Тауар нарықтарындағы экономикалық шоғырлануды бағалау әдістемесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2017 жылғы 14 желтоқсандағы № 416 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2017 жылғы 28 желтоқсанда № 16161 болып тіркелді.

РҚАО-ның ескертпесі!
Осы бұйрық 01.01.2018 ж. бастап қолданысқа енгізіледі

2015 жылғы 29 қазандағы Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 90-6-бабының 16) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Тауар нарықтарындағы экономикалық шоғырлануды бағалау әдістемесі бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті және тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ және орыс тілдеріндегі қағаз және электронды түрдегі көшірмесін ресми жариялауға мерзімді баспасөз басылымдарына, сондай-ақ ресми жариялау және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне қосу үшін "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі

Т. Сүлейменов

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2017 жылғы 14 желтоқсандағы № 416 бұйрығымен бекітілген

Тауар нарықтарындағы экономикалық шоғырлануды бағалау әдістемесі

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Тауар нарықтарындағы экономикалық шоғырлануды бағалау әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) 2015 жылғы 29 қазандағы Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 90-6-бабының 16) тармақшасына сәйкес әзірленді және экономикалық шоғырлануға келісім беру бойынша өтінішхатты немесе жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарламаны қарау кезінде қолданылады.

2. Әдістеме монополияға қарсы органның тауар нарықтарындағы экономикалық шоғырлануды бағалау тетігін айқындайды.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 19.07.2023 № 10 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Негізгі ұғымдар

3. Әдістемеде мынадай ұғымдар қолданылады:

1) құзыретті орган – экономиканың тиісті саласын (аясын) басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

2) мәмілеге қатысушылардың тауарлары – экономикалық шоғырлануға мәміле жасасқанға дейін мәмілеге қатысушылар өткізетін және мәмілеге қатысушылар ол аяқталғаннан кейін өткізілуі жоспарланатын (жоспарлаған) тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер);

3) өтініш беруші – экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхат немесе жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарлама берген тұлға;

4) тауар (жұмыс, көрсетілетін қызмет) өнім берушілері (сатушылар, тапсырыс берушілер) – өз қызметінің тауарларын (жұмыстарын, көрсетілетін қызметтерін) өткізетін нарық субъектілері, сондай-ақ тауар өндірушілерден соңғы тұтынушыларға жылжыту бойынша қызметтер көрсететін сауда және делдал ұйымдар;

5) Экономикалық шоғырлануға келісім – монополияға қарсы органның кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1), 2), 3) тармақшаларында көзделген мәмілелерді жүзеге асыруға келісімі;

6) экономикалық шоғырлануға қатысушы – экономикалық шоғырлану жасаған немесе жасауға ниет білдірген жеке немесе заңды тұлға;

7) экономикалық шоғырлануға тыйым салу – монополияға қарсы органның кодекстің 201-бабы 1-тармағының 1), 2), 3) тармақшаларында көзделген мәмілелерді жүзеге асыруға тыйым салуы және (немесе) монополияға қарсы органның кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көзделген экономикалық шоғырлану мәмілелерінің күшін жою туралы нұсқама шығаруы.

Әдістемеде пайдаланылатын өзге ұғымдар мен терминдер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес пайдаланылады.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-тарау. Экономикалық шоғырлануға бағалау жүргізу негіздері мен кезеңдері

4. Экономикалық шоғырлануға бағалау жүргізу негіздері монополияға қарсы органға:

1) Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш беруші ұсынған экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхаттың (бұдан әрі – өтінішхат);

2) Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтініш беруші ұсынған Кодекстің 201-бабы 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көзделген экономикалық шоғырлану туралы хабарламаның (бұдан әрі – хабарлама) келіп түсуі болып табылады.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. 40 күнтізбелік күн ішінде (Кодекстің 205-бабының 3 және 5-тармақтарына сәйкес мерзімдерді тоқтата тұру құқығымен) монополияға қарсы органның өтінішхатты қарау барысында экономикалық шоғырлануды бағалауды жүргізуі мынадай кезеңдерді қамтиды:

1) өтінішхатқа қоса берілетін, Кодекстің 204-бабында көзделген құжаттаманың толықтығы мен анықтығын тексеру;

2) егер мәмілеге қатысушы тұлғалар (тұлғалар тобы) өзара алмастырылатын тауарларды өткізу жөніндегі қызметті жүзеге асырған және (немесе) бәсекелестікті шектеу белгілері болған жағдайда экономикалық шоғырлануды жасау кезінде тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу;

3) бір немесе одан көп тауар нарықтарында бәсекелестікті шектеудің пайда болуы немесе күшеюі анықталған кезде бәсекелестікті шектеу көрсеткіштерін есептеу;

4) монополияға қарсы органның экономикалық шоғырлануды бағалау нәтижелері бойынша шешім қабылдауы.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6. Монополияға қарсы органның хабарламаны қарау барысында экономикалық шоғырлануға бағалау жүргізуі мынандай кезеңдерді қамтиды:

1) Кодекстің 207-бабында көзделген, хабарламаға қоса берілетін құжаттаманың және мәліметтердің толықтығы мен анықтығын тексеру;

2) Кодекс талаптарына сәйкестігі тұрғысынан экономикалық шоғырланудың жасалғанын растайтын шартты немесе өзге де құжатты қарау;

3) бәсекелестіктің шектелуі немесе жойылуы, оның ішінде нарық субъектісінің үстем жағдайының пайда болуы немесе күшеюі арқылы шектелуі немесе жойылуы тұрғысынан экономикалық шоғырлануды қарау;

4) Кодекстің 209-бабына сәйкес монополияға қарсы органның жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарлама бойынша шешім қабылдауы.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

7. Экономикалық шоғырлануды бағалау кезінде ақпарат ретінде қажеттілігіне қарай:

1) экономикалық шоғырлануға қатысушылардан;

2) тұтынушылар пікіртерімі барысында;

3) мемлекеттік статистикалық қызмет саласындағы басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органнан;

4) құзыретті мемлекеттік органдардан;

5) экономикалық шоғырландыруға қатысушылармен ұқсас немесе өзара алмастырылатын тауарларды өндіруді, өткізуді, экспорттауды немесе Қазақстан Республикасына импорттауды жүзеге асыратын нарық субъектілерінен;

6) монополияға қарсы органның өз зерттеулері барысында;

7) қауымдастықтардан, қоғамдық бірлестіктерден, "Атамекен" Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасынан алынған мәліметтер;

8) нарық субъектілеріне, азаматтарға, қоғамдық ұйымдарға жүргізілген маркетингтік, әлеуметтанушылық зерттеулердің, іріктелген пікіртерімдер мен сауалнамалардың деректері пайдаланылады.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4-тарау. Экономикалық шоғырлану жасалған кезде тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу

8. Егер экономикалық шоғырлануға қатысушылар тауарлары ішінде ұқсас немесе өзара алмастырылатын тауарлар болмаған және (немесе) бәсекелестікті шектеу белгілері болған жағдайда монополияға қарсы органның басшысы немесе оны алмастыратын тұлға экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы шешім қабылдайды және осындай шешім қабылданған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде оны өтініш берушіге жібереді.

Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

9. Егер мәмілеге қатысушы адамдар (адамдар тобы) ұқсас немесе өзара алмастырылатын тауарларды өткізу жөніндегі қызметті және (немесе) бәсекелестікті шектеу белгілері болған жағдайда, монополияға қарсы орган Кодекстің 196-бабына және Қазақстан Республикасының Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 2022 жылғы 3 мамырдағы № 13 бұйрығымен бекітілген Тауар нарықтарындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу жөніндегі әдістеменің 7-тармағына сәйкес тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізеді (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 27883 болып тіркелген).

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 19.07.2023 № 10 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Егер тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдаудың нәтижесі бойынша экономикалық шоғырлануға қатысушылардың жиынтық үлесі тауар нарығында 35% және одан төмен пайызды құраса, сондай-ақ бәсекелестікті шектеу белгілері болмаған жағдайда, монополияға қарсы орган экономикалық шоғырлануды жасауға келісім береді.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11. Егер тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйін талдаудың нәтижесі бойынша экономикалық шоғырлануға қатысушылардың жиынтық үлесі тауар нарығында 35%-дан астам болған жағдайда, монополияға қарсы орган экономикалық шоғырлану жасау кезінде бәсекелестікті шектеу көрсеткіштеріне есептеу жүргізеді.

Егер экономикалық шоғырлану бәсекелестікті шектеуге алып келсе, монополияға қарсы орган экономикалық шоғырлану жасауға жол бермейді.

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5-тарау. Экономикалық шоғырлану жасалған кезде бәсекелестiктi шектеу көрсеткiштерiн есептеу

12. Бәсекелестікті шектеудің болуын, пайда болуын немесе күшеюін анықтау үшін монополияға қарсы орган бәсекелестікті шектеудің мынадай көрсеткіштерін пайдаланады:

1) мәміле жасалғаннан кейін тиісті тауар нарығында мәмілеге қатысушылардың жиынтық үлесі 35% -ды құрайды немесе одан асады;

2) нарықтық шоғырлану көрсеткіштерінің өзгеруі: мәміле жасалған жағдайда тауардың тиісті нарығында Герфиндаль - Гиршман нарықтық шоғырлану индексі (HHІ) өзгереді:

қалыпты шоғырландырылған нарық үшін 250-ден артық мөлшерге (1000 < ННІ < 2000);

жоғары шоғырландырылған нарық үшін 100-ден артық мөлшерге (2000 < ННІ < 10000);

нарық субъектілерінің төмен шоғырландырылған нарықтарда (HHІ 1000) бірігуінің нәтижесінде нарыққа теріс салдарлардың болу ықтималдығы аз;

3) мәміле жасалғаннан кейін нарыққа ықтимал кіру/шығу кедергілерінің пайда болуы;

4) Лернер индексі

0,5 болғанда, мәмілеге қатысушылардың бірімен мәміле жасалғаннан кейін нарықтық биліктің пайда болуы немесе күшеюі.

Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

13. Герфиндаль – Гиршман (ННI) нарықтық шоғырлану индексі нарықта жұмыс істейтін барлық кәсіпорындары үлестері квадраттарының сомасы ретінде есептеледі және үлестер немесе пайыздармен өлшенеді:

HHI = S₁² + S₂² + ... + S_n²,

мұнда:

S₁, S₂ ... S_n – нарықтағы фирмалардың үлестері;

n – нарықтағы шаруашылық жүргізуші субъектілердің саны.

Герфиндаль – Гиршман нарықтық шоғырлану индексі нарықтың монополиялану дәрежесін, онда нарық субъектілерінің болуының біркелкілігін (немесе біркелкі еместігін) алдын ала бағалауға мүмкіндік береді. Тиісті тауар нарығында өнімді әртүрлі ауқымда жеткізетін өнім берушілер неғұрлым көп болған сайын, аталған көрсеткіштердің мәні соғұрлым төмен болады.

Нарықтық шоғырлануды айқындау кезінде тиісті тауар нарығында адамдар тобы айқындалады. Бұл ретте адамдар тобы бірыңғай нарық субъектісі ретінде қаралады.

14. Мәміледен кейін нарыққа кіру/шығу кедергілеріне мыналар жатады:

1) экономикалық шектеулер, оның ішінде:

осы салымдардың өзін-өзі ақтау мерзімдері ұзақ болғанда айтарлықтай бастапқы күрделі салымдарды жүзеге асыру қажеттігі;

қаралып отырған тауар нарығында жұмыс істейтін нарық субъектілерімен салыстырғанда, әлеуетті қатысушылар үшін қаржыландыру тартудың барынша жоғары шығындары;

қажетті ресурстарға және зияткерлік меншік құқықтарына, ақпарат алуға қолжетімділік алу шығындары;

ұсынысы шектелген және қаралып отырған нарықта жұмыс істейтін нарық субъектілерінің арасында бөлінген ресурстарға әлеуетті қатысушылардың қолжетімділігінің болмауы;

нарық субъектілері үшін өндірістің (өндіріс ауқымының әсері) мұндай көлеміне қол жеткізгенге дейін өнім бірлігінің барынша жоғары шығындарына негізделген экономикалық тұрғыдан ақталған ең аз өндіріс көлемінің болуы;

нарықтың әлеуетті қатысушылары алдында, атап айтқанда, өнім бірлігінің шығындары бойынша және тауарға сұраныс бойынша қаралып отырған нарықта жұмыс істейтін нарық субъектілерінің артықшылығы;

2) мемлекеттік органдар енгізген әкімшілік шектеулер, оның ішінде:

қызметтің жекелеген түрлерін лицензиялау шарттары;

квоталау;

тауарларды әкелуді-әкетуді шектеулер;

белгілі бір сұранысты міндетті қанағаттандыру, ұтқыр қуаттарды қолдау, жұмыс орындарын және әлеуметтік инфрақұрылымдарды сақтау талаптары;

жекелеген нарық субъектілеріне жеңілдіктер беру;

жер учаскелерін бөлуге, өндірістік және өзге де үй-жайлар беруге кедергілер;

мемлекеттік мұқтаждықтар үшін тауар берушілерді конкурстық іріктеу шарттары;

экологиялық шектеулер, оның ішінде өндірістік қуаттарды және көлік инфрақұрылымы объектілерін салуға тыйым салу;

стандарттар және сапаға қойылатын талаптар;

3) тауар нарығында жұмыс істеп тұрған компаниялардан технологиялық тұрғыдан асып түсуді білдіретін технологиялық шектеулер;

4) өзге де шектеулер:

тауар нарығында жұмыс істеп тұрған нарық субъектілерінің нарыққа кіру тосқауылдарын жасауға бағытталған әрекеттерінің стратегиясы, оның ішінде:

монополиялық төмен баға белгілеу;

жосықсыз бәсекелестік;

тауар нарығында жұмыс істеп тұрған нарық субъектілерінің ішінде нарыққа кіруге тосқауыл жасауға әкелетін сатылас интеграцияланған нарық субъектілерінің болуы:

нарықтың басқа әлеуетті қатысушыларымен салыстырғанда, сатылас интеграцияланған нарық субъектілерінің қатысушылары үшін артықшылық туғызады;

нарықтың әлеуетті қатысушыларының сатылас интеграциялануға қатысу қажеттілігін талап етеді, бұл нарыққа кіру шығасыларын ұлғайтады;

тауар нарығындағы бәсекелестіктің жай-күйіне талдау жүргізу барысында анықталған тауар нарығына кіруге басқа да шектеулер.

15. Лернер индексі тауар бағасы мен оны өндірудің шекті шығасылары арасындағы бағаға жатқызылған айырма ретінде есептеледі:

мұнда:

L – Лернер индексі;

Р – тауардың босату бағасы;

МС – тауар өндірудің шекті шығасылары.

Аталған көрсеткіш монополия жағдайында ресурстарды тиімсіз орналастыруға байланысты шекті шығындардан бағаның ауытқығанын көрсетеді. Кәсіпорынның өткізу бағасы бәсекелес бағалардан неғұрлым көп ауытқыса, Лернер коэффициенті соғұрлым жоғары.

Бұл коэффициент толық бәсекелес нарық үшін нөлге тең (нарықтық билік жоқ); монополистік бәсекелестік нарығы үшін 0,3 – 0,5 диапазонында тұр; олигополия нарығы үшін – кәсіпорындар (олар неғұрлым аз болса, Лернер коэффициенті соғұрлым көп болады) санына қарай 0,6 – 0,8 диапазонында; үстем кәсіпорындары бар нарықтар үшін ол 0,8-0,9-ға жетуі мүмкін, монополия нарығы үшін 1-ге жақындайды.

6-тарау. Экономикалық шоғырлануды бағалау нәтижелері бойынша қорытындылар

16. Экономикалық шоғырлануды бағалау нәтижелері бойынша монополияға қарсы органның тиісті құрылымдық бөлімшесінің басшысы немесе оны алмастыратын тұлға қол қоятын қорытынды қалыптастырылады.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

17. Қорытындыны қарау нәтижелері бойынша монополияға қарсы органның басшысы немесе оны алмастыратын тұлға мынадай:

1) экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы;

2) экономикалық шоғырлануға тыйым салу туралы шешімдердің бірін қабылдайды.

Ескерту. 17-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

18. Кодекстің 209-бабына сәйкес хабарламаны қарау нәтижелері бойынша монополияға қарсы орган шешім қабылдайды.

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

	Тауар нарықтарындағы экономикалық шоғырлануды бағалау әдістемесіне 1-қосымша
	Нысан
	Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігінің төрағасы ________________________ (барыс септігінде) ________________________ (шығыс септігінде) (толық атауы және (немесе) көрсетілетін қызметті алушының аты, әкесінің аты (болған жағдайда), тегі, БСН және (немесе) ЖСН (болған жағдайда)

Экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхат

Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің (бұдан әрі - Кодекс)

200-бабының 2-тармағын сәйкес

____________________________________________________________________

(мәміленің, іс-әрекеттің мәні мен тараптары көрсетілген мәміленің,

іс-әрекеттің сипаттамасы)

_____________________________________________________________________

қамтитын экономикалық шоғырлануға келісім беруіңізді сұраймын.

Осы экономикалық шоғырлануға келісім беру туралы өтінішхат

____________________________________________________________________

(Кодекстің 201-бабы 1-тармағының тармақшасы көрсетіледі)

____________________________________________________________ негізінде

____________________________________________________________________

(көрсетілетін қызметті алушының атауы, аты, әкесінің аты (болған жағдайда),

тегі көрсетіледі) беріліп отыр.

Құжаттама ______________________________________________________

________________________________________________________________

(Кодекстің 204-бабының тармағы көрсетіледі)

сәйкес қоса беріледі.

Ұсынылып отырған құжаттар нөмірленген (электрондық жеткізгіш қоса беріледі).

Ұсынылып отырған құжаттар мен мәліметтердің толықтығы мен анықтығын растаймын.

Ақпараттық жүйелерде қамтылған заңмен қорғалатын құпияны құрайтын

мәліметтердің пайдаланылуына келісемін.

Басшының немесе оны алмастыратын

тұлғаның қолтаңбасы ____________________________

Өтінішхат берілген күн "___"_____________ __________

Өкілдің байланыс мәліметтері _____________________________

	Тауар нарықтарындағы экономикалық шоғырлануды бағалау әдістемесіне 2-қосымша
	Нысан
	Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау және дамыту агентігінің төрағасы _________________________ (барыс септігінде) _________________________ (шығыс септігінде) (толық атауы және (немесе) көрсетілетін қызметті алушының аты, әкесінің аты (болған жағдайда), тегі, БСН және (немесе) ЖСН (болған жағдайда)

Жасалған экономикалық шоғырлану туралы хабарлама

Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі Төрағасының 24.02.2021 № 3 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 200-бабының 1-тармағына сәйкес

__________________________________________________________________________

(мәмілеге қатысушылардың атауы, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), тегі

жасалған (жоспарланған) экономикалық шоғырлану туралы хабардар етемін,

ол мыналарға негізделеді:

нарық субъектісінің (оның ішінде сенімгерлік басқаруға арналған шарттың, бірлескен қызмет туралы келісімнің, комиссия шартының негізінде) кәсіпкерлік қызметті жүргізген кезде басқа нарық субъектісіне орындалуы міндетті нұсқамалар беруге не оның атқарушы органының функцияларын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін құқықтарды сатып алу

аталған субъектілерде көрсетілген жеке тұлғалар өздерінің кәсіпкерлік қызметін жүргізу жағдайлар анықтаған жағдайда, екі және одан көп нарық субъектілерінің атқарушы органдарына, директорлар кеңестеріне, бақылау кеңестеріне немесе басқа басқару органдарына бір жеке тұлғалардың қатысуы

Мәміленің, іс-қимылдың сипаттамасы

___________________________________________________________________

Өтініш беруші туралы мәліметтер:

Атауы/аты, әкесінің аты (болған жағдайда), тегі

___________________________________________________________________

БСН/ЖСН

Ұсынылған құжаттар нөмірленген (электрондық жеткізгіштері қосымша беріледі).

Қоса беріліп отырған құжаттар мен мәліметтердің толықтығы мен анықтығын растаймын.

Ақпараттық жүйеде қамтылған заңмен қорғалатын құпияны құрайтын мәліметтерді пайдалануға келісемін.

Басшының немесе оны алмастыратын

тұлғаның қолтаңбасы ___________________________

Өтінішхат берілген күн "____"_____________ _______

Өкілдің байланыс мәліметтері ___________________________

On approval of the methodology for assessing the economic concentration in commodity markets

Оrder of the Minister of National Economy of the Republic of Kazakhstan of December 14, 2017 No. 416. Registered with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan of December 28, 2017 No. 16161.

Unofficial translation

In accordance with subparagraph 16) of Article 90-6 of the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan of October 29, 2015 I hereby ORDER:

1. To approve the attached Methodology for assessing the economic concentration in commodity markets.

2. TheCommittee on Regulation of Natural Monopolies, Protection of Competition and Consumer Rights of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan, in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan shall:

1) ensure the state registration of this order with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan;

2) within ten calendar days from the date of state registration of this order with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan, send its copy on paper and electronic form in Kazakh and Russian languages ​​for official publication in periodicals, as well as to the Republican State Enterprise on the Right of Economic Management " Republican Center of Legal Information "for official publication and inclusion in the Reference Control Bank of Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan;

3) place this order on the Internet resource of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan;

4) within ten working days after the state registration of this order with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan, submit to the Legal Department of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan the information on the implementation of measures provided for in subparagraphs 1), 2) and 3) of this paragraph.

3. Control over the implementation of this order shall be entrusted to the supervising Vice-Minister of National Economy of the Republic of Kazakhstan.

4. This order shall enter into force on January 1, 2018 and shall be subject to official publication.

Minister of National Economy of
the Republic of Kazakhstan	T. Suleimenov

Approved by order № 416 of the Minister National Economy of the Republic of Kazakhstan of December 14, 2017

Methodology for assessing the economic concentration in commodity markets
Chapter 1. General Provisions

1. This Methodology for assessing the economic concentration in commodity markets (hereinafter referred to as the Methodology) has been developed in accordance with subparagraph 17) of Article 90-6 of the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan as of October 29, 2015 (hereinafter referred to as the Code) and shall be applied to consider the applications for consent to economic concentration or notifications of implemented economic concentration.

2. The methodology determines the mechanism for assessing economic concentration in commodity markets by the antimonopoly authority.

Footnote. Paragraph 2 is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 19.07.2023 № 10 (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 2. Basic Concepts

3. The following concepts shall be used in the Methodology:

1) a competent authority - a state body that manages the relevant branch (sphere) of the economy;

2) goods of the participants in the transaction - goods (works, services) sold by the participants in the transaction before making the economic concentration transaction and planned (scheduled) for sale by the participants in the transaction after its making;

3) an applicant - a person who has filed an application for consent to economic concentration or a notification of economic concentration;

4) suppliers (sellers, customers) of goods (works, services) - market entities selling goods (works, services) of their own activities, as well as trade and intermediary organizations, providing services to promote goods from manufacturers to end consumers;

5) consent to economic concentration - the consent of the antimonopoly body to carry out transactions provided for by subparagraphs 1), 2), 3) of paragraph 1 of Article 201 of the Code;

6) a participant in economic concentration – an individual or a legal entity who has performed or intends to perform economic concentration;

7) prohibition on economic concentration - prohibition of the antimonopoly body to carry out transactions provided for in subparagraphs 1), 2), 3) of paragraph 1 of Article 201 of the Code, and (or) issuance by the antimonopoly body of an instruction to cancel economic concentration transactions provided for in subparagraphs 4) and 5) paragraph 1 of Article 201 of the Code.

Other concepts and terms used in the Methodology shall be applied in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Paragraph 3 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication)

Chapter 3. Grounds and stages for assessing economic concentration

4. The grounds for the assessment of economic concentration shall be the submission to the antimonopoly body of:

1) a petition for consent to economic concentration, submitted by the applicant in the form in accordance with Appendix 1 to the Methodology (hereinafter-the petition);

2) a notification on the performed economic concentration, provided for in subparagraphs 4) and 5) of paragraph 1 of Article 201 of the Code, submitted by the applicant in the form in accordance with Appendix 2 to the Methodology (hereinafter-the notification).

Footnote. Paragraph 4 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

5. Within 40 calendar days (with the right to suspend the deadlines in accordance with paragraphs 3 and 5 of Article 205 of the Code), the assessment of economic concentration by the antimonopoly body during the consideration of the petition includes the following stages:

1) verification of the completeness and reliability of documentation attached to the petition, provided for in Article 204 of the Code;

2) conducting an analysis of the state of competition in commodity markets when performing economic concentration in the event that the persons participating in the transaction (a group of persons) carry out activities for the sale of interchangeable goods and (or) there are signs of restriction of competition;

3) calculation of indicators of restriction of competition, when identifying the emergence or strengthening of restriction of competition on one or more commodity markets;

4) taking a decision by the antimonopoly body based on the results of the assessment of economic concentration.

Footnote. Paragraph 5 is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

6. The assessment of economic concentration by the antimonopoly body in the course of consideration of a notification includes the following stages:

1) verification of the completeness and reliability of documentation and information attached to the notification, provided for in Article 207 of the Code;

2) consideration of the contract or other document confirming the performance of economic concentration for compliance with the requirements of the Code;

3) consideration of economic concentration with a view to limiting or eliminating competition, including through the emergence or strengthening of the dominant position of a market entity;

4) taking a decision by the antimonopoly body on the notification of the performed economic concentration in accordance with Article 209 of the Code.

Footnote. Paragraph 6 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

7. When assessing economic concentration as information, if necessary, it shall be used the data obtained:

1) from the participants in economic concentration;

2) in the course of a survey of consumers;

3) from the state body exercising management in the field of state statistical activity;

4) from the competent state bodies;

5) from market entities engaged in the production, sale, export or import to the Republic of Kazakhstan of goods similar or interchangeable with participants in economic concentration;

6) in the course of own researches of the antimonopoly body;

7) from associations, public unions, the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan "Atameken";

8) data from marketing, sociological researches, sample surveys and questioning of market entities, citizens, public organizations.

Footnote. Paragraph 7 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 4. Conducting an analysis of the state of competition in the commodity market
when performing economic concentration

8. If there are no similar or interchangeable goods among the goods of participants in economic concentration and (or) there are signs of restriction of competition, the head of the antimonopoly body or his/her deputy shall make a decision on the consent to economic concentration and within three working days from the date of making such decision shall send it to the applicant.

Footnote. Paragraph 8 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

9. If the persons participating in the transaction (group of persons) carry out activities to sell similar or interchangeable goods and (or) if there are signs of restriction of competition, the antimonopoly authority shall conduct an analysis of the state of competition in the commodity market in accordance with Article 196 of the Code and paragraph 7 of the Methodology for analyzing the state of competition in commodity markets, approved by order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated May 3, 2022 № 13 (registered in the Register of state registration of regulatory legal acts under № 27883).

Footnote. Paragraph 9 is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 19.07.2023 № 10 (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

10. If, according to the results of the analysis of the state of competition in the commodity market, the total share of participants in economic concentration in the commodity market is 35% or less, and there are no signs of restricting competition, the antimonopoly body shall grant consent to economic concentration.

Footnote. Paragraph 10 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

11. If, based on the results of the analysis of the state of competition in the commodity market, the total share of participants in economic concentration in the commodity market is more than 35%, the antimonopoly body shall calculate the indicators for restricting competition when performing economic concentration.

The antimonopoly body shall not allow the performance of economic concentration if economic concentration leads to restriction of competition.

Footnote. Paragraph 11 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 5. The calculation of indicators of restriction of competition when performing
economic concentration

12. In order to identify the presence, occurrence or intensification of the restriction of competition, the antimonopoly body shall use the following indicators of restriction of competition:

1) the total share of the participants in the transaction will amount to or exceed 35% in the relevant commodity market after the transaction;

2) change in market concentration indicators: in the event of a transaction, the Herfindahl-Hirschman market concentration index (ННI) in the relevant commodity market will change:

more than 250 for a moderately concentrated market (1000 < HHI < 2000);

more than 100 for a highly concentrated market (2000 < HHI < 10000);

negative consequences on the market as a result of the merger of market entities in low-concentration markets (ННI < 1000) are unlikely;

3) the emergence of possible barriers to entry /exit to the market after the transaction;

4) the emergence or strengthening of market power after the transaction by one of the participants in the transaction, when the Lerner Index ≥ 0.5.

Footnote. Paragraph 12 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

13. The Herfindahl-Hirshman market concentration index (HHI) shall be calculated as the sum of the squares of the shares of all enterprises operating in the market and shall be measured in fractions or percents:

HHI = S12 + S22 + ... + Sn2,

where:

S1, S2 ... Sn - shares of firms in the market (%);

n - the number of economic entities in the market.

The Herfindahl-Hirshman index of market concentration makes it possible to make a preliminary assessment of the degree of market monopolization, the uniformity (or unevenness) of the presence of market actors on it. The more suppliers with a multi-scale supply of products acting on the relevant product market, the less important this indicator shall bes.

When determining the market concentration in the relevant product market, a group of persons shall be determined. At the same time, a group of persons shall be considered as a single market entity.

14. Barriers to entry / exit to the market after the transaction shall include:

1) economic restrictions, including:

the need to make significant initial capital investments with a long payback period of these investments;

higher costs of attracting financing for potential participants in comparison with the market entities operating in the product market under consideration;

the cost of obtaining access to the necessary resources and intellectual property rights, to obtain information;

the lack of access of potential participants to the resources, the supply of which is limited and which are distributed among the market entities operating in the considered commodity market;

the presence of an economically feasible minimum volume of production, which determines higher costs for the market entities per unit of production until such production is achieved (effect of production scale);

the advantages of market entities operating in the commodity market under review over potential market participants, in particular, per unit cost and demand for goods;

2) administrative restrictions imposed by state bodies, including:

licensing conditions for certain types of activities;

quoting;

restrictions on the importation and exportation of goods;

requirements of mandatory satisfaction of a certain demand, maintenance of mobilization capacities, preservation of jobs and social infrastructure;

provision of benefits to individual market entities;

obstacles in the assignment of land, the provision of industrial and other premises;

conditions for competitive selection of suppliers of goods for state needs;

environmental restrictions, including the prohibition of the construction of production facilities and transport infrastructure;

standards and quality requirements;

3) technological limitations, which imply technological superiority of companies already operating in the commodity market;

4) other restrictions:

strategy of behavior of market entities operating in the commodity market, aimed at creating barriers to entry to the market, including:

setting monopoly low prices;

unfair competition;

the presence of vertically integrated market entities among the market entities operating in the commodity market, which leads to the creation of entry barriers to the market, including:

creates advantages for participants of vertically integrated market entities compared to other potential market participants;

requires the participation of potential market participants in vertical integration, which increases the cost of market entry;

other restrictions on entry into the commodity market, revealed during the analysis of the state of competition in the commodity market.

15. The Lerner index shall be calculated as the difference between the price of the goods and the marginal costs of its production, related to the price:

L= (P-MC)/P,

L - Lerner Index;

R - the selling price of the goods;

MS - marginal costs of production of the goods.

This indicator shall reflect the price deviation from the marginal costs associated with inefficient allocation of resources in a monopoly environment.

The more the sales price of an enterprise deviates from competitive prices, the higher shall be the Lerner coefficient.

This coefficient for a completely competitive market shall be equal to zero (there is no market power); for the market of monopolistic competition shall be in the range of 0.3 - 0.5; for the oligopoly market - in the range of 0.6 - 0.8, depending on the number of enterprises (the smaller they are, the greater the Lerner coefficient shall be); for markets with a dominant enterprise, it may reach 0.8-0.9, and for a monopoly market it may verge to 1.

Chapter 6. Conclusions from the assessment of economic concentration

16. Based on the results of the assessment of economic concentration, an opinion shall be formed, which is signed by the head of the relevant structural unit of the antimonopoly body or by his/her deputy.

Footnote. Paragraph 16 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

17. Based on the results of consideration of the opinion by the head of the antimonopoly body or a his/her deputy, one of the following decisions shall be made:

1) on the consent to economic concentration;

2) on the prohibition of economic concentration.

Footnote. Paragraph 17 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

18. Based on the results of consideration of the notification by the antimonopoly body, a decision shall be made in accordance with Article 209 of the Code.

Footnote. Paragraph 18 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

	Appendix 1 to the Methodology for assessing the economic concentration in commodity markets
	Form
	To the chairman of the Agency for protection and development of competition of the Republic of Kazakhstan _______________________ from_____________________ (full name and (or) surname, name,
	patronymic (if any) of a service recipient BIN and (or) IIN (if any)

A petition for the consent to economic concentration

Footnote. Appendix 1 - is in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

In accordance with paragraph 2 of Article 200 of the Entrepreneurial Code of the Republic

Kazakhstan (hereinafter- the Code), I hereby ask to provide a consent to the economic concentration, consisting

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

_________________________________________________________________

(description of the transaction, action, indicating the subject and parties to the transaction, action)

This petition for the consent to economic concentration is submitted by

_________________________________________________________________

__________________________________________________________________

(indicate the name/surname, name, patronymic (if any) of the service recipient)

based _______________________________________________________

(subparagraph of paragraph 1 of Article 201 of the Code is indicated)

Documentation is attached in accordance

_________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________

(paragraph of Article 204 of the Code is indicated)

Submitted documents are numbered (electronic media is attached).

I confirm the completeness and reliability of the attached documents and information.

I agree to the use of information constituting a legally protected secret, contained in information systems.

Signature of the head or his/her deputy ____________________________

Date of submission of the petition "___" ___________ _______

Contacts of the representative ____________________________

	Appendix 2 to the Methodology for assessing the economic concentration in commodity markets
	Form
	To the chairman of the Agency for protection and development of competition of the Republic of Kazakhstan _______________________ from_____________________ (full name and (or) surname, name,
	patronymic (if any) of a service recipient BIN and (or) IIN (if any)

Notification on the performed economic concentration

Footnote. Appendix 2 - is amended in the wording of the order of the Chairman of the Agency for the Protection and Development of Competition of the Republic of Kazakhstan dated 24.02.2021 № 3 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

In accordance with paragraph 1 of Article 200 of the Entrepreneurial Code of the Republic

Kazakhstan_______________________________________________________________

(name, surname, name, patronymic (if any) of the participants in the transaction)

I hereby inform on the performed (planned) economic concentration, consisting in:

acquisition of the rights by a market entity (including on the basis of a trust management contract, a joint activity contract, an assignment contract) allowing to give binding instructions to another market entity when conducting entrepreneurial activity or to perform the functions of its executive body
participation of the same individuals in the executive bodies, boards of directors, supervisory boards or other management bodies of two or more market entities, provided that the specified individuals in these entities shall determine the conditions for conducting their entrepreneurial activity

Description of the transaction, action _______________________________________

________________________________________________________________________

Information about the applicant:

Name/surname, name, patronymic (if any)

________________________________________________________________________

BIN/IIN

The submitted documents are numbered (electronic media is attached).

I confirm the completeness and reliability of the attached documents and information.

I agree to the use of information constituting a legally protected secret, contained in information systems.

Signature of the head or his/her deputy ____________________________

Date of submission of the petition "___" ___________ _______

Contacts of the representative ____________________________