Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне банк қызметін және микроқаржы ұйымдарын реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 30 мамырдағы № 135 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылы 7 шілдеде № 13888 болып тіркелді.

РҚАО-ның ескертпесі!
Бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін 5-т. қараңыз

Екінші деңгейдегі банктердің және микроқаржы ұйымдарының қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. "Қарыздар мен салымдар бойынша шынайы, жылдық, тиімді, салыстырмалы есептеудегі сыйақы мөлшерлемелерін (нақты құнын) есептеу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2012 жылғы 26 наурыздағы № 137 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7663 тіркелген, 2012 жылғы 16 тамызда "Егемен Қазақстан" газетінде № 516-521 (27594) жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Қарыздар мен салымдар бойынша шынайы, жылдық, тиімді, салыстырмалы есептеудегі сыйақы мөлшерлемелерін (нақты құнын) есептеу қағидаларында:

мынадай мазмұндағы 7-1-тармақпен толықтырылсын:

"7-1. Қарыз бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесінің есебіне клиенттің негізгі борыш және сыйақы бойынша төлемдері, сондай-ақ қарыз беруге және қызмет көрсетуге байланысты, Қағидалардың 8 және 8-1-тармақтарында көрсетілген комиссиялар мен өзге де төлемдер кіргізіледі.";

8-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"8. Заңды тұлғаға берілетін қарыз бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесінің есебіне клиенттің банктік қарыз шарты бойынша қарыз беруге және қызмет көрсетуге байланысты клиенттің мынадай комиссиялары мен төлемдері:

1) қарыз алуға өтініш пен құжаттарды қарау үшін;

2) қарызды ұйымдастыру үшін;

3) қарыз беру үшін;

4) қарызға қызмет көрсетуге байланысты ағымдағы шоттарды ашу және жүргізу үшін;

5) Қағидалардың 9-тармағының 4) тармақшасында көзделген төлемдерді қоспағанда, егер сақтандыру жағдайы басталған жағдайда сақтандыру шарты бойынша банк пайда алушы болса, клиенттің сақтандыру ұйымының пайдасына төлемдері;

6) клиенттің кепілдік (кепілдеме) алу үшін кепілгерге (кепіл берушіге), кепілге берілетін мүлікті бағалау үшін бағалаушыға төлемдері;

7) банкке клиенттерді тарту, клиенттер берген құжаттардың қарыз беру талаптарына сәйкес келуіне тексеруді жүзеге асыру, клиенттердің құжаттарын банкке беру, банктің клиенттерінен қарыздарды өтеу есебіне төлемдер қабылдау және аудару бойынша қызмет көрсететін ұйымдардың (делдалдардың) пайдасына клиенттің төлемдері кіргізіледі.

Егер қарыз бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу кезінде осы тармақтың бірінші бөлігінің 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген төлемдердің кредиттеудің бүкіл мерзімі үшін мөлшерлерін айқындау мүмкіндігі болмаса, қарыз бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесінің есебіне осы тұлғалардың олармен шарттар жасау күнінде айқындалған тарифтеріне қарай кредиттеудің бүкіл мерзімі үшін төлемдер кіргізіледі.

Банктік қарыз шартында көзделген және банктік қарыз шартының жасалу күнінде өндіріп алу фактісі белгісіз комиссиялар мен өзге де төлемдер нақты төлем жасалғаннан кейін клиенттің талабы бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі қайта есептелген жағдайда ескеріледі.";

мынадай мазмұндағы 8-1-тармақпен толықтырылсын:

"8-1. Жеке тұлғаға берілетін қарыз бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесінің есебіне банктік қарыз шартын жасау күнінде Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13870 тіркелген Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 30 мамырдағы № 134 қаулысымен бекітілген Жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу кезінде ескерілетін, жеке тұлғаға берілген банктік қарыз және микрокредит беруге және оларға қызмет көрсетуге байланысты комиссиялар мен өзге де төлемдердің тізбесінің (бұдан әрі – Тізбе) 2-тармағының 1), 2), 3), 4), 7), 8) және 9) тармақшаларында көрсетілген комиссиялар мен өзге де төлемдер кіргізіледі.

Егер жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу кезінде Тізбенің 2-тармағының 7), 8) және 9) тармақшаларында көрсетілген төлемдердің кредиттеудің бүкіл мерзімі үшін мөлшерлерін айқындау мүмкіндігі болмаса, жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесінің есебіне осы тұлғалардың олармен шарттар жасау күнінде айқындалған тарифтеріне қарай кредиттеудің бүкіл мерзімі үшін төлемдер кіргізіледі.

Банктік қарыз шартында көзделген, Тізбенің 2-тармағының 5), 6), 7), 8), 9), 10) және 11) тармақшаларында көрсетілген комиссиялар мен өзге де төлемдер клиенттің талабы бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін қайта есептеген жағдайда нақты төлемнен кейін немесе банктік қарызға қызмет көрсету кезеңінде оларды енгізген кезде ескеріледі.";

9-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"9. Қарыз бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесінің есебіне:

1) қарызға қызмет көрсетуден басқа, өзге мақсаттарға пайдаланылатын банк шоттарын ашу және жүргізу үшін комиссиялар;

2) Қағидалардың 8-тармағында және Тізбенің 2-тармағының 7), 8) және 9) тармақшаларында көрсетілген төлемдерді қоспағанда, үшінші тұлғалардың пайдасына клиенттің төлемдері;

3) тұрақсыздық айыбын және оның ішінде клиентке белгіленген овердрафт лимитінің асып кеткені үшін айыппұл санкцияларының өзге түрлерін қоса алғанда, клиенттің банктік қарыз шартының талаптарын сақтамауына байланысты төлемдері;

4) клиенттің банктік қарыз шарты бойынша және кепіл берушінің пайдалануындағы міндеттемелерін қамтамасыз ететін кепіл шарты бойынша кепіл мәнін сақтандыру кезінде сақтандыру ұйымдарының пайдасына клиенттің төлемдері кіргізілмейді.".

2. Күші жойылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 26.11.2019 № 208 (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3. Қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғау және сыртқы коммуникациялар басқармасы (Терентьев А.Л.) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен (Сәрсенова Н.В.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны "Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына:

Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгенінен кейін күнтізбелік он күн ішінде "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға;

Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін оны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің мемлекеттік тізіліміне, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізуге жіберуді;

3) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспасөз басылымында ресми жариялауға жіберуді;

4) осы қаулы ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Ғ.О. Пірматовқа жүктелсін.

5. Осы қаулы 2016 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Осы қаулы 2016 жылғы 1 шілдеден бастап жасалған банктік қарыз шарттарына және микрокредит беру туралы шарттарға қолданылады.

Ұлттық Банк Төрағасы

Д. Ақышев

О внесении изменений и дополнений в некоторые нормативные правовые акты Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской деятельности и микрофинансовых организаций

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 30 мая 2016 года № 135. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 7 июля 2016 года № 13888.

В целях совершенствования нормативных правовых актов, регулирующих деятельность банков второго уровня и микрофинансовых организаций, Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 26 марта 2012 года № 137 "Об утверждении Правил исчисления ставок вознаграждения в достоверном, годовом, эффективном, сопоставимом исчислении (реальной стоимости) по займам и вкладам" (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 7663, опубликованное 16 августа 2012 года в газете "Казахстанская правда" № 271-273 (27090-27092)) следующие изменения и дополнения:

в Правилах исчисления ставок вознаграждения в достоверном, годовом, эффективном, сопоставимом исчислении (реальной стоимости) по займам и вкладам, утвержденных указанным постановлением:

дополнить пунктом 7-1 следующего содержания:

"7-1. В расчет годовой эффективной ставки вознаграждения по займу включаются платежи клиента по основному долгу и вознаграждению, а также комиссии и иные платежи, связанные с выдачей и обслуживанием займа, указанные в пунктах 8 и 8-1 Правил.";

пункт 8 изложить в следующей редакции:

"8. В расчет годовой эффективной ставки вознаграждения по займу, выдаваемому юридическому лицу, включаются следующие комиссии и иные платежи клиента по договору банковского займа, связанные с выдачей и обслуживанием займа:

1) за рассмотрение заявления и документов на получение займа;

2) за организацию займа;

3) за выдачу займа;

4) за открытие и ведение текущих счетов, связанных с обслуживанием займа;

5) платежи клиента в пользу страховой организации, если выгодоприобретателем по договору страхования в случае наступления страхового случая выступает банк, за исключением платежей, предусмотренных подпунктом 4) пункта 9 Правил;

6) платежи клиента гаранту (поручителю) за получение гарантии (поручительства), оценщику за оценку передаваемого в залог имущества;

7) платежи клиента в пользу организаций (посредников), оказывающих услуги банку по привлечению клиентов, осуществлению проверки документов, предоставляемых клиентами, на соответствие условиям выдачи займа, передаче документов клиентов банку, приему платежей и переводов от клиентов банка в счет погашения займов.

Если при расчете годовой эффективной ставки вознаграждения по займу отсутствует возможность определения размеров платежей, указанных в подпунктах 5), 6) и 7) части первой настоящего пункта, на весь срок кредитования, то в расчет годовой эффективной ставки вознаграждения по займу включаются платежи за весь срок кредитования, исходя из тарифов данных лиц, определенных на день заключения с ними договоров.

Комиссии и иные платежи, предусмотренные договором банковского займа, факт взимания которых неизвестен на дату заключения договора банковского займа, учитываются в случае перерасчета годовой эффективной ставки вознаграждения по требованию клиента после фактического платежа.";

дополнить пунктом 8-1 следующего содержания:

"8-1. В расчет годовой эффективной ставки вознаграждения по займу, выдаваемому физическому лицу, на дату заключения договора банковского займа включаются комиссии и иные платежи, указанные в подпунктах 1), 2), 3), 4), 7), 8) и 9) пункта 2 Перечня комиссий и иных платежей, связанных с выдачей и обслуживанием банковского займа и микрокредита, выданных физическому лицу, учитываемых при расчете годовой эффективной ставки вознаграждения, утвержденного постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 30 мая 2016 года № 134, зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13870 (далее – Перечень).

Если при расчете годовой эффективной ставки вознаграждения отсутствует возможность определения размеров платежей в пользу лиц, указанных в подпунктах 7), 8) и 9) пункта 2 Перечня, на весь срок кредитования, в расчет годовой эффективной ставки вознаграждения включаются платежи за весь срок кредитования, исходя из тарифов данных лиц, определенных на день заключения с ними договоров.

Комиссии и иные платежи, предусмотренные договором банковского займа, указанные в подпунктах 5), 6), 7), 8), 9), 10) и 11) пункта 2 Перечня, учитываются в случае перерасчета годовой эффективной ставки вознаграждения по требованию клиента после фактического платежа или при их введении в период обслуживания банковского займа.";

пункт 9 изложить в следующей редакции:

"9. В расчет годовой эффективной ставки вознаграждения по займу не включаются:

1) комиссии за открытие и ведение банковских счетов, используемых для иных целей, помимо обслуживания займа;

2) платежи клиента в пользу третьих лиц, за исключением платежей, указанных в пункте 8 Правил и в подпунктах 7), 8) и 9) пункта 2 Перечня;

3) платежи клиента, связанные с несоблюдением им условий договора банковского займа, включая неустойку и иные виды штрафных санкций, в том числе за превышение лимита овердрафта, установленного клиенту;

4) платежи клиента в пользу страховых организаций при страховании предмета залога по договору залога, обеспечивающего обязательства клиента по договору банковского займа и находящегося в пользовании залогодателя.".

2. Утратил силу постановлением Правления Национального Банка РК от 26.11.2019 № 208 (вводится в действие с 01.01.2020).

3. Управлению по защите прав потребителей финансовых услуг и внешних коммуникаций (Терентьев А.Л.) в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) совместно с Юридическим департаментом (Сарсенова Н.В.) государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) направление настоящего постановления в республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики Казахстан":

на официальное опубликование в информационно-правовой системе "Әділет" в течение десяти календарных дней после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

для включения в Государственный реестр нормативных правовых актов Республики Казахстан, Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан в течение пяти рабочих дней со дня его получения Национальным Банком Республики Казахстан после государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

3) направление настоящего постановления на официальное опубликование в периодическом печатном издании в течение десяти календарных дней после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

4) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Национального Банка Республики Казахстан после его официального опубликования.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Пирматова Г.О.

5. Настоящее постановление вводится в действие с 1 июля 2016 года и подлежит официальному опубликованию.

Действие настоящего постановления распространяется на договоры банковского займа и договоры о предоставлении микрокредита, заключенные с 1 июля 2016 года.

Председатель
Национального Банка	Д. Акишев