"Желдету мен ауаны баптау жүйелерін дезинфекциялауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі № ҚР ДСМ - 95 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 6 қыркүйекте № 24230 болып тіркелді.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 17 ақпандағы № 71 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі туралы Ереженің 15-тармағының 113) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған "Желдету мен ауаны баптау жүйелерін дезинфекциялауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалар бекітілсін.

2. Күші жойылды деп танылсын:

1) "Желдету мен ауаны баптау жүйелеріне, оларды тазалау мен дезинфекциялауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 9 желтоқсандағы № 758 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 98306 болып тіркелген, "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2016 жылғы 4 ақпанда жарияланған);

2) "Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушысының 2018 жылғы 3 қыркүйектегі № ҚР ДСМ-9 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17501 болып тіркелді, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілер электрондық түрдегі эталондық бақылау банкінде 2018 жылғы 15 қазанда жарияланған) 9-шы тармағы.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты ресми басылымнан кейін Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі

А. Цой

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі 2021 жылғы 1 қыркүйектегі № ҚР ДСМ – 95 бұйрығымен бекітілген

"Желдету мен ауаны баптау жүйелерін дезинфекциялауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. "Желдету мен ауаны баптау жүйелеріне, оларды тазалау мен дезинфекциялауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 17 ақпандағы № 71 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі туралы ереженің (бұдан әрі – Ереже) 15-тармағының 113) тармақшасына сәйкес әзірленді және желдету мен ауаны баптау жүйелерін дезинфекциялауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Ауаны желдету және баптау жүйелерін дезинфекциялаудың технологиялық процесі жұмыстарды ұйымдастырудың және жүргізудің төрт кезеңін көздейді:

1) бірінші кезең - ауаны желдету және баптау жүйелерін, сондай-ақ олар орнатылған үй-жайларды санитариялық-эпидемиологиялық тексеру;

2) екінші кезең - ауаны желдету және баптау жүйелерін тазарту және дезинфекциялау жөніндегі жұмыстарды жүргізу тактикасын және жоспарын әзірлеу;

3) үшінші кезең - ауаны желдету және баптау жүйелерін тазарту және дезинфекциялау;

4) төртінші кезең - ауаны желдету және баптау жүйелерін тазарту жөніндегі жұмыстардың тиімділігін бағалау.

3. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылды:

1) ауа алмастыру – өндірістік үй-жайларда табиғи және механикалық желдетудің әсерінен ұйымдастырылатын ауаны шығару немесе беру;

2) ауа таратқыш (ауа үлестіретін құрылғы, ішке сору саптамасы, ішке соратын келте құбыр) – жұмыс аумағындағы ауа ортасының талап етілетін параметрлерін қамтамасыз ету мақсатында ішке сорып желдету ағысын қалыптастыруға арналған құрылғы;

3) ауамен жылыту – жылытылатын үй-жайға тікелей берілетін қыздырылған ауа жылу тасымалдағышы болатын жылыту жүйесі;

4) ауа алмастыру еселігі – шығарылатын немесе берілетін ауаның сағаттық көлемінің үй-жайдың құрылыс көлеміне қатынасы;

5) ауаны баптау – үй-жайдағы ауа ортасының белгіленген параметрлерін құру және автоматты түрде қолдау мақсатында ішке сорылатын ауаны арнайы өңдеу (тазарту, қыздыру немесе салқындату, ылғалдандыру немесе құрғату және т.б.), сондай-ақ аталған процесті қамтамасыз ететін техникалық құралдар кешені;

6) дефлектор – жылу және жел арындарының бірлескен әсерінен ауаның үй-жайдан неғұрлым тиімді шығуын қамтамасыз ететін арнайы пішіндегі басы бар сыртқа тарту шахтасы;

7) дезинфекциялау құралы – дезинфекциялау агентін қамтитын физикалық немесе химиялық құрал;

8) дезинфекция - сыртқы ортада инфекциялық және паразиттік аурулардың қоздырғыштарын жоюға бағытталған арнайы іс-шаралар кешені;

9) денсаулық сақтау объектілері - денсаулық сақтау ұйымдары және денсаулық сақтау саласында медициналық практикамен айналысатын жеке тұлғалар өздерінің қызметін жүзеге асыратын объектілер;

10) желдету – ауаның талап етілетін гигиеналық және технологиялық параметрлерін ұстап тұруға ықпал ететін ұйымдастырылған ауа алмасу, сондай-ақ ауа алмасуды іске асыруға арналған техникалық құралдар кешені;

11) жергілікті сыртқа тартып желдету (жергілікті сорып алу) – ластанған ауаны зиянды бөлінулер көздерінен тікелей жоюға арналған желдету;

12) жергілікті ішке сорып желдету – ауаны жұмыс аймағының белгілі бір учаскесіне немесе белгілі бір жұмыс орнына жіберуге арналған механикалық желдету;

13) желдету жүйесі – ауа бөлу немесе ауа қабылдау құрылғыларымен жабдықталған ауа өткізгіш жүйесі бар желдеткіш немесе желагрегат, ол сондай-ақ ауаны реттеу, бақылау, жылулық ылғалды өңдеу және тазарту құрылғыларымен жабдықталуы да мүмкін;

14) жылыту – инженерлік жабдықтар кешенінің көмегімен үй-жайда талап етілетін температуралық режимді қамтамасыз ету;

15) жылу кернеулігі – жылу шығынын қоспағанда өндірістік үй-жайдың көлеміне жататын технологиялық жабдықтан, бұйымнан, жарықтан, адамдардан және күн радиациясынан уақыт бірлігінде үй-жайға түсетін нақты жылудың артық мөлшері;

16) жұмыс аймағы – тұрақты немесе уақытша жұмыс орны орналасқан алаңның немесе еденнің деңгейінен биіктігі 2 метрге дейінгі кеңістік;

17) механикалық желдету – тарту күшінің арнайы қозғауыштарының (желдеткіштердің, компрессорлардың, сорғылардың, эжекторлардың) көмегімен жүзеге асырылатын ауа алмастырғыш, сондай-ақ осындай ауа алмасуды іске асыруға арналған техникалық құралдар кешені;

18) микроклимат – адамның организміне әсер ететін өндірістік ортаның мынадай параметрлерінің: ауа температурасының, ауаның салыстырмалы ылғалдылығының немесе құрамындағы ылғалының, ауа қозғалысының, қоршаулар мен технологиялық жабдықтардың үстіңгі бетіндегі температураның үйлесімділігімен сипатталатын үй-жайдағы жағдай;

19) өндірістік бақылау – өндірілетін өнімнің, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің адам және оның тіршілік ететін ортасы үшін қауіпсіздігін және (немесе) зиянсыздығын қамтамасыз етуге бағытталған, дара кәсіпкер немесе заңды тұлға орындайтын іс-шаралар, оның ішінде зертханалық зерттеулер мен сынақтар кешені;

20) сыртқа тарту шахтасы – шатырдың үстінен шығып тұратын, сыртқы және ішкі ауа температурасы айырмашылықтарының әсер етуінен, немесе желдің әсер етуінен, немесе олардың бірлесіп әсер етуінен ауаны үй-жайдан шығаруға арналған тік ашық арна;

21) табиғи желдету (аэрация) – сыртқы және ішкі ауаның үлес салмақтарының (температуралары) әртүрлі болу әсерінен немесе желдің әсер етуінен, немесе олардың бірлескен әсерінен жүзеге асырылатын ауа алмасу;

22) тыныс алу аймағы – жұмыс істеп жатқан адамнан 0,5 метрге (бұдан әрі – м) дейінгі радиустағы кеңістік;

23) ішке сорып желдету – ауаны үй-жайға беруге арналған механикалық желдету;

24) органикалық, бейорганикалық түзілімдер – олар ауаны желдету және баптау жүйелері құрамдауыштарының ішкі беттерінде жиналатын ғимараттар үй-жайларының ауа ортасының және ғимараттардан тыс атмосфералық ауаның құрамындағы қатты, сұйық, газ және бу тәрізді органикалық және бейорганикалық зиянды заттар (қоспалар).

2-тарау. Ауаны желдету және баптау жүйелеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

4. Тексерілетін үй-жайдың ауаны желдету және баптау жүйелері:

1) "Қазақстан Республикасының құрылыс нормаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитеті төрағасының 2022 жылғы 20 шілдедегі № 152-НҚ бұйрығына сәйкес (ҚР ҚН 1.02-03-2022 "Құрылысқа арналған жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу, келісу, бекіту тәртібі және құрамы) микроклиматы параметрлеріне және жұмыс аймағының ауасының жай-күйі әсер ететін өндіріс технологиясының және орнатылған жабдықтың сәйкестігі бөлігінде бекітілген жоба бойынша;

2) жобалау сипаттамалары арқылы (ауытқушылығы 10 пайыздан (бұдан әрі - %) аспайтын төлқұжат деректеріне сәйкес);

3) "Адамға әсер ететін физикалық факторлардың гигиеналық нормативтерін бекіту туралы" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26831 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 16 ақпандағы № ҚР ДСМ-15 бұйрығымен және "Қалалық және ауылдық елді мекендердегі, өнеркәсіптік ұйымдар аумақтарындағы атмосфералық ауаның гигиеналық нормативтерін бекіту туралы" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29011 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 2 тамыздағы № ҚР ДСМ-70 бұйрығымен (бұдан әрі – Гигиеналық нормативтер) белгіленген талаптарға сәйкес жұмыс істейді.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. Жұмыс орындарында желдету құрылғылары жасайтын шу мен діріл деңгейі Гигиеналық нормативтерде белгіленген мәндерден аспайды.

3-тарау. Ауаны желдету және баптау жүйелерін тазалау мен дезинфекциялауға қойылатын талаптар

6. Желдету жүйелерінің меншік иелері (заңды тұлғалар, дара кәсіпкерлер) ауаны желдету және баптау жүйелерін (сплит-жүйелерін, мультиаумақты сплит-жүйелерін, шатыр ауа баптағыштарын, ауаны баптаудың және желдетудің орталық жүйелерін, тұрмыстық ауа баптағыштарын) тазартуды және дезинфекциялауды осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес келісім-шарт арқылы желдету қызметтерінің немесе осы жұмыстарды жүргізуге құқылы және тиісті мамандары мен жабдықтары бар мамандандырылған ұйымдардың күшімен жүргізеді.

7. Желдету жүйелерінің меншік иелері ауаны желдету және баптау жүйелерін тазартуды және дезинфекциялауды орындау процесінде, сондай-ақ ауаны зарарсыздандыруды жүргізу кезінде санитариялық қағидалардың сақталуына және санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шаралардың орындалуына өндірістік бақылау жоспарларын (бағдарламаларын) әзірлейді.

8. Бірінші кезең ауаны желдету және баптау жүйелерінің меншік иесімен санитариялық-гигиеналық және санитариялық-техникалық жай-күйін бағалау мақсатында жүргізіледі және мыналарды қамтиды:

1) үй-жайлардың әрбір типі үшін нақты ауа-алмасу микроклиматының нормаланған параметрлерін өлшеуді жүргізу;

2) ауаны залалсыздандырудың қазіргі заманғы технологиялары негізінде, ауаны залалсыздандыратын жабдықтардың жүйесінде орнатылған тиімділікті бағалау (осы мақсатпен рұқсат етілген, микроорганизмдердің залалсыздандыруды шығысында 95 % тиімділікпен қамтамасыз ететін және автоматтық бақылау жүйлерімен жарақталған);

3) ауаны желдету және баптау жүйелерін дезинфекциялау және тазалау бойынша жүргізілген іс-шаралардың тиімділігін бағалау.

9. Тексерудің нәтижелері осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес объектінің ауа желдету және баптау жүйелерін тексеру актісімен рәсімделеді.

10. Екінші кезең ауаны желдету және баптау жүйелерінің меншік иесі мамандандырылған ұйымдармен бірлесіп санитариялық-эпидемиологиялық тексеру материалдарының, сондай-ақ объектінің санитариялық-гигиеналық және санитариялық-техникалық жағдайын бағалау негізінде жүзеге асырылады.

Осы кезеңде тазартуға және дезинфекциялауға арналған әдістер мен құралдарды таңдау жүзеге асырылады, қажетті дайындық жұмыстары жүргізіледі.

11. Ауаны желдету және баптау жүйелерін тазарту және дезинфекциялау жөніндегі жұмыстарды жүргізу жоспарын мынадай алгоритмға сәйкес құрылады:

1) санитариялық-эпидемиологиялық тексеру нәтижелерін талдау негізінде ауаны желдету және баптау жүйесін тазарату тәсілін таңдау;

2) дезинфекциялау әдісін таңдау;

3) дезинфекциялау құралын таңдау (дезинфекциялаудың химиялық әдісі кезінде);

4) ауаны желдету және баптау жүйелерінің үстіңгі бетін дезинфекциялау үшін дезинфекциялау құралдарына қажеттіліктің есебі;

5) пайдалану болжанатын дезинфекциялау аппаратурасы мен техникасының тізбесін айқындау, оларды жұмысқа дайындау;

6) егер мұндай жабдықтар орнатылмаған болса, ауаны желдету және баптау жүйесіне орнату үшін қазіргі заманғы ультракүлгін технологиялар негізінде бактерицидтік жабдықты таңдау;

7) объектінің әкімшілігіне ауаны желдету және баптау жүйесін тазарту және дезинфекциялау жөніндегі жұмыстарды жүргізу мерзімдері мен көлемі, сақтық шаралары туралы хабарлау;

8) ауаны желдету және баптау жүйесін бөлшектеуді (қажет болған кезде) жүзеге асыру;

9) тазартуды жүргізу;

10) дезинфекциялауды жүргізу;

11) осы мақсатта рұқсат етілген, шығуда 95 %-тен астам тиімділікпен микроорганизмдерді белсендіруді қамтамасыз ететін және автоматтық бақылау жүйесімен жарақтандырылған ауаны зарарсыздандырудың қазіргі заманғы технологиялары негізінде ауаны желдету және баптау жүйесіне жабдықты орнату;

12) ауаны желдету және баптау жүйесін монтаждау;

13) ауаны желдету және баптау жүйесін тазарту және дезинфекциялау тиімділігін бағалау;

14) тазарту және дезинфекциялау жұмыстарын есепке алу.

12. Үшінші кезең мамандандырылған ұйымдармен ауаны желдету және баптау жүйелерінің конструкциялары және жабдықтардың арнайы ерекшеліктері ескеріле отырып орындалады.

13. Ауаны желдету және баптау жүйелерін тазарту ауаны ластайтын агентке (шаң, органикалық, бейорганикалық заттар) байланысты құрғақ немесе дымқыл тәсілмен жүргізіледі.

14. Ауа өткізгіштердің ішкі бетін тазартуды су және сұйытылған қышқыл және сілтілі ерітінділерінен тұратын химиялық құралдар қолданбай жүргізеді. Химиялық тазарту құралдарын, суды және буды қолдануға оларды толық бөлшектей отырып немесе тазартылатын ауа өткізгіштерді алдын ала қымтағаннан кейін ас үйдің сыртқа тарту жүйелерінің ауа өткізгіштерін тазарту жағдайында жол беріледі.

15. Ауа өткізгіштерді қолымен тазарту және дезинфекциялау жүргізу кезінде желдету жүйелерін бөлшектеп, оларды тазалап, дезинфекциялау және ауа өткізгішті қайтадан құрастыру қажет. Желдету жүйелерін қолымен тазартуды және дезинфекциялауды ауа өткізгіштерге арнайы орнатылған герметикалық сервистік люктер арқылы жүргізуге жол беріледі.

16. Дезинфекциялау жұмыстарын жүргізу кезінде тазалау мен дезинфекциядан сенімді әсерге қол жеткізу үшін қолданылатын дезинфекциялық құралына арналған нұсқаулықтарда (әдістемелік нұсқауларда және ұсынымдарда) баяндалған талаптар сақталады - шығыс нормасы, концентрациясы, экспозициясы (байланыс уақыты), қолдану тәсілдері, өңдеу жиілігі.

17. Ауаны желдету және баптау жүйелерін дезинфекциялауға арналған дезинфекциялау құралдарының жұмыс ерітінділерін дайындау ішке сору-сыртқа тарту желдетумен жабдықталған арнайы үй-жайда жүргізіледі. Бұл үй-жайда жеке заттарды, тағам өнімдерін сақтауға, бөгде адамдардың болуына, ас ішуге, темекі шегуге жол берілмейді.

18. Дезинфекциялау жұмыстарын жүргізу кезінде қолданылатын техника мен аппаратура жарамды, таза, қойылған міндеттерге және қолданылатын дезинфекциялау құралдарына сәйкес болуы тиіс. Қолдан жасалған құрылғыларды (ерш, трос, шаңсорғыш) қолдануға жол берілмейді.

19. Дезинфекциялауды жүргізу алдында нақты дезинфекциялау құралын қолдану жөніндегі әдістемелік нұсқаулардың негізінде есептелетін біржолғы өңдеуге арналған дезинфекциялау құралындағы қажеттілік анықталады.

Ауаны желдету және баптау жүйелерінің үстіңгі беттерін сулау тәсілімен дезинфекциялау үшін дезинфекциялау құралдарының бір жылға қажеттілігінің есептеуі осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес есептеледі.

20. Ауаны желдету және баптау жүйелеріне дезинфекциялауды жүзеге асыратын объектідегі қажеттілік есептеуін өндірістік бақылауды ұйымдастыруға жауапты маман жасайды.

21. Әкімшілік ғимараттардың қызметкерлері, ауа баптағыштар орнатылған үй-жайларда тұратын адамдар дезинфекциялау жұмыстарының жүргізілу мерзімдері және сақтық шаралары туралы алдын ала хабарландырылады.

22. Ауаны желдету және баптау жүйелерін тазартуды және дезинфекциялауды пайдалануға жауапты тұлғаның басшылық етуімен өшірілген жүйелер кезінде жүргізіледі. Дезинфекциялауды жүргізу алдында желдету жүйелеріне (ажыратқыштар тұрған жерлерде) жұмыстар жүргізу және желдеткіштер мен ауа баптағыштарды пайдалануға уақытша тыйым салу туралы ескерту жазбасы бар тақтайшалар орнатылады.

23. Тазартудан және дезинфекциялаудан кейін ауаны желдету және баптау жүйелерін қосуды оны пайдалануға жауапты маман жүзеге асырады.

24. Төртінші кезең желдету және ауаны баптау жүйелерін тазартуды және дезинфекциялауды жүргізудің тиімділігін бағалауды қамтиды.

Әрбір объектіде желдету және ауаны баптау жүйелерінің элементтерін тазарту және дезинфекциялау жөніндегі жұмыстарды есепке алу ұсынылады.

Объектідегі ауаны желдету және баптау жүйелерін тазарту және дезинфекциялау жөніндегі жұмыстарды есепке алу журналы (бұдан әрі – Журнал) осы Санитариялық қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес жүргізіледі.

25. Желдету және ауаны баптау жүйелерін тазартуды және дезинфекциялауды жүргізудің тиімділігін бақылау жалпы микроб санын (бұдан әрі – ЖМС) және патогенді микрофлораның болуын анықтай отырып, жабық үй-жайлардың ауасын зерттеуде зертханалық әдістерді қолдана отырып жоғарыда аталған жұмыстарды жүзеге асыру алдында және аяқталғаннан кейін ластанудың қалдық дәрежесін көзбен шолу арқылы жүзеге асырылады. Ауа сынамаларын іріктеу ауа ағынының үй-жайға кіру орындарында жүргізіледі.

26. Егер, ауа өткізгіштердің, желілік және желдету жабдықтарының ауа өткізу беттеріндегі ылғалдану аймағында көзге көрінетін ластану мүлдем болмаса және зертханалық зерттеу нәтижелері нормативтер талаптарына сай болған жағдайда желдету және ауаны баптау жүйесі таза деп саналады.

27. Осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшасында көрсетілген объектілерде желдету және ауаны баптау жүйелерін тазартуды және дезинфекциялауды жүргізудің тиімділігін бағалау Кодекстің 95-бабының 1- және 3-тармағына сәйкес бекітілген санитариялық қағадалар және гигиеналық нормативтерге сәйкес жүргізіледі.

Қоғамдық ғимараттарда ауаны баптаудың және ылғалдандырудың орталық жүйелері болған кезде, осы жүйелерде легионеллалардың болуына жылына бір рет микробиологиялық бақылау жүргізіледі. Қуатты аз ауаны ылғалдандырмайтын және сплит-жүйелері жоқ ауа баптау қондырғылары легионелдерді бақылауға жатпайды.

28. Зертханалық зерттеулерді жүргізу үшін материалдар (шайындылар) алынады:

1) микробты ластануға ұшырауы ықтимал ауаны желдету және баптау жүйелері құрамдастарының үстіңгі беттерінен. Мұндай құрамдастарға сүзгілер, шу бәсеңдеткіштер, градирнилер, жергілікті ауа баптағыштар, ылғалдандырғыштар, ауа баптағыштардың және рекуператорлардың жылу алмастырғыштары және олардың дренажды тұғырықтар жатады;

2) ластануды көзбен шолып анықтауға болатын немесе оның болуына күдік тудыратын жерлерден;

3) рұқсат етілмеген ылғалды аймақтардан.

29. Дезинфекциялау іс-шараларын жүзеге асырғаннан кейін алынған нәтижелер бойынша тиімділікке бағалау жүргізіледі. Үй-жайлардың ауасын зертханалық зерттеу нәтижелері атмосфералық ауаның көрсеткіштерінен нашар болмауы тиіс. Үй-жайлардың ауасында, желдету жүйелерінде және ауа баптағыштарда патогенді микрофлораның болуына жол берілмейді.

30. Егер, санитариялық-эпидемиологиялық тексеру кезінде ауа өткізу беттерінде және ауа таратқыштардың беттерінде (ауа торлар, диффузорлар) көзге көрінетін ластанулар анықталса, ауа таратқыштардан үй-жайға ластану ұшқындары түсетіні анықталса, немесе зертханалық зерттеулердің нәтижелері нормативтерге сәйкес келмеген жағдайда қосымша тазарту және дезинфекциялау жүргізіледі. Бақылау нәтижелері Журналға енгізіледі.

4-тарау. Ауаны желдету және баптау жүйелерін тазарту және дезинфекциялау жұмыстарының жүргізілуіне бақылауды ұйымдастыру

31. Қызметі ауаны желдету және баптау жүйелерін тазартумен және дезинфекциялаумен байланысты ұйымдар жұмыстарды орындаған кезде адам денсаулығы үшін қауіпсіздікті қамтамасыз етеді.

32. Ауаны желдету және баптау жүйелерін тазартумен және дезинфекциялаумен айналысатын тұлғалар белгіленген тәртіпте (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21443 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушысының 2020 жылғы 15 қазандағы № ҚР ДСМ-131/2020 бұйрығымен бекітілген Міндетті медициналық қарап-тексерулерге жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ оларды жүргізу тәртібі мен мерзімділігін, зертханалық және функционалдық зерттеулердің көлемін, медициналық қарсы көрсетілімдерді, зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың, жұмысқа орналасқан кезде орындау кезінде міндетті алдын ала медициналық қарап-тексерулер және мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексерулер жүргізілетін кәсіптер мен жұмыстардың тізбесін және "Алдын ала міндетті медициналық қарап-тексерулерден өткізу" мемлекеттік қызметін көрсету қағидаларына сәйкес алдын ала (жұмысқа тұру кезінде) және мерзімді профилактикалық медициналық қарап-тексеруден, қорғаныш құралдарын қолдану, уланулардың алдын алу шаралары, зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсету бойынша нұсқаулық жүргізуден өтеді.

Объектінің басшысы немесе еңбекті қорғау жөніндегі инженер нұсқаманы жүргізуге жауапты болып табылады.

33. Әрбір ұйымда, мекемеде, объектіде оның басшысының бұйрығымен ауаны желдету және баптау жүйелерінің пайдалануына арнайы техникалық білімі бар жауапты тұлға тағайындалады немесе мамандандырылған ұйыммен техникалық қызмет көрсетуге шарт жасалады, сондай-ақ өндірістік бақылауды ұйымдастыруға және жүзеге асыруға жауапты тұлға белгіленеді.

34. Желдету және баптау жүйелерін тазарту және дезинфекциялау жұмыстарының жүргізілуін бақылау өндірістік бақылау процесінде және 2015 жылғы 29 қазандағы Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексіне (бұдан әрі - Кәсіпкерлік кодексі) сәйкес мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау шеңберінде жүзеге асырылады.

35. Өндірістік бақылауды желжүйелерінің меншік иелері дербес жүргізеді.

36. Өндірістік бақылаудың барлық іс-шаралары қызметті жүзеге асыру басталғанға дейін өндірістік бақылау бағдарламасында (жоспарында) көрініс табады.

37. Объектілерде жүргізілетін өндірістік бақылау нәтижелері туралы ақпарат тиісті аумақтағы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелеріне осы Санитариялық қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұсынылады.

38. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелері Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асыратын мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау шеңберінде желдету және ауа баптау жүйелеріне ағымдағы санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауды жүргізу, объектілердің жұмыс істеп тұрғанын қадағалау (бақылау) мыналарды ескере отырып:

1) жұмыс аймағындағы (немесе тұрақты жұмыс орындарындағы) және ауа сору құрылғылары орналасқан жерлердегі ауа ортасының жағдайын;

2) желдету жүйелерінің ауа баптағыштар мен ауажібергіштер жұмысын, олардың жағдайын, тазартуға, дезинфекциялауға және пайдалануға ішінара бақылау түрінде жүзеге асырылады.

39. Желдету жүйелерін бақылау барысында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшелерінің өкіліне мынадай құжаттар:

1) өндірістік бақылау барысында орындалған микроклимат параметрлерін аспаптық өлшеу хаттамалары;

2) өндірістік бақылау барысында орындалған тыныс алу аймағында ауа қауіпсіздігіне зертханалық зерттеулер хаттамалары ұсынылады.

40. Желдетуді мамандандырылған аккредиттелген ұйымдардың күшімен немесе желдету қызметтерінің күшімен бақылау кезінде нақты жағдайға, технологиялық процестің ерекшеліктеріне және өндірістік үй-жайдың желдетумен жарақтандырылу түріне байланысты:

1) ауа ортасының параметрлері:

жұмыс аймағы ауасында зиянды заттардың шоғырлануы;

температурасы;

ауаның салыстырмалы ылғалдылығы және қозғалысы;

жылылық сәулелену қарқындылығы;

2) ауа желдету және баптау параметрлері:

ауа ағындарының жылдамдықтары мен температуралары;

өнімділігі;

желдеткіштің өрістеу қысымы мен айналым саны;

қысымдардың немесе сейілудің әртүрлілігі;

желдету жүйелері элементтерінің шуы мен дірілі;

ішке сорып алынған ауадағы зиянды заттардың шоғырлануы өлшенеді.

41. Сынамаларды іріктеу және зиянды заттардың шоғырлануын өлшеу, микроклиматты өлшеулерді жүргізу, аспаптар мен жабдықтарды пайдалану қолданыстағы ауа сынамасын бақылау және іріктеу әдістемелерінің талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

42. Қажетті өлшеулердің көлемі және айқындалатын параметрлердің саны тексерілетін желдетудің жүйесінің түріне байланысты – механикалық, табиғи немесе жергілікті болып таңдалады.

43. Механикалық желдетуді аспаппен тексеру өзіне мынадай өлшеулерді қамтиды:

1) барлық ішке сору және сыртқа тарту жүйелерінің өнімділігін өлшеу;

2) баспана ойықтарындағы, жергілікті сорып алудың ауа қабылдау саңылауларындағы, ауа тарату құрылғыларының ауа шығаратын жерлеріндегі, есік, көлік және монтаждау ойықтарындағы ауа жылдамдығын өлшеу;

3) желдету немесе ауамен жылыту жүйелері арқылы берілетін ішке сору ауасының температурасын өлшеу;

4) ішке сору ауасындағы (ауа жинау орындарына жақын жерлерде) зиянды заттардың шоғырлануын өлшеу;

5) желдету жүйелерінің элементтері шығаратын шу мен дірілді өлшеу;

6) желдеткіш өрістетін қысымды өлшеу;

7) желдеткіш доңғалағының айналысы жиілігін өлшеу;

8) үй-жайлар арасындағы қысымның құбылмалылығын, өндірістік жабдықтарындағы, тамбурлардағы, шлюздердегі, бокстардағы және желдету жүйелерінің элементтеріндегі қысымдарды (сейілтулерді) өлшеу.

44. Механикалық желдетудің өніміділігін (шығысын):

1) желдетудің нақты өнімділігінің жобалау шамаларына сәйкестігін анықтау үшін;

2) ауа алмасудың еселігін есептеу үшін;

3) ішке сору және сыртқа тарту көлемдерін және олардың үй-жайдың аумақтары бойынша таралуын айқындау үшін;

4) ауа қабылдау құрылғыларының жұмыс қиылыстарындағы ауа қозғалысының орташа жылдамдығын есептеу үшін өлшейді.

45. Механикалық желдету жүйелерінің өнімділігін айдау немесе сору желілеріндегі магистралды ауа өткізу қиылыстарында өлшейді. Жүйенің жалпы өнімділігін жүйенің барлық тарамдарының өнімділігін қосу арқылы анықтауға жол беріледі.

Механикалық желдету жүйелері өнімділігінің жобалау және нақты шамаларының +/- 10 % айырмашылығына жол беріледі.

46. Желдеткіштің жүйедегі жұмысын сипаттайтын және өлшеу нәтижелері арқылы алынатын шамалар, желдеткіш өнімділігі, өрістетілетін арын және желдеткіш доңғалағының айналу жиілігі желдеткіш төлқұжатының деректерімен және оның каталогтық сипаттамасының кестесімен салыстырылады. Егер, нақты өніміділікпен және нақты толық қысыммен айқындалатын нүкте каталогтық сипаттаманың нүктесіне сәйкес келсе, онда желдеткіш каталогтағы деректерге сәйкес келеді деп саналады. Бұл ретте, нақты өнімділік жобалауға сәйкес келмеуі мүмкін.

47. Егер де нүкте каталог сипаттамасынан төмен болса, онда желдеткіш катологтағы деректерге сәйкес келмейді. Толық қысым шамасы бойынша каталог сипаттамасынан +/- 5 % шегінде ауытқуға жол беріледі. Ауқымды ауытқулар кезінде желдеткішті монтаждау ақауларын жою немесе желдеткіш жүйесінің жалпы аэродинамикалық кедергісін өзгерту керек.

48. Жұмыс істеп тұрған табиғи желдету жүйелерін (аэрацияны) бағалауды мынадай тәртіпте жүргізеді:

1) аэрацияланатын үй-жайлардағы жобада көзделген аэрацияға арналған конструкциялар мен жеке құрылғылардың: шамдардың, желқаққыш қалқандардың, сыртқа тарту шахталарының, дефлекторлардың, ашылатын аэрациялық ойықтардың, аэрациялық ойық алаңдарын реттеуге арналған тетіктердің болуын және жарамдылығын алдын ала тексеру және ішке сору аэрациялық ойықтарының орналасу биіктігінің жоба талаптарына сәйкестігін, сондай-ақ цехта аэрацияны басқару жөніндегі нұсқаулықтың болуын тексеру қажет;

2) көзге түскен ақауларды жойғаннан кейін үй-жайдың жұмыс аумағындағы ауа температурасы мен ауа қозғалысының жылдамдығын өлшеу, жұмыс аймағының ауасында зиянды булардың, газдардың және шаңның болуын анықтау керек.

Өлшеулер жылдың ең ыстық және ең суық айларында жүргізіледі. Жылдың ауыспалы және суық кезендерінде жұмыс аймағына аэрациялық ағындарды енгізу орындарындағы ауаның температурасына және қозғалмалылығына назар аудару керек;

3) егер жұмыс аймағы ауасының белгіленген параметрлерінің шамалары Гигиеналық нормативтердің шегінде болса, осы өндірістік үй-жайдағы табиғи желдету жүйесін тиімді деп саналады.

Ауа ортасы параметрлерінің нормаланған мәндері сақталмаған жағдайда, аэрация жүйелеріне аспаппен тексеру жүргізіледі.

4) егер аэрацияның нақты өнімділігі мен жоба арасындағы айырмашылық +/-10 %-тен аспаса, бірақ ауа ортасының параметрлері Гигиеналық нормативтер талаптарын қанағаттандырмаса, онда табиғи желдету қанағаттанарлықсыз деп бағаланады және желдету жобасын өзгерту (ішке сору және сыртқа тарту ойықтарының алаңдары мен орналасуын өзгерту, регламенттерді және ойықтар алаңдарын реттеу жүйелерін өзгерту, қосымша жергілікті жылыту немесе салқындату аспаптарын орнату және т.с.с.) қажет.

49. Табиғи желдетуді (аэрацияны) аспаппен тексеру кезінде анықталатын негізгі параметр ауа алмасу болып табылады, ол тексерілетін үй-жайдың аэрациялық, көліктік және монтаждық ойықтары арқылы алынатын ауаның (ішке сору немесе сыртқа тарту бойынша жеке-жеке) шығыстарын қосу арқылы есептеледі. Бұл ретте, үй-жай қақпаларының ашық ойықтары арқылы кіретін ауаны есепке алу керек.

50. Табиғи желдетудің өнімділігін анықтау кезінде желдету жүйелерінің меншік иелері аэрациялық ойықтардағы ауаның жылдамдығын өлшеуді өндірістік үй-жайдың шартты түрде үшке бөлінгендегі әртүрлі жылу кернеулігі бар учаскелердің ортасынан өтетін, кем дегенде үш көлденең қиылысында жүргізеді. Осы қиылыстарға тиесілі (немесе олардан тікелей жақын жерде орналасқан) аэрациялық ойықтардағы ауаның жылдамдығы үш деңгейде: жұмыс аумағының биіктігінде, үй-жай биіктігінің жартысында және оның жоғарғы бөлігінде өлшенеді. Өлшеу кем дегенде үш рет жүргізіледі.

51. Сол немесе өзге де ойықтағы шығысты өлшеу процесінде ауаның қозғалысы – үй-жайға кіру (ойық ішке соруға арналған) немесе үй-жайдан шығу (ойық сыртқа тартуға арналған) бағытын ескереді, өйткені сол бір ойық желдің бағыты мен күшіне, технологиялық процестің циклына қарай ішке сору немесе сыртқа тарту үшін жұмыс жасайды. Аэрациялық ойықтардағы ауа ағындарының бағытын, сондай-ақ жұмыс аймағына ішке сору аэрациялық ағындарын енгізу орындарын анықтау үшін ауа ағындарын бақылаудың арнайы құралдарын – мұржаларды, жібек жібі бар қармауыштарды және басқаларды пайдалану керек.

52. Жылдамдықты өлшеу нәтижелері бойынша үй-жайдың екі жағындағы әр деңгейі үшін жылдамдықтың орташа шамасын есептейді және ашық аэрациялық ойықтардың қосынды алаңын есептейді. Аэрация арқылы ішке сорылатын немесе шығарылатын ауаның көлемі ойықтардың қосынды алаңдары және тиісті деңгейдегі ауаның формуласы бойынша орташа жылдамдығы ескеріле отырып, есептеледі. Одан кейін, барлық деңгейлер бойынша ішке сорудың және сыртқа тартудың көлемдерін жеке-жеке қоса отырып, аэрацияның жалпы өнімділігі анықталады. Ішке сору және сыртқа тарту бойынша ауа алмасудың еселік шамалары формула бойынша есептеу арқылы анықталады.

53. Жергілікті сорып алу тиімділігін мынадай тәртіппен жүргізіледі:

1) өндірістік жабдықтың және сыртқа таратып желдету элементтерінің жарамды екендігіне, сондай-ақ технологиялық процестердің қалыпты барысына көз жеткізу керек;

2) осы өндірістік жабдыққа қызмет көрсететін адамдардың жұмыс орындарындағы жұмыс аймағындағы зиянды заттардың құрамын анықтау керек;

3) егер зиянды заттардың шоғырлануы рұқсат етілген шекті мәндерден аспаса, онда жергілікті сорып алу тиімді деп бағаланады;

4) егер жұмыс ауамағындағы зиянды заттардың шоғырлануы рұқсат етілген шекті мәндерден артса, онда жергілікті сорып алу жұмысына аспаппен тексеру жүргізіледі;

5) жергілікті сорып алуды аспаппен тексеруден кейін оның нақты параметрлерін (өнімділігін, баспанадағы сейілту, ойықтардағы немесе тығыздық жоқ жерлердегі ауаның жылдамдығын, сорып алудан берілген арақашықтықтағы сіңіру жылдамдығын және жергілікті сорып алудың аталған түрінің есептеуін анықтайтын басқа да шамаларды) жобалау мәндерімен салыстыру керек. Жобалау және есептеу шамалары жергілікті сорып алу төлқұжаттарында немесе цехтың жұмыс жобасында, немесе жобалау нормаларында және анықтамалық әдебиетте берілген;

6) жергілікті сорып алудың нақты сипаттамалары жобалау шамаларына сәйкес келмеген жағдайда, сорып алу сипаттамаларын жобалау мәндеріне дейін жеткізу іс-шаралары жүргізіледі, сорып алу өнімділігі артады, оның мөлшерлері, нысаны, зияндылық көзіне қатысты оның орналасуы өзгереді. Өзгертулер енгілгеннен кейін және жергілікті сорып алу сипаттамалары жобалау шамаларына жеткізілгеннен кейін оның гигиеналық тиімділігіне қайта бағалау жүргізу керек;

7) егер жергілікті сорып алудың нақты сипаттамалары жобалау шамаларына сәйкес келсе, бірақ жұмыс аймағындағы зиянды заттардың құрамы рұқсат етілген шекті шоғырланудан (бұдан әрі – РЕШШ) асып түссе, онда осы сорып алу тиімсіз деп бағаланады және жергілікті сорып алу жобасын өзгертуді талап етеді.

54. Қосымша технологиялық жабдықтың зерттелетін жергілікті сорып алу жабдығы бар үй-жайда осы жергілікті сорып алу жабдығынан да бөлінетін зиянды қоспалары болса, желдету жүйелерінің меншік иелері жергілікті сорып алу тұрған жұмыс орнынан сынамаларды алумен бірге үй-жайдағы қоспалар аясының шоғырлануын анықтауы керек. Шоғырлану аясын ішке сору ауасында және жапсарлас өндірістік үй-жайлардағы ашық ойықтарда айқындау керек.

55. Желдету жүйелерінің меншік иелері шоғырлану аясының орташа шамасын жергілікті сорып алудан жақын орналасқан тұрақты жұмыс орындарындағы қоспа шоғырлануынан шегереді. Егер шоғырлану аясы рұқсат етілген шекті шамадан 30 %-ға асып түссе, жергілікті сорып алудың санитариялық-гигиеналық тиімділігін бағалауға жол берілмейді. Сыналатын жергілікті сорып алу жабдығын жеке үй-жайға оқшаулау немесе оны полиэтилен үлдірінен, крафт-қағаздан, үйеңкіден жасалған жеңіл қаңқаға орналастыру керек. Зерттелетін жергілікті сорып алу жабдығын сынау уақытына барлық басқа зиянды бөлінділер көздерін ажырату керек.

56. Жабық типті жергілікті сорып алу үшін желдету жүйелерінің меншік иелерінің аспаппен тексеруі (жергілікті сорып алудың конструкциясына байланысты) өзіне мына шамаларды:

1) жергілікті сорып алумен шығарылатын ауаның көлемін (өлшеулер бұру ауа өткізгішінде жүргізіледі);

2) баспананың жалғамалық саңылауларының ұзындығы мен енін (саңылау алаңдарының қосындысын есептеу үшін);

3) баспанадағы сейілтуді;

4) ашық жұмыс және көлік ойықтарындағы, капсуляция қақпақтарындағы ауа жылдамдығын;

5) жергілікті сорып алу қысымы шығындарының коэффициентін (өлшеулер бұру ауа өткізгішінде жүргізіледі);

6) баспанадағы немесе шкафтағы көздерден бөлінетін газдардың температурасын;

7) баспанадағы немесе шкафтағы көздерден бөлінетін жылудың көлемін анықтауды қамтиды.

57. Ашық типті жергілікті сорып алу үшін оларды аспаппен тексеру кезінде желдету жүйелерінің меншік иелері мына шамаларды:

1) жергілікті сорып алумен шығарылатын ауаның көлемін (өлшеулер бұру ауа өткізгішінде жүргізіледі);

2) шатырдың, тордың, панельдің сіңіру саңылаулары жазығындағы орташа сіңіру жылдамдығын;

3) жылу көзінің үстіңгі бетіндегі температурасын;

4) жылыту көзінен үй-жайға бөлінетін жылудың көлемін;

5) зиянды заттардың бөліну аймағында жергілікті сорып алу шығаратын сіңіру жылдамдығын;

6) қаптама немесе шұңғыма түрінде жергілікті сорып алумен жабдықталған станоктың немесе машинаның айналым элементінің айналма жылдамдығы;

7) жергілікті сорып алу қысымы шығындарының коэффициентін (бұру ауа өткізгішінде айқындалады);

8) қайта үрлеу немесе ағын ауа баспанасына берілетін ауаның көлемін (әкелу ауа өткізгішінде өлшенеді);

9) сору ағыны жүйесінің осьтеріндегі сындарлы қиылысындағы ауа ағынының жылдамдығын анықтайды.

58. Тексерілетін үй-жайда бірдей машиналардың, агрегаттардың, реакторлардың бірнеше бір типті жергілікті сорып алулары болған жағдайда, бірдей жергілікті сорып алудың жалпы санынан кем дегенде 10 %-ы аспаппен бақылауға жатады. Бұл ретте жұмыстың алдында төлқұжат деректері және тексеріп қарау нәтижелері бойынша барлық бір типті жергілікті сорып алулардың геометриялық мөлшерлердің және өнімділігінің (немесе жұмыс істеп тұрған қиылыста ауа ағыны жылдамдығының) бірегейлігіне, сондай-ақ, зиянды заттарды шығару көздеріне қатысты олардың бірдей орналасуына көз жеткізу керек. Бір типті жергілікті сорып алулар жалпы желдету жүйесіне дәйекті түрде біріктірілген жағдайда, бақылау үшін бір жүйенің шеткі және ортаңғы жергілікті сорып алулары таңдалады.

59. Тексерілетін үй-жайда әртүрлі технологиялық жабдықтардың әр типті жергілікті сорып алулары болған жағдайда, желдету жүйелерінің меншік иелерімен аспаппен тексеру үшін ең уытты заттарды жоюға арналған, зиянды заттарды ең көп бөлетін жабдықтардың, немесе қатты қызған немесе барынша артық қысымдағы жабдықтардың жергілікті сорып алуларын таңдалады.

60. Желдету жүйелерінің меншік иелері жергілікті сорып алуларды құрал-сайманмен тексеру кезінде жергілікті сорып алу баспаналарының жұқа жерлеріне немесе ауа қабылдау саңылауларына ауаның өтуін айқындау және оның конструкциясының, мөлшерлерінің дұрыс таңдалуын және зиянды заттарды шығару көздеріне қатысты жергілікті сорып алудың дұрыс орналасуын, сондай-ақ ішке сорып желдету ағындарының әсерінен сорып алу жұмысының бұзылу мүмкіндігінің әсерін бағалау мақсатында жібек жіптердің немесе мұржалардың көмегімен ауа ағындарын көрнекі түрде қолданған орынды.

61. Дезинфекциялау құралдарын сақтау, тасымалдау және қолдану "Дезинфекция, дезинсекция мен дератизацияны ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 28977 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 29 шілдедегі № ҚР ДСМ-68 бұйрығының (бұдан әрі – ҚР ДСМ-68 бұйрығы) талаптарына сәйкес келеді.

Ескерту. 61-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

62. Желдету және баптау жүйелерін және ауа өткізгіштерді дезинфекциялау үшін ҚР ДСМ-68 бұйрығына сәйкес қауіптіліктің 3 және 4-сыныптарындағы дезинфекциялау құралдарын пайдалануға жол беріледі.

Ескерту. 62-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Желдету мен ауаны баптау жүйелеріне, оларды тазалау мен дезинфекциялауға қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 1-қосымша

Ауаны желдету және баптау жүйелерін тексеру, оларды тазарту және дезинфекциялау кезеңділігі

Ғимараттың типі	Кезеңділігі
Өндірістік ғимараттар	1) қауіптіліктің 1 және 2-сыныбындағы зиянды заттардың бөлінуі мүмкін болатын үй-жайларда; жергілікті сыртқа тартып және ішке сорып желдету жүйелері – жылына 1 рет; 2) жалпы ауаны алмастыратын механикалық және табиғи желдету жүйелері – 3 жылда 1 рет
Денсаулық сақтау объектілері	1) жергілікті сыртқа тартып және ішке сорып желдету жүйелері – жылына 1 рет; 2) жалпы ауаны алмастыратын механикалық және табиғи желдету жүйелері – 3 жылда 1 рет
Интернет арқылы өткізуді жүзеге асыратын дәріханадан, денсаулық сақтау ұйымдарындағы дәріхана пунктінен, шалғайдағы ауылдық жерлерге арналған, дәріханадан ұйымдастырылған жылжымалы дәріхана пунктінен, оптика дүкенінен, медициналық бұйымдар дүкенінен, медициналық бұйымдар қоймасынан, медициналық бұйымдарды өндіру жөніндегі ұйымдардан басқа дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы саласындағы объектілер	1) жергілікті сыртқа тартып және ішке сорып желдету жүйелері – жылына 1 рет; 2) жалпы ауаны алмастыратын механикалық және табиғи желдету жүйелері – 3 жылда 1 рет
Білім беру объектілері	1) жергілікті сыртқа тартып және ішке сорып желдету жүйелері – жылына 1 рет; 2) жалпы ауаны алмастыратын механикалық және табиғи желдету жүйелері – 3 жылда 1 рет
Қоғамдық тамақтандыру объектілері	1) жергілікті сыртқа тартып және ішке сорып желдету жүйелері – жылына 1 рет; 2) жалпы ауаны алмастыратын механикалық және табиғи желдету жүйелері – 3 жылда 1 рет
Көп функционалды кешендер	1) жергілікті сыртқа тартып және ішке сорып желдету жүйелері – жылына 1 рет; 2) жалпы ауаны алмастыратын механикалық және табиғи желдету жүйелері – 3 жылда 1 рет
Ауаны ылғалдандыра отырып желдетудің, баптаудың орталық жүйелерімен жарақтандырылған ғимараттар, оның ішінде қоғамдық ғимараттар, тұрғын үй ғимараттары, әкімшілік ғимараттар	1) жергілікті сыртқа тартып және ішке сорып желдету жүйелері – жылына 1 рет; 2) жалпы ауаны алмастыратын механикалық және табиғи желдету жүйелері – 3 жылда 1 рет

"Желдету мен ауаны баптау жүйелеріне, оларды тазалау мен дезинфекциялауға қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" анитариялық қағидаларына 2-қосымша

Ауаны желдету және баптау жүйесін тексеру актісі 20____ жылғы " ___" __________

Мен, _________________________________________________________________________________ Тексеруді жүргізген адамның тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда) аккредиттеу куәлігінің нөмірі және берілген күні) оның санитариялық-техникалық жағдайын бағалау, тазарту және дезинфекциялау қажеттілігі туралы шешім қабылдау, жұмыстарды жүргізу тактикасын әзірлеу мақсатында _________________________ (объектінің атауы) орнатылған ауаны желдету (баптау) жүйесіне және оның үй-жайына тексеру жүргіздім. Тексеру ________________________________________________________________________________ (Объектінің лауазымды адамдарының Т.А.Ә., лауазымы)қатысуымен жүргізілді. Мыналар анықталды: Ұйымның атауы: ____________________________________________________ Заңды мекенжайы: ___________________________________________________ Нақты мекенжайы: ___________________________________________________ Тексеру жүргізу кезінде мыналар:

ауаны желдету және баптау жүйелерінің жобалау құжаттамаларының, төл құжаттарының болуы;

жобалау құжаттамаларының санитариялық қағидаларға және нормативтерге сәйкестігі;

ауаны желдету және баптау жүйелерінің нақты жағдайының, орналасуының және конструкциясының жобалау деректеріне сәйкестігі;

монтаждау және іске қосу жұмыстарының сапасы мен тиімділігі;

жабдықты пайдалану тиімділігі;

тазартуды және дезинфекциялауды жүргізу үшін ауа өткізгіштердің және басқа да құрамдастардың ішкі беттеріне қол жеткізу мүмкіндігі (сервистік люктердің болуы);

ауаны желдету және баптау жүйелері ауа өткізгіштерінің және басқа да құрамдастарының органикалық және бейорганикалық шөгінділермен ластануы;

ауаны зарарсыздандырудың қазіргі заманғы технологиялары негізінде ауаны желдету және баптау жүйелерінде орнатылған (осы мақсатта рұқсат етілген, шығуда 95 %-тен астам тиімділікпен микроорганизмдерді белсендіруді қамтамасыз ететін және автоматтық бақылау жүйесімен жарақтандырылған) жабдықтың жұмыс істеу тиімділігі;

бұрын ауаны желдету және баптау жүйелеріне жүргізілген тазарту және дезинфекциялау жұмыстарының сапасы мен тиімділігі бағаланады.

Тексеруді жүргізу кезінде мынадай жұмыстар орындалады:

микроклиматтың нормаланатын параметрлерін өлшеу;

зертханалық зерттеулерді жүргізу үшін ауаны желдету және баптау жүйелерінен материал (шайындылар) алу.

Қорытынды: Жүргізілген тексерудің негізінде _______________________________________________________________________________ (объектінің атауы) ауаны желдету және баптау жүйесі баптауға, тазартуға және дезинфекциялауға жатады (жатпайды). Тексеруді жүргізген адамның қолы: _________________________________________________ Актінің бір данасын алдым: ________________________________________________________ (объектінің басшысы)

"Желдету мен ауаны баптау жүйелеріне, оларды тазалау мен дезинфекциялауға қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 3-қосымша

Ауаны желдету және баптау жүйелерінің үстіңгі бетін сулау тәсілімен дезинфекциялау үшін дезинфекциялау құралдарына қажеттіліктің бір жылға арналған есептеу

Р/с №	Зарарсыздандыру объектісінің мекенжайы	Зарасыздандыру объектісінің атауы	Объектілердің саны	Объектінің үстіңгі беті (ш.м.)	Объектілерді өңдеудің жалпы алаңы (ш.м.)	1 ш.м.-ге бір жұмыс ерітіндісінің литрдегі шығысы	1 л жұмыс ерітіндісіндегі жұмыс ерітіндісінің шоғырлануы (%)	Бір өңдеуге арналған бастапқы препараттың көлемі	Жалпы көлемдегі жұмыс ерітіндісінің көлемі	Бастапқы препараттың көлемі	Бір жылда өңдеу саны	Бір жылда бастапқы препараттың жұмыс ерітіндісінің литрдегі көлемі
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13

Күні _________________ ____________________________________________________ (жылы, күні, айы)(тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда), лауазымы, қолы)

Есептеу схемасы:

1) 4-баған x 5-баған = 6-баған;

2) 6-баған x 7-баған = 10-баған;

3) 8-баған x 10-баған = 10-баған;

4) 9-баған x 10-баған = 11-баған;

5) 11-баған x 12-баған = 13-баған.

	"Желдету мен ауаны баптау жүйелеріне, оларды тазалау мен дезинфекциялауға қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 4-қосымша
	Нысан

Объектідегі ауаны желдету және баптау жүйелеріне тазартуды және дезинфекциялауды жүргізу жөніндегі жұмысты есепке алу журналы

_________________________________________________________________________ (заңды, жеке тұлғаның атауы) Объектінің мекенжайы _____________________________________________________ (көшесі, үйдің №, телефон №) Объект қызметінің негізгі түрі _______________________________________________ Құрылыстардың саны ______________________________________________________ Желдету жүйесінің типі _____________________________________________________ Техникалық қызмет көрсетуге жауапты ________________________________________ Ауаны баптау жүйелерінің болуы және түрлері _________________________________ __________________________________________________________________________ М.о. Объектінің басшысы _______________________________________________________ Тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда)Қолы __________________

Желдету және баптау жүйелерін тазартуды және дезинфекциялауды жүзеге асыратын ұйым туралы мәліметтер ___________________________________________________________________________ (Заңды, жеке тұлғаның атауы) Объектінің мекенжайы: ______________________________________________________ (облыс, қала, аудан, көшесі, үйдің №, телефон №)

Санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды (облыс, қала, аудан) 20__ жылғы "____"_____ №_____ берілген.

Объектідегі ауаны желдету және баптау жүйелерін санитариялық-эпидемиологиялық тексеру нәтижелері

Санитариялық-эпидемиологиялық тексеруді жүргізу күні ____________

Сарапшының Т.А.Ә. ________________________________________

Аккредиттеу куәлігінің №_________ Берілген күні _________________

Ауаны желдету және баптау жүйелерін санитариялық-эпидемиологиялық тексеру материалдарының негізінде_________________________________________ 20 жылы бектілген (Объекті басшысының тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда), қолы, күні)

желдету және баптау жүйелеріне тазарту және дезинфекция жүргізу іс-шаралары әзірленді.

Жүргізу кезеңділігі анықталды:

Тазарту бір жылда ____________ рет

Дезинфекциялау бір жылда _____________ рет

Жұмыстарды жүргізу туралы мәліметтер

Жұмыс түрлері	Жүргізілген күні	Пайдаланылған препараттардың атауы *	Көлемі (барлығы)	Өңделген көлем	Жұмысты тапсыру-қабылдап алу актісінің №, күні жұмысты жұргізуге жауапты адамның қолы
Тазарту
Дезинфекциялау

Жүргізілген жұмыстардың сапасын бағалау нәтижелері

Жұмыс түрлері	Жүргізілген күні	Бақылау (Ө,М)*	Іс-шаралардың тиімділігі **		Бақылау жүргізген адамның Т.А.Ә., қолы
			тазарту	дезинфекциялау

* - өндірістік бақылау, М-мемсанэпидқадағалау

** - қанағ. – қанағаттанарлық, қанағ. емес – қанағаттанарлық емес.

Объектідегі ауаны желдету және баптау жүйелеріне санитариялық-эпидемиологиялық тексеру жүргізу барысында анықталған қосымша мәліметтерді енгізу үшін.

	"Желдету мен ауаны баптау жүйелеріне, оларды тазалау мен дезинфекциялауға қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 5-қосымша
	Нысан

Өндірістік бақылау нәтижелері туралы ақпарат*

Объектінің атауы___________________________________________________

Объектінің қызмет саласы____________________________________________

________________ (жартыжылдық, жыл ішіндегі) есепті кезең

р/с№	Өндірістік бақылауды жүзеге асыратын тұлға туралы мәлімет, оның ішінде	Өндірістік бақылау нәтижелері
	объектінің өндірістік зертханасы базасында	зертханаларды (сынақ орталығын) тарта отырып	Барлығы зерттелді (сыртқы орта объектілерін санамалау және сынама саны – шикізат, дайын өнім, шайындылар, ауа және басқалары)	сәйкессіздіктер анықталды (сәйкессіздік анықталған қауіпсіздік көрсеткіштерін санамалау - ІТТБ, патогенді флора, уытты заттар және басқалары)	жою бойынша қабылданған шаралар және жүргізілген іс-шаралар
1	2	3	4	5	6

*Ақпарат өсу ретімен (жартыжылдыққа және бір жылға) ұсынылады

Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха"

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года № ҚР ДСМ - 95. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 сентября 2021 года № 24230.

В соответствии с подпунктом 113) пункта 15 Положения о Министерстве здравоохранения Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 февраля 2017 года № 71 ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра здравоохранения РК от 05.04.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха".

2. Признать утратившими силу:

1) приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 9 декабря 2015 года № 758 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к системам вентиляции и кондиционирования воздуха, их очистке и дезинфекции" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 12846, опубликован 4 февраля 2016 года в информационно-правовой системе "Әділет");

2) пункт 9 приказа исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 3 сентября 2018 года № ҚР ДСМ-9 "О внесении изменений и дополнения в некоторые приказы Министерства национальной экономики Республики Казахстан и Министерства здравоохранения Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 17501, опубликован 15 октября 2018 года в Эталонном контрольном банке нормативных правовых актов Республики Казахстан).

3. Комитету санитарно-эпидемиологического контроля Министерства здравоохранения Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства здравоохранения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра здравоохранения Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр здравоохранения Республики Казахстан

А. Цой

Утверждены приказом Министр здравоохранения Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года № ҚР ДСМ - 95

Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха"

Глава 1. Общие положения

1. Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха" (далее – Санитарные правила) разработаны в соответствии с подпунктом 113) пункта 15 Положения о Министерстве здравоохранения Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 февраля 2017 года № 71 (далее – Положение), и определяют санитарно-эпидемиологические требования к дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха.

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра здравоохранения РК от 05.04.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Организация и осуществление работ и услуг по дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха предусматривает организацию и проведение работ в четыре этапа:

1) первый этап - обследование систем вентиляции и кондиционирования воздуха, а также помещений, в которых они установлены;

2) второй этап – разработка тактики и плана проведения работ по очистке и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха;

3) третий этап – очистка и дезинфекция систем вентиляции и кондиционирования воздуха;

4) четвертый этап – оценка эффективности работ по очистке и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха.

3. В настоящих Санитарных правилах использованы следующие термины и определения:

1) воздухообмен – удаление и подача воздуха, организуемые действием естественной и механической вентиляции, в производственном помещении;

2) воздухораспределитель (воздухораздающее устройство, приточный насадок, приточный патрубок) – устройство, предназначенное для формирования приточной вентиляционной струи с целью обеспечения требуемых параметров воздушной среды в рабочей зоне;

3) отопление воздушное – система отопления, в которой теплоносителем служит нагретый воздух, подаваемый непосредственно в отапливаемое помещение;

4) кратность воздухообмена – отношение часового объема, удаляемого или подаваемого воздуха к строительному объему помещения;

5) кондиционирование воздуха – специальная обработка приточного воздуха (очистка, подогрев или охлаждение, увлажнение или сушка и другое) с целью создания и автоматического поддержания заданных параметров воздушной среды в помещении, а также комплекс технических средств, обеспечивающих указанный процесс;

6) дефлектор – вытяжная шахта с оголовком специальной формы, обеспечивающим наиболее эффективное удаление воздуха из помещения под совместным действием теплового и ветрового напоров;

7) дезинфицирующие средства – химические и биологические средства, предназначенные для проведения дезинфекции;

8) дезинфекция – комплекс специальных мероприятий, направленных на уничтожение возбудителей инфекционных и паразитарных заболеваний во внешней среде;

9) объекты здравоохранения – объекты, на которых осуществляют свою деятельность организации здравоохранения и физические лица, занимающиеся медицинской практикой в области здравоохранения;

10) вентиляция – организованный воздухообмен, способствующий поддержанию требуемых гигиенических и технологических параметров воздуха, а также комплекс технических средств для реализации воздухообмена;

11) вентиляция вытяжная местная (местные отсосы) – вентиляция, предназначенная для удаления загрязненного воздуха непосредственно от источников вредных выделений;

12) вентиляция приточная местная – вентиляция механическая, предназначенная для подачи воздуха на определенный участок рабочей зоны либо на определенное рабочее место;

13) вентиляционная система – вентилятор или вентиляционный агрегат с сетью воздуховодов, оборудованных воздухораздающими или воздухоприемными устройствами, который может быть снабжен также устройствами для регулирования, контроля, тепловлажностной обработки и очистки воздуха;

14) отопление – обеспечение требуемого температурного режима в помещении с помощью комплекса инженерного оборудования;

15) теплонапряженность – избыточное за вычетом теплопотерь количество явного тепла, поступающего в помещение за единицу времени от технологического оборудования, изделий, освещения, людей и солнечной радиации, отнесенное к объему производственного помещения;

16) рабочая зона – пространство высотой до 2 метров над уровнем пола или площадки, в котором находятся постоянные или временные рабочие места;

17) вентиляция механическая – воздухообмен, осуществляемый при помощи специальных побудителей тяги (вентиляторов, компрессоров, насосов, эжекторов), а также комплекс технических средств для реализации такого воздухообмена;

18) микроклимат – условия в помещении, характеризуемые сочетанием следующих параметров производственной среды, действующих на организм человека: температура воздуха, относительная влажность или влагосодержание воздуха, скорость движения воздуха, температура поверхностей ограждений и технологического оборудования;

19) производственный контроль – комплекс мероприятий, в том числе лабораторных исследований и испытаний производимой продукции, работ и услуг, выполняемых индивидуальным предпринимателем или юридическим лицом, направленных на обеспечение безопасности и (или) безвредности для человека и среды обитания;

20) вытяжная шахта – вертикальный открытый канал, выступающий над кровлей, предназначенный для удаления воздуха из помещения под действием разности температур наружного и внутреннего воздуха, либо под влиянием ветра, либо совместным их действием;

21) вентиляция естественная (аэрация) – воздухообмен, осуществляемый под действием разности удельных весов (температур) наружного и внутреннего воздуха, либо под влиянием ветра, либо совместным их действием, а также комплекс технических средств для реализации такого воздухообмена;

22) зона дыхания – пространство в радиусе до 0,5 метров (далее – м) от лица работающего;

23) вентиляция приточная – вентиляция механическая, предназначенная для подачи воздуха в помещение;

24) органические и неорганические отложения – твердые, жидкие, газо- и парообразные органические и неорганические вредные вещества (примеси), содержащиеся в воздушной среде помещений зданий и в атмосферном воздухе вне зданий, накопление которых происходит на внутренней поверхности компонентов систем вентиляции и кондиционирования воздуха.

Глава 2. Санитарно-эпидемиологические требования к системам вентиляции и кондиционирования воздуха

4. Системы вентиляции и кондиционирования воздуха в обследуемом помещении функционируют:

1) по утвержденному проекту согласно приказу Председателя Комитета по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан № 152-НҚ от 20 июля 2022 года "Об утверждении строительных норм Республики Казахстан" (СН РК 1.02-03-2022 "Порядок разработки, согласования, утверждения и состав проектно-сметной документации на строительство"), в части соответствия технологии производства и установленного оборудования, влияющего на параметры микроклимата и состояния воздуха рабочей зоны;

2) по проектным характеристикам (согласно паспортных данных, с отклонениями не более 10 процентов (далее – %);

3) согласно требованиям, установленными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 16 февраля 2022 года № ҚР ДСМ-15 "Об утверждении Гигиенических нормативов к физическим факторам, оказывающим воздействие на человека" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26831) и приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 2 августа 2022 года № ҚР ДСМ-70 "Об утверждении Гигиенических нормативов к атмосферному воздуху в городских и сельских населенных пунктах, на территориях промышленных организаций" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29011) ) (далее – Гигиенические нормативы).

Сноска. Пункт 4 - в редакции приказа Министра здравоохранения РК от 05.04.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Уровни шума и вибрации, создаваемые на рабочих местах вентиляционными установками, не превышают значений, установленных Гигиеническими нормативами.

Глава 3. Требования к проведению очистки и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха

6. Очистка и дезинфекция систем вентиляции и кондиционирования воздуха (сплит-систем, мультизональных сплит-систем, крышных кондиционеров, центральных систем кондиционирования воздуха и вентиляции, бытовых кондиционеров) проводится собственниками вентиляционных систем (юридическими лицами, индивидуальными предпринимателями) на основании договора с вентиляционными службами или специализированными организациями, обладающими правом на проведение данных работ и имеющими соответствующих специалистов и оборудование с кратностью согласно приложению 1 к настоящим Санитарным правилам.

7. Собственниками вентиляционных систем разрабатываются планы (программы) производственного контроля за соблюдением санитарных правил и выполнением санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий в процессе выполнения очистки и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха, а также при проведении обеззараживания воздуха.

8. Первый этап проводится собственниками вентиляционных систем и кондиционирования воздуха с целью оценки их санитарно-гигиенического и санитарно-технического состояния и включает в себя:

1) проведение замеров нормируемых параметров микроклимата воздухообмена, конкретно для каждого типа помещений;

2) оценку эффективности установленного в системах оборудования для обеззараживания воздуха на основе современных технологий обеззараживания воздуха (разрешенных для этой цели, обеспечивающих инактивацию микроорганизмов c эффективностью более 95 % на выходе и оснащенные системами автоматического контроля);

3) оценку эффективности проведенных мероприятий по очистке и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха.

9. Результаты обследования оформляются актом обследования систем вентиляции и кондиционирования воздуха согласно приложению 2 к настоящим Санитарным правилам.

10. Второй этап осуществляется собственниками вентиляционных систем совместно со специализированными организациями на основании материалов санитарно-эпидемиологического обследования, а также оценки санитарно-гигиенического и санитарно-технического состояния объекта.

На данном этапе осуществляется выбор методов и средств для очистки и дезинфекции, проводятся необходимые подготовительные работы.

11. План проведения работ по очистке и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха составляется в соответствии со следующим алгоритмом:

1) выбор способа очистки системы вентиляции и кондиционирования воздуха на основе анализа результатов санитарно-эпидемиологического обследования;

2) выбор метода дезинфекции;

3) выбор дезинфицирующего средства (при химическом методе дезинфекции);

4) расчет потребности в дезинфицирующих средствах для дезинфекции поверхностей систем вентиляции и кондиционирования воздуха;

5) определение перечня дезинфекционной аппаратуры и техники, которые предполагается использовать, подготовка их к работе;

6) выбор бактерицидного оборудования на основе современных технологий для установки в систему вентиляции и кондиционирования воздуха, если таковые не установлены ранее;

7) оповещение администрации объекта о сроках проведения и объеме работ по очистке и дезинфекции системы вентиляции и кондиционирования воздуха, мерах предосторожности;

8) осуществление демонтажа (при необходимости) системы вентиляции и кондиционирования воздуха;

9) проведение очистки;

10) проведение дезинфекции;

11) установка в систему вентиляции и кондиционирования воздуха оборудования на основе современных технологий обеззараживания воздуха, разрешенного для этой цели, обеспечивающего инактивацию микроорганизмов c эффективностью более 95 % на выходе и оснащенного системами автоматического контроля;

12) монтаж системы вентиляции и кондиционирования воздуха;

13) оценка эффективности очистки и дезинфекции системы вентиляции и кондиционирования воздуха;

14) учет работ по очистке и дезинфекции.

12. Третий этап выполняется специализированными организациями с учетом конструкции систем вентиляции, кондиционирования воздуха и специфических особенностей оборудования.

13. Очистка систем вентиляции и кондиционирования воздуха производится сухим или влажным способом в зависимости от загрязняющего воздух агента (пыль, органические, неорганические вещества).

14. Очистку внутренней поверхности воздуховодов производят без применения воды и химических средств, состоящих из концентрированных кислотных и щелочных растворов. Применение химических чистящих средств, воды и пара допускается в случае проведения очистки воздуховодов кухонных вытяжных систем с полной разборкой либо после предварительного проведения герметизации очищаемых воздуховодов.

15. При проведении очистки и дезинфекции воздуховодов вручную необходимо разобрать вентиляционную сеть на детали, произвести очистку и дезинфекцию их и вновь смонтировать воздуховоды. Допускается очистка и дезинфекция вентиляционных сетей вручную через специально установленные в воздуховоды герметичные сервисные люки.

16. При проведении дезинфекционных работ в целях достижения надежного эффекта от очистки и дезинфекции соблюдаются требования, изложенные в инструкциях (методических рекомендациях и указаниях) на применяемое дезинфицирующее средство – норму расхода, концентрацию, экспозицию (время контакта), способ применения, кратность обработки.

17. Приготовление растворов дезинфицирующих средств для дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха проводятся в специальном помещении, оборудованном приточно-вытяжной вентиляцией, в котором не допускается хранение личных вещей, пищевых продуктов, присутствие посторонних лиц, прием пищи, курение.

18. При дезинфекции применяется исправная техника и аппаратура, соответствующие поставленным задачам и используемому дезинфицирующему средству. Не допускается использование самодельных устройств (ерши, тросы, пылесосы).

19. Перед проведением дезинфекции определяется потребность в дезинфицирующем средстве на единовременную обработку, которая рассчитывается на основе методических указаний по применению конкретного дезинфицирующего средства.

Расчет потребности в дезинфицирующих средствах для дезинфекции поверхностей систем вентиляции и кондиционирования воздуха (далее – расчет потребности) способом орошения на год рассчитывается согласно приложению 3 к настоящим Санитарным правилам.

20. Расчет потребности на объекте, осуществляющем дезинфекцию систем вентиляции и кондиционирования воздуха, проводит специалист, ответственный за организацию производственного контроля.

21. Сотрудники административных зданий, лица, проживающие в помещениях, где установлены системы вентиляции, и кондиционирования воздуха за 3 дня до начала оповещаются о проведении дезинфекционных работ и мерах предосторожности.

22. Очистка и дезинфекция систем вентиляции и кондиционирования воздуха проводится под руководством лица, ответственного за эксплуатацию систем вентиляции и кондиционирования воздуха, при выключенных системах. Перед проведением дезинфекции на вентиляционных системах (в местах нахождения выключателей) размещают таблички с предупреждающей надписью о проведении работ и временном запрете на пользование вентиляцией и кондиционером.

23. Включение систем вентиляции и кондиционирования воздуха после очистки и дезинфекции осуществляет специалист, ответственный за их эксплуатацию.

24. Четвертый этап включает в себя оценку эффективности работ по очистке и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха.

На каждом объекте рекомендуется проведение учета работ по очистке и дезинфекции элементов систем вентиляции и кондиционирования воздуха.

Журнал учета работ по проведению очистки и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха на объекте (далее – Журнал) ведется согласно приложению 4 к настоящим Санитарным правилам.

25. Контроль эффективности проведения очистки и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха осуществляется при визуальной оценке остаточной степени загрязнения с применением лабораторных методов исследования воздуха закрытых помещений, определяя общее микробное число (далее – ОМЧ), наличие патогенной микрофлоры, плесени и вредных химических веществ до начала осуществления указанных выше работ и после их завершения. Отбор проб воздуха проводится в местах притока воздушного потока в помещения.

26. Система вентиляции и кондиционирования воздуха считается чистой при отсутствии видимых загрязнений зоны увлажнения на воздухонесущих поверхностях воздуховодов, сетевого и вентиляционного оборудования и при соответствии результатов лабораторных исследований нормативным требованиям.

27. При наличии централизованных систем кондиционирования и увлажнения воздуха в общественных зданиях проводится микробиологический контроль данных систем на наличие легионелл один раз в год. Кондиционирующие установки небольшой мощности без увлажнения воздуха и сплит-системы контролю на легионеллы не подлежат.

28. Забор материала для проведения лабораторных исследований (смывы) выполняется:

1) с поверхности компонентов систем вентиляции и кондиционирования воздуха, потенциально подверженных микробному загрязнению, к которым относятся фильтры, шумоглушители, градирни, местные кондиционеры, увлажнители, теплообменники охладителей и рекуператоров и их дренажные поддоны;

2) в местах визуального обнаружения загрязнения или подозрения на него;

3) в зонах несанкционированного увлажнения.

29. Оценку эффективности работ по очистке и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха проводят по полученным результатам после осуществления дезинфекционных мероприятий. Результаты лабораторных исследований воздуха помещений не должны быть хуже показателей атмосферного воздуха. Не допускается наличие патогенной микрофлоры в воздухе помещений, вентиляционных системах и кондиционерах.

30. Если при санитарно-эпидемиологическом обследовании выявлено наличие видимого загрязнения на воздухонесущих поверхностях и поверхностях воздухораспределителей (решетки, диффузоры), установлено поступление частиц загрязнения из воздухораспределителей в помещение или не соответствие результатов лабораторных исследований нормативам, проводятся дополнительная очистка и дезинфекция. Результаты контроля вносят в Журнал.

Глава 4. Организация контроля за проведением работ по очистке и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха

31. Организации, деятельность которых связана с очисткой и дезинфекцией систем вентиляции и кондиционирования воздуха, обеспечивают безопасность для здоровья человека при выполнении работ.

32. Лица, занимающиеся очисткой и дезинфекцией систем вентиляции и кондиционирования воздуха проходят предварительный (при поступлении на работу) и периодические профилактические медицинские осмотры, инструктаж по применению средств защиты, мерам профилактики отравлений, оказанию первой помощи пострадавшим в соответствии с приказом исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 октября 2020 года № ҚР ДСМ-131/2020 "Об утверждении целевых групп лиц, подлежащих обязательным медицинским осмотрам, а также правил и периодичности их проведения, объема лабораторных и функциональных исследований, медицинских противопоказаний, перечня вредных и (или) опасных производственных факторов, профессий и работ, при выполнении которых проводятся предварительные обязательные медицинские осмотры при поступлении на работу и периодические обязательные медицинские осмотры и правил оказания государственной услуги "Прохождение предварительных обязательных медицинских осмотров" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21443).

Ответственным за проведение инструктажа является руководитель объекта или инженер по охране труда.

33. В каждой организации, учреждении, объекте приказом его руководителя назначается лицо, ответственное за эксплуатацию систем вентиляции и кондиционирования воздуха, имеющее специальное техническое образование, или заключается договор со специализированной организацией на техническое обслуживание, а также лицо, ответственное за организацию и осуществление производственного контроля.

34. Контроль за проведением работ по очистке и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха осуществляется в процессе производственного контроля и в рамках государственного санитарно-эпидемиологического контроля в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан от 29 октября 2015 года (далее – Предпринимательский кодекс).

35. Производственный контроль проводится самостоятельно собственником вентиляционных систем.

36. Все мероприятия производственного контроля отражаются в программе (плане) производственного контроля до начала осуществления деятельности.

37. Информация о результатах производственного контроля, проводимого на объектах, представляются в территориальные подразделения государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения на соответствующей административно-территориальной единице по форме, согласно приложению 5 к настоящим Санитарным правилам.

38. Территориальные подразделения государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в соответствии с Предпринимательским кодексом проводят государственный санитарно-эпидемиологический контроль за системами вентиляции и кондиционирования воздуха действующих объектов надзора (контроля), учитывая:

1) состояние воздушной среды в рабочей зоне (или на постоянных рабочих местах) и в местах расположения воздухозаборных устройств;

2) работу вентиляционных систем, кондиционеров и воздуховодов, их состояние, очистку, дезинфекцию и эксплуатацию.

39. Представителю территориальных подразделений государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в ходе контроля вентиляционных систем представляются следующие документы:

1) протоколы инструментальных замеров параметров микроклимата, выполненных в ходе производственного контроля;

2) протоколы лабораторных исследований безопасности воздуха в зоне дыхания, выполненных в ходе производственного контроля.

40. При контроле систем вентиляции и кондиционирования воздуха в зависимости от конкретных условий, особенностей технологического процесса и типа вентиляционного оснащения производственного помещения измеряются:

1) параметры воздушной среды:

концентрация вредных веществ в воздухе рабочей зоны;

температура;

относительная влажность и подвижность воздуха;

интенсивность теплового облучения;

2) параметры вентиляции и кондиционирования воздуха:

скорости и температуры воздушных потоков;

производительность;

развиваемое давление и число оборотов вентилятора;

разность давлений или разрежения;

шум и вибрация элементов вентиляционных систем;

концентрация вредных веществ в приточном воздухе.

41. Отбор проб и измерение концентрации вредных веществ, проведение замеров микроклимата, использование приборов и оборудования осуществляется в соответствии с требованиями действующих методик по контролю и отбору проб воздуха.

42. Объем необходимых измерений и число определяемых параметров выбираются в зависимости от вида обследуемой вентиляции – механической, естественной или местной.

43. Инструментальное обследование механической вентиляции включает в себя следующие измерения:

1) измерение производительности всех приточных и вытяжных систем;

2) измерение скоростей воздуха в проемах укрытий, воздухоприемных отверстиях местных отсосов, на выходе воздухораздающих устройств, в дверных, транспортных и монтажных проемах;

3) измерение температуры приточного воздуха, подаваемого системами вентиляции или воздушного отопления;

4) измерение концентраций вредных веществ в приточном воздухе (вблизи мест воздухозабора);

5) измерение шума и вибрации, создаваемых элементами вентиляционных систем;

6) измерение давления, развиваемого вентилятором;

7) измерение частоты вращения колеса вентилятора;

8) измерение перепадов давлений между помещениями, давлений (разрежений) в производственном оборудовании, тамбурах, шлюзах, боксах и в элементах вентиляционных сетей.

44. Производительность (расход) механической вентиляции измеряется:

1) для определения соответствия фактической производительности вентиляции проектной величине;

2) для вычисления кратности воздухообмена;

3) для выявления объемов притока и вытяжки и их распределения по зонам помещения;

4) для вычисления средних скоростей движения воздуха в рабочих сечениях воздухоприемных устройств.

45. Производительность механических вентиляционных систем измеряется в сечениях магистральных воздуховодов на нагнетательной или всасывающих линиях. Допускается определять общую производительность системы суммированием производительностей по всем ответвлениям системы.

Допускается расхождение проектной и фактической величин производительности систем механической вентиляции, не превышающее +/- 10 %.

46. Величины, характеризующие работу вентилятора в сети и получаемые в результате измерений, производительность вентилятора, развиваемый напор и частоту вращения колеса вентилятора сравнивают с паспортными данными вентилятора и с графиком его каталожной характеристики. Если точка, определяемая фактической производительностью и фактическим полным давлением, совпадает с точкой каталожной характеристики, то вентилятор считается соответствующим каталожным данным. При этом допускается несоответствие фактической производительности с проектной.

47. Если точка окажется ниже каталожной характеристики, то вентилятор не соответствует каталожным данным. Отклонение от каталожной характеристики по величине полного давления допускается в пределах +/- 5 %. При больших отклонениях следует устранить дефекты монтажа вентилятора или изменить общее аэродинамическое сопротивление вентиляционной сети.

48. Оценка действующих систем естественной вентиляции (аэрации) проводится в следующем порядке:

1) предварительно в аэрируемом помещении необходимо проверить наличие и исправность предусмотренных проектом конструкций и отдельных устройств, предназначенных для аэрации: фонарей, ветроотбойных щитов, вытяжных шахт, дефлекторов, открывающихся аэрационных проемов, механизмов для регулирования площади аэрационных проемов, и соответствие высоты расположения приточных аэрационных проемов требованиям проекта, а также наличие в цехе инструкции по управлению аэрацией;

2) после устранения выявленных дефектов аэрации следует измерить температуру и скорость движения воздуха в рабочей зоне помещения; определить наличие в воздухе рабочей зоны вредных паров, газов и пыли.

Измерения проводятся в самый жаркий и самый холодный месяцы года. Следует обращать на температуру и движение воздуха в местах внедрения аэрационных струй в рабочую зону в переходный и холодный периоды года;

3) если величины указанных параметров воздуха рабочей зоны находятся в пределах Гигиенических нормативов, система естественной вентиляции в данном производственном помещении считается эффективной.

При несоблюдении нормированных значений параметров воздушной среды проводится инструментальное обследование систем аэрации;

4) если расхождение фактической производительности аэрации с проектной не превышает +/– 10 %, но параметры воздушной среды не удовлетворяют требованиям Гигиенических нормативов, то естественная вентиляция оценивается как неудовлетворительная, и необходимо изменение проекта вентиляции (изменение площадей и рас я приточных и вытяжных проемов, изменение регламентов и систем регулирования площади проемов, установка дополнительных местных отопительных или охлаждающих приборов и так далее).

49. Основным параметром, определяемым при инструментальном обследовании естественной вентиляции (аэрации), является воздухообмен, который подсчитывается суммированием расходов воздуха (раздельно по притоку или по вытяжке) через аэрационные, транспортные и монтажные проемы обследуемого помещения. При этом учитывается приток, поступающий через открытые проемы ворот помещения.

50. При определении производительности естественной вентиляции измерение скоростей воздуха в аэрационных проемах проводится не менее чем в трех поперечных сечениях, проходящих по центрам участков с различной теплонапряженностью, на которые условно делится производственное помещение. В аэрационных проемах, приходящихся на эти сечения (или находящиеся в непосредственной близости от них), скорость воздуха измеряется на трех уровнях не менее трех раз: на высоте рабочей зоны, на половине высоты помещения и в верхней его части.

51. В процессе измерения расхода учитывается направление движения воздуха – в помещение (проем работает на приток) или из него (проем работает на вытяжку), поскольку один и тот же проем в зависимости от направления и силы ветра, цикла технологического процесса работает или на приток, или на вытяжку. Для определения направления воздушных потоков в аэрационных проемах, а также мест внедрения приточных аэрационных струй в рабочую зону следует использовать специальные средства наблюдения воздушных потоков (дымари, щупы с шелковинками).

52. По результатам измерения скоростей вычисляется средняя величина скорости для каждого уровня на обеих сторонах помещения и вычисляется суммарная площадь открытых аэрационных проемов. Объемы приточного или удаляемого аэрацией воздуха вычисляются с учетом суммарной площади проемов и средней скорости воздуха по формуле на соответствующем уровне. Затем суммируются объемы раздельно притока и вытяжки по всем уровням и определяется общая производительность аэрации. Величины кратностей воздухообменов по притоку и вытяжке определяются расчетным путем по формуле.

53. Оценку эффективности местных отсосов проводят в следующем порядке:

1) убедиться в исправности производственного оборудования и элементов вытяжной вентиляции, а также в нормальном ходе технологического процесса;

2) определить содержание вредных веществ в рабочей зоне на рабочих местах лиц, обслуживающих данное производственное оборудование;

3) если концентрация вредных веществ не превышает предельно допустимых значений, то данный местный отсос оценивается как эффективный;

4) если концентрация вредных веществ в рабочей зоне превышает предельно допустимые значения, то проводится инструментальное обследование работы местного отсоса;

5) после инструментальных обследований местного отсоса следует провести сравнение фактических его параметров (производительности, разрежения в укрытии, скоростей воздуха в проемах или не плотностях, скоростей всасывания на заданных расстояниях от отсоса и других величин, являющихся определяющими для расчета данного типа местного отсоса) с их проектными значениями. Проектные или расчетные величины указаны в паспортах местных отсосов, в рабочем проекте цеха или в нормах проектирования и в справочной литературе;

6) при несоответствии фактических характеристик местного отсоса проектным величинам проводятся мероприятия по доведению характеристик отсоса до проектных значений, увеличивается производительность отсоса, изменяются его размеры, формы и расположение относительно источника вредностей. После внесения изменений и доведения характеристик местного отсоса до проектных величин следует провести повторную оценку его гигиенической эффективности;

7) если фактические характеристики местного отсоса соответствуют проектным величинам, но содержание вредных веществ в рабочей зоне превышает предельно-допустимую концентрацию (далее – ПДК), то данный отсос оценивается как неэффективный и требует изменения проекта местного отсоса.

54. При наличии в помещении с исследуемым местным отсосом дополнительного технологического оборудования, выделяющего те же вредные примеси, что и оборудование с данным местным отсосом, собственниками вентиляционных систем одновременно с отбором проб на рабочем месте у местного отсоса определяется фоновая концентрация примеси в помещении. Фоновые концентрации определяются и в приточном воздухе, и в открытых проемах в смежные производственные помещения.

55. Средняя величина фоновой концентрации вычитается из концентрации примеси на постоянных рабочих местах вблизи местных отсосов. Если фоновая концентрация превышает величину предельно допустимой более чем на 30 %, то оценка санитарно-гигиенической эффективности местного отсоса недопустима. Следует изолировать испытываемое оборудование с местным отсосом в отдельное помещение либо поместить его в легкий каркас из полиэтиленовой пленки, крафт-бумаги и фанеры. Следует отключать все другие источники вредных выделений на время испытаний оборудования с исследуемым местным отсосом.

56. Для местных отсосов закрытого типа инструментальное обследование включает в себя (в зависимости от конструкции местного отсоса) определение следующих величин:

1) объем удаляемого местным отсосом воздуха (измерения проводятся в отводящем воздуховоде);

2) длина и ширина неплотностей укрытия (для вычисления суммарной площади щелей);

3) разрежение в укрытии;

4) скорости воздуха в открытых рабочих и транспортных проемах, створках капсуляции;

5) коэффициент потерь давления местного отсоса (измерения проводятся в отводящем воздуховоде);

6) температура газов, выделяющихся от источника в укрытии или в шкафу;

7) количество тепла, выделяемое источником в укрытии или в шкафу.

57. Для местных отсосов открытого типа при их инструментальном обследовании определяются следующие величины:

1) объем удаляемого местным отсосом воздуха (измерение проводится в отводящем воздуховоде);

2) средняя скорость всасывания в плоскости всасывающего отверстия зонта, решетки и панели;

3) температура поверхности источника тепла;

4) количество тепла, выделяемое источником в помещение;

5) скорость всасывания, создаваемая местным отсосом в зоне выделения вредностей;

6) окружная скорость вращающегося элемента станка или машины, оборудованной местным отсосом в виде кожуха или воронки;

7) коэффициент потерь давления местного отсоса (определяется в отводящем воздуховоде);

8) объем воздуха, подаваемый в передувку или воздушно-струйное укрытие (измеряется в подводящем воздуховоде);

9) скорость воздушного потока в критическом сечении на оси системы струя-отсос.

58. При наличии в обследуемом помещении нескольких однотипных местных отсосов от одинаковых машин, агрегатов, реакторов инструментальному контролю подвергается не менее 10 % общего количества одинаковых местных отсосов. При этом перед началом работы следует по паспортным данным и результатам осмотра убедиться в идентичности геометрических размеров и производительности (или скорости воздушного потока в рабочем сечении) всех однотипных местных отсосов, а также в одинаковом их положении относительно источника вредных выделений. При последовательном объединении однотипных местных отсосов в общую вентиляционную систему для контроля выбираются крайние и средний местные отсосы одной системы.

59. При наличии в обследуемом помещении нескольких разнотипных местных отсосов от различных видов технологического оборудования собственниками вентиляционных систем выбираются для инструментального контроля местные отсосы, предназначенные для удаления наиболее токсичных веществ, отсосы от оборудования, выделяющего наибольшее количество вредных веществ, или отсосы от оборудования, нагретого или находящегося под наибольшим избыточным давлением.

60. Целесообразно при инструментальном обследовании местных отсосов применять визуализацию воздушных потоков с помощью шелковинок или дымарей с целью выявления картины подтекания воздуха к неплотностям укрытий или к воздухоприемному отверстию местного отсоса и оценки правильности выбора его конструкции, размеров и расположения местного отсоса относительно источника выделения вредных веществ, а также влияния возможного нарушения работы отсоса действием приточных вентиляционных струй.

61. Хранение, транспортировка и применение дезинфицирующих средств соответствуют требованиям приказа Министра здравоохранения Республики Казахстан от 29 июля 2022 года № ҚР ДСМ-68 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению дезинфекции, дезинсекции и дератизации" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 28977) (далее – Приказ № ҚР ДСМ-68).

Сноска. Пункт 61 - в редакции приказа Министра здравоохранения РК от 05.04.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

62. Допускается использование для дезинфекции систем вентиляции, кондиционирования воздуха и воздуховодов дезинфицирующих средств 3 и 4 класса опасности в соответствии с Приказом № ҚР ДСМ-68.

Сноска. Пункт 62 - в редакции приказа Министра здравоохранения РК от 05.04.2023 № 60 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Приложение 1 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к системам вентиляции и кондиционирования воздуха, их очистке и дезинфекции"

Периодичность очистки и дезинфекции системы вентиляции и кондиционирования воздуха

Тип здания	Периодичность
Производственные здания	1) в помещениях, где возможно выделение вредных веществ 1 и 2 класса опасности; системы местной вытяжной и местной приточной вентиляции – 1 раз в год; 2) системы общеобменной механической и естественной вентиляции – 1 раз в 3 года.
Объекты здравоохранения	1) системы местной вытяжной и местной приточной вентиляции – 1 раз в год; 2) системы общеобменной механической и естественной вентиляции – 1 раз в 3 года.
Объекты в сфере обращения лекарственных средств и медицинских изделий, за исключением аптек, осуществляющих реализацию через Интернет, аптечного пункта в организациях здравоохранения, передвижного аптечного пункта для отдаленных сельских местностей, организованного от аптеки, магазинов оптики, магазинов медицинских изделий и складов медицинских изделий, организации по производству медицинских изделий	1) системы местной вытяжной и местной приточной вентиляции – 1 раз в год; 2) системы общеобменной механической и естественной вентиляции – 1 раз в 3 года.
Объекты образования	1) системы местной вытяжной и местной приточной вентиляции – 1 раз в год; 2) системы общеобменной механической и естественной вентиляции – 1 раз в 3 года.
Объекты общественного питания	1) системы местной вытяжной и местной приточной вентиляции – 1 раз в год; 2) системы общеобменной механической и естественной вентиляции – 1 раз в 3 года.
Многофункциональные комплексы	1) системы местной вытяжной и местной приточной вентиляции – 1 раз в год; 2) системы общеобменной механической и естественной вентиляции – 1 раз в 3 года.
Здания, оснащенные центральными системами вентиляции, кондиционирования с увлажнением воздуха, в том числе общественные здания, жилые здания, административные здания	1) системы местной вытяжной и местной приточной вентиляции – 1 раз в год; 2) системы общеобменной механической и естественной вентиляции – 1 раз в 3 года.

Приложение 2 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к системам вентиляции и кондиционирования воздуха, их очистке и дезинфекции"

Акт обследования системы вентиляции и кондиционирования воздуха
от ______________ 20__ года

Мною, ____________________________________________________________________
Фамилия, имя, отчество (при его наличии) лица, проводившего обследование,
номер и дата аккредитационного свидетельства
проведено обследование системы вентиляции и кондиционирования воздуха и помещения, которая установлена в
__________________________________________________________________________
(наименование объекта)
с целью оценки его санитарно-технического состояния, принятия решения о необходимости очистки и дезинфекции, выработки тактики проведения работ.
Обследование проведено в присутствии _______________________________________
(должность, Ф.И.О. должностного лица объекта)
Установлено следующее
Название организации: ___________________________________________
Юридический адрес: _____________________________________________
Фактический адрес: ______________________________________________
При проведении обследования оцениваются:

наличие проектной документации, паспортов систем вентиляции и кондиционирования воздуха;

соответствие проектной документации санитарным правилам и нормативам;

соответствие фактического состояния, расположения и конструкции систем вентиляции и кондиционирования проектным данным;

качество и эффективность монтажных и пусконаладочных работ;

эффективность использования оборудования;

возможность доступа к внутренней поверхности воздуховодов и других компонентов для проведения очистки и дезинфекции (наличие сервисных люков);

степень загрязнения воздуховодов и других компонентов систем вентиляции и кондиционирования воздуха органическими и неорганическими отложениями;

эффективность работы установленного в системах вентиляции и кондиционирования воздуха оборудования на основе современных технологий обеззараживания воздуха (разрешенного для этой цели, обеспечивающего инактивацию микроорганизмов c эффективностью более 95 % на выходе и оснащенного системами автоматического контроля);

качество и эффективность ранее проведенных работ по очистке и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха.

При проведении обследования выполняются следующие работы:

замер нормируемых параметров микроклимата;

забор материала из систем вентиляции и кондиционирования (смывы) для проведения лабораторных исследований.

Заключение

На основании проведенного обследования система вентиляции и кондиционирования воздуха _________________________________________________________________________
(название объекта)
подлежит (не подлежит) наладке, очистке и дезинфекции.
Подпись лица, проводившего обследование ______________________
Один экземпляр акта получил: __________________________________
(руководитель объекта)

Приложение 3 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к системам вентиляции и кондиционирования воздуха, их очистке и дезинфекции"

Расчет потребности в дезинфицирующих средствах для дезинфекции поверхностей систем вентиляции и кондиционирования воздуха способом орошения на год

№ п/п	Адрес объекта обеззараживания	Название объекта обеззараживания	Число объектов	Поверхность объекта (кв. м)	Общая площадь обработки (кв. м) объектов	Расход одного рабочего раствора в литрах на 1 кв. м	Концентрация рабочего раствора (%) в 1 л рабочего раствора	Объем исходного препарата на одну обработку	Объем рабочего раствора в общем объеме	Объем исходного препарата	Число обработок в год	Объем в литрах рабочего раствора исходного препарата в год
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13

Дата ___________________________________________________________________
(число, месяц, год) ФИО (при его наличии), должность, подпись)

Схема расчета:

1) графа 4 x графа 5 = графа 6;

2) графа 6 x графа 7 = графа 10;

3) графа 8 x графа 10 = графа 10;

4) графа 9 x графа 10 = графа 11;

5) графа 11 x графа 12 = графа 13.

	Приложение 4 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к системам вентиляции и кондиционирования воздуха, их очистке и дезинфекции"
	Форма

Журнал учета работ по проведению очистки и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха на объекте

__________________________________________________________________________
(наименование юридического, физического лица)
Адрес объекта: ____________________________________________________________
(улица, № дома, № телефона)

Основной вид деятельности объекта __________________________________________
Число строений ____________________________________________________________
Тип вентиляционной системы ________________________________________________
Ответственный за техническое обслуживание __________________________________
Наличие и виды системы кондиционирования воздуха
__________________________________________________________________________
М.П.
Руководитель объекта ______________________________________________________
Фамилия, имя, отчество (при его наличии)
Подпись ___________________________
Сведения об организации, осуществляющей очистку и дезинфекцию систем вентиляции и кондиционирования воздуха
__________________________________________________________________________
(наименование юридического, физического лица)
Адрес объекта: ____________________________________________________________
(область, город, район, улица, № дома, № телефона)
Санитарно-эпидемиологическое заключение выдано № ______ от "__" _______ 20_ г.
_________________________________________________________________________
(область, город, район)
Результаты обследования систем вентиляции и кондиционирования воздуха на объекте
Дата проведения обследования ______________________________________________
Фамилия, имя, отчество (при его наличии) эксперта
№ аккредитационного свидетельства _________________
Дата выдачи _____________________
На основании материалов обследования систем вентиляции и кондиционирования воздуха разработан план мероприятий проведения очистки и дезинфекции систем вентиляции и кондиционирования воздуха, утвержденный ______________________ 20__ г.
Фамилия, имя, отчество (при его наличии),
подпись руководителя объекта, дата)
Установлена периодичность проведения:
очистки _______________ раз в год;
дезинфекции ___________ раз в год.

Сведения о проведении работ

Виды работ	Дата проведения	Название используемых препаратов	Объем (всего)	Фактически обработанный объем	№, дата акта сдачи-приема работ, подпись лица, ответственного за проведение работ
Очистка
Дезинфекция

Результаты оценки качества проведенных работ

Виды работ	Дата	контроль (П, Г) *	Эффективность мероприятий **	Ф.И.О., подпись лица, проводившего контроль
			очистка	дезинфекция

* П - производственный контроль, Г - госсанэпиднадзор.

** Уд. - удовлетворительно, неуд. - неудовлетворительно.

Для внесения дополнительных сведений, выявленных в ходе проведения санитарно-эпидемиологического обследования систем вентиляции и кондиционирования воздуха на объекте ________________________________

	Приложение 5 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к системам вентиляции и кондиционирования воздуха, их очистке и дезинфекции"
	Форма

Информация о результатах производственного контроля*

Наименование объекта ______________________________________________
Сфера деятельности объекта _________________________________________
Отчетный период за ____ (полугодие, за год)

№ п/п	Сведения о лице, осуществляющем производственный контроль, в том числе	Результаты производственного контроля
	на базе производственной лаборатории объекта	с привлечением лаборатории (испытательного центра)	всего исследовано (перечислить объекты внешней среды и число проб – сырье, готовая продукция, смывы, воздух, и другие)	выявлено несоответствий (перечислить показатели безопасности, по которым выявлено несоответствие – БГКП, патогенная флора, токсические вещества и другие)	Принятые меры и проведенные мероприятия по устранению
1	2	3	4	5	6

* Информация предоставляется по нарастающей (за полугодие и за год)