятия обоснованного решения следует проанализировать структуру цен продаваемого (реализуемого) товара Продавца на проверяемую продукцию в динамике.

При оценке необходимых затрат Продавца на единицу товара при необходимости применяется метод сравнительного анализа аналогичных затрат других субъектов на соответствующем товарном рынке.

Кроме того, при необходимости для дополнительного обоснования сопоставляются темпы роста цен, себестоимости (отдельных статей затрат) и уровня рентабельности Субъекта, Продавца и других субъектов рынка на товарном рынке.

Так, если темпы роста цен себестоимости ниже, чем темпы роста этих показателей, чем у аналогичных субъектов рынка, это может дополнительно подтверждать возможное злоупотребление доминирующим или монопольным положением в части установления Субъектом монопсонически низкой цены.

12. По результатам расследования должностное лицо (должностные лица) готовит (готовят) заключение в соответствии со статьей 67 Закона.

13. В случае установления монопсонически низкой цены, ведомством антимонопольного органа производится расчет монопольного дохода в соответствии со статьей 68 Закона.