Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2021 жылғы 29 қыркүйектегі № 475 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 30 қыркүйекте № 24569 болып тіркелді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін 4 т. қараңыз

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 23 қазандағы № 701 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 121) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 14.07.2023 № 382 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Өнеркәсіптік қауіпсіздік комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген тәртіпте:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрі

Ю. Ильин

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Индустрия және инфрақұрылымдық

даму министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ұлттық экономика министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Энергетика министрлігі

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2021 жылғы 29 қыркүйектегі № 475 бұйрығымен бекітілген

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулық

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 23 қазандағы № 701 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 121) тармақшасына сәйкес әзірленді және қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандардың (бұдан әрі – крандар) техникалық жай-күйіне оларды одан әрі пайдалану мүмкіндігін анықтау мақсатында зерттеп-қарауды жүргізу және ұйымдастыру тәртібін нақтылайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 14.07.2023 № 382 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

2. Осы Нұсқаулықта келтірілген зерттеп-қараудың түрлері мен кезеңділігі бойынша талаптар Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің 2021 жылғы 10 тамыздағы № 389 бұйрығымен бекітілген Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды ұйымдастыру және жүргізу тәртібі туралы нұсқаулық (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеудің тізілімінде № 24006 нөмірімен тіркелген) (бұдан әрі – Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін тексеру жөніндегі нұсқаулық) талаптарына негізделген және оларды осы Нұсқаулықтың 1-тармағында көрсетілген крандардың ерекшеліктеріне қатысты нақтылайды.

3. Осы Нұсқаулықта мынадай терминдер қолданылады:

1) кем дегенде бір қорап арқалығының немесе созылған белдеудің қабырғасының созылған парағының кем дегенде 50 % әсер ететін тіректің негізгі қимасының, белдік парағының және қорап арқалығы қабырғаларының тозық жарығының болуы;

2) жылытылатын үй-жай – ауа температурасы 0 ^оС-тан төмен түспейтін және ылғалдылығы МЕМСТ 15150 "Машиналар, құралдар және басқа да техникалық бұйымдар. Әр түрлі климаттық аудандар үшін орындау. Сыртқы ортаның климаттық факторларының әсер етуі бөлігінде санаттар, пайдалану, сақтау және тасымалдау шарттары" сәйкес УЗ – қоңыржай климаттық орындау үшін көрсетілген шамалардан аспайды;

3) жылытылмайтын үй-жай – "жылытылатын үй-жай" терминінің анықтамасында көрсетілген температура бойынша шарттар орындалмайтын үй-жай;

4) кран жолын (рельстерді немесе өзге де жүк арбасының қозғалысын бағыттайтын) жоспарлы-биіктік түсіру – таңдалған тірек нүктелеріне (немесе сызықтарға) қатысты кран жолының әрбір жеке таңдалған нүктелерінің жоспарында нивелирлеуді және жағдайды айқындауды қамтитын жұмыстар кешені;

5) нивелирлеу – таңдалған тірек нүктелеріне немесе көкжиек сызығына қатысты рельстің әрбір жеке таңдалған нүктелерінің (немесе қозғалыстың өзге де бағыттауыштарының) биіктік жағдайын айқындау;

6) рихтовка – рельстердің, шаршының немесе монорельстің жағдайын олардың берілген жобалық жағдайға қол жеткізуі мақсатында өзгерту жөніндегі операциялар кешені.

2-тарау. Зерттеп-қарауды жүргізуді ұйымдастыру

4. Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналар "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңының (бұдан әрі – Заң) 72-бабына сәйкес өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында сараптама жүргізу құқығына аттестатталған ұйымдардың және тексерілетін жүк көтергіш машинаның иесі-ұйымнан тәуелсіз қызмет ету мерзімін ұзарту тұрғысынан зерттеліп-қарауға жатады.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Төтенше жағдайлар министрінің 14.07.2023 № 382 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

5. Көпір типіндегі жүк көтергіш крандарды зерттеп-қараудың мынадай түрлері көзделеді;

бастапқы;

қайта;

кезектен тыс.

Кезектен тыс зерттеп-қарау кранды пайдалану мерзіміне қарамастан орындалады.

6. Жылытылатын үй-жайларда орнатылған крандарды бастапқы тексеру кран дайындалған сәттен бастап есептелетін нормативтік қызмет ету мерзімі өткен соң жүргізіледі.

Ашық ауада немесе жылытылмайтын үй-жайларда орнатылған крандар үшін, сондай-ақ МЕМСТ 27584-88 "Көпірлі және төрттағанды электр крандары. Жалпы техникалық шарттар" (бұдан әрі – МЕМСТ 27584-88) талаптарына сәйкес келмейтін крандар үшін осы Нұсқаулыққа 1-қосымшада келтірілген бастапқы зерттеп-қарауды жүргізу мерзімдерін нормативтік деп қабылдайды (бұдан әрі – Көпір типіндегі крандарды бастапқы және қайта тексеру мерзімдері).

Қайта тексерулер жүргізгенге дейінгі мерзімдерді кранның зерттеп-қарау сәтінде оны пайдалану сәтінен бастап жұмыс өтілі бойынша анықталатын және көпір типіндегі крандарды бастапқы және қайталама тексеру мерзімдеріне сәйкес ISO 4301-5:1991 "Крандар. Жіктелуі. 5 бөлім. Көпірлі, төрттағанды крандар" бойынша кран жіктемесінің (режимінің) нақты тобы туралы деректер негізінде тағайындайды.

Жіктеудің нақты тобының паспорттық топтан асып кетуі анықталған кезде осы Нұсқаулыққа 2-қосымшаға сәйкес кранның металл конструкциясын тозу кедергісіне тексеру (бұдан әрі – Кранның металл конструкциясын тозу кедергісіне тексеру) жүргізіледі.

7. Төртінші қайта зерттеп-қараудан кейінгі мерзім өткеннен кейін тексеру жүргізген ұйымның ұсынымы бойынша кран күрделі-қалпына келтіру жөндеуіне, қалдық ресурсты бағалауға немесе есептен шығаруға ұшырауы мүмкін.

8. Агрессивті ортада қолданылатын крандар (булау камералары, өңдеу бөлімшелері, былғары зауыттарының күл цехтары) осы Нұсқаулыққа 3-қосымша "Кран жұмысының сипаттамасы туралы" анықтамаға сәйкес, МЕМСТ 31384-2017 "Бетон және темірбетон конструкцияларын коррозиядан қорғау. Жалпы техникалық талаптар" жіктеу (режим) тобына қарамастан алғашқы зерттеп-қараудан 12 жылдан кейін және соңғы зерттеп-қарау күнінен бастап кемінде 2 жылдан кейін қайта өтеді.

Кранның жұмыс аймағында осы Нұсқаулыққа 4-қосымшаға сәйкес келетін металл конструкцияларға әсер ететін агрессивті орта көздері болған кезде, иесі ұсынған анықтамада көрсетілген мәндерге қарамастан, зерттеп-қарау жүргізетін ұйым қайта зерттеп-қарау мерзімін қысқарту туралы шешім қабылдайды.

9. Кран жолдарының жай-күйін зерттеп-қарау Заңның 12-2-бабының 14-13) тармақшасына сәйкес әзірленген Қызмет ету мерзімі өткен мұнаралы крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа (бұдан әрі – Мұнара крандарының техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулық) сәйкес орындалады.

10. Крандар келесі жағдайларда кезектен тыс зерттеп-қараудан өтеді:

егер жұмыс кезінде жүк көтергіш металл конструкцияларында жарықтардың қайта пайда болуы байқалса;

көпірлі крандардың аралық арқалықтарының 0,0022 аралықтың шамасынан жоғары теріс майысуы пайда болған кезде;

егер 1,25Qном жүкпен сынау кезінде қалдық деформацияның пайда болуы анықталса;

соқтығысу, өрт нәтижесінде пайда болған металл конструкцияларының деформациялары болған кезде;

егер крандар қайта монтаждауға немесе реконстраукцияға жататын болса;

кран иесінің өтініші бойынша;

Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында мемлекеттік қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттік органның талабы бойынша.

3-тарау. Зерттеп-қарауды ұйымдастыру

11. Зерттеп-қарауды жүргізуді ұйымдастыру кезінде Нормативтік қызмет мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жағдайын зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықтың 3-тарауы басшылыққа алынады.

12. Өлшеу және сынау әдістерін, сыналатын жүктемелерді, қашықтықты, кранды зерттеп-қарау үшін уақытты өлшеу құралдарын таңдау кезінде Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықтың 16-тармағының ескертуі басшылыққа алынады.

13. Бұзбайтын бақылаудың барлық түрлері, өлшеу, механикалық қасиеттерді анықтау, металдың микроқұрылымын зерттеу, беріктікке есептеулер және жүк көтергіш крандарды зерттеп-қарау кезінде сынақтар жүргізу "Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы" Қазақстан Республикасы Заңына, пайдалану құжаттамасының және дайындаушы зауыттардың тиісті құжаттамаларының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

4-тарау. Зерттеп-қарау кезіндегі негізгі жұмыстар

14. Көпір типтегі крандарды зерттеп-қарау Нормативтік қызмет мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықтың 4-тарауында баяндалған жұмыстар тізбесін қамтиды.

15. Құжаттамамен танысу:

1) құжаттамамен танысу процесінде зерттеп-қарауды жүргізетін мамандар қолда бар пайдалану құжаттамасымен, кранды жөндеу немесе реконструкциялау (егер жөндеу немесе реконструкциялау жүргізілген болса) кезінде орындалған сызбалармен және есептермен, пайдаланылған болат маркаларына арналған сертификаттармен, сондай-ақ кранмен орындалатын жұмыстардың сипаты туралы анықтамамен, соңғы толық техникалық куәландыру материалдарымен және азаматтық қорғау саласындағы бақылаушы мемлекеттік органдарының нұсқамаларымен танысады.

Тексеруді жүргізетін ұйымның мамандары бір мезгілде Мұнара крандарының техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықта көзделген кран қозғалатын кран жолдарының құжаттамасымен танысады;

2) құжаттаманы зерделеу процесінде зерттеп-қарауды жүргізетін ұйым зерттеп-қараудың жұмыс картасын жасайды. Зерттеп-қараудың жұмыс картасын жасау қағидаттары Нормативтік қызмет мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықтың 18-тармағында жазылған.

16. Металл конструкцияларының жай-күйін тексеру мыналарды қамтиды:

1) металл конструкцияларды тексеру алдында, әсіресе олардың зақымдануы мүмкін жерлерде, кірден, қардан, артық ылғалдан және майлаудан тазартылады;

2) Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықтың 20-тармағына сәйкес металл конструкцияларын қауіпсіз қарауды жүргізу үшін жағдайлардың болуын кран иесі қамтамасыз етеді;

3) жалпы жағдайда металл конструкцияларын зерттеп-қарау мынадай кезеңдерді қамтиды:

металл конструкциялардың көтергіш элементтерін сыртқы тексеру;

металл конструкцияларының элементтерін бұзбайтын бақылау түрлерінің бірімен (немесе бірнешеуімен) тексеру;

металл конструкциялары элементтерінің (дәнекерленген, бұрандамалы, топсалы және басқа) қосылыстарының сапасын тексеру);

арқалықтардың, фермалардың және жекелеген зақымдалған элементтердің қалдық деформацияларын өлшеу;

металл конструкциялары элементтерінің коррозия дәрежесін бағалау;

кранның металл конструкциясын тозу кедергісіне тексеру кезінде көзделген жағдайларда тозу кедергісіне тексеру есебін орындау;

4) сыртқы қарау қарапайым оптикалық құралдар мен тасымалданатын жарық көздерін қолдана отырып жүргізіледі, бұл ретте зақымданулардың пайда болуы мүмкін мынадай орындарды тексеру қажет:

қималардың күрт өзгеру аймақтарын;

монтаждау және тасымалдау кезінде зақымдануға немесе соққыға ұшыраған жерлер;

жұмыс кезінде елеулі кернеулер, коррозия немесе тозу пайда болатын орындар;

осы Нұсқаулыққа 5, 6 және 7-қосымшаларда көрсетілген жарықтар пайда болуы ықтимал осы типтегі крандардың конструкцияларына тән орындар;

ылғал жиналуы мүмкін жерлер;

5) сыртқы қарауды жүргізу кезінде орындарда мынадай ақаулардың бар-жоғын қарап шығу қажет:

негізгі металдағы, дәнекерленген жіктер мен жапсарлы аймақтағы жарықтар, олардың жанама белгілері – қабыршақтану және бояудың жарылуы, жергілікті коррозия, тоттың ағуы болып табылады;

механикалық зақымданулар;

негізгі металдың қатпарлануы (мысалы, қораптық металл конструкциялары белдіктері асуларының шеткі беттеріндегі);

жөндеу дәнекерлеу қосылыстарын сапасыз орындау;

топсалардың люфттері, болтты және тойтарма қосылыстардың әлсіреуі;

пайда болған коррозия ошақтары;

6) металл конструкцияда немесе дәнекерленген тігісте жарықтардың бар-жоғын анықтаған кезде, сондай-ақ анықталған жарықтардың таралуының нақты шекараларын айқындау үшін күдікті орындар бұзбайтын бақылау түрлерінің бірімен тексеріледі;

7) осы Нұсқаулыққа 8-қосымшада ұсынылған кранның металл конструкциясының элементтері де бұзылмайтын бақылауға ұшырайды;

8) металл конструкциялардың механикалық зақымданулары (майысулар, иілулер, үзіктер) анықталған кезде олардың өлшемдері (ұзындығы, ені, биіктігі немесе тереңдігі) өлшенеді. Содан кейін зақымдану өлшемдері осы Нұсқаулыққа 9 және 10-қосымшаларында келтірілген осындай ақаудың шекті өлшемдерімен салыстырылады. Нормативтік мөлшерден асып кеткен жағдайда бүліну ақаулар ведомосіне тіркеледі;

9) коррозиялық тозу дәрежесі өлшеу құралдарының немесе бұзбайтын бақылау құралдарының көмегімен анықталады. Коррозияның рұқсат етілген дәрежесінің шамасын, сондай-ақ оның әсер ету дәрежесін бағалауды осы Нұсқаулыққа 11-қосымшаға сәйкес ескереді;

10) тойтарма және болтты қосылыстардың жай-күйін бақылау көзбен қарап және балғамен шыңдау арқылы жүзеге асырылады. Тойтарманың (болттың) әлсіреуін соққының дыбысымен және балғаның серпілу сипатымен анықталады. Тойтарманың әлсіреуін екі балғамен тексеруге болады: біреуі сыртқы басына соққы жасайды, ал екіншісі тойтарманың қарама-қарсы басына басылады. Егер тойтармалар әлсіреген болса, онда бірінші балғамен соғылған кезде екінші балғаның күрт серпілісі болады.

Барлық болтты қосылыстарда көзбен қарап бақылау кезінде қосылыстағы болттардың жобалық санының сәйкестігін, сондай-ақ айқын ақауларды (жарықтар, мыжулар, бастың бөлінуі) анықтау қажет. Нақты жай-күйін тексеру үшін тоттануға неғұрлым ұшыраған болттардың бірін немесе өзге де күдікті болтты бақылап босатуды-бұрауды және кесу, ұсақтау белгілерінің болуын тексеруді жүргізеді. Ақау анықталған кезде ақаулар ведомосына сомындарды міндетті түрде бұрап және кейіннен оларды динамометриялық кілтпен бұрап кезекті жоспарлы-алдын ала жөндеу кезінде осы бұрандалық қосылысты 50 % тексеру бойынша шарттар енгізіледі.

Жоғары берік болттардағы қосылыстың сапасын тексеру шайбалар мен сомындардың толықтығын, сондай-ақ шайбалар мен сомындар арасында бос орындардың болмауын бағалауды қамтиды. Күмәнді жағдайларда болттың тұтастығын тексеруді ультрадыбыстық қалыңдық өлшегішпен жүргізіледі. Тексеру бойынша жұмыстарды орындау кезінде беріктігі жоғары болттарды керу сапасын бақылау жүргізілмейді.

Бұрандалы (тойтармалы) қосылыстың қатты коррозиясы кезінде немесе тексеру кезінде жарылған болтты (тойтарманы) анықтаған кезде, осы қосылыста қалған болттар (тойтармалар) санының кемінде 50% ультрадыбыстық дефектоскопияға ұшырайды (болттың нақты ұзындығын ультрадыбыстық қалыңдық өлшеуішпен анықтайды);

11) металл конструкцияның жалғағыш элементтерін (өстер, құрылғылар) бақылауды бекіткіш және тоқтатқыш элементтердің (бұрандамалар, контргайкалары бар гайкалар, ригельді планкалар) жиынтықтылығын (және жарамдылығын) тексеруден бастаған қажет. Соңғысының зақымдануы анықталған жағдайда, бекіту элементтерін бөлшектеу, тозу мөлшерін өлшеу және оны ақаулар тізімінде көрсету ұсынылады. Ақаулар туралы ведоместте зақымға әкелген себеп (комиссияның пікірі бойынша) те көрсетіледі (мысалы, құралға өстік күш немесе айналу сәтінің әсер етуі);

12) арқалықтардың қалдық деформацияларын өлшеуді осы Нұсқаулыққа 12-қосымшаға сәйкес жүк арбасының рельс жолын жоспарлы-биіктік түсіру және кранның басты аралықтары мен қосалқы көпірлерінің биіктік жағдайын өлшеуді жүргізу схемасына және 13-қосымшаға сәйкес кранның аралық арқалықтарының бұралуын өлшеуді жүргізу схемасына сәйкес орындайды;

13) металл конструкциянын пайдалануды жалғастыру мүмкіндігін бағалау кезінде мыналар ескеріледі:

конструкция элементтерінің жергілікті механикалық зақымдануларының болуы (оның ішінде жергілікті қалдық деформациялар, жарылулар, жарықтар және басқа да ақаулар, сондай-ақ механикалық тозу);

металл конструкциясы тораптарының қалдық деформациялары аралық арқалықтардың қалдық майысуы, арқалықтар мен кеңістіктік фермалардың бұралуы, осы Нұсқаулыққа 14-қосымшада келтірілген металл конструкцияларының шекті рұқсат етілген қалдық деформацияларының шамасынан асатын жоспардағы көпір нысанының бұрмалануы;

металдың анықталған технологиялық ақаулары (қатпарлану, тұтану, бату);

металл конструкцияларын дайындау және жөндеу кезінде технологиялық процестің бұзылуының салдары болып табылатын ақаулар (дәнекерлеу жіктерінің кесілуі және шамадан тыс кеуектілігі, негізгі металда кратерлердің болуы, жіктер өлшемдеріндегі ауытқулар);

тойтарма, болт және саусақ қосылыстарының ақаулығы (тойтармалардың әлсіреуі, тойтармалар мен болттардың жобалық санының болмауы, қосылыстардағы шамадан тыс радиалды саңылаулар), әсіресе ауыспалы күштер мен сәттерді қабылдайтындар;

тозу өлшемдері бойынша конструкция ресурсының (немесе конструкция элементінің) бітуі;

14) ақаулар мен зақымданулардың болуы салдарынан туындауы мүмкін салдардың (тәуекелдің) ауырлық дәрежесі бойынша, сондай-ақ осындай салдардың туындау ықтималдығының дәрежесі бойынша және (немесе) оларды жою мүмкіндігінің (мүмкін еместігінің) дәрежесі бойынша ақаулар мен зақымданулар бар болған кезде:

пайдалануды жалғастыру кезекті тексеруге дейін қандай да бір қосымша шарттарсыз мүмкін болады;

пайдалануды жалғастыру әдетте осы Нұсқаулықтың ұсынымдарына сәйкес осындай жағдайда тағайындалатын қысқа мерзімге мүмкін болады;

пайдалануды жалғастыру кранның (жіктеу тобының (режимінің), жүк көтергіштігінің, жұмыс қозғалыстарының жылдамдықтарының) сипаттамасын (сипаттамаларын) өзгерте отырып, кезекті тексеруге дейін мүмкін болады;

пайдалануды жалғастыру жөндеу жүргізу қажеттігімен байланысты және оның нәтижелеріне байланысты болады;

металл конструкциясының элементін немесе барлық металл конструкциясын пайдалануды жалғастыру мүмкін емес.

15) өзгертілген сипаттамалары бар кранды пайдалануды жалғастыру мүмкіндігі осы тармақтың 14) тармақшасында көрсетілген барлық жағдайларда тиісті есептермен негізделеді, содан кейін қабылданған шешім кран иесінің және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің назарына жеткізіледі;

16) осы Нұсқаулықтың талаптарында ескерілмеген ақаулары мен зақымдары бар металл конструкцияларының элементтерін пайдалануды жалғастыру мүмкіндігі мен шарттарын кранды зерттеп-қарауды жүргізетін ұйым айқындайды.

17) металл конструкцияларын зерттеп-қарауды орындау және оның нәтижелерін барынша мүмкін сенімділік дәрежесімен талдау кезінде (оның ішінде қажет болған кезде есептерді пайдалану және металл қасиеттерінің өзгеру дәрежесін бағалауды орындау) ақаудың пайда болу себебі анықталады. Өзгертілген сипаттамалары бар кранды пайдалануды жалғастыру туралы шешім шығарған кезде шектеулердің себебі ақаулар ведомосінде міндетті түрде көрсетіледі;

18) металл конструкцияларының ақаулы элементтерін жөндеуді орындағанға дейінгі мерзімге пайдалануды жалғастыру мүмкіндігі мен шарттарын (қажетті шектеулер мен элементтің жай-күйін регламенттелген бақылау жағдайында) зерттеп-қарауды жүргізетін комиссия айқындайды.

17. Механизмдердің, арқан-блок жүйесінің және басқа түйіндердің жай-күйін тексеру:

1) механизмдердің, арқан-блоктық жүйенің және басқа түйіндердің жай-күйін тексеру жөніндегі жұмыстар Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықтың 7-тарауына сәйкес орындалады және ол мыналарды қамтиды:

жалпы жай-күйі мен жұмысқа қабілеттілігін талдау мақсатында сыртқы қарау;

қажетті тексерулерді, оның ішінде өлшеулерді жүргізу;

2) көпір типіндегі крандарды зерттеп-қарау бойынша жұмыстарды жүргізу кезінде бақылауға алынатын кранның құрастыру бірліктері элементтерінің параметрлері, бақылаудың ұсынылатын түрлері, бақылауды орындау үшін қажетті өлшеу құралдары, сондай-ақ элементтің одан әрі пайдаланылуына жол берілмейтін ақаулық ақаулары осы Нұсқаулыққа 15-қосымшада (бұдан әрі – Көпір типіндегі крандарды тексеру бойынша жұмыстарды жүргізу кезінде бақылауға алынатын кранның құрастыру бірліктері элементтерінің параметрлері) келтірілген;

3) қарау кезінде механизмді бөлшектеу қажеттілігін зерттеп-қарауды жүргізетін комиссия айқындайды. Жұмыс кезінде сыртқы шу, діріл, шамадан тыс жылу бөлінетін механизмдер сөзсіз бөлшектеуге жатады;

4) сыртқы тексеру нәтижесінде анықталған шекті зақымдарға жақын зақымданулар өлшенеді.

18. Электр жабдығының жай-күйін тексеру Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықтың 8-тарауының нұсқауларына сәйкес орындалады.

Тексеру жүргізу кезінде мыналар жүргізіледі:

электр жабдығын сыртқы қарау және жұмысқа қабілеттілікті талдау үшін қажетті сынақтар мен өлшеулер (тексерулер) жүргізу;

орнатылған электр жабдығының пайдалану құжаттамасына сәйкестігін бағалау;

электр жабдықтарының жұмыс қабілеттілігін бақылау тексерісі. Электр жабдығын тексеру кезінде орындалатын жұмыстардың тізбесі кранның нақты түріне және оған орнатылған электр жабдығы жүйесіне (қысқа тұйықталған электр қозғалтқыштарын немесе фазалық роторы бар электр қозғалтқыштарын пайдалана отырып, күштік немесе магниттік контроллері бар тұрақты немесе ауыспалы ток) байланысты болады.

Көпір типіндегі крандарды зерттеп-қарау бойынша жұмыстарды жүргізу кезінде бақылауға алынатын кранның электр жабдығы элементтерінің параметрлері, бақылау түрлері, бақылауды орындау үшін қажетті құралдар, сондай-ақ элементті одан әрі пайдалануға жол бермейтін брак ақаулары Көпір типіндегі крандарды зерттеп-қарау бойынша жұмыстарды жүргізу кезінде бақылауға алынатын кранның құрастыру бірліктері элементтерінің параметрлерінің 13-22-тармақтарында келтірілген.

Оқшаулау кедергісінің және кранды жерге қосу кедергісінің жай-күйін бағалау кран иесі ұсынған тиісті өлшеу хаттамаларының деректері бойынша орындалады.

19. Шектегіштер мен көрсеткіштердің жай-күйін тексеру Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықтың 9-тарауының нұсқауларына сәйкес орындалады және ол мынадай жұмыстарды қамтиды:

шектегіштер мен көрсеткіштерді сыртқы қарау;

олардың жұмысқа жарамдылығын бақылау тексеру.

Көпір түріндегі крандарға орнатылған жүк көтергіштікті шектегіштер МЕМСТ 32575.5-2013 "Жүк көтергіш крандар. Шектегіштер мен көрсеткіштер. 5 бөлім. Көпірлі және тағанды крандар" сәйкес тексеріледі.

Жүк көтергіштігін шектегіштермен жабдықталмаған, бірақ орындалатын жұмыстардың технологиясы бойынша жүк көтергіштігін шектегіштермен міндетті жарақтандыруға жататын санатқа жататын крандар ақаулар ведомосына тиісті жазбамен белгіленеді.

Ашық ауада орнатылған кранның желмен кездейсоқ қозғалуы болдырмайтын ұрлыққа қарсы қармауыштардың жұмысқа қабілеттілігін қарау және бағалау жүргізіледі. Бұл ретте қармауыштардың жетекті құрылғыларының жинақтылығы, жарамдылығы және жұмысқа қабілеттілігі, қармау губкаларының беттерінің тозуы тексеріледі, сондай-ақ олардың рельс басымен жұмыс күйінде іліну сенімділігін бағалайды.

Шеткі ажыратқыштар мен бұғаттаулардың жұмысқа қабілеттілігін тексеру көпір типіндегі крандарды тексеру бойынша жұмыстарды жүргізу кезінде бақылауға алынатын кранның құрастыру бірліктерінің элементтерінің параметрлерінде көрсетілген 13 және 22-тармақтарға сәйкес орындалады.

20. Жүк арбасының кран жолдары мен рельс жолдарының жағдайын тексеру кезінде:

1) Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықтың 10-тарауына және Мұнара крандарының техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес кешенді тексеру;

2) кран жолдары элементтерінің жай-күйін олардың нақты жай-күйін бағалай отырып, мыналарды қамтиды:

шекті тозуы бар рельс учаскелерін анықтау;

рельстердің жарықтарын, майысуларын, сынықтарын және басқа да ақауларын анықтау;

рельстерді бекіту элементтерінің тұтастығы мен жиынтықтылығын бағалау;

кранның және арбаның тұйық тіректері мен буферлерінің биіктігі бойынша сәйкестікті бағалау;

тұйық тіректердің және ажыратқыш сызғыштардың жай-күйі мен жұмыс қабілеттілігін бағалау; оларда жарықтардың, механикалық зақымданулардың және басқа да ақаулардың болуын тексеру;

жобаға сәйкестігін бағалау және кран жолдарының жерге тұйықтау тұтастығы;

3) жүк арбасының рельстерінің және/немесе монорельстерінің (бағыттаушы) жай-күйін тексеру. Арбаның қозғалу механизмінің қанағаттанарлықсыз жұмысы кезінде жүк арбасының рельстерін және (немесе) монорельстерін жоспарлы-биіктік түсіру орындалуы мүмкін, бұл ретте нормативтік ауытқулар ретінде ұқсас параметрлер үшін МЕМСТ 27584-88 "Көпірлі және төрттағанды электр крандары. Жалпы техникалық шарттар" көрсетілгеннен 15 % - дан аспайтын шамалар қолданылады.

Жүк арбасы рельстерінің және (немесе) монорельстерінің жоспарлы-биіктік түсірілімін рельстердің көлденең бағытта едәуір (10 мм-ден астам) жылжуы немесе түйісулерде сәйкес еместігі (көлденең және тігінен 3 мм-ден астам) анықталған кезде, сондай-ақ жүк арбасының қалыпты орын ауыстыруына кедергі келтіретін ақаулар (шу, қырқу, жоғары діріл, доңғалақтардың айтарлықтай тозуының болуы) анықталған кезде ғана орындайды;

4) Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 359 бұйрығымен бекітілген Жүк көтергіш механизмдерді пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10332 болып тіркелген) (бұдан әрі – Қағида) сәйкес техникалық куәландыру немесе кешенді зерттеп-қарауды кезінде орындалған алдыңғы жоспарлы-биіктік түсірілімінің нәтижелерін қарауды қамтитын кран жолдарының нақты жай-күйін және қауіпсіз жұмыс істеуін бағалау. Иесі түзету жөніндегі іс-шараларды орындамаған кезде зерттеп-қарауды жүргізетін ұйым мұны ақаулар ведомосінде көрсетеді;

5) Сыртқы қарау процесінде анықталған тозған рельстердің учаскелері осы Нұсқаулыққа 16-қосымшасына сәйкес рельс басының тозуын өлшеу схемасы бойынша жүргізілетін қажетті өлшемдерге ұшырайды. Алынған нәтижелер Қағидаға 12-қосымшасында келтірілген шектермен салыстырылады және асқан кезде ақаулар ведомосына енгізіледі. Осыған ұқсас ақаулар ведомосына сыртқы тексеру нәтижесінде анықталған басқа да ақаулар енгізіледі.

21. Металл конструкцияларының көтергіш элементтері металының химиялық құрамы мен механикалық қасиеттерін тексеру Нормативті қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықтың 11-тарауында көрсетілген жағдайларда жүзеге асырылады, сондай-ақ егер пайдаланудың температуралық режимі МЕМСТ 15150-69 "Машиналар, құралдар және басқа да техникалық бұйымдар. Әр түрлі климаттық аудандар үшін орындау. Сыртқы ортаның климаттық факторларының әсері бөлігінде санаттар, пайдалану, сақтау және тасымалдау шарттары" белгілденген пайдалану режиміне сәйкес келмейтін кран иесінің өтінімі бойынша орындалады.

Металл конструкцияларының көтергіш элементтері металының химиялық құрамы мен механикалық қасиеттерін анықтау үшін сынамаларды іріктеу тәртібі осы Нұсқаулыққа 17-қосымшада жазылған.

СК – салқын климат аймағында орнатылған крандардың металл конструкцияларының көтергіш элементтері металының химиялық құрамы мен механикалық қасиеттерін анықтау үшін сынамаларды іріктеу тәртібі МЕМСТ 15150-69 "Машиналар, құралдар және басқа да техникалық бұйымдар. Әр түрлі климаттық аудандар үшін орындау. Сыртқы ортаның климаттық факторларының әсер етуі бөлігінде санаттар, пайдалану, сақтау және тасымалдау шарттары" бойынша жүзеге асырылады.

22. Ақаулар ведомосын әзірлеу:

Кранды және рельс жолдарын тексеру кезінде анықталған ақаулар нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жағдайын тексеру жөніндегі Нұсқаулықтың 12-тарауына сәйкес жасалған ақаулар ведомосына енгізіледі.

23. Статикалық және динамикалық сынақтар жүргізу:

1) статикалық және динамикалық сынақтар Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулықтың 13-тарауына сәйкес орындалады;

2) пайдалану құжаттамасында статикалық және динамикалық сынақтар жүргізу жөніндегі нұсқаулар мен нұсқаулықтар болмаған кезде сынақтар осы Нұсқаулыққа 18-қосымшасына сәйкес жүргізіледі.

24. Көпір типіндегі крандардың металл конструкцияларының қалдық ресурсын бағалауды Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі Нұсқаулықтың 14-тарауында айтылған жағдайларда, оның ішінде:

кранмен жіктеудің (режимнің) нақты тобына сәйкес және кранның метал конструкциясын тозуға кедергісін тексеруге сәйкес орындалған есепті ескере отырып, есептік ресурсты әзірлеу кезінде;

осы Нұсқаулықтың 16-тармағына сәйкес шешім қабылдау үшін металл конструкцияның есептік элементтерінде (белдік табақтардың негізгі қималарының және қораптық аралық арқалықтың және (немесе) тірек тірегінің негізгі қималарының, оның ішінде бұрын жөнделген элементтерде, сондай-ақ торлы ферма белдеулерінің ең болмағанда біреуінде орналасқан екіден артық төзімділік жарықтарында) жарықтар анықталған кезде;

дайындаушы зауыттың қосымша ұсынымдарына сәйкес (бар болса);

иесінің өтінімі бойынша кранды ауыстырудың (есептен шығарудың) болжамды мерзімін бағалау үшін.

Қалдық ресурс бағалауды осы Нұсқаулыққа, сондай-ақ нормативті қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жағдайын зерттеп-қарау жөніндегі Нұсқаулықтың 14-тарауын ескере отырып және МЕМСТ 33272-2015 "Машиналар мен жабдықтардың қауіпсіздігі. Тағайындалған ресурсты, пайдалану мерзімін және сақтау мерзімін белгілеу және ұзарту тәртібі. Негізгі ережелер" сәйкес орындайды.

Крандар үшін металл конструкцияларының жай-күйі бойынша қалдық ресурстарды бағалау қажеттілігі балдық жүйе бойынша жүргізіледі. Бұл ретте металл конструкциясының есептік элементтеріндегі (белдік табақтарының негізгі қималарында және қораптық аралық арқалықтың және (немесе) тірек тірегінің қабырғаларында, сондай-ақ торлы ферма белдеулерінің бірінде және бұрын металл конструкциясын жөндеуге ұшыраған элементтерде) әрбір ақау осы Нұсқаулыққа 16-қосымшасына сәйкес балмен бағаланады.

Қалдық ресурсты бағалау қажеттілігі және металл конструкциясының жай-күйі бойынша кранды одан әрі пайдалану шарттары туралы шешімді комиссия мынадай ұсынымдарды ескере отырып қабылдайды:

балдардың жиынтық саны 3-тен аспаған кезде қалдық ресурс бағаланбауы мүмкін;

баллдардың жиынтық саны 3-тен жоғары, бірақ 5-тен кем болған кезде кран жөндеу жүргізілгеннен кейін (анықталған ақауларды жойғаннан кейін) оның қалдық ресурсы бағаланған мерзім ішінде паспорттық жүк көтергіштігі бар пайдалануға жіберіледі;

балдардың жиынтық саны 5-тен 10-ға дейін қоса алғанда, жеке ақаулар болған жағдайда, кемінде 3 балл бағаланған жағдайда, кранның жүк көтергіштігі, әдетте, кемінде 25 % - ға төмендейді және кран неғұрлым төмен режимдік топқа ауыстырылады;

балдардың жиынтық саны 10-нан асқан кезде кран пайдаланудан алынады және есептен шығарылады немесе ақаулы түйінді ауыстыра отырып жөнделінеді.

Кранның иесі Көпір типіндегі крандарды бастапқы және қайта тексеруді жүргізу мерзімдерімен белгіленген қайта тексеруге дейінгі келесі пайдалану мерзіміне кранды пайдалану шарттары туралы мәліметтерді ұсынады. Мәліметтер мыналарды қамтиды:

кранды жүктеу туралы деректер;

кран жұмысының үлгілік циклінің құрылымы туралы мәліметтер;

қоршаған ортаның сипаттамасы (агрессивті әсер ету дәрежесі, температура және басқа жағдайлар).

Сондай-ақ, тиісті жағдайларда металл конструкцияларға ықтимал климаттық әсер ету туралы және кран орнату алаңының сейсмикалығы туралы мәліметтер ұсынылады.

Металл конструкцияларын, кран жолдары мен арбаны ауыстыру жолдарын бағалау нәтижелері, сынау нәтижелері, кран иесі кәсіпорындағы кранға техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүйесін бағалау бойынша электр жабдықтарының, шектегіштер мен көрсеткіштердің жұмысқа қабілеттілігін бағалау нәтижелері бойынша тексеру жүргізетін ұйым жекелеген түйіндер мен тұтастай кранның сапасы мен сенімділігі туралы деректерді жалпылау және талдау жүргізеді, техникалық жай-күйін болжауды жүзеге асырады және кранның қызмет ету мерзімін белгіленген кезеңге ұзарту мүмкіндігін алдын ала бағалайды. Мұндай мүмкіндік анықталған жағдайда кранның иесі жұмыс жоспарын жасайды, ол құрылымның нақты жағдайын да, кранды пайдалану жағдайларын да ескереді.

Кранның металл конструкциясын тозу кедергісіне тексеру кезінде көзделген жағдайларда белгіленген кезеңге шаршау кедергісіне тексеру жүргізіледі.

Егер тозуға төзімділікті тексеру кезінде белгіленген ресурс жеткіліксіз болса, беріктік үшін резервтік коэффициенттерді қолдана отырып, циклдік жарыққа төзімділікті есептеуге рұқсат етіледі. Бұл есептеулер ең көп жүктелген элементтер материалының нақты сипаттамалары туралы деректерді ескере отырып жүргізіледі.

Тоза бастаған зақымданулар анықталған металл конструкцияның салмақ түсетін элементтері (белдік табақтарының және қораптық аралық арқалықтың және (немесе) тірек тірегінің, сондай-ақ торлы ферма белдеуінің негізгі қималары) сондай-ақ жарықшақтарға төзімділік есебімен тексеріледі.

Кернеулі жай-күйін қолданыстағы нормативтік әдістемелерді қолдана отырып, жеткілікті сенімділік дәрежесімен бағалау мүмкін емес элементтердің ресурсын, қажет болған жағдайда элементтердің неғұрлым жүктелген учаскелері металының нақты қасиеттерін бағалау нәтижелерін пайдалана отырып, сараптамалық жолмен бағалауға жол беріледі.

Қалдық ресурстың шамасын бағалау кезінде қалдық деформациялардың өсу мүмкіндігі ескеріледі (тиісті шектеулер көзделген металл конструкциялардың элементтерінде).

Қалдық ресурсты болжау бойынша орындалған есептеулердің нәтижелері есеп түрінде ресімделеді және шешім қабылдау үшін негіз болады. Қажет болған жағдайларда кранның қалдық ресурсы туралы есептің құрамына кранға жөндеу жүргізу жөніндегі, сондай-ақ кранның металл конструкциясының элементтерін жүктеуді шектеуге бағытталған іс-шараларды орындау жөніндегі нұсқаулар кіреді (кранды жүк көтергіштікті шектегішпен, жылдамдықты барынша бірқалыпты реттеуге арналған жетектермен жарақтандыру).

Негізделген жағдайларда Қағидаға сәйкес шекті деңгейге жақын кран жолының жай-күйі кезінде бұл әсер қалдық ресурсты бағалауда да ескеріледі.

25. Тексеру нәтижелерін ресімдеу Нормативтік қызмет ету мерзімі өтелген жүк көтергіш машиналардың техникалық жай-күйін зерттеп-қарау жөніндегі нұсқаулыққа 1-қосымшаға сәйкес акт нысаны бойынша орындалады.

Иесінде қолданыстағы техникалық қызмет көрсету жүйесінің тиімділігі туралы шешім таңдалған технологияның дұрыстығын және орындалған жөндеулердің (реконструкциялаудың) сапасын бағалауды ескере отырып, осы Нұсқаулыққа 20-қосымшада көрсетілген анықтамаларды талдау негізінде шығарылады.

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп- қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 1-қосымша

Көпір типіндегі крандарға бастапқы және қайта зерттеп-қарауды жүргізу мерзімдері

ISO 4301-1: 2016 бойынша кранның жіктеу (режим) тобы:	Кран паспорты бойынша режим*	Бастапқы зерттеп-қарау жүргізгенге дейінгі мерзім (күнтізбелік), жыл	Қайта тексеру жүргізгенге дейінгі кранды пайдалану мерзімі, жылдар
8К/А8	ӨА	12 (12)**	2 (2)**
6К-7К/А6-А7	А	16 (12)**	2 (2)**
4К-5К/А4-А5	О	16 (16)**	3 (2)**
2К-ЗК/А2-А3	Ж	20 (16)**	5 (2)**
1К/А1	С (сирек қолдану)	30 (16)**	3

Ескертпе:

* КСРО Мемтаукенқадағалау ережелеріне сәйкес жасалған 1992 жылға дейінгі крандар үшін: Ж-жеңіл, О-орташа, А-ауыр, ӨА - өте ауыр режим,

1992 жылдан кейін шығарылған крандар үшін 1-бағанды қараңыз.

** жақша ішінде ашық ауада немесе жылытылмайтын үй-жайларда жұмыс істейтін крандарды бастапқы және қайта зерттеп-қарауға дейінгі мерзімдер көрсетілген.

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп- қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 2-қосымша

Кранның металл конструкциясын тозу кедергісіне тексеру

1. Кранның металл конструкциясының көтергіш элементтерін тозу кедергісіне тексеру, егер кранның жіктеме (режим) тобы осы қосымшаның 1-кестесінде көрсетілген шекаралық мәндерге жеткен жағдайда, сондай-ақ металл конструкциясының есептік элементтерінде: көпір крандарының бас және шеткі арқалықтарының, аралық құрылыстың негізгі есептік қималарында және төрттағанды крандар мен қайта тиегіштердің тіректерінде тозу зақымдары болған кезде жүргізіледі.

1-кесте

Тозу кедергісін тексеру қажет болатын жіктеу (режим) топтарының шекаралық мәндері

Жіктеу тобы				Ескерпе
Кран паспорты бойынша режим*	МЕМСТ 25546-82 бойынша режим	ISO 4301-1:2016 бойынша жіктеу тобы	Нақты есептік (шекаралық мән
Ж	1К, 2К	А1,А2	3К/А3	7К/А7 және одан жоғары нақты топта (тозу зақымдары болмаған кезде)кранның қызмет ету мерзімі 1 жылға ұзартылуы мүмкін
О*	ЗК*	АЗ*	5К/А5*	1 жылға ұзартылады
О	4К, 5К	А4, А5	7К/А7	8К/А8 кезінде 1 жылға ұзартылады,
А	6К, 7К	А6, А7	8К/А8
ӨА	8К	А8	-	Тексеру талап етілмейді

Ескертпе: * монорельс бойынша қозғалатын көтеру механизмі ретінде электр таль пайдаланылған крандар үшін ғана қолданылады.

2. Тексеруге кранның көтергіш металл конструкциясының неғұрлым жүктелген элементтері жатады: табақ аралық арқалықтардың белдіктері, ферменттік арқалықтардың белдіктері мен тор элементтері, төрттаанды крандардың тіректері тіреуіштердің жоғарғы учаскелері, аралық арқалықтар белдеулерінің монтаждау қосылыстары.

3. Конструкциялық және технологиялық ақаулардың салдары болып табылатын, сондай-ақ кранды пайдалану ережелерінің елеулі бұзылуынан анықталған қираулар тән конструкциялардың элементтері мен учаскелері тексеруге жатпайды, мысалы, алаңдар кронштейндерінің жанасу орындарындағы аралық арқалықтардың қабырғалары, шеткі арқалықтардың букса үстілік тораптары, аралық арқалықтардың шеткі арқалықтарға жанасу тораптары.

4. Тозу кедергісін есептеудің кез-келген әдісін қолданған кезде мыналар ескеріледі:

кран механизмдерінің жұмысы кезінде туындайтын динамикалық жүктемелердің әсерінен конструкцияның ауытқуына байланысты екі жиілікті жүктеменің болуы;

металл конструкциялары элементтерінің анықталған коррозиялық зақымдануы (қималар мөлшерінің азаюы, сондай-ақ қосымша кернеу концентраторларының пайда болуы).

5. Жүктеме әрекетінің циклдарының саны 5·-тен жоғары және жүктеме коэффициентінің мәндері К ≤ 0,063 кезінде металдың бұзыла бастаған тозу кедергісін төмендету әсерін ескеру ұсынылады.

6. Тозу кедергісіне есеп жүргізгеннен кейін, егер кран ресурсын өндірген болса, бірақ бұл ретте тексеру кезінде металл конструкцияларының есептік элементтерінің тозу зақымданулары анықталмаса, комиссия мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:

1) кран жүктемесінің негізгі сипаттамаларын шектеу (мысалы, жүк көтергіштігі). Бұл ретте жаңадан тағайындалған сипаттамалар есеппен расталады;

2) келесі кезекті қайта тексеру жүргізілгенге дейінгі мерзімді (бір жылға дейін) қысқарту.

7. Болат конструкцияларының элементтерін көп циклді тозу кедергісіне есептеу элементке әсер ететін жүктемелердің спектрін, материалдың механикалық сипаттамаларын, сондай-ақ кернеу концентрациясының көрсеткіштерін ескере отырып жасалады.

Аз циклды аймақтағы есептеулер (элементтің қызмет ету мерзімі үшін С < 6,3 х 104 циклдар саны кезінде) осы саладағы материалдың ескіру кедергісінің өзгеруін сипаттайтын көрсеткіштердің тиісті өзгерістерін ескере отырып орындалады.

Ескіру кедергісін есептеу кезінде жүктің салмағынан және құрылымның өзіндік салмағынан жүктеме (шамадан тыс жүктеме коэффициентінсіз) ескеріледі.

10. Тозуға төзімділігін тексеру келесі формула бойынша жүргізіледі:

smax ≤ av × Rv × gv × gc, мұнда

smax - элементтің есептік қимасындағы ең үлкен созылу (немесе қысу) кернеуі;

av - элементтің жұмыс режимінің коэффициенті;

Rv - болаттың уақытша кедергісін және кернеу концентрациясы бойынша элементтер тобын ескере отырып анықталатын тозудың есептік кедергісі;

gv -∙ кернеулік күйдің түрін және әрекеттегі кернеулердің ассиметриясын ескеретін коэффициент;

gc - жұмыс жағдайларының коэффициенті.

2-кесте

av элементінің жұмыс режимі коэффициентінің мәні:

Кернеу концентрациясы бойынша элементтер тобы	Элементтің жұмыс режимінің тобы
	ЗК	4К	5К	6К	7К	8К
1…2	1,60	1,60	1,50	1,25	1,00	0,90
3…8	2,00	2,00	1,80	1,50	1,20	1,00

Жұмыс режимдерінің тобы кранның техникалық құжаттамасында көрсетілмесе ISO 4301-5:1991 "Крандар. Жіктелуі. 5 бөлім. Көпірлі төрттағанды крандар" халықаралық стандартын басшылыққа алу қажет.

3-кесте

Rv тозудың есептік кедергісінің мәні:

Кернеу концентрациясы бойынша элементтер топтары	Болаттың үзілуіне уақытша қарсылық
	420 дейін	420 жоғары 440 дейін	440 жоғары 520 дейін	520 жоғары 580 дейін	580 жоғары
1	120	128	132	136	145
2	100	106	108	110	116
3	90 (болаттың барлық маркалары үшін)
4	76 (болаттың барлық маркалары үшін)
5	60 (болаттың барлық маркалары үшін)
6	45 (болаттың барлық маркалары үшін)
7	36 (болаттың барлық маркалары үшін)
8	27 (болаттың барлық маркалары үшін)

gv коэффициентінің мәні кернеулік күйдің түріне және кернеулердің ассиметриясының коэффициентіне r байланысты 4-кесте бойынша анықтайды:

s min және s max- жүктеме циклдерінің санынан туындайтын кернеудің сәйкесінше ең кіші және ең үлкен мәні.

Көпірлі крандарды тозу беріктігіне тексеру кезінде ең аз кернеулер ретінде кранның өз салмағынан ғана пайда болатындарды, ал ең жоғары кернеу кран жұмысының барлық нормативтік кезеңі ішінде ең жоғары рұқсат етілген жүкті (кранға техникалық құжаттамада келтірілген рұқсат етілген жүк көтергіштігі) ілмекпен алған кезде пайда болады.

6-кестеде келтірілген кран конструкциясы элементтерінің әртүрлі топтары үшін smax smin қатынасы қысу кезінде теріс және созылу кезінде оң қабылданады.

Анықтамалық ақпарат үшін:

Егер r = 0 болса, кернеу нөлден максимумға дейін өзгерген кезде кернеудің нөлдік циклі пайда болады. Нөлдік цикліне сәйкес лүпілді жүктеменің бір жаққа жұмыс істеу кезінде тісті доңғалақтардың тістері, бос жүрістің аз жүктемесімен баяу жүрісті механизмдердің итергіштері мен шатундары, реверсивті емес біліктері болады.

Егер r = -1 болса, онда кернеудің өзі ғана емес, сонымен қатар оның белгісі (қысудан созылуға дейін) өзгеруімен сипатталатын симметриялы жүктеме циклі жүреді. Ауыспалы цикл, мысалы, біліктер мен осьтер айналған кезде, кері жүктемелер кезінде пайда болады.

Егер r = 1 болса, тұрақты статикалық кернеулер әрекет етеді. Көпір крандары үшін іс жүзінде қолдануға болмайды, өйткені кран қозғалыста болған кезде ауыспалы жүктемемен жұмыс істейді.

Барлық басқа жағдайларда жүктеу циклдері асимметриялы -1 < r <+1; (-1; -0,5; 0; +0,5; +1)

4-кесте

gv коэффициентінің мәні:

Кернеу белгісі	Коэффициенттің өзгеру шегі	gv коэффициенті
Созылу	-1 ≤ r ≤ 0 0 < r ≤ +0,8 0,8 < r < +1	2,5 / (1,5 - r) 2,0 / (1,2 - r) 1,0 / (1 - r)
Қысылу	-1< r <+1	2 / (1 - r)

5-кесте

gc жекелеген конструкциялардың жұмыс жағдайларының коэффициенттері

Конструкция элементтері	Жұмыс жағдайларының коэффициенті
Жалпы орнықтылықты есептеу кезіндегі тұтас бір қабырғалы арқалықтар	0,95
Илектелген болаттан жасалған кергіштер, тартқыштар және аспалар	0,90
Тор мен белдіктердің құбырлы және қораптық элементтері	1,00
Бір бұрыштардан жасалған торлы құрылымдар белдіктерінің созылған және сығылған элементтері	0,90
Бір сөремен (қабырғамен) бекітілген созылған және қысылған элементтер:
тең емес бұрыш, бекітілген
кіші сөремен	0,70
үлкен сөремен	0,80
бірдей сөрелі бұрыш	0,75
швеллер, қабырғамен бекітілген	0,85
L ≥ 60 икемділігі кезінде бұрыштардан т-қимасының құрама торларының сығылған элементтері	0,90

L ≥ 60 икемділігі кезінде бұрыштардан т-қимасының құрама торларының сығылған элементтері

6-кесте

Тозуға есептеу кезіндегі элементтер мен қосылыстар тобы

№ р/с	Элемент схемасы және а-а есептік қимасының орналасуы	Элемент сипаттамасы	Элемент тобы
1		Илектелген немесе механикалық өңделген жиектері бар негізгі металл. Сол сияқты, жиектерінің, машиналық газды кесумен кесілген, газды кесумен кесілген жиектерімен	1 2 3
2		Механикалық жолмен өңделген жиектері бар, әртүрлі өту ені мен радиусы 2 г, мм негізгі металл: 200 10	1 4
3		Ұсақтауға және кесуге (рұқсат етілетін жүктеменің 20 % - ы) нашар жүктелген болттар немесе болттар үшін саңылаулары бар элемент, фрикциялық болтты қосылыстар	2
4		Фрикциялық қосылыстарындағы негізгі металл	1
5		Саңылау бойынша қималарда болтты (дәлдік сыныбы А болттары) қосылыстағы негізгі металл: а) жұптасқан жапсырмалар кезінде б) бір жақты жапсырмалар кезінде	4 5
6		А >72°; г>0,56 кезінде ауысу және дөңгелектеу (газбен кесу тазалығы класы 1 немесе фрезерлеу)	2
7		Тік бұрышты пішінді фасонкалар, фасонкадан элементке өту арқылы түйістіре немесе таңба етіп құрылымдық элементтерге механикалық өңдеусіз	7
8		Арқалық қабырғалары мен белдеулеріне, сондай-ақ a ≤ 45˚ кезінде фермалар элементтеріне түйістіре немесе таңба етіп дәнекерленген фасонкалар	4
9		Тік бұрышты немесе трапециялы пішінді фасонкалар, жіктерді механикалық өңдеусіз қабаттасу контуры бойынша дәнекерлеу арқылы арқалықтардың белдеулеріне дәнекерленген	7
10		Түйіспелі өңделмеген тігіс; жүктеме дәнекерлеу тігісіне перпендикуляр; ені мен қалыңдығы бірдей түйістірілетін элементтер тігістің беті негізгі металмен қапталған	4 1
11		Түйіспелі өңделмеген тігіс; ені әртүрлі немесе қалыңдығы әртүрлі түйістірілетін элементтер	5
12		Ені бірдей емес элементтер, асимметриялық көлбеу 1/4...1/5; симметриялы-1/3, тігістің беті негізгі металмен механикалық өңделген механикалық өңделмеген асимметриялық көлбеу 1/3, симметриялы ½ симметриялық емес көлбеу 1/2, симметриялық орналасуында көлбеу жоқ	1 3 5 6
13		Негізгі металл тігісті күшейте отырып, механикалық тәсілмен алынған түйіспелі тігіске өту орнында: а) қалыңдығы мен ені бірдей элементтерді түйістіру кезінде б) қалыңдығы мен ені әртүрлі	2 3
14		Ені мен қалыңдығы бірдей элементтер, тамырды дәнекерлемей, байламға бекітілген төсемге түйістіре дәнекерленген	6
15		Дәнекерленген түйіспелі қосылыстар: астарлы парақтағы парақ элементі (жүктеме дәнекерленген тігіске перпендикуляр); астарлы сақинадағы құбырлар; прокат профильдерін түйіспеге	4 4 4
16		Тігіс осі бойымен күш әсер еткен кезде үздіксіз бойлық тігістермен дәнекерленген қос таврлы, таңбалы және басқа да типтердің дәнекерленген қималары	4
17		Бойлық тігістермен бекітілген қосалқы элементі бар негізгі металл, a кезінде : 450дейін 900	4 7
18		Көлденең (маңдай) тігісті механикалық өңдеусіз белдік табағының үзілуі	7
19		Көлденең тігісі бар негізгі металл; негізгі металға бірқалыпты өтуімен екі жақты дәнекерлеу тігісі бір жақты дәнекерлеу тігісі	4 5
20		Бұрыштық тігіспен дәнекерленген бойлық дәнекерленген жиегі немесе жолағы бар элемент l ≤ 100 l > 100	6 7
21		a = 450бұрышы көлбеу, бойлық дәнекерленген жиегі бар элемент	4
22		Бұрыштық тігістермен дәнекерленген диафрагмалар мен қабырғаларға жақын созылған белдіктер мен фермалар элементтерінің негізгі металы	5
23		Көлденең (маңдай) тігіске өту орнындағы негізгі металл бұрыштық тігіске	6 5
24		Көлденең (маңдай) тігісті механикалық өңдеусіз белдік тігісінің үзілуі	7
25		Қапталдық тігістермен қосылыстардағы негізгі металл (элементтен қапталдық тігістердің ұштарына өту орындарында): а) қос қапталдық тігістері бар б) қаптал және маңдай тігістерімен в) негізгі металл арқылы күш беру кезінде г) болат арқандарды бекітуге арналған анкерлердің беті	8 7 7 8
26		Белдік құбырының сыртқы диаметріне қалыңдығына қатысты созылған көлбеу құбырдың негізгі металлы tm / dm ≥ 1/14 1/20 ≤ tm / dm < 1/14	7 8
27		Dd / dm = 0,4 ÷ 0,7 көлбеу және белдік диаметрінің қатынасы және белдік құбырының сыртқы диаметріне қалыңдық қатынасы кезінде созылған көлбеу құбырдың негізгі металы: tm / dm > 1/14 1/20 ≤ tm / dm < 1/14 1/35 < tm / dm < 1/20	6 7 8
28		Күш бағытына параллель үзік-үзік тігістермен элементтерді қосу	6
29		Тор элементтерін бұрыштық тігістермен тікелей белдікке дәнекерлеу арқылы бұрыштық қосылыстар	7
30		Аралық элементпен жалғау, бұрыштық тігіспен дәнекерлеу	8
31		Дәнекерленген түйістіре немесе қабаттасып жалғайтын планкалармен байланысқан өзектер	7
32		Арқалықтардағы тесіктердің ішкі бұрыштары r / d = 0,06 r / d = 0,12 r / d = 0,25	8 5 3

Жоғары сапалы дәнекерленген қосылыстарды қолданған жағдайда МЕМСТ 2789-73 "Бетінің кедір-бұдырлығы. Параметрлер және сипаттамалар" бойынша жол берілген

төмен емес кедір-бұдырлық класы бар тігістерді механикалық өңдеу, тігіс бойымен өңдеу бағыты, буын тігістерін өңдеу негізгі металмен, соның ішінде тігіс түбірін әнекерлеумен, кесінділерді толығымен алып тастаумен байланысты біріктірілетін элементтер төменгі концентрация тобына жатады.

Орнату кезінде орындалатын қосылыстар элементтері физикалық әдістермен сапаны бақылау болмаған жағдайда жоғары топқа жатқызылады.

Осы қосымшаның 7-кестесінде келтірілген жекелеген түрлерін қоспағанда, кепілді сападағы дәнекерлеу материалдарын пайдалану, жапсарлы қосылыстарды толық қайнату және жіктердің сапасын физикалық әдістермен тексеру кезінде жіктердің өздерін есептеу жүргізілмейді.

Созылу және көлбеу және дәнекерлеу кезінде тозу беріктігін тексеру кезінде негізгі материалдың күндерімен бірдей есептелген кедергілер қабылданады. Кесуді тексеру кезінде - созылу немесе қысудың есептелген кедергісінен 0,7.

7-кесте

Дәнекерлеу жіктеріндегі кернеулердің шоғырлану дәрежесі бойынша дәнекерлеу қосылыстарының топтары

Элемент және тігістің орналасу схемасы	Қосылыстарды орындау және жүктеу ерекшеліктері	Топты белгілеу
	Жіктерді күштердің әрекеті бойында орналасқан бұрыштық тігістермен біріктіру	8
	Түйіспелі өңделмеген тігіс, қалыңдығы мен ені бірдей түйіспелі элементтер	2
	Әр түрлі қалыңдығы мен ені бар түйісу элементтері	7
	Элементтердің бұрыштық тігістері, жүктеме тігіске перпендикуляр	8

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 3-қосымша

Кран жұмысының сипаты туралы анықтаманың нысаны

"БЕКІТЕМІН" Бас инженер ____________________________ Мекеме атауы 20 ____ ж. _____________ ____

Кран жұмысының сипаты туралы анықтама _____________________________________________________________________________ Кран атауы

Жүк көтергіштігі	_________ т	аралығы	_______________ м,
консольдердің ұзындығы	________	м, жіктеу тобы ______ (режимі)	________

1	Кранды нақты пайдалану (кран қайда және қандай технологиялық процеске қызмет етеді)
2	Қандай жүкті тасымалдауға арналған жүк қармау құрылғысының сипаттамасы (типі, массасы, т, және/немесе сыйымдылығы, м3)
3	Тасымалданатын жүктің максималды массасы	тонна
4	Тасымалданатын жүктің орташа салмағы	тонна
5	Жыл ішінде кранмен тасымалданатын жүктің орташа саны (жүк ағындарының белгілі шамалары бар көлік-қойма объектілеріне қызмет көрсету үшін пайдаланылатын крандар үшін, оның ішінде қосымша "ауыстырып тиеуді" ескере отырып)	тонна
6	Тәулігіне кран жұмысының сағат саны	сағ
7	Кран жұмыс істейтін жылдағы күндер саны	күн
8	Тәулігіне кран жұмысының циклдарының саны	цикл
9	Жүктердің жалпы көлемінде қандай % құрайды:
	0,25 Qном дейін	%
	0,25 тен 0,5 Qном дейін	%
	0,5 тен 0,75 Qном дейін	%
	0,75 тен Qном дейін	%
10	Кранның температуралық шарттары:
жұмыс жағдайы температурасының төменгі шегі		°С
жұмыс жағдайы температурасының жоғарғы шегі		°С
жұмыс істемейтін күй температурасының төменгі шегі		°С
жұмыс істемейтін күй температурасының жоғарғы шегі		°С
11	Кран жұмыс істейтін ортаның сипаттамасы:
	агрессивтілік дәрежесі МЕМСТ 31384-2017 "Бетон және темірбетон конструкцияларын коррозиядан қорғау. Жалпы техникалық талаптар" сәйкес
	Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 230 бұйрығымен бекітілген Электр қондырғыларын орнату қағидаларына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеудің тізілімінде № 10851 нөмірімен тіркелген) сәйкес өрт қауіптілігі
	Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 230 бұйрығымен бекітілген Электр қондырғыларын орнату қағидаларына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеудің тізілімінде № 10851 нөмірімен тіркелген) сәйкес жарылыс қаупі бар
12	Өзге де мәліметтер

		Анықтаманы құрастырған
			(қолы, тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), лауазымы, күні)

Ескертпе:

1. Белгілі бір технологиялық циклде жұмыс істемейтін крандар үшін (монтаждау крандары, механикалық цехтардың, жабдық қоймаларының крандары) анықтаманың 9-тармағында келтірілген мәліметтерді сараптамалық жолмен анықтайды.

2. Анықтама жасауда қиындықтар туындаған жағдайда осы жұмыс (қосымша ретінде) тексеру жүргізетін комиссияға тапсырылуы мүмкін.

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп- қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 4-қосымша

Металл конструкцияларға ортаның агрессиялық әсер ету дәрежесі (анықтамалық материал)

1. Металл конструкцияларға ортаның агрессивті әсер ету дәрежесі төмендегідей келтірілген:

ауа атмосферасы – 1-кестеде және 2-кестеде;

сұйық бейорганикалық орта – 3 кестеде;

сұйық органикалық орта – 4-кестеде.

2. 1 және 2-кестелер бойынша жылытылатын ғимараттардың ішіндегі конструкциялардың бөліктеріне ортаның агрессивті әсер ету дәрежесін айқындау кезінде үй-жайлардың ылғалдылық режимінің сипаттамасын, ал жылытылмайтын ғимараттардың ішіндегі, қалқалардың астындағы және ашық ауадағы конструкциялардың бөліктері үшін-ылғалдылық аймағын қабылдаған жөн. Дымқыл немесе ылғалды режимдегі жылытылатын ғимараттардың конструкциялары үшін ортаның агрессивті әсер ету дәрежесін ылғалды аймақ үшін жылытылмайтын ғимараттар сияқты белгілеу керек. Ауаның, оның ішінде ғимарат ішіндегі тұздардың, шаңның немесе аэрозольдердің ластануын олардың орташа жылдық концентрациясы 0,3 мг/(м2·тәул) төмен болмаған кезде ескеру керек.

1-кесте.

Үй-жайлардың ылғалдылық режимі Ылғалдылық аймағы	5-кесте бойынша газдар топтары	Ортаның металл конструкцияларға агрессивті әсер ету дәрежесі
Ылғалдылық аймағы		жылытылатын ғимараттардың ішінде	жылытылмайтын ғимараттардың ішінде немесе қалқаның астында	ашық ауада
1	2	3	4	5
Құрғақ	А	Агрессивті емес	Агрессивті емес	Әлсіз агрессивті
	В	Агрессивті емес	Әлсіз агрессивті	Әлсіз агрессивті
	С	Әлсіз агрессивті	Орташа агрессивті	Орташа агрессивті
	D	Орташа агрессивті	Орташа агрессивті	Күшті агрессивті
Қалыпты	А	Агрессивті емес	Әлсіз агрессивті	Әлсіз агрессивті
	В	Әлсіз агрессивті	Орташа агрессивті	Орташа агрессивті
	С	Орташа агрессивті	Орташа агрессивті Орташа агрессивті	Орташа агрессивті
	D	Орташа агрессивті	Күшті агрессивті	Күшті агрессивті
Ылғалды немесе дымқыл Ылғалды	А	Әлсіз агрессивті	Орташа агрессивті	Орташа агрессивті
	В	Орташа агрессивті	Орташа агрессивті	Орташа агрессивті
	С	Орташа агрессивті	Күшті агрессивті	Күшті агрессивті
	D	Орташа агрессивті	Күшті агрессивті	Күшті агрессивті

Ескертпе. Ортаның агрессивті әсер ету дәрежесін бағалау кезінде көмірқышқыл газының әсерін ескермеу керек.

2-кесте

Ылғалдылық режимі	Тұздардың, аэрозольдердің және шаңның сипаттамасы	Ортаның металл конструкцияларға агрессивті әсер ету дәрежесі
Ылғалдылық аймағы		Жылытылатын ғимараттардың ішінде	Жылытылмайтын ғимараттардың ішінде немесе қалқаның астында	ашық ауада
1	2	3	4	5
Құрғақ	Аз еритін Жақсы еритін,аз гигроскопиялық Жақсы еритін, гигроскопиялық	Агрессивті емес	Агрессивті емес	Әлсіз агрессивті
		Агрессивті емес	Әлсіз агрессивті	Әлсіз агрессивті
		Әлсіз агрессивті	Әлсіз агрессивті	Орташа агрессивті
	Аз еритін	Агрессивті емес	Әлсіз агрессивті	Әлсіз агрессивті
Қалыпты	Жақсы еритін,аз гигроскопиялық Жақсы еритін, гигроскопиялық	Әлсіз агрессивті	Орташа агрессивті	Орташа агрессивті
		Орташа агрессивті	Орташа агрессивті	Орташа агрессивті
Ылғалды немесе дымқыл Ылғалды	Аз еритін	Агрессивті емес	Әлсіз агрессивті	Әлсіз агрессивті
	Жақсы еритін, аз гигроскопиялық	Әлсіз агрессивті	Орташа агрессивті	Орташа агрессивті
	Жақсы еритін, гигроскопиялық	Орташа агрессивті	Орташа агрессивті	Күшті агрессивті

Ескертпе. Ғимарат ішіндегі қоршау конструкцияларының бөліктері үшін ортаның агрессивті әсер ету дәрежесін ылғалды немесе дымқыл режимдегі үй-жайлар үшін де ескеру қажет.

3-кесте

Бейорганикалық сұйық орта	Сутектік көрсеткіш рН	Сульфаттар мен хлоридтердің жиынтық концентрациясы, г / л	0-ден 50° С-қа дейінгі аралықта оттегіге еркін қол жеткізу кезінде және қозғалыс жылдамдығы 1 м/с-қа дейінгі ортаның металл конструкцияларға агрессивті әсер ету дәрежесі
Тұщы табиғи сулар	3 жоғары 11 дейін	5дейін	Орташа агрессивті
	Сол сияқты	5 жоғары	Күшті агрессивті
	3 дейін		Күшті агрессивті
Теңіз суы	6 жоғары 8,5 дейін	20 жоғары 50 дейін	Орташа агрессивті
Өндірістік тазартылмаған айналымдағы және сарқынды сулар	3 жоғары 11 дейін	5 дейін	Орташа агрессивті
		5 жоғары	Күшті агрессивті
Мал шаруашылығы ғимараттарының сарқынды сұйықтықтары	3жоғары	5 дейін	Орташа агрессивті
Бейорганикалық қышқылдардың ерітінділері	5 жоғары 9 дейін		Күшті агрессивті
Сілтілердің ерітінділері	11жоғары		Күшті агрессивті
Тұздардың концентрациясы 50 г/л жоғары ерітінділер	3 жоғары 11дейін		Күшті агрессивті

Ескертпе:

1) Суды хлормен немесе күкіртсутекпен байыту кезінде ортаның бір саты жоғары агрессивті әсер ету дәрежесін алынады;

2) Судан және тұз ерітінділерінен оттегін шығару кезінде (деаэрация) ортаның бір саты төмен агрессивті әсер ету дәрежесін алынады.

4-кесте

Органикалық сұйық орта	Ортаның металл конструкцияларға агрессивті әсер ету дәрежесі
Майлар (минералды, өсімдік, жануарлар)	Агрессивті емес
Мұнай және мұнай өнімдері	Әлсіз агрессивті
Еріткіштер (бензол, ацетон)	Күшті агрессивті
Органикалық қышқылдардың ерітінділері	Күшті агрессивті

5-кесте

Түрі мен концентрациясына байланысты агрессивті газдар топтары

Атауы	Газ топтары үшін концентрация, мг / м3
	А	В	С	D
Көмір қышқыл газ	2000 дейін	2000 жоғары	-	-
Аммиак	0,2 дейін	0,2 жоғары 20 дейін	20 жоғары	-
Күкіртті ангидрид	0,5 дейін	0,5 жоғары 10дейін	10 жоғары	200 жоғары
			200 дейін	1000 дейін
Фторлы сутегі	0,05 дейін	0,05 жоғары 5 дейін	5 жоғары 10 дейін	10 жоғары
				до 100 дейін
Күкіртсутегі	0,01дейін	0,01 жоғары 5дейін	5 жоғары 100 дейін	100 жоғары
Азот оксидтері (қышқыл ерітінділерін түзе отырып суда еритін)	0,1 дейін	0,1 жоғары 5 дейін	5 жоғары 25 дейін	25 жоғары
				100 дейін
Хлор	0,1дейін	0,1 жоғары 1дейін	1 жоғары 5 дейін	5 жоғары 10 дейін
Сутегі хлориді	0,05 дейін	0,05 жоғары 5дейін	5 жоғары 10 дейін	10 жоғары
				100 дейін

Ескертпе: ортада бірнеше газдар болған кезде бір немесе одан да көп газдардың концентрациясы сәйкес келетін неғұрлым агрессивті (А-дан D-ға дейін) топ қабылданады.

6-кесте

Қатты ортаның (тұздардың, аэрозольдердің және шаңның) сипаттамасы

Қатты ортаның суда ерігіштігі және олардың гигроскопиялығы	Ең көп таралған тұздар, аэрозольдар, шаңдар
Аз еритін	Силикаттар, фосфаттар (екінші және үшінші) және магний, кальций, барий, қорғасын карбонаттары; барий, қорғасын сульфаттары; темір, хром, алюминий, кремний оксидтері мен гидроксидтері
Жақсы еритін, аз гигроскопиялық	Натрий, калий, аммоний хлоридтері мен сульфаттары; калий, барий, қорғасын, магний нитраттары; сілтілі металл карбонаттары
Жақсы еритін, гигроскопиялық	Кальций, магний, алюминий, мырыш, темір хлоридтері; магний, марганец, мырыш, темір сульфаттары; натрий, калий, аммоний нитраттары мен нитриттері; барлық бастапқы фосфаттар; натрий қайталама фосфаты; натрий оксидтері мен гидроксидтері, кадий

Ескертпе: Аз еритін тұздарға ерігіштігі 2 г/л - ден кем, жақсы еритін тұздарға 2 г/л - ден жоғары тұздар жатады, ал аз гигроскопиялық тұздарға 20 ^оС температурада салыстырмалы ылғалдылығы 60 % және одан жоғары, ал гигроскопиялық тұздарға 60 % - дан кем тұздар жатады.

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 5 қосымша

Көпір типіндегі крандардың металл конструкцияларында ақаулардың пайда болуының кейбір орындары

Ақаудың ықтимал орналасу орны, ақаудың түрі	Металл конструкцияларын тексеру кезінде сыртқы тексеруге жататын орындар (меңзерлермен көрсетілген)
Көпірлі крандардың шеткі арқалықтардың букстік тораптарын бекіту орындары, дәнекерлеу жіктеріндегі және негізгі металдағы жарықтар
Негізгі арқалықтың соңғы көпір крандарына түйісу торабы, дәнекерленген жіктердегі және негізгі металдағы жарықтар
Өту галереясының кронштейндерінің көпірлі крандардың басты арқалығының қабырғасына жанасу аймағы, дәнекерлеу жіктеріндегі және негізгі металдағы жарықтар
Ферма белдігі элементтерінің қосылу аймағы, дәнекерленген тігістердегі және негізгі металдағы жарықтар

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі 6 қосымша

Көпірлі крандардың металл конструкцияларын тексеру кезінде бұзбайтын бақылауға ұшырайтын дәнекерлеу қосылыстары учаскелерінің орналасу сызбасы

1-аралық және шеткі арқалықтарды қосатын үшкілдерді дәнекерлеу орындары;

2-аралық және шеткі арқалықтардың түйіскен, бұрыштық тігістері;

3-компенсаторларды дәнекерлеу тігістері.

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 7-қосымша

Зерттеп-қарау жұмыстарын жүргізу кезінде тексеруге жататын төрттағанды крандардың кейбір түрлерінің металл конструкцияларының элементтері

1-сурет. КДКК-10 төрттағанды кранның жүріс арбасына тіректі бекіту түйіні

2-сурет. ККС-10 төрттағанды кранының жүріс арбасына тіректі бекіту түйіні

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп- қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 8-қосымша

Көпір типіндегі крандарға тексеру жүргізу кезінде бұзбайтын бақылауға ұшырайтын металл конструкцияларының элементтері

Элемент атауы	Бұзбайтын бақылауды орындау мақсаты	Дефектоскопия әдісі	Бақылаудың ең аз көлемі
Ашық ауада орнатылған крандардың қорапты қимасының басты арқалықтарының төменгі белдіктері	Коррозияның ауданы мен дәрежесін анықтау	Ультрадыбыстық қалыңдығын өлшеу	Осы Нұсқаулықтың 7-қосымшасына сәйкес
Қорап қимасының басты арқалықтарының тұтас коррозия учаскелері > 0,5 м2	Коррозия дәрежесін анықтау	Ультрадыбыстық қалыңдығын өлшеу	Коррозияның анықталған аймағында орналасқан 3 нүктеден кем емес
Қарау үшін қол жетімді қырларда (мысалы, асулардың ұштарында) қатпарлану анықталған кезде табақты арқалық конструкциялар (белдіктер, қабырғалар)	Қатпарланған металдың ауданын анықтау	Ультрадыбыстық қалыңдығын өлшеу	Қатпарлану аймағынан = 100 мм қашықтықта орналасқан кемінде 3 нүктеде қатпарлану аймағының жалғасуы анықталған кезде бақылау көлемін арттырады
Көпір крандарының шеткі арқалықтарының үстінгі торабы	Негізгі металда және дәнекерлеуде жарықтарды анықтау	Құйынды ток, ультрадыбыстық немесе түсті дефектоскопия	Көпір крандарының металл конструкцияларын тексеру кезінде бұзбайтын бақылауға ұшырайтын дәнекерленген қосылыстардың учаскелерінің орналасу схемасына сәйкес көпір крандары
Көпірлі крандардың басты және соңғы банкілерін қосу орындары	Негізгі металда және дәнекерлеуде жарықтарды анықтау	Құйынды ток, ультрадыбыстық немесе түсті дефектоскопия	Көпір крандарының металл конструкцияларын тексеру кезінде бұзбайтын бақылауға ұшырайтын дәнекерленген қосылыстардың учаскелерінің орналасу схемасына сәйкес
Төрттағанды крандардың аралық құрылысымен және жүріс арбалары бар тіректермен қосу орындары	Негізгі металда және дәнекерлеуде жарықтарды анықтау	Құйынды ток, ультрадыбыстық немесе түсті дефектоскопия	Осы Нұсқаулыққа 6-қосымшаға сәйкес

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп- қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 9-қосымша

Ашық ауада орнатылған крандардың бас арқалықтарының төменгі белдеулерінің коррозия ауданы мен дәрежесін анықтау

1. Өлшеулерді орындау төмендегі схемаға сәйкес басталады. Өзгерістердің нәтижелері 1 және 2-кестелерге енгізіледі.

	1-кесте
	2 негізгі арқалықтың төменгі белдеуі
	1 нүкте	2 нүкте	3 нүкте	4 нүкте		5 нүкте
	Нақты белдік қалыңдығы, мм
	2-кесте
	2 негізгі арқалықтың төменгі белдеуі
	1 нүкте	2 нүкте	3 нүкте	4 нүкте		5 нүкте
	Нақты белдік қалыңдығы, мм
	Кран паспортына сәйкес белдіктің қалыңдығы кезінде				____ мм

2. Кез-келген өлшеулердің бірінде белдіктің нақты қалыңдығын бастапқы мәннен 90 % - дан кем алу кезінде өлшеу бастапқы өлшеу нүктесінен ≈ 100 мм қашықтықта кемінде 4 нүктеде жүргізіледі. Осындай өлшеулер коррозиядан зардап шеккен төменгі белдеу аймағының нақты шекарасы анықталғанға дейін жалғасады.

3. Жүргізілген өлшеулердің нәтижелері бойынша ақау ведомосына қоса берілетін коррозиямен зақымданған төменгі белдеу аймағының таралу мөлшері мен зақымдану дәрежесін көрсете отырып, еркін нысандағы схема сызылады.

4. Сол сияқты, көмекші көпірлер, арбалар мен соңғы банкалар, крандар үшін өлшеулер жасалады.

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп- қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 10 қосымша

Металл конструкцияларының жергілікті қалдық деформацияларының шекті шамасы

1-кестеде қалдық деформацияның екі шекаралық шамасы белгіленген: төменгі (алымында), бұл ретте металл конструкцияның көтергіш элементтерінің қызмет ету мерзімін бұдан әрі есептік негіздемелерсіз келесі тексеруге дейін ұзартуға болады, және жоғарғы (бөлгіште), ол есептеу нәтижелеріне қарамастан асып кете алмайды және одан әрі пайдалануға (жөндеу жүргізбестен) тыйым салу болып табылады.

Элементтері жоғарғы және төменгі шекаралық шамалардың арасындағы диапазонда болатын қалдық деформациялары бар металл конструкцияларын пайдалану мерзімін ұзарту мүмкіндігі беріктікке, ал қажет болған жағдайларда - орнықтылыққа және ескіру беріктігіне есептеумен расталады. Бұл ретте осы Нұсқаулыққа 9-қосымшасына сәйкес коррозия салдарынан элементтер мөлшерінің азаюы ескеріледі.

Есептеулер материалдың нақты сипаттамаларын қолдана отырып жүзеге асырылады.

1-кесте

Элементтің бастапқы кернеулі күйі	Қиматүрі	Деформацияның графикалық көрінісі	Элементтің бастапқы кернеулі күйі
			Қысылу	Созылу	Теориялық тұрғыдан жүктелмеген (қолдау элементі)
1	2	3	4	5	6
Ферма өзегінің қисықтығы (иілу) - fр немесе fп	Барлық түрлері		1/500 1/200, бірақ 0,25nп артық емес немесе 0,25nр	1/250 1/100, 0,5nп артық емес немесе 0,5nр	1/200 1/50, 0,75nп артық емес немесе 0,75nр
"Жергілікті майысулар D/f (D- құбыр диаметрі)	Құбыр
Жергілікті майысулар f (t- сөренің қалыңдығы)	Бұрыштың, арнаның, қос таврдың сөресі
Жергілікті майысулар f (t- сөренің қалыңдығы)	Белдеу жиегі				Жоқ
Жазықтықтан ауытқу (арқалық парағының қисықтығы немесе дөңестігі) - / Негізгі (үлкен) диафрагмалар арасындағы учаскеде, бірақ < 2000 мм ұзындықта өлшенеді	Қорап арқалықтың белдігі				Жоқ
Жазықтықтан ауытқу (арқалық парағының қисықтығы немесе дөңестігі) f. Негізгі (үлкен) диафрагмалар арасындағы учаскеде өлшенеді			h < 80 tc кезінде 1,5 tc _____________________ h ≥ 80 tc кезінде 2,0 tc 5tc		Жоқ

Ескертпе.

Элементтің бастапқы кернеулі күйін бағалауда қиындықтар туындаған жағдайда, элементтің осы түріне және қалдық деформация сипатына сәйкес келетін жолдан ең "қатты" төзімділікті таңдау керек.

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп- қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 11 қосымша

Металл конструкциялардың көтергіш элементтері коррозиясының әсерін бағалау

1. Коррозия салдарынан элемент қимасының ауданын азайтуға тиісті профильдің сұрыптамасында көрсетілген қима ауданының номиналды шамасына қатысты 10% - дан артық емес рұқсат етіледі. Бұл ретте ешқандай қосымша есептеулер талап етілмейді және келесі кезекті тексеруге дейін тағайындалатын мерзім осы Нұсқаулықтың 6-тармағының ұсынымдарына сәйкес қабылданады.

2. Коррозия нәтижесінде қима ауданы 10 % - дан астам азайған кезде металл конструкциялары элементтерінің беріктігі есептеумен тексеріледі.

3. Элементтің қима ауданы 15 % және одан да көп азайған жағдайда есептеуде инерция моменттері мен қиманың кедергісінің нақты өзгерістерін ескеру қажет.

4. Агрессивті орта жағдайларында жұмыс істейтін, бастапқы қалыңдығы (немесе коррозия нәтижесінде) 5 мм және одан кем, сондай-ақ кез келген өзге есептік элементтің қима ауданының салыстырмалы азаюы 25 % - дан асатын жағдайларда металл конструкцияларының элементтері үшін осы қосымшаның 1-кестесі бойынша қабылданатын gd ортаның агрессивті әсер ету дәрежесінің коэффициентіне көбейте отырып, материалдың есептік кедергісінің төмендеуін қосымша ескеру қажет.

1-кесте

МЕМСТ 31384-2017 "Бетон және темірбетон конструкцияларын коррозиядан қорғау. Жалпы техникалық талаптар" бойынша ортаның агрессивті әсер ету дәрежесі	gd
Әлсіз агрессивті	0,95
Орташа агрессивті	0,90
Күшті агрессивті	0,85

5. Ескіру кедергісін есептеу кезінде шоғырлану дәрежесі бойынша элементтер тобы осы Қосымшаның 2-кестесіне сәйкес элементтің коррозиялық зақымдану түрі мен дәрежесіне байланысты орнатылады.

2-кесте

Зақымдану түрі мен дәрежесі	Элемент тобы
Коррозияның біркелкі қабаты кемінде 0,5 мм	2
Ақаудың тереңдігімен ойық жаралы коррозия, мм:
0,5 дейін қоса алғанда	2
0,5-тен 0,8-ге дейін қоса алғанда	3
0,8-ден 1,2-ге дейін қоса алғанда	4
1,2 жоғары	5

Ескертпе. Коррозияның болуы бастапқыда құрылымдық белгілері бойынша металл конструкциясының элементі жатқызылған концентрация тобын өзгертпейді.

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп- қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 12 қосымша

Кранның басты және қосалқы көпірлерінің аралық арқалықтардың биіктік жағдайын өлшеуді және жүк арбасының рельс жолының жоспарлы-биіктік түсірілімін жүргізу схемасы

Қорытынды:

№ 1 _____ мм арқалықтың және № 2 арқалықтың _____ мм ең жоғары тік қалдық майысулары;

1 - ші _____ мм рельстің және 2-ші рельстің _____ мм түзу сызығынан максималды ауытқуы;

Рельс жолының жолын барынша кеңейту / тарылту

арбалар _____/ _____ мм

Өлшеулерді орындаған_______________ (аты, тегі, әкесінің аты (бар болса) қолы

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп- қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 13 қосымша

Кранның аралық арқалықтарының бұралуын өлшеу схемасы

Өлшенетін немесе есептік параметрдің атауы	аралық бойындағы қима №
	1	2	3	4	5
мөлшері
мөлшері
мөлшері
мөлшері
мөлшері
мөлшері

Аралық арқалықтың максималды бұралу мәні № 1:

Аралық арқалықтың максималды бұралу мәні № 2:

Өлшеулерді орындаған_______________ (аты, тегі, әкесінің аты (бар болса) қолы

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 14 қосымша

Металл конструкцияларының рұқсат етілген шекті қалдық деформацияларының шамасы

Қалдық деформация түрі	Деформацияның графикалық көрінісі	Қалдық деформацияның шекті рұқсат етілген шамасы
Басты арқалықтардың әрқайсысының теріс қалдық майысуы (тұйық тіреуде немесе төрттағанды кранның үстінде жүгі жоқ арба)		а) f1 ≤ 0,0022Lк кранды пайдалану келесі кезекті тексеруге дейін рұқсат етіледі; б) 0,0022Lк< f1 ≤ 0,0035Lк кранды пайдалану 1 жылдан аспайтын мерзімге немесе f1 бақылау өлшеулерін 4 айда 1 реттен кем емес орындау шартымен металл конструкциясы шекті шамаға жеткенге дейін рұқсат етіледі.; в) f2 ≤ 0,0035Lконсольдер кранды пайдалану тоқтатылуы тиіс, ал оның металл құрылымы-қайта жаңартылуы тиіс;
Жоспардағы негізгі арқалықтардың қисықтығы		д) fГ ≤ 0,002Lк егер арқалықтардың қисықтығы жүк арбасының рельс жолы жолтабанының тарылуына / кеңеюіне рұқсатты бұзумен қатар жүрмесе, кранды келесі тексеруге дейін пайдалануға жол беріледі
негізгі арқалықтарды бұрау		е) fсд ≤ 0,001Lк бір арқалықты кранды (арбаны, бас арқалықтың жоғарғы белдеуі бойынша электр білігін жүргізумен) пайдалану келесі тексеруге дейін рұқсат етіледі; ж) fск≤ 0,002Lк бір арқалықты кранды (арбаны, электр білігін төменгі белдеу бойынша жүргізе отырып) немесе басты арқалықтардың қорапты немесе ферменттік қимасы бар екі арқанды кранды келесі тексеруге дейін пайдалануға жол беріледі
Ферманың көлденең қимасының диагональдарының айырмашылығы		з) mod (d1-d2) ≤ 0,001В ажыратылатын түйіспеде көрсетілген деформациясы бар ферманы келесі кезекті тексеруге дейін пайдалануға болады; и) mod (d1-d2) ≤ 0,004В қимада көрсетілген деформациясы бар ферманы (алмалы-салмалы түйіспеден басқа) келесі кезекті тексеруге болады

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 15-қосымша

Көпір типіндегі крандарды тексеру бойынша жұмыстарды жүргізу кезінде бақылауға алынатын кранның құрастыру бірліктері элементтерінің параметрлері

Кранның құрастыру бірлігі (торабы) және тексерілетін параметрлер	Элементті одан әрі пайдалануға жол берілмейтін ақау түрі	Бақылау түрі, бақылауды орындау үшін қажетті құралдар
1. Ілгекті аспа:
1) Блок науасының профилі	Блок ағынының бастапқы радиустың 40 % - дан астам тозуы	Шаблон
2) науаның беті және блоктардың ребордтары	Науа мен ребордтағы жарықтар. 50 % dcanate астам ұзындығы сыртқы реборд фишкалар	Сыртқы қарау, лупа
3) блоктардың айналуы	Айналу қиындықтары. Аспаны көтеру және түсіру кезінде блокқа қатысты арқанның тайғанауының болуы	Сыртқы қарау
4) өсте, траверсте және олардың бекітпелерінде бүйір шайбаларының болуы	Шайбалардың болмауы немесе олардың бекітпелерінің әлсіреуі	Сыртқы қарау
5) қаптамалардың (қоршаулардың) және олардың бекітпелерінің болуы	Қаптамалардың болмауы және олардың бекітпелерінің әлсіреуі	Сыртқы қарау, қажетті өлшемдердің кілттері
6) қоршау мен блок арасындағы саңылау	Арқан диаметрінің 20 % артық саңылауы
		Өлшеу сызғышы
7) бір мүйізді ілгектің тозуы	Ілмек аузының тік қимасының бастапқы биіктігінен 10 % артық тозуы	Штангенциркуль
8) екі мүйізді ілгектің тозуы	Ілгек аузының тік қимасының бастапқы биіктігінен 10 % - дан астам немесе 45° бұрышпен тігінен қиманың 10 % - дан астам тозуы	Штангенциркуль
9) ілгектің тұтастығы	Жарықтардың, түктердің, бүрмелеудің болуы	Сыртқы қарау, лупа
10) ілгектің айналуы	Еркін айналудың болмауы	Қолмен еркін бұрылу
11) бекіткіш планканың және оның бекітілуінің болуы	Бекіткіш планканың болмауы немесе оның бекітілуінің әлсіреуі	Сыртқы қарау, қажетті өлшемдердің кілттері
12) сақтандырғыш құлыптың жай-күйі	Өз салмағының немесе серіппенің әсерінен құлыпты бастапқы қалпына қайтармау	Сыртқы қарау және құлыпты қолмен бұру
13) майлаудың болуы	Сықырдың, майлаудың болмауы	Сыртқы қарау, тыңдау
14) шөккен траверстер мен дәнекерленген қосылыстардың жай-күйі	Беткейдегі, траверстегі немесе дәнекерлеу тігістеріндегі жарықтар	Сыртқы қарау, лупа
2. Жоғарғы және теңестіру блоктары:
1) жоғарғы жапсырма бөлшектер мен олардың бекітпелерінің болуы	Бөлшектердің болмауы және олардың бекітпелерінің әлсіреуі	Сыртқы қарау, қажетті өлшемдердің кілттері
2) тірек бөлшектер мен дәнекерлеу жіктерінің жай-күйі	Жарықтардың немесе майысулардың болуы	Сыртқы қарау, лупа
3) науаның беті және блоктардың ребордтары	Науа мен ребордтағы жарықтар. 50 % d арқанның ұзындығында ребордтың сыртқы сынықтары	Сыртқы қарау, лупа
	Блок ағынының бастапқы радиусынан 40 % - дан астам тозуы	Шаблон
4) блоктардың айналуы	Айналу қиындықтары. Аспаны көтеру және түсіру кезінде блокқа қатысты арқанның тайғанауының болуы	Сыртқы қарау
3. Арқанды барабан:
1) барабан ағынының тозуы	Бейіні бойынша барабан ағынының 2 мм-ден астам тозуының болуы	Сыртқы қарау, үлгі
2) арқан астындағы ағын шығыңқы жерлерінің тозуы	Шығыңқы биіктіктің бастапқы 50 % - дан астам азаюы	Сызғыш, штангенциркуль
3) арқан астындағы ағын бетінің жағдайы	Шұңқырлар мен жарықтардың болуы	Сыртқы қарау, лупа
4) арқанды бекіту	Жапсырмалардың болмауы немесе олардың бекітпелерінің әлсіреуі, арқанның қосалқы орамдарының болмауы	Сыртқы қарау, қажетті өлшемдердің кілттері
5) тербеліс мойынтіректерінің жай-күйі	Корпустардың, қақпақтардың бекітпелерінің әлсіреуі, майлаудың болмауы, жарықтардың болуы, посадкалардың әлсіреуі	Сыртқы қарау
6) тісті күпшекті майлаудың болуы және молдығы	Майлаудың ағуы, ступица тістерінде көп майлаудың болмауы	Сыртқы қарау
7) тісті күпшекті бекіту	Жекелеген бекіту бұйымдарының болмауы немесе олардың тартылуының әлсіреуі	Сыртқы қарау, қажетті өлшемдердің кілттері
4. Тежегіш:
1) серіппенің күйі	Сынудың болуы	Сыртқы қарау
2) топсалы қосылыстарда майлаудың болуы	Топсаның шығуында майлаудың болмауы	Сыртқы қарау
3) тежегіш төсем	Бастапқы қалыңдығының 50 % астам тозуы. Жарықтардың болуы	Штангенциркуль, өлшеу сызғышы
4) шток жүрісінің ұзындығы	Белгіленген паспорттық шекті мәннен артық	Штангенциркуль, өлшеу сызғышы
5) тежегішті бекіту	Жекелеген бекіту бұйымдарының болмауы немесе олардың тартылуының әлсіреуі	Сыртқы қарау және қажетті өлшемдердің кілттері
6) гидроитергіштің немесе электромагниттің жай-күйі	Сұйықтықтың болмауы, гидротолкатор корпусындағы тығыздағыштар арқылы сұйықтықтың ағуы. Іске қосылған кезде кептелу. Фазаның үзілуінің болуы	Сыртқы қарау, қажетті өлшемдердің кілттері, универсалды электр өлшемді құрал
5. Редуктор:
1) май деңгейі	Май деңгейі май көрсеткішінің бақылау тәуекелдерінің арасында емес	Сыртқы қарау
2) редукторды бекіту	Жекелеген бекіту бұйымдарының болмауы немесе олардың тартылуының әлсіреуі	Сыртқы қарау, қажетті өлшемдердің кілттері
3) доңғалақ тістерінің бетінің жағдайы	Тіс бетінің 20 % - дан астам ұсақ ойықтар және (немесе) тесіктер алып жатқан аудан. Тістердің бетінде ескіру іздерінің болуы	Сыртқы қарау, лупа
4) дөңгелек тістерінің қалыңдығы	Бастапқы қалыңдығының 15 % - дан астам көтеру редукторлары мен қозғалу редукторлары үшін доңғалақ тістерінің тозуы- 20 %	Штанген тіс өлшегіш немесе қажетті шаблон
5) жылжымалы мойынтіректер	Тізбектер және сепараторларда жарықтар мен үзілулердің болуы, домалау жолдарындағы жылтыр қабат, үлкен радиалды саңылау, тізбектердің пайдалану кезінде қатты қыздыру	Өлшеудің сыртқы қарауы (қажет болған жағдайда)
6) білікке тісті дөңгелектерді қондыру тұрақтылығы	Тісті доңғалақтардың қонуының әлсіреуінің болуы	Сыртқы қарау
7) редуктор корпусының қосқышы арқылы майдың ағып кетпеуі	Корпус қосқышы герметикалығының бұзылуы және майдың ағуының болуы	Сыртқы қарау
6. Жүріс дөңгелектері:
1) дөңгелектің күйі	Жарықтар мен бүрмелеудің болуы. Майысқан жерлер мен ойықтардың болуы	Сыртқы қарау, лупа
2) дөңгелектің және ребордтың сырғанау бетінің жағдайы	Тозудың салдарынан диаметрдің бастапқы 2 % - дан астам азаюы (немесе орталық жетегі бар крандар үшін 0,5 %)	Сыртқы қарау және өлшеу. Калибр, штангенциркуль, өлшеу сызғышы
3) букстер мен оның қақпақтарын бекіту	Жекелеген бекіту бұйымдарының болмауы немесе олардың тартылуының әлсіреуі	Сыртқы қарау және қажетті мөлшердегі кілттер
4) жылжымалы мойынтіректердің жағдайы	Тізбектер мен сепараторларда жарықтар мен үзілулердің болуы, жылжымалы жолдардағы жылтыр қабат, үлкен радиалды алшақтық, сақиналардың қонуының әлсіреуі, жұмыс кезінде қатты қыздыру	Сыртқы қарау
7. Тісті муфта:
1) жартылай муфтаны және тығыздау тізбегін бекіту	Жекелеген бекіту бұйымдарының болмауы немесе олардың тартылуының әлсіреуі	Сыртқы қарау және қажетті мөлшердегі кілттер
2) жетек білігінің осьтік соққысы	2-4 мм тең берілгеннен өзгеше жетек білігінің осьтік жүрісінің болуы	өлшеу сызғышы
3) жеңдер мен клиптердің тістерінің қалыңдығы	15 % - дан астам бастапқы тозу салдарынан тіс қалыңдығының азаюы	Тангенциалдық штангензубомер
4) тісті төлкелерді, жартылай муфталарды және тежегіш шкивтерді отырғызу тұрақтылығы;	Қонудың әлсіреуінің болуы	Сыртқы қарау және универсалды құрылғылар
5) майлаудың болуы	Тісті қуыста жеткілікті майлаудың болмауы	Толтыру тесігі арқылы сыртқы тексеру
6) тежегіш шкив бетінің жай-күйі	Бетінде ойықтардың, сызаттардың және майлаудың болуы. Бастапқы қалыңдығынан 25 % астам шкивтің беткі тозуы	Сыртқы қарау, өлшеу, штангенциркуль немесе калибр
7) жартылай муфтаны және тежегіш шкивті бекіту	Жекелеген бекіту бұйымдарының болмауы немесе олардың тартылуының әлсіреуі	Сыртқы қарау және қажетті мөлшердегі кілттер
8. Буферлік құрылғы және буфер:	Буферлердің серпімді элементтерінің болмауы немесе жиынтықталмауы Жекелеген бекіту бұйымдарының болмауы немесе олардың тартылуының әлсіреуі
1) буферлердің болуы және олардың жұмыс қабілеттілігі		Сыртқы қарау
2) буферлерді бекіту	Жекелеген бекіту бұйымдарының болмауы немесе олардың тартылуының әлсіреуі	Сыртқы қарау және қажетті мөлшердегі кілттер
9. Кабина:
а) кабинаны бекіту	Жекелеген бекіту бұйымдарының болмауы және олардың тартылуының әлсіреуі.	Сыртқы қарау және қажетті мөлшердегі кілттер
б) аспа бөлшектері мен дәнекерлеу жіктерінің жай-күйі	Кабинаның аспа бөлшектерінде жарықтардың, майысулардың, сондай-ақ дәнекерленген тігістерде жарықтардың болуы	Сыртқы қарау, лупа
10. Троллейлерге қызмет көрсетуге арналған кабина (бар болса):
кабинаны бекіту	Жекелеген бекіту бұйымдарының болмауы немесе олардың тартылуының әлсіреуі, дәнекерлеу тігістерінде жарықтардың болуы	Сыртқы тексеру, лупа, қажетті мөлшердегі кілттер
11. Арқандар:
1) арқанды майлау жағдайы	Майлаудың ластануы мен кебуінің болуы	Сыртқы қарау, лупа, штангенциркуль
2) арқанның жағдайы	Кранды пайдалану жөніндегі нұсқаулықта көрсетілген арқанның ақаулық белгілерінің болуы. Болмаған жағдайда Қағидаға 8-қосымшаны пайдалану
12. Кран көпірі мен арбаның металл құрылымы:	Бояудың қабыршықтануының болуы (осы ақауы бар кранды кезекті жөндеуге дейін пайдалануға болады)
1) бояу жағдайы, коррозия дәрежесі	Коррозияның мөлшерден асатын көптеген учаскелерінің болуы.	Сыртқы қарау Сыртқы қарау, қалыңдық өлшегіштің УДЗ қолдану (осы Нұсқаулыққа сәйкес)
2) металл конструкцияларының көтергіш элементтерінің жай-күйі	Негізгі металда және (немесе) дәнекерленген тігістерде ескірген жарықтардың болуы	Сыртқы қарау, бұзбайтын бақылау құралдарын қолдану (осы Нұсқаулыққа сәйкес)
3) көпірді бүгу	Осы типтегі крандарды тексеру жөніндегі Нұсқаулықта көрсетілгеннен жоғары көпірдің қалдық майысуының болуы	Сызық, тіктеуіш, өлшеу сызғышы (осы Нұсқаулыққа сәйкес)
4) аралық арқалықтар қабырғаларының жағдайы	Аралық арқалықтардың қабырғаларында эффузиялардың пайда болуы	Сыртқы қарау
13. Соңғы ажыратқыштар, қалқандар, соңғы ажыратқыштардың сызғышы:
а) жабдықтың паспорттық жиынтығының болуы	Жинақтың жеке бөлшектерінің болмауы	Сыртқы қарау
б) бекіткіштердің жай-күйі	Жекелеген бекіту бұйымдарының болмауы және олардың тартылуының әлсіреуі	Сыртқы қарау және қажетті мөлшердегі кілттер
в) соңғы ажыратқыш-тардың жай-күйі және жұмысқа қабілеттілігі	Ашық пайдаланылмаған тесіктердің, кір мен шаңның болуы, түйіспелі қосылыстар мен жерге тұйықталудың әлсіреуі	Сыртқы қарау, қажетті мөлшердегі кілттер, бұрауыш
14. Қорғаныс панелі	Контакторды және топтық релені реттеудің бұзылуы, аппараттар мен жерге қосудың түйіспелі қосылыстарының әлсіреуі, "металл-пластмасса" үйкелетін жұптарда майлаудың болуы	Сыртқы қарау, қажетті мөлшердегі кілттер, бұрауыш
15. Жұдырықшалық контроллер және командалық контроллерлер	Кептелістердің болуы, біліктің айналуы кезінде айтарлықтай күш салу, контактілерді балқыту, контактілі қосылыстар мен жерге қосудың әлсіреуі, икемді қосылыстардың ақаулығы. Түйіспелердің бастапқы қалыңдығынан 50% астам тозуының болуы	Сыртқы қарау, қажетті мөлшердегі кілттер, бұрауыш, штангенциркуль
16. Фазалық роторлы электр қозғалтқыштары	Түйіспелі сақиналардың камераларында металл және көмір шаңының болуы, щеткалардың тозуы, түйіспелі сақиналардың жануы, түйіспелі қосылыстар мен жерге тұйықталудың әлсіреуі, мойынтіректердің жоғары қызуы, оқшаулау кедергісінің 0,5 МОм төмен төмендеуі	Сыртқы қарау, мегомметр, қажетті мөлшердегі кілттер, бұрауыш
17. Қысқа тұйықталған электр қозғалтқыштар	Мойынтіректерді жоғары қыздыру, статордың оқшаулау кедергісін 0,5 МОм төмен төмендету	Сыртқы қарау, мегомметр, қажетті мөлшердегі кілттер, бұрауыш
18. Магниттік босатқыштар	Кірдің, шаңның, жанудың болуы. Ауа саңылауының болмауы, жылжымалы бөліктердің кептелуі, қысқа тұйықталған бұрылыстарда жарықтардың болуы немесе бұрылыстардың болмауы.	Сыртқы қарау, өлшеу сызғышы, щуп, надфиль, егеу, қажетті мөлшердегі кілттер және бұрағыш
	Реверсивті іске қосқыштардың механикалық бұғаттауын реттеудің бұзылуы, түйіспелі қосылыстар мен жерге тұйықталудың әлсіреуі. 2 мм-ден кем "сәтсіздіктің" болуы. Механикалық бұғаттауды реттеу кезінде жылжымалы түйіспелер арасында қажетті саңылаудың (2 - 2,5 мм-ден кем емес) болмауы
19. Магниттік контроллерлер мен реверсорлар	Кірдің, шаңның, камераларға контактілердің және катушканың жақтауына жылжымалы магниттік жүйелердің болуы. Контроллерлер мен реверсорлардың қозғалмалы бөліктерінің кептелуі, магниттік жүйенің бекітілген бөлігінің қысқа тұйықталған бұрылыстарында жарықтардың болуы. Катушканы шамадан тыс қыздыру, контактілерді жағу, контактілерді босату	Сыртқы қарау, қажетті мөлшердегі кілттер бұрағыш
20. НФ және НК типті резисторлар	Оқшаулағыштардағы кірдің, шаңның, ақаулардың және бөлінулердің болуы, түйіспелі қосылыстар мен жерге тұйықталудың әлсіреуі	Сыртқы қарау, қажетті мөлшердегі кілттер бұрағыш
21. Кабельдік ток өткізгіш:
1) монорельс	Майысулардың, сондай-ақ түйісулерде шығыңқы жерлердің болуы	Сыртқы қарау
2) кареткаларды монорельс бойынша сырғыту	Арбаларды сырғыту кезінде кептелу және айтарлықтай күш салу	Сыртқы қарау, қолмен ауыстыруды тексеру
22. Бұғаттау схемасы	Есікті, люкті ашқан кезде тігістің болмауы.	Сыртқы қарау және іске қосылуды тексеру

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 16 қосымша

Рельс басының тозуын өлшеу схемасы

1. 1-суреттің көрсетілген схемалары бойынша орындалған екі өлшеудің айырмасы (пластинаның қалыңдығын шегергенде) рельс басының көлденең тозу шамасы болып табылады.

2. 2-суреттің көрсетілген схемаларда сәйкес жасалған екі өлшеудің айырмашылығы рельс басының тік тозуының мәні болып табылады.

Ескертпелер:

1) бірінші өлшеуді жүргізу орны бастың көлденең немесе тік тозуын анықтау кезінде МЕМСТ 19240-73 "Жер үсті және аспалы жолдарға арналған рельстер. Сортамент" бойынша тозбаған профильдің өлшемдерін пайдалануға рұқсат етіледі

2. тік тозуды өлшеу схемасы рельс табанының тозуы болмаған кезде жарамды.

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 17 қосымша

Кранның металл конструкциясының көтергіш элементтерінің химиялық құрамы мен механикалық қасиеттерін анықтау үшін сынамалар алу

1. Химиялық талдауға арналған металл сынамасын кран металл конструкцияларының негізгі көтергіш элементтерінен алып жүретін элементтен бір сынама мөлшерінде мынадай түрде алады:

қорапты конструкцияның арқалықтары бар көпір крандарында сынама алу сызбасына сәйкес қабырға биіктігінің жартысында орналасқан бейтарап аймақтан және көпірлі (төрттағанды) крандардың қораптық қимасының бас балкаларының жоғарғы және төменгі белдеулерінен;

негізгі ферманың жоғарғы, төменгі белдіктерінен, көпір крандарының фермалық конструкцияларының тірек және екі орта беткейлерінен. Егер бас фермада металл конструкцияларын жөндеу кезінде орнатылған қиғаштар болған жағдайда, олардан (қолданылған металға деректер болмаған кезде сынама алу да орындалады.

бірнеше рет үзілген жағдайда қосалқы ферманың төменгі белдеуінен.

2. Химиялық құрамға сынаманы кемінде 30 г мөлшерінде алады, сынаманы алу орны кранның жалпы түрінің эскизінде немесе сызбасында белгіленеді. Сынама алу орнының беті бояудан, тоттан, қабыршақтан, майдан және ылғалдан (металл жылтырына дейін) мұқият тазартылады, содан кейін майсыздандырылады.

3. Талдауға арналған жоңқаны пневмозубиламен элементтің шетінен немесе тесік бұрғылау арқылы алуға болады.

4. Егер жоңқа кескішпен алынса, сынама алу орны тегістеуішпен өңделеді, бұл жиектің тегіс сызығын қамтамасыз етеді.

5. Бұрғылау тесіктері бөліктің бүкіл қалыңдығына жасалады. Бұрғылау және чиптерді алу аяқталғаннан кейін тесік қайнатылмайды. Қажет болса, дренажды қамтамасыз ету үшін пайда болған тесікті пайдалануға болады.

6. Шегеленген құрылымдар үшін бұрғылау диаметрі тойтарманың 0,8 диаметрі шегінде таңдалуы керек. Тойтарманың диаметрі 0,5-тен кем және 0,8-ден астам бұрғыларды қолдануға тыйым салынады.

7. Дәнекерленген фермалар мен қорап секцияларының балкалары үшін бұрғылау диаметрі 8-10 мм аралығында қабылданады.

8. Сынама буып-түйіледі және таңбаланады.Алынған сынамаларға кран, элемент және сынаманы алу орны көрсетілген ведомость жасалады.

9. Іріктелген сынама МЕМСТ 7565-81 "Шойын, болат, қорытпаларды қанағаттандыруы тиіс. Химиялық құрамы үшін сынама алу әдісі". Болатқа химиялық талдау көміртегі, кремний, марганец, күкірт және фосфор құрамына МЕМСТ 22536.0-87 "Көміртекті болат және легірленбеген шойын. Талдау әдістеріне қойылатын жалпы талаптар", МЕМСТ 22536.1-88 "Көміртекті болат және легірленбеген шойын. Жалпы көміртекті және графитті анықтау әдістері", МЕМСТ 22536.2-87 "Көміртекті болат және легірленбеген шойын. Күкіртті анықтау әдістері", МЕМСТ 22536.3-88 " Көміртекті болат және легірленбеген шойын. Фосфорды анықтау әдістері", МЕМСТ 22536.4-88 " Көміртекті болат және легірленбеген шойын. Кремнийді анықтау әдістері", МЕМСТ 22536.5-87 "Көміртекті болат және легірленбеген шойын. Марганецті анықтау әдістері" сәйкес алынады.

10. Ферменттік металл конструкцияларының көтергіш элементтері болаттарының механикалық қасиеттерін анықтау үшін сынамаларды іріктеу үлгілердің Елеулі габариттерін және бұл ретте металл конструкциялары келтірілуі мүмкін ықтимал зақымдануларды ескере отырып, кранды дайындаушы зауыттың пайдалану құжаттамасының талаптарына сәйкес қана орындалады.

Қорап құрылымының арқалықтарымен көпірлі крандарда сынама алу схемасы

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 18 қосымша

Кранның статикалық және динамикалық сынақтарын жүргізу, кранның металл конструкциясының қалдық майысуын өлшеу.

1. Сынақтарға дайындық мынадай ретпен жүргізіледі:

1) сынақтарға техникалық және пайдалану құжаттамасына сәйкес жинақталған, жұмысқа қабілетті күйдегі кран ұсынылады.

2) сынақ алаңы сынақ жүргізуді қиындататын бөгде жабдықтан босатылуы тиіс.

3) Кранның статикалық және динамикалық сынақтарын жүргізу үшін тапсырыс беруші салмағы 1,0 Qном, 1,1 Qном және 1,25 Qном жүктерді дайындайды, мұнда Qном - паспортқа сәйкес кранның номиналды жүк көтергіштігі.

4) кран астындағы кран жолы ережелерге сәйкес келуі және келесі құжаттарға ие болуы керек:

кран жолын пайдалануға тапсыру-қабылдау актісі және Қағидаларға сәйкес жолдарды нивелирлеудің алдыңғы актісі;

ТЭҚҚ ҚТҚ талаптарына сәйкес рельс жолының жерге тұйықтау кедергісін тексеру актісі;

жүк көтергіш машиналар мен кран асты жолдарын мерзімді тексеру және жөндеу журналы.

Рельс жолының ұзындығы кранды номиналды жылдамдыққа дейін жылдамдатуды, оның номиналды жылдамдықпен кранның 3 базасынан кем емес жол ұзындығында қозғалысын және толық тоқтағанға дейін кейінгі тежеуді қамтамасыз етуі тиіс.

2. Статикалық сынақтарды жүргізу кезектілігі:

1) арба аралықтың ортасында орнатылады (немесе консольдің соңғы жұмыс ұшуында - төрттағанды кран консолінде сынақ жүргізу кезінде).

2) металл конструкцияларының, механизмдердің және жүк қармау органдарының сыртқы жай-күйін сызаттардың, көрінетін қалдық деформациялардың және басқа да осындай ақаулардың болмауына тексеруді орындайды.

3) көпірдің ортасындағы аралық сәуленің жоғарғы белдеуіне (немесе кран консолінің экстремалды жұмыс ұшуында) оның кернеуін қамтамасыз ететін салмақпен болат жол бекітіледі. Ғимараттың еденіндегі (немесе жердегі) деформация шамасын есептеу үшін тік бағытта салмақтың жанында сызғыш ілулі жүктің қозғалысын оның шкаласы бойынша санауға болатындай етіп бекітіледі.

4) сызғыш шкаласы бойынша есептеледі және ілінген жүктеменің бастапқы позициясы бекітіледі.

5) 1,25 Q тең сынақ жүгін еден (жер) бетінен 100 - 200 мм көтереді және осындай жағдайда 10 минут ұстайды.

Сынақ жүгін көтергеннен кейін бірден сызғышқа қатысты жүктемеде металл конструкциясының майысуын бақылайтын болат жолға ілінген жүктеменің жаңа жағдайы тіркеледі және нәтижесі сынақ хаттамасына жазылады.

Егер сынақ жүгін көтергеннен кейін болат жолға ілінген жүктің біртіндеп немесе кенеттен түсуі тіркелсе, сынақ жүгі дереу түсіріледі және анықталған құбылыстың себептері анықталғанға дейін сынақтар тоқтатылады.

6) 10 минут аяқталғаннан кейін сынақ жүгі еденнің (жердің) бетіне түсіріледі және сызғыш шкаласы бойынша болат жолға ілінген жүк орнының қайта бекітілуін орындайды, ал нәтижесі сынақ хаттамасына жазылады.

Статикалық сынақтардың нәтижелері, егер сынақ кезінде көпірдің (консольдің) статикалық майысуы есептік (осы кранның металл құрылымы үшін) шамадан аспаса, сынақ жүгін түсіргеннен кейін көтеруден немесе қалдық майысудан кейін майысудың өсуі байқалмаса, қанағаттанарлық деп есептеледі.

Ескертпелер:

1) жүк тиегіші бар болат ішекті кран аралығының ортасынан жоғары орналасқан құрылыс конструкцияларына тікелей бекітуге рұқсат етіледі. Бұл жағдайда сызғыш тікелей Кранның негізгі сәулесіне бекітіледі және сызғыштың кейінгі қозғалысын есептеу салмақтың бекітілген күйіне қатысты жүзеге асырылады.

2) ғылыми-зерттеу орталықтарында, энергетика объектілерінде және т.б. орналасқан сирек пайдаланылатын крандар үшін өндіруші зауыттың және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің келісімі бойынша жүктеме құрылғыларын пайдалана отырып статикалық сынақтар жүргізуге рұқсат етіледі.

3) күмәнді жағдайларда төрттағанды крандарға статикалық сынақтар жүргізу кезінде кранды жолдың отыруынан доңғалақтардың жылжуын бір мезгілде өлшеу ұсынылады.

3. Динамикалық сынақтарды жүргізу кезектілігі:

1) динамикалық сынақтар кран механизмдерінің жұмыс қабілеттілігін және жоғары жүктеме кезінде тежегіштердің әсерін тексеру мақсатында жүргізіледі.

2) кранды динамикалық сынауды кран паспортымен рұқсат етілген механизмдердің бірлескен жұмысы кезінде жүргізу керек, олар максималды сынақ жүктемелерін жасайды.

Сынақтар қайта іске қосу мен тоқтатуды, оның ішінде көтерілген сынақ жүгі бар аралық жағдайдан да қамтуы тиіс, бұл ретте сынақ жүгінің кері қозғалысы болмауы тиіс.

3) сынақ кезінде сынақ жүгінің салмағы, егер кранға арналған техникалық құжаттамада өзгеше айтылмаса, 1,1 Qн тең болуы тиіс.

4) сынақтар жүргізу аяқталғаннан кейін кранның барлық механизмдеріне сыртқы тексеру жүргізіледі және қызып кетудің сыртқы белгілері (бөгде иістің, түтіннің пайда болуы) болған кезде электр қозғалтқыштар орамдарының және (немесе) тежегіш төсемдердің температурасын өлшеу орындалады.

Егер жүкті көтерудің, жылжытудың және түсірудің 3-4 жұмыс циклі кезінде кран механизмдері жобалық жұмыс қабілеттілігін толық сақтайтыны және сынақтар аяқталғаннан кейін кейінгі тексеру нәтижесінде зақымданулар, қосылыстардың әлсіреуі және механизмдердің жекелеген элементтерінің қызып кетуі байқалмағаны анықталса, Кран динамикалық сынақтардан өтті деп саналады.

4. ISO 4301-5:1991 "Крандар. Жіктелуі. 5 бөлім. Көпірлі төрттағанды крандар" стандарты бойынша жасалған және жобаланған крандар үшін динамикалық сынақтарды көрсетілген стандартқа сәйкес жүргізген жөн.

5. Қолжетімділік болған кезде температураны өлшеу контактілі термометрдің көмегімен орындалады.

Электр қозғалтқыштарының орамаларының температурасын тікелей ток өлшеу көпірін қолдана отырып қыздыру нәтижесінде олардың кедергісін өзгерту арқылы жанама әдіспен өлшеуге болады.

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп- қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 19-қосымша

Ақауларды балмен бағалау

Ақаулықтың түрі	Ақаулықтың сипаттамасы
	Дайындау немесе монтаждау ақаулары	Қалыпты пайдаланудың өрескел бұзылуынан туындаған ақаулар	Ұзақ қалыпты пайдалану кезінде пайда болған ақаулар
	Балл саны
1	2	3	4
1. Лак-бояу жабынының бұзылуы	0,1
2. Көтергіш элементтердің коррозиясы:	Мұндай ақаулықтың пайда болуы екіталай
≤ 5% элемент қалыңдығы		0,2
≤ 10% элемент қалыңдығы		1
> 10% элемент қалыңдығы		4
3. Тігістердегі немесе тігіс маңы аймағындағы жарықтар, үзілулер	Үлкен жарықтардың пайда болуы екіталай	1	4
4. Дәнекерлеу жіктерінен алыс аймақтардағы жарықтар, үзілулер	Үлкен жарықтардың пайда болуы екіталай	1	5
5. Болттар созылу үшін жұмыс істейтін қосылыстардағы үзілулердің кемінде 10% - ы	Мұндай ақаулықтың пайда болуы екіталай	1	4
6. Болттар кесу үшін жұмыс істейтін қосылыстардағы болттардың кем дегенде 10% кесу болттары	Мұндай ақаулықтың пайда болуы екіталай	1	4
7. Шекті шамалардан асатын ферменттік конструкциялар элементтерінің деформациясы (осы Нұсқаулықтың 8 және 12-қосымшаларында көрсетілген):
белбеу	1	2,5	5
қиғаштар	0,5	1	2
8. Шекті шамалардан асатын (осы Нұсқаулықтың 8-де көрсетілген) табақ конструкциялары элементтерінің деформациясы (белдіктер асуларының жергілікті деформацияларынан басқа)	1	1,5	5
9. Белдіктің, қабырғаның және т. б. қимасының кемінде 50% - ын жабатын металдың қатпарлануы	5
10. Алдыңғы жөндеу орнында пайда болған, осы кестенің алдыңғы жолдарының анықтамасына түспейтін кез келген ақаулар	1	1	2

Қызмет ету мерзімі өткен көпір типіндегі крандарды одан әрі пайдалану мүмкіндігін айқындау мақсатында олардың техникалық жай-күйіне зерттеп-қарауды жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 20-қосымша

Кранды жөндеу және қайта құру сапасы туралы анықтама

Жөндеу немесе қайта жаңарту аяқталған күн			Жөндеуді немесе қайта жаңартуды орындаған ұйым	Комиссияның орындалған жөндеудің немесе реконструкциялаудың сапасы туралы ескертулері
	Анықтаманы жасаған
		(қолы, тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), лауазымы, күні)

Ескертпе: Анықтама әрбір жүргізілген жөндеуден кейін орындалған жөндеулердің және (немесе) реконструкциялардың технологиясы мен сапасына ескертулер болған кезде толтырылады.

Об утверждении Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Приказ Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 29 сентября 2021 года № 475. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 30 сентября 2021 года № 24569.

Примечание ИЗПИ!
Порядок введения в действие см. п.4

В соответствии с подпунктом 121) пункта 16 Положения о Министерстве по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 701, ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 14.07.2023 № 382 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации.

2. Комитету промышленной безопасности Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан

Ю. Ильин

"СОГЛАСОВАН"
Министерство индустрии и
инфраструктурного развития
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство национальной
экономики
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство энергетики
Республики Казахстан

Утверждена приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 29 сентября 2021 года № 475

Инструкция по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Глава 1. Общие положения

1. Инструкция по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации (далее – Инструкция) разработана в соответствии с подпунктом 121) пункта 16 Положения о Министерстве по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 701 и детализирует порядок организации и проведения обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации (далее – краны).

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 14.07.2023 № 382 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Требования по видам и периодичности обследования, приведенные в настоящей Инструкции, основаны на требованиях Инструкции об организации и порядке проведения обследования технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы, с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации, утвержденной приказом Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 10 августа 2021 года № 389 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 24006) (далее – Инструкция по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы) и уточняют их применительно к особенностям кранов, указанных в пункте 1 настоящей Инструкции.

3. В настоящей Инструкции применяются следующие термины:

1) наличие усталостной трещины основного сечения опоры, поясного листа и стенок коробчатой балки – поражающая как минимум 50 % растянутой зоны листа хотя бы одной стенки коробчатой балки или растянутого пояса;

2) отапливаемое помещение – помещение, в котором температура воздуха не опускается ниже 0 °С и влажность не превышает величин, указанных для климатического исполнения УЗ – умеренный климат, в соответствии с ГОСТ 15150 "Машины, приборы и другие технические изделия. Исполнения для различных климатических районов. Категории, условия эксплуатации, хранения и транспортирования в части воздействия климатических факторов внешней среды";

3) неотапливаемое помещение – помещение, для которого не выполняются условия по температуре, указанные в определении термина "отапливаемое помещение";

4) планово-высотная съемка кранового пути (рельсов или иных направляющих движение грузовой тележки) – комплекс работ, включающий нивелирование и определение положения в плане каждой из отдельно выбранных точек кранового пути относительно выбранных опорных точек (или линий);

5) нивелирование – определение высотного положения каждой из отдельно выбранных точек рельса (или иных направляющих движение) относительно выбранных опорных точек или линии горизонта;

6) рихтовка – комплекс операций по изменению положения рельсов, квадрата или монорельса в целях достижения ими заданного проектного положения.

Глава 2. Организация проведения обследования

4. Грузоподъемные машины, отработавшие нормативный срок службы, подвергаются обследованию на предмет продления срока службы организациями, аттестованными на право проведения экспертизы в области промышленной безопасности, в соответствии со статьей 72 Закона Республики Казахстан "О гражданской защите", и независимыми от организации-владельца обследуемой грузоподъемной машины.

Сноска. Пункт 4 - в редакции приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК от 14.07.2023 № 382 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Обследования грузоподъемных кранов мостового типа подразделяется на три типа:

первичное;

повторное;

внеочередное.

Внеочередное обследование выполняется вне зависимости от срока эксплуатации крана.

6. Первичное обследование кранов, установленных в отапливаемых помещениях, проводится по истечении нормативного срока службы, исчисляемого с момента изготовления крана.

Для кранов, установленных на открытом воздухе или в неотапливаемых помещениях, а также для кранов, которые не соответствуют требованиям ГОСТ 27584-88 "Краны мостовые и козловые электрические. Общие технические условия" (далее – ГОСТ 27584-88), за нормативные принимают сроки проведения первичного обследования, приведенные в приложении 1 к настоящей Инструкции (далее – Сроки проведения первичных и повторных обследований кранов мостового типа).

Сроки до проведения повторных обследований назначают на основании данных о фактической группе классификации (режима) крана по ISO 4301-5:1991 "Краны. Классификация. Часть 5. Мостовые козловые краны", определяемых по наработке крана с момента начала его эксплуатации на момент проведения обследования и согласно Срокам проведения первичных и повторных обследований кранов мостового типа.

При выявлении превышения фактической группы классификации над паспортной производится проверка металлической конструкции крана на сопротивление усталости согласно приложению 2 к настоящей инструкции (далее – Проверка металлической конструкции крана на сопротивление усталости).

7. По истечении срока после четвертого повторного обследования по рекомендации организации, проводившей обследование, кран может быть подвергнут капитально-восстановительному ремонту, оценке остаточного ресурса или списанию.

8. Краны, эксплуатируемые в агрессивных средах (пропарочные камеры, травильные отделения, зольные цехи кожевенных заводов), в зоне, согласно справке "О характере работы крана" приложение 3 к настоящей Инструкции, при наличии источника агрессивной среды по классификации ГОСТ 31384-2017 "Защита бетонных и железобетонных конструкций от коррозии. Общие технические требования" вне зависимости от группы классификации (режима) проходят первичное обследование через 12 лет и повторные не более чем через 2 года, с даты последнего его обследования.

При наличии в зоне работы крана источников агрессивной среды, воздействующих на металлические конструкции, соответствующих приложению 4 к настоящей Инструкции не зависимо от значений, указанных в справке, предоставленной владельцем, организация проводящая обследование принимает решение о сокращении срока проведения повторного обследования.

9. Обследование состояния крановых путей выполняется, согласно Инструкции по проведению обследования технического состояния башенных кранов с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации, разработанной в соответствии с подпунктом 14-16) статьи 12-2 Закона (далее – Инструкция по обследованию технического состояния башенных кранов).

10. Краны подвергают внеочередному обследованию в следующих случаях:

если в процессе эксплуатации наблюдается повторное появление трещин в несущих металлоконструкциях;

при появлении отрицательного прогиба пролетных балок мостовых кранов свыше 0,0022 величины пролета;

если при испытании грузом 1,25 Qном установлено возникновение остаточной деформации;

при наличии деформаций металлоконструкции, возникших в результате столкновений, пожара;

если краны подлежат перемонтажу или реконструкции;

по заявке владельца крана;

по требованию государственного органа, осуществляющего государственный надзор в области промышленной безопасности, в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

Глава 3. Организация обследования

11. При организации проведения обследования руководствоваться главой 3 к Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы.

12. При выборе методов измерения и испытания, средств измерения испытательных нагрузок, расстояний, времени для проведения обследования крана руководствоваться примечанием пункта 16 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы.

13. Все виды неразрушающего контроля, измерения, определение механических свойств, исследование микроструктуры металла, расчеты на прочность и проведение испытаний во время проведения обследования грузоподъемных кранов осуществляются в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан "Об обеспечении единства измерений", эксплуатационной документации и соответствующих документов заводов изготовителей.

Глава 4. Основные работы при обследовании

14. Обследование грузоподъемных кранов мостового типа включает перечень работ, изложенный в главе 4 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы.

15. Ознакомление с документацией:

1) в процессе ознакомления с документацией специалисты, проводящие обследование, знакомятся с имеющейся эксплуатационной документацией, чертежами и расчетами, выполненными при ремонте или реконструкции крана (если ремонты или реконструкции проводились), сертификатами на использованные марки сталей, а также со справкой о характере работ, выполняемых краном, материалами последнего полного технического освидетельствования и предписаниями контролирующих государственных органов органа в сфере гражданской защиты.

Специалисты организации, проводящие обследование одновременно знакомится с документацией на крановые пути, по которым передвигается кран, предусмотренной Инструкцией по обследованию технического состояния башенных кранов;

2) в процессе изучения документации организация, проводящая обследования составляет рабочую карту обследования. Принципы составления рабочей карты обследования изложены в пункте 18 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы.

16. Проверка состояния металлических конструкций включает:

1) перед обследованием металлические конструкции, особенно в местах их возможного повреждения, очищаются от грязи, снега, избытка влаги и смазки;

2) наличие условий для проведения безопасного осмотра металлоконструкций, согласно пункту 20 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы, обеспечивает владелец крана;

3) обследование металлических конструкций в общем случае включает следующие этапы:

внешний осмотр несущих элементов металлических конструкций;

проверку элементов металлических конструкций одним (или несколькими) из видов неразрушающего контроля;

проверку качества соединений элементов металлических конструкций (сварных, болтовых, шарнирных);

измерение остаточных деформаций балок, ферм и отдельных поврежденных элементов;

оценку степени коррозии элементов металлических конструкций;

выполнение проверочного расчета на сопротивление усталости в случаях, предусмотренных при Проверке металлической конструкции крана на сопротивление усталости;

4) внешний осмотр проводится с применением простейших оптических средств и переносных источников света, при этом необходимо проверить следующие места возможного появления повреждений:

участки резкого изменения сечений;

места, подвергшиеся повреждениям или ударам во время монтажа и перевозки;

места, где при работе возникают значительные напряжения, коррозия или износ;

места, характерные для конструкций кранов данного типа, где наиболее вероятно могут возникнуть трещины, указанные в приложении 5, 6 и 7 к настоящей Инструкции;

места возможного скопления влаги;

5) при проведении внешнего осмотра необходимо осмотреть места на наличие следующих дефектов:

трещин в основном металле, сварных швах и околошовной зоне, косвенными признаками наличия которых являются шелушение и растрескивание краски, местная коррозия, подтеки ржавчины;

механических повреждений;

расслоения основного металла (например, на торцевых поверхностях свесов поясов коробчатых металлоконструкций);

некачественного исполнения ремонтных сварных соединений;

люфтов шарниров, ослабления болтовых и заклепочных соединений;

возникших очагов коррозии;

6) при обнаружении признака наличия трещин, а также для определения фактических границ распространения выявленной трещины, в металлической конструкции или сварном шве подозрительные места подвергается проверке одним из видов неразрушающего контроля;

7) неразрушающему контролю также подвергаются элементы металлоконструкции крана, представленные в приложении 8 к настоящей Инструкции;

8) при обнаружении механических повреждений металлических конструкций (вмятин, изгибов, разрывов) замеряются их размеры (длина, ширина, высота или глубина). Затем размеры повреждения сравнивают с предельными размерами подобного дефекта, приведенного в приложениях 9 и 10 к настоящей Инструкции. В случае превышения нормативных размеров повреждение фиксируют в ведомости дефектов;

9) степень коррозионного износа определяется с помощью измерительных инструментов или средствами неразрушающего контроля. Величину допустимой степени коррозии, а также оценку степени ее влияния учитывают в соответствии с приложением 11 к настоящей Инструкции;

10) контроль состояния заклепочных и болтовых соединений осуществляется визуально и обстукиванием молотком. Ослабление заклепки (болта) определяется по более глухому звуку удара и по характеру отскока молотка. Проверку ослабления заклепки можно выполнять двумя молотками: одним выполняют удар по внешней головке, а другой держат прижатым к противоположной головке заклепки. Если заклепка ослаблена, то при ударе первым молотком по головке происходит резкий отскок второго молотка.

У всех болтовых соединений при визуальном контроле необходимо установить соответствие проектного количества болтов в соединении, а также явные дефекты (трещины, смятия, отрыв головки). Для проверки фактического состояния один из наиболее подвергнутых коррозии болтов или иной подозрительный болт подвергают контрольному развинчиванию-завинчиванию и проверке на наличие признаков среза, смятия, при этом обеспечивается разгрузка всего болтового соединения. При обнаружении дефекта в ведомость дефектов включается условия по 50 % ревизии данного болтового соединения при очередном планово-предупредительном ремонте с обязательным отвинчиванием гаек и последующим их завинчиванием динамометрическим ключом.

Проверка качества соединения на высокопрочных болтах включает оценку комплектности шайб и гаек, а также отсутствия зазоров между шайбами и гайками. В сомнительных случаях проверку целостности болта выполняют с помощью ультразвукового толщиномера. Контроль качества затяжки высокопрочных болтов при выполнении работ по обследованию не производится.

При сильной коррозии болтового (заклепочного) соединения или при обнаружении во время обследования лопнувшего болта (заклепки), не менее 50 % количества оставшихся болтов (заклепок) в данном соединении подвергают ультразвуковой дефектоскопии (определению действительной длины болта с помощью ультразвукового толщиномера);

11) контроль соединительных элементов металлической конструкции (осей, пальцев) начинается с проверки комплектности (и исправности) фиксирующих и стопорных элементов (болтов, гаек с контргайками, ригельных планок). В случае обнаружения повреждений фиксирующие элементы разбираются, измеряется величина износа с внесением ее в ведомость дефектов. В ведомости дефектов также указывается и причина, которая привела к повреждению (например, воздействие на палец осевого усилия или крутящего момента).

12) измерение остаточных деформаций балок выполняют в соответствии со схемой проведения замеров высотного положения пролетных балок главных и вспомогательных мостов крана, и планово-высотной съемки рельсового пути грузовой тележки, согласно приложению 12, и в соответствии со схемой проведения замеров скручивания пролетных балок крана, согласно приложению 13 к настоящей Инструкции;

13) при оценке возможности продолжения эксплуатации металлической конструкции учитывается:

наличие местных механических повреждений элементов конструкции (в том числе местных остаточных деформаций, разрывов, трещин и других дефектов, а также механического износа);

остаточные деформации узлов металлической конструкции, остаточный прогиб пролетных балок, скручивание балок и пространственных ферм, искажение формы моста в плане, превосходящие величины предельно допустимых остаточных деформаций металлоконструкций, приведенные в приложении 14 к настоящей Инструкции;

выявленные технологические дефекты металла (расслоение, плены, закаты);

дефекты, явившиеся следствием нарушений технологического процесса при изготовлении и ремонте металлоконструкции (подрезы и чрезмерная пористость сварных швов, наличие кратеров на основном металле, отклонения в размерах швов);

неисправность заклепочных, болтовых и пальцевых соединений (ослабление заклепок, отсутствие проектного количества заклепок и болтов, чрезмерные радиальные зазоры в соединениях), особенно тех, которые воспринимают знакопеременные усилия и моменты;

исчерпание ресурса конструкции (или элемента конструкции) по критерию усталости;

14) по степени тяжести последствий, которые могут наступить вследствие наличия дефектов и повреждений, а также по степени вероятности возникновения таких последствий и (или) по степени возможности (невозможности) их устранения различают дефекты и повреждения при наличии которых:

продолжение эксплуатации возможно до очередного обследования без каких-либо дополнительных условий;

продолжение эксплуатации возможно на меньший срок, назначаемый в подобном случае, в соответствии с настоящей Инструкции;

продолжение эксплуатации возможно до очередного обследования с изменением характеристики (характеристик) крана (группы классификации (режима), грузоподъемности, скоростей рабочих движений);

продолжение эксплуатации связано с необходимостью проведения ремонта и находится в зависимости от его результатов;

продолжение эксплуатации элемента металлоконструкции или всей металлоконструкции невозможно;

15) возможность продолжения эксплуатации крана с измененными характеристиками, указанными в подпункте 14) настоящего пункта, во всех случаях обосновывается соответствующими расчетами, после чего принятое решение доводится до сведения владельца крана;

16) возможность и условия продолжения эксплуатации элементов металлоконструкции с дефектами и повреждениями, не учтенными в требованиях настоящей Инструкции, определяет организация, проводящая обследование крана;

17) при выполнении обследования металлических конструкций и анализе его результатов с наиболее возможной степенью достоверности (в том числе с использованием при необходимости расчетов и выполнения оценки степени изменения свойств металла) выявляется причина возникновения дефекта. При вынесении решения о продолжении эксплуатации крана с измененными характеристиками причина ограничений обязательно отражается в ведомости дефектов;

18) условия продолжения эксплуатации дефектных элементов металлических конструкций на срок до выполнения ремонта (при условии необходимых ограничений и регламентированного контроля за состоянием элемента) определяет организация, проводящая обследование.

17. Проверка состояния механизмов, канатно-блочной системы и других узлов:

1) работы по проверке состояния механизмов, канатно-блочной системы и других узлов выполняются согласно главе 7 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы и включают следующее:

внешний осмотр в целях анализа общего состояния и работоспособности;

проведение необходимых проверок, в том числе измерений;

2) параметры элементов сборочных единиц крана, подвергаемые контролю при проведении работ по обследованию кранов мостового типа, виды контроля, необходимые средства измерения для выполнения контроля, а также браковочные дефекты, при которых дальнейшая эксплуатация элемента не допускается, приведены в приложении 15 к настоящей Инструкции (далее – Параметры элементов сборочных единиц крана, подвергаемые контролю при проведении работ по обследованию кранов мостового типа);

3) необходимость разборки механизма при осмотре определяет комиссия, проводящая обследование. Безусловной разборке подлежат механизмы, при работе которых наблюдаются посторонний шум, вибрация, излишнее выделение тепла;

4) повреждения, близкие к предельным, выявленные в результате внешнего осмотра, замеряются.

18. Проверка состояния электрооборудования выполняется согласно указаниям главы 8 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы.

При проведении проверки производится:

внешний осмотр электрооборудования и проведение необходимых для анализа работоспособности испытаний и измерений (проверок);

оценка соответствия установленного электрооборудования эксплуатационной документации;

контрольная проверка работоспособности электрооборудования. Перечень работ, выполняемых при обследовании электрооборудования, зависит от конкретного типа крана и установленной на нем системы электрооборудования (постоянного или переменного тока, с силовыми или магнитными контроллерами, с использованием короткозамкнутых электродвигателей или электродвигателей с фазным ротором).

Параметры элементов электрооборудования крана, подвергаемые контролю при проведении работ по обследованию кранов мостового типа, виды контроля, необходимые средства для выполнения контроля, а также браковочные дефекты, при которых дальнейшая эксплуатация элемента не допускается, приведены в пунктах 13 - 22 Параметров элементов сборочных единиц крана, подвергаемых контролю при проведении работ по обследованию кранов мостового типа.

Оценка состояния сопротивления изоляции и сопротивления заземления крана выполняется на основании соответствующих протоколов измерений, предоставляемых владельцем крана.

19. Проверка состояния ограничителей и указателей выполняется в соответствии с указаниями главы 9 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы, и включает следующие работы:

внешний осмотр ограничителей и указателей;

контрольную проверку их работоспособности.

Ограничители грузоподъемности, установленные на кранах мостового типа, проверяются на соответствие требованиям ГОСТ 32575.5-2013 "Краны грузоподъемные. Ограничители и указатели. Часть 5. Краны мостовые и козловые".

Краны, не оборудованные ограничителями грузоподъемности, но по технологии выполняемых работ, относящиеся к категории, подлежащей обязательному оснащению ограничителями грузоподъемности, отмечаются соответствующей записью в ведомости дефектов.

У кранов, установленных на открытом воздухе, выполняют осмотр и оценку работоспособности противоугонных захватов, предотвращающих непреднамеренное перемещение крана ветром. При этом проверяют комплектность, исправность и работоспособность приводных устройств захватов, на износ поверхностей губок захватов, а также оценивают надежность сцепления их с головкой рельса в рабочем состоянии.

Проверка работоспособности концевых выключателей и блокировок выполняется согласно пунктам 13 и 22, указанных в Параметрах элементов сборочных единиц крана, подвергаемых контролю при проведении работ по обследованию кранов мостового типа.

20. Проверка состояния крановых путей и рельсовых путей грузовой тележки производится:

1) комплексное обследование в соответствии с главой 10 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы, и с Инструкцией по обследованию технического состояния башенных кранов;

2) внешний осмотр состояния элементов крановых путей с оценкой их фактического состояния, включающий:

выявление участков рельсов с наличием предельного износа;

выявление трещин, вмятин, сколов и других дефектов рельсов;

оценку целостности и комплектности элементов крепления рельсов;

оценку соответствия по высоте тупиковых упоров и буферов крана и тележки;

оценку состояния и работоспособности тупиковых упоров и отключающих линеек; проверку наличия в них трещин, механических повреждений и других дефектов;

оценку соответствия проекту и целостность заземления крановых путей;

3) проверка состояния рельсов и/или монорельса (направляющих) грузовой тележки. При неудовлетворительной работе механизма передвижения тележки может быть выполнена планово-высотная съемка рельсов и (или) монорельса грузовой тележки, при этом в качестве нормативных отклонений используются величины, превышающие не более чем на 15 % указанные для аналогичных параметров в ГОСТ 27584-88.

Планово-высотную съемку рельсов и (или) монорельса грузовой тележки выполняют только при обнаружении значительных (более 10 мм) смещений рельсов в горизонтальном направлении или несоосности в стыках (более 3 мм по горизонтали и вертикали), а также при обнаружении дефектов, мешающих нормальному перемещению грузовой тележки (шум, скрежет, повышенная вибрация, наличие значительного износа колес);

4) оценка фактического состояния и безопасного функционирования крановых путей включающая рассмотрение результатов предыдущей планово-высотной съемки, выполненной при проведении технического освидетельствования или комплексного обследования согласно Правил обеспечения промышленной безопасности при эксплуатации грузоподъемных механизмов, утвержденных приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 359 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10332) (далее – Правила). При невыполнении владельцем мероприятий по рихтовке организация, проводящая обследование, указывает это в ведомости дефектов;

5) Выявленные в процессе внешнего осмотра участки изношенных рельсов подвергают необходимым измерениям, которые проводят по схеме проведения замеров износа головки рельса, согласно приложению 16 к настоящей Инструкции. Полученные результаты сравнивают с предельными, приведенными в приложении 12 Правил, и при превышении заносят в ведомость дефектов. Аналогично в ведомость дефектов заносят и другие дефекты, обнаруженные в результате внешнего осмотра.

21. Проверка химического состава и механических свойств металла несущих элементов металлических конструкций выполняется в случаях, оговоренных в главе 11 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы, а также по заявке владельца крана, температурный режим эксплуатации которого не соответствует режиму эксплуатации, установленному ГОСТ 15150-69 "Машины, приборы и другие технические изделия. Исполнения для различных климатических районов. Категории, условия эксплуатации, хранения и транспортирования в части воздействия климатических факторов внешней среды".

Порядок отбора проб для определения химического состава и механических свойств металла несущих элементов металлических конструкций изложен в приложении 17 к настоящей Инструкции.

Порядок отбора проб для определения химического состава и механических свойств металла несущих элементов металлических конструкций кранов, установленных в зоне ХЛ – холодный климат, осуществляется по ГОСТ 15150-69 "Машины, приборы и другие технические изделия. Исполнения для различных климатических районов. Категории, условия эксплуатации, хранения и транспортирования в части воздействия климатических факторов внешней среды".

22. Составление ведомости дефектов:

дефекты, выявленные при обследовании крана и рельсовых путей, заносят в ведомость дефектов, составленную согласно главе 12 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы.

23. Проведение статических и динамических испытаний:

1) статические и динамические испытания выполняются согласно главе 13 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы;

2) при отсутствии в эксплуатационной документации указаний и инструкций по проведению статических и динамических испытаний, испытания проводят согласно приложению 18 к настоящей Инструкции.

24. Оценку остаточного ресурса металлических конструкций кранов выполняют в случаях, оговоренных в главе 14 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы, в том числе:

при выработке краном расчетного ресурса согласно фактической группе классификации (режима) и с учетом расчета, выполненного в соответствии с Проверкой металлической конструкции крана на сопротивление усталости;

при обнаружении трещин в расчетных элементах металлоконструкции (усталостных трещин основных сечений поясных листов и стенок коробчатой пролетной балки и (или) стойки опоры, в том числе в тех элементах, которые ранее подвергались ремонту, а также более чем двух усталостных трещин, находящихся хотя бы на одном из поясов решетчатой фермы), для принятия решения согласно пункту 16 настоящей Инструкции;

в соответствии с дополнительными рекомендациями завода-изготовителя (при наличии);

по заявке владельца, для оценки предполагаемого срока замены (списания) крана.

Оценку остаточного ресурса выполняют в соответствии с настоящей Инструкцией, а также с учетом главы 14 Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы и ГОСТ 33272-2015 "Безопасность машин и оборудования. Порядок установления и продления назначенных ресурса, срока службы и срока хранения. Основные положения".

Для кранов необходимость оценки остаточного ресурса по состоянию металлоконструкции проводится по балльной системе. При этом каждый дефект в расчетных элементах металлоконструкции (в основных сечениях поясных листов и стенок коробчатой пролетной балки и (или) стойки опоры, а также на одном из поясов решетчатой фермы и в тех элементах, которые ранее подвергались ремонту металлоконструкции) оценивается в баллах, согласно приложению 19 к настоящей Инструкции.

Решение о необходимости оценки остаточного ресурса и условиях дальнейшей эксплуатации крана по состоянию металлоконструкции принимает организация, проводившая обследование с учетом следующих параметров:

при суммарном числе баллов не более 3 остаточный ресурс не оценивается;

при суммарном числе баллов более 3, но менее 5 кран после проведения ремонта (устранения выявленных дефектов) допускается к эксплуатации с паспортной грузоподъемностью в течение срока, на который оценивался его остаточный ресурс;

при суммарном числе баллов от 5 до 10 включительно грузоподъемность крана снижается не менее чем на 25 % и кран переводится в более низкую режимную группу;

при суммарном числе баллов более 10, кран подлежит снятию с эксплуатации и списанию, либо должен быть подвергнут ремонту с заменой дефектного узла.

Владелец крана предоставляет сведения об условиях использования крана на срок последующей эксплуатации до повторного обследования, установленного Сроками проведения первичных и повторных обследований кранов мостового типа. Сведения включают:

данные о загрузке крана;

сведения о структуре типового цикла работы крана;

характеристику среды (степень агрессивного воздействия, температурные и другие условия).

В соответствующих случаях предоставляются также сведения о возможном климатическом воздействии на металлические конструкции и о сейсмичности площадки установки крана.

По результатам оценки металлоконструкций, крановых путей и путей перемещения тележки, результатов испытаний, оценки системы технического обслуживания и ремонта крана на предприятии-владельце крана по результатам оценки работоспособности электрооборудования, ограничителей и указателей организация, проводящая обследование, проводит обобщение и анализ данных о качестве и надежности отдельных узлов и крана в целом, осуществляет прогнозирование технического состояния и предварительно оценивает возможность продления срока службы крана на назначенный период. В случае выявления такой возможности владелец крана разрабатывает план проведения работ, который учитывает, как фактическое состояние конструкции, так и условия эксплуатации крана.

В случаях, предусмотренных при Проверке металлической конструкции крана на сопротивление усталости, выполняют проверку на сопротивление усталости на назначенный период.

Если при проверке на сопротивление усталости назначенный ресурс окажется недостаточным, допускается выполнить расчет циклической трещиностойкости с использованием коэффициентов запаса по долговечности. Эти расчеты ведутся с учетом данных о фактических характеристиках материала наиболее нагруженных элементов.

Несущие элементы металлической конструкции (основные сечения поясных листов и стенок коробчатой пролетной балки и (или) стойки опоры, а также пояса решетчатой фермы), в которых выявлены усталостные повреждения, также проверяются расчетом на трещиностойкость.

Ресурс элементов, напряженное состояние которых не может быть с достаточной степенью достоверности оценено с применением существующих нормативных методик, в случае необходимости допускается оценивать экспертным путем с использованием результатов оценки фактических свойств металла наиболее нагруженных участков элементов.

При оценке величины остаточного ресурса учитывается возможность роста остаточных деформаций (в элементах металлических конструкций, для которых предусмотрены соответствующие ограничения).

Результаты выполненных расчетов по прогнозированию остаточного ресурса оформляются в виде отчета и служат основанием для принятия решения. В состав отчета об остаточном ресурсе крана в необходимых случаях включают указания по проведению ремонта крана, так и по выполнению мероприятий, направленных на ограничение нагружения элементов металлической конструкции крана (оснащение крана ограничителем грузоподъемности, приводами для более плавного регулирования скоростей).

В обоснованных случаях при состоянии кранового пути, близкого к предельному согласно Правилам, это влияние также учитывается в оценке остаточного ресурса.

25. Оформление результатов обследования выполняют по форме акта, соответствующей приложению 1 к Инструкции по обследованию технического состояния грузоподъемных машин, отработавших нормативный срок службы.

Вынесение решения об эффективности системы технического обслуживания, действующей у владельца, выносится с учетом оценки правильности выбранной технологии и качества выполненных ремонтов (реконструкций), на основании анализа справки, указанной в приложении 20 к настоящей Инструкции.

Приложение 1 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Сроки проведения первичных и повторных обследований кранов мостового типа

Группа классификации (режима) крана по ISO 4301-1:2016	Режим по паспорту крана*	Срок до проведения первичного обследования (календарный), лет	Срок до проведения повторного обследования, годы
8К/А8	ВТ	12 (12)**	2 (2)**
6К-7К/А6-А7	Т	16 (12)**	2 (2)**
4К-5К/А4-А5	С	16 (16)**	3 (2)**
2К-ЗК/А2-А3	Л	20 (16)**	3 (2)**
1К/А1	Р (редкое использование)	30 (16)**	3

Примечание:

* для кранов до 1992 года выпуска, которые изготавливались по Правилам Госгортехнадзора СССР: Л – легкий, С – средний, Т – тяжелый, ВТ – весьма тяжелый режим;

для кранов, изготовленных после 1992 года руководствоваться столбцом 1.

** в скобках указаны сроки до проведения первичных и повторных обследований кранов, работающих на открытом воздухе или в не отапливаемых помещениях.

Приложение 2 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Проверка металлической конструкции крана на сопротивление усталости

1. Проверку несущих элементов металлической конструкции крана на сопротивление усталости выполняют в том случае, если группа классификации (режима) крана достигла граничных значений, указанных в таблице 1 настоящего приложения, а также при наличии усталостных повреждений на расчетных элементах металлоконструкции: основных расчетных сечениях главных и концевых балок мостовых кранов, пролетного строения и опор козловых кранов и перегружателей.

Таблица 1

Граничные значения групп классификации (режима), при которых необходима проверка на сопротивление усталости

Группа классификации				Примечание
Режим по паспорту крана*	Режим по ГОСТ 25546-82	Группа классификации по ISO 4301-1:2016	Фактическая расчетная (граничное значение)
Л	1К, 2К	А1,А2	3К/А3	При фактической группе 7К/А7 и выше (при отсутствии усталостных повреждений) срок службы крана может быть продлен на 1 год
С*	ЗК*	АЗ*	5К/А5*	Продлевается на 1 год
C	4К, 5К	А4, А5	7К/А7	Продлевается на 1 год при 8К/А8
T	6К, 7К	А6, А7	8К/А8
ВТ	8К	А8	-	Проверка не требуется

Примечание: * применимо только для тех кранов, на которых в качестве механизма подъема использована электрическая таль, передвигающаяся по монорельсу.

2. Проверке подлежат наиболее нагруженные элементы несущей металлической конструкции крана: пояса листовых пролетных балок, пояса и элементы решетки ферменных балок, верхние участки стоек опор козловых кранов, монтажные соединения поясов пролетных балок.

3. Не подлежат проверке элементы и участки конструкций, для которых характерны разрушения, являющиеся следствием конструктивных и технологических дефектов, а также выявленных из-за существенных нарушений правил эксплуатации крана, например стенки пролетных балок в местах примыкания кронштейнов площадок, надбуксовые узлы концевых балок, узлы примыкания пролетных балок к концевым.

4. При использовании любого из методов расчета сопротивления усталости учитывается:

наличие двухчастотного нагружения, обусловленного колебаниями конструкции вследствие воздействия динамических нагрузок, возникающих при работе механизмов крана;

выявленные коррозионные повреждения элементов металлических конструкций (как уменьшение размеров сечений, так и возникновение дополнительных концентраторов напряжений).

5. При числе циклов действия нагрузки свыше 5 и значениях коэффициента нагружения К ≤ 0,063 учитывается эффект снижения сопротивления металла усталостному разрушению.

6. Если по результатам проведения расчета на сопротивление усталости выявится, что кран выработал ресурс, но при этом во время обследования не выявлено усталостных повреждений расчетных элементов металлоконструкции, организация проводящая обследование принимает одно из следующих решений:

1) ограничить основные характеристики нагружения крана (например, грузоподъемность). При этом вновь назначенные характеристики подтверждаются расчетом;

2) сократить (до одного года) срок до проведения следующего очередного повторного обследования.

7. Расчет элементов стальных конструкций на сопротивление многоцикловой усталости производится с учетом спектра действующих на элемент нагрузок, механических характеристик материала, а также показателей концентрации напряжений.

Расчеты в малоцикловой области (при числе циклов С < 6,3 х 104 за срок службы элемента) выполняют с учетом соответствующих изменений показателей, характеризующих изменение сопротивлению усталости материала в данной области.

При расчете сопротивления усталости учитывают (без коэффициента перегрузки) нагрузки от веса груза и собственного веса конструкции.

10. Проверку на сопротивление усталости производят но формуле:

– наибольшее растягивающее (или cжимающее) напряжение в расчетном сечении элемента;

– коэффициент режима работы элемента;

Rv – расчетное сопротивление усталости, определяемой с учетом временного сопротивления стали, и группы элементов по концентрации напряжений;

– коэффициент, учитывающий вид напряженного состояния и асимметрию действующих напряжений;

– коэффициент условий работы.

Таблица 2

Значение коэффициента режима работы элемента av :

Группа элементов по концентрации напряжений	Группа режима работы элемента
	ЗК	4К	5К	6К	7К	8К
1…2	1,60	1,60	1,50	1,25	1,00	0,90
3…8	2,00	2,00	1,80	1,50	1,20	1,00

Если в технической документации на кран отсутствует указание о группе режимов работы, руководствоваться международным стандартом ISO 4301-5:1991 "Краны. Классификация. Часть 5. Мостовые козловые краны".

Таблица 3

Значение расчетного сопротивления усталости Rv :

Группы элементов, по концентрации напряжений	Временное сопротивление стали разрыву
	до 420	св.420 до 440	св.440 до 520	св.520 до 580	св.580
1	120	128	132	136	145
2	100	106	108	110	116
3	90 (для всех марок сталей)
4	76 (для всех марок сталей)
5	60 (для всех марок сталей)
6	45 (для всех марок сталей)
7	36 (для всех марок сталей)
8	27 (для всех марок сталей)

Значение коэффициента

определяется по таблице 4 в зависимости от вида напряженного состояния и коэффициента асимметрии напряжений р:

min и

max - соответственно наименьшее и наибольшее значение напряжения, возникающее за число циклов нагружения.

При проверке мостовых кранов на усталостную прочность принимать за минимальные напряжения - те, что возникают только от веса самого крана, а максимальное напряжение возникает при захвате крюком максимально допустимого груза, установленного в технической документации на кран, в течение всего нормативного периода работы крана.

Для различных групп элементов конструкций крана, приведенных в таблице 6 соотношение

принимаются отрицательными при сжатии и положительными при растяжении.

Для справочной информации:

Если р = 0, то происходит отнулевой цикл напряжений, когда напряжение изменяется от нуля до максимума. Пульсирующее нагружение в соответствии с отнулевым циклом имеют зубья зубчатых колес при работе в одну сторону, толкатели и шатуны тихоходных механизмов с малой нагрузкой холостого хода, нереверсивные валы.

Если р = -1, то происходит симметричный цикл нагружения, характеризующийся не только изменением самого напряжения, но и его знака (от сжатия до растяжения). Знакопеременный цикл возникает, например, при вращении валов и осей, при реверсивных нагрузках.

Если р = 1, действуют постоянные статические напряжения. Для мостовых кранов практически не применимо, так как кран работает с переменным грузом, находясь при этом в движении.

Во всех остальных случаях циклы нагружения ассиметричные -1< р <+1; (-1; -0,5; 0; +0,5; +1)

Таблица 4

Значение коэффициента

:

Знак напряжения	Пределы изменения коэффициента	Коэффициент gv
Растяжение	-1 ≤ r ≤ 0 0 < р ≤ +0,8 0,8 < р < +1	2,5 / (1,5 - р) 2,0 / (1,2 - р) 1,0 / (1 - р)
Сжатие	-1< р <+1	2 / (1 - р)

таблица 5

Коэффициенты условий работы отдельных конструкций

:

Элементы конструкций	Коэффициент условий работы
Сплошные одностенчатые балки при расчете на общую устойчивость	0,95
Затяжки, тяги и подвески, выполненные из прокатной стали	0,90
Трубчатые и коробчатые элементы решетки и поясов	1,00
Растянутые и сжатые элементы поясов решетчатых конструкций из одиночных уголков	0,90
Растянутые и сжатые элементы, прикрепленные одной полкой (стенкой):
неравнополочный утолок, прикрепленный
меньшей полкой	0,70
большей полкой	0,80
равнополочный уголок	0,75
швеллер, прикрепленный стенкой	0,85
Сжатые элементы решетки составного таврового сечения из уголков при гибкости l ≥ 60	0,90

В случаях, не оговоренных таблицей 5 значения

: принимаются с учетом особенностей работы элемента, но не более

: = 1,0.

таблица 6

Группы элементов и соединений при расчете на усталость

№ п/п	Схема элемента и расположение расчетного сечения a-a	Характеристика элемента	Группа элемента
1		Основной металл с прокатными или обработанными механическим путем кромками. То же, с кромками, обрезанными машинной газовой резкой с кромками, обрезанными газовой резкой	1 2 3
2		Основной металл с обработанными механическим путем кромками, при разной ширине и радиусе перехода 2 r, мм: 200 10	1 4
3		Элемент с отверстиями для болтов или болтами, слабо нагруженными на смятие и срез (20 % допускаемой нагрузки), фрикционные болтовые соединения	2
4		Основной металл во фрикционных соединениях	1
5		Основной металл в болтовом (болты класса точности А) соединении в сечениях по отверстию: а) при парных накладках; б) при односторонних накладках.	4 5
6		Переход и закругление (класс чистоты газовой резки 1 или фрезеровка) при а >720; г>0,56	2
7		Фасонки прямоугольной формы, приваренные встык или в тавр к элементам конструкций без механической обработки перехода от фасонки к элементу	7
8		Фасонки, приваренные встык или в тавр к стенкам и поясам балок, а также к элементам ферм при a ≤ 450	4
9		Фасонки прямоугольной или трапециевидной формы, приваренные к поясам балок внахлестку с обваркой по контуру нахлестки без механической обработки швов	7
10		Стыковой необработанный шов; нагрузка перпендикулярна сварному шву; стыкуемые элементы одинаковой ширины и толщины Поверхность шва механически обработана заподлицо с основным металлом	4 1
11		Стыковой необработанный шов; стыкуемые элементы разной ширины или разной толщины	5
12		Элементы неодинаковой ширины, несимметричный скос 1/4...1/5; симметричный - 1/3, поверхность шва механически обработана заподлицо с основным металлом Механическая обработка отсутствует несимметричный скос 1/3, симметричный ½ несимметричный скос 1/2, при симметричном расположении скос отсутствует	1 3 5 6
13		Основной металл в месте перехода к стыковому шву со снятым механическим способом усилением шва: а) при стыковании элементов одинаковой толщины и ширины б) разной толщины и ширины	2 3
14		Элементы одинаковой ширины и толщины, сваренные встык на прикрепленной на прихватке прокладке без подварки корня	6
15		Сварные стыковые соединения: листового элемента на подкладном листе (нагрузка перпендикулярна сварному шву); труб на подкладном кольце; прокатных профилей в стык	4 4 4
16		Сварные сечения двутаврового, таврового и других типов, сваренные непрерывными продольными швами при действии усилия вдоль оси шва	4
17		Основной металл со вспомогательным элементом, прикрепленным продольными швами, при a: до 450 900	4 7
18		Обрыв поясного листа без механической обработки поперечного (лобового) шва	7
19		Основной металл с поперечным швом; сварной шов двусторонний с плавным переходом к основному металлу Сварной шов односторонний	4 5
20		Элемент с продольным приварным ребром или планкой, приваренной угловым швом l ≤ 100 l > 100	6 7
21		Элемент с продольным приварным ребром, со скосами под углом a = 450	4
22		Основной металл растянутых поясов балок и элементов ферм вблизи диафрагм и ребер, приваренных угловыми швами	5
23		Основной металл в месте перехода к поперечному (лобовому) шву угловому шву	6 5
24		Обрыв поясного шва без механической обработки поперечного (лобового) шва	7
25		Основной металл в соединениях с фланговыми швами (в местах перехода от элемента к концам фланговых швов): а) с двойными фланговыми швами б) с фланговыми и лобовыми швами в) при передаче усилия через основной металл г) щеки анкеров для крепления стальных канатов	8 7 7 8
26		Основной металл трубы растянутого раскоса при отношении толщины к наружному диаметру трубы пояса tm / dm ≥ 1/14 1/20 ≤ tm / dm < 1/14	7 8
27		Основной металл трубы растянутого раскоса при отношении диаметров раскоса и пояса dd / dm = 0,4 ÷ 0,7 и отношении толщины к наружному диаметру трубы пояса: tm / dm > 1/14 1/20 ≤ tm / dm < 1/14 1/35 < tm / dm < 1/20	6 7 8
28		Соединения элементов прерывистыми швами, параллельными направлению усилия	6
29		Угловые соединения с приваркой элементов решетки угловыми швами непосредственно к поясу	7
30		Соединение с промежуточным элементом, приварка угловым швом	8
31		Стержни, связанные приваренными встык или внахлестку соединительными планками	7
32		Внутренние углы отверстий в балках r / d = 0,06 r / d = 0,12 r / d = 0,25	8 5 3

В случае применения сварных соединений повышенного качества, механическая обработка швов которых с классом шероховатости

не ниже допустимых по ГОСТ 2789-73 "Шероховатость поверхности. Параметры и характеристики" направлена вдоль шва, стыковые швы обработаны заподлицо с основным металлом, включая подварку корня шва, полностью отсутствуют подрезы, соединяемые элементы относят к более низкой группе концентрации.

Элементы соединений, выполняемых при монтаже, в случае отсутствия контроля качества физическими методами, относятся к более высокой группе.

При использовании сварочных материалов гарантированного качества, полном проваре стыковых соединений и проверке качества швов физическими методами, расчет самих швов не производят, за исключением отдельных видов, приведенных в таблице 7 настоящего прриложения.

При проверке усталостной прочности при растяжении и сжатии сварных швов принимают такие же расчетные сопротивления, как и для основного материала. При проверке на срез – 0,7 от расчетного сопротивления растяжения или сжатия.

Таблица 7

Группы сварных соединений по степени концентрации напряжений в сварных швах

Схема элемента и расположение шва	Особенности выполнения и нагружения соединений	Обозначение группы
	Соединение швов угловыми швами, расположенными вдоль действия сил	8
	Стыковой необработанный шов, стыковые элементы одинаковой толщины и ширины	2
	Стыковые элементы различной толщины и ширины	7
	Угловые швы элементов, нагрузка перпендикулярна шву	8

Приложение 3 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Справка о характере работы крана

Утверждаю: Главный инженер ____________________________ наименование предприятия "___" ___________ 20 ___ г.

Справка о характере работы крана ______________________________________
	Наименование крана
Грузоподъемностью	____________ т	пролетом	_________________ м,
вылетом консолей	____________ м,
группы классификации (режима)		_____________

1	Фактическое использование крана (где и какой технологический процесс обслуживает кран)
2	Характеристика грузозахватного устройства (тип, масса, т, и/или емкость, м3), для транспортировки какого груза предназначено
3	Максимальная масса перемещаемого груза	тонн
4	Средняя масса перемещаемого груза	тонн
5	Среднее количество груза, транспортируемого краном за год (для кранов, используемых для обслуживания транспортно-складских объектов с известными величинами грузопотоков, в том числе с учетом дополнительных "перевалок")	тонн
6	Количество часов работы крана в сутки	час
7	Количество дней в году, когда работает кран	дней
8	Количество циклов работы крана в сутки	цикл
9	Какой % составляют в общем объеме грузы:
	до 0,25	%
	от 0,25 до 0,5	%
	от 0,5 до 0,75	%
	от 0,75 до	%
10	Температурные условия работы крана:
нижний предел температуры рабочего состояния		°С
верхний предел температуры рабочего состояния		°С
нижний предел температуры нерабочего состояния		°С
верхний предел температуры нерабочего состояния		°С
11	Характеристика среды, в которой работает кран:
	степень агрессивности согласно ГОСТ 31384-2017 "Защита бетонных и железобетонных конструкций от коррозии. Общие технические требования"
	пожароопасность в соответствии с Правилами устройства электроустановок, утвержденным приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 230 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10851)
	взрывоопасность в соответствии с Правилами устройства электроустановок, утвержденным приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 230 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10851)
12	Прочие данные

Справку составил:

___________________________________ (подпись, фамилия, имя, отчество (при его наличии), должность, дата)

Примечания:

1) для кранов, не работающих в определенном технологическом цикле (монтажные краны, краны механических цехов, складов оборудования), сведения, приводимые в пункте 9 справки о характере работ крана, определяют экспертным путем;

2) при возникновении затруднений с составлением справки данная работа (как дополнительная) может быть поручена организации, проводящей обследование.

Приложение 4 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Степень агрессивности воздействия сред на металлические конструкции (справочный материал)

1. Степени агрессивного воздействия сред на металлические конструкции приведены:

атмосферы воздуха – в таблице 1 и таблице 2;

жидких неорганических сред – в таблице 3;

жидких органических сред - в таблице 4.

2. При определении по таблицам 1 и 2 степени агрессивного воздействия среды на части конструкций, находящихся внутри отапливаемых зданий, принимаются характеристики влажностного режима помещений, а для частей конструкций, находящихся внутри неотапливаемых зданий, под навесами и на открытом воздухе, - зоны влажности. Для конструкций отапливаемых зданий с влажным или мокрым режимом помещений степень агрессивного воздействия среды устанавливаются в таких же значениях, как для неотапливаемых зданий для влажной зоны. Загрязнение воздуха, в том числе внутри зданий, солями, пылью или аэрозолями учитывается при их средней годовой концентрации не ниже 0,3 мг/(м2·сут).

Таблица 1

Влажностный режим помещений Зона влажности	Группы газов по таблице 5	Степень агрессивного воздействия среды на металлические конструкции
		внутри отапливаемых зданий	внутри неотапливаемых зданий или под навесом	на открытом воздухе
1	2	3	4	5
Сухой	А	Неагрессивная	Неагрессивная	Слабоагрессивная
	В	Неагрессивная	Слабоагрессивная	Слабоагрессивная
Сухая	С	Слабоагрессивная	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная
	D	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная	Сильноагрессивная
Нормальный	А	Неагрессивная	Слабоагрессивная	Слабоагрессивная
	В	Слабоагрессивная	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная
Нормальная	С	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная
	D	Среднеагрессивная	Сильноагрессивная	Сильноагрессивная
Влажный или мокрый Влажная	А	Слабоагрессивная	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная
	В	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная
	С	Среднеагрессивная	Сильноагрессивная	Сильноагрессивная
	D	Среднеагрессивная	Сильноагрессивная	Сильноагрессивная

Примечание: при оценке степени агрессивного воздействия среды не учитывается влияние углекислого газа.

Таблица 2

Влажностный режим Зона влажности	Характеристика солей, аэрозолей и пыли	Степень агрессивного воздействия среды на металлические конструкции
		Внутри отапливаемых зданий	Внутри неотапливаемых зданий или под навесами	на открытом воздухе
1	2	3	4	5
Сухой	Малорастворимые Хорошо растворимые, малогигроскопичные Хорошо растворимые, гигроскопичные	Неагрессивная	Неагрессивная	Слабоагрессивная
		Неагрессивная	Слабоагрессивная	Слабоагрессивная
Сухая
		Слабоагрессивная	Слабоагрессивная	Среднеагрессивная
Нормальный Нормальная	Малорастворимые	Неагрессивная	Слабоагрессивная	Слабоагрессивная
	Хорошо растворимые малогигроскопичные	Слабоагрессивная	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная
	Хорошо растворимые, гигроскопичные	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная
Влажный или мокрый Влажная	Малорастворимые	Неагрессивная	Слабоагрессивная	Слабоагрессивная
	Хорошо растворимые, малогигроскопичные	Слабоагрессивная	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная
	Хорошо растворимые, гигроскопичные	Среднеагрессивная	Среднеагрессивная	Сильноагрессивная

Примечание: для частей ограждающих конструкций, находящихся внутри зданий, степень агрессивного воздействия среды учитывается как для помещений с влажным или мокрым режимом.

Таблица 3

Неорганические жидкие среды	Водородный показатель рН	Суммарная концентрация сульфатов и хлоридов, г/л	Степень агрессивного воздействия сред на металлические конструкции при свободном доступе кислорода в интервале температур от 0 до 50 0С и скорости движения до 1 м/с
Пресные природные воды	Свыше 3 до 11	До 5	Среднеагрессивная
	То же	Св.5	Сильноагрессивная
	До 3		Сильноагрессивная
Морская вода	Свыше 6 до 8,5	Св. 20 до 50	Среднеагрессивная
Производственные оборотные и сточные воды 6ез очистки	Свыше 3 до 11	До 5	Среднеагрессивная
		Свыше 5	Сильноагрессивная
Сточные жидкости животноводческих зданий	Свыше 3	До 5	Среднеагрессивная
Растворы неорганических кислот	Свыше 5 до 9		Сильноагрессивная
Растворы щелочей	Свыше 11		Сильноагрессивная
Растворы солей концентрацией свыше 50 г/л	Свыше 3 до 11		Сильноагрессивная

Примечания:

1) при насыщении воды хлором или сероводородом принимается степень агрессивного воздействия среды на одну ступень выше;

2) при удалении кислорода из воды и растворов солей (деаэрация) принимается степень агрессивного воздействия среды на одну ступень ниже.

Таблица 4

Органические жидкие среды	Степень агрессивного воздействия среды на металлические конструкции
Масла (минеральные, растительные, животные)	Неагрессивная
Нефть и нефтепродукты	Слабоагрессивная
Растворители (бензол, ацетон)	Сильноагрессивная
Растворы органических кислот	Сильноагрессивная

Таблица 5

Группы агрессивных газов в зависимости от их вида и концентрации

Наименование	Концентрация, мг/м3 для групп газов
	А	В	С	D
Углекислый газ	До 2000	Свыше 2000	-	-
Аммиак	До 0,2	Свыше 0,2 до 20	Свыше20	-
Сернистый ангидрид	До 0,5	Свыше 0,5 до 10	Свыше 10	Свыше 200
			до 200	до 1000
Фтористый водород	До 0,05	Свыше 0,05 до 5	Свыше 5 до 10	Свыше10
				до 100
Сероводород	До 0,01	Свыше 0,01 до 5	Свыше 5 до 100	Свыше 100
Оксиды азота (растворяющиеся в воде с образованием растворов кислот)	До 0,1	Свыше 0,1 до 5	Со. 5 до 25	Свыше25
				до 100
Хлор	До 0,1	Свыше 0,1 до 1	Свыше 1 до 5	Свыше 5 до 10
Хлористый водород	До 0,05	Свыше 0,05 до 5	Свыше 5 до 10	Свыше 10
				до 100

Примечание: при наличии в среде нескольких газов принимается более агрессивная (от А к D) группа, которой соответствует концентрация одного или более газов.

Таблица 6

Характеристика твердых сред (солей, аэрозолей и пыли)

Растворимость твердых сред в воде и их гигроскопичность	Наиболее распространенные соли, аэрозоли, пыли
Малорастворимые	Силикаты, фосфаты (вторичные и третичные) и карбонаты магния, кальция, бария, свинца; сульфаты бария, свинца; оксиды и гидроксиды железа, хрома, алюминия, кремния
Хорошо растворимые, малогигроскопичные	Хлориды и сульфаты натрия, калия, аммония; нитраты калия, бария, свинца, магния; карбонаты щелочных металлов
Хорошо растворимые, гигроскопичные	Хлориды кальция, магния, алюминия, цинка, железа; сульфаты магния, марганца, цинка, железа; нитраты и нитриты натрия, калия, аммония; все первичные фосфаты; вторичный фосфат натрия; оксиды и гидроксиды натрия, кадия

Примечание: к малорастворимым относятся соли с растворимостью менее 2 г/л, к хорошо растворимым – свыше 2 г/л. К малогигроскопичным относятся соли, имеющие равновесную относительную влажность при температуре 20°С 60 % и более, а к гигроскопичным – менее 60 %.

Приложение 5 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей/ эксплуатации

Некоторые места возникновений дефектов в металлоконструкциях кранов мостового типа

Место вероятного расположения дефекта, вид дефекта	Места, подвергаемые внешнему осмотру при проведении обследования металлоконструкции (показаны стрелками)
Места крепления буксовых узлов концевых балок мостовых кранов, трещины в сварных швах и основном металле
Узел примыкания главной балки к концевой мостовых кранов, трещины в сварных швах и основном металле
Зона примыкания кронштейнов проходной галереи к стенке главной балки мостовых кранов, трещины в сварных швах и основном металле
Зона соединения элементов пояса фермы, трещины в сварных швах и основном металле

Приложение 6 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Схема расположения участков сварных соединений, которые подвергают неразрушающему контролю при обследовании металлоконструкций мостовых кранов

1 - места приварки косынок, соединяющие пролетные и концевые балки;

2 - стыковые, угловые швы пролетных и концевых балок;

3 - швы приварки компенсаторов.

Приложение 7 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Элементы металлоконструкций некоторых типов козловых кранов, подвергаемые проверке при проведении работ по обследованию

Рисунок 1. Узел крепления опоры к ходовой тележке козлового крана КДКК-10

Рисунок 2. Узел крепления опоры к ходовой тележке козлового крана ККС-10

Приложение 8 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Элементы металлоконструкций, подвергаемые неразрушающему контролю при проведении обследований кранов мостового типа

Наименование элемента	Цель выполнения неразрушающего контроля	Способ дефектоскопии	Минимальный объем контроля
Нижние пояса главных балок коробчатого сечения кранов, установленных на открытом воздухе	Определение площади и степени коррозии	Ультразвуковая толщинометрия	Согласно приложению 7 к настоящей Инструкции
Участки сплошной коррозии главных балок коробчатого сечения > 0,5 м2	Определение степени коррозии	Ультразвуковая толщинометрия	Не менее чем в 3 точках, находящихся в обнаруженной зоне коррозии
Листовые балочные конструкции (пояса, стенки) при выявлении расслоения на доступных для осмотра гранях (например, на торцах свесов)	Определение площади расслоенного металла	Ультразвуковая толщинометрия	Не менее чем в 3 точках, отстоящих от зоны расслоения = на 100 мм. При обнаружении продолжения зоны расслоения объем контроля увеличивают
Надбуксовые части концевых балок мостовых кранов	Выявление трещин в основном металле и сварных швах	Вихретоковая, ультразвуковая или цветная дефектоскопия	Согласно Схеме расположения участков сварных соединений, которые подвергают неразрушающему контролю при обследовании металлоконструкций мостовых кранов
Места соединения главных и концевых банок мостовых кранов	Выявление трещин в основном металле и сварных швах	Вихретоковая, ультразвуковая или цветная дефектоскопия	Согласно Схеме расположения участков сварных соединений, которые подвергают неразрушающему контролю при обследовании металлоконструкций мостовых кранов
Места соединения опор с пролетным строением козловых кранов и опор с ходовыми тележками	Выявление трещин в основном металле и сварных швах	Вихретоковая, ультразвуковая или цветная дефектоскопия	Согласно приложению 6 к настоящей Инструкции

Приложение 9 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Определение площади и степени коррозии нижних поясов главных балок кранов, установленных на открытом воздухе

1. Выполнение измерений начинают согласно схеме, приведенной ниже. Результаты изменений заносятся в таблицы 1 и 2.

	Таблица 1
	Нижний пояс главной балки 2
	Точка 1	Точка 2	Точка 3	Точка 4		Точка 5
	Фактическая толщина пояса, мм
	Таблица 2
	Нижний пояс главной балки 2
	Точка 1	Точка 2	Точка 3	Точка 4		Точка 5
	Фактическая толщина пояса, мм
	При толщине пояса согласно паспорту крана ____________________________						мм

2. При получении в одном из любых замеров фактической толщины пояса менее 90 % от первоначальной величины, продолжают делать замеры не менее чем в 4 точках, отстоящих от точки первоначального замера

на 100 мм. Аналогичные замеры продолжают до тех пор, пока не будет обнаружена фактическая граница зоны нижнего пояса, пораженного коррозией.

3. По результатам проведенных замеров вычерчивают схему произвольной формы, с указанием размеров распространения и степени поражения зоны нижнего пояса, пораженного коррозией, которую прикладывают к ведомости дефектов.

4. Аналогично выполняют измерения для вспомогательных мостов, рам тележек и концевых банок, кранов.

Приложение 10 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Предельные величины местных остаточных деформаций металлоконструкций

В таблице 1 установлены две граничные величины остаточной деформации: нижняя (в числителе), при которой возможно продление срока службы несущих элементов металлоконструкции до следующего обследования без дальнейших расчетных обоснований, и верхняя (в знаменателе), которая не может быть превзойдена вне зависимости от результатов расчета и является запрещением дальнейшей эксплуатации (без проведения ремонта).

Возможность продления срока эксплуатации металлоконструкции, элементы которой имеют остаточные деформации, находящиеся в диапазоне между верхней и нижней граничными величинами, подтверждается расчетом на прочность, а в необходимых случаях - на устойчивость и усталостную прочность. При этом учитывается уменьшение размеров элементов вследствие коррозии согласно приложению 9 к настоящей Инструкции.

Расчеты выполняются с использованием фактических характеристик материала.

Таблица 1

Исходное напряженное состояние элемента	Тип сечения	Графическое представление деформации	Исходное напряженное состояние элемента
			Сжатие	Растяжение	Теоретически не нагружен (поддерживающий элемент)
1	2	3	4	5	6
Изогнутость (погибь) стержня фермы - fр или fп	Все типы		1/500 1/200, но не более 0,25nп или 0,25nр	1/250 1/100, но не более 0,5nп или 0,5nр	1/200 1/50, но не более 0,75nп или 0,75nр
"Местные вмятины D/f (D-диаметр трубы)	Труба		50 15	20 10	20 7,5
Местные вмятины f (t- толщина полки)	Полка уголка, швеллера, двутавра		1,5 t 5t	3t 6t	5t 7.5t
Местные вмятины f (t- толщина полки)	Свес пояса		1,5 t 5t	3t 6t	Нет
Отклонение от плоскостности (вогнутость или выпуклость листа балки) - / Измеряется на участке между главными (большими) диафрагмами, но на длине < 2000 мм	Пояс коробчатой балки				Нет
Отклонение от плоскостности (вогнутость или выпуклость листа балки) f. Измеряется на участке между главными (большими) диафрагмами			1,5 tc при h < 80 tc _____________________ 2,0 tc при h ≥ 80 tc 5tc		Нет

Примечание: в случае затруднений в оценке исходного напряженного состояния элемента выбирается наиболее "жесткий" допуск из строки, соответствующей данному виду элемента и характеру остаточной деформации.

Приложение 11 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Оценка влияния коррозии несущих элементов металлических конструкций

1. Уменьшение площади сечения элемента вследствие коррозии допускается не более 10 % по отношению к номинальной величине площади сечения, указанной в сортаменте соответствующего профиля. При этом никаких дополнительных расчетов не требуется и срок, назначаемый до следующего очередного обследования, принимается в соответствии с пунктом 6 настоящей Инструкции.

2. При уменьшении площади сечения в результате коррозии более 10 % прочность элементов металлоконструкции проверяется расчетом.

3. В случае уменьшения площади сечения элемента на 15 % и более в расчете учитываются фактические изменения моментов инерции и сопротивления сечения.

4. Для элементов металлоконструкций, работающих в условиях агрессивной среды, имеющих исходную (или в результате коррозии) толщину 5 мм и менее, а также в случаях, когда относительное уменьшение площади сечения любого иного расчетного элемента превышает 25 %, дополнительно учитывается снижение расчетного сопротивления материала, умножая его на коэффициент степени агрессивного воздействия среды

принимаемый по таблице 1 настоящего приложения.

Таблица 1

Степень агрессивного воздействия среды по ГОСТ 31384-2017 "Защита бетонных и железобетонных конструкций от коррозии. Общие технические требования"
Слабоагрессивная	0,95
Среднеагрессивная	0,90
Сильноагрессивная	0,85

5. При расчете сопротивления усталости, группу элементов по степени концентрации устанавливают в зависимости от вида и степени коррозионного повреждения элемента, согласно таблице 2 настоящего приложения.

Таблица 2

Вид и степень повреждения	Группа элемента
Равномерный слой коррозии не менее 0,5 мм	2
Язвенная коррозия с глубиной дефекта, мм:
до 0,5 включительно	2
св. 0,5 до 0,8 включительно	3
св. 0,8 до 1,2 включительно	4
св. 1,2	5

Примечание: наличие коррозии не изменяет группы концентрации, к которой был отнесен элемент металлоконструкции первоначально по конструктивному признаку.

Приложение 12 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Схема проведения замеров высотного положения пролетных балок главных и вспомогательных мостов крана и планово-высотной съемки рельсового пути грузовой тележки

Вывод:

максимальные вертикальные остаточные прогибы балки № 1 _____ мм

и балки № 2 _____ мм;

максимальное отклонение от прямолинейности 1 - го рельса _____ мм

и 2-го рельса _____ мм;

максимальное уширение / сужение колеи рельсового пути

тележки _____/ _____ мм.

Замеры выполнил ___________ (Фамилия, имя, отчество (при его наличии))
подпись

Приложение 13 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Схема проведения замеров скручивания пролетных балок крана

Наименование измеряемого или расчетного параметра	№ сечения вдоль пролета
	1	2	3	4	5
Размер A1
Размер
Размер A2
Размер

Величина максимального скручивания пролетной балки № 1:

Величина максимального скручивания пролетной балки № 2:

Замеры выполнил __________ (Фамилия, имя, отчество (при его наличии))
Подпись

Приложение 14 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Величины предельно допустимых остаточных деформаций металлоконструкций

Вид остаточной деформации	Графическое представление деформации	Предельно допустимая величина остаточной деформации
Отрицательный остаточный прогиб каждой из главных балок (тележка без груза у тупикового упора или над опорой козлового крана)		а) f1 ≤ 0,0022Lк эксплуатация крана допускается до следующего очередного обследования; б) 0,0022Lк< f1 ≤ 0,0035Lк эксплуатация крана допускается на срок не более 1 года или до достижения металлоконструкцией прогиба предельной величины, при условии выполнения контрольных замеров f1 не реже 1 раза в 4 мес.; в) f2 ≤ 0,0035Lконсоли эксплуатация крана должна быть прекращена, а его металлоконструкция - подвергнута реконструкции;
Изогнутость главных балок в плане		д) fГ ≤ 0,002Lк эксплуатация крана допускается до следующего обследования, если кривизна балок не сопровождается нарушением допуска на сужение / уширение колеи рельсового пути грузовой тележки
скручивание главных балок		е) fсд ≤ 0,001Lк эксплуатация однобалочного крана (с ездой тележки, электротали по верхнему поясу главной балки) допускается до следующего обследования; ж) fск≤ 0,002Lк эксплуатация однобалочного крана (с ездой тележки, электротали по нижнему поясу) или двухбалочного крана с коробчатым или ферменным сечением главных балок допускается до следующего обследования
Разность диагоналей поперечного сечения фермы		з) mod (d1-d2) ≤ 0,001В эксплуатация фермы, имеющей указанную деформацию в разъемном стыке, возможна до следующего очередного обследования; и) mod (d1-d2) ≤ 0,004В эксплуатация фермы, имеющей указанную деформацию в сечении (кроме разъемного стыка), возможна следующего очередного обследования

Приложение 15 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Параметры элементов сборочных единиц крана, подвергаемые контролю при проведении работ по обследованию кранов мостового типа

Сборочная единица (узел) крана и проверяемые параметры	Вид дефекта, при котором дальнейшая эксплуатация элемента не допускается	Вид контроля, необходимые средства для выполнения контроля
1. Крюковая подвеска:
1) профиль желоба блоков	Износ ручья блока более 40 % первоначального радиуса	Шаблон
2) поверхность желоба и реборд блоков	Трещины желоба и реборд. Наружные сколы реборд на длине более 50 % dканата	Внешний осмотр, лупа
3) вращение блоков	Затруднение вращения. Наличие проскальзывания каната относительно блока при подъеме и опускании подвески	Внешний осмотр
4) наличие торцевых шайб на оси, траверсе и их креплений	Отсутствие шайб или ослабление их креплений	Внешний осмотр
5) наличие кожухов (ограждений) и их креплений	Отсутствие кожухов и ослабление их креплений	Внешний осмотр, ключи необходимых размеров
6) зазор между ограждением и блоком	Зазор более 20 % диаметра каната	Линейка измерительная
7) износ однорогого крюка	Износ более 10 % первоначальной высоты вертикального сечения зева крюка	Штангенциркуль
8) износ двурогого крюка	Износ более 10 % первоначальной высоты вертикального сечения зева крюка или более 10 % сечения под углом 45° к вертикали	Штангенциркуль
9) целостность крюка	Наличие трещин, волосовин, закатов	Внешний осмотр, лупа
10) вращение крюка	Отсутствие свободного вращения	Свободный поворот от руки
11) наличие стопорной планки и ее крепления	Отсутствие стопорной планки или ослабление ее крепления	Внешний осмотр и ключи необходимых размеров
12) состояние предохранительного замка	Невозврат замка в исходное положение под действием собственного веса или пружины	Внешний осмотр и отвод замка рукой
13) наличие смазки	Наличие скрипа, отсутствие смазки	Внешний осмотр, прослушивание
14) состояние щек траверсы и сварных соединений	Трещины в щеках, траверсе или сварных швах	Внешний осмотр, лупа
2. Верхний и уравнительный блоки:
1) наличие верхних накладных деталей и их креплений	Отсутствие деталей и ослабление их креплений	Внешний осмотр и ключи необходимых размеров
2) состояние опорных деталей и сварных швов	Наличие трещин или вмятин	Внешний осмотр, лупа
3) поверхность желоба и реборд блоков	Трещины желоба и реборд. Наружные сколы реборд на длине более 50 % d каната	Внешний осмотр, лупа
	Износ ручья блока более 40 % первоначального радиуса ручья	Шаблон
4) вращение блоков	Затруднение вращения. Наличие проскальзывания каната относительно блока при подъеме и опускании подвески	Внешний осмотр
3. Канатный барабан:
1) износ ручья барабана	Наличие износа ручья барабана по профилю более 2 мм	Внешний осмотр, шаблон
2) износ выступов ручья под канат	Уменьшение высоты выступов более 50 % первоначальной	Линейка, штангенциркуль
3) состояние поверхности ручья под канат	Наличие выбоин и трещин	Внешний осмотр, лупа
4) крепление каната	Отсутствие накладок или ослабление их креплений, отсутствие запасных витков каната	Внешний осмотр, ключи необходимых размеров
5) состояние подшипников качения	Ослабление креплений корпусов, крышек, отсутствие смазки, наличие трещин, ослабление посадок	Внешний осмотр
6) наличие и обильность смазки зубчатой ступицы	Наличие течи смазки, отсутствие обильной смазки на зубьях ступицы	Внешний осмотр
7) крепление зубчатой ступицы	Отсутствие отдельных крепежных изделий или ослабление их затяжки	Внешний осмотр, ключи необходимых размеров
4. Тормоз:
1) состояние пружины	Наличие поломок	Внешний осмотр
2) наличие смазки в шарнирных соединениях	Отсутствие выступания смазки на выходе шарниров	Внешний осмотр
3) тормозная обкладка	Износ более 50 % первоначальной толщины. Наличие трещин	Штангенциркуль, линейка измерительная
4) длина хода штока	Больше установленной паспортной предельной величины	Штангенциркуль, линейка измерительная
5) крепление тормоза	Отсутствие отдельных крепежных изделий или ослабление их затяжки	Внешний осмотр и ключи необходимых размеров
6) состояние гидротолкателя или электромагнита	Отсутствие жидкости, течь жидкости через уплотнения в корпусе гидротолкателя. Заедания при срабатывании. Наличие обрыва фазы	Внешний осмотр, ключи необходимых размеров, универсальное средство измерения электрических величин
5. Редуктор:
1) уровень масла	Уровень масла не находится между контрольными рисками маслоуказателя	Внешний осмотр
2) крепление редуктора	Отсутствие отдельных крепежных изделий или ослабление их затяжки	Внешний осмотр, ключи необходимых размеров
3) состояние поверхности зубьев колес	Площадь, занимаемая мелкими углублениями и (или) порами более 20 % поверхности зуба. Наличие следов усталости на поверхности зубьев	Внешний осмотр, лупа
4) толщина зубьев колес	Износ зубьев колес для редукторов подъема более 15 % и редукторов передвижения более 20 % первоначальной толщины	Штангензубомер или необходимый шаблон
5) подшипники качения	Наличие трещин и разрывов в кольцах и сепараторах, блестящий накат на дорожках качения, большой радиальный зазор, ослабление посадок колец сильный нагрев при эксплуатации	Внешний осмотр измерения (при необходимости)
6) надежность посадок зубчатых колес на валах	Наличие ослабления посадок зубчатых колес	Внешний осмотр
7) отсутствие течи масла через разъем корпуса редуктора	Нарушение герметичности разъема корпуса и наличие течи масла	Внешний осмотр
6. Ходовые колеса:
1) состояние колеса	Наличие трещин и закатов. Наличие вмятин и выбоин	Внешний осмотр, лупа
2) состояние поверхности катания колеса и реборд	Уменьшение диаметра вследствие износа более чем на 2 % первоначального (или 0,5 % для кранов с центральным приводом)	Внешний осмотр и замеры. Калибр, штангенциркуль, измерительная линейка
3) крепление буксы и ее крышек	Отсутствие отдельных крепежных изделий или ослабление их затяжки	Внешний осмотр и ключи необходимых размеров
4) состояние подшипников качения	Наличие трещин и разрывов в кольцах и сепараторах, блестящий накат на дорожках качения, большой радиальный зазор, ослабление посадок колец, сильный нагрев во время эксплуатации	Внешний осмотр
7. Муфта зубчатая:
1) крепление полумуфты и кольца уплотнения	Отсутствие отдельных крепежных изделий или ослабление их затяжки	Внешний осмотр и ключи необходимых размеров
2) осевой ход приводного вала	Наличие осевого хода приводного вала, отличного от заданного, равного 2 - 4 мм	Линейка измерительная
3) толщина зубьев втулки и обоймы	Уменьшение толщины зуба вследствие износа более 15 % первоначальной	Тангенциальный штангензубомер
4) надежность посадок зубчатых втулок, полумуфт и тормозных шкивов;	Наличие ослабления посадок	Внешний осмотр и универсальные приспособления
5) наличие смазки	Отсутствие достаточного количества смазки в зубчатой полости	Внешний осмотр через заливное отверстие
6) состояние поверхности тормозного шкива	Наличие выбоин, царапин и смазки на поверхности. Поверхностный износ шкива более 25 % первоначальной толщины	Внешний осмотр, замеры, штангенциркуль или калибр
7) крепление полумуфты и тормозного шкива	Отсутствие отдельных крепежных изделий или ослабление их затяжки	Внешний осмотр и ключи необходимых размеров
8. Устройство буферное и буфер:
1) наличие буферов и их работоспособность	Отсутствие или некомплектность упругих элементов буферов	Внешний осмотр
2) крепление буферов	Отсутствие отдельных крепежных изделий или ослабление их затяжки	Внешний осмотр и ключи необходимых размеров
9. Кабина:
1) крепление кабины	Отсутствие отдельных крепежных изделий и ослабление их затяжки.	Внешний осмотр и ключи необходимых размеров
2) состояние деталей подвески и сварных швов	Наличие трещин, вмятин в деталях подвески кабины, а также трещин в сварных швах	Внешний осмотр, лупа
10. Кабина для обслуживания троллеев (при наличии):
крепление кабины	Отсутствие отдельных крепежных изделий или ослабление их затяжки, наличие трещин в сварных швах	Внешний осмотр, лупа, ключи необходимых размеров
11 .Канаты:
1) состояние смазки каната	Наличие загрязнения и пересыхания смазки	Внешний осмотр, лупа, штангенциркуль
2) состояние каната	Наличие браковочных признаков каната, указанных в инструкции по эксплуатации крана. При отсутствии использовать Приложение 8 Правил.
12. Металлоконструкция моста крана и тележки:
1) состояние окраски, степень коррозии	Наличие шелушения краски (с данным дефектом кран может эксплуатироваться до очередного ремонта).	Внешний осмотр
	Наличие многочисленных участков коррозии, превышающей величины.	Внешний осмотр, применение УЗД толщиномера (согласно настоящей Инструкции)
2) состояние несущих элементов металлоконструкций	Наличие усталостных трещин в основном металле и (или) сварных швах	Внешний осмотр, применение средств измерений неразрушающего контроля (согласно настоящей Инструкции)
3) прогиб моста	Наличие остаточного прогиба моста выше указанного в настоящей Инструкции по обследованию кранов данного типа	Струна, отвес, линейка измерительная (согласно настоящей Инструкции)
4) состояние стенок пролетных балок	Появление выпучиваний в стенках пролетных балок	Внешний осмотр
13. Концевые выключатели, щитки, линейка конечных выключателей:
1) наличие паспортного комплекта оборудования	Отсутствие отдельных деталей комплекта	Внешний осмотр
2) состояние креплений	Отсутствие отдельных крепежных изделий и ослабление их затяжки	Внешний осмотр и ключи необходимых размеров
3) состояние и работоспособность конечных выключателей	Наличие открытых неиспользованных отверстий, грязи и пыли, ослабление контактных соединений и заземления	Внешний осмотр, ключи необходимых размеров, отвертка
14. Защитная панель	Нарушение регулировки контактора и групповых реле, ослабление контактных соединений аппаратов и заземления, наличие смазки в трущихся парах "металл-пластмасса"	Внешний осмотр, ключи необходимых размеров, отвертка
15. Кулачковые контроллеры и командоконтроллеры	Наличие заеданий, значительных усилий при вращении вала, оплавление контактов, ослабление контактных соединений и заземления, неисправность гибких соединений. Наличие износа контактов более 50 % первоначальной толщины	Внешний осмотр, ключи необходимых размеров, отвертка, штангенциркуль
16. Электродвигатели с фазным ротором	Наличие металлической и угольной пыли в камерах контактных колец, износ щеток, подгорание контактных колец, ослабление контактных соединений и заземления, повышенный нагрев подшипников, снижение сопротивления изоляции ниже 0,5 МОм	Внешний осмотр, мегомметр, ключи необходимых размеров, отвертка
17. Электродвигатели короткозамкнутые	Повышенный нагрев подшипников, снижение сопротивления изоляции статора ниже 0,5 МОм	Внешний осмотр, мегомметр, ключи необходимых размеров, отвертка
18. Магнитные пускатели	Наличие грязи, пыли, подгорания контактов. отсутствие воздушного зазора, заедание подвижных частей, наличие трещин на короткозамкнутых витках или отсутствие витков.	Внешний осмотр, линейка измерительная, щуп, надфиль, напильник, ключи необходимых размеров и отвертка
	Нарушение регулировки механической блокировки реверсивных пускателей, ослабление контактных соединений и заземления. Наличие "провала" менее 2 мм. Отсутствие требуемого зазора (не менее 2 - 2,5 мм) между подвижными контактами при регулировке механической блокировки	Внешний осмотр, линейка измерительная, щуп, надфиль, напильник, ключи необходимых размеров и отвертка размеров и отвертка
19. Магнитные контроллеры и реверсоры	Наличие грязи, пыли, задеваний контактов за камеры и подвижных магнитных систем за каркас катушки. Заедание подвижных частей контроллеров и реверсоров, наличие трещин в короткозамкнутых витках неподвижной части магнитной системы. Чрезмерный нагрев катушки, подгорание контактов, ослабление контактных соединений	Внешний осмотр, ключи необходимых размеров, отвертка
20. Резисторы типов НФ и НК	Наличие грязи, пыли, неисправностей и расколов изоляторов, ослабление контактных соединений и заземления	Внешний осмотр, ключи необходимых размеров, отвертка
21. Кабельный токоподвод:
1) монорельс	Наличие вмятин, изгибов, а также выступов в стыках	Внешний осмотр
2) скольжение кареток по монорельсу	Заедания и значительные усилия при скольжении кареток	Внешний осмотр, проверка перемещения вручную
22. Схема блокировок	Несрабатывание зашиты при открывании двери, люка	Внешний осмотр и проверка срабатывания

Приложение 16 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Схема проведения замеров износа головки рельса

1. Разность двух замеров (за вычетом толщины пластины), выполненных по указанным схемам рисунка 1, является величиной горизонтального износа головки рельса.

2. Разность двух замеров, выполненных по указанным схемам рисунка 2, является величиной вертикального износа головки рельса.

Примечания:

1) вместо проведения первого замера при определении горизонтального или вертикального износа головки разрешается использовать размеры неизношенного профиля по ГОСТу 19240-73 "Рельсы для наземных и подвесных путей. Сортамент";

2) схема проведения замера вертикального износа проводится при отсутствии износа подошвы рельса.

Приложение 17 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Отбор проб для определения химического состава и механических свойств несущих элементов металлоконструкции крана

1. Пробу металла для химического анализа берут из основных несущих элементов металлоконструкций крана в количестве одной пробы из несущего элемента следующим образом:

из верхнего и нижнего поясов главных балок коробчатого сечения мостовых (козловых) кранов и из нейтральной зоны, расположенной на половине высоты стенок согласно схеме отбора проб, на мостовых кранах с балками коробчатой конструкции;

из верхнего, нижнего поясов главной фермы, опорных и двух средних раскосов ферменных конструкций мостовых кранов. В случае если главная ферма имеет раскосы, установленные при ремонте металлоконструкции, из них также выполняется взятие проб, если отсутствует сертификат на примененный при ремонте металл;

из нижнего пояса вспомогательной фермы при наличии их неоднократных обрывов.

2. Пробу на химический состав берут в количестве не менее 30 грамм. Место отбора пробы отмечается на эскизе или чертеже общего вида крана. Поверхность в месте отбора пробы тщательно очищается от краски, ржавчины, окалины, масла и влаги (до металлического блеска), а затем обезжиривается.

3. Стружка для анализа может быть получена пневмозубилом с кромки элемента либо сверлением отверстия.

4. В случае если стружку берут зубилом, место взятия пробы обрабатывают шлифмашинкой, обеспечивая плавную линию кромки.

5. Сверление отверстия производят на всю толщину детали. По окончании сверления и взятия стружки отверстие не заваривают. При необходимости образованное отверстие может быть использовано для обеспечения дренажа.

6. Для клепаных конструкций диаметр сверла выбираются в пределах 0,8 диаметра заклепки. Не допускается применять сверла менее 0,5 и более 0,8 диаметра заклепки.

7. Для сварных ферм и балок коробчатого сечения диаметр сверла выбираются в пределах 8 – 10 мм.

8. Проба упаковывается и маркируется. На отобранные пробы составляют ведомость с указанием крана, элемента и места взятия пробы.

9. Пробы отбираются в соответствии с требованиями ГОСТ 7565-81 "Чугун, сталь, сплавы. Метод отбора проб для химического состава". Химический анализ стали выполняют на содержание углерода, кремния, марганца, серы, и фосфора по ГОСТ 22536.0-87 "Сталь углеродистая и чугун нелегированный. Общие требования к методам анализа", ГОСТ 22536.1-88 "Сталь углеродистая и чугун нелегированный. Методы определения общего углерода и графита", ГОСТ 22536.2-87 "Сталь углеродистая и чугун нелегированный. Методы определения серы", ГОСТ 22536.3-88 "Сталь углеродистая и чугун нелегированный. Методы определения фосфора", ГОСТ 22536.4-88 "Сталь углеродистая и чугун нелегированный. Методы определения кремния", ГОСТ 22536.5-87 "Сталь углеродистая и чугун нелегированный. Методы определения марганца".

10. Отбор проб для определения механических свойств сталей несущих элементов ферменных металлоконструкций, учитывая значительные габариты образцов и возможные повреждения, которые могут быть нанесены при этом металлоконструкции, выполняются только в соответствии с требованиями эксплуатационной документации завода-изготовителя крана.

Схема отбора проб на мостовых кранах с балками коробчатой конструкции

Приложение 18 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Проведение статических и динамических испытаний крана, измерение остаточного прогиба металлоконструкции крана.

1. Подготовка к испытаниям проводится в следующей последовательности:

1) к испытаниям предъявляется кран, находящийся в работоспособном состоянии, укомплектованный в соответствии с технической и эксплуатационной документацией;

2) испытательная площадка освобождается от постороннего оборудования, затрудняющего проведение испытаний;

3) для проведения статических и динамических испытаний крана заказчик подготавливает грузы массой 1,0 Qном, 1,1 Qном и 1,25 Qном, где Qном - номинальная грузоподъемность крана согласно паспорту;

4) крановый путь под краном должен соответствовать Правилам и иметь следующие документы:

акт сдачи-приемки кранового пути в эксплуатацию и предыдущий акт нивелировки путей в соответствии Правилами;

акт проверки сопротивления заземления рельсового пути в соответствии с требованиями ПТБ ЭЭУП;

журнал периодических осмотров и ремонтов грузоподъемных машин и подкрановых путей.

Протяженность рельсового пути не допускается менее необходимой для разгона крана до номинальной скорости, движения его с номинальной скоростью на длине пути не менее трех баз крана и последующего торможения до полной остановки.

2. Статические испытания проводятся в следующей последовательности:

1) тележку устанавливают в середине пролета (или в крайнем рабочем вылете консоли - при проведении испытания на консоли козлового крана);

2) выполняют проверку внешнего состояния металлоконструкции, механизмов и грузозахватных органов на отсутствие трещин, видимых остаточных деформаций и других подобных дефектов;

3) к верхнему поясу пролетной балки в середине моста (или в крайнем рабочем вылете консоли козлового крана) прикрепляют стальную струну с грузиком, который обеспечивает ее натяжение. Для отсчета величины деформации на полу здания (или на земле) рядом с грузиком в вертикальном направлении закрепляют линейку таким образом, чтобы перемещения подвешенного грузика можно было отсчитывать по ее шкале;

4) отсчитывают по шкале линейки и фиксируют начальное положение подвешенного грузика;

5) испытательный груз, равный 1,25 Qном, поднимают на 100 – 200 мм от поверхности пола (земли) и выдерживают в таком положении в течение 10 минут.

Сразу после подъема испытательного груза фиксируют относительно линейки новое положение подвешенного на стальной струне грузика, контролирующего прогиб металлоконструкции под нагрузкой, и результат записывают в протокол испытаний.

Если после подъема испытательного груза будет зафиксировано постепенное или внезапное опускание грузика, подвешенного на стальной струне, испытательный груз немедленно опускают и испытания прекращают до выяснения причин обнаруженного явления;

6) по окончании 10 минут испытательный груз опускают на поверхность пола (земли) и по шкале линейки выполняют повторную фиксацию положения грузика, подвешенного на стальной струне, а результат записывают в протокол испытаний.

Результаты статических испытаний считаются удовлетворительными, если статический прогиб моста (консоли) во время испытаний не превысил расчетную (для металлоконструкции данного крана) величину, не обнаружено нарастание прогиба после подъема или остаточного прогиба после опускания испытательного груза.

Примечания:

1) допускается стальную струну с грузиком прикреплять непосредственно к строительным конструкциям, расположенным над центром пролета крана. В этом случае линейку закрепляют непосредственно на главной балке крана и отсчет последующего перемещения линейки ведут относительно неподвижного положения грузика;

2) для кранов редкого использования, расположенных в научно-исследовательских центрах, объектах энергетики, по согласованию организацией, проводящей обследование разрешается проводить статические испытания с использованием нагрузочных приспособлений;

3) в сомнительных случаях, при проведении статических испытаний козловых кранов, одновременно замеряется величина просадки кранового пути при перемещении по нему колес.

3. Требования к проведению динамических испытаний в целях проверки работоспособности механизмов крана и действия тормозов при повышенных нагрузках:

1) управление краном во время испытаний осуществляется согласно правилам, приведенным в эксплуатационной документации на кран;

2) динамические испытания крана проводятся при совместной работе механизмов, разрешенных паспортом крана, которые создают максимальные испытательные нагрузки.

В программу испытаний включаются повторный пуск и останов, в том числе и из промежуточных положений с поднятым испытательным грузом, при этом допускается наличие возвратного движения испытательного груза;

3) масса испытательного груза во время испытаний применяется равной 1,1 Q_ном, если иное не оговорено в технической документации на кран;

4) по окончании проведения испытаний проводится внешний осмотр всех механизмов крана, и при наличии внешних признаков перегрева (появления постороннего запаха, дыма) выполняется замер температуры обмоток электродвигателей и/или тормозных обкладок.

Кран считают выдержавшим динамические испытания, если будет установлено, что при 3 – 4 рабочих циклах подъема, перемещения и опускания груза механизмы крана полностью сохраняют проектную работоспособность и после окончания испытаний в результате последующего осмотра не обнаружено повреждений, ослабления соединений и перегрева отдельных элементов механизмов.

4. Для кранов, спроектированных и изготовленных по стандарту ISO 4301-5:1991 "Краны. Классификация. Часть 5. Мостовые козловые краны", динамические испытания проводятся согласно указанному стандарту.

5. При наличии доступа измерение температуры выполняется с помощью контактного термометра.

Температуру обмоток электродвигателей допускается измерять косвенным методом через изменение их сопротивления в результате нагрева с использованием измерительного моста постоянного тока.

Приложение 19 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Оценка дефектов в баллах

Вид дефекта	Характеристика дефекта
	Дефекты изготовления или монтажа	Дефекты, возникшие из-за грубого нарушения нормальной эксплуатации	Дефекты, возникшие при длительной нормальной эксплуатации
	Количество баллов
1	2	3	4
1. Нарушение лакокрасочного покрытия	0,1
2. Коррозия несущих элементов:	Возникновение подобного дефекта маловероятно
≤ 5 % толщины элемента		0,2
≤ 10 % толщины элемента		1
> 10 % толщины элемента		4
3. Трещины, разрывы в швах или в околошовной зоне	Возникновение больших трещин маловероятно	1	4
4. Трещины, разрывы в зонах, удаленных от сварных швов*	Возникновение больших трещин маловероятно	1	5
5. Разрывы не менее 10 % болтов в соединениях, где болты работают на растяжение	Возникновение подобного дефекта маловероятно	1	4
6. Срез не менее 10 % болтов в соединениях, где болты работают на срез	Возникновение подобного дефекта маловероятно	1	4
7. Деформации элементов ферменных конструкций, превышающие предельные величины (указаны в приложениях 10 и 14 настоящей Инструкции):
пояса	1	2,5	5
раскосы	0,5	1	2
8. Деформации элементов листовых конструкций (кроме местных деформаций свесов поясов), превышающие предельные величины (указаны в 10 настоящей Инструкции)	1	1,5	5
9. Расслоение металла, перекрывающее не менее 50 % размера сечения пояса, стенки	5
10. Любые дефекты, возникшие в месте предыдущего ремонта, не попадающие под определения предыдущих строк данной таблицы	1	1	2

Приложение 20 к Инструкции по проведению обследования технического состояния кранов мостового типа с истекшим сроком службы с целью определения возможности их дальнейшей эксплуатации

Справка о качестве выполненных ремонтов и реконструкций крана

Дата окончания ремонта или реконструкции.	Организация, выполнявшая ремонт или реконструкцию	Замечания комиссии о качестве выполненного ремонта или реконструкции

Справку составил		____________________________________________________________
		(подпись, фамилия, имя, отчество (при его наличии), должность, дата)

Примечание: справка заполняется при наличии замечаний к технологии и качеству выполненных ремонтов и (или) реконструкций после каждого проведенного ремонта.