Кепілдік беру және сақтандыру қорларын қалыптастыру және пайдалану қағидаларын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің м.а. 2015 жылғы 27 наурыздағы № 251 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 8 мамырда № 10994 тіркелді.

Ескерту. Бұйрықтың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық экономика министрінің 10.08.2018 № 10 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Тауар биржалары туралы" 2009 жылғы 4 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңы 4-бабының 3-4) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Кепілдік беру және сақтандыру қорларын қалыптастыру және пайдалану қағидалары бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық экономика министрінің 10.08.2018 № 10 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Сауда қызметін реттеу департаменті:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін қамтамасыз етсін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның ресми баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жариялауға жолдануын қамтамасыз етсін;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында жариялануын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң күшіне енеді.

Министрдің міндетін атқарушы

М. Құсайынов

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 27 наурыздағы № 251 бұйрығымен бекітілген

Кепілдік беру және сақтандыру қорларын қалыптастыру және пайдалану қағидалары

Ескерту. Қағида жаңа редакцияда – ҚР Сауда және интеграция министрінің 03.09.2019 № 30 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Кепiлдiк беру және сақтандыру қорларын қалыптастыру және пайдалану қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Тауар биржалары туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 4 мамырдағы Заңы (бұдан әрі – Заң) 4-бабының 3-4) тармақшасына сәйкес әзірленді және кепiлдiк беру және сақтандыру қорларын қалыптастыру және пайдалану тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар мен анықтамалар пайдаланылады:

1) кепілдік беру қоры – биржада жасалған мәмілелердің орындалуын қамтамасыз ету мақсатында биржаның өз қаражаты есебінен қалыптастыратын ақша қоры;

2) тауар биржасының клирингтік орталығы - тауар биржасы клирингтік қызмет көрсету туралы шарт жасасқан дербес клирингтік ұйым;

3) сақтандыру қоры – биржада жасалған мәмілелердің орындалуын қамтамасыз ету мақсатында биржа және (немесе) оның клирингтік орталығы биржа мүшелерінің міндетті жарналары есебінен қалыптастыратын ақша қоры;

4) тауар биржасы – акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған, сауда-саттықтарды ұйымдық және техникалық қамтамасыз етуді тауар биржасының сауда жүйесін пайдалана отырып тікелей жүргізу жолымен жүзеге асыратын заңды тұлға.

3. Биржалық сауданы ұйымдастыру бойынша өз қызметі кезінде биржалық мәмілелерді орындамау тәуекелдерін төмендету бойынша шаралар қабылдау мақсатында тауар биржасы:

1) тауар биржалары қызметімен айналысуға лицензия алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде кепілдік беру қоры құрылады;

2) тауар биржасының бірінші мүшесі қабылданған күннен бастап сақтандыру қорын дербес не клиринг орталығымен бірлесіп қалыптастырады, не оны қалыптастыруды клиринг орталығына тапсырады.

4. Cақтандыру және кепілдік қорларының қаражаттары тауар биржасының және (немесе) оның клирингтік орталығының балансында жеке шоттарда есепке алынады.

Кепілдік және сақтандыру қорларының ағымдағы мөлшері туралы ақпарат тауар биржасының өз интернет-ресурсында жарияланады.

2-тарау. Кепілдік беру қорын қалыптастыру тәртібі

5. Кепілдік беру қоры тауар биржаларының қызмет көрсететін тауар нарықтары бойынша тәуекелдерді бағалауды ескере отырып, олардың ағымдағы сандық және ақша айналымдарының көрсеткіштерін негізге ала отырып, белгіленген мөлшерде өз ақшасы есебінен қалыптастырады.

6. Кепілдік беру қорын қалыптастырудың көздері тауар биржасы акцияларының төлемдері және (немесе) тауар биржасының пайдасы және Заңмен тыйым салынбаған басқа түсімдер ретінде келіп түскен ақша болып табылады.

7. Кепілдік беру қорының қаражаты тауар биржасы қызметінің барлық кезеңінде азайтылмайтын қалдық түрінде тауар биржасының жеке банктік шотында есепке алынады.

3-тарау. Сақтандыру қорын қалыптастыру тәртібі

8. Сақтандыру қоры тауар биржасы мүшелерінің міндетті жарналары есебінен қалыптастырылады.

9. Сақтандыру қоры ақшалай түрде қалыптастырылады және тауар биржасының жеке банктік шотындағы азайтылмайтын қалдық түрінде есепке алынады.

Сақтандыру қоры тауар биржасы қызметін жүзеге асыру қүқығына арналған лицензияның қолданылуы ұақытында калыптастырылады.

10. Сақтандыру қорының қаражаты тауар биржасының немесе тауар биржасының клиринг орталығының жеке банктік шотында есепке алынады.

Тауар биржа мүшелігінен шыққан жағдайда және тауар биржа және (немесе) тауар биржасының клиринг орталығының алдында, сондай-ақ тауар биржасы және (немесе) тауар биржасының клиринг орталығының қатысуымен орындалатын биржалық мәмілелер бойынша берешектері болмаған жағдайда, сақтандыру қорының қаражаты биржаның мүшелеріне олардың өтініштер бойынша қайтарылуға жатады.

4-тарау. Кепілдік беру және сақтандыру қорларын пайдалану тәртібі

11. Кепілдік беру және сақтандыру қорлары сауда-саттыққа қатысушылар жасалған биржалық мәмілелер бойынша өздерінің ақшалай міндеттемелерін орындамаған жағдайда тауар биржасы немесе тауар биржасының клирингтік орталығының өтімділік шығындары тәуекелінің орнын толтыруға арналған.

12. Кепілдік беру және сақтандыру қорларының қаражаты мынадай тәртіпте пайдалануға жатады:

1) оларды жабу үшін құрылған кепілдік беру және сақтандыру қорларындағы тәуекелдер іске асырылған жағдайда тауар биржасы оларды пайдалану туралы шешім қабылдайды;

2) қор қаражатын тауар биржасында жасалған мәміле бойынша тек зардап шеккен тарапқа залалдарды жабу үшін (жіберілген пайданы қоспағанда) пайдалануға;

3) бір биржалық мәміле бойынша залалдарды жабу үшін пайдаланылатын қор қаражатының көлемі тауар биржасының ішкі ережелерімен белгіленген шамадан аспайды және кез келген жағдайда осы қордың жиынтық активінен аспайды.

Об утверждении Правил формирования и использования гарантийного и страхового фондов

Приказ и.о Министра национальной экономики Республики Казахстан от 27 марта 2015 года № 251. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 8 мая 2015 года № 10994.

Сноска. Заголовок в редакции приказа Министра национальной экономики РК от 10.08.2018 № 10 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 3-4) статьи 4 Закона Республики Казахстан от 4 мая 2009 года "О товарных биржах" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила формирования и использования гарантийного и страхового фондов.

Сноска. Пункт 1 в редакции приказа Министра национальной экономики РК от 10.08.2018 № 10 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Департаменту регулирования торговой деятельности Министерства национальной экономики Республики Казахстан обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан его направление на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе "Әділет";

3) опубликование настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра национальной экономики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности
Министра	М. Кусаинов

Утвержден приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 27 марта 2015 года № 251

Правила формирования и использования гарантийного и страхового фондов

Сноска. Правила в редакции приказа Министра торговли и интеграции РК от 03.09.2019 № 30 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила формирования и использования гарантийного и страхового фондов (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 3-4) статьи 4 Закона Республики Казахстан от 4 мая 2009 года "О товарных биржах" (далее – Закон) и устанавливают порядок формирования и использования гарантийного и страхового фондов.

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия и определения:

1) гарантийный фонд - денежный фонд, формируемый биржей за счет собственных средств в целях обеспечения исполнения заключенных на бирже сделок;

2) клиринговый центр товарной биржи – самостоятельная клиринговая организация, с которой товарная биржа заключила договор о клиринговом обслуживании;

3) страховой фонд – денежный фонд, формируемый биржей и (или) ее клиринговым центром за счет обязательных взносов членов биржи в целях обеспечения исполнения заключенных на бирже сделок;

4) товарная биржа – юридическое лицо, созданное в организационно-правовой форме акционерного общества, осуществляющее организационное и техническое обеспечение торгов путем их непосредственного проведения с использованием торговой системы товарной биржи.

3. На время своей деятельности по организации биржевой торговли товарная биржа в целях принятия мер по снижению рисков неисполнения биржевых сделок:

1) в течение десяти рабочих дней со дня получения лицензии на занятие деятельностью товарных бирж формирует гарантийный фонд;

2) со дня принятия первого члена товарной биржи формирует страховой фонд самостоятельно, либо совместно с клиринговым центром, либо поручает его формирование клиринговому центру.

4. Средства страхового и гарантийного фондов учитываются на отдельных счетах на балансе товарной биржи и (или) клирингового центра товарной биржи.

Информация о текущем размере гарантийного и страхового фондов публикуется на собственном интернет-ресурсе товарной биржи.

Глава 2. Порядок формирования гарантийного фонда

5. Гарантийный фонд формируется товарной биржей за счет собственных денег в установленном ею размере, определяемом с учетом оценки рисков по обслуживаемым товарной биржей товарным рынкам, исходя из показателей их текущего количественного и денежного оборотов.

6. Источниками формирования гарантийного фонда являются деньги, поступившие в качестве оплаты акций товарной биржи и (или) за счет прибыли товарной биржи и других поступлений, не запрещенных Законом.

7. Средства гарантийного фонда подлежат учету на отдельном банковском счете товарной биржи в виде неснижаемого остатка, на весь период деятельности товарной биржи.

Глава 3. Порядок формирования страхового фонда

8. Страховой фонд формируется за счет обязательных взносов членов товарной биржи.

9. Страховой фонд формируется в денежном виде и учитывается в виде неснижаемого остатка на отдельном банковском счете товарной биржи.

Страховой фонд формируется в течение действия лицензии на право осуществления деятельности товарной биржи.

10. Средства страхового фонда подлежат учету на отдельном банковском счете товарной биржи или клирингового центра товарной биржи.

Средства страхового фонда подлежат возврату членам товарной биржи по их заявлению в случае их выхода из членов товарной биржи и при условии отсутствия у них задолженности перед товарной биржей и (или) клиринговым центром товарной биржи, а также биржевым сделкам, исполняемым при участии товарной биржи и (или) клиринговым центром товарной биржи.

Глава 4. Порядок использования гарантийного и страхового фондов

11. Гарантийный и страховой фонды призваны компенсировать риск потери товарной биржей и (или) клиринговым центром ликвидности при неисполнении участниками торгов своих денежных обязательств по заключенным биржевым сделкам.

12. Средства гарантийного и страхового фондов подлежат использованию в следующем порядке:

1) в случае реализации тех рисков, для покрытия которых созданы страховой и гарантийный фонды, товарной биржей принимается решение об их использовании;

2) средства фонда используются только для покрытия убытков (за исключением упущенной выгоды) пострадавшей стороне по сделке, заключенной на товарной бирже;

3) объем средств фонда, используемых для покрытия убытков по одной биржевой сделке, не превышает установленную внутренними положениями товарной биржи величину и, в любом случае, не превышает совокупные активы данного фонда.