Екінші деңгейдегі банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының, "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамының және ипотекалық ұйымдардың бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту және "Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілеріне арналған бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2008 жылғы 22 қыркүйектегі № 79 қаулысына және "Қаржы нарығының жекелеген субъектілерінің бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2011 жылғы 1 шілдедегі № 68 қаулысына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2020 жылғы 21 қыркүйектегі № 109 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 25 қыркүйекте № 21275 болып тіркелді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы қаулы 16.12.2020 бастап қолданысқа енгізіледі

"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабы екінші бөлігінің 63) тармақшасына, "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабы 6-тармағының 1), 3-2) және 3-4) тармақшаларына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Қоса беріліп отырған Екінші деңгейдегі банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының, "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамының және ипотекалық ұйымдардың бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

2. "Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілеріне арналған бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2008 жылғы 22 қыркүйектегі № 79 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5348 болып тіркелген, 2008 жылғы 12 желтоқсанда Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілер жинағында № 12 жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілеріне арналған бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарында:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Осы Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілеріне арналған бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспары (бұдан әрі – Шоттар жоспары) "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының (бұдан әрі – жинақтаушы зейнетақы қорлары), банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың (ипотекалық ұйымдарды және бұрын еншілес банктер болған заңды тұлғаларды қоспағанда), Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығына кәсіби қатысушылардың, микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың, сақтандыру брокерлерінің (бұдан әрі – ұйымдар) қаржылық есептілік элементтерін топтастыру және қаржылық есептілікті жасау үшін бухгалтерлік есеп шоттарында құндық көрсеткішпен ағымдағы көрсетуге, сондай-ақ Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерлері филиалдарының (бұдан әрі – ұйымдар) бухгалтерлік есепке алу деректері бойынша есептілік элементтерін топтастыру және бухгалтерлік есепке алу деректері бойынша есептілікті жасау үшін бухгалтерлік есеп шоттарында құндық көрсеткішпен ағымдағы көрсетуге арналған.".

3. "Қаржы нарығының жекелеген субъектілерінің бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2011 жылғы 1 шілдедегі № 68 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7121 болып тіркелген, 2011 жылғы 5 қазанда "Заң газеті" газетінде № 144 (1960) жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Қаржы нарығының жекелеген субъектілерінің бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықта:

2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Осы Нұсқаулық бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының (бұдан әрі – жинақтаушы зейнетақы қорлары), банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардың (ипотекалық ұйымдарды және бұрын еншілес банктер болған заңды тұлғаларды қоспағанда), бағалы қағаздар нарығына кәсiби қатысушылардың, микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың, сақтандыру брокерлерінің және Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерлері филиалдарының (бұдан әрi – ұйым) меншiктi ақшаны салымдарға, қарыздарға, бағалы қағаздарға, туынды қаржы құралдарына, тазартылған бағалы металдарға, шетел валютасына орналастыру операцияларының, хеджирлеу операцияларының, сондай-ақ РЕПО және керi РЕПО операцияларының бухгалтерлiк есебін жүргiзуді нақтылайды.".

4. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес тізбе бойынша Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілерінің құрылымдық бөліктерінің күші жойылды деп танылсын.

5. Бухгалтерлік есеп департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулы ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы қаулының осы тармағының 2) тармақшасында және 6-тармағында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

6. Ақпарат және коммуникациялар департаменті – Ұлттық Банктің баспасөз қызметі осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін.

7. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары А.М. Баймағамбетовке жүктелсін.

8. Осы қаулы ресми жариялануға тиіс және 2020 жылғы 16 желтоқсаннан бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Төрағасы

Е. Досаев

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2020 жылғы 21 қыркүйегі № 109 қаулысымен бекітілді

Екінші деңгейдегі банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының, "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамының және ипотекалық ұйымдардың бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық

1-тарау. Жалпы талаптар

1. Осы Екінші деңгейдегі банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының, "Қазақстанның Даму банкі" акционерлік қоғамының және ипотекалық ұйымдардың бухгалтерлік есеп жүргізуі жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабы екінші бөлігінің 63) тармақшасына, "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабы 6-тармағының 1), 3-2), 3-4) тармақшаларына, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес әзірленді және екінші деңгейдегі банктердің, Қазақстан Республикасы бейрезидент - банктері филиалдарының, "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамының, бұдан бұрын еншілес банк болған заңды тұлғаның (бұдан әрі – банктер) және ипотекалық ұйымдардың бухгалтерлік есеп жүргізуін нақтылайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Нұсқаулықта Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде (Жалпы бөлім), Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде (Ерекше бөлім), "Қазақстан Республикасындағы вексельдік айналым туралы" Қазақстан Республикасының Заңында, "Қазақстан Республикасының екiншi деңгейдегi банктерінiң, Қазақстан Республикасы бейрезидент банктері филиалдарының вексельдерді есепке алуы қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 1999 жылғы 15 қарашадағы № 396 қаулысында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 1015 болып тіркелген) және "Екінші деңгейдегі банктердің, Қазақстан Республикасының бейрезидент банктері филиалдарының және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың аударым және жай вексельдермен операциялар жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 31 желтоқсандағы № 261 қаулысында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13071 болып тіркелген) көзделген ұғымдар қолданылады.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3. Банктер жасайтын операциялардың бухгалтерлік есебі халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының талаптарына және Нұсқаулыққа сәйкес жүзеге асырылады.

4. Нұсқаулықта халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының талаптарына сәйкес мәміле жасау күнгі және мәміле бойынша есеп айырысу күнгі қаржы активтерін сатып алудың және сатудың үлгі мәмілелерін есепке алу әдістері қолданылады. Осы тармақта көрсетілген қаржы активтерін сатып алудың және сатудың үлгі мәмілелерін есепке алу әдістерінің бірін таңдау банктің есеп саясатында айқындалады.

5. Егер шарттық талаптарға сәйкес аллокирленбеген металл шоттарына орналастырылған тазартылған бағалы металдар (IAS) 32 "Қаржы құралдары: ұсыну" халықаралық қаржылық есептілік стандартында айқындалған қаржы құралдарының анықтамасына сәйкес келген жағдайда, аллокирленбеген металл шоттарына орналастырылған тазартылған бағалы металдармен операциялардың бухгалтерлік есебі (IFRS) 9 "Қаржы құралдары" халықаралық қаржылық есептілік стандартына сәйкес жүргізіледі.

6. Банктің бухгалтерлік есеп жүргізуді реттейтін ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының талаптарына қайшы келмейтін бөлігінде банкішілік транзиттік шоттарды пайдалануға және қосымша бухгалтерлік жазбалар жасауға рұқсат етіледі.

Шетел валютасының валюталық позициясы және қарсы құны шоттарын пайдаланыла отырып, шетел валютасындағы операциялар сомаларын көрсетуге рұқсат етіледі.

Сыйақы түріндегі кірістер мен шығыстар (IFRS) 9 "Қаржы құралдары" халықаралық қаржылық есептілік стандартына сәйкес пайыздың тиімді мөлшерлемесі әдісі пайдаланыла отырып танылады.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2-тарау. Шетел валютасымен дилингтік операциялардың бухгалтерлік есебі

1-параграф. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілелерін мәміле жасау күні бойынша есепке алу

7. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесі жасалған күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

шетел валютасындағы талаптар сомасына және сатып алу бағамы бойынша теңгемен міндеттемелер сомасына:

Дт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар
Кт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер,

бір мезгілде шетел валютасының сатып алу бағамының есептік бағамнан айырмашылығы болған жағдайда туындайтын айырмаға мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады

шетел валютасын сатып алу бағамы есептік бағамнан асып кеткен кезде:

Дт	5530	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шығыстар
Кт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар;

есептік бағам шетел валютасын сатып алу бағамынан асып кеткен кезде:

Дт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар
Кт	4530	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша кірістер.

8. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесі банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағаланған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт	5703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болған шығыстар
Кт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар;

2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің оң бағамдық айырма сомасына:

Дт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар
Кт	4703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын кірістер.

9. Нұсқаулықтың 8-тармағына сәйкес қайта бағалау жүргізілгеннен кейін шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесін валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасын сатып алу үшін аударылатын теңгемен сомаға:

Дт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар;

2) сатып алынатын шетел валютасының сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар.

2-параграф. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілелерін есеп айырысу күні бойынша есепке алу

10. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесі жасалған күні шетел валютасындағы шартты талаптар сомасына және теңгемен шартты міндеттемелер сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	6405	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар
Кт	6905	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер.

11. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесі банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағаланған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт	5703	Шетел валютасын қайта бағалаудан шығыстар
Кт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер;

2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің оң бағамдық айырма сомасына:

Дт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар
Кт	4703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын кірістер;

3) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының оң және теріс өзгеруі бойынша ең аз қалдық сомасына:

Дт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар.

12. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесін валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасын сатып алу бойынша шартты міндеттемелер мен талаптар сомасына:

Дт	6905	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер
Кт	6405	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар;

2) теңгемен және шетел валютсындағы сомаға:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар;

3) шетел валютасын сатып алу бағамы есептік бағамнан асып кеткен кезде:

Дт	5530	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шығыстар
Кт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер;

4) есептік бағам шетел валютасын сатып алу бағамынан асып кеткен кезде:

Дт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар
Кт	4530	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша кірістер;

5) бұрын жүргізілген қайта бағалауды қалпына келтіру:

Дт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	5703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын шығыстар;

немесе

Дт	4703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын кірістер
Кт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар.

3-параграф. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілелерін мәміле жасау күні бойынша есепке алу

13. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесі жасалған күні сату бағамы бойынша талаптар мен міндеттемелер сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

шетел валютасымен міндеттемелер сомасына және теңгемен талаптар сомасына:

Дт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар
Кт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер,

бір мезгілде шетел валютасын сату бағамының есептік бағамнан айырмашылығы болған жағдайда туындайтын айырмаға мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

есептік бағам шетел валютасын сату бағамынан асып кеткен кезде:

Дт	5530	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шығыстар
Кт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер;

шетел валютасын сату бағамы есептік бағамнан асып кеткен кезде:

Дт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	4530	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша кірістер.

14. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесі банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағаланған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	4703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын кірістер;

2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің оң бағамдық айырма сомасына:

Дт	5703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын шығыстар
Кт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер.

15. Нұсқаулықтың 14-тармағына сәйкес қайта бағалау жүргізілгеннен кейін шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесін валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) өткізілетін шетел валютасының сомасына:

Дт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар;

2) шетел валютасын өткізгені үшін алынған теңгемен сомаға:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар.

4-параграф. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілелерін есеп айырысу күні бойынша есепке алу

16. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесі жасалған күні шартты міндеттемелер мен талаптар сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	6405	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар
Кт	6905	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер.

17. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесі банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағаланған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар
Кт	4703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын кірістер;

2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің оң бағамдық айырма сомасына:

Дт	5703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын шығыстар
Кт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер;

3) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының оң және теріс өзгеруі бойынша ең аз қалдық сомасына:

Дт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар.

18. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесін валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасын сату бойынша шартты міндеттемелер мен шартты талаптар сомасына:

Дт	6905	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер
Кт	6405	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар;

2) шетел валютасындағы және теңгемен сомаға, сондай-ақ шетел валютасын қайта бағалау сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар;

3) есептік бағам шетел валютасын сату бағамынан асып кеткен кезде:

Дт	5530	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шығыстар
Кт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер;

4) шетел валютасын сату бағамы есептік албағамнан асып кеткен кезде:

Дт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар
Кт	4530	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша кірістер;

5) бұрын жүргізілген қайта бағалауды қалпына келтіру:

Дт	2894	Спот операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	5703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын шығыстар;

немесе

Дт	4703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын кірістер
Кт	1894	Спот операциялары бойынша талаптар.

3-тарау. Салым операцияларының бухгалтерлік есебі

19. Банк салымына бастапқы және (немесе) қосымша ақша жарнасын салған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) банктік салымы шарты бойынша ақша сомасына:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1005	Банкоматтардағы және электрондық терминалдардағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	2021	Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талап етілгенге дейінгі салымдары
	2022	Шетелдік орталық банктердің талап етілгенге дейінгі салымдары
	2023	Басқа банктердің талап етілгенге дейінгі салымдары
	2121	Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мерзімді салымдары
	2122	Шетелдік орталық банктердің мерзімді салымдары
	2123	Басқа банктердің қысқа мерзімді (бір айға дейінгі) салымдары
	2124	Басқа банктердің қысқа мерзімді (бір жылға дейінгі) салымдары
	2125	Басқа банктерден бір түнге тартылған салымдар
	2127	Басқа банктердің ұзақ мерзімді салымдары
	2130	Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым
	2132	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір айдан аспайтын)
	2133	Басқа банктердің шартты салымдары
	2134	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2141	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2205	Жеке тұлғалардың талап етілгенге дейінгі салымдары
	2206	Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2207	Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2208	Жеке тұлғалардың шартты салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап етілгенге дейінгі салымдары
	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2214	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2215	Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2217	Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2218	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2219	Заңды тұлғалардың шартты салымдары
	2220	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2229	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы;

2) жеңілдік сомасына:

Дт	2140	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдік орталық банктерден, басқа банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан тартылған салымдар бойынша дисконт
	2239	Клиенттерден тартылған салымдар бойынша дисконт
Кт	2021	Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талап етілгенге дейінгі салымдары
	2022	Шетелдік орталық банктердің талап етілгенге дейінгі салымдары
	2023	Шетелдік орталық банктердің талап етілгенге дейінгі салымдары
	2121	Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мерзімді салымдары
	2122	Шетелдік орталық банктердің мерзімді салымдары
	2123	Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір айға дейінгі)
	2124	Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір жылға дейінгі)
	2125	Басқа банктерден бір түнге тартылған салымдар
	2127	Басқа банктердің ұзақ мерзімді салымдары
	2130	Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым
	2132	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір айдан аспайтын)
	2133	Басқа банктердің шартты салымдары
	2134	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2141	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2205	Жеке тұлғалардың талап етілгенге дейінгі салымдары
	2206	Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2207	Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2208	Жеке тұлғалардың шартты салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап етілгенге дейінгі салымдары
	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2214	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2215	Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2217	Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2218	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2219	Заңды тұлғалардың шартты салымдары
	2220	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2229	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы;

сыйлықақы сомасына:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	2139	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдік орталық банктерден, басқа банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан тартылған салымдар бойынша сыйлықақы
	2238	Клиенттерден тартылған салымдар бойынша сыйлықақы.

Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

20. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікке сәйкес банк салымы шарты бойынша сыйақы есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5121	Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талап етілмелі салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5122	Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мерзімді салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5123	Шетелдік орталық банктердің талап етілмелі салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5124	Шетелдік орталық банктердің мерзімді салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5125	Басқа банктердің талап етілмелі салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5126	Басқа банктердің қысқа мерзімді (бір айға дейінгі) салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5127	Басқа банктердің қысқа мерзімді (бір жылға дейінгі) салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5128	Басқа банктердің ұзақ мерзімді салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5130	Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5131	Басқа банктердің жинақ салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (бір айдан аспайтын)
	5132	Басқа банктердің жинақ салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (бір жылдан аспайтын)
	5133	Басқа банктердің шартты салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5139	Басқа банктердің жинақ салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (бір жылдан астам)
	5211	Клиенттердің талап етілмелі салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5215	Клиенттердің қысқа мерзімді салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5217	Клиенттердің ұзақ мерзімді салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5218	Клиенттердің жинақ салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (бір жылдан аспайтын)
	5219	Клиенттердің шартты салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5220	Клиенттердің жинақ салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (бір жылдан астам)
	5223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
Кт	2702	Басқа банктердің талап етілмелі салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2709	Басқа банктердің жинақ салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2712	Басқа банктердің мерзімді салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2713	Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым бойынша есептелген шығыстар
	2714	Басқа банктердің шартты салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2719	Клиенттердің шартты салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2720	Клиенттердің талап етілмелі салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2721	Клиенттердің мерзімді салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2723	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым бойынша есептелген шығыстар
	2724	Клиенттердің жинақ салымдары бойынша есептелген шығыстар.

21. Банк салымы шартында көзделген міндеттемелердің жалпы сомасына банк салымы бойынша есептелген сыйақы сомасын капиталдандыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2702	Басқа банктердің талап етілгенге дейінгі салымдары бойынша есептелген шығыс
	2709	Басқа банктердің жинақ салымдары бойынша есептелген шығыс
	2712	Басқа банктердің мерзімді салымдары бойынша есептелген шығыс
	2713	Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым бойынша есептелген шығыс
	2714	Басқа банктердің шартты салымдары бойынша есептелген шығыс
	2719	Клиенттердің шартты салымдары бойынша есептелген шығыс
	2720	Клиенттердің талап етілгенге дейінгі салымдары бойынша есептелген шығы
	2721	Клиенттердің мерзімді салымдары бойынша есептелген шығыс
	2723	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым бойынша есептелген шығыс
	2724	Клиенттердің жинақ салымдары бойынша есептелген шығыс
Кт	2021	Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талап етілгенге дейінгі салымдары
	2022	Шетелдік орталық банктердің талап етілгенге дейінгі салымдары
	2023	Басқа банктердің талап етілгенге дейінгі салымдары
	2121	Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мерзімді салымдары
	2122	Шетелдік орталық банктердің мерзімді салымдары
	2123	Басқа банктердің қысқа мерзімді (бір айға дейінгі) салымдары
	2124	Басқа банктердің қысқа мерзімді (бір жылға дейінгі) салымдары
	2125	Басқа банктерден бір түнге тартылған салымдар
	2127	Басқа банктердің ұзақ мерзімді салымдары
	2130	Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым
	2132	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір айдан аспайтын)
	2133	Басқа банктердің шартты салымдары
	2134	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2141	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2205	Жеке тұлғалардың талап етілгенге дейінгі салымдары
	2206	Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2207	Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2208	Жеке тұлғалардың шартты салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап етілгенге дейінгі салымдары
	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2214	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2215	Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2217	Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2218	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2219	Заңды тұлғалардың шартты салымдары
	2220	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2229	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы.

Ескерту. 21-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

22. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікке сәйкес банк салымы бойынша жеңілдіктер/сыйлықақылар амортизациясы кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) дисконт амортизациясы сомасына:

Дт	5138	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдік орталық банктерден, басқа банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан тартылған салымдар бойынша дисконт амортизациясы бойынша шығыстар
	5236	Клиенттерден тартылған салымдар бойынша дисконт амортизациясы бойынша шығыстар
Кт	2140	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдік орталық банктерден, басқа банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан тартылған салымдар бойынша дисконт
	2239	Клиенттерден тартылған салымдар бойынша дисконт;

2) сыйлықақы амортизациясы сомасына:

Дт	2139	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдік орталық банктерден, басқа банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан тартылған салымдар бойынша сыйлықақы
	2238	Клиенттерден тартылған салымдар бойынша сыйлықақы
Кт	4270	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдік орталық банктерден, басқа банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан тартылған салымдар бойынша сыйлықақы амортизациясы бойынша кірістер
	4440	Клиенттерден тартылған салымдар бойынша сыйлықақы амортизациясы бойынша кірістер.

Ескерту. 22-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

23. Банк салымы бойынша есептелген сыйақы сомасын төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2702	Басқа банктердің талап етілмелі салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2709	Басқа банктердің жинақ салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2712	Басқа банктердің мерзімді салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2713	Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым бойынша есептелген шығыстар
	2714	Басқа банктердің шартты салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2719	Клиенттердің шартты салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2720	Клиенттердің талап етілмелі салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2721	Клиенттердің мерзімді салымдары бойынша есептелген шығыстар
	2723	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым бойынша есептелген шығыстар
	2724	Клиенттердің жинақ салымдары бойынша есептелген шығыстар
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары.

24. Банк салымы сомасын енгізу күні салымшыға сыйақы төлеу кезінде төленген сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1792	Алынған заемдар мен салымдар бойынша сыйақыны алдын ала төлеу
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары.

№ 1792 "Алынған заемдар мен салымдар бойынша сыйақыны алдын ала төлеу" баланстық шоттағы қалдық есептеу әдісіне сәйкес шығысқа жатқызылуы тиіс.

25. Банк тартқан банк салымы бойынша салымшыға негізгі борыш сомасын қайтарған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2021	Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талап етілмелі салымдары
	2022	Шетелдік орталық банктердің талап етілмелі салымдары
	2023	Басқа банктердің талап етілмелі салымдары
	2121	Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мерзімді салымдары
	2122	Шетелдік орталық банктердің мерзімді салымдары
	2123	Басқа банктердің қысқа мерзімді (бір айға дейінгі) салымдары
	2124	Басқа банктердің қысқа мерзімді (бір жылға дейінгі) салымдары
	2125	Басқа банктерден бір түнге тартылған салымдар
	2127	Басқа банктердің ұзақ мерзімді салымдары
	2130	Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым
	2132	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір айдан аспайтын)
	2133	Басқа банктердің шартты салымдары
	2134	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2141	Басқа банктердің жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2205	Жеке тұлғалардың талап етілмелі салымдары
	2206	Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2207	Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2208	Жеке тұлғалардың шартты салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап етілмелі салымдары
	2214	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2215	Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2217	Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2218	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2219	Заңды тұлғалардың шартты салымдары
	2220	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2229	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам)
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1005	Банкоматтардағы және электрондық терминалдардағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары.

4-тарау. Қарыз операцияларының бухгалтерлік есебі

26. Теңгемен және шетел валютасымен банктік қарызды берген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) егер берілген банктік қарыздың сомасы өтелуге жататын банктік қарыздың сомасына тең болса:

нақты берілген ақша сомасына:

Дт	1301	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдары
	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1303	Басқа банктерге берілген овернайт заемдары
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1429	Клиенттерге берілген басқа да заемдар
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары;

банктік қарызды алған кезге дейін банктік қарызды алумен байланысты комиссиялық шығыстар түрінде клиент шеккен шығыстар сомасына (жеңілдік сомасына):

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1312	Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконт
	1434	Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт;

2) егер берілген банктік қарыз сомасы өтелуге тиіс банктік қарыз сомасынан аз болса:

нақты берілген ақша сомасына:

Дт	1301	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдары
	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1303	Басқа банктерге берілген овернайт заемдары
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1429	Клиенттерге берілген басқа да заемдар
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары;

өтелуге тиіс банктік қарыз сомасы мен берілген банктік қарыз сомасы арасындағы оң айырма сомасына:

Дт	1301	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдары
	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1303	Басқа банктерге берілген овернайт заемдары
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1429	Клиенттерге берілген басқа да заемдар
Кт	1312	Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконт
	1434	Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт.

Банктік қарыз шарты, кепіл шарттарының түпнұсқалары, кепіл затына құқық белгілейтін құжаттар № 7339 "Әр түрлі құндылықтар және құжаттар" баланстан тыс шотта 1 (бір) теңге шартты құны бойынша көрсетіледі.

26-1. Пайыздық мөлшерлемесі нарықтағыдан төмен банктік қарыз берген кезде байланысты емес тарапқа мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1301	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт қарыздары
	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1303	Басқа банктерге берілген овернайт қарыздары
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1429	Клиенттерге берілген басқа да қарыздар
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары

бір уақытта:

Дт	5071	Берілген қарыздарды модификациялауға байланысты олардың жалпы баланстық құнын түзету түріндегі және (немесе) пайыздың нарықтық емес мөлшерлемесі бойынша түзету түріндегі шығыстар
	5241	Клиенттерге берілген қарыздарды модификациялауға байланысты жалпы баланстық құнын түзету түріндегі және (немесе) пайыздың нарықтық емес мөлшерлемесі бойынша берілген қарыздарды түзету түріндегі шығыстар
Кт	1312	Басқа банктерге берілген қарыздар бойынша дисконт
	1434	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша дисконт

Банктік қарыз шарттары, кепіл шарттарының түпнұсқалары, кепіл затына құқық белгілейтін құжаттар № 7339 "Түрлі құндылықтар мен құжаттар" баланстан тыс шотында 1 (бір) теңге шартты құны бойынша көрсетіледі.

Ескерту. 4-тарау 26-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

27. Кепіл шарты және басқа да құжаттар негізінде банктік қарызды қамтамасыз етуге қабылданған мүлік құнының сомасына (теңгемен және сол сияқты шетел валютасымен) мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Кіріс

7250

Клиенттің міндеттемелерін қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік.

28. Егер қарыз алушының міндеттемелерін қамтамасыз ету ретінде кепілдік қабылданса, қабылданған кепілдік сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	6075	Қабылданған кепілдіктер бойынша ықтимал талаптар
Кт	6575	Қабылданған кепілдіктер бойынша талаптардың ықтимал азаюы.

29. Банктік қарыз бойынша қамтамасыз ету ретінде ақшаны қабылдаған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1005	Банкоматтардағы және электрондық терминалдардағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2013	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2205	Жеке тұлғалардың талап етілгенге дейінгі салымдары
	2206	Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2207	Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2208	Жеке тұлғалардың шартты салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап етілгенге дейінгі салымдары
	2214	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2215	Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2217	Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2218	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2219	Заңды тұлғалардың шартты салымдары
	2220	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2222	Арнайы мақсаттағы еншілес ұйымдардың салымдары
	2229	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам)
Кт	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2240	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету (кепілзат, кепілпұл) ретінде қабылданған ақшаны сақтау шоты.
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы

Ескерту. 29-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

30. Банк кредит желісін ашқан не банктік қарыз шартына сәйкес болашақта банктік қарыз берген кезде пайдаланылмаған лимит немесе берілмеген банктік қарыз сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	6125	Болашақта берілетін, қайтарып алынбайтын заемдар бойынша шартты талаптар
	6126	Болашақта берілетін, қайтарып алынатын заемдар бойынша шартты талаптар
Кт	6625	Болашақта берілетін, қайтарып алынбайтын заемдар бойынша шартты міндеттемелер
	6626	Болашақта берілетін, қайтарып алынатын заемдар бойынша шартты міндеттемелер.

Банктік қарыз шартына сәйкес банктік қарыздың кезекті сомасын берген кезде банктің болашақта банктік қарыздарын беру бойынша шартты міндеттемелері берілген банктік қарыз сомасына азайтылады және мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	6625	Болашақта берілетін, қайтарып алынбайтын заемдар бойынша шартты міндеттемелер
	6626	Болашақта берілетін, қайтарып алынатын заемдар бойынша шартты міндеттемелер
Кт	6125	Болашақта берілетін, қайтарып алынбайтын заемдар бойынша шартты талаптар
	6126	Болашақта берілетін, қайтарып алынатын заемдар бойынша шартты талаптар.

31. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікке сәйкес банктік қарыздар бойынша сыйақы және жеңілдік (дисконт) амортизациясын есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйақы есептеген кезде:

Дт	1730	Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер
	1740	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер
Кт	4301	Басқа банктерге берілген овердрафт заемдары бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер
	4302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер
	4303	Басқа банктерге берілген овернайт заемдары бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер
	4304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер
	4407	Клиенттерге факторинг бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер
	4411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер
	4417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер
	4428	Клиенттерге берілген өзге де заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;

2) дисконт амортизациясы кезінде:

Дт	1312	Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконт
	1434	Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт
Кт	4312	Басқа банктерге берілген қарыздар бойынша пайыздың тиімді мөлшерлемесі әдісімен танылатын пайыздық кірістерді түзетуден түскен кірістер
	4434	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша пайыздың тиімді мөлшерлемесі әдісімен танылатын пайыздық кірістерді түзету түріндегі кірістер

Ескерту. 31-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

32. Клиент банктік қарыз бойынша есептелген сыйақыны төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) ақша қолма-қол нысанда енгізілген кезде:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1005	Банкоматтардағы және электрондық терминалдардағы қолма-қол ақша
Кт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары;

2) қарыз алушы банктік қарыз бойынша есептелген сыйақы сомасын алдын ала төлеген кезде:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1005	Банкоматтардағы және электрондық терминалдардағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	2792	Берілген қарыздар бойынша сыйақыны және негізгі борышты алдын ала төлеу;

3) есептелген сыйақы бойынша берешекті өтеу кезінде:

Дт	2010	Корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы
	2792	Берілген қарыздар бойынша сыйақыны және негізгі борышты алдын ала төлеу
Кт	1730	Басқа банктерге берілген қарыздар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кіріс
	1740	Клиенттерге берілген қарыздар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кіріс.

Ескерту. 32-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

33. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, берілген банктік қарыздарды қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) банктік қарыздың әділ құны оның есептік құнынан асып кеткен кезде айырма сомасына:

Дт	1310	Басқа банктерге берілген заемның құнын оң түзету шоты
	1430	Клиенттерге берілген қарыздың әділ құнын оң түзету шоты
Кт	4310	Басқа банктерге берілген заемның құнын оң түзету түріндегі кірістер
	4430	Клиенттерге берілген заемның құнын оң түзету түріндегі кірістер;

2) банктік қарыздың есептік құны оның әділ құнынан асып кеткен кезде айырма сомасына:

Дт	5057	Басқа банктерге берілген заемның құнын теріс түзету түріндегі шығыстар
	5232	Клиенттерге берілген заемның құнын теріс түзету түріндегі шығыстар
Кт	1311	Басқа банктерге берілген заемның құнын теріс түзету шоты
	1431	Клиенттерге берілген заемның құнын теріс түзету шоты;

3) банктік қарыздың әділ құнын есептегі оң және теріс түзету сомасына:

Дт	1311	Басқа банктерге берілген заемның құнын теріс түзету шоты
	1431	Клиенттерге берілген қарыздың әділ құнын теріс түзету шоты
Кт	1310	Басқа банктерге берілген заемның құнын оң түзету шоты
	1430	Клиенттерге берілген қарыздың әділ құнын оң түзету шоты.";

Ескерту. 33-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

34. Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздар құны банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен қайта бағаланады және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) қарыздардың әділ құны олардың есептік құнынан асып кеткен кезде:

Дт	1332	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын заемдардың әділ құнын оң түзету шоты
Кт	3563	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын қарыздардың құнын қайта бағалау резервтері;

2) қарыздардың есептік құны олардың әділ құнынан асып кеткен кезде:

Дт	3563	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын қарыздардың құнын қайта бағалау резервтері
Кт	1333	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын заемдардың әділ құнын теріс түзету шоты;

3) қарыздардың әділ құнын есептегі оң (теріс) түзету сомасына:

Дт	1333	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын заемдардың әділ құнын теріс түзету шоты
Кт	1332	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын заемдардың әділ құнын оң түзету шоты.

Қарыздар бойынша қайта бағалау Нұсқаулықтың 31-тармағына сәйкес қарыздар бойынша сыйақы есептеліп, дисконт амортизациясынан кейін жүргізіледі.

35. Валюталық баламасы белгіленген теңгедегі банктік қарызды қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валютаны айырбастаудың нарықтық бағамы ұлғайған кезде:

Дт	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1424	Клиенттердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі
	1740	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер
	1741	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы
Кт	4705	Заемдардың валюталық баламасын белгілей отырып, теңгедегі заемдарды қайта бағалаудан болатын кіріс;

2) валюта айырбастаудың нарықтық бағамы азайған кезде:

Дт	5705	Заемдардың валюталық баламасын белгілей отырып, теңгедегі заемдарды қайта бағалаудан болатын шығыс
Кт	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1424	Клиенттердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі
	1740	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер
	1741	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы.

36. Егер банктік қарыз шартының талаптарында теңгемен банктік қарыз бойынша төлемдерді индекстеу көзделсе, банктік қарыз қалдықтарын егер банктік қарыз шартында өзгеше мерзімдер белгіленбесе, банктің есеп саясатында белгіленген мерзімдерде қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң индекстелген кезде:

Дт	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1740	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер
Кт	4703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын кірістер;

2) теріс индекстелген кезде:

Дт	5703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын шығыстар
Кт	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1740	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер.

37. Банктік қарыз бойынша негізгі борышты өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1005	Банкоматтардағы және электрондық терминалдардағы қолма-қол ақша
Кт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары,

бір мезгілде:

Дт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы
Кт	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыз
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыз
	1429	Клиенттерге берілген басқа да қарыз;

қолма-қол ақшалай емес нысанда ақша енгізілген жағдайда:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы
Кт	1301	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт қарызы
	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді қарыз
	1303	Басқа банктерге берілген овернайт қарызы
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді қарыз
	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыз
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыз
	1429	Клиенттерге берілген басқа да қарыз.

Ескерту. 37-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

.38. Кредиттік желіні ұсыну туралы шартқа сәйкес банктік қарыз бойынша негізгі борыш өтелген кезде болашақта банктік қарыздар беру бойынша банктің шартты міндеттемелері өтелген банктік қарыз сомасына ұлғайтылады және мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	6125	Болашақта берілетін, қайтарып алынбайтын заемдар бойынша шартты талаптар
	6126	Болашақта берілетін, қайтарып алынатын заемдар бойынша шартты талаптар
Кт	6625	Болашақта берілетін, қайтарып алынбайтын заемдар бойынша шартты міндеттемелер
	6626	Болашақта берілетін, қайтарып алынатын заемдар бойынша шартты міндеттемелер.

39. Банктік қарызды және сыйақыны толық өтеген, банктік қарыз бойынша қамтамасыз ету болып табылатын құжаттарды (банктік қарыз шартын, кепіл шартын, міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету шартын, сондай-ақ кепіл затына құқық белгілейтін құжаттарды, олардың техникалық құжаттамаларын және қарыз алушыға міндетті түрде қайтаруға жататын басқа да құжаттарды) және қабылданған кепіл құнын, қабылданған кепіл сомасын, ақшаны есептен шығарған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) кепіл затының құнын есептен шығарған кезде:

Шығыс

7250

Клиенттің міндеттемелерін қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік;

2) құжаттарды есептен шығарған кезде:

Шығыс

7339

Әртүрлі құндылықтар мен құжаттар;

3) қабылданған кепілдік сомасын есептен шығарған кезде:

Дт	6575	Қабылданған кепілдіктер бойынша талаптардың ықтимал азаюы
Кт	6075	Қабылданған кепілдіктер бойынша ықтимал талаптар;

4) банктік қарыз бойынша қамтамасыз ету болып табылатын ақшаны есептен шығарған кезде:

Дт	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2240	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету (кепілзат, кепілпұл) ретінде қабылданған ақшаны сақтау шоты
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2205	Жеке тұлғалардың талап етілгенге дейінгі салымдары
	2206	Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2207	Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2208	Жеке тұлғалардың шартты салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап етілгенге дейінгі салымдары
	2214	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2215	Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2217	Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
	2218	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам)
	2219	Заңды тұлғалардың шартты салымдары
	2220	Заңды тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан аспайтын)
	2222	Арнайы мақсаттағы еншілес ұйымдардың салымдары
	2229	Жеке тұлғалардың жинақ салымдары (бір жылдан астам).

Ескерту. 39-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

.40. Егер банктік қарыз шартында белгіленген мерзім басталған кезде қарыз алушы есептелген сыйақыны төлемесе, есептелген, бірақ төленбеген сыйақы сомасы мерзімі өткен активтер шотына жатқызылады және мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1731	Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы
	1741	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы
Кт	1730	Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер
	1740	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер.

41. Егер қарыз алушы мерзімі келген кезде банктік қарыз бойынша негізгі борышты өтемесе, өтелмеген негізгі борыштың сомасы мерзімі өткен активтердің шотына жатқызылады және мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1306	Басқа банктердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі
	1409	Клиенттердің факторинг бойынша мерзімі өткен берешегі
	1424	Клиенттердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі
Кт	1301	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдары
	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1303	Басқа банктерге берілген овернайт заемдары
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1429	Клиенттерге берілген басқа да заемдар.

42. Егер банктік қарыз шартында тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) есептеу көзделсе және тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл) "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес актив ұғымының анықтамасына сәйкес келсе, тұрақсыздық айыбының (айыппұлдың, өсімпұлдың) сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1879	Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл).
Кт	4900	Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл).

Ескерту. 42-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

.43. Егер банктік қарыз шартында қарыздар және қаржы лизингі бойынша негізгі борыштың мерзімі өткен бөлігіне, "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес актив ұғымының анықтамасына сәйкес келетін қарыздар мен қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы сомасына сыйақы есептеу көзделсе, мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1731	Басқа банктерге берілген қарыздар мен қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы
	1741	Клиенттерге берілген қарыздар мен қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы
Кт	4306	Басқа банктердің қарыздар бойынша мерзімі өткен берешегі бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер
	4424	Клиенттердің қарыздар бойынша мерзімі өткен берешегіне сыйақы алуға байланысты кірістер.

Ескерту. 43-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

44. Банктік қарыз бойынша мерзімі өткен сыйақыны және тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1005	Банкоматтардағы және электрондық терминалдардағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы
Кт	1731	Басқа банктерге берілген қарыз және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы
	1741	Клиенттерге берілген қарыз және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы
	1879	Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл).

Ескерту. 44-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

45. Банктік қарыз бойынша мерзімі өткен негізгі борышты төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1005	Банкоматтардағы және электрондық терминалдардағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы
Кт	1306	Басқа банктердің қарыз бойынша мерзімі өткен берешегі
	1409	Клиенттердің факторинг бойынша мерзімі өткен берешегі
	1424	Клиенттердің қарыз бойынша мерзімі өткен берешегі.

Ескерту. 45-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

46. Банктік қарыздар бойынша күтілетін кредиттік зияндарды жабуға арналған резервтер (провизиялар) құрған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5452	Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар
	5455	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар
Кт	1319	Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)
	1428	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)
	3564	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын заемдар бойынша күтілетін кредиттік зияндарға арналған резервтер (провизиялар).

47. Банктік қарыздар бойынша күтілетін кредиттік зияндарды жабуға арналған резервтер (провизиялар) азайған (жойылған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1319	Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)
	1428	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)
	3564	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын заемдар бойынша күтілетін кредиттік зияндарға арналған резервтер (провизиялар)
Кт	4952	Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер
	4955	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер.

48. Банк төленбеген мерзімі өткен банктік қарызды және ол бойынша сыйақыны банктің ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен және мерзімде баланстан есептен шығару туралы шешім қабылдаған жағдайда банктік қарыздың негізгі сомасына және төленбеген мерзімі өткен сыйақыға мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1319	Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)
	1428	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)
Кт	1306	Басқа банктердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі
	1424	Клиенттердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі
	1731	Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы
	1741	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы.

49. Банк әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын төленбеген мерзімі өткен банктік қарызды және ол бойынша сыйақыны банктің ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен және мерзімде баланстан есептен шығару туралы шешім қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	3564	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын заемдар бойынша күтілетін кредиттік зияндарға арналған резервтер (провизиялар)
Кт	3563	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын қарыздардың құнын қайта бағалау резервтері,

бір мезгілде:

Дт	1333	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын заемдардың әділ құнын теріс түзету шоты
Кт	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар.

49-1. Берілген қарыз бойынша ақша ағындарының елеусіз модификациясы кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) мерзімі өткен сыйақыны капиталдандыру сомасына:

Дт	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1429	Клиенттерге берілген басқа да қарыздар
Кт	1306	Басқа банктердің қарыздар бойынша мерзімі өткен берешегі
	1409	Клиенттердің факторинг бойынша мерзімі өткен берешегі
	1424	Клиенттердің қарыздар бойынша мерзімі өткен берешегі
	1731	Басқа банктерге берілген қарыздар мен қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы
	1741	Клиенттерге берілген қарыздар мен қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы;

2) қарыздың жалпы баланстық құнын теріс түзету сомасына:

Дт	5071	Берілген қарыздарды модификациялауға байланысты олардың жалпы баланстық құнын түзету және (немесе) берілген қарыздарды пайыздың нарықтық емес мөлшерлемесі бойынша берілген қарыздарды түзету кезінде туындайтын шығыстар
	5241	Клиенттерге берілген қарыздарды модификациялауға байланысты жалпы баланстық құнын түзету түріндегі және (немесе) пайыздың нарықтық емес мөлшерлемесі бойынша берілген қарыздарды түзету түріндегі шығыстар
Кт	1312	Басқа банктерге берілген қарыздар бойынша дисконт
	1434	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша дисконт

3) қарыздың жалпы баланстық құнын оң түзету сомасына:

Дт	1313	Басқа банктерге берілген қарыздар бойынша сыйлықақы
	1435	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша сыйлықақы
Кт	4313	Басқа банктерге берілген қарыздарды модификациялауға баланысты жалпы баланстық құнын түзету түріндегі кірістер
	4436	Клиенттерге берілген қарыздарды модификациялауға байланысты олардың жалпы баланстық құнын түзету кезінде туындайтын кірістер

4) ең аз қалдық сомасына қарыздар бойынша дисконт пен сыйлықақыға нетто жасау:

Дт	1312	Басқа банктерге берілген қарыздар бойынша дисконт
	1434	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша дисконт
Кт	1313	Басқа банктерге берілген қарыздар бойынша сыйлықақы
	1435	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша сыйлықақы.

Ескерту. 4-тарау 49-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

49-2. Иеленген немесе қалыптастырылған кредиттік-құнсызданған қарызды бастапқы тану кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) иеленетін немесе қалыптастырылатын кредиттік-құнсызданған қарыз үшін нақты берілген ақша сомасына:

Дт	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1429	Клиенттерге берілген басқа да қарыздар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар;
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары.

2) төленген сома мен қарыз шарты бойынша төленуге тиіс иеленген кредиттік-құнсызданған қарыз бойынша ақша ағындарының сомасы арасындағы теріс айырманы көрсететін сомаға:

Дт	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1429	Клиенттерге берілген басқа да қарыздар;
Кт	1312	Басқа банктерге берілген қарыздар бойынша дисконт
	1434	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша дисконт.

3) берілген сома мен қалыптастырылған кредиттік-құнсызданған қарыз бойынша қарыз шарты бойынша төленуге жататын ақша ағындарының сомасы арасындағы теріс айырма сомасына:

Дт	5071	Берілген қарыздарды модификациялауға байланысты олардың жалпы баланстық құнын түзету және (немесе) берілген қарыздарды пайыздың нарықтық емес мөлшерлемесі бойынша берілген қарыздарды түзету кезінде туындайтын шығыстар
	5241	Клиенттерге берілген қарыздарды модификациялауға байланысты жалпы баланстық құнын түзету түріндегі және (немесе) пайыздың нарықтық емес мөлшерлемесі бойынша берілген қарыздарды түзету түріндегі шығыстар
Кт	1312	Басқа банктерге берілген қарыздар бойынша дисконт
	1434	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша дисконт.

Ескерту. 4-тарау 49-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

49-3. Қолданыстағы проблемалық қарызды елеулі түрде модификациялау жолымен қолданыстағы қарыз қалыптастырылған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жасалады:

1) қолданыстағы қарызды тану тоқтатылған кезде:

Дт	1860	Банктік қызмет бойынша басқа да дебиторлар
	1312	Басқа банктерге берілген қарыздар бойынша дисконт
	1434	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша дисконт
	1319	Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)
	1428	Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)
Кт	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1429	Клиенттерге берілген басқа да қарыздар
	1435	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша сыйлықақы
	1313	Басқа банктерге берілген қарыздар бойынша сыйлықақы;

2) қалыптастырылған кредиттік-құнсызданған қарыз сомасына:

Дт	1302	Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1304	Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1407	Клиенттерге факторинг
	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
	1429	Клиенттерге берілген басқа да қарыздар
	5071	Берілген қарыздарды модификациялауға байланысты олардың жалпы баланстық құнын түзету және (немесе) берілген қарыздарды пайыздың нарықтық емес мөлшерлемесі бойынша берілген қарыздарды түзету кезінде туындайтын шығыстар
	5241	Клиенттерге берілген қарыздарды модификациялауға байланысты жалпы баланстық құнын түзету түріндегі және (немесе) пайыздың нарықтық емес мөлшерлемесі бойынша берілген қарыздарды түзету түріндегі шығыстар
Кт	1860	Банктік қызмет бойынша басқа да дебиторлар
	1312	Басқа банктерге берілген қарыздар бойынша дисконт
	1434	Клиенттерге берілген қарыздар бойынша дисконт
	4413	Олардың модификациясына байланысты берілген қарыздардың жалпы баланстық құнын түзету кезінде туындайтын кірістер
	4436	Клиенттерге берілген қарыздарды модификациялауға байланысты жалпы баланстық құнын түзету түріндегі кірістер

Ескерту. 4-тарау 49-3-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

5-тарау. Бағалы қағаздармен операциялардың бухгалтерлік есебі

1-параграф. Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған борыштық бағалы қағаздарды есепке алу

50. Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздарды сатып алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

әділ құнға (олардың номиналды құнынан аспайтын әділ құнға борыштық бағалы қағаздар бойынша):

Дт	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар,

бір мезгілде борыштық бағалы қағаздар бойынша мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйлықақы сомасына:

Дт	1206	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар;

2) дисконт сомасына:

Дт	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1205	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт;

3) алдыңғы ұстаушы есептеген сыйақы сомасына:

Дт	1744	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар.

51. Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақыны (тиесілі кіріс) және сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауды есептеген кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйақы (тиесілі кіріс) сомасына:

Дт	1744	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер
Кт	4201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;

2) амортизациялауға жататын сыйлықақы сомасына:

Дт	5305	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақыны амортизациялау бойынша шығыстар
Кт	1206	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы;

3) амортизациялауға жататын дисконт сомасына:

Дт	1205	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт
Кт	4202	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконтты амортизациялау бойынша кірістер.

52. Банктің есептік саясатында белгіленген мерзімділікпен әділ құны бойынша борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар құнына қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) бағалы қағаздардың әділ құны олардың есептік құнынан асып кеткен кезде:

Дт	1208	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты
Кт	4709	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнының өзгеруінен болатын кірістер;

2) бағалы қағаздардың есептік құны олардың әділ құнынан асып кеткен кезде:

Дт	5709	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын шығыстар
Кт	1209	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты;

3) бағалы қағаздардың әділ құнына есептелген оң (теріс) түзету сомасына:

Дт	1209	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты
Кт	1208	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты.

Нұсқаулықтың 51-тармағына сәйкес борыштық бағалы қағаздар бойынша жарияланған сыйақыны (тиесілі кірісті) және сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауды есептеу жүргізілгеннен кейін борыштық бағалы қағаздар бойынша қайта бағалау жүргізіледі.

52-1. Өзгерістері пайда немесе залал құрамында көрсетілетін, құны шетел валютасында көрсетілген әділ құны бойынша ескерілетін борыштық бағалы қағаздарды қайта бағалау кезінде валюталардың айырбастау бағамы бойынша мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

валюталардың айырбастау бағамы оң бағамдық айырма сомасына ұлғайған кезде:

Дт	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1206	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы
	1208	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты
	1744	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер
Кт	4703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын кірістер;

бір уақытта, теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт	5703	Шетел валютасын қайта бағалаудан шығыстар
Кт	1205	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт
	1209	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты;

валюталардың айырбастау бағамы теріс бағамдық айырма сомасына азайған кезде:

Дт	5703	Шетел валютасын қайта бағалаудан шығыстар
Кт	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1206	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы
	1208	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты
	1744	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер;

бір уақытта, оң бағамдық айырма сомасына:

Дт	1205	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт
	1209	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты
Кт	4703	Шетел валютасын қайта бағалаудан болатын кірістер.

Ескерту. 5-тарау 52-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

53. Эмитент бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны (тиесілі кірісті) өтеу кезінде алынған сыйақы (тиесілі кіріс) сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	1744	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер.

54. Борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздарды сату кезінде жарияланған сыйақыны, сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауды есептегеннен және әділ құны бойынша борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздарды қайта бағалағаннан кейін Нұсқаулықтың 51 және 52-тармақтарына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

Дт	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1206	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы;

2) амортизацияланбаған дисконт сомасына:

Дт	1205	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт
Кт	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар;

3) бағалы қағаздарды әділ құны бойынша жинақталған оң қайта бағалау сомасына:

Дт	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1208	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты;

4) бағалы қағаздарды әділ құны бойынша жинақталған теріс қайта бағалау сомасына:

Дт	1209	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты
Кт	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар;

5) әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1744	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер;

6) әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасы олардың есептік құнынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	4510	Бағалы қағаздарды сатып алу-сату бойынша кірістер;

7) әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың есептік құны бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

Дт	5510	Бағалы қағаздарды сатып алу-сату бойынша шығыстар
Кт	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар.

2-параграф. Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздарды есепке алу

55. Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздарды сатып алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

мәміле бойынша шығындарды ескере отырып әділ құнына (борыштық бағалы қағаздар бойынша осы қағаздардың номиналдық құнынан аспайтын әділ құнына):

Дт	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар,

бір мезгілде борыштық бағалы қағаздар бойынша мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйлықақы сомасына:

Дт	1454	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар;

2) дисконт сомасына:

Дт	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1453	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт;

3) алдыңғы ұстаушы есептеген сыйақы сомасына:

Дт	1746	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар.

56. Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар (артықшылық берілген акциялар) бойынша сыйақыны (тиесілі кірісті) және сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауды есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйақы (тиесілі кіріс) сомасына:

Дт	1746	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер
Кт	4452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;

2) амортизациялауға жататын сыйлықақы сомасына:

Дт	5306	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйлықақыны амортизациялау бойынша шығыстар
Кт	1454	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы;

3) амортизациялауға жататын дисконт сомасына:

Дт	1453	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт
Кт	4453	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша дисконтты амортизациялау бойынша кірістер.

57. Банктің есептік саясатында белгіленген мерзімділікпен әділ құны бойынша борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар құнына қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) бағалы қағаздардың әділ құны олардың есептік құнынан асып кеткен кезде:

Дт	1456	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты
Кт	3561	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері;

2) бағалы қағаздардың есептік құны олардың әділ құнынан асып кеткен кезде:

Дт	3561	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері
Кт	1457	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты;

3) бағалы қағаздардың әділ құнына есептелген оң (теріс) түзету сомасына:

Дт	1457	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты
Кт	1456	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты.

Нұсқаулықтың 56-тармағына сәйкес борыштық бағалы қағаздар бойынша жарияланған сыйақыға (тиесілі кіріске) және сыйлықақыға (дисконтқа) амортизациялауды есептеу жүргізілгеннен кейін борыштық бағалы қағаздар бойынша қайта бағалау жүргізіледі.

58. Эмитент борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны (тиесілі кірісті) өтеу кезінде алынған сыйақы (тиесілі кіріс) сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады

борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар бойынша:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	1746	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер.

59. Борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздарды сату кезінде жарияланған сыйақыны, сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауды есептегеннен және борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздардың әділ құны бойынша қайта бағалағаннан кейін Нұсқаулықтың 56 және 57-тармақтарына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) борыштық бағалы қағаздар бойынша:

амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

Дт	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1454	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы;

амортизацияланбаған дисконт сомасына:

Дт	1453	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт
Кт	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар;

2) борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар бойынша:

әділ құны бойынша бағалы қағаздарды жинақталған оң қайта бағалау сомасына:

Дт	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1456	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты;

әділ құны бойынша бағалы қағаздарды жинақталған теріс қайта бағалау сомасына:

Дт	1457	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты
Кт	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар;

әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздарды сату бойынша мәміле сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1746	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер;

әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасы олардың есептік құнынан асып кеткен жағдайда айырма сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	4510	Бағалы қағаздарды сатып алу-сату бойынша кірістер;

әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың есептік құны бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

Дт	5510	Бағалы қағаздарды сатып алу-сату бойынша шығыстар
Кт	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар;

күтілетін кредиттік зияндарға арналған резервтер (провизиялар) сомасына:

Дт	3562	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша күтілетін кредиттік зияндарға арналған резервтер (провизиялар)
Кт	3561	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері;

борыштық бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалаудан кірістер сомасына:

Дт	3561	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері
Кт	4733	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар құнының өзгеруінен болатын кірістер;

борыштық бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалаудан шығыстар сомасына:

Дт	5733	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар құнының өзгеруінен болатын шығыстар
Кт	3561	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері;

үлестік бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалаудан кірістер сомасына:

Дт	3561	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері
Кт	3599	Бөлінбеген таза пайда (жабылмаған зиян);

үлестік бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған шығыстар сомасына:

Дт	3599	Бөлінбеген таза пайда (жабылмаған зиян)
Кт	3561	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері.

60. Эмитент әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын борыштық бағалы қағаздарды өтеген кезде Нұсқаулықтың 56 және 57-тармақтарына сәйкес сыйақыны, сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауды есептеуді және борыштық бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалауды жүргізгеннен кейін мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) борыштық бағалы қағаздар эмитентінен түскен ақша сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1746	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер;

2) күтілетін кредиттік зияндарға арналған резервтер (провизиялар) сомасына:

Дт	3562	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша күтілетін кредиттік зияндарға арналған резервтер (провизиялар)
Кт	3561	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері;

3) борыштық бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалаудан кірістер сомасына:

Дт	3561	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері
Кт	4733	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар құнының өзгеруінен болатын кірістер;

4) борыштық бағалы қағаздарды әділ құны боынша қайта бағалаудан шығыстар сомасына:

Дт	5733	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар құнының өзгеруінен болатын шығыстар
Кт	3561	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері.

61. Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын борыштық бағалы қағаздар бойынша күтілетін кредиттік зияндарға резервтер (провизиялар) құру (ұлғайту) кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5464	Бағалы қағаздар бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар
Кт	3562	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша күтілетін кредиттік зияндарға арналған резервтер (провизиялар);

Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын борыштық қағаздар бойынша күтілетін кредиттік зияндарға резервтер (провизиялар) азайған (жойылған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	3562	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша күтілетін кредиттік зияндарға арналған резервтер (провизиялар)
Кт	4954	Бағалы қағаздар бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер.

3-параграф. Амортизацияланған құны бойынша сатып алынған бағалы қағаздарды есепке алу

62. Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын борыштық бағалы қағаздарды сатып алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) мәміле бойынша шығындарды ескере отырып, бағалы қағаздардың әділ құнына (олардың номиналды құнынан аспайтын):

Дт	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар;

2) сыйлықақы сомасына:

Дт	1483	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар;

3) дисконт сомасына:

Дт	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1482	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша дисконт;

4) алдыңғы ұстаушы есептеген сыйақы сомасына:

Дт	1745	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар.

63. Банктің есептік саясатында белгіленген кезеңділікпен сатып алынған борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйақыны және сыйлықақы (дисконт) амортизациясын есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйақы сомасына:

Дт	1745	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер
Кт	4481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;

2) сыйлықақы сомасына:

Дт	5308	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйлықақыны амортизациялау бойынша шығыстар
Кт	1483	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы;

3) дисконт сомасына:

Дт	1482	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша дисконт
Кт	4482	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша дисконтты амортизациялау бойынша кірістер.

64. Эмитент борыштық бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	1745	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер.

65. Борыштық бағалы қағаздарды сату кезінде борыштық бағалы қағаздардың жарияланған сыйақысы және сыйлықақысының (дисконтының) амортизациясы есептелгеннен кейін Нұсқаулықтың 63-тармағына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

Дт	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1483	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы;

2) амортизацияланбаған дисконт сомасына:

Дт	1482	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша дисконт
Кт	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар;

3) күтілетін кредиттік зияндарға қалыптастырылған резервтер (провизиялар) сомасына:

Дт	1486	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша резервтер (провизиялар)
Кт	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар;

4) амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздарды сату бойынша мәміле сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар
	1745	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер;

5) амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасы олардың есептік құнынан асып кеткен жағдайда айырма сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiндегi корреспонденттiк шот
	1052	Басқа банктердегi корреспонденттiк шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	4510	Бағалы қағаздарды сатып алу-сату бойынша кірістер;

6) амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздардың есепке алу құны бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда айырма сомасына:

Дт	5510	Бағалы қағаздарды сатып алу-сату бойынша шығыстар
Кт	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар;

66. Амортизацияланған құнмен есептелінетін борыштық бағалы қағаздар бойынша күтілетін кредиттік шығындарды жабуға арналған резервтер (провизиялар) құрған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5464	Бағалы қағаздар бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар
Кт	1486	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша резервтер (провизиялар).

67. Амортизацияланған құнмен есептелінетін борыштық бағалы қағаздар бойынша күтілетін кредиттік шығындарды жабуға арналған резервтер (провизиялар) азайған (жойылған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1486	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша резервтер (провизиялар)
Кт	4954	Бағалы қағаздар бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер.

68. Эмитент борыштық бағалы қағаздардың құнын өтеу кезінде жарияланған сыйақы және сыйлықақының немесе дисконттың амортизациясын есептегеннен кейін борыштық бағалы қағаздардың эмитентінен түскен ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар
	1745	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер.

69. Құнсызданған борыштық бағалы қағаздар қалыптастырылған резервтер (провизиялар) есебінен есептен шығарылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1486	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша резервтер (провизиялар)
Кт	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар
	1745	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер.

Дисконттың және (немесе) сыйлықақының амортизацияланбаған бөлігінің сомасына бухгалтерлік жазбалар Нұсқаулықтың 65-тармағына сәйкес жүзеге асырылады.

4-параграф. Банк айналысқа шығарған бағалы қағаздарды есепке алу

70. Банк бағалы қағаздарды айналысқа шығарған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) облигацияларды іске асыру сомасына (олардың номиналды құнынан аспайтын):

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	2301	Айналысқа шығарылған облигациялар
	2303	Айналысқа шығарылған басқа да бағалы қағаздар
	2406	Реттелген облигациялар;

2) сыйлықақы сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар
Кт	2304	Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы
	2403	Айналысқа шығарылған, реттелген облигациялар бойынша сыйлықақы;

3) дисконт сомасына:

Дт	2305	Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша дисконт
	2404	Айналысқа шығарылған, реттелген облигациялар бойынша дисконт
Кт	2301	Айналысқа шығарылған облигациялар
	2303	Айналысқа шығарылған басқа да бағалы қағаздар
	2406	Реттелген облигациялар.

71. Банктің есеп саясатында белгіленген мерзімділікпен банк айналысқа шығарған бағалы қағаздар бойынша сыйақы және сыйлықақы (жеңілдік) амортизациясын есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

сыйақы сомасына:

Дт	5301	Айналысқа шығарылған облигациялар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5303	Айналысқа шығарылған басқа да бағалы қағаздар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
	5406	Реттелген облигациялар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
Кт	2730	Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша есептелген шығыстар
	2756	Реттелген облигациялар бойынша есептелген шығыстар;

сыйлықақының амортизация сомасына есептелген шығыстар:

Дт	2304	Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы
	2403	Айналысқа шығарылған, реттелген облигациялар бойынша сыйлықақы
Кт	4454	Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақыны амортизациялау бойынша кірістер
	4455	Айналысқа шығарылған, реттелген облигациялар бойынша сыйлықақыны амортизациялау бойынша кірістер;

дисконттың амортизация сомасына:

Дт	5307	Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша дисконтты амортизациялау бойынша шығыстар
	5404	Айналысқа шығарылған, реттелген облигациялар бойынша дисконтты амортизациялау бойынша шығыстар
Кт	2305	Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша дисконт
	2404	Айналысқа шығарылған, реттелген облигациялар бойынша дисконт.

72. Банк айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны өтеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2730	Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша есептелген шығыстар
	2756	Реттелген облигациялар бойынша есептелген шығыстар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар.

73. Банк айналысқа шығарылған бағалы қағаздарды өтеу кезінде сыйақы және сыйлықақы/дисконт амортизациясын есептегеннен кейін банк төлеген ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2301	Айналысқа шығарылған облигациялар
	2303	Айналысқа шығарылған басқа да бағалы қағаздар
	2406	Реттелген облигациялар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2010	Корреспонденттік шоттар.

6-тарау. РЕПО және кері РЕПО операцияларының бухгалтерлік есебі

74. РЕПО операцияларын жүзеге асыру кезінде мәміле сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	2255	Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары.

75. "РЕПО" операциясы бойынша сыйақы түрінде шығыстарды есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5250	Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары бойынша шығыстар
Кт	2725	Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары бойынша есептелген шығыстар.

Ескерту. 75-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

76. РЕПО операциясы бойынша бұрын берілген бағалы қағаздарды алған кезде РЕПО операциясы бойынша сыйақы түрінде есептелген шығыстар сомасына және РЕПО операциясын жабу сомасына (осы мәміле жасалған кезде белгіленген мәмілелерді жабу құны) мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2255	Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары
	2725	Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары бойынша есептелген шығыстар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар.

77. Кері РЕПО операциясын жасаған кезде (бағалы қағаздарды сатып алу кезінде) операция сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1461	Бағалы қағаздармен "кері РЕПО" операциялары
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар.

78. "Кері РЕПО" операциясы бойынша сыйақыны есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1748	Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары бойынша есептелген кірістер
Кт	4465	Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары бойынша кірістер.

Ескерту. 78-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

78-1. Қабылдаушы тараптың қамтамасыз ету ретінде "кері РЕПО" операциясы бойынша қабылданған бағалы қағаздарды сатуы кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	2257	"РЕПО" операциясы бойынша қабылданған бағалы қағаздарды қайтару жөніндегі міндеттеме.

Ескерту. 6-тарау 78-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

78-2. Эмитенттен қамтамасыз ету ретінде "кері РЕПО" операциясы бойынша қабылданған бағалы қағаздар бойынша сыйақы алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	2256	"Кері РЕПО" операциялары бойынша берілген бағалы қағаздар бойынша алынған сыйақы түріндегі міндеттеме.

Ескерту. 6-тарау 78-2-тармақтарпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

78-3. Қамтамасыз ету ретінде "кері РЕПО" операциясы бойынша қабылданған бағалы қағаздарды қайтару жөніндегі міндеттемені қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

міндеттеме құнын теріс түзету сомасына:

Дт	5260	"Кері РЕПО" операциялары бойынша қабылданған бағалы қағаздарды қайтару бойынша міндеттемені қайта бағалаудан болған шығыстар
Кт	2257	"Кері РЕПО" операциясы бойынша қабылданған бағалы қағаздарды қайтару бойынша міндеттеме;

міндеттеме құнын оң түзету сомасына:

Дт	2257	"Кері РЕПО" операциясы бойынша қабылданған бағалы қағаздарды қайтару бойынша міндеттеме
Кт	4466	"Кері РЕПО" операциясы бойынша қабылданған бағалы қағаздарды қайтару жөніндегі міндеттемені қайта бағалаудан түскен кірістер.

Ескерту. 6-тарау 78-3-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

79. Кері РЕПО операциясы бойынша бұрын алған бағалы қағаздарды берген кезде кері РЕПО операциясы бойынша есептелген сыйақы сомасына және кері РЕПО операциясын жабу сомасына (осы мәміле жасалған кезде белгіленген мәмілелерді жабу құны) мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	1461	Бағалы қағаздармен "кері РЕПО" операциялары
	1748	Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары бойынша есептелген кірістер.

Ескерту. 79-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

7-тарау. Тазартылған қымбат металдарды сатып алу және сату операцияларының бухгалтерлік есебі

80. Тазартылған бағалы металдарды сатып алған кезде мәміле бойынша шығындарды ескере отырып сатып алу құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1011	Тазартылған бағалы металдар
	1012	Жолдағы тазартылған бағалы металдар
	1013	Металл шоттарда орналастырылған тазартылған бағалы металдар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар.

81. Егер сатып алынған тазартылған бағалы металдар ұйымның есеп саясатына сәйкес әділ құны бойынша қайта бағаланған жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) егер тазартылған бағалы металдардың әділ құны олардың есептік құнынан жоғары болса:

Дт	1011	Тазартылған бағалы металдар
	1012	Жолдағы тазартылған бағалы металдар
	1013	Металл шоттарда орналастырылған тазартылған бағалы металдар
Кт	4704	Тазартылған бағалы металдарды қайта бағалаудан болатын кірістер;

2) егер тазартылған бағалы металдардың есептік құны олардың әділ құнынан жоғары болса:

Дт	5704	Тазартылған бағалы металдарды қайта бағалаудан болатын шығыстар
Кт	1011	Тазартылған бағалы металдар
	1012	Жолдағы тазартылған бағалы металдар
	1013	Металл шоттарда орналастырылған тазартылған бағалы металдар.

82. Нұсқаулықтың 81-тармағына сәйкес тазартылған бағалы металдарды қайта бағалаудан кейін әділ құны бойынша сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) тазартылған бағалы металдарды есептен шығару сомасына:

Дт	5540	Тазартылған бағалы металдардың баланстық құнын есептен шығару бойынша шығыстар
Кт	1011	Тазартылған бағалы металдар
	1012	Жолдағы тазартылған бағалы металдар
	1013	Металл шоттарда орналастырылған тазартылған бағалы металдар;

2) тазартылған бағалы металдарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	4540	Тазартылған бағалы металдарды сатудан түскен кірістер.

8-тарау. Туынды қаржы құралдармен операциялардың бухгалтерлік есебі

1-параграф. Форвардтық мәмілелермен операцияларды есепке алу

83. Форвард мәмілесі жасалған күні базалық активті сатып алуға және/немесе сатуға арналған форвард мәмілесінің талаптарына сәйкес шартты талаптар және шартты міндеттемелер сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	6205	Бағалы қағаздар сатып алу бойынша шартты талаптар
	6305	Бағалы қағаздар сату бойынша шартты талаптар
	6350	Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты талаптар
	6405	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар
	6415	Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша шартты талаптар
Кт	6705	Бағалы қағаздар сатып алу бойынша шартты міндеттемелер
	6805	Бағалы қағаздар сату бойынша шартты міндеттемелер
	6850	Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты міндеттемелер
	6905	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер
	6915	Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер.

84. Банктің есеп саясатында белгіленген мерзімділікпен шетел валютасын сатып алу және/немесе сату бойынша форвард мәмілелерін әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) форвард мәмілесінің әділ құнын оң өзгерту сомасына:

Дт	1892	Форвард операциялары бойынша талаптар
Кт	4560	Бағалы қағаздар бойынша форвард операцияларын қайта бағалаудан болатын кірістер
	4570	Шетел валютасы бойынша форвард операцияларын қайта бағалаудан болатын кірістер
	4580	Тазартылған бағалы металдар бойынша форвард операцияларын қайта бағалаудан болатын кірістер
	4594	Басқа да туынды қаржы құралдарымен операцияларды қайта бағалаудан болатын кірістер;

2) форвард мәмілесінің әділ құнын теріс өзгерту сомасына:

Дт	5560	Бағалы қағаздар бойынша форвард операцияларын қайта бағалаудан болатын шығыстар
	5570	Шетел валютасындағы форвард операцияларын қайта бағалаудан болатын шығыстар
	5580	Тазартылған бағалы металдар бойынша форвард операцияларын қайта бағалаудан болатын шығыстар
	5594	Басқа да туынды қаржы құралдарымен операцияларды қайта бағалаудан болатын шығыстар;
Кт	2892	Форвард операциялары бойынша міндеттемелер;

3) форвард мәмілесінің әділ құнын оң/теріс түзету сомасына:

Дт	2892	Форвард операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1892	Форвард операциялары бойынша талаптар.

85. Ашық позицияны жабу және/немесе форвард мәмілесін орындау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) базалық активті сатып алуға және/немесе сатуға арналған форвард мәмілесінің талаптарына сәйкес шартты талаптар/міндеттемелер сомасына:

Дт	6705	Бағалы қағаздар сатып алу бойынша шартты міндеттемелер
	6805	Бағалы қағаздар сату бойынша шартты міндеттемелер
	6850	Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты міндеттемелер
	6905	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер
	6915	Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер
Кт	6205	Бағалы қағаздар сатып алу бойынша шартты талаптар
	6305	Бағалы қағаздар сату бойынша шартты талаптар
	6350	Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты талаптар
	6405	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар
	6415	Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша шартты талаптар;

2) банк немесе контрәріптес форвард мәмілесінің құнын (ашық позицияны ашу) нетто негізінде ақшамен өтеу кезінде:

форвард мәмілесінің теріс құны кезінде:

Дт	2892	Форвард операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары;

форвард мәмілесінің оң құны кезінде:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1892	Форвард операциялары бойынша талаптар;

3) базалық активті сатып алу бойынша форвард мәмілесін орындаған кезде:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар
	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	1892	Форвард операциялары бойынша талаптар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары;

4) базалық активті сату бойынша форвардтық мәмілені орындау кезінде:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2892	Форвард операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар.

2-параграф. Фьючерстік мәмілелер бойынша операцияларды есепке алу

86. Базалық активті сатып алуға немесе сатуға арналған фьючерстік мәмілені жасау күні фьючерстік мәмілелердің шарттарына сәйкес шартты талаптар мен шартты міндеттемелер сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	6210	Фьючерс операциялары бойынша шартты талаптар
Кт	6710	Фьючерс операциялары бойынша шартты міндеттемелер.

87. Фьючерстік мәмілелердің шарттарына сәйкес маржаны төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1852	Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен есеп айырысулар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары.

88. Базалық активті сатып алуға және (немесе) сатуға арналған фьючерстік мәмілені әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) фьючерстік мәміленің әділ құнын оң өзгерту сомасына:

Дт	1891	Фьючерс операциялары бойынша талаптар
Кт	4590	Қаржы фьючерстерін қайта бағалаудан болатын кірістер;

2) фьючерстік мәміленің әділ құнының теріс өзгеру сомасына:

Дт	5590	Қаржы фьючерстерін қайта бағалаудан болатын шығыстар
Кт	2891	Фьючерс операциялары бойынша міндеттемелер;

3) фьючерстік мәміленің әділ құны есептелетін оң (теріс) түзету сомасына:

Дт	2891	Фьючерс операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1891	Фьючерс операциялары бойынша талаптар.

89. Банк контрәріптестің пайдасына/контрәріптес банктің пайдасына маржа сомасын төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) банк қосымша төлеген маржа сомасына:

Дт	1852	Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен есеп айырысулар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары;

2) контрәріптестен алынған маржа сомасына:

Дт	1852	Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен есеп айырысулар
Кт	2852	Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен есеп айырысулар;

3) қор биржасында/брокерде ашылған шоттан есептеуге рұқсат етілген маржаны есептен шығару кезінде:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1852	Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен есеп айырысулар;

4) қор биржасы/брокер алған маржа сомасына:

Дт	2852	Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен есеп айырысулар
Кт	1852	Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен есеп айырысулар.

90. Фьючерстік мәміленің ашық позициясын жабу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) базалық активті сатып алуға және/немесе сатуға арналған фьючерстік мәміленің талаптарына сәйкес шартты талаптар және шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6710	Фьючерс операциялары бойынша шартты міндеттемелер
Кт	6210	Фьючерс операциялары бойынша шартты талаптар;

2) банк немесе контрәріптес фьючерс мәмілесінің құнын (ашық позицияны жабу) нетто негізінде ақшамен өтеу кезінде:

Дт	2891	Фьючерс операциялары бойынша міндеттемелер
	2852	Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен есеп айырысулар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	1852	Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен есеп айырысулар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары.

3-параграф. Опцион мәмілелері бойынша операцияларды есепке алу

91. Базалық активті сатып алуға/сатуға арналған "колл/пут" опционын сатып алу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған "колл/пут" опционының шарттарына сәйкес шартты талаптар және шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6225	Сатып алынған опцион операциялары - "колл/пут" бойынша шартты талаптар
Кт	6725	Сатып алынған опцион операциялары – "колл-пут" бойынша шартты міндеттемелер – қарсы шот;

2) сатып алынған "колл/пут" опционы бойынша төленген сыйлықақы сомасына:

Дт	1893	Опцион операциялары бойынша талаптар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары.

92. Банктің есеп саясатында белгіленген мерзімділікпен, сондай-ақ "колл/пут" опционын орындау күні сатып алынған "колл/пут" опционы әділ құны бойынша қайта бағаланады және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған "колл/пут" опционының әділ құнын оң өзгерту сомасына:

Дт	1893	Опцион операциялары бойынша талаптар
Кт	4591	Опцион операцияларын қайта бағалаудан болатын кірістер;

2) сатып алынған "колл/пут" опционының әділ құнын теріс өзгерту сомасына:

Дт	5591	Опцион операцияларын қайта бағалаудан болатын шығыстар
Кт	1893	Опцион операциялары бойынша талаптар.

93. Ашық позицияны жабу күні сатып алынған "колл/пут" опционын орындау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған "колл/пут" опционының шарттары бойынша шартты талаптар және шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6725	Сатып алынған опцион операциялары - "колл/пут" бойынша шартты міндеттемелер - қарсы шот
Кт	6225	Сатып алынған опцион операциялары - "колл/пут" бойынша шартты талаптар;

2) "колл/пут" опцион (ашық позицияны жабу) құнын ақшамен өтеу кезінде:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1893	Опцион операциялары бойынша талаптар;

3) сатып алынған "колл" опционының шарттары бойынша базалық активті сатып алу кезінде:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	1893	Опцион операциялары бойынша талаптар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары;

4) сатып алынған "пут" опционының шарттары бойынша базалық активті сату кезінде:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар
	1893	Опцион операциялары бойынша талаптар.

94. Базалық активті сатып алуға/сатуға арналған "колл/пут" опционын сату күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатылған "колл/пут" опционының талаптары бойынша шартты талаптардың және шартты міндеттемелердің сомасына:

Дт	6325	Сатылған опцион операциялары - "колл/пут" бойынша шартты талаптар - қарсы шот
Кт	6825	Сатылған опцион операциялары - "колл/пут" бойынша шартты міндеттемелер;

2) сатылған "колл/пут" опционы бойынша алынған сыйақы сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	2893	Опцион операциялары бойынша міндеттемелер.

95. Банктің есеп саясатымен белгіленген мерзімділікпен, сондай-ақ опцион мәмілесін орындау күні сатылған "колл/пут" опционының әділ құны бойынша қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатылған "колл/пут" опционының әділ құнының оң өзгеру сомасына:

Дт	2893	Опцион операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	4591	Опцион операцияларын қайта бағалаудан болатын кірістер;

2) сатылған "колл/пут" опционының әділ құнының теріс өзгеру сомасына:

Дт	5591	Опцион операцияларын қайта бағалаудан болатын шығыстар
Кт	2893	Опцион операциялары бойынша міндеттемелер.

96. Сатылған "колл/пут" опционын орындау кезінде ашық позицияны жабу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатылған "колл/пут" опционының талаптары бойынша шартты талаптар және шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6825	Сатылған опцион операциялары - "колл/пут" бойынша шартты міндеттемелер
Кт	6325	Сатылған опцион операциялары – "колл-пут" бойынша шартты талаптар – қарсы шот;

2) "колл/пут" опционының құнын ақшамен өтеу кезінде (ашық позицияны жабу):

Дт	2893	Опцион операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары;

3) сатылған "колл" опционының шарттары бойынша базалық активті сату кезінде:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2893	Опцион операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар;

4) сатылған "пут" опционының шарттары бойынша базалық активті сатып алу кезінде:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	1201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар
	1481	Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар
	2893	Опцион операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары.

4-параграф. Своп мәмілелерін есепке алу

97. Мәміле паспортының негізінде форвардты қосқанда спот талаптарымен кері сатумен шетелдік валютаны сатып алу бойынша валюталық своп мәмілесі жасалған күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) теңгемен және шетел валютасындағы талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар
Кт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер;

2) сатып алу бағамы есептік бағамнан төмен болған жағдайда:

Дт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар
Кт	4895	Своп операциялары бойынша кірістер;

3) сатып алу бағамы есептік бағамнан жоғары болған жағдайда:

Дт	5895	Своп операциялары бойынша шығыстар
Кт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер;

4) шетел валютасын кері сату бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	6405	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке шот)
Кт	6905	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке шот).

98. Своп мәмілесін ашу кезінде валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

сатып алынатын шетел валютасының сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар;

теңге сомасына:

Дт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары.

99. Валюталық своп мәмілесін әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң айырма сомасына:

Дт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар
Кт	4593	Своп операцияларын қайта бағалаудан болатын кірістер;

2) теріс айырма сомасына:

Дт	5593	Своп операцияларын қайта бағалаудан болатын шығыстар
Кт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер;

3) талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар.

100. Валюталық своп мәмілесін жабу кезінде валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

сатылатын шетел валютасы үшін алынатын теңге сомасына және сатылатын шетел валютасының сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	1895	Своп операциялары бойынша талаптар;

Шетел валютасын кері сату бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	6905	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке шот)
Кт	6405	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке шот).

101. Форвардты қосқанда спот талаптары бойынша кері сатып алумен шетелдік валютаны сату бойынша валюталық своп мәмілесі жасалған күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

шетел валютасын сату бойынша:

1) теңгемен және шетел валютасындағы талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар
Кт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер;

2) сату бағамы есептік бағамнан төмен болған жағдайда:

Дт	5895	Своп операциялары бойынша шығыстар
Кт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер;

3) сату бағамы есептік бағамнан жоғары болған жағдайда:

Дт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар
Кт	4895	Своп операциялары бойынша кірістер;

4) шетел валютасын кері сатып алу бойынша мәміле бағамы бойынша шетел валютасындағы шартты талаптар және теңгемен міндеттемелер сомасына:

Дт	6405	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке шот)
Кт	6905	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке шот).

102. Валюталық своп мәмілесін ашу кезінде валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатылатын шетел валютасының сомасына:

Дт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары;

сатылатын шетел валютасы үшін алынатын теңгедегі ақша сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар.

103. Валюталық своп мәмілесін әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң айырма сомасына:

Дт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар
Кт	4593	Своп операцияларын қайта бағалаудан болатын кірістер;

2) теріс айырма сомасына:

Дт	5593	Своп операцияларын қайта бағалаудан болатын шығыстар
Кт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер;

3) талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар.

104. Валюталық своп мәмілесін жабу кезінде валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасын сатып алуға жұмсалатын теңге сомасына және сатып алынатын шетел валютасының сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	1895	Своп операциялары бойынша талаптар;

2) Шетел валютасын кері сатып алу бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	6905	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке шот)
Кт	6405	Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке шот).

105. Пайыздық своп мәмілесін жасау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) пайыздық свопты сатып алу кезінде шартты талаптар мен шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6240	Пайыздық своп
Кт	6740	Пайыздық своп;

2) пайыздық свопты сату кезінде шартты талаптар мен шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6240	Пайыздық своп
Кт	6740	Пайыздық своп.

106. Пайыздық свопты әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң айырма сомасына:

Дт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар (пайыздық своп мәмілесі бойынша міндеттемелерді есепке алу үшін тиісті қосалқы шот)
Кт	4593	Своп операцияларын қайта бағалаудан болатын кірістер;

2) теріс айырма сомасына:

Дт	5593	Своп операцияларын қайта бағалаудан болатын шығыстар
Кт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер (пайыздық своп мәмілесі бойынша міндеттемелерді есепке алу үшін тиісті қосалқы шот);

пайыздық своп мәмілесінің әділ құнының есепте тұрған оң/теріс түзету сомасына:

Дт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер (пайыздық своп мәмілесі бойынша міндеттемелерді есепке алу үшін тиісті қосалқы шот)
Кт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар (пайыздық своп мәмілесі бойынша талаптарды есепке алу үшін тиісті қосалқы шот).

107. Пайыздық своп мәмілесі бойынша сыйақы есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) төленетін сыйақы сомасына:

Дт	5091	Басқа банктермен жүргізілетін операциялар бойынша сыйақы төлеуге байланысты басқа шығыстар
Кт	2727	Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша есептелген шығыстар;

2) алынатын сыйақы сомасына:

Дт	1753	Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша есептелген кірістер
Кт	4091	Басқа банктермен жүргізілетін операциялар бойынша сыйақы алуға байланысты басқа кірістер.

108. Кезеңдік төлемдерді пайыздық своп мәмілесінің талаптарына сәйкес жүргізу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

алынған сыйақы сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1753	Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша есептелген кірістер;

төленген сыйақы сомасына:

Дт	2727	Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша есептелген шығыстар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары.

109. Пайыздық своп мәмілесінің мерзімі өткен күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) пайыздық свопты сатып алу кезінде шартты талаптар мен шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6740	Пайыздық своп
Кт	6240	Пайыздық своп;

2) пайыздық свопты сату кезінде шартты талаптар мен шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6740	Пайыздық своп
Кт	6240	Пайыздық своп.

9-тарау. Хеджирлеу операцияларының бухгалтерлік есебі

1-параграф. Ақша ағындарын хеджирлеуді есепке алу

110. Ақша ағынының және сатып алынған/орналастырылған борыштық бағалы қағаздардың хеджирленуші баптың есебінде хеджирленуінің есебі хеджирлеу құралы есебінде жасалған пайыздық свопты пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Ақша ағынының басқа қаржы құралдарын пайдалану арқылы хеджирлеу жүзеге асырылған жағдайда бухгалтерлік есеп осы параграфта көзделген тәртіпте және тиісті қаржы құралдарын есепке алу үшін Нұсқаулықта көзделген баланстық шоттарды пайдалану арқылы жүзеге асырылады.

111. Сатып алынған актив немесе орналастырылған міндеттемелер бойынша сыйақы есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған актив бойынша:

Дт	1744	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер
	1746	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер
Кт	4201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер
	4452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы алумен байланысты кірістер;

2) орналастырылған міндеттеме бойынша:

Дт	5301	Айналысқа шығарылған облигациялар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
Кт	2730	Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша есептелген шығыстар.

112. Хеджирлеу құралын әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң айырма сомасына:

Дт	1895	Своп операциялары бойынша талаптар
Кт	3589	Басқа да қайта бағалау бойынша резервтер;

2) теріс айрыма сомасына:

Дт	3589	Басқа да қайта бағалау бойынша резервтер
Кт	2895	Своп операциялары бойынша міндеттемелер.

113. Хеджирленетін бап бойынша сыйақы түрінде есептелген кірісті алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	1744	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер
	1746	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер;

хеджирленетін бап бойынша есептелген шығыстарды төлеу бойынша:

Дт	2730	Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша есептелген шығыстар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар.

114. Своп мәмілесі бойынша кезеңдік есеп айырысуларды жүзеге асыру бойынша мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) контрагенттен алынған сомаға:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	4201	Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер
	4452	Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы алумен байланысты кірістер;

2) контрагентке төлем сомасына:

Дт	5301	Айналысқа шығарылған облигациялар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар.

2-параграф. Әділ құнды хеджирлеуді есепке алу

115. Әділ құнды хеджирлеуді есепке алу мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:

1) әділ құны бойынша хеджирлеу құралын қайта есептеуден алынған кірістер мен шығыстарды есепке алу Нұсқаулықтың 8-тарауында көзделген туынды қаржы құралдарын есепке алуға ұқсас жүзеге асырылады;

2) қаржылық есептілікте хеджирлеу құралдары бойынша кірістер мен шығыстар хеджирленетін баптан кірістер мен шығыстар ұсынылатын пайда мен зиян туралы есептің сол тұрақты бабында көрсетіледі. Хеджирлеу операциясының тиімді емес бөлігіне жататын кірістер мен шығыстар басқа да кірістер мен шығыстар бабында көрсетіледі.

116. Таза инвестицияларды хеджирлеуді есепке алу осы тарауда көзделген ақша ағындарын есепке алуға ұқсас жүзеге асырылады.

10-тарау. Төлем карточкаларымен және жол чектерімен операциялардың бухгалтерлік есебі

1-параграф. Төлем карточкаларымен операцияларды есепке алу

117. Төлем карточкаларын әзірлеуші ұйыммен жасалған төлем карточкаларын әзірлеу шартының негізінде төлем карточкаларын әзірлеу үшін ақы төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1867	Негізгі емес қызмет бойынша басқа да дебиторлар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2013	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары.

118. Төлем карточкаларын әзірлеуші ұйымнан немесе эмитент-банктен төлем карточкаларын алу кезінде алынған төлем карточкаларының құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5922	Негізгі емес қызметтен болатын басқа да шығыстар
Кт	1867	Негізгі емес қызмет бойынша басқа да дебиторлар.

119. клиенттің ағымдағы шотына ақшаны есептеу/аудару кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1005	Банкоматтар мен электронды терминалдардағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2013	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары.

120. Банк төлем карточкасына қызмет көрсеткені үшін және басқа да қызмет түрлері үшін комиссиялық сыйақы есептелген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1810	Есептелген комиссиялық кірістер
Кт	4608	Басқа да комиссиялық кірістер
	4619	Төлем карточкаларына қызмет көрсету үшін комиссиялық кірістер.

121. Банк төлем карточкасына қызмет көрсеткені үшін есептелген сыйақыны төлеу күні мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1810	Есептелген комиссиялық кірістер.

122. Клиент төлем карточкасын пайдалана отырып тауарларға және/немесе қызмет көрсетуге ақы төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2013	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары.

123. Төлем карточкасы дебеттік-кредиттік болған жағдайда ақшаны төлем карточкасы бойынша дебеттік қалдық шегінде ағымдағы шотқа/ағымдағы шоттан есептеу/есептен шығару бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алуды жүргізу Нұсқаулықтың 119-122-тармақтары аралығында көзделген тәртіпке ұқсас болады.

124. Клиентке кредиттік карточка беру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

комиссия сомасына:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2013	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	4608	Басқа да комиссиялық кірістер
	4619	Төлем карточкаларына қызмет көрсету үшін комиссиялық кірістер;

Клиенттерге берілген кредит лимитінің сомасына:

Дт	1403	Клиенттердің кредит карточкалары бойынша шоттар
Кт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары.

125. Кредиттік карточка бойынша құнсызданудан болған зияндардың орнын жабуға резервтер (провизиялар) құру кезінде Нұсқаулықтың 46-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

Бұдан былай резервтер (провизиялар) азайған, кредиттік карточка бойынша борышты өтеу немесе баланстан есептен шығарған кезде Нұсқаулықтың 47, 48-тармақтарында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

126. Клиент кредиттік карточка бойынша төлемді жүзеге асырған кезде ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2013	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары.

127. Кредиттік карточка бойынша берілген банктік қарыздар бойынша сыйақы есептелген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1740	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер
Кт	4403	Клиенттердің кредиттік карточкалары бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер.

128. Клиент банктік қарыз бойынша есептелген сыйақы сомасын банкке өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1005	Банкоматтардағы және электрондық терминалдардағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2013	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1403	Клиенттердің кредит карточкалары бойынша шоттар
	1740	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер.

129. Клиент пен банк арасында жасалған банктік қарыз шартының мерзімі аяқталғанда немесе бұзылғанда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1403	Клиенттердің кредит карточкалары бойынша шоттар.

2-параграф. Жол чектерімен операцияларды есепке алу

130. Жол чектерін сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1008	Жол чектеріндегі ақша
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2013	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары,

бір мезгілде баланстан тыс есепке алуда:

Кіріс

7339

Әртүрлі құндылықтар және құжаттар.

131. Жол чектерін сату кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
Кт	1008	Жол чектеріндегі ақша,

бір мезгілде баланстан тыс есепке алуда:

Шығыс

7339

Әртүрлі құндылықтар және құжаттар.

132. Жол чектерімен операциялар бойынша комиссиялық кіріс сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
Кт	4608	Басқа да комиссиялық кірістер.

133. Банк жол чектерін инкассоға қабылдаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) ақысы төленген жол чектері бланкілерінің шартты құндарын баланстан тыс есепке кіріске алу кезінде:

Кіріс

7339

Әртүрлі құндылықтар және құжаттар;

2) жол чектерімен операциялар бойынша комиссиялық кіріс сомасына:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
Кт	4608	Басқа да комиссиялық кірістер;

3) инкассоға қабылданған жол чектері бойынша келіп түскен және клиенттің ағымдағы шотына есептелген өтеу сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары;

4) жол чектері бланкілерінің шартты құны баланстан тыс есептен шығарылған кезде:

Шығыс

7339

Әртүрлі құндылықтар және құжаттар.

11-тарау. Банктік кепілдіктермен операциялардың бухгалтерлік есебі

1-параграф. Клиент міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етусіз берілетін банктік кепілдіктерді есепке алу

134. Клиенттің міндеттемесін қамтамасыз етусіз берілетін банктік кепілдіктерді беру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) берілген банктік кепілдік бойынша шартты талаптар және міндеттемелер сомасына:

Дт	6055	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал талаптар
Кт	6555	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал міндеттемелер;

2) шығарылған банктік кепілдіктің әділ құнына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	2869	Берілген кепілдіктер.

135. Шығарылған банктік кепілдіктер бойынша алғашқы танылған міндеттемелердің амортизациясы кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2869	Берілген кепілдіктер
Кт	4606	Кепілдіктермен операциялар қызмет көрсетулер үшін комиссиялық кірістер.

136. Банктік кепілдіктің қолданылу мерзімі өткен, кепілдік шарты жойылған немесе бұзылған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) берілген банктік кепілдік бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6555	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал міндеттемелер
Кт	6055	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал талаптар;

2) амортизацияланбаған комиссиялық сыйақы сомасына:

Дт	2869	Берілген кепілдіктер
Кт	4606	Кепілдіктермен операциялар қызмет көрсетулер үшін комиссиялық кірістер.

137. Берілген банктік кепілдік бойынша міндеттемелерді реттеу үшін резерв құру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	5465	Шартты міндеттемелер бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар
Кт	2869	Берілген кепілдіктер.

138. Берілген банктік кепілдік бойынша міндеттемелердің реттелуі бойынша бұрын танылған резервтің азаюы кезінде резервтің азаю сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2869	Берілген кепілдіктер
Кт	4958	Шартты міндеттемелер бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер.

139. Банк банктік кепілдік сомасын немесе оның бір бөлігін төлеу туралы кредитордың талабын алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

төлем сомасына:

Дт	2869	Берілген кепілдіктер
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары,

бір мезгілде, берілген банктік кепілдік бойынша шартты міндеттемелердің азаю сомасына:

Дт	6555	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал міндеттемелер
Кт	6055	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал талаптар.

Егер кепілдік шартының талаптарында клиент банк төлеген соманы оның кредиторының пайдасына өтеуі көзделген болса, мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1861	Кепілдіктер бойынша дебиторлар
Кт	4958	Шартты міндеттемелер бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер.

140. Клиент банктік кепілдік бойынша төленген соманы өтеу кезінде нақты алынған ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2205	Жеке тұлғалардың талап еткенге дейінгі салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап еткенге дейінгі салымдары
	2215	Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2217	Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
Кт	1861	Кепілдіктер бойынша дебиторлар.

2-параграф. Ақшаны кепілге қою арқылы берілген банктік кепілдіктерді есепке алу

141. Ақша кепілімен берілген банктік кепілдікті беру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

берілген банктік кепілдік бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6055	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал талаптар
Кт	6555	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал міндеттемелер;

кепілдік шарты бойынша клиенттің міндеттемелерін қамтамасыз ету ретінде қабылданған ақша сомасына:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2205	Жеке тұлғалардың талап еткенге дейінгі салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап еткенге дейінгі салымдары
	2215	Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2217	Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары
Кт	2223	Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым
	2240	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету (кепілзат, кепілпұл) ретінде қабылданған ақшаны сақтау шоты.

Сонымен бір мезгілде, банктің балансында банктік кепілдіктің әділ құнның сомасына Нұсқаулықтың 134-тармағының 2-тармақшасында көзделген бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады.

142. Банктің есеп саясаты белгілеген кезеңділікпен шығарылған өтелген (қамтамасыз етілген) банктік кепілдік бойынша алғашқы танылған міндеттеменің амортизациясы жүргізіледі және Нұсқаулықтың 135-тармағында көзделген бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады.

143. Банктік кепілдіктің кредиторларға талап қоймай қолданылу мерзімі өткен, кепілдік шарты жойылған немесе бұзылған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) кепілдік шарты бойынша клиенттің міндеттемесін қамтамасыз ету ретінде бұрын қабылданған ақша сомасына:

Дт	2223	Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым
	2240	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету (кепілзат, кепілпұл) ретінде қабылданған ақшаны сақтау шоты
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шоты
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2205	Жеке тұлғалардың талап еткенге дейінгі салымдары
	2211	Заңды тұлғалардың талап еткенге дейінгі салымдары
	2215	Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары
	2217	Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары;

2) берілген банктік кепілдік бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6555	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал міндеттемелер
Кт	6055	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал талаптар;

3) амортизацияланбаған комиссиялық сыйақы сомасына:

Дт	2869	Берілген кепілдіктер
Кт	4606	Кепілдіктермен операциялар қызмет көрсетулер үшін комиссиялық кірістер.

144. Банктік кепілдік сомасын төлеу туралы кредитордың талабын алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) ақы төлеу сомасына:

Дт	1861	Кепілдіктер бойынша дебиторлар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шоты
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары;

2) банк орындаған міндеттемелер сомасын кепілдік шарты бойынша клиенттің міндеттемесін қамтамасыз ету ретінде қабылданған ақша есебінен өтеу кезінде:

Дт	2223	Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын салым
	2240	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету (кепілзат, кепілпұл) ретінде қабылданған ақшаны сақтау шоты
Кт	1861	Кепілдіктер бойынша дебиторлар;

3) берілген кепілдік бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт	6555	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал міндеттемелер
Кт	6055	Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша ықтимал талаптар.

3-параграф. Клиенттің мүлкін (ақшаны қоспағанда) кепілге қою арқылы берілген банктік кепілдікті есепке алу

145. Клиенттің мүлігін (ақшаны қоспағанда) кепілге беру арқылы банктік кепілдікті беру кезінде Нұсқаулықтың 134-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар, сондай-ақ мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

кепілге салынған мүлік құнына:

Кіріс

7250

Клиенттің міндеттемелерін қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік;

кепіл затына құқықтарды белгілейтін құжаттардың (кепілдік шартының, банктік заемның, кепілдіктің түпнұсқалары және басқа құжаттар) шартты құнына:

Кіріс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

146. Банктік кепілдіктің қолданылу мерзімі өткен, кепілдік шарты жойылған немесе бұзылған кезде Нұсқаулықтың 136-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар, сондай-ақ мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

кепіл мүлігін есептен шығару бойынша:

Шығыс

7250

Клиенттің міндеттемелерін қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік;

кепіл затына құқықтар белгілейтін құжаттарды есептен шығару бойынша:

Шығыс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

147. Банк оның кредиторының пайдасына төлеген соманың клиенттің өтеуі бойынша берілген банктік кепілдік және дебиторлық берешек бойынша міндеттемелерді реттеу үшін резерв құру кезінде Нұсқаулықтың 137-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

148. Банк банктік кепілдік сомасын не оның бір бөлігін төлеу туралы кредитордың талабын алған кезде Нұсқаулықтың 139-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

149. Клиент банктік кепілдік бойынша төленген соманы өтеген кезде Нұсқаулықтың 140-тармағында көзделген бухгалтерлік жазба, сондай-ақ мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

кепілге салынған мүлікті есептен шығару бойынша:

Шығыс

7250

Клиенттің міндеттемелерін қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік;

кепіл затына құқықтарды белгілейтін құжаттарды есептен шығару бойынша:

Шығыс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

4-параграф. Берілген банктік кепілдіктер бойынша дебиторлық берешекті есепке алу

150. Банк кепілдік сомасын төлеу туралы кредитордың талабын қанағаттандыруының нәтижесінде туындаған дебиторлық берешекті қайта ресімдеу кезінде банк заемы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар
Кт	1861	Кепілдіктер бойынша дебиторлар.

151. Банктік кепілдіктер бойынша дебиторлық берешектің құнсыздануынан болған зияндардың орнын жабуға резервтер (провизиялар) құру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5453	Банк қызметіне байланысты дебиторлық берешек бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар
Кт	1877	Банк қызметіне байланысты дебиторлық берешек бойынша резервтер (провизиялар).

152. Шығарылған банктік кепілдіктер бойынша дебиторлық берешектің құнсыздануынан болған зияндардың орнын жабуға құрылған резервтердің (провизиялардың) азаюы кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1877	Банк қызметіне байланысты дебиторлық берешек бойынша резервтер (провизиялар)
Кт	4953	Банк қызметіне байланысты дебиторлық берешек бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер.

153. Шығарылған банктік кепілдіктер бойынша дебиторлық берешек құрылған резервтер (провизиялар) есебінен банктің ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен және мерзімде баланстан есептен шығарылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1877	Банк қызметіне байланысты дебиторлық берешек бойынша резервтер (провизиялар)
Кт	1861	Кепілдіктер бойынша дебиторлар.

12-тарау. Вексельдермен операциялардың бухгалтерлік есебі

1-параграф. Есепке қабылданған вексельдер бойынша операцияларды есепке алу

154. Вексельдерді есепке қабылдау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) есепке алынған вексель сомасына:

Дт	1405	Клиенттердің есепке алынған вексельдері
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар;

2) есепке алынған вексель бойынша дисконт сомасына:

Дт	1405	Клиенттердің есепке алынған вексельдері (бөлек жеке шот)
Кт	1432	Есепке алынған вексельдер бойынша дисконт;

3) есепке алынған вексель бойынша сыйлықақы сомасына:

Дт	1433	Есепке алынған вексельдер бойынша сыйлықақы
Кт	1405	Клиенттердің есепке алынған вексельдері;

4) алдыңғы вексель ұстаушылар есептеген сыйақы сомасына, есептелген вексель бойынша:

Дт	1406	Клиенттердің есепке алынған вексельдері бойынша алдыңғы вексель ұстаушылар есептеген сыйақы
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар,

бір мезгілде, кепіл затына құқық белгілейтін құжаттардың, клиентке міндетті қайтаруға жататын кепіл туралы шарттың және басқа құжаттардың түпнұсқасының 1 (бір) теңге шартты құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Кіріс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

155. Есепке алынған вексель бойынша дисконтты немесе сыйлықақыны амортизациялау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) есепке алынған вексель бойынша дисконт сомасына:

Дт	1432	Есепке алынған вексельдер бойынша дисконт
Кт	4405	Клиенттердің есепке алынған вексельдері бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;

2) есепке алынған вексельдер бойынша сыйлықақы сомасына:

Дт	5235	Есепке алынған вексельдер бойынша сыйлықақыны амортизациялау бойынша шығыстар
Кт	1433	Есепке алынған вексельдер бойынша сыйлықақы.

156. Есепке алынған вексельдер бойынша сыйақы есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1752	Есепке алынған вексельдер бойынша есептелген кірістер
Кт	4405	Клиенттердің есепке алынған вексельдері бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;

Есепке алынған вексельдер бойынша есептелген сыйақыны нақты алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	1406	Клиенттердің есепке алынған вексельдері бойынша алдыңғы вексель ұстаушылар есептеген сыйақы
	1752	Есепке алынған вексель бойынша есептелген кірістер.

157. Есепке алынған вексель бойынша төлем мерзімі басталған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	1405	Клиенттердің есепке алынған вексельдері
	1406	Клиенттердің есепке алынған вексельдері бойынша алдыңғы вексель ұстаушылар есептеген сыйақы
	1752	Есепке алынған вексельдер бойынша есептелген кірістер,

және бір мезгілде:

Шығыс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

158. Есепке алынған вексельді мерзімінен бұрын өтеу кезінде осы Нұсқаулықтың 157-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады, сондай-ақ мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) есепке алынған вексель бойынша толық есептелмеген дисконт сомасына:

Дт	1432	Есепке алынған вексель бойынша дисконт
Кт	1405	Клиенттердің есепке алынған вексельдері (бөлек жеке шот);

2) есепке алынған вексель бойынша толық есептелмеген сыйлықақы сомасына:

Дт	1405	Клиенттердің есепке алынған вексельдері
Кт	1433	Есепке алынған вексельдер бойынша сыйлықақы.

159. Вексельді индоссалау кезінде Нұсқаулықтың 158-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар, сондай-ақ мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

вексельдің есепке алу құнына және вексельді есепке алу құнынан асып кету сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	1405	Клиенттердің есепке алынған вексельдері
	4734	Басқа да қайта бағалаудан болатын кірістер,

және бір мезгілде:

Шығыс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

2-параграф. Вексель бойынша наразылық білдірілгеннен кейінгі операцияларды есепке алу

160. Төлеуші есепке алынған вексельге ақы төлемеген жағдайда вексель бойынша төлем мерзімі басталған кезде вексель бойынша наразылық жасалғаннан кейін мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) наразылық білдірілген вексель сомасына:

Дт	1425	Клиенттердің наразылық білдірілген вексельдері
Кт	1405	Клиенттердің есепке алынған вексельдері;

2) наразылық білдірілген вексельдер бойынша есептелген сыйақы сомасына:

Дт	1425	Клиенттердің наразылық білдірілген вексельдері
Кт	1752	Есепке алынған вексельдер бойынша есептелген кірістер;

3) наразылық білдірілген вексель бойынша төлеушінің келісімінсіз өндіріп алынған тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл) және комиссиялық кіріс сомасына:

Дт	1749	Басқа да мерзімі өткен сыйақы
	1818	Есептелген басқа да комиссиялық кірістер
	1879	Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)
Кт	4424	Клиенттердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер
	4608	Басқа да комиссиялық кірістер.

161. Вексель бойынша берешекті қайтармауға қатысты объективті белгілер болған кезде, вексель бойынша наразылық білдірілгеннен кейін наразылық білдірілген вексель бойынша жасалған резервтер (провизиялар) сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	5455	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар
Кт	1428	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар).

162. Наразылық білдірілген вексель бойынша берешекті өндіріп алу мүмкін болмаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

құрылған резервтердің (провизиялардың) есебінен берешекті есептен шығару сомасына:

Дт	1428	Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)
Кт	1425	Клиенттердің наразылық білдірілген вексельдері
	1749	Басқа да мерзімі өткен сыйақы
	1818	Есептелген басқа да комиссиялық кірістер
	1879	Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл),

және бір мезгілде:

Шығыс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

3-параграф. Домицильдендірілген вексельдерге ақы төлеу бойынша операцияларды есепке алу

163. Вексельдерді домицильдендіру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) домицильдендірілген вексельдер бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	6180	Вексельдер бойынша ықтимал талаптар
Кт	6680	Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер,

бір мезгілде, кепіл затына құқық белгілейтін құжаттардың, клиентке міндетті қайтаруға жататын кепіл туралы шарттың және басқа құжаттардың түпнұсқасының 1 (бір) теңге шартты құнына:

Кіріс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар;

2) домицилианттың міндеттемелерін қамтамасыз ретінде қабылданатын ақша сомасына:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2240	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету (кепілзат, кепілпұл) ретінде қабылданған ақшаны сақтау шоты;
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы

3) комиссиялық кіріс сомасына:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
Кт	4608	Басқа да комиссиялық кірістер.

Ескерту. 163-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

164. Домицилиат вексель бойынша төлем жасаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) вексель бойынша төлем сомасына:

Дт	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2240	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету (кепілзат, кепілпұл) ретінде қабылданған ақшаны сақтау шоты
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары;

2) домицилдендірілген вексель бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	6680	Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер
Кт	6180	Вексельдер бойынша ықтимал талаптар,

және бір мезгілде:

Шығыс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

Ескерту. 164-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

4-параграф. Вексельдерді инкассоға қабылдау бойынша операцияларды есепке алу

165. Вексельдерді инкассоға қабылдау кезінде кепіл затына құқық белгілейтін құжаттардың, клиентке міндетті қайтаруға жататын кепіл туралы шарттың және басқа құжаттардың түпнұсқасының 1 (бір) теңге шартты құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Кіріс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

166. Инкассоға қабылданған вексель бойынша төлемді алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

алынған төлем сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	4608	Басқа да комиссиялық кірістер,

және бір мезгілде:

Шығыс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

5-параграф. Вексельдерді авалирлеу бойынша операцияларды есепке алу

167. Вексельге аваль қою кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	6180	Вексельдер бойынша ықтимал талаптар
Кт	6680	Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер;

2) аваль бойынша міндеттемелерді қамтамасыз ету ретінде қабылданатын ақша сомасына:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2240	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету (кепілзат, кепілпұл) ретінде қабылданған ақшаны сақтау шоты;
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы

3) кепіл мүлкінің құнына:

Кіріс

7250

Клиенттің міндеттемелерін қамтамасыз етуге қабылданған мүлік (кепіл).

Сонымен бір мезгілде, кепіл затына құқық белгілейтін құжаттардың, клиентке міндетті қайтаруға жататын кепіл туралы шарттың және басқа құжаттардың түпнұсқасының 1 (бір) теңге шартты құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Кіріс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

Ескерту. 167-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

168. Авалирленген вексель бойынша төлемдерді жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	6680	Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер
Кт	6180	Вексельдер бойынша ықтимал талаптар;

2) аваль бойынша міндеттемелерді қамтамасыз ету ретінде бұрын қабылданған ақша сомасына:

Дт	2213	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымы
	2223	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын заңды тұлғалардың салымы
	2240	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету (кепілзат, кепілпұл) ретінде қабылданған ақшаны сақтау шоты
	2241	Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып табылатын жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымы
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары

3) кепіл мүлкінің құнына:

Шығыс

7250

Клиенттің міндеттемелерін қамтамасыз етуге қабылданған мүлік (кепіл).

Сонымен бір мезгілде, кепіл затына құқық белгілейтін құжаттардың, клиентке міндетті қайтаруға жататын кепіл туралы шарттың және басқа құжаттардың түпнұсқасының 1 (бір) теңге шартты құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Шығыс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

Ескерту. 168-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.11.2023 № 87 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

169. Мүлікпен (ақшаны қоспағанда) қамтамасыз етілген авалирленген вексельге ақы төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) авалирленген вексель бойынша ақы төлеу сомасына:

Дт	1861	Кепілдіктер бойынша дебиторлар
Кт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар;

2) авалирленген вексель бойынша банк орындаған міндеттеме сомасын өтеу кезінде:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1861	Кепілдіктер бойынша дебиторлар,

және бір мезгілде:

Шығыс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар;

кепіл мүлкінің құнына:

Шығыс

7250

Клиенттің міндеттемелерін қамтамасыз етуге қабылданған мүлік (кепіл);

3) авалирленген вексель бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	6680	Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер
Кт	6180	Вексельдер бойынша ықтимал талаптар.

170. Міндеттеме қамтамасыз етілмеген авалирленген вексельді есепке алу Нұсқаулықтың 11-тарауының 1-параграфында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

171. Мүлік кепілімен (ақшаны қоспағанда) қамтамасыз етілген авалирленген вексельді есепке алу Нұсқаулықтың 146 – 149-тармақтарында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

6-параграф. Вексельдерді делдалдық тәртіппен акцептеу бойынша операцияларды есепке алу

172. Вексельдерді делдалдық тәртіппен акцептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1)шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	6180	Вексельдер бойынша ықтимал талаптар
Кт	6680	Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер;

2) комиссия сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	2869	Берілген кепілдіктер.

173. Акцептелген вексельге ақы төлеу бойынша бастапқы танылған міндеттемені амортизациялау кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2869	Берілген кепілдіктер
Кт	4608	Басқа да комиссиялық кірістер.

174. Акцептелген вексель бойынша төлемді жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт	6680	Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер
Кт	6180	Вексельдер бойынша ықтимал талаптар;

2) амортизацияланбаған комиссиялық сыйақы сомасына:

Дт	2869	Берілген кепілдіктер
Кт	4606	Кепілдіктермен операциялар қызмет көрсетулер үшін комиссиялық кірістер.

175. Акцепттелген вексельге ақы төлеу бойынша міндеттемені реттеу үшін резервтер (провизиялар) жасау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	5465	Шартты міндеттемелер бойынша резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстар
Кт	2869	Берілген кепілдіктер,

және бір мезгілде, банк пен вексель ұстаушы арасында вексельді ақы төлеуге қабылдау туралы мәміленің шартында банк өзінің кредиторының пайдасына төлеген соманы клиенттің өтеуі көзделген жағдайларда оны құру кезінде жасалған резервтер (провизиялар) сомасынан аспайтын сомаға:

Дт	1861	Кепілдіктер бойынша дебиторлар
Кт	4958	Шартты міндеттемелер бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер.

176. Делдалдық тәртібімен акцептелген вексель бойынша төлемді жүзеге асыру кезінде акцептелген вексель бойынша ақы төлеу сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2869	Берілген кепілдіктер
	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
Кт	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар.

177. Акцептелген вексельге ақы төлеу бойынша банк орындаған міндеттеме сомасын өтеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1001	Кассадағы қолма-қол ақша
	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	1861	Кепілдіктер бойынша дебиторлар.

Шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	6680	Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер
Кт	6180	Вексельдер бойынша ықтимал талаптар.

12-1-тарау. Аккредитивтермен жүргізілген операциялардың бухгалтерлік есебі

Ескерту. Нұсқаулық 12-1-тараумен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.09.2022 № 81 (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-параграф. Жабылған импорттық аккредитивтермен операцияларды есепке алу

177-1. Эмитент банк клиенттің ағымдағы шотынан ақша аудару және оларды аккредитив бойынша есеп айырысуды жүзеге асыру үшін жабу шотында депозитке салу жолымен жабылған импорттық аккредитивті ашу кезінде аккредитивті жабу сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	2855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша кредиторлар.

177-2. Эмитент банк аккредитив талаптарын орындау кезінде жабылған импорттық аккредитив бойынша төлемді жүзеге асырған кезде және банкте аккредитивті орындау сомасына өтем болған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша кредиторлар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2013	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары.

177-3. Аккредитив бойынша өтемді қайтару сомасына жабылған импорттық аккредитив жойылған жағдайда клиентке мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша кредиторлар
Кт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары.

177-4. Жабылған импорттық аккредитив бойынша төлем орындаушы банк арқылы орындалған жағдайда орындаушы банктен тауар тиеу құжаттарын тексеру және олардың аккредитив талаптарына сәйкестігі туралы растауды алғаннан кейін аударым сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	1855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша дебиторлар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар.

177-5. Орындаушы банктен тиісті құжаттарды алғаны және аккредитив сомасын бенефициардың пайдасына аударғаны туралы растауды алғаннан кейін эмитент банк аккредитивті жабу сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:

Дт	2855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша кредиторлар
Кт	1855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша дебиторлар.

177-6. Аккредитив бойынша төлемді жүзеге асыру жолымен жабылған импорттық аккредитивтің күшін жойған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) орындаушы банктен импорттық аккредитив бойынша өтеудің аударылған сомасының түсу сомасына:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	1855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша дебиторлар;

2) аккредитив бойынша өтеу сомасын клиентке қайтарған кезде:

Дт	2855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша кредиторлар
Кт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары.

2-параграф. Жабылмаған импорттық аккредитивтермен операцияларды есепке алу

177-7. Эмитент банк жабылмаған импорттық аккредитив ашқан кезде аккредитив – импорттаушы клиенттің бұйрық берушісінің тапсырмасы бойынша аккредитив сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	6005	Шығарылған жабылмаған аккредитивтер бойынша ықтимал талаптар
Кт	6505	Шығарылған жабылмаған аккредитивтер бойынша ықтимал міндеттемелер.

177-8. Эмитент банк аккредитивті аккредитив талаптарына сәйкес орындаған кезде өкім, шарт немесе клиенттің өтініші негізінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) банк шығарған және төлеген аккредитив сомасына:

Дт	1855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша дебиторлар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар;

2) клиентке берілген қарыз сомасына және банк кредит ретінде берген ақша есебінен банк төлеген аккредитив сомасын өтеуге:

Дт	1411	Клиенттерге берілген қысқа мерзімді қарыздар
	1417	Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар
Кт	1855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша дебиторлар.

177-9. Берілген қарызды одан әрі есепке алу тәртібі Нұсқаулықтың 4-тарауында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

177-10. Эмитент банк жабылмаған импорттық аккредитивті орындаған кезде эмитент банкте аккредитивті жабу сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	6505	Шығарылған жабылмаған аккредитивтер бойынша ықтимал міндеттемелер
Кт	6005	Шығарылған жабылмаған аккредитивтер бойынша ықтимал талаптар.

177-11. Жабылмаған импорттық аккредитив жойылған жағдайда Нұсқаулықтың 177-10-тармағына ұқсас бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

3-параграф. Аккредитив бойынша комиссиялық сыйақыны есепке алу

177-12. Егер аккредитив талаптарында аккредитивтің қолданылу кезеңіне комиссиялық сыйақы көзделген болса, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) есептелген комиссиялық кірістер сомасына:

Дт	1822	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша есептелген комиссиялық кірістер
Кт	4612	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша комиссиялық кірістер;

2) есептелген комиссиялық сыйақыны өтеу кезінде:

Дт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың заңды шоттары
Кт	1822	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша есептелген комиссиялық кірістер;

3) егер аккредитив шарттарына сәйкес комиссиялық сыйақылар қызмет көрсетілген күні алынаса, алынатын комиссиялық сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	4612	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша комиссиялық кірістер.

177-13. Клиенттің (аппликанттың/бенефициардың) ақшалай қаражаты есебінен аккредитивтерге (оның ішінде аккредитивті растау үшін) қызмет көрсетуге байланысты қызметер бойынша басқа эмитент банктің, делдал банктің комиссияларын төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2013	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары.

177-14. Клиенттің (аппликанттың/бенефициардың) ағымдағы шотында ақшалай қаражат болмаған кезде клиенттің ақшалай қаражаты есебінен аккредитивтерге (оның ішінде аккредитивті растау үшін) қызмет көрсетуге байланысты қызметер бойынша басқа эмитент банктің, делдал банктің комиссияларын төлеу үшін мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша дебиторлар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2013	Басқа банктердің корреспонденттік шоттары.

177-15. Клиент делдал банкке төленген комиссиялық сыйақы бойынша банк шығыстарын өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары
Кт	1855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша дебиторлар.

4-параграф. Экспорттық аккредитивтермен операцияларды есепке алу

177-16. Экспорттық аккредитивті растау кезінде бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылмайды.

177-17. Бенефициардан экспортталатын тауар бойынша тауар тиеу құжаттары келіп түскен және олар аккредитив талаптарына сәйкес келген кезде қабылданған құжаттар 1 құжат – 1 теңге шартты бағалау бойынша кіріске алынады және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Кіріс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар;

және бір мезгілде (экспорттық аккредитив расталған жағдайда), аккредитив сомасына:

Дт	6025	Расталған жабылған аккредитивтер бойынша ықтимал талаптар
	6010	Расталған жабылмаған аккредитивтер бойынша ықтимал талаптар
Кт	6525	Расталған жабылған аккредитивтер бойынша ықтимал міндеттемелер
	6510	Расталған жабылмаған аккредитивтер бойынша ықтимал міндеттемелер.

177-18. Бенефициардың пайдасына аккредитивті орындау үшін шетелдік банктен өтеу сомасы түскен кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар
Кт	2855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша кредиторлар;

және бір мезгілде:

Дт	6525	Расталған жабылған аккредитивтер бойынша ықтимал міндеттемелер
	6010	Расталған жабылмаған аккредитивтер бойынша ықтимал талаптар
Кт	6025	Расталған жабылған аккредитивтер бойынша ықтимал талаптар
	6510	Расталған жабылмаған аккредитивтер бойынша ықтимал міндеттемелер.

177-19. Эмитент банкке аккредитив бойынша құжаттарды жіберген кезде банк мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асырады:

Шығыс

7339

Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар.

177-20. Орындаушы банк (бенефициар банк) құжаттардың аккредитивте көрсетілген талаптарға сәйкестігі туралы эмитент банктен растау алғаннан кейін бенефициарға аккредитив сомасын есептеген кезде есепке алу сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	2855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша кредиторлар
Кт	2203	Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары
	2204	Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары.

177-21. Аккредитивтің игерілмеген бөлігі шетелдік эмитент банкке қайтарылған жағдайда бенефициар банк аудару сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:

Дт	2855	Құжаттандырылған есеп айырысулар бойынша кредиторлар
Кт	1051	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот
	1052	Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар.

13-тарау. Қорытынды ережелер

178. Нұсқаулықта реттелмеген мәселелер, Қазақстан Республикасының заңнамасында және халықаралық қаржылық есептіліктің стандарттарында көзделген тәртіппен шешіледі.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2020 жылғы "__" _______ № __ қаулысына қосымша

Күші жойылды деп танылатын Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілерінің құрылымдық элементтерінің тізбесі

1. "Екінші деңгейдегі банктердің және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамының бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2007 жылғы 24 желтоқсандағы № 152 қаулысы (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5109 болып тіркелген).

2. "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Екінші деңгейдегі банктердің және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамының бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2007 жылғы 24 желтоқсандағы № 152 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2009 жылғы 24 тамыздағы № 80 қаулысы (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5802 болып тіркелген).

3. "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Екінші деңгейдегі банктердің және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамының бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2007 жылғы 24 желтоқсандағы № 152 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2011 жылғы 31 қаңтардағы № 4 қаулысы (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6796 болып тіркелген, 2011 жылғы 7 қазанда Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілер жинағында №11 жарияланған).

4. "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің кейбір нормативтік құқықтық актілеріне екінші деңгейдегі банктердің және "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамының бухгалтерлік есепті жүргізуі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2013 жылғы 25 ақпандағы № 63 қаулысының 1-тармағы (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8402 болып тіркелген, 2013 жылғы 20 маусымдағы "Заң газеті" газетінде № 90 (2465) жарияланған).

5. "Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне бухгалтерлік есепті жүргізу және қаржылық есептілік мәселелері бойынша өзгерістер енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 28 қарашадағы № 279 қаулысымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14738 болып тіркелген, 2017 жылғы 7 ақпанда Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкінде жарияланған) бекітілген Бухгалтерлік есепті жүргізу және қаржылық есептілік мәселелері бойынша өзгерістер енгізілетін Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілерінің тізбесінің 1-тармағы.

6. "Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне бухгалтерлік есепті жүргізу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 22 желтоқсандағы № 252 қаулысымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16262 болып тіркелген, 2018 жылғы 31 қаңтарда Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкінде жарияланған) бекітілген Бухгалтерлік есепті жүргізу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілерінің тізбесінің 2-тармағы.

7. "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының кейбір қаулыларына бухгалтерлік есеп жүргізу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 27 тамыздағы № 185 қаулысымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17439 болып тіркелген, 2018 жылғы 9 қазанда Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкінде жарияланған) бекітілген Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының бухгалтерлік есеп жүргізу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін кейбір қаулыларының тізбесінің 1-тармағы.

Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета банками второго уровня, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан, акционерным обществом "Банк Развития Казахстана" и ипотечными организациями и внесении изменений в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 22 сентября 2008 года № 79 "Об утверждении Типового плана счетов бухгалтерского учета для отдельных субъектов финансового рынка Республики Казахстан" и постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 1 июля 2011 года № 68 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета отдельными субъектами финансового рынка"

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 21 сентября 2020 года № 109. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 25 сентября 2020 года № 21275.

Примечание ИЗПИ!
Настоящее постановление вводится в действие с 16 декабря 2020 года.

В соответствии с подпунктом 63) части второй статьи 15 Закона Республики Казахстан "О Национальном Банке Республики Казахстан", подпунктами 1), 3-2) и 3-4) пункта 6 статьи 20 Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

Сноска. Преамбула - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по ведению бухгалтерского учета банками второго уровня, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан, акционерным обществом "Банк Развития Казахстана" и ипотечными организациями.

2. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 22 сентября 2008 года № 79 "Об утверждении Типового плана счетов бухгалтерского учета для отдельных субъектов финансового рынка Республики Казахстан" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5348, опубликовано 12 декабря 2008 года в Собрании актов центральных исполнительных и иных центральных государственных органов Республики Казахстан № 12) следующее изменение:

в Типовом плане счетов бухгалтерского учета для отдельных субъектов финансового рынка Республики Казахстан, утвержденном указанным постановлением:

пункт 1 изложить в следующей редакции:

"1. Настоящий Типовой план счетов бухгалтерского учета для отдельных субъектов финансового рынка Республики Казахстан (далее – План счетов) разработан в соответствии с Законом Республики Казахстан от 28 февраля 2007 года "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" и предназначен для группировки и текущего отражения элементов финансовой отчетности в стоимостном выражении единым накопительным пенсионным фондом, добровольными накопительными пенсионными фондами (далее – накопительные пенсионные фонды), организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций (за исключением ипотечных организаций и юридических лиц, ранее являвшихся дочерними банками), профессиональными участниками рынка ценных бумаг Республики Казахстан, организациями, осуществляющими микрофинансовую деятельность, страховыми брокерами (далее – организации) на счетах бухгалтерского учета для составления финансовой отчетности, а также для группировки и текущего отражения элементов отчетности по данным бухгалтерского учета в стоимостном выражении филиалами страховых брокеров - нерезидентов Республики Казахстан (далее – организации) на счетах бухгалтерского учета для составления отчетности по данным бухгалтерского учета.".

3. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 1 июля 2011 года № 68 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета отдельными субъектами финансового рынка" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 7121, опубликовано 5 октября 2011 года в газете "Юридическая газета" № 144 (2134) следующее изменение:

в Инструкции по ведению бухгалтерского учета отдельными субъектами финансового рынка, утвержденной указанным постановлением:

пункт 2 изложить в следующей редакции:

"2. Настоящая Инструкция детализирует ведение бухгалтерского учета операций по размещению собственных денег во вклады, займы, ценные бумаги, производные финансовые инструменты, аффинированные драгоценные металлы, иностранную валюту, операций хеджирования, а также операций РЕПО и обратного РЕПО единым накопительным пенсионным фондом, добровольными накопительными пенсионными фондами (далее – накопительные пенсионные фонды), организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций (за исключением ипотечных организаций и юридических лиц, ранее являвшихся дочерними банками), профессиональными участниками рынка ценных бумаг, организациями, осуществляющими микрофинансовую деятельность, страховыми брокерами и филиалами страховых брокеров - нерезидентов Республики Казахстан (далее – организация).".

4. Признать утратившими силу нормативные правовые акты Республики Казахстан, а также структурные элементы некоторых нормативных правовых актов Республики Казахстан по перечню согласно приложению к настоящему постановлению.

5. Департаменту бухгалтерского учета в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) совместно с Юридическим департаментом государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Национального Банка Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего постановления представление в Юридический департамент сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктом 2) настоящего пункта и пунктом 6 настоящего постановления.

6. Департаменту информации и коммуникаций – пресс-службе Национального Банка обеспечить в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего постановления направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания.

7. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Баймагамбетова А.М.

8. Настоящее постановление подлежит официальному опубликованию и вводится в действие с 16 декабря 2020 года.

Председатель Национального Банка Республики Казахстан

Е. Досаев

Утверждена постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 21 сентября 2020 года № 109

Инструкция по ведению бухгалтерского учета банками второго уровня, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан, акционерным обществом "Банк Развития Казахстана" и ипотечными организациями

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по ведению бухгалтерского учета банками второго уровня, филиалами банков-нерезидентов Республики Казахстан, акционерным обществом "Банк Развития Казахстана" и ипотечными организациями (далее – Инструкция) разработана в соответствии с подпунктом 63) части второй статьи 15 Закона Республики Казахстан "О Национальном Банке Республики Казахстан", подпунктами 1), 3-2), 3-4) пункта 6 статьи 20 Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", международными стандартами финансовой отчетности и детализирует ведение бухгалтерского учета банками второго уровня, филиалами банков - нерезидентов Республики Казахстан, акционерным обществом "Банк Развития Казахстана", юридическим лицом, ранее являвшимся дочерним банком, (далее – банки) и ипотечными организациями.

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

2. В Инструкции используются понятия, предусмотренные Гражданским кодексом Республики Казахстан (Общая часть), Гражданским кодексом Республики Казахстан (Особенная часть), Законом Республики Казахстан "О вексельном обращении в Республике Казахстан", постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 15 ноября 1999 года № 396 "Об утверждении Правил учета векселей банками второго уровня Республики Казахстан, филиалами банков - нерезидентов Республики Казахстан" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 1015) и постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 31 декабря 2015 года № 261 "Об утверждении Правил проведения операций с переводными и простыми векселями банками второго уровня, филиалами банков - нерезидентов Республики Казахстан и организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13071).

Сноска. Пункт 2 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Бухгалтерский учет операций, совершаемых банками, осуществляется в соответствии с требованиями международных стандартов финансовой отчетности и Инструкцией.

4. В Инструкции применяются методы учета типовых сделок покупки и продажи финансовых активов на дату заключения сделки и на дату расчетов по сделке в соответствии с требованиями международных стандартов финансовой отчетности. Выбор одного из указанных в настоящем пункте методов учета типовой сделки покупки и продажи финансовых активов определяется в учетной политике банка.

5. В случае если согласно договорным условиям аффинированные драгоценные металлы, размещенные на неаллокированных металлических счетах, соответствуют определению финансовых инструментов, определенных в международном стандарте финансовой отчетности (IAS) 32 "Финансовые инструменты: представление", бухгалтерский учет операций с аффинированными драгоценными металлами, размещенными на неаллокированных металлических счетах, ведется в соответствии с международным стандартом финансовой отчетности (IFRS) 9 "Финансовые инструменты".

6. Допускается использование внутрибанковских транзитных счетов и совершение дополнительных бухгалтерских записей в части, не противоречащей требованиям Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" и международных стандартов финансовой отчетности в порядке, предусмотренном внутренними документами банка, регламентирующими ведение бухгалтерского учета.

Допускается отражение сумм операций в иностранной валюте с использованием счетов валютной позиции и контрстоимости иностранной валюты.

Доходы и расходы в виде вознаграждения признаются с использованием метода эффективной ставки процента в соответствии с международным стандартом финансовой отчетности (IFRS) 9 "Финансовые инструменты".

Сноска. Пункт 6 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

Глава 2. Бухгалтерский учет дилинговых операций с иностранной валютой

Параграф 1. Учет сделок спот по покупке иностранной валюты по дате заключения сделки

7. В день заключения сделки спот по покупке иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму требований в иностранной валюте и на сумму обязательств в тенге по курсу покупки:

Дт	1894	Требования по операциям спот
Кт	2894	Обязательства по операциям спот,

одновременно на разницу, возникающую в случае отличия курса покупки иностранной валюты от учетного курса, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

при превышении курса покупки иностранной валюты над учетным курсом:

Дт	5530	Расходы по купле-продаже иностранной валюты
Кт	1894	Требования по операциям спот;

при превышении учетного курса над курсом покупки иностранной валюты:

Дт	1894	Требования по операциям спот
Кт	4530	Доходы по купле-продаже иностранной валюты.

8. При переоценке сделки спот по покупке иностранной валюты по рыночному курсу обмена валют с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму отрицательной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт	5703	Расходы от переоценки иностранной валюты
Кт	1894	Требования по операциям спот;

2) на сумму положительной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт	1894	Требования по операциям спот
Кт	4703	Доход от переоценки иностранной валюты.

9. На дату валютирования сделки спот по покупке иностранной валюты после проведения переоценки согласно пункту 8 Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму в тенге, перечисляемую за покупку иностранной валюты:

Дт	2894	Обязательства по операциям спот
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках;

2) на сумму приобретаемой иностранной валюты:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	1894	Требования по операциям спот.

Параграф 2. Учет сделок спот по покупке иностранной валюты по дате расчетов

10. В день заключения сделки спот по покупке иностранной валюты на сумму условных требований в иностранной валюте и на сумму условных обязательств в тенге осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	6405	Условные требования по купле-продаже иностранной валюты
Кт	6905	Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты.

11. При переоценке сделки спот по покупке иностранной валюты по рыночному курсу обмена валют с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму отрицательной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт	5703	Расходы от переоценки иностранной валюты
Кт	2894	Обязательства по операциям спот;

2) на сумму положительной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт	1894	Требования по операциям спот
Кт	4703	Доход от переоценки иностранной валюты;

3) на сумму наименьшего остатка по положительному и отрицательному изменению рыночного курса обмена валют:

Дт	2894	Обязательства по операциям спот
Кт	1894	Требования по операциям спот.

12. На дату валютирования сделки спот по покупке иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных обязательств и требований по покупке иностранной валюты:

Дт	6905	Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты
Кт	6405	Условные требования по купле-продаже иностранной валюты;

2) на сумму в тенге и иностранной валюты:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках;

3) при превышении курса покупки иностранной валюты над учетным курсом:

Дт	5530	Расходы по купле-продаже иностранной валюты
Кт	2894	Обязательства по операциям спот;

4) при превышении учетного курса над курсом покупки иностранной валюты:

Дт	1894	Требования по операциям спот
Кт	4530	Доходы по купле-продаже иностранной валюты;

5) сторнирование ранее проведенной переоценки:

Дт	2894	Обязательства по операциям спот
Кт	5703	Расходы от переоценки иностранной валюты;

или

Дт	4703	Доход от переоценки иностранной валюты
Кт	1894	Требования по операциям спот.

Параграф 3. Учет сделок спот по продаже иностранной валюты по дате заключения сделки

13. В день заключения сделки спот по продаже иностранной валюты на сумму требований и обязательств по курсу продажи осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму обязательств в иностранной валюте и на сумму требований в тенге:

Дт	1894	Требования по операциям спот
Кт	2894	Обязательства по операциям спот,

одновременно на разницу, возникающую в случае отличия курса продажи иностранной валюты от учетного курса, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

при превышении учетного курса над курсом продажи иностранной валюты:

Дт	5530	Расходы по купле-продаже иностранной валюты
Кт	2894	Обязательства по операциям спот;

при превышении курса продаж иностранной валюты над учетным курсом:

Дт	2894	Обязательства по операциям спот
Кт	4530	Доходы по купле-продаже иностранной валюты.

14. При переоценке сделки спот по продаже иностранной валюты по рыночному курсу обмена валют с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму отрицательной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт	2894	Обязательства по операциям спот
Кт	4703	Доход от переоценки иностранной валюты;

2) на сумму положительной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт	5703	Расходы от переоценки иностранной валюты
Кт	2894	Обязательства по операциям спот.

15. На дату валютирования сделки спот по продаже иностранной валюты после проведения переоценки согласно пункту 14 Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму реализуемой иностранной валюты:

Дт	2894	Обязательства по операциям спот
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках;

2) на сумму в тенге, полученную за реализацию иностранной валюты:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	1894	Требования по операциям спот.

Параграф 4. Учет сделок спот по продаже иностранной валюты по дате расчетов

16. В день заключения сделки спот по продаже иностранной валюты на сумму условных обязательств и условных требований осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	6405	Условные требования по купле-продаже иностранной валюты
Кт	6905	Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты.

17. При переоценке сделки спот по продаже иностранной валюты по рыночному курсу обмена валют с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму отрицательной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт	1894	Требования по операциям спот
Кт	4703	Доход от переоценки иностранной валюты;

2) на сумму положительной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт	5703	Расходы от переоценки иностранной валюты
Кт	2894	Обязательства по операциям спот;

3) на сумму наименьшего остатка по положительному и отрицательному изменению рыночного курса обмена валют:

Дт	2894	Обязательства по операциям спот
Кт	1894	Требования по операциям спот.

18. На дату валютирования сделки спот по продаже иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных обязательств и условных требований по продаже иностранной валюты:

Дт	6905	Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты
Кт	6405	Условные требования по купле-продаже иностранной валюты;

2) на сумму в иностранной валюте и тенге, а также на сумму переоценки иностранной валюты:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках;

3) при превышении учетного курса над курсом продажи иностранной валюты:

Дт	5530	Расходы по купле-продаже иностранной валюты
Кт	2894	Обязательства по операциям спот;

4) при превышении курса продаж иностранной валюты над учетным курсом:

Дт	1894	Требования по операциям спот
Кт	4530	Доходы по купле-продаже иностранной валюты;

5) сторнирование ранее проведенной переоценки:

Дт	2894	Обязательства по операциям спот
Кт	5703	Расходы от переоценки иностранной валюты;

или

Дт	4703	Доход от переоценки иностранной валюты
Кт	1894	Требования по операциям спот.

Глава 3. Бухгалтерский учет вкладных операций

19. При первоначальном и (или) дополнительных взносах денег в банковский вклад осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму денег по договору банковского вклада:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1005	Наличность в банкоматах и электронных терминалах
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	2021	Вклады до востребования Национального Банка Республики Казахстан
	2022	Вклады до востребования иностранных центральных банков
	2023	Вклады до востребования других банков
	2121	Срочные вклады Национального Банка Республики Казахстан
	2122	Срочные вклады иностранных центральных банков
	2123	Краткосрочные вклады других банков (до одного месяца)
	2124	Краткосрочные вклады других банков (до одного года)
	2125	Вклады, привлеченные от других банков на одну ночь
	2127	Долгосрочные вклады других банков
	2130	Вклад, являющийся обеспечением обязательств других банков
	2132	Сберегательные вклады других банков (не более одного месяца)
	2133	Условные вклады других банков
	2134	Сберегательные вклады других банков (не более одного года)
	2141	Сберегательные вклады других банков (более одного года)
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2206	Краткосрочные вклады физических лиц
	2207	Долгосрочные вклады физических лиц
	2208	Условные вклады физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2214	Сберегательные вклады физических лиц (не более одного года)
	2215	Краткосрочные вклады юридических лиц
	2217	Долгосрочные вклады юридических лиц
	2218	Сберегательные вклады юридических лиц (более одного года)
	2219	Условные вклады юридических лиц
	2220	Сберегательные вклады юридических лиц (не более одного года)
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2229	Сберегательные вклады физических лиц (более одного года)
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов;

2) на сумму скидки:

Дт	2140	Дисконт по вкладам, привлеченным от Национального Банка Республики Казахстан, иностранных центральных банков, других банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций
	2239	Дисконт по вкладам, привлеченным от клиентов
Кт	2021	Вклады до востребования Национального Банка Республики Казахстан
	2022	Вклады до востребования иностранных центральных банков
	2023	Вклады до востребования других банков
	2121	Срочные вклады Национального Банка Республики Казахстан
	2122	Срочные вклады иностранных центральных банков
	2123	Краткосрочные вклады других банков (до одного месяца)
	2124	Краткосрочные вклады других банков (до одного года)
	2125	Вклады, привлеченные от других банков на одну ночь
	2127	Долгосрочные вклады других банков
	2130	Вклад, являющийся обеспечением обязательств других банков
	2132	Сберегательные вклады других банков (не более одного месяца)
	2133	Условные вклады других банков
	2134	Сберегательные вклады других банков (не более одного года)
	2141	Сберегательные вклады других банков (более одного года)
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2206	Краткосрочные вклады физических лиц
	2207	Долгосрочные вклады физических лиц
	2208	Условные вклады физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2214	Сберегательные вклады физических лиц (не более одного года)
	2215	Краткосрочные вклады юридических лиц
	2217	Долгосрочные вклады юридических лиц
	2218	Сберегательные вклады юридических лиц (более одного года)
	2219	Условные вклады юридических лиц
	2220	Сберегательные вклады юридических лиц (не более одного года)
	2229	Сберегательные вклады физических лиц (более одного года)
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов;

на сумму премии:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	2139	Премия по вкладам, привлеченным от Национального Банка Республики Казахстан, иностранных центральных банков, других банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций
	2238	Премия по вкладам, привлеченным от клиентов.

Сноска. Пункт 19 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

20. При начислении вознаграждения по договору банковского вклада в соответствии с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5121	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по вкладам до востребования Национального Банка Республики Казахстан
	5122	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по срочным вкладам Национального Банка Республики Казахстан
	5123	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по вкладам до востребования иностранных центральных банков
	5124	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по срочным вкладам иностранных центральных банков
	5125	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по вкладам до востребования других банков
	5126	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по краткосрочным вкладам других банков (до одного месяца)
	5127	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по краткосрочным вкладам других банков (до одного года)
	5128	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по долгосрочным вкладам других банков
	5130	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по вкладу, являющемуся обеспечением обязательств других банков
	5131	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по сберегательным вкладам других банков (не более одного месяца)
	5132	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по сберегательным вкладам других банков (не более одного года)
	5133	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по условным вкладам других банков
	5139	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по сберегательным вкладам других банков (более одного года)
	5211	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по вкладам до востребования клиентов
	5215	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по краткосрочным вкладам клиентов
	5217	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по долгосрочным вкладам клиентов
	5218	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по сберегательным вкладам клиентов (не более одного года)
	5219	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по условным вкладам клиентов
	5220	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по сберегательным вкладам клиентов (более одного года)
	5223	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по вкладу, являющемуся обеспечением обязательств клиентов
Кт	2702	Начисленные расходы по вкладам до востребования других банков
	2709	Начисленные расходы по сберегательным вкладам других банков
	2712	Начисленные расходы по срочным вкладам других банков
	2713	Начисленные расходы по вкладу, являющемуся обеспечением обязательств других банков
	2714	Начисленные расходы по условным вкладам других банков
	2719	Начисленные расходы по условным вкладам клиентов
	2720	Начисленные расходы по вкладам до востребования клиентов
	2721	Начисленные расходы по срочным вкладам клиентов
	2723	Начисленные расходы по вкладу, являющемуся обеспечением обязательств клиентов
	2724	Начисленные расходы по сберегательным вкладам клиентов.

21. При капитализации суммы начисленного вознаграждения по банковскому вкладу на общую сумму обязательств, предусмотренную договором банковского вклада, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2702	Начисленные расходы по вкладам до востребования других банков
	2709	Начисленные расходы по сберегательным вкладам других банков
	2712	Начисленные расходы по срочным вкладам других банков
	2713	Начисленные расходы по вкладу, являющемуся обеспечением обязательств других банков
	2714	Начисленные расходы по условным вкладам других банков
	2719	Начисленные расходы по условным вкладам клиентов
	2720	Начисленные расходы по вкладам до востребования клиентов
	2721	Начисленные расходы по срочным вкладам клиентов
	2723	Начисленные расходы по вкладу, являющемуся обеспечением обязательств клиентов
	2724	Начисленные расходы по сберегательным вкладам клиентов
Кт	2021	Вклады до востребования Национального Банка Республики Казахстан
	2022	Вклады до востребования иностранных центральных банков
	2023	Вклады до востребования других банков
	2121	Срочные вклады Национального Банка Республики Казахстан
	2122	Срочные вклады иностранных центральных банков
	2123	Краткосрочные вклады других банков (до одного месяца)
	2124	Краткосрочные вклады других банков (до одного года)
	2125	Вклады, привлеченные от других банков на одну ночь
	2127	Долгосрочные вклады других банков
	2130	Вклад, являющийся обеспечением обязательств других банков
	2132	Сберегательные вклады других банков (не более одного месяца)
	2133	Условные вклады других банков
	2134	Сберегательные вклады других банков (не более одного года)
	2141	Сберегательные вклады других банков (более одного года)
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2206	Краткосрочные вклады физических лиц
	2207	Долгосрочные вклады физических лиц
	2208	Условные вклады физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2214	Сберегательные вклады физических лиц (не более одного года)
	2215	Краткосрочные вклады юридических лиц
	2217	Долгосрочные вклады юридических лиц
	2218	Сберегательные вклады юридических лиц (более одного года)
	2219	Условные вклады юридических лиц
	2220	Сберегательные вклады юридических лиц (не более одного года)
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2229	Сберегательные вклады физических лиц (более одного года)
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов.

Сноска. Пункт 21 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

22. При амортизации дисконта/премии по банковскому вкладу в соответствии с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму амортизации дисконта:

Дт	5138	Расходы по амортизации дисконта по вкладам, привлеченным от Национального Банка Республики Казахстан, иностранных центральных банков, других банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций
	5236	Расходы по амортизации дисконта по вкладам, привлеченным от клиентов
Кт	2140	Дисконт по вкладам, привлеченным от Национального Банка Республики Казахстан, иностранных центральных банков, других банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций
	2239	Дисконт по вкладам, привлеченным от клиентов;

2) на сумму амортизации премии:

Дт	2139	Премия по вкладам, привлеченным от Национального Банка Республики Казахстан, иностранных центральных банков, других банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций
	2238	Премия по вкладам, привлеченным от клиентов
Кт	4270	Доходы по амортизации премии по вкладам, привлеченным от Национального Банка Республики Казахстан, иностранных центральных банков, других банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций
	4440	Доходы по амортизации премии по вкладам, привлеченным от клиентов.

Сноска. Пункт 22 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

23. При выплате суммы начисленного вознаграждения по банковскому вкладу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2702	Начисленные расходы по вкладам до востребования других банков
	2709	Начисленные расходы по сберегательным вкладам других банков
	2712	Начисленные расходы по срочным вкладам других банков
	2713	Начисленные расходы по вкладу, являющемуся обеспечением обязательств других банков
	2714	Начисленные расходы по условным вкладам других банков
	2719	Начисленные расходы по условным вкладам клиентов
	2720	Начисленные расходы по вкладам до востребования клиентов
	2721	Начисленные расходы по срочным вкладам клиентов
	2723	Начисленные расходы по вкладу, являющемуся обеспечением обязательств клиентов
	2724	Начисленные расходы по сберегательным вкладам клиентов
Кт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц.

24. При выплате вкладчику вознаграждения в день внесения суммы банковского вклада на сумму выплаченного вознаграждения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1792	Предоплата вознаграждения по полученным займам и вкладам
Кт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц.

Остаток на балансовом счете № 1792 "Предоплата вознаграждения по полученным займам и вкладам" подлежит отнесению на расходы в соответствии с методом начисления.

25. При возврате вкладчику основной суммы долга по привлеченному банком банковскому вкладу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2021	Вклады до востребования Национального Банка Республики Казахстан
	2022	Вклады до востребования иностранных центральных банков
	2023	Вклады до востребования других банков
	2121	Срочные вклады Национального Банка Республики Казахстан
	2122	Срочные вклады иностранных центральных банков
	2123	Краткосрочные вклады других банков (до одного месяца)
	2124	Краткосрочные вклады других банков (до одного года)
	2125	Вклады, привлеченные от других банков на одну ночь
	2127	Долгосрочные вклады других банков
	2130	Вклад, являющийся обеспечением обязательств других банков
	2132	Сберегательные вклады других банков (не более одного месяца)
	2133	Условные вклады других банков
	2134	Сберегательные вклады других банков (не более одного года)
	2141	Сберегательные вклады других банков (более одного года)
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2206	Краткосрочные вклады физических лиц
	2207	Долгосрочные вклады физических лиц
	2208	Условные вклады физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
	2214	Сберегательные вклады физических лиц (не более одного года)
	2215	Краткосрочные вклады юридических лиц
	2217	Долгосрочные вклады юридических лиц
	2218	Сберегательные вклады юридических лиц (более одного года)
	2219	Условные вклады юридических лиц
	2220	Сберегательные вклады юридических лиц (не более одного года)
	2229	Сберегательные вклады физических лиц (более одного года)
Кт	1001	Наличность в кассе
	1005	Наличность в банкоматах и электронных терминалах
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц.

Глава 4. Бухгалтерский учет заемных операций

26. При выдаче банковского займа в тенге и иностранной валюте осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) если сумма предоставленного банковского займа равна сумме банковского займа, подлежащей погашению:

на сумму фактически предоставленных денег:

Дт	1301	Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков
	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1303	Займы овернайт, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам
Кт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц;

на сумму понесенных клиентом расходов в виде комиссионных расходов, связанных с получением банковского займа до момента получения банковского займа (на сумму скидки):

Дт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	1312	Дисконт по займам, предоставленным другим банкам
	1434	Дисконт по займам, предоставленным клиентам;

2) если сумма предоставленного банковского займа меньше суммы банковского займа, подлежащей погашению:

на сумму фактически предоставленных денег:

Дт	1301	Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков
	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1303	Займы овернайт, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам
Кт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц;

на сумму положительной разницы между суммой банковского займа, подлежащего погашению, и суммой предоставленного банковского займа:

Дт	1301	Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков
	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1303	Займы овернайт, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам
Кт	1312	Дисконт по займам, предоставленным другим банкам
	1434	Дисконт по займам, предоставленным клиентам.

Договоры банковского займа, оригиналы договоров залога, правоустанавливающие документы на предмет залога отражаются на внебалансовом счете № 7339 "Разные ценности и документы" по условной стоимости 1 (один) тенге.

26-1. При выдаче банковского займа по процентной ставке ниже рыночной не связанной стороне осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	1301	Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков
	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1303	Займы овернайт, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам
Кт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц;

одновременно:

Дт	5071	Расходы в виде корректировки валовой балансовой стоимости предоставленных займов в связи с их модификацией и (или) в виде корректировки по нерыночной ставке процента
	5241	Расходы в виде корректировки валовой балансовой стоимости в связи с модификацией займов, предоставленных клиентам, и (или) в виде корректировки займов, предоставленных по нерыночной ставке процента
Кт	1312	Дисконт по займам, предоставленным другим банкам
	1434	Дисконт по займам, предоставленным клиентам.

Договоры банковского займа, оригиналы договоров залога, правоустанавливающие документы на предмет залога отражаются на внебалансовом счете № 7339 "Разные ценности и документы" по условной стоимости 1 (один) тенге.

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 26-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

27. На основании договора залога и иных документов, на сумму стоимости имущества, принятого в обеспечение банковского займа (как в тенге, так и в иностранной валюте), осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Приход

7250

Имущество, принятое в обеспечение (залог) обязательств клиента.

28. Если в качестве обеспечения обязательств заемщика принимается гарантия, на сумму принятой гарантии осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	6075	Возможные требования по принятым гарантиям
Кт	6575	Возможное уменьшение требований по принятым гарантиям.

29. При принятии в качестве обеспечения обязательств по банковскому займу денег осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1005	Наличность в банкоматах и электронных терминалах
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2013	Корреспондентские счета других банков
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2206	Краткосрочные вклады физических лиц
	2207	Долгосрочные вклады физических лиц
	2208	Условные вклады физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
	2214	Сберегательные вклады физических лиц (не более одного года)
	2215	Краткосрочные вклады юридических лиц
	2217	Долгосрочные вклады юридических лиц
	2218	Сберегательные вклады юридических лиц (более одного года)
	2219	Условные вклады юридических лиц
	2220	Сберегательные вклады юридических лиц (не более одного года)
	2222	Вклады дочерних организаций специального назначения
	2229	Сберегательные вклады физических лиц (более одного года)
Кт	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2240	Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения (заклад, задаток) обязательств клиентов
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов.

Сноска. Пункт 29 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

30. При открытии банком кредитной линии либо предоставлении банковского займа в будущем в соответствии с договором банковского займа, на сумму неиспользованного лимита или непредоставленного банковского займа осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	6125	Условные требования по безотзывным займам, предоставляемым в будущем
	6126	Условные требования по отзывным займам, предоставляемым в будущем
Кт	6625	Условные обязательства по безотзывным займам, предоставляемым в будущем
	6626	Условные обязательства по отзывным займам, предоставляемым в будущем.

В случае предоставления очередной суммы банковского займа в соответствии с договором банковского займа производится уменьшение условных обязательств банка по предоставлению банковских займов в будущем на сумму предоставленного банковского займа и осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	6625	Условные обязательства по безотзывным займам, предоставляемым в будущем
	6626	Условные обязательства по отзывным займам, предоставляемым в будущем
Кт	6125	Условные требования по безотзывным займам, предоставляемым в будущем
	6126	Условные требования по отзывным займам, предоставляемым в будущем.

31. При начислении вознаграждения и амортизации скидки (дисконта) по банковским займам в соответствии с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при начислении вознаграждения:

Дт	1730	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1740	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
Кт	4301	Доходы, связанные с получением вознаграждения по займам овердрафт, предоставленным другим банкам
	4302	Доходы, связанные с получением вознаграждения по краткосрочным займам, предоставленным другим банкам
	4303	Доходы, связанные с получением вознаграждения по займам овернайт, предоставленным другим банкам
	4304	Доходы, связанные с получением вознаграждения по долгосрочным займам, предоставленным другим банкам
	4407	Доходы, связанные с получением вознаграждения по факторингу клиентам
	4411	Доходы, связанные с получением вознаграждения по краткосрочным займам, предоставленным клиентам
	4417	Доходы, связанные с получением вознаграждения по долгосрочным займам, предоставленным клиентам
	4428	Доходы, связанные с получением вознаграждения по прочим займам, предоставленным клиентам;

2) при амортизации дисконта:

Дт	1312	Дисконт по займам, предоставленным другим банкам
	1434	Дисконт по займам, предоставленным клиентам
Кт	4312	Доходы в виде корректировки процентных доходов, признаваемых методом эффективной ставки процента по займам, предоставленным другим банкам
	4434	Доходы в виде корректировки процентных доходов, признаваемых методом эффективной ставки процента по займам, предоставленным клиентам.

Сноска. Пункт 31 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

32. При оплате клиентом начисленного вознаграждения по банковскому займу осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при внесении денег в наличной форме:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1005	Наличность в банкоматах и электронных терминалах
Кт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц;

2) при предоплате заемщиком суммы начисленного вознаграждения по банковскому займу:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1005	Наличность в банкоматах и электронных терминалах
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
Кт	2792	Предоплата вознаграждения и основного долга по предоставленным займам;

3) при погашении задолженности по начисленному вознаграждению:

Дт	2010	Корреспондентские счета
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2792	Предоплата вознаграждения и основного долга по предоставленным займам
Кт	1730	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1740	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам.

Сноска. Пункт 32 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

33. При переоценке предоставленных банковских займов, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток, с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при превышении справедливой стоимости банковского займа над его учетной стоимостью, на сумму разницы:

Дт	1310	Счет положительной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам
	1430	Счет положительной корректировки справедливой стоимости займа, предоставленного клиентам
Кт	4310	Доходы в виде положительной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам
	4430	Доходы в виде положительной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам;

2) при превышении учетной стоимости банковского займа над его справедливой стоимостью, на сумму разницы:

Дт	5057	Расходы в виде отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам
	5232	Расходы в виде отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам
Кт	1311	Счет отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам
	1431	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости займа, предоставленного клиентам;

3) на сумму числящейся положительной и отрицательной корректировки справедливой стоимости банковского займа:

Дт	1311	Счет отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам
	1431	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости займа, предоставленного клиентам
Кт	1310	Счет положительной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам
	1430	Счет положительной корректировки справедливой стоимости займа, предоставленного клиентам.

Сноска. Пункт 33 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

34. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, производится переоценка стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при превышении справедливой стоимости займов над их учетной стоимостью:

Дт	1332	Счет положительной корректировки справедливой стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	3563	Резервы переоценки стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

2) при превышении учетной стоимости займов над их справедливой стоимостью:

Дт	3563	Резервы переоценки стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1333	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

3) на сумму числящейся положительной (отрицательной) корректировки справедливой стоимости займов:

Дт	1333	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1332	Счет положительной корректировки справедливой стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход.

По займам переоценка производится после проведения начисления вознаграждения и амортизации дисконта по займам в соответствии с пунктом 31 Инструкции.

35. При переоценке банковских займов в тенге с фиксацией валютного эквивалента осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при увеличении рыночного курса обмена валюты:

Дт	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1424	Просроченная задолженность клиентов по займам
	1740	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
	1741	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
Кт	4705	Доход от переоценки займов в тенге с фиксацией валютного эквивалента займов;

2) при уменьшении рыночного курса обмена валюты:

Дт	5705	Расход от переоценки займов в тенге с фиксацией валютного эквивалента займов
Кт	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1424	Просроченная задолженность клиентов по займам
	1740	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
	1741	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам.

36. Если условиями договора банковского займа предусмотрена индексация платежей по банковскому займу в тенге, производится переоценка остатков банковского займа в сроки, установленные учетной политикой банка, если иные сроки не установлены договором банковского займа, и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при положительной индексации:

Дт	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1740	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
Кт	4703	Доход от переоценки иностранной валюты;

2) при отрицательной индексации:

Дт	5703	Расходы от переоценки иностранной валюты
Кт	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1740	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам.

37. При погашении основного долга по банковскому займу осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1005	Наличность в банкоматах и электронных терминалах
Кт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц;

одновременно:

Дт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
Кт	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам;

в случае внесения денег в безналичной форме:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
Кт	1301	Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков
	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1303	Займы овернайт, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам.

Сноска. Пункт 37 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

38. При погашении основного долга по банковскому займу в соответствии с договором о предоставлении кредитной линии производится увеличение условных обязательств банка по предоставлению банковских займов в будущем на сумму погашенного банковского займа и осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	6125	Условные требования по безотзывным займам, предоставляемым в будущем
	6126	Условные требования по отзывным займам, предоставляемым в будущем
Кт	6625	Условные обязательства по безотзывным займам, предоставляемым в будущем
	6626	Условные обязательства по отзывным займам, предоставляемым в будущем.

39. При полном погашении банковского займа и вознаграждения, списании документов (договора банковского займа, договора гарантии, договора об обеспечении исполнения обязательств, а также правоустанавливающих документов на предмет залога, технической документации к нему и других документов, подлежащих обязательному возврату заемщику) и стоимости принятого залога, суммы принятой гарантии, денег, являющихся обеспечением по банковскому займу, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при списании стоимости предмета залога:

Расход

7250

Имущество, принятое в обеспечение (залог) обязательств клиента;

2) при списании документов:

Расход

7339

Разные ценности и документы;

3) при списании суммы принятой гарантии:

Дт	6575	Возможное уменьшение требований по принятым гарантиям
Кт	6075	Возможные требования по принятым гарантиям;

4) при списании денег, являющихся обеспечением по банковскому займу:

Дт	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2240	Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения (заклад, задаток) обязательств клиентов
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
Кт	1001	Наличность в кассе
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2206	Краткосрочные вклады физических лиц
	2207	Долгосрочные вклады физических лиц
	2208	Условные вклады физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
	2214	Сберегательные вклады физических лиц (не более одного года)
	2215	Краткосрочные вклады юридических лиц
	2217	Долгосрочные вклады юридических лиц
	2218	Сберегательные вклады юридических лиц (более одного года)
	2219	Условные вклады юридических лиц
	2220	Сберегательные вклады юридических лиц (не более одного года)
	2222	Вклады дочерних организаций специального назначения
	2229	Сберегательные вклады физических лиц (более одного года).";

Сноска. Пункт 39 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

40. Если при наступлении срока, установленного договором банковского займа, заемщик не оплатил начисленное вознаграждение, сумма начисленного, но не оплаченного вознаграждения относится на счета просроченных активов и осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1731	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1741	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
Кт	1730	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1740	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам.

41. Если при наступлении срока заемщик не погасил основной долг по банковскому займу, сумма непогашенного основного долга относится на счета просроченных активов и осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1306	Просроченная задолженность других банков по займам
	1409	Просроченная задолженность клиентов по факторингу
	1424	Просроченная задолженность клиентов по займам
Кт	1301	Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков
	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1303	Займы овернайт, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам.

42. Если договором банковского займа предусмотрено начисление неустойки (штрафа, пени) и неустойка (штраф, пеня) соответствует определению понятия актива согласно Закону Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", на сумму неустойки (штрафа, пени) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1879	Начисленная неустойка (штраф, пеня)
Кт	4900	Неустойка (штраф, пеня).

Сноска. Пункт 42 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

43. Если договором банковского займа предусмотрено начисление вознаграждения на просроченную часть основного долга по займам и финансовому лизингу, на сумму просроченного вознаграждения по займам и финансовому лизингу, соответствующему определению понятия актива согласно Закону Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1731	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1741	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
Кт	4306	Доходы, связанные с получением вознаграждения по просроченной задолженности других банков по займам
	4424	Доходы, связанные с получением вознаграждения по просроченной задолженности клиентов по займам.

Сноска. Пункт 43 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

44. При оплате просроченного вознаграждения и неустойки (штрафа, пени) по банковскому займу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1005	Наличность в банкоматах и электронных терминалах
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
Кт	1731	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1741	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
	1879	Начисленная неустойка (штраф, пеня).

Сноска. Пункт 44 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

45. При оплате просроченного основного долга по банковскому займу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1005	Наличность в банкоматах и электронных терминалах
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
Кт	1306	Просроченная задолженность других банков по займам
	1409	Просроченная задолженность клиентов по факторингу
	1424	Просроченная задолженность клиентов по займам.";

Сноска. Пункт 45 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

46. При создании (увеличении) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по банковским займам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5452	Расходы на формирование резервов (провизий) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	5455	Расходы на формирование резервов (провизий) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
Кт	1319	Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1428	Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
	3564	Резервы (провизии) под ожидаемые кредитные убытки по займам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход.

47. При уменьшении (аннулировании) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по банковским займам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1319	Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1428	Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
	3564	Резервы (провизии) под ожидаемые кредитные убытки по займам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	4952	Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	4955	Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам.

48. В случае принятия банком решения о списании с баланса неоплаченного просроченного банковского займа и вознаграждения по нему в порядке и сроки, установленные внутренними документами банка, на основную сумму банковского займа и неоплаченного просроченного вознаграждения осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	1319	Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1428	Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
Кт	1306	Просроченная задолженность других банков по займам
	1424	Просроченная задолженность клиентов по займам
	1731	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1741	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам.

49. В случае принятия банком решения о списании с баланса неоплаченного просроченного банковского займа, учитываемого по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, и вознаграждения по нему в порядке и сроки, установленные внутренними документами банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	3564	Резервы (провизии) под ожидаемые кредитные убытки по займам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	3563	Резервы переоценки стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход,

одновременно:

Дт	1333	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам.

49-1. При несущественной модификации денежных потоков по предоставленному займу осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму капитализации просроченного вознаграждения:

Дт	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам
Кт	1306	Просроченная задолженность других банков по займам
	1409	Просроченная задолженность клиентов по факторингу
	1424	Просроченная задолженность клиентов по займам
	1731	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1741	Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам;

2) на сумму отрицательной корректировки валовой балансовой стоимости займа:

Дт	5071	Расходы в виде корректировки валовой балансовой стоимости предоставленных займов в связи с их модификацией и (или) в виде корректировки по нерыночной ставке процента
	5241	Расходы в виде корректировки валовой балансовой стоимости в связи с модификацией займов, предоставленных клиентам, и (или) в виде корректировки займов, предоставленных по нерыночной ставке процента
Кт	1312	Дисконт по займам, предоставленным другим банкам
	1434	Дисконт по займам, предоставленным клиентам;

3) на сумму положительной корректировки валовой балансовой стоимости займа:

Дт	1313	Премия по займам, предоставленным другим банкам
	1435	Премия по займам, предоставленным клиентам
Кт	4313	Доходы в виде корректировки валовой балансовой стоимости в связи с модификацией займов, предоставленных другим банкам
	4436	Доходы в виде корректировки валовой балансовой стоимости в связи с модификацией займов, предоставленных клиентам;

4) неттирование дисконта и премии по займам на сумму наименьшего остатка:

Дт	1312	Дисконт по займам, предоставленным другим банкам
	1434	Дисконт по займам, предоставленным клиентам
Кт	1313	Премия по займам, предоставленным другим банкам
	1435	Премия по займам, предоставленным клиентам.

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 49-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

49-2. При первоначальном признании приобретенного или созданного кредитно-обесцененного займа осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму фактически предоставленных денег за приобретаемый или создаваемый кредитно-обесцененный заем:

Дт	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц;

2) на сумму отрицательной разницы между выплаченной суммой и суммой денежных потоков, подлежащих оплате по договору займа по приобретенному кредитно-обесцененному займу:

Дт	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам
Кт	1312	Дисконт по займам, предоставленным другим банкам
	1434	Дисконт по займам, предоставленным клиентам;

3) на сумму отрицательной разницы между выданной суммой и суммой денежных потоков, подлежащих оплате по договору займа по созданному кредитно-обесцененному займу:

Дт	5071	Расходы в виде корректировки валовой балансовой стоимости предоставленных займов в связи с их модификацией и (или) в виде корректировки по нерыночной ставке процента
	5241	Расходы в виде корректировки валовой балансовой стоимости в связи с модификацией займов, предоставленных клиентам, и (или) в виде корректировки займов, предоставленных по нерыночной ставке процента
Кт	1312	Дисконт по займам, предоставленным другим банкам
	1434	Дисконт по займам, предоставленным клиентам.

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 49-2 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

49-3. При создании кредитно-обесцененного займа путем существенной модификации действующего займа осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при прекращении признания действующего займа:

Дт	1860	Прочие дебиторы по банковской деятельности
	1312	Дисконт по займам, предоставленным другим банкам
	1434	Дисконт по займам, предоставленным клиентам
	1319	Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам
	1428	Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
Кт	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам
	1435	Премия по займам, предоставленным клиентам
	1313	Премия по займам, предоставленным другим банкам;

2) на сумму созданного кредитно-обесцененного займа:

Дт	1302	Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1304	Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам
	1407	Факторинг клиентам
	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
	1429	Прочие займы, предоставленные клиентам
	5071	Расходы в виде корректировки валовой балансовой стоимости предоставленных займов в связи с их модификацией и (или) в виде корректировки по нерыночной ставке процента
	5241	Расходы в виде корректировки валовой балансовой стоимости в связи с модификацией займов, предоставленных клиентам, и (или) в виде корректировки займов, предоставленных по нерыночной ставке процента
Кт	1860	Прочие дебиторы по банковской деятельности
	1312	Дисконт по займам, предоставленным другим банкам
	1434	Дисконт по займам, предоставленным клиентам
	4413	Доходы, возникающие при корректировке валовой балансовой стоимости предоставленных займов в связи с их модификацией
	4436	Доходы в виде корректировки валовой балансовой стоимости в связи с модификацией займов, предоставленных клиентам.";

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 49-3 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

Глава 5. Бухгалтерский учет операций с ценными бумагами

Параграф 1. Учет приобретенных ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток

50. При покупке долговых и (или) долевых ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на справедливую стоимость (по долговым ценным бумагам на справедливую стоимость, не превышающую их номинальную стоимость):

Дт	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета,

одновременно по долговым ценным бумагам осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму премии:

Дт	1206	Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета;

2) на сумму дисконта:

Дт	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1205	Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток;

3) на сумму вознаграждения, начисленного предыдущим держателем:

Дт	1744	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета.

51. При начислении вознаграждения (причитающегося дохода) и амортизации премии (дисконта) по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму вознаграждения (причитающегося дохода):

Дт	1744	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	4201	Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток;

2) на сумму премии, подлежащей амортизации:

Дт	5305	Расходы по амортизации премии по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1206	Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток

3) на сумму дисконта, подлежащего амортизации:

Дт	1205	Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	4202	Доходы по амортизации дисконта по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток.

52. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, производится переоценка стоимости долговых и (или) долевых ценных бумаг по справедливой стоимости, и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при превышении справедливой стоимости ценных бумаг над их учетной стоимостью:

Дт	1208	Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	4709	Доходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток;

2) при превышении учетной стоимости ценных бумаг над их справедливой стоимостью:

Дт	5709	Расходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1209	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток;

3) на сумму числящейся положительной (отрицательной) корректировки справедливой стоимости ценных бумаг:

Дт	1209	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1208	Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток.

По долговым ценным бумагам переоценка производится после проведения начисления объявленного вознаграждения (причитающегося дохода) и амортизации премии (дисконта) по долговым ценным бумагам в соответствии с пунктом 51 Инструкции.

52-1. При переоценке долговых ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости, изменения которой отражаются в составе прибыли или убытка, стоимость которых выражена в иностранной валюте, по обменному курсу валют осуществляются следующие бухгалтерские записи:

при увеличении обменного курса валют на сумму положительной курсовой разницы:

Дт	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1206	Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1208	Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1744	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	4703	Доход от переоценки иностранной валюты;

одновременно, на сумму отрицательной курсовой разницы:

Дт	5703	Расходы от переоценки иностранной валюты
Кт	1205	Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1209	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток;

при уменьшении обменного курса валют на сумму отрицательной курсовой разницы:

Дт	5703	Расходы от переоценки иностранной валюты
Кт	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1206	Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1208	Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1744	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток;

одновременно, на сумму положительной курсовой разницы:

Дт	1205	Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1209	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	4703	Доход от переоценки иностранной валюты.

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 52-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

53. При погашении эмитентом начисленного вознаграждения (причитающегося дохода) по ценным бумагам на сумму полученного вознаграждения (причитающегося дохода) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	1744	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток.

54. При продаже долговых и (или) долевых ценных бумаг после начисления объявленного вознаграждения, амортизации премии (дисконта) и переоценки по справедливой стоимости долговых и (или) долевых ценных бумаг в соответствии с пунктами 51 и 52 Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму несамортизированной премии:

Дт	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1206	Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток;

2) на сумму несамортизированного дисконта:

Дт	1205	Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток;

3) на сумму накопленной положительной переоценки ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1208	Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток;

4) на сумму накопленной отрицательной переоценки ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт	1209	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток;

5) на сумму сделки о продаже ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1744	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток;

6) на сумму разницы, в случае превышения суммы сделки о продаже ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток, над их учетной стоимостью:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	4510	Доходы по купле-продаже ценных бумаг;

7) на сумму разницы, в случае превышения учетной стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток, над суммой сделки о продаже ценных бумаг:

Дт	5510	Расходы по купле-продаже ценных бумаг
Кт	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток.

Параграф 2. Учет приобретенных ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход

55. При покупке долговых и (или) долевых ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на справедливую стоимость (по долговым ценным бумагам на справедливую стоимость, не превышающую их номинальную стоимость) с учетом затрат по сделке:

Дт	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета,

одновременно по долговым ценным бумагам осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму премии:

Дт	1454	Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета;

2) на сумму дисконта:

Дт	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1453	Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

3) на сумму вознаграждения, начисленного предыдущим держателем:

Дт	1746	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета.

56. При начислении вознаграждения (причитающегося дохода) по приобретенным долговым и (или) долевым (по привилегированным акциям) ценным бумагам и амортизации премии (дисконта) по приобретенным долговым ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму вознаграждения (причитающегося дохода):

Дт	1746	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	4452	Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

2) на сумму премии, подлежащей амортизации:

Дт	5306	Расходы по амортизации премии по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1454	Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

3) на сумму дисконта, подлежащего амортизации:

Дт	1453	Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	4453	Доходы по амортизации дисконта по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход.

57. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, производится переоценка стоимости долговых и (или) долевых ценных бумаг по справедливой стоимости, и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при превышении справедливой стоимости ценных бумаг над их учетной стоимостью:

Дт	1456	Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	3561	Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

2) при превышении учетной стоимости ценных бумаг над их справедливой стоимостью:

Дт	3561	Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1457	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

3) на сумму числящейся положительной (отрицательной) корректировки справедливой стоимости ценных бумаг:

Дт	1457	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1456	Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход.

По долговым ценным бумагам переоценка производится после проведения начисления объявленного вознаграждения (причитающегося дохода) и амортизации премии (дисконта) по долговым ценным бумагам в соответствии с пунктом 56 Инструкции.

58. При погашении эмитентом начисленного вознаграждения (причитающегося дохода) по долговым и (или) долевым ценным бумагам на сумму полученного вознаграждения (причитающегося дохода) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	1746	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход.

59. При продаже долговых и (или) долевых ценных бумаг после начисления объявленного вознаграждения, амортизации премии (дисконта) и переоценки по справедливой стоимости долговых и (или) долевых ценных бумаг в соответствии с пунктами 56 и 57 Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) по долговым ценным бумагам:

на сумму несамортизированной премии:

Дт	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1454	Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

на сумму несамортизированного дисконта:

Дт	1453	Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

2) по долговым и (или) долевым ценным бумагам:

на сумму накопленной положительной переоценки ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1456	Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

на сумму накопленной отрицательной переоценки ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт	1457	Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

на сумму сделки по продаже ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
	1746	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

на сумму разницы, в случае превышения суммы сделки о продаже ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, над их учетной стоимостью:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	4510	Доходы по купле-продаже ценных бумаг;

на сумму разницы, в случае превышения учетной стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, над суммой сделки о продаже ценных бумаг:

Дт	5510	Расходы по купле-продаже ценных бумаг
Кт	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

на сумму резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки:

Дт	3562	Резервы (провизии) под ожидаемые кредитные убытки по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход (пассивный)
Кт	3561	Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

на сумму доходов от переоценки долговых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт	3561	Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	4733	Доходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

на сумму расходов от переоценки долговых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт	5733	Расходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	3561	Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

на сумму доходов от переоценки долевых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт	3561	Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	3599	Нераспределенная чистая прибыль (непокрытый убыток);

на сумму расходов от переоценки долевых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт	3599	Нераспределенная чистая прибыль (непокрытый убыток)
Кт	3561	Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход.

60. При погашении эмитентом долговых ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, после проведения начисления вознаграждения, амортизации премии (дисконта) и переоценки долговых ценных бумаг по справедливой стоимости в соответствии с пунктами 56 и 57 Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму денег, поступивших от эмитента долговых ценных бумаг:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
	1746	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

2) на сумму резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки:

Дт	3562	Резервы (провизии) под ожидаемые кредитные убытки по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	3561	Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

3) на сумму доходов от переоценки долговых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт	3561	Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	4733	Доходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

4) на сумму расходов от переоценки долговых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт	5733	Расходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	3561	Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход.

61. При создании (увеличении) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по долговым ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5464	Расходы на формирование резервов (провизий) по ценным бумагам
Кт	3562	Резервы (провизии) под ожидаемые кредитные убытки по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

При уменьшении (аннулировании) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по долговым бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	3562	Резервы (провизии) под ожидаемые кредитные убытки по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	4954	Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по ценным бумагам.

Параграф 3. Учет приобретенных ценных бумаг, учитываемых по амортизированной стоимости

62. При покупке долговых ценных бумаг, учитываемых по амортизированной стоимости, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на справедливую стоимость ценных бумаг (не превышающую их номинальную стоимость) с учетом затрат по сделке:

Дт	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета;

2) на сумму премии:

Дт	1483	Премия по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета;

3) на сумму дисконта:

Дт	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости
Кт	1482	Дисконт по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости;

4) на сумму вознаграждения, начисленного предыдущим держателем:

Дт	1745	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета.

63. При начислении вознаграждения и амортизации премии (дисконта) по приобретенным долговым ценным бумагам с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму вознаграждения:

Дт	1745	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости
Кт	4481	Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости;

2) на сумму премии:

Дт	5308	Расходы по амортизации премии по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости
Кт	1483	Премия по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости;

3) на сумму дисконта:

Дт	1482	Дисконт по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости
Кт	4482	Доходы по амортизации дисконта по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости.

64. При погашении эмитентом начисленного вознаграждения по долговым ценным бумагам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	1745	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости.

65. При продаже долговых ценных бумаг после начисления объявленного вознаграждения и амортизации премии (дисконта) долговых ценных бумаг в соответствии с пунктом 63 Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму несамортизированной премии:

Дт	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости
Кт	1483	Премия по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости;

2) на сумму несамортизированного дисконта:

Дт	1482	Дисконт по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости
Кт	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости;

3) на сумму сформированных резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки:

Дт	1486	Резервы (провизии) по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости
Кт	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости;

4) на сумму сделки по продаже ценных бумаг, учитываемых по амортизированной стоимости:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости
	1745	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости;

5) на сумму разницы, в случае превышения суммы сделки о продаже ценных бумаг, учитываемых по амортизированной стоимости, над их учетной стоимостью:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	4510	Доходы по купле-продаже ценных бумаг;

6) на сумму разницы, в случае превышения учетной стоимости ценных бумаг, учитываемых по амортизированной стоимости, над суммой сделки о продаже ценных бумаг:

Дт	5510	Расходы по купле-продаже ценных бумаг
Кт	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости;

66. При создании (увеличении) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по долговым ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5464	Расходы на формирование резервов (провизий) по ценным бумагам
Кт	1486	Резервы (провизии) по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости.

67. При уменьшении (аннулировании) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по долговым ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1486	Резервы (провизии) по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости
Кт	4954	Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по ценным бумагам.

68. При погашении эмитентом стоимости долговых ценных бумаг после начисления объявленного вознаграждения и амортизации премии или дисконта на сумму денег, поступивших от эмитента долговых ценных бумаг, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости
	1745	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости.

69. При списании обесцененных ценных бумаг за счет сформированных резервов (провизий) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1486	Резервы (провизии) по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости
Кт	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости
	1745	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости.

На сумму несамортизированной части дисконта и (или) премии бухгалтерские записи осуществляются в соответствии с пунктом 65 Инструкции.

Параграф 4. Учет ценных бумаг, выпущенных банком в обращение

70. При выпуске банком ценных бумаг в обращение осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму реализации облигаций (не превышающую их номинальную стоимость):

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	2301	Выпущенные в обращение облигации
	2303	Выпущенные в обращение прочие ценные бумаги
	2406	Субординированные облигации;

2) на сумму премии:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета
Кт	2304	Премия по выпущенным в обращение ценным бумагам
	2403	Премия по выпущенным в обращение субординированным облигациям;

3) на сумму дисконта:

Дт	2305	Дисконт по выпущенным в обращение ценным бумагам
	2404	Дисконт по выпущенным в обращение субординированным облигациям
Кт	2301	Выпущенные в обращение облигации
	2303	Выпущенные в обращение прочие ценные бумаги
	2406	Субординированные облигации.

71. При начислении вознаграждения и амортизации премии (скидки) по выпущенным банком в обращение ценным бумагам с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму вознаграждения:

Дт	5301	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по выпущенным в обращение облигациям
	5303	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по выпущенным в обращение прочим ценным бумагам
	5406	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по субординированным облигациям
Кт	2730	Начисленные расходы по выпущенным в обращение ценным бумагам
	2756	Начисленные расходы по субординированным облигациям;

на сумму амортизации премии:

Дт	2304	Премия по выпущенным в обращение ценным бумагам
	2403	Премия по выпущенным в обращение субординированным облигациям
Кт	4454	Доходы по амортизации премии по выпущенным в обращение ценным бумагам
	4455	Доходы по амортизации премии по выпущенным в обращение субординированным облигациям;

на сумму амортизации дисконта:

Дт	5307	Расходы по амортизации дисконта по выпущенным в обращение ценным бумагам
	5404	Расходы по амортизации дисконта по выпущенным в обращение субординированным облигациям
Кт	2305	Дисконт по выпущенным в обращение ценным бумагам
	2404	Дисконт по выпущенным в обращение субординированным облигациям.

72. При погашении банком начисленного вознаграждения по выпущенным в обращение ценным бумагам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2730	Начисленные расходы по выпущенным в обращение ценным бумагам
	2756	Начисленные расходы по субординированным облигациям
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета.

73. При погашении банком выпущенных в обращение ценных бумаг после начисления вознаграждения и амортизации премии/дисконта на сумму денег, выплаченных банком, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2301	Выпущенные в обращение облигации
	2303	Выпущенные в обращение прочие ценные бумаги
	2406	Субординированные облигации
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2010	Корреспондентские счета.

Глава 6. Бухгалтерский учет операций РЕПО и обратное РЕПО

74. При осуществлении операций РЕПО на сумму сделки осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	2255	Операции "РЕПО" с ценными бумагами.

75. При начислении расходов в виде вознаграждения по операции "РЕПО" осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5250	Расходы по операциям "РЕПО" с ценными бумагами
Кт	2725	Начисленные расходы по операциям "РЕПО" с ценными бумагами.

Сноска. Пункт 75 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

76. При получении ранее переданных по операции РЕПО ценных бумаг на сумму начисленных расходов в виде вознаграждения по операции РЕПО и сумму закрытия операции РЕПО (стоимость закрытия сделки, установленная на момент заключения данной сделки) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2255	Операции "РЕПО" с ценными бумагами
	2725	Начисленные расходы по операциям "РЕПО" с ценными бумагами
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках.

77. При совершении операции обратного РЕПО (при покупке ценных бумаг) на сумму операции осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1461	Операции "обратное РЕПО" с ценными бумагами
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках.

78. При начислении вознаграждения по операции обратного "РЕПО" осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1748	Начисленные доходы по операциям "РЕПО" с ценными бумагами
Кт	4465	Доходы по операциям "РЕПО" с ценными бумагами.

Сноска. Пункт 78 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

78-1. При продаже принимающей стороной ценных бумаг, принятых по операции "обратное РЕПО" в качестве обеспечения, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	2257	Обязательство по возврату ценных бумаг, принятых по операции "РЕПО".

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 78-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

78-2. При получении от эмитента вознаграждения по ценным бумагам, принятым по операции "обратное РЕПО" в качестве обеспечения, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	2256	Обязательство в виде вознаграждения полученного по ценным бумагам, переданным по операциям "обратное РЕПО".

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 78-2 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

78-3. При переоценке обязательства по возврату ценных бумаг, принятых по операции "обратное РЕПО" в качестве обеспечения, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму отрицательной корректировки стоимости обязательства:

Дт	5260	Расходы от переоценки обязательства по возврату ценных бумаг, принятых по операциям "обратное РЕПО"
Кт	2257	Обязательство по возврату ценных бумаг, принятых по операции "обратное РЕПО";

на сумму положительной корректировки стоимости обязательства:

Дт	2257	Обязательство по возврату ценных бумаг, принятых по операции "обратное РЕПО"
Кт	4466	Доходы от переоценки обязательства по возврату ценных бумаг, принятых по операции "обратное РЕПО".

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 78-3 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

79. При передаче ранее полученных ценных бумаг по операции "обратного РЕПО" на сумму начисленного вознаграждения по операции "обратного РЕПО" и сумму закрытия операции "обратного РЕПО" (стоимость закрытия сделки, установленная на момент заключения данной сделки) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках.
Кт	1461	Операции "обратное РЕПО" с ценными бумагами
	1748	Начисленные доходы по операциям "РЕПО" с ценными бумагами.

Сноска. Пункт 79 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

Глава 7. Бухгалтерский учет операций по покупке и продаже аффинированных драгоценных металлов

80. При покупке аффинированных драгоценных металлов на стоимость приобретения с учетом затрат по сделке осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1011	Аффинированные драгоценные металлы
	1012	Аффинированные драгоценные металлы в пути
	1013	Аффинированные драгоценные металлы, размещенные на металлических счетах
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках.

81. В случае если приобретенные аффинированные драгоценные металлы переоцениваются по справедливой стоимости согласно учетной политике организации осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) если справедливая стоимость аффинированных драгоценных металлов выше их учетной стоимости:

Дт	1011	Аффинированные драгоценные металлы
	1012	Аффинированные драгоценные металлы в пути
	1013	Аффинированные драгоценные металлы, размещенные на металлических счетах
Кт	4704	Доходы от переоценки аффинированных драгоценных металлов;

2) если учетная стоимость аффинированных драгоценных металлов выше их справедливой стоимости:

Дт	5704	Расходы от переоценки аффинированных драгоценных металлов
Кт	1011	Аффинированные драгоценные металлы
	1012	Аффинированные драгоценные металлы в пути
	1013	Аффинированные драгоценные металлы, размещенные на металлических счетах.

82. При продаже аффинированных драгоценных металлов после переоценки по справедливой стоимости согласно пункту 81 Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму списания аффинированных драгоценных металлов:

Дт	5540	Расходы по списанию балансовой стоимости аффинированных драгоценных металлов
Кт	1011	Аффинированные драгоценные металлы
	1012	Аффинированные драгоценные металлы в пути
	1013	Аффинированные драгоценные металлы, размещенные на металлических счетах;

2) на сумму заключенной сделки по продаже аффинированных драгоценных металлов:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	4540	Доходы от продажи аффинированных драгоценных металлов.

Глава 8. Бухгалтерский учет операций с производными финансовыми инструментами

Параграф 1. Учет операций с форвардными сделками

83. В день заключения форвардной сделки на сумму условных требований и условных обязательств, в соответствии с условиями форвардной сделки на покупку и/или продажу базового актива осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	6205	Условные требования по покупке ценных бумаг
	6305	Условные требования по продаже ценных бумаг
	6350	Условные требования по прочим производным финансовым инструментам
	6405	Условные требования по купле-продаже иностранной валюты
	6415	Условные требования по купле-продаже аффинированных драгоценных металлов
Кт	6705	Условные обязательства по покупке ценных бумаг
	6805	Условные обязательства по продаже ценных бумаг
	6850	Условные обязательства по прочим производным финансовым инструментам
	6905	Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты
	6915	Условные обязательства по купле-продаже аффинированных драгоценных металлов.

84. При переоценке форвардной сделки по покупке и/или продаже иностранной валюты по справедливой стоимости с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительного изменения справедливой стоимости форвардной сделки:

Дт	1892	Требования по операциям форвард
Кт	4560	Доходы от переоценки форвардных операций по ценным бумагам
	4570	Доходы от переоценки форвардных операций по иностранной валюте
	4580	Доходы от переоценки форвардных операций по аффинированным драгоценным металлам
	4594	Доходы от переоценки операций с прочими производными финансовыми инструментами;

2) на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости форвардной сделки:

Дт	5560	Расходы от переоценки форвардных операций по ценным бумагам
	5570	Расходы от переоценки форвардных операций по иностранной валюте
	5580	Расходы от переоценки форвардных операций по аффинированным драгоценным металлам
	5594	Расходы от переоценки операций с прочими производными финансовыми инструментами
Кт	2892	Обязательства по операциям форвард;

3) на сумму положительной/отрицательной корректировки справедливой стоимости форвардной сделки:

Дт	2892	Обязательства по операциям форвард
Кт	1892	Требования по операциям форвард.

85. На дату закрытия открытой позиции и/или исполнения форвардной сделки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований/обязательств в соответствии с условиями форвардной сделки на покупку и/или продажу базового актива:

Дт	6705	Условные обязательства по покупке ценных бумаг
	6805	Условные обязательства по продаже ценных бумаг
	6850	Условные обязательства по прочим производным финансовым инструментам
	6905	Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты
	6915	Условные обязательства по купле-продаже аффинированных драгоценных металлов
Кт	6205	Условные требования по покупке ценных бумаг
	6305	Условные требования по продаже ценных бумаг
	6350	Условные требования по прочим производным финансовым инструментам
	6405	Условные требования по купле-продаже иностранной валюты
	6415	Условные требования по купле-продаже аффинированных драгоценных металлов;

2) при погашении банком или контрпартнером стоимости форвардной сделки (закрытие открытой позиции) деньгами на нетто основе:

при отрицательной стоимости форвардной сделки:

Дт	2892	Обязательства по операциям форвард
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц;

при положительной стоимости форвардной сделки:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
Кт	1892	Требования по операциям форвард;

3) при исполнении форвардной сделки по покупке базового актива:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости
	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	1892	Требования по операциям форвард
	2203	Текущие счета юридических лиц;

4) при исполнении форвардной сделки по продаже базового актива:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2892	Обязательства по операциям форвард
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости.

Параграф 2. Учет операций по фьючерсным сделкам

86. В день заключения фьючерсной сделки на покупку или продажу базового актива на сумму условных требований и условных обязательств в соответствии с условиями фьючерсной сделки осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	6210	Условные требования по операциям фьючерс
Кт	6710	Условные обязательства по операциям фьючерс.

87. При выплате маржи в соответствии с условиями фьючерсной сделки осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1852	Расчеты с профессиональными участниками рынка ценных бумаг
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц.

88. При переоценке фьючерсной сделки на покупку и (или) продажу базового актива по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительного изменения справедливой стоимости фьючерсной сделки:

Дт	1891	Требования по операциям фьючерс
Кт	4590	Доходы от переоценки финансовых фьючерсов;

2) на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости фьючерсной сделки:

Дт	5590	Расходы от переоценки финансовых фьючерсов
Кт	2891	Обязательства по операциям фьючерс;

3) на сумму числящейся положительной (отрицательной) корректировки справедливой стоимости фьючерсной сделки:

Дт	2891	Обязательства по операциям фьючерс
Кт	1891	Требования по операциям фьючерс.

89. При выплате банком в пользу контрпартнера/контрпартнером в пользу банка суммы маржи осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму маржи, дополнительно выплаченной банком:

Дт	1852	Расчеты с профессиональными участниками рынка ценных бумаг
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц;

2) на сумму маржи, полученной от контрпартнера:

Дт	1852	Расчеты с профессиональными участниками рынка ценных бумаг
Кт	2852	Расчеты с профессиональными участниками рынка ценных бумаг;

3) при списании допустимой числящейся маржи со счета, открытого на фондовой бирже/у брокера:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
Кт	1852	Расчеты с профессиональными участниками рынка ценных бумаг;

4) на сумму маржи, полученной фондовой биржей/брокером:

Дт	2852	Расчеты с профессиональными участниками рынка ценных бумаг
Кт	1852	Расчеты с профессиональными участниками рынка ценных бумаг.

90. На дату закрытия открытой позиции фьючерсной сделки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и условных обязательств в соответствии с условиями фьючерсной сделки на покупку и/или продажу базового актива:

Дт	6710	Условные обязательства по операциям фьючерс
Кт	6210	Условные требования по операциям фьючерс;

2) при погашении банком или контрпартнером стоимости фьючерсной сделки (закрытие открытой позиции) деньгами на нетто основе:

Дт	2891	Обязательства по операциям фьючерс
	2852	Расчеты с профессиональными участниками рынка ценных бумаг
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	1852	Расчеты с профессиональными участниками рынка ценных бумаг
	2203	Текущие счета юридических лиц.

Параграф 3. Учет операций по сделкам опцион

91. В день приобретения опциона "колл/пут" на покупку/продажу базового актива осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и условных обязательств в соответствии с условиями приобретенного опциона "колл/пут":

Дт	6225	Условные требования по приобретенным опционным операциям – "колл/пут"
Кт	6725	Условные обязательства по приобретенным опционным операциям – "кол/пут" - контрсчет;

2) на сумму выплаченной премии по приобретенному опциону "колл/пут":

Дт	1893	Требования по опционным операциям
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц.

92. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, а также на дату исполнения опциона "колл/пут" производится переоценка приобретенного опциона "колл/пут" по справедливой стоимости и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительного изменения справедливой стоимости приобретенного опциона "колл/пут":

Дт	1893	Требования по опционным операциям
Кт	4591	Доходы от переоценки операций опцион;

2) на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости приобретенного опциона:

Дт	5591	Расходы от переоценки операций опцион
Кт	1893	Требования по опционным операциям.

93. На дату закрытия открытой позиции при исполнении приобретенного опциона "колл/пут" осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и условных обязательств по условиям приобретенного опциона "колл/пут":

Дт	6725	Условные обязательства по приобретенным опционным операциям – "колл/пут" - контрсчет
Кт	6225	Условные требования по приобретенным опционным операциям – "колл/пут";

2) при погашении стоимости опциона "колл/пут" (закрытие открытой позиции) деньгами:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
Кт	1893	Требования по опционным операциям;

3) при приобретении базового актива по условиям приобретенного опциона "колл":

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	1893	Требования по опционным операциям
	2203	Текущие счета юридических лиц;

4) при продаже базового актива по условиям приобретенного опциона "пут":

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости
	1893	Требования по опционным операциям.

94. В день продажи опциона "колл/пут" на покупку/продажу базового актива осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и условных обязательств по условиям проданного опцион "колл/пут":

Дт	6325	Условные требования по проданным опционным операциям – "колл/пут" - контрсчет
Кт	6825	Условные обязательства по проданным опционным операциям – "колл/пут";

2) на сумму полученной премии по проданному опциону "колл/пут":

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
Кт	2893	Обязательства по операциям опцион.

95. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, а также на дату исполнения сделки опцион производится переоценка по справедливой стоимости проданного опциона "колл/пут", и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительного изменения справедливой стоимости проданного опциона "колл/пут":

Дт	2893	Обязательства по опционным операциям
Кт	4591	Доходы от переоценки операций опцион;

2) на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости проданного опциона "колл/пут":

Дт	5591	Расходы от переоценки операций опцион
Кт	2893	Обязательства по опционным операциям.

96. На дату закрытия открытой позиции, при исполнении проданного опциона "колл/пут" осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и условных обязательств по условиям проданного опциона "колл/пут":

Дт	6825	Условные обязательства по проданным опционным операциям – "колл/пут"
Кт	6325	Условные требования по проданным опционным операциям – "колл/пут" - контрсчет;

2) при погашении стоимости опциона "колл/пут" (закрытие открытой позиции) деньгами:

Дт	2893	Обязательства по опционным операциям
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц;

3) при продаже базового актива по условиям проданного опциона "колл":

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2893	Обязательства по опционным операциям
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости;

4) при приобретении базового актива по условиям проданного опциона "пут":

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	1201	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1452	Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
	1481	Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости
	2893	Обязательства по опционным операциям
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц.

Параграф 4. Учет сделок своп

97. В день заключения сделки валютный своп по покупке иностранной валюты с обратной продажей на условиях спот плюс форвард на основании паспорта сделки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму требований и обязательств в тенге и иностранной валюте:

Дт	1895	Требования по операциям своп
Кт	2895	Обязательства по операциям своп;

2) в случае если курс покупки ниже учетного курса:

Дт	1895	Требования по операциям своп
Кт	4895	Доходы по операциям своп;

3) в случае если курс покупки выше учетного курса:

Дт	5895	Расходы по операциям своп
Кт	2895	Обязательства по операциям своп;

4) на сумму условных требований и обязательств по обратной продаже иностранной валюты:

Дт	6405	Условные требования по купле-продаже иностранной валюты (отдельный лицевой счет для сделки валютный своп)
Кт	6905	Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты (отдельный лицевой счет для сделки валютный своп).

98. На дату валютирования при открытии сделки своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму приобретаемой иностранной валюты:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
Кт	1895	Требования по операциям своп;

на сумму в тенге:

Дт	2895	Обязательства по операциям своп
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц.

99. При переоценке сделки валютный своп по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительной разницы:

Дт	1895	Требования по операциям своп
Кт	4593	Доходы от переоценки операций своп;

2) на сумму отрицательной разницы:

Дт	5593	Расходы от переоценки операций своп
Кт	2895	Обязательства по операциям своп;

3) на сумму требований и обязательств:

Дт	2895	Обязательства по операциям своп
Кт	1895	Требования по операциям своп.

100. На дату валютирования при закрытии сделки валютный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму тенге, получаемых за реализуемую иностранную валюту и на сумму реализуемой иностранной валюты:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2895	Обязательства по операциям своп
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	1895	Требования по операциям своп;

на сумму условных требований и обязательств по обратной продаже иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	6905	Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты (отдельный лицевой счет для сделки валютный своп)
Кт	6405	Условные требования по купле-продаже иностранной валюты (отдельный лицевой счет для сделки валютный своп).

101. В день заключения сделки валютный своп по продаже иностранной валюты с обратной покупкой на условиях спот плюс форвард осуществляются следующие бухгалтерские записи:

по продаже иностранной валюты:

1) на сумму требований и обязательств в тенге и иностранной валюте:

Дт	1895	Требования по операциям своп
Кт	2895	Обязательства по операциям своп;

2) в случае если курс продажи ниже учетного курса:

Дт	5895	Расходы по операциям своп
Кт	2895	Обязательства по операциям своп;

3) в случае если курс продажи выше учетного курса:

Дт	1895	Требования по операциям своп
Кт	4895	Доходы по операциям своп;

4) на сумму условных требований в иностранной валюте и обязательств в тенге по обратной покупке иностранной валюты:

Дт	6405	Условные требования по купле-продаже иностранной валюты (отдельный лицевой счет для сделки валютный своп)
Кт	6905	Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты (отдельный лицевой счет для сделки валютный своп).

102. На дату валютирования при открытии сделки валютный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму реализуемой иностранной валюты:

Дт	2895	Обязательства по операциям своп
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц;

2) на сумму денег в тенге, получаемых за реализуемую иностранную валюту:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
Кт	1895	Требования по операциям своп.

103. При переоценке сделки валютный своп по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительной разницы:

Дт	1895	Требования по операциям своп
Кт	4593	Доходы от переоценки операций своп;

2) на сумму отрицательной разницы:

Дт	5593	Расходы от переоценки операций своп
Кт	2895	Обязательства по операциям своп;

3) на сумму требований и обязательств:

Дт	2895	Обязательства по операциям своп
Кт	1895	Требования по операциям своп.

104. На дату валютирования при закрытии сделки валютный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму тенге, затрачиваемых на покупку иностранной валюты и на сумму приобретаемой иностранной валюты:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2895	Обязательства по операциям своп
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	1895	Требования по операциям своп;

2) на сумму условных требований и обязательств по обратной покупке иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	6905	Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты (отдельный лицевой счет для сделки валютный своп)
Кт	6405	Условные требования по купле-продаже иностранной валюты (отдельный лицевой счет для сделки валютный своп).

105. В день заключения сделки процентный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и условных обязательств при покупке процентного свопа:

Дт	6240	Процентный своп
Кт	6740	Процентный своп;

2) на сумму условных требований и условных обязательств при продаже процентного свопа:

Дт	6240	Процентный своп
Кт	6740	Процентный своп.

106. При переоценке процентного свопа по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительной разницы:

Дт	1895	Требования по операциям своп (соответствующий субсчет для учета обязательств по сделке процентный своп)
Кт	4593	Доходы от переоценки операций своп;

2) на сумму отрицательной разницы:

Дт	5593	Расходы от переоценки операций своп
Кт	2895	Обязательства по операциям своп (соответствующий субсчет для учета обязательств по сделке процентный своп);

на сумму числящейся положительной/отрицательной корректировки справедливой стоимости сделки процентный своп:

Дт	2895	Обязательства по операциям своп (соответствующий субсчет для учета обязательств по сделке процентный своп)
Кт	1895	Требования по операциям своп (соответствующий субсчет для учета требований по сделке процентный своп).

107. При начислении вознаграждения по сделке процентный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму вознаграждения, подлежащего выплате:

Дт	5091	Другие расходы, связанные с выплатой вознаграждения по операциям с другими банками
Кт	2727	Начисленные расходы по операциям с производными финансовыми инструментами;

2) на сумму вознаграждения к получению:

Дт	1753	Начисленные доходы по операциям с производными финансовыми инструментами
Кт	4091	Другие доходы, связанные с получением вознаграждения по операциям с другими банками.

108. На дату проведения периодических платежей в соответствии с условиями сделки процентный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму полученного вознаграждения:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
Кт	1753	Начисленные доходы по операциям с производными финансовыми инструментами;

на сумму выплаченного вознаграждения:

Дт	2727	Начисленные расходы по операциям с производными финансовыми инструментами
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц.

109. На дату истечения срока сделки процентный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и условных обязательств при покупке процентного свопа:

Дт	6740	Процентный своп
Кт	6240	Процентный своп;

2) на сумму условных требований и условных обязательств при продаже процентного свопа:

Дт	6740	Процентный своп
Кт	6240	Процентный своп.

Глава 9. Бухгалтерский учет операций хеджирования

Параграф 1. Учет хеджирования денежных потоков

110. Учет хеджирования денежных потоков осуществляется с использованием процентного свопа, заключенного в качестве инструмента хеджирования, и приобретенных/размещенных долговых ценных бумаг в качестве хеджируемой статьи. В случае осуществления хеджирования денежных потоков с использованием других финансовых инструментов ведение бухгалтерского учета осуществляется в порядке, предусмотренном настоящим параграфом, и с использованием балансовых счетов, предусмотренных Инструкцией для учета соответствующих финансовых инструментов.

111. При начислении вознаграждения по приобретенному активу или размещенному обязательству осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) по приобретенному активу:

Дт	1744	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1746	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход
Кт	4201	Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	4452	Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

2) по размещенному обязательству:

Дт	5301	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по выпущенным в обращение облигациям
Кт	2730	Начисленные расходы по выпущенным в обращение ценным бумагам.

112. При переоценке инструмента хеджирования по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительной разницы:

Дт	1895	Требования по операциям своп
Кт	3589	Резервы по прочей переоценке;

2) на сумму отрицательной разницы:

Дт	3589	Резервы по прочей переоценке
Кт	2895	Обязательства по операциям своп.

113. При получении начисленных доходов в виде вознаграждения по хеджируемой статье осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	1744	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	1746	Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

по выплате начисленных расходов по хеджируемой статье:

Дт	2730	Начисленные расходы по выпущенным в обращение ценным бумагам
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках.

114. По мере осуществления периодических расчетов по сделке своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на получаемую от контрагента сумму:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	4201	Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток
	4452	Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход;

2) на сумму выплаты контрагенту:

Дт	5301	Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по выпущенным в обращение облигациям
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках.

Параграф 2. Учет хеджирования справедливой стоимости

115. Учет хеджирования справедливой стоимости осуществляется в следующем порядке:

1) учет доходов и расходов от переоценки инструмента хеджирования по справедливой стоимости осуществляется аналогично учету производных финансовых инструментов, предусмотренному главой 8 Инструкции;

2) в финансовой отчетности доходы и расходы по инструментам хеджирования отражаются на той же линейной статье отчета о прибылях и убытках, где представлены доходы и расходы от хеджируемой статьи. Доходы и расходы, относящиеся к неэффективной части операции хеджирования, отражаются на статьях прочих доходов и расходов.

116. Учет хеджирования чистых инвестиций осуществляется аналогично учету хеджирования денежных потоков, предусмотренному настоящей главой.

Глава 10. Бухгалтерский учет операций с платежными карточками и дорожными чеками

Параграф 1. Учет операций с платежными карточками

117. При оплате за изготовление платежной карточки на основании договора на изготовление платежных карточек, заключенного с организацией-изготовителем платежных карточек, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1867	Прочие дебиторы по неосновной деятельности
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2013	Корреспондентские счета других банков
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц.

118. При получении платежных карточек от организации-изготовителя платежных карточек или банка-эмитента, на стоимость полученных платежных карточек осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5922	Прочие расходы от неосновной деятельности
Кт	1867	Прочие дебиторы по неосновной деятельности.

119. При зачислении/перечислении денег на текущий счет клиента осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1005	Наличность в банкоматах и электронных терминалах
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2013	Корреспондентские счета других банков
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц.

120. При начислении комиссионного вознаграждения за обслуживание банком платежной карточки и за другие виды услуг осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1810	Начисленные комиссионные доходы
Кт	4608	Прочие комиссионные доходы
	4619	Комиссионные доходы за обслуживание платежных карточек.

121. На дату оплаты начисленного вознаграждения за обслуживание банком платежной карточки осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	1810	Начисленные комиссионные доходы.

122. При осуществлении клиентом оплаты товаров и/или услуг с использованием платежной карточки осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2013	Корреспондентские счета других банков
	2203	Текущие счета юридических лиц.

123. В случае если платежная карточка является дебетно-кредитной, ведение бухгалтерского учета операций по зачислению/списанию денег на/с текущего счета в пределах дебетового остатка по платежной карточке аналогичен порядку, предусмотренному пунктами с 119 по 122 Инструкции.

124. При выдаче клиенту кредитной карточки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму комиссии:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2013	Корреспондентские счета других банков
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	4608	Прочие комиссионные доходы
	4619	Комиссионные доходы за обслуживание платежных карточек;

на сумму кредитного лимита, предоставленного клиентам:

Дт	1403	Счета по кредитным карточкам клиентов
Кт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц.

125. При создании резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения по кредитной карточке осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные в пункте 46 Инструкции.

В дальнейшем, при уменьшении резервов (провизий), погашении или списании с баланса долга по кредитной карточке осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктами 47, 48 Инструкции.

126. При осуществлении клиентом платежа по кредитной карточке на сумму денег осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2013	Корреспондентские счета других банков
	2203	Текущие счета юридических лиц.

127. При начислении вознаграждения по банковским займам, предоставленным по кредитной карточке, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1740	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
Кт	4403	Доходы, связанные с получением вознаграждения по кредитным карточкам клиентов.

128. При погашении клиентом банку суммы начисленного вознаграждения по банковскому займу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1005	Наличность в банкоматах и электронных терминалах
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2013	Корреспондентские счета других банков
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	1403	Счета по кредитным карточкам клиентов
	1740	Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам.

129. При истечении срока либо расторжении договора банковского займа, заключенного между клиентом и банком, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	1403	Счета по кредитным карточкам клиентов.

Параграф 2. Учет операций с дорожными чеками

130. При приобретении дорожных чеков осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	1008	Деньги в дорожных чеках
Кт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2013	Корреспондентские счета других банков,

одновременно на внебалансовом учете:

Приход 7339 "Разные ценности и документы".

131. При реализации дорожных чеков осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	Наличность в кассе
Кт	1008	Деньги в дорожных чеках,

одновременно на внебалансовом учете:

Расход 7339 Разные ценности и документы.

132. На сумму комиссионного дохода по операциям с дорожными чеками осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	Наличность в кассе
Кт	4608	Прочие комиссионные доходы.

133. При приеме банком дорожных чеков на инкассо осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при оприходовании на внебалансовый учет условной стоимости бланков оплаченных дорожных чеков:

Приход

7339

Разные ценности и документы;

2) на сумму комиссионного дохода по операциям с дорожными чеками:

Дт	1001	Наличность в кассе
Кт	4608	Прочие комиссионные доходы;

3) на сумму покрытия, поступившего по принятому на инкассо дорожному чеку и зачисленному на текущий счет клиента:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц;

4) при списании с внебалансового учета условной стоимости бланков дорожных чеков:

Расход

7339

Разные ценности и документы.

Глава 11. Бухгалтерский учет операций с банковскими гарантиями

Параграф 1. Учет банковских гарантий, выдаваемых без обеспечения исполнения обязательств клиента

134. При выдаче банковской гарантии без обеспечения обязательств клиента осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств по выданной банковской гарантии:

Дт	6055	Возможные требования по выданным или подтвержденным гарантиям
Кт	6555	Возможные обязательства по выданным или подтвержденным гарантиям;

2) на справедливую стоимость выпущенной банковской гарантии:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
Кт	2869	Выданные гарантии.

135. При амортизации первоначально признанного обязательства по выпущенной банковской гарантии осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2869	Выданные гарантии
Кт	4606	Комиссионные доходы за услуги по операциям с гарантиями.

136. При истечении срока действия банковской гарантии, аннулировании или расторжении договора гарантии осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных обязательств по выданной банковской гарантии:

Дт	6555	Возможные обязательства по выданным или подтвержденным гарантиям
Кт	6055	Возможные требования по выданным или подтвержденным гарантиям;

2) на сумму неамортизированного комиссионного вознаграждения:

Дт	2869	Выданные гарантии
Кт	4606	Комиссионные доходы за услуги по операциям с гарантиями.

137. При создании резерва для урегулирования обязательства по выданной банковской гарантии осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	5465	Расходы на формирование резервов (провизий) по условным обязательствам
Кт	2869	Выданные гарантии.

138. При уменьшении ранее признанного резерва по урегулированию обязательства по выданной банковской гарантии на сумму уменьшения резерва осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2869	Выданные гарантии
Кт	4958	Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по условным обязательствам.

139. При получении банком требования кредитора о выплате суммы банковской гарантии либо ее части осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму выплаты:

Дт	2869	Выданные гарантии
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц,

одновременно, на сумму уменьшения условных обязательств по выданной банковской гарантии:

Дт	6555	Возможные обязательства по выданным или подтвержденным гарантиям
Кт	6055	Возможные требования по выданным или подтвержденным гарантиям.

Если условием договора гарантии предусмотрено возмещение клиентом суммы, выплаченной банком в пользу его кредитора, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1861	Дебиторы по гарантиям
Кт	4958	Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по условным обязательствам.

140. При возмещении клиентом суммы, выплаченной по банковской гарантии, на сумму фактически полученных денег осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
	2215	Краткосрочные вклады юридических лиц
	2217	Долгосрочные вклады юридических лиц
Кт	1861	Дебиторы по гарантиям.

Параграф 2. Учет банковских гарантий, выданных под залог денег

141. При выдаче банковской гарантии под залог денег осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму условных обязательств по выданной банковской гарантии:

Дт	6055	Возможные требования по выданным или подтвержденным гарантиям
Кт	6555	Возможные обязательства по выданным или подтвержденным гарантиям;

на сумму денег, принимаемых в качестве обеспечения обязательств клиента по договору гарантии:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
	2215	Краткосрочные вклады юридических лиц
	2217	Долгосрочные вклады юридических лиц
Кт	2223	Вклад, являющийся обеспечением обязательств юридических лиц
	2240	Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения (заклад, задаток) обязательств клиентов.

Одновременно, на балансе банка осуществляется бухгалтерская запись, предусмотренная подпунктом 2) пункта 134 Инструкции, на сумму справедливой стоимости банковской гарантии.

142. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, производится амортизация первоначально признанного обязательства по выпущенной покрытой (обеспеченной) банковской гарантии и осуществляется бухгалтерская запись, предусмотренная пунктом 135 Инструкции.

143. При истечении срока действия банковской гарантии без предъявления требования кредитором, аннулировании или расторжении договора гарантии осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму денег, ранее принятых в качестве обеспечения обязательств клиента по договору гарантии:

Дт	2223	Вклад, являющийся обеспечением обязательств юридических лиц
	2240	Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения (заклад, задаток) обязательств клиентов
Кт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
	2205	Вклады до востребования физических лиц
	2211	Вклады до востребования юридических лиц
	2215	Краткосрочные вклады юридических лиц
	2217	Долгосрочные вклады юридических лиц;

2) на сумму условных обязательств по выданной банковской гарантии:

Дт	6555	Возможные обязательства по выданным или подтвержденным гарантиям
Кт	6055	Возможные требования по выданным или подтвержденным гарантиям;

3) на сумму несамортизированного комиссионного вознаграждения:

Дт	2869	Выданные гарантии
Кт	4606	Комиссионные доходы за услуги по операциям с гарантиями.

144. При получении требования кредитора о выплате суммы банковской гарантии осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму выплаты:

Дт	1861	Дебиторы по гарантиям
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц;

2) при возмещении суммы исполненного банком обязательства за счет денег, принятых в качестве обеспечения обязательств клиента по договору гарантии:

Дт	2223	Вклад, являющийся обеспечением обязательств юридических лиц
	2240	Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения (заклад, задаток) обязательств клиентов
Кт	1861	Дебиторы по гарантиям;

3) на сумму условных обязательств по выданной гарантии:

Дт	6555	Возможные обязательства по выданным или подтвержденным гарантиям
Кт	6055	Возможные требования по выданным или подтвержденным гарантиям.

Параграф 3. Учет банковской гарантии, выданной под залог имущества (за исключением денег) клиента

145. При выдаче банковской гарантии под залог имущества (за исключением денег) клиента осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 134 Инструкции, а также следующие бухгалтерские записи:

на стоимость залогового имущества:

Приход

7250

Имущество, принятое в обеспечение (залог) обязательств клиента;

на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога (оригиналы договоров гарантии, банковского займа, залога и других документов):

Приход

7339

Разные ценности и документы.

146. При истечении срока действия банковской гарантии, аннулировании или расторжении договора гарантии осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 136 Инструкции, а также следующие бухгалтерские записи:

по списанию залогового имущества:

Расход

7250

Имущество, принятое в обеспечение (залог) обязательств клиента;

по списанию правоустанавливающих документов на предмет залога:

Расход

7339

Разные ценности и документы.

147. При создании резерва для урегулирования обязательств по выданной банковской гарантии и дебиторской задолженности по возмещению клиентом суммы, выплаченной банком в пользу его кредитора, осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 137 Инструкции.

148. При получении банком требования кредитора о выплате суммы банковской гарантии либо ее части осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 139 Инструкции.

149. При возмещении клиентом суммы, выплаченной по банковской гарантии, осуществляется бухгалтерская запись, предусмотренная пунктом 140 Инструкции, а также следующие бухгалтерские записи:

по списанию залогового имущества:

Расход

7250

Имущество, принятое в обеспечение (залог), обязательств клиента;

по списанию правоустанавливающих документов на предмет залога:

Расход

7339

Разные ценности и документы.

Параграф 4. Учет дебиторской задолженности по выданным банковским гарантиям

150. При переоформлении дебиторской задолженности, возникшей в результате удовлетворения банком требования кредитора о выплате суммы гарантии, на сумму банковского займа осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
Кт	1861	Дебиторы по гарантиям.

151. При создании резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения дебиторской задолженности по банковским гарантиям осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5453	Расходы на формирование резервов (провизий) по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью
Кт	1877	Резервы (провизии) по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью.

152. При уменьшении сформированных резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения по дебиторской задолженности по выпущенным банковским гарантиям осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1877	Резервы (провизии) по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью
Кт	4953	Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью.

153. При списании с баланса за счет созданных резервов (провизий) дебиторской задолженности по выпущенным банковским гарантиям в порядке и сроки, установленные внутренними документами банка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1877	Резервы (провизии) по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью
Кт	1861	Дебиторы по гарантиям.

Глава 12. Бухгалтерский учет операций с векселями

Параграф 1. Учет операций по принятым к учету векселям

154. При приеме векселя к учету осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму учтенного векселя:

Дт	1405	Учтенные векселя клиентов
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках;

2) на сумму дисконта по учтенному векселю:

Дт	1405	Учтенные векселя клиентов (отдельный лицевой счет)
Кт	1432	Дисконт по учтенным векселям;

3) на сумму премии по учтенному векселю:

Дт	1433	Премия по учтенным векселям
Кт	1405	Учтенные векселя клиентов;

4) на сумму вознаграждения, начисленного предыдущими векселедержателями, по учтенному векселю:

Дт	1406	Вознаграждение, начисленное предыдущими векселедержателями по учтенным векселям клиентов
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках,

одновременно, на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога, оригинала договора о залоге и других документов, подлежащих обязательному возврату клиенту, 1 (один) тенге осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Приход

7339

Разные ценности и документы.

155. При амортизации дисконта или премии по учтенному векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму дисконта по учтенному векселю:

Дт	1432	Дисконт по учтенным векселям
Кт	4405	Доходы, связанные с получением вознаграждения по учтенным векселям клиентов;

2) на сумму премии по учтенному векселю:

Дт	5235	Расходы по амортизации премии по учтенным векселям
Кт	1433	Премия по учтенным векселям.

156. При начислении вознаграждения по учтенному векселю осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1752	Начисленные доходы по учтенным векселям
Кт	4405	Доходы, связанные с получением вознаграждения по учтенным векселям клиентов;

При фактическом получении начисленного вознаграждения по учтенному векселю осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	1406	Вознаграждение, начисленное предыдущими векселедержателями по учтенным векселям клиентов
	1752	Начисленные доходы по учтенным векселям.

157. При наступлении срока платежа по учтенному векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	1405	Учтенные векселя клиентов
	1406	Вознаграждение, начисленное предыдущими векселедержателями по учтенным векселям клиентов
	1752	Начисленные доходы по учтенным векселям,

и, одновременно:

Расход

7339

Разные ценности и документы.

158. При досрочном погашении учтенного векселя осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 157 Инструкции, а также следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму не доначисленного дисконта по учтенному векселю:

Дт	1432	Дисконт по учтенным векселям
Кт	1405	Учтенные векселя клиентов (отдельный лицевой счет);

2) на сумму не доначисленной премии по учтенному векселю:

Дт	1405	Учтенные векселя клиентов
Кт	1433	Премия по учтенным векселям.

159. При индоссировании векселя осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 158 Инструкции, а также следующие бухгалтерские записи:

на учетную стоимость векселя и сумму превышения над учетной стоимостью векселя:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	1405	Учтенные векселя клиентов
	4734	Доходы от прочей переоценки,

и, одновременно:

Расход

7339

Разные ценности и документы.

Параграф 2. Учет операций после совершения протеста по векселю

160. В случае неоплаты учтенного векселя плательщиком при наступлении срока платежа по векселю, после совершения протеста по векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму опротестованного векселя:

Дт	1425	Опротестованные векселя клиентов
Кт	1405	Учтенные векселя клиентов;

2) на сумму начисленного вознаграждения по опротестованному векселю:

Дт	1425	Опротестованные векселя клиентов
Кт	1752	Начисленные доходы по учтенным векселям;

3) на сумму неустойки (штрафа, пени) и комиссионного дохода, взысканную без согласия плательщика по опротестованному векселю:

Дт	1749	Прочее просроченное вознаграждение
	1818	Начисленные прочие комиссионные доходы
	1879	Начисленная неустойка (штраф, пеня)
Кт	4424	Доходы, связанные с получением вознаграждения по просроченной задолженности клиентов по займам
	4608	Прочие комиссионные доходы.

161. При наличии объективных признаков в отношении невозврата задолженности по векселю, после совершения протеста по векселю на сумму создаваемых резервов (провизий) по опротестованному векселю осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	5455	Расходы на формирование резервов (провизий) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
Кт	1428	Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам.

162. При невозможности взыскания задолженности по опротестованному векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму списания задолженности за счет созданных резервов (провизий):

Дт	1428	Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам
Кт	1425	Опротестованные векселя клиентов
	1749	Прочее просроченное вознаграждение
	1818	Начисленные прочие комиссионные доходы
	1879	Начисленная неустойка (штраф, пеня),

и, одновременно:

Расход

7339

Разные ценности и документы.

Параграф 3. Учет операций по оплате домицилированных векселей

163. При домицилиации векселя осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств по домицилированному векселю:

Дт	6180	Возможные требования по векселям
Кт	6680	Возможные обязательства по векселям;

одновременно, на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога, оригинала договора о залоге и других документов, подлежащих обязательному возврату клиенту, 1 (один) тенге:

Приход

7339

Разные ценности и документы;

2) на сумму денег, принимаемых в качестве обеспечения обязательств домицилианта:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2240	Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения (заклад, задаток) обязательств клиентов;
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов;

3) на сумму комиссионного дохода:

Дт	1001	Наличность в кассе
Кт	4608	Прочие комиссионные доходы.

Сноска. Пункт 163 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

164. При совершении домицилиатом платежа по векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму платежа по векселю:

Дт	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2240	Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения (заклад, задаток) обязательств клиентов;
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
Кт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц;

2) на сумму условных требований и обязательств по домицилированному векселю:

Дт	6680	Возможные обязательства по векселям
Кт	6180	Возможные требования по векселям;

одновременно:

Расход

7339

Разные ценности и документы.

Сноска. Пункт 164 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 4. Учет операций по принятию векселей на инкассо

165. При принятии векселя на инкассо на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога, оригинала договора о залоге и других документов, подлежащих обязательному возврату клиенту, 1 (один) тенге осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Приход

7339

Разные ценности и документы.

166. При получении платежа по векселю, принятому на инкассо, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму полученного платежа:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	2203	Текущие счета юридических лиц
	4608	Прочие комиссионные доходы,

и, одновременно:

Расход

7339

Разные ценности и документы.

Параграф 5. Учет операций по авалированию векселей

167. При проставлении аваля на векселе осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств:

Дт	6180	Возможные требования по векселям
Кт	6680	Возможные обязательства по векселям;

2) на сумму денег, принимаемых в качестве обеспечения обязательств по авалю:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2240	Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения (заклад, задаток) обязательств клиентов;
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов;

3) на стоимость залогового имущества:

Приход

7250

Имущество, принятое в обеспечение (залог) обязательств клиента;

одновременно, на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога, оригинала договора о залоге и других документов, подлежащих обязательному возврату клиенту, 1 (один) тенге осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Приход

7339

Разные ценности и документы.

Сноска. Пункт 167 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

168. При осуществлении платежа по авалированному векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств:

Дт	6680	Возможные обязательства по векселям
Кт	6180	Возможные требования по векселям;

2) на сумму денег, ранее принятых в качестве обеспечения обязательств по авалю:

Дт	2213	Краткосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2223	Вклад юридических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
	2240	Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения (заклад, задаток) обязательств клиентов;
	2241	Долгосрочный вклад физических лиц, являющийся обеспечением обязательств клиентов
Кт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц;

3) на стоимость залогового имущества:

Расход

7250

Имущество, принятое в обеспечение (залог) обязательств клиента;

одновременно, на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога, оригинала договора о залоге и других документов, подлежащих обязательному возврату клиенту, 1 (один) тенге осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Расход

7339

Разные ценности и документы.";

Сноска. Пункт 168 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 27.11.2023 № 87 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

169. При оплате авалированного векселя, обеспеченного имуществом (за исключением денег), осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму оплаты по авалированному векселю:

Дт	1861	Дебиторы по гарантиям
Кт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках;

2) при возмещении суммы исполненного банком обязательства по авалированному векселю:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	1861	Дебиторы по гарантиям,

и, одновременно:

Расход

7339

Разные ценности и документы,

на стоимость залогового имущества:

Расход

7250

Имущество, принятое в обеспечение (залог) обязательств клиента;

3) на сумму условных требований и обязательств по авалированному векселю:

Дт	6680	Возможные обязательства по векселям
Кт	6180	Возможные требования по векселям.

170. Учет авалированного векселя, обязательство по которому не обеспечено, осуществляется в порядке, предусмотренном в параграфе 1 Главы 11 Инструкции.

171. Учет авалированного векселя, обеспеченного залогом имущества (за исключением денег), осуществляется в порядке, предусмотренном пунктами с 146 по 149 Инструкции.

Параграф 6. Учет операций по акцепту векселей в порядке посредничества

172. При акцепте векселя в порядке посредничества осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств:

Дт	6180	Возможные требования по векселям
Кт	6680	Возможные обязательства по векселям;

2) на сумму комиссии:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	2869	Выданные гарантии.

173. При амортизации первоначально признанного обязательства по оплате акцептованного векселя осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2869	Выданные гарантии
Кт	4608	Прочие комиссионные доходы.

174. При осуществлении платежа по акцептованному векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств:

Дт	6680	Возможные обязательства по векселям
Кт	6180	Возможные требования по векселям;

2) на сумму несамортизированного комиссионного вознаграждения:

Дт	2869	Выданные гарантии
Кт	4606	Комиссионные доходы за услуги по операциям с гарантиями.

175. При создании резервов (провизий) для урегулирования обязательства по оплате акцептованного векселя осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	5465	Расходы на формирование резервов (провизий) по условным обязательствам
Кт	2869	Выданные гарантии,

и, одновременно, на сумму, не превышающую сумму созданных резервов (провизий), при его создании в случаях, когда условием сделки между банком и векселедержателем о приеме векселя к оплате предусмотрено возмещение клиентом суммы, выплаченной банком в пользу его кредитора:

Дт	1861	Дебиторы по гарантиям
Кт	4958	Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по условным обязательствам.

176. При осуществлении платежа по векселю, акцептованному в порядке посредничества, на сумму оплаты по акцептованному векселю осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2869	Выданные гарантии
	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
Кт	1052	Корреспондентские счета в других банках.

177. При возмещении суммы исполненного банком обязательства по оплате акцептованного векселя осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1001	Наличность в кассе
	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	1861	Дебиторы по гарантиям.

На сумму условных требований и обязательств осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	6680	Возможные обязательства по векселям
Кт	6180	Возможные требования по векселям.

Глава 12-1. Бухгалтерский учет операций с аккредитивами

Сноска. Инструкция дополнена главой 12-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 17.09.2022 № 81 (вводится в действие с 01.01.2023).

Параграф 1. Учет операций с покрытыми импортными аккредитивами

177-1. При открытии банком-эмитентом покрытого импортного аккредитива путем перевода денег с текущего счета клиента и депонировании их на счете-покрытия для осуществления расчетов по аккредитиву на сумму покрытия аккредитива осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	2855	Кредиторы по документарным расчетам.

177-2. При осуществлении банком-эмитентом платежа по импортному покрытому аккредитиву при выполнении условий аккредитива и при наличии покрытия в банке на сумму исполнения аккредитива осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2855	Кредиторы по документарным расчетам
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2013	Корреспондентские счета других банков.

177-3. В случае аннулирования импортного покрытого аккредитива на сумму возврата покрытия по аккредитиву клиенту осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2855	Кредиторы по документарным расчетам
Кт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц.

177-4. В случае исполнения платежа по импортному покрытому аккредитиву через исполняющий банк, после получения подтверждения от исполняющего банка о проверке им товароотгрузочных документов и соответствии их условиям аккредитива, на сумму перевода осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	1855	Дебиторы по документарным расчетам
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках.

177-5. После получения подтверждения от исполняющего банка о получении соответствующих документов и перечислении суммы аккредитива в пользу бенефициара, на сумму закрытия аккредитива банком-эмитентом осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2855	Кредиторы по документарным расчетам
Кт	1855	Дебиторы по документарным расчетам.

177-6. При аннулировании импортного покрытого аккредитива путем осуществления платежа по аккредитиву осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму поступления переведенной суммы покрытия по импортному аккредитиву от исполняющего банка:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	1855	Дебиторы по документарным расчетам;

2) при возврате суммы покрытия по аккредитиву клиенту:

Дт	2855	Кредиторы по документарным расчетам
Кт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц.

Параграф 2. Учет операций с непокрытыми импортными аккредитивами

177-7. При открытии банком-эмитентом непокрытого импортного аккредитива по поручению приказодателя аккредитива – клиента-импортера на сумму аккредитива осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	6005	Возможные требования по выпущенным непокрытым аккредитивам
Кт	6505	Возможные обязательства по выпущенным непокрытым аккредитивам.

177-8. При исполнении банком-эмитентом аккредитива в соответствии с условиями аккредитива на основании распоряжения, договора или заявления клиента осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму выставленного и оплаченного банком аккредитива:

Дт	1855	Дебиторы по документарным расчетам
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках;

2) на сумму займа, предоставленного клиенту и погашение оплаченной банком суммы аккредитива за счет денег, предоставленных банком в качестве кредита:

Дт	1411	Краткосрочные займы, предоставленные клиентам
	1417	Долгосрочные займы, предоставленные клиентам
Кт	1855	Дебиторы по документарным расчетам.

177-9. Дальнейший порядок учета предоставленного займа осуществляется в порядке, установленном в главе 4 Инструкции.

177-10. При исполнении банком-эмитентом импортного непокрытого аккредитива в банке-эмитенте на сумму закрытия аккредитива осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	6505	Возможные обязательства по выпущенным непокрытым аккредитивам
Кт	6005	Возможные требования по выпущенным непокрытым аккредитивам.

177-11. В случае аннулирования импортного непокрытого аккредитива осуществляются бухгалтерские записи, аналогичные пункту 177-10 Инструкции.

Параграф 3. Учет комиссионного вознаграждения по аккредитиву

177-12. В случае, если в условиях аккредитива предусмотрено комиссионное вознаграждение на период действия аккредитива, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму начисленных комиссионных доходов:

Дт	1822	Начисленные комиссионные доходы по документарным расчетам
Кт	4612	Комиссионные доходы по документарным расчетам;

2) при погашении начисленного комиссионного вознаграждения:

Дт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	1822	Начисленные комиссионные доходы по документарным расчетам;

3) в случае, если согласно условиям аккредитива, комиссионные вознаграждения взимаются в день оказания услуги, на сумму взимаемого комиссионного вознаграждения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	4612	Комиссионные доходы по документарным расчетам.

177-13. При осуществлении оплаты комиссий других банка-эмитента, банка посредника по услугам, связанным с обслуживанием аккредитивов (в том числе за подтверждение аккредитива), за счет денежных средств клиента (аппликанта/бенефициара) осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2013	Корреспондентские счета других банков.

177-14. При отсутствии денежных средств на текущем счете клиента (аппликанта/бенефициара) для осуществления оплаты комиссий других банка-эмитента, банка посредника по услугам, связанным с обслуживанием аккредитивов (в том числе за подтверждение аккредитива), за счет денежных средств клиента осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	1855	Дебиторы по документарным расчетам
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2013	Корреспондентские счета других банков.

177-15. При возмещении клиентом расходов банка по комиссионному вознаграждению, выплаченному банку-посреднику, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц
Кт	1855	Дебиторы по документарным расчетам.

Параграф 4. Учет операций с экспортными аккредитивами

177-16. При авизовании экспортного аккредитива бухгалтерские записи не осуществляются.

177-17. При поступлении товароотгрузочных документов по экспортируемому товару от бенефициара и их соответствии условиям аккредитива, принятые документы приходуются по условной оценке 1 документ – 1 тенге и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Приход

7339

Разные ценности и документы;

и одновременно (в случае подтверждения экспортного аккредитива), на сумму аккредитива:

Дт	6025	Возможные требования по подтвержденным покрытым аккредитивам
	6010	Возможные требования по подтвержденным непокрытым аккредитивам
Кт	6525	Возможные обязательства по подтвержденным покрытым аккредитивам
	6510	Возможные обязательства по подтвержденным непокрытым.

177-18. При поступлении суммы покрытия от иностранного банка для исполнения аккредитива в пользу бенефициара осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках
Кт	2855	Кредиторы по документарным расчетам;

и одновременно:

Дт	6525	Возможные обязательства по подтвержденным покрытым аккредитивам
	6010	Возможные требования по подтвержденным непокрытым аккредитивам
Кт	6025	Возможные требования по подтвержденным покрытым аккредитивам
	6510	Возможные обязательства по подтвержденным непокрытым.

177-19. При отправке банку-эмитенту документов по аккредитиву банком осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Расход

7339

Разные ценности и документы.

177-20. При зачислении исполняющим банком (банком-бенефициаром) суммы аккредитива бенефициару после получения подтверждения от банка-эмитента о соответствии документов условиям, указанным в аккредитиве, на сумму зачисления осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2855	Кредиторы по документарным расчетам
Кт	2203	Текущие счета юридических лиц
	2204	Текущие счета физических лиц.

177-21. В случае возврата неосвоенной части аккредитива иностранному банку-эмитенту, на сумму перечисления банком-бенефициаром осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт	2855	Кредиторы по документарным расчетам
Кт	1051	Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан
	1052	Корреспондентские счета в других банках.".

Глава 13. Заключительное положение

178. Вопросы, не урегулированные Инструкцией, разрешаются в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан и международными стандартами финансовой отчетности.

Приложение к постановлению Правления Национального Банка Республики Казахстан от 21 сентября 2020 года № 109

Перечень нормативных правовых актов Республики Казахстан, а также структурных элементов некоторых нормативных правовых актов Республики Казахстан, признаваемых утратившими силу

1. Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 декабря 2007 года № 152 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета банками второго уровня и акционерным обществом Банк Развития Казахстана" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан под № 5109).

2. Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 августа 2009 года № 80 "О внесении изменений и дополнений в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 декабря 2007 года № 152 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета банками второго уровня и акционерным обществом Банк Развития Казахстана" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан под № 5802).

3. Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 31 января 2011 года № 4 "О внесении изменений и дополнений в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 декабря 2007 года № 152 "Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета банками второго уровня и акционерным обществом "Банк Развития Казахстана" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан под № 6796, опубликовано 7 октября 2011 года в Собрании актов центральных исполнительных и иных государственных органов Республики Казахстан № 11).

4. Пункт 1 постановления Правления Национального Банка Республики Казахстан от 25 февраля 2013 года № 63 "О внесении изменений и дополнений в некоторые нормативные правовые акты Национального Банка Республики Казахстан по вопросам ведения бухгалтерского учета банками второго уровня и акционерным обществом "Банк Развития Казахстана" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан под № 8402, опубликовано 20 июня 2013 года в газете "Юридическая газета" № 90 (2465).

5. Пункт 1 Перечня некоторых нормативных правовых актов Республики Казахстан, в которые вносятся изменения по вопросам ведения бухгалтерского учета и финансовой отчетности, утвержденного постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 ноября 2016 года № 279 "О внесении изменений в некоторые нормативные правовые акты Республики Казахстан по вопросам ведения бухгалтерского учета и финансовой отчетности" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан под № 14738, опубликовано 7 февраля 2017 года в Эталонном контрольном банке нормативных правовых актов Республики Казахстан ).

6. Пункт 2 Перечня некоторых нормативных правовых актов Республики Казахстан, в которые вносятся изменения и дополнения по вопросам ведения бухгалтерского учета, утвержденного постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 22 декабря 2017 года № 252 "О внесении изменений и дополнений в некоторые нормативные правовые акты Республики Казахстан по вопросам ведения бухгалтерского учета" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан под № 16262, опубликовано 31 января 2018 года в Эталонном контрольном банке нормативных правовых актов Республики Казахстан).

7. Пункт 1 Перечня некоторых постановлений Правления Национального Банка Республики Казахстан, в которые вносятся изменения и дополнения по вопросам ведения бухгалтерского учета, утвержденного постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 августа 2018 года № 185 "О внесении изменений и дополнений в некоторые постановления Правления Национального Банка Республики Казахстан по вопросам ведения бухгалтерского учета" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан под № 17439, опубликовано 9 октября 2018 года в Эталонном контрольном банке нормативных правовых актов Республики Казахстан).