Қарыз шарты бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 27 тамыздағы № 197 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2018 жылғы 2 қазанда № 17464 болып тіркелді.

      РҚАО-ның ескертпесі!
      Осы қаулының қолданысқа енгізілу тәртібін 5 т. қараңыз.

      1999 жылғы 1 шілдедегі Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (Ерекше бөлім) 725-1-бабына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      Ескерту. Кіріспеге өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 11.11.2019 № 184 (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      1. Қоса беріліп отырған Қарыз шарты бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу қағидалары бекітілсін.

      2. Қаржы нарығының әдіснамасы департаменті (Сәлімбаев Д.Н.) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

      1) Заң департаментімен (Сәрсенова Н.В.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы қаулы мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оны қазақ және орыс тілдерінде "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына ресми жариялау және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жіберуді;

      3) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

      4) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы қаулының осы тармағының 2), 3) тармақшаларында және 3-тармағында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

      3. Қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғау және сыртқы коммуникациялар басқармасы (Терентьев А.Л.) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін.

      4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары О.А. Смоляковқа жүктелсін.

      5. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Ұлттық Банк
Төрағасы 		Д. Ақышев

  Қазақстан Республикасы
Ұлттық Банкі Басқармасының
2018 жылғы 27 тамыздағы
№ 197 қаулысымен
бекітілген

Қарыз шарты бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Қарыз шарты бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) 1999 жылғы 1 шілдедегі Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (Ерекше бөлім) 725-1 бабына сәйкес қарыз алушы-жеке тұлғамен жасалатын қарыз шарты бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу тәртібін белгілейді.

      Қағидалардың мақсаттары үшін мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      1) жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі – Қағидаларға сәйкес есептелетін, қарыз шарты бойынша дәйекті, жылдық, тиімді, салыстырмалы есептеудегі (нақты құны) сыйақы мөлшерлемесі;

      2) қарыз – қарыз берушінің ақша немесе тектік белгілерімен айқындалған заттай нысанда қарыздар беруі, оның ішінде төлемнің мерзімін кейінге қалдыру және бөліп төлеу арқылы берілген қарыз;

      3) қарыз алушы – қарыз берушімен қарыз шартын жасасқан, дара кәсіпкер болып табылмайтын жеке тұлға;

      4) қарыз беруші – банк, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым, микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым болып табылмайтын жеке немесе заңды тұлға.

      Ескерту. 1-тармаққа өзгерістер енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 11.11.2019 № 184 (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      2. Жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі қарыз шартында көрсетіледі.

      3. Жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу:

      1) қарыз шарты жасалған күні;

      2) қарыз шартына қосымша келісім жасау арқылы қарыз шартына қарыз алушының ақшалай міндеттемелері сомасының (мөлшерінің) және (немесе) оларды төлеу мерзімінің өзгеруіне әкеп соқтыратын өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген жағдайда жүргізіледі.

      4. Қарыз шартында көзделген жағдайларда сыйақы мөлшерлемесінің өзгеруін қоса алғанда, қарыз шартына қосымша келісім жасау арқылы қарыз шартына қарыз алушының ақшалай міндеттемелері сомасының (мөлшерінің) және (немесе) оларды төлеу мерзімінің өзгеруіне әкеп соқтыратын өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген жағдайда қарыз беруші қарыз шарты бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін негізгі борыштың қалдығы, қарыз шартының талаптары өзгертілетін күндегі қарызды өтеудің қалған мерзімі, қарыз алушы төлеуге тиіс комиссиялар мен өзге төлемдер негізінде есептейді және қарыз шартына қосымша келісімде көрсетеді.

2-тарау. Жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу

      5. Қарыз шарты бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі мынадай формула бойынша есептеледі:



      мұнда:

      n - қарыз алушыға соңғы төлемнің реттік нөмірі;

      j - қарыз алушыға төлемнің реттік нөмірі;

      Sj - қарыз алушыға j-ші төлем сомасы;

      APR - жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі;

      tj - қарыз берілген күннен бастап қарыз алушыға j-ші төлем сәтіне дейінгі уақыт кезеңі (күндермен);

      m - қарыз алушының соңғы төлемінің реттік нөмірі;

      і - қарыз алушы төлемінің реттік нөмірі;

      Pi - қарыз алушының і-ші төлемінің сомасы;

      ti - қарыз берілген күннен бастап қарыз алушының і-ші төлемі сәтіне дейінгі уақыт кезеңі (күндермен).

      6. Қарыз шарты бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесінің есебіне қарыз алушының негізгі борыш және сыйақы бойынша барлық төлемдері, сондай-ақ қарыз шартының бүкіл қолданылу кезеңіндегі комиссиялар мен өзге де төлемдер кіргізіледі.

      7. Қарыз шарты бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесінің есебіне қарыз сомасын қайтару және (немесе) қарыз шарты бойынша сыйақы төлеу жөніндегі міндеттемелерді бұзғаны үшін тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл) қосылмайды.

      Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 11.11.2019 № 184 (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      8. Қарыз алушының қарыз берушіге жасаған төлемдері және қарыз берушінің қарыз алушыға жасаған төлемдері олар нақты жүзеге асырылған күндерге, болашақтағылары – төлемдер кестесі (бар болса) бойынша есепке алынады.

      9. Егер жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу кезінде алынған сан бір ондық белгіден асатын болса, ол мынадай түрде ондық үлеске дейін дөңгелектенуге тиіс:

      1) егер жүздік үлес 5-тен артық немесе оған тең болса, оныншы үлес 1-ге өседі де, одан кейінгі барлық белгілер алып тасталады;

      2) егер жүздік үлес 5-тен кем болса, оныншы үлес өзгеріссіз қалады, одан кейінгі барлық белгілер алып тасталады.

      10. Қағидалардың ережелері егер мұндай шарт бойынша қарыз алушының міндеттемелерін орындау борыш есебіне ақша беру арқылы, ал сыйақыны, тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл), комиссиялар мен қарыз шартында көзделген өзге де төлемдерді төлеу және олардың мөлшері ақшалай нысанда жүзеге асырылса, мәні тектік белгілері бойынша айқындалған заттар болып табылатын қарыз шартына қолданылады.

      Көрсетілген жағдайда жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу үшін қарыз сомасы (не қарыз алушыға төлем) ретінде қарыз шартының тараптары айқындаған заттардың қарыз алушыға беру күніндегі құны болады.

On approval of the Rules for calculating the annual effective interest rate under a loan agreement

Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated August 27, 2018 № 197. Registered with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan on October 2, 2018 № 17464.

      Unofficial translation

      In accordance with Article 725-1 of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan (Special Part) dated July 1, 1999 the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan HEREBY DECREES:

      Footnote. The preamble as amended by the Resolution of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated 11.11.2019 No. 184 (shall be enforced from 01.01.2020).

      1. That the enclosed Rules for calculating annual effective interest rate under loan agreement shall be approved.

      2. In accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, the Department of Financial Market Methodology (D. N. Salimbayev) shall:

      1) Jointly with the Legal Department (Sarsenova N.V.), ensure the State registration of this Resolution with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan;

      2) within ten calendar days from the date of State registration of this Resolution, send it both in the Kazakh and Russian languages to Republican State Enterprise on the Right of Economic Management "Republican Center of Legal Information" for official publication and inclusion in the Reference Control Bank of Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan;

      3) place this Resolution on the Internet resource of the National Bank of the Republic of Kazakhstan after its official publication;

      4) within ten working days after the State registration of this Resolution, submit to the Legal Department the information on execution of activities, provided by subparagraph 2), 3) of this paragraph and paragraph 3 of this decree.

      3. Within ten calendar days after the State registration of this Resolution, the Directorate for the Protection of the Rights of Consumers of Financial Services and External Communications (Terentyev A.L.) shall send its copy for official publication in the periodic printed publications. .

      4. Supervising Deputy Chairman of the National Bank of the Republic of Kazakhstan O.A. Smolyakov shall be authorized to oversee the implementation of this Resolution.

      5. This Resolution shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication.

      Chairman of the National Bank D. Akishev

  Approved by
Resolution No. 197 of the Board
of the National Bank
of the Republic of Kazakhstan
dated August 27, 2018

Rules for calculating annual effective interest rate under loan agreement Chapter 1. General provisions

      1. These Rules for calculating annual effective interest rate under loan agreement (hereinafter referred to as the Rules) shall establish the procedure for calculating annual effective interest rate under the loan agreement, concluded with an individual borrower in accordance with Article 725-1 of the Civil Code of the Republic of Kazakhstan (Special Part) dated July 1, 1999.

      For the purposes of the Rules, the following concepts shall be used:

      1) annual effective interest rate - interest rate in true, annual, effective, comparable calculation (real value) under a loan agreement, calculated in accordance with the Rules;

      2) loan - the provision by the lender of loans in the form of money or things determined by generic characteristics, including those provided with a delay and installment payment;

      3) borrower - an individual who is not an individual entrepreneur who has entered into a loan agreement with the lender;

      4) lender - an individual or legal entity who is not a bank, an organization engaged in certain types of banking operations, an organization engaged in microfinance activities.

      Footnote. Paragraph 1 as amended by the Resolution of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated 11.11.2019 No. 184 (shall be enforced from 01.01.2020).

      2. The annual effective interest rate shall be specified in the loan agreement.

      3. The calculation of the annual effective interest rate shall be made:

      1) on the date of the loan agreement conclusion;

      2) in case of alterations and (or) additions to the loan agreement by concluding an additional agreement to the loan agreement, which affect to the amount (amount) of the borrower money liabilities and (or) the term of its payment.

      4. In case of alterations and (or) additions to the loan agreement by concluding an additional agreement to the loan agreement, which affect to the amount (amount) of the borrower money liabilities and (or) the term of its payment, including a change in the interest rate in cases provided by the loan agreement, annual effective interest rate under the loan agreement shall be calculated by the lender based on the balance of the principal debt, the remaining maturity of the loan at the date from which the terms of the loan agreement, commissions and other payments payable by the borrower, and shall be indicated in the additional agreement to the loan agreement.

Chapter 2. Calculation of annual effective interest rate

      5. The annual effective interest rate under the loan agreement shall be calculated using the following formula:



      where:

      n - order number of the last payment to the borrower;

      j - order number of payment to the borrower;

      Sj - the amount of j payment to the borrower;

      APR - annual effective interest rate;

      tj - period of time from the date of the loan granting to the moment of j payment to the borrower (in days);

      m - borrower's the last payment order number;

      і - borrower's payment order number;

      Pi - the amount of i payment of the borrower;

      ti - period of time from the date of the loangranting to the moment of j payment of the borrower (in days).

      6. The calculation of the annual effective interest rate under the loan agreement shall include all payments of the borrower on the principal debt and interest, as well as commissions and other payments for the entire duration of the loan agreement.

      7. The calculation of the annual effective interest rate under the loan agreement shall not include a forfeit (fine, penalty) for violation of the obligation to repay the loan amount and (or) pay interest under the loan agreement.

      Footnote. Paragraph 7 as amended by the Resolution of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated 11.11.2019 No. 184 (shall be enforced from 01.01.2020).

      8. Payments made by the borrower to the lender and payments of the lender to the borrower shall be taken into account at the dates of their actual implementation, future payments according to the repayment schedule (if available).

      9. If, when calculating the annual effective interest rate, the resulting number has more than one decimal place, it shall be rounded up to tenths as follows:

      1) if the hundredth is greater than or equal to 5, the tenth is increased by 1, all signs following it are excluded;

      2) if the hundredth is less than 5, the tenth part remains unchanged, all signs following it are excluded.

      10. The provisions of the Rules shall apply to a loan agreement, the subject of which are the things determined by generic characteristics, if under such a contract the borrower's liabilities are fulfilled by transferring money on account of debt, and the payment and amount of remuneration, forfeit (fine, penalty), commissions and other payments provided by the loan agreement, is carried out in cash.

      In this case, to calculate the annual effective interest rate, as the loan amount (or payment to the borrower) shall be the value of things determined by the parties of the loan agreement at the date of its transfer to the borrower.