Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрінің 2019 жылғы 3 қыркүйектегі № 30 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 4 қыркүйекте № 19343 болып тіркелді

      БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің өзгерістер енгізілетін кейбір бұйрықтарының тізбесі бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің Ішкі сауда департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

      2) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын;

      3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Сауда және интеграция вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Министр Б. Сұлтанов

  Қазақстан Республикасы
Сауда және интеграция
министрінің
2019 жылғы 3 қыркүйектегі
№ 30 бұйрығымен
бекітілген

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің өзгерістер енгізілетін кейбір бұйрықтарының тізбесі

      1. "Кепілдік беру және сақтандыру қорларын қалыптастыру және пайдалану қағидаларын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 27 наурыздағы № 251 бұйрығына (Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізілімінде № 10994 болып тіркелген, 2015 жылғы 29 қазанда "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған):

      көрсетілген бұйрықпен бекітілген Кепілдік беру және сақтандыру қорларын қалыптастыру және пайдалану қағидалары осы бұйрыққа Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің өзгерістер енгізілетін кейбір бұйрықтарының тізбесіне 1-қосымшаға сәйкес редакцияда жазылсын (бұдан әрі – Тізбе).

      2. "Биржа саудасының үлгі қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 30 наурыздағы № 280 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10993 болып тіркелген, 2015 жылғы 29 қазанда "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған):

      көрсетілген бұйрықпен бекітілген Биржа саудасының үлгі қағидалары осы бұйрыққа Тізбесіне 2-қосымшаға сәйкес редакцияда жазылсын.

      3. "Тауар биржалары мәмілелері бойынша клирингтік қызметті жүзеге асыру қағидаларын және Тауар биржасы клирингтік орталығының аппараттық-бағдарламалық кешеніне қойылатын талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 25 қарашадағы № 729 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12605 болып тіркелген, 2016 жылғы 19 қаңтарда "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған):

      осы бұйрықпен бекітілген Тауар биржалары мәмілелері бойынша клирингтік қызметті жүзеге асыру қағидаларында:

      1-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "1-тарау. Жалпы ережелер";

      2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар мен терминдер пайдаланылады:

      1) есеп айырысу ұйымы – екінші деңгейдегі банк немесе онымен тауар биржасының клирингтік орталығы биржалық сауда–саттық өткізу және (немесе) биржалық сауда–саттықта жасалған мәмілелер бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыру кезіндегі озара іс қимыл тәртібі туралы шарт жасаған банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым;

      2) клиринг – биржа мәмілелерін жасасу нәтижесінде, оның ішінде міндеттемелер неттингін жүзеге асыру нәтижесінде тауар биржасы мүшелерінің талаптары мен (немесе) міндеттемелері туралы ақпаратты айқындау, тексеру және беру процесі және осындай міндеттемелерді тоқтатудың және (немесе) орындаудың негізі болып табылатын құжаттарды (ақпаратты) дайындау;

      3) тауар биржасының клирингтік орталығы - тауар биржасы клирингтік қызмет көрсету туралы шарт жасасқан дербес клирингтік ұйым;

      4) уәкілетті орган – тауар биржалары саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган.";

      3-тармақ алып тасталсын;

      2-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "2-тарау. Клирингтік қызметті жүзеге асыру";

      5-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "5. Биржа мәмілелері бойынша клирингтік қызметті жүзеге асыру үшін тауар биржасы клирингтік ұйыммен клирингтік қызмет көрсету туралы шарт жасасады.";

      7-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "7. Биржалық мәмілелер бойынша клирингті, есептерді және міндеттемелерді есепке алуды жүзеге асыру мақсатында тауар биржасының клирингтік орталығы есеп айырысу ұйымымен биржалық сауда-саттықты жүргізу және (немесе) биржалық сауда-саттықта жасалған мәмілелер бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыру кезіндегі өзара іс-қимыл тәртібі туралы тиісті шарт жасасады.";

      11-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "11. Тауар биржасының клирингтік орталығы резервтік техникалық орталықтың дереу жандандыруға тұрақты дайын болуын қамтамасыз етеді. Резервтік техникалық орталық мынадай талаптарға сәйкес келеді:

      1) клиринг қызметіне байланысты негізгі ақпаратқа ұқсас ақпараттың резервтік көшірмелерін қамтиды;

      2) биржалық мәмілелер бойынша клиринг қызметті жүзеге асыру процесінде пайдаланылатын тауар биржасының клирингтік ұйымының бағдарламалық-техникалық қамтамасыз етілуінің көшірмесін қамтиды;

      4) тауар биржасының клирингтік орталығының қызметін жүзеге асыруға қажетті коммуникациялармен қамтамасыз етіледі;

      5) тауар биржасының клирингтік орталығының орналасқан жері бойынша клирингті жүзеге асыру мүмкін болмаған жағдайда осы жағдай туындағаннан кейін келесі жұмыс күнінен кешіктірмей клирингті жүзеге асыру мүмкіндігін ұсынады.";

      3-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "3-тарау. Клирингтік орталықтың ақпаратты ашуы және сақтауы";

      12-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

      "12. Тауар биржасының клирингтік орталығы өзінің қызметі туралы ақпараттың ашылуын және барлық мүдделі тұлғаларға коммерциялық құпия болып табылмайтын ақпараттармен танысуға еркін қолжетімділікті аталған ақпаратпен бұқаралық ақпарат құралдарында тұрақты негізде жариялау (орналастыру) жолымен қамтамасыз етеді.";

      көрсетілген бұйрықпен бекітілген Тауар биржасының клирингтік орталығының аппараттық-бағдарламалық кешеніне қойылатын талаптарда:

      1-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "1-тарау. Жалпы ережелер";

      2-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

      "2-тарау. Тауар биржасының клирингтік орталығының аппараттық-бағдарламалық кешеніне қойылатын талаптар.".

  Қазақстан Республикасы Ұлттық
экономика министрлігінің
өзгерістер енгізілетін кейбір
  бұйрықтарының тізбесіне
1-қосымша
  Қазақстан Республикасы
Ұлттық экономика министрінің
2015 жылғы 27 наурыздағы
№ 251 бұйрығымен
бекітілген

Кепілдік беру және сақтандыру қорларын қалыптастыру және пайдалану қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Кепiлдiк беру және сақтандыру қорларын қалыптастыру және пайдалану қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Тауар биржалары туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 4 мамырдағы Заңы (бұдан әрі – Заң) 4-бабының 3-4) тармақшасына сәйкес әзірленді және кепiлдiк беру және сақтандыру қорларын қалыптастыру және пайдалану тәртібін айқындайды.

      2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар мен анықтамалар пайдаланылады:

      1) кепілдік беру қоры – биржада жасалған мәмілелердің орындалуын қамтамасыз ету мақсатында биржаның өз қаражаты есебінен қалыптастыратын ақша қоры;

      2) тауар биржасының клирингтік орталығы - тауар биржасы клирингтік қызмет көрсету туралы шарт жасасқан дербес клирингтік ұйым;

      3) сақтандыру қоры – биржада жасалған мәмілелердің орындалуын қамтамасыз ету мақсатында биржа және (немесе) оның клирингтік орталығы биржа мүшелерінің міндетті жарналары есебінен қалыптастыратын ақша қоры;

      4) тауар биржасы – акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған, сауда-саттықтарды ұйымдық және техникалық қамтамасыз етуді тауар биржасының сауда жүйесін пайдалана отырып тікелей жүргізу жолымен жүзеге асыратын заңды тұлға.

      3. Биржалық сауданы ұйымдастыру бойынша өз қызметі кезінде биржалық мәмілелерді орындамау тәуекелдерін төмендету бойынша шаралар қабылдау мақсатында тауар биржасы:

      1) тауар биржалары қызметімен айналысуға лицензия алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде кепілдік беру қоры құрылады;

      2) тауар биржасының бірінші мүшесі қабылданған күннен бастап сақтандыру қорын дербес не клиринг орталығымен бірлесіп қалыптастырады, не оны қалыптастыруды клиринг орталығына тапсырады.

      4. Cақтандыру және кепілдік қорларының қаражаттары тауар биржасының және (немесе) оның клирингтік орталығының балансында жеке шоттарда есепке алынады.

      Кепілдік және сақтандыру қорларының ағымдағы мөлшері туралы ақпарат тауар биржасының өз интернет-ресурсында жарияланады.

2-тарау. Кепілдік беру қорын қалыптастыру тәртібі

      5. Кепілдік беру қоры тауар биржаларының қызмет көрсететін тауар нарықтары бойынша тәуекелдерді бағалауды ескере отырып, олардың ағымдағы сандық және ақша айналымдарының көрсеткіштерін негізге ала отырып, белгіленген мөлшерде өз ақшасы есебінен қалыптастырады.

      6. Кепілдік беру қорын қалыптастырудың көздері тауар биржасы акцияларының төлемдері және (немесе) тауар биржасының пайдасы және Заңмен тыйым салынбаған басқа түсімдер ретінде келіп түскен ақша болып табылады.

      7. Кепілдік беру қорының қаражаты тауар биржасы қызметінің барлық кезеңінде азайтылмайтын қалдық түрінде тауар биржасының жеке банктік шотында есепке алынады.

3-тарау. Сақтандыру қорын қалыптастыру тәртібі

      8. Сақтандыру қоры тауар биржасы мүшелерінің міндетті жарналары есебінен қалыптастырылады.

      9. Сақтандыру қоры ақшалай түрде қалыптастырылады және тауар биржасының жеке банктік шотындағы азайтылмайтын қалдық түрінде есепке алынады.

      Сақтандыру қоры тауар биржасы қызметін жүзеге асыру қүқығына арналған лицензияның қолданылуы ұақытында калыптастырылады.

      10. Сақтандыру қорының қаражаты тауар биржасының немесе тауар биржасының клиринг орталығының жеке банктік шотында есепке алынады.

      Тауар биржа мүшелігінен шыққан жағдайда және тауар биржа және (немесе) тауар биржасының клиринг орталығының алдында, сондай-ақ тауар биржасы және (немесе) тауар биржасының клиринг орталығының қатысуымен орындалатын биржалық мәмілелер бойынша берешектері болмаған жағдайда, сақтандыру қорының қаражаты биржаның мүшелеріне олардың өтініштер бойынша қайтарылуға жатады.

4-тарау. Кепілдік беру және сақтандыру қорларын пайдалану тәртібі

      11. Кепілдік беру және сақтандыру қорлары сауда-саттыққа қатысушылар жасалған биржалық мәмілелер бойынша өздерінің ақшалай міндеттемелерін орындамаған жағдайда тауар биржасы немесе тауар биржасының клирингтік орталығының өтімділік шығындары тәуекелінің орнын толтыруға арналған.

      12. Кепілдік беру және сақтандыру қорларының қаражаты мынадай тәртіпте пайдалануға жатады:

      1) оларды жабу үшін құрылған кепілдік беру және сақтандыру қорларындағы тәуекелдер іске асырылған жағдайда тауар биржасы оларды пайдалану туралы шешім қабылдайды;

      2) қор қаражатын тауар биржасында жасалған мәміле бойынша тек зардап шеккен тарапқа залалдарды жабу үшін (жіберілген пайданы қоспағанда) пайдалануға;

      3) бір биржалық мәміле бойынша залалдарды жабу үшін пайдаланылатын қор қаражатының көлемі тауар биржасының ішкі ережелерімен белгіленген шамадан аспайды және кез келген жағдайда осы қордың жиынтық активінен аспайды.

  Қазақстан Республикасы Ұлттық
экономика министрлігінің
өзгерістер енгізілетін кейбір
бұйрықтарының тізбесіне
2-қосымша
  Қазақстан Республикасы
Ұлттық экономика министрінің
30 наурыздағы
№ 280 бұйрығымен
бекітілген

Биржа саудасының үлгі қағидалары

1-тарау. Жалпы талаптар

      1. Осы Биржа саудасының үлгі қағидалары (бұдан әрі – Үлгі қағидалар) "Тауар биржалары туралы" 2009 жылғы 4 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңының 4-бабы 2-1) тармақшасына (бұдан әрі – Заң) сәйкес әзірленді және биржалық және стандартталмаған тауарлармен биржалық мәмілелер жасау кезінде тауар биржасы мүшелерінің қызмет тәртібін айқындайды.

      2. Осы Үлгі қағидаларда пайдаланылатын негізгі ұғымдар:

      1) ашу бағасы – биржалық сауда-саттық басталатын баға не нақты биржалық сауда-саттықта нақты биржалық тауар (тауарлар тобы) бойынша бірінші биржалық мәміле жасалған баға;

      2) әлеуетті өнім беруші – жер қойнауын пайдаланушылардың, ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық басқарушы компаниялардың, ұлттық компаниялардың және олармен аффилиирленген заңды тұлғалардың сатып алуы бойынша биржалық мәміле жасасуға үміткер брокер қызметтерін пайдаланатын дилер, жеке немесе заңды тұлға (бұдан әрі – жер қойнауын пайдаланушылар мен ұлттық компаниялардың сатып алуы);

      3) биржалық алым – тауар биржасы сауда-саттыққа қатысушыларынан биржалық мәмілені тіркегені үшін алатын комиссия;

      4) биржалық брокер (бұдан әрі – брокер) – тауар биржасында өз қызметiн жүзеге асыратын және клиенттiң тапсырмасы бойынша, соның есебiнен және мүддесi үшiн биржалық тауармен мәмiлелер жасайтын заңды тұлға;

      5) биржалық дилер (бұдан әрі – дилер) – тауар биржасында өз қызметiн жүзеге асыратын және өзінің мүддесі үшін және өзінің есебiнен биржалық тауармен мәмiлелер жасайтын заңды тұлға;

      6) биржалық қамтамасыз ету – жасалатын биржалық мәмілелер бойынша өздерінің міндеттемелерін орындауды қамтамасыз ету ретінде биржалық сауда-саттыққа қатысу үшін тауар биржасының клирингтік орталығына биржалық саудаға қатысушылардың қайтарылатын негізде енгізетін ақшалай қамтамасыз етуі;

      7) биржалық сауда-саттық – биржалық мәмілелер жасасу процесін автоматтандыруды қамтамасыз ететін, тауар биржасының электрондық сауда жүйесіне берілген электрондық өтінімдер негізінде биржалық тауарлар мен стандартталмаған тауарлар бойынша мәмілелер жасауға бағытталған, биржалық сауда қағидалары шеңберінде жүргізілетін процесс;

      8) биржалық саудаға қатысушылар – биржалық сауданың белгіленген қағидалары бойынша тауар биржасында өзара іс-қимыл жасайтын клиенттер, брокерлер және дилерлер;

      9) биржалық сауда-саттыққа қатысушылар – тауар биржасында аккредиттеу рәсімінен өткен және тауар биржасында биржалық мәмілелерді жүзеге асыруға құқығы бар брокерлер және (немесе) дилерлер;

      10) биржалық тауар – Еуразиялық экономикалық одақтың сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасына енгізілген стандартталған біртекті тауар, оның бірліктері барлық жағынан да бір-біріне сәйкес келеді, сол бір функцияларды орындауына мүмкіндік беретін ұқсас сипаттамалары болады және ұқсас құрамдастардан тұрады, түрлі өндірушілерден шыққан бірін-бірі толық алмастыратын қасиетке ие партиялар, сондай-ақ мерзімді келісімшарт;

      11) биржалық тауарды, стандартталмаған тауарды сатуға (сатып алуға) арналған өтінім – Үлгі қағидаларға сәйкес биржалық мәміле жасау үшін қажетті барлық жағдайларды қамтитын биржалық сауда–саттықтарға қатысушының биржалық тауарды, стандартталмаған тауарды сатып алуы (сатуы) туралы ұсынысы (оферта) немесе биржалық сауда–саттықтарға қатысушының биржалық тауарды, стандартталмаған тауарды сатып алуы (сатуы) туралы ұсынысты қабылдауы туралы хабарламасы (акцепт);

      12) есеп айырысу ұйымы – екінші деңгейдегі банк немесе онымен тауар биржасының клирингтік орталығы биржалық сауда–саттық өткізу және (немесе) биржалық сауда–саттықта жасалған мәмілелер бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыру кезіндегі озара іс қимыл тәртібі туралы шарт жасаған банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым;

      13) клиент – биржалық тауармен мәмілелер жасау үшін брокер көрсететін қызметтерді пайдаланатын жеке немесе заңды тұлға;

      14) кросс-мәміле – брокер екі әртүрлі клиенттің тапсырмасы бойынша әрекет ете отырып, сатушы тарапынан да, сатып алушы тарапынан да әрекет ететін биржалық мәміле;

      15) қосарланған қарсы аукцион режимі – сатушылар мен сатып алушылар бәсекелестігі нәтижесінде биржалық мәмілелер жасырын түрде жасалатын, ал биржалық немесе тауардың бағасы сұраныс пен ұсыныстың тепе–теңдік деңгейінде белгіленетін сауда режимі;

      16) сауда күні – тауар биржасының биржалық сауда–саттықтар өткізетін күні ішіндегі жұмыс күні;

      17) сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – сауда қызметі саласындағы мемлекеттік реттеу мен үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

      18) сауда лоты – биржалық немесе стандартталмаған тауарды сатуға (сатып алуға) берілген өтінімде көрсетілген биржалық немесе стандартталмаған тауардың саны еселенген болуға тиіс биржалық немесе стандартталмаған тауардың ең аз саны;

      19) сауда режимі – тауар биржасының сауда жүйесінде өтінімдерді жариялау және мәмілелер жасасу шарттарының жиынтығы;

      20) сауда сессиясы – трейдерлер тауар биржасының сауда жүйесіне биржалық және (немесе) стандартталмаған тауарды сатып алуға (сатуға) өтінімдер беретін және олар бойынша биржалық мәмілелер жасалатын сауда күнінің уақыт кезеңі;

      21) стандартталмаған тауар – биржалық тауарларды, жылжымайтын мүлiкті және зияткерлік меншiк объектілерін қоспағанда, айналымнан алынбаған немесе айналымы шектелмеген, тауар биржасы биржалық саудаға жiберген тауар;

      22) стандартты аукцион режимі – стандартталмаған тауарлар бойынша биржалық мәмілелер төмендетуге немесе жоғарылатуға арналған аукцион барысында сатып алушы (сатушы) – аукционның бастамашысы үшін ең үздік баға бойынша жасалатын сауда режимі;

      23) тауар биржасының клирингтік орталығы - тауар биржасы клирингтік қызмет көрсету туралы шарт жасасқан дербес клирингтік ұйым;

      24) тауар биржасы – акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған, сауда-саттықтарды ұйымдық және техникалық қамтамасыз етуді тауар биржасының сауда жүйесін пайдалана отырып тікелей жүргізу жолымен жүзеге асыратын заңды тұлға;

      25) трейдер – биржалық сауда–саттыққа қатысушының, онымен биржалық сауда–саттыққа қатысушының атынан мәмілелерді жасасуға байланысты іс-қимылдарды тауар биржасының сауда жүйесінде жүзеге асыруға өкілдік берілген және белгілеген тәртіппен тауар биржасында тіркелген жұмыскер;

      26) өзін-өзі реттейтін ұйым – брокерлердің және (немесе) дилерлердің ерікті қатысуына негізделген және тауар биржалары саласындағы өзін-өзі реттейтін ұйымдардың тізіліміне енгізілген қауымдастық (одақ) нысанындағы коммерциялық емес ұйым Заңының 4-бабының 10-2) тармақшасына сәйкес;

      27) үміткер – тауар биржасында брокер немесе дилер ретінде аккредиттеу рәсімінен өтуге ниет білдірген заңды тұлға.

      Осы Үлгі қағидаларда пайдаланылатын өзге де ұғымдар мен терминдер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қолданылады.

      3. Үлгі қағидалардың негізінде әрбір тауар биржасы ішкі құжаттармен Биржалық сауданың өз қағидаларын (бұдан әрі – Биржа қағидалары) әзірлейді және бекітеді.

      4. Биржалық саудаға қатысушылар Заңда, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде, Үлгі қағидаларда және тауар биржасының ішкі құжаттарында белгіленген талаптарды сақтайды.

      5. Тауар биржасы биржалық сауданың барлық қатысушыларына биржалық мәмілелерді жасау бойынша тең жағдайларды қамтамасыз етеді және биржалық мәмілелердің заңдылығы кепілі болып табылады.

2-тарау. Тауар биржасының мүшелерін аккредиттеу, оларды аккредиттеуді тоқтата тұру және тоқтату талаптары мен тәртібі

      6. Тауар биржасында аккредиттеу Заңға, Үлгі қағидалар мен Биржа қағидаларына сәйкес брокерлер мен дилерлерге биржалық сауда-саттыққа қатысуға және биржалық мәмілелерді жүзеге асыру құқығын береді.

      7. Тауар биржасының мүшелері тауар биржасында аккредиттеу рәсімінен өткен және тауар биржасымен биржалық сауданы ұйымдастыру бойынша қызметтер көрсету туралы мерзімсіз шарт жасасқан брокерлер және (немесе) дилерлер болып табылады.

      Брокер және (немесе) дилер тек бір тауар биржасының мүшесі болып алады.

      Жеке тұлға екі және одан да көп брокерлердің және (немесе) дилердің басшысы бола алмайды.

      8. Тауар биржасының мүшелері тауар биржасында коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге әкеп соғуы мүмкін іс-әрекеттерге (әрекетсіздіктерге) жол беруге емес.

      9. Тауар биржасында аккредиттеуден өту үшін үміткерге мынадай талаптар қойылады:

      1) азаматтық құқық қабілеттілігі болуы;

      2) төлем қабілеттілігінің, салықтық берешегінің болмауы;

      3) банкроттық не тарату рәсіміне жатпауы, оның мүлкіне тыйым салынбауға, оның қаржы-шаруашылық қызметі тоқтатыла тұрмауы тиіс;

      4) басшы лауазымындағы жұмыскерлердің жоғары білімінің болуы.

      Тауар биржасы үміткерге жарғылық және (немесе) меншікті капиталының мөлшеріне, іскерлік беделі мен резиденттілігіне қатысты, оның ішінде тауар биржасындағы жекелеген сауда секциялары бойынша, егер мұндай талаптар тауар биржасындағы брокерлерді және (немесе) дилерлерді аккредиттеу қағидаларында белгіленген болса, талаптарды белгілейді.

      10. Тауар биржасында аккредиттеу үшін үміткер тауар биржасына мынадай құжаттар мен мәліметтерді ұсынады:

      1) тауар биржасының мүшелігіне қабылдау туралы өтініш;

      2) енгізілген өзгерістер және (немесе) толықтыруларды ескере отырып, заңнамада белгіленген тәртіппен бекітілген ереженің және (немесе) жарғының көшірмесі (салыстырып тексеру үшін түпнұсқалары ұсынылмаған жағдайда нотариалды куәландырылған);

      3) үміткерді қосылған құн салығын төлеуші ретінде салық есебіне қою туралы анықтама көшірмесі (бар болған жағдайда);

      4) бірінші басшы немесе оны алмастыратын тұлға, сондай-ақ бас бухгалтер (бар болса) қол қойған соңғы қаржы жылындағы қаржылық есептіліктің түпнұсқасы;

      5) заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама;

      6) үміткердің кіру жарнасын төлегені туралы түбіртек;

      7) тауар биржасының клирингтік орталығымен клирингтік қызмет көрсету туралы шарттың көшірмесі (салыстырып тексеру үшін түпнұсқалары ұсынылмаған жағдайда нотариалды куәландырылған).

      Тауар биржасы егер тауар биржасында жекелеген сауда секциялары бойынша кіру тауар биржасындағы брокерлерді және (немесе) дилерлерді аккредиттеу қағидаларында белгіленсе, тауар биржасында жекелеген сауда секциялары бойынша тауар биржасы мүшелерінің кіруі үшін қажетті қосымша құжаттар мен мәліметтерді ұсынуды сұрата алады.

      11. Тауар биржасында аккредиттеу туралы шешімді тауар биржасы өтініш пен осы Үлгі қағидалардың 10-тармағында көрсетілген құжаттарды қабылдаған сәттен бастап он жұмыс күні ішінде қабылдайды.

      Қабылданған шешім туралы үміткерге бір жұмыс күні ішінде жазбаша түрде хабарланады.

      Шешім мынадай жағдайларда:

      1) қолма-қол - алғаны туралы белгі қойылған күннен бастап;

      2) поштамен – тапсырыс хатпен;

      3) электрондық тәсілмен – тауар биржасы хатында көрсетілген электрондық мекенжайға жіберілген күннен бастап берілді деп есептеледі.

      12. Тауар биржасында аккредиттеуден мынадай:

      1) үміткердің осы Үлгі қағидалардың 9-тармағында, тауар биржасында брокерлерді және (немесе) дилерлерді аккредиттеу қағидаларында белгіленген талаптарға сәйкес келмеген;

      2) құжаттар мен мәліметтерді ұсынбаған, толық көлемде ұсынбаған және (немесе) қате ақпаратты қамтитын құжаттар мен мәліметтерді ұсынған;

      3) үміткерге қатысты қызметке немесе қызметтің жекелеген түрлеріне тыйым салу туралы заңды күшіне енген сот шешімі болған жағдайларда бас тартылады;

      4) үміткерді және (немесе) оның бірінші басшысын "Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 28 тамыздағы Заңында көзделген тәртіппен Терроризмді және экстремизмді қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне енгізу;

      5) үміткерге және (немесе) оның бірінші басшысына қатысты соттың заңды күшіне енген шешімінің (үкімінің) болуы, оның негізінде үміткер және (немесе) оның бірінші басшысы тауар биржасында аккредиттелуге байланысты арнаулы құқықығынан айырылған.

      13. Тауар биржасында аккредиттеуден негізсіз бас тартуды алған жағдайда үміткер тауар биржасының шешіміне уәкілетті органға шағымданады.

      Уәкілетті органға шағымдану үшін:

      1) тауар биржасында аккредиттеу туралы шешімде баяндалған қорытындылардың негізсіз бас тарту мән-жайларына сәйкес келмеуі;

      2) тауар биржасында аккредиттеуден бас тартуды шешу кезінде тауар биржалары саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының дұрыс қолданылмауы негіздер болып табылады.

      Уәкілетті органның шешімімен келіспеген жағдайда үміткер сотқа жүгінуге сұрата алады.

      14. Тауар биржасында аккредиттеуді тоқтата тұру мынадай негіздер бойынша жүзеге асырылады:

      1) тауар биржасының мүшесі:

      аккредиттеуді тоқтата тұру себебін;

      аккредиттеуді тоқтата тұру мерзімін;

      ол жасасқан биржалық мәмілелер бойынша орындалмаған міндеттемелердің тоқтығы туралы мәліметтерді көрсете отырып, тиісті өтінішті ұсына отырып, шешім қабылдаған жағдайда;

      2) биржа мүлкін пайдалану, ақпараттық-техникалық және клирингтік қызмет көрсету, сондай-ақ биржалық алым үшін белгіленген төлемдерді (екі және одан көп рет) төлемеген жағдайда;

      3) тауар биржасы биржа мүшесінің Заңның 20 және 22-баптарында белгіленген талаптарды, осы Үлгі қағидаларды және тауар биржасының ішкі құжаттарын сақтамағанын анықтаған жағдайда.

      Биржа мүшесінің Үлгі қағидалардың осы тармағында белгіленген талаптарды сақтамауы анықталған жағдайда, тауар биржасы үш жұмыс күні ішінде мерзімдері көрсете отырып, аккредиттеуді тоқтата тұру туралы жазбаша түрде хабарлама жібереді.

      15. Тауар биржасында аккредиттеуді қайта бастау мынадай негіздер бойынша жүзеге асырылады:

      1) тауар биржасы мүшесінің өтініші бойынша - өз қалауы бойынша тауар биржасында аккредиттеу тоқтатыла тұрған жағдайда;

      2) осы Үлгі қағидалардың 14-тармағында көзделген талаптарды жою туралы растайтын құжаттарды ұсыну.

      16. Тауар биржасында аккредиттеуді тоқтату мынадай негіздер бойынша жүзеге асырылады:

      1) тауар биржасының мүшесі:

      аккредиттеуді тоқтату себебін;

      жасалған биржалық мәмілелер бойынша барлық міндеттемелерді орындағаны туралы мәліметтерді көрсете отырып, тиісті өтінішті ұсына отырып, шешім қабылдаған жағдайда;

      2) өз қалауы бойынша өтінішті қоспағанда, тауар биржасында аккредиттеуді тоқтата тұру үшін негіз болған талаптар жойылмаған жағдайда;

      3) тауар биржасының мүшесі таратылған жағдайда;

      4) қызметке немесе қызметтің жекелеген түрлеріне тыйым салу туралы заңды күшіне енген сот шешімі болған жағдайларда;

      5) тауар биржасының мүшесі тарапынан бағалармен айла-шарғы жасау фактісі расталған жағдайда.

      17. Тауар биржасы тауар биржасында аккредиттеуді тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату туралы өтініштерді өтініш қабылданған сәттен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды. Тауар биржасы мүшесінің биржалық мәмілелер бойынша орындалмаған міндеттемелері анықталған жағдайда, тауар биржасы өтінішті биржалық мәмілелер бойынша барлық міндеттемелер орындағанға дейін қарауға қабылдамайды.

      18. Тауар биржасы белгілейтін тауар биржасында аккредиттеуді тоқтата тұру үшін негіз болған талаптарды жою мерзімдері отыз жұмыс күнінен аспайды.

      19. Тауар биржасының кірістері тауар биржасы мүшелерінің кіру жарналары мен жыл сайынғы жарналары, биржа мүлкін пайдаланғаны, биржалық мәмілелерді тіркегені және ресімдегені үшін төлемдер есебінен және Заңмен тыйым салынбаған басқа да түсімдер есебінен құралады.

      20. Биржалық алым мөлшері мәміле мөлшерінен пайыздық қатынаста айқындалады және мемлекеттік сатып алуды жүргізу, табиғи монополиялар субъектілерін, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларды сатып алу, сондай-ақ жер қойнауын пайдаланушылар мен ұлттық компанияларды сатып алу жағдайларын қоспағанда, тауар биржасы мәміленің әрбір тарапы үшін бірдей мөлшерде белгілейді.

      21. Тауар биржасы Заңның 14-бабына сәйкес жарналар мен төлемдердің өзге түрлерін белгілейді.

      22. Брокерлік қызмет көрсетуге шарт жасасқан клиентке келтірілген шығындар немесе брокердің заңсыз іс-әрекеттері салдарынан үшінші тұлғаларға келтірілген мүліктік зиян Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге жатады.

3-тарау. Биржалық сауда-саттықты, оның ішінде мерзімді келісімшарттармен өткізу тәртібі

      23. Тауар биржасы биржалық сауда–саттықтарды өзі белгілеген сауда күндерінде өткізедi. Сауда күнінiң басталу және аяқталу, сауда алдындағы кезең (ол өткізілген жағдайда), сауда сессиясының және клирингтiң уақытын бес сағаттан кем емес сауда күнінің орташа ұзақтығын ескере отырып, тауар биржасы белгілейді.

      24. Тауар биржасы биржалық сауда–саттықтарды сауда режимдерінің ерекшеліктерні ескере отырып өткізеді.

      25. Қосарланған қарсы аукцион режимінде биржалық сауда-саттыққа жіберілген әрбір биржалық және стандартталмаған тауарға тауар биржасы осы тауарды, оның сапалық сипаттамаларын, сондай-ақ жеткізудің базалық шарттарын сәйкестендіретін сауда құралының жеке кодын береді.

      26. Биржалық сауда-саттық енгізе отырып биржалық қамтамасыз етуді енгізумен жүргізіледі.

      Биржалық сауда-саттыққа қатысу үшін биржалық қамтамасыз етуді мөлшерін тауар биржасы сауда-саттыққа қатысушы жоспарлаған биржалық мәміле сомасына арақатынас пайызымен белгілейді.

      Биржалық саудаға қатысушы биржалық мәміле бойынша өз міндеттемелерін орындамаған жағдайда, ол енгізген биржалық қамтамасыз ету тауар биржасының клирингтік орталығына зардап шеккен тараптың пайдасына аударуға жатады.

      Биржалық қамтамасыз етуді зардап шеккен тараптың пайдасына енгізу, қайтару және аудару тәртібін тауар биржасының клирингтік орталығы айқындайды.

      27. Биржалық саудаға жіберілген тауарды сатуға (сатып алуға) тілек білдірген биржалық сауда-саттыққа қатысушы биржаның сауда сессиясы ішінде тауар биржасына биржалық немесе стандартталмаған тауарды сатуға (сатып алуға) өтінім береді.

      Биржалық сауда-саттыққа қатысушының биржалық немесе стандартталмаған тауарды сатуға (сатып алуға) өтінім биржалық сауда-саттыққа қатысушының биржалық мәміле жасауға сөзсіз келісімі болып табылады.

      Биржалық немесе стандартталмаған тауарды сатуға (сатып алуға) өтінімнің нысаны мен мазмұнын қолданылатын сауда режимінің ерекшеліктерін ескере отырып, тауар биржасы белгілейді.

      28. Қосарланған қарсы аукцион режимінде биржалық сауда-саттықты өткізу кезінде өтінімде мынадай көрсетілуі тиіс:

      тауардың (сауда құралының) коды;

      өтінімнің бағыты: тауарды сатып алу немесе сату;

      өткізілетін (сатып алынатын) тауардың саны;

      тауардың бағасы (сатып алуға арналған өтінімде және сатуға арналған өтінімде көрсетіледі).

      29. Тауар биржасы биржалық немесе стандартталмаған тауарды сатуға (сатып алуға) өтінімді қабылдаудан мынадай негіздер бойынша бас тартады:

      1) өтінімді дұрыс рәсімдемеу;

      2) өтінім берудің белгіленген мерзімдерін бұзу;

      3) биржалық қамтамасыз етудің;

      4) биржалық сауда-саттыққа қатысушының бұрын жасалған биржалық мәмілелер бойынша биржалық алымды төлемеуі, сондай-ақ оның тауар биржасы және (немесе) тауар биржасының клирингтік орталығы алдында берешектерінің болуы;

      5) өтінім берген брокердің немесе дилердің тауар биржасында аккредиттеуді тоқтата тұруы және тоқтатуы;

      6) биржалық саудаға қатысушының бұрын жасалған биржалық мәмілелер бойынша міндеттемелерін орындамау фактісін белгілеуі.

      30. Биржалық немесе стандартталмаған тауарды сатуға (сатып алуға) өтінімді қабылдаудан бас тартқан жағдайда, тауар биржасы сауда күні ішінде электрондық сауда жүйесі арқылы биржалық сауда-саттыққа қатысушының бас тарту себебі туралы хабарлайды.

      31. Биржалық немесе стандартталмаған тауарды сатуға (сатып алуға) қабылданған өтінімдер тауар биржасында тіркеуге және тауар биржасының сауда жүйесіне енгізуге жатады.

      32. Биржалық сауда–саттықта жасалған мәміледен бас тартуға Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде немесе тараптардың келісімінде көзделген жағдайларда ғана жол беріледі.

      Биржалық мәміледен бас тартқан жағдайда биржалық саудаға қатысушылардың тауар биржасынан олар бұрын төлеген биржалық алымды қайтаруды талап етпейді.

      33. Биржалық сауда–саттықтар мынадай сауда режимдерінде:

      1) стандартты аукцион режимде;

      2) қосарланған қарсы аукцион режимінде өткізіледі.

      34. Стандартты аукцион режиміндегі биржалық сауда-саттықтар:

      1) жалпыға қолжетімді болып табылатын аукционның бастамашысы туралы ақпаратты қоспағанда, биржалық саудаға қатысушылар туралы ақпаратты немесе оның құпиялығын ашу;

      2) аукциондарды бағаның төмендеуіне немесе көтерілуіне қарай жүргізу;

      3) аукционды стандартталмаған тауарды сатып алушының немесе сатушының тапсырысы бойынша жүргізу;

      4) аукцион бастамашысының немесе аукцион бастамашысы болып табылатын дилердің мүдделерін білдіретін брокерді қоса алғанда, аукционға кемінде үш қатысушының қатысуы;

      5) аукционның қорытындылары бойынша биржалық мәміле жасалатын стандартталмаған тауардың арналған бағасын қалыптастыру және аукционға қатысушылар төмендетуге ұсынған ең төменгі бағалардың арасынан және аукционға қатысушылар жоғарылатуға ұсынған ең жоғары бағалардың арасынан оны айқындау;

      6) биржалық қамтамасыз етудің ескеріле отырып, жүргізіледі.

      35. Тауар биржасы биржалық сауда-саттықты стандартты аукцион режимінде мынадай дәйекті кезеңдерді сақтай отырып өткізеді:

      1) тауар биржасына стандартталмаған тауарды сатуға (сатып алуға) өтінім беру;

      2) өз интернет–ресурсында стандартты аукцион режиміндегі биржалық сауда-саттықты өткізу туралы хабарландыруды орналастыру;

      3) әлеуетті өнім берушілердің дилерлерінің немесе брокерлерінің өтінімдерін тіркеу біліктілік талаптарына сәйкестігіне қарау;

      4) стандартты аукционға қатысуға жіберілген дилерлердің немесе әлеуетті өнім берушілердің брокерлерінің меншікті интернет-ресурсында жариялау;

      5) биржалық қамтамасыз етудің;

      6) биржалық сауда-саттықтың жеңімпазын анықтау;

      7) осы Үлгі қағидаларында белгіленген тәртіппен биржалық сауда-саттық қорытындылары туралы хаттама негізінде жеңімпазбен шарт жасасу.

      36. Стандарттық аукциондарға қатысатын брокер бір ғана клиенттің мүдделерін ұсынады.

      37. Стандартты аукцион режимінде өткізілетін сауда–саттықтар әрбір аукцион бойынша қатысушылар саны аукцион бастамашыларының мүдделерін білдіретін брокерді (дилерді) қоса алғанда, аукционның кемінде үш қатысушысын құраған жағдайда өткізілді деп танылады.

      38. Стандартты аукционды өткізу қорытындылары бойынша аукцион бастамашысының мүдделерін білдіретін брокер (дилер) мен аукцион жеңімпазы арасында биржалық мәміле жасалады.

      39. Қосарланған қарсы аукцион режиміндегі биржалық сауда-саттықтар:

      1) биржалық саудаға қатысушылар туралы ақпараттың құпиялылығы;

      2) кросс-мәмілелер жасасуға тыйым салу;

      3) сатып алушылардың, сатушылардың ұсыныстарын бәсекелес ету және оны сатып алушы үшін ең жақсы баға ретінде (сатушылардан ең төменгі баға) немесе сатушы үшін ең жақсы баға ретінде (сатып алушылардан ең жоғары баға) айқындау процесінде биржалық мәміле жасалатын биржалық және стандартталмаған тауарға баға қалыптастыру;

      4) биржалық қамтамасыз етудің ескеріле отырып, жүргізіледі.

      40. Биржалық тауарлардың тізбесінде көрсету "Биржалық тауарлардың тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 26 ақпандағы № 142 бұйрығына сәйкес жүзеге асырылады (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10587 болып тіркелген) және қосарланған қарсы аукцион режимінде ғана сатылады.

      41. Қосарланған қарсы аукцион режимінде биржалық тауарлармен биржалық сауда-саттыққа қатысатын брокер онда бір және одан да көп клиенттердің мүдделерін білдіреді.

      42. Қосарланған қарсы аукцион режимінде стандартталмаған тауарлармен биржалық сауда-саттыққа қатысатын брокер онда тек бір клиенттің мүддесін білдіреді.

      43. Қосарланған қарсы аукцион режимінде саудаланатын тауарлар бойынша тауар биржасы өзінің ішкі құжаттарымен тауардың ерекшелігін бекітеді, ол:

      1) тауардың атауын, тауардың кодын және оның сапалық сипаттамаларын;

      2) тауарды жеткізу және төлеу шарттарын;

      3) лоттың және тауардың ең аз жеткізу партиясының мөлшерін, сондай-ақ тауарды орау тәсілін;

      4) тауарды жеткізуді растайтын құжаттардың тізбесін;

      5) тауарды жеткізу кезіндегі жол берілетін толерансты;

      6) жеткізу шартының стандартты нысанының болуын көздейді.

      44. Қосарланған қарсы аукцион режиміндегі биржалық сауда–саттық оның әрбір берілетін өтінімі тауардың саны және бағасы бойынша өтінімдер тізілімін (кезегін) құрайтын қарсы өтінімдермен сәйкес келуін тексеретін сатып алу және сату өтінімдерін тауар биржасының сауда жүйесі мен үздіксіз автоматты салыстыру тәртібінде сауда сессиясы ішінде өткізіледі.

      Берілетін өтінімдердің параметрлері қарсы өтінімдердің параметрлерімен сәйкес келген жағдайда биржалық мәміле жасалады.

      45. Өтінімдер тізілімін (кезегі) мыналарды ескере отырып автоматты режимде тауар биржасының тауар жүйесі қалыптастырады:

      1) беру уақытына қарамастан кезекте бірінші болып ең жақсы бағасы бар (сатып алушыдан ең жоғары бағамен (кемуі бойынша) өтінімдер қойылады сатып алу және сатушыдан ең төменгі бағамен (өсуі бойынша) сатуға өтінімдердің кезегінде); бұл ретте өтінімде көрсетілетін өткізілетін (сатып алынатын) тауардың саны (өтінімнің көлемі) оның басымдығына (бірінші кезектілігіне) әсерін тигізбейді;

      2) қарсы өтінімдер олардың кезектегі орнына және бағасына сәйкес қанағаттандырылады – алдымен кезекте бірінші болып белгіленген өтінімдер қанағаттандырылады;

      3) өтінім бағалары тең болған жағдайда кейінірек берілген өтінімге қарағанда бұрын берілген өтінім бірінші кезекте қанағаттандырылады;

      4) мәміле қарсы өтінімдер кезегінде бірінші болып тұрған өтінімнің бағасы бойынша жасалады;

      5) егер мәміле жасаған кезде өтінімді ішінара қанағаттандыру болса, онда оның қалған (орындалмаған) бөлігі Үлгі қағидалардың осы тармағында айқындалған жалпы тәртіпте қаңағаттандыруға жататын жеке өтінім ретінде қарастырылады;

      6) биржалық мәміле жасау қанағаттандырылатын өтінімдерді берген қатысушылардың қосымша келісуін талап етпейді.

      46. Қосарланған қарсы аукцион режимінде өткізілетін сауда сессиясы барысында биржалық сауда–саттыққа қатысушылар тауарды сатып алу (сатуға) арналған өтінімдердің шексіз санын береді. Бұл ретте биржалық сауда–саттыққа қатысушылар берген кез келген өтінімді мәміле жасау сәтіне дейін жоюға алып тастауға беріледі.

      47. Қосарланған қарсы аукцион режимінде өткізілетін сауда сессиясының аяқталуы бойынша қанағаттандырылмаған барлық тауарды сатып алу (сату) өтінімдерін тауар биржасының сауда жүйесі жояды, немесе егер соңғысы өтінімде көзделсе, келесі сауда күніне ауыстырылады.

      48. Брокер клиенттерінен биржалық тауарды сатып алуға (сатуға) берілген өтінімдер арасында мүдделер қақтығысы туындаған жағдайда, брокер клиенттің басқа клиенттік өтінімдерге қарағанда бұрын алған өтінімін орындайды.

4-тарау. Биржалық сауда-саттықта жасалған тауарлармен мәмілелер бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыру тәртібі

      49. Тауар биржасымен биржалық саудаға қатысушылардың есеп айырысуы Биржа қағидаларына және биржалық сауданы ұйымдастыру бойынша қызметтер көрсетуге арналған шарттарға сәйкес жүргізіледі.

      50. Тауар биржасында жасалған мәмілелер бойынша биржалық ақы төлеу мен оларды жеткізу мынадай:

      1) тауар биржасымен немесе клиринг орталығымен есеп айырысу ұйымының тиісті мәміле жасалған биржа ережелерінде көзделген биржалық тауардың жеткізілуін растайтын құжаттар ұсынылған жағдайда ашылатын биржалық сауда-саттықта жасалған мәмілелер бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыруға қатысуын көздейтін шарт жасасқан есеп айырысу ұйымында шот ашу жолымен тауарға ақы төлеу;

      2) қарапайым немесе екі жақты қойма куәлігінің (кепілді куәліктен бөлек қойма куәлігі) немесе биржалық тауардың болуы немесе жөнелту фактісін растайтын Биржа қағидаларында айқындалған өзге де құжаттардың тиісті мәмілесі жасалған Биржа қағидаларында айқындалған мамандандырылған ұйымда сақтауға қою кезінде "төлемге қарсы жеткізу" шарттарында шот ашпай–ақ есеп айырысу ұйымы арқылы тауарға ақы төлеу;

      3) сатып алушының тауарға алдын ала төлем жасауы шарттарында биржалық жеткізу;

      4) сатушының тауарды алдын ала жеткізу шарттарында тауарға ақы төлеу тәсілдерімен жүзеге асырылады.

      51. Биржа қағидаларында биржалық сауда–саттықта жасалған мәмілелер бойынша есеп айрысудың бір немесе бірнеше тәсілдерін көздеу мүмкіндігіне жол беріледі.

      Егер Биржа қағидаларында белгілі бір сауда режимінде биржалық сауда–саттықта жасалған мәмілелер бойынша есеп айырысудың бірнеше тәсілі көзделген болса, тараптар осындай тәсілдердің бірін ғана таңдайды.

      52. Биржалық мәмілелерге клирингтік қызмет көрсету "Тауар биржалары мәмілелері бойынша клирингтік қызметті жүзеге асыру қағидаларын және Тауар биржасы клирингтік орталығының аппараттық-бағдарламалық кешеніне қойылатын талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 25 қарашадағы № 729 бұйрығына сәйкес жүзеге асырылады (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12605 болып тіркелген).

      53. Биржалық және (немесе) стандартталмаған тауарлармен биржалық сауда-саттықта жасалған мәмілелер бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыруға арналған валюта Қазақстан Республикасының валютасы - сауда-саттық өткізу күніне Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген ресми бағам бойынша теңге болып табылады.

5-тарау. Өзін-өзі реттейтін ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау тәртібі, сондай-ақ брокерлер мен дилерлердің биржалық мәміленің заңдылығын қамтамасыз етуі

      54. Тауар биржалары мен өзін-өзі реттейтін ұйымдар арасындағы өзара іс-қимылды ұйымдастыру мақсатында келісім немесе меморандум жасасуға жол беріледі.

      55. Тауар биржаларының өзін-өзі реттейтін ұйымдармен өзара іс-қимылы:

      1) ақпарат алмасу;

      2) өзара көмек және өз мүдделерін қорғау;

      3) брокерлер және (немесе) дилерлердің біліктілігін арттыру және қайта даярлау курстарын өткізу;

      4) консультациялық көмекті жүзеге асыру;

      5) өз қызметін жүзеге асыру кезінде туындайтын мәселелер бойынша бірлескен шешімдер қабылдау арқылы жүзеге асырылады.

      56. Тауар биржалары мен өзін-өзі реттейтін ұйымдар арасындағы ақпараттық өзара іс-қимыл электрондық түрде жүзеге асырылады.

      57. Құжаттарды және (немесе) мәліметтерді қағаз жеткізгіште ұсыну (жіберу) арқылы құжаттар және (немесе) мәліметтер алмасу құжаттармен және (немесе) мәліметтермен электрондық түрде алмасудың техникалық мүмкіндігі болмаған жағдайда жүзеге асырылады.

6-тарау. Тауар биржасында сауда-саттықты тоқтата тұру және қайта бастау талаптары мен тәртібі

      58. Тауар биржасының сауда жүйесінде техникалық ақаулар туындаған және биржалық сауданы ұйымдастыруға байланысты қызметтер көрсетуді жалғастыруға мүмкіндік бермейтін жағдайларда, тауар биржасы техникалық ақаулар журналында техникалық ақау фактісі мен уақытын тіркейді, қызметтер көрсетуді тоқтатады және мыналарға:

      1) техникалық ақауларға әкелген себептерді анықтауға және жоюға;

      2) ақаулардың техникалық салдарын жоюға;

      3) тауар биржасының сауда жүйесінде орналасқан ақпараттың толық сақталуын қамтамасыз етуге және техникалық ақаулар нәтижесінде жойылған ақпаратты қалпына келтіруге бағытталған шараларды тез қабылдайды.

      59. Тауар биржасының сауда жүйесінде ақаулар анықталған жағдайда тауар биржасы сауда-саттықты уақытша тоқтата тұру туралы шешім қабылдайды, бұл туралы биржалық сауда-саттыққа қатысушылар тауар биржасының сауда жүйесін пайдалана отырып немесе басқа да қолжетімді тәсілмен хабардар етіледі.

      Тауар биржасының сауда жүйесінің жұмыс қабілеттілігі қалпына келтірілгеннен кейін сауда-саттық қайта басталады.

      60. Егер тауар биржасының сауда жүйесінің жұмысқа қабілеттілігін қалпына келтіру мүмкін болмаса, тауар биржасы сауда-саттықты мерзімінен бұрын тоқтату туралы шешім қабылдайды.

      Шешім тауар биржасының сауда жүйесін пайдалана отырып немесе басқа да қолжетімді тәсілмен биржалық сауда-саттыққа барлық қатысушылардың назарына жеткізіледі.

7-тарау. Биржалық төрелік қызметін қалыптастыру және ұйымдастыру тәртібі, сондай-ақ биржалық тауарлармен биржалық мәмілелер жасасуға байланысты дауларды шешу тетіктері

      61. Биржалық мәмілелерді жасасуға байланысты дауларды шешу үшін биржалық төрелік Заңның 8-бабының 1-тармағына сәйкес тұрақты жұмыс істейтін төрелік ретінде тауар биржасын құрады.

      Биржалық төрелік қызметі Қазақстан Республикасының 2016 жылғы 8 сәуірдегі "Төрелік туралы" Заңы 4-бабының 2-тармағымен реттеледі.

      62. Тұрақты жұмыс істейтін биржалық төрелік құру үшін тауар биржасы төрелік регламентін, осы төрелікте қызметін жүзеге асыратын төрешілер тізілімін бекітеді.

      Тауар биржасының тұрақты жұмыс істейтін биржалық төрелігінің регламенті:

      Жалпы ережелерді;

      Төрелік талқылауды ұйымдастыруды;

      Төрелік талқылаудың басталуын;

      Төрелік құрамын құру тәртібін;

      Дауларды қарау тәртібін;

      Төрелік шешім шығару және талқылауды тоқтату тәртібін;

      Төрелікте істерді қарауға байланысты шығыстарды қамтуы тиіс.

      63. Даулы қарым қатынастар заңнамамен немесе тараптардың келісімімен тікелей реттелмеген және оларға қолданылатын әдет-ғұрыптар болмаған жағдайларда, бұл олардың мәніне қайшы келмейтіндіктен, осындай қарым қатынастарға ұқсас құқықтық қатынастарды реттейтін құқық нормалары қолданылады, ал мұндай нормалар болмаған кезде дау азаматтық заңнаманың жалпы негіздері мен мағынасын негізге ала отырып шешіледі.

      64. Бағамен айла-шарғы жасауға биржалық сауда-саттыққа қатысушылардың мынадай іс-әрекеттері жатады:

      биржалық немесе стандартталмаған тауарды сатып алуға немесе сатуға ұсынылған өтінімдерде жалған немесе дәйексіз ақпаратты көрсету;

      ұқсас мәмілелер бойынша бағалардан елеулі ауытқуы бар бағалар бойынша биржалық немесе стандартталмаған тауарларды сатып алуға және сатуға өтінімдерді бір мезгілде ұсыну.

      65. Тауар биржасы бағамен айла-шарғы жасау фактісін анықтау үшін мынадай шараларды қабылдайды:

      1) тиісті биржалық немесе стандартталмаған тауарларға арналған бағалардың ауытқуының шекарасын белгілейді;

      2) тауар биржасының электрондық сауда жүйесінде орналастырылатын биржалық немесе стандартталмаған тауарды сатып алуға, сатуға арналған өтінімдерді бақылауды жүзеге асырады;

      3) жасалған биржалық мәмілелер бойынша биржалық немесе стандартталмаған тауарлар бағаларын мониторингілеуді жүзеге асырады;

      4) өткен сауда-саттықтардың нәтижесінде қалыптасқан бағаларды негізге ала отырып, бір сауда күні шеңберінде нақты биржалық немесе стандартталмаған тауарға арналған баға деңгейлерін талдауды жүзеге асырады;

      5) биржалық сауда-саттыққа қатысушылардан биржалық сауда-саттыққа тікелей немесе жанама қатысы бар құжаттар мен мәліметтерді сұратады;

      6) өткен сауда-саттықтардың нәтижесінде қалыптасқан бағаларды негізге ала отырып, бір сауда күні шеңберінде нақты биржалық немесе стандартталмаған тауарға арналған бағалар деңгейінің ең төменгі және ең жоғары шектерінің асып түсуін мониторингілеуді жүзеге асырады.

      66. Ықтимал айла-шарғы жасау фактісі анықталған кезде тауар биржасы биржалық сауда-саттықты тоқтата тұрады, бұл туралы биржалық саудаға қатысушылар тауар биржасының сауда жүйесін пайдалана отырып немесе басқа да қолжетімді тәсілмен хабардар етіледі.

8-тарау. Биржалық сауда бойынша құжаттарды қабылдау (бекіту) тәртібі

      67. Тауар биржасы мынадай ішкі құжаттарды:

      1) Биржаның қағидаларын;

      2) биржалық және (немесе) стандартталмаған тауарды сатуға (сатып алуға) арналған өтінімнің нысаны мен мазмұнын;

      3) тұрақты жұмыс істейтін биржалық төрелік регламентін және төрешілер тізілімін;

      4) биржалық сауданы ұйымдастыру бойынша қызметтер көрсету туралы үлгі шарттың нысанын;

      5) тауар биржасы көрсететін қызметтердің тарифтерін;

      6) тауар биржасындағы брокерлерді және (немесе) дилерлерді аккредиттеу қағидаларын;

      7) қосарланған қарсы аукцион режимінде биржалық сауда-саттыққа жіберілген тауардың ерекшелігін және жеткізу шартының стандартты нысанын;

      8) қосарланған қарсы аукцион режимінде биржалық сауда-саттыққа жіберілген биржалық және стандартталмаған тауарлардың сауда құралының кодтарын беру тәртібін;

      9) қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жасау мақсатында ішкі бақылау қағидаларын және оны жүзеге асыру бағдарламаларын;

      10) брокерлік (дилерлік) этика кодексін;

      11) тауар биржасына қызметін жүзеге асыру үшін қажетті құжаттарды;

      12) тауар биржасының клирингтік орталықтың аппараттық-бағдарламалық кешеніне қойылатын талаптар.

      68. Тауар биржасы:

      1) биржалық сауда-саттыққа қатысушының талабы бойынша биржалық сауда-саттық арқылы өткізілетін биржалық тауардың сапасына сараптама жасауды ұйымдастыруды;

      2) биржалық саудаға байланысты ұйымдастырушылық, консультациялық, ақпараттық, әдістемелік қызметтер көрсетуді;

      3) халықаралық биржалық сауда-саттықты дамытуды жүзеге асыруға алады.

9-тарау. Тауар биржасында мәмілелерді есепке алу және тіркеу тәртібі

      69. Биржалық сауда-саттық барысында жасалған мәміле бойынша тауар биржасының сауда жүйесінде бірегей нөмір беріле отырып, биржалық мәміле бойынша есеп (бұдан әрі - биржалық мәміле бойынша есеп) автоматты түрде генерацияланады және мынадай мәліметтерді:

      1) биржалық сауда-саттыққа қатысушының атауын және оның бірегей биржалық сәйкестендіргішін (биржалық сауда-саттыққа қатысушыға берілген жеке код);

      2) мәміле жасалған күні мен уақытын – жыл, ай, күн, сағат, минут, секунд форматында (кемінде 0,1 секундқа дейінгі дәлдікпен);

      3) биржалық немесе стандартталмаған тауардың атауын және (немесе) кодын;

      4) тауар бірлігінің бағасын;

      5) тауар санын;

      6) мәміленің жалпы сомасын қамтиды.

      70. Биржалық мәміле бойынша есеп сауда сессиясы мен клиринг аяқталғаннан кейін бірден тауар биржасының уәкілетті жұмыскерінің электрондық цифрлық қолтаңбасымен міндетті түрде қол қоя отырып, тауар биржасының электрондық құжат айналымы жүйесінде мәміле жасасқан брокерге немесе дилерге ұсынылады.

      Брокер биржалық мәміле бойынша есепті алғаннан кейін оны өзінің клиентіне ұсынады.

      71. Сауда-саттыққа қатысушының талабы бойынша тауар биржасы биржалық мәміле бойынша электрондық есепке қосымша сауда-саттыққа қатысушыға биржаның уәкілетті жұмыскері қол қойған биржалық мәміле бойынша қағаз есепті ұсынады.

      72. Сауда-саттық күнінің қорытындысы бойынша биржалық сауда-саттыққа қатысушыға әрбір биржалық мәміле бойынша жеке есептерді ұсынбастан, сауда-саттық сессиясы барысында жасалған барлық биржалық мәмілелер бойынша жиынтық есепті ұсынуға рұқсат етіледі.

      73. Биржалық сауда-саттықтың қорытындылары бойынша сауда жүйесінде тауар биржасы сауда күні жасалған биржалық сауда-саттыққа қатысушылардың биржалық мәмілелерінің жиынтық тізілімін қалыптастырады.

      74. Брокерлер жасалатын биржалық мәмілелердің есебін әрбір клиент бойынша жеке жүргізуге және осы мәмілелер туралы мәліметтерді мәміле жасалған күннен бастап бес жыл бойы сақтауға міндетті.

      75. Тауар биржасы барлық жасалған биржалық мәмілелер бойынша мәліметтердің биржалық сауда саласындағы қызметпен айналысу тоқтатылған сәтке дейін сақталуын қамтамасыз етеді.

10-тарау. Тауар биржасының уәкілетті мемлекеттік органға есептерді ұсыну, сондай-ақ өткізілетін сауда-саттықтар туралы ақпаратты тауар биржасының өз интернет-ресурсында орналастыру тәртібі

      76. Тауар биржасы осы Үлгі қағидалардың 67-тармағында көрсетілген құжаттарды, оларға өзгерістер мен толықтыруларды, сондай-ақ өз қызметі туралы, оның ішінде биржалық саудаға қатысушыларға қатысты қабылданған шешімдер туралы өзге де ақпаратты өз интернетінде олар бекітілген күннен бастап бір жұмыс күні ішінде орналастырады.

      77. Тауар биржасы электрондық байланыс арналары арқылы уәкілетті органға осы үлгі ережелердің қосымшасында белгіленген есептілік нысанына сәйкес өткізілген биржалық сауда-саттық бойынша электрондық есеп береді, бұл уәкілетті органның ресми хабарламасы болып табылады.

      Есепті тауар биржасы уәкілетті органға ай сайын есепті кезеңнен кейінгі айдың жетінші күнінен кешіктірмей ұсынады.

      78. Әрбір сауда күнінің қорытындысы бойынша тауар биржасы келесі жұмыс күнінен кешіктірмей өз интернет-ресурсының арнайы бөлімінде биржалық сауда-саттықтардың нәтижелері туралы ақпаратты орналастырады, ол мынадай мәліметтерді:

      1) мәміле жасалған биржалық сауда режимін;

      биржалық тауарлар бойынша:

      сауда-саттықты өткізу күнін;

      тауардың атауын немесе кодын;

      жасалған мәмілелер санын;

      сауда-саттықты ашу және жабу бағасын;

      мәмілелердің ең жоғары және ең төменгі және орташа өлшемді бағасын;

      жеткізу талаптарын;

      сауда-саттық сессиясы үшін барлық мәмілелер бойынша жалпы айналымды.

      2) стандартталмаған тауарлар бойынша:

      сауда-саттықты өткізу күнін;

      мәміле жасалған уақытты және оның нөмірін;

      мәміле жасаған биржалық сәйкестендіргішті (биржалық сауда-саттыққа қатысушыға берілген жеке код);

      тауар атауын:

      тауар санын;

      тауар бағасын;

      мәміленің жалпы құнын;

      тауарды жеткізу орны және шарты.

      79. Тауар биржасы өз интернет-ресурсының арнайы бөлімінде осы Үлгі қағидаларға қосымшада белгіленген есептілік нысанына сәйкес тауар биржасының аккредиттелген мүшелерінің өзекті тізбесін орналастырады, бұл уәкілетті органның ресми хабарламасы болып табылады.

      Тауар биржасы мүшелерінің атауы, орналасқан жері өзгерген, сондай-ақ басшысы ауысқан және (немесе) қызметкерлерінің құрамы өзгерген кезде, тауар биржасына тауар биржасының мүшелерінен ақпарат келіп түскен кезден бастап үш жұмыс күні ішінде тауар биржасы тізбені жаңартады.

      80. Тауар биржасы ай сайын, есепті кезеңнен кейінгі айдың 5 күнінен кешіктірмей, биржалық тауарларға арналған баға белгілеулерін өз интернет-ресурсының арнайы бөлімінде орналастырады.

11-тарау. Тауар биржасы арқылы мемлекеттік және өзге де сатып алуларды өткізу тәртібі

      81. Мемлекеттік сатып алу, табиғи монополиялар субъектілерінің, әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялардың сатып алуы, сондай-ақ жер қойнауын пайдаланушылар мен биржалық тауарлардың ұлттық компанияларының тауар биржалары арқылы сатып алуы қосарланған қарсы аукцион режимінде жүзеге асырылады.

      82. Жер қойнауын пайдаланушылар мен ұлттық компаниялардың, табиғи монополиялар субъектілерінің стандартталмаған тауарларды тауар биржалары арқылы сатып алуы Үлгі қағидалардың осы тарауында белгіленген тәртіппен стандартты немесе қосарланған қарсы аукцион режимінде жүзеге асырылады.

      83. Мемлекеттік сатып алуды өткізу кезінде сауда-саттық кестесі түріндегі хабарландыруды тауар биржасы биржалық сауда–саттықты өткізу күніне дейін он жұмыс күнінен кешіктірмей өзінің интернет-ресурсында орналастырады.

      84. Тауар биржалары арқылы мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру жөніндегі қызметтер бастамашының тиісті жылға арналған бюджетінде көзделген қаражат шеңберінде өтеулі негізде көрсетіледі.

      85. Стандартты аукцион режимінде жер қойнауын пайдаланушылардың және ұлттық компаниялардың, табиғи монополиялар субъектілерінің сатып алулары оларды аукцион бастамашысы ретінде шыққан жағдай төмендетуге арналған аукцион түрінде өткізіледі.

      86. Төмендету аукционын өткізу үшін аукцион бастамашысы өз бетінше дилер ретінде немесе өз брокері арқылы тауар биржасына өтінім береді, онда мынадай мәліметтер мен талаптар көрсетіледі:

      1) аукцион бастамашысының атауы (заңды тұлға үшін), тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) (жеке тұлға үшін), тапсырыс берушінің нақты мекенжайы, толық атауы, банктік деректемелері;

      2) аукцион лоты: функционалдық, техникалық, сапалық және пайдалану сипаттамалары сипатталған, сатып алынатын тауарға техникалық ерекшелік, сондай-ақ тауарлардың осы талаптарға сәйкестігін растайтын құжаттар тізбесі;

      3) тауарды тасымалдауға, сақтандыруға, кедендік баждарды, салықтарды төлеуге арналған шығыстарды (егер тауарды өткізу бойынша айналымға қосылған құн салығы салынған жағдайда), алымдарды, сондай-ақ тауарларды жеткізу шарттарында көзделген өзге де шығыстарды қоса алғанда, лоттың теңгемен бастапқы бағасы;

      4) сатып алынатын тауардың саны;

      5) өлшем бірлігі;

      6) төлем талаптары;

      7) тауарды жеткізу орны және шарты;

      8) жеткізу шартын жасасқан күннен бастап есептелетін тауарды жеткізу мерзімі;

      9) елеулі талаптары көрсетілген жеткізу шартының жобасы;

      10) сатып алынатын тауардағы процентпен көрсетілген жергілікті қамту бойынша талаптарды белгілеу (0-нан 100-ге дейін);

      11) әлеуетті өнім берушілердің көмегімен аукцион бастамашысынан лот бойынша түсіндірірулер сұратуға жол берілетін тәсілдер; оларға сұрақтармен жүгіну үшін аукцион бастамашысының уәкілетті адамдарының электрондық поштасының мекенжайы және телефон нөмірлері;

      12) оның шеңберінде сатып алу жүзеге асырылатын жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның (келісімшарттың) нөмірі (бар болса);

      13) әлеуетті өнім беруші сәйкес келуге тиіс аукцион бастамашысы белгілеген біліктілік талаптары.

      87. Өтінімде әлеуетті өнім беруші жұмыскерлерінің жұмыс тәжірибесінің болуы туралы талаптарды белгілеуге жол берілмейді.

      88. Стандартталмаған тауарларды сатып алу қосарланған қарсы аукцион режимінде өткізілген жағдайда өтінімде тауар таңбаларына, қызмет көрсету белгілерін, фирмалық атауларды, патенттерді, пайдалы модельдерді, өнеркәсіптік үлгілерді, тауардың шығарылған жерінің атауын және өндірушінің атауын, сондай-ақ сатып алынатын тауардың тиесілілігін айқындайтын өзге де сипаттамаларды көрсетуге жол берілмейді.

      89. Аукцион бастамашысына әлеуетті өнім берушілерге сатып алынатын тауарлар нарығында жұмыс тәжірибесінің болуы туралы талаптарды белгілеуге жол беріледі.

      90. Әлеуетті өнім берушінің сатып алынатын тауарлар нарығындағы жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар өтінімде мынадай өлшемшарттарға сәйкес белгіленеді:

      1) егер стандартты аукционды жүзеге асыруға бөлінген сома тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің елу мың еселенген мөлшерінен асатын болса, екі жылға дейін;

      2) егер стандартты аукционды жүзеге асыруға бөлінген сома тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің екі жүз мың еселенген мөлшерінен асатын болса, бес жылға дейін.

      91. Аукцион бастамашысына аукционды төмендетуге арналған өтінімге өзгерістер мен (немесе) толықтырулар енгізуге жол берілмейді.

      92. Тауар биржасы төмендетуге арналған аукцион өткізуге өтінімді алған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде аукцион өткізу туралы не аукцион өткізуден бас тарту туралы шешім қабылдайды және өтінім келіп түскен брокерді немесе дилерді қабылданған шешім туралы хабардар етеді.

      93. Стандартталмаған тауарларды сатып алуды өткізу туралы хабарландыруды тауар биржасы биржалық сауда-саттық өткізілетін күнге дейін кемінде сегіз жұмыс күні бұрын өзінің интернет-ресурсында орналастырады.

      Аукцион өткізу мерзімін төмендетуге ұзартуға жол беріледі. Аукционды өткізудің жаңа күнін тауар биржасы өзінің интернет-ресурсында жариялауға тиіс.

      94. Хабарландыруда:

      1) аукцион лотының атауы;

      2) аукцион өткізуге арналған өтінімнің толық мазмұны;

      3) аукционға қатысуға өтінім беру мерзімі тиіс.

      95. Төмендетуге арналған аукционға қатысуға өтінімдерді беру мерзімі кемінде алты жұмыс күнін құрайды және биржалық сауда-саттық өткізілетін күнге дейін екі жұмыс күнінен кешіктірілмей аяқталады.

      96. Төмендету аукционын өткізу туралы хабарландыру жарияланғанға дейін өтінімдер беруге жол берілмейді.

      97. Аукцион бастамашысының мүдделерін білдіретін брокер әлеуетті өнім берушілердің мүдделерін білдіруге емес.

      98. Әлеуетті өнім берушілер аукционға қатысуға өзінің өтінімдерін аукцион бастамашысына Үлгі қағидалардың осы тарауында белгіленген мерзімде және тәртіппен табыс ұсынады.

      99. Әлеуетті өнім беруші мынадай негіздердің бірі бойынша төмендетуге арналған аукционға қатысуға жіберілмейді:

      1) әлеуетті өнім берушінің біліктілік талаптарына, сондай-ақ техникалық ерекшелік талаптарына сәйкестігін растау үшін құжатты (құжаттарды) ұсынбауы;

      2) әлеуетті өнім беруші оның сәйкестігін растау үшін ұсынған құжаттардағы ақпараттың негізінде біліктілік талаптарына сәйкессіздік фактісінің белгіленуі;

      3) біліктілік талаптары бойынша қате ақпарат беру фактісінің анықталуы.

      100. Төмендетуге арналған аукцион өткізілетін күнге дейін екі жұмыс күні бұрын аукцион бастамашысы өз бетінше дилер ретінде немесе өз брокері арқылы тауар биржасына төмендетуге арналған аукционға қатысуға жіберілген және төмендетуге арналған аукционға қатысуға жіберілмеген әлеуетті өнім берушілердің тізімін ұсынады.

      Егер төмендетуге арналған аукционға әлеуетті өнім беруші жіберілмеген жағдайда, аукцион бастамашысы өз бетінше дилер ретінде немесе өз брокері арқылы тауар биржасына растайтын құжаттар мен мәліметтерді ұсынады.

      101. Аукционға бір ғана әлеуетті өнім беруші жіберілсе, онда төмендетуге арналған аукцион өткізілмейді.

      102. Тауар биржасы төмендетуге арналған аукционға қатысуға жіберілген және жіберілмеген әлеуетті өнім берушілердің тізімдерін осы тізімді алған күннен кейінгі жұмыс күнінен кешіктірмей өзінің интернет–ресурсында жариялайды.

      103. Төмендетуге арналған аукционға қатысуға жіберілген әрбір әлеуетті өнім берушіден биржалық сауда-саттыққа қатысушылар аукцион өткізілетін күнге дейін бір жұмыс күнінен кешіктірмей тауар биржасының клирингтік орталығына биржалық қамтамасыз етуді енгізеді.

      Биржалық қамтамасыз етуді енгізбеген әрбір әлеуетті өнім берушіден биржалық сауда-саттыққа қатысушылар төмендету арналған аукционға жіберілмейді.

1-параграф. Төмендетуге арналған аукцион өткізу

      104. Аукцион қатысушылары лот бағасы бойынша өз шарттарын көрсете отырып өтінімдерді қою жолымен аукционды өткізуге аукцион бастамашысының өтінімінде көрсетілген шарттарға мәмілені жасауға оферта жасайды.

      Аукцион қатысушыларының лоттың бастапқы бағасынан төмен бағасы бар өтінімдердің шексіз санын қоюларына жол беріледі.

      Өтінімдер қайтарып алынбайтын болып табылады. Өтінімдегі бағалар үтірден кейін екі белгіге дейінгі дәлдікпен көрсетіледі.

      Тауар биржасы осы талаптарды бұзумен қойылған өтінімдерді тауар жүйесінен жоюға жатқызады.

      105. Егер өтінімдерді екеуден аз әлеуетті өнім беруші берсе, аукцион өткізілмеген деп танылады.

      106. Тауар биржасы өтінімдерді ұсыну үшін берген уақыт кезеңі өткеннен кейін тауар биржасы сауда жүйесінде өтінімдер туралы есепті қалыптастырады, онда әрбір әлеуетті өнім берушіден биржалық сауда-саттыққа қатысушылар шығарған, қабылдауды тоқтату сәтінде ең үздік өтінімдер туралы ақпарат қамтылады.

      Егер төмендетуге арналған аукционның жабылғанға дейін үш минут ішінде олардың биржалық сауда-саттыққа қатысушыларының біреуі әлеуетті өнім берушінің жаңа ең төменгі бағасын енгізсе, төмендетуге арналған аукционның жабылу уақыты автоматты түрде бес минутқа, бірақ үш реттен артық емес ұзартылады.

      107. Тауар биржасы өтінімдер туралы есепті қарауға берген уақыт кезеңі өткеннен кейін, аукцион бастамашысы қарсы өтінім беру жолымен аукцион жеңімпазының офертасын акцепттейді.

      108. Өтінімдер туралы есепке сәйкес лоттың ең аз бағасы бар өтінімді ұсынған әлеуетті өнім беруші аукцион жеңімпазы болып танылады.

      Егер өтінімдер туралы есепте бірдей ең төмен бағалары бар өтінімдер болса, онда неғұрлым аз бағасы бар өтінімді уақыт бойынша бұрын ұсынған әлеуетті өнім беруші аукцион жеңімпазы болып танылады.

      109. Биржалық мәміле жасалғаннан кейін тауар биржасы сауда жүйесінде жасалған биржалық мәміле туралы ақпаратты қамтитын қорытындылар туралы хаттаманы қалыптастырады және оны аукцион бастамашысы мен аукцион жеңімпазына жібереді.

      110. Төмендетуге арналған аукцион өткізілмеді деп танылған жағдайда, аукцион бастамашысы жалпы белгіленген тәртіппен тауар биржасына аукцион өткізуге қайтадан өтінім береді.

      111. Төмендетуге арналған аукционды тауар биржасы мынадай:

      1) заңды күшіне енген сот шешімі бойынша;

      2) сауда-саттыққа қатысушылар аукционға қатысуға екеуден кем өтінім берген жағдайда;

      3) аукцион бастамашысының тауарларды сатып алудың бекітілген жылдық және (немесе) орта мерзімді бағдарламаларында көзделген стандартталмаған тауарларды сатып алуға арналған шығыстар қысқартылған жағдайда жояды.

      112. Төмендетуге арналған аукционды өткізудің күшін жою туралы ақпарат сауда күні ішінде тауар биржасының өз интернет-ресурсында жариялануға тиіс.

  Биржа саудасының үлгі
қағидаларына қосымша

Өткізілген биржалық сауда-саттықтар бойынша есеп нысаны

р/с №

Тауар түрлері бойынша

Биржалық мәміле

Тауар

Биржалық сауда-саттыққа қатысушы

Сауда-саттық режимі

Сатып алушы

Сатушы

Өткізу уақыты

Мәміле нөмірі

Атауы

Тауар саны

Лот сомасы (теңге)

Сатып алушының және (немесе) дилердің атауы

Брокердің атауы

Сатушының және (немесе) дилердің атауы

Брокердің атауы
























Жасалған мәмілелердің жалпы көлемі, мың теңге


Тауар биржасының аккредиттелген мүшелерінің өзекті тізбесі бойынша есеп нысаны

№ р/ с

Тауар биржасының аккредиттелген мүшелерінің атауы

Тауар биржасының аккредиттелген мүшелері басшысының және қызметкерлерінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе)

Тауар биржасының аккредиттелген мүшелерінің қысқаша ақпараты

Тауар биржалары саласындағы жұмыс өтілі







О внесении изменений в некоторые приказы Министерства национальной экономики Республики Казахстан

Приказ Министра торговли и интеграции Республики Казахстан от 3 сентября 2019 года № 30. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 сентября 2019 года № 19343

      ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить прилагаемый перечень некоторых приказов Министерства национальной экономики Республики Казахстан, в которые вносятся изменения.

      2. Департаменту внутренней торговли Министерства торговли и интеграции Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

      1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

      2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства торговли и интеграции Республики Казахстан;

      3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства торговли и интеграции Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра торговли и интеграции Республики Казахстан.

      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Министр Б. Сұлтанов

  Утвержден
приказом Министра
торговли и интеграции
Республики Казахстан
от 3 сентября 2019 года № 30

Перечень некоторых приказов Министерства национальной экономики Республики Казахстан, в которые вносятся изменения

      1. В приказе исполняющего обязанности Министра национальной экономики Республики Казахстан от 27 марта 2015 года № 251 "Об утверждении Правил формирования и использования гарантийного и страхового фондов" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10994, опубликован 29 октября 2015 года в информационно-правовой системе "Әділет"):

      Правила формирования и использования гарантийного и страхового фондов, утвержденные указанным приказом, изложить в редакции согласно приложению 1 к перечню некоторых приказов Министерства национальной экономики Республики Казахстан, в которые вносятся изменения (далее – Перечень).

      2. В приказе исполняющего обязанности Министра национальной экономики Республики Казахстан от 30 марта 2015 года № 280 "Об утверждении Типовых правил биржевой торговли" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10993, опубликован 29 октября 2015 года в информационно-правовой системе "Әділет"):

      Типовые правила биржевой торговли, утвержденные указанным приказом, изложить в редакции согласно приложению 2 к Перечню.

      3. В приказе исполняющего обязанности Министра национальной экономики Республики Казахстан от 25 ноября 2015 года № 729 "Об утверждении Правил осуществления клиринговой деятельности по биржевым сделкам и Требований к аппаратно-программному комплексу клирингового центра товарной биржи" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 12605, опубликован 19 января 2016 года в информационно-правовой системе "Әділет"):

      в Правилах осуществления клиринговой деятельности по биржевым сделкам, утвержденных указанным приказом:

      заголовок главы 1 изложить в следующей редакции:

      "Глава 1. Общие положения";

      пункт 2 изложить в следующей редакции:

      "2. В настоящих Правилах используются следующие понятия и термины:

      1) расчетная организация – банк второго уровня или организация, осуществляющие отдельные виды банковских операций, с которой клиринговый центр товарной биржи заключил договор о порядке взаимодействия при проведении биржевых торгов и (или) осуществлении расчетов по сделкам, заключенным на биржевых торгах;

      2) клиринг – процесс определения, проверки и передачи информации о требованиях и (или) обязательствах членов товарной биржи в результате заключения биржевых сделок, в том числе в результате осуществления неттинга обязательств, и подготовка документов (информации), являющихся основанием прекращения и (или) исполнения таких обязательств;

      3) клиринговый центр товарной биржи – самостоятельная клиринговая организация, с которой товарная биржа заключила договор о клиринговом обслуживании;

      4) уполномоченный орган – уполномоченный государственный орган в сфере товарных бирж.";

      пункт 3 исключить;

      заголовок главы 2 изложить в следующей редакции:

      "Глава 2. Осуществление клиринговой деятельности";

      пункт 5 изложить в следующей редакции:

      "5. Для осуществления клиринговой деятельности по биржевым сделкам товарная биржа заключает договор о клиринговом обслуживании с клиринговой организацией.";

      пункт 7 изложить в следующей редакции:

      "7. В целях осуществления клиринга, расчетов и учета обязательств по биржевым сделкам клиринговый центр товарной биржи заключает с расчетной организацией соответствующий договор о порядке взаимодействия при проведении биржевых торгов и (или) осуществлении расчетов по сделкам, заключенным на биржевых торгах.";

      пункт 11 изложить в следующей редакции:

      "11. Клиринговый центр товарной биржи обеспечивает постоянную готовность резервного технического центра к немедленной активизации. Резервный технический центр соответствует следующим требованиям:

      1) содержит резервные копии информации, связанной с клиринговой деятельностью, идентичные основной информации;

      2) содержит копию программно-технического обеспечения клирингового центра товарной биржи, используемого в процессе осуществления клиринговой деятельности по биржевым сделкам;

      3) обеспечивается коммуникациями, необходимыми для осуществления деятельности клирингового центра товарной биржи;

      4) при невозможности осуществления клиринга по месту нахождения клирингового центра товарной биржи представляет возможность осуществления клиринга не позднее, чем на следующий рабочий день после возникновения данной ситуации.";

      заголовок главы 3 изложить в следующей редакции:

      "Глава 3. Раскрытие и сохранность информации клиринговым центром";

      пункт 12 изложить в следующей редакции:

      "12. Клиринговый центр товарной биржи обеспечивает раскрытие информации о своей деятельности и свободный доступ к ознакомлению с информацией, не составляющей коммерческую тайну, всем заинтересованным лицам путем публикации (размещения) на постоянной основе указанной информации в средствах массовой информации.";

      в Требованиях к аппаратно-программному комплексу клирингового центра товарной биржи, утвержденных указанным приказом:

      заголовок главы 1 изложить в следующей редакции:

      "Глава 1. Общие положения";

      заголовок главы 2 изложить в следующей редакции:

      "Глава 2. Требования к аппаратно-программному комплексу клирингового центра товарной биржи.".

  Приложение 1
к перечню некоторых приказов
Министерства национальной экономики
Республики Казахстан, в
которые вносятся изменения
  Утвержден
приказом Министра
национальной экономики
Республики Казахстан
от 27 марта 2015 года № 251

Правила формирования и использования гарантийного и страхового фондов

Глава 1. Общие положения

      1. Настоящие Правила формирования и использования гарантийного и страхового фондов (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 3-4) статьи 4 Закона Республики Казахстан от 4 мая 2009 года "О товарных биржах" (далее – Закон) и устанавливают порядок формирования и использования гарантийного и страхового фондов.

      2. В настоящих Правилах используются следующие понятия и определения:

      1) гарантийный фонд - денежный фонд, формируемый биржей за счет собственных средств в целях обеспечения исполнения заключенных на бирже сделок;

      2) клиринговый центр товарной биржи – самостоятельная клиринговая организация, с которой товарная биржа заключила договор о клиринговом обслуживании;

      3) страховой фонд – денежный фонд, формируемый биржей и (или) ее клиринговым центром за счет обязательных взносов членов биржи в целях обеспечения исполнения заключенных на бирже сделок;

      4) товарная биржа – юридическое лицо, созданное в организационно-правовой форме акционерного общества, осуществляющее организационное и техническое обеспечение торгов путем их непосредственного проведения с использованием торговой системы товарной биржи.

      3. На время своей деятельности по организации биржевой торговли товарная биржа в целях принятия мер по снижению рисков неисполнения биржевых сделок:

      1) в течение десяти рабочих дней со дня получения лицензии на занятие деятельностью товарных бирж формирует гарантийный фонд;

      2) со дня принятия первого члена товарной биржи формирует страховой фонд самостоятельно, либо совместно с клиринговым центром, либо поручает его формирование клиринговому центру.

      4. Средства страхового и гарантийного фондов учитываются на отдельных счетах на балансе товарной биржи и (или) клирингового центра товарной биржи.

      Информация о текущем размере гарантийного и страхового фондов публикуется на собственном интернет-ресурсе товарной биржи.

Глава 2. Порядок формирования гарантийного фонда

      5. Гарантийный фонд формируется товарной биржей за счет собственных денег в установленном ею размере, определяемом с учетом оценки рисков по обслуживаемым товарной биржей товарным рынкам, исходя из показателей их текущего количественного и денежного оборотов.

      6. Источниками формирования гарантийного фонда являются деньги, поступившие в качестве оплаты акций товарной биржи и (или) за счет прибыли товарной биржи и других поступлений, не запрещенных Законом.

      7. Средства гарантийного фонда подлежат учету на отдельном банковском счете товарной биржи в виде неснижаемого остатка, на весь период деятельности товарной биржи.

Глава 3. Порядок формирования страхового фонда

      8. Страховой фонд формируется за счет обязательных взносов членов товарной биржи.

      9. Страховой фонд формируется в денежном виде и учитывается в виде неснижаемого остатка на отдельном банковском счете товарной биржи.

      Страховой фонд формируется в течение действия лицензии на право осуществления деятельности товарной биржи.

      10. Средства страхового фонда подлежат учету на отдельном банковском счете товарной биржи или клирингового центра товарной биржи.

      Средства страхового фонда подлежат возврату членам товарной биржи по их заявлению в случае их выхода из членов товарной биржи и при условии отсутствия у них задолженности перед товарной биржей и (или) клиринговым центром товарной биржи, а также биржевым сделкам, исполняемым при участии товарной биржи и (или) клиринговым центром товарной биржи.

Глава 4. Порядок использования гарантийного и страхового фондов

      11. Гарантийный и страховой фонды призваны компенсировать риск потери товарной биржей и (или) клиринговым центром ликвидности при неисполнении участниками торгов своих денежных обязательств по заключенным биржевым сделкам.

      12. Средства гарантийного и страхового фондов подлежат использованию в следующем порядке:

      1) в случае реализации тех рисков, для покрытия которых созданы страховой и гарантийный фонды, товарной биржей принимается решение об их использовании;

      2) средства фонда используются только для покрытия убытков (за исключением упущенной выгоды) пострадавшей стороне по сделке, заключенной на товарной бирже;

      3) объем средств фонда, используемых для покрытия убытков по одной биржевой сделке, не превышает установленную внутренними положениями товарной биржи величину и, в любом случае, не превышает совокупные активы данного фонда.

  Приложение 2
к перечню некоторых приказов
Министерства национальной экономики
Республики Казахстан, в
которые вносятся изменения
  Утвержден
приказом Министра
национальной экономики
Республики Казахстан
от 30 марта 2015 года № 280

Типовые правила биржевой торговли

Глава 1. Общие требования

      1. Настоящие Типовые правила биржевой торговли (далее – Типовые правила) разработаны в соответствии с подпунктом 2-1) статьи 4 Закона Республики Казахстан от 4 мая 2009 года "О товарных биржах" (далее – Закон) и определяют порядок деятельности членов товарной биржи при совершении биржевых сделок с биржевыми и нестандартизированными товарами.

      2. Основные понятия, которые используются в настоящих Типовых правилах:

      1) цена открытия – цена, с которой начинаются биржевые торги, либо цена первой совершенной биржевой сделки по конкретному биржевому товару (группе товаров) на конкретном биржевом торге;

      2) потенциальный поставщик – дилер, физическое или юридическое лицо, пользующееся услугами брокера, претендующие на заключение биржевой сделки по закупкам недропользователей, национальных управляющих холдингов, национальных холдингов, национальных управляющих компаний, национальных компаний и аффилированных с ними юридических лиц (далее – закупки недропользователей и национальных компаний);

      3) биржевой сбор – комиссия, взимаемая товарной биржей с участников торгов за регистрацию биржевой сделки;

      4) биржевой брокер (далее – брокер) – юридическое лицо, осуществляющее свою деятельность на товарной бирже и совершающее сделки с биржевым товаром по поручению, за счет и в интересах клиента;

      5) биржевой дилер (далее – дилер) – юридическое лицо, осуществляющее свою деятельность на товарной бирже и совершающее сделки с биржевым товаром в своих интересах и за свой счет;

      6) биржевое обеспечение – денежное обеспечение, вносимое на возвратной основе участниками биржевой торговли клиринговому центру товарной биржи для участия в биржевых торгах в качестве обеспечения исполнения своих обязательств по заключаемым биржевым сделкам;

      7) биржевые торги – процесс, проводимый в рамках правил биржевой торговли, направленный на совершение сделок по биржевым товарам и нестандартизированным товарам на основе электронных заявок, поданных в электронную торговую систему товарной биржи, обеспечивающую автоматизацию процесса заключения биржевых сделок;

      8) участники биржевой торговли – клиенты, брокеры и дилеры, взаимодействующие на товарной бирже по установленным правилам биржевой торговли;

      9) участники биржевых торгов – брокеры и (или) дилеры, прошедшие процедуру аккредитации в товарной бирже и имеющие право на осуществление биржевых сделок на товарной бирже;

      10) биржевой товар – стандартизированный однородный товар, включенный в Единую товарную номенклатуру внешнеэкономической деятельности Евразийского экономического союза, единицы которого идентичны во всех отношениях, имеют сходные характеристики и состоят из схожих компонентов, что позволяет им выполнять те же функции, обладающие свойством полной взаимозаменяемостью партий от различных производителей, а также срочный контракт;

      11) заявка на продажу (покупку) биржевого товара, нестандартизированного товара – предложение (оферта) участника биржевых торгов о продаже (покупке) биржевого товара, нестандартизированного товара или уведомление (акцепт) участника биржевых торгов о принятии предложения о покупке (продаже) биржевого товара, нестандартизированного товара содержащее все условия, необходимые для заключения биржевой сделки в соответствии с Типовыми правилами;

      12) расчетная организация – банк второго уровня или организация, осуществляющие отдельные виды банковских операций, с которой клиринговый центр товарной биржи заключил договор о порядке взаимодействия при проведении биржевых торгов и (или) осуществлении расчетов по сделкам, заключенным на биржевых торгах;

      13) клиент – физическое или юридическое лицо, пользующееся услугами брокера для совершения сделок с биржевым товаром;

      14) кросс-сделка – биржевая сделка, при которой брокер, действуя по поручению двух разных клиентов, выступает как со стороны продавца, так и со стороны покупателя;

      15) режим двойного встречного аукциона – режим торговли, при котором биржевые сделки заключаются анонимно в результате конкуренции продавцов и покупателей, а цена на биржевой или нестандартизированный товар устанавливается на уровне равновесия спроса и предложения;

      16) торговый день – день работы товарной биржи, в течение которого ею проводятся биржевые торги;

      17) уполномоченный орган в области регулирования торговой деятельности (далее – уполномоченный орган) – центральный исполнительный орган, осуществляющий государственное регулирование и координацию в сфере торговой деятельности;

      18) торговый лот – минимальное количество биржевого или нестандартизированного товара, кратным которому должно быть количество биржевого или нестандартизированного товара, указанное в заявке на продажу (покупку) биржевого или нестандартизированного товара;

      19) режим торговли – совокупность условий объявления заявок и заключения сделок в торговой системе товарной биржи;

      20) торговая сессия – период времени торгового дня, в течение которого трейдеры выставляют в торговую систему товарной биржи заявки на покупку (продажу) биржевого и (или) нестандартизированного товара и по ним заключаются биржевые сделки;

      21) нестандартизированный товар – товар, не изъятый из оборота или не ограниченный в обороте, допущенный товарной биржей к биржевой торговле, за исключением биржевых товаров, недвижимого имущества и объектов интеллектуальной собственности;

      22) режим стандартного аукциона – режим торговли, при котором биржевые сделки по нестандартизированным товарам заключаются в ходе аукциона на понижение или повышение по наилучшей цене для покупателя (продавца) - инициатора аукциона;

      23) клиринговый центр товарной биржи – самостоятельная клиринговая организация, с которой товарная биржа заключила договор о клиринговом обслуживании;

      24) товарная биржа – юридическое лицо, созданное в организационно–правовой форме акционерного общества, осуществляющее организационное и техническое обеспечение торгов путем их непосредственного проведения с использованием торговой системы товарной биржи;

      25) трейдер – работник участника биржевых торгов, уполномоченный им на осуществление в торговой системе товарной биржи действий, связанных с заключением сделок от имени участника биржевых торгов, и зарегистрированный товарной биржей в установленном ею порядке;

      26) саморегулируемая организация – некоммерческая организация в форме ассоциации (союза), основанная на добровольном участии брокеров и (или) дилеров и включенная в реестр саморегулируемых организаций в сфере товарных бирж в соответствии с подпунктом 10-2) статьи 4 Закона;

      27) претендент – юридическое лицо, желающее пройти процедуру аккредитации в товарной бирже в качестве брокера или дилера.

      Иные понятия и термины, используемые в настоящих Типовых правилах, применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      3. На основе Типовых правил каждая товарная биржа разрабатывает и утверждает внутренними документами собственные Правила биржевой торговли (далее – Правила биржи).

      4. Участники биржевой торговли соблюдают требования, установленные Законом, законодательными актами Республики Казахстан, Типовыми правилами и внутренними документами товарной биржи.

      5. Товарная биржа обеспечивает всем участникам биржевой торговли равные условия по заключению биржевых сделок и является гарантом законности биржевых сделок.

Глава 2. Условия и порядок аккредитации членов товарной биржи, приостановления и прекращения их аккредитации

      6. Аккредитация в товарной бирже дает право брокерам и дилерам участвовать на биржевых торгах и осуществлять биржевые сделки в соответствии Законом, Типовыми правилами и Правилами биржи.

      7. Членами товарной биржи являются брокеры и (или) дилеры, прошедшие процедуру аккредитации в товарной бирже и заключившие с товарной биржей бессрочный договор об оказании услуг по организации биржевой торговли.

      Брокер и (или) дилер является членом только одной товарной биржи.

      Физическое лицо не может быть руководителем двух и более брокеров и (или) дилеров.

      8. Члены товарной биржи не допускают действий (бездействия), которые могут повлечь разглашения сведений, составляющих коммерческую тайну на товарной бирже.

      9. Для прохождения аккредитации в товарной бирже претенденту предъявляются следующие требования:

      1) обладать гражданской правоспособностью;

      2) являться платежеспособным, не иметь налоговой задолженности;

      3) не подлежать процедуре банкротства либо ликвидации, на его имущество не наложен арест, его финансово-хозяйственная деятельность не приостановлена;

      4) наличие у работников, занимающих руководящие должности, высшего образования.

      Товарная биржа устанавливает требования к претенденту, касающиеся размера уставного и (или) собственного капитала, деловой репутации и резидентства, в том числе по отдельным торговым секциям в товарной бирже, если такие требования установлены правилами аккредитации брокеров и (или) дилеров в товарной бирже.

      10. Для аккредитации в товарной бирже претендент представляет товарной бирже следующие документы и сведения:

      1) заявление о приеме в члены товарной биржи;

      2) копия положения и (или) устава, утвержденного в установленном законодательством порядке, с учетом внесенных изменений и (или) дополнений (нотариально заверенную в случае непредставления оригиналов для сверки);

      3) справка о постановке претендента на налоговый учет в качестве плательщика налога на добавленную стоимость (при наличии);

      4) оригинал финансовой отчетности за последний финансовый год, подписанной первым руководителем или лицом, его замещающим, а также главным бухгалтером (при наличии);

      5) справка о государственной регистрации (перерегистрации) юридического лица;

      6) квитанция об оплате вступительного взноса претендентом;

      7) копия договора о клиринговом обслуживании с клиринговым центром товарной биржи (нотариально заверенную в случае непредставления оригиналов для сверки).

      Товарная биржа запрашивает представление дополнительных документов и сведений, необходимых для вступления членов товарной биржи по отдельным торговым секциям в товарной бирже, если вступление по отдельным торговым секциям в товарной бирже было установлено правилами аккредитации брокеров и (или) дилеров в товарной бирже.

      11. Решение об аккредитации в товарной бирже принимается товарной биржей в течение десяти рабочих дней с момента приема заявления и документов, указанных в пункте 10 настоящих Типовых правил.

      О принятом решении претенденту сообщается письменно в течение одного рабочего дня.

      Решение считается врученным в следующих случаях:

      1) нарочно – с даты отметки о получении;

      2) почтой – заказным письмом;

      3) электронным способом – с даты отправки на электронный адрес, указанный в письме товарной биржей.

      12. В аккредитации в товарной бирже отказывается в следующих случаях:

      1) несоответствие претендента требованиям, установленным пунктом 9 настоящих Типовых правил, правил аккредитации брокеров и (или) дилеров в товарной бирже;

      2) непредставление, представление не в полном объеме и (или) представление содержащих недостоверную информацию документов и сведений;

      3) в отношении претендента имеется вступившее в законную силу решение суда о запрещении деятельности или отдельных видов деятельности;

      4) включение претендента и (или) его первого руководителя в Перечень организаций и лиц, связанных с финансированием терроризма и экстремизма в порядке, предусмотренном Законом Республики Казахстан от 28 августа 2009 года "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма";

      5) в отношении претендента и (или) его первого руководителя имеется вступившее в законную силу решение (приговор) суда, на основании которого претендент и (или) его первый руководитель лишен специального права, связанного с получением аккредитации в товарной бирже.

      13. В случае получения необоснованного отказа в аккредитации в товарной бирже претендент обжалует решение товарной биржи в уполномоченный орган.

      Основаниями для обжалования в уполномоченный орган являются:

      1) несоответствие выводов, изложенных в решении об аккредитации в товарной бирже и обстоятельствам необоснованного отказа;

      2) неправильное применение норм законодательства Республики Казахстан в сфере товарных бирж при решении отказа в аккредитации в товарной бирже.

      В случае несогласия с решением уполномоченного органа претендент обращается в суд.

      14. Приостановление аккредитации в товарной бирже осуществляется по следующим основаниям:

      1) в случае принятия решения члена товарной биржи с представлением им соответствующего заявления с указанием в нем следующих сведений:

      причина приостановления аккредитации;

      срок приостановления аккредитации;

      об отсутствии у него неисполненных обязательств по заключенным им биржевым сделкам;

      2) при неуплате (два и более раз) установленных платежей за пользование имуществом биржи, информационно-технического и клирингового обслуживание, а также биржевого сбора;

      3) в случае обнаружения товарной биржей несоблюдения членом товарной биржи требований, установленных статьями 20 и 22 Закона, настоящих Типовых правил и внутренних документов товарной биржи.

      В случае обнаружения несоблюдения членом биржи требований, установленных настоящим пунктом Типовых правил, товарная биржа в течение трех рабочих дней направляет в письменном виде уведомление о приостановлении аккредитации с указанием сроков.

      15. Возобновление аккредитации в товарной бирже осуществляется по следующим основаниям:

      1) по заявлению члена товарной биржи - в случае приостановления аккредитации в товарной бирже по собственному желанию;

      2) представление подтверждающих документов об устранении условий, предусмотренных пунктом 14 настоящих Типовых правил.

      16. Прекращение аккредитации в товарной бирже осуществляется по следующим основаниям:

      1) в случае принятия решения члена товарной биржи с представлением им соответствующего заявления с указанием в нем следующих сведений:

      причина прекращения аккредитации;

      об исполнении им всех обязательств по заключенным биржевым сделкам;

      2) неустранения требований, послуживших основанием для приостановления аккредитации в товарной бирже, за исключением заявления по собственному желанию;

      3) в случае ликвидации члена товарной биржи;

      4) имеется вступившее в законную силу решение суда о запрещении деятельности или отдельных видов деятельности;

      5) в случае подтверждения факта манипулирования ценами со стороны члена товарной биржи.

      17. Товарная биржа рассматривает заявления о приостановлении, возобновлении и прекращении аккредитации в товарной бирже в течение десяти рабочих дней с момента приема заявления. В случае выявления у члена товарной биржи неисполненных обязательств по биржевым сделкам товарная биржа отклоняет рассмотрение заявления до исполнения им всех обязательств по биржевым сделкам.

      18. Сроки устранения требований, послуживших основанием для приостановления аккредитации в товарной бирже, устанавливаемые товарной биржей, не превышают тридцати рабочих дней.

      19. Доходы товарной биржи формируются за счет вступительных и ежегодных взносов членов товарной биржи, платежей за пользование имуществом биржи, регистрацию и оформление биржевых сделок и за счет других поступлений, не запрещенных Законом.

      20. Размер биржевого сбора определяется в процентном соотношении от размера сделки и устанавливается товарной биржей в одинаковом размере для каждой стороны сделки, за исключением случаев проведения государственных закупок, закупок субъектов естественных монополий, социально-предпринимательских корпораций, а также закупок недропользователей и национальных компаний.

      21. Товарная биржа устанавливает иные виды взносов и платежей в соответствии со статьей 14 Закона.

      22. Убытки, причиненные клиенту, заключившему договор на брокерское обслуживание, или имущественный вред, причиненный третьим лицам вследствие неправомерных действий брокера, подлежат возмещению в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Глава 3. Порядок проведения биржевых торгов, в том числе срочными контрактами

      23. Товарная биржа проводит биржевые торги в установленные ею торговые дни. Время начала и окончания торгового дня, предторгового периода (в случае его проведения), торговой сессии и клиринга устанавливаются товарной биржей с учетом средней продолжительности торгового дня не менее пяти часов.

      24. Товарная биржа проводит биржевые торги с учетом особенностей режимов торговли.

      25. Каждому биржевому и нестандартизированному товару, допущенному к биржевым торгам в режиме двойного встречного аукциона, товарная биржа присваивает отдельный код торгового инструмента, который идентифицирует данный товар, его качественные характеристики, а также базовые условия поставки.

      26. Биржевые торги проводятся с предварительным внесением биржевого обеспечения.

      Размер биржевого обеспечения для участия в биржевых торгах устанавливается товарной биржей в процентом соотношении к планируемой участником торгов к заключению суммы биржевой сделки.

      В случае невыполнения участником биржевой торговли своих обязательств по биржевой сделке, внесенное им биржевое обеспечение подлежит перечислению клиринговому центру товарной биржи в пользу пострадавшей стороны.

      Порядок внесения, возврата и перечисления биржевого обеспечения в пользу пострадавшей стороны определяется клиринговым центром товарной биржи.

      27. Участник биржевых торгов, желающий продать (купить) товар, допущенный к биржевой торговле, в течение торговой сессии биржи подает товарной бирже заявку на продажу (покупку) биржевого или нестандартизированного товара.

      Заявка на продажу (покупку) биржевого или нестандартизированного товара, подаваемая участником биржевых торгов, является безусловным согласием участника биржевых торгов на заключение биржевой сделки.

      Форма и содержание заявки на продажу (покупку) биржевого или нестандартизированного товара устанавливаются товарной биржей с учетом особенностей применяемого режима торговли.

      28. При проведении биржевых торгов в режиме двойного встречного аукциона в заявке указываются следующее:

      код товара (торгового инструмента);

      направленность заявки: покупка или продажа товара;

      количество реализуемого (приобретаемого) товара;

      цена товара (указывается в заявке на покупку и в заявке на продажу).

      29. Товарная биржа отказывает в принятии заявки на продажу (покупку) биржевого или нестандартизированного товара по следующим основаниям:

      1) неправильное оформление заявки;

      2) нарушение установленных сроков подачи заявки;

      3) отсутствие биржевого обеспечения;

      4) неуплата участником биржевых торгов биржевого сбора по ранее совершенным биржевым сделкам, а также наличие у него задолженностей перед товарной биржей и (или) клиринговым центром товарной биржи;

      5) приостановление и прекращение аккредитации в товарной бирже брокера или дилера подавшего заявку;

      6) установление факта неисполнения участником биржевой торговли обязательств по заключенным ранее биржевым сделкам.

      30. В случае отказа в принятии заявки на продажу (покупку) биржевого или нестандартизированного товара, товарная биржа в течение торгового дня информирует о причине отказа участника биржевых торгов посредством электронной торговой системы.

      31. Принятые заявки на продажу (покупку) биржевого или нестандартизированного товара подлежат регистрации на товарной бирже и включению в торговую систему товарной биржи.

      32. Отказ от сделки, заключенной на биржевых торгах, допускается только в случаях, предусмотренных Гражданским кодексом Республики Казахстан или соглашением сторон.

      В случае отказа от биржевой сделки участники биржевой торговли не требуют от товарной биржи возврата ранее уплаченного ими биржевого сбора.

      33. Биржевые торги проводятся в следующих режимах торговли:

      1) режим стандартного аукциона;

      2) режим двойного встречного аукциона.

      34. Биржевые торги в режиме стандартного аукциона проводятся с учетом:

      1) раскрытия информации об участниках биржевой торговли или ее конфиденциальности, за исключением информации об инициаторе аукциона, которая является общедоступной;

      2) проведения аукционов на понижение или повышение цены;

      3) проведения аукциона по заказу покупателя или продавца нестандартизированного товара;

      4) участия в аукционе не менее трех участников аукциона, включая брокера, представляющего интересы инициатора аукциона, или дилера, являющегося инициатором аукциона;

      5) формирования цены нестандартизированного товара, по которой заключается биржевая сделка, по итогам аукциона и определения ее как наименьшей цены среди предложенных участниками аукциона на понижение и наибольшей цены среди предложенных участниками аукциона на повышение;

      6) внесения биржевого обеспечения.

      35. Товарная биржа проводит биржевые торги в режиме стандартного аукциона с соблюдением следующих последовательных этапов:

      1) представление товарной бирже заявки на продажу (покупку) нестандартизированного товара;

      2) размещение на собственном интернет-ресурсе объявления о проведении биржевых торгов в режиме стандартного аукциона;

      3) регистрация и рассмотрение заявок дилеров или брокеров потенциальных поставщиков на соответствие квалификационным требованиям;

      4) публикация на собственном интернет-ресурсе допущенных к участию в стандартном аукционе дилеров или брокеров потенциальных поставщиков;

      5) внесения биржевого обеспечения;

      6) определение победителя биржевых торгов;

      7) заключение договора с победителем на основании протокола об итогах биржевых торгов в порядке, установленном настоящими Типовыми правилами.

      36. Брокер, участвующий в стандартном аукционе, представляет в нем интересы только одного клиента.

      37. Торги, проводимые в режиме стандартного аукциона, признаются состоявшимися при условии, если количество участников по каждому аукциону составило не менее трех участников аукциона, включая брокера, представляющего интересы инициатора аукциона или дилера, являющегося инициатором аукциона.

      38. Биржевая сделка по итогам проведения стандартного аукциона заключается между дилером, являющимся инициатором аукциона или брокером, представляющим интересы инициатора аукциона, и победителем аукциона.

      39. Биржевые торги в режиме двойного встречного аукциона проводятся с учетом:

      1) конфиденциальности информации об участниках биржевой торговли;

      2) запрета на заключение кросс - сделок;

      3) формирования цены на биржевой и нестандартизированный товар, по которой заключается биржевая сделка, в процессе конкурирования предложений покупателей, продавцов и определения ее, как наилучшей цены для покупателя (минимальная цена от продавцов) или как наилучшей цены для продавца (максимальная цена от покупателей);

      4) внесения биржевого обеспечения.

      40. Биржевые товары указываются в Перечне биржевых товаров в соответствии с приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 26 февраля 2015 года № 142 "Об утверждении перечня биржевых товаров" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10587) и торгуются исключительно в режиме двойного встречного аукциона.

      41. Брокер, участвующий в биржевых торгах биржевыми товарами в режиме двойного встречного аукциона, представляет в нем интересы одного и более клиентов.

      42. Брокер, участвующий в биржевых торгах нестандартизированными товарами в режиме двойного встречного аукциона, представляет в нем интересы только одного клиента.

      43. По товарам, торгуемым в режиме двойного встречного аукциона, товарная биржа утверждает своими внутренними документами спецификацию товара, которая предусматривает:

      1) наименование товара, код товара и его качественные характеристики;

      2) условия поставки и оплаты товара;

      3) размер лота и минимальной поставочной партии товара, а также способ упаковки товара;

      4) перечень документов, подтверждающих поставку товара;

      5) допустимый толеранс при поставке товара;

      6) наличие стандартной формы договора поставки.

      44. Биржевые торги в режиме двойного встречного аукциона проводятся в течение торговой сессии в порядке непрерывного автоматического сопоставления торговой системой товарной биржи заявок на покупку и продажу, по которому каждая подаваемая заявка проверяется на совпадение по количеству товара и цене со встречными заявками, которые образуют реестр (очередь) заявок.

      При совпадении параметров подаваемой заявки с параметрами встречных заявок происходит заключение биржевой сделки.

      45. Реестр (очередь) заявок формируется торговой системой товарной биржи в автоматическом режиме с учетом следующего:

      1) независимо от времени подачи, первыми в очереди располагаются заявки с наилучшими ценами (с максимальными ценами от покупателя (по убывающей) – в очереди заявок на покупку и с минимальными ценами от продавца (по возрастающей) – в очереди заявок на продажу); при этом указанное в заявке количество реализуемого (приобретаемого) товара (объем заявки) на ее приоритет (первоочередность) не влияет;

      2) встречные заявки удовлетворяются согласно их месту и цене в очереди – сначала удовлетворяются заявки, определенные в очереди первыми;

      3) при равенстве цен заявок, заявка, поданная раньше, удовлетворяется в первоочередном порядке, чем заявка, поданная позже;

      4) сделка заключается всегда по цене заявки, находящейся в очереди встречных заявок первой;

      5) если заявка при заключении сделки удовлетворяется частично, то оставшаяся (неисполненная) ее часть рассматривается в качестве отдельной заявки, которая подлежит удовлетворению в общем порядке, определенном настоящим пунктом Типовых правил;

      6) заключение биржевой сделки не требует дополнительного согласия участников, подавших удовлетворяемые заявки.

      46. В ходе торговой сессии, проводимой в режиме двойного встречного аукциона, участники биржевых торгов подают неограниченное количество заявок на покупку (продажу) товара, при достаточном размере биржевого обеспечения. При этом любую заявку, поданную участником биржевых торгов, допускается снять им до момента заключения сделки.

      47. По окончании торговой сессии, проводимой в режиме двойного встречного аукциона, все неудовлетворенные заявки на покупку (продажу) товара аннулируются торговой системой товарной биржи, либо переносятся на следующий торговый день, если последнее было предусмотрено заявкой.

      48. При возникновении конфликта интересов между заявками на покупку (продажу) биржевого товара от клиентов брокера, брокер исполняет заявку клиента, полученную им раньше по времени, чем другие клиентские заявки.

Глава 4. Порядок осуществления расчетов по заключенным на биржевых торгах сделкам с товарами

      49. Расчеты участников биржевой торговли с товарной биржей производятся в соответствии с Правилами биржи и договорами на оказание услуг по организации биржевой торговли.

      50. Оплата и поставка по сделкам, заключенным на товарной бирже, осуществляются следующими способами:

      1) оплата товара путем открытия счета в расчетной организации, с которой товарной биржей или клиринговым центром заключен договор, предусматривающий участие расчетной организации в осуществлении расчетов по сделкам, заключенным на биржевых торгах, раскрываемого в случае представления документов, подтверждающих поставку биржевого товара, предусмотренных Правилами биржи, на которой заключена соответствующая сделка;

      2) оплата товара через расчетную организацию без открытия счета на условиях "поставка против платежа" при условии депонирования в специализированной организации, определенной Правилами биржи, в которой заключена соответствующая сделка, простого или двойного складского свидетельства (складского свидетельства, отделенного от залогового свидетельства) или иных документов, определенных Правилами биржи, подтверждающих факт наличия или отгрузки биржевого товара;

      3) поставка товара на условиях предоплаты товара покупателем;

      4) оплата товара на условиях предпоставки товара продавцом.

      51. В Правилах биржи допускается предусматривать возможность одного или нескольких способов расчетов по сделкам, заключенным на биржевых торгах.

      В случае если Правилами биржи предусмотрено несколько способов расчетов по сделкам, заключенным на биржевых торгах в определенном режиме торговли, стороны выбирают только один из этих способов.

      52. Клиринговое обслуживание биржевых сделок осуществляется в соответствии с приказом исполняющего обязанности Министра национальной экономики Республики Казахстан от 25 ноября 2015 года № 729 "Об утверждении Правил осуществления клиринговой деятельности по биржевым сделкам и Требований к аппаратно-программному комплексу клирингового центра товарной биржи" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 12605).

      53. Валютой для осуществления расчетов по заключенным на биржевых торгах сделкам с биржевыми и (или) нестандартизированными товарами является валюта Республики Казахстан – тенге по официальному курсу, установленному Национальным Банком Республики Казахстан на дату проведения торгов.

Глава 5. Порядок взаимодействия с саморегулируемыми организациями, а также обеспечение брокерами и дилерами законности биржевой сделки

      54. В целях организации взаимодействия между товарными биржами и саморегулируемыми организациями допускается заключение соглашения или меморандума.

      55. Взаимодействие товарных бирж с саморегулируемыми организациями осуществляется путем:

      1) обмена информации;

      2) взаимопомощи и защиты своих интересов;

      3) проведения курсов повышения квалификации и переподготовки брокеров и (или) дилеров;

      4) осуществления консультативной помощи;

      5) принятия совместных решений по вопросам, возникающим при осуществлении своей деятельности.

      56. Информационное взаимодействие между товарными биржами и саморегулируемыми организациями осуществляется в электронном виде.

      57. Обмен документами и (или) сведениями путем представления (направления) документов и (или) сведений на бумажном носителе осуществляется в случае отсутствия технической возможности обмена документами и (или) сведениями в электронном виде.

Глава 6. Условия и порядок приостановления и возобновления торгов на товарной бирже

      58. В случаях возникновения технических сбоев в торговой системе товарной биржи, делающих невозможным продолжение оказания услуг, связанных с организацией биржевой торговли, товарная биржа документально фиксирует факт и время технического сбоя в журнале технических сбоев, приостанавливает оказание услуг и незамедлительно принимает меры, направленные на:

      1) обнаружение и устранение причин, повлекших технический сбой;

      2) устранение технических последствий сбоя;

      3) обеспечение полной сохранности информации, находящейся в торговой системе товарной биржи, и восстановление информации, утраченной в результате технического сбоя.

      59. При обнаружении сбоя в торговой системе товарной биржи товарная биржа принимает решение о временном приостановлении торгов, о чем участники биржевых торгов извещаются с использованием торговой системы товарной биржи или другим доступным способом.

      После восстановления работоспособности торговой системы товарной биржи торги возобновляются.

      60. Если восстановить работоспособность торговой системы товарной биржи не представляется возможным, товарная биржа принимает решение о досрочном прекращении торгов.

      Решение доводится до сведения всех участников биржевых торгов с использованием торговой системы товарной биржи или другим доступным способом.

Глава 7. Порядок формирования и организации деятельности биржевого арбитража, а также механизмы разрешения споров, связанных с заключением биржевых сделок с биржевыми товарами

      61. Биржевой арбитраж для разрешения споров, связанных с заключением биржевых сделок, создается товарной биржей, как постоянно действующий арбитраж согласно пункту 1 статьи 8 Закона.

      Деятельность биржевого арбитража регулируется пунктом 2 статьи 4 Закона Республики Казахстан от 8 апреля 2016 года "Об арбитраже".

      62. Для образования постоянно действующего биржевого арбитража товарная биржа утверждает регламент арбитража, реестр арбитров, которые будут осуществлять деятельность в данном арбитраже.

      Регламент постоянно действующего биржевого арбитража товарной биржи содержит:

      Общие положения;

      Организации арбитражного разбирательства;

      Начало арбитражного разбирательства;

      Порядок образования Состава арбитража;

      Порядок рассмотрения споров;

      Порядок вынесение арбитражного решения и прекращение разбирательства;

      Расходы, связанные с рассмотрением дел в арбитраже.

      63. В случаях, когда спорные отношения прямо не урегулированы законодательством или соглашением сторон и отсутствуют применимые к ним обычаи, к таким отношениям, поскольку это не противоречит их существу, применяются нормы права, регулирующие сходные правоотношения, а при отсутствии таких норм спор разрешается исходя из общих начал и смысла гражданского законодательства.

      64. К ценовому манипулированию относятся следующие действия участников биржевых торгов:

      указание ложной или недостоверной информации в выставленных заявках на покупку или продажу биржевого или нестандартизированного товара;

      одновременное выставление заявок на покупку и продажу биржевых или нестандартизированных товаров по ценам, имеющим существенное отклонение от цен по аналогичным сделкам.

      65. Товарная биржа принимает следующие меры для выявления факта манипулирования ценами:

      1) устанавливает границы колебаний цен на соответствующие биржевые или нестандартизированные товары;

      2) осуществляет контроль за размещаемыми в электронной торговой системе товарной биржи заявками на покупку, продажу биржевого или нестандартизированного товара;

      3) осуществляет мониторинг цен биржевых или нестандартизированных товаров по заключенным биржевым сделкам;

      4) осуществляет анализ уровней цен на конкретный биржевой или нестандартизированный товар в рамках одного торгового дня, исходя из цен, сложившихся в результате предыдущих торгов;

      5) запрашивает документы и сведения, прямо или косвенно касающиеся биржевых торгов от участников биржевых торгов;

      6) осуществляет мониторинг превышения минимальных и максимальных пределов уровней цен на конкретный биржевой или нестандартизированный товар в рамках одного торгового дня, исходя из цен, сложившихся в результате предыдущих торгов.

      66. При выявлении факта возможного манипулирования товарная биржа приостанавливает биржевые торги, о чем участники биржевой торговли извещаются с использованием торговой системы товарной биржи или другим доступным способом.

Глава 8. Порядок принятия (утверждения) документов по биржевой торговле

      67. Товарная биржа разрабатывает и утверждает следующие внутренние документы:

      1) Правила биржи;

      2) форму и содержание заявки на продажу (покупку) биржевого и (или) нестандартизированного товара;

      3) регламент постоянно действующего биржевого арбитража и реестр арбитров;

      4) форму типового договора об оказании услуг по организации биржевой торговли;

      5) тарифы за оказываемые товарной биржей услуги;

      6) правила аккредитации брокеров и (или) дилеров в товарной бирже;

      7) спецификацию товара, допущенного к биржевым торгам в режиме двойного встречного аукциона и стандартную форму договора поставки;

      8) порядок присвоения кодов торгового инструмента биржевых и нестандартизированных товаров, допущенных к биржевым торгам в режиме двойного встречного аукциона;

      9) правила внутреннего контроля и программы его осуществления в целях противодействия легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма;

      10) кодекс брокерской (дилерской) этики;

      11) документы, необходимые товарной бирже для осуществления ее деятельности;

      12) требования к аппаратно–программному комплексу клирингового центра товарной биржи.

      68. Товарная биржа осуществляет:

      1) организацию экспертизы качества биржевого товара, реализуемого через биржевые торги, по требованию участника биржевых торгов;

      2) оказание организационных, консультационных, информационных, методических услуг, связанных с биржевой торговлей;

      3) развитие международных биржевых торгов.

Глава 9. Порядок учета и регистрации сделок на товарной бирже

      69. По сделке, заключенной в ходе биржевых торгов, торговой системой товарной биржи автоматически генерируется отчет по биржевой сделке (далее – отчет по биржевой сделке), с присвоением уникального номера и содержит следующие сведения:

      1) наименование участника биржевых торгов и его уникальный биржевой идентификатор (индивидуальный код, присвоенный участнику биржевых торгов);

      2) дату и время заключения сделки в формате – год, месяц, день, час, минута, секунда (с точностью минимум до 0,1 секунды);

      3) наименование и (или) код биржевого или нестандартизированного товара;

      4) цену за единицу товара;

      5) количество товара;

      6) общую сумму сделки.

      70. Отчет по биржевой сделке представляется брокеру или дилеру, заключившему сделку, в системе электронного документооборота товарной биржи с обязательным подписанием электронной цифровой подписью уполномоченного работника товарной биржи сразу после окончания торговой сессии и клиринга.

      Брокер после получения отчета по биржевой сделке представляет его своему клиенту.

      71. По требованию участника торгов товарная биржа дополнительно к электронному отчету по биржевой сделке представляет участнику торгов бумажный отчет по биржевой сделке, подписанный уполномоченным работником биржи.

      72. По итогам торгового дня участнику биржевых торгов допускается представление сводного отчета по всем заключенным им в течение торговой сессии биржевым сделкам без представления отдельных отчетов по каждой биржевой сделке.

      73. По итогам биржевых торгов в торговой системе товарной биржей формируется сводный реестр биржевых сделок участников биржевых торгов, совершенных в торговый день.

      74. Брокеры обязаны вести учет совершаемых биржевых сделок отдельно по каждому клиенту и хранить сведения об этих сделках в течение пяти лет со дня совершения сделки.

      75. Товарная биржа обеспечивает сохранность сведений по всем заключенным биржевым сделкам до момента прекращения занятия деятельностью в сфере биржевой торговли.

Глава 10. Порядок представления товарной биржей отчетов уполномоченному органу, а также размещения информации о проводимых торгах на собственном интернет-ресурсе товарной биржи

      76. Товарная биржа размещает документы, изменения и дополнения к ним, указанные в пункте 67 настоящих Типовых правил, а также иную информацию о своей деятельности, в том числе о принимаемых решениях в отношении участников биржевой торговли, на собственном интернет-ресурсе в течение одного рабочего дня со дня их утверждения.

      77. Товарная биржа посредством электронных каналов связи представляет в уполномоченный орган электронный отчет по проведенным биржевым торгам согласно форме отчетности, установленной приложением к настоящим Типовым правилам, что является официальным извещением уполномоченного органа.

      Отчет представляется товарной биржей уполномоченному органу ежемесячно не позднее седьмого числа месяца, следующего за отчетным периодом.

      78. По итогам каждого торгового дня товарная биржа не позднее следующего рабочего дня размещает в специальном разделе собственного интернет-ресурса информацию о результатах биржевых торгов, включающих в себя следующие сведения:

      1) режим биржевой торговли, в котором заключена сделка;

      по биржевым товарам:

      дату проведения торгов;

      наименование или код товара;

      количество заключенных сделок;

      цена открытия и закрытия торгов;

      максимальную и минимальную и средневзвешенную цену сделок;

      условия поставки;

      общий оборот по всем сделкам за торговую сессию.

      2) по нестандартизированным товарам:

      дату проведения торгов;

      время заключения сделки и ее номер;

      биржевой идентификатор (индивидуальный код, присвоенный участнику биржевых торгов) заключивших сделку;

      наименование товара:

      количество товара;

      цену товара;

      общую стоимость сделки;

      условия и место поставки.

      79. Товарная биржа размещает актуальный перечень аккредитованных членов товарной биржи согласно форме отчетности, установленной приложением к настоящим Типовым правилам в специальном разделе собственного интернет-ресурса, что является официальным извещением уполномоченного органа.

      При изменении наименования, места нахождения, а также смене руководителя и (или) изменении состава сотрудников членов товарной биржи товарная биржа обновляет перечень в течение трех рабочих дней с момента поступления в товарную биржу информации от членов товарной биржи.

      80. Товарная биржа ежемесячно не позднее 5 числа месяца, следующего за отчетным периодом, размещает в специальном разделе собственного интернет-ресурса котировки на биржевые товары.

Глава 11. Порядок проведения государственных и иных закупок через товарную биржу

      81. Государственные закупки, закупки субъектов естественных монополий, социально-предпринимательских корпораций, а также закупки недропользователей и национальных компаний биржевых товаров через товарные биржи осуществляются в режиме двойного встречного аукциона.

      82. Закупки недропользователей и национальных компаний, субъектов естественных монополий нестандартизированных товаров через товарные биржи осуществляются в режиме стандартного или двойного встречного аукциона в порядке, установленном настоящей главой Типовых правил.

      83. Объявление в виде расписания торгов при проведении государственных закупок товарная биржа размещает на собственном интернет–ресурсе не позднее, чем за десять рабочих дней до даты проведения биржевых торгов.

      84. Услуги по осуществлению государственных закупок через товарные биржи оказываются на возмездной основе в рамках средств, предусмотренных в бюджете инициатора на соответствующий год.

      85. Закупки недропользователей и национальных компаний, субъектов естественных монополий в режиме стандартного аукциона, в случае выступления их в качестве инициаторов аукциона проводятся в виде аукциона на понижение.

      86. Для проведения аукциона на понижение инициатор аукциона самостоятельно в качестве дилера или через своего брокера подает товарной бирже заявку, в которой указываются следующие сведения и условия:

      1) наименование инициатора аукциона (для юридического лица), фамилия, имя, отчество (при наличии) (для физического лица), фактический адрес заказчика полное наименование, банковские реквизиты;

      2) лот аукциона: техническая спецификация на закупаемый товар, с описанием функциональных, технических, качественных и эксплуатационных характеристик, а также перечень документов, подтверждающих соответствие товаров этим требованиям;

      3) стартовая цена лота в тенге, включая расходы на транспортировку товара, страхование, оплату таможенных пошлин, налогов (в случае если оборот по реализации товара облагается налогом на добавленную стоимость), сборов, а также иных расходов, предусмотренных условиями поставки товаров;

      4) количество приобретаемого товара;

      5) единица измерения;

      6) условия платежа;

      7) условие и место поставки товара;

      8) срок поставки товара, исчисляемый с даты заключения договора поставки;

      9) проект договора поставки с указанием его существенных условий;

      10) установление требований по местному содержанию в закупаемом товаре, выраженных в процентах (от 0 до 100);

      11) способы, с помощью которых потенциальными поставщиками допускается запрашивать разъяснения по лоту у инициатора аукциона; адрес электронной почты и номера телефонов уполномоченных лиц инициатора аукциона для обращения к ним с вопросами;

      12) номер лицензии (контракта) на недропользование, в рамках которого осуществляется закуп (при наличии);

      13) квалификационные требования, установленные инициатором аукциона, которым должен соответствовать потенциальный поставщик.

      87. В заявке не допускается установление требования о наличии опыта работы работников потенциального поставщика.

      88. В случае проведения закупок нестандартизированных товаров в режиме двойного встречного аукциона в заявке не допускаются указания на товарные знаки, знаки обслуживания, фирменные наименования, патенты, полезные модели, промышленные образцы, наименование места происхождения товара и наименование производителя, а также иные характеристики, определяющие принадлежность приобретаемого товара.

      89. Инициатору аукциона допускается установление к потенциальным поставщикам требований о наличии опыта работы на рынке закупаемых товаров.

      90. Требования к опыту работы на рынке закупаемых товаров потенциального поставщика устанавливаются в заявке согласно следующим критериям:

      1) до двух лет, если выделенная сумма на осуществление стандартного аукциона превышает пятидесятитысячекратный размер месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год;

      2) до пяти лет, если выделенная сумма на осуществление стандартного аукциона превышает двухсоттысячекратный размер месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год.

      91. Не допускается внесение инициатором аукциона изменений и (или) дополнений в заявку на проведение аукциона на понижение.

      92. Товарная биржа в течение двух рабочих дней со дня получения заявки на проведение аукциона на понижение принимает решение о проведении аукциона либо об отказе в проведении аукциона и уведомляет о принятом решении брокера или дилера, от которого поступила заявка.

      93. Объявление о проведении закупок нестандартизированных товаров размещается товарной биржей на собственном интернет–ресурсе не менее чем за восемь рабочих дней до даты проведения биржевых торгов.

      Допускается продление сроков проведения аукциона на понижение. Новая дата проведения аукциона подлежит опубликованию товарной биржей на своем интернет–ресурсе.

      94. Объявление содержит:

      1) наименование лота аукциона;

      2) полное содержание заявки на проведение аукциона;

      3) срок подачи заявки на участие в аукционе.

      95. Срок подачи заявок на участие в аукционе на понижение составляет не менее шести рабочих дней и завершается не позднее чем за два рабочих дня до даты проведения биржевых торгов.

      96. Не допускается представление заявок до опубликования объявления о проведение аукциона на понижения.

      97. Брокер, представляющий интересы инициатора аукциона, не представляет интересы потенциальных поставщиков.

      98. Потенциальные поставщики представляют свои заявки на участие в аукционе на понижение инициатору аукциона в сроки и порядке, установленными настоящей главой Типовых правил.

      99. Потенциальный поставщик не допускается к участию в аукционе на понижение по одному из следующих оснований:

      1) непредставление документа (документов) для подтверждения соответствия квалификационным требованиям потенциального поставщика, а также требованиям технической спецификации;

      2) установления факта несоответствия квалификационным требованиям на основании информации, содержащейся в документах, представленных потенциальным поставщиком для подтверждения его соответствия;

      3) установления факта предоставления недостоверной информации по квалификационным требованиям.

      100. За два рабочих дня до даты проведения аукциона на понижение инициатор аукциона самостоятельно в качестве дилера или через своего брокера представляет товарной бирже списки потенциальных поставщиков товаров, допущенных к участию в аукционе на понижение и не допущенных к участию в аукционе на понижение потенциальных поставщиков.

      В случае если к аукциону на понижение не допущен потенциальный поставщик, инициатор аукциона самостоятельно в качестве дилера или через своего брокера представляет товарной бирже подтверждающие документы и сведения.

      101. Если к аукциону на понижение был допущен только один потенциальный поставщик, то аукцион на понижение не проводится.

      102. Товарная биржа публикует списки допущенных и не допущенных к участию в аукционе на понижение потенциальных поставщиков на своем интернет–ресурсе не позднее рабочего дня, следующего за днем получения данного списка.

      103. Участники биржевых торгов от каждого потенциального поставщика, допущенные на участие в аукционе на понижение, не позднее чем за один рабочий день до даты проведения аукциона вносят биржевое обеспечение клиринговому центру товарной биржи.

      Участники биржевых торгов от каждого потенциального поставщика, не внесший биржевое обеспечение, к аукциону на понижение не допускается.

Параграф 1. Проведение аукциона на понижение

      104. Участники аукциона делают оферты на заключение сделки на условиях, указанных в заявке инициатора аукциона на проведение аукциона, путем выставления заявок с указанием своих условий по цене лота.

      Участниками аукциона допускается выставлять неограниченное число заявок с ценой ниже стартовой цены лота.

      Заявки являются безотзывными. Цены в заявке указываются с точностью до двух знаков после запятой.

      Заявки, выставленные с нарушением данного требования, подлежат удалению товарной биржей из торговой системы.

      105. В случае если заявки поданы менее чем от двух потенциальных поставщиков, аукцион признается несостоявшимся.

      106. По истечении периода времени, отведенного товарной биржей для выставления заявок, товарная биржа формирует в торговой системе отчет о заявках, который содержит информацию обо всех лучших на момент прекращения приема заявках, выставленных участниками биржевых торгов от каждого потенциального поставщика.

      Если в течение трех минут до закрытия аукциона на понижение один их участников биржевых торгов потенциального поставщика вводит новую наименьшую цену, время закрытия аукциона на понижение автоматически продлевается на пять минут, но не более трех раз.

      107. По истечении периода времени, отведенного товарной биржей на рассмотрение отчета о заявках, инициатора аукциона акцептует оферту победителя аукциона путем выставления встречной заявки.

      108. Победителем аукциона признается потенциальный поставщик, выставивший заявку с наименьшей ценой лота согласно отчету о заявках.

      В случае если в отчете о заявках содержатся заявки с одинаковыми наименьшими ценами, то победителем аукциона признается тот потенциальный поставщик, который выставил заявку с наименьшей ценой раньше по времени.

      109. После заключения биржевой сделки товарная биржа формирует в торговой системе и отправляет инициатору аукциона и победителю аукциона на понижение протокол об итогах, который содержит информацию о заключенной биржевой сделке.

      110. В случае признания аукциона на понижение несостоявшимся, инициатор аукциона повторно подает товарной бирже заявку на проведение аукциона в общеустановленном порядке.

      111. Аукцион на понижение подлежит отмене товарной биржей в следующих случаях:

      1) по решению суда, вступившему в законную силу;

      2) в случае подачи менее двух заявок на участие в аукционе участниками торгов;

      3) в случае сокращения расходов на приобретение нестандартизированных товаров, предусмотренных утвержденными годовой и (или) среднесрочной программами закупа товаров инициатора аукциона.

      112. Информация об отмене проведения аукциона на понижение подлежит опубликованию товарной биржей на собственном интернет-ресурсе в течение торгового дня.

  Приложение
к Типовым правилам
биржевой торговли

Форма отчета по проведенным биржевым торгам

№ п/п

По видам товаров

Биржевая сделка

Товар

Участник биржевых торгов

Режим торгов

Покупатель

Продавец

Время проведения

Номер сделки

Наименование

Количество товара

Сумма лота (тенге)

Наименование покупателя и (или) дилера

Наименование брокера

Наименование продавца и (или) дилера

Наименование брокера
























Общий объем совершенных сделок, тысяч тенге


Форма отчета по актуальному перечню аккредитованных членов товарной биржи

№ п/ п

Наименование аккредитованных членов товарной биржи

Фамилия, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) руководителя и сотрудников аккредитованных членов товарной биржи

Контактная информация аккредитованных членов товарной биржи

Стаж работы в сфере товарных бирж