Ұлан ауданы бойынша 2018-2019 жылдарға жайылымдарды басқару мен оларды пайдалану жөніндегі Жоспарды бекіту туралы
РҚАО-ның ескертпесі.
Құжаттың мәтінінде түпнұсқаның пунктуациясы мен орфографиясы сақталған.
"Жайылымдар туралы" Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 20 ақпандағы Заңының 8, 13 - баптарына, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6-бабы сәйкес, Ұлан аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:
1. Ұлан ауданы бойынша 2018-2019 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспары осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.
2. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
Сессия төрағасы | С. Кучерин |
Ұлан аудандық мәслихат хатшысы |
О. Сыдыков |
Ұлан аудандық мәслихатының 2018 жылғы 8 тамыздағы № 221 шешімімен бекітілді |
Ұлан ауданы бойынша 2018-2019 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар
Кіріспе
2017 жылғы 20 ақпандағы Қазақстан Республикасының "Жайылым туралы" Заңының қабылдануына байланысты жерді оңтайлы пайдалануға және жайылым жағдайы мен оның инфрақұрылымын жақсартуға, азғындаушылық үрдісті болдырмауға, ауылшаруашылық мал басын көбейтуге, оның келешекте өсуіне байланысты қоғамдық қатынастарды реттеу туралы жайылымдарды басқару бойынша жоспар әзірлеу қажеттігі туындады.
Ұлан ауданы Шығыс Қазақстан облысының орталық бөлігінде Ертіс өзенінің сол жағалауында таулы-далалы, құрғақ далалы аймағында орналасқан. Таулы-далалы аймақ таулы шалғынды дала, тау бөктеріндегі далалы бірқалыпты-ылғалды және далалы бірқалыпты-құрғақ белдем тармақты аймақтарға бөлінеді. Ауа райы бірқалыпты – құрғақ, бірқалыпты ыстық, жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 360-390 миллиметр. Ауа температурасының ең төмендігі – 45, ең жоғарғысы 40. Орташа жылдық температура 10. Салыстырмалы ылғалдылық 68 %. Оңтүстік-шығыс және солтүстік – батыс бағыттарында жел басым, орташа жылдық жылдамдығы 2,7 секундына метр.
Топырағы күңгірт-құба, таулы жерде оңтүстіктік қара топырақ, қарапайым қара топырақ, оңтүстік қара топырағы, тау қаратопырағы сілтісіз және қарапайым.
Өсімдік жабыны селеулі-бетегелі-жусанды, селеулі-бетегелі-бозды-бетегелі, бозды-бетегелі-астық тұқымдасты, жұмсақ сабақты және бұталы-шымқабатты- астық тұқымдасты бозды бетегесімен екенін білдіреді.
Тұрақты қарлы жабын қараша айының ортасында орнайды, сәуірдің бірінші декадасында көшкін жүреді. Аязсыз мерзімнің ұзақтығы 130-150 күн.
Ертіс өзенінің алабы гидрография болып табылады. Ерекше ірі өзендер: Қарасу, Құрық, Песчанка, Дресвянка, Ұлан, Уранхай, Тарғын, Огневка, Аюды, Манат, Артымбек, Сібе, Талдыбұлақ, Қызылсу, Балабай және тағы басқа көптеген өзендер мен арықтар.
Ұлан ауданының жер көлемі 962481 гектар, халық саны 40,6 мың адам және 13 ауылдық, 3 кент округіне бөлінген. Аудан орталығы Қасым Қайсенов кенті облыс орталығы Өскемен қаласының оңтүстігіне қарай 12 километр жерде орналасқан.
Санаттары бойынша жерді бөлу
р/с | Жер санатының атауы | Барлық жер га | жайылымдар | ||
Барлығы | Оның ішінде | ||||
Айналма | Мал айдайтын жер | ||||
1 | Ауыл шаруашылығы белгіленген жер | 561779 | 352186 | 218068 | 105380 |
2 | Елді мекендер жері | 76606 | 64007 | 55506 | 0 |
3 | Өнеркәсіп, көлік, байланыс және басқа да ауыл шаруашылығы белгіленбеген жерлер | 8584 | 3785 | 3664 | 0 |
4 | Табиғи аумақтардағы ерекше қорғаудағы жерлер | 91 | 11 | 10 | 1 |
5 | Орман қорындағы жерлер | 129621 | 19168 | 0 | 0 |
6 | Су қорындағы жерлер | 15753 | 2922 | 797 | 0 |
7 | Қорда тұрған жерлер | 161158 | 107146 | 17197 | 24030 |
8 | Басқа аудандар пайдаланып отырған жерлер | 8888 | 7178 | 7178 | 0 |
БАРЛЫҒЫ | 962480 | 556403 | 302420 | 129411 |
Қазіргі уақытта ауданда ауыл шаруашылық мал басы құрайды:
Ірі қара – 52 397
Ұсақ мал – 97 143
Жылқы – 22 082
Түйе – 57
Марал – 1 215
Шошқа – 7 316
Құс – 1 674 337
2018 жылғы ауылшаруашылық малдары мен құстарын округтар бойынша бөлу кестесі
р/с № | Ауылдық округ атауы | Ірі қара | Ұсақ мал | Жылқы | Түйе | Марал | Шошқа | Құс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
1. | Аблакет ауылдық округі | 8131 | 18924 | 3172 | 0 | 0 | 22 | 5625 |
2. | Азовое ауылдық округі | 1505 | 1992 | 443 | 0 | 0 | 6 | 2297 |
3. | Айыртау ауылдық округі | 3327 | 6333 | 2114 | 0 | 0 | 0 | 1146 |
4. | Алмасай ауылдық округі | 2778 | 5489 | 926 | 57 | 0 | 0 | 1310 |
5. | Багратион ауылдық округі | 4459 | 3114 | 1117 | 0 | 1215 | 134 | 3732 |
6. | Бозанбай ауылдық округі | 6801 | 19239 | 3747 | 0 | 0 | 0 | 1209 |
7. | Егинсу ауылдық округі | 5179 | 13205 | 2885 | 0 | 0 | 0 | 1211 |
8. | Каменка ауылдық округі | 3159 | 2431 | 1073 | 0 | 0 | 95 | 4248 |
9. | Саратов ауылдық округі | 1821 | 2721 | 562 | 0 | 0 | 65 | 2850 |
10. | Таврия ауылдық округі | 3561 | 4044 | 2117 | 0 | 0 | 575 | 4980 |
11. | Тарғын ауылдық округі | 5377 | 7037 | 3005 | 0 | 0 | 1366 | |
12. | Төлеген Тохтаров ауылдық округі | 1750 | 4658 | 435 | 0 | 0 | 921 | 4783 |
13. | Өскемен | 1877 | 1486 | 112 | 0 | 0 | 1327 | 2801 |
14. | Асубулак кенті | 1624 | 1401 | 291 | 0 | 0 | 14 | 1620 |
15. | Огневка кенті | 87 | 19 | 6 | 0 | 0 | 378 | |
16. | Қасым Қайсенов кенті | 333 | 649 | 73 | 0 | 0 | 2 | |
17. | Ауыл шаруашылық құрылымдары | 628 | 3490 | 4 | 0 | 0 | 4157 | 1634781 |
Барлығы | 52397 | 96232 | 22082 | 57 | 1215 | 7318 | 1674337 |
Ауылшаруашылық малдар мен құстарға ветеринарлық қызмет көрсету үшін ауданда ұйымдастырылды:
Ветеринарлық пункттер – 14
Мал қорымы – 24
Негізгі бөлім
Жайылымдарды басқару және оны пайдалану бойынша жоспарды ұйымдастыру үшін құрастырылды:
- әкімшілік – аумақтық бірліктер аумағындағы жер иелерінің және жерді пайдаланушылардың жер санатының қимасында жайылымдардың орналасу сызбасы;
- жайылым айналымының қолайлы сызбасы;
- сыртқы және ішкі шекарасы белгіленуімен жайылым көлемінің картасы;
- су көздеріне қолжетімділік сызбасы;
- жайылымдары жоқ және берілген жер телімдеріне мал бастарын ауыстыру мүмкіндігі жоқ заңды және жеке тұлғалардың ауылшаруашылық мал бастарын жайғастыру үшін жайылымдарды қайта бөлу сызбасы;
- жеке және заңды тұлғалардың ауылшаруашылық мал бастарын мал айдайтын жайылымдарға орналастыру сызбасы;
- ауылшаруашылық малдарын жаю және жылжытудың мерзімдік бағыттарын орнататын жайылымдарды пайдаланудың күнтізбелік кестесі;
Ауылдық округ бойынша өздерінде бар және қажетті жайылымдар КЕСТЕСІ
р/с № | Ауылдық округ атауы | Елді мекен жерлері | Оның ішінде жайылым | Мал басының саны | Жаю нормасы | Норма бойынша көлемі | Қосымша жер телімдері |
1 |
Аблакетка ауылдық округі | 5368 |
Ірі қара мал-3705 |
7,5 |
27788 | ||
Барлығы | 43854 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал-4426 |
7,5 |
33195 | ||||
Барлығы | 74063 | ||||||
Барлығы | 117917 | ||||||
2 |
Азовое ауылдық округі | 5613 |
Ірі қара мал - 1300 |
7,5 |
9750 | ||
Барлығы | 15636 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал -205 |
7,5 |
1538 | ||||
Барлығы | 2627 | ||||||
Барлығы | 18263 | ||||||
3 |
Айыртау ауылдық округі | 4013 |
Ірі қара мал-2150 |
7,5 |
16125 | ||
Барлығы | 29238 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал-1177 |
7,5 |
8828 | ||||
Барлығы | 24241 | ||||||
Барлығы | 53479 | ||||||
4 |
Алмасай ауылдық округі | 5229 |
Ірі қара мал -1531 |
7,5 |
11482 | ||
Барлығы | 18122 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал -1247 |
7,5 |
9352 | ||||
Барлығы | 22883 | ||||||
Барлығы | 41005 | ||||||
5 |
Багратион ауылдық округі | 4712 |
Ірі қара мал -1928 |
7,5 |
14460 | ||
Барлығы | 22788 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал -2531 |
7,5 |
18982 | ||||
Барлығы | 30846 | ||||||
Барлығы | 53634 | ||||||
6 |
Бозанбай ауылдық округі | 8719 |
Ірі қара мал -3721 |
7,5 |
27907 | ||
Барлығы | 47301 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал -3080 |
7,5 |
23100 | ||||
Барлығы | 66288 | ||||||
Барлығы | 113589 | ||||||
7 |
Егинсу ауылдық округі | 7302 |
Ірі қара мал -2264 |
7,5 |
16980 | ||
Барлығы | 27378 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал -2915 |
7,5 |
21862 | ||||
Барлығы | 57237 | ||||||
Барлығы | 84615 | ||||||
8 |
Каменка ауылдық округі | 4783 |
Ірі қара мал -1310 |
7,5 |
9825 | ||
Барлығы | 14192 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал -1849 |
7,5 |
13868 | ||||
Барлығы | 22805 | ||||||
Барлығы | 36997 | ||||||
9 |
Саратовка ауылдық округі | 2938 |
Ірі қара мал -923 |
7,5 |
6922 | ||
Барлығы | 13464 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал -898 |
7,5 |
6735 | ||||
Барлығы | 9333 | ||||||
Барлығы | 22797 | ||||||
10 |
Таврия ауылдық округі | 8574 |
Ірі қара мал -2730 |
7,5 |
20475 | ||
Барлығы | 34939 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал -831 |
7,5 |
6232 | ||||
Барлығы | 16886 | ||||||
Барлығы | 51825 | ||||||
11 |
Тарғын ауылдық округі | 8801 |
Ірі қара мал -3872 |
7,5 |
29040 | ||
Барлығы | 53667 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал -1505 |
7,5 |
11288 | ||||
Барлығы | 24261 | ||||||
Барлығы | 77928 | ||||||
12 |
Төлеген-Тохтар | 2829 |
Ірі қара мал -640 |
7,5 |
4800 | ||
Барлығы | 8502 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал -1110 |
7,5 |
8325 | ||||
Барлығы | 15525 | ||||||
Барлығы | 24027 | ||||||
13 |
Өскемен ауылыық округі | 2406 |
Ірі қара мал -1342 |
7,5 |
10065 | ||
Барлығы | 13203 | ||||||
Шаруа қожалықтары және |
Ірі қара мал -535 |
7,5 |
4012 | ||||
4111 | |||||||
17314 | |||||||
14 |
Асубұлақ кенті | 6132 |
Ірі қара мал -1624 |
7,5 |
12180 | ||
Барлығы | 16901 | ||||||
Барлығы | 16901 | ||||||
15 |
Огневка кенті | 237 |
Ірі қара мал -87 |
7,5 |
652 | ||
Барлығы | 734 | ||||||
Барлығы | 734 | ||||||
16 | Қасым Қайсенов кенті |
Ірі қара мал -333 |
7,5 |
2498 | |||
Барлығы | 4129 | ||||||
Барлығы | 4129 | ||||||
Аудан бойынша барлығы | 77656 |
Жеке қосалқы шаруашылықтар, |
364 048 | ||||
БАРЛЫҒЫ | 735 154 |
Жеке және заңды тұлғалардың ауылшаруашылық мал басын жайылымдармен қамтамасыз ету үшін ауылдық елді мекендерге норма бойынша 364 048 га жайылым қажет, ірі қараны жаюға: Ірі қара – 180 күн, Ұсақ мал – 240 күн, жылқы – 270 күн. Осы мерзімге елді мекендердегі жер телімі 76 606 га құрайды.
Ірі қара мал басын жайылымда ұстау үшін қажетті жембірлігі есебі:
Ірі қара – 29460 бас х 9,4 жем бірлігі = 276924 жем бірлігі.
Ұсақ мал – 45497 бас х 3,0 жем бірлігі = 136491 жем бірлігі.
Жылқы – 13344 бас х 16,0 жем бірлігі = 213504 жем бірлігі.
Барлығы = 626919 жем бірлік.
Орташа өнімділік гектарынан 3,8 центнер болғанда аудан бойынша жайылымның жетіспеушілігін ірі қараны қорада ұстау, жемдеуіш егіс айналымын дамыту және айдалымдағы мал шаруашылығы үшін жаздық жайылымды белсенді енгізу арқылы орнын толтыру қажет.
Жайылымдарды құру және пайдалану
Табиғи жайылымдарды ұтымды пайдаланудың негізі жайылым айналым болып табылады. Бұл жайылымды пайдалану және тізбекті кезекпен жаю мен жер оттылығын жақсарту бойынша шаралар өткізілуімен, демалдыру үйлесімі жолымен оған қолдау жасауға және оның өнімділігін арттыруға бағытталған күтім жасау жүйесі болып табылады. Жайылым айналымның міндеті, бұл өсімдіктердің дамуы жағдайына ірі қараны жаюға теріс әсер беруін төмендету.
Жайылымның жоғары сапасын сақтау үшін өршітуді жайылымдағы өсімдік 8-10 сантиметрге жеткенде бастау қажет. Бұл уақытқа дейін жаңа өскіндерге өсімдік тамыр жүйесінде құнарлы заттардың жеткілікті қорын жинақтап үлгереді. Жайылымдарға белгілі мерзім уақытына демалыс беру – оларды жақсартудың бірден бір шарасы. Бұл шараның мазмұны жайылымды демалдырған белгілі бір уақыттан соң өсімдіктер тұқым шашып жас өскіндер өнгеннен соң жайылымдарды беру болып табылады.
Оларды пайдалануға қолайлы жағдай туғызу мақсатында осы жоспармен әрбір ірі қара жаю тобына өз жайылымдарын бекіту қарастырылды.
Жайылым алқабының өнімділігін арттыру және оның келешектегі азғындаушылығын болдырмау үшін жоспар бойынша оны 3 далалық жайылым айналымын пайдалану жүйесінде пайдалану көзделуде.
Бір табын үшін 3 далалық жайылым айналымының сызбасы
Жылдар | Телімдер | ||
1 | 2 | 3 | |
1 | өріс | өріс | демалыс |
2 | өріс | демалыс | өріс |
3 | демалыс | өріс | өріс |
Табиғатты қорғау шаралары
Табиғатты қорғау жерді ұтымды пайдаланудың, топырақтың құнарлылығын сақтау және көтерудің бірден бір негізгі экономикалық мәселесі болып табылады. Топырақ қабатының бұзылуына бірден бір ықпал ететін фактор эрозиялық үрдіс және адамдардың ұтымсыз шаруашылық қызметі болып табылады. Аумақтардағы эрозияға қарсы мекемелердің негізгі міндеті жайылым айналым сызбасын, ірі қара жаю кестесін, суқорғау аймағы мен жолағының ережесін дәлме дәл сақтай отырып, эрозиялық үрдістерді тоқтатуға, әлсіретуге және болдырмауға жағдай жасау болып табылады.
Қорытынды
Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану бойынша жоспар 2017 жылғы 20 ақпандағы Қазақстан Республикасының "Жайылым туралы" № 47 Заңына сәйкес әзірленген. Осы заң жайылымды және оның инфрақұрылымын ұтымды пайдалануға азғындаушылық үрдісті болдырмауға қатысты қоғамдық қатынастарды реттейді.
Ұлан ауданы бойынша 2018-2019 жылдарға жайылымдарды басқару және оларды пайдалану туралы № 7 қосымша |
Жайылымдарды пайдалану бойынша күнтізбелік кесте
Жылдар | Телімдер | ||
1 | 2 | 3 | |
1 | Көктем-жаз | Жаз-күз | демалыс |
2 | Жаз-күз | демалыс | Көктем-жаз |
3 | демалыс | Көктем-жаз | Жаз-күз |