БҰЙЫРАМЫН:
1. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің кейбір бұйрықтарына мынадай өзгерістер енгізу:
1) "Мемлекеттік инвестициялық жобаның инвестициялық ұсынысын әзірлеу немесе түзету, оған қажетті сараптамаларды жүргізу, сондай-ақ бюджеттік инвестицияларды жоспарлау, қарау, іріктеу, іске асырылуын мониторингілеу және бағалау және бюджеттік кредиттеудiң орындылығын айқындау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 5 желтоқсандағы № 129 бұйрығында (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9938 болып тіркелген):
көрсетілген бұйрықпен бекітілген Мемлекеттік инвестициялық жобаның инвестициялық ұсынысын әзірлеу немесе түзету, оған қажетті сараптамаларды жүргізу, сондай-ақ бюджеттік инвестицияларды жоспарлау, қарау, іріктеу, іске асырылуын мониторингілеу және бағалау және бюджеттік кредиттеудiң орындылығын айқындау қағидаларында:
Мемлекеттік инвестициялық жобаны іріктеу әдістемесінде:
1 тармақтың 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
"3) әлеуметтік инфрақұрылым мен тіршілікті қамтамасыз етудің мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын қоспағанда, мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобалары бойынша мемлекеттік міндеттемелер, оның ішінде мемлекеттік концессиялық міндеттемелер (олар қажет болғанда) көлемі жекеше әріптес (концессионер) жобаны іріктеу сатысында мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаға немесе концессиялық жобаға тартатын ақша қаражатының, оның ішінде жекеше әріптестің (концессионердің) меншікті немесе меншікті және қарыз ақша қаражатының сомасынан аспауға тиіс.
Бұл ретте, жекеше әріптестің (концессионердің) меншікті немесе меншікті және қарыз ақша қаражатының қатысуы мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісі (концессия объектісі) құнының кемінде жиырма пайызын құрайды;".
2) "Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын жоспарлаудың және іске асырудың кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 25 қарашадағы № 725 бұйрығында (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12717 болып тіркелген):
кіріспе мынадай редакцияда жазылсын:
"Қазақстан Республикасы Бюджет кодексі 154-3-бабының 8-тармағына және 230-бабына және "Мемлекеттік-жекешелік әріптестік туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 15-бабының 1-тармағына және 20-бабының 5), 6) және 11) тармақшаларына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:";
көрсетілген бұйрықпен бекітілген Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын жоспарлау, жекеше әріптесті айқындау жөнінде конкурс (аукцион) және тікелей келіссөздер жүргізу, мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттарының мониторингін жүргізу, мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларының іске асырылу мониторингін жүргізу және бағалау мәселелерін қамтитын мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын жоспарлау және іске асыру қағидаларында:
1 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"1. Осы Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын жоспарлау және іске асыру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Мемлекеттік-жекешелік әріптестік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 20-бабының 6) тармақшасына сәйкес мемлекеттік-жекешелік әріптестік (бұдан әрі – МЖӘ) субъектілерінің МЖӘ жобаларын жоспарлау және іске асыру кезеңінде өзара іс-қимыл жасауын қамтамасыз ету мақсатында әзірленген.
Осы Қағидалардың 2-тарауының 3-параграфын қоспағанда, концессиялық жобаларды жоспарлау және іске асыру Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10122 тіркелген "Концессиялық жобаларды жоспарлаудың және іске асырудың кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 22 желтоқсандағы № 157 бұйрығына сәйкес жүзеге асырылады.";
16, 17, 18, 19, 20, 20-1, 21, 22, 23, 24, 25 және 26 тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
"16. Конкурстық (аукциондық) құжаттаманы әзірлеуші мемлекеттік орган мемлекеттік инвестициялық жобаның инвестициялық ұсынысына берілетін МЖӘ жобасын іске асыру орындылығы туралы экономикалық қорытындыны алғаннан кейін инвестициялық ұсыныс, оған берілген қорытындылар және басқа да тиісті сараптамалар қоса берілген өтінімді, мемлекеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық немесе жергiлiктi уәкiлеттi органның тиісті бөлiнетiн бюджеттiк бағдарламасының қаражаты есебінен конкурстық (аукциондық) құжаттаманы әзірлеу немесе түзету (МЖӘ жобаларын сүйемелдеу бойынша заңды тұлғалар тартылған жағдайда) мәселесін одан әрі тиісті бюджет комиссиясының қарауына шығару үшін мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органға енгізеді.
17. Инвестициялық ұсыныстарда қамтылған тиісті бюджет комиссиялары мақұлдаған МЖӘ жобалары бойынша мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті орган конкурстық (аукциондық) құжаттаманы әзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларды жүргізу мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті органның тиісті бөлінетін бюджеттік бағдарламасының қаражаты есебінен жүзеге асырылатын МЖӘ жобаларының тізбесін қалыптастырады.
18. Инвестициялық ұсыныстарға берілетін экономикалық қорытындылардың негізінде және бюджет комиссияларының қорытындыларына сәйкес МЖӘ жобасының конкурстық (аукциондық) құжаттамасының ажырамас бөлігі болып табылатын МЖӘ жобаларының техникалық-экономикалық негіздемелерін (қажет болған жағдайда) әзірлеуді немесе түзетуді қамтитын МЖӘ жобаларының конкурстық (аукциондық) құжаттамаларын әзiрлеу немесе түзету жүзеге асырылады.
19. Конкурстық (аукциондық) құжаттама, оның ішінде оған тиісті өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу кезінде (бұдан әрі – конкурстық (аукциондық) құжаттама), мемлекеттік және (немесе) орыс тілдерінде, Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптарын ескере отырып, Заңмен және осы Қағидаларда белгіленген тәртіппен МЖӘ жобасының ерекшелігін ескере отырып өзге де тілдерде де әзірленеді.
20. Заңның 37-бабының 2-тармағына сәйкес конкурстық (аукциондық) құжаттама мынадай ақпаратты қамтиды:
1) әлеуетті жекеше әріптестердің қойылатын біліктілік талаптарына сәйкестігін растайтын құжаттарға қойылатын талаптар;
2) осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес құрылым бойынша әзірленетін МЖӘ жобасының сипаттамасын қамтитын ақпараттық парақ;
3) МЖӘ объектісінің орналасқан жері;
4) МЖӘ жобасы бойынша мемлекеттік қолдаудың болжамды түрлері мен көлемдері, сондай-ақ шығындарды өтеу мен кірістерді алу көздері;
5) МЖӘ шартының жобасы;
6) үздік конкурстық (аукциондық) өтінімді айқындау өлшемшарттарының сипаты;
7) МЖӘ жобасының параметрлері көрсетілуге тиіс валютаны (валюталарды) көрсету және оларды салыстыру мен бағалау мақсатында бірыңғай валютаға келтіру үшін қолданылатын валюта (валюталар) бағамы;
8) конкурстық (аукциондық) өтінім берілетін тілге қойылатын талаптар;
9) әлеуетті жекеше әріптестің өз конкурстық (аукциондық) өтінімін конкурстық (аукциондық) өтінімдер ұсыну мерзімі өткенге дейін өзгерту немесе кері қайтарып алу құқығына нұсқау;
10) конкурстық (аукциондық) өтінімнің мазмұны, конкурстық (аукциондық) өтінімдерді ұсыну тәсілі, орны, мерзімі және олардың күші, сондай-ақ конкурстық (аукциондық) өтінімді қамтамасыз етуді енгізу шарттары;
11) МЖӘ жобасының конкурстық (аукциондық) құжаттамасының мазмұны бойынша түсіндірулерді алу тәсілдері;
12) конкурстық (аукциондық) өтінімдер салынған конверттерді ашу рәсімдері, орны, күні мен уақыты.
13) келіссөздер барысында өзгерістер енгізуге жол берілмейтін конкурстық (аукциондық) шарттар.
20-1. Конкурстық (аукциондық) құжаттамада конкурстың (аукционның) елеулі шарттары болып табылатын келіссөздер барысында өзгерістер енгізуге жол берілмейтін конкурс (аукцион) шарттары айқындалады.
21. Конкурстық (аукциондық) құжаттамаға тиісті саланың уәкілетті органы салалық сараптама жүргізуге тиіс.
Конкурстық (аукциондық) құжаттаманың салалық сараптамасын осы Қағидаларға 1-2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша салалық орталық мемлекеттік органдар (құны төрт миллион айлық есептік көрсеткіштен асатын МЖӘ жергілікті жобалары бойынша не республикалық МЖӘ жобалары бойынша), жергілікті салалық мемлекеттік органдар (МЖӘ жергілікті жобалары бойынша) енгізілген сәттен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде жүргізеді.
МЖӘ жобасы орындылығы, іске асыру мерзімдері, көлемі, құны және іске асыру тетігі, МЖӘ жобасы бойынша түпкілікті және тікелей нәтижелерге қол жеткізу бойынша танылған жағдайда оң салалық қорытынды, әйтпесе теріс салалық қорытынды дайындалады.
Конкурстық (аукциондық) құжаттамаға өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу кезінде ол салалық сараптамаға жіберілуге тиіс.
Салалық қорытындының әр парағына салалық орталық не жергілікті мемлекеттік органның құрылымдық бөлімшесінің басшысы қол қояды және тиісті бұйрықты қоса бере отырып, салалық орталық не жергілікті мемлекеттік органның бірінші басшысы не оны алмастыратын тұлға қол қояды.
Салалық қорытынды тігілген түрде, нөмірленген беттерімен ұсынылады, соңғы беттіңартқы жағы конкурсты (аукционды) ұйымдастырушының мөрімен расталады және беттер саны көрсетіледі.
Ақпараттандыру саласындағы МЖӘ жобалары бойынша конкурстық құжаттамада көзделген технологиялық, техникалық шешімдердің, оның ішінде іске асыру кестесінің "Ақпараттандыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкестігіне бағалау жүргізіледі.
Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы МЖӘ жобалары бойынша конкурстық құжаттамада көзделген технологиялық, техникалық шешімдердің, оның ішінде іске асыру кестесінің "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкестігіне бағалау жүргізіледі.
Егер МЖӘ жобасы бірнеше салалық мемлекеттік органдардың жауапкершілік аясын қозғаған жағдайда көрсетілген салалық мемлекеттік органдар салалық сараптама үшін осы тармақтың талаптарына сәйкес дайындалатын конкурстық (аукциондық) құжаттаманың тиісті салалық сараптамалар қорытындыларын қосымша ұсынады.
22. МЖӘ жобасы табиғи монополиялар салаларына жатқызылған жағдайда, конкурсты (аукционды) ұйымдастырушы конкурстық (аукциондық) құжаттаманы табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органмен олар келіп түскен күннен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде мына мәселелерді қарай отырып:
1) табиғи монополиялар саласына жататын көрсетілетін қызметтерге (тауарларға, жұмыстарға) тарифтерді (бағаларды, алым мөлшерлемелерін) қалыптастыру және бекіту тәртібі бөлігінде конкурстық (аукциондық) құжаттама ережелерінің Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар салаларындағы қолданыстағы заңнамасының талаптарына сәйкес келуін;
2) конкурстық (аукциондық) құжаттаманың тарифтер қалыптастырудың экономикалық, қаржылық, техникалық және басқа да параметрлеріне және МЖӘ жобасының техникалық-экономикалық негіздемесі (бұдан әрі - ТЭН) бар болған жағдайда оған сәйкес келуін;
3) конкурсқа (аукционда) қатысушылар ұсынған конкурстық (аукциондық) өтінімнің құрамында МЖӘ жобасының тариф қалыптастырумен байланысты құжаттар тізбесін келісуін;
4) тариф қалыптастырумен байланысты конкурстық (аукциондық) құжаттаманың елеулі шарттарын келісуін;
5) МЖӘ жобасының тариф қалыптастырумен байланысты МЖӘ шартына енгізілетін ережелер мен қосымшалар бөлігінде МЖӘ шартының жобасын келісуін;
6) МЖӘ-нің жұмыс істеп тұрған объектілерін жаңғырту немесе реконструкциялау кезінде іске қосылған негізгі құрал-жабдықтардың өтімділік құнының жұмыс істеп тұрған деңгейінің капитал құрушы шығындар есебінен ұлғаюына немесе сақталуына қол жеткізу және МЖӘ жобасын іске асыру шеңберінде әзірленген және іске асырылатын іс-шаралар жоспарына негізделген нормативтік шығындарды төмендету және (немесе) бар болған жағдайда нормативтен жоғары шығындарды жоюды;
7) қызметтер (тауарлар, жұмыстар) бойынша шығыстар, өндірістік шығындарды азайтуды;
8) қызметтердің (тауарлардың, жұмыстардың) көлемі, ұсынылатын реттеліп көрсетілетін қызметтердің (тауарлардың, жұмыстардың) көлемін ұлғайту және (немесе) сапасын арттыруды;
9) тарифті (бағаны, алым мөлшерлемелерін) қалыптастыру тәртібі көрсетілетін қызметтерге (тауарларға, жұмыстарға) тарифтің шекті деңгейін;
10) қарыз алудың және қарыз ресурстарын өтеудің схемасы мен шарттарын;
11) МЖӘ жобасының негізгі қаржы-экономикалық көрсеткіштері – Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық даму болжамының және МЖӘ жобалары бойынша мемлекеттік міндеттемелерді төлеу болжамының көрсеткіштерін ескере отырып, пайданың (кірістіліктің), тартылған активтеріне пайданың, көрсетілетін қызметтерге (тауарларға, жұмыстарға) тарифтердің (бағалардың, алымдар мөлшерлемелерінің) өсу болжамы шеңберінде субъектілердің көрсетілетін қызметтеріне тарифтер (бағалар, алымдар мөлшерлемелерінің) деңгейіндегі қолма-қол ақшаның дисконтталған ағымдарының ішкі нормаларын келіседі.
Конкурстық (аукциондық) құжаттаманы келісу келісім туралы немесе әрбір қаралатын мәселе бойынша келіспеу себептерін немесе конкурстық (аукциондық) құжаттаманы пысықтау бойынша талаптарды көрсете отырып, келіспеу туралы хат түрінде ресімделеді.
23. Конкурсты (аукционды) ұйымдастырушы республикалық не жергілікті МЖӘ жобаларының конкурстық (аукциондық) құжаттамасын бюджетті атқару жөніндегі орталық не жергілікті уәкілетті органға келісуге жолдайды.
24. Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган өз құзыретіне кіретін мәселелер бойынша республикалық МЖӘ жобаларының конкурстық (аукциондық) құжаттамасын келісуді жүргізеді, оның ішінде мынадай:
1) инфрақұрылымдық облигациялар бойынша мемлекеттің кепілгерлігін немесе МЖӘ жобаларын қаржыландыру үшін тартылатын қарыздар бойынша мемлекеттік кепілдіктер ұсыну мәселелерін қарайды.
Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган мемлекет кепілгерлігін ұсынуды көздейтін конкурстық (аукциондық) құжаттаманы келісу кезінде МЖӘ жобасы бойынша жекеше әріптесті айқындау жөніндегі конкурс (аукцион) шеңберінде конкурсты (аукционды) ұйымдастырушы беруді ұсынған мемлекет кепілгерлігінің көлемін келіседі;
2) МЖӘ жобасын іске асыру үшін МЖӘ объектісін республикалық меншікке қабылдау немесе қолданыстағы республикалық меншік объектісін беру;
3) шығындарды өтеу және кірістер алу көздерін төлеуге, МЖӘ жобасы бойынша бірлесіп қаржыландыруға республикалық бюджеттен қаражат бөлу мәселелерін қарайды.
Бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті орган өз құзыретіне кіретін мәселелер бойынша жергілікті МЖӘ жобаларының конкурстық (аукциондық) құжаттамасын келісудіжүргізеді, оның ішінде мынадай:
1) МЖӘ жобасын іске асыру үшін МЖӘ объектісін коммуналдық меншікке қабылдау немесе қолданыстағы коммуналдық меншік объектісін беру;
2) шығындарды өтеу және кірістер алу көздерін төлеуге, МЖӘ жобасы бойынша бірлесіп қаржыландыруға жергілікті бюджеттен қаражат бөлу мәселелерін қарайды.
Бюджетті атқару жөніндегі орталық не жергілікті уәкілетті органның конкурстық (аукциондық) құжаттаманы келісу мерзімі, егер жоба техникалық күрделі және (немесе) бірегей болып табылса, 20 (жиырма) жұмыс күнінен аспайды, ал қалған жобалар бойынша келіп түскен күннен бастап 10 (он) жұмыс күнінен аспайды.
Бюджетті атқару жөніндегі орталық не жергілікті уәкілетті органмен конкурстық (аукциондық) құжаттаманы келісу не келіспеу себептерін не конкурстық (аукциондық) құжаттаманы пысықтау бойынша талаптарды көрсете отырып, келіспеу туралы хат түрінде ресімделеді.
25. Конкурсты (аукционды) ұйымдастырушы конкурстық (аукциондық) құжаттаманы, оның ішінде оған өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу кезінде, мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті органға келісуге жолдайды.
Конкурстық (аукциондық) құжаттамаға өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу кезінде тиісті салыстырма кесте, сондай-ақ ұсынылған өзгерістер және (немесе) толықтыруларды ескере отырып, жаңа редакциядағы конкурстық (аукциондық) құжаттама келісуге ұсынылады.
Конкурстық (аукциондық) құжаттамаға және оған қоса берілетін материалдарға уәкілетті тұлғаның жауапты құрылымдық бөлімшесінің (ведомствосының) басшысы әр парағына қол қояды немесе беттері нөмірленіп, тігілген түрде ұсынылады. Тігу кезінде соңғы беттің сырты куәландырылады және бет саны көрсетіледі.
26. Конкурсты (аукционды) ұйымдастырушы конкурстық (аукциондық) құжаттаманың жобасын келісуге жолдаған кезде, байланысушы тұлға – конкурсты (аукционды) ұйымдастырушының өкілінің тегін, атын, әкесінің атын (бар болған жағдайда), лауазымын, телефонын және электрондық поштасының мекенжайын (мекенжайларын) көрсетеді.";
28 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"28. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті органның конкурстық (аукциондық) құжаттаманы қарауының жалпы мерзімі, сараптаманы қоса алғанда, техникалық жағынан күрделі және (немесе) бірегей болып табылатын жобалар бойынша 40 (қырық), ал жобалардың қалғандары бойынша – 25 (жиырма бес) жұмыс күнінен аспауы тиіс.";
33 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"33. Конкурстық (аукциондық) құжаттаманың сараптама қорытындысы мыналарды:
конкурстық (аукциондық) құжаттаманың паспортын;
конкурстық (аукциондық) құжаттаманың Қазақстан Республикасының МЖӘ саласындағы қолданыстағы заңнамасының талаптарына сәйкестігін бағалауды;
ақпараттық парақты бағалауды, оның ішінде жекеше әріптеске ұсыну жоспарланатын мемлекеттік қолдау шаралары мен шығындарды өтеу және кірістерді алу көздерін бағалауды, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің 164-бабының 2-тармағына сәйкес жергiлiктi атқарушы органның мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобалары бойынша мемлекеттік міндеттемелерінің оның ішінде мемлекеттiк концессиялық мiндеттемелерiнiң лимитiн бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган жылжымалы негізде үш жылдық кезеңге белгiлейдi;
конкурстық (аукциондық) құжаттама шарттарын бағалауды;
МЖӘ шартының жобасын бағалауды қамтиды;
конкурс ұйымдастырушыға, жобалық топқа, жекеше әріптесті айқындау жөніндегі конкурстық комиссияға, өзге де мүдделі тұлғаларға:
конкурстық құжаттаманың сапасын арттыру;
МЖӘ жобасын басқару сапасын арттыру;
МЖӘ жобасын іске асыру тиімділігін және тәуекелдерді басқаруды қамтамасыз ету жөніндегі ұсынымдарды қамтиды.";
43, 44 және 44-1 тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
"43. Барлық қажетті келісулер мен сараптамаларды, оның ішінде тиісті бюджет комиссияның оң шешімін алғаннан кейін, конкурстық (аукциондық) құжаттама конкурсты (аукционды) ұйымдастырушының бірінші басшысының немесе оны алмастыратын тұлғаның немесе ол уәкілеттік берген тұлғаның бұйрығымен (шешімімен) бекітіледі.
Аукциондық құжаттаманы бекіту кезінде тиісті бюджет комиссиясының шешімі талап етілмейді.
Конкурстық (аукциондық) құжаттамаға, сондай-ақ оған қоса берілетін материалдарға конкурсты (аукционды) ұйымдастырушының жауапты құрылымдық бөлімшесінің (ведомствоның) басшысы әрбір парағына қол қояды.
44. Конкурстық (аукциондық) құжаттаманың қолданылу мерзімі бекітілген күннен бастап 3 (үш) жылдан аспауы қажет.
44-1. Жобаны іске асыру кестесін қозғамайтын конкурсты (аукционды) өткізу кестесінің өзгерістерін қоспағанда, осы Қағидалардың 43-тармағына сәйкес бекітілген конкурстық (аукциондық) құжаттамаға өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген жағдайда конкурстық (аукциондық) құжаттама осы параграфқа сәйкес сараптамалар мен келісулерден өтуге тиіс.";
110 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"110. Комиссия конкурстық өтінімі үздік деп танылған әлеуетті жекеше әріптеспен МЖӘ жобасын және МЖӘ шартының талаптарын нақтылау бойынша келіссөздер жүргізеді.
МЖӘ жобаларын сүйемелдеу бойынша заңды тұлғалар МЖӘ субъектілері арасындағы келіссөздер процесінде консультациялық қызметтерді көрсете алады.";
123 тармақтың үшінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
"Егер болжамды МЖӘ объектісі табиғи монополиялар саласына жатқызылған жағдайда әлеуетті жекеше әріптес "Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес әзірленетін инвестициялық бағдарламаны қоса беруі қажет.";
130 тармақтың сегізінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
"Әлеуетті жекеше әріптестің зияткерлік шығармашылық қызмет нәтижелеріне айрықша құқықтарының болуын растайтын құжатқа қосымша "Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына, "Селекциялық жетістіктерді қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына, Қазақстан Республикасының Патент заңына, "Интегралдық микросхемалар топологияларын құқықтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қалыптастырылатын тиісті Мемлекеттік тізілімнен (бұдан әрі - Мемлекеттік тізілім) үзінді көшірме ұсынылады.";
141 тармақтың жиырма бесінші және жиырма алтыншы абзацтары мынадай редакцияда жазылсын:
"Ақпараттандыру саласындағы МЖӘ жобалары бойынша МЖӘ жобасына бизнес-жоспарда көзделген технологиялық, техникалық шешімдердің, оның ішінде іске асыру кестесінің "Ақпараттандыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкестігіне бағалау жүргізіледі.
Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы МЖӘ жобалары бойынша МЖӘ жобасына бизнес-жоспарда көзделген технологиялық, техникалық шешімдердің, оның ішінде іске асыру кестесінің "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкестігіне бағалау жүргізіледі.";
164-5 тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
"Аукциондық құжаттаманы әзірлеу және келісу Заңда және осы Қағидаларда белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.";
170 тармақтың жетінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
"Заңның 46-бабының 1-тармағында көрсетілген МЖӘ шартының талаптары елеулі болып табылады және тараптардың келісімі бойынша осындай өзгерістердің (бюджет шығыстары ұлғайтылмаған, мемлекеттік кіріс ұлғайған) оң бюджеттік тиімділігі (ақшалай мәнде) жағдайында, сондай-ақ егер мұндай өзгерістер МЖӘ шартында көзделген тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің сапалық сипаттамаларына және (немесе) көлеміне және (немесе) қолжетімділігіне қойылатын талаптарды төмендетпесе, сондай-ақ МЖӘ жобасының экономикалық және (немесе) әлеуметтік тиімділігі сақталған не ұлғайған жағдайда, мұндай өзгерістер мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын жасасу кезінде оның талаптарында көзделген жағдайларды қоспағанда өзгертілуі мүмкін.";
183 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"Осы Қағидалардың 187-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген МЖӘ жобалары бойынша МЖӘ жобаларының іске асырылуын бағалау үшін ақпарат олар бойынша шарттарға сәйкес ұсынылады:
1) Қаржылық жабу рәсімі аяқталды* МЖӘ жобаларының іске асырылуына бағалау жүргізілетін жылдың алдындағы жылдың 31 желтоқсанына дейін;
2) МЖӘ объектісін пайдаланудың үшінші жылы жүзеге асырылады, бірақ МЖӘ шарты бойынша пайдалану кезеңінің ортасына түсетін жылдан кейінгі жылдан ерте емес;
3) пайдаланудың соңғы жылы жүзеге асырылады.
Осы Қағидалардың 187-тармағының 3) тармақшасында көзделген МЖӘ жобалары бойынша МЖӘ жобаларының іске асырылуын бағалау үшін ақпарат шарттарға сәйкес пайдаланудың соңғы жылы жүзеге асырылатын МЖӘ жобалары бойынша ұсынылады.
МЖӘ жобаларының іске асырылуын бағалауды жүргізу үшін осы Қағидалардың 170-2 және 182-тармақтарында көрсетілген мониторинг бойынша және жасалған шарттар бойынша ақпарат пайдаланылады.
Ескертпе:
*Келісімшартқа қол қойылды, жобаны қаржыландыруға байланысты барлық алдын-ала шарттар орындалды және жобаны қаржыландыру қол жетімді.";
185 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"185. МЖӘ жобаларының іске асырылуын бағалау жобаның қаржылық параметрлерін және қабылданған мемлекеттік міндеттемелерді көрсете отырып, мониторинг деректерінің негізінде МЖӘ шартына сәйкес МЖӘ жобаларының дәйекті сатыларын талдау және жоспарланған жоба көрсеткіштері мен мақсаттарына қол жеткізуді талдау процесі болып табылады.";
187 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"187. МЖӘ жобаларының іске асырылуын бағалау нәтижелерін МЖӘ дамыту орталығы мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға жылына үш рет жібереді:
1) мыналарды қарастыратын МЖӘ жобалары бойынша 30 мамырға дейін:
мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы бойынша инвестициялық шығындарды өтеуді;
инфрақұрылымдық облигациялар бойынша Мемлекет кепілгерлігін;
мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын қаржыландыру үшін тартылатын қарыздар бойынша мемлекеттік кепілдіктерді;
мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын қоса қаржыландыруды.
2) мыналарды қарастыратын МЖӘ жобалары бойынша 30 тамызға дейін:
мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы бойынша операциялық шығындарды өтеуді;
мемлекеттік меншіктегі мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісін басқаруды жүзеге асырғаны үшін сыйақылар, сондай-ақ мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісін пайдаланғаны үшін жалдау ақысын;
қолжетімділік үшін төлемді.
3) мыналарды қарастыратын МЖӘ жобалары бойынша 30 қарашаға дейін:
мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісін пайдалану процесінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді өткізуді;
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда мемлекеттен берілетін субсидияларды;
мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асыру барысында өндірілетін тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің белгілі бір көлемін мемлекеттің тұтыну кепілдігін;
мемлекетке тиесілі зияткерлік меншік объектілеріне айрықша құқықтарды беру;
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес заттай гранттар беруді;
бюджеттен өзге де төлемдерді.";
Мемлекеттік инвестициялық жобаның инвестициялық ұсынысын әзірлеу немесе түзету, оған қажетті сараптамаларды жүргізу, сондай-ақ бюджеттік инвестицияларды жоспарлау, қарау, іріктеу, іске асырылуын мониторингілеу және бағалау және бюджеттік кредиттеудiң орындылығын айқындау қағидаларына 1-2 және 3 қосымшалар осы бұйрыққа 1 және 2 қосымшаларға сәйкес редакцияда жазылсын;
көрсетілген бұйрыққа 2, 3, 4, 6 және 7 қосымшалар осы бұйрыққа 3, 4, 5, 6 және 7 қосымшаларға сәйкес редакцияда жазылсын.
2. Инвестициялық саясат департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;
3) Осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика вице-министріне жүктелсін.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
|
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрі |
А. Куантыров |
|
"Келісілді" Қаржы министрлігі Қазақстан Республикасының |
Салалық қорытынды (оң не теріс қорытынды көрсетіледі)
1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік (бұдан әрі - МЖӘ) жобасы бойынша қысқаша ақпарат.
1) Салалық сараптама жүргізетін салалық мемлекеттік органның атауы (құны төрт миллион айлық есептік көрсеткіштен асатын жергілікті МЖӘ жобалары бойынша не республикалық МЖӘ жобалары бойынша) не жергілікті салалық мемлекеттік органның атауы (жергілікті МЖӘ жобалары бойынша) көрсетіледі.
2) Жобаны іске асыру саласы (аясы) (экономиканың саласы (аясы) көрсетіледі).
3) Салалық сараптама объектісі (конкурстық (аукциондық) құжаттама не МЖӘ жобасына бизнес-жоспар көрсетіледі).
4) МЖӘ жобасының атауы (жоспарланған жобаның мәнін көрсететін МЖӘ жобасының атауы көрсетіледі).
5) МЖӘ жобасының қуаты (тиісті өлшем бірліктерінде жобаның қуаты көрсетіледі).
6) Іске асыру орны (жобаны іске асыру орны көрсетіледі (мекенжайы не талаптары не орналасқан жерінің сипаттамасы).
7) МЖӘ объектісі (МЖӘ объектісінің атауы және ол туралы негізгі ақпарат көрсетіледі).
8) Іске асыру мерзімдері мен кезеңдері (жобаны іске асыру мерзімдері мен кезеңдері жылдармен көрсетіледі).
9) Жобаның құны (жобаның болжамды құны мың теңгемен, шығындарды өтеу және кірістер алу көздерінің жоспарланатын құны, Заңға сәйкес мемлекеттік қолдаудың болжамды шаралары және мемлекеттің қатысу нысандары көрсетіледі).
10) Жобаның нәтижесі (МЖӘ жобасының тікелей және түпкілікті нәтижесі көрсетіледі).
2. Негізгі бөлім (төменде көрсетілген кіші бөлімдердің әрқайсысы бойынша бағалау нәтижелерін (оң не теріс) қамтиды).
1) Саланың одан әрі дамуына әсер ететін ағымдағы жай-күйінің проблемаларын бағалау.
2) МЖӘ жобасы мақсаттарының саладағы бар проблемаларды шешуге сәйкестігін бағалау.
3) МЖӘ жобасының Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарына сәйкестігін бағалау, оның ішінде тиісті салада (аяда, өңірде) тауарларға, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерге қажеттіліктің болуын, сондай-ақ МЖӘ жобасының болжамды түпкілікті нәтижесінің болуын, Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Үкіметінің тапсырмаларына не актілеріне сәйкестігін көрсету.
4) Ұсынылатын схема бойынша МЖӘ жобасын іске асырудың мүмкіндігі мен орындылығын бағалау.
5) МЖӘ жобасының техникалық күрделілігін және (немесе) бірегейлігін бағалау.
6) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 6 қарашадағы № 710 қаулысымен бекітілген мемлекеттік-жекешелік әріптестікті іске асыру үшін, оның ішінде концессияға беруге жатпайтын объектілер тізбесіне МЖӘ объектісінің тиесілігін бағалау.
7) Жекеше әріптестің және жекеше әріптес ұсынатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) тұтынушылардың мүдделерінің теңгерімділігін қамтамасыз ету қағидатын негізге ала отырып, МЖӘ жобасын іске асырудың балама нұсқаларын бағалау.
8) МЖӘ жобасын іске асыру және мұндай іске асыру болмаған жағдайларда саладағы жағдайды бағалау.
9) МЖӘ жобасын іске асырудан түсетін пайданы, оның ішінде халық үшін құндылық қағидатын негізге ала отырып бөлуді бағалау.
10) Жобаны іске асырудан экономиканың аралас салаларына (аясына) болжамды мультипликативтік әсерді бағалау.
11) Шығындарды өтеу мен табыс алудың, мемлекеттік қолдау мен баға шешімдерінің ұсынылатын көздерін бағалау, оның ішінде инвестициялық және операциялық шығындардың барлық құрамдауыштары бойынша баға-сапа арақатынасының оңтайлылығын бағалау.
12) Конкурстық құжаттамада көзделген технологиялық, техникалық шешімдерді, оның ішінде іске асыру кестесін бағалау.
13) МЖӘ жобасын іске асыру нәтижесінде құрылатын объектінің жоспарланатын физикалық параметрлері мен техникалық сипаттамаларын бағалау.
14) Құрылыс қызметін көздейтін МЖӘ жобалары бойынша ведомстводан тыс кешенді сараптама қорытындысында қамтылмаған МЖӘ объектісі құрамдауыштарының оңтайлылығына, жеткіліктілігіне және құнына қосымша бағалау жүргізіледі. Екі кезеңдік рәсімдерді пайдалана отырып жекеше әріптесті айқындау бойынша конкурсты өткізу кезінде конурстық құжаттама құрамында МЖӘ жобасының ТЭН-і және МЖӘ жобасының ТЭН-іне ведомстводан тыс кешенді сараптама қорытындысы болмаған жағдайда МЖӘ объектісінің барлық құрамдауыштары бойынша оңтайлылықты, жеткіліктілікті және құнды бағалау қосымша жүргізіледі.
3. Салалық қорытындының нәтижелері бойынша тұжырымдар (тұжырымдамаларда жүргізілген бағалау нәтижелері бойынша МЖӘ жобасын қолдау туралы (оң қорытынды) не жүргізілген бағалау нәтижелері бойынша МЖӘ жобасын қолдамау туралы (теріс қорытынды) салалық мемлекеттік органның ұстанымы көрсетіледі).
Әлеуетті жекеше әріптестердің өздерінің біліктілік талаптарына сәйкестігін растауы үшін ұсынатын құжаттар тізбесі:
1) өз шоттарында ақшаның болуын, әлеуетті жекеше әріптестің меншік құқығын және жылжитын және жылжымайтын мүліктің құнын растайтын құжаттардың түпнұсқалары немесе нотариат куәландырған көшірмелері;
2) "Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 2, 13, 14, 15, 16, 17, 18, және 19-баптарына не халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес жасалған толық алдыңғы екі қаржы жылының қаржылық есептілігінің түпнұсқасы. Егер әлеуетті жекеше әріптес қызметін екі жылдан аз жүзеге асырса, қаржылық есептілік мемлекеттік тіркелген сәттен басталған кезеңге ұсынылады. Еншілес ұйымдары бар ұйымдар негізгі ұйым қызметі жөніндегі қаржылық есептілікке қосымша "Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 17-бабына не халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес шоғырландырылған қаржылық есептілікті жасайды және ұсынады. Ерекше маңызы бар МЖӘ жобаларына қатысты, егер әлеуетті жекеше әріптес МЖӘ жобасын іске асыру мақсатында жеке және (немесе) заңды тұлғалар құрған жаңа заңды тұлға болып табылса, онда мұндай құжаттаманы осындай әлеуетті жекеше әріптестің құрылтайшысы болып табылатын жеке және (немесе) заңды тұлғалар ұсынады;
3) әлеуетті жекеше әріптестің бірінші басшысының немесе уәкілетті өкілінің қолы қойылған және әлеуетті жекеше әріптестің мөрімен куәландырылған соңғы есепті күнге (соңғы қаржы жылындағы) "Негізгі құралдар" бухгалтерлік балансының баптарының таратылып жазылуы;
4) әлеуетті жекеше әріптестің бірінші басшысының немесе уәкілетті өкілінің қолы қойылған және әлеуетті жекеше әріптестің мөрімен куәландырылған, олардың қалыптасқан күні мен болжамды өтеу күні, сондай-ақ берешектің мақсаты (не үшін берешек пайда болды), оларды құнсыздандыру бойынша есептелген резервтердің сомасы көрсетілген соңғы есепті күнге (соңғы қаржы жылындағы) дебиторлық және кредиторлық берешектің таратылып жазылуы. Банктік қарыздар болған жағдайда банктік қарыздар шарттарының көшірмелерін негізгі борышты және пайыздарды өтеу кестелерімен қоса беру қажет;
5) әлеуетті жекеше әріптестің төлем қабілеттілігі, оның таратылуға жатпайтыны, мүлкіне тыйым салынбағаны, оның қаржылық-шаруашылық қызметінің тоқтатылмағаны, әлеуетті жекеше әріптестің жасалған МЖӘ шарттары бойынша міндеттемелерді орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін соңғы үш жыл ішінде заңды күшіне енген сот шешімі негізінде жауапкершілікке тартылмағаны туралы кепілхат.
Ерекше маңызы бар МЖӘ жобалары бойынша әлеуетті жекеше әріптестің мұндай тұлға конкурс жеңімпазы болып танылған жағдайда, МЖӘ шартын жасасу мақсаты үшін мұндай тұлға, егер мұндай заңды тұлға МЖӘ жобасын іске асыру мақсатында конкурстық өтінім беру сатысында құрылмаса, конкурс жеңімпазы мемлекеттік әріптеске МЖӘ шартында айқындалған көлемде және талаптарда осындай жаңа заңды тұлғаның міндеттемелерін орындаудың банктік кепілдіктерін ұсынған жағдайда МЖӘ шартының тарапы болатын жаңа заңды тұлғаны құратыны туралы кепілхатының түпнұсқасы;
6) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде міндетті түрде аудит өткізу белгіленген заңды тұлғалар да соңғы қаржы жылы үшін аудиторлық есепті ұсынады;
7) заңды тұлға қызметін үлгілік жарғы негізінде жүзеге асыратын жағдайларды қоспағанда, заңды тұлға нотариат куәландырған жарғысының көшірмесін ұсынады. Қазақстан Республикасының резиденті еместер мемлекеттік және (немесе) орыс тілдеріне аударылған сауда тізілімінен нотариат куәландырған заңдастырылған үзіндіні ұсынады;
8) тіркелген заңды тұлға, филиал немесе өкілдік туралы анықтама;
9) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлға тиісті мемлекеттік орган берген заңды тұлға құрмай кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға құқық беретін құжаттың нотариат куәландырған көшірмесін немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті мемлекеттік орган берген электрондық нысандағы құжатты, жеке сәйкестендіру нөмірін көрсете отырып, нотариат куәландырған жеке бас куәлігінің (төлқұжат) көшірмесін ұсынады;
10) әлеуетті жекеше әріптеске қызмет көрсететін банктің немесе банк филиалының қолы мен мөрі қойылған, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі басқармасының қаулысымен бекітілген екінші деңгейдегі банктер мен ипотекалық компаниялардағы Бухгалтерлік есеп шоттарының үлгілік жоспарына сәйкес банк немесе банк филиалы алдындағы әлеуетті жекеше әріптес міндеттемелерінің барлық түрлері бойынша анықтама берілген күннің алдында үш айдан астам мерзімі өткен берешегі жоқ екендігі туралы анықтамасының түпнұсқасы. Егер әлеуетті жекеше әріптес бірнеше екінші деңгейдегі банктердің немесе филиалдарының, сондай-ақ шетел банкінің клиенті болып табылса, аталған анықтама осындай банктердің әрқайсысынан ұсынылады.
"Қазақстан Республикасындағы кредиттік бюролар және кредиттік тарихты қалыптастыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 29-бабына сәйкес кредиттік бюро беретін кредиттік есепті ұсынуға рұқсат етіледі.
Банк анықтамасы (не кредиттік есеп) конкурсты ұйымдастырушыға құжаттарды ұсыну күнінің алдындағы екі айдан аспайтын мерзімге беріледі.
Конкурсқа жеке және (немесе) заңды тұлғалардың бірлестіктері қарапайым серіктестік нысанында қатысқан жағдайда қарапайым серіктестіктің өкілі біліктілік талаптарын растау үшін осы Қағидаларда белгіленген құжаттардан басқа мынадай құжаттарды:
бірлескен қызмет туралы шарттың нотариат куәландырған көшірмесін;
қарапайым серіктестік мүшелері арасында жасалған ортақ жауапкершілік туралы шарттың нотариат куәландырған көшірмесін;
конкурс шеңберінде қарапайым серіктестік атынан келіссөздерді және басқа да іс-шараларды жүзеге асыратын оның өкіліне арналған сенімхаттың нотариат куәландырған көшірмесін қоса ұсынады.
Егер әлеуетті жекеше әріптес МЖӘ жобасын іске асыру мақсатында құрылған жаңа заңды тұлға болып табылған жағдайда, оның Заңның 32-бабында белгіленген біліктілік талаптарына сәйкестігін растау үшін қатысушылардың (акционерлердің) қажетті құжаттаманы беруіне жол беріледі.
Әлеуетті жекеше әріптестер өздерінің біліктілік талаптарына сәйкестігін растайтын құжаттарды өз қалауы бойынша ұсынады.
Қазақстан Республикасының резиденті емес әлеуетті жекеше әріптес өздерінің біліктілік талаптарына сәйкестігін растау үшін Қазақстан Республикасының резиденттері ұсынатын құжаттарды не конкурстық құжаттаманың тілдеріне аударылған нотариат куәландырған аудармамен Қазақстан Республикасының резиденті емес әлеуетті жекеше әріптес біліктілігі туралы ұқсас мәліметтерді қамтитын құжаттарды, сондай ақ резиденттіктің апостиль қойылған сертификатын (егер халықаралық шартпен өзгеше көзделмесе) ұсынады.
МЖӘ объектісі ақпараттық ресурстар және (немесе) ақпараттық жүйелер болған жағдайда әлеуетті жекеше әріптес ақпараттық ресурстарға және (немесе) ақпараттық жүйелерге меншік және (немесе) ие болу құқығы туралы құжаттарды ұсынады.
Іске асырылуы жоспарланған мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларының тізбесін бекіту тәртібі
1. Мемлекеттік органдар, мемлекеттік мекемелер, мемлекеттік кәсіпорындар және жарғылық капиталға қатысу үлестерінің немесе дауыс беретін акцияларының елу және одан көп пайызы мемлекетке тікелей немесе жанама түрде тиесілі жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер, акционерлік қоғамдар (бұдан әрі – уәкілетті тұлғалар) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық немесе жергілікті уәкілетті органға мемлекеттік инвестициялық жобаның инвестициялық ұсынысына берілетін мемлекеттік-жекешелік әріптестік (бұдан әрі – МЖӘ) жобасын іске асыру орындылығы туралы экономикалық қорытынды алынғаннан немесе тікелей келіссөздер кезінде МЖӘ жобасына бизнес-жоспар бекітілгеннен кейін, жоспарланған жобаны іске асырылуы жоспарланған МЖӘ жобаларының тізбесіне қосу үшін өтінім жолдайды.
Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган өтінімді алған кезден бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде іске асырылуы жоспарланған республикалық МЖӘ жобаларының тізбесін қалыптастырады және оны бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органға келісу үшін жолдайды.
Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның іске асырылуы жоспарланған республикалық МЖӘ жобаларының тізбесін келісу мерзімі 10 (он) жұмыс күнін құрайды.
Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган келіскен кезден бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде "Мемлекеттік-жекешелік әріптестік туралы" Қазақстан Республикасының Заңының 20-бабының 3) тармақшасына сәйкес (бұдан әрі – Заң) іске асырылуы жоспарланған республикалық МЖӘ жобаларының тізбесін бекітеді.
2. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті орган өтінімді алған кезден бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде Заңның 25-бабының 12) тармақшасына сәйкес іске асырылуы жоспарланған жергілікті МЖӘ жобаларының тізбесін қалыптастырады және оны жергілікті өкілді органға ұсынады.
Жергілікті өкілді орган мемлекеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті орган іске асырылуы жоспарланған жергілікті МЖӘ жобаларының тізбесін енгізгеннен сәттен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде Заңның 24-бабының 1) тармақшасына сәйкес оларды бекіту туралы шешім қабылдайды.
Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі жергілікті уәкілетті орган іске асырылуы жоспарланған жергілікті МЖӘ жобаларының тізбесін бекіту туралы жергілікті өкілді органның шешiмi шыққан кезден бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде осындай ақпаратты МЖӘ дамыту орталығына жолдайды.
3. Іске асырылуы жоспарланған МЖӘ жобаларының тізбесі мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган ресми интернет-ресурсында мемлекеттік және орыс тілдерінде орналастырылады
Іске асырылуы жоспарланған МЖӘ жобаларының тізбесі, сондай-ақ МЖӘ дамыту орталығының интернет-ресурсында жарияланады.
4. Іске асырылуы жоспарланған МЖӘ жобаларының тізбесі ақпараттық мақсаттарда қалыптастырылады, бекітіледі және жарияланады. Іске асырылуы жоспарланған МЖӘ жобаларының тізбесін бекіткенге дейін жекеше әріптесті айқындау жөніндегі конкурс немесе тікелей келіссөздер жүргізуге жол беріледі.
Мемлекет кепілгерліктерін беру немесе көлемін ұлғайту үшін мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын іріктеу тәртібі
1 тарау. Жалпы ережелер
1. Осы Мемлекет кепілгерліктерін беру немесе көлемін ұлғайту үшін мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын іріктеу тәртібі (бұдан әрі – Тәртіп) Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің 230-бабына сәйкес әзірленді және мемлекеттік-жекешелік әріптестік (бұдан әрі – МЖӘ) жобалары бойынша мемлекет кепілгерліктерін беру және мемлекет кепілгерліктерінің көлемін ұлғайту рәсімдерін өту тәртібін айқындайды.
Мемлекет кепілгерліктерін беру немесе көлемін ұлғайту үшін концессиялық жобаларды іріктеу Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 22 желтоқсандағы "Концессиялық жобаларды жоспарлаудың және іске асырудың кейбір мәселелері туралы" № 157 бұйрығымен бекітілген Мемлекет кепілгерліктерін беру немесе көлемін ұлғайту үшін концессиялық жобаларды іріктеу қағидаларына (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10122 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.
2. Осы Тәртіпте пайдаланылатын терминдер мен анықтамалар Заңға сәйкес қолданылады.
3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің кепілгерлік шартына сәйкес МЖӘ шарты, оның ішінде концессия шарты шеңберінде тартылған қарыз бойынша қарыз беруші алдындағы қарыз алушының борышын толық немесе ішінара өтеу міндеттемесі мемлекет кепілгерлігі болып табылады.
Кепілгерлік бойынша міндеттемелер қарыздың негізгі сомасын және ол бойынша сыйақыны қамтиды.
4. Мемлекет кепілгерлігі республикалық бюджет туралы заңда белгіленген лимит шегінде, Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің 229-бабының 9-тармақшасына сәйкес тиісті кезеңге мемлекет кепілгерлігімен тартылатын мемлекеттік емес қарыздар есебінен қаржыландыруға ұсынылатын МЖӘ жобалары тізбесіне енгізілген МЖӘ жобалары бойынша беріледі.
Бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган мемлекет кепілгерлігін беруді көздейтін МЖӘ жобасының конкурстық құжаттамасын (бұдан әрі – конкурстық құжаттама) келісу кезінде конкурстық құжаттаманы немесе МЖӘ жобасына бизнес-жоспарын (тікелей келіссөздер бойынша) әзірлеуші ұсынған мемлекет кепілгерлігінің көлемін және мемлекет кепілгерлігін берумен байланысты конкурстық құжаттаманың елеулі талаптарын келіседі.
Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган конкурстық құжаттаманы, МЖӘ жобасына бизнес-жоспарын (тікелей келіссөздер бойынша) келісудің нәтижелері бойынша мемлекет кепілгерлігінің көлемін көрсете отырып, кезекті қаржы жылының лимиті шегінде мемлекет кепілгерлігі берілуі мүмкін МЖӘ жобалары тізбесінің жобасын Республикалық бюджет комиссиясының қарауына енгізеді.
Жекеше әріптес қызметіне мемлекеттік қолдау көрсете отырып, жекеше әріптесті айқындау жөніндегі конкурс өткізу, әлеуетті жекеше әріптеспен қызметіне мемлекеттік қолдау көрсете отырып, тікелей келіссөздер бойынша шарт жасасу, МЖӘ шарттарының шеңберінде инфрақұрылымдық облигациялар бойынша мемлекет кепілгерлігі Қазақстан Республикасы Үкіметі мемлекеттің кепілгерлігімен тартылатын мемлекеттік емес қарыздар есебінен қаржыландыруға ұсынылатын МЖӘ жобаларының тізбесі бекітілгеннен кейін жүзеге асырылады.
5. Мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыз қаражаты МЖӘ объектілерін міндетті түрде мемлекет меншігіне бере отырып, тек МЖӘ объектілерін құруға пайдаланылады.
Мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыз қаражатын кепілгерлік шартында көзделмеген мақсаттарға, сондай-ақ мемлекеттік органдарға кредит беру үшін пайдалануға жол берілмейді.
6. Мемлекет кепілгерліктері қазірдің өзінде тартылған қарыздарды қайта қаржыландыру ретінде немесе қарыздарға қызмет көрсету үшін, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдардың қарыздарын қайтаруды қамтамасыз ету ретінде тартылатын қарыздар бойынша беріле алмайды.
7. Мемлекеттік емес қарыз бойынша мемлекет кепілгерлігін бергені үшін қарыз алушыдан мемлекет кепілгерлігі сомасының екі пайызы мөлшерінде алдын ала біржолғы төлем (алым) алынады.
8. Әлеуетті жекеше әріптес (қарыз алушы) мемлекет кепілгерлігін алу үшін осы бұйрықпен бекітілген МЖӘ жобаларын жоспарлау және іске асыру қағидаларына сәйкес МЖӘ шарттарының шеңберінде инфрақұрылымдық облигациялар бойынша мемлекет кепілгерлігін ұсынуды көздейтін конкурстық өтінімді конкурсты ұйымдастырушыға ұсынады.
Әлеуетті жекеше әріптес (қарыз алушы) тікелей келіссөздер бойынша мемлекет кепілгерлігін алу үшін осы бұйрықпен бекітілген МЖӘ жобаларын жоспарлау және іске асыру қағидаларына сәйкес МЖӘ шарттарының шеңберінде инфрақұрылымдық облигациялар бойынша мемлекет кепілгерлігін ұсынуды көздейтін МЖӘ жобасына бизнес-жоспарын тікелей келіссөздерді ұйымдастырушыға ұсынады.
9. Қарыздар бойынша мемлекет кепілгерлігін алуға қарыз алушы ретіндегі үміткер тұлғаларға Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес мынадай талаптар қойылады:
1) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының резиденті болуы;
2) Қазақстан Республикасы Бюджет кодекісінің 229-бабының 2)-тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен белгіленген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісім бойынша бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган белгілейтін мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыздың қайтарылуын қамтамасыз ету талаптарын қанағаттандыратын сақтандыру шартының болуы;
3) тиісті саланың уәкілетті органының оң қорытындысының болуы;
4) МЖӘ жобасын қаржылық сараптау бойынша бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органның оң қорытындысының болуы;
5) концессиялық өтінімге сараптаманың оң қорытындысының болуы не жекеше әріптесті айқындау туралы хаттаманың болуы;
6) мемлекет кепілгерлігімен не мемлекеттік кепілдіктерімен бұрын алынған, төлем мерзімдері басталған қарыздарды өтеу және оларға қызмет көрсету бойынша берешегінің, сондай-ақ кредиторлар алдында өзге де мерзімі өткен берешегінің болмауы;
7) МЖӘ объектісінің құнына қатысты кемінде жиырма пайызды құрайтын меншікті капиталының болуы;
8) төлемақы төлеуге қабілетті болып табылуы, таратуға жатпауы, оның мүлкіне тыйым салынбауы, оның қаржы-шаруашылық қызметі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тоқтатыла тұрмауы тиіс;
9) тиісті кезеңге мемлекет кепілгерлігімен тартылатын мемлекеттік емес қарыздар есебінен қаржыландыруға ұсынылатын МЖӘ жобаларының тізбесіне енгізілген жобалардың іске асырылуын жүзеге асыру.
2 тарау. Мемлекет кепілгерлігін беру үшін мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларына іріктеу жүргізу
10. Конкурсты немесе тікелей келіссөздерді ұйымдастырушы МЖӘ жобасын және МЖӘ шартының талаптарын нақтылау бойынша келіссөздер жүргізудің қорытындылары бойынша 5 (бес) жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына және мемлекет кепілгерлігін беру процесіне қатысушылардың талаптарына сәйкес МЖӘ жобаларын қарау үшін талап етілетін мемлекет кепілгерлігін алуға үміткер әлеуетті қарыз алушының (конкурстық өтінімі үздік деп танылған жекеше әріптесті айқындау жөніндегі конкурсқа қатысушының, тікелей келіссөздер бойынша әлеуетті жекеше әріптестің) құжаттамасын бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органға жібереді.
11. Конкурсты немесе тікелей келіссөздерді ұйымдастырушы МЖӘ жобасының техникалық-экономикалық негіздемесін (бұдан әрі – ТЭН), Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қажетті сараптама қорытындыларын бергеннен кейін, бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті орган МЖӘ жобасына қаржылық сараптама жүргізуді ұйымдастырып, екі ай ішінде тиісті қорытынды дайындап, конкурсты немесе тікелей келіссөздерді ұйымдастырушыға жібереді.
12. Конкурсты немесе тікелей келіссөздерді ұйымдастырушы МЖӘ жобасының қаржылық сараптамасының оң қорытындысы негізінде МЖӘ жобасы бойынша ақпарат дайындайды және мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органға жібереді, ол мемлекет кепілгерлігін беру туралы мәселені Республикалық бюджет комиссиясының қарауына енгізеді.
13. Қаржылық сараптаманың теріс қорытындысын алған кезде конкурсты немесе тікелей келіссөздерді ұйымдастырушы осы бұйрықпен бекітілген МЖӘ жобаларын жоспарлау және іске асыру қағидаларына сәйкес МЖӘ жобасын қаржыландырудың балама көздерін қарау мақсатында келіссөз жүргізу процесін қайта бастайды.
14. Республикалық бюджет комиссиясы жоспарланған кезеңге арналған мемлекет кепілгерлігін беру лимитінің немесе лимитінің көлемін ұлғайту шегінде әрбір МЖӘ жобасы бойынша мемлекет кепілгерлігінің мөлшерін айқындайды.
15. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган Республикалық бюджет комиссиясы шешімінің хаттамасынан үзіндіні алған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде конкурсты немесе тікелей келіссөздерді ұйымдастырушыға жібереді.
16. Республикалық бюджет комиссиясы шешімінің негізінде МЖӘ шартының жобасын мемлекеттік жоспарлау және бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органдармен келіскеннен кейін, конкурсты немесе тікелей келіссөздерді ұйымдастырушы тиісті шешім қабылдау үшін қаулы жобасын әзірлейді, мүдделі мемлекеттік органдармен келісіп, Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізеді.
17. Мемлекет кепілгерлігі:
1) МЖӘ шартын жасасқаннан;
2) Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, мемлекет кепілгерлігі бойынша міндеттемелерді орындауға тартылған республикалық бюджет қаражатының қайтарымдылығын қамтамасыз ету талаптарын қанағаттандыратын сақтандыру шарты ресімделгеннен және ұсынылғаннан;
3) мемлекет кепілгерлігін бергені үшін қарыз алушының алдын ала біржолғы төлемақыны (алымды) төлегеннен кейін Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында көзделген барлық қажетті талаптарды қанағаттандырған жағдайда, кепілгерлік шартын жасасу жолымен Қазақстан Республикасының Үкіметі шешімінің негізінде беріледі.
Қарыз алушы МЖӘ шартын жасасқан күннен бастап күнтізбелік 60 (алпыс) күн ішінде сақтандыру шартын жасасуы тиіс.
3 тарау. Мемлекет кепілгерліктерінің көлемін ұлғайту
18. Мемлекет кепілгерлігінің көлемін ұлғайту:
1) егер ведомстводан тыс кешенді сараптамадан өткен жобалау-сметалық құжаттамаға жекеше әріптесті айқындау жөніндегі конкурсты немесе тікелей келіссөздерді өткізген кезде ескерілмеген өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілсе және МЖӘ шартының тараптары осындай өзгерістің және (немесе) толықтырудың сомасына қосымша қаржыландыру туралы бірлескен шешім қабылдаса;
2) егер ұлғайту құрылыс жұмыстарының ұзақ мерзімділігіне және жобалау-сметалық құжаттамада ескерілмеген МЖӘ объектісі құрылысының құнына объективті, жекеше әріптеске тәуелді емес себептердің (форс-мажорлық мән-жайлар, инфляция, дағдарыс, салық саясатының өзгеруі және басқалары) ықпал етуіне байланысты болса, МЖӘ жобасын қаржыландыру көлемін ұлғайту қажет болған жағдайларда Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.
19. Берілген мемлекет кепілгерлігінің көлемін ұлғайтудың міндетті шарттары:
1) жоспарланған кезеңге арналған мемлекет кепілгерліктерінің жалпы лимитінің болуы;
2) МЖӘ жобасының өзін-өзі өтеу экономикалық параметрлерінің сақталуы (оның ішінде болжамды кассалық айырмашылықтардың болмауы, таза келтірілген құнның оң көрсеткішінің болуы, МЖӘ жобасының ішкі кірістілігі нормасының сақталуы) және МЖӘ шартында көзделген қаржы ковенанттарының (қарыз алушының кейбір қаржылық көрсеткіштерді белгілі бір деңгейде ұстау міндеттемелері) орындалуы;
3) жекеше әріптес МЖӘ объектісін салуға (реконструкциялауға), құруға салатын меншікті қаражатының мөлшерін МЖӘ объектісі құрылысының ұлғаятын құнының кемінде 20 (жиырма) пайызын құрайтын мөлшерге дейін теңбе-тең ұлғайту;
4) мемлекет кепілгерлігі сақтандыру шарты ұсынылмастан берілген жағдайларды қоспағанда, мемлекет кепілгерлігінің көлемін ұлғайту сомасына мемлекет кепілгерлігі бойынша міндеттемелерді орындауға бөлінген республикалық бюджет қаражатының қайтарымдылығын қамтамасыз ету талаптарын қанағаттандыратын сақтандыру шартының сомасын ұлғайту болып табылады.
20. Жекеше әріптес МЖӘ объектісі құрылысының құнын ұлғайтуды көздейтін жобалау-сметалық құжаттаманы ведомстводан тыс кешенді сараптаудың оң қорытындысын алғаннан кейін МЖӘ жобасын қаржыландыру көлемін және мемлекет кепілгерлігінің көлемін ұлғайту қажеттілігінің ТЭН-ін әзірлейді және тиісті саланың уәкілетті органына сараптауға және табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетін нарықтарда басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға (табиғи монополиялар салаларында іске асырылатын МЖӘ жобасы бойынша) келісуге жібереді.
21. Тиісті саланың уәкілетті органының, табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетін нарықтарда басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның (табиғи монополиялар салаларында іске асырылатын МЖӘ жобасы бойынша) оң сараптамаларын алғаннан кейін жекеше әріптес, мыналарды:
1) тиісті саланың уәкілетті органының қорытындысын;
2) жобалау-сметалық құжаттаманы ведомстводан тыс кешенді сараптама қорытындысын немесе "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген өзге сараптамалар қорытындыларын;
3) табиғи монополиялар салаларында іске асырылатын МЖӘ жобасы бойынша табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетін нарықтарда басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның келісу хатын;
4) мемлекет кепілгерлігінің көлемін ұлғайтудың негіздемесі болып табылатын басқа да құжаттарды қоса, МЖӘ жобасын қаржыландыру көлемін және мемлекет кепілгерлігінің көлемін ұлғайту қажеттілігінің ТЭН-ін мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органға сараптамаға жібереді.
22. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган МЖӘ жобасын қаржыландыру көлемін және мемлекет кепілгерлігінің көлемін ұлғайту қажеттілігінің ТЭН-ін сараптамадан өткізу үшін МЖӘ дамыту орталығын тартады.
МЖӘ дамыту орталығы сараптаманы құжаттар топтамасын алған күннен бастап 20 (жиырма) жұмыс күні ішінде жүргізеді.
23. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органның оң қорытындысын алғаннан кейін жекеше әріптес Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес МЖӘ жобасы бойынша мемлекет кепілгерлігінің көлемін ұлғайтуды қарау үшін талап етілетін құжаттаманы бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті органға жібереді.
24. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органның МЖӘ жобасы бойынша мемлекет кепілгерлігі көлемін ұлғайтудың бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органның қаржылық сараптамасының оң қорытындысының негізінде кезекті қаржы жылы лимитінің шегінде МЖӘ жобасы бойынша мемлекет кепілгерлігінің көлемін ұлғайту туралы мәселені қалыптастырады және Республикалық бюджет комиссиясының қарауына енгізеді.
25. Республикалық бюджет комиссиясы мемлекет кепілгерлігін ұлғайту көлемін айқындайды.
26. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган Республикалық бюджет комиссиясының шешімін алған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде Республикалық бюджет комиссиясының шешімі хаттамасынан үзіндіні және қаржылық сараптама қорытындысының көшірмесін тиісті саланың уәкілетті органына (мемлекеттік әріптеске) жібереді.
27. Республикалық бюджет комиссиясы шешімінің негізінде тиісті саланың уәкілетті органы (мемлекеттік әріптес) мемлекет кепілгерлігінің көлемін ұлғайту туралы тиісті шешім қабылдау үшін қаулы жобасын әзірлейді, мүдделі мемлекеттік органдармен келісіп, Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізеді.
28. Қазақстан Республикасының Үкіметі шешімінің негізінде мемлекеттік әріптес қаржылық және экономикалық сараптаманың қорытындыларын ескере отырып, МЖӘ шартына өзгерістер және (немесе) толықтырулар жобасын әзірлейді және оны мемлекеттік жоспарлау және бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органдарға, сондай-ақ табиғи монополиялар салаларында және реттелетін нарықтарда басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға (егер МЖӘ жобасы табиғи монополиялар салаларында іске асырылса) келісуге жібереді.
29. Мемлекеттік жоспарлау және бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органдардың, сондай-ақ табиғи монополиялар салаларында және реттелетін нарықтарда басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның (егер МЖӘ жобасы табиғи монополиялар салаларында іске асырылса) МЖӘ шартына өзгерістер және (немесе) толықтырулар жобасына келісімі алынғаннан кейін МЖӘ шартына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелуге жататын қосымша келісім жасалады.
30. МЖӘ шартына қосымша келісім жасалғаннан кейін Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес кепілгерлік шартына қосымша келісім жасалады.
Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын ерекше маңызы бар мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасына жатқызу өлшемшарттары
Мемлекеттік-жекешелік әріптестік (бұдан әрі - МЖӘ) жобасын жиынтығында ерекше маңызы бар МЖӘ жобасына жатқызу өлшемшарттары болып:
1) МЖӘ объектісінің техникалық күрделілігі;*
2) қоғамға бағытталуы (МЖӘ жобасын іске асыру арқылы қоғамдық мүддені қанағаттандыру);
3) МЖӘ жобасын республикалық меншікке немесе республикалық маңызы бар қалада республикалық маңызы бар қалалардың және астанада орналасқан және/немесе осы МЖӘ жобаларын іске асырудан экономикалық пайда алушылар екі және одан көп облыстардың жеңіл рельсті көлік желілерін салу бойынша коммуналдық меншікке жататын объектілер (қолданыстағы немесе салынуы болжанатын) бойынша жоспарланады;
4) МЖӘ объектісін құру, салу, реконструкциялау құны 4 000 000 айлық есептік көрсеткіштен астам көрсеткішті құрайды.
Ескертпе:
*"Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында сәйкес МЖӘ объектісінің құрылысы техникалық күрделілігі жауапкершіліктің бірінші деңгейі – жоғарыға жатқызылатын жағдайда.
Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларының техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеуге немесе түзетуге, сондай-ақ қажетті сараптамалар жүргізуге қойылатын талаптар
1 тарау. Жалпы ережелер
1. Осы Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларының техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеуге немесе түзетуге, сондай-ақ қажетті сараптамалар жүргізуге қойылатын талаптар (бұдан әрі – Талаптар) Қазақстан Республикасының Бюджет кодексі 154-3-бабының 8-тармағына сәйкес әзірленді және мемлекеттік-жекешелік әріптестік (бұдан әрі – МЖӘ) жобасы техникалық-экономикалық негіздемесінің (бұдан әрі – ТЭН) құрылымы мен мазмұнын, сондай-ақ МЖӘ жобасы ТЭН-інің қажетті сараптамалар қорытындысына қойылатын талаптарды айқындайды.
2. Осы Талаптарда мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) МЖӘ жобасының жүзеге асатындығы – жобаны әзірлеуші мемлекеттік орган айқындаған жекеше әріптестің ішкі кірістілік нормасының мөлшерлемесі бойынша жекеше әріптес пайдасының оң таза келтірілген құны көрсеткіштеріне қолжетімділігі;
2) МЖӘ жобасының орындылығы – жобаның Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарына сәйкестігі (іске асыру кезеңіне, қаржыландыру көздеріне және басқалары сәйкестігі) және/немесе МЖӘ жобасының ТЭН-інің мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органның оң қорытындысы бар инвестициялық ұсынысқа сәйкестігі;
3) МЖӘ жобасының тиімділігі – жобаның бюджеттік тиімділігінің ең үздік нәтижесінің және МЖӘ жобасын іске асыру кезіндегі әлеуметтік-экономикалық әсердің оң нәтижесінің қолжетімділігі;
4) МЖӘ жобасының ТЭН-і – маркетингтік, техникалық-технологиялық, әлеуметтік-экономикалық және экологиялық зерттеулердің нәтижелерін, сондай-ақ МЖӘ жобасын іске асырудың орындылығы мен мүмкіндігін негіздейтін институционалдық шешімдерді, қаржылық шешімдерді, МЖӘ жобасының қатысушылары арасында тәуекелдерді бағалау және бөлу, қажет болған жағдайда мемлекеттік қолдаудың түрлері мен көлемін айқындау, сондай-ақ жобаның мемлекеттік бюджетке әсері бойынша шешімдер және оны іске асыру кезінде экономиканы тұтастай алғанда және оның саласының дамуына әлеуметтік-экономикалық әсерін қамтитын жоба алдындағы құжаттама;
5) МЖӘ жобасы ТЭН-інің сараптамасы – жобаның жүзеге асатындығы мен іске асырылу тиімділігін айқындауға мүмкіндік беретін МЖӘ жобасының ТЭН-інде келтірілген экономикалық талдауды бағалау;
6) МЖӘ жобасы ТЭН-ін түзету – техникалық шешімдердің өзгеруіне және/немесе қосымша шығыстарға алып келетін бекітілген МЖӘ жобасының ТЭН-індегі жобаның техникалық-экономикалық параметрлерінің жобалық (жобалау-сметалық) құжаттамаларды бекіткенге дейінгі немесе бекітілген МЖӘ жобасының ТЭН-інде көзделмеген қосымша құрамдауыштарын енгізуге байланысты жобалық (жобалау-сметалық) құжаттама бекітілгеннен кейінгі өзгеруі.
2 тарау. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеуге немесе түзетуге қойылатын талаптар
3. МЖӘ жобасының ТЭН-ін әзірлеу мақсаты жобаны іске асырудың оңтайлы нұсқасын әзірлеу болып табылады.
4. Кейіннен қажетті сараптамаларды жүргізе отырып, МЖӘ жобасының ТЭН-ін түзету техникалық шешімдерді өзгертуге және қосымша шығыстарға алып келетін МЖӘ жобасының белгіленген техникалық-экономикалық параметрлері өзгерген жағдайда жүргізіледі.
5. Құрамында сәулет, қала құрылысы және құрылыс шешімдері бар МЖӘ жобасының ТЭН-іне қойылатын талаптар осы Талаптарда және Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында және Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын мемлекеттік нормативтерде айқындалады.
6. Әзірлеу немесе түзетудің нәтижелері бойынша МЖӘ жобасының ТЭН-і мынадай құрылымға сәйкес болады:
1) жобаның паспорты;
2) кіріспе;
3) институционалдық бөлім;
4) маркетингтік бөлім;
5) техникалық-технологиялық бөлім;
6) қаржылық бөлім;
7) әлеуметтік-экономикалық бөлім;
8) жобаның мемлекеттік бюджетке әсері;
9) тәуекелдерді бағалау және бөлу;
10) жоба бойынша тұжырымдар;
11) қосымшалар (қажет болған жағдайда).
7. МЖӘ жобасының ТЭН-інде жобаның ерекшелігіне байланысты қосымша бөлімдер мен қосымшаларды қосуға рұқсат етіледі.
8. Жобаның паспортында жоба туралы қысқаша ақпарат ашылады.
Жобаның паспорты мынадай ақпаратты қамтиды:
1) МЖӘ жобасының ТЭН-іне тапсырыс беруші мемлекеттік органның атауы;
2) МЖӘ жобасының ТЭН-ін әзірлеушінің атауы;
3) жобаның атауы;
4) жобаны іске асыру орны;
5) жобаның мақсаты мен міндеттері, оның ішінде сандық мәнде;
6) жобаның ауқымы;
7) жобаның қуаты;
8) жобаны іске асыру кезеңі;
9) объектіні салу кезеңі;
10) жекеше әріптестің объектіні пайдалану мерзімі;
11) МЖӘ жобасының ТЭН-і шеңберіндегі есептеулер үшін қабылданған, жобаның ұлттық валютадағы және шетел валютасындағы жоспарланған жалпы құны, оның ішінде:
инвестициялық шығыстар;
пайдалану шығыстар;
өзге де шығыстар;
12) МЖӘ жобасын қаржыландырудың болжамды көздері;
13) мемлекеттік қолдаудың болжамды түрлері мен мөлшерлері;
14) МЖӘ схемасы бойынша жобаны іске асырудан негізгі пайда алушылар.
9. "Кіріспе" деген бөлімде МЖӘ жобасын іске асыру арқылы шешу жоспарланатын саланың (өңірдің) проблемасы сипатталады, сондай-ақ осы проблеманы, оның ішінде технологиялық, институционалдық, қаржылық шешімдер бойынша шешудің балама нұсқалары көрсетіледі.
10. Институционалдық бөлімде жобаның тіршілік циклінің ішінде оны басқарудың ұсынылған оңтайлы схемасы, МЖӘ жобасының қатысушылары және олардың функциялары, олардың өзара іс-қимыл тәртібі сипатталады.
Сондай-ақ осы бөлімде институционалдық шешімдер бойынша МЖӘ жобасын іске асырудың балама нұсқаларына салыстырмалы талдау жүргізіледі.
11. Маркетингтік бөлім жобаны іске асыру нәтижесінде түзілетін өнімге (тауарларға/көрсетілетін қызметтерге) сұраныстың және өндірістің тұтыну факторларын ұсынудың қазіргі кездегі және болжамды (МЖӘ жобасын іске асыру кезеңіндегі) конъюнктурасын талдауды қамтиды.
Бөлім мыналарды қамтиды:
1) сұраныстың сандық параметрлерін, оның үрдістерін талдау және негіздеу немесе МЖӘ жобасы шеңберінде өндіру жоспарланған өнімге (тауарға/көрсетілетін қызметке) қажеттілікті бағалау;
2) тұтынушылардың санаттары бойынша саладағы (өңірдегі) ағымдағы жағдайды ескере отырып, жүргізілетін өнімнің (тауарлардың/көрсетілетін қызметтердің) көлемін, түрлерін және бағаларын талдау;
3) жоба шеңберінде әлеуетті тұтынушылардың өнім (тауар/көрсетілетін қызмет) бірлігін сатып алуға (өнім бірлігі үшін төлеуге) дайындығын және мүмкіндігін талдау;
4) өнім (көрсетілетін қызмет) бірлігі үшін белгілі қолайлы (әлеуметтік әділ) бағаны талдау және негіздеу;
5) тұтынушылардың санаттары бойынша МЖӘ жобасын іске асыру нәтижесінде өндірілетін өнімнің (тауарлардың/көрсетілетін қызметтердің) көлемін, түрлерін және бағаларын талдау;
6) МЖӘ жобасын іске асыру үшін қажетті шикізаттар, материалдар, жабдықтар нарығын талдау, оның ішінде өндірушілер мен жеткізушілер, бағалар, сапа және өнімді жеткізу шарттары бойынша салыстырмалы талдау;
7) инвестициялық, сондай-ақ инвестициядан кейінгі кезеңде жобаның тиісті біліктілігі бар мамандармен қамтамасыз етілуін талдау, сондай-ақ қажет болған жағдайда, шетелдік мамандарды тарту негіздемесі.
Әрбір кіші бөлімде пайдаланылатын ақпарат көздері және өткізілген маркетингтік зерттеу бойынша есеп қоса берілген маркетингтік зерттеулер жүргізу әдістемелері көрсетіледі.
12. Техникалық-технологиялық бөлім МЖӘ жобасының ТЭН-і шеңберінде қабылданған, жобаның параметрлері мен құрамдауыштарын айқындайтын, жобаны іске асырудың техникалық-технологиялық шешімдерін қамтиды.
Бөлім мыналарды қамтиды:
1) жобаны іске асырудың таңдалған оңтайлы нұсқасының негіздемесімен техникалық-технологиялық шешімдердің сипаттамасы және салыстырмалы талдауы;
2) шикізатты, материалдарды, жабдықтарды әлеуетті жеткізушілердің көздері мен орналасқан жерлеріне, өнімді (тауарларды/көрсетілетін қызметтерді) тұтынушыларға және өңірдің географиялық ерекшеліктерін ескере отырып көлік магистральдарына жақындығына қатысты жобаның іске асырылу орнының негіздемесі;
3) қабылданған техникалық-технологиялық шешімдерді ескере отырып жобаның қуатының есептік негіздемесі;
4) жобаны іске асыру болжанатын өңірдің инфрақұрылымына жобаның әсерін бағалау;
5) таңдалған жобалық жабдықтың негіздемесі, оның ішінде бұрыннан пайдаланылып жүрген жабдықпен технологиялық үйлесімдігі (егер бұл жобаны іске асыру шеңберінде болжанатын болса), "баға-сапа" оңтайлы арақатынасы, жабдықты таңдау бойынша балама нұсқалар, инновациялық жабдықты қолдану, ноу-хауды пайдалану, жобада сапа стандарттарын пайдалану, жобаға қойылатын техникалық және технологиялық талаптарды белгілейтін нормативтік құжаттар;
6) еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы нормалары;
7) қолда бар көлік кіреберістері мен құралдарын, энергиямен, жылумен, сумен жабдықтауды және кәрізді ескере отырып, жобаны іске асырудың инженерлік құрылыстармен қамтамасыз етілуі, сондай-ақ қоймалық үй-жайлармен қамтамасыз етілуі;
8) жоба бойынша уақыт ішіндегі іс-шаралардың бірізділігі мен ұзақтығы графикалық түрде көрсетілген, МЖӘ-ға беруге ұсынылатын объектіні құру/реконструкциялау мерзімін, оны іске асыру жылдары бойынша және технологиялық кезеңдері бойынша пайдалану мерзімін көрсететін жобаны іске асыру кестесі (жоспар-кесте).
Жоба бойынша техникалық-технологиялық шешімдерді таңдау кезінде, бірінші кезекте, экологияға теріс әсері ең төмен және жобаны іске асырудан барынша жоғары әлеуметтік-экономикалық әсер беретін шешімдер таңдалады.
13. МЖӘ жобасының ТЭН-інде қоршаған ортаға әсерді бағалау Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес орындалады.
14. Қаржылық бөлімде жобаны қаржыландырудың балама схемаларын және көздерін ескере отырып, қаржылық пайданы және шығындарды, жобаның іске асырылуына инфляцияның әсерін талдау, жобаның қаржылық тиімділігін бағалау жүргізіледі, МЖӘ жобасының ТЭН-і шеңберінде қабылданған қаржылық шешімдер ашылады.
Бұл бөлім мыналарды қамтиды:
1) жалпы инвестициялық шығыстардың есептеуі;
2) пайдалану шығыстарының есептеуі (өндірістік шығыстарды, ұстауға арналған ағымдағы шығыстар);
3) өнімнің (тауарлардың/көрсетілетін қызметтердің) өзіндік құнының, тауарларды өткізу бағаларының (көрсетілетін қызметтер тарифтерінің) есептеуі;
4) сатудан түсетін кірістердің есептеуі;
5) ақша қаражаты ағынының есептеуі;
6) бөлінбеген және таза пайда есептеуі;
7) инфляцияның, валюта бағамының есебі, дисконт нормасының және тәуекелдер түзетулерінің анықтамасы;
8) ең аз шығындардың талдауы;
9) ең көп пайданың талдауы;
10) дисконттау әдістерінің көмегімен жобаны талдау, оның ішінде таза келтірілген құнның есептеуін (Net Present Value – NPV), кірістіліктің ішкі нормасын (Internal Rate of Return, IRR), дисконтталатын пайдалар мен шығындардың, өтімділіктің дисконтталатын мерзімінің қатынасын талдау;
11) жобаны қаржыландыру үшін қарыз қаражатын тартудың қолайлы параметрлерін айқындау;
12) пайдалану шығыстарын мұндай шығыстарды кім және қашан қаржыландыратынын айқындай отырып, қаржыландыру көздері;
13) жобаның үлестік қаржылық тиімділігінің, ағымдағы төлемге қабілеттілігінің, қаржылық тетігінің, борыштың қамтамасыз етілуінің, капиталдың кірістілігінің есебі;
14) жобаның сезімталдығын талдау және шығынсыздық шекарасын есептеу.
Бөлімде формулалар мен қабылданған жорамалдар көрсетіле отырып, көрсеткіштерді есептеу тәртібі ашылады. Деректер мен есептеулер тиісті түсініктемелері бар кестелер, графиктер, диаграммалар түрінде беріледі.
Сандық және сапалық көрсеткіштер өзара байланысқан болуы тиіс және экономикалық аяқталған қорытындылары бар салыстырмалы кестелерде көрсетілген болуы тиіс. Талдау математикалық үлгілерді және халықаралық тәжірибені ескере отырып, эмпирикалық көрсеткіштерді пайдалана отырып, негізделген есептеулер негізінде жүргізілуі тиіс.
15. Әлеуметтік-экономикалық бөлімде жобаның әлеуметтік-экономикалық аспектілері және жобаны іске асырудан түсетін пайда көрсетіледі.
Бұл бөлім мыналарды қамтиды:
1) саладағы (өңірдегі) және Қазақстан Республикасындағы қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайды және оның жобаны ескермегендегі даму перспективаларын талдау, оның ішінде:
негізгі әлеуметтік көрсеткіштер (халықтың табыс деңгейі, жұмыссыздық, жұмыспен қамтылу, өлім, туылу деңгейі);
негізгі салалық (өңірлік) көрсеткіштер (өнімді (тауарды/көрсетілетін қызметті) өндіру көлемі), жалпы ішкі өнім құрылымындағы саланың (өңірдің) үлесі, салаға (өңірге) салынған инвестициялардың көлемі және олардың жоспарланатын кезеңдегі үрдістері);
2) МЖӘ жобасын іске асырған жағдайдағы саладағы (өңірдегі) және Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік-экономикалық жағдайының даму перспективаларын талдау, оның ішінде:
негізгі әлеуметтік көрсеткіштер (халықтың табыс деңгейі, жұмыссыздық, жұмыспен қамтылу, өлім, туылу деңгейі);
негізгі салалық (өңірлік) көрсеткіштер (өнімді (тауарды/көрсетілетін қызметті) өндіру көлемі), жалпы ішкі өнім құрылымындағы саланың (өңірдің) үлесі, салаға (өңірге) салынған инвестициялардың көлемі және олардың жоспарланатын кезеңдегі үрдістері);
3) нәтижелердің, салдарлар мен әсер етулердің, көбейтілген пайда мен шығындардың, тұтынушылардың қосымша пайдасының, қалпына келмейтін шығындардың, сыртқы әсерлердің, халықаралық әсерлердің, жобаны іске асырудан түсетін жанама пайданың талдауын қамтитын жоба бойынша пайда мен шығындардың талдауы;
4) ағымдағы бағалар мен өткен жылдың салыстырмалы бағаларындағы тікелей, жанама және жиынтық макроэкономикалық әсерді есептеу;
5) таза қоғамдық пайданың, экономикалық таза келтірілген табыстың (Economic net present value – ENPV), кірістіліктің экономикалық ішкі нормасының (Economic Internal Rate of Return – EIRR) көрсеткіштерін есептеу;
6) жобаны іске асырудың аралас салалардың (көрші өңірлердің) дамуына әсерін талдау;
7) жобаның Қазақстан Республикасының экспорттық әлеуетінің өсуіне және импортты алмастыруға, инновациялардың дамуына әсерін талдау.
16. "Жобаның мемлекеттік бюджетке әсері" деген бөлімде мыналар көрсетіледі:
1) жекеше әріптес қызметін қолдау үшін көрсетілуі жоспарланған мемлекеттік қолдау түрлері мен мөлшерлері, олардың есептеулері және негіздемесі;
2) жобаны іске асыру жылдары бойынша мемлекеттік бюджетке (республикалық немесе жергілікті) түсетін жүктемені есептеу;
3) МЖӘ объектісін пайдалану кезінде мемлекеттік бюджетке түсуі жоспарланған салықтық түсімдер;
4) таза бюджеттік пайданың, бюджеттік таза келтірілген кірістің (мемлекеттік бюджеттің NPV-сі), кірістіліктің бюджеттік ішкі нормасының (мемлекеттік бюджеттің IRR-і) көрсеткіштерін есептеу;
5) МЖӘ жобасының тиімді мерзімін айқындау;
6) МЖӘ схемасы бойынша жобаны іске асырудың, жобаны тек мемлекеттің бюджет қаражаты есебінен және мемлекеттік қарыздар есебінен қаржыландырудың салыстырмалы талдауы.
17. "Тәуекелдерді бағалау және бөлу" деген бөлімде жобаны іске асыру кезінде, оның ішінде дайындық кезеңінде, МЖӘ объектісін салу/реконструкциялау және оны пайдалану кезеңінде басталуы мүмкін тәуекелдер сипатталады.
Бұл бөлімде мыналар қамтылады:
1) коммерциялық тәуекелдерді бағалау;
2) әлеуметтік тәуекелдерді бағалау;
3) экономикалық тәуекелдерді бағалау;
4) техникалық тәуекелдерді бағалау;
5) қаржылық тәуекелдерді бағалау;
6) тәуекелдердің негізгі факторларын, олардың өзгеруінің болжамды сипаты мен диапазонын, оларды төмендету бойынша болжамды іс-шараларды айқындайтын мемлекеттік әріптес және жекеше әріптес үшін ерекше тәуекелдерді бағалау;
7) тәуекелдерді жоба қатысушыларының арасында бөлуді талдау;
8) белгісіздік жағдайындағы талдау, оның ішінде негізгі параметрлер бойынша (өткізу көлемі, өткізу бағасы, тікелей шығындар) сезімталдықты талдау, оның ішінде параметр өзгеруінің шекті рұқсат етілген мәндерін айқындау.
Тәуекелдерді бағалау сандық және сапалық талдау әдісімен жүргізіледі.
18. "Жоба бойынша тұжырымдар" деген бөлімде мыналар сипатталады:
1) жоба бойынша негізгі артықшылықтар мен кемшіліктер;
2) жобаны іске асырудың оңтайлы нұсқасы;
3) жоба бойынша сыни тәуекелдер және оларды төмендету бойынша шаралар.
19. МЖӘ жобасының ТЭН-і МЖӘ жобасының ТЭН-інде келтірілген ақпаратты растайтын және ашатын кестелерден, диаграммалардан, суреттерден, жергілікті жердің карталарынан, сондай-ақ барлық ашылатын формулаларымен Excel форматындағы электрондық нұсқада ұсынылатын, МЖӘ жобасының ТЭН-інде жобаны іске асырудың қарастырылатын нұсқаларының (жобаны қаржыландыру көздері бойынша) әрқайсысы бойынша қаржылық-экономикалық үлгілерден тұратын қосымшаны қамтиды.
20. МЖӘ жобасының ТЭН-дері мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органға қағаз және электрондық жеткізгіштерде, оның ерекшелігіне байланысты тиісті оң сараптамаларын, атап айтқанда:
1) осы бұйрықпен бекітілген МЖӘ жобаларын жоспарлау және іске асыру қағидаларының 132-тармағының 1)-тармақшасында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, ведомстводан тыс кешенді сараптаманы;
2) тиісті саланың уәкілетті органының сараптамасын;
3) "Қазақстан Даму Банкі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 4-бабына сәйкес мемлекеттік кепілдік берілген жағдайда, банктік сараптаманы;
4) қажет болған жағдайда мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы қоса бере отырып, жіберіледі.
Жобаның ерекшелігіне байланысты МЖӘ жобалары бойынша мынадай бастапқы құжаттар талап етіледі:
1) осы бұйрықпен бекітілген МЖӘ жобаларын жоспарлау және іске асыру қағидаларының 132-тармағының 1)-тармақшасында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, құрылыс қызметін көздейтіндерге МЖӘ жобасының ТЭН-іне салалық, ведомстводан тыс кешенді сараптамалардың қорытындылары, сондай-ақ МЖӘ жобасының ТЭН-ін әзірлеуге берілген тапсырмаға қоса берілетін құжаттардың көшірмелері, оның ішінде техникалық шарттар, жаңа объектілер салуды көздейтін жобалар бойынша жер учаскелерін бөлу туралы жергілікті атқарушы органдардың шешімдері (қажет болған жағдайда жер учаскелерінің иелері мен жер пайдаланушылардың залалдарының, алынатын алқаптардың түріне байланысты ауыл шаруашылығы мен орман шаруашылығы өндірісінің шығындарының есептеулерін қоса бере отырып) және қолданыстағы объектілерді реконструкциялауды көздейтін жобалар бойынша жылжымайтын мүлікке тиісті құқық белгілейтін құжаттардың көшірмелері талап етіледі;
2) инновациялық қызметті көздейтіндерге салалық және мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптамалардың қорытындылары талап етіледі.
МЖӘ жобасының ТЭН-ін түзету кезінде осы тармақта көрсетілген құжаттарға қосымша мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органға мына құжаттар ұсынылады:
1) мемлекеттік органның бірінші басшысы не оның орынбасары не ол уәкілеттік берген тұлға қол қойған тиісті салыстырмалы кестені қоса бере отырып, өзгеруі болжамданған техникалық шешімдер және/немесе қосымша шығыстарды немесе МЖӘ жобасының ТЭН-і бойынша енгізілетін қосымша құрамдауыштарды көрсете отырып, өтінім беруші мемлекеттік органның бірінші басшысы не оның орынбасары не ол уәкілеттік берген тұлға қол қойған өтінім-хат;
2) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органның оң қорытындысын алған кезде бұдан бұрын қарастырылған сараптама қорытындылары мен МЖӘ жобасының ТЭН-і бойынша құжаттар (бастапқы бекітілген ТЭН бойынша).
3 тарау. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының техникалық-экономикалық негіздемесінің сараптамасына қойылатын талаптар
21. МЖӘ дамыту орталығы конкурстық құжаттаманың сараптамасы шеңберінде МЖӘ жобасының ТЭН-ін бағалауды жүзеге асырады (егер бар болса).
Конкурсты ұйымдастырушы конкурстық өтінімдерге, оның ішінде оның құрамындағы МЖӘ жобасының ТЭН-іне қажетті сараптамаларды қамтамасыз етеді.
МЖӘ жобасының ТЭН-іне сараптама жүргізу кезінде ерекшелігіне қарай Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес басқа да қажетті сараптамалар талап етілуі мүмкін.
Егер конкурсқа қатысушы конкурсты ұйымдастырушының ведомстводан тыс кешенді сараптаманың қорытындысы бар ТЭН-інде көзделген техникалық–технологиялық және экологиялық шешімдерді қабылдаған жағдайда, ТЭН ведомстводан тыс кешенді сараптама өтуді талап етпейді.
22. Құрылыс саласындағы МЖӘ жобасының ТЭН-і бойынша жобалардың ведомстводан тыс кешенді сараптамасы "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 64-4-бабының 2-тармағына сәйкес мемлекеттік сараптау ұйымымен жүзеге асырылады.
23. Құрамында сәулет, қала құрылысы және құрылыс шешімдері бар МЖӘ жобасы ТЭН-інің сараптамасына қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында және Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын мемлекеттік нормативтерде айқындалады.
Мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісін құру және (немесе) реконструкциялау құнын және мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектілерін мемлекеттік қолдау мен шығындарын өтеу көздерінің жиынтық құнын есептеу әдістемесі
1 тарау. Жалпы ережелер
1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік объектісін құру және (немесе) реконструкциялау құнын және мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектілерін мемлекеттік қолдау мен шығындарын өтеу көздерінің жиынтық құнын есептеу әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме):
1) мемлекеттік-жекешелік әріптестік (бұдан әрі - МЖӘ) объектісін құру және (немесе) реконструкциялау құнын және МЖӘ субъектілерін мемлекеттік қолдау мен шығындарын өтеу көздерінің жиынтық құнын есептеуге қойылатын бірыңғай талаптардың сақталуын қамтамасыз етеді;
2) МЖӘ объектісін құру және (немесе) реконструкциялау құнын және МЖӘ субъектілерін мемлекеттік қолдау мен шығындарын өтеу көздерінің жиынтық құнын есептеу жүзеге асырылатын барлық МЖӘ жобаларында қолданылады.
2. Әдістеме МЖӘ объектісін құру және (немесе) реконструкциялау құнын және МЖӘ субъектілерін мемлекеттік қолдау мен шығындарын өтеу көздерінің жиынтық құнын айқындауға қатысатын лауазымды, заңды және жеке тұлғалалардың басшылыққа алуы үшін әзірленген.
3. Әдістемеде мынадай ұғымдар пайдаланылады:
мемлекеттік қолдау – "Мемлекеттік-жекешелік әріптестік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 27-бабы 2-тармағының 1-6) тармақшаларында көзделген мемлекеттік қолдаудың түрлері;
МЖӘ субъектілерінің шығындарын өтеу көздері – Заңның 1-бабы 4), 9), 10) тармақшаларында және 9-бабының 2-тармағында көзделген бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылатын ақшалай төлемдер.
Осы Әдістемеде жекеше әріптес, МЖӘ компаниясы (институционалдық МЖӘ шеңберінде құрылған) МЖӘ субъектілері деп түсініледі.
Осы Әдістемеде пайдаланылатын өзге де терминдер мен анықтамалар қолданыстағы заңнамаға сәйкес қолданылады.
4. МЖӘ субъектілерін мемлекеттік қолдау мен шығындарын өтеу көздерінің жиынтық құны - бұл МЖӘ субъектілерін мемлекеттік қолдау мен шығындарын өтеу көздерінің барлық түрлерінің жиынтық құны.
2 тарау. МЖӘ объектісін құру және (немесе) реконструкциялау құнын айқындау
5. Объектінің құны Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарында 16 (бұдан әрі – ҚЕХС) қолданылатын активтердің/негізгі құралдардың бастапқы құны ұғымына сәйкес болып табылады. ҚЕХС сәйкес негізгі құралдардың бастапқы құны активті мақсатына сәйкес пайдалану үшін жұмыс қалпына келтіруге қажетті барлық шығындардан құралады. Іс жүзінде өзі дайындайтын негізгі құралдар үшін ол қарыз қаражатын тарту бойынша шығыстарды қоса алғанда, компания жұмсаған шығындар сомасы ретінде айқындалады (ҚЕХС 23).
6. МЖӘ объектісін құру және (немесе) реконструкциялау құны МЖӘ субъектілерін мемлекеттік қолдау көлемін және шығындарын өтеу көздерін анықтау мақсатында айқындалады.
7. Объектіні МЖӘ-ға беру мүмкіндігі туралы ұсынысты қалыптастыру кезеңінде объектінің құны Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамасына сәйкес бағалау әдісімен айқындалады.
8. МЖӘ жобасын жоспарлау кезеңінде МЖӘ объектісін құру және (немесе) реконструкциялау құны МЖӘ жобалары бойынша жаңа объектiлерді салу және (немесе) бар объектiлерді өзгерту мақсатында МЖӘ субъектілері жұмсаған барлық шығыстардың сомасы ретінде айқындалады:
Pt = Ptnсд +Ptmру + Ptayn + Ptфn + Ptсмрах + Ptаморm +Ptөзгелері,
мұнда:
СО - объект құны;
N - МЖӘ объектісін құру және (немесе) реконструкциялау кезеңінің жылдармен сипатталған ұзақтығы;
Рt - МЖӘ объектісін құру және (немесе) реконструкциялау t кезеңіндегі МЖӘ субъектілерінің МЖӘ объектісін құруға және (немесе) реконструкциялауға жұмсаған барлық шығындарының жиынтық мөлшері;
Pt nсд –
мыналарға жұмсалған t кезеңіндегі шығыстар:
тиісті саланың сметалық нормалары мен бағамдарының жинағына, тиісті саладағы жобалау жұмыстарының бағаларының жинақтарына, Жобалау және салу бойынша қағидалар жиынтығына сәйкес айқындалатын жобалау-сметалық құжаттама әзірлеуге жұмсалатын шығыстар;
тиісті саланың нормативтеріне сәйкес қажетті сараптамаларды жүргізуге (оның ішінде ведомстводан тыс кешенді сараптама, техникалық қадағалау, авторлық қадағалау) жұмсалатын шығыстар;
МЖӘ объектісін пайдалануға бергенге дейін лицензияларды, патенттерді, рұқсаттарды және де қолданыстағы заңнамаға сәйкес көзделген құжаттарды алуға жұмсалатын шығыстар;
Pt mру - тиісті саланың қолданыстағы заңнамасына және нормаларына сәйкес МЖӘ объектісін құруда (салуда) қолданылатын шикізат пен материалдар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер бойынша t кезеңіндегі шығыстар;
Pt ayn - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына (БТБА) және Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес МЖӘ объектісін құру және (немесе) реконструкциялау кезеңінде нормативтік мәндер шегіндегі техникалық және әкімшілік шығыстарды қоса алғанда, МЖӘ объектісін құру (салу) кезеңіндегі компанияны басқаруға жұмсалатын t кезеңіндегі шығыстар;
Pt фn - мыналарға жұмсалатын t кезеңіндегі шығыстар:
қарыз капиталының нарығында белгіленген нарықтық сыйақы мөлшерлемесі бойынша есептелетін қысқа және ұзақ мерзімге тартылатын қарыздар бойынша сыйақылар төлеуге жұмсалатын шығыстар.
Инвестициялар Қазақстан Республикасының қарыз капиталы нарығында тартылған жағдайда қарыздар бойынша сыйақыларды төлеу бойынша шығыстар Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің берілген кредиттер бойынша (орташа өлшенген) сыйақы мөлшерлемелері статистикасының деректері негізінде айқындалады,ол Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сайтында (http://www.nationalbank.kz) "Статистика" деген бөлімдегі статистикалық бюллетеньде орналастырылады, шетел капиталы тартылған жағдайда сыйақыларды төлеу бойынша шығыстар LIBOR (London Interbank Offered Rate - лондондық банкаралық нарықта әртүрлі валюталармен және әртүрлі мерзімдерге қаражат беруді ұсынатын банктер беретін банкаралық кредиттер бойынша орташа өлшенген пайыздық мөлшерлеме, бұдан әрі - LIBOR) мөлшерлемесі және қарыз капиталы нарығында қалыптасқан нарықтық сыйақы мөлшерлемесі бойынша есептелетін маржа ескеріле отырып есептелетін болады;
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің ресми интернет-ресурсында (http://economy.gov.kz/kz/) орналастырылған, тиісті мақұлданған Әлеуметтік-экономикалық даму және бюджет параметрлері болжамына сәйкес есептеулер кезінде қаржы-экономикалық модельде болжанатын инфляция (тұтынушылық бағалар) деңгейі + облигациялар айналымының барлық мерзімі бойында қолданылатын белгіленген маржа ретінде айқындалатын МЖӘ объектісін құру және (немесе) реконструкциялау кезеңінде инфрақұрылымдық облигациялар бойынша есептелетін сыйақыларды төлеуге жұмсалатын шығыстар;
Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігінің сайтында (http://economy.gov.kz/kz/) орналастырылған, тиісті мақұлданған Әлеуметтік-экономикалық даму және бюджет параметрлері болжамына сәйкес шетел валютасындағы кредиттер бойынша бағамдық айырмашылықтарға жұмсалатын шығыстар;
Pt смрах - сақтандыру қызметтерінің нарығын зерттеп-қарау нәтижелері бойынша сақтандыру қызметінің нарықтық бағаларына сәйкес инфрақұрылымдық облигациялар бойынша мемлекет кепілгерлігі бойынша сақтандыруды қоса алғанда, МЖӘ объектісін құруға және (немесе) реконструкциялауға байланысты сақтандырудың барлық түрлеріне жұмсалатын t кезеңіндегі шығыстар;
Pt аморm - салық заңнамасында көзделген нормалар шегінде жаңа объектіні құруда (салуда) тікелей қолданылатын негізгі құралдар мен материалдық емес активтерге t кезеңінде есептелетін амортизацияға жұмсалатын шығыстар;
Pt басқалары - мынадай шығыстарды қамтитын t кезеңіндегі басқа да шығыстар:
KazPrime индикаторын (KazPrime индикаторы қазақстандық банкаралық депозиттер нарығында ақша орналастыру мөлшерлемелері бойынша орташа мәнді көрсетеді) қалыптастыру туралы KASE ("Қазақстан қор биржасы" акционерлік қоғамының ресми тізімі) Келісіміне қатысушы банктердің көрсетілетін қызметтерінің орташа тарифтері ретінде айқындалатын қарыздарды тартуға жұмсалатын шығыстар. Тарифтер жария ақпарат болып табылады және тиісті қаржы ұйымдарының сайттарында орналастырылған;
нарықты зерттеп-қарау нәтижелері бойынша тиісті көрсетілетін қызметтердің нарықтық бағаларына сәйкес инфрақұрылымдық облигацияларды шығаруды ұйымдастыруға жұмсалатын шығыстар;
банктік кепілдік беру қызметтерінің нарығын зерттеп-қарау нәтижелері бойынша банктік кепілдік беру қызметтерінің нарықтық бағаларына сәйкес банктік кепілдік беру бойынша банктің ақылы көрсетілетін қызметтері мен комиссияларына жұмсалатын шығыстар;
уәкілетті мемлекеттік органдар алатын міндетті алымдар мен төлемдерге жұмсалатын шығыстар;
аудиторлық компаниялардың баға ұсыныстарына сәйкес аудиторлық тексерулерге жұмсалатын шығыстар;
МЖӘ объектісін құру және (немесе) реконструкциялау бойынша жоғарыда көрсетілген барлық шығыстар сомасының 1 % аспайтын көлемде МЖӘ объектісін құруға және (немесе) реконструкциялауға байланысты шығыстар.
Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитеті төрағасының 2017 жылғы 14 қарашадағы № 249-НҚ бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16073 болып тіркелген) бекітілген құрылыстағы баға белгілеу бойынша нормативтік құжаттар объектілер құрылысының құнын, оның ішінде үстеме шығыстар мен құрылыстағы сметалық пайданың шамасын айқындау үшін нормативтік негіз болып табылады.
9. Қолданыстағы МЖӘ объектісін реконструкциялау кезінде МЖӘ объектісінің құны "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы (Салық кодексі)" Қазақстан Республикасы кодексінің 266, 267, 268, 269, 270, 271, 272 және 273-баптарына сәйкес айқындалған құнға тең.
3 тарау. МЖӘ субъектілерін мемлекеттік қолдау мен шығындарын өтеу көздерінің жиынтық құнын есептеу
10. МЖӘ субъектілерін мемлекеттік қолдау мен шығындарын өтеу көздерінің жиынтық құнын есептеу қаржы-экономикалық моделін (бұдан әрі – ҚЭҮ) пайдалана отырып жүргізіледі. Мемлекеттік қолдау шығындарды өтеу көздерінің оңтайлы деңгейін айқындау мақсатында ҚЭҮ екі нұсқасы: атап айтқанда, базалық ҚЭҮ және кеңейтілген ҚЭҮ әзірленеді.
11. Базалық ҚЭҮ әзірлеу кезінде:
жоба мемлекеттік қолдау мен шығындарды өтеу көздері болмаған кезде жүзеге асырылады;
жоба МЖӘ объектісін пайдалану процесінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді өткізу, оның ішінде мемлекеттік тапсырысты (мемлекеттік білім беру тапсырысы, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі және басқалар) қамтамасыз етуді көздейді деген болжам қолданылады. Тұтыну кепiлдiгi ретiнде көзделмесе, мемлекеттiк тапсырыс базалық ҚЭҮ-не қосылады.
Базалық ҚЭҮ шеңберінде қаржылық қолдау шараларын ескерусіз жобаның таза келтірілген құны есептеледі (бұдан әрі – базалық NPV).
12. Базалық NPV есептеген кезде мынадай талаптар мен болжамдар сақталады:
1) жоба қарыз алудың нарықтық құны (пайыздық мөлшерлемесі) бойынша тек қана коммерциялық көздерден қаржыландырылады;
2) қаржылық қолдау шаралары ұсынылмайды;
3) теріс базалық NPV болуына жол беріледі.
13. Кеңейтілген ҚЭҮ мемлекеттік қолдау мен шығындарды өтеу көздері ұсынылған ескере отырып, базалық ҚЭҮ негізінде әзірленеді. Кеңейтілген ҚЭҮ базалық ҚЭҮ-ге МЖӘ жобасының коммерциялық тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік қолдау мен шығындарды өтеу көздерін қосу жолымен әзірленеді.
14. МЖӘ жобасын іске асырудың оңтайлы схемасын айқындау мақсатында кеңейтілген ҚЭҮ әзірлеу кезінде әзірлеуші Заңның талаптарын сақтай отырып, МЖӘ жобалары бойынша мемлекеттік міндеттемелерді, оның ішінде мемлекеттік концессиялық міндеттемелердің белгіленген лимиттерін, пайдалар мен шығындардың ара-қатынасын, институционалдық схеманы және МЖӘ жобасының басқа ерекшеліктерін ескере отырып, МЖӘ субъектілерін мемлекеттік қолдау мен шығындарды өтеу көздерінің әр түрлерін қолдану мүмкіндігін қарайды.
15. Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексінің 288-бабының 4-тармағына сәйкес мемлекеттік заттай гранттардың құнын бағалау олардың нарықтық құны бойынша Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
16. Мемлекетке тиесілі зияткерлік меншік объектiлерiне ерекше құқықтардың құны Қазақстан Республикасының зияткерлік меншік және бағалау қызметі мәселелері бойынша заңнамасына сәйкес айқындалған құн болып табылады.
17. МЖӘ шарттарының шеңберінде инфрақұрылымдық облигациялар бойынша мемлекет кепілгерлігінің құны кепілгерлікті орындау құны болып табылады және кепілгерлікпен қамтамасыз етілген облигациялық қарыз бойынша негізгі борыштың және ол бойынша есептеудің 1 кезеңі мен 6 айға есептелген МЖӘ жобасын іске асыру кезеңіне болжанатын неғұрлым жоғары пайыздық мөлшерлеме бойынша сыйақы сомасы ретінде есептеледі:
мұнда:
P – инфрақұрылымдық облигациялар бойынша мемлекет кепілгерлігі шеңберінде мемлекеттік қолдау құны;
D – негізгі борыш сомасы;
r – ҚЭҮ-де болжанатын инфляцияның ең жоғары деңгейі + (плюс) облигациялар айналымының бүкіл мерзімі ішінде қолданылатын тіркелген маржа ретінде айқындалатын пайыздық мөлшерлеме;
p – күнтізбелік жылдағы купондық сыйақыны есептеу кезеңдерінің саны.
18. Мемлекеттік емес қарыздар бойынша мемлекет кепілдігінің құны мемлекеттік кепілдікпен қамтамасыз етілген қарыз бойынша негізгі борыш сомасы және ол бойынша есептеудің 1 кезеңіне және 1 айға немесе шарт талаптарына сәйкес кезеңге есептелген МЖӘжобасын іске асыру кезеңіне болжанатын неғұрлым жоғары пайыздық мөлшерлеме бойынша сыйақы ретінде есептеледі:
мұнда:
G – мемлекеттік кепілдіктер құны;
L – мемлекет кепілдік беретін қарыз бойынша негізгі борыш сомасы;
s – қарыз алу туралы шарт талаптарына немесе конкурстық өтінімге сәйкес мемлекет кепілдік беретін қарыз бойынша МЖӘ жобасын іске асыру кезеңіне болжанатын неғұрлым жоғары сыйақының жылдық мөлшерлемесі. Конкурстық құжаттаманы әзірлеу кезеңінде LIBOR+(қосу) 1% (шетел валютасындағы қарыздар үшін), "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" Қазақстан Республикасының Заңының 19-бабына сәйкес белгіленген базалық мөлшерлеменің пайыздық дәлізінің жоғарғы шегі + 1% (ұлттық валютадағы қарыздар үшін) мөлшерлемесі ретінде айқындалады;
t – күнтізбелік жылдағы мемлекет кепілдік беретін қарыз бойынша сыйақыны есептеу кезеңдерінің саны.
19. МЖӘ жобасын қоса қаржыландыру сомасы МЖӘ объектісін салу, құру, реконструкциялау, жаңғырту кезеңі ішінде мемлекеттік бюджеттен жұмсалатын шығыстардың жиынтық шамасына тең.
20. МЖӘ жобасы бойынша инвестициялық шығындардың өтемақысын (бұдан әрі – ИШӨ) жеке, сол сияқты мемлекеттік қолдаудың және мемлекеттік бюджеттен төленетін төлемдердің өзге де шараларымен бірлесіп ұсынған кезде:
ИШӨ инфляция деңгейіне индекстелмейді;
Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамаға сәйкес құрылыстағы баға белгілеу жөніндегі нормативтік құжаттар ескеріледі.
ИШӨ төлеу МЖӘ объектісін пайдалануға енгізгеннен кейін МЖӘ шартына сәйкес кемінде 5 (бес) жылды құрайтын мерзім ішінде тең үлестермен жүзеге асырылады.
Бұл ретте МЖӘ шартында белгіленген ИШӨ төлеу мерзімін неғұрлым ерте кезеңдерге ауыстыруға жол берілмейді.
21. МЖӘ жобасы бойынша операциялық шығындардың өтемақысы сомасын есептеу кезінде операциялық шығындардың мынадай топтары есепке алынады:
1) МЖӘ объектісінің инженерлік және технологиялық жабдықтарын ұстауға және пайдалануға жұмсалатын шығындар;
2) МЖӘ объектісінің ғимараттары (құрылыстары) мен аумақтарын ұстауға жұмсалатын шығындар;
3) әкімшілік шығындар (әкімшілік-басқару персоналына еңбекақы төлеу; сақтандыру бойынша шығыстар; МЖӘ субъектісінің ағымдағы шығыстары (банктік көрсетілетін қызметтер, байланыс қызметі, күзет қызметі).
4) салықтар бойынша шығыстар;
5) сақтандыру бойынша шығыстар;
6) қарыздарға қызмет көрсету бойынша шығыстар;
7) басқа операциялық шығындар, оның ішінде: ағымдағы жөндеу; орташа жөндеу; материалдық шығыстар (отын, жабдықтардың қосалқы бөлшектері сияқты МЖӘ объектісін пайдалану үшін қажетті шикізат, жабдықтың күнделікті жөндеуі); МЖӘ объектісінің жұмыс істеуі үшін қажетті заттай нормалар немесе материалдық қорлар, мынадай салалық шығыстар: арнайы киім; республикалық және жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын МЖӘ объектілерінде тамақтану құны; МЖӘ объектілеріндегі қажетті түгендеу мүлкі.
22. МЖӘ объектісін күрделі жөндеу бойынша шығыстар МЖӘ субъектілерінің шығындарын өтеу және кірістерді алу көздерінің мынадай түрлерінің бірінің шеңберінде есепке алынады:
1) мемлекеттік меншіктегі МЖӘ объектісін басқаруды жүзеге асырғаны үшін сыйақы, сондай-ақ МЖӘ объектісін пайдаланғаны үшін жалдау төлемақысы;
2) қолжетімділік үшін төлемақы;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда мемлекеттен берілетін субсидиялар.
23. Қолжетімділік үшін төлемақы:
операциялық шығындардың өтемақысы сомасынан;
МЖӘ объектісінің сапалық сипаттамаларын, сондай-ақ МЖӘ объектісінің жеке техникалық-экономикалық параметрлерін негізге ала отырып, оның қолжетімділігін қамтамасыз еткені үшін жекеше әріптеске сыйақы сомасынан тұрады.
Қолжетімділік үшін төлемақымен бірге осы Нұсқаулықтың 3-тармағында көрсетілген мемлекеттік қолдау шаралары мен мемлекеттік бюджеттен төленетін төлемдердің өзге де түрлерін беруге жол беріледі.
24. Жалға алу төлемақысы мемлекеттік немесе жеке меншіктегі МЖӘ объектісін мүліктік жалдауды, сондай-ақ МЖӘ объектісін лизингке беруді көздейтін МЖӘ шарттарында қолданылады.
