Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттауды өткізу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 3 желтоқсандағы № 686 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 24 желтоқсанда № 12489 болып тіркелді.

"Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңы 5-бабының 70-17) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің м.а. 30.11.2022 № 388 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттауды өткізу қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Электр энергетикасы департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгенінен кейін он күнтізбелік күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрықты алған күннен бастап он күнтізбелік күн ішінде оның көшірмесін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің ресми интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруды;

5) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 2), 3) және 4) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді беруді қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялауға жатады.

Қазақстан Республикасының Энергетика министрі

В. Школьник

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 3 желтоқсандағы № 686 бұйрығымен бекітілді

Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттауды өткізу қағидалары

Ескерту. Қағида жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 10.12.2018 № 492 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттауды өткізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңы (бұдан әрі – Заң) 5-бабының 70-17) тармақшасына сәйкес әзірленді және генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттауды өткізу тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің м.а. 30.11.2022 № 388 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар мен анықтамалар қолданылады:

1) аттестатталған электр қуаты – тиісті аттестаттау нәтижелері бойынша электр станцияларының аттестатталған электр қуатының жиынтығы, мегаватта есептеледі (бұдан әрі – МВт);

2) бақылау кезеңі – жергілікті уақыт бойынша 17:00-ден бастап 23:00-ге дейін күнтізбелік күн уақытының мерзімі (мереке күндерінен басқа, дүйсенбіден бастап жұманы қоса);

3) генерациялайтын қондырғы – электр энергиясын өндіретін құрылғы;

4) генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттау – Жүйелік оператор жүргізетін іс-шаралар, олар аттестатталған электр қуатының мәндерін және электр қуатын ұлғайту мен азайтудың аттестатталған жылдамдықтарын айқындауға бағытталған;

5) жоспарлы жөндеу – Жүйелік оператормен келісілген жөндеу графигіне енгізілген жоспарлы жөндеу;

6) жүйелiк оператор – орталықтандырылған жедел-диспетчерлiк басқаруды, басқа мемлекеттердiң энергия жүйелерiмен қатарлас жұмыс iстеудi қамтамасыз етудi, энергия жүйесiндегi теңгерiмдi ұстап тұруды, жүйелiк қызметтер көрсетудi және электр энергиясының көтерме сауда нарығы субъектiлерiнен қосалқы көрсетiлетiн қызметтердi сатып алуды, сондай-ақ электр энергиясын ұлттық электр желiсi бойынша берудi, оған техникалық қызмет көрсетудi және пайдалану әзiрлiгiнде ұстап тұруды жүзеге асыратын ұлттық компания;

7) негізгі генерациялайтын қондырғы - қазандық қондырғы, турбиналық қондырғы және электр генераторы;

8) максимумды тіркеу кезеңі – жүйелік оператордың хатында көрсетілген уақыт бөлігі, соның ішінде энергия өндіруші ұйымның электр станциясының генерациялайтын қондырғыларының желіге жіберілетін электр қуаты тіркеледі;

8-1) минимумды тіркеу кезеңі – жүйелік оператордың хатында көрсетілген уақыт бөлігі, соның ішінде энергия өндіруші ұйымның электр станциясының генерациялайтын қондырғыларының генерациясының минималды электр қуаты тіркеледі;

9) алып тасталды – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен;

10) тесттік команда – энергия өндіруші ұйымның құрамына кіретін электр станцияларының электр қуатын өзгертуге энергия өндіруші ұйымның Жүйелік операторы берген өкім;

11) техникалық минимум – конденсациялық, жылыту, газтурбиналы және бу-газды электр станциялары үшін – тиісті паспорттық деректерге сәйкес олардың жұмысының тұрақтылығын қамтамасыз ету жағдайлары бойынша; гидроэлектр станциялары үшін – су қорын пайдалану және қорғау, сумен жабдықтау, су бұру саласындағы уәкілетті орган берген су шығынын қамтамасыз ету жағдайлары бойынша генерациялайтын қондырғылардың жұмысында ең аз рұқсат етілген электр қуаттарының жиынтығы, МВт;

12) технологиялық минимум – генерациялайтын қондырғылардың ең аз электр қуаттарының жиынтығы (олардың жылу жүктемесінің берілген деңгейі кезінде), МВт;

13) электр станциясының аттестатталған электр қуаты – энергия өндіруші ұйымның электр станциясының генерациялайтын қондырғыларының желіге жіберілетін электр қуатының максимумды тіркеу кезеңіндегі орташа мәні, МВт;

14) электр қуатын төмендетудің аттестатталған жылдамдығы – генерацияның электр қуатын төмендету жылдамдығының мәнін тіркеудің басталу уақыты мен оның аяқталу уақыты арасында тіркелген энергия өндіруші ұйымның электр станциясының электр қуатын төмендету жылдамдығының орташа мәні, МВт/минутпен;

15) электр қуатын ұлғайтудың аттестатталған жылдамдығы – генерацияның электр қуатын ұлғайту жылдамдығының мәнін тіркеудің басталу уақыты мен оның аяқталу уақыты арасындағы уақыт ішінде энергия өндіруші ұйымның электр станциясының генерациялайтын қондырғыларының электр қуатын ұлғайту жылдамдығының орташа мәні, МВт/минутпен;

16) электр станциясының аттестатталған электр қуаты – белгілеу уақытында энергия өндіруші ұйымның электр станциясы генерациялайтын қондырғыларының желісіне босатылатын электр қуатының орташа мәні, МВт.

Осы Қағидаларда пайдаланылатын өзге де ұғымдар мен анықтамалар Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласындағы заңнамасына сәйкес қолданылады.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің м.а. 30.11.2022 № 388 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

2-тарау. Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттауды өткізу тәртібі

3. Энергия өндіруші ұйымдардың электр станциясының генерациялық қондырғылары аттестаттаудан өтуге жатады.

Бұл ретте тек қана жылу кестесінде жұмыс істеуге технологиялық негізделген электр станциясының жұмыс істеп тұрған генерациялайтын қондырғыларының электр қуаты генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттау нәтижелері бойынша осы генерациялайтын қондырғылардың желісіне (олардың жылу жүктемесінің белгілі бір деңгейінде) минималды электр қуатын босатудың алдағы жылға жоспарланған максималды көлемінде электр станциясының аттестатталған электр қуатына қосылады.

4. Энергия өндіруші ұйым жыл сайын отыз бірінші қаңтарға дейін энергия өндіруші ұйымның құрамына кіретін әрбір станция бойынша аттестаттаудан өтудің жоспарланатын күні туралы ақпаратты жүйелік операторға жібереді. Бұл ретте аттестаттаудан өтудің көрсетілген жоспарланатын күні ағымдағы жылдың 10 қазанынан кешіктірілмей тағайындалады.

Аттестаттаудан өтудің жоспарланған күнінен 5 жұмыс күні бұрын энергия өндіруші ұйым өзінің құрамына кіретін, оны пайдалана отырып, электр қуатының әзірлігін ұстап тұру бойнша қызмет көрсетуді жоспарлап отырған әрбір электр станциясы бойынша жүйелік операторға өзінің ресми бланкісінде осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделген генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттауды жүргізуге өтінім береді.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4-1. "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-4, 15-6 және 15-8-баптарына сәйкес іске қосылатын негізгі генерациялайтын жабдық осы жабдық пайдалануға берілген күнінен бастап электр қуатын аттестаттауға жатады.

Ескерту. 4-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. Жүйелік оператор энергия өндіруші ұйымның өтінімі бойынша генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттауды (бұдан әрі – аттестаттау) онымен келісілген мерзімдерде, бірақ өтінімді алғаннан кейін күнтізбелік жиырма күннен кешіктірмей жүзеге асырады.

Аттестаттауды энергия өндіруші ұйымның электр станциясында электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесі, "Электр желілік қағидаларды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2014 жылғы 18 желтоқсандағы № 210 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10899 болып тіркелген) 191-тармағына сәйкес тәртіппен деректерді автоматты беруді қамтамасыз ететін телеметрия аспаптары болған жағдайда, жүйелік оператордың диспетчерлік пунктіне келісілген деректерді беру хаттамалары және телеметрия алмасу тізбелері бойынша, осы Қағидалардың 16-тармағын ескере отырып, жүйелік оператор жүргізеді.

Қазақстан Республикасының Біртұтас электр энергетикалық жүйесінде және қатарлас жұмыс істейтін энергия жүйелерінде режимдік жағдай өзгерген (нашарлаған) жағдайда, сондай-ақ энергия өндіруші ұйымның электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесі және (немесе) телеметрия аспаптары ақаулы болса не Жүйелік оператордың диспетчерлік пункттеріне автоматты түрде трансляцияланған жағдайда, жүйелік оператордың бұл туралы тиісті энергия өндіруші ұйымдарды хабардар ете отырып осы мерзімді (күнді, уақытты) өзгертуіне жол беріледі, бұл ретте жүйелік оператор айқындаған аттестаттауды өткізу күні тиісті электр станцияларын (генерациялайтын қондырғыларды) жоспарлы жөндеу мерзімдерімен қатар келмеуге тиіс.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6. Энергия өндіруші ұйымның өтінімінде көрсетілген аттестаттауды өткізудің жоспарланған күніне дейін күнтізбелік 2 күннен кешіктірмей жүйелік оператор энергия өндіруші ұйымның өтінімінде көрсетілген деректердің, электр станциясы генерациясының электр қуатын ұлғайту және төмендетудің ең төменгі жылдамдықтарына қойылатын талаптардың, сондай-ақ соңғы өткен операциялық тәуліктерде энергия өндіруші ұйымның осы электр станциясы орналасқан Қазақстан Республикасының Біртұтас электр энергетикалық жүйесінің базалық аймағының электр қуатын тұтыну бейіні негізінде айқындалған аттестаттау өткізу күніне энергия өндіруші ұйымның электр станциясы генерациясының жоспарлы электр қуатының бейінін айқындайды және ресми бланкідегі хатпен жібереді.

Бұл хатта жүйелік оператор сонымен қатар максимумды тіркеу кезеңін және минимумды тіркеу кезеңін, сондай-ақ генерацияның электр қуатының ұлғаю және төмендеу жылдамдығын тіркеудің басталу уақытын көрсетеді.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6-1. Энергия өндіруші ұйым генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттаудан өтетін күні жүйелік оператор белгілеген генерациялаудың электр қуатының бейінін аттестаттаудан өтетін электр станциясының сақтауын қамтамасыз етеді.

Егер генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттаудан өтетін энергия өндіруші ұйым электр энергиясын бірыңғай сатып алушыға сатуды жүзеге асырған жағдайда, Бірыңғай сатып алушы электр энергиясын орталықтандырылған электр энергиясы сауда-саттығынан тыс жүйелік оператор белгілеген генерацияның электр қуаты бейінін сақтау үшін қажетті көлемде осы энергия өндіруші ұйымнан электр энергиясын сатып алады .

Жиілік пен қуатты автоматты реттеуді жүзеге асыратын энергия өндіруші ұйымның электр станциясы аттестаттау уақытына жүйелік оператордың оралымды басқаруына ауыстырылады.

Ескерту. 6-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6-2. Электр станциясы генерациясының электр қуатын ұлғайту жылдамдығының мәнін тіркеудің басталуы осы Қағидалардың 6-тармағына сәйкес энергия өндіруші ұйымның атына жіберілген жүйелік оператордың хатында көрсетілген генерацияның электр қуатын ұлғайту жылдамдығын тіркеудің басталу уақытынан, ал соңы – электр станциясы ұзақ уақыт бойы сақтай алатын электр қуатының ең үлкен мәніне қол жеткізу туралы электр станциясынан жедел ақпараттың жүйелік оператор тіркеген уақытынан басталады.

Ескерту. 6-2-тармақпен толықтырылды – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6-3. Электр станциясы генерациясының электр қуатын төмендету жылдамдығының мәнін тіркеудің басталуы осы Қағидалардың 6-тармағына сәйкес энергия өндіруші ұйымның атына жіберілген жүйелік оператордың хатында көрсетілген генерацияның электр қуатының төмендеу жылдамдығын тіркеудің басталу уақытынан, ал соңы – технологиялық және техникалық минимумдардың ағымдағы мәндерінің ең үлкен мәніне қол жеткізу туралы электр станциясынан жедел ақпараттың жүйелік оператор тіркеген уақытынан басталады.

Ескерту. 6-3-тармақпен толықтырылды – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

7. Электрмен жабдықтау сенімділігін қамтамасыз ету жағдайлары салдарынан энергия өндіруші ұйымның электр станциясының барлық генерациялайтын қондырғыларының электр қуатына бір мезгілде аттестаттау жүргізу мүмкін болмаған жағдайда, немесе жаңғырту, кеңейту, реконструкциялау және (немесе) жаңарту туралы инвестициялық келісім шеңберінде пайдалануға берілетін, сондай-ақ осы электр станциясының құрамында генерацияның маневрлік режимі бар жаңадан пайдалануға берілетін генерациялайтын қондырғыларды салу шеңберінде, сондай-ақ отынның баламалы түрі ретінде газды пайдалана отырып, генерациялайтын қондырғыларды салу арқылы жаңғыртуға, реконструкциялауға және (немесе) кеңейтуге арналған инвестициялық келісім шеңберінде пайдалануға берілетін, сондай-ақ электр станциясына байланысты емес себептер бойынша Жүйелік оператордың кейіннен аттестаттаудың жиынтық нәтижелерін шығара отырып, электр станциясының әрбір генерациялайтын қондырғысы бойынша жеке аттестаттау жүргізуі мүмкін: электр станциясының аттестатталған электр қуатын, оның ішінде генерациялайтын қондырғылардың аттестатталған электр қуатын, жаңғыртуға, кеңейтуге, реконструкциялауға және (немесе) жаңартуға арналған инвестициялық келісім шеңберінде пайдалануға енгізілетін, сондай-ақ генерациялаудың маневрлік режимі бар жаңадан пайдалануға берілетін генерациялайтын қондырғыларды салу арқылы жаңғыртуға, реконструкциялауға және (немесе) кеңейтуге арналған инвестициялық келісім шеңберінде пайдалануға берілетін генерациялайтын қондырғыларды жаңарту, реконструкциялау және (немесе) кеңейту баламалы отын түрі ретінде газды пайдалана отырып, электр қуатын ұлғайту және азайтудың аттестатталған жылдамдықтарын қосу арқылы аттестаттаудың жиынтық нәтижелерін шығарады.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің м.а. 30.11.2022 № 388 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

8. Аттестаттау кезінде электр қуатын желіге босату мәндерін және электр энергиясын өндіруші ұйымның электр станциясының электр қуатын ұлғайту және азайту жылдамдығын тіркеу Жүйелік оператордың диспетчерлік пункттеріне автоматты түрде берілетін телеметрия аспаптары арқылы бақылай отырып, электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің деректеріне сәйкес жүзеге асырылады.

9. Егер энергия өндіруші ұйым генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттаудан өтетін күні аттестаттаудан өтетін электр станциясының жүйелік оператор белгілеген генерациялаудың электр қуаты бейінінің сақтауын қамтамасыз етпесе немесе электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесінің деректері бойынша айқындалған энергия өндіруші ұйымның электр станциясының аттестатталған электр қуаты ол жүйелік операторға берген өтінімде мәлімдеген мәннен аз болса, немесе энергия өндіруші ұйымның электр станциясының электр қуатын ұлғайтудың (төмендетудің) аттестатталған жылдамдығы осы Қағидаларға 2-қосымшада көрсетілген электр қуатын ұлғайтудың (төмендетудің) орташа жылдамдығының оның түріне сәйкес келетін ең төменгі мәнінен кем болып шықса, аттестаттаудан өтпеген болып есептеледі.

Бұл ретте егер электр станциясының құрамында технологиялық тұрғыдан тек жылу тұтынумен жұмыс істеуге арналған қолданыстағы генерациялайтын қондырғылар болмаса, онда электр станциясының аттестатталған электр қуаты нөлге, ал электр станциясының құрамында олар болған жағдайда – осы Қағидалардың 2-тармағына сәйкес осы генерациялайтын қондырғылар (олардың жылу жүктемесінің белгіленген деңгейі кезінде) желісіне жіберудің ең төменгі электр қуатының алдағы жылы жоспарлы ең жоғары мәніне теңестіріледі.

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Аттестаттаудан өтпеген күннен кейін төрт жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде берілген энергия өндіруші ұйымның қайталама өтінімі бойынша сол жылы энергия өндіруші ұйымның электр станциясын қайта (бір рет) аттестаттау жүргізіледі. Қайта аттестаттауды өткізу мерзімдерін жүйелік оператор аттестаттаудан өтпеген күннен кейін күнтізбелік елу күннен кешіктірмей және ағымдағы жылдың 10 қазанынан кешіктірмей дербес айқындайды және бұл туралы энергия өндіруші ұйымға өтінімді алған күннен кейін үш жұмыс күні ішінде хабарлайды.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11. Жүйелік оператор генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттау нәтижелері бойынша аттестаттау өткізген күннен бастап күнтізбелік бес күннен кешіктірмей генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттау актісін (бұдан әрі – аттестаттау актісі) ресімдейді және энергия өндіруші ұйымға жібереді, осы актіде энергия өндіруші ұйымның генерациялайтын қондырғылары электр қуатының электр энергиясын өндіруге дайын аттестатталған шамасы көрсетіледі.

Бұл ретте энергия өндiруші ұйымның электр энергиясын өндiруге дайын генерациялайтын қондырғыларының аттестатталған электр қуаты энергия өндiрушi ұйымның электр станциясының аттестатталған электр қуаты болып табылады.

Аттестаттау актісі осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша энергия өндіруші ұйымның аттестаттауға мәлімделген әрбір электр станциясы бойынша бөлек жасалады.

Осы Қағидалардың 4 және 10-тармақтарына сәйкес Жүйелік операторға берілген энергия өндіруші ұйымның өтінімдері бойынша жүргізілген барлық аттестаттау нәтижелері бойынша Жүйелік оператор оның аттестатталған электр қуатын есептеп шығарады және соңғы аттестаттауды өткізген күнінен кейін бес жұмыс күнінен кешіктірмей энергия өндіруші ұйымның жаңғырту, кеңейту, реконструкциялау және (немесе) жаңарту жөніндегі инвестициялық келісімнің шеңберінде пайдалануға енгізілетін, сондай-ақ генерацияның маневрлік режимі бар жаңадан пайдалануға берілетін генерациялайтын қондырғылардың құрылысы шеңберінде пайдалануға берілетін, отынның баламалы түрі ретінде газ пайдаланылатын генерациялайтын қондырғыларды салу арқылы жаңғыртуға, реконструкциялауға және (немесе) кеңейтуге арналған инвестициялық келісім шеңберінде пайдалануға берілетін электр станцияларының құрамына кіретін генерациялық қондырғылардың аттестатталған электр қуатын көрсете отырып, уәкілетті органға, бірыңғай сатып алушыға, орталықтандырылған сауда нарығының операторына және электр энергиясын өндіруші ұйымға осы аттестатталған электр қуаты туралы жазбаша ақпарат жібереді.

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің м.а. 30.11.2022 № 388 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

12. Жүйелік оператор энергия өндіруші ұйымдардың электр станцияларын аттестаттау актілерінің негізінде осы станцияға сәйкес келетін электр қуатын ұлғайту және азайтудың аттестатталған жылдамдықтарын көрсете отырып, энергия өндіруші ұйымдардың электр станцияларының тізбесін (бұдан әрі – тізбе) қалыптастырады.

13. Жүйелік оператор мынадай жағдайларда генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын кезектен тыс аттестаттайды:

1) жүйелік оператор электр қуатының нақты шамасы мен генерациялайтын қондырғылардың параметрлері аттестатталғанға сәйкес келмейтінін (бұдан әрі – сәйкессіздік) анықтаған кезде;

2) энергия өндіруші ұйымның бастамасы (бұдан әрі – бастама) бойынша.

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 27 ақпандағы № 152 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10612 болып тіркелген) Электр қуаты нарығын ұйымдастыру және жұмыс істеу қағидаларына сәйкес жүйелік оператор беретін қатарынан үш сынақ командасын энергия өндіруші ұйымның есеп айырысу кезеңі (күнтізбелік ай) ішінде орындамауы сәйкессіздік болып табылады.

Бастама энергия өндіруші ұйым өзінің ресми бланкінде өзінің құрамына кіретін, соны пайдалана отырып электр қуатының әзірлігін ұстап тұру бойынша қызмет көрсетуге жоспарланып отырған әрбір электр станциясы бойынша өтінім беру арқылы осы энергия өндіруші ұйымның электр станциясының белгіленген электр қуатына өзгерістер енгізілген жағдайда іске асырылады.

Жүйелік оператор энергия өндіруші ұйымның электр станцияларын кезектен тыс аттестаттауды соңғы орындалмаған сынақ командасы күнінен бастап немесе энергия өндіруші ұйымның бастамасы бойынша кезектен тыс аттестаттауды жүргізуге өтінім алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жүргізеді. Бұл ретте кезектен тыс аттестаттауды өткізу күні мен уақытын Қазақстан Республикасының Біртұтас электр энергетикалық жүйесіндегі және қатарлас жұмыс істейтін энергия жүйелеріндегі режимдік жағдайды ескере отырып, жүйелік оператор түзетуі мүмкін.

Кезектен тыс аттестаттаулар осы Қағидалардың 6, 6-1, 6-2, 6-3, 7, 8 және 9-тармақтарына сәйкес жүргізіледі.

Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. Электр станциясының кезектен тыс аттестаттау нәтижелері бойынша оны өткізген күннен кейін күнтізбелік бес күннен кешіктірмей Жүйелік оператор осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кезектен тыс аттестаттау актісін ресімдеп, энергия өндіруші ұйымға жібереді және тізбені жаңартады.

Энергия өндіруші ұйымның электр станцияларының бүкіл кезектен тыс аттестаттау нәтижелері бойынша Жүйелік оператор оның аттестатталған электр қуатын есептеп шығарады және күнтізбелік бес күннен кешіктірмей уәкілетті органға, бірыңғай сатып алушыға және энергия өндіруші ұйымға осы аттестатталған электр қуаты туралы жазбаша хабарлайды.

15. Электр энергиясын өндіру-тұтынудың тәуліктік кестесінің тиісті жоспарлы шамаларына (бұдан әрі – ауытқу) қатысты аттестаттау шеңберінде энергия өндіруші ұйымның электр станцияларының шиналарынан қосымша босатылған немесе толық жіберілмеген электр энергиясы электр энергиясының теңгерімдеуші нарығында қаржылық реттеледі.

Электр энергиясының теңгерімдеуші нарығы имитациялық режимде жұмыс істеген жағдайда, ауытқуларды жүйелік оператор ағымдағы есеп айырысу кезеңі (күнтізбелік ай) ішінде физикалық реттейді.

Ескерту. 15-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

16. Электр қуатының нарығын қолданудың бірінші жылында энергия өндіруші ұйымдардың аттестатталған электр қуаттары электр қуатының нарығын енгізу жылының алдындағы жылдың бірінші қаңтарындағы жағдай бойынша олардың қолда бар электр қуатына теңестіріледі, ал олардың құрамына кіретін электр станцияларының электр қуатын ұлғайтудың (азайтудың) аттестатталған жылдамдығы осы Қағидаларға 2-қосымшада көрсетілген электр станцияларының электр қуатын ұлғайтудың (азайтудың) орташа жылдамдығының минималды мәндерінің тиісті деректеріне теңестіріледі.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген электр қуатының нарығын енгізу жылының алдындағы жылдың бірінші қаңтарындағы жағдай бойынша қолда бар электр қуаттары туралы ақпаратты энергия өндіруші ұйымдар уәкілетті органға, бірыңғай сатып алушыға, орталықтандырылған сауда нарығының операторына және Жүйелік операторға ұсынады.

Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттауды өткізу қағидаларына 1-қосымша

Нысан

(Жүйелік оператор болып табылатын ұйымның атауы көрсетілетін орын)

Өтінім

Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

_________________________________________________________________ (энергия өндіруші ұйымның атауын көрсетіңіз) генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттаудан өткізуге ___________________________________________________________________. (энергия өндіруші ұйымның электр станциясының атауын көрсету)

№	Электр станциясының параметрлері	Өлшемі	Мәні*
1	2	3	4
1.	Белгіленген электр қуаты	МВт
2.	Орташа жылдық қолда бар электр қуаты	МВт
3.	Электр станциясының жеке қажеттіліктерінің электр қуаты	МВт
4.	Жұмыс істейтін генерациялайтын қондырғылардың саны	Бірлік
5.	Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттаудан өтетін жұмыс істейтін генерациялайтын қондырғылардың станциялық нөмірлері	-
6.	Аттестатталған электр қуатының күтілетін мәні	МВт
7.	Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттау кезінде генерациялаудың электр қуатының күтілетін минималды мәні	МВт

Ескертпе:

* - кесте параметрлерінің сандық мәндері бүтіндей дәлдікпен көрсетіледі, кестенің 8 және 9-жолдарын қоспағанда, олардың сандық мәндері ондыққа дейінгі дәлдікпен көрсетіледі.

Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттауды өткізу күні: "____" ____________ 20___ж. (бұл күн тиісті күнтізбелік жылдың 10 қазанынан кешіктірілмей белгіленеді).

(Энергия өндіруші ұйымның уәкілетті тұлғасының лауазымын көрсету орны)

(қол қою орны)

(Энергия өндіруші ұйымның уәкілетті тұлғасының Т.Ә.А. көрсету орны)

Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттауды өткізу қағидаларына 2-қосымша

Электр станцияларының электр қуатын ұлғайтудың орташа жылдамдығының минималды мәндері

Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

МВт/мин

№	Электр станциясының түрі	Жылдамдық мәні
1	2	3
1	Конденсаттық электр станциясы	3,0
2	Жылу-электр орталығы	1,4
3	Гидравликалық электр станциясы	8,0
4	Деривациялық шағын ГЭС каскады	2,0
5	Газ турбиналы электр станциясы	6,0
6	Бу-газ электр станциясы, газ поршеньді электр станциясы	4,0
7	Кәдеге жарату қазандықтарымен салынған газ турбиналық қондырғылар базасындағы жылу электр орталығы	1,4

Электр станцияларының электр қуатын азайтудың орташа жылдамдығының минималды мәндері

МВт/мин

№	Электр станциясының түрі	Жылдамдық мәні
1	2	3
1	Конденсациялық электр станциясы	3,0
2	Жылу электр орталығы	1,5
3	Гидравликалық электр станциясы	8,0
4	Деривациялық шағын ГЭС каскады	2,0
5	Газ турбиналы электр станциясы	6,5
6	Бу-газ электр станциясы, газ поршеньді электр станциясы	4,0
7	Кәдеге жарату қазандықтарымен салынған газ турбиналық қондырғылар базасындағы жылу электр орталығы	1,5

Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттауды өткізу қағидаларына 3-қосымша

Аттестаттау нәтижелерінің актісі

Ескерту. 3-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

_______________________________________ (электр станциясының атауын көрсетіңіз) _______________________________________, (энергия өндіруші ұйымның атауын көрсетіңіз) ___________ қаласы, "____" __________ 20___ж. Аттестаттау № _______өтінімге сәйкес жүргізілді.

№	Электр станциясының параметрлері	Өлшемі	Мәні *
1	2	3	4
1.	Электр станциясының аттестатталған электр қуаты, оның ішінде:	МВт
	жаңғырту, кеңейту, реконструкциялау және (немесе) жаңартуға арналған инвестициялық келісім бойынша пайдалануға берілетін генерациялайтын қондырғылардың аттестатталған электр қуаты	МВт
2.	Электр қуатын ұлғайтудың аттестатталған жылдамдығы	МВт/мин
3.	Электр қуатын азайтудың аттестатталған жылдамдығы	МВт/мин
4.	Электр станциясының өз қажеттіліктерінің электр қуаты	МВт
5.	Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттау кезінде генерациялаудың электр қуатының ең аз мәні	МВт

Ескертпе:

* - кесте параметрлерінің сандық мәндері бүтіндей дәлдікпен көрсетіледі, кестенің 2 және 3-жолдарын қоспағанда, олардың сандық мәндері оннан онға дейінгі дәлдікпен көрсетіледі.

(Жүйелік оператордың уәкілетті тұлғасының лауазымы және Т.А.Ә, (ол болған кезде) көрсетілген орны)

(қол қою орны)

Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатына аттестаттауды өткізу қағидаларына 4-қосымша

АКТ Кезектен тыс аттестаттаудың нәтижелері

Ескерту. 4-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Энергетика министрінің 30.06.2023 № 248 (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

_____________________________________________________ (электр станциясының атауын көрсетіңіз) ________________________________________________________________, (энергия өндіруші ұйымның атауын көрсетіңіз) ______________ қаласы, "____" ____________ 20___ж.

№	Электр станциясының параметрлері	Өлшемі	Мәні *
1	2	3	4
1.	Электр станциясының аттестатталған электр қуаты	МВт
2.	Электр қуатын ұлғайтудың аттестатталған жылдамдығы	МВт/мин
3.	Электр қуатын азайтудың аттестатталған жылдамдығы	МВт/мин
4.	Электр станцияларының жеке қажеттіліктерінің электр қуаты	МВт
5.	Генерациялайтын қондырғылардың электр қуатын аттестаттау кезінде генерациялаудың электр қуатының минималды мәні	МВт

Ескертпе:

* - кесте параметрлерінің сандық мәндері бүтіндей дәлдікпен көрсетіледі, кестенің 2 және 3-жолдарын қоспағанда, олардың сандық мәндері ондыққа дейінгі дәлдікпен көрсетіледі.

(Жүйелік оператордың уәкілетті тұлғасының лауазымы және Т.А.Ә, (ол болған кезде) көрсетілген орны)

(қол қою орны)

Об утверждении Правил проведения аттестации электрической мощности генерирующих установок

Приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 3 декабря 2015 года № 686. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан от 24 декабря 2015 года № 12489.

Примечание РЦПИ!
Настоящий приказ вводится в действие с 01.01.2016 г.

В соответствии с подпунктом 70-17) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об электроэнергетике" ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа и.о. Министра энергетики РК от 30.11.2022 № 388 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Правила проведения аттестации электрической мощности генерирующих установок.

2. Департаменту электроэнергетики Министерства энергетики Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания и информационно-правовую систему "Әділет";

3) направление копии настоящего приказа в течение десяти календарных дней со дня его получения в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" Министерства юстиции Республики Казахстан;

4) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства энергетики Республики Казахстан и интранет-портале государственных органов;

5) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства энергетики Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 2), 3) и 4) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра энергетики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие с 1 января 2016 года и подлежит официальному опубликованию.

Министр энергетики
Республики Казахстан	В. Школьник

Утверждены приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 3 декабря 2015 года № 686

Правила
проведения аттестации электрической мощности генерирующих установок

Сноска. Правила в редакции приказа Министра энергетики РК от 10.12.2018 № 492 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила проведения аттестации электрической мощности генерирующих установок (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 70-17) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об электроэнергетике" (далее – Закон) и определяют порядок проведения аттестации электрической мощности генерирующих установок.

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа и.о. Министра энергетики РК от 30.11.2022 № 388 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. В настоящих Правилах применяются следующие понятия и определения:

1) аттестованная электрическая мощность – сумма аттестованных электрических мощностей электрических станций по результатам соответствующих аттестаций, в мегаваттах (далее – МВт);

2) контрольный период – отрезок времени календарного дня с 17:00 до 23:00 часов местного времени (с понедельника по пятницу, кроме праздничных дней);

3) генерирующая установка – устройство, вырабатывающее электрическую энергию;

4) аттестация электрической мощности генерирующих установок – мероприятия, проводимые Системным оператором, которые направлены на определение значений аттестованной электрической мощности и аттестованных скоростей увеличения и уменьшения электрической мощности;

5) плановый ремонт – плановый ремонт, включенный в согласованный с Системным оператором график ремонтов;

6) системный оператор – национальная компания, осуществляющая централизованное оперативно-диспетчерское управление, обеспечение параллельной работы с энергосистемами других государств, поддержание баланса в энергосистеме, оказание системных услуг и приобретение вспомогательных услуг у субъектов оптового рынка электрической энергии, а также передачу электрической энергии по национальной электрической сети, ее техническое обслуживание и поддержание в эксплуатационной готовности;

7) оператор рынка централизованной торговли – организация, осуществляющая централизованные торги электрической энергией, включая спот-торги электрической энергией, и услугой по поддержанию готовности электрической мощности;

8) период фиксации максимума – отрезок времени, указанный в письме системного оператора, в течение которого фиксируется электрическая мощность отпуска в сеть генерирующих установок электрической станции энергопроизводящей организации;

8-1) период фиксации минимума – отрезок времени, указанный в письме системного оператора, в течение которого фиксируется минимальная электрическая мощность генерации генерирующих установок электрической станции энергопроизводящей организации;

9) исключен приказом Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023);

10) технический минимум – сумма минимальных допустимых электрических мощностей, находящихся в работе генерирующих установок: для конденсационных, теплофикационных, газотурбинных и парогазовых электростанций - по условиям обеспечения стабильности их работы согласно соответствующим паспортным данным, для гидроэлектростанций – по условиям обеспечения заданных уполномоченным органом в области использования и охраны водного фонда, водоснабжения, водоотведения расходов воды, в МВт;

11) технологический минимум – сумма минимальных электрических мощностей генерирующих установок (при заданном уровне их тепловой нагрузки), в МВт;

12) энергопроизводящая организация – организация, осуществляющая производство электрической и (или) тепловой энергии для собственных нужд и (или) реализации покупателям электрической энергии на оптовом рынке, потребителям тепловой энергии, кроме индивидуальных потребителей электрической и (или) тепловой энергии и нетто-потребителей электрической энергии, являющихся таковыми в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области поддержки использования возобновляемых источников энергии;

13) аттестованная электрическая мощность электрической станции – среднее за период фиксации максимума значение электрической мощности отпуска в сеть генерирующих установок электрической станции энергопроизводящей организации, в МВт;

14) аттестованная скорость уменьшения электрической мощности – среднее значение скорости уменьшения электрической мощности электрической станцией энергопроизводящей зафиксированное между временем начала фиксации значения скорости уменьшения электрической мощности генерации и временем его окончания, в МВт/минут;

15) аттестованная скорость увеличения электрической мощности – среднее значение скорости увеличения электрической мощности генерирующих установок электрической станции энергопроизводящей организации между временем начала фиксации значения скорости увеличения электрической мощности генерации и временем его окончания, в МВт/минут;

16) основное генерирующее оборудование – котельная установка, турбинная установка и электрический генератор.

Иные понятия и определения, использованные в настоящих Правилах, применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики.

Сноска. Пункт 2 - в редакции приказа и.о. Министра энергетики РК от 30.11.2022 № 388 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными приказом Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

Глава 2. Порядок проведения аттестации электрической мощности генерирующих установок

3. Аттестации подлежат генерирующие установки электрических станций энергопроизводящих организаций.

При этом, электрическая мощность действующих генерирующих установок электрической станции, технологически предназначенных для работы исключительно на тепловом потреблении, по итогам аттестации электрической мощности генерирующих установок включается в аттестованную электрическую мощность электрической станции в объеме планового максимального в предстоящем году значения минимальной электрической мощности отпуска в сеть данных генерирующих установок (при заданном уровне их тепловой нагрузки).

4. Энергопроизводящая организация ежегодно до тридцать первого января направляет системному оператору информацию о планируемой дате прохождения аттестации по каждой станции, входящей в состав энергопроизводящей организации. При этом указанная планируемая дата прохождения аттестации назначается не позднее 10 октября текущего года.

За 5 (пять) рабочих дней до планируемой даты прохождения аттестации энергопроизводящая организация по каждой входящей в ее состав электрической станции, с использованием которой она планирует оказывать услугу по поддержанию готовности электрической мощности, подает системному оператору на своем официальном бланке заявку на проведение аттестации электрической мощности генерирующих установок, оформленную по форме согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 4 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

4-1. Основное генерирующее оборудование, вводимое в соответствии со статьями 15-4, 15-6 и 15-8 Закона Республики Казахстан "Об электроэнергетике", подлежит аттестации электрической мощности со дня ввода в эксплуатацию данного оборудования.

Сноска. Правила дополнены пунктом 4-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

5. Системный оператор осуществляет аттестацию электрической мощности генерирующих установок (далее – аттестация) по заявке энергопроизводящей организации в согласованные с ней сроки, но не позднее двадцати календарных дней после получения заявки.

Аттестация проводится системным оператором при условии наличия у электрической станции энергопроизводящей организации автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии, приборов телеметрии, обеспечивающих автоматическую передачу данных в порядке, согласно пункту 191 приказа Министра энергетики Республики Казахстан от 18 декабря 2014 года № 210 "Об утверждении электросетевых правил" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10899), по согласованным протоколам передачи данных и перечням обмена телеметрией, на диспетчерский пункт системного оператора, с учетом пункта 16 настоящих Правил.

При изменении (ухудшении) режимной ситуации в единой электроэнергетической системе Республики Казахстан и параллельно работающих энергосистемах, а также при неисправности автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии и (или) приборов телеметрии энергопроизводящей организации либо автоматической трансляции на диспетчерские пункты системного оператора, допускается изменение системным оператором данного срока (даты, времени) с уведомлением об этом соответствующих энергопроизводящих организаций, при этом, определенная системным оператором дата проведения аттестации не должна приходиться на сроки планового ремонта соответствующих электрических станций (генерирующих установок).

Сноска. Пункт 5 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

6. Не позднее чем за 2 календарных дня до планируемой даты проведения аттестации, указанной в заявке энергопроизводящей организации системный оператор определяет и направляет энергопроизводящей организации письмом на официальном бланке профиль плановой электрической мощности генерации электрической станции энергопроизводящей организации на день прохождения аттестации, определенный на основании данных, указанных в заявке энергопроизводящей организации, требований к минимальным скоростям увеличения и уменьшения электрической мощности генерации электрической станции, а также профиля потребления электрической мощности базовой зоны единой электроэнергетической системы Республики Казахстан, в которой находится данная электрическая станция энергопроизводящей организации за последние прошедшие операционные сутки.

В данном письме системный оператор также указывает период фиксации минимума и период фиксации максимума, а также время начала фиксации скорости увеличения и уменьшения электрической мощности генерации.

Сноска. Пункт 6 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

6-1. Энергопроизводящая организация обеспечивает соблюдение электрической станцией, проходящей аттестацию, заданного системным оператором профиля электрической мощности генерации в день прохождения аттестации электрической мощности генерирующих установок.

При осуществлении энергопроизводящей организацией, проходящей аттестацию электрической мощности генерирующих установок, продажи электрической энергии Единому закупщику, Единый закупщик приобретает электрическую энергию у данной энергопроизводящей организации в объеме, необходимом для соблюдения профиля электрической мощности генерации, заданного системным оператором, вне централизованных торгов электрической энергией.

Электрическая станция энергопроизводящей организации, осуществляющая автоматическое регулирование частоты и мощности, на время аттестации переводится на оперативное управление системного оператора.

Сноска. Правила дополнены пунктом 6-1 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

6-2. Начало фиксации значения скорости увеличения электрической мощности генерации электрической станции начинается со времени начала фиксации скорости увеличения электрической мощности генерации, указанного в письме системного оператора, направленного в адрес энергопроизводящей организации в соответствии с пунктом 6 настоящих Правил, а конец – зафиксированным системным оператором временем поступления от электрической станции оперативной информации о достижении наибольшего значения электрической мощности, которое электрическая станция может нести длительно.

Сноска. Правила дополнены пунктом 6-2 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

6-3. Начало фиксации значения скорости уменьшения электрической мощности генерации электрической станции начинается со времени начала фиксации скорости уменьшения электрической мощности генерации, указанного в письме системного оператора, направленного в адрес энергопроизводящей организации в соответствии с пунктом 6 настоящих Правил, а конец – зафиксированным системным оператором временем поступления от электрической станции оперативной информации о достижении наибольшего из текущих значений технологического и технического минимумов.

Сноска. Правила дополнены пунктом 6-3 в соответствии с приказом Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

7. В случае невозможности проведения одновременной аттестации электрической мощности всех генерирующих установок электрической станции энергопроизводящей организации из-за условий обеспечения надежности электроснабжения, либо в случае наличия в составе данной электрической станции генерирующих установок, вводимых в эксплуатацию в рамках инвестиционного соглашения на модернизацию, расширение, реконструкцию и (или) обновление, а также вводимых в эксплуатацию в рамках строительства вновь вводимых в эксплуатацию генерирующих установок с маневренным режимом генерации, а также вводимых в эксплуатацию в рамках инвестиционного соглашения на модернизацию, реконструкцию и (или) расширение со строительством генерирующих установок с использованием газа в качестве альтернативного типа топлива, а также по причинам, не зависящим от электрической станции, возможно проведение Системным оператором аттестации отдельно по каждой генерирующей установке электрической станции с последующим выведением суммарных результатов аттестации: аттестованной электрической мощности электрической станции, в том числе аттестованной электрической мощности генерирующих установок, вводимых в эксплуатацию в рамках инвестиционного соглашения на модернизацию, расширение, реконструкцию и (или) обновление, а также вводимых в эксплуатацию в рамках строительства вновь вводимых в эксплуатацию генерирующих установок с маневренным режимом генерации, а также вводимых в эксплуатацию в рамках инвестиционного соглашения на модернизацию, реконструкцию и (или) расширение со строительством генерирующих установок с использованием газа в качестве альтернативного типа топлива, аттестованных скоростей увеличения и уменьшения электрической мощности.

Сноска. Пункт 7 - в редакции приказа и.о. Министра энергетики РК от 30.11.2022 № 388 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8. Фиксация значений электрической мощности отпуска в сеть и скоростей увеличения и уменьшения электрической мощности электрической станции энергопроизводящей организации во время аттестации осуществляется по данным автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии, с контролем по данным приборов телеметрии с автоматической трансляцией на диспетчерские пункты Системного оператора.

При необеспечении энергопроизводящей организацией соблюдения электрической станцией, проходящей аттестацию, заданного системным оператором профиля электрической мощности генерации в день прохождения аттестации электрической мощности генерирующих установок, либо аттестованная электрическая мощность электрической станции энергопроизводящей организации, определенная по данным автоматизированной системы коммерческого учета электрической энергии составит меньше значения заявленного ею в заявке поданной системному оператору, либо аттестованная скорость увеличения (уменьшения) электрической мощности электрической станции энергопроизводящей организации оказалась меньше соответствующего ее типу минимального значения средней скорости увеличения (уменьшения) электрической мощности, указанного в приложении 2 к настоящим Правилам, аттестация считается не пройденной.

При этом, в случае если в составе электростанции отсутствуют действующие генерирующие установки, технологически предназначенные для работы исключительно на тепловом потреблении, то аттестованная электрическая мощность электрической станции приравнивается к нулю, а в случае их наличия в составе электростанции - к плановому максимальному в предстоящем году значению минимальной электрической мощности отпуска в сеть данных генерирующих установок (при заданном уровне их тепловой нагрузки), согласно пункту 2 настоящих Правил.

Сноска. Пункт 9 с изменением, внесенным приказом Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

10. По повторной Заявке энергопроизводящей организации, поданной в срок не позднее четырех рабочих дней после дня не пройденной аттестации, проводится повторная (один раз) аттестация электрической станции энергопроизводящей организации в том же году. Сроки проведения повторной аттестации системный оператор определяет самостоятельно, но не позднее пятидесяти календарных дней после дня не пройденной аттестации и не позднее 10 октября текущего года, и уведомляет об этом энергопроизводящую организацию в течение трех рабочих дней после дня получения Заявки.

Сноска. Пункт 10 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

11. По результатам аттестации электрической мощности генерирующих установок Системный оператор не позднее пяти календарных дней после проведения аттестации оформляет и направляет энергопроизводящей организации акт аттестации электрической мощности генерирующих установок (далее – акт аттестации), в котором указывается величина аттестованной электрической мощности генерирующих установок энергопроизводящей организации, готовой к выработке электрической энергии.

При этом, аттестованной электрической мощностью генерирующих установок энергопроизводящей организации, готовой к выработке электрической энергии, является аттестованная электрическая мощность электрической станции энергопроизводящей организации.

Акт аттестации оформляется отдельно по каждой заявленной на аттестацию электрической станции энергопроизводящей организации по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

По результатам всех аттестаций, осуществленных по заявкам энергопроизводящей организации, подданным Системному оператору в соответствии с пунктами 4 и 10 настоящих Правил, Системный оператор рассчитывает ее аттестованную электрическую мощность, и в срок не позднее пяти рабочих дней после дня проведения последней из указанных аттестаций направляет в уполномоченный орган, единому закупщику, оператору рынка централизованной торговли и энергопроизводящей организации информацию в письменном виде о данной аттестованной электрической мощности с указанием аттестованной электрической мощности входящих в состав электрических станций энергопроизводящей организации генерирующих установок, вводимых в эксплуатацию в рамках инвестиционного соглашения на модернизацию, расширение, реконструкцию и (или) обновление, а также вводимых в эксплуатацию в рамках строительства вновь вводимых в эксплуатацию генерирующих установок с маневренным режимом генерации, а также вводимых в эксплуатацию в рамках инвестиционного соглашения на модернизацию, реконструкцию и (или) расширение со строительством генерирующих установок с использованием газа в качестве альтернативного типа топлива.

Сноска. Пункт 11 - в редакции приказа и.о. Министра энергетики РК от 30.11.2022 № 388 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

12. На основании актов аттестации электрических станций энергопроизводящих организаций Системный оператор формирует перечень электрических станций энергопроизводящих организаций (далее - перечень) с указанием соответствующих данным станциям аттестованных скоростей увеличения и уменьшения электрической мощности.

13. Внеочередная аттестация электрической мощности генерирующих установок проводится системным оператором в следующих случаях:

1) при выявлении системным оператором несоответствия фактической величины электрической мощности и параметров генерирующих установок аттестованным (далее – несоответствие);

2) по инициативе энергопроизводящей организации (далее – инициатива).

Несоответствием является невыполнение энергопроизводящей организацией в течение расчетного периода (календарного месяца) трех заявок на участие в балансировании подряд, активируемых системным оператором согласно Правилам организации и функционирования балансирующего рынка электрической энергии, утвержденными приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 20 февраля 2015 года № 112 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10532).

Инициатива реализуется в случаях изменения установленной электрической мощности электрических станций энергопроизводящей организации посредством подачи данной энергопроизводящей организацией системному оператору на своем официальном бланке заявки по каждой входящей в ее состав электрической станции, с использованием которой она планирует оказывать услугу по поддержанию готовности электрической мощности.

Системный оператор проводит внеочередную аттестацию электрических станций энергопроизводящей организации в течение пяти рабочих дней со дня последней невыполненной команды по активации заявки на участие в балансирвоании, либо со дня получения заявки на проведение внеочередной аттестации по инициативе энергопроизводящей организации. При этом дата и время проведения внеочередной аттестации может быть скорректирована системным оператором с учетом режимной ситуации в единой электроэнергетической системе Республики Казахстан и параллельно работающих энергосистемах.

Внеочередные аттестации проводятся в соответствии с пунктами 6, 6-1, 6-2, 6-3, 7, 8 и 9 настоящих Правил.

Сноска. Пункт 13 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

14. По результатам внеочередной аттестации электрической станции, в срок не позднее пяти календарных дней после дня ее проведения, Системный оператор оформляет и направляет энергопроизводящей организации акт внеочередной аттестации по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам, и актуализирует перечень.

По результатам всех внеочередных аттестаций электростанций энергопроизводящей организации, Системный оператор рассчитывает ее аттестованную электрическую мощность, и в срок не позднее пяти календарных дней в письменном виде информирует уполномоченный орган, единого закупщика и энергопроизводящую организацию о данной аттестованной электрической мощности.

15. Электрическая энергия, дополнительно отпущенная или недоотпущенная с шин электрических станций энергопроизводящей организации в рамках аттестаций относительно соответствующих плановых величин суточного графика производства-потребления электрической энергии (далее – отклонение), финансово урегулируется на балансирующем рынке электрической энергии.

При работе балансирующего рынка электрической энергии в имитационном режиме, отклонения физически урегулируются системным оператором в течение текущего расчетного периода (календарного месяца).

Сноска. Пункт 15 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

В случае работы балансирующего рынка электрической энергии в имитационном режиме, отклонения физически урегулируются Системным оператором в течение текущего расчетного периода (календарного месяца).

16. В первом году действия рынка электрической мощности, аттестованные электрические мощности энергопроизводящих организаций приравниваются к их располагаемым электрическим мощностям по состоянию на первое января года, предшествующего году введения рынка электрической мощности, а аттестованные скорости увеличения (уменьшения) электрической мощности электрических станций, входящих в их состав, приравниваются к соответствующим данным минимальных значений средней скорости увеличения/уменьшения электрической мощности электрических станций, указанным в приложении 2 к настоящим Правилам.

Информация о располагаемых электрических мощностях по состоянию на первое января года, предшествующего году введения рынка электрической мощности, указанная в части первой настоящего пункта, представляется энергопроизводящими организациями в уполномоченный орган, единому закупщику, оператору рынка централизованной торговли и Системному оператору.

	Приложение 1 к Правилам проведения аттестации электрической мощности установок
	Форма
	(Место указания наименования организации, являющейся Системным оператором)

Заявка

Сноска. Приложение 1 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

_________________________________________________________________
(указать наименование энергопроизводящей организации)
на проведение аттестации электрической мощности генерирующих установок
_________________________________________________________________
(указать наименование электрической станции энергопроизводящей организации)

№	Параметры электрической станции	Размерность	Значение*
1	2	3	4
1.	Установленная электрическая мощность всех генерирующих установок электрической станции	МВт
2.	Среднегодовая располагаемая электрическая мощность всех генерирующих установок электрической станции	МВт
3.	Максимальная электрическая мощность собственных нужд электрической станции	МВт
4.	Количество действующих генерирующих установок	Единица
5.	Станционные номера генерирующих установок, проходящих аттестацию электрической мощности генерирующих установок	-
6.	Ожидаемое значение аттестованной электрической мощности	МВт
7.	Ожидаемое минимальное значение электрической мощности генерации во время аттестации электрической мощности генерирующих установок	МВт

Примечание:
* - числовые значения параметров таблицы отражаются с точностью до целых, за исключением 8 и 9 строк таблицы, числовые значения которых отражаются с точностью до десятых.
Дата проведения аттестации электрической мощности генерирующих установок:
"____" ____________ 20___г.
(данная дата устанавливается не позже 10 октября соответствующего календарного года).

(Место указания должности уполномоченного лица энергопроизводящей организации)

(место подписи)

(Место указания Ф.И.О. (при его наличии) уполномоченного лица энергопроизводящей организации)

Приложение 2 к Правилам проведения аттестации электрической мощности установок

Минимальные значения средней скорости увеличения электрической мощности электрических станций

Сноска. Приложение 2 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

МВт/мин

№	Тип электрической станции	Значение скорости
1	2	3
1	Конденсационная электрическая станция	3,0
2	Теплоэлектроцентраль	1,4
3	Гидравлическая электрическая станция	8,0
4	Каскад деривационных малых ГЭС	2,0
5	Газотурбинная электрическая станция	6,0
6	Парогазовая электрическая станция, газопоршневая электрическая станция	4,0
7	Теплоэлектроцентраль на базе газотурбинных установок, надстроенных котлами утилизаторами	1,4

Минимальные значения средней скорости уменьшения электрической мощности электрических станций

МВт/мин

№	Тип электрической станции	Значение скорости
1	2	3
1	Конденсационная электрическая станция	3,0
2	Теплоэлектроцентраль	1,5
3	Гидравлическая электрическая станция	8,0
4	Каскад деривационных малых ГЭС	2,0
5	Газотурбинная электрическая станция	6,5
6	Парогазовая электрическая станция, газопоршневая электрическая станция	4,0
7	Теплоэлектроцентраль на базе газотурбинных установок, надстроенных котлами утилизаторами	1,5

Приложение 3 к Правилам проведения аттестации электрической мощности установок

АКТ результатов аттестации
_______________________________________________
(указать наименование электрической станции)
_________________________________________________________,
(указать наименование энергопроизводящей организации)
город ______________, "____" ____________ 20___г.

Сноска. Приложение 3 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

Аттестация проведена в соответствии с заявкой № ___________.

№	Параметры электрической станции	Размерность	Значение*
1	2	3	4
1.	Аттестованная электрическая мощность электрической станции, в т.ч.:	МВт
	аттестованная электрическая мощность генерирующих установок, вводимых в эксплуатацию в рамках инвестиционного соглашения на модернизацию, расширение, реконструкцию и (или) обновление	МВт
	аттестованная электрическая мощность генерирующих установок, вводимых в эксплуатацию в рамках строительства вновь вводимых в эксплуатацию генерирующих установок с маневренным режимом генерации	МВт
	аттестованная электрическая мощность генерирующих установок, вводимых в эксплуатацию в рамках инвестиционного соглашения на модернизацию, реконструкцию и (или) расширение со строительством генерирующих установок с использованием газа в качестве альтернативного типа топлива	МВт
2.	Аттестованная скорость увеличения электрической мощности	МВт/мин
3.	Аттестованная скорость уменьшения электрической мощности	МВт/мин
4.	Максимальная электрическая мощность собственных нужд электрической станции	МВт
5.	Минимальное значение электрической мощности генерации во время аттестации электрической мощности генерирующих установок	МВт

Примечание:
* - числовые значения параметров таблицы отражаются с точностью до целых,
за исключением 2 и 3 строк таблицы, числовые значения которых отражаются
с точностью до десятых.

(Место указания должности и Ф.И.О. (при его наличии) уполномоченного лица Системного оператора)

(место подписи)

Приложение 4 к Правилам проведения аттестации электрической мощности установок

АКТ результатов внеочередной аттестации
________________________________________________
(указать наименование электрической станции)
______________________________________________________,
указать наименование энергопроизводящей организации)
город ______________, "____" ____________ 20___г.

Сноска. Приложение 4 - в редакции приказа Министра энергетики РК от 30.06.2023 № 248 (вводится в действие с 01.07.2023).

№	Параметры электрической станции	Размерность	Значение*
1	2	3	4
1.	Аттестованная электрическая мощность электрической станции	МВт
2.	Аттестованная скорость увеличения электрической мощности	МВт/мин
3.	Аттестованная скорость уменьшения электрической мощности	МВт/мин
4.	Электрическая мощность собственных нужд электрической станции	МВт
5.	Минимальное значение электрической мощности генерации во время аттестации электрической мощности генерирующих установок	МВт

Примечание:
* - числовые значения параметров таблицы отражаются с точностью до целых,
за исключением 2 и 3 строк таблицы, числовые значения которых отражаются
с точностью до десятых.

(Место указания должности и Ф.И.О. (при его наличии) уполномоченного лица Системного оператора)

(место подписи)