ИПС "Әділет"

"Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханалар қорын қалыптастыру, пайдалану және сақтау бойынша қағидаларды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 19 қаңтардағы № 44 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2021 жылғы 13 мамырдағы № 211 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 18 мамырда № 22764 болып тіркелді

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханалар қорын қалыптастыру, пайдалану және сақтау бойынша қағидаларды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 19 қаңтардағы № 44 бұйрығына (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілері мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13070 болып тіркелген, "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2016 жылғы 24 ақпанда ресми жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханалар қорын қалыптастыру, пайдалану және сақтау жөніндегі қағидаларда:

10-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"10. Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханаларында:

1) бастауыш білім берудің жалпы білім беретін бағдарламаларын "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің 2018 жылғы 31 қазандағы №604 бұйрығымен бектілген (Нормативтік құқықтық актілер мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) (бұдан әрі - №604 бұйрық) іске асыратын білім беру ұйымдарында Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына және "Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілер мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8424 болып тіркелген) (бұдан әрі - №115 бұйрық) бастауыш білімнің үлгілік оқу жоспарларына сәйкес толық оқыту кезеңінде білім алушылар контингентіне қатысты, оның ішінде оқыту тілі бойынша оқу әдебиеттері қорының, сондай-ақ қосымша, анықтамалық, ғылыми-танымал, ғылыми-танымдық, көркем және публицистикалық әдебиеттердің болуы;

2) негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында №604 бұйрығымен бектілген Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына және №115 бұйрығымен бекітілген негізгі орта және жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларына сәйкес толық оқыту кезеңінде білім алушылар контингентіне қатысты оқу әдебиеті қорының, оның ішінде оқыту тілі бойынша оқу-әдістемелік кешендер мен сандық білім беру ресурстарының, сондай-ақ қосымша, анықтамалық, ғылыми-танымал, ғылыми-танымдық, көркем және публицистикалық әдебиеттердің болуы;

3) техникалық және кәсіптік білім беру бағдарламалары – № 604 бұйрығымен бекітілген Техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес даярланатын мамандық біліктіліктері бойынша толық оқу кезеңіне білім алушылардың контингентіне қатысты оқу жұмыс жоспарына сәйкес баспа және электрондық басылымдар форматында оқу және ғылыми әдебиеттің кітапхана қорының, сондай-ақ қосымша, анықтамалық, ғылыми-танымал, ғылыми-танымдық, көркем және публицистикалық әдебиеттердің болуы;

рухани білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары үшін дінтану сараптамасынан өткен оқу әдебиеті қорының болуы;

4) орта білімнен кейінгі білім беру бағдарламалары – № 604 бұйрығымен бекітілген Техникалық және кәсіптік білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес даярланатын мамандық біліктіліктері бойынша толық оқу кезеңіне білім алушылар контингентіне қатысты оқу жұмыс жоспарына сәйкес баспа және электрондық басылымдар форматында оқу және ғылыми әдебиеттің кітапхана қорының, сондай-ақ қосымша, анықтамалық, ғылыми-танымал, ғылыми-танымдық, көркем және публицистикалық әдебиеттердің болуы;

5) жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары – кадрлар даярлау бағытының білім беру бағдарламасы пәндерінің 100%-ын қамтамасыз ететін, оның ішінде оқыту тілдері бойынша шығарылған соңғы он жылдағы баспа және электрондық басылымдар форматындағы оқу және ғылыми әдебиеттің кітапханалық қорының, сондай-ақ білім алушылардың қосымша, анықтамалық, ғылыми-танымал, ғылыми-танымдық, көркем және публицистикалық әдебиеттердің болуы.";

11-тармақ алынып тасталсын;

12- тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"12. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары кітапхана және ғылыми ұйымдармен, оның ішінде Республикалық жоғары оқу орындары аралық электрондық кітапханамен шарттарға қол қояды.";

13-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"13. Электрондық тасығыштардағы оқу және оқу-әдістемелік әдебиет ретінде мынадай материалдар есептеледі:

1) бағдарламада міндетті пәндер ретінде көзделген оқу ақпараты түріндегі оқулықтар мәтіндері, оқу-әдістемелік әдебиеттер;

2) білімді компьютер техникамен диалогтық режимде меңгеруге арналған бағдарламалық оқыту құралдарды және цифрлық оқулықтар;

3) мамандық пәндері бойынша студенттердің білімдерін аралық және қорытынды бақылауға арналған бағдарламалық тестілеу құралдары;

4) оқытудың электрондық техникалық құралдарын пайдалана отырып, жазылған және көрсететін бейнефильмдер мен оқу материалдары.";

16-тармақтың 1) тармақшасы жаңа редакцияда жазылсын:

"1) қосымша оқу-әдістемелік әдебиеттер, анықтамалық басылымдар, энциклопедиялар, сөздіктер, библиографиялық басылымдар;";

17-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"17. Оқу әдебиеті қоры деп оқулық және оқу-әдістемелік кешен санаты бар басылымдар тізбесі түсініледі.";

22-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"22. Меншікті баспаханаларда не бөгде баспаларда шығарылған оқу әдебиетінің меншікті басылымдары оқу, оқу-әдістемелік кешендерді қамтиды.";

27-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерде барлық оқушыларды әлеуметтік мәртебесіне қарамастан тегін оқулықтармен, оқу-әдістемелік кешендермен білім беру органдары оқу жылына болжайтын көлемде қамтамасыз ету жергілікті және республикалық бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.";

28-тармақ алынып тасталсын.

29-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"29. Келесі оқу жылына мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің, арнайы мектептердің және дамуында мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған арнайы сыныптардың оқушылары мен тәрбиеленушілерінің болжамды санын кітапхана қоры арқылы оқулықтармен және оқу-әдістемелік кешендермен, оның ішінде цифрлық оқулықтармен даналар саны, атаулары, сыныптары және оқыту тілдері бойынша қамтамасыз ету қажеттілігін 30 қыркүйекке дейін жергілікті атқарушы органдар айқындайды.

Республикалық мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің білім алушылары мен тәрбиеленушілерін, сондай-ақ халықаралық келісімдерге сәйкес шетелдік мектептерде оқитын отандастарды оқулықтармен және оқу-әдістемелік кешендермен қамтамасыз ету қажеттілігін Министрлік айқындайды.";

31-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"31. Оқу басылымдары мен құжаттар мемлекеттік білім беру ұйымының құрылымдық бөлімшелерінің жазбаша өтінімі бойынша, сондай-ақ алдын ала тапсырыс негізінде сатып алынады, ол пәннің атауын және оны оқып жатқан білім алушылардың санын көрсете отырып, ақпараттың библиографиялық көздері бойынша қарау және іріктеу арқылы жасалады. Кітапхана тапсырыс берілген басылымның данасын пәннің қамтамасыз етілуіне қарай түзетеді.

Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің кітапханалары:

1) жыл сайын 25 мамырға дейін білім алушылар контингентіне оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер санының жеткіліктілігі тұрғысынан оқу қорына түгендеу жүргізеді;

2) 10 сәуірге дейін Ұлттық білім беру деректер қоры негізінде жалпы білім беретін мектептердің әдістемелік бірлестіктерінің шешімдері негізінде оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерді, оның ішінде цифрлық оқулықтарды сатып алуға өтінімдер толтырады.

5 сәуірге дейін жалпы білім беретін мектептердің әдістемелік бірлестіктері немесе жалпы білім беретін мектептердің педагогтері алдағы оқу жылына оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерді таңдауды жүзеге асырады.

Жергілікті атқарушы органдар қажет болған жағдайда оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендерді аудан, қала, облыс ішінде мемлекеттік білім беру ұйымдары арасында қайта бөлуді жүргізеді.";

37 және 38-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"37. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының редакциялық-баспа бөлімінде шығарылатын барлық оқулықтар, оқытушылардың оқу-әдістемелік кешендері, ғылыми еңбектер нақты жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының кітапханасына міндетті түрде кемінде он дана көлемінде тегін беріледі.

38. Білім беру ұйымдарының кітапханалары оқу процесін қамтамасыз ету үшін оқыту бейіні бойынша оқу әдебиетінің бір атауының қажетті даналарын сатып алады.

Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептер оқулықтарды, сондай-ақ оқулыққа ілеспе әдістемелік нұсқаулық түріндегі оқу және әдістемелік басылымдарды, жұмыс дәптері, хрестоматияларды, диктанттар жинағы, тапсырмалар мен жаттығулар жинағын, картографиялық атласты, Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына, Үлгілік оқу жоспарларына және "Білім туралы" 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 19-4) тармақшасына сәйкес әзірленген Орта білім беру ұйымдары үшін оқулықтардың құрылымы мен мазмұнына және мектепке дейінгі ұйымдарға, орта білім беру ұйымдарына арналған оқу-әдістемелік кешендерге қойылатын талаптарға сәйкес алады.

Білім беру ұйымдарының кітапханалары сатып алатын қажетті отандық, әлемдік көркем, ғылыми, ғылыми-публицистикалық, ғылыми-фантастикалық, деректі, тарихи әдебиеттер тізбесі педагогтердің, білім беру ұйымының әдістемелік бірлестіктерінің өтінімі негізінде анықталады.

75-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"75. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің кітапханаларында бірінші-төртінші сынып оқушыларына оқулықтарды беруді және олардың уақтылы қайтаруын мұғалімдер, бесінші-он бірінші (он екінші) сынып оқушыларына - сынып жетекшілері немесе тиісті пән мұғалімдері жүргізеді.

Алынған әрбір оқулық үшін орта және ересек жастағы оқушы кітап формулярына қол қояды, оны кітапханашыға өткізеді. Берілген оқулықтар жазбасы бар кітап формулярлары оқушылардың оқырман формулярларында сақталады.".

2. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Мектепке дейінгі және орта білім беру комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықты ресми түрде жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Білім және ғылым министрі

А. Аймагамбетов

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 19 января 2016 года № 44 "Об утверждении Правил по формированию, использованию и сохранению фонда библиотек государственных организаций образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13070, опубликован в Информационно-правовой системе "Әділет" 24 февраля 2016 года) следующие изменения:

в Правилах по формированию, использованию и сохранению фонда библиотек государственных организаций образования:

пункт 10 изложить в новой редакции:

"10. В библиотеках государственных организаций образования, реализующих:

1) общеобразовательные учебные программы начального образования необходимо наличие фонда учебной литературы по отношению к контингенту обучающихся, в том числе по языкам обучения, на полный период обучения в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом начального образования, утвержденным приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 31 октября 2018 года № 604 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов образования всех уровней образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 17669) (далее – приказ № 604) и типовыми учебными программами начального образования, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 3 апреля 2013 года № 115 "Об утверждении типовых учебных программ по общеобразовательным предметам, курсам по выбору и факультативам для общеобразовательных организаций" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8424) (далее – приказ № 115), а также дополнительной, справочной, научно-популярной, научно-познавательной, художественной и публицистической литературы;

2) общеобразовательные учебные программы основного среднего и общего среднего образования - наличие фонда учебной литературы по отношению к контингенту обучающихся, в том числе по языкам обучения, на полный период обучения, учебно-методических комплексов и цифровых образовательных ресурсов в соответствии с Государственными общеобязательными стандартами образования Республики Казахстан, утвержденными приказом № 604 и типовыми учебными программами основного среднего и общего среднего образования, утвержденными приказом № 115, а также дополнительной, справочной, научно-популярной, научно-познавательной, художественной и публицистической литературы;

3) образовательные программы технического и профессионального образования - наличие библиотечного фонда учебной и научной литературы в соответствии с рабочим учебным планом по отношению к контингенту обучающихся, в том числе по языкам обучения, на полный период обучения по подготавливаемым квалификациям специальности в соответствии Государственным общеобязательным стандартом технического и профессионального образования, утвержденным приказом № 604 в формате печатных и электронных изданий, а также дополнительной, справочной, научно-популярной, научно-познавательной, художественной и публицистической литературы;

для организаций образования, реализующих духовные образовательные программы, наличие фонда учебной литературы, прошедшей религиоведческую экспертизу;

4) образовательные программы послесреднего образования - наличие библиотечного фонда учебной и научной литературы в соответствии с рабочим учебным планом по отношению к контингенту обучающихся, в том числе по языкам обучения, на полный период обучения по подготавливаемым квалификациям специальности в соответствии Государственным общеобязательным стандартом технического и профессионального образования, утвержденным приказом № 604 в формате печатных и электронных изданий, а также дополнительной, справочной, научно-популярной, научно-познавательной, художественной и публицистической литературы;

5) образовательные программы высшего и послевузовского образования - наличие библиотечного фонда учебной и научной литературы: в формате печатных и электронных изданий за последние десять лет, обеспечивающих 100 % дисциплин образовательной программы направления подготовки кадров, в том числе изданных по языкам обучения, а также дополнительной, справочной, научно-популярной, научно-познавательной, художественной и публицистической литературы.";

пункт 11 исключить;

пункт 12 изложить в новой редакции:

"Организации высшего и послевузовского образования подписывают договора с библиотечными и научными организациями, в том числе с Республиканской межвузовской электронной библиотекой.";

пункт 13 изложить в новой редакции:

"13. В качестве учебной и учебно-методической литературы на электронных носителях считаются следующие материалы:

1) тексты учебников, учебно-методическая литература, в виде учебной информации, предусмотренной в качестве обязательных в программах дисциплин;

2) обучающие программные средства и цифровые учебники, предназначенные для освоения знания в диалоговом режиме с компьютерной техникой;

3) тестирующие программные средства, предназначенные для рубежного и итогового контроля знаний студентов по дисциплинам специальности;

4) видеофильмы и учебные материалы, записанные и воспроизводимые с использованием электронных технических средств обучения.";

подпункт 1) пункта 16 изложить в новой редакции:

"1) дополнительную учебно-методическую литературу, справочные издания, энциклопедии, словари, библиографические издания;";

пункт 17 изложить в новой редакции:

"17. Под фондом учебной литературы понимается перечень изданий, имеющих категорию учебника и учебно-методического комплекса.";

пункт 22 изложить в новой редакции:

"22. Собственные издания учебной литературы, изданные в собственных типографиях, либо в сторонних издательствах включают учебные, учебно-методические комплексы.";

пункт 27 изложить в новой редакции:

"27. В государственных общеобразовательных школах обеспечение всех учащихся, независимо от социального статуса бесплатными учебниками, учебно-методическими комплексами в объеме, прогнозируемом органами образования на учебный год, осуществляется за счет средств местных и республиканского бюджетов.";

пункт 28 исключить;

пункт 29 изложить в новой редакции:

"29. Потребность в обеспечении на следующий учебный год учебниками и учебно-методическими комплексами, в том числе цифровыми учебниками прогнозного количества учащихся и воспитанников государственных общеобразовательных школ, специальных школ и специальных классов для детей с ограниченными возможностями в развитии при общеобразовательных школах через фонды библиотек по количеству экземпляров, наименованиям, классам и языкам обучения определяется до 30 сентября местными исполнительными органами.

Потребность в обеспечении учебниками и учебно-методическими комплексами обучающихся и воспитанников республиканских государственных общеобразовательных школ, а также соотечественников, обучающихся в зарубежных школах в соответствии с международными соглашениями, определяется Министерством.";

пункт 31 изложить в новой редакции:

"31. Учебные издания и документы приобретаются по письменной заявке структурных подразделений государственных организации образования, а также на основе предварительного заказа, который составляется путем просмотра и отбора по библиографическим источникам информации, с указанием названия дисциплины и количества обучающихся, изучающих ее. Библиотека корректирует экземплярность заказываемого издания, исходя из обеспеченности предмета.

Библиотеки государственных общеобразовательных школ:

1) ежегодно до 25 мая проводят инвентаризацию учебного фонда на предмет достаточности количества учебников и учебно-методических комплексов на контингент обучающихся;

2) до 10 апреля на основании Национальной образовательной базы данных заполняют заявки на приобретение учебников и учебно-методических комплексов, в том числе цифровых учебников, на основании решений методических объединений общеобразовательных школ или выбора педагогов общеобразовательных школ.

До 5 апреля методические объединения общеобразовательных школ или педагоги общеобразовательных школ, осуществляют выбор учебников и учебно-методических комплексов на предстоящий учебный год.

Местные исполнительные органы при необходимости проводят перераспределение учебников и учебно-методических комплексов между государственными организациями образования внутри района, города, области.";

пункты 37 и 38 изложить в новой редакции:

"37. Все учебники, учебно-методические комплексы преподавателей, научные труды, издаваемые в редакционно-издательском отделе организаций высшего и послевузовского образования, передаются в обязательном порядке бесплатно в количестве не менее десяти экземпляров в библиотеку конкретной организации высшего и послевузовского образования.

38. Библиотеки организаций образования для обеспечения учебного процесса приобретают необходимое количество экземпляров одного названия учебной литературы по профилю обучения.

Государственные общеобразовательные школы приобретают учебники, а также учебные и методические издания, сопровождающие учебник в форме методического руководства, рабочей тетради, хрестоматии, сборника диктантов, сборника задач и упражнений, картографического атласа, соответствующие Государственному общеобязательному стандарту образования, типовым учебным программам и Требованиям к структуре и содержанию учебников для организаций среднего образования и учебно-методических комплексов для дошкольных организаций, организаций среднего образования разработанного согласно подпункту 19-4) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 27 июля 2007 года "Об образовании".

Перечень приобретаемой необходимой отечественной, мировой художественной, научной, научно-публицистической, научно-фантастической, документальной, исторической литературы библиотеками организаций образования определяется на основании заявок педагогов, методических объединений организаций образования.";

пункт 75 изложить в новой редакции:

"75. Выдача и своевременный возврат учебников в библиотеках государственных общеобразовательных школ учащимся первых-четвертых классов производится учителями, учащимся пятых-одиннадцатых (двеннадцатых) классов - классными руководителями или учителями по соответствующему предмету.

За каждый полученный учебник учащиеся основных и средних классов - расписываются на книжном формуляре, который сдается библиотекарю. Книжные формуляры с записями выданных учебников хранятся в читательских формулярах учащихся.".

2. Комитету дошкольного и среднего образования Министерства образования и науки Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства образования и науки Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Юридический департамент Министерства образования и науки Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятиях, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курируюшего вице-министра образования и науки Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр образования и науки
Республики Казахстан

А. Аймагамбетов