ИПС "Әділет"

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы қаулының қолданысқа енгізілу тәртібін 4 т. қараңыз

Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасының банк қызметі мәселелері бойынша өзгерістер енгізілетін нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі (бұдан әрі – Тізбе) бекітілсін.

2. Қаржы ұйымдарының әдіснамасы және пруденциялық реттеу департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы тармақтың 2) тармақшасында көзделген іс-шараның орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Төрағасының жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

4. Осы қаулы 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін Тізбенің 4-тармағының бір жүз жиырма екінші, бір жүз жиырма үшінші, бір жүз жиырма бесінші, бір жүз жиырма алтыншы, бір жүз жиырма жетінші, бір жүз жиырма сегізінші, бір жүз жиырма тоғызыншы, бір жүз отызыншы, бір жүз отыз бірінші, бір жүз отыз екінші, бір жүз отыз үшінші, бір жүз отыз төртінші, бір жүз отыз бесінші, бір жүз отыз алтыншы, бір жүз отыз жетінші, бір жүз отыз сегізінші, бір жүз отыз тоғызыншы, бір жүз қырық бірінші, бір жүз қырық екінші, бір жүз қырық үшінші, бір жүз қырық төртінші және бір жүз қырық бесінші абзацтарын, 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін Тізбенің 3-тармағының тоқсан тоғызыншы, бір жүз бірінші, бір жүз төртінші, бір жүз елу сегізінші, бір жүз алпыс бірінші, бір жүз алпыс төртінші абзацтарын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі. Тізбенің 3-тармағының бір жүзінші, бір жүз бесінші, бір жүз елу тоғызыншы, бір жүз алпыс екінші, бір жүз алпыс бесінші, бір жүз алпыс тоғызыншы абзацтары 2022 жылғы 1 қыркүйектен бастап туындаған құқықтық қатынастарға қолданылады және 2023 жылғы 31 желтоқсанға дейін қолданылады.

Қазақстан Республикасының
Қаржы нарығын реттеу және
дамыту Агенттігінің Төрағасы

М. Абылкасымова

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Қаржы министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Стратегиялық жоспарлау

және реформалар агенттігінің

Ұлттық статистика бюросы

Қазақстан Республикасының
Қаржы нарығын реттеу
және дамыту
Агенттігінің Басқармасының
2022 жылғы 28 қазандағы
№ 78 Қаулыға
қосымша

Қазақстан Республикасының банк қызметі мәселелері бойынша өзгерістер енгізілетін нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі

1. "Ислам банктері үшін пруденциалдық нормативтерді және өзге де сақтауға міндетті нормалар мен лимиттерді, олардың нормативтік мәнін және ислам банктері үшін пруденциалдық нормативтерді және өзге де сақтауға міндетті нормалар мен лимиттерді есеп айырысу әдістемесін белгілеу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 30 мамырдағы № 144 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13939 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Ислам банктері үшін пруденциалдық нормативтердің нормативтік мәндерінде және өзге де сақтауға міндетті нормалар мен лимиттерде:

10-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"10. Банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі мынадай коэффициенттермен:

1) негізгі капиталдың жеткіліктілігі коэффициенті (k1):

негізгі капиталдың:

кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша сараланған активтердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің;

нарықтық тәуекелді ескере отырып есептелген активтердің, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелердің;

операциялық тәуекелдің сомасына қатынасымен;

2) бірінші деңгейдегі капитал жеткіліктілігі коэффициенті (k1-2):

бірінші деңгейдегі капиталдың:

кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша сараланған активтердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің;

операциялық тәуекелдің сомасына қатынасымен;

3) меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенті (k2):

меншікті капиталдың:

кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша сараланған активтердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің;

операциялық тәуекелдің сомасына қатынасымен сипатталады.

K1, k1-2 және k2 коэффициенттерінің есебіне алынатын тәуекел дәрежесі бойынша сараланған активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер ХҚЕС-ке сәйкес қалыптастырылған резервтерді шегере отырып, алынады.

Консервациялық буферді және жүйелік буферді ескере отырып, меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәні және капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәні Нормативтерге 3-қосымшада белгіленген.

Меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәндеріне қосымша меншікті капитал буферлерінің мынадай мәндері белгіленеді:

консервациялық буферге қойылатын талап тұрақты негізде орындалады және мынадай болады:

2015 жылғы 1 қаңтардан бастап - 1 (бір) пайыз;

2016 жылғы 1 қаңтардан бастап - 1 (бір) пайыз;

2017 жылғы 1 қаңтардан бастап - 2 (екі) пайыз;

2020 жылғы 1 маусымнан бастап - 1 (бір) пайыз;

2021 жылғы 1 шілдеден бастап - 2 (екі) пайыз;

жүйелік маңызы бар банктер үшін:

2015 жылғы 1 қаңтардан бастап - 2,5 (екі бүтін оннан бес) пайыз;

2016 жылғы 1 қаңтардан бастап - 2,5 (екі бүтін оннан бес) пайыз;

2017 жылғы 1 қаңтардан бастап - 3 (үш) пайыз;

2020 жылғы 1 маусымнан бастап - 2 (екі) пайыз;

2021 жылғы 1 шілдеден бастап - 3 (үш) пайыз;

контрциклдық буфер, оны енгізу мөлшері мен мерзімдерін уәкілетті орган контрциклдық буферді есептеу басталған күнге дейін кем дегенде 12 (он екі) ай бұрын белгілейді. Контрциклдық буфер мөлшерінің диапазоны тәуекелдер ескеріле отырып мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер сомасының 0 (нөл) пайызынан 3 (үш) пайызына дейінгі аралықты құрайды;

жүйелік буфер, жүйелік маңызы бар деп танылған банктерге есептелуіне қойылатын талаптар Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19925 тіркелген "Қаржы ұйымдарын жүйелік маңызы бар ұйымдар қатарына жатқызу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 23 желтоқсандағы № 240 қаулысына сәйкес жүйелік маңызы бар деп танылған банктерге қолданылады. Жүйелік буферге қойылатын талап 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап тұрақты негізде орындалады және активтердің, тәуекелдер ескеріле отырып мөлшерленген шартты және ықтимал міндеттемелер сомасының 1 (бір) пайызын құрайды.

Егер k1, k1-2 және k2 коэффициенттерінің нақты мәндері осы Нормативтерге 3-қосымшаға сәйкес белгіленген Капиталдың жеткіліктілік коэффициенттерінің мәндерінен төмен емес, бірақ бұл ретте көрсетілген коэффициенттердің кез келгені меншікті капитал буферлерін ескере отырып, коэффициенттердің белгіленген мәндеріне қарағанда төмен болса, онда банктің бөлінбеген таза кірісін пайдалануға, "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында (бұдан әрі - Акционерлік қоғамдар туралы заң) көзделген жағдайларды қоспағанда, дивиденд төлеуді және акцияларды кері сатып алуды тоқтату бөлігінде Нормативтердің 4-қосымшасына сәйкес Бөлінбеген таза кірісті шектеудің ең төменгі мөлшеріне сәйкес шектеу қойылады.

Оң айырмасы бар және Нормативтерге 3-қосымшаға сәйкес Капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәндеріне сәйкес белгіленгеннен төмен емес капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің (k1, k1-2 және k2) нақты мәндеріне ие, бірақ бұл ретте көрсетілген коэффициенттердің кез келгені меншікті капитал буферлерін ескере отырып, капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің белгіленген мәндерінен төмен болған банктерге, Акционерлік қоғамдар туралы заңда көзделген жағдайларды қоспағанда дивидендтер төлеуді және акцияларды кері сатып алуды тоқтату бөлігінде Нормативтерге 4-қосымшаға сәйкес Бөлінбеген таза табысты шектеудің ең төменгі мөлшеріне сәйкес бөлінбеген таза табысты пайдалануға шектеу қойылады.

Осы тармақтың оныншы бөлігінде көзделген жағдай туындаған кезде банк және (немесе) оның акционерлері, банк холдингі және (немесе) оның ірі қатысушылары төмендегілермен шектелмей, мынадай ақпаратты қамтитын іс-шаралар жоспарын әзірлейді және мақұлдау үшін уәкілетті органға ұсынады:

оның ішінде жарғылық капиталды толықтыруды және (немесе) таза бөлінбеген пайданы ұлғайтуды және (немесе) акционерлердің күмәнді және (немесе) үмітсіз активтерді сатып алуын қамтитын оң айырманы жабу үшін жеткілікті деңгейге дейін банкті капиталдандыру жөніндегі іс-шаралар;

мынадай шараларды қоса алғанда, активтердің сапасын кезең-кезеңмен жақсарту және проблемалық берешекті қайтару жөніндегі 5 жылдан аспайтын мерзімге арналған іс-шаралар:

кепілмен қамтамасыз ету есебінен проблемалық берешекті өтеу және оны кейіннен іске асыру не қосымша кепілмен қамтамасыз етуді қабылдау;

бас банктің күмәнді және үмітсіз активтерін сатып алатын банктің еншілес ұйымының, коллекторлық агенттіктерге, банктерге, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға, екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға мамандандырылған ұйымдарға, "Жобалық қаржыландыру және секьюритилендіру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес құрылған арнайы қаржы компаниясына банктік қарыз шарты бойынша құқықты (талап етуді) іске асыру және (немесе) басқаға беру;

активтерді үшінші тұлғаларға өткізу және (немесе) беру;

банктің уәкілетті органы бекіткен банктің даму стратегиясын ескере отырып жасалған, әрбір жыл бөлінісінде кемінде 5 жыл кезеңге банктің қаржылық моделі;

іс-шаралар жоспарының қолданылу кезеңінде банк және (немесе) оның акционерлері, банк холдингі және (немесе) ірі қатысушылар қабылдайтын міндеттемелер;

іс-шаралар жоспарын орындау мерзімдері;

іс-шаралар жоспарының орындалуына жауапты басшы қызметкерлердің тізбесі (іс-шаралар жоспарының әрбір тармағы бойынша орындауға жауапты басшы қызметкерлерді көрсете отырып).

Есепті кезеңде іс-шаралар жоспары асыра орындалған жағдайда келесі есепті кезеңде іс-шаралар жоспарының орындалуын есепке алуға жол беріледі.

Іс-шаралар жоспары сақталмаған жағдайда уәкілетті орган Банктер туралы заңға сәйкес қадағалау ден қою шараларын қолданады.

Меншікті капитал буферлерін ескере отырып, меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәндеріне Нормативтердің 7-тармағына сәйкес негізгі капитал құрауыштарының есебінен қол жеткізіледі.

Нормативтердің осы тармағының талаптарына сәйкес есептелген меншікті капитал буферлерінің мөлшері бухгалтерлік есепте көрсетілмейді.

Меншікті капитал жеткіліктілігі нормативтерінің және меншікті капитал буферлерінің мәндерін уәкілетті орган кемінде 3 (үш) жылда бір рет қайта қарайды.";

31-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"31. "Бір қарыз алушы" терминін Нормативтердің 34-тармағында көрсетілген, банкте талаптары бар немесе талаптары туындауы мүмкін әрбір жеке және заңды тұлға деп түсіну керек.

Екі немесе одан да көп қарыз алушылардан құралған топтың тәуекел мөлшері, егер қарыз алушылардың әрқайсысының тәуекел мөлшері банктің меншікті капиталының 0,1 (нөл бүтін оннан бір) пайызынан асатын болса, бір қарыз алушы үшін жиынтықта, сондай-ақ мынадай жағдайлардың бірі болған кезде есептеледі:

қарыз алушылардың бірі ірі қатысушы (акционерлік қоғамның, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің немесе қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктің жарғылық капиталына қатысу үлесінің немесе дауыс беретін акцияларының 10 (он) немесе одан көп пайызын тікелей немесе жанама түрде иеленетін жеке немесе заңды тұлға, коммандиттік серіктестікте толық серіктестік, толық серіктестікке қатысушы), үлестес тұлға, жақын туыс (ата-анасы, баласы, асыраушысы, асырап алған баласы, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек ағасы-інісі немесе апасы-сіңлісі, атасы, әжесі, немересі), жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы, басқа қарыз алушының бірінші басшысы, не басқа қарыз алушымен мәміле жасауға мүдделі тұлға;

ірі қатысушы, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе қарыз алушының бірінің бірінші басшысы не бір қарыз алушымен мәміле жасауға мүдделі тұлға - ірі қатысушы, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе басқа қарыз алушының бірінші басшысы не басқа қарыз алушымен мәміле жасауға мүдделі тұлға болып табылады;

ірі қатысушы, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе қарыз алушының бірінің бірінші басшысы не бір қарыз алушымен мәміле жасауға мүдделі, ірі қатысушы болып табылатын тұлға, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе бірінші басшысы болып табылады не ірі қатысушының, жақын туысының, жұбайының (зайыбының), жұбайының (зайыбының) жақын туысының немесе басқа қарыз алушының бірінші басшысының не басқа қарыз алушымен мәміле жасауға мүдделі тұлғаның мәміле жасауға мүдделі тұлғасы болып табылады;

қарыз алушылардың бірінің банктен қарызға алған ақшасын басқаға пайдалануға беретін қарыз берушінің меншікті капиталынан асатын мөлшерде бергендігін растайтын жеткілікті негіздер бар болса;

қарыз алушылардың банктің қарыз алушылары болып табылмайтын сол бір үшінші тұлғаға пайдалануға осы қарыз алушылардың жиынтық меншікті капиталынан асатын мөлшердегі банктен алынған қарызды бірлесіп немесе жекелей бергенін растайтын жеткілікті негіздер бар болса;

қарыз алушылар бір-бірімен қарыз алушылардың бірінің (Қазақстан Республикасының банктерін қоспағанда) ортақ не басқа қарыз алушының міндеттемелері бойынша оның активтерінің 10 (он) пайызынан асатын сомада субсидиарлық жауапкершілігі бар болатындай байланысты болса;

бір қарыз алушының лауазымды тұлғасы банктің басқа қарыз алушыларының қызметіне қаржылық жағынан мүдделі болса;

консорциумның мүшелері болып табылатын қарыз алушыларды қоспағанда, қарыз алушылар өзара бірлескен қызмет туралы шарт не бірлескен қызмет туралы шарттың белгілері бар өзге құжат арқылы байланысты болса;

қарыз алушылар сақтандыру полистері, резервтік аккредитивтер, кепілгерліктер, сондай-ақ "ДАМУ" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамының, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының және олардың еншілес ұйымдарының, "Проблемалық кредиттер қоры" акционерлік қоғамының, Қазақстан Республикасының кәсіпкерлікті дамыту және қолдау институттарының, экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұлттық компанияның, Standard & Poor's агенттігінің (Стандарт энд Пурс) "B"- дан төмен емес рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарының, қаржы ұйымдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктерінің кепілдіктері түрінде берілген жалпы қамтамасыз етудің болуы жағдайларын қоспағанда, олардың міндеттемелері үшінші тұлғаға тиесілі ортақ кепіл мүлкімен қамтамасыз етілетіндей не ортақ қамтамасыз етудің болуы жағдайларын қоспағанда, олардың міндеттемелері бойынша қамтамасыз ету түрінде олардың жиынтық сомасы қарыздың баланстық құнының 35 (отыз бес) пайызынан артық өтейтін сол бір тұлғаның кепілдігі және (немесе) кепілгерлігі ұсынылатындай етіп байланысты болса;

қарыз алушылар сақтандыру полистері, резервтік аккредитивтер, кепілгерліктер, сондай-ақ "ДАМУ" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамының, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының және олардың еншілес ұйымдарының, "Проблемалық кредиттер қоры" акционерлік қоғамының, Қазақстан Республикасының кәсіпкерлікті дамыту және қолдау институттарының, экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұлттық компанияның, Standard & Poor's агенттігінің (Стандарт энд Пурс) "B"- дан төмен емес рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарының, қаржы ұйымдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктерінің кепілдіктері түрінде берілген қамтамасыз етудің болу жағдайларын қоспағанда, қарыз алушылардың бірі басқа қарыз алушының міндеттемелерін қамтамасыз етуге кепіл мүлкін, кепілдік, кепілгерлік бергендей байланысты болса;

төмендегі талаптардың біріне сәйкес келетін қарыз алушылар:

мынадай мемлекеттердің аумағында: Андорра князьдігінде, Лихтенштейн князьдігінде, Либерия Республикасында, Монако князьдігінде, Маршалл аралдарында (Маршалл аралдары республикасында) тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылады;

Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы ақпарат алмасу жөнінде міндеттеме қабылдамаған офшорлық аймақтардың тізбесіне енгізілген мемлекеттердің аумағында тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылады;

тіркелген немесе осы тармақтың екінші бөлігінің он үшінші және он төртінші абзацтарында көрсетілген мемлекеттердің азаматтары болып табылатын ірі қатысушылары, үлестес тұлғалары, жақын туыстары, бірінші басшылары не осы қарыз алушылармен мәміле жасауға мүдделі тұлғалары бар;

қарыз алушылар бір-бірімен Банктер туралы заңда көзделген басқа негіздер бойынша байланысты болса;

қарыз алушылар жылжымайтын мүлік құрылысы жөніндегі жобаның тапсырыс берушісін, салынып жатқан объектінің құрылысына үлестік қатысушыларды және үлестік қатысушылардың кепілгерлерін қоса алғанда, жылжымайтын мүлік құрылысы жөніндегі жобаның қатысушылары болып табылады. Осы абзацта аталған қарыз алушылар тобы құрған бір қарыз алушының тәуекел мөлшері салынып жатқан объектінің құрылысына үлестік қатысушылардың және (немесе) үлестік қатысушылардың кепілгерлерінің қатысуымен жасалған топ үшін Нормативтің осы тармағының екінші бөлігінің екінші, үшінші, төртінші, бесінші, алтыншы, жетінші, сегізінші, тоғызыншы, оныншы, он бірінші, он екінші, он үшінші, он төртінші, он бесінші және он алтыншы абзацтарына сәйкес бір қарыз алушының тәуекел мөлшерінің жиынтық есебіне қабылданбайды.";

34-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"34. Бір қарыз алушыға келетін, оның ішінде банктің тәуекел мөлшері (Р):

1) қарыздар, салымдар, дебиторлық берешек, бағалы қағаздар (Нормативтердің 8-тармағында көрсетілген инвестицияларды қоспағанда);

2) Нормативтерге 5-қосымшаға сәйкес Банктің кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесіне сәйкес есептелген шартты және ықтимал міндеттемелер;

3) банкте секьюритилендірудің негіздемелік тәсілін қолдануға уәкілетті органның жазбаша растамасы жоқ қарыз алушыларға қатысты секьюритирлендірілген активтер;

4) секьюритилендіру позициялары;

5) "Стрестік активтер қоры" акционерлік қоғамының арнайы қаржы компаниясымен секьюритилендіру мәмілелері бойынша кредиттер;

6) Нормативтерге 2-қосымшаға сәйкес:

қарыз алушыға:

инвестициялық депозит туралы шарт бойынша тартылған қаражат есебінен қаржыландырылатын активтер;

ХҚЕС-ке сәйкес қалыптастырылған резервтер сомасы, сондай-ақ қарыз алушының міндеттемелері бойынша:

осы міндеттемені қамтамасыз ету ретінде банк иелігіне берілген салымдар;

Қазақстан Республикасының Үкіметі және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығарған Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағалы қағаздары;

Standard & Poor’s агенттігінің халықаралық шкаласы бойынша "АА"-дан төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері шығарған мемлекеттік бағалы қағаздары;

тазартылған қымбат металдар;

Қазақстан Республикасы Үкіметінің кепілдіктері;

"Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының және "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының, "Даму" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамының, "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамының кепілдіктері;

Standard & Poor's (Стандарт энд Пурс) агенттігінің "А-"- дан төмен емес рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктерінің Резервтік аккредитивтердің халықаралық практикасына (International Standby Practices, ISP98) немесе Талап ету бойынша кепілдіктер үшін біріздендірілген қағидаларға (Uniform Rules for Demand Guarantees, URDG758) сәйкес шығарылған резервтік аккредитивтері немесе кепілдіктері;

Standard & Poor's агенттігінің (стандарт энд Пурс) "А"-дан төмен емес ұзақ мерзімді борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын, шет мемлекеттердің қатысуымен құрылған экспорттық-кредиттік агенттіктері мен сақтандыру ұйымдарымен жасалған төлем (сақтандыру төлемі) бойынша міндеттемелерді сөзсіз және қайтарып алынбайтын орындау туралы тармақтарды қамтитын сақтандыру шарттары мен кепілдіктері;

эмитенті "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамы, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамы не олардың еншілес ұйымдары болып табылатын және банктің осындай қамтамасыз етуді даусыз өндіріп алуға құқығы бар, банк сатып алған бағалы қағаздар бойынша банк шығарған және қамтамасыз ету ретінде берілген бағалы қағаздар;

экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар ұлттық компаниямен жасалған сақтандыру төлемі жөніндегі міндеттемелерді даусыз және кері қайтарусыз орындау туралы тармақтарды қамтитын сақтандыру шарттары түріндегі қарыз алушының міндеттемелері бойынша қамтамасыз ету сомасын шегере отырып Қазақстан Республикасының резидент-банктеріне және Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктеріне Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген банк активтерінің кестесіне сәйкес кредиттік тәуекел ескеріле отырып мөлшерленген корреспонденттік шоттар бойынша талаптар түріндегі талаптардың сомасы түрінде есептеледі.

Бір қарыз алушыға келетін тәуекел есебіне мыналар кірмейді:

Қазақстан Республикасының Үкіметіне, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамына, "Стрестік активтер қоры" акционерлік қоғамының арнайы қаржы компаниясына қойылатын талаптар, банктің қарыз алушыға қоятын, банктің балансынан есептен шығарылған талаптары, банктің қарыз алушыға қоятын, олар бойынша ХҚЕС-ке сәйкес резервтердің 100 (бір жүз) пайызы қалыптастырылған талаптары;

банктің еншілес ұйымға қоятын талаптары;

2021 жылғы 1 шілдеден бастап қоса алғанда 2021 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде клиринг ұйымының (орталық контрагенттің) кепілді немесе резервтік қорларына жарналар, маржалық жарналар, қор биржасының сауда жүйесінде ашық сауда-саттық әдісімен және (немесе) орталық контрагенттің қатысуымен жасалған мәмілелер бойынша міндеттемелердің орындалуын толық және (немесе) ішінара қамтамасыз ету болып табылатын ақша түрінде қойылатын талаптары;

банктің Банктер туралы заңға сәйкес бұрын еншілес банк болып табылған, қайта құрылымдауды және бір мезгілде активтер мен міндеттемелерді бас банкке беру операциясын жүзеге асырған заңды тұлғаға қоятын талаптары.";

2-қосымша осы Қазақстан Республикасының банк қызметі мәселелері бойынша өзгерістер енгізілетін нормативтік құқықтық актілерінің тізбесінің (бұдан әрі – Тізбе) 1-қосымшасына сәйкес редакцияда жазылсын.

2. "Банктің пруденциялық нормативтерінің және сақталуы міндетті өзге де нормалары мен лимиттерінің нормативтік мәндері мен оларды есептеу әдістемелерін, капиталының мөлшерін және Ашық валюталық позицияны есептеу қағидалары мен оның лимиттерін белгілеу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 13 қыркүйектегі № 170 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15886 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Банктің пруденциялық нормативтерінің және сақталуы міндетті өзге де нормалары мен лимиттерінің нормативтік мәндерінде мен оларды есептеу әдістемелерінде:

6-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"6. Банктің меншікті капитал жеткіліктілігі мынадай коэффициенттермен сипатталады:

1) k1 негізгі капитал жеткіліктілігі коэффициенті:

негізгі капиталдың:

кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер;

нарықтық тәуекелді ескере отырып есептелген активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер;

операциялық тәуекел сомасына қатынасы;

2) k1-2 бірінші деңгейдегі капитал жеткіліктілігі коэффициенті:

бірінші деңгейдегі капиталдың:

кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер;

нарықтық тәуекелді ескере отырып есептелген активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер;

операциялық тәуекел сомасына қатынасы;

3) k2 меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенті:

меншікті капиталдың:

кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер;

нарықтық тәуекелді ескере отырып есептелген активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер

операциялық тәуекел сомасына қатынасы.

k1, k1-2 және k2 коэффициенттерінің есебіне қабылданатын тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына (бұдан әрі - ХҚЕС) сәйкес қалыптастырылған резервтерді шегере отырып енгізіледі.

Капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәндері Нормативтерге 2-қосымшаға сәйкес Капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәндеріне сай белгіленген мәндердің сомасы ретінде айқындалады.

консервациялық буферге қойылатын талап тұрақты негізде орындалады және мынадай болады:

барлық банктер үшін:

2015 жылғы 1 қаңтардан бастап - 1 (бір) пайыз;

2016 жылғы 1 қаңтардан бастап - 1 (бір) пайыз;

2017 жылғы 1 қаңтардан бастап - 2 (екі) пайыз;

2020 жылғы 1 маусымнан бастап - 1 (бір) пайыз;

2021 жылғы 1 шілдеден бастап - 2 (екі) пайыз;

жүйелік маңызы бар банктер үшін:

2015 жылғы 1 қаңтардан бастап - 2,5 (екі бүтін оннан бес) пайыз;

2016 жылғы 1 қаңтардан бастап - 2,5 (екі бүтін оннан бес) пайыз;

2017 жылғы 1 қаңтардан бастап - 3 (үш) пайыз;

2020 жылғы 1 маусымнан бастап - 2 (екі) пайыз;

2021 жылғы 1 шілдеден бастап - 3 (үш) пайыз;

мөлшері мен енгізу мерзімдері Нормативтерде контрциклдық буферді есептеуді бастау күніне дейін кемінде 12 (он екі) ай бұрын белгіленетін контрциклдық буфер. Контрциклдық буфер мөлшерінің диапазоны тәуекелдер ескеріле отырып мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер сомасының 0 (нөл) пайызынан 3 (үш) пайызына дейін құрайды;

жүйелік буфер, жүйелік маңызы бар деп танылған банктерге есептелуіне қойылатын талаптар Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19925 болып тіркелген, "Қаржы ұйымдарын жүйелік маңызы бар ұйымдар қатарына жатқызу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 23 желтоқсандағы № 240 қаулысына сәйкес осындай деп танылған жүйелік маңызы бар банктерге қолданылатын жүйелік буфер. Жүйелік буферге қойылатын талап 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап тұрақты негізде орындалады және тәуекелдер ескеріле отырып мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер сомасының 1 (бір) пайызын құрайды.

Егер банк капиталының k1, k1-2 және k2 коэффициенттерінің нақты мәндері Нормативтерге 2-қосымшаға Капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәндеріне сай белгіленгеннен төмен болмаса, бірақ бұл ретте көрсетілген коэффициенттерінің кез келгені меншікті капитал буферлері есептелген капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің белгіленген мәндерінен төмен болса, онда "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында (бұдан әрі - Акционерлік қоғамдар туралы заң) көзделген жағдайларды қоспағанда, дивидендтер төлеуді және акцияларды кері сатып алуды тоқтату бөлігінде Нормативтерге 3-қосымшаға сәйкес Бөлінбеген таза кірісті шектеудің ең төмен мөлшеріне сәйкес банктің бөлінбеген таза кірісін пайдалануға шектеу қойылады.

Оң айырмасы бар және капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің нақты мәндері (k1, k1-2 и k2) Нормативтерге 2-қосымшаға сәйкес Капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәндеріне сай белгіленгеннен төмен емес, бірақ бұл ретте көрсетілген коэффициенттерінің кез келгені меншікті капитал буферлері есептелген капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің белгіленген мәндерінен төмен банктерге Акционерлік қоғамдар туралы заңында көзделген жағдайларды қоспағанда, дивидендтер төлеуді және акцияларды кері сатып алуды тоқтату бөлігінде Нормативтерге 3-қосымшаға сәйкес Бөлінбеген таза кірісті шектеудің ең төмен мөлшеріне сәйкес бөлінбеген таза кірісті пайдалануға шектеу қойылады.

Осы тармақтың алтыншы бөлігінде көзделген жағдай туындаған кезде банк және (немесе) оның акционерлері, банктік холдинг және (немесе) оның ірі қатысушылары төмендегілермен шектемей, мынадай ақпарат қамтылатын іс-шаралар жоспарын әзірлейді және мақұлдау үшін уәкілетті органға ұсынады:

банкті оң айырманы жабу үшін жеткілікті деңгейге дейін капиталдандыру жөніндегі, оның ішінде жарғылық капиталды толықтыру және (немесе) бөлінбеген таза пайданы ұлғайту және (немесе) акционерлердің күмәнді және (немесе) үмітсіз активтерді сатып алуы қамтылатын іс-шаралар туралы;

мынадай:

проблемалық берешекті кепілмен қамтамасыз ету есебінен өтеу және оны кейінен іске асыру не кепілмен қосымша қамтамасыз етуді қабылдау;

банктік қарыз шарты бойынша құқықтары (талаптарды) іске асыру және (немесе) банктің бас банктің күмәнді және үмітсіз активтерін сатып алатын еншілес ұйымына, коллекторлық агенттіктерге, банктерге, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға, екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфелінің сапасын жақсартуға мамандандырылған ұйымдарға, секьюритилендіру мәмілесін жасау кезінде "Жобалық қаржыландыру және секьюритилендіру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес құрылған арнайы қаржы компаниясына қайта беру;

активтерді үшінші тұлғаларға өткізу және (немесе) беру шаралары қамтылатын, активтердің сапасын біртіндеп жақсарту және проблемалық берешекті қайтару жөніндегі, мерзімі 5 жылдан аспайтын іс-шаралар туралы;

банктің уәкілетті органы бекіткен банктің дамытудың стратегиясы ескеріле отырып, әрбір жыл бойынша кемінде 5 жыл кезеңге жасалған банктің қаржылық моделі туралы;

іс-шаралар жоспарының қолданылу кезеңінде банк және (немесе) оның акционерлері, банктік холдинг және (немесе) ірі қатысушылары қабылдайтын міндеттемелер туралы;

іс-шаралар жоспарының оның әрбір тармағы бойынша орындалу мерзімдері туралы;

іс-шаралар жоспарын орындау үшін жауапты басшы қызметкерлерінің тізбесі туралы (іс-шаралар жоспарының оның әрбір тармағы бойынша орындау үшін жауапты басшы қызметкерлерді көрсете отырып).

Есепті кезеңде іс-шаралар жоспары артық орындалған жағдайда, іс-шаралар жоспарының орындалуын келесі есептік кезеңде есепке алуға рұқсат етіледі.

Іс-шаралар жоспары сақталмаған жағдайда уәкілетті орган Банктер туралы заңға сәйкес қадағалап ден қою шараларын қолданады.

Меншікті капиталдың жеткіліктілік коэффициенттерінің мәніне меншікті капиталдың буферлері ескеріле отырып тізбесі Нормативтердің 10-тармағында белгіленген негізгі капитал құрауыштарының есебінен қол жеткізіледі.

Меншікті капитал буферлерінің Нормативтердің талаптарына сәйкес есептелген мөлшері бухгалтерлік есепте көрсетілмейді.

Меншікті капиталдың жеткіліктілік коэффициенттерінің және меншікті капитал буферлерінің мәндері 3 (үш) жылда 1 (бір) реттен жиі емес қайта қаралады.";

54-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"54. "Бір қарыз алушы" деген терминді оған банктің талаптары бар немесе Нормативтердің 57-тармағында көрсетілген талаптар туындауы мүмкін әрбір жеке немесе заңды тұлға деп түсіну керек. 2 (екi) немесе одан да көп қарыз алушылардан тұратын топ үшін тәуекел мөлшерi егер қарыз алушылардың әрқайсысының тәуекел мөлшерi банктiң меншiктi капиталының 0,1 (нөл бүтін оннан бір) пайызынан асатын болса, сондай-ақ мынадай жағдайлардың бiрi болғанда 1 (бiр) қарыз алушыға сияқты жиынтықты түрде есептеледi:

1) қарыз алушылардың бiрi басқа қарыз алушының iрi қатысушысы (акционерлік қоғамның, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің немесе қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктің жарғылық капиталына қатысу үлесінің немесе дауыс беретін акцияларының 10 (он) немесе одан көп пайызын тікелей немесе жанама түрде иеленетін жеке немесе заңды тұлға, коммандиттік серіктестікте толық серіктестік, толық серіктестікке қатысушы), үлестес тұлғасы, жақын туысы (ата-анасы, баласы, асыраушысы, асырап алған баласы, туған және туысқан бауыры немесе қарындасы (апасы, қарындасы), атасы, әжесi, немересi), жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы, бiрiншi басшысы не басқа қарыз алушымен мәмiле жасауға мүдделi тұлға болып табылады;

2) бiр қарыз алушының iрi қатысушысы, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе бiрiншi басшысы не бiр қарыз алушымен мәмiле жасауға мүдделi тұлға басқа қарыз алушының iрi қатысушысы, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе бiрiншi басшысы не басқа қарыз алушымен мәмiле жасауға мүдделi тұлға болып табылады;

3) бiр қарыз алушының iрi қатысушысы, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе бiрiншi басшысы не бiр қарыз алушымен мәмiле жасауға мүдделi тұлға басқа қарыз алушының не басқа қарыз алушымен мәмiле жасауға мүдделi тұлғаның iрi қатысушысының, жақын туысының, жұбайының (зайыбының), жұбайы (зайыбы) жақын туысының немесе бiрiншi басшысының iрi қатысушысы, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе бiрiншi басшысы не мәмiле жасауға мүдделi тұлғасы болып табылады;

4) қарыз алушылардың бiрi өзі банктен қарызға алған ақшасын беретін қарыз алушының меншiктi капиталынан асатын мөлшерде басқаға пайдалануға бергендiгiн растайтын жеткiлiктi негіздер бар;

5) қарыз алушылар банктен қарызға алған қаражатын банктiң қарыз алушысы болып табылмайтын сол бiр үшiншi тұлғаға осы қарыз алушылардың жиынтық меншiктi капиталынан асатын мөлшерде бiрлесiп немесе жекелей бергенiн растайтын жеткiлiктi негіздер бар;

6) қарыз алушылар қарыз алушылардың бiрi (Қазақстан Республикасының банктерiнен басқа) басқа қарыз алушының мiндеттемелерi бойынша өз активтерiнiң 10 (он) пайызынан асатын сомада ортақ не субсидиарлық жауапкершілік атқаратындай болып байланысты болған;

7) бiр қарыз алушының лауазымды тұлғасы банктiң басқа қарыз алушыларының қызметiне қаржылық жағынан мүдделiлігі болған;

8) консорциумның мүшелері болып табылатын қарыз алушыларды қоспағанда, қарыз алушылар бiр-бiрiмен бiрлескен қызмет туралы шартпен не бiрлескен қызмет туралы шарттың белгiлерi бар өзге құжатпен байланысты болған;

9) қарыз алушылар сақтандыру полистері, резервтік аккредитивтер, кепілгерліктер, сондай-ақ "ДАМУ" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамының, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының және олардың еншілес ұйымдарының, "Проблемалық кредиттер қоры" акционерлік қоғамының, Қазақстан Республикасының кәсіпкерлікті дамыту және қолдау институттарының, экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұлттық компанияның, Standard & Poor's агенттігінің (Стандарт энд Пурс) "B"- дан төмен емес рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарының, қаржы ұйымдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктерінің кепілдіктері түрінде берілген жалпы қамтамасыз етудің болуы жағдайларын қоспағанда, олардың міндеттемелері үшінші тұлғаға тиесілі ортақ кепіл мүлкімен қамтамасыз етілетіндей не ортақ қамтамасыз етудің болуы жағдайларын қоспағанда, олардың міндеттемелері бойынша қамтамасыз ету түрінде олардың жиынтық сомасы қарыздың баланстық құнының 35 (отыз бес) пайызынан артық өтейтін сол бір тұлғаның кепілдігі және (немесе) кепілгерлігі ұсынылатындай етіп байланысты болса;

10) қарыз алушылар сақтандыру полистері, резервтік аккредитивтер, кепілгерліктер, сондай-ақ "ДАМУ" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамының, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының, "Бәйтерек" "ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының және олардың еншілес ұйымдарының, "Проблемалық кредиттер қоры" акционерлік қоғамының, Қазақстан Республикасының кәсіпкерлікті дамыту және қолдау институттарының, экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын ұлттық компанияның, Standard & Poor's агенттігінің (Стандарт энд Пурс) "B"- дан төмен емес рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарының, қаржы ұйымдарының, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктерінің кепілдіктері түрінде берілген қамтамасыз етудің болу жағдайларын қоспағанда, қарыз алушылардың бірі басқа қарыз алушының міндеттемелерін қамтамасыз ету үшін кепіл мүлкін, кепілдік, кепілгерлік беретін етіп байланысты болса;

11) қарыз алушылар:

мынадай мемлекеттердің: Андорра князьдігі, Лихтенштейн князьдігі, Либерия Республикасы, Монако князьдігі, Маршалл аралдары (Маршалл аралдары Республикасы) аумақтарында тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылады, не;

Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы ақпарат алмасу жөнінде міндеттемелер қабылдамаған офшорлық аумақтар тізбесіне жатқызған мемлекеттердің аумағында тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылады, не;

ірі қатысушылары, үлестес тұлғалары, жақын туыстары, бірінші басшылары не осы тармақшаның екінші және үшінші абзацтарында көрсетілген мемлекеттерде тіркелген немесе азаматтары болып табылатын осы қарыз алушылармен мәмілелер жасасуға мүдделі тұлғалары бар;

12) қарыз алушылар өзара бiр-бiрiмен Банктер туралы заңда көзделген басқа негiздер бойынша байланысты болған;

13) қарыз алушылар жылжымайтын мүлiк құрылысы жөнiндегi жобаның тапсырыс берушiсін, салынып жатқан объект құрылысы бойынша үлескерлiк қатысушыларды және үлескерлiк қатысушылардың кепілгерлерін қоса алғанда жылжымайтын мүлiк құрылысы жөнiндегi жобаның қатысушылары болып табылады. Осы тармақшада аталған қарыз алушылар тобы құрған бiр қарыз алушыға келетін тәуекелдің мөлшерi салынып жатқан объектiнiң құрылысы бойынша үлескерлiк қатысушылар - жеке тұлғалардың және (немесе) үлескерлiк қатысушылар кепілгерлерінің қатысуымен құрылған топ үшiн осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9), 10), 11) және 12) тармақшаларына сәйкес бiр қарыз алушыға сияқты келетін тәуекел мөлшерiнiң жиынтық есебiне қабылданбайды.";

57-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"57. Бір қарыз алушыға келетін, оның ішінде банктің тәуекел мөлшері:

1) қарыздар, салымдар, дебиторлық берешек, бағалы қағаздар (Нормативтердің 11-тармағында көрсетілген инвестицияларды қоспағанда);

2) Нормативтерге 6-қосымшаға сәйкес Банктің кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесіне сәйкес есептелген шартты және ықтимал міндеттемелер;

4) секьюритилендіру позициялары;

5) көрсетілген қаржы құралдары мен олар бойынша кредиттік тәуекелдің нарықтық құнының сомасы ретінде есептелген кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген своптар, фьючерстер, опциондар, форвардтар түріндегі талаптар сомасы ретінде есептеледі.

Своп, фьючерс, опцион және форвард операциялары бойынша кредиттік тәуекел көрсетілген қаржы құралдарының номиналдық құнының Нормативтерге 7-қосымшаға сәйкес Туынды қаржы құралдарына арналған кредиттік тәуекел коэффициенттерiнiң (пайыздармен) кестесінде көрсетілген және көрсетілген қаржы құралдарын өтеу мерзімімен анықталатын кредиттік тәуекел коэффициентіне көбейтіндісі ретінде есептеледі.

Осы тармақта көрсетілген қаржы құралдарының нарықтық құны (ауыстыру құны) мынаны:

сатып алуға арналған мәмілелер бойынша - қаржы құралының ағымдағы нарықтық құнының осы қаржы құралының номиналдық келісімшарттық құнынан асу шамасын білдіреді. Егер қаржы құралының ағымдағы нарықтық құны оның номиналдық келісімшарттық құнынан аз немесе оған тең болса, ауыстыру құны 0 (нөлге) тең болады;

сатуға арналған мәмілелер бойынша - қаржы құралының номиналдық келісімшарттық құнының осы қаржы құралының ағымдағы нарықтық құнынан асу шамасын білдіреді. Егер қаржы құралының номиналдық келісімшарттық құны оның ағымдағы нарықтық құнынан аз немесе оған тең болса, ауыстыру құны 0 (нөлге) тең болады.

Бивалюталық қаржы құралдары (талап пен міндеттеме әртүрлі шетел валютасында көрсетілген қаржы құралдары) бойынша ауыстыру құны талаптардың теңгелік баламасының есептілікті жасау күні белгіленген бағам бойынша айқындалған міндеттемелердің теңгелік баламасынан асу шамасы ретінде айқындалады. Егер талаптардың теңгелік балама шамасы міндеттемелердің теңгелік баламасынан аз немесе оған тең болса, ауыстыру құны 0 (нөлге) тең болады.

Осы тармақта көрсетілген қаржы құралдарының номиналдық келісімшарттық құны қаржы құралдарының бухгалтерлік есептің тиісті шоттарында мәмілелер жасау күні көрсетілген құнын білдіреді. Бивалюталық қаржы құралдарының номиналдық келісімшарттық құны ретінде банкте талаптар қалыптастырылатын валюта алынады.

Сатылған опциондар бір қарыз алушыға келетін тәуекел мөлшеріне қосылмайды;

6) "Стрестік активтер қоры" акционерлік қоғамының арнайы қаржы компаниясымен секьюритилендіру мәмілелері бойынша кредиттер;

7) Нормативтерге 5-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген банк активтерінің кестесіне сәйкес кредиттік тәуекел ескеріле отырып мөлшерленген Қазақстан Республикасының резидент банктеріне және Қазақстан Республикасының резидент емес банктеріне корреспонденттік шоттар бойынша талаптар:

ХҚЕС-ке сәйкес қалыптастырылған резервтер сомасын, сондай-ақ:

осы міндеттемені қамтамасыз ету ретінде банк иелігіне берілген салымдар;

Қазақстан Республикасының Үкіметі және Ұлттық Банк шығарған Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағалы қағаздары;

Standard & Poor’s агенттігінің халықаралық шкаласы бойынша "АА"-дан төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингтік бағасы бар шет мемлекеттердің орталық үкіметі шығарған мемлекеттік бағалы қағаздары;

тазартылған бағалы металдар;

Қазақстан Республикасы Үкіметінің кепілдіктері;

"Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының және "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының, "ДАМУ" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамының, "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамының кепілдіктері;

Бір қарыз алушыға келетін тәуекел есебіне мыналар кірмейді:

Қазақстан Республикасының Үкіметіне, Ұлттық Банкке, кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалардың ипотекалық қарыздарын сатып алуды жүзеге асыратын, акцияларының 100 (бір жүз) пайызы Ұлттық Банкке тиесілі заңды тұлғаға, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамына, "Стрестік активтер қоры" акционерлік қоғамының арнайы қаржы компаниясына қойылатын талаптар, банктің балансынан есептен шығарылған банктің қарыз алушыға қоятын талаптары, ХҚЕС-ке сәйкес резервтердің 100 (бір жүз) пайызы қалыптастырылған банктің қарыз алушыға қоятын талаптары;

Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар бағалы қағаздар бойынша талаптар;

банктің еншілес ұйымға қоятын талаптары;

банктің Банктер туралы заңға сәйкес бұрын еншілес банк болған, қайта құрылымдауды және бір мезгілде активтер мен міндеттемелерді бас банкке беру операциясын жүзеге асырған заңды тұлғаға қоятын талаптары;

2021 жылғы 1 шілдеден бастап қоса алғанда 2021 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде клиринг ұйымының (орталық контрагенттің) кепілді немесе резервтік қорларына жарна, маржалық жарна, қор биржасының сауда жүйесінде ашық сауда-саттық әдісімен және (немесе) орталық контрагенттің қатысуымен жасалған мәмілелер бойынша міндеттемелердің орындалуын толық және (немесе) ішінара қамтамасыз ету болып табылатын ақша түрінде қойылатын талаптар.";

79-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"79. Банктер 2016 жылғы 1 шілде - 2018 жылғы 31 тамыз аралығында өтімділік тәуекелін бағалау мақсатында өтімділікті өтеу коэффициентін есептейді. Өтімділікті өтеу коэффициенті есептеу нәтижелері уәкілетті органға ай сайынғы негізде ұсыныла отырып, айдың соңғы жұмыс күнінде есептеледі. Өтімділікті өтеу коэффициентінің ең төмен мәні мынадай мөлшерде белгіленеді:

2018 жылғы 1 қыркүйек пен 2018 жылғы 31 желтоқсан аралығында - 0,5;

2019 жылғы 1 қаңтар мен 2019 жылғы 31 желтоқсан аралығында - 0,6;

2020 жылғы 1 қаңтар мен 2020 жылғы 31 наурыз аралығында – 0,8, 2020 жылғы 1 сәуір мен 2020 жылғы 30 қыркүйек аралығында – 0,60, 2020 жылғы 1 қазан мен 2020 жылғы 31 желтоқсан аралығында – 0,8;

2021 жылғы 1 қаңтар мен 2021 жылғы 31 желтоқсан аралығында – 0,9;

2022 жылғы 1 қаңтар мен 2022 жылғы 30 сәуір аралығында - 1.

2022 жылғы 1 мамыр мен 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығында – 0,8;

2024 жылғы 1 қаңтар мен 2024 жылғы 30 маусым аралығында – 0,9;

2024 жылғы 1 шілдеден бастап – 1.

Өтімділікті өтеу коэффициентінің мәні белгіленген ең төмен мәнінен төмендеген, бірақ мынадай мөлшерден төмен емес жағдайда:

2018 жылғы 1 қыркүйек пен 2018 жылғы 31 желтоқсан аралығында - 0,43;

2019 жылғы 1 қаңтар мен 2019 жылғы 31 желтоқсан аралығында - 0,50;

2020 жылғы 1 қаңтар мен 2020 жылғы 31 наурыз аралығында – 0,68, 2020 жылғы 1 сәуір мен 2020 жылғы 30 қыркүйек аралығында – 0,50, 2020 жылғы 1 қазан мен 2020 жылғы 31 желтоқсан аралығында – 0,68;

2021 жылғы 1 қаңтар мен 2021 жылғы 31 желтоқсан аралығында – 0,77;

2022 жылғы 1 қаңтар мен 2022 жылғы 30 сәуір аралығында – 0,85;

2022 жылғы 1 мамыр мен 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығында – 0,68;

2024 жылғы 1 қаңтар мен 2024 жылғы 30 маусым аралығында – 0,77;

2024 жылғы 1 шілдеден бастап – 0,85,

банк осындай төмендету анықталған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде уәкілетті органға өтімділікті өтеу коэффициентінің мәнін белгіленген ең төменгі мәннен кем емес деңгейге дейін арттыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын жібереді және өтімділікті өтеу коэффициенті төмендеген күннен кейінгі айдың әр жұмыс күні үшін өтімділікті өтеу коэффициентінің мәнін және жетіспеушілікті белгіленген ең төменгі мәндерге дейін есептеп шығарады.

Іс-шаралар жоспары өтімділікті өтеу коэффициенті мәнінің белгіленген ең төменгі мәндерден төмендеген бірінші күннен бастап күнтізбелік 30 (отыз) күннің ішінде өтімділікті өтеу коэффициентін белгіленген ең төменгі мәндерден кем емес деңгейге дейін арттыру бойынша шараларды қамтиды.

Белгіленген ең төменгі мәндерге дейін жетіспеушілік белгіленген ең төменгі мәннің және өтімділікті өтеу коэффициентінің нақты мәні арасындағы айырмашылық ретінде есептеледі.

Белгіленген ең төменгі мәндерге дейінгі жетіспеушіліктер сомасы өтімділікті өтеу коэффициентінің мәні белгіленген ең төменгі мәндерден төмендеген күннен кейінгі айда 0,25 артық емес болса норматив орындалған болып саналады.

Норматив:

өтімділікті өтеу коэффициентінің мәні осы тармақтың екінші бөлігінің екінші, үшінші, төртінші, бесінші және алтыншы абзацтарында көрсетілген деңгейден төмендеген;

өтімділікті өтеу коэффициентінің мәні белгіленген ең төменгі мәндерден, бірақ осы тармақтың екінші бөлігінің екінші, үшінші, төртінші, бесінші және алтыншы абзацтарында белгіленген шекте, соңғы 6 (алты) ай ішінде үш және одан да көп рет төмендеген;

өтімділікті өтеу коэффициентін белгіленген ең төменгі мәндерден кем емес деңгейге дейін арттыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын жүзеге асырмаған;

жетіспеушіліктер сомасы өтімділікті өтеу коэффициентінің мәні белгіленген ең төменгі мәндерден төмен болған күннен кейінгі айда белгіленген ең төменгі мәндерден 0,25 асып кеткен жағдайларда бұзылған болып есептеледі.

Өтімділікті өтеу коэффициенті:

клиенттердің ақша қаражатының әкетілуіне;

шетел валюталарына теңгенің биржалық бағамының өзгеруіне байланысты активтер мен міндеттемелердің құнын қайта бағалауға;

банк міндеттемелерінің валюталық құрылымының өзгеруіне байланысты банкке қатыссыз жағдайда белгіленген ең төменгі мәннен төмен өтімділікті өтеу коэффициентінің мәні төмендеген жағдайда 2022 жылғы 21 ақпаннан бастап қоса алғанда 2022 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде норматив бұзылған болып есептелмейді.

Банк осындай төмендеу анықталған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде осындай төмендеу анықталған күннен бастап 9 (тоғыз) айға дейінгі мерзімде өтімділікті өтеу коэффициентін белгіленген ең төменгі мәннен кем емес деңгейге дейін арттыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын уәкілетті органға келісуге жібереді.

Уәкілетті орган осы тармақтың сегізінші бөлігінде көрсетілген іс-шаралар жоспарын келісуді ұсынған күнінен бастап 10 (он) жұмыс күн ішінде жүзеге асырады.

Егер осы төмендеу іс-шаралар жоспарында белгіленген мерзімде жойылмаған жағдайда, өтімділікті өтеу коэффициентінің төмендеуі көрсетілген төмендеу анықталған күннен бастап осы нормативтің бұзылуы ретінде қаралады.";

81-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"81. Банктер 2018 жылғы 1 қаңтар – 2018 жылғы 31 желтоқсан аралығында өтімділік тәуекелін бағалау мақсатында есептеу нәтижелерін уәкілетті органға ай сайынғы негізде ұсына отырып, нетто тұрақты қорландыру коэффициентін есептейді.

Нетто тұрақты қорландыру коэффициентінің ең төмен мәні мынадай мөлшерде белгіленеді:

2019 жылғы 1 қаңтар мен 2022 жылғы 31 мамыр аралығында – 1;

2022 жылғы 1 маусым мен 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығында – 0,8;

2024 жылғы 1 қаңтар мен 2024 жылғы 30 маусым аралығында – 0,9;

2024 жылғы 1 шілдеден бастап – 1.

ең төмен мәні 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап 1,0 мөлшерінде белгіленеді.

Нетто тұрақты қорландыру коэффициенті:

клиенттердің ақша қаражатының әкетілуіне;

банк міндеттемелерінің валюталық құрылымының өзгеруіне байланысты оның мәні банкке байланыссыз жағдайлар бойынша белгіленген ең төменгі мәнінен төмендеген жағдайда 2022 жылғы 21 ақпаннан 2022 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңді қоса алғанда бұзылған болып есептелмейді.

Банк осындай төмендеу анықталған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде көрсетілген төмендеу анықталған күннен бастап 9 (тоғыз) айға дейінгі мерзімде нетто тұрақты қорландыру коэффициентін белгіленген ең төменгі мәннен кем емес деңгейге дейін арттыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын уәкілетті органға келісуге жібереді.

Уәкілетті орган осы тармақтың төртінші бөлігінде көзделген іс-шаралар жоспарын келісуді ұсынған күнінен бастап 10 (он) жұмыс күн ішінде жүзеге асырады.

Егер осы төмендеу іс-шаралар жоспарында белгіленген мерзімде жойылмаған жағдайда онда тұрақты қорландырудың нетто коэффициентінің төмендеуі аталған төмендеу анықталған күннен бастап осы нормативтің бұзылуы болып табылады.";

5 және 5-1- қосымшалар Тізбенің 2 және 3- қосымшаларына сәйкес редакцияда жазылсын;

15 және 16- қосымшалар Тізбенің 4 және 5- қосымшаларына сәйкес редакцияда жазылсын.

3. "Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар (резервтер) құру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 22 желтоқсандағы № 269 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16502 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар (резервтер) құру қағидаларында:

2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) ақшаны толық алмау – шартқа сәйкес қаржы ұйымына тиесілі ақша ағындары және қаржы ұйымы алуды күтіп отырған ақша ағындары арасындағы айырма;

2) берешек – қарыз алушы өтемеген, қарыз шартының талаптарына сәйкес негізгі борыш, есептелген сыйақы және (немесе) өзге төлемдер түріндегі талаптың сомасы;

3) біртекті қаржы активтері – кредиттік тәуекелдің сипаттамаларына ұқсас сипаттамалары бар қаржы активтерінің тобы;

4) дефолт – төлеу мерзімі күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен өтіп кеткен мерзімі өткен төлемнің (төлемдердің) болуы не осы тармақшада көзделген бір немесе одан көп жағдайдың болуы. Дефолтты айқындау мақсаттары үшін қаржы ұйымы мынадай ахуалдарды қабылдайды:

қарыз алушының банктегі басқа қарыздары бойынша 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі бар мерзімі өткен берешектің болуы;

қарыз алушының қаржылық жағдайының нашарлау көрсеткіші ретінде басқа банктердегі қарыздар бойынша 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі бар мерзімі өткен берешектің болуы;

қарыз алушының қаржылық жағдайының нашарлауына байланысты қарыз бойынша сыйақыны есептеуді тоқтата тұру;

қарыз берілген сәттен бастап кредиттік тәуекелдің айтарлықтай ұлғаюына байланысты қарыз алушы берешегінің бір бөлігін және (немесе) бүкіл сомасын есептен шығару;

қарыздарды айтарлықтай дисконтпен сату;

қарызды мәжбүрлеп қайта құрылымдау;

"Оңалту және банкроттық туралы" Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Оңалту және банкроттық туралы заң) сәйкес қарыз алушыны банкрот деп тану туралы талап-арыз беру;

Оңалту және банкроттық туралы заңға сәйкес қарыз алушының өзін банкрот деп тану туралы сотқа өтініш жасауы;

"Қаржы құралдары" халықаралық қаржылық есептілік стандартына (бұдан әрі – 9-ХҚЕС) сәйкес келетін және Қағидаларға сәйкес бекітілген Провизияларды (резервтерді) есептеу әдістемесінде көзделген өзге жағдайлар;

5) жеке қаржы активі – жалпы баланстық құны есепті күні қаржылық есептіліктің деректеріне сәйкес меншікті капиталдың 0,2 (нөл бүтін оннан екі) пайызынан асатын, бірақ кемінде елу миллион теңге болатын қаржы активі немесе өзара байланысты тарапқа қойылатын талапты білдіретін қаржы активі.

Қаржы ұйымының осы тармақшада көзделген өлшемшарттарға қосымша қаржы активін жеке активтерге жатқызуға арналған қосымша өлшемшарттарды белгілеуіне жол беріледі.

Қаржы ұйымының қаржы активінің жалпы баланстық құнының меншікті капиталға өзге, бірақ меншікті капиталдың 0,2 (нөл бүтін оннан екі) пайызынан аспайтын арақатысын айқындауына жол беріледі.

Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары үшін меншікті капитал деп бас офис шотының, резервтердің және Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы қызметі нәтижелерінің сомасы түсініледі.

6) контрагент – шарт бойынша қаржы ұйымы болып табылмайтын, осы шарт бойынша провизиялар (резервтер) қалыптастыратын тұлға;

7) кредиттік-құнсызданған қаржы активі – 9-"Қаржы құралдары" халықаралық қаржылық есептік стандарттың өлшемшарттарына сәйкес келетін құнсыздану белгілері анықталған қаржы активі;

8) кредиттік скоринг – қарыз алушының кредитке қабілеттілігін сапалық және сандық сипаттамаларға негізделген бағалау;

9) қаржы активінің амортизациялық құны – бастапқыда тану кезінде қаржы активі бағаланатын сома, минус қарыздың негізгі сомасының есебінен төлемдер, плюс (минус) дисконттың (сыйлықақының) жинақталған амортизациясының тиімді пайыздық мөлшерлеме әдісін пайдалана отырып есептелген және зиянға арналған бағалау резерві ескеріле отырып түзетілген өлшемі;

10) қаржы активінің жиынтық баланстық құны – қаржы активінің зиянға арналған бағалау резервінің көлеміне түзетілгенге дейінгі амортизацияланған құны;

11) қарызды қайта құрылымдау – қарыз шартының тәртібін және талаптарын кез келген өзгертуі;

12) қарызды мәжбүрлеп қайта құрылымдау – қарызды қайта құрылымдау және төменде аталған мынадай жағдайлардың бірі:

негізгі борыш және (немесе) сыйақы төлемдері бойынша жиынтығы күнтізбелік 30 (отыз) күннен асатын мерзімге жеңілдік кезеңін беру не ұзарту;

кредит мерзімін ұзарту - кредит бойынша бір немесе бірнеше төлемдерді 30 (отыз) күнтізбелік күннен астам мерзімге төлеу мерзімін кейінге қалдыру;

қарыз бойынша негізгі борыштың және (немесе) сыйақының бір бөлігін есептен шығару немесе кешіру;

сыйақы бойынша мерзімі өткен төлемдерді капиталдандыру;

сыйақы бойынша мерзімі өткен берешекті капиталдандыра отырып, қарыз валютасын бір валютадан екінші валютаға өзгерту (айырбастау);

банкте қарыз бойынша мерзімі өткен және (немесе) мерзімі өтпеген берешекті төлеу үшін жаңа қарыз беру;

қарыз бойынша мерзімі өткен берешек болған жағдайда кредиттік лимитті ұлғайту;

қарыз алушының қаржы ұйымына берілетін кепіл мүлкі есебінен берешек сомасын өтеу нәтижесінде қарыз бойынша берешекті азайту;

ішкі рейтинг моделіне сәйкес қарыз алушының қаржылық жағдайының нашарлауының болуы;

қаржы ұйымы ақша ағындары қарыз алушының қаржы ұйымы алдынған шарттық міндеттемелерін (негізгі борышты және сыйақыны қоса) өтеу үшін жеткіліксіз болады деп болжамдайды;

негізгі борыш және (немесе) сыйақы бойынша күнтізбелік 30 (отыз) күннен асатын мерзімге мерзімі өткен берешектің болуы;

қарыз алушыда мерзімі өткен міндеттемелердің болмауы және қаржы ұйымында қарыз алушының қарыз бойынша оған жеңілдік талаптарын бермей өзінің міндеттемелері бойынша төлем мерзімін бұзуға жол бергені туралы негізделген және расталған ақпарат болса;

қарыз алушының құнсыздану белгілері бар борышының бір бөлігін аудару;

қарыз алушының қаржы ұйымындағы, оның ішінде басқа қаржы ұйымдарындағы қарызы бойынша борыш жүктемесі төмендеген жағдайларды қоспағанда, мерзімі өткен берешекті қайта қаржыландыру;

қарыз алушының қаржылық жағдайының нашарлауына байланысты соңғы қайта құрылымдау немесе қарыз беру сәтінен бастап банктің ішкі құжаттарына сәйкес пайыздық мөлшерлемені Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесінен (ұлттық валютамен) төмендету;

айналым қаражатын толықтыруға арналған қаржыландыру жағдайларын қоспағанда, кредиттік желінің мөлшерінен 25 (жиырма бес) пайыздан астам мөлшерде кредитті мақсатсыз пайдалану;

қарыз алушыға және (немесе) қарыз алушымен оның берешегін өтеу бойынша шарттық міндеттемелері бар тұлғаларға қатысты Оңалту және банкроттық туралы заңға сәйкес оңалту рәсімдері қолданылады;

нәтижесінде қарыз алушы қаржы ұйымының алдындағы өзінің міндеттемелеріне қызмет көрсету есебінен қарыз алушының активі жоғалған форс-мажор және (немесе) өзге жағдайларда қарыз алушының қайта құрылымдауға өтініш беруі.

Қарызды қайта құрылымдау мынадай жағдайларда мәжбүрлеп жасалған деп табылмайды:

қарыз бойынша есептен шығару, кешіру, төлеу мерзімін кейінге қалдыру, ұзарту, валютаны, өтеу кестесін, сыйақы мөлшерлемесін өзгерту, оның ішінде нарықтық талаптармен сыйақы мөлшерлемесін төмендету нысаналы мемлекеттік бағдарламалардың талаптары шеңберінде жүргізілді;

берешекті ішінара жедел өтеу, бір айдың ішінде жоспарланған төлем күнін (қарыз мерзімін қоса) өзгерту, қарыз мерзімін қысқарту, өтеу әдісін өзгерту, қарыз бойынша базалық көрсеткіштің мөлшерін өзгермелі сыйақы мөлшерлемесімен өзгерту, төлем күнін сол ай шеңберінде кемінде күнтізбелік 30 (отыз) күнге ауыстыру, егер бұл шарттың мемлекеттік бағдарламалардың талаптарында көзделген болса;

13) негізделген және расталатын ақпарат – кемінде 5 (бес жыл) кезеңдегі өткен оқиғалар, ағымдағы сапалық және сандық көрсеткіштер және болашақтағы экономикалық сапалық және сандық көрсеткіштердің болжамдары туралы ақпаратты қоса алғанда, аса көп шығынсыз немесе күш салмай есепті күнгі жағдай бойынша негізделген түрде қолжетімді болып табылатын ақпарат. Кемінде 5 (бес жыл) кезеңдегі, есепті күнгі жағдай бойынша негізделген түрде қолжетімді болып табылатын ақпарат болмаған кезде қаржы ұйымына неғұрлым қысқа кезеңдегі ақпаратты кейіннен кемінде 5 (бес жыл) кезеңдегі өткен оқиғалар туралы ақпаратты жинақтау шартымен пайдалануына рұқсат етіледі. Жеке қаржы активтері бойынша соңғы 3 (үш жылдағы) не қаржы ұйымы операциялық қызметті 3 (үш жылдан) аз жүзеге асырған жағдайда одан аз кезеңдегі контрагенттің қаржылық жай-күйінің мониторингі негізінде болжамдық ағындарды құруға жол беріледі;

14) провизиялар (резервтер) – қаржы активінің амортизацияланған құны бойынша және басқа да жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қаржы активтері бойынша күтілетін және орын алып отырған кредиттік зиян үшін құрылатын бағалау резерві, сондай-ақ міндеттемелердің талаптары бойынша күтілетін кредиттік зиянға қатысты бағалау міндеттемесі;

15) сатып алынған немесе құрылған кредиттік-құнсызданған қаржы активі – бастапқы тану сәтінде құнсыздану туралы растамасы болған, сатып алынған немесе құрылған қаржы активі;

16) уәкілетті орган – қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган;

17) шартты міндеттемелер – бұл өтелмеген, кепілдік берумен шығарылған немесе расталған ықтимал міндеттемелер;

18) ішкі рейтингтік модель – қарыз алушының кредитке қабілеттілігін бағалау моделі;

19) "going-concern" әдісі – қарыз алушы ақша ағындарын құруды жалғастыруы күтілетін "қолданыстағы бизнес" қағидаты негізінде бағалау әдісі (қызметтің үздіксіздігі туралы болжам);

20) "gone-concern" әдісі – қарыз алушының операциялық ақша ағындарын тоқтату және кепілдікті қамтамасыз етуді іске асыру күтілетін кезде "тарату құны" қағидаты негізінде бағалау әдісі (операциялық қызметтен нөлдік ақша ағындары туралы жорамал).";

11-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"11. Қаржы активі (қаржы активтері) бойынша күтілетін кредиттік зиян кредиттік зиянды бағалау мүмкіндігін ескере отырып сараланған, яғни қаржы активінің (қаржы активтерінің) бүкіл күтілетін қолданыс мерзімі ішінде барлық толық алынбаған ақшаның келтірілген құны болып табылады.

Қаржы активі (қаржы активтері) бойынша күтілетін кредиттік зиян Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес күтілетін кредиттік зиянды есептеу формуласы бойынша есептеледі және төмендегілерді:

1) ықтимал нәтижелердің диапазонын бағалау арқылы белгіленген, ықтималдығы ескерілген бейтарап және сараланған соманы;

2) ақшаның уақытша құнын;

3) шамадан тыс шығындарсыз немесе күш-жігерсіз есепті күнде қолжетімді болатын болжамды макроэкономикалық ақпаратты қоса алғанда, өткен оқиғалар, ағымдағы сапалы және сандық көрсеткіштер және болашақ экономикалық сапалы және сандық көрсеткіштердің болжамы туралы негізделген және расталған ақпаратты көрсететін тәсілмен бағаланады.

Қаржы ұйымының Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес күтілетін кредиттік зиянды есептеу формуласында көзделген көрсеткіштер Провизияларды (резервтерді) есептеу әдістемесіне сәйкес осы тармақтың бірінші және екінші бөліктерінің талаптарына сәйкес келген жағдайда күтілетін кредиттік зиянды есептеу формуласын өзгертуіне және (немесе) толықтыруына жол беріледі.

Қарызды қайта құрылымдау және мәжбүрлі қайта құрылымдау фактісімен, қарыз бойынша мерзімін өткізіп алу күндерінің санымен қоса, бірақ онымен шектелмей, дефолт ықтималдығына (PD) әсер ететін сандық және сапалық факторлар Провизияларды (резервтерді) есептеу әдістемесінде айқындалады.

Қағидаларда, Провизияларды (резервтерді) есептеу әдістемесінде және 9 ХҚЕС-те белгіленген құнсыздануды объективті растау болып табылатын оқиғаларға сәйкес дефолт басталған жағдайда дефолт ықтималдығы (PD) 1-ге тең болып қабылданады.

Дефолт (LGD) жағдайында шығындар деңгейін бағалау кезінде жаңа қарыз беру есебінен қарызды қайта қаржыландыру, сондай-ақ мемлекеттік бағдарламаларды іске асыру шеңберінде алынған қарыздар қарызды өтеу ретінде есепке алынбайды.

LGD бағалау кезінде қаржы ұйымы мыналарды ескереді:

1) шектеу факторларына (меншік құқығын үшінші тұлғаларға беру және басқа да факторлар) байланысты кепіл мүлкін өндіріп алудың мүмкін болмау ықтималдығы және (немесе) өндіріп алуды қолданғаннан кейін кепіл мүлкін сатудың мүмкін болмау ықтималдығы (кепіл мүлкінің қолайсыз сипаттамалары және басқа да факторлар);

2) Қағидалардың 17-тармағына сәйкес өтімділік коэффициенттері не өткізудің нақты және бағаланған құны, өткізу мерзімі мен шығындары туралы тарихи деректер негізінде статистикалық талдауды пайдалана отырып бағаланған өтімділік коэффициенттері;

3) қосымша дисконттарды қолданудың өзге жағдайлары;

4) дисконтталған ақшалай қайтарымдарды есептеу;

5) осы мүлік қайтарымдылығын қамтамасыз ету болып табылатын кепіл мүлкі құнының және қарыз алушы берешегінің арақатынасы;

6) кепіл мүлкін өндіріп алу немесе сату мүмкіндігінің болмауының белгісі болып табылатын кепіл мүлкі болған кезде берешекті толық есептен шығару фактісі;

7) заңды тұлғаларға қарыз бойынша LTV бағаланатын сегменттің LTV-мен салыстырғанда айтарлықтай ауытқуының болуы;

8) кепіл мүлкі болған кезде берешекті толық есептен шығару фактісі кепіл мүлкін өндіріп алу немесе сату мүмкіндігінің болмауының және қайтару деңгейі негізінде LGD қайта бағалау қажеттілігінің белгісі болып табылады;

9) кепіл мүлкін өндіріп алу немесе сату мүмкіндігінің болмауының белгісі болып табылатын кепіл мүлкі болған кезде берешекті есептен шығару деңгейі бойынша негізделген шекті мәндер, бұл қайтару деңгейі негізінде жеке негізде LGD қайта бағалау қажеттілігіне алып келеді.

Дефолт тәуекеліне ұшырайтын талаптар (EAD) есептелген сыйақыны ескере отырып, баланстық міндеттемелерді және кредиттік конверсияның тиісті коэффициентін қолдана отырып, баланстан тыс міндеттемелерді ескереді.

Банктің болашақта қарыздар мен салымдарды EAD есептеу мақсаттары үшін орналастыруы бойынша ықтимал (шартты) міндеттемелер бойынша кредиттік конверсия коэффициенті қаржы ұйымының тарихи деректері негізінде айқындалады. Өзге жағдайларда кредиттік желілер бойынша кредиттік конверсия коэффициенті 1-ді құрайды. 3 (үш) жылдан кем емес кезеңдегі статистикамен расталған қаржы институтымен тиісті түрде бақыланатын, қайтырып алуға құқығы бар кредиттік лимитінің пайдаланылмаған бөлігі үшін кредиттік конверсия коэффициенті 0-ді құрайды. Мерзімі өткен берешекті толық өтегенге дейін (15 (он бес) күнтізбелік күннен астам) лимитті автоматты түрде бұғаттау мүмкіндігі болған кезде кредиттік конверсия коэффициенті 0-ді құрайды.

Банктің болашақта қарыздар мен салымдарды орналастыруы бойынша ықтимал (шартты) міндеттемелер бойынша кредиттік конверсия коэффициенті, егер әрбір жеке траншты ресімдеу кезінде банк қарыз алушының қаржылық жай-күйінің өзекті мониторингінің болуын ескере отырып, ішкі және сыртқы ақпарат көздерін тексеру жолымен кредиттік тәуекелдің, кредиттік құнсызданудың айтарлықтай ұлғаю белгілерінің жоқтығын растаса, 0-ді құрайды.

Қаржы ұйымы талдамалық және статистикалық есептермен бекітілген макроэкономикалық факторлардың өзгеруінің негізделген сценарийлерін айқындайды және оларды күтілетін кредиттік шығындарды бағалау кезінде ескереді.

Провизияларды (резервтерді) есептеу әдістемесінде макроэкономикалық сценарийлер мен көрсеткіштерді есептеудің жалпы тәсілдері, сондай-ақ макроэкономикалық сценарийлерді әзірлеу және бекіту кезеңдері қамтылады.

Макроэкономикалық сценарийлер мен көрсеткіштер есептерінің егжей-тегжейлі сипаттамасы банктің ішкі құжаттарында қамтылған.";

16-тармақ және 17-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"16. Жеке қаржы активі бойынша құнсызданудың объективті растамасы болып табылатын мынадай бір немесе бірнеше оқиғаның болуы бағаланады:

1) қарыз алушының айтарлықтай қаржылық қиындықтары:

Жеке тұлғалар үшін:

қарыз алушыда (қоса қарыз алушыда) қаржы ұйымының ішкі әдістемесіне (ішкі модельдеріне) сәйкес құнсыздану деңгейіне сәйкес келетін ішкі рейтингтің (баллдың) болуы;

қарыз алушының (қоса қарыз алушының) кірістері немесе төлем қабілеттілігі деңгейінің едәуір нашарлауы және (немесе) міндеттемелерді өтеу үшін кірістердің жеткіліксіздігі;

еңбек немесе коммерциялық қызметінің болмауы;

қарыз алушыға (қоса қарыз алушыға) материалдық зиян келтірген немесе оған өзге коммерциялық қызметті жалғастыруға мүмкіндік бермейтін факторлардың болуы;

қарыз алушының қайтыс болуы;

кредиттік досьенің болмауы.

Заңды тұлғалар үшін:

қарыз алушыда (қоса қарыз алушыда) банктің ішкі әдістемесіне (ішкі модельдеріне) сәйкес құнсыздану деңгейіне сәйкес келетін ішкі рейтингтің (баллдың) болуы;

төменде атап көрсетілген екі және одан да көп жағдайлар басталған кезде қаржылық есептілікті, ақша қаражатының қозғалысы бойынша үзінді көшірмелерді, мониторингтік есептерді және жалпыға қолжетімді көздерден алынған өзге де ақпаратты талдау кезінде анықталған қарыз алушының елеулі қаржылық қиындықтары туралы негізделген және расталатын ақпараттың болуы:

теріс меншікті капитал;

соңғы 12 (он екі) айда меншікті капиталдың 50 (елу) пайыздан астам азаюы;

соңғы 12 (он екі) айда түсімнің 30 (отыз) пайыздан астам төмендеуі.

2022 жылғы 1 қыркүйектен бастап қоса алғанда 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде соңғы 12 (он екі) айда түсімнің 50 (елу) пайыздан астам төмендеуі;

соңғы 12 (он екі) айда ірі клиентті жоғалту және алыстырудың болмауы;

міндеттемелердің активтерге арақатынасы 0,8-ден астамды құрайды. Бұл коэффициент "Микроқаржылық қызмет туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 3-бабы 1-1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес қызметін жүзеге асыратын микроқаржы ұйымдары болып табылатын қарыз алушыларға қолданылмайды;

пайыздар бойынша шығыстарға EBIT (пайыздар мен салықтар шегерілгенге дейінгі пайда) қатынасы ретінде есептелетін пайыздарды өтеу коэффициенті 1,5-тен кем болады;

ағымдағы активтердің ағымдағы міндеттемелерге қатынасы ретінде есептелетін ағымдағы өтімділіктің орташа жылдық коэффициенті соңғы 12 (он екі) айда 1-ден кем болады.

2022 жылғы 1 қыркүйектен бастап қоса алғанда 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде ағымдағы активтердің ағымдағы міндеттемелерге қатынасы ретінде есептелетін ағымдағы өтімділіктің орташа жылдық коэффициенті соңғы 12 (он екі) айда 0,8-ден кем болады;

соңғы 12 (он екі) айдағы ақша қаражатының қозғалысы туралы есепке сәйкес теріс орташа жылдық ақша операциялық ағыны;

форс-мажорлық мән-жайлардың, сондай-ақ қарыз алушыға (қоса қарыз алушыға) материалдық залал келтірген, бірақ оның қызметін тоқтатуға әкеп соқпаған өзге де мән-жайлардың болуы;

жаңа қол қойылған қаржылық есептіліктің болмауы (провизияларды есептеуге дейін 6 (алты) айдан ерте емес күнге);

кредиттік досьенің болмауы;

2) шарт талаптарын бұзу, оның ішінде:

негізгі борыш және (немесе) сыйақы бойынша мерзімі күнтізбелік 60 (алпыс) күннен асатын мерзімі өткен берешектің болуы;

айналым қаражатын толықтыруға арналған қаржыландыру жағдайларын қоспағанда, кредиттік желі мөлшерінің 25 (жиырма бес) пайызынан астам қарызды мақсатсыз пайдалану;

3) соңғы 12 (он екі) айдағы қарызды мәжбүрлі қайта құрылымдау;

4) қарыз алушының банкроттығы немесе өзге де қаржылық қайта ұйымдастырылуы ықтималдығының пайда болуы:

қарыз алушының банкроттық туралы өтініш беруі;

қарыз алушының төлем қабілетсіздігі басталған жағдайда оның берешегін өтеу бойынша қарыз алушымен оның берешегін өтеу бойынша шарттық міндеттемелері бар тұлғалар тобының шоғырландырылған қаржылық есептілігі активтерінің 10 (он) пайызынан астам активтерімен қарыз алушының берешегін өтеу бойынша шарттық міндеттемелері бар заңды тұлғаның қарыз алушының төлем қабілетсіздігі басталған жағдайда банкроттық туралы өтініш беруі;

5) Провизияларды (резервтерді) есептеу әдістемесінде белгіленген өзге жағдайлар;

Қаржы ұйымы бір мезгілде мынадай талаптарды орындаған кезде қаржы активтерінің өзге санатына құнсыздану белгілері бар жеке қаржы активін айқындайды:

қаржы ұйымының ішкі құжаттарына сәйкес негізделген дәлелдер мен тиісті есеп айырысуларды көрсете отырып, қаржы ұйымының тәуекелдерді басқару бөлімшесінің жеке қаржы активін кредиттік-құнсызданған қаржы активтері санатына енгізбеу жөніндегі қорытындысының болуы;

қаржыландыру туралы шешім қабылдаған қаржы ұйымының уәкілетті алқалы органының жеке қаржы активінің кредиттік-құнсызданған қаржы активтері санатына жатқызылмауы жөніндегі шешімінің болуы;

қаржы активтерінің өзге санатына жатқызылуы тиіс, құнсыздану белгілері бар жеке қаржы активтерінің жиынтық жалпы баланстық құны қаржы ұйымының меншікті капиталының 5 (бес) пайызынан аспайды.

Рейтингтік бағалаудың үлгісін жасау саласындағы халықаралық ұйымдардың (сарапшылардың) не (немесе) олардың мамандандырылған бөлімшелерінің қатысуымен әзірленген және тестілеуден өткен немесе Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А-"-тен төмен емес рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бас қаржы ұйымымен әзірлеген ішкі рейтинг үлгісі болған кезде, қаржы ұйымы қарыз алушының айтарлықтай қаржылық қиындықтарының бар екендігін анықтау мақсаты үшін ішкі рейтингті пайдаланады.

Рейтингтік бағалаудың үлгісін жасау саласындағы халықаралық ұйымдар (сарапшылар) мыналар болып табылады:

Standard & Poor’s Financial Services LLC (Стандард энд Пурс Файнэншл Сервисез);

Fitch Ratings Inc. (Фич Рейтингс);

Moody’s Investors Service (Мудис Инвесторс Сервис);

Oliver Wyman (Оливер Вайман);

Boston Consulting Group (Бостон консалтинг групп);

McKinsey & Company (Маккинзи энд компани);

Fair, Isaac and Company (FICO) (Фэйр, Исаак энд Компани);

Experian plc. (Экспириан);

Deloitte Touche Tohmatsu Limited (Делойт Туш Томацу Лимитед);

Ernst & Young Global Limited (Эрнст энд Янг Глобал Лимитед);

KPMG (КиПиЭмДжи);

PricewaterhouseCoopers International Limited (ПрайсуотерхаусКуперс Интернэшнл Лимитед).

Рейтингтік модельдердің кемсітушілік қабілетін зерттеу үшін келесі статистикалық құралдардың бірі қолданылады:

GINI-index (Джини-индекс);

AUC (Area Under the Curve - "қисықпен көрсетілген алаң");

Kendall Tau’s (Кендалл Тау);

басқа статистикалық әдістер.

Рейтингтік модель жарамды және келесі өлшемшарттар сақталған кезде пайдалануға рұқсат етіледі:

статистикалық өлшемшарттар келесі мәндердің бірін қабылдаған кезде жақсы кемсітушілік қабілетке ие болады: AUC қисығы > 70 (жетпіс) пайыз, GINI-index > 40 (қырық) пайыз, Kendall Tau ' s > 60 (алпыс) пайыз;

модельді құру үшін пайдаланылатын статистикалық деректердің маңыздылығы кемінде 3 (үш) жылды құрайды;

сандық көрсеткіштердің салмағы кемінде 40 (қырық) пайызды құрайды.

Валидацияны қаржы ұйымының тәуелсіз бөлімшесі не тәуелсіз үшінші тарапты тарта отырып, 2 (екі) жылда кемінде 1 (бір) рет жүзеге асырады.

Рейтингтік модельді валидациялауға жауапты тәуелсіз бөлімше мынадай талаптарға сәйкес келеді:

бөлімше модель құралдарын әзірлеуге және қолдауға, сондай-ақ кредиттік тәуекел процестері мен рәсімдерін өңдеуге арналған басқа функцияларға тәуелсіз;

бөлімше рейтингтер беруге және кредиттеуге қатысатын тұлғаларға тәуелсіз;

бөлімше рейтингтер беруге және кредит беруге жауапты тұлғаларға есеп бермейді;

бөлімше ішкі аудит қызметіне тәуелсіз.

Рейтингтік модель валидациясына қатысушылар мынадай талаптарға сәйкес келеді:

статистика, математика, деректер туралы ғылым немесе онымен байланысты сандық салаларда магистр дәрежесінің (немесе баламасының) болуы;

4 (төрт) жылдан астам қаржы қызметтерінде модельдерді әзірлеу мен тексеру тәжірибесінің болуы;

деректерді өңдеу және талдау құралдарымен және статистикалық құралдармен жұмыс істеудің 4 (төрт) жылдан астам практикалық тәжірибесінің болуы;

4 (төрт) жылдан астам статистикалық талдау, деректердің үлкен көлемін өңдеу және үрдістерді талдау тәжірибесінің болуы.

Толық негіздемелер берілген валидация нәтижелері қаржы ұйымының немесе Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкінің басқару органына (Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкінің филиалы үшін) ұсынылады.

17. Күтілетін кредиттік шығындарды есептеу кезінде қаржы ұйымы екі жылдан кем емес кезеңде кепіл мүлікті сату туралы растайтын ақпаратты ескереді. Күтілетін кредиттік шығындарды есептеу үшін кепіл мүлкін сату туралы растайтын ақпарат болмаған кезде қаржы ұйымы өтімділік коэффициенттерін қамтамасыз ету құнына мынадай тәртіпте қолданады:

1) тұрғын үй және (немесе) коммерциялық жылжымайтын мүлік түріндегі қамтамасыз ету, оның ішінде жер телімдері– 0,7.

2022 жылғы 1 қыркүйектен бастап қоса алғанда 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде тұрғын үй және (немесе) коммерциялық жылжымайтын мүлік түріндегі қамтамасыз ету, оның ішінде жер телімдері– 0,85;

2) көлік құралдары түріндегі қамтамасыз ету – 0,5;

3) жабдықтар, тауар-материалдық құндылықтар, сатуға дайын өнім түріндегі қамтамасыз ету – 0,4.

2022 жылғы 1 қыркүйектен бастап қоса алғанда 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде жабдықтар, тауар-материалдық құндылықтар, сатуға дайын өнімдер түріндегі қамтамасыз ету – 0,5;

4) екінші деңгейдегі банк не Қазақстан Республикасының Standard & Poor's агенттігінің тәуелсіз рейтингінен төмен емес рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің біреуінің ұқсас деңгейдегі рейтингі бар заңды тұлға не квазимемлекеттік сектор субъектісі берген кепілдіктерді қоспағанда, жеке және (немесе) заңды тұлғалардың кепілдіктері түріндегі қамтамасыз ету – 0;

5) мүлік түріндегі, оның ішінде болашақта келіп түсетін ақша түріндегі қамтамасыз ету – 0.

Талаптары Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15886 болып тіркелген, "Банктің пруденциялық нормативтерінің және сақталуы міндетті өзге де нормалары мен лимиттерінің нормативтік мәндері мен оларды есептеу әдістемелерін, капиталының мөлшерін және Ашық валюталық позицияны есептеу қағидалары мен оның лимиттерін белгілеу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 13 қыркүйектегі № 170 қаулысында көзделген, 2022 жылғы 1 қыркүйектен бастап қоса алғанда 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде off-take келісімшарты бойынша болашақта түсетін ақша, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жасалған, банктік қарыз шарты бойынша кепіл болып табылатын мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарты бойынша инвестициялық шығындардың өтемақысын есептеуге арналған шотқа аударылатын ақшалай түсімдер бойынша мемлекеттік әріптеске қойылатын талап ету құқықтары түріндегі қамтамасыз ету – 0,5;

6) өтімділігі жоғары бағалы қағаздар түріндегі қамтамасыз ету – 0,95;

7) екінші деңгейдегі банк; Қазақстан Республикасының Standard & Poor's агенттігінің тәуелсіз рейтингінен төмен емес рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің біреуінің ұқсас деңгейдегі рейтингі бар заңды тұлға; квазимемлекеттік сектор субъектісі берген кепілдіктер түріндегі қамтамасыз ету – 1;

8) ақша түріндегі қамтамасыз ету – 1;

9) 2022 жылғы 1 қыркүйектен бастап қоса алғанда 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар ұлттық компаниямен жасалған сақтандыру төлемдері бойынша міндеттемелерді шартсыз және кері қайтарылмайтын орындау туралы тармақтарды қамтитын сақтандыру шарттары түрінде қамтамасыз ету - 1.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілмеген, олар бойынша екі жылдан кем емес кезеңде кепіл мүлікті сату туралы растайтын ақпарат жоқ қамтамасыз етудің өзге де түрлері бойынша қаржы ұйымының күтілетін кредиттік шығындарды есептеу кезінде Провизияларды (резервтерді) есептеу әдістемесінде көзделген қамтамасыз ету құнына өтімділік коэффициенттерін, бірақ 0,7-ден аспайтын мөлшерде қолдануға рұқсат беріледі. Провизияларды (резервтерді) есептеу әдістемесінде көзделмеген қамтамасыз ету түрлері бойынша нөлге тең өтімділік коэффициенті қолданылады.".

4. "Екінші деңгейдегі банктерге, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктерінің филиалдарына арналған тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйесін қалыптастыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 12 қарашадағы № 188 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19632 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Екінші деңгейдегі банктерге, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктерінің филиалдарына арналған тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйесін қалыптастыру қағидаларында:

42-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"42. Кредиттік тәуекелді басқару жүйесінің шеңберінде банк мынадай қағидаттар мен талаптарды басшылыққа алады:

1) директорлар кеңесі және банк тәуекелдерін басқару мәселелері жөніндегі комитет мыналарды қамтамасыз етеді:

провизиялардың жеткіліктілік деңгейін ұстап тұру;

төмендегілермен қамтамасыз етілетін кредиттік тәуекелді бағалау процесін бақылауды жүзеге асыру:

шешімдер қабылдау мақсатында ақпараттың толықтығы мен дәйектілігін қамтамасыз ету бойынша қажетті шаралар қабылдау;

Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексінің, "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) (бұдан әрі – Салық кодексі), Банктер туралы заңның, "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заң), "Қазақстан Республикасында кредиттік бюролар және кредиттік тарихты қалыптастыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарын, ішкі саясаттарды және кредиттік тәуекелді басқару бойынша рәсімдерді сақтау;

басқарушылық, реттеушілік және қаржылық есептіліктің толықтығы мен дәйектілігін қамтамасыз ету шараларын қабылдау;

бизнес-бөлімшелерден тәуелсіз қарыздарды бағалау рәсімінің болуы;

қарыздарды бағалау барысында барлық қолжетімді ақпаратты пайдалануға негізделген кредиттік тәуекелдің деңгейі бойынша активтерді сыныптаудың барабар жүйесін бекіту;

кредиттік тәуекелді басқару процесіне қатысушылардың арасында нақты және толық көлемде регламенттелген өзара іс-әрекет рәсімдерінің болуы;

бекітілген провизияларды және ішкі капитал жеткіліктілігін бағалау процесін құру әдістемесінің шеңберінде провизиялар деңгейінің күтілетін залалдарға сәйкестігін бағалау кіретін тиімді ішкі бақылау жүйесін құру;

2) банк кредиттік қызметті және бекітілген кредиттік саясат шеберінде кредиттік тәуекелді басқаруды жүзеге асырады, оған мыналар кіреді, бірақ мұнымен шектелмейді:

банктің кредиттік қызметінің негізгі бағыттары;

кредиттік процестің қатысушылары және олардың жауапкершілік салалары;

кредиттерді қарау және мақұлдау тәртібін қоса алғанда, оның ішінде банкпен ерекше қатынастармен байланысты тұлғаларды кредиттеуге қатысты кредиттік шешімдер қабылдаудың ішкі тәртібі, кредиттік тәуекелдің концентрациясын шектеу мақсатында кредиттеу лимиттері;

қарыз алушының кредиттік қабілеттілігін талдау рәсімі.

Егер жеке тұлғаға берілген қарыздардың және қабылданған шартты міндеттемелердің жиынтық сомасы мөлшері 100 (жүз) миллиард теңгеден асатын банктің меншікті капиталынан 0,01 (нөл бүтін жүзден бір) пайыздан асатын немесе мөлшері 100 (жүз) миллиард теңгеге дейін банктің меншікті капиталынан 0,02 (нөл бүтін жүзден екі) пайыздан асатын болса, банк кредит қабілеттілігіне талдауды төмендегі ақпарат негізінде және мына факторларды ескере отырып (алайда олармен шектелмей) жүзеге асырады:

қарыз алушының тұрақты және жеткілікті кірісінің болуы;

жылжымайтын және басқа мүлігінің болуы;

қарыз берешегінің болуы, оның ішінде басқа кредиторлардың алдында;

борыштық жүктеме;

қарыздар бойынша төлем тәртібі (кредиттік тарих);

қарыз алушының банктің скорингтік жүйелеріндегі рейтингі (бар болса);

басқа да берешегінің болуы;

банктің алдындағы берешекті өтеудің өзге де көздерінің болуы;

банктік шоттар бойынша қалдықтар және операциялар;

білімі және қамтылуы (қызмет саласы) туралы ақпарат;

әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары;

ақшаны нысаналы пайдалану туралы ақпарат;

қарыз алушының кірістері туралы қосымша ақпарат.

Егер жеке тұлғаға берілген қарыздардың және қабылдаған шартты міндеттемелердің жалпы сомасы банктің мөлшері 100 (бір жүз) миллиард теңгеден асатын меншікті капиталының 0,01 (нөл бүтін жүзден бір) пайызынан аспайтын немесе банктің мөлшері 100 (бір жүз) миллиард теңгеден аспайтын меншікті капиталының 0,02 (нөл бүтін жүзден екі) пайызынан аспайтын болса, банк кредит қабілеттілігіне талдауды төмендегі ақпарат негізінде және мына факторларды ескере отырып (алайда олармен шектелмей) жүзеге асырады:

қарыз алушының тұрақты және жеткілікті кірісінің болуы;

қарыз берешегінің болуы, оның ішінде басқа кредиторлардың алдындағы;

борыштық жүктеме;

қарыздар бойынша төлем тәртібі (кредиттік тарих);

қарыз алушының банктің скорингтік жүйелеріндегі рейтингі (бар болса);

банктің алдындағы берешекті өтеудің өзге де көздерінің болуы;

банктік шоттар бойынша қалдықтар және операциялар;

білімі және қамтылуы (қызмет саласы) туралы ақпарат;

әлеуметтік-демографиялық сипаттамалары;

ақшаны нысаналы пайдалану туралы ақпарат (бар болса).

Егер заңды тұлғаға ұсынылған қарыздардың және шартты міндеттемелердің жалпы сомасы мөлшері 100 (жүз) миллиард теңгеден асатын банктің меншікті капиталының 0,1 (нөл бүтін оннан бір) пайызынан асатын немесе мөлшері 100 (жүз) миллиард теңгеден аспайтын банктің меншікті капиталының 0,2 (нөл бүтін оннан екі) пайызынан асатын болса банк кредит қабілеттілігіне талдауды төмендегі ақпарат негізінде және мына факторларды ескере отырып (алайда олармен шектелмей) жүзеге асырады:

қарыз алушы-заңды тұлғалардың қаржылық есептілігін және негізгі қаржылық коэффициенттерін (рентабельділігі, меншікті және қарыз қаражатының арақатынасы, ақша қаражатының түсу жоспары (қаржы ұйымдарына қарыздар беру, қаржы ұйымдарында салымдарды орналастыру, 6 (алты) айдан аз мерзімге кредиттік желі ашу жағдайларын қоспағанда), кірістер деңгейін талдау.

Активтерінің баланстық құны банктің меншікті капиталының 0,2 (нөл бүтін оннан екі) асатын қарыз алушының талдау үшін қабылданатын қаржылық есептілігі (мерзімі 6 (алты) айдан кем овердрафттар, кредиттік карталар, кредиттік желілер түрінде қаржыландыру жағдайларын қоспағанда) мынадай талаптарға сәйкес келеді:

баланстың материалдық (маңызды) құрауыштары (баланс валютасынан 5 (бес) пайыздан астам) және (немесе) пайда мен зияндар туралы есеп (түсімнен 5 (бес) пайыздан астам) бойынша шоттардың талдамасымен есептіліктің негізгі үш нысанының болуы. Бұл талап "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамына, Standard & Poor's (Стандарт энд Пурс), Moody's Investors Service (Мудис Инвесторс Сервис) немесе Fitch Ratings Inc. (Фич Рейтингс) агенттіктерінің халықаралық шәкілі бойынша ұзақ мерзімді кредиттік рейтингі бар жария компанияларға, жеке халықаралық корпорациялардың (акциялары немесе қатысу үлестері қор биржасында не халықаралық қор биржаларында листингке алынбайтын) немесе жария халықаралық корпорациялардың шоғырландырылған қаржылық есептілігіне енгізілетін заңды тұлғаларға, сондай-ақ қор биржасының листингтік талаптарына сәйкес келетін компаниялар куәландырған аудиттелген қаржылық есептіліктің болуы жағдайларына қолданылмайды;

қаржылық есептіліктің барлық нысандары арасындағы толық сәйкестік;

ұсынылған қаржылық есептіліктің астында қарыз алушының жауапты (уәкілетті) тұлғаларының қолдарының болуы.

Қор биржасының листингтік талаптарына сәйкес келетін аудиттелген қаржылық есептілік болған жағдайда кез келген мақсаттар үшін аудиттелген қаржылық есептілікке басымдылық беріледі, сондай-ақ оны салық декларациясымен салыстырып тексеру талап етілмейді. Жеке халықаралық корпорациялардың (акциялары немесе қатысу үлестері қор биржасында не халықаралық қор биржаларында листингке алынбайтын) немесе жария халықаралық корпорациялардың шоғырландырылған қаржылық есептілігіне енгізілетін заңды тұлғалар үшін қаржылық есептілікті салық декларациясымен салыстырып тексеру талап етілмейді.

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап салық декларациясының болуы (Салық кодексіне сәйкес салық декларациясын тапсыру талап етілген жағдайда) және бір кезең үшін құнсыздану белгілерін бағалау және провизияларды есептеу мақсатында ақша ағындарын есептеу үшін пайдаланылатын қаржы есептілігіндегі деректермен салық декларациясындағы деректердің қайшылығының болмауы талап етіледі. Қаржылық және салықтық есептілік көрсеткіштері арасындағы айырмашылықтарға бухгалтерлік және салықтық есепке алу айырмашылықтарына байланысты жол беріледі. Өзге жағдайларда есептілік нысандары арасындағы деректердің айтарлықтай алшақтығының себептері қарыз алушы бойынша банктің жауапты бөлімшесінің қорытындысында сипатталады және банктің уәкілетті алқалы органы қарайды.

Банк ішкі құжаттардағы айырмашылықтардың маңыздылығын белгілейді. Белгіленген шектер болмаған жағдайда түсім, қорытынды қаржылық нәтиже, активтердің рентабельділігі көрсеткіштері бойынша 30 (отыз) пайыздан астам мөлшерде айырмашылықтар (бірақ олармен шектелмей) елеулі алшақтықтар болып табылады.

Қаржылық есептілік объективті болған жағдайда банк қаржылық есептілікті құнсыздану белгілерін бағалау және провизияларды есептеу мақсатында ақша ағындарын есептеу мақсатында пайдаланады.

Қаржылық есептілік және (немесе) салық декларациясы болмаған жағдайда (Салық кодексіне және Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңға сәйкес оларды тапсыру талап етілмеген жағдайда) қарыз алушының активтері және өзге де табыс көздері туралы ақпарат (банк шоттары бойынша үзінді- көшірмелер, меншікте тиісті активтердің болуын растау) сұратылады.

Құнсыздану белгілері мен құнсыздану санаттарын бағалау шеңберінде қарыз алушылардың, тең қарыз алушылардың, кепілдік беруші мен кепілгерлердің қаржылық есептілігін шоғырландырылған түрде пайдалануға жол беріледі.

Қарыз бойынша күтілетін ақша ағындарын есептеу мақсатында қарыз алушының қаржылық есептілігін (оның ішінде банк тарапынан) оның төлем қабілетсіздігі басталған жағдайда қарыз алушымен оның берешегін өтеу бойынша шарттық міндеттемелері бар тұлғалардың (оның ішінде қарыз алушымен байланысты) есептілігімен, сондай-ақ егер осы тұлғаның активтері қарыз алушының міндеттемелері бойынша қамтамасыз ету болып табылса, қарыз алушымен осындай шарттық міндеттемелері жоқ тұлғалардың есептілігімен шоғырландыруға жол беріледі.

Банк осы тармақшаның отыз үшінші, отыз төртінші, отыз бесінші, отыз алтыншы, отыз сегізінші, отыз тоғызыншы, қырық бірінші, қырық екінші және қырық үшінші абзацтарында белгіленген талаптарды сақтамай қарыз берген жағдайда, қарыз алушының барлық міндеттемесі ХҚЕС бойынша құнсызданған активтерге жатады;

қарыз берешегінің, оның ішінде басқа кредиторлардың алдында қарыз берешегінің болуы;

қарыздар бойынша төлем тәртібі (кредит тарихы);

өтімді активтердің деңгейі;

борыштық жүктеме;

банк алдындағы берешекті өтеудің өзге көздерінің болуы;

болжамды бос ақша ағындары;

қарыз алушының сыртқы ортасын бағалау (экономиканың, саланың жай-күйі, даму перспективалары, өндіріс пен өткізу нарықтарының әртараптандырылуы және қарыз алушының операциялық қызметінің сипаттамалары, мысалы, қарыз алушының тиісті нарықтағы нарықтық үлесі, қарыз алушының өнімін көрсету, операциялар географиясы, бизнестің циклділігі, тұтынушылардың басымдықтарындағы өзгерістер, технологиядағы өзгеріс, экономика секторына кірудегі кедергілер және компанияның табыс алу мен бағаларды ұстап тұру мүмкіндігіне ықпал ететін басқа да факторлар);

басқару сапасын бағалау (тәжірибе, құзыреттілік, іскерлік бедел);

қарыз алушының меншік иелерін бағалау;

сот талқылауларына тартылу фактілерінің болуы;

сенімсіз салық төлеушілер тізіміне енгізу.

Егер заңды тұлғаға берілген қарыздардың және шартты міндеттемелердің жиынтық сомасы банктің мөлшері 100 (бір жүз) миллиард теңгеден асатын меншікті капиталының 0,1 (нөл бүтін оннан бір) пайызынан аспайтын немесе банктің мөлшері 100 (бір жүз) миллиард теңгеден аспайтын меншікті капиталының 0,2 (нөл бүтін оннан екі) пайызынан аспайтын болса, банк кредит қабілеттілігіне талдауды төмендегі ақпарат негізінде және мына факторларды ескере отырып (алайда олармен шектелмей) жүзеге асырады:

қарыз алушының тұрақты және жеткілікті кірісінің болуы;

қарыз берешегінің, оның ішінде басқа кредиторлардың алдындағы қарыз берешегінің болуы;

қарыздар бойынша төлем тәртібі (кредиттік тарих);

борыштық жүктеме;

банк алдындағы берешекті өтеудің өзге де көздерінің болуы;

тиісті саланы дамыту перспективалары.

Кредиттеу саласына және қарыз алушының типіне қарай сандық және сапалық көрсеткіштер жиыны өзгеріп отырады.

Жеке және заңды тұлғаларға қатысты кредиттік саясат олар болған кезде қарыз алушының кредиттік қабілеттілігіне талдау жүргізілмейтін жағдайларды айқындайды (банктік кепілдіктерді, аккредитивтерді, банктік қарсы кепілдікке шығарылған банктік кепілдіктерді, сондай-ақ жоғары өтімді активтермен қамтамасыз етілген қарыздарды беру). Қазақстан Республикасының Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің халықаралық шкаласы бойынша "А-" төмен емес шетел валютасында ұзақ мерзімді кредит рейтингі немесе басқа бір рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент-банктерінің еншілес ұйымдары болып табылатын банктер үшін бас банк немесе банкке қатысты үлестес тұлға кредиттік қабілеттілігінің талдауы қарыз алушының кредит алуға өтініші банкке түскен күннен бастап 12 (он екі) айдан кешіктірмей жүзеге асырылған жағдайда, қарыз алушының бас ұйымы деңгейінде немесе қарыз алушының шоғырландырылған қаржылық есептілігіне кіретін ұйымның ондай талдауын пайдалануға жол беріледі;

қайта құрылымдау жүргізу туралы шешім қабылдаған кезде негізділік, мақсатқа лайықтылық және тәуелсіздік ұстанымдарына негізделген және қарыздарды қайта құрылымдау жағдайлары мен талаптарының сипаттамасын қамтитын қарыздарды қайта құрылымдауға қатысты кредиттік шешімдер қабылдаудың ішкі тәртібі. Банк қарыз алушының қайта құрылымдау жағдайлары мен түрлерін нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16502 болып тіркелген, "Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес провизиялар (резервтер) құру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 22 желтоқсандағы № 269 қаулысына (бұдан әрі – № 269 қаулысы) сәйкес айқындайды.

Банк қайта құрылымдаудан кейін қарызды өтеу перспективаларының болуын есепке ала отырып, қарыздарды қайта құрылымдау туралы шешім қабылдайды.

Шартты міндеттемелерді қоса алғанда, жалпы берешегі мөлшері 100 (жүз) миллиард теңгеден асатын банктің меншікті капиталынан 1 (бір) пайыздан асатын немесе мөлшері 100 (жүз) миллиард теңгеден аспайтын банктің меншікті капиталынан 2 (екі) пайыздан асатын, қарыз алушылардың және (немесе) бір-бірімен байланысқан қарыз алушылар тобының қарыздарына № 269 қаулысына сәйкес айқындалатын мәжбүрлі қайта құрылымдау жүргізу туралы шешімді банк басқармасы немесе құрамына банк басқармасының төрағасы кіретін банктің алқалы органы қабылдайды. Қабылданған шешімдер туралы ақпарат тоқсан сайын банктің директорлар кеңесінің мүшелеріне жіберіледі;

мынадай факторларды есепке ала отырып (бірақ олармен шектелмей) кредиттік тәуекелді басқарудың тиімді тәсілдері:

тәсілді пайдаланған кезде өз білімі мен тәжірибесінің болуы;

экономикалық тиімділігі;

қарыз алушының және (немесе) контрагенттің типі, олардың қаржылық жай-күйі;

кредиттеудің сол немесе өзге түріне тән тәуекелдің күрделілігі және дәрежесі;

3) банк кредиттік қызметін оларға кредиттік тәуекел тән операцияларды жүргізуді реттейтін ішкі құжаттарға сәйкес жүзеге асырады, оларға мыналар кіреді, бірақ онымен шектелмейді:

әлеуетті қарыз алушыларға және (немесе) контрагенттерге қойылатын талаптарды қоса алғанда, кредиттеудің әрбір түрі бойынша жеке және заңды тұлғаларға (оның ішінде банкпен ерекше қатынастармен байланысты тұлғаларға және банк қызметкерлеріне) кредит беру талаптары;

қарыз алушының және (немесе) контрагенттің ақпаратына, оның ішінде кредит беру туралы шешім қабылдауға қажетті қаржылық және басқа ақпаратқа қойылатын талаптар;

кредиттеу секторына, қарыз алушының кредиттік тарихына, сондай-ақ кредиттердің сапасын толық бағалауды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін сандық және сапалық факторлар негізінде рейтингтік жүйеге талдау жасауды көздейтін корпоративтік кредиттеудің ішкі тәртібі;

кредиттік скоринг әдіснамасы немесе сандық және сапалық сипаттамаларға негізделген қарыз алушының төлем қабілеттілігінің және кредиттік қабілеттілігінің талдауы және оны пайдалану ішкі тәртібі;

оған сәйкес кредит берілетін рейтингтің мүмкін болатын ең төменгі деңгейін белгілеу (бар болса);

кредиттік саясаттан, стандарттардан, процедуралардан, лимиттерден ауытқу мониторингін мақұлдау, бекіту және талдау ішкі тәртібі және процедуралары;

кредиттеу лимиттерін және (немесе) қарыз алушыларды талдауды ескерумен, оның ішінде бар болса, қарыз алушылардың рейтингтерін және (немесе) скорингтік бағалауын есепке ала отырып кредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемелерін белгілеу. Кредиттеу лимиттері, оның ішінде кепілсіз кредиттер бойынша кредиттеу лимиттері валюталар, салалар, қарыз алушылардың (контрагенттердің) санаттары (қаржы ұйымдары, корпоративтік, жеке кредиттеу), өнімдер, байланысқан тараптардың топтары бойынша және бір қарыз алушыға белгіленеді;

кредит беру туралы өтініштерді қарау, мақұлдау, беру (беруден бас тарту) туралы шешімдер қабылдау ішкі тәртібі, оның ішінде банкпен ерекше қатынастармен байланысты тұлғаларды кредиттеуге қатысты;

кепілдік қамтамасыз етуге қатысты, мыналарды айқындайтын ішкі тәртіп:

кепіл түрлері және олардың жарамдылық өлшемшарттары;

кепілдің құрылымына қойылатын талаптар;

кепіл түрлері бойынша лимиттер;

қамтамасыз етудің жалпы құрылымындағы жоғары өтімді кепіл үлесі, қарыз сомасының кепіл құнына қатынасын сипаттайтын коэффициенті;

кепілдердің заңды күшін қамтамасыз ететін рәсімдер;

қарыз алушының өндірістік қызметі көрсеткіштерінің өзгерістерін, қамтамасыз етудің құнын және сақталуын, оның ішінде оның бағасына едәуір ықпал ететін басқа да жағдайларға ұшырау ықтималдығын есепке ала отырып кепілдік қамтамасыз етудің жедел бағалауы;

іске асырудың шекті мерзімдерін қоса алғанда кепілдік қамтамасыз етуді іске асыру рәсімдері;

егер қарыз алушыға берілген қарыздар мен шартты міндеттемелердің жиынтық сомасы банктің меншікті капиталының 0,1 (нөл бүтін оннан бір) пайызынан аспайтын болса және бағалау объектісі республикалық маңызы бар қалалардағы және облыс орталықтары болып табылатын қалалардағы жылжымайтын мүлігі болып табылатын жағдайын қоспағанда бағалаушылар тарапынан кепілдік қамтамасыз етудің құнын бағалаудың объективтілігі (барабарлығы).

Банк ол бойынша кепілзат жылжымайтын мүлік және материалдық емес активтер (жер қойнауын пайдалану құқықтары) қойылатын қарыз беру туралы шешім қабылдаған кезде бағалау нәтижелерін қарайды. Соңғы бағалау күніне бағалаушы айқындаған нарықтық құн 100 000 (бір жүз мың) айлық есептік көрсеткіштен асатын, жер қойнауын пайдалану құқығы үшін 500 000 (бес жүз мың) айлық есептік көрсеткіштен асатын жағдайда, банк бағалаушының кепілзатты бағалау жүргізуін (жылына кемінде 1 (бір) рет) қамтамасыз етеді.

Банк қызметкерлері тарапынан кепілмен қамтамасыз ету құнын бағалаудың объективтілігін (барабарлығын) бағалаудың ішкі тәртібі банктің ішкі бағалауды қалыптастыру кезінде бағалауға жол берілетін тәсілдерге қойылатын талаптарды нақты формалдауды қоса алғанда, бірақ онымен шектелмей, бағалауға дұрыс тәсілдерді пайдалануды, атап айтқанда:

соңғы 4 (төрт) тоқсандағы не аяқталған күнтізбелік жылдағы объект бойынша теріс операциялық ақша ағындары немесе EBITDA (пайыздарды, салықтарды төлеу бойынша шығыстар шегерілгенге дейінгі пайда, тозу және есептелген амортизация) теріс мәні кезінде кіріс тәсілі шеңберінде дисконтталған ақша ағындары негізіндегі тәсілді қолдануға жол берілмейді. Бұл талап мынадай жағдайларға қолданылмайды:

компанияны инвестициялық сатысында бағалау, сондай-ақ егер бағаланатын компанияның балансында активтер, оның ішінде ақша ағындарын құруға қабілетті келісімшарттар болған;

растаушы ақпарат немесе нарықтық деректер болған жағдайда ақша ағынын құруға қабілетті объектілерді бағалау.

Объектінің құнын есептеу кезінде кіріс тәсілі шеңберінде есептеу банктің ішкі құжаттарында белгіленетін бағалау объектісінің тәуекел деңгейіне сәйкес келетін дисконттау мөлшерлемесі пайдаланылады.

Салыстырмалы тәсіл шеңберінде объектінің құнын есептеу кезінде нарықта орын алатын неғұрлым өзекті мәмілелер туралы ақпарат және (немесе) бағалау объектісімен салыстырылатын объектілерді сату туралы ұсыныстар пайдаланылады, ал олар болмаған жағдайда тиісті түзетулер қолданылады.

Банк қызметкерлері тарапынан кепілмен қамтамасыз ету құнын бағалаудың объективтілігін (барабарлығын) бағалаудың ішкі тәртібі оған ұқсастар тізбесіне және оларды салыстырмалы деп тану өлшемшарттарына қойылатын талаптардың нақты ресімделуін қамтамасыз етеді, бірақ олармен шектелмейді:

объектінің типі және (немесе) кіші түрі;

объектінің орналасқан жері;

объектінің жалпы ауданы;

үй-жайлардың жай-күйі, бағалау объектісінің сыртқы жай-күйі;

объектінің нысаналы мақсаты;

объектінің өзге де техникалық сипаттамалары.

Қабылданған шешімдерді белгіленген ішкі тәртіпке сәйкестігі тұрғысынан бағалау Қағидалардың 11-тарауының талаптарына сәйкес жүргізіледі. Белгіленген ішкі тәртіптен ауытқулар анықталған жағдайда, мүдделі бөлімшелер анықталған ауытқулар туралы ақпаратты банктің уәкілетті алқалы органына жеткізеді. Банк қызметіндегі елеулі ауытқуларды болдырмау мақсатында банктің уәкілетті алқалы органы қарыз көлеміне (сомасына) және (немесе) ауытқулар санына шектеулер белгілейді және белгіленген шектеулердің сақталуын бақылауды жүзеге асырады;

Банк мыналарды:

қарызды және (немесе) баланстан тыс міндеттемені өтегеннен кейін және (немесе) қарыз алушы оның құнын бағалауды қоса алғанда, банктің балансындағы кепілмен қамтамасыз ету жөніндегі деректер банкінің клиенті болуын тоқтатқаннан кейін банктің ішкі жүйелерінде кемінде 5 (бес) жыл сақтауды;

банктің ішкі құжаттарына сәйкес кепілмен қамтамасыз ету бойынша деректерді уақтылы жаңартуды және тәуекел-метрикаларды (PD, LGD, EAD), провизиялар мен капиталды есептеуге жауап беретін модульдерге, сондай-ақ басқарушылық, қаржылық және реттеушілік есептілікті автоматты түрде қалыптастыруға жауап беретін модульдерге деректерді автоматты түрде ауыстыруды;

қолмен түзетуді қолданғанға дейінгі бастапқы деректерді, қолмен түзетуді қолдануға жауапты тұлғалар туралы деректерді қоса алғанда, кепілмен қамтамасыз ету бойынша деректерді кез келген қолмен түзету туралы деректерді автоматты түрде тіркеу және сақтауды қамтамасыз етеді.

Сақтауға жататын кепілмен қамтамасыз ету бойынша деректер мыналарды қамтиды (бірақ олармен шектелмейді):

бағалау объектісінің ішкі бірегей сәйкестендірушісіне, бизнес-сәйкестендіру нөміріне (бұдан әрі – БСН) немесе жеке сәйкестендіру нөміріне (бұдан әрі – ЖСН) кепіл берушінің, қарыз алушының, тең қарыз алушылардың және кепілгерлердің ішкі бірегей сәйкестендірушісіне (егер олар БСН және ЖСН-нен өзгеше болса,) байланыстыру және байланысты қарыз алушылардың сәйкестендіруші топтары мен байланысты қарыз алушылардың барлық БСН немесе ЖСН-нің нақты көрсетілуі;

кепілмен қамтамасыз етудің түрі мен кіші түрі;

бағалау объектісінің кадастрлық нөмірі (егер қолданылса);

бағалау объектісінің орналасқан жері (елі, өңірі, мекенжайы);

банк жүйесінде кепіл шартын тоқтатудың күні;

дисконттарды кепілмен қамтамасыз етуге қолданғанға дейінгі нарықтық құны;

кепілмен қамтамасыз етуге бағалау (қайта бағалау) жүргізу күні;

әрбір бағалау объектісі бойынша, оның ішінде банк балансындағы ағымдағы кепіл және жылжымайтын мүлік объектілері бойынша, сондай-ақ банк өткізген барлық бағалау объектілері бойынша кемінде 5 (бес) жыл кезең үшін қолданылған дисконттар. № 269 қаулысына сәйкес дисконттар арасында өндіріп алу ықтималдығы және (немесе) өткізу ықтималдығы, сатуға дейінгі күтілетін мерзім, қолданылған дисконттау мөлшерлемесі және индекстер, сатуға арналған күтілетін шығыстар, өтімділік коэффициенттері қолданылмаған жағдайда дисконт мәндері туралы ақпаратты сақтау қамтамасыз етіледі.

барлық дисконттарды, оның ішінде ұлттық валютадағы баламасын есепке алғаннан кейінгі нарықтық құн;

провизияларды есептеу кезінде пайдаланылатын кепілмен қамтамасыз ету құны;

бағалау объектісінің ауыртпалық белгісі;

бағалау объектісінің ауыртпалық кезектілігі;

кепіл беруші, кепілдік беруші, кепілгер, сақтандырушы (заңды немесе жеке тұлға, атауы, бірегей сәйкестендіруші) туралы мәліметтер;

бағалау объектісіне ауыртпалықтың болуын растау күні;

қарыз алушы немесе қарыз деңгейіндегі бағалау объектісі бойынша банктің талап ету құқықтарының кезектілігі;

қарыз алушы мен қарыз деңгейіндегі кепілдер үшін қамтамасыз етудің аллоцирленген құны (олардың бірегей сәйкестендірушісіне сілтеме жасай отырып, әрбір қарыз алушыға кепіл мүлкінің үлесін көрсете отырып);

кепілмен қамтамасыз етуді бағалау тәсілі;

пайдаланылатын аудан бірлігі;

бағалау объектісінің жалпы, пайдаланылатын алаңы (егер қолданылса);

бағалау күніне жалға берілетін алаңның үлесі (егер қолданылса);

жалға беру үшін ықтимал қолжетімді алаңның үлесі (егер қолданылса);

4) дұрыс рейтингтік модельдің және (немесе) скорингтік жүйенің болуы.

Банктің директорлар кеңесі рейтингтік модельді және (немесе) скорингтік жүйені әзірлеуге, оларды енгізуге, қолдануға және жұмыс істеуін бақылауға жауапты бөлімшелерді айқындайды. Рейтингтік модельде және (немесе) скорингтік жүйеде кредиттік тәуекелдің әрбір деңгейінің сипаттамасы және оларды тағайындау талаптары қамтылады. Қарыз алушының кредиттік рейтингін және (немесе) скорингтік баллын тағайындау барысында банк қарыз алушының (қарыз алушылардың) қаржылық жағдайын және қарыз алушы бойынша басқа да қолжетімді ақпаратты есепке алады.

Қарыз алушыға кредиттік рейтинг және (немесе) скорингтік балды беру кезінде банк қарыз алушының келешектегі кредитті төлеу қабілеттілігіне және төлем қабілеттілігіне әсер ететін факторлар туралы өзекті қолжетімді ақпаратты басшылыққа алады.

Заңды тұлғаларға берілген кредиттік рейтинг жаңартылу тұрғысынан мерзімді мониторингке жатады. Қайта қарау жиілігі қарыз алушының қаржылық жай-күйінің нашарлау тәуекеліне әкелетін теріс ақпарат болған және (немесе) банк алдындағы міндеттемелерді өтеу мүмкін болмаған және өзге де қолжетімді ақпарат болмаған жағдайда ұлғаяды;

5) кредиттік тәуекел деңгейі бойынша активтерді сыныптаудың барабар жүйесі болуы.

Кредиттік тәуекел деңгейі бойынша активтерді сыныптау жүйесі шеңберінде банк кредиттік портфель сапасының мониторингі үшін кешенді рәсімдер мен ақпараттық жүйелерді (ол болмаған жағдайда – бағдарламалық қамтамасыз етуді) енгізеді және пайдаланады. Рәсімдер мен ақпараттық жүйелерде проблемалық қарыздарды сәйкестендіретін және анықтайтын, тиісті бақылауды қамтамасыз ететін өлшемшарттар қамтылады.

Кредиттік тәуекел деңгейі бойынша активтерді сыныптау жүйесі директорлар кеңесі, директорлар кеңесі жанындағы комитеттер, басқарма, кредиттік тәуекелді басқару процесіне қатысатын банктің өзге бөлімшелері үшін ақпарат беруді қамтамасыз етеді және банктің кредиттік тәуекелінің деңгейін жалпы баланс бойынша да және әрбір актив бойынша да бағалауға мүмкіндік береді.

Кредиттік тәуекел деңгейі бойынша активтерді сыныптау жүйесі кредиттік тәуекел тән барлық активтерді (банктің меншікті капиталынан 2 (екі) пайыз аспайтын сомада негізгі емес қызмет бойынша дебиторлық берешекті қоспағанда) жан-жақты талдауға негізделеді.

Активтерді жан-жақты талдауда:

қарыз алушының және (немесе) контрагенттің міндеттемелері бойынша дефолттар ықтималдығын (PD);

қарыз алушының және (немесе) контрагенттің дефолт жағдайында шығындар мөлшерін (LGD);

дефолтқа ұшырайтын міндеттемелер шамасын (EAD);

тәуекел бойынша позиция сақталатын мерзім ішінде;

кепілді қамтамасыз ету құнын және оны өткізу мүмкіндігін;

бизнес-ортаны және экономикалық жағдайларды бағалау қамтылады.

Кредиттік тәуекел тән болатын активтерді сыныптау (банктің меншікті капиталынан 2 (екі) пайыз аспайтын сомада негізгі емес қызмет бойынша дебиторлық берешекті қоспағанда) кем дегенде 5 (бес) санаттың негізінде жүзеге асырылады және мыналарды:

КЖБІП шеңберінде капиталдың жеткіліктілігін сенімді бағалауды;

күтілетін шығындарды өтеуге арналған провизиялардың қажетті деңгейін қамтамасыз етеді.

Негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар активтер, егер неғұрлым жоғары санатқа сыныптау үшін дәлелді және негізделген негіздер болмаған жағдайда, ең нашар санаттарға сыныпталады.

Негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен аз мерзімі өткен берешегі бар активтер, егер ішкі құжаттарда айқындалған қарыз алушының төлем қабілетсіздігінің өзге факторлары болса, ең нашар санатқа сыныпталады;

6) Проблемалық активтерді басқару саясатының болуы.

Банктің директорлар кеңесі проблемалық активтерді басқару саясатын бекітеді, ол мыналарды қамтиды:

проблемалық активтердің анықтамасы;

проблемалық активтерді басқару әдістері (қайта құрылымдау, сату, есептен шығару, кепілді қамтамасыз етуді алып қою, банкроттық және басқа әдістер);

проблемалық активтерге қатысты лимиттер (портфельдер бөлігінде) және лимиттер бұзылған кезде белгіленген лимиттерге сәйкес келтіру үшін проблемалық активтерді басқарудың бекітілген әдістерін іске асыру мерзімдері;

проблемалық активтер көлемінің ұлғаю тәуекеліне ертерек ден қоюдың сандық және сапалық өлшемдері;

мүдделі бөлімшелердің тізімі және проблемалық активтермен жұмыс істеу кезінде өзара іс-қимылының ішкі тәртібі;

директорлар кеңесіне проблемалық активтердің деңгейі туралы басқарушылық есептілікті ұсынудың ішкі тәртібі;

банк қолданатын проблемалық активтерді басқару әдістерін бағалау рәсімдері;

7) провизияларды қалыптастырудың сенімді әдістемесінің болуы.

Күтілетін шығындарды жабу үшін қалыптастырылатын провизиялардың жеткіліктілігін қамтамасыз ету мақсатында банк жыл сайын (не қажет болған кезде жиі) провизияларды қалыптастыру әдістемесіне талдауды:

провизияларды қалыптастыру әдістемесінің талаптарына сәйкес есептелген провизиялардың шығындардың нақты сомаларына сәйкестігін айқындау;

ағымдағы нарықтық жағдайларды, макроэкономикалық көрсеткіштердің өзгеруін талдау;

провизияларды қалыптастыру әдістемесінің валидациялары арқылы жүргізеді.

Ұжымдық қарыздар бойынша провизияларды қалыптастыру кезінде банк қажетті уақыт кезеңін қамтитын және банктің кредиттік шығындарын неғұрлым дұрыс көрсететін тарихи деректерді талдайды. Бұл ретте тарихи деректер ағымдағы нарықтық және экономикалық жағдайды талдаумен толықтырылады.

Егер провизияларды қалыптастыру әдістемесі провизиялары жеке негізде қалыптастырылатын қарыздар бойынша кредиттік тәуекелдің өсу белгілерінің болмауын көрсеткен жағдайда, мұндай қарыздар ұжымдық негізде кредиттік тәуекел деңгейін бағалауға жатады.

Банк болжамды макроэкономикалық ақпараттың әсерін есепке алуға қойылатын талаптарды қоса алғанда, дефолт ықтималдығын бағалаудың әрбір моделі сәйкес келетін егжей-тегжейлі талаптарды сипаттайтын дефолт ықтималдығын бағалау модельдерінің жалпы әдіснамасын әзірлеуді (жаңартуды) қамтамасыз етеді.

Дефолт ықтималдығын бағалау модельдерінің әдіснамасы мынадай талаптарды қамтиды, бірақ олармен шектелмейді:

кредиттік құнсыздануды анықтау;

пайдаланылатын деректердің сапасы, маңыздылығы және көлемі;

модельдерді әзірлеу және тестілеуге арналған модельдерді қалыптастыру әдіснамасы;

модельдің жекелеген блоктарының болуы (оның ішінде қаржылық, сапалық факторларды, мемлекеттік немесе топтық деңгейде қолдау мүмкіндігін есепке алу жөніндегі талап) және олардың түпкілікті PD айқындаудағы ең жоғары салмағы;

кредиттік құнсызданудың байқалатын деңгейлері негізінде модельді калибрлеу әдіснамасы (кредиттік құнсыздану деңгейлерінің нақты статистикасы негізінде модельді калибрлеу);

макро-сценарийлерді әзірлеу және есепке алу бойынша талаптар, миграция матрицаларын есептеу және қолдану әдіснамасы бойынша;

жетекші рейтинг агенттіктерінің кредиттік шкалаларымен үйлесімді валидтік кредит шкаласын әзірлеу;

PD әр түрлі түрлерін есептеу (он екі айға, бүкіл жарамдылық мерзіміне (lifetime PD), қазіргі сәтте (PIT PD) және циклдік (TTC PD) бастапқы тану кезінде);

қаржылық кепілдіктер бойынша PD моделін есептеу;

бақыланатын дефолт деңгейі бойынша жылдық деректерді пайдалану немесе сенімді статистикалық талдауға негізделген балама тәсілдер арқылы жылдық PD бағалау;

Модельді әзірлеу шеңберінде:

скорингтік модельді қолдану кезінде әзірлеу үшін іріктеме қарыз алушыларының әрқайсысы бойынша скоринг балын есептеу;

скорингтік модельді қолдану кезінде модельді калибрлеу, яғни скоринг балын портфель бойынша кредиттік құнсызданудың байқалатын тарихи деңгейінің модельдерін пайдалана отырып, PD мәніне ауыстыру;

макроэкономикалық жағдайды есепке алу және PD TTC-ті PD PIT-ке аудару моделін әзірлеу;

жылдық PD-ды бақыланатын дефолт деңгейі бойынша жылдық деректерді не сенімді статистикалық талдауға негізделген балама тәсілдерді пайдалану арқылы бағалау;

модельді әзірлеу кезінде дефолттардың бақыланатын деңгейі бойынша тарихи деректердің өзекті көлемін таңдауды және күтілетін макрокөрсеткіштер негізінде PIT мәндерін калибрлеуді көздеуі тиіс;

татистикалық негізделген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының резиденттері үшін Қазақстан Республикасының PD-ге сәйкес келетін PD-дің ең төменгі шегін белгілеу.

Банк барлық тәуекел-метрикалардың (PD, LGD, EAD), құнсыздану сатыларының және провизиялардың банктің ішкі жүйелерінде автоматты түрде есеп айырысуды, сондай-ақ кредиттік тәуекелдің елеулі ұлғаю оқиғаларын, ХҚЕС бойынша құнсыздануды объективті растау болып табылатын оқиғаларды, құнсыздану санаттарын айқындауды қамтамасыз етеді.

Банк мынадай деректердің (бірақ олармен шектелмей) қарызды (немесе) баланстан тыс міндеттемені өтегеннен кейін жүйелерде кемінде 5 (бес) жыл сақталуын қамтамасыз етеді:

SPPI тесттен өту немесе өтпеу нәтижелері;

9 ХҚЕС-ке сәйкес қаржы құралын жіктеу;

құнсыздануды объективті растау болып табылатын оқиғалар (әрбір қарыз алушы және (немесе) міндеттеме бойынша әрбір оқиға үшін жеке деректер өрісі);

қарыз алушының құнсыздану сатысы;

жеке бағаланатын қарыз алушылар үшін "going-concern" және "gone-concern" әдістері бойынша сценарийлердің ықтималдылығы;

тиімді пайыздық мөлшерлеме (бастапқы және ағымдағы пайыздық мөлшерлемелер);

дефолт деңгейлері (қарыз алушылардың, міндеттемелердің саны бойынша және міндеттемелердің сомасы бойынша) абсолюттік және пайыздық көрсеткіштерде;

қайтарым деңгейлері (міндеттемелердің сомасы бойынша - сауығуды ескере отырып және сауығуды есепке алмай) абсолюттік және пайыздық көрсеткіштерде;

қайта құрылымдау деңгейлері (қарыз алушылардың, міндеттемелердің саны бойынша және міндеттемелердің сомасы бойынша – қайта құрылымдау бойынша жеке және мәжбүрлі қайта құрылымдау бойынша жеке) абсолюттік және пайыздық көрсеткіштерде;

сауығу деңгейлері (қарыз алушылардың, міндеттемелердің саны бойынша және міндеттемелердің сомасы бойынша) абсолюттік және пайыздық көрсеткіштерде;

есептен шығару деңгейлері (міндеттемелер сомасы бойынша - ішінара есептен шығару бойынша жеке және толық есептен шығару бойынша жеке) абсолюттік және пайыздық көрсеткіштерде);

PD мәндері (оның ішінде әрбір қарыз алушы және (немесе) міндеттеме үшін берілген сәттен бастап және қарыздың және (немесе) баланстан тыс міндеттеменің бүкіл қолданылу мерзімі ішінде);

тану сәтіндегі және қарыз және (немесе) баланстан тыс міндеттеме мерзімі ішіндегі әрбір айға арналған он екі айлық PD және lifetime PD мәндері;

LGD мәндері (әрбір қарыз алушы және (немесе) міндеттеме үшін LGD мәнін қоса алғанда) қарыз және (немесе) баланстан тыс міндеттеме берілген сәттен бастап (бірақ 9ХҚЕС енгізген күннен бұрын емес) және қарыздың және (немесе) баланстан тыс міндеттеменің бүкіл қолданылу мерзімі ішінде әрбір айға;

EAD мәндері (әрбір қарыз алушы және (немесе) міндеттеме үшін EAD мәнін қоса алғанда) қарыз және (немесе) баланстан тыс міндеттеме берілген сәттен бастап (бірақ 9ХҚЕС енгізген күннен бұрын емес) және қарыздың және (немесе) баланстан тыс міндеттеменің бүкіл қолданылу мерзімі ішінде әрбір айға;

кредиттік шығындар (әрбір қарыз алушы және (немесе) міндеттеме үшін күтілетін кредиттік шығындар мәнін қоса алғанда) қарыз және (немесе) баланстан тыс міндеттеме берілген сәттен бастап (бірақ 9ХҚЕС енгізген күннен бұрын емес) және қарыздың және (немесе) баланстан тыс міндеттеменің бүкіл қолданылу мерзімі ішінде әрбір айға;

тәуекел-саралау коэффициенттерінің мәндері (RWA) (әрбір қарыз алушы және (немесе) міндеттеме үшін RWA мәнін қоса алғанда) қарыз және (немесе) баланстан тыс міндеттеме берілген сәттен бастап (бірақ 9ХҚЕС енгізген күннен бұрын емес) және қарыздың және (немесе) баланстан тыс міндеттеменің бүкіл қолданылу мерзімі ішінде әрбір айға;

кредиттік конверсия коэффициенттері;

қарыз алушының баланстық және баланстан тыс міндеттемелерінің сомасы (соңғы 5 (бес) жыл бойынша);

қарыз алушының есептен шығарылған қарыздары (соңғы 5 (бес) жыл бойынша);

провизиялардың қорытынды мәні (қарыз алушы деңгейінде және міндеттеме деңгейінде);

БСН немесе ЖСН-ге және ішкі бірегей сәйкестендірушілеріне (егер олар БСН немесе ЖСН-нен өзгеше болса) қарыз алушы мен қарыз және (немесе) баланстан тыс міндеттемені байланыстыру;

БСН немесе ЖСН және ішкі бірегей сәйкестендірушісіне (егер олар БСН немесе ЖСН-нен өзгеше болса) барлық бірлесіп қарыз алушылар мен кепілгерлерді байланыстыру;

банктің ішкі құжаттарына сәйкес байланысты қарыз алушылар тобының бірегей сәйкестендірушісіне байланыстыру;

банктің ішкі құжаттарына сәйкес байланысты қарыз алушылар тобы қатысушыларының БСН немесе ЖСН-не байланыстыру;

құнсыздану сатысын және провизияларды есептеу үшін талап етілетін, қарыз алушылардың қаржылық көрсеткіштері;

Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес субъектінің кәсіпкерлік санатына жататындығының белгісі;

банкпен ерекше қатынастармен байланысты тұлғалардың тізіміне тиесілілік белгісі;

қайта құрылымдау және (немесе) мәжбүрлі қайта құрылымдау белгісі;

қарыз бойынша және қарыз алушыға осы банктегі қарыздар бойынша қайта құрылымдауды жүргізудің барлық күндері;

Банк жүйелері барлық қарыз алушылар, олардың баланстық және баланстан тыс міндеттемелері және банк портфельдері үшін кредиттік тәуекелдің едәуір ұлғаю оқиғаларының және ХҚЕС бойынша құнсыздану оқиғаларының іске қосылу оқиғасының фактісін тіркейді және жүйелерде сақтайды;

8) кредиттік тәуекелді бағалау модельдерінің валидация рәсімінің болуы.

Модельдерді қолдана отырып кредиттік тәуекелді бағалаудың барабарлығын қамтамасыз ету мақсатында банк олардың валидациясы, бэк-тестинг жүргізу процестерін, тәуекелдердің жоспарланған деңгейінен ауытқудың рұқсат етілген деңгейін регламенттейді. Жоспарланған тәуекел деңгейінен ауытқыған жағдайда, банк түзету шараларының жоспарын әзірлейді.

Валидация бір немесе бірнеше мына әдістер:

модельдің кемсітушілік қабілетін тексеру;

модельдің болжамды дәлдігін бағалау;

рейтингтердің ауысуын талдау;

рейтингтерді салыстырмалы талдау арқылы жүзеге асырылады.

Валидацияны 4 (төрт) жылда кемінде 1 (бір) рет банктің тәуелсіз бөлімшесі не тәуелсіз үшінші тарапты тарта отырып жүзеге асырады. Валидацияны жүргізу жиілігі ағымдағы нарықтық жағдайға, стратегияға, активтердің көлеміне, банк операцияларының күрделілік деңгейіне байланысты болады, экономикада немесе банкті кредиттеудің ішкі процестерінде елеулі өзгерістер болған жағдайда ұлғаяды. Валидация нәтижелері тәуекелдерді басқару мәселелері жөніндегі комитетке ұсынылады.

Банктің тәуелсіз бөлімшесі 1 (бір) жылда кемінде 1 (бір) рет жүргізген скорингтік моделдердің ішкі валидациясы.

Банктің тәуелсіз бөлімшесі скорингтік модельдердің ішкі валидациясын банктің ішкі құжаттарында провизияларды есептеуде пайдаланылатын өлшемдерді (қатысушылар, тексеру аясы, тексеру салалары, пайымдауларды дайындау өлшемшарттары, нәтижелерді ұсыну форматы, мерзімдері) валидациялаудың егжей-тегжейлі сипатталған процесін қоса алғанда, бірақ олармен шектелмей, валидацияның толық процесін ресімдеу кезінде мүмкін болады.

Банктің валидацияға жауапты тәуелсіз бөлімшесі тексеру процесін сипаттай отырып, нәтижелерді және маңыздылық дәрежесін ашып көрсете отырып, әрбір тексерілген параметр бойынша қорытынды қалыптастырады.

Валидация нәтижелері толық негіздемесімен тәуекелдерді басқару мәселелері жөніндегі комитетке беріледі.

Валидация нәтижелерін қарау нәтижелері бойынша тәуекелдерді басқару мәселелері жөніндегі комитет модельге өзгерістер енгізу қажеттілігі немесе қажеттілігінің жоқтығы мәселесі бойынша қорытындыны қамтитын хаттама жасайды.

Модельді валидациялау шеңберінде мыналарды жүргізу талап етіледі, оның ішінде:

модельдің реттеуші талаптарға сәйкестігін тексеру;

модельді болжау дәлдігін анықтау үшін модельді бэк-тестингтеу (модель әзірленгеннен өзгеше іріктеулерде модельдің дәлдігін тексеру). Банк неғұрлым кейінгі бақылаулар негізінде модельдің релеванттығын тексереді;

модельдерді әзірлеу кезінде пайдаланылатын деректердің маңыздылығы мен сапасын тексеру. Тексеру шеңберінде модельдерді әзірлеу кезінде жеткілікті ұзындықтың уақыт кезеңі пайдаланылғанына көз жеткізу қажет;

модельді тәуекел-метрикаларды бағалаудың басқа модельдеріне сәйкестігін тексеру;

9) кредиттік тәуекелді бағалау кезінде барабар және негізделген сараптамалық бағалауды қолдану.

Сараптамалық бағалауды қолдану қажет болған жағдайларда банк:

мұндай бағалауды қолдану лимиттерін көрсете отырып, сараптамалық бағалауды қолданудың регламенттелген процесін;

сараптамалық бағалауды жүргізетін қызметкерлер құзыретінің жеткілікті деңгейін;

сараптамалық бағалауды қолданудағы біркелкі тәсілді қамтамасыз етеді. Бірдей жағдайларда сараптамалық бағалауларда елеулі ауытқулар болмайды;

сараптамалық бағалау тиісті сақтықты қолдана отырып, негізделген және құжатталған рұқсаттар негізінде жүзеге асырылады.

Банктің тарихи деректерді ескере отырып, сараптамалық бағалауды қолдануы ағымдағы нарықтық және экономикалық ахуалды талдаумен, атап айтқанда (қолданылуы бойынша):

қарыздар беру процестеріндегі, шешімдер қабылдау стандарттары мен практикаларындағы, қайтарудағы, есептен шығарудағы өзгерістермен;

сыртқы және ішкі экономикалық факторлардың, серпінді ескере отырып, бизнес ортаның өзгерістерімен;

жұмыс істемейтін және қайта құрылымдалған қарыздар деңгейінің өзгерістерімен;

нарықтың жаңа сегменттері және өнімдері пайда болуымен;

кредиттік тәуекел шоғырлануының өзгерісімен толықтырылады;

10) қарыздар (дебиторлық берешекті және шартты міндеттемелерді қоса алғанда), сондай-ақ кредиттік тәуекел тән өзге операциялар туралы толық және дұрыс ақпаратты қамтамасыз ететін, деректерді сақтау құралдарының жиынтығын қоса алғанда, кредиттік тәуекел деңгейін дұрыс бағалауға мүмкіндік беретін қажетті құралдардың болуы.

Банк кредиттік басқаруды мыналарды қамтитын, бірақ олармен шектелмейтін рәсімдерге сәйкес жүзеге асырады:

ұсынылған кредиттік құжаттардың кредиттер беру талаптарына сәйкестігін тексеру;

кредиттік шарттардың қабылданған шешімдерге сәйкестігін тексеру;

кредиттік досьені қалыптастыру және жүргізу.

Кредиттік досьені (бөлігін) электрондық түрде қалыптастыруға рұқсат беріледі. Кредиттік досьеде (мыналарды қоса алғанда, бірақ олармен шектелмей):

қарыз алушыны идентификаттау бойынша құжаттар қамтылады:

осы топқа жеке тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттар, заңды тұлғаны құруға байланысты құжаттар (Банктер туралы заңның 8-1-бабының 3-тармағында белгіленген жағдайларды қоспағанда, акцияларының немесе қатысу үлестерінің он және одан да көп пайызын тікелей немесе жанама иеленетін түпкі меншік иелері-жеке тұлғаларды жария етумен, оның құқық субъектілігін растаумен), сондай-ақ қарыз алушының атынан әрекет ететін және қарыз алушының атынан кредиттік және кепіл құжаттамасына қол қоюға уәкілетті тұлғалардың өкілеттігін растайтын құжаттар жатады.

Нысаналы пайдалануды анықтауға жататын құжаттама (овердрафтарды, банктің меншікті капиталының 0,2 (нөл бүтін оннан екі) пайызынан кем жиынтық сомасымен нысаналы пайдалануды растаусыз тұтынушылық кредиттерді және банктің меншікті капиталының 0,2 (нөл бүтін оннан екі) пайызынан кем жиынтық сомасымен айналым қаражатын толықтыру мақсатындағы кредиттерді, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктердің қатысуымен синдикатталған қарыздардан басқа):

осы топқа жасау мақсатында қаржыландыру сұратылатын мәміле бойынша құжаттар мен ақпарат (қайта құрылымдау және (немесе) қайта қаржыландыру жағдайында қаржыландырудың бастапқы мақсаттарын қоса алғанда), оның ішінде ірі қарыз алушылар бойынша:

қарызды пайдалану мақсатын растайтын құжаттар, оның ішінде заңды тұлғалар үшін – жеткізу, сатып алу-сату шарттары, сыртқы сауда келісімшарттары және басқалары;

қарыз бен шартты міндеттемелердің сомасы асатын заңды тұлға үшін, меншікті капиталының мөлшері 100 (бір жүз) миллиард теңгеден асатын – банктің меншікті капиталының 0,1 (нөл бүтін оннан бір) пайызы болатын банктер үшін, меншікті капиталының мөлшері 100 (бір жүз) миллиард теңгеден аспайтын – банктің меншікті капиталының 0,2 (нөл бүтін оннан екі) пайызы болатын банктер үшін – өзін-өзі ақтау мерзімін және кредиттелетін мәміленің рентабельділік деңгейін сипаттайтын қарызды берудің техникалық-экономикалық негіздемесі не қарызды пайдалану мақсаттарын, өткізу нарықтарын және қарыз алушының маркетингтік стратегиясын, тәуекелдерді бағалауды және оларды басқаруды көрсететін қарыз алушының бизнес-жоспары, жылдар бойынша нақтыланған қаржылық жоспары (жылдар бойынша бизнес-жоспарды іске асырудың қаржылық көрсеткіштері, бизнес-жоспарды қаржыландыру және қарызды өтеу көздері мен көлемі), кірістер (шығыстар) сметасы (инвестициялық мақсаттарға байланысты қарыздар, стартап жобалар немесе негізгі өтеу көзі кредит ресурстары есебінен сатып алынған тауарларды және (немесе) қызметтерді сатудан түсетін түсімдер болады деп жоспарланған қарыздар) жатады.

Осы тармақтың мақсаттары үшін:

айналым қаражатын толықтыруға арналған кредит деп ағымдағы өндірістік процестерді қаржыландыру үшін берілген кредит түсініледі;

тұтынушылық кредит деп заңды тұлға құрмай жеке тұлғаға немесе жеке кәсіпкерге берілген және мына өлшемшарттарға сәйкес келетін кредит түсініледі:

кредит беру кәсіпкерлік қызметті қаржыландыру мақсатына байланысты емес және қарыз алушы кредитті кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін пайдаланбайды деп болжанады;

кредитті ұзақ пайдаланылатын тауарларды (тұрғын үй жылжымайтын мүлікті, автомобильдерді, тұрмыстық техниканы, жиһазды және өзгелерін) сатып алуға және (немесе) әртүрлі қызметтерге (білім беру, туристік, медициналық, жөндеу-құрылыс және өзгелерді) ақы төлеуге және (немесе) өзге де сатып алулар мен мақсаттарға (басқа банктегі қарызды қайта қаржыландыруға (егер бұрын алынған қарыз тұтыну мақсаттарына байланысты болған жағдайда), ұялы телефондарды, тамақ өнімдерін және өзге де тауарларды) жолдау жоспарлануда;

кредитті алушыда алынған кредит бойынша банк алдындағы міндеттемелерге қызмет көрсетуге объективті мүмкіндік беретін, банктің ішкі құжаттарында айқындалған тәртіппен расталған тұрақты табыс көзі (жалақы, зейнетақы, жәрдемақы, бағалы қағаздардан дивидендтер, жылжымайтын мүлікті жалға беруден түскен кірістер және басқа да кірістер) бар.

Клиенттің қаржылық жағдайын және қамтамасыз ету сапасын талдау үшін қажетті құжаттар:

құжаттардың бұл тобына негізінде қарыз алушының қаржылық жағдайына талдау жүргізілетін және қарыз алушы қызметінің негізгі экономикалық көрсеткіштерін көрсететін барлық құжаттар, сондай-ақ қабылданатын қамтамасыз етудің болуын, сапасын, мөлшерін растайтын құжаттар жатады.

Кредиттік мониторинг жүргізу үшін қажетті құжаттама. Осы топқа банк бөлімшелері қарыз ресімдеу барысында қалыптастыратын немесе мерзімді кредиттік мониторингті растау үшін қажетті құжаттама, сондай-ақ кредиттік тәуекелді басқару мақсаттары үшін қарыз алушылар (контрагенттер) туралы мәліметтерді жаңарту рәсімі жатады;

11) басқарушылық ақпарат жүйесінің болуы және жұмыс істеуі.

Банк мына:

кредиттік портфель және оның ішінде оның өзгерістерінің серпінінде ұсынылған оның сапасы туралы;

банкте кредиттердің әр түрлері бойынша белгіленген лимиттерге жиынтығында ұшырауға жақындауды бағалауды қоса алғанда (лимит алдындағы тәсіл), кредиттік тәуекелге ұшырау мөлшері (деңгейі) туралы;

байланысты қарыз алушылар тобына және оның өзгеру серпіні қатысты кредиттік тәуекелге ұшырауы туралы;

ірі қарыз алушылардың (контрагенттердің) және банкпен ерекше қатынастармен, оның ішінде банк акционерлерімен ерекше қатынастармен байланысты қарыз алушылардың (контрагенттердің) кредиттік тәуекелі шоғырлануы және оның өзгеру серпіні туралы;

қарыз алушылардың (контрагенттердің) ішкі рейтингтері және олардың өзгеру серпіні туралы, қарыз алушылардың (контрагенттердің) рейтингі бойынша кредиттер сапасының мониторингі және оның кезеңділігі туралы;

провизиялардың мөлшері және провизиялардың барабар деңгейін бағалау туралы;

қайта құрылымдалатын, қайта қаржыландырылатын және проблемалық кредиттер туралы;

лимиттердің сақталуын мониторингтеу және бақылау туралы;

саясат пен лимиттерден ауытқулар туралы ақпаратты қамтитын, бірақ олармен шектелмейтін басқарушылық есептілік нысандарын әзірлейді.".

	Қазақстан Республикасының банк қызметі мәселелері бойынша өзгерістер енгізілетін нормативтік құқықтық актілерінің тізбесіне 1-қосымша
	Ислам банктері үшін пруденциялық нормативтердің нормативтік мәндеріне және өзге де сақтауға міндетті нормалар мен лимиттерді есеп айырысу әдістемесіне 2-қосымша

Салымдардың кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген банк активтерiнiң кестесi

№	Баптар атауы	Тәуекел дәрежесi пайызбен
I топ
1.	Қолма-қол теңге	0
2.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "AA-"-тен төмен емес тәуелсiз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң қолма-қол шетел валютасы	0
3.	Тазартылған бағалы металдар	0
4.	Қазақстан Республикасының Үкiметiне қойылатын талаптар	0
5.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "AA-"-тен төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық үкiметтерiне қойылатын талаптар	0
6.	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне қойылатын талаптар	0
7.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "AA-"-тен төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық банктерiне қойылатын талаптар	0
8.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "AA-"-тен төмен емес рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына қойылатын талаптар	0
9.	Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарына салықтар мен бюджетке төленетін басқа да төлемдер бойынша қойылатын талаптар	0
10.	"Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына қойылатын талаптар	0
11.	Ұлттық холдинг - оригинатор, Қазақстан Республикасының ұлттық басқарушы холдингі құрған ислам арнайы қаржы компаниясы шығарған исламдық бағалы қағаздар	0
12.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "AA-"-тен төмен емес тәуелсіз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері шығарған, мемлекеттік мәртебесі бар исламдық бағалы қағаздар	0
13.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "AA-"-тен төмен емес рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар	0
14.	"Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры", "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі", "Проблемалық кредиттер қоры" акционерлік қоғамдары шығарған бағалы қағаздар, "Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының заңына сәйкес "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамы шығарған бағалы қағаздар, Еуразиялық даму банкі шығарған және Қазақстан Республикасының ұлттық валютасына номинирленген бағалы қағаздар	0
15.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "ВВВ"- тен төмен емес ұзақ мерзімді рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар банктерде ашылған корреспонденттік шоттар бойынша талаптар	0
II топ
16.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "AA-"-тен төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің қолма-қол шетел валютасы	20
17.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердiң орталық үкіметтерiне қойылатын талаптар	20
18.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердiң орталық банктерiне қойылатын талаптар	20
19.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына қойылатын талаптар	20
20.	Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдарына қойылатын талаптар	20
21.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "АА-"-тен төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердiң жергiлiктi билiк органдарына қойылатын талаптар	20
22.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "АА-"-тен төмен емес рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар ұйымдарға қойылатын талаптар	20
23.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердiң орталық үкіметтері шығарған, мемлекеттік мәртебесі бар исламдық бағалы қағаздар	20
24.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар	20
25.	Ұлттық басқарушы холдингке дауыс беруші акцияларының (қатысу үлестерінің) 100 (жүз) пайызы тиесілі заңды тұлға-оригинатор құрған ислам арнайы қаржы компаниясы шығарған Қазақстан Республикасының исламдық бағалы қағаздары	20
26.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-"-тен төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдары шығарған исламдық бағалы қағаздар	20
27.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-"-тен төмен емес рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдар шығарған исламдық бағалы қағаздар	20
III топ
28.	Тазартылмаған бағалы металдар	50
29.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық үкіметтеріне қойылатын талаптар	50
30.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық банктеріне қойылатын талаптар	50
31.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарына қойылатын талаптар	50
32.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен төмен емес "А-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдарына қойылатын талаптар	50
33.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдарға қойылатын талаптар	50
34.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ-"-тен "ВВ-"-ке дейінгі (қоса алғанда) борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент банктеріне немесе Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ-"-тен "ВВ+"-ға дейінгі (қоса алғанда) борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент банкке ашылған корреспонеднттік шоттар бойынша қойылатын талаптар	50
35.	Мына талапқа сәйкес келетін ипотекалық тұрғын үй қарыздары: (осы кестенің 53, 57 және 58-жолдарында көрсетілген жеке тұлғаларға берілген қарыздарды қоспағанда) берілген ипотекалық тұрғын үй қарызы сомасының кепіл құнына қатынасы кепіл құнын 50 (елу) пайызды қоса алғанда аспайды	35
36.	Мына талапқа сәйкес келетін ипотекалық тұрғын үй қарыздары: (осы кестенің 53, 57 және 58-жолдарында көрсетілген жеке тұлғаларға берілген қарыздарды қоспағанда) берілген ипотекалық тұрғын үй қарызы сомасының кепіл құнына қатынасы кепіл құнынан 51 (елу бір) пайыздан бастап 85 (сексен бес) пайызға дейін қоса алғанда шекте болады	50
37.	Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қарыздардың өтелмеген бөлігінен 35 (отыз бес) пайыздан аз провизиялар (резервтер) қалыптасқан Қазақстан Республикасының резиденттеріне берілген негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар талаптар (ипотекалық тұрғын үй қарыздарын және осы кестенің 52, 53, 54, 57 және 58-жолдарында көрсетілген қарыздарды қоспағанда)	100
38.	Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қарыздардың өтелмеген бөлігінен 35 (отыз бес) пайыздан астам және 50 (елу) пайыздан аз провизиялар (резервтер) қалыптасқан Қазақстан Республикасының резиденттеріне берілген негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар талаптар (ипотекалық тұрғын үй қарыздарын және осы кестенің 52, 53, 54, 57 және 58-жолдарында көрсетілген қарыздарды қоспағанда)	75
39.	Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қарыздардың өтелмеген бөлігінен 50 (елу) пайыздан астам провизиялар (резервтер) қалыптасқан Қазақстан Республикасының резиденттеріне берілген негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар талаптар (ипотекалық тұрғын қарыздарын және осы кестенің 52, 53, 54, 57 және 58-жолдарында көрсетілген қарыздарды қоспағанда)	50
40.	Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес шағын немесе орта кәсіпкерлікке жатқызылған субъектілерге берілген, мынадай өлшемшарттарға сәйкес келетін қарыздар: 1) қарыз сомасы 500 (бес жүз) миллион теңгеден немесе меншікті капиталдың 0,2 (нөл бүтін оннан екі) пайызынан аспайды; 2) қарыз валютасы – теңге	2022 жылғы 1 қаңтардан бастап 2023 жылғы 31 желтоқсанды қоса алғанда – 50 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 75
41.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық үкіметтері шығарған, мемлекеттік мәртебесі бар исламдық бағалы қағаздар	50
42.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар	50
43.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен бастап "А-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдары шығарған исламдық бағалы қағаздар	50
44.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдар шығарған исламдық бағалы қағаздар	50
45.	Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері шығарған, "Қазақстан қор биржасы" акционерлік қоғамының ресми тізімінің "Негізгі" немесе "Балама" алаңшаларының "Борыштық бағалы қағаздар" секторына енген, "ДАМУ" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамының және (немесе) "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамының кепілдігіне ие, сомасы осы бағалы қағаздардың номиналды құнының кем дегенде 50 (елу) пайызын өтейтін және мына өлшемшарттарға сәйкес бағалы қағаздар: 1) эмитенттің бір бағалы қағаздар шығарылымына инвестициялар көлемі жеке капиталдың 0,02 (нөл бүтін жүзден екі) пайызынан аспайды; 2) бағалы қағаздарды шығару валютасы – теңге.	50
46.	"Қазақстан қор биржасы" акционерлік қоғамына қойылатын талаптар	50
IV топ
47.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "BB+"-тен "B-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық үкіметтеріне қойылатын талаптар	100
48.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "BB+"-тен "B-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейіндегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық банктеріне қойылатын талаптар	100
49.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "BB+"-тен "B-"-ке дейінгі рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейіндегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарына және тиісті рейтингтік бағасы жоқ халықаралық қаржы ұйымдарына қойылатын талаптар	100
50.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "BBB+"-тен "BB-"-ке дейінгі рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің жергілікті билік органдарына қойылатын талаптар	100
51.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А-"-тен төмен рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасы резидент ұйымдарына, тиісті рейтингтік бағасы жоқ Қазақстан Республикасының резидент- ұйымдарына және Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдарына қойылатын талаптар	100
52.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент- ұйымдарына, тиісті рейтингтік бағасы жоқ Қазақстан Республикасының резидент ұйымдарына және Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейін борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар және тиісті валюталық түсімі жоқ және (немесе) валюталық тәуекелдері қарыз алушы тарапынан хеджирлеудің тиісті құралдарымен өтелмеген Қазақстан Республикасының бейрезидент- ұйымдарына 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап шетел валютасымен берілген 1 (бір) жылдан астам мерзімі бар талаптар	200
53.	Жеке тұлғаларға, III топқа енгізілген тәуекелді қоспағанда, оның ішінде тұтынушылық кредиттерге 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін туындаған талаптар	100
54.	III топқа енгізілген тәуекелді қоспағанда, және тиісті валюталық түсімі жоқ және (немесе) валюталық тәуекелдері қарыз алушы тарапынан хеджирлеудің тиісті құралдарымен өтелмеген жеке тұлғаларға 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап шетел валютасымен берілген қарыздар, оның ішінде тұтынушылық кредиттер бойынша 1 (бір) жылдан астам мерзімі бар талаптар	200
55.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент- банктеріне немесе Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ+"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент-банкке ашылған корреспонденттік шоттар бойынша қойылатын талаптар	100
56.	Басқа да ипотекалық тұрғын үй қарыздары (осы кестенің 53, 57 және 58-жолдарында көрсетілген жеке тұлғаларға берілген қарыздарды қоспағанда)	100
57.	2016 жылғы 1 қаңтардан бастап 2019 жылғы 31 желтоқсан аралығында жеке тұлғаларға берілген қамтамасыз етілмеген қарыздар, оның ішінде банк есептейтін мынадай өлшемшарттардың біреуіне сәйкес келетін тұтынушылық кредиттер: 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап 2019 жылғы 31 желтоқсан аралығында қарыздарды ай сайын мониторингтеу кезінде: 1) қарыз алушы жеке тұлғаның орташа ай сайынғы кірісін есептеу үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан соңғы 6 (алты) ай үшін жеке зейнетақы шотынан үзінді-көшірмені немесе қарыз алушы жалақыны қарыз алушы өтініш берген күннің алдындағы қатарынан 6 (алты) ай бойы банктің төлем карточкалары арқылы алғаны туралы ақпаратты қолдана отырып, Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тіркелімінде № 9125 болып тіркелген "Қаржы ұйымдарының банк операцияларының жекелеген түрлерін және операцияларды жүргізуіне шектеулер енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2013 жылғы 25 желтоқсандағы № 292 қаулысына сәйкес есептелген қарыз алушының борыштық жүктемесі коэффициентінің деңгейі 0,35 асады; 2) берген күннің алдындағы соңғы 24 (жиырма төрт) ай үшін кез келген қолданыстағы немесе жабылған қарыз және (немесе) ол бойынша сыйақы берешегі бойынша мерзімі өткен төлем күнтізбелік 60 (алпыс) күннен асады не төлем мерзімі күнтізбелік 30 (отыз) күннен астам 3 (үш) реттен артық кешіктірілсе; 3) қарыздарды ай сайын мониторингтеу кезінде осы жолдың 1) немесе 2) тармақшаларында көрсетілген есеп айырысу үшін ақпарат жоқ. Банкте осы жолдың 1) немесе 2) тармақшаларында көзделген ақпарат болмаған жағдайда, жеке тұлғаларға берілген қарыздар қамтамасыз етілмеген болып танылады және осы жолға сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленеді	150
58.	Жеке тұлғаларға 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап берілген басқа да қарыздар, оның ішінде тұтынушылық кредиттер (ипотекалық тұрғын үй қарыздарын және осы кестенің 57-жолында көрсетілген жеке тұлғаларға арналған қарыздарды қоспағанда)	100
59.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "BB+"-тен "B-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық үкіметтері шығарған мемлекеттік мәртебесі бар исламдық бағалы қағаздар	100
60.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "BBB+"-тен "BB-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің жергілікті билік органдары шығарған исламдық бағалы қағаздар	100
61.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "BB+"-тен "B-"-ке дейінгі рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдары және тиісті рейтингтік бағасы жоқ халықаралық қаржы ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар	100
62.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А-" төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент-ұйымдары, тиісті рейтингтік бағасы жоқ Қазақстан Республикасының резидент-ұйымдары және Standard & Poor's агенттігінің "BBB+"-тен "BB-"-ке дейінгі рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезидент- ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар	100
63.	Төлемдер бойынша есеп айырысулар	100
64.	Негізгі қаражат	100
65.	Материалдық қорлар	100
V топ
66.	Банктің инвестицияларын қоспағанда, акциялар бөлігіндегі (жарғылық капиталдағы қатысу үлесі) әділ құн бойынша есепке алынатын инвестициялар	100
67.	Банктің қаржылық есептілігін жасаған кезде қаржылық есептілігі шоғырландырылмайтын заңды тұлғаның шығарылған акцияларынан (жарғылық капиталындағы қатысу үлестерiнен) әрбіреуі 10 (оннан) кем пайызды құрайтын, негізгі капиталдың 10 (он) пайызынан аспайтын банктің барлық инвестицияларының сомасы	100
68.	Банк шығарылған акцияларының (жарғылық капиталында қатысу үлестерінің) 10 (он) және одан көп пайызын иеленген қаржы ұйымының жай акцияларына банктің инвестициялар сомасы және жиынтығында осы Нормативтердің 10-тармағында көрсетілген реттеуші түзетулерді қолданғаннан кейін банктің негізгі капитал айырмасының 17,65 (он жеті бүтін жүзден алпыс бес) пайызынан аспайтын, шегерілетін уақытша айырмаларға қатысты танылған кейінге қалдырылған салық активтерінің бөлігі және Нормативтердің 8-тармағының үшінші, төртінші және бесінші абзацтарында көрсетілген негізгі капиталдан шегерілеуге тиіс сомалар	250
69.	Жасанды интеллект, блокчейн және басқа да инновациялық технологиялар пайдаланыла отырып, қаржылық және (немесе) төлем қызметтерін көрсету мүмкіндігін беру бойынша қызметтер көрсететін, Интернет желісі арқылы ақпараттық жүйе пайдаланыла отырып, қаржы ұйымдары немесе эмитенттер мен қаржылық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылар арасында қаржылық қызметтер көрсету жөнінде мәмілелер жасау мүмкіндігін беру бойынша қызметтер көрсететін, қаржы ұйымдарының қызметінде, оның ішінде олардың қызметін автоматтандыру үшін пайдаланылатын бағдарламалық қамтылымды әзірлеуді, өткізуді, қолдауды жүзеге асыратын ұйымдардың (Қазақстан Республикасының резиденттері мен бейрезиденттерінің) акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлесі) меншікті капиталының шамасынан 15 (он бес) пайыздан аспайтын инвестициялары	150
70.	Жасанды интеллект, блокчейн және басқа да инновациялық технологиялар пайдаланыла отырып, қаржылық және (немесе) төлем қызметтерін көрсету мүмкіндігін беру бойынша қызметтер көрсететін, Интернет желісі арқылы ақпараттық жүйе пайдаланыла отырып, қаржы ұйымдары немесе эмитенттер мен қаржылық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылар арасында қаржылық қызметтер көрсету жөнінде мәмілелер жасау мүмкіндігін беру бойынша қызметтер көрсететін, қаржы ұйымдарының қызметінде, оның ішінде олардың қызметін автоматтандыру үшін пайдаланылатын бағдарламалық қамтылымды әзірлеуді, өткізуді, қолдауды жүзеге асыратын ұйымдардың (Қазақстан Республикасының резиденттері мен бейрезиденттерінің) акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлесі) меншікті капиталының шамасынан 15 (он бес) пайыздан асатын инвестициялары	1250
71.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің орталық үкіметтеріне қойылатын талаптар	150
72.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің орталық банктеріне қойылатын талаптар	150
73.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына қойылатын талаптар	150
74.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің жергілікті билік органдарына қойылатын талаптар	150
75.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-" төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдарына және тиісті рейтингтік бағасы жоқ Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдарына қойылатын талаптар	150
76.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "ВВ-"-тен төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдарына және тиісті рейтингтік бағасы жоқ және тиісті валюталық түсімі жоқ және (немесе) қарыз алушы тарапынан валюталық тәуекелдері хеджирлеудің тиісті құралдарымен өтелмеген Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдарына 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап шетел валютасында берілген қарыздар бойынша 1 (бір) жылдан астам мерзімі бар талаптар	200
77.	Төменде көрсетілген шет мемлекеттердің аумағында тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылатын Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне қойылатын талаптар: 1) Америка Құрама Штаттары (Американдық Виргин аралдарының, Гуам аралының және Пуэрто-Рико Достастығы аумақтары бөлiгiнде ғана); 2) Андорра Князьдігі; 3) Антигуа және Барбуда мемлекеті; 4) Багам аралдары достастығы; 5) Барбадос мемлекеті; 6) Бахрейн мемлекеті; 7) Белиз мемлекеті; 8) Бруней Даруссалам мемлекеті; 9) Біріккен Араб Әмірліктері (Дубай қаласы аумағы бөлігінде ғана); 10) Вануату Республикасы; 11) Гватемала Республикасы; 12) Гренада мемлекеті; 13) Джибути Республикасы; 14) Доминикан Республикасы; 15) Жаңа Зеландия (Кука және Ниуэ аралдары аумағы бөлігінде ғана); 16) Индонезия Республикасы; 17) Испания (Канар аралдарының аумағы бөлiгiнде ғана); 18) Кипр Республикасы; 19) Қытай Халық Республикасы (Аомынь (Макао) және Сянган (Гонконг) арнайы әкiмшiлiк аудандарының аумақтары бөлiгiнде ғана); 20) Комор Аралдары Федералды Ислам Республикасы; 21) Коста-Рика Республикасы; 22) Либерия Республикасы; 23) Лихтенштейн Князьдігі; 24) Маврикий Республикасы; 25) Малайзия (Лабуан анклавының аумағы бөлiгiнде ғана); 26) Мальдив Республикасы; 27) Мальта Республикасы; 28) Маршалл аралдары Республикасы; 29) Монако Князьдігі; 30) Мьянма Одағы; 31) Науру Республикасы; 32) Нидерланд (Аруба аралының аумағы және Антиль аралдарының тәуелдi аумақтары бөлiгiнде ғана); 33) Нигерия Федеративтiк Республикасы; 34) Палау Республикасы; 35) Панама Республикасы; 36) Португалия (Мадейра аралдарының аумағы бөлігінде ғана); 37) Самоа Тәуелсiз мемлекетi; 38) Сейшел аралдары Республикасы; 39) Сент-Винсент және Гренадин мемлекетi; 40) Сент-Китс және Невис Федерациясы; 41) Сент-Люсия мемлекеті; 42) Тонга Корольдiгi; 43) Ұлыбритания және Солтүстiк Ирландия Бiрiккен Корольдiгi (мынадай аумақтар бөлiгiнде ғана): Ангилья аралдары; Бермуд аралдары; Британдық Виргин аралдары; Гибралтар; Кайман аралдары; Монтсеррат аралы; Теркс және Кайкос аралдары; Мэн аралы; Норманд аралдары (Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни аралдары); 44) Филиппин Республикасы; 45) Шри-Ланка Демократиялық Республикасы	150
78.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық үкіметтері шығарған исламдық бағалы қағаздар	150
79.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдары шығарған исламдық бағалы қағаздар	150
80.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар	150
81.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-"-тен төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдары және тиісті рейтингтік бағасы жоқ Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар	150
82.	Төменде көрсетілген шет мемлекеттердің аумағында тіркелген Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар: 1) Америка Құрама Штаттары (Американдық Виргин аралдарының, Гуам аралының және Пуэрто-Рико Достастығы аумақтары бөлiгiнде ғана); 2) Андорра Князьдігі; 3) Антигуа және Барбуда мемлекеті; 4) Багам аралдары достастығы; 5) Барбадос мемлекеті; 6) Бахрейн мемлекеті; 7) Белиз мемлекеті; 8) Бруней Даруссалам мемлекеті; 9) Біріккен Араб Әмірліктері (Дубай қаласы аумағы бөлігінде ғана); 10) Вануату Республикасы; 11) Гватемала Республикасы; 12) Гренада мемлекеті; 13) Джибути Республикасы; 14) Доминикан Республикасы; 15) Жаңа Зеландия (Кука және Ниуэ аралдары аумағы бөлігінде ғана); 16) Индонезия Республикасы; 17) Испания (Канар аралдарының аумағы бөлiгiнде ғана); 18) Кипр Республикасы; 19) Қытай Халық Республикасы (Аомынь (Макао) және Сянган (Гонконг) арнайы әкiмшiлiк аудандарының аумақтары бөлiгiнде ғана); 20) Комор Аралдары Федералды Ислам Республикасы; 21) Коста-Рика Республикасы; 22) Либерия Республикасы; 23) Лихтенштейн Князьдігі; 24) Маврикий Республикасы; 25) Малайзия (Лабуан анклавының аумағы бөлiгiнде ғана); 26) Мальдив Республикасы; 27) Мальта Республикасы; 28) Маршалл аралдары Республикасы; 29) Монако Князьдігі; 30) Мьянма Одағы; 31) Науру Республикасы; 32) Нидерланд (Аруба аралының аумағы және Антиль аралдарының тәуелдi аумақтары бөлiгiнде ғана); 33) Нигерия Федеративтiк Республикасы; 34) Палау Республикасы; 35) Панама Республикасы; 36) Португалия (Мадейра аралдарының аумағы бөлігінде ғана); 37) Самоа Тәуелсiз мемлекетi; 38) Сейшел аралдары Республикасы; 39) Сент-Винсент және Гренадин мемлекетi; 40) Сент-Китс және Невис Федерациясы; 41) Сент-Люсия мемлекеті; 42) Тонга Корольдiгi; 43) Ұлыбритания және Солтүстiк Ирландия Бiрiккен Корольдiгi (мынадай аумақтар бөлiгiнде ғана): Острова Aнгилья; Бермуд аралдары; Британдық Виргин аралдары; Гибралтар; Кайман аралдары; Монтсеррат аралы; Теркс және Кайкос аралдары; Мэн аралы; Норманд аралдары (Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни аралдары); 44) Филиппин Республикасы; 45) Шри-Ланка Демократиялық Республикасы	150

Салымдардың кредиттiк тәуекел
дәрежесi бойынша
мөлшерленген банк
активтерiнiң кестесiне
қосымша

Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленуге тиісті банк активтерінің есебіне түсіндірме

1. Салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған исламдық бағалы қағаздар, банкте түзетілген құны аталған активтер көлемінің 50 (елу) пайызынан кем емес қамтамасыз етуі бар (Кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген банк активтері кестесінің (бұдан әрі – Кесте) 1, 2, 3, 11, 12 және 13-жолдарында көрсетілген активтер түріндегі), сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландырған кездегі коммерциялық кредиттер осы тармаққа сәйкес банктерде түзетілген қамтамасыз ету құнын анықтауға мүмкіндік беретін барабар есепке алу жүйесі болған кезде түзетілген қамтамасыз ету құнын шегергендегі тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер есебіне енгізіледі.

Түзетілген қамтамасыз ету құны (Кестенің 1, 2, 3, 11, 12 және 13-жолдарында көрсетілген активтер түріндегі) мыналарға:

салымдардың, оның ішінде осы банктегі қамтамасыз ету ретінде ұсынылған салымдардың 100 (бір жүз) пайыз сомасына;

қамтамасыз етуге берілген исламдық бағалы қағаздардың нарықтық құнының 95 (тоқсан бес) пайызына;

қамтамасыз етуге берілген тазартылған бағалы металдардың нарықтық құнының 85 (сексен бес) пайызына тең болады.

Жоғарыда көрсетілген салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған бағалы қағаздардың қамтамасыз етілмеген бөлігі салымдарға, дебиторлық берешекке, сатып алынған бағалы қағаздарға сәйкес келетін тәуекел дәрежесі бойынша Кестеге сәйкес мөлшерленеді.

2. Банкте "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры", "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамдарының даусыз және қайтарып алынбайтын кепілдіктері, экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар ұлттық компаниямен жасалған сақтандыру төлемі жөніндегі міндеттемелерді даусыз және қайтарып алынбайтын орындау туралы тармақтарды қамтитын сақтандыру шарты түрінде қамтамасыз етуі бар қарыздар көлемінің кемінде 50 (елу) пайызын өтейтін сома қамтамасыз етудің түзетілген құнын шегере отырып, тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтердің есебіне кіреді.

"Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры", "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамдарының кепілдіктері, Экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар ұлттық компаниямен жасалған сақтандыру төлемі жөніндегі міндеттемелерді даусыз және қайтарып алынбайтын орындау туралы тармақтарды қамтитын сақтандыру шарты түрінде қамтамасыз етудің түзетілген құны сақтандыру шарты сомасының 95 (тоқсан бес) пайызына тең болады.

3. Контрагенттен төмен тәуекел дәрежесі бар ұйымдар кепілдік берген (сақтандырылған) банк инвестициялары есебіне енгізілмеген салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған исламдық бағалы қағаздар, сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландыру кезіндегі коммерциялық кредиттер, инвестициялар тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген (банк инвестициялары есебіне енгізілмеген салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған исламдық бағалы қағаздардың, қарыздардың, инвестициялардың кепілдік берген (сақтандырылған) сомасын шегергендегі) активтердің есебіне борышкердің тәуекел дәрежесі бойынша енгізіледі.

Банк инвестициялары есебіне енгізілмеген салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған исламдық бағалы қағаздардың, сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландыру кезіндегі коммерциялық кредиттердің, инвестициялардың кепілдік берген (сақтандырылған) сомасы тиісті кепілгердің (сақтандырушының) дебиторлық берешегінің тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленеді.

4. Қазақстан Республикасының мынадай бейрезиденттеріне ұсынылған, осы Түсіндірменің 1-тармағында көрсетілген салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған исламдық бағалы қағаздар және сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландыру кезіндегі коммерциялық кредиттер:

1) офшорлық аймақ аумағында заңды тұлға ретінде тіркелгендерге;

2) жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 (бес) пайыздан астамын иеленуші офшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға тәуелді немесе офшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысы бойынша еншілес болып табылатындарға;

3) офшорлық аймақ азаматтары болып табылатындарға;

осы Түсіндірменің 1-тармағында көрсетілген қамтамасыз етудің болуына қарамастан, Кестеге сәйкес тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленеді.

5. Қазақстан Республикасының мынадай:

1) офшорлық аймақ аумағында заңды тұлға ретінде тіркелген, бірақ Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "АА-"-тен төмен емес рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар немесе міндеттемелерінің барлық сомасының қамтамасыз етілуіне аталған деңгейден төмен емес рейтингі бар бас ұйымның тиісті кепілдігі бар;

2) офшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғалардан тәуелсіз, жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 (бес) пайыздан астамын иеленуші немесе офшорлық аймақ аумағында тіркелген, бірақ офшорлық аймақтардың аумағында тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары не Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы офшорлық аумақтардың тізбесіне жатқызылған мемлекеттердің аумағында тіркелген заңды тұлғалар болып табылатын Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне қойылатын, ақпараттық алмасу бойынша міндеттемелер қабылдамаған талаптарды қоспағанда, рейтингі көрсетілген деңгейден төмен емес немесе рейтингі көрсетілген деңгейден төмен емес бас ұйымның тиісті кепілдігіне ие болған немесе рейтингі көрсетілген деңгейден төмен емес заңды тұлғаға қатысты еншілес немесе олардың азаматтарына немесе жарғылық капиталдың 5 (бес) пайызынан астамын жеке иеленетін заңды тұлғаларға тәуелді болып табылатын ұйымдарға не көрсетілген офшорлық аймақтардың аумағында тіркелген заңды тұлғаларға қатысты еншілес болып табылатын бейрезиденттеріне ұсынылған, осы Түсіндірменің 1-тармағында көрсетілген салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған исламдық бағалы қағаздар және сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландыру кезіндегі коммерциялық кредиттер;

тәуекелдің нөл дәрежесі бойынша мөлшерленеді.

6. Салымдардың тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген банктің активтерін есептеу мақсатында:

жеке тұлғаларға тұрғын үй салу үшін не оны сатып алу және (немесе) жөндеу мақсатында берілетін ипотекалық қарыз ипотекалық тұрғын үй қарызын білдіреді;

жеке тұлғаларға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алуға ұсынылған, сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландыру кезіндегі коммерциялық кредит тұтынушылық кредит дегенді білдіреді.

7. Егер исламдық бағалы қағаздың арнайы шығарылым рейтингі болса, онда тәуекел дәрежесі бойынша банк активтерін мөлшерлеу кезінде бағалы қағаз рейтингін ескеру қажет.

8. Орталық контрагенттің қатысуымен жасалған "кері репо" операциясының мәні болып табылатын бағалы қағаздар тәуекелдің нөлдік дәрежесі бойынша өлшенеді.

9. 2022 жылғы 21 ақпаннан 2022 жылғы 30 қыркүйекті қоса алған кезең ішінде Америка Құрама Штаттары және Еуропалық Одақтың мемлекеттері тарапынан санкциялық шектеулер енгізу себебінен борыштық немесе тәуелсіз рейтингі төмендетілген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктеріне ашық корреспонденттік шоттар бойынша талаптар, Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдарындағы салымдар, Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдарына берілген қарыздар, шетелдік эмитенттердің бағалы қағаздары түріндегі активтер қайта қаралған борыштық немесе тәуелсіз рейтингтерді ескерумен кредиттік тәуекел дәрежесін қатарынан 6 (алты) ай ішінде активтердің Кестеге сәйкес санатына дейін тең үлестермен көтерумен 2022 жылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша Standard & Poor' s агенттігі (стандарт энд Пурс) немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірі берген борыштық немесе тәуелсіз рейтингтер негізінде Кестеге сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтер есебіне енгізіледі.

10. Нормативтердің 11-тармағына сәйкес нарықтық тәуекелді ескере отырып, активтердің, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелердің есебіне енгізілген активтер валюталардың айырбастау бағамдарының және бағалы металдар бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарының есебіне енгізілген активтерді қоспағанда, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің есебіне енгізілмейді.

11. Салымдардың тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген банк активтерін есептеу мақсаттары үшін қамтамасыз етілмеген тұтынушылық қарыздар ретінде жылжымайтын мүлік кепілімен қамтамасыз етілген қарыздарды, тұрғын үй құрылысына үлестік қатысу шарттары, жылжымайтын мүлікті сатып алу мәні болып табылатын өзге де шарттар бойынша талап ету құқықтарын, қамтамасыз етуі автокөлік болып табылатын қарыздарды, банктік салым шартына немесе ақша кепілі шартына сәйкес банкте орналастырылған, берілетін қарыз сомасын толығымен өтейтін ақша қамтамасыз етуі болып табылатын қарыздарды, білім беруді кредиттеу жүйесі шеңберінде берілетін қарыздарды және тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы жүйесінің шеңберінде берілетін қарыздарды қоспағанда, тұтынушылық қарыз түсініледі.

	Қазақстан Республикасының банк қызметі мәселелері бойынша өзгерістер енгізілетін нормативтік құқықтық актілерінің тізбесіне 2-қосымша
	Банктің пруденциялық нормативтерінің және сақталуы міндетті өзге де нормалары мен лимиттерінің нормативтік мәндері мен оларды есептеу әдістемелеріне, капиталының мөлшеріне 5-қосымша

Салымдардың кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген банк активтерiнiң кестесi

№	Баптар атауы	Тәуекел дәрежесі пайызбен
I топ
1.	Қолма-қол теңге	0
2.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-"-тен төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің қолма-қол шетел валютасы	0
3.	Тазартылған бағалы металдар	0
4.	Қазақстан Республикасының Үкіметіне берілген қарыздар	0
5.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-"-тен төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық үкіметтеріне берілген қарыздар	0
6.	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне берілген қарыздар	0
7.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-"-тен төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық банктеріне берілген қарыздар	0
8.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-"-тен төмен емес борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарына берілген қарыздар	0
9.	"Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына берілген қарыздар	0
10.	Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі салымдар және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне өзге де талаптар	0
11.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-"-тен төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық банктеріндегі салымдар	0
12.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-"-тен төмен емес борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарындағы салымдар, Еуразиялық даму банкіндегі Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен салымдар	0
13.	Қазақстан Республикасы Үкіметінің дебиторлық берешегі	0
14.	Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарының салықтар мен бюджетке төленетін басқа да төлемдер бойынша дебиторлық берешегі	0
15.	Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі шығарған Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағалы қағаздары	0
16.	Астана, Алматы және Шымкент қалаларының жергілікті атқарушы органдары шығарған Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағалы қағаздары	0
17.	"Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамы, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры", "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі", "Проблемалық кредиттер қоры" акционерлік қоғамдары, сондай-ақ Еуразиялық Даму Банкі шығарған және Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен номинирленген бағалы қағаздар	0
18.	Кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалардың ипотекалық қарыздарын сатып алуды жүзеге асыратын, акцияларының 100 (жүз) пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкке тиесілі заңды тұлға шығарған бағалы қағаздар	0
19.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-"-тен төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері шығарған мемлекеттік мәртебесі бар бағалы қағаздар	0
20.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-"-тен төмен емес борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған бағалы қағаздар	0
21.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ"-тен төмен емес ұзақ мерзімді рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар банктерге ашық корреспонденттік шоттар бойынша талаптар	0
22.	Тәуекелдің І тобына енгізілген активтер бойынша есептелген сыйақы	0
II топ
23.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттiгiнiң "АА-"-тен төмен тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің қолма-қол шетел валютасы	20
24.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық үкіметтеріне берілген қарыздар	20
25.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық банктеріне берілген қарыздар	20
26.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарына берілген қарыздар	20
27.	Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарына берілген қарыздар	20
28.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-" төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдарына берілген қарыздар	20
29.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AА-" төмен емес борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдарға берілген қарыздар	20
30.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық банктеріндегі салымдар	20
31.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарындағы салымдар	20
32.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AА-" төмен емес борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдардағы салымдар	20
33.	Тәуекелдің І тобына жатқызылған дебиторлық берешекті қоспағанда, Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарының дебиторлық берешегі	20
34.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-" төмен емес борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдардың дебиторлық берешегі	20
35.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық үкіметтері шығарған, мемлекеттік мәртебесі бар бағалы қағаздар	20
36.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған бағалы қағаздар	20
37.	Астана, Алматы және Шымкент қалаларының жергілікті атқарушы органдары шығарған мемлекеттік бағалы қағаздарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдары шығарған мемлекеттік бағалы қағаздар	20
38.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "АА-"-тен төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдары шығарған бағалы қағаздар	20
39.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "AA-"-тен төмен емес борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдар шығарған бағалы қағаздар	20
40.	Банк баланста ұстап тұратын және Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ААА"-тен "АА-"-ке дейінгі кредиттік рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі немесе Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің ұлттық шкаласы бойынша "kzAAA"-тен "kzAA-"-ке дейінгі рейтингтік бағасы немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар секьюритилендіру позициялары	20
41.	Тәуекелдің ІІ тобына енгізілген активтер бойынша есептелген сыйақы	20
III топ
42.	Тазартылмаған бағалы металдар	50
43.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық үкіметтеріне берілген қарыздар	50
44.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық банктеріне берілген қарыздар	50
45.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарына берілген қарыздар	50
46.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейін төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдарына берілген қарыздар	50
47.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"- тен "А-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдарға берілген қарыздар	50
48.	Мынадай талапқа сәйкес келетін ипотекалық тұрғын үй қарыздары (осы кестенің 77, 79 және 80 -жолдарында көрсетілген жеке тұлғаларға берілген қарыздарды қоспағанда): берілген ипотекалық тұрғын үй қарызы сомасының кепіл құнына қатынасы қоса алғанда кепіл құнының 50 (елу) пайызынан аспайды	35
49.	Кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалардың ипотекалық қарыздарын сатып алуды жүзеге асыратын, акцияларының 100 (жүз) пайызы Ұлттық Банкке тиесілі заңды тұлғаның сатып алу үшін белгіленген талаптарына сәйкес келетін ипотекалық тұрғын үй қарыздары, сондай-ақ олар бойынша сыйақылар	35
50.	Кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалардың ипотекалық қарыздарын сатып алуды жүзеге асыратын, акцияларының 100 (жүз) пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкке тиесілі заңды тұлғаға қайта берілген ипотекалық тұрғын үй қарыздары бойынша талаптар	35
51.	Мынадай талаптарға сәйкес келетін ипотекалық тұрғын үй қарыздары (осы кестенің 77, 79 және 80 -жолдарында көрсетілген жеке тұлғаларға берілген қарыздарды қоспағанда): берілген ипотекалық тұрғын үй қарызы сомасының кепіл құнына қатынасы қоса алғанда кепіл құнының 51 (елу бір) пайызынан 85 (сексен бес) пайызына дейін қоса алғандағы шекте болады	50
52.	Басқа да ипотекалық тұрғын үй қарыздары (осы кестенің 77, 79 және 80 - жолдарында көрсетілген жеке тұлғаларға берілген қарыздарды қоспағанда	100
53.	Олар бойынша қарыздардың өтелмеген бөлігінен халықаралық қаржылық есептіліктің стандарттарына сәйкес 35 (отыз бес) пайыздан аз провизиялар (резервтер) қалыптастырылған Қазақстан Республикасының резиденттеріне берілген, негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздар (ипотекалық тұрғын үй қарыздарын және осы кестенің 76, 77, 78, 79 және 80 -жолдарында көрсетілген, сондай-ақ жеке тұлғаларға берілген кепілсіз тұтынушылық қарыздарды қоспағанда)	100
54.	Олар бойынша қарыздардың өтелмеген бөлігінен халықаралық қаржылық есептіліктің стандарттарына сәйкес 35 (отыз бес) пайыздан көп және 50 (елу) пайыздан аз провизиялар (резервтер) қалыптастырылған Қазақстан Республикасының резиденттеріне берілген, негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздар (ипотекалық тұрғын үй қарыздарын және осы кестенің 76, 77, 78, 79 және 80-жолдарында көрсетілген, сондай-ақ жеке тұлғаларға берілген кепілсіз тұтынушылық қарыздарды қоспағанда)	75
55.	Олар бойынша қарыздардың өтелмеген бөлігінен халықаралық қаржылық есептіліктің стандарттарына сәйкес 50 (елу) пайыздан көп провизиялар (резервтер) қалыптастырылған Қазақстан Республикасының резиденттеріне берілген, негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздар (ипотекалық тұрғын үй қарыздарын және осы кестенің 76, 77, 78, 79 және 80-жолдарында көрсетілген, сондай-ақ жеке тұлғаларға берілген кепілсіз тұтынушылық қарыздарды қоспағанда)	50
56.	Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес шағын немесе орта кәсіпкерлікке жатқызылған субъектілерге берілген, мынадай өлшемшарттарға сәйкес келетін қарыздар: 1) қарыз сомасы 500 (бес жүз) миллион теңгеден немесе меншікті капиталдың 0,2 (нөл бүтін оннан екі) пайызынан аспайды; 2) қарыз валютасы – теңге	2022 жылғы 1 қаңтардан бастап 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығын қоса алғанда - 50 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап - 75
57.	Синдикатталған қаржыландыру шеңберінде заңды тұлғаларға теңгемен берілген қарыздар	2022 жылғы 1 маусымнан бастап 2023 жылғы 31 желтоқсан аралығын қоса алғанда – 50
58.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-дан "ВВВ-" дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық банктеріндегі салымдар	50
59.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-дан "ВВВ-" дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарындағы салымдар	50
60.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-дан "А-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдардағы салымдар	50
61.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-дан "А-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдардың дебиторлық берешегі	50
62.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-дан "ВВВ-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық үкіметтері шығарған мемлекеттік мәртебесі бар бағалы қағаздар	50
63.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-дан "ВВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған бағалы қағаздар	50
64.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейін төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдары шығарған бағалы қағаздар	50
65.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А"+-тан "А-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдар шығарған бағалы қағаздар	50
66.	Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес шағын немесе орта кәсіпкерлікке жатқызылған субъектілер шығарған, "Қазақстан қор биржасы" акционерлік қоғамының ресми тізімінің "негізгі" немесе "баламалы" алаңының "борыштық бағалы қағаздар" секторына енгізілген, "ДАМУ" кәсіпкерлікті дамыту қоры" акционерлік қоғамының және (немесе) "Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамының кепілдігі бар, сомасы осы бағалы қағаздардың номиналды құнының кемінде 50 (елу) пайызын жабатын және мынадай өлшемшарттарға сәйкес келетін бағалы қағаздар: 1) эмитенттің бір бағалы қағаздар шығарылымына салынған инвестициялар меншікті капиталдың 0,02 (нөл бүтін жүзден екі) пайызынан аспайды; 2) бағалы қағаздар шығарылымының валютасы – теңге.	50
67.	Банк баланста ұстап тұратын және Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі кредиттік рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі немесе Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің ұлттық шкаласы бойынша "kzА+"-тен "kzА-"-ке дейінгі рейтингтік бағасы немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар секьюритилендіру позициялары	50
68.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ-"-тен "ВВ-"-ке дейінгі (қоса алғанда) борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент банктеріне немесе Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ-"-тен "ВВ+"-ке дейінгі (қоса алғанда) борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезидент банкіне ашылған корреспонденттік шоттар бойынша қойылатын талаптар	50
69.	"Қазақстан қор биржасы" акционерлік қоғамына қойылатын талаптар	50
70.	Тәуекелдің ІІІ тобына енгізілген активтер бойынша есептелген сыйақы (осы кестенің 49 және 50-жолдарында көрсетілген активтер бойынша есептелген сыйақыны қоспағанда)	50
IV топ
71.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ+"-тен "В-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық үкіметтеріне берілген қарыздар	100
72.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ+"-тен "В-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық банктеріне берілген қарыздар	100
73.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ+"-тен "В-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарына және тиісті рейтингтік бағасы жоқ халықаралық қаржы ұйымдарына берілген қарыздар	100
74.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің жергілікті билік органдарына берілген қарыздар	100
75.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент ұйымдарына, тиісті рейтингтік бағасы жоқ резидент ұйымдарға және Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент-ұйымдарға берілген қарыздар	100
76.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент ұйымдарына, тиісті рейтингтік бағасы жоқ Қазақстан Республикасының резидент ұйымдарына және Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар және тиісті валюталық түсімі жоқ және (немесе) валюталық тәуекелдері қарыз алушы тарапынан тиісті хеджирлеу құралдарымен өтелмеген Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдарына 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап берілген және шетел валютасында 1 (бір) жылдан астам мерзімге берілген қарыздар	200
77.	Тәуекелдің ІІІ тобына жатқызылғандарды қоспағанда, жеке тұлғаларға 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін берілген қарыздар, оның ішінде тұтынушылық қарыздар	100
78.	Тәуекелдің ІІІ тобына жатқызылғандарды қоспағанда және тиісті валюталық түсімі жоқ және (немесе) валюталық тәуекелдері қарыз алушы тарапынан тиісті хеджирлеу құралдарымен өтелмеген жеке тұлғаларға 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап берілген және шетел валютасында 1 (бір) жылдан астам мерзімге берілген қарыздар, оның ішінде тұтынушылық қарыздар	200
79.	Банк есептейтін төмендегі өлшемшарттардың біріне сәйкес келетін жеке тұлғаларға 2016 жылғы 1 қаңтар - 2019 жылғы 31 желтоқсан аралығында берілген қамтамасыз етілмеген қарыздар, оның ішінде тұтынушылық қарыздар: 2017 жылғы 1 қаңтар - 2019 жылғы 31 желтоқсан аралығында ай сайын қарыздарды мониторингтеу кезінде: 1) қарыз алушы - жеке тұлғаның бір айлық орташа кірісін есептеу үшін соңғы 6 (алты) айдағы бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан жеке зейнетақы шотынан үзінді-көшірмені немесе қарыз алушының банктің төлем карточкалары арқылы қарыз алушы өтініш берген күн алдындағы қатарынан 6 (алты) ай ішінде жалақыны алу туралы ақпаратты пайдалана отырып, Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15886 болып тіркелген Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 13 қыркүйектегі № 170 қаулысымен белгіленген Банктің пруденциялық нормативтерінің және сақталуы міндетті өзге де нормалары мен лимиттерінің нормативтік мәндері мен оларды есептеу әдістемелері, капиталының мөлшерінің 9-тарауына сәйкес есептелген қарыз алушының борыштық жүктемесі коэффициентінің деңгейі 0,35 асады; 2) берілген күн алдындағы соңғы 24 (жиырма төрт) ай ішінде кез келген қолданыстағы немесе жабылған қарыз берешегі және (немесе) ол бойынша сыйақы бойынша мерзімі өткен төлемдер күнтізбелік 60 (алпыс) күннен асады не мерзімі күнтізбелік 30 (отыз) күннен асатын мерзімі өткен төлемдерге 3 (үш) реттен артық жол берілген; 3) қарыздарды ай сайынғы мониторингтеу кезінде осы жолдың 1) немесе 2) тармақшасында көрсетілген есептеуге арналған ақпарат жоқ. Банктің осы жолдың жоғарыда көрсетілген тармақшаларының бірінде көзделген ақпараты болмаған жағдайда, жеке тұлғаларға берілген қарыздар қамтамасыз етілмеген деп танылады және осы жолға сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленеді	150
80.	2016 жылғы 1 қаңтардан бастап жеке тұлғаларға берілген басқа да қарыздар, оның ішінде тұтынушылық қарыздар (осы кестенің 79-жолында көрсетілген жеке тұлғаларға берілген ипотекалық тұрғын үй қарыздарын, қарыздарды және Нормативтерге 5-1-қосымшада көрсетілген кепілсіз тұтынушылық қарыздарды қоспағанда)	100
81.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ+"-тен "В-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық банктеріндегі салымдар	100
82.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ+"-тен "В-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарындағы және тиісті рейтингтік бағасы жоқ халықаралық қаржы ұйымдарындағы салымдар	100
83.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент ұйымдарындағы, тиісті рейтингтік бағасы жоқ Қазақстан Республикасының резидент ұйымдарындағы және Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдарындағы салымдар	100
84.	Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент ұйымдарының, тиісті рейтингтік бағасы жоқ Қазақстан Республикасының резидент ұйымдарының және Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдарының дебиторлық берешегі	100
85.	Жеке тұлғалардың дебиторлық берешегі	100
86.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ+"-тен "В-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық үкіметтері шығарған мемлекеттік мәртебесі бар бағалы қағаздар	100
87.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің жергілікті билік органдары шығарған бағалы қағаздар	100
88.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ+"-тен "В-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдары және тиісті рейтингтік бағасы жоқ халықаралық қаржы ұйымдары шығарған бағалы қағаздар	100
89.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "А-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтинг агенттіктерінің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент ұйымдары, тиісті рейтингтік бағасы жоқ Қазақстан Республикасының резидент ұйымдары және Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтинг агенттіктерінің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдары шығарған бағалы қағаздар	100
90.	Банк баланста ұстап тұратын және Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі кредиттік рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі немесе Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің ұлттық шкаласы бойынша "kzBBB+"-тен "kzBBB-"-ке дейінгі рейтингтік бағасы немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар секьюритилендіру позициялары	100
91.	"Стресстік активтер қоры" акционерлік қоғамының арнайы қаржы компаниясы шығарған бағалы қағаздар	100
92.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент банктеріне немесе Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ+"-дан төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент банкке ашылған корреспонденттік шоттар бойынша талаптар	100
93.	ІV тәуекелдер тобына енгізілген активтер бойынша есептелген сыйақы	100
94.	Төлемдер бойынша есептеулер	100
95.	Негізгі құрал-жабдықтар	100
96.	Материалдық қорлар	100
97.	Сыйақы және шығыстар сомасын алдын ала төлеу	100
V топ
98.	Банктің қаржылық есептілігін халықаралық қаржылық есептілік стандартына сәйкес жасаған кезде қаржылық есептілігі шоғырландырылатын заңды тұлғалардың акцияларына (жарғылық капиталдағы қатысу үлесіне), мерзімсіз қаржы құралдарына, реттелген борышына банктің инвестициялары	100
99.	Әрқайсысы банктің қаржылық есептілігін жасаған кезде қаржылық есептілігі шоғырландырылмайтын заңды тұлғаның шығарылған акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) 10 (оннан) кем пайызын құрайтын, негізгі капиталдың 10 (он) пайызынан аспайтын банктің барлық инвестицияларының сомасы	100
100.	Банк шығарылған акциялардың (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) 10 (он) және одан көп пайызы және Нормативтердің 10-тармағында көрсетілген реттеуіш түзетулер қолданылғаннан кейін банктің негізгі капиталы айырмасының және Нормативтердің 11-тармағының үшінші, төртінші және бесінші абзацтарында көрсетілген негізгі капиталдан шегерілуі тиіс соманың жиынтығында 17,65 (он жеті бүтін жүзден алпыс бес) пайызынан аспайтын шегерілетін уақыт айырмаларына қатысты танылған кейінге қалдырылған салық активтерінің бөлігі бар қаржы ұйымының жай акцияларына банктің инвестицияларының сомасы	250
101.	Жасанды интеллект, блокчейн және басқа да инновациялық технологиялар пайдаланыла отырып, қаржылық және (немесе) төлем қызметтерін көрсету мүмкіндігін беру бойынша қызметтер көрсететін, интернет арқылы ақпараттық жүйе пайдаланыла отырып, қаржы ұйымдары немесе эмитенттер мен қаржылық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылар арасында қаржылық қызметтер көрсету жөнінде мәмілелер жасау мүмкіндігін беру бойынша қызметтер көрсететін, қаржы ұйымдарының қызметінде, оның ішінде олардың қызметін автоматтандыру үшін пайдаланылатын бағдарламалық қамтылымды әзірлеуді, өткізуді, қолдап отыруды жүзеге асыратын ұйымдардың (Қазақстан Республикасының резиденттері мен бейрезиденттерінің) акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлесі) меншікті капиталының шамасынан 15 (он бес) пайыздан аспайтын инвестициялары	150
102.	Жасанды интеллект, блокчейн және басқа да инновациялық технологиялар пайдаланыла отырып, қаржылық және (немесе) төлем қызметтерін көрсету мүмкіндігін беру бойынша қызметтер көрсететін, интернет арқылы ақпараттық жүйе пайдаланыла отырып, қаржы ұйымдары немесе эмитенттер мен қаржылық көрсетілетін қызметтерді тұтынушылар арасында қаржылық қызметтер көрсету жөнінде мәмілелер жасау мүмкіндігін беру бойынша қызметтер көрсететін, қаржы ұйымдарының қызметінде, оның ішінде олардың қызметін автоматтандыру үшін пайдаланылатын бағдарламалық қамтылымды әзірлеуді, өткізуді, қолдап отыруды жүзеге асыратын ұйымдардың (Қазақстан Республикасының резиденттері мен бейрезиденттерінің) акцияларына (жарғылық капиталға қатысу үлесі) банктің меншікті капиталының шамасынан 15 (он бес) пайыздан асатын инвестициялары	1250
103.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық үкіметтеріне берілген қарыздар	150
104.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық банктеріне берілген қарыздар	150
105.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарына берілген қарыздар	150
106.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдарына берілген қарыздар	150
107.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент ұйымдарға және тиісті рейтингтік бағасы жоқ бейрезидент ұйымдарға берілген қарыздар	150
108.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдарына және тиісті рейтингтік бағасы жоқ және тиісті валюталық түсімі жоқ және (немесе) қарыз алушы тарапынан валюталық тәуекелдері хеджирлеудің тиісті құралдарымен өтелмеген Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдарына 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап берілген және шетел валютасында 1 (бір) жылдан астам мерзімге берілген қарыздар	200
109.	Төменде көрсетілген шет мемлекеттердің аумағында тіркелген заңды тұлғаларға немесе олардың азаматтары болып табылатын Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне берілген қарыздар: 1) Андорра Князьдігі; 2) Америка Құрама Штаттары (Американдық Виргин аралдарының, Гуам аралының және Пуэрто-Рико Достастығы аумақтары бөлігінде ғана); 3) Антигуа және Барбуда мемлекеті; 4) Багам аралдары достастығы; 5) Барбадос мемлекеті; 6) Бахрейн мемлекеті; 7) Белиз мемлекеті; 8) Бруней Даруссалам мемлекеті; 9) Біріккен Араб Әмірліктері (Дубай қаласы аумағы бөлігінде ғана); 10) Вануату Республикасы; 11) Гватемала Республикасы; 12) Гренада мемлекеті; 13) Джибути Республикасы; 14) Доминикан Республикасы; 15) Жаңа Зеландия (Кука және Ниуэ аралдары аумағы бөлігінде ғана); 16) Индонезия Республикасы; 17) Испания (Канар аралдарының аумағы бөлігінде ғана); 18) Кипр Республикасы; 19) Комор Аралдары Федералды Ислам Республикасы; 20) Коста-Рика Республикасы; 21) Қытай Халық Республикасы (Аомынь (Макао) және Сянган (Гонконг) арнайы әкімшілік аудандарының аумақтары бөлігінде ғана); 22) Либерия Республикасы; 23) Лихтенштейн Князьдігі; 24) Малайзия (Лабуан анклавының аумағы бөлігінде ғана); 25) Маврикий Республикасы; 26) Мальдив Республикасы; 27) Мальта Республикасы; 28) Маршалл аралдары Республикасы; 29) Монако Князьдігі; 30) Мьянма Одағы; 31) Науру Республикасы; 32) Нидерланд (Аруба аралының аумағы және Антиль аралдарының тәуелді аумақтары бөлігінде ғана); 33) Нигерия Федеративтік Республикасы; 34) Португалия (Мадейра аралдарының аумағы бөлігінде ғана); 35) Палау Республикасы; 36) Панама Республикасы; 37) Самоа Тәуелсіз мемлекеті; 38) Сейшел аралдары Республикасы; 39) Сент-Винсент және Гренадин мемлекеті; 40) Сент-Китс және Невис Федерациясы; 41) Сент-Люсия мемлекеті; 42) Тонга Корольдігі; 43) Ұлыбритания мен Солтүстік Ирландияның Біріккен Корольдігі (мынадай аумақтар бөлігінде ғана): Ангилья аралдары; Бермуд аралдары; Британдық Виргин аралдары; Гибралтар; Кайман аралдары; Монтсеррат аралы; Теркс және Кайкос аралдары; Мэн аралы; Норманд аралдары (Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни аралдары); 44) Филиппин Республикасы; 45) Шри-Ланка Демократиялық Республикасы	150
110.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық банктеріндегі салымдар	150
111.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарындағы салымдар	150
112.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент ұйымдардағы және тиісті рейтингтік бағасы жоқ Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдарындағы салымдар	150
113.	Төменде көрсетілген шет мемлекеттердің аумағында тіркелген Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдарындағы салымдар: 1) Андорра Князьдігі; 2) Америка Құрама Штаттары (Американдық Виргин аралдарының, Гуам аралының және Пуэрто-Рико Достастығы аумақтары бөлігінде ғана); 3) Антигуа және Барбуда мемлекеті; 4) Багам аралдары достастығы; 5) Барбадос мемлекеті; 6) Бахрейн мемлекеті; 7) Белиз мемлекеті; 8) Бруней Даруссалам мемлекеті; 9) Біріккен Араб Әмірліктері (Дубай қаласының аумағы бөлігінде ғана); 10) Вануату Республикасы; 11) Гватемала Республикасы; 12) Гренада мемлекеті; 13) Джибути Республикасы; 14) Доминикан Республикасы; 15) Жаңа Зеландия (Кук және Ниуэ аралдарының аумақтары бөлігінде ғана); 16) Индонезия Республикасы; 17) Испания (Канар аралдарының аумағы бөлігінде ғана); 18) Кипр Республикасы; 19) Комор аралдары Федералды Ислам Республикасы; 20) Коста-Рика Республикасы; 21) Қытай Халық Республикасы (Аомынь (Макао) және Сянган (Гонконг) арнайы әкімшілік аудандарының аумақтары бөлігінде ғана); 22) Либерия Республикасы; 23) Лихтенштейн Князьдігі; 24) Малайзия (Лабуан анклавының аумағы бөлігінде ғана); 25) Маврикий Республикасы; 26) Мальдивия Республикасы; 27) Мальта Республикасы; 28) Маршалл аралдары Республикасы; 29) Монако Князьдігі; 30) Мьянма Одағы; 31) Науру Республикасы; 32) Нидерланд (Аруба аралының аумағы және Антиль аралдарының тәуелді аумақтары бөлігінде ғана); 33) Нигерия Федеративтік Республикасы; 34) Португалия (Мадейра аралдарының аумағы бөлігінде ғана); 35) Палау Республикасы; 36) Панама Республикасы; 37) Самоа Тәуелсіз мемлекеті; 38) Сейшел аралдары Республикасы; 39) Сент-Винсент және Гренадин мемлекеті; 40) Сент-Китс және Невис Федерациясы; 41) Сент-Люсия мемлекеті; 42) Тонга Корольдігі; 43) Ұлыбритания мен Солтүстік Ирландияның Біріккен Корольдігі (мынадай аумақтар бөлігінде ғана): Ангилья аралдары; Бермуд аралдары; Британдық Виргин аралдары; Гибралтар; Кайман аралдары; Монтсеррат аралы; Теркс және Кайкос аралдары; Мэн аралы; Норманд аралдары (Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни аралдары); 44) Филиппин Республикасы; 45) Шри-Ланка Демократиялық Республикасы	150
114.	Standard & Poor’s агенттігінің "ВВ-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент ұйымдардың және тиісті рейтингтік бағасы жоқ бейрезидент ұйымдардың дебиторлық берешегі	150
115.	Төменде көрсетілген шет мемлекеттердің аумағында тіркелген Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдарының дебиторлық берешегі: 1) Андорра Князьдігі; 2) Америка Құрама Штаттары (Американдық Виргин аралдарының, Гуам аралының және Пуэрто-Рико Достастығы аумақтары бөлігінде ғана); 3) Антигуа және Барбуда мемлекеті; 4) Багам аралдары достастығы; 5) Барбадос мемлекеті; 6) Бахрейн мемлекеті; 7) Белиз мемлекеті; 8) Бруней Даруссалам мемлекеті; 9) Біріккен Араб Әмірліктері (Дубай қаласының аумағы бөлігінде ғана); 10) Вануату Республикасы; 11) Гватемала Республикасы; 12) Гренада мемлекеті; 13) Джибути Республикасы; 14) Доминикан Республикасы; 15) Жаңа Зеландия (Кук және Ниуэ аралдарының аумақтары бөлігінде ғана); 16) Индонезия Республикасы; 17) Испания (Канар аралдарының аумағы бөлігінде ғана); 18) Кипр Республикасы; 19) Комор аралдары Федералды Ислам Республикасы; 20) Коста-Рика Республикасы; 21) Қытай Халық Республикасы (Аомынь (Макао) және Сянган (Гонконг) арнайы әкімшілік аудандарының аумақтары бөлігінде ғана; 22) Либерия Республикасы; 23) Лихтенштейн Князьдігі; 24) Малайзия (Лабуан анклавының аумағы бөлігінде ғана); 25) Маврикий Республикасы; 26) Мальдив Республикасы; 27) Мальта Республикасы; 28) Маршалл аралдары Республикасы; 29) Монако Князьдігі; 30) Мьянма Одағы; 31) Науру Республикасы; 32) Нидерланд (Аруба аралының аумағы және Антиль аралдарының тәуелді аумақтары бөлігінде ғана); 33) Нигерия Федеративтік Республикасы; 34) Португалия (Мадейра аралдарының аумағы бөлігінде ғана); 35) Палау Республикасы; 36) Панама Республикасы; 37) Самоа Тәуелсіз мемлекеті; 38) Сейшел аралдары Республикасы; 39) Сент-Винсент және Гренадин мемлекеті; 40) Сент-Китс және Невис Федерациясы; 41) Сент-Люсия мемлекеті; 42) Тонга Корольдігі; 43) Ұлыбритания мен Солтүстік Ирландияның Біріккен Корольдігі (мынадай аумақтар бөлігінде ғана): Ангилья аралдары; Бермуд аралдары; Британдық Виргин аралдары; Гибралтар; Кайман аралдары; Монтсеррат аралы; Теркс және Кайкос аралдары; Мэн аралы; Норманд аралдары (Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни аралдары); 44) Филиппин Республикасы; 45) Шри-Ланка Демократиялық Республикасы	150
116.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық үкіметтері шығарған бағалы қағаздар	150
117.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдары шығарған бағалы қағаздар	150
118.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "В-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған бағалы қағаздар	150
119.	Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдары және тиісті рейтингтік бағасы жоқ Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдары шығарған бағалы қағаздар	150
120.	Төменде көрсетілген шет мемлекеттердің аумағында тіркелген Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдары шығарған бағалы қағаздар: 1) Андорра Князьдігі; 2) Америка Құрама Штаттары (Американдық Виргин аралдарының, Гуам аралының және Пуэрто-Рико Достастығы аумақтары бөлігінде ғана); 3) Антигуа және Барбуда мемлекеті; 4) Багам аралдары достастығы; 5) Барбадос мемлекеті; 6) Бахрейн мемлекеті; 7) Белиз мемлекеті; 8) Бруней Даруссалам мемлекеті; 9) Біріккен Араб Әмірліктері (Дубай қаласының аумағы бөлігінде ғана); 10) Вануату Республикасы; 11) Гватемала Республикасы; 12) Гренада мемлекеті; 13) Джибути Республикасы; 14) Доминикан Республикасы; 15) Жаңа Зеландия (Кук және Ниуэ аралдарының аумақтары бөлігінде ғана); 16) Индонезия Республикасы; 17) Испания (Канар аралдарының аумағы бөлігінде ғана); 18) Кипр Республикасы; 19) Комор аралдары Федералды Ислам Республикасы; 20) Коста-Рика Республикасы; 21) Қытай Халық Республикасы (Аомынь (Макао) және Сянган (Гонконг) арнайы әкімшілік аудандарының аумақтары бөлігінде ғана; 22) Либерия Республикасы; 23) Лихтенштейн Князьдігі; 24) Малайзия (Лабуан анклавының аумағы бөлігінде ғана); 25) Маврикий Республикасы; 26) Мальдив Республикасы; 27) Мальта Республикасы; 28) Маршалл аралдары Республикасы; 29) Монако Князьдігі; 30) Мьянма Одағы; 31) Науру Республикасы; 32) Нидерланд (Аруба аралының аумағы және Антиль аралдарының тәуелді аумақтары бөлігінде ғана); 33) Нигерия Федеративтік Республикасы; 34) Португалия (Мадейра аралдарының аумағы бөлігінде ғана); 35) Палау Республикасы; 36) Панама Республикасы; 37) Самоа Тәуелсіз мемлекеті; 38) Сейшел аралдары Республикасы; 39) Сент-Винсент және Гренадин мемлекеті; 40) Сент-Китс және Невис Федерациясы; 41) Сент-Люсия мемлекеті; 42) Тонга Корольдігі; 43) Ұлыбритания мен Солтүстік Ирландияның Біріккен Корольдігі (мынадай аумақтар бөлігінде ғана): Ангилья аралдары; Бермуд аралдары; Британдық Виргин аралдары; Гибралтар; Кайман аралдары; Монтсеррат аралы; Теркс және Кайкос аралдары; Мэн аралы; Норманд аралдары (Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни аралдары); 44) Филиппин Республикасы; 45) Шри-Ланка Демократиялық Республикасы	150
121.	Банк баланста ұстап тұратын және Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің "ВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі кредиттік рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі немесе Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) агенттігінің ұлттық шкаласы бойынша "kzBB+"-тен "kzBB-"-ке дейінгі рейтингтік бағасы немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар секьюритилендіру позициялары	350
122.	V тәуекелдер тобына енгізілген активтер бойынша есептелген сыйақы	150

Салымдардың кредиттiк тәуекел
дәрежесi бойынша
мөлшерленген банк
активтерiнiң кестесiне
қосымша

Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленуге тиісті банк активтерінің есебіне түсіндірме

1. Салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған бағалы қағаздар, банкте түзетілген құны аталған активтер көлемінің 50 (елу) пайызынан кем емес қамтамасыз етуі бар қарыздар (Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген банк активтері кестесінің (бұдан әрі - Кесте) 1, 2, 3, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 19 және 20-жолдарында көрсетілген активтер түріндегі) осы тармаққа сәйкес банктерде түзетілген қамтамасыз ету құнын анықтауға мүмкіндік беретін барабар есепке алу жүйесі болған кезде түзетілген қамтамасыз ету құнын шегергендегі тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер есебіне енгізіледі.

Түзетілген қамтамасыз ету құны (Кестенің 1, 2, 3, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 19 және 20-жолдарында көрсетілген активтер түріндегі) мыналарға:

салымдар сомасының 100 (жүз) пайызына, оның ішінде осы банктегі қамтамасыз ету ретінде ұсынылғандары;

қамтамасыз етуге берілген бағалы қағаздардың нарықтық құнының 95 (тоқсан бес) пайызына;

2. Банкте "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" және "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамдарының қайтарып алынбайтын және сөзсіз кепілдігі, экспортты қолдау жөніндегі функцияны жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар ұлттық компаниямен жасалған сақтандыру төлемі бойынша міндеттемелерді сөзсіз және қайтарып алынбайтын орындау туралы тармақтарды қамтитын сақтандыру шарты түрінде қамтамасыз етуі бар, сомасы көрсетілген қарыздар көлемінің кемінде 50 (елу) пайызын жабатын қарыздар қамтамасыз етудің түзетілген құны шегеріле отырып тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтердің есебіне енгізіледі.

"Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры", "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамдарының кепілдігі, экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар ұлттық компаниямен жасалған сақтандыру төлемі жөніндегі міндеттемелерді сөзсіз және қайтарып алынбайтын орындау туралы тармақтарды қамтитын сақтандыру шарты түріндегі қамтамасыз етудің түзетілген құны кепілдік, сақтандыру шарты сомасының 95 (тоқсан бес) пайызына тең болады.

3. Контрагенттен төмен тәуекел дәрежесі бар ұйымдар кепілдік берген (сақтандырылған) банк инвестициялары есебіне енгізілмеген салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған бағалы қағаздар, қарыздар, инвестициялар тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген (банк инвестициялары есебіне енгізілмеген салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған бағалы қағаздардың, қарыздардың, инвестициялардың кепілдік берген (сақтандырылған) сомасын шегергендегі) активтердің есебіне борышкердің тәуекел дәрежесі бойынша енгізіледі.

Банк инвестициялары есебіне енгізілмеген салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған бағалы қағаздардың, қарыздардың, инвестициялардың кепілдік берілген (сақтандырылған) сомасы тиісті кепілгердің (сақтандырушының) дебиторлық берешегінің тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленеді.

4. Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленуге тиіс банк активтерінің есебіне осы Түсіндірменің (бұдан әрі - Түсіндірме) 1-тармағында көрсетілген, мынадай:

1) офшорлық аймақтар аумағында заңды тұлға ретінде тіркелген;

2) офшорлық аймақтар аумағында тіркелген, жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 (бес) пайыздан астамын иеленуші заңды тұлғаға тәуелді немесе офшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысты еншілес болып табылатын;

3) офшорлық аймақтардың азаматтары болып табылатын;

Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне ұсынылған салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған бағалы қағаздар және қарыздар Түсіндірмелердің 1-тармағында көрсетілген қамтамасыз етудің болуына қарамастан, Кестеге сәйкес тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленеді.

5. Түсіндірменің 1-тармағында көрсетілген, мынадай:

1) офшорлық аймақтар аумағында заңды тұлға ретінде тіркелген, бірақ Standard&Poor's (Стандард энд Пурс) агенттігінің "АА-"-тен төмен емес борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі немесе міндеттемелерінің барлық сомасының қамтамасыз етуіне борыштық рейтингі көрсетілген деңгейден төмен емес бас ұйымның тиісті кепілдігі бар;

2) офшорлық аймақтардың аумағында тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары не Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы ақпарат алмасу жөнінде міндеттемелер қабылдамаған офшорлық аумақтар тізбесіне жатқызған мемлекеттердің аумағында тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылатын Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне немесе жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 (бес) пайыздан астамын иеленуші заңды тұлғаларға тәуелді не көрсетілген офшорлық аймақтардың аумағында тіркелген заңды тұлғаларға қатысты еншілес болып табылатын ұйымдарға қойылатын талаптарды қоспағанда, офшорлық аймақтардың аумағында тіркелген, жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 (бес) пайызынан астамын иеленуші заңды тұлғаларға тәуелді немесе офшорлық аймақтың аумағында тіркелген, бірақ көрсетілген деңгейден төмен емес борыштық рейтингі немесе міндеттемелерінің барлық сомасының қамтамасыз етуіне борыштық рейтингі көрсетілген деңгейден төмен емес бас ұйымның тиісті кепілдігі бар заңды тұлғаға қатысты еншілес болып табылатын;

Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне ұсынылған салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған бағалы қағаздар және қарыздар тәуекелдің нөл дәрежесі бойынша мөлшерленеді.

6. Салымдардың тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген банктің активтерін есептеу мақсатында:

ипотекалық тұрғын үй қарызы деп жеке тұлғаларға тұрғын үй салу үшін не оны сатып алу және (немесе) жөндеу мақсатында берілетін ипотекалық қарыз түсініледі;

тұтынушылық қарыз деп жеке тұлғаларға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алуға берілген кредит түсініледі.

7. Егер бағалы қағаз шығарылымының арнайы борыштық рейтингі болса, онда тәуекел дәрежесі бойынша банк активтерін мөлшерлеу кезінде бағалы қағаз рейтингін ескеру қажет.

9. 2022 жылғы 21 ақпаннан 2022 жылғы 30 қыркүйекті қоса алған кезең ішінде Америка Құрама Штаттары және Еуропалық Одақтың мемлекеттері тарапынан санкциялық шектеулер енгізу себебінен борыштық немесе тәуелсіз рейтингі төмендетілген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктеріне ашық корреспонденттік шоттар бойынша талаптар, Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдарындағы салымдар, Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдарына берілген қарыздар, шетелдік эмитенттердің бағалы қағаздары түріндегі активтер қайта қаралған борыштық немесе тәуелсіз рейтингтерді ескерумен кредиттік тәуекел дәрежесін қатарынан 6 (алты) ай ішінде активтердің Кестеге сәйкес санатына дейін тең үлестермен көтерумен 2022 жылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша Standard & Poor ' s агенттігі (стандарт энд Пурс) немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірі берген борыштық немесе тәуелсіз рейтингтер негізінде Кестеге сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтер есебіне енгізіледі.

10. Борыш жүктемесінің коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша Кестеге немесе Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесін мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндеріне сәйкес қарыз бойынша кредит тәуекелінің дәрежесі Нормативтерге 5-1-қосымшаға (бұдан әрі - Мәндер) сәйкес егер осындай қарызға қатысты қарыз алушы-жеке тұлға Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15541 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 28 шілдедегі № 136 қаулысымен бекітілген Банктік қызметтерді көрсету және банктердің, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың банктік қызметтерді көрсету үдерісінде туындайтын клиенттердің өтініштерін қарау қағидаларының 19-тармағына сәйкес жасалған оңалту жоспарын орындауды жүзеге асырса, екі есе азайтылады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген оңалту жоспарын қарыз алушы-жеке тұлға орындамаған жағдайда, қарыз Кестеге немесе Мәндерге сәйкес кредит тәуекелінің дәрежесі бойынша мөлшерленеді.

11. Нормативтердің 21-тармағына сәйкес нарықтық тәуекелі ескерілген активтердің, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелердің есебіне қосылған шартты және ықтимал міндеттемелер валюталарды айырбастау бағамдарының және бағалы металдар бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарының есебіне енгізілген шартты және ықтимал міндеттемелерді қоспағанда, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің есебіне қосылмайды.

	Қазақстан Республикасының банк қызметі мәселелері бойынша өзгерістер енгізілетін нормативтік құқықтық актілерінің тізбесіне 3-қосымша
	Банктің пруденциялық нормативтерінің және сақталуы міндетті өзге де нормалары мен лимиттерінің нормативтік мәндері мен оларды есептеу әдістемелеріне, капиталының мөлшеріне 5-1-қосымша

Борыштық жүктеме коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндері

1-кесте. Ресми растауы бар кірістің негізінде борыштық жүктеме коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндері

Берешек сомасы бойынша санат, теңгемен	Артық төлеу деңгейі (ЖТСМ)
Берешек сомасы бойынша санат, теңгемен	0-30 %	30 %-дан көп
120 АЕК-тен аз	100 %	110 %
120 - 200 АЕК	110 %	120 %
200 - 400 АЕК	120 %	130 %
400 - 700 АЕК	130%	140%
700 – 2 000 АЕК	160%	170%
2 000 АЕК-тен астам	200%	250%

2-кесте. Ресми растауы жоқ кірістің негізінде борыштық жүктеме коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндері

Берешек сомасы бойынша санат, теңгемен	Артық төлеу деңгейі (ЖТСМ)
Берешек сомасы бойынша санат, теңгемен	0-30 %	30 %-дан көп
120 АЕК-тен аз	100 %	110 %
120 - 200 АЕК	110 %	120 %
200 - 400 АЕК	120 %	130 %
400 - 700 АЕК	140%	150%
700 – 2 000 АЕК	170%	220%
2 000 АЕК-тен астам	300%	350%

Борыштық жүктеме
коэффициентін есептеу кезінде
кепілсіз тұтынушылық қарыздар
бойынша салымдардың
кредиттік тәуекел дәрежесі
бойынша мөлшерлеу
коэффициенттерінің мәндеріне
қосымша

Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленуге тиіс кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндерін есептеуге түсіндірме

1. Берешек сомасы бойынша санат банктер, микроқаржы ұйымдары жеке тұлғаға берген кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша бүкіл берешекті, оның ішінде өтелмеген қарыз бойынша мерзімі өткен төлемдердің сомасын, қарыз алушыға ашылған, талаптарымен қарыз алушыны кредиттеу көзделген және жеке тұлғаға кепілсіз тұтынушылық қарыз беру туралы шешім қабылдау сәтінде айқындалатын кредиттік желі және (немесе) төлем картасы. шеңберіндегі кредиттік лимиттің пайдаланылған бөлігінің сомасын қамтиды.

2. Қарыз алушының өтелмеген қарызы бойынша мерзімі өткен төлемдердің сомасы мерзімі өткен негізгі борыштың, мерзімі өткен сыйақының сомасын және банктің, микроқаржы ұйымының балансынан есептен шығарылған берешектің сомасын қамтиды.

3. Қарыз алушыға бұрын жасалған банктік қарыз шартын қайта қаржыландыру мақсатында қарыз берілген жағдайда, өтелмеген қарыз бойынша берешектің қайта қаржыландырылуға тиіс сомасы берешектің жалпы сомасын есептеуге қосылмайды.

4. "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының салымшылардың (алушылардың) мiндеттi зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша дерекқоры және (немесе) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының дерекқоры, және (немесе) орталық атқарушы органдардың және оларға тиесілі не қарасты заңды тұлғалардың дерекқоры, және (немесе) жалақы сомасы және жұмыс берушіден өзге кірістер түсетін банктік шот бойынша үзінді көшірме, және (немесе) зейнетақы төлемдерi, және (немесе) зейнетақы аннуитеті шарты бойынша сақтандыру төлемдерi, және (немесе) "Қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес жасалған аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемдерi, және (немесе) жеке тұлға - дара кәсіпкердің мынадай салық аударымдары негізінде есептелген кірісі түсетін банктік шоттан үзінді көшірме ресми кірісті растау көздері болып табылады:

1) патент негізінде арнайы салық режимі қолданылған кезде салық салынатын кірістің 5 (бес) пайызы;

2) жеңілдетілген декларация негізінде арнайы салық режимі қолданылған кезде салық салынатын кірістің 15 (он бес) пайызы;

3) белгіленген шегерім пайдаланыла отырып арнайы салық режимі қолданылған кезде салық салынатын кірістің 20 (жиырма) пайызы.

5. Ресми растауы бар кірістің негізінде борыштық жүктеме коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндері мақсатында Түсіндірменің 4-тармағында көрсетілген ресми расталған кіріс пайдаланылады.

Басқа жағдайларда ресми растауы жоқ кірістің негізінде борыштық жүктеме коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндері пайдаланылады.

6. Артық төлеу деңгейі жылдық көрсетуде мына формула бойынша есептеледі:

мұнда:

VTM - негізгі борыш пен сыйақы бойынша қарыз алушының барлық төлемдерін, сондай-ақ банктік қарыз шартын қолданудың бүкіл кезеңіндегі қарызды беруге (оған қызмет көрсетуге) тікелей немесе жанама байланысты комиссиялар мен өзге төлемдерді, оның ішінде қарыз алушының үшінші тұлғалардың пайдасына төлемдерін қамтитын банктік қарыз шарты бойынша өтелуге тиіс жалпы сома;

V – банктік қарыз шартын жасасу күніндегі қарыздың бастапқы сомасы;

t – қарыз мерзімі (күндермен).

7. Нормативтердің мақсаттары үшін қарыз шарты бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін (ЖТСМ) есептеуде негізгі борыш пен сыйақы бойынша қарыз алушының барлық төлемдері, сондай-ақ банктік қарыз шартын қолданудың бүкіл кезеңіндегі қарызды беруге (оған қызмет көрсетуге) тікелей немесе жанама байланысты комиссиялар мен өзге төлемдер, оның ішінде қарыз алушының үшінші тұлғалардың пайдасына төлемдері қамтылады.

8. Банк артық төлеу деңгейі мен ЖТСМ-ді оны беру туралы шешімді қабылдау сәтінде берілетін кепілсіз тұтынушылық қарыз бойынша есептейді.

9. Банк берешек сомасы бойынша санатқа және артық төлеу деңгейіне байланысты тәуекелдің пайыздағы тиісті дәрежесін қолданады.

	Өзгерістер енгізілетін Қазақстан Республикасының пруденциялық реттеу мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерінің тізбесіне 4-қосымша
	Банктің пруденциялық нормативтерінің және сақталуы міндетті өзге де нормалары мен лимиттерінің нормативтік мәндері мен оларды есептеу әдістемелеріне, капиталының мөлшеріне 15-қосымша

Қолжетімді тұрақты қорландыру міндеттемелерінің кестесі

№	Баптар атауы	Қолжетімді тұрақты қорландыру коэффициенті, пайызбен
1.	Меншікті капитал Нормативтердің 11-тармағында белгіленген шегерімдерге дейін қосылады (1 (бір) жылдан аз өтеу мерзімі бар екінші деңгейдегі капитал құралдарын қоспағанда)	100
2.	Капиталдың өзге құралдары және 1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзімі бар міндеттемелер	100
3.	Тұрақты депозиттер	95
4.	Аздап тұрақсыз депозиттер	90
5.	Қаржылық емес ұйымдар берген 1 (бір) жылдан аз қалған өтеу мерзімі бар міндеттемелер	50
6.	Клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымдар	50
7.	Шет мемлекеттердің орталық үкіметтері, шет мемлекеттердің жергілікті билік органдары және халықаралық қаржы ұйымдары ұсынған 1 (бір) жылдан аз қалған өтеу мерзімі бар міндеттемелер	50
8.	Заңды тұлғалардың салымдарын қоса алғанда 6 (алты) айдан көп және 1 (бір) жылдан аз қалған өтеу мерзімі бар міндеттемелердің өзге түрлері	50
9.	Заңды тұлғалардың 6 (алты) айдан аз қалған өтеу мерзімі бар салымдары	0
10.	Заңды тұлғалардың шартсыз мерзімінен бұрын алу мүмкіндігі бар салымдары	2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 0
11.	Өзге мiндеттемелер, оның ішінде мерзімсіз мiндеттемелер (мерзімі кейінге қалдырылған салық мiндеттемелері үшін ерекше режим белгілеумен)	0
12.	Егер мiндеттемелер мөлшері туынды қаржы құралдары бойынша активтердің мөлшерінен асқан жағдайда, туынды қаржы құралдары бойынша активтерді шегергенде туынды қаржы құралдары бойынша міндеттемелер бойынша нетто тұрақты қорландыру коэффициенті	0
13.	Сатып алу күнінде қаржы құралдарын, шетел валютасын сатып алудан туындайтын төлемдер	0

	Өзгерістер енгізілетін Қазақстан Республикасының пруденциялық реттеу мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерінің тізбесіне 5-қосымша
	Банктің пруденциялық нормативтерінің және сақталуы міндетті өзге де нормалары мен лимиттерінің нормативтік мәндері мен оларды есептеу әдістемелеріне, капиталының мөлшеріне 16-қосымша

Талап етілетін тұрақты қорландыру активтерінің кестесі

№	Баптар атауы	Талап етілетін тұрақты қорландыру коэффициенті, пайызбен
1	Қолма-қол ақша	0
2	Ұлттық Банкке қойылатын талаптар	0
3	6 (алты) айдан аз қалған өтеу мерзімі бар шет мемлекеттердің орталық банктеріне қойылатын талаптар	0
4	Сату күнінде қаржы құралдарын, шетел валютасын сатудан туындайтын ақшаның келуі	0
5	Ұлттық Банктегі ақша қаражатын және резервтерді қоспағанда, ауыртпалық салынбаған бірінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтер	5
6	Қаржы ұйымдарына берілген 6 (алты) айдан аз қалған өтеу мерзімі бар, банк кепілге қайта беруі мүмкін бірінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтермен қамтамасыз етілген, ауыртпалық салынбаған қарыздар	10
7	Қаржы ұйымдарына берілген 6 (алты) айдан аз қалған өтеу мерзімі бар, ауыртпалық салынбаған өзге қарыздар	15
8	Ауыртпалық салынбаған екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтер	15
9	Өтеуге дейін 1 (бір) жылдан аз қалған мерзімі бар "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына және "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамына берілген қарыздар, Қазақстан Республикасының Үкіметі кепілдік берген қарыздар	25
10	Өтеуге дейін 1 (бір) жыл және одан көп қалған мерзімі бар "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына және "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамына берілген қарыздар, Қазақстан Республикасының Үкіметі кепілдік берген қарыздар	30
11	6 (алты) айдан көп және 1 (бір) жылдан аз кезеңге ауыртпалық салынған сапасы жоғары өтімді активтер	50
12	6 (алты) айдан көп және 1 (бір) жылдан аз қалған өтеу мерзімі бар қаржы ұйымдарына, шет мемлекеттердің орталық банктеріне берілген қарыздар	50
13	Басқа банктердегі клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымдар	50
14	Қаржылық емес ұйымдарға қарыздарды, тұтынушылық қарыздарды, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда, сапасы жоғары өтімді активтер болып табылмайтын, 1 (бір) жылдан аз қалған өтеу мерзімі бар өзге активтер	50
15	1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзімі бар, 35 (отыз бес) пайыздан көп емес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін ауыртпалық салынбаған ипотекалық кредиттер	65
16	1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзімі бар, 35 (отыз бес) пайыздан көп емес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін, қаржы ұйымдарына берілген қарыздарды қоспағанда, ауыртпалық салынбаған өзге қарыздар	65
17	Туынды қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша бастапқы маржа ретінде қамтамасыз ету болып табылатын ақша, бағалы қағаздар мен өзге активтер, орталық қарсы агентке міндетті төлем ретінде берілген ақша немесе өзге активтер	85
18	Негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша 90 (тоқсан) күннен артық мерзімі өткен берешегі бар қарыздарды қоспағанда, қаржы ұйымдарына берілген қарыздарды қоспағанда, 35 (отыз бес) пайыздан көп кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін және 1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзімі бар ауыртпалық салынбаған кредиттер	85
19	1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзімі бар, сапасы жоғары өтімді активтер болып табылмайтын және қор биржаларында айналыстағы ауыртпалық салынбаған бағалы қағаздар (акциялар)	85
20	Тазартылған алтынды қоса алғанда, қор биржаларында айналыстағы тауарлар	85
21	1 (бір) жыл және одан көп кезеңге ауыртпалық салынған активтер	100
22	Егер активтердің мөлшері туынды қаржы құралдары бойынша міндеттемелердің мөлшерінен асқан жағдайда, туынды қаржы құралдары бойынша міндеттемелерді шегергенде, туынды қаржы құралдары бойынша активтер бойынша нетто тұрақты қорландыру коэффициенті	100
23	1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзiмi бар қаржы ұйымдарына берілген жұмыс істемейтін кредиттерді, қарыздарды қоса алғанда, өзге активтер	100
24	Қор биржаларында айналыста жоқ акциялар, материалдық активтер, банктің меншікті капиталынан шегерілген баптар, жинақталған сыйақы, сақтандыру активтері, еншілес ұйымдардағы үлес, мерзімі өткен борыш бойынша пайыздық мөлшерлеме	100

Примечание ИЗПИ!
Порядок введения в действие см. п. 4.

Правление Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить Перечень нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской деятельности, в которые вносятся изменения (далее - Перечень), согласно приложению к настоящему постановлению.

2. Департаменту методологии и пруденциального регулирования финансовых организаций в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) совместно с Юридическим департаментом государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего постановления представление в Юридический департамент сведений об исполнении мероприятия, предусмотренного подпунктом 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на курирующего заместителя Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка.

4. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, за исключением абзацев сто двадцать второго, сто двадцать третьего, сто двадцать пятого, сто двадцать шестого, сто двадцать седьмого, сто двадцать восьмого, сто двадцать девятого, сто тридцатого, сто тридцать первого, сто тридцать второго, сто тридцать третьего, сто тридцать четвертого, сто тридцать пятого, сто тридцать шестого, сто тридцать седьмого, сто тридцать восьмого, сто тридцать девятого, сто сорок первого, сто сорок второго, сто сорок третьего, сто сорок четвертого и сто сорок пятого пункта 4 Перечня, которые вводятся в действие с 1 января 2023 года, абзацев девяносто девятого, сто первого, сто четвертого, сто пятьдесят восьмого, сто шестьдесят первого, сто шестьдесят четвертого пункта 3 Перечня, которые вводятся в действие с 1 января 2024 года. Абзацы сотый, сто пятый, сто пятьдесят девятый, сто шестьдесят второй, сто шестьдесят пятый, сто шестьдесят девятый пункта 3 Перечня распространяются на правоотношения, возникшие с 1 сентября 2022 года, и действуют по 31 декабря 2023 года.

Председатель Агентства
Республики Казахстан
по регулированию и развитию
финансового рынка

М. Абылкасымова

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство финансов
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Бюро национальной статистики
Агентства по стратегическому
планированию и реформам
Республики Казахстан

Приложение
к постановлению
Правления Агентства
Республики Казахстан
по регулированию и развитию
финансового рынка
от 28 октября 2022 года № 78

Перечень нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской деятельности, в которые вносятся изменения

1. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 30 мая 2016 года № 144 "Об установлении пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов для исламских банков, их нормативных значений и методики расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов для исламских банков" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13939) следующие изменения:

в Нормативных значениях и методике расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов для исламских банков, утвержденных указанным постановлением:

пункт 10 изложить в следующей редакции:

"10. Достаточность собственного капитала банка характеризуется следующими коэффициентами:

1) коэффициент достаточности основного капитала (k1):

отношением основного капитала к сумме:

активов, условных и возможных обязательств, взвешенных по степени кредитного риска;

активов, условных и возможных требований и обязательств, рассчитанных с учетом рыночного риска;

операционного риска;

2) коэффициент достаточности капитала первого уровня (k1-2):

отношением капитала первого уровня к сумме:

активов, условных и возможных обязательств, взвешенных по степени кредитного риска;

активов, условных и возможных требований и обязательств, рассчитанных с учетом рыночного риска;

операционного риска;

3) коэффициент достаточности собственного капитала (k2):

отношением собственного капитала к сумме:

активов, условных и возможных обязательств, взвешенных по степени кредитного риска;

активов, условных и возможных требований и обязательств, рассчитанных с учетом рыночного риска;

операционного риска.

Активы, условные и возможные обязательства, взвешенные по степени риска, принимаемые в расчет коэффициентов k1, k1-2 и k2 включаются за вычетом резервов, сформированных в соответствии с МСФО.

Значения коэффициентов достаточности собственного капитала и Значения коэффициентов достаточности капитала с учетом консервационного буфера и системного буфера установлены приложением 3 к Нормативам.

В дополнение к значениям коэффициентов достаточности собственного капитала устанавливаются следующие значения буферов собственного капитала:

требование к консервационному буферу выполняется на постоянной основе и составляет:

с 1 января 2015 года - 1 (один) процент;

с 1 января 2016 года - 1 (один) процент;

с 1 января 2017 года - 2 (два) процента;

с 1 июня 2020 года - 1 (один) процент;

с 1 июля 2021 года - 2 (два) процента;

для системно значимых банков:

с 1 января 2015 года - 2,5 (две целых пять десятых) процента;

с 1 января 2016 года - 2,5 (две целых пять десятых) процента;

с 1 января 2017 года - 3 (три) процента;

с 1 июня 2020 года - 2 (два) процента;

с 1 июля 2021 года - 3 (три) процента;

контрциклический буфер, размер и сроки введения которого устанавливаются уполномоченным органом не менее чем за 12 (двенадцать) месяцев до даты начала расчета контрциклического буфера. Диапазон размера контрциклического буфера составляет от 0 (нуля) процентов до 3 (трех) процентов от суммы активов, условных и возможных обязательств, взвешенных с учетом рисков;

системный буфер, требование к расчету которого распространяется на системно значимые банки, признанные системно значимыми в соответствии с постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 23 декабря 2019 года № 240 "Об утверждении Правил отнесения финансовых организаций к числу системно значимых", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 19925. Требование к системному буферу выполняется с 1 января 2017 года на постоянной основе и составляет 1 (один) процент от суммы активов, условных и возможных обязательств, взвешенных с учетом рисков.

Если фактические значения коэффициентов k1, k1-2 и k2 не ниже установленных Значений коэффициентов достаточности капитала согласно приложению 3 к Нормативам, но при этом любой из указанных коэффициентов ниже, чем установленные значения коэффициентов с учетом буферов собственного капитала, то на использование нераспределенного чистого дохода банка накладывается ограничение в соответствии с Минимальным размером ограничения нераспределенного чистого дохода согласно приложению 4 к Нормативам, в части прекращения выплаты дивидендов и обратного выкупа акций, за исключением случаев, предусмотренных Законом Республики Казахстан "Об акционерных обществах" (далее - Закон об акционерных обществах).

На банки, имеющие положительную разницу, и фактические значения коэффициентов достаточности капитала (k1, k1-2 и k2) которых не ниже установленных согласно Значениям коэффициентов достаточности капитала согласно приложению 3 к Нормативам, но при этом любой из указанных коэффициентов ниже чем, установленные значения коэффициентов достаточности капитала с учетом буферов собственного капитала, накладывается ограничение на использование нераспределенного чистого дохода согласно Минимальному размеру ограничения нераспределенного чистого дохода согласно приложению 4 к Нормативам, в части прекращения выплаты дивидендов и обратного выкупа акций, за исключением случаев, предусмотренных Законом об акционерных обществах.

При возникновении случая, предусмотренного в части десятой настоящего пункта, банк и (или) его акционеры, банковский холдинг и (или) его крупные участники разрабатывают и представляют в уполномоченный орган для одобрения план мероприятий, который, не ограничиваясь нижеследующим, содержит следующую информацию о (об):

мероприятиях по капитализации банка до уровня, достаточного для покрытия положительной разницы, включающих в том числе пополнение уставного капитала, и (или) увеличение чистой нераспределенной прибыли, и (или) выкуп акционерами сомнительных и (или) безнадежных активов;

мероприятиях сроком не более 5 лет по поэтапному улучшению качества активов и возврату проблемной задолженности, включая следующие меры:

погашение проблемной задолженности за счет залогового обеспечения и последующая его реализация либо принятие дополнительного залогового обеспечения;

реализация и (или) уступка права (требования) по договору банковского займа дочерней организации банка, приобретающей сомнительные и безнадежные активы родительского банка, коллекторским агентствам, банкам, организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций, организациям, специализирующимся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, специальной финансовой компании, созданной в соответствии с Законом Республики Казахстан "О проектном финансировании и секьюритизации", при сделке секьюритизации;

реализация и (или) передача активов третьим лицам;

финансовой модели банка на период не менее 5 лет в разрезе каждого года, составленной с учетом стратегии развития банка, утвержденной уполномоченным органом банка;

обязательствах, принимаемых банком и (или) его акционерами, банковским холдингом и (или) крупными участниками в период действия плана мероприятий;

сроках исполнения плана мероприятий по каждому его пункту;

перечне руководящих работников, ответственных за исполнение плана мероприятий (с указанием руководящих работников, ответственных за исполнение по каждому пункту плана мероприятий).

В случае перевыполнения плана мероприятий в отчетном периоде допускается зачет исполнения плана мероприятий в следующем отчетном периоде.

В случае несоблюдения плана мероприятий уполномоченный орган применяет меры надзорного реагирования в соответствии с Законом о банках.

Значения коэффициентов достаточности собственного капитала с учетом буферов собственного капитала, достигаются за счет компонентов основного капитала в соответствии с пунктом 7 Нормативов.

Размер буферов собственного капитала, рассчитанный в соответствии с требованиями настоящего пункта Нормативов, не отражается в бухгалтерском учете.

Значения нормативов достаточности собственного капитала и буферов собственного капитала пересматриваются уполномоченным органом не реже одного раза в 3 (три) года.";

пункт 31 изложить в следующей редакции:

"31. Под термином "один заемщик" следует понимать каждое физическое или юридическое лицо, к которому у банка имеются требования или вероятность возникновения требований, указанных в пункте 34 Нормативов.

Размер риска для группы, состоящей из двух или более заемщиков, рассчитывается в совокупности, как на одного заемщика, если размеры риска каждого из заемщиков превышают 0,1 (ноль целых одна десятая) процента собственного капитала банка, а также при наличии одного из следующих обстоятельств:

один из заемщиков является крупным участником (физическим или юридическим лицом, которое владеет прямо или косвенно 10 (десятью) или более процентами долей участия в уставном капитале или голосующих акций акционерного общества, товарищества с ограниченной ответственностью или товарищества с дополнительной ответственностью; полным товарищем в коммандитном товариществе, участником в полном товариществе), аффилированным лицом, близким родственником (родителем, ребенком, усыновителем, усыновленным, полнородным и неполнородным братом или сестрой, дедушкой, бабушкой, внуком), супругом (супругой), близким родственником супруга (супруги), первым руководителем другого заемщика, либо лицом, заинтересованным в совершении сделки другим заемщиком;

крупный участник, близкий родственник, супруг (супруга), близкий родственник супруга (супруги) или первый руководитель одного заемщика либо лицо, заинтересованное в совершении сделки одним заемщиком, является крупным участником, близким родственником, супругом (супругой), близким родственником супруга (супруги) или первым руководителем другого заемщика, либо лицом, заинтересованным в совершении сделки другим заемщиком;

крупный участник, близкий родственник, супруг (супруга), близкий родственник супруга (супруги) или первый руководитель одного заемщика либо лицо, заинтересованное в совершении сделки с одним заемщиком, является крупным участником, близким родственником, супругом (супругой), близким родственником супруга (супруги) или первым руководителем либо лицом, заинтересованным в совершении сделки, крупного участника, близкого родственника, супруга (супруги), близкого родственника супруга (супруги) или первого руководителя другого заемщика либо лица, заинтересованного в совершении сделки другим заемщиком;

имеются достаточные основания, подтверждающие, что один из заемщиков передал другому в пользование деньги, полученные им от банка в заем, в размере, превышающем собственный капитал передающего заемщика;

имеются достаточные основания, подтверждающие, что заемщики совместно или по отдельности передали средства, полученные от банка в заем, в размере, превышающем совокупный собственный капитал данных заемщиков, в пользование одному и тому же третьему лицу, не являющемуся заемщиком банка;

заемщики связаны таким образом, что один из заемщиков (за исключением банков Республики Казахстан) несет солидарную либо субсидиарную ответственность в сумме, превышающей 10 (десять) процентов его активов, по обязательствам другого заемщика;

должностное лицо одного заемщика имеет финансовую заинтересованность в деятельности других заемщиков банка;

заемщики связаны между собой договором о совместной деятельности либо иным документом, который содержит признаки договора о совместной деятельности, за исключением заемщиков, являющихся членами консорциума;

заемщики связаны таким образом, что их обязательства обеспечены общим залоговым имуществом и (или) гарантией и (или) поручительством одного и того же третьего лица, совокупная стоимость которых покрывает более 35 (тридцати пяти) процентов балансовой стоимости займа, за исключением случаев наличия общего обеспечения, предоставленного в виде страховых полисов, резервных аккредитивов, поручительств, а также гарантий акционерного общества "Фонд развития предпринимательства "ДАМУ", акционерного общества "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына", акционерного общества "Национальный управляющий холдинг "Байтерек" и их дочерних организаций, акционерного общества "Фонд проблемных кредитов", институтов развития и поддержки предпринимательства Республики Казахстан, национальной компании, осуществляющей функции по поддержке экспорта, международных финансовых организаций, финансовых организаций, банков-нерезидентов Республики Казахстан, имеющих рейтинг не ниже "B" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств;

заемщики связаны таким образом, что один из заемщиков предоставил залоговое имущество, гарантию, поручительство в обеспечение обязательств другого заемщика, за исключением случаев наличия обеспечения, предоставленного в виде страховых полисов, резервных аккредитивов, поручительств, а также гарантий акционерного общества "Фонд развития предпринимательства "ДАМУ", акционерного общества "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына", акционерного общества "Национальный управляющий холдинг "Байтерек" и их дочерних организаций, акционерного общества "Фонд проблемных кредитов", институтов развития и поддержки предпринимательства Республики Казахстан, национальной компании, осуществляющей функции по поддержке экспорта, международных финансовых организаций, финансовых организаций, банков-нерезидентов Республики Казахстан, имеющих рейтинг не ниже "B" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств;

заемщики, соответствующие одному из следующих условий:

являются юридическими лицами, зарегистрированными на территории следующих государств: княжество Андорра, княжество Лихтенштейн, Республика Либерия, княжество Монако, Маршалловы острова (Республика Маршалловы острова), или их гражданами;

являются юридическими лицами, зарегистрированными на территории государств, отнесенных Организацией экономического сотрудничества и развития к перечню офшорных территорий, не принявших обязательств по информационному обмену, или их гражданами;

имеют крупных участников, аффилированных лиц, близких родственников, первых руководителей либо лиц, заинтересованных в совершении сделок с данными заемщиками, зарегистрированными или являющимися гражданами государств, указанных в абзацах тринадцатом и четырнадцатом части второй настоящего пункта;

заемщики связаны между собой по другим основаниям, предусмотренным Законом о банках;

заемщики являются участниками проекта по строительству недвижимости, включая заказчика проекта по строительству недвижимости, долевых участников по строительству строящегося объекта и гарантов долевых участников. Размер риска на одного заемщика, образованного группой заемщиков, перечисленных в настоящем абзаце, не принимается в совокупный расчет размера риска как на одного заемщика в соответствии с абзацами вторым, третьим, четвертым, пятым, шестым, седьмым, восьмым, девятым, десятым, одиннадцатым, двенадцатым, тринадцатым, четырнадцатым, пятнадцатым и шестнадцатым части второй настоящего пункта Нормативов для группы, образованной с участием физических лиц - долевых участников по строительству строящегося объекта и (или) гарантов долевых участников.";

пункт 34 изложить в следующей редакции:

"34. Размер риска на одного заемщика (Р), в том числе банка, рассчитывается как сумма требований в виде:

1) займов, вкладов, дебиторской задолженности, ценных бумаг (за исключением инвестиций, указанных в пункте 8 Нормативов);

2) условных и возможных обязательств, рассчитанных в соответствии с Таблицей условных и возможных обязательств банка, взвешенных по степени кредитного риска, согласно приложению 5 к Нормативам;

3) секьюритизированных активов, относящихся к заемщикам, по которым у банка отсутствует письменное подтверждение уполномоченного органа на применение рамочного подхода секьюритизации;

4) позиций секьюритизации;

5) кредитов по сделкам секьюритизации со специальной финансовой компанией акционерного общества "Фонд стрессовых активов";

6) требований по корреспондентским счетам к банкам-резидентам Республики Казахстан и банкам-нерезидентам Республики Казахстан, взвешенных с учетом кредитного риска в соответствии с Таблицей активов банка, взвешенных по степени кредитного риска вложений, согласно приложению 2 к Нормативам;

за минусом требований к заемщику в виде:

активов, финансируемых за счет средств, привлеченных по договору об инвестиционном депозите;

суммы сформированных в соответствии с МСФО резервов, а также суммы обеспечения по обязательствам заемщика в виде:

вкладов, предоставленных в распоряжение банка в качестве обеспечения данного обязательства;

государственных ценных бумаг Республики Казахстан, выпущенных Правительством Республики Казахстан и Национальным Банком Республики Казахстан;

государственных ценных бумаг, выпущенных центральными правительствами иностранных государств, имеющих суверенный рейтинг не ниже "AA" по международной шкале агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинговую оценку аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств;

аффинированных драгоценных металлов;

гарантий Правительства Республики Казахстан;

гарантий акционерного общества "Фонд национального благосостояния "Самрук-Казына" и акционерного общества "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", акционерного общества "Фонд развития предпринимательства "ДАМУ", акционерного общества "Банк Развития Казахстана";

гарантий или резервных аккредитивов, выпущенных в соответствии с Международной практикой резервных аккредитивов (International Standby Practices, ISP98) или Унифицированными правилами для гарантий по требованию (Uniform Rules for Demand Guarantees, URDG758), банков-нерезидентов Республики Казахстан, имеющих долгосрочный долговой рейтинг не ниже "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств;

гарантий и договоров страхования, содержащих пункты о безусловном и безотзывном исполнении обязательств по страховой выплате, заключенных со страховыми организациями и экспортно-кредитными агентствами, осуществляющими функции по поддержке экспорта, созданными с участием иностранных государств, имеющими долгосрочный долговой рейтинг не ниже "А" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств;

ценных бумаг, выпущенных банком и предоставленных в качестве обеспечения по приобретенным банком ценным бумагам, эмитентом по которым является акционерное общество "Фонд национального благосостояния "Самрук-Казына", акционерное общество "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", либо их дочерние организации и по которым у банка имеется право на безусловное взыскание такого обеспечения;

договоров страхования, содержащих пункты о безусловном и безотзывном исполнении обязательств по страховой выплате, заключенных с национальной компанией, осуществляющей функции по поддержке экспорта, и имеющей государственную гарантию Правительства Республики Казахстан.

В расчет риска на одного заемщика не включаются:

требования к Правительству Республики Казахстан, Национальному Банку Республики Казахстан, акционерному обществу "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына", акционерному обществу "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", специальной финансовой компании акционерного общества "Фонд стрессовых активов", требования банка к заемщику, списанные с баланса банка, требования банка к заемщику, по которым сформировано 100 (сто) процентов резервов в соответствии с МСФО;

требования банка к дочерней организации;

в период с 1 июля 2021 года по 31 декабря 2021 года включительно требования в виде денег, являющихся взносами в гарантийные или резервные фонды клиринговой организации (центрального контрагента), маржевыми взносами, полным и (или) частичным обеспечением исполнения обязательств по сделкам, заключенным в торговой системе фондовой биржи методом открытых торгов и (или) с участием центрального контрагента;

требования банка к юридическому лицу, ранее являвшемуся дочерним банком, осуществившим реструктуризацию и операцию по одновременной передаче активов и обязательств родительскому банку в соответствии с Законом о банках.";

приложение 2 изложить в редакции согласно приложению 1 к настоящему Перечню нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской деятельности, в которые вносятся изменения (далее - Перечень).

2. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 13 сентября 2017 года № 170 "Об установлении нормативных значений и методик расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов, размера капитала банка и Правил расчета и лимитов открытой валютной позиции" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 15886) следующие изменения:

в Нормативных значениях и методике расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов, размере капитала банка, утвержденных указанным постановлением:

пункт 6 изложить в следующей редакции:

"6. Достаточность собственного капитала банка характеризуется следующими коэффициентами:

1) коэффициент достаточности основного капитала k1:

отношением основного капитала к сумме:

активов, условных и возможных обязательств, взвешенных по степени кредитного риска;

активов, условных и возможных требований и обязательств, рассчитанных с учетом рыночного риска;

операционного риска;

2) коэффициент достаточности капитала первого уровня k1-2:

отношением капитала первого уровня к сумме:

активов, условных и возможных обязательств, взвешенных по степени кредитного риска;

активов, условных и возможных требований и обязательств, рассчитанных с учетом рыночного риска;

операционного риска;

3) коэффициент достаточности собственного капитала k2:

отношением собственного капитала к сумме:

активов, условных и возможных обязательств, взвешенных по степени кредитного риска;

активов, условных и возможных требований и обязательств, рассчитанных с учетом рыночного риска;

операционного риска.

Значения коэффициентов достаточности капитала определяются как сумма значений, установленных согласно Значениям коэффициентов достаточности капитала согласно приложению 2 к Нормативам.

требование к консервационному буферу выполняется на постоянной основе и составляет:

для всех банков:

с 1 января 2015 года - 1 (один) процент;

с 1 января 2016 года - 1 (один) процент;

с 1 января 2017 года - 2 (два) процента;

с 1 июня 2020 года - 1 (один) процент;

с 1 июля 2021 года - 2 (два) процента;

для системно значимых банков:

с 1 января 2015 года - 2,5 (две целых пять десятых) процента;

с 1 января 2016 года - 2,5 (две целых пять десятых) процента;

с 1 января 2017 года - 3 (три) процента;

с 1 июня 2020 года - 2 (два) процента;

с 1 июля 2021 года - 3 (три) процента;

контрциклический буфер, размер и сроки введения которого устанавливаются Нормативами не менее чем за 12 (двенадцать) месяцев до даты начала расчета контрциклического буфера. Диапазон размера контрциклического буфера составляет от 0 (нуля) процентов до 3 (трех) процентов от суммы активов, условных и возможных обязательств, взвешенных с учетом рисков;

системный буфер, требование к расчету которого распространяется на системно значимые банки, признанные системно значимыми банками в соответствии с постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 23 декабря 2019 года № 240 "Об утверждении Правил отнесения финансовых организаций к числу системно значимых", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 19925. Требование к системному буферу выполняется с 1 января 2017 года на постоянной основе и составляет 1 (один) процент от суммы активов, условных и возможных обязательств, взвешенных с учетом рисков.

Если фактические значения коэффициентов капитала банка k1, k1-2 и k2 не ниже установленных согласно Значениям коэффициентов достаточности капитала согласно приложению 2 к Нормативам, но при этом любой из указанных коэффициентов ниже чем установленные значения коэффициентов достаточности капитала с учетом буферов собственного капитала, то на использование нераспределенного чистого дохода банка накладывается ограничение согласно Минимальному размеру ограничения нераспределенного чистого дохода согласно приложению 3 к Нормативам, в части прекращения выплаты дивидендов и обратного выкупа акций, за исключением случаев, предусмотренных Законом Республики Казахстан "Об акционерных обществах" (далее - Закон об акционерных обществах).

На банки, имеющие положительную разницу, и фактические значения коэффициентов достаточности капитала (k1, k1-2 и k2) которых не ниже установленных согласно Значениям коэффициентов достаточности капитала согласно приложению 2 к Нормативам, но при этом любой из указанных коэффициентов ниже чем установленные значения коэффициентов достаточности капитала с учетом буферов собственного капитала, накладывается ограничение на использование нераспределенного чистого дохода согласно Минимальному размеру ограничения нераспределенного чистого дохода согласно приложению 3 к Нормативам, в части прекращения выплаты дивидендов и обратного выкупа акций, за исключением случаев, предусмотренных Законом об акционерных обществах.

При возникновении случая, предусмотренного в части шестой настоящего пункта, банк и (или) его акционеры, банковский холдинг и (или) его крупные участники разрабатывают и представляют в уполномоченный орган для одобрения план мероприятий, который, не ограничиваясь нижеследующим, содержит следующую информацию о (об):

реализация и (или) передача активов третьим лицам;

сроках исполнения плана мероприятий по каждому его пункту;

Значения коэффициентов достаточности собственного капитала с учетом буферов собственного капитала достигаются за счет компонентов основного капитала, перечень которых установлен пунктом 10 Нормативов.

Размер буферов собственного капитала, рассчитанный в соответствии с требованиями Нормативов, не отражается в бухгалтерском учете.

Значения коэффициентов достаточности собственного капитала и буферов собственного капитала пересматриваются уполномоченным органом не реже 1 (одного) раза в 3 (три) года.";

пункт 54 изложить в следующей редакции:

"54. Под термином "один заемщик" следует понимать каждое физическое или юридическое лицо, к которому у банка имеются требования или возникают требования, указанные в пункте 57 Нормативов. Размер риска для группы, состоящей из 2 (двух) или более заемщиков, рассчитывается в совокупности, как на 1 (одного) заемщика, если размеры риска каждого из заемщиков превышают 0,1 (ноль целых одна десятая) процента собственного капитала банка, а также при наличии одного из следующих обстоятельств:

1) один из заемщиков является крупным участником (физическим или юридическим лицом, которое владеет прямо или косвенно десятью или более процентами долей участия в уставном капитале или голосующих акций акционерного общества, товарищества с ограниченной ответственностью или товарищества с дополнительной ответственностью; полным товарищем в коммандитном товариществе; участником в полном товариществе), аффилированным лицом, близким родственником (родителем, ребенком, усыновителем, усыновленным, полнородным и неполнородным братом или сестрой, дедушкой, бабушкой, внуком), супругом (супругой), близким родственником супруга (супруги), первым руководителем другого заемщика, либо лицом, заинтересованным в совершении сделки другим заемщиком;

2) крупный участник, близкий родственник, супруг (супруга), близкий родственник супруга (супруги) или первый руководитель одного заемщика либо лицо, заинтересованное в совершении сделки одним заемщиком, является крупным участником, близким родственником, супругом (супругой), близким родственником супруга (супруги) или первым руководителем другого заемщика, либо лицом, заинтересованным в совершении сделки другим заемщиком;

3) крупный участник, близкий родственник, супруг (супруга), близкий родственник супруга (супруги) или первый руководитель одного заемщика либо лицо, заинтересованное в совершении сделки с одним заемщиком, является крупным участником, близким родственником, супругом (супругой), близким родственником супруга (супруги) или первым руководителем либо лицом, заинтересованным в совершении сделки, крупного участника, близкого родственника, супруга (супруги), близкого родственника супруга (супруги) или первого руководителя другого заемщика либо лица, заинтересованного в совершении сделки другим заемщиком;

4) имеются достаточные основания, подтверждающие, что один из заемщиков передал другому в пользование деньги, полученные им от банка в заем, в размере, превышающем собственный капитал передающего заемщика;

5) имеются достаточные основания, подтверждающие, что заемщики совместно или по отдельности передали средства, полученные от банка в заем, в размере, превышающем совокупный собственный капитал данных заемщиков, в пользование одному и тому же третьему лицу, не являющемуся заемщиком банка;

6) заемщики связаны таким образом, что один из заемщиков (за исключением банков Республики Казахстан) несет солидарную либо субсидиарную ответственность в сумме, превышающей 10 (десять) процентов его активов, по обязательствам другого заемщика;

7) должностное лицо одного заемщика имеет финансовую заинтересованность в деятельности других заемщиков банка;

8) заемщики связаны между собой договором о совместной деятельности либо иным документом, который содержит признаки договора о совместной деятельности, за исключением заемщиков, являющихся членами консорциума;

9) заемщики связаны таким образом, что их обязательства обеспечены общим залоговым имуществом и (или) гарантией и (или) поручительством одного и того же третьего лица, совокупная стоимость которых покрывает более 35 (тридцати пяти) процентов балансовой стоимости займа, за исключением случаев наличия общего обеспечения, предоставленного в виде страховых полисов, резервных аккредитивов, поручительств, а также гарантий акционерного общества "Фонд развития предпринимательства "ДАМУ", акционерного общества "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына", акционерного общества "Национальный управляющий холдинг "Байтерек" и их дочерних организаций, акционерного общества "Фонд проблемных кредитов", институтов развития и поддержки предпринимательства Республики Казахстан, национальной компании, осуществляющей функции по поддержке экспорта, международных финансовых организаций, финансовых организаций, банков-нерезидентов Республики Казахстан, имеющих рейтинг не ниже "B" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств;

10) заемщики связаны таким образом, что один из заемщиков предоставил залоговое имущество, гарантию, поручительство в обеспечение обязательств другого заемщика, за исключением случаев наличия обеспечения, предоставленного в виде страховых полисов, резервных аккредитивов, поручительств, а также гарантий акционерного общества "Фонд развития предпринимательства "ДАМУ", акционерного общества "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына", акционерного общества "Национальный управляющий холдинг "Байтерек" и их дочерних организаций, акционерного общества "Фонд проблемных кредитов", институтов развития и поддержки предпринимательства Республики Казахстан, национальной компании, осуществляющей функции по поддержке экспорта, международных финансовых организаций, финансовых организаций, банков-нерезидентов Республики Казахстан, имеющих рейтинг не ниже "B" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств;

11) заемщики:

имеют крупных участников, аффилированных лиц, близких родственников, первых руководителей либо лиц, заинтересованных в совершении сделок с данными заемщиками, зарегистрированными или являющимися гражданами государств, указанных в абзацах втором и третьем настоящего подпункта;

12) заемщики связаны между собой по другим основаниям, предусмотренным Законом о банках;

13) заемщики являются участниками проекта по строительству недвижимости, включая заказчика проекта по строительству недвижимости, долевых участников по строительству строящегося объекта и гарантов долевых участников. Размер риска на одного заемщика, образованного группой заемщиков, перечисленных в данном подпункте, не принимается в совокупный расчет размера риска как на одного заемщика в соответствии с подпунктами 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9), 10), 11) и 12) настоящего пункта для группы, образованной с участием физических лиц - долевых участников по строительству строящегося объекта и (или) гарантов долевых участников.";

пункт 57 изложить в следующей редакции:

"57. Размер риска на одного заемщика, в том числе банка, рассчитывается как сумма требований в виде:

1) займов, вкладов, дебиторской задолженности, ценных бумаг (за исключением инвестиций, указанных в пункте 11 Нормативов);

4) позиций секьюритизации;

5) свопов, фьючерсов, опционов, форвардов, взвешиваемых по степени кредитного риска, рассчитанных как сумма рыночной стоимости указанных финансовых инструментов и кредитного риска по ним.

Кредитный риск по операциям своп, фьючерс, опцион и форвард рассчитывается как произведение номинальной стоимости указанных финансовых инструментов на коэффициент кредитного риска, указанный в Таблице коэффициентов кредитного риска для производных финансовых инструментов согласно приложению 7 к Нормативам и определяемый сроком погашения указанных финансовых инструментов.

Рыночная стоимость (стоимость замещения) финансовых инструментов, указанная в настоящем пункте, представляет собой:

по сделкам на покупку - величину превышения текущей рыночной стоимости финансового инструмента над номинальной контрактной стоимостью данного финансового инструмента. Если текущая рыночная стоимость финансового инструмента меньше или равна ее номинальной контрактной стоимости, стоимость замещения равна 0 (нулю);

по сделкам на продажу - величину превышения номинальной контрактной стоимости финансового инструмента над текущей рыночной стоимостью данного финансового инструмента. Если номинальная контрактная стоимость финансового инструмента меньше или равна ее текущей рыночной стоимости, стоимость замещения равна 0 (нулю).

По бивалютным финансовым инструментам (финансовым инструментам, по которым требование и обязательство выражены в разных иностранных валютах) стоимость замещения определяется как величина превышения тенгового эквивалента требований над тенговым эквивалентом обязательств, определенных по курсу на дату составления отчетности. Если величина тенгового эквивалента требований меньше или равна тенговому эквиваленту обязательств, стоимость замещения равна 0 (нулю).

Номинальная контрактная стоимость финансовых инструментов, указанная в настоящем пункте, представляет собой стоимость финансовых инструментов, по которой они отражены на дату заключения сделок на соответствующих счетах бухгалтерского учета. За номинальную контрактную стоимость бивалютных финансовых инструментов принимается валюта, по которой у банка формируются требования.

Проданные опционы не включаются в размер риска на одного заемщика;

6) кредитов по сделкам секьюритизации со специальной финансовой компанией акционерного общества "Фонд стрессовых активов";

7) требований по корреспондентским счетам к банкам-резидентам Республики Казахстан и банкам-нерезидентам Республики Казахстан, взвешенных с учетом кредитного риска в соответствии с Таблицей активов банка, взвешенных по степени кредитного риска вложений, согласно приложению 5 к Нормативам;

за минусом суммы сформированных в соответствии с МСФО резервов, а также суммы обеспечения по обязательствам заемщика в виде:

вкладов, предоставленных в распоряжение банка в качестве обеспечения данного обязательства;

государственных ценных бумаг Республики Казахстан, выпущенных Правительством Республики Казахстан и Национальным Банком;

аффинированных драгоценных металлов;

гарантий Правительства Республики Казахстан;

В расчет риска на одного заемщика не включаются:

требования к Правительству Республики Казахстан, Национальному Банку, юридическому лицу, осуществляющему выкуп ипотечных займов физических лиц, не связанных с предпринимательской деятельностью, 100 (сто) процентов акций которого принадлежат Национальному Банку, акционерному обществу "Фонд национального благосостояния "Самрук-Казына", акционерному обществу "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", специальной финансовой компании акционерного общества "Фонд стрессовых активов", требования банка к заемщику, списанные с баланса банка, требования банка к заемщику, по которым сформировано 100 (сто) процентов резервов в соответствии с МСФО;

требования по ценным бумагам, по которым имеется государственная гарантия Правительства Республики Казахстан;

требования банка к дочерней организации;

пункт 79 изложить в следующей редакции:

"79. С 1 июля 2016 года по 31 августа 2018 года коэффициент покрытия ликвидности рассчитывается банками с целью оценки риска ликвидности. Расчет коэффициента покрытия ликвидности производится за последний рабочий день месяца с представлением результатов расчетов уполномоченному органу на ежемесячной основе. Минимальное значение коэффициента покрытия ликвидности устанавливается в размере:

с 1 сентября 2018 года по 31 декабря 2018 года - 0,5;

с 1 января 2019 года по 31 декабря 2019 года – 0,6;

с 1 января 2020 года по 31 марта 2020 года – 0,8, с 1 апреля 2020 года по 30 сентября 2020 года – 0,6, с 1 октября 2020 года по 31 декабря 2020 года – 0,8;

с 1 января 2021 года по 31 декабря 2021 года – 0,9;

с 1 января 2022 года по 30 апреля 2022 года – 1;

с 1 мая 2022 года по 31 декабря 2023 года – 0,8;

c 1 января 2024 года по 30 июня 2024 года – 0,9;

с 1 июля 2024 года - 1.

В случае снижения значения коэффициента покрытия ликвидности ниже установленных минимальных значений, но не ниже:

с 1 сентября 2018 года по 31 декабря 2018 года - 0,43;

с 1 января 2019 года по 31 декабря 2019 года – 0,50;

с 1 января 2020 года по 31 марта 2020 года – 0,68, с 1 апреля 2020 года по 30 сентября 2020 года – 0,50, с 1 октября 2020 года по 31 декабря 2020 года –0,68;

с 1 января 2021 года по 31 декабря 2021 года – 0,77;

с 1 января 2022 года по 30 апреля 2022 года – 0,85;

с 1 мая 2022 года по 31 декабря 2023 года – 0,68;

c 1 января 2024 года по 30 июня 2024 года – 0,77;

с 1 июля 2024 года - 0,85,

банк в течение 3 (трех) рабочих дней со дня выявления такого снижения направляет в уполномоченный орган план мероприятий по повышению значений коэффициента покрытия ликвидности до уровня не менее установленных минимальных значений, и производит за каждый рабочий день месяца, следующего за датой снижения коэффициента покрытия ликвидности, расчет значений коэффициента покрытия ликвидности и расчет недостатка до установленных минимальных значений.

План мероприятий содержит меры по повышению коэффициента покрытия ликвидности до уровня не менее установленных минимальных значений в течение не более 30 (тридцати) календарных дней со дня первого снижения значений коэффициента покрытия ликвидности ниже минимальных установленных значений.

Недостаток до установленных минимальных значений рассчитывается как разница между установленным минимальным значением и фактическим значением коэффициента покрытия ликвидности.

Норматив считается исполненным, в случае если сумма недостатков до установленных минимальных значений за месяц, следующий за датой снижения значений коэффициента покрытия ликвидности ниже минимальных установленных значений, составляет не более 0,25.

Норматив считается нарушенным в следующих случаях:

снижение значения коэффициента покрытия ликвидности ниже уровня, указанного в абзацах втором, третьем, четвертом, пятом и шестом части второй настоящего пункта;

снижение значений коэффициента покрытия ликвидности ниже минимальных установленных значений, но в пределах, установленных в абзацах втором, третьем, четвертом, пятом и шестом части второй настоящего пункта, три и более раза за последние 6 (шесть) месяцев;

не исполнение плана мероприятий по повышению коэффициента покрытия ликвидности до уровня не менее установленных минимальных значений;

превышение суммы недостатков до установленных минимальных значений за месяц, следующий за датой снижения значений коэффициента покрытия ликвидности ниже минимальных установленных значений, свыше 0,25.

Коэффициент покрытия ликвидности не считается нарушенным в период с 21 февраля 2022 года по 31 декабря 2022 года включительно в случае снижения его значения ниже установленного минимального значения по независящим от банка обстоятельствам, связанным с:

оттоком денежных средств клиентов;

переоценкой стоимости активов и обязательств в связи с изменением биржевого курса тенге к иностранным валютам;

изменением валютной структуры обязательств банка.

Банк в течение 3 (трех) рабочих дней со дня выявления такого снижения направляет на согласование в уполномоченный орган план мероприятий по повышению коэффициента покрытия ликвидности до уровня не менее установленного минимального значения в срок до 9 (девяти) месяцев со дня выявления указанного снижения.

Уполномоченный орган осуществляет согласование плана мероприятий, указанного в части восьмой настоящего пункта, в течение 10 (десяти) рабочих дней со дня его представления.

В случае, если данное снижение не будет устранено в срок, установленный планом мероприятий, снижение коэффициента покрытия ликвидности рассматривается как нарушение данного норматива со дня выявления указанного снижения.";

пункт 81 изложить в следующей редакции:

"81. С 1 января 2018 года по 31 декабря 2018 года коэффициент нетто стабильного фондирования рассчитывается банками с целью оценки риска ликвидности с представлением результатов расчетов уполномоченному органу на ежемесячной основе.

Минимальное значение коэффициента нетто стабильного фондирования устанавливается в размере:

c 1 января 2019 года по 31 мая 2022 года – 1;

с 1 июня 2022 года по 31 декабря 2023 года – 0,8;

c 1 января 2024 года по 30 июня 2024 года – 0,9;

с 1 июля 2024 года - 1.

Коэффициент нетто стабильного фондирования не считается нарушенным в период с 21 февраля 2022 года по 31 декабря 2022 года включительно в случае снижения его значения ниже установленного минимального значения по независящим от банка обстоятельствам, связанным с:

оттоком денежных средств клиентов;

изменением валютной структуры обязательств банка.

Банк в течение 3 (трех) рабочих дней со дня выявления такого снижения направляет на согласование в уполномоченный орган план мероприятий по повышению коэффициента нетто стабильного фондирования до уровня не менее установленного минимального значения в срок до 9 (девяти) месяцев со дня выявления указанного снижения.

Уполномоченный орган осуществляет согласование плана мероприятий, указанного в части четвертой настоящего пункта, в течение 10 (десяти) рабочих дней со дня его представления.

В случае, если данное снижение не будет устранено в срок, установленный планом мероприятий, снижение коэффициента нетто стабильного фондирования является нарушением данного норматива со дня выявления указанного снижения.";

приложения 5 и 5-1 изложить в редакции согласно приложениям 2 и 3 к Перечню;

приложения 15 и 16 изложить в редакции согласно приложениям 4 и 5 к Перечню.

3. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 22 декабря 2017 года № 269 "Об утверждении Правил создания провизий (резервов) в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 16502) следующие изменения:

в Правилах создания провизий (резервов) в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности, утвержденных указанным постановлением:

пункт 2 изложить в следующей редакции:

"2. В Правилах используются следующие понятия:

1) недополучение денег – разница между денежными потоками, причитающимися финансовой организации в соответствии с договором, и денежными потоками, которые финансовая организация ожидает получить;

2) задолженность - сумма непогашенного заемщиком требования в виде основного долга, начисленного вознаграждения и (или) иных выплат в соответствии с условиями договора займа;

3) однородные финансовые активы – группа финансовых активов со сходными характеристиками кредитного риска;

4) дефолт – наличие просроченного (просроченных) платежа (платежей) сроком более 90 (девяноста) календарных дней, либо наличие одной или более ситуаций, предусмотренных настоящим подпунктом. Для целей определения дефолта финансовая организация принимает следующие ситуации:

наличие просроченной задолженности сроком более 90 (девяноста) дней по другим займам заемщика в банке;

наличие просроченной задолженности сроком более 90 (девяноста) дней по займам в других банках, как показатель ухудшения финансового состояния заемщика;

приостановление начисления вознаграждения по займу в связи с ухудшением финансового состояния заемщика;

списание части и (или) всей суммы задолженности заемщика, которое вызвано значительным увеличением кредитного риска с момента предоставления займа;

продажа займов со значительным дисконтом;

вынужденная реструктуризация займа;

подача иска о признании заемщика банкротом в соответствии с Законом Республики Казахстан "О реабилитации и банкротстве" (далее – Закон о реабилитации и банкротстве);

обращение заемщика в суд с заявлением о признании его банкротом в соответствии с Законом о реабилитации и банкротстве;

иные ситуации, соответствующие международному стандарту финансовой отчетности 9 "Финансовые инструменты" (далее – МСФО 9) и предусмотренные Методикой расчета провизий (резервов), утвержденной в соответствии с Правилами;

5) индивидуальный финансовый актив – финансовый актив, валовая балансовая стоимость которого на отчетную дату превышает 0,2 (ноль целых две десятых) процента от собственного капитала согласно данным финансовой отчетности, но не менее пятидесяти миллионов тенге, или финансовый актив, который представляет собой требование к взаимосвязанной стороне.

Допускается установление финансовой организацией в дополнение к критериям, предусмотренным настоящим подпунктом, дополнительных критериев для отнесения финансового актива к индивидуальным.

Допускается определение финансовой организацией иного соотношения валовой балансовой стоимости финансового актива к собственному капиталу, но не более 0,2 (ноль целых две десятых) процента от собственного капитала.

Для филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан под собственным капиталом подразумевается сумма счета головного офиса, резервов и результатов деятельности филиала банка-нерезидента Республики Казахстан;

6) контрагент – лицо по договору, не являющееся финансовой организацией, которая по этому договору формирует провизии (резервы);

7) кредитно-обесцененный финансовый актив – финансовый актив, по которому выявлены признаки обесценения, соответствующие критериям МСФО 9;

8) кредитный скоринг – оценка кредитоспособности заемщика, основанная на качественных и количественных характеристиках;

9) амортизированная стоимость финансового актива – сумма, в которой оценивается финансовый актив при первоначальном признании, минус платежи в счет основной суммы долга, плюс (минус) величина накопленной амортизации дисконта (премии), рассчитанной с использованием метода эффективной процентной ставки, и скорректированная с учетом оценочного резерва под убытки;

10) валовая балансовая стоимость финансового актива – амортизированная стоимость финансового актива до корректировки на величину оценочного резерва под убытки;

11) реструктуризация займа - любое изменение порядка и условий договора займа;

12) вынужденная реструктуризация – реструктуризация и одно из следующего:

предоставление либо продление льготного периода по платежам основного долга и (или) вознаграждения на срок более 30 (тридцати) календарных дней;

продление срока кредита - отсрочка одного или нескольких платежей по кредиту на срок более 30 (тридцати) календарных дней;

списание или прощение части основного долга и (или) вознаграждения по займу;

капитализация просроченных платежей по вознаграждению;

изменение (конвертация) валюты займа с одной валюты на другую с капитализацией просроченной задолженности по вознаграждению;

предоставление нового займа для оплаты просроченной и (или) непросроченной задолженности по займу в банке;

увеличение кредитного лимита в случае наличия просроченной задолженности по займу;

снижение задолженности по займу в результате погашения суммы задолженности, за счет передаваемого финансовой организации залогового имущества заемщика;

наличие ухудшения финансового состояния заемщика в соответствии с внутренней рейтинговой моделью;

финансовая организация прогнозирует, что денежные потоки заемщика будут недостаточны для покрытия договорных обязательств перед финансовой организацией (включая основной долг и вознаграждение);

наличие просроченной задолженности по основному долгу и (или) вознаграждению сроком более 30 (тридцати) календарных дней;

у заемщика отсутствуют просроченные обязательства и у финансовой организации имеется обоснованная и подтверждаемая информация о том, что заемщик допустит нарушение сроков оплаты по своим обязательствам без предоставления ему льготных условий по займу;

перевод части долга заемщика, который содержит признаки обесценения;

рефинансирование просроченной задолженности за исключением случаев, когда снижается долговая нагрузка заемщика по займу в финансовой организации, в том числе в других финансовых организациях;

снижение процентной ставки ниже базовой ставки Национального Банка Республики Казахстан (в национальной валюте) с момента последней реструктуризации или выдачи займа, в связи с ухудшением финансового состояния заемщика в соответствии с внутренними нормативными документами банка;

нецелевое использование кредита в размере более 25 (двадцати пяти) процентов от размера кредитной линии, за исключением случаев финансирования на пополнение оборотных средств;

в отношении заемщика и (или) лиц, имеющих договорные обязательства с заемщиком по погашению его задолженности, применяются реабилитационные процедуры в соответствии с Законом о реабилитации и банкротстве;

обращение заемщика за реструктуризацией в связи с форс-мажорными и (или) иными обстоятельствами, в результате которых утерян актив заемщика, за счет которого заемщик обслуживал свои обязательства перед финансовой организацией.

Реструктуризация займа не является вынужденной в следующих случаях:

списание, прощение, отсрочка, пролонгация, изменение валюты, графика погашения, ставки вознаграждения по займу проведено в рамках требований целевых государственных программ, в том числе снижение ставки вознаграждения на рыночных условиях;

частичное досрочное погашение задолженности, изменение даты планового платежа (включая сроки займа) в течение месяца, сокращение срока займа, изменение метода погашения, изменение размера базового показателя по займу с плавающей ставкой вознаграждения, перенос даты платежа в рамках того же месяца менее чем на 30 (тридцать) календарных дней, если это предусмотрено условиями договора, государственных программ;

13) обоснованная и подтверждаемая информация – информация, которая является обоснованно доступной по состоянию на отчетную дату без чрезмерных затрат или усилий, включая информацию о прошлых событиях за период не менее 5 (пяти) лет, текущих качественных и количественных показателях и прогнозах будущих экономических качественных и количественных показателей. При отсутствии информации за период не менее 5 (пяти) лет, обоснованно доступной по состоянию на отчетную дату, допускается использование финансовой организацией информации за более короткий период при условии последующего накопления информации о прошлых событиях за период не менее 5 (пяти) лет. По индивидуальным финансовым активам допускается построение прогнозных потоков на основании мониторинга финансового состояния контрагента за последние 3 (три) года либо менее в случае осуществления финансовой организацией операционной деятельности менее 3 (трех) лет;

14) провизии (резервы) – оценочный резерв под ожидаемые и имеющиеся кредитные убытки по финансовым активам, учитываемым по амортизированной стоимости финансового актива и по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, а также оценочное обязательство в отношении ожидаемых кредитных убытков по условным обязательствам;

15) приобретенный или созданный кредитно-обесцененный финансовый актив – приобретенный или созданный финансовый актив, по которому имелось подтверждение об обесценении на момент первоначального признания;

16) уполномоченный орган – уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

17) условные обязательства – возможные обязательства по непокрытым аккредитивам, выпущенным или подтвержденным гарантиям;

18) внутренняя рейтинговая модель – модель оценки кредитоспособности заемщика;

19) метод "going-concern" – метод оценки на основе принципа "действующего бизнеса", когда ожидается, что заемщик будет продолжать создавать денежные потоки (допущение о непрерывности деятельности);

20) метод "gone-concern" – метод оценки на основе принципа "ликвидационной стоимости", когда ожидается прекращение операционных денежных потоков заемщика и реализация залогового обеспечения (допущение о нулевых денежных потоках от операционной деятельности).";

пункт 11 изложить в следующей редакции:

"11. Ожидаемые кредитные убытки по финансовому активу (финансовым активам) являются взвешенными с учетом вероятности оценки кредитных убытков, то есть являются приведенной стоимостью всех недополучений денег за весь ожидаемый срок действия финансового актива (финансовых активов).

Ожидаемые кредитные убытки по финансовому активу (финансовым активам) рассчитываются по формуле расчета ожидаемых кредитных убытков согласно приложению 1 к Правилам и оцениваются способом, который отражает:

1) непредвзятую и взвешенную с учетом вероятности сумму, определенную путем оценки диапазона возможных результатов;

2) временную стоимость денег;

3) обоснованную и подтверждаемую информацию о прошлых событиях, текущих качественных и количественных показателях и прогнозах будущих экономических качественных и количественных показателей, включая прогнозную макроэкономичекую информацию, доступную на отчетную дату без чрезмерных затрат или усилий.

Допускается изменение и (или) дополнение финансовой организацией формулы расчета ожидаемых кредитных убытков в случае соответствия показателей, предусмотренных формулой расчета ожидаемых кредитных убытков согласно приложению 1 к Правилам, требованиям частей первой и второй настоящего пункта в соответствии с Методикой расчета провизий (резервов).

Количественные и качественные факторы, влияющие на вероятность дефолта (PD), включая, но не ограничиваясь фактом реструктуризации и вынужденной реструктуризации займа, количеством дней просрочек по займу, определяются в Методике расчета провизий (резервов).

В случае наступления дефолта в соответствии с событиями, являющимися объективными подтверждениями обесценения, установленными Правилами, Методикой расчета провизий (резервов) и МСФО 9, вероятность дефолта (PD) принимается равным 1.

При оценке уровня потерь в случае дефолта (LGD) рефинансирование займа за счет выдачи нового займа, а также займы, полученные в рамках реализации государственных программ, не учитываются в качестве погашения займа.

При оценке LGD финансовая организация учитывает:

1) вероятность невозможности взыскания залогового имущества из-за ограничивающих факторов (передача права собственности третьим лицам и другие факторы) и (или) вероятность невозможности реализации залогового имущества после обращения взыскания (неблагоприятные характеристики залогового имущества и другие факторы);

2) коэффициенты ликвидности в соответствии с пунктом 17 Правил либо коэффициенты ликвидности, оцененные с использованием статистического анализа на основе исторических данных о фактической и оцененной стоимостям реализации, сроке и издержках реализации;

3) иные случаи применения дополнительных дисконтов;

4) расчет дисконтированных денежных возвратов;

5) соотношение стоимости залогового имущества и задолженности заемщика, обеспечением возвратности которого выступает данное имущество;

6) факт полного списания задолженности при наличии залогового имущества, который является признаком отсутствия возможности взыскания или продажи залогового имущества;

7) наличие существенного отклонения LTV по займу юридическим лицам по сравнению с LTV оцениваемого сегмента;

8) факт полного списания задолженности при наличии залогового имущества является признаком отсутствия возможности взыскания или продажи залогового имущества и необходимости переоценки LGD на основании уровня возвратов;

9) обоснованные пороговые значения по уровню списания задолженности при наличии залогового имущества, которые является признаком отсутствия возможности взыскания или продажи залогового имущества, что приводит к необходимости переоценки LGD на индивидуальной основе на основании уровня возвратов.

Требования, подверженные риску дефолта (EAD), учитывают балансовые обязательства с учетом начисленного вознаграждения и внебалансовые обязательства с применением соответствующего коэффициента кредитной конверсии.

Коэффициент кредитной конверсии по возможным (условным) обязательствам, по размещению банком в будущем займов и вкладов для целей расчета EAD определяется на основе исторических данных финансовой организации. В иных случаях коэффициент кредитной конверсии по кредитным линиям составляет 1. По неиспользованной части кредитной линии с правом отзыва, по которой финансовой организацией обеспечен надлежащий контроль, подтвержденный статистикой за период не менее 3 (трех) лет, коэффициент кредитной конверсии составляет 0. По кредитным картам при наличии возможности автоматической блокировки лимита до полного погашения просроченной задолженности (более 15 (пятнадцати) календарных дней), коэффициент кредитной конверсии составляет 0.

Коэффициент кредитной конверсии по возможным (условным) обязательствам по размещению банком в будущем займов и вкладов, составляет 0, если при оформлении каждого отдельного транша банк подтверждает отсутствие признаков существенного увеличения кредитного риска, кредитного обесценения путем проверки внутренних и внешних источников информации с учетом наличия актуального мониторинга финансового состояния заемщика.

Финансовая организация определяет обоснованные сценарии изменения макроэкономических факторов, подкрепленные аналитическими и статистическими отчетами, и учитывает их при оценке ожидаемых кредитных убытков.

Методика расчета провизий (резервов) содержит общие подходы к расчету макроэкономических сценариев и показателей, а также этапы разработки и утверждения макроэкономических сценариев.

Детальное описание расчетов макроэкономических сценариев и показателей содержатся во внутренних документах банка.";

пункты 16 и 17 изложить в следующей редакции:

"16. По индивидуальному финансовому активу оценивается наличие одного или нескольких следующих событий, являющихся объективными подтверждениями обесценения:

1) значительные финансовые затруднения заемщика:

Для физических лиц:

наличие у заемщика (созаемщика) внутреннего рейтинга (балла), соответствующего уровню обесценения согласно внутренней методике (внутренним моделям) финансовой организации;

значительное ухудшение уровня доходов или платежеспособности заемщика (созаемщика) и (или) недостаточность доходов для погашения обязательств;

отсутствие трудовой занятости или коммерческой деятельности;

наличие факторов, нанесших заемщику (созаемщику) материальный ущерб или не позволяющих ему продолжать иную коммерческую деятельность;

смерть заемщика;

отсутствие кредитного досье.

Для юридических лиц:

наличие у заемщика (созаемщика) внутреннего рейтинга (балла), соответствующего уровню обесценения согласно внутренней методике (внутренним моделям) банка;

наличие обоснованной и подтверждаемой информации о значительных финансовых затруднениях заемщика, выявленных при анализе финансовой отчетности, выписок по движениям денежных средств, мониторинговых отчетов и иной информации из общедоступных источников, при наступлении двух и более из нижеперечисленных случаев:

отрицательный собственный капитал;

уменьшение собственного капитала более чем на 50 (пятьдесят) процентов за последние 12 (двенадцать) месяцев;

снижение выручки более чем на 30 (тридцать) процентов за последние 12 (двенадцать) месяцев.

В период с 1 сентября 2022 года по 31 декабря 2023 года включительно снижение выручки более чем на 50 (пятьдесят) процентов за последние 12 (двенадцать) месяцев;

потеря и отсутствие замены крупного клиента за последние 12 (двенадцать) месяцев;

соотношение обязательств на активы составляет более 0,8. Данное соотношение не распространяется на заемщиков, являющихся микрофинансовыми организациями, осуществляющими свою деятельность в соответствии с подпунктом 3) пункта 1-1 статьи 3 Закона Республики Казахстан "О микрофинансовой деятельности";

коэффициент покрытия процентов, который рассчитывается как отношение EBIT (прибыль до вычета процентов и налогов) на расходы по процентам, составляет менее 1,5;

среднегодовой коэффициент текущей ликвидности, который рассчитывается как отношение текущих активов на текущие обязательства, составляет менее 1 за последние 12 (двенадцать) месяцев.

В период с 1 сентября 2022 года по 31 декабря 2023 года включительно среднегодовой коэффициент текущей ликвидности, который рассчитывается как отношение текущих активов на текущие обязательства, составляет менее 0,8 за последние 12 (двенадцать) месяцев;

отрицательный среднегодовой денежный операционный поток согласно отчету о движении денежных средств за последние 12 (двенадцать) месяцев;

наличие форс-мажорных обстоятельств, а также иных обстоятельств, нанесших заемщику (созаемщику) материальный ущерб, но не повлекших прекращение его деятельности;

отсутствие актуальной подписанной финансовой отчетности (на дату не ранее чем за 6 (шесть) месяцев до расчета провизий);

отсутствие кредитного досье;

2) нарушение условий договора, в том числе:

наличие просроченной задолженности по основному долгу и (или) вознаграждению сроком свыше 60 (шестидесяти) календарных дней;

нецелевое использование займа, более 25 (двадцати пяти) процентов от размера кредитной линии, за исключением случаев, финансирования на пополнение оборотных средств;

3) вынужденная реструктуризация займа за последние 12 (двенадцать) месяцев;

4) появление вероятности банкротства или иной финансовой реорганизации заемщика:

заемщик подал заявление о банкротстве;

юридическое лицо, имеющее договорные обязательства по погашению задолженности заемщика в случае наступления его неплатежеспособности, с активами более 10 (десяти) процентов от активов консолидированной финансовой отчетности группы лиц, имеющих договорные обязательства с заемщиком по погашению его задолженности в случае наступления его неплатежеспособности, подало заявление о банкротстве;

5) иные события, установленные Методикой расчета провизий (резервов).

Финансовая организация определяет индивидуальный финансовый актив с признаками обесценения в иную категорию финансовых активов при одновременном выполнении следующих условий:

наличие заключения подразделения по управлению рисками финансовой организации по не отнесению индивидуального финансового актива в категорию кредитно-обесцененных финансовых активов с указанием обоснованных доводов и соответствующих расчетов согласно внутренним документам финансовой организации;

наличие решения уполномоченного коллегиального органа финансовой организации, принявшего решение о финансировании, по не отнесению индивидуального финансового актива в категорию кредитно-обесцененных финансовых активов;

совокупная валовая балансовая стоимость индивидуальных финансовых активов с признаками обесценения, подлежащих отнесению в иную категорию финансовых активов, не превышает 5 (пять) процентов от собственного капитала финансовой организации.

При наличии внутренней рейтинговой модели, разработанной и (или) протестированной с участием международных организаций (экспертов) в области моделирования рейтинговых оценок или их специализированных подразделений, либо разработанной материнской финансовой организацией, имеющей рейтинг не ниже "A-" рейтингового агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, финансовая организация для целей определения наличия значительных финансовых затруднений заемщика использует внутренний рейтинг.

Международными организациями (экспертами) в области моделирования рейтинговых оценок признаются:

Standard & Poor’s Financial Services LLC (Стандард энд Пурс Файнэншл Сервисез);

Fitch Ratings Inc. (Фич Рейтингс);

Moody’s Investors Service (Мудис Инвесторс Сервис);

Oliver Wyman (Оливер Вайман);

Boston Consulting Group (Бостон Консалтинг Групп);

McKinsey & Company (Маккинзи энд Компани);

Fair, Isaac and Company (FICO) (Фэйр, Исаак энд Компани);

Experian plc. (Экспириан);

Deloitte Touche Tohmatsu Limited (Делойт Туш Томацу Лимитед);

Ernst & Young Global Limited (Эрнст энд Янг Глобал Лимитед);

KPMG (КиПиЭмДжи);

PricewaterhouseCoopers International Limited (ПрайсуотерхаусКуперс Интернэшнл Лимитед).

Для обследования дискриминирующей способности рейтинговых моделей используется один из следующих статистических инструментариев:

GINI-index (Джини-индекс);

AUC (Area Under the Curve – "площадь под кривой");

Kendall Tau’s (Кендалл Тау);

иные статистические методы.

Рейтинговая модель валидна и допустима к использованию при соблюдении следующих критериев:

обладает хорошей дискриминирующей способностью, когда статистические критерии принимают одно из следующих значений: кривая AUC > 70 (семидесяти) процентов, GINI-index > 40 (сорока) процентов, Kendall Tau’s > 60 (шестидесяти) процентов;

глубина используемых статистических данных для построения модели составляет не менее 3 (трех) лет;

вес количественных показателей составляет не менее 40 (сорока) процентов.

Валидация осуществляется не реже 1 (одного) раза в 2 (два) года независимым подразделением финансовой организации либо с привлечением независимой третьей стороны.

Независимое подразделение, ответственное за валидацию рейтинговой модели, соответствует следующим требованиям:

подразделение независимо от других функций, предназначенных для разработки и поддержки инструментов моделей, а также для обработки процессов и процедур кредитного риска;

подразделение независимо от лиц, участвующих в присвоении рейтингов и кредитовании;

подразделение не подотчетно лицам, ответственным за присвоение рейтингов и кредитование;

подразделение независимо от службы внутреннего аудита.

Участники валидации рейтинговой модели соответствуют следующим требованиям:

наличие степени магистра (или эквивалента) в областях статистики, математики, науки о данных или связанной с ней количественной области;

наличие более 4 (четырех) лет опыта разработки и проверки моделей в финансовых услугах;

наличие более 4 (четырех) лет практического опыта работы с инструментами обработки и анализа данных и статистическими инструментами;

наличие более 4 (четырех) лет опыта работы в сфере статистического анализа, обработки больших объемов данных и анализа тенденций.

Результаты валидации с подробным обоснованием предоставляются органу управления финансовой организации или банка-нерезидента Республики Казахстан (для филиала банка-нерезидента Республики Казахстан).

17. При расчете ожидаемых кредитных убытков финансовая организация учитывает подтверждаемую информацию о реализации залогового имущества за период не менее двух лет. При отсутствии подтверждаемой информации о реализации залогового имущества для расчета ожидаемых кредитных убытков финансовая организация применяет коэффициенты ликвидности к стоимости обеспечения в следующем порядке:

1) обеспечение в виде жилой и (или) коммерческой недвижимости, в том числе земельные участки – 0,7.

В период с 1 сентября 2022 года по 31 декабря 2023 года включительно обеспечение в виде жилой и (или) коммерческой недвижимости, в том числе земельные участки – 0,85;

2) обеспечение в виде транспортных средств – 0,5;

3) обеспечение в виде оборудования, товарно-материальных ценностей, продукции, готовой к реализации – 0,4.

В период с 1 сентября 2022 года по 31 декабря 2023 года включительно обеспечение в виде оборудования, товарно-материальных ценностей, продукции, готовой к реализации – 0,5;

4) обеспечение в виде гарантий физических и (или) юридических лиц, за исключением гарантий, выданных банком второго уровня либо юридическим лицом, имеющим рейтинг не ниже суверенного рейтинга Республики Казахстан рейтингового агентства Standard & Poor's или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, либо субъектом квазигосударственного сектора – 0;

5) обеспечение в виде имущества, в том числе в виде денег, поступающего в будущем, – 0.

В период с 1 сентября 2022 года по 31 декабря 2023 года включительно обеспечение в виде денег, поступающих в будущем по off-take контракту, прав требований к государственному партнеру по денежным поступлениям, перечисляемым на счет, предназначенный для зачисления компенсации инвестиционных затрат, по договору государственно-частного партнерства, заключенному в соответствии с законодательством Республики Казахстан, являющимся залогом по договору банковского займа, условия которых предусмотрены постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 13 сентября 2017 года № 170 "Об установлении нормативных значений и методик расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов, размера капитала банка и Правил расчета и лимитов открытой валютной позиции", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 15886 – 0,5;

6) обеспечение в виде высоколиквидных ценных бумаг – 0,95;

7) обеспечение в виде гарантий, выданных банком второго уровня; юридическим лицом, имеющим рейтинг не ниже суверенного рейтинга Республики Казахстан рейтингового агентства Standard & Poor's или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств; субъектом квазигосударственного сектора – 1;

8) обеспечение в виде денег – 1;

9) в период с 1 сентября 2022 года по 31 декабря 2023 года включительно обеспечение в виде договоров страхования, содержащих пункты о безусловном и безотзывном исполнении обязательств по страховой выплате, заключенных с национальной компанией, осуществляющей функции по поддержке экспорта, и имеющей государственную гарантию Правительства Республики Казахстан - 1.

По иным видам обеспечения, не указанным в части первой настоящего пункта, по которым отсутствует подтверждаемая информация о реализации залогового имущества за период не менее двух лет, допускается применение финансовой организацией при расчете ожидаемых кредитных убытков коэффициентов ликвидности к стоимости обеспечения, предусмотренных Методикой расчета провизий (резервов), но не более 0,7. По видам обеспечения, не предусмотренным в Методике расчета провизий (резервов), применяется коэффициент ликвидности равный нулю.".

4. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 12 ноября 2019 года № 188 "Об утверждении Правил формирования системы управления рисками и внутреннего контроля для банков второго уровня, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 19632) следующее изменение:

в Правилах формирования системы управления рисками и внутреннего контроля для банков второго уровня, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан, утвержденных указанным постановлением:

пункт 42 изложить в следующей редакции:

"42. В рамках системы управления кредитным риском банк руководствуется следующими принципами и требованиями:

1) совет директоров и комитет по вопросам управления рисками банка обеспечивают:

поддержание достаточного уровня провизий;

осуществление контроля над процессом оценки кредитного риска, который обеспечивается следующим:

принятием необходимых мер по обеспечению полноты и достоверности информации в целях принятия решений;

соблюдением требований Гражданского кодекса Республики Казахстан, Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет (Налоговый кодекс)" (далее – Налоговый кодекс), Закона о банках, Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" (далее – Закон о бухгалтерском учете и финансовой отчетности), Закона Республики Казахстан "О кредитных бюро и формировании кредитных историй в Республике Казахстан", внутренних политик и процедур по управлению кредитным риском;

принятием мер по обеспечению полной и достоверной управленческой, регуляторной и финансовой отчетности;

наличием независимой от бизнес-подразделений процедуры оценки займов;

утверждением адекватной системы классификации активов по уровню кредитного риска, основанной на использовании всей доступной информации в процессе оценки займов;

наличием детально и в полном объеме регламентированных процедур взаимодействия между участниками процесса управления кредитным риском;

построение эффективной системы внутреннего контроля, включающей оценку соответствия уровня провизий ожидаемым потерям в рамках утвержденной методики формирования провизий и внутреннего процесса оценки достаточности капитала;

2) банк осуществляет кредитную деятельность и управление кредитным риском в рамках утвержденной кредитной политики, которая включает, но не ограничиваясь, следующее:

основные направления кредитной деятельности банка;

участников кредитного процесса и сферы их ответственности;

внутренний порядок принятия кредитных решений, включая порядок рассмотрения и одобрения кредитов, в том числе в отношении кредитования лиц, связанных с банком особыми отношениями, лимиты кредитования в целях ограничения концентрации кредитного риска;

процедуру анализа кредитоспособности заемщика.

В случае, если совокупная сумма предоставленных займов и принятых условных обязательств физическому лицу превышает 0,01 (ноль целых одну сотую) процента от собственного капитала банка, размер которого выше 100 (ста) миллиардов тенге, или превышает 0,02 (ноль целых две сотых) процента от собственного капитала банка, размер которого до 100 (ста) миллиардов тенге, банк осуществляет анализ кредитоспособности на основе следующей информации и с учетом следующих факторов (но не ограничиваясь ими):

наличие постоянного и достаточного дохода заемщика;

наличие недвижимого и другого имущества;

наличие ссудной задолженности, в том числе перед другими кредиторами;

долговая нагрузка;

платежная дисциплина (кредитная история) по займам;

рейтинг заемщика в скоринговых системах банка (при наличии);

наличие иной задолженности;

наличие иных источников погашения задолженности перед банком;

остатки и операции по банковским счетам;

информация об образовании и занятости (сфере деятельности);

социально-демографические характеристики;

информация о целевом использовании денег;

дополнительная информация о доходах заемщика.

В случае, если совокупная сумма предоставленных займов и принятых условных обязательств физическому лицу не превышает 0,01 (ноль целых одну сотую) процента от собственного капитала банка, размер которого выше 100 (ста) миллиардов тенге, или не превышает 0,02 (ноль целых две сотых) процента от собственного капитала банка, размер которого до 100 (ста) миллиардов тенге, банк осуществляет анализ кредитоспособности на основе следующей информации и с учетом следующих факторов (но не ограничиваясь ими):

наличие постоянного и достаточного дохода заемщика;

наличие ссудной задолженности, в том числе перед другими кредиторами;

долговая нагрузка;

платежная дисциплина (кредитная история) по займам;

рейтинг заемщика в скоринговых системах банка (при наличии);

наличие иных источников погашения задолженности перед банком;

остатки и операции по банковским счетам;

информация об образовании и занятости;

социально-демографические характеристики;

информация о целевом использовании денег (при наличии).

В случае, если совокупная сумма предоставленных займов и условных обязательств юридическому лицу превышает 0,1 (ноль целых одну десятую) процента от собственного капитала банка, размер которого выше 100 (ста) миллиардов тенге, или превышает 0,2 (ноль целых две десятых) процента от собственного капитала банка, размер которого до 100 (ста) миллиардов тенге, банк осуществляет анализ кредитоспособности на основе следующей информации и с учетом следующих факторов (но не ограничиваясь ими):

анализ финансовой отчетности и основных финансовых коэффициентов заемщиков-юридических лиц (рентабельность, соотношение собственных и заемных средств, план поступления денежных средств (за исключением случаев выдачи займов финансовым организациям, размещения вкладов в финансовых организациях, открытия кредитной линии сроком менее 6 (шести) месяцев), уровня доходов.

Принимаемая для анализа финансовая отчетность заемщика (за исключением случаев финансирования в виде овердрафтов, кредитных карт, кредитных линий сроком менее 6 (шести) месяцев) балансовая стоимость активов которого превышает 0,2 (ноль целых две десятых) процента от собственного капитала банка, соответствует следующим требованиям:

наличие трех основных форм отчетности с расшифровками счетов по материальным (значимым) компонентам баланса (более 5 (пяти) процентов от валюты баланса) и (или) отчета о прибылях и убытках (более 5 (пяти) процентов от выручки). Данное требование не распространяется на акционерное общество "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына", акционерное общество "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", публичные компании, имеющие долгосрочный кредитный рейтинг по международной шкале агентств Standard & Poor's (Стандард энд Пурс), Moody's Investors Service (Мудис Инвесторс Сервис) или Fitch Ratings Inc. (Фич Рейтингс), юридические лица, которые включаются в консолидированную финансовую отчетность частных международных корпораций (акции или доли участия которых не листингуются на фондовой бирже либо международных фондовых биржах) или публичных международных корпораций, а также на случаи наличия аудированной финансовой отчетности, заверенной компаниями, соответствующими листинговым требованиям фондовой биржи;

соответствие между всеми формами финансовой отчетности;

наличие подписей ответственных (уполномоченных) лиц заемщика под предоставленной финансовой отчетностью.

В случае наличия аудированной финансовой отчетности, соответствующей листинговым требованиям фондовой биржи, приоритетно используется аудированная финансовая отчетность для любых целей, а также не требуется ее сверка с налоговой декларацией. Сверка с налоговой декларацией финансовой отчетности не требуется для юридических лиц, которые включаются в консолидированную финансовую отчетность частных международных корпораций (акции или доли участия которых не листингуются на фондовой бирже либо международных фондовых биржах) или публичных международных корпораций.

С 1 января 2024 года требуется наличие налоговой декларации (в случае, когда сдача налоговой декларации требуется в соответствии с Налоговым кодексом) и отсутствие противоречия данных из налоговой декларации с данными из финансовой отчетности, используемой для оценки признаков обесценения и расчета денежных потоков в целях расчета провизий, за один и тот же период. Расхождения между показателями финансовой и налоговой отчетностей допускаются ввиду различий бухгалтерского и налогового учета. В иных случаях причины существенных расхождений данных между формами отчетности описываются в заключении ответственного подразделения банка по заемщику и рассматриваются уполномоченным коллегиальным органом банка.

Банк устанавливает существенность расхождений во внутренних документах. В случае отсутствия установленных порогов существенными расхождениями являются (но не ограничиваясь) расхождения в размере более 30 (тридцати) процентов по показателям выручки, итогового финансового результата, рентабельности активов.

В случае объективности финансовой отчетности банк использует финансовую отчетность в целях оценки признаков обесценения и расчета денежных потоков в целях расчета провизий.

В случае отсутствия финансовой отчетности и (или) налоговой декларации (в случае, когда их сдача не требуется в соответствии с Налоговым кодексом и Законом о бухгалтерском учете и финансовой отчетности) запрашивается информация об активах заемщика и иных источниках дохода (выписки по банковским счетам, подтверждение наличия в собственности соответствующих активов).

В рамках оценки признаков обесценения и категорий обесценения допускается использование финансовой отчетности заемщиков, созаемщиков, гарантов и поручителей в консолидированном виде.

В целях расчета ожидаемых денежных потоков по займу допускается консолидация финансовой отчетности заемщика (в том числе со стороны банка) с отчетностью лиц (в том числе связанных с заемщиком), имеющих договорные обязательства с заемщиком по погашению его задолженности в случае наступления его неплатежеспособности, а также с отчетностью лиц, не имеющих таких договорных обязательств с заемщиком, если активы данного лица выступают обеспечением по обязательствам заемщика.

В случае выдачи банком займа без соблюдения требований, установленных абзацами тридцать третьим, тридцать четвертым, тридцать пятым, тридцать шестым, тридцать восьмым, тридцать девятым, сорок первым, сорок вторым и сорок третьим настоящего подпункта, все обязательства заемщика относятся к обесцененным активам по МСФО;

наличие ссудной задолженности, в том числе перед другими кредиторами;

платежная дисциплина (кредитная история) по займам;

уровень ликвидных активов;

долговая нагрузка;

наличие иных источников погашения задолженности перед банком;

прогнозные свободные денежные потоки;

оценка внешней среды заемщика (состояние экономики, отрасли, перспективы развития, диверсификация производства и рынков сбыта, и характеристики операционной деятельности заемщика, такие как рыночная доля заемщика на соответствующем рынке, позиционирование продукта заемщика, география операций, цикличность бизнеса, изменения в предпочтениях потребителей, изменение в технологии, барьеры вхождения в сектор экономики и другие факторы, влияющие на возможность компании получать доход и поддерживать цены);

оценка качества управления (опыт, компетентность, деловая репутация);

оценка собственников заемщика;

наличие фактов вовлеченности в судебные разбирательства;

включение в список неблагонадежных налогоплательщиков.

В случае, если совокупная сумма предоставленных займов и условных обязательств юридическому лицу не превышает 0,1 (ноль целых одну десятую) процента от собственного капитала банка, размер которого выше 100 (ста) миллиардов тенге, или не превышает 0,2 (ноль целых две десятых) процента от собственного капитала банка, размер которого до 100 (ста) миллиардов тенге, банк осуществляет анализ кредитоспособности на основе следующей информации и с учетом следующих факторов (но не ограничиваясь ими):

наличие постоянного и достаточного дохода заемщика;

наличие ссудной задолженности, в том числе перед другими кредиторами;

платежная дисциплина (кредитная история) по займам;

долговая нагрузка;

наличие иных источников погашения задолженности перед банком;

перспективы развития соответствующей отрасли.

В зависимости от отрасли кредитования и типа заемщика набор количественных и качественных показателей меняется.

В отношении физических и юридических лиц кредитная политика определяет случаи (выдача банковских гарантий, аккредитивов, банковских гарантий, выпущенных под банковскую контргарантию, а также займов, обеспеченных высоколиквидными активами), при которых не применяется анализ кредитоспособности заемщика. Для банков, являющихся дочерними организациями банков-нерезидентов Республики Казахстан, имеющих долгосрочный кредитный рейтинг в иностранной валюте не ниже "A-" по международной шкале агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, допускается использование анализа кредитоспособности на уровне родительской организации заемщика или организации, включающей заемщика в консолидированную финансовую отчетность, проведенного родительским банком или аффилированным по отношению к банку лицом, при условии, что анализ осуществлен не позднее 12 (двенадцати) месяцев c даты обращения заемщика;

внутренний порядок принятия кредитных решений в отношении реструктуризации займов, который основан на принципах обоснованности, целесообразности и независимости, и включает описание случаев и условий реструктуризации займов. Банк определяет случаи и виды реструктуризации в соответствии с требованиями постановления Правления Национального Банка Республики Казахстан от 22 декабря 2017 года № 269 "Об утверждении Правил создания провизий (резервов) в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности", зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 16502 (далее – Постановление № 269).

Банк принимает решение о реструктуризации займов по заемщикам с учетом наличия перспектив погашения займа после реструктуризации.

Решение о проведении вынужденной реструктуризации займов, определяемой в соответствии с требованиями Постановления № 269, (по заемщикам и (или) группе взаимосвязанных заемщиков, общая задолженность, включая условные обязательства, которых превышает 1 (один) процент от собственного капитала банка, размер которого выше 100 (ста) миллиардов тенге, или 2 (два) процента от собственного капитала банка, размер которого до 100 (ста) миллиардов тенге) принимается правлением банка или уполномоченным коллегиальным органом банка, в состав которого входит председатель правления банка. Информация о принятых решениях на ежеквартальной основе направляется членам совета директоров банка;

приемлемые методы управления кредитным риском, учитывающие (но, не ограничиваясь ими) следующие факторы:

собственные знания и опыт в использовании метода;

экономическую эффективность;

тип заемщика и (или) контрагентов, их финансовое состояние;

сложность и степень риска, присущего тому или иному виду кредитования;

3) банк осуществляет кредитную деятельность в соответствии с внутренними документами, регламентирующими совершение операций, которым присущ кредитный риск, который включает, но не ограничиваясь, следующее:

условия предоставления кредитов физическим и юридическим лицам (в том числе лицам, связанным с банком особыми отношениями и работникам банка) по каждому виду кредитования, включая требования к потенциальным заемщикам и (или) контрагентам;

требования к информации заемщика и (или) контрагента, в том числе финансовой и иной информации, необходимой для принятия решения о выдаче кредита;

внутренний порядок корпоративного кредитования, предусматривающий анализ сектора кредитования, кредитную историю заемщика, а также рейтинговую систему на основе количественных и качественных факторов, позволяющих обеспечивать детализированную оценку качества кредитов;

методологию кредитного скоринга или анализа платежеспособности и кредитоспособности заемщика, основанного на количественных и качественных характеристиках, и внутренний порядок его использования;

установление минимального допустимого уровня рейтинга (при наличии), при котором выдается кредит;

внутренний порядок и процедуры одобрения, утверждения, анализа и мониторинга отклонений от кредитной политики, стандартов, процедур, лимитов;

установление лимитов кредитования и (или) ставок вознаграждения по кредитам с учетом анализа заемщиков, в том числе с учетом, при наличии, рейтингов и (или) скоринговой оценки заемщиков. Лимиты кредитования, в том числе по беззалоговым кредитам, устанавливаются по валютам, отраслям, категориям заемщиков (контрагентов) (финансовые организации, корпоративное, розничное кредитование), продуктам, группам связанных сторон и на одного заемщика;

внутренний порядок рассмотрения, одобрения заявлений о выдаче кредитов, принятия решений о выдаче (отказе в выдаче), в том числе в отношении кредитования лиц, связанных с банком особыми отношениями;

внутренний порядок в отношении залогового обеспечения, определяющий:

виды залога и критерии их приемлемости;

требования к структуре залога;

лимиты по видам залога;

долю высоколиквидного залога в общей структуре обеспечения, коэффициент, характеризующий отношение суммы займа к стоимости залога;

процедуры, обеспечивающие юридическую силу залогов;

оперативную оценку достаточности залогового обеспечения, с учетом изменения показателей производственной деятельности заемщика, стоимости и сохранности обеспечения, в том числе, его подверженности иным обстоятельствам, существенно влияющим на его оценку;

процедуры реализации залогового обеспечения, включая предельные сроки реализации;

объективность (адекватность) оценки стоимости залогового обеспечения со стороны оценщиков, за исключением случая, когда совокупная сумма предоставленных займов и условных обязательств заемщику не превышает 0,1 (ноль целых одну десятую) процента от собственного капитала банка и объектом оценки является недвижимость в городах республиканского значения и в городах, являющихся областными центрами.

Банк при принятии решения о выдаче займа, залогом по которому выступает недвижимое имущество и нематериальные активы (права недропользования), рассматривает результаты оценки. В случае, когда рыночная стоимость, определенная на дату последней оценки оценщиком, составляет более 100 000 (ста тысяч) месячных расчетных показателей, для прав недропользования более 500 000 (пяти ста тысяч) месячных расчетных показателей, банк обеспечивает (не реже 1 (одного) раза в год) проведение оценки залога оценщиком.

Внутренний порядок оценки объективности (адекватности) оценки стоимости залогового обеспечения со стороны работников банка обеспечивает, но не ограничиваясь, использование корректных подходов к оценке, включая четкую формализацию требований к допустимым подходам к оценке при формировании внутренней оценки банка, а именно:

в рамках доходного подхода при отрицательных операционных денежных потоках или отрицательном значении EBITDA (прибыль до вычета расходов по выплате процентов, налогов, износа и начисленной амортизации) по объекту за последние 4 (четыре) квартала либо за завершившийся календарный год не допускается применение подхода на основе дисконтированных денежных потоков. Данное требование не распространяется на случаи:

оценки компании в инвестиционной стадии, а также если на балансе оцениваемой компании имеются активы, в том числе контракты, способные генерировать денежный поток;

оценки объектов, способных генерировать денежный поток при наличии подтверждающей информаций или рыночных данных.

В рамках доходного подхода при расчете стоимости объекта используется ставка дисконтирования, соответствующая уровню риска объекта оценки, расчет которой устанавливается во внутренних документах банка.

В рамках сравнительного подхода при расчете стоимости объекта используются информация об имеющихся на рынке наиболее актуальных сделках и (или) предложения о продаже объектов, сопоставимых с объектом оценки, а в случае их отсутствия применяются надлежащие корректировки.

Внутренний порядок оценки объективности (адекватности) оценки стоимости залогового обеспечения со стороны работников банка обеспечивает, но не ограничиваясь, четкую формализацию требований к перечню аналогов и критериям признания их сопоставимыми в разрезе:

типа и (или) подтипа объекта;

местоположения объекта;

общей площади объекта;

состояния помещений, внешнего состояния объекта оценки;

целевого назначения объекта;

иных технических характеристик объекта.

Оценка принятых решений на предмет соответствия установленному внутреннему порядку проводится в соответствии с требованиями главы 11 Правил. В случае обнаружения отклонений от установленного внутреннего порядка, заинтересованные подразделения доводят информацию о выявленных отклонениях уполномоченному коллегиальному органу банка. В целях исключения существенных отклонений в деятельности банка уполномоченный коллегиальный орган банка устанавливает ограничения на объем (сумма займа) и (или) на количество отклонений и осуществляет контроль над соблюдением установленных ограничений;

Банк обеспечивает:

хранение во внутренних системах банка не менее 5 (пяти) лет после погашения займа и (или) внебалансового обязательства и (или) после того, как заемщик перестал являться клиентом банка данных по залоговому обеспечению на балансе банка, включая оценку его стоимости;

своевременное обновление данных по залоговому обеспечению в соответствии с внутренними документами банка и автоматический перенос данных в модули, отвечающие за расчет риск-метрик (PD, LGD, EAD), провизий и капитала, а также в модули, отвечающие за автоматическое формирование управленческой, финансовой и регуляторной отчетности;

автоматическое фиксирование и хранение данных о любых ручных корректировках данных по залоговому обеспечению, включая первичных данных до применения ручных корректировок, данных о лицах, ответственных за применение ручных корректировок.

Данные по залоговому обеспечению, подлежащие хранению, включают (но не ограничиваясь):

привязку к внутреннему уникальному идентификатору объекта оценки, бизнес-идентификационному номеру (далее – БИН) или индивидуальному идентификационному номеру (далее – ИИН) и внутренним уникальным идентификаторам (если они отличаются от БИН или ИИН) залогодателя, заемщика, созаемщиков и гарантов и четкое отображение идентификатора групп связанных заемщиков и всех БИН или ИИН связанных заемщиков;

тип и подтип залогового обеспечения;

кадастровый номер объекта оценки (если применимо);

местонахождение объекта оценки (страна, регион, адрес);

дата прекращения договора залога в системе банка;

рыночную стоимость до применения дисконтов к залоговому обеспечению;

дату проведения оценки (переоценки) залогового обеспечения;

примененные дисконты за период не менее 5 (пяти) лет по каждому объекту оценки, в том числе по текущим объектам залога и недвижимости на балансе банка, а также по всем реализованным банком объектам оценки. Среди дисконтов обеспечивается хранение информации о вероятности взыскания и (или) вероятности реализации, ожидаемом сроке до продажи, примененных ставке дисконтирования и индексах, ожидаемых расходах на продажу, значениях дисконта в случае неприменения коэффициентов ликвидности в соответствии с постановлением № 269;

рыночную стоимость после учета всех дисконтов, в том числе в эквиваленте в национальной валюте;

стоимость залогового обеспечения, используемая при расчете провизий;

флаг обременения объекта оценки;

очередность обременения объекта оценки;

сведения о залогодателе, гаранте, поручителе, страховщике (юридическое или физическое лицо, наименование, уникальный идентификатор);

дату подтверждения наличия обременения объекта оценки;

старшинство прав требования банка по объекту оценки на уровне заемщика или займа;

аллоцированную стоимость обеспечения для залогов на уровне заемщика и займа (с указанием доли залогового имущества на каждого заемщика со ссылкой на их уникальные идентификаторы);

подход к оценке залогового обеспечения;

используемую единицу площади;

общую, используемую площадь объекта оценки (если применимо);

долю площади, сдаваемой в аренду на дату оценки (если применимо);

долю площади, потенциально доступной для сдачи в аренду (если применимо);

4) наличие адекватной рейтинговой модели и (или) скоринговой системы.

Совет директоров банка определяет ответственные подразделения за разработку рейтинговой модели и (или) скоринговой системы, их внедрение, применение и контроль их функционирования. Рейтинговая модель и (или) скоринговая система содержат описание каждого уровня кредитного риска и условия их присвоения. В процессе присвоения кредитного рейтинга заемщика и (или) скорингового балла банк учитывает финансовое состояние заемщика (заемщиков) и иную доступную информацию по заемщику.

При присвоении кредитного рейтинга заемщика и (или) скорингового балла банк руководствуется актуальной доступной информацией о факторах, влияющих на будущую кредитоспособность и платежеспособность заемщика.

Присвоенный юридическим лицам кредитный рейтинг подлежит периодическому мониторингу на предмет актуальности. Частота пересмотра увеличивается в случае наличия негативной информации, несущей риск ухудшения финансового состояния заемщика и (или) невозможности погашения обязательств перед банком и иной доступной информации;

5) наличие адекватной системы классификации активов по уровню кредитного риска.

В рамках системы классификации активов по уровню кредитного риска банк внедряет и использует комплексные процедуры и информационные системы (в случае отсутствия - программное обеспечение) для мониторинга качества кредитного портфеля. Процедуры и информационные системы включают критерии, которые идентифицируют и выявляют проблемные займы, обеспечивают надлежащий контроль.

Система классификации активов по уровню кредитного риска обеспечивает предоставление информации для совета директоров, комитетов при совете директоров, правления, иных подразделений банка, участвующих в процессе управления кредитным риском и позволяет оценить уровень кредитного риска банка как в целом по балансу, так и в разрезе каждого актива.

Система классификации активов по уровню кредитного риска основывается на детальном анализе всех активов (за исключением дебиторской задолженности по неосновной деятельности в сумме, не превышающей 2 (два) процента от собственного капитала банка), которым присущ кредитный риск.

Детальный анализ активов включает оценку:

вероятности дефолта по обязательствам заемщика и (или) контрагента (PD);

размера убытков в случае дефолта заемщика и (или) контрагента (LGD);

величины обязательств, подверженных дефолту (EAD);

срока, в течение которого сохраняется позиция по риску;

стоимости залогового обеспечения и возможность его реализации;

бизнес-среды и экономических условий.

Классификация активов (за исключением дебиторской задолженности по неосновной деятельности в сумме, не превышающей 2 (два) процента от собственного капитала банка), которым присущ кредитный риск, осуществляется на основе как минимум 5 (пяти) категорий и обеспечивает:

надежную оценку достаточности капитала в рамках ВПОДК;

необходимый уровень провизий на покрытие ожидаемых потерь.

Aктивы, по которым имеется просроченная задолженность по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению сроком более 90 (девяноста) календарных дней, классифицируются в наихудшие категории, в случае если нет веских и обоснованных оснований для классификации в более высокую категорию.

Aктивы, по которым имеется просроченная задолженность по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению сроком менее 90 (девяноста) календарных дней, классифицируются в наихудшую категорию, если имеются иные факторы неплатежеспособности заемщика, определенные внутренними документами;

6) наличие политики управления проблемными активами.

Совет директоров банка утверждает политику управления проблемными активами, которая содержит:

определение проблемных активов;

методы управления проблемными активами (реструктуризация, продажа, списание, изъятие залогового обеспечения, банкротство и другие методы);

лимиты в отношении проблемных активов (в разрезе портфелей) и сроки реализации утвержденных методов управления проблемными активами для приведения в соответствие установленным лимитам при их нарушении;

количественные и качественные параметры раннего реагирования на риск увеличения объема проблемных активов;

список заинтересованных подразделений и внутренний порядок их взаимодействия при работе с проблемными активами;

внутренний порядок предоставления управленческой отчетности совету директоров об уровне проблемных активов;

процедуры оценки применяемых банком методов управления проблемными активами;

7) наличие надежной методики формирования провизий.

В целях обеспечения достаточности формируемых провизий для покрытия ожидаемых потерь банк ежегодно (либо чаще при необходимости) проводит анализ методики формирования провизий путем:

определения соответствия провизий, рассчитанных согласно требованиям методики формирования провизий, фактическим суммам убытков;

анализа текущих рыночных условий, изменений макроэкономических показателей;

валидации методики формирования провизий.

При формировании провизий по коллективным займам банк осуществляет анализ исторических данных, охватывающих необходимый период времени, и наиболее корректно отражающие кредитные потери банка. При этом исторические данные дополняются анализом текущей рыночной и экономической ситуации.

В случае если методика формирования провизий указывает на отсутствие признаков повышения кредитного риска по займам, провизии по которым формируются на индивидуальной основе, такие займы подлежат оценке уровня кредитного риска на коллективной основе.

Банк обеспечивает разработку (обновление) общей методологии моделей оценки вероятности дефолта, описывающей детальные требования, которым соответствует каждая модель оценки вероятности дефолта, включая требования к учету влияния прогнозной макроэкономической информации.

Методология моделей оценки вероятности дефолта содержит, но не ограничиваясь, следующие требования к:

определению кредитного обесценения;

качеству, глубине и объему используемых данных;

методологии формирования выборок для разработки и тестирования моделей;

наличию отдельных блоков модели (в том числе требование по учету финансовых, качественных факторов, возможности государственной или поддержки на уровне группы) и их максимальному весу в определении финального PD;

методологии калибровки модели на основе наблюдаемых уровней кредитного обесценения (калибровки модели на основании фактической статистики уровней кредитного обесценения);

разработке и учету макро-сценариев, методологии расчета и применения матриц миграций;

разработке валидной кредитной шкалы, совместимой с кредитными шкалами ведущих рейтинговых агентств;

расчету разных типов PD (при первоначальном признании, двенадцатимесячный, на весь срок жизни (lifetime PD), в момент времени (PIT PD) и циклический (TTC PD);

расчету модели PD по финансовым гарантиям;

оценке годового PD путем использования годовых данных по наблюдаемому уровню дефолтов либо альтернативных подходов, основанных на достоверном статистическом анализе.

В рамках разработки модели требуется:

при применении скоринговой модели расчет скорингового балла по каждому из заемщиков выборки для разработки;

при применении скоринговой модели калибровка модели, то есть перевод скорингового балла в значение PD с использованием моделей наблюдаемого исторического уровня кредитного обесценения по портфелю;

разработка модели учета макроэкономической ситуации и перевода TTC PD в PIT PD;

оценивать годовой PD путем либо использования годовых данных по наблюдаемому уровню дефолтов, либо альтернативных подходов, основанных на достоверном статистическом анализе;

предусмотреть выбор актуального объема исторических данных по наблюдаемому уровню дефолтов при разработке модели и калибровку PIT значений на основе ожидаемых макропоказателей;

установление минимальной границы PD для резидентов Республики Казахстан, соответствующей PD Республики Казахстан, за исключением статистических обоснованных случаев.

Банк обеспечивает автоматический расчет во внутренних системах банка всех риск-метрик (PD, LGD, EAD), провизий, а также определение событий значительного увеличения кредитного риска, событий, являющихся объективными подтверждениями обесценения по МСФО, категорий обесценения.

Банк обеспечивает хранение в системах не менее 5 (пяти) лет после погашения займа (или) внебалансового обязательства следующих данных (но не ограничиваясь):

результаты прохождения или не прохождения SPPI теста;

классификация финансового инструмента в соответствии с МСФО 9;

события, являющиеся объективными подтверждениями обесценения (отдельное поле данных для каждого события по каждому заемщику и (или) обязательству);

стадия обесценения заемщика;

вероятности сценариев по методам "going-concern" и "gone-concern" для индивидуально-оцениваемых заемщиков;

эффективная процентная ставка (первоначальная и актуальная процентные ставки);

уровни дефолтов (по количеству заемщиков, обязательств и по сумме обязательств) в абсолютном и процентном выражениях;

уровни возвратов (по сумме обязательств - отдельно с учетом выздоровлений и без учета выздоровлений) в абсолютном и процентном выражениях;

уровни реструктуризаций (по количеству заемщиков, обязательств и по сумме обязательств - отдельно по реструктуризациям и отдельно по вынужденным реструктуризациям) в абсолютном и процентном выражениях;

уровни выздоровлений (по количеству заемщиков, обязательств и по сумме обязательств) в абсолютном и процентном выражениях;

уровни списаний (по сумме обязательств - отдельно по частичным и отдельно по полным списаниям) в абсолютном и процентном выражениях;

значения PD (для каждого заемщика и (или) обязательства с момента выдачи и в течение всего срока действия займа и (или) внебалансового обязательства);

значения двенадцатимесячного PD и lifetime PD на момент признания и на каждый месяц в течение срока займа и (или) внебалансового обязательства;

значения LGD (включая значение LGD для каждого заемщика и (или) обязательства) с момента выдачи займа и (или) внебалансового обязательства (но не ранее даты внедрения МСФО 9) и на каждый месяц в течение срока действия займа и (или) внебалансового обязательства;

значения EAD (включая значение EAD для каждого заемщика и (или) обязательства) с момента выдачи займа и (или) внебалансового обязательства (но не ранее даты внедрения МСФО 9) и на каждый месяц в течение срока действия займа и (или) внебалансового обязательства;

кредитные убытки (включая значения ожидаемых кредитных убытков для каждого заемщика и (или) обязательства) с момента выдачи займа и (или) внебалансового обязательства (но не ранее даты внедрения МСФО 9) и на каждый месяц в течение срока действия займа и (или) внебалансового обязательства;

значения коэффициентов риск-взвешивания (RWA) (включая значения RWA для каждого заемщика и (или) обязательства) с момента выдачи займа и (или) внебалансового обязательства (но не ранее даты внедрения МСФО 9) и на каждый месяц в течение срока действия займа и (или) внебалансового обязательства;

коэффициенты кредитной конверсии;

суммы балансовых и внебалансовых обязательств заемщика (за последние 5 (пять) лет);

списанные займы заемщика (за последние 5 (пять) лет);

итоговое значение провизий (на уровне заемщика и на уровне обязательства);

привязка к БИН или ИИН и внутренним уникальным идентификаторам (если они отличаются от БИН или ИИН) заемщика и займа и (или) внебалансового обязательства;

привязка к БИН или ИИН и внутренним уникальным идентификаторам (если они отличаются от БИН или ИИН) всех созаемщиков и гарантов;

привязка к уникальному идентификатору группы связанных заемщиков в соответствии с внутренними документами банка;

привязка к БИН или ИИН участников группы связанных заемщиков в соответствии с внутренними документами банка;

финансовые показатели заемщиков, требуемые для определения стадии обесценения и расчета провизий;

признак принадлежности субъекта к категории предпринимательства согласно Предпринимательскому кодексу Республики Казахстан;

флаг принадлежности к списку лиц, связанных с банком особыми отношениями;

флаг реструктуризации и (или) вынужденной реструктуризации;

все даты проведения реструктуризаций по займу и заемщику по займам в данном банке.

Системы банка фиксируют и сохраняют в системах факт события значительного увеличения кредитного риска и события, являющегося объективным подтверждением обесценения по МСФО для всех заемщиков, их балансовых и внебалансовых обязательств и портфелей банка;

8) наличие процедуры валидации моделей оценки кредитного риска.

В целях обеспечения адекватности оценки кредитного риска с применением моделей банк регламентирует процессы их валидации, проведения бэк-тестинга, допустимые уровни отклонений от запланированного уровня рисков. В случае отклонения от запланированного уровня рисков банк разрабатывает план корректирующих мер.

Валидация осуществляется посредством одного или нескольких следующих методов:

проверка дискриминационной способности модели;

оценка прогнозной точности модели;

анализ миграции рейтингов;

сравнительный анализ рейтингов.

Валидация осуществляется не реже 1 (одного) раза в 4 (четыре) года независимым подразделением банка либо с привлечением независимой третьей стороны. Частота проведения валидации зависит от текущей рыночной ситуации, стратегии, объема активов, уровня сложности операций банка, увеличивается в случае существенных изменений в экономике или во внутренних процессах кредитования банка. Результаты валидации предоставляются комитету по вопросам управления рисками.

Внутренняя валидация скоринговых моделей проводится независимым подразделением банка не реже 1 (одного) раза в 1 (один) год.

Внутренняя валидация скоринговых моделей проводится независимым подразделением банка при формализации во внутренних документах банка полного процесса валидации, включая, но не ограничиваясь, детально описанный процесс валидации параметров, используемых в расчете провизий (участники, периметр проверки, области проверки, критерии подготовки суждений, формат представления результатов, сроки).

Независимое подразделение банка, ответственное за валидацию, формирует заключение по каждому проверенному параметру с описанием процесса проверки, раскрытием результатов и степени значимости.

Результаты валидации с подробным обоснованием предоставляются комитету по вопросам управления рисками.

По результатам рассмотрения результатов валидации комитет по вопросам управления рисками составляет протокол, включающий заключение по вопросу необходимости или отсутствия необходимости внесения изменений в модель.

В рамках валидации модели требуется провести, в том числе:

проверку соответствия модели регуляторным требованиям;

бэк-тестинг модели для определения точности предсказаний модели (проверка точности модели на выборках, отличных от той, на которой модель разрабатывалась). Банк осуществляет проверку релевантности модели на основе наиболее поздних наблюдений;

проверку глубины и качества данных, использованных при разработке моделей. В рамках проверки требуется убедиться в том, что при разработке моделей использовался временной период достаточной длины;

проверку модели на соответствие другим моделям оценки риск-метрик;

9) применение адекватных и обоснованных экспертных оценок при осуществлении оценки кредитного риска.

В ситуациях, когда необходимо применение экспертных оценок, банк обеспечивает:

регламентированный процесс применения экспертных оценок, с указанием лимитов применения таких оценок;

достаточный уровень компетенции работников, проводящих экспертную оценку;

единообразный подход в применении экспертных оценок. При одинаковых условиях экспертные оценки не имеют значительных отклонений;

экспертная оценка осуществляется на основе обоснованных и задокументированных допущений, с применением должной осторожности.

Применение банком экспертных оценок с учетом исторических данных дополняется анализом текущей рыночной и экономической ситуацией, в частности (по применимости):

изменениями в процессах предоставления займов, стандартов и практик принятия решений, возвратов, списаний;

изменениями внешних и внутренних экономических факторов, бизнес среды, с учетом динамики;

изменениями уровня неработающих и реструктурированных займов;

появлением новых сегментов рынка и продуктов;

изменениями концентрации кредитного риска;

10) наличие необходимых инструментов, включая совокупность инструментов хранения данных, обеспечивающую полную и достоверную информацию о займах (включая дебиторскую задолженность и условные обязательства), а также иных операциях, которым присущ кредитный риск, которые позволяют корректно оценить уровень кредитного риска.

Банк осуществляет кредитное администрирование в соответствии с процедурами, которые включают, но не ограничиваются следующим:

проверка соответствия представленных кредитных документов условиям предоставления кредитов;

проверка соответствия кредитных договоров принятым решениям;

формирование и ведение кредитного досье.

Допускается формирование кредитного досье (части кредитного досье) в электронном виде. Кредитное досье содержит (включая, но не ограничиваясь):

документы по идентификации заемщика:

к данной группе относятся документы, удостоверяющие личность физического лица, документы, связанные с образованием юридического лица (с раскрытием конечных собственников-физических лиц, владеющих прямо или косвенно десятью и более процентами акций или долей участия, за исключением случаев, установленных пунктом 3 статьи 8-1 Закона о банках), подтверждением его правосубъектности, а также документы, подтверждающие полномочия лиц, действующих от имени заемщика и уполномоченные подписывать кредитную и залоговую документацию от имени заемщика.

Документация, относящаяся к определению целевого использования (за исключением овердрафтов, потребительских кредитов без подтверждения целевого использования совокупной суммой менее 0,2 (ноль целых два десятых) процента от собственного капитала банка и кредитов на цели пополнения оборотных средств совокупной суммой менее 0,2 (ноль целых два десятых) процента от собственного капитала банка, синдицированных займов с участием банков-нерезидентов Республики Казахстан):

к данной группе относятся документы и информация по сделке, в целях совершения которой запрашивается финансирование (включая первоначальные цели финансирования в случае реструктуризации и (или) рефинансирования), в том числе по крупным заемщикам:

документы, подтверждающие цель использования займа, в том числе для юридических лиц - договоры поставки, купли-продажи, внешнеторговые контракты;

для юридического лица, сумма займов и условных обязательств по которому превышает, для банков, размер собственного капитала которых превышает 100 (сто) миллиардов тенге - 0,1 (ноль целых одна десятая) процента от собственного капитала банка, для банков, размер собственного капитала которых не превышает 100 (сто) миллиардов тенге - 0,2 (ноль целых две десятые) процента от собственного капитала банка - технико-экономическое обоснование выдачи займа, характеризующее сроки окупаемости и уровень рентабельности кредитуемой сделки, либо бизнес-план заемщика, который отражает информацию об описании деятельности с указанием целей использования займа, рынки сбыта и маркетинговую стратегию заемщика, оценку рисков и управления ими, детализированный по годам финансовый план (финансовые показатели реализации бизнес-плана по годам, источники и объем финансирования бизнес-плана и погашения займа), смету доходов (расходов) (для займов, связанных с инвестиционными целями, стартап проектов или займов, основным источником погашения которых планируются поступления от реализации товаров и (или) услуг, приобретенных за счет кредитных средств).

Для целей настоящего пункта:

под кредитом на пополнение оборотных средств понимается кредит, предоставленный для финансирования текущих производственных процессов;

под потребительским кредитом понимается кредит, предоставленный физическому лицу или индивидуальному предпринимателю без образования юридического лица и соответствующий следующим критериям:

выдача кредита не связана с целью финансирования предпринимательской деятельности и предполагается, что кредит не будет использован заемщиком для осуществления предпринимательской деятельности;

кредит планируется направить на приобретение товаров длительного пользования (жилой недвижимости, автомобилей, бытовой техники, мебели и иное) и (или) оплату различных услуг (образовательных, туристических, медицинских, ремонтно-строительных и иное) и (или) прочие покупки и цели (рефинансирование займа в другом банке (в случае если ранее полученный заем связан с потребительскими целями), мобильные телефоны, продукты питания и иное);

получатель кредита имеет постоянный источник дохода (заработная плата, пенсия, пособия, дивиденды от ценных бумаг, доходы от сдачи в аренду недвижимости и другие доходы), объективно позволяющий ему обслуживать обязательства перед банком по полученному кредиту, подтвержденный в порядке, определенном внутренними документами банка.

Документы необходимые для анализа финансового состояния клиента и качества обеспечения:

к данной группе документов относятся все документы, на основании которых проводится анализ финансового состояния заемщика и отражающие основные экономические показатели деятельности заемщика, а также документы, подтверждающие наличие, качество, размер принимаемого обеспечения.

Документация, необходимая для проведения кредитного мониторинга. К данной группе относится документация, формируемая подразделениями банка в ходе ведения займа или необходимая для подтверждения периодического кредитного мониторинга, а также процедуры актуализации сведений о заемщиках (контрагентах) для целей управления кредитным риском;

11) наличие и функционирование системы управленческой информации.

Банк разрабатывает формы управленческой отчетности, которые, включают, но не ограничиваются следующей информацией:

о кредитном портфеле и его качестве, представленной, в том числе в динамике его изменений;

о размере (уровне) подверженности кредитному риску, в том числе включая оценку приближения совокупной подверженности к установленным в банке лимитам по различным видам кредитов (предлимитный подход);

о подверженности кредитному риску в отношении группы связанных заемщиков и динамике ее изменения;

о концентрации кредитного риска крупнейших заемщиков (контрагентов) и заемщиков (контрагентов), связанных с банком особыми отношениями, в том числе с акционерами банка и динамике его изменения;

о внутренних рейтингах заемщиков (контрагентов) и динамике их изменения, о мониторинге качества кредитов по рейтингам заемщиков (контрагентов) и его периодичность;

о размере провизий и оценке уровня адекватности провизий;

о реструктурируемых, рефинансируемых и проблемных кредитах;

о мониторинге и контроле за соблюдением лимитов;

об отклонениях от политики и лимитов.".

	Приложение 1 к Перечню нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской деятельности, в которые вносятся изменения
	Приложение 2 к Нормативным значениям и методике расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов для исламских банков

Таблица активов банка, взвешенных по степени кредитного риска вложений

№	Наименование статей	Степень риска в процентах
I группа
1.	Наличные тенге	0
2.	Наличная иностранная валюта стран, имеющих суверенный рейтинг не ниже "AA-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
3.	Aффинированные драгоценные металлы	0
4.	Требования к Правительству Республики Казахстан	0
5.	Требования к центральным правительствам стран, имеющих суверенный рейтинг не ниже "AA-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
6.	Требования к Национальному Банку Республики Казахстан	0
7.	Требования к центральным банкам стран с суверенным рейтингом не ниже "AA-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтингом аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
8.	Требования к международным финансовым организациям с рейтингом не ниже "AA-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтингом аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
9.	Требования к местным исполнительным органам Республики Казахстан по налогам и другим платежам в бюджет	0
10.	Требования к акционерному обществу "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына"	0
11.	Исламские ценные бумаги, выпущенные исламской специальной финансовой компанией, созданной оригинатором-национальным холдингом, национальным управляющим холдингом Республики Казахстан	0
12.	Исламские ценные бумаги, имеющие статус государственных, выпущенные центральными правительствами иностранных государств, суверенный рейтинг которых не ниже "AA-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
13.	Исламские ценные бумаги, выпущенные международными финансовыми организациями, имеющими рейтинг не ниже "AA-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
14.	Ценные бумаги, выпущенные акционерными обществами "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына", "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", "Фонд проблемных кредитов", ценные бумаги, выпущенные акционерным обществом "Банк Развития Казахстана" в соответствии с Законом Республики Казахстан "О рынке ценных бумаг", ценные бумаги, выпущенные Евразийским Банком Развития и номинированные в национальной валюте Республики Казахстан	0
15.	Требования по открытым корреспондентским счетам к банкам, имеющим долгосрочный рейтинг не ниже "ВВВ" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
II группа
16.	Наличная иностранная валюта стран, имеющих суверенный рейтинг ниже "AA-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	20
17.	Требования к центральным правительствам стран, имеющих суверенный рейтинг от "A+" до "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
18.	Требования к центральным банкам стран, имеющих суверенный рейтинг от "A+" до "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
19.	Требования к международным финансовым организациям, имеющим рейтинг от "A+" до "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
20.	Требования к местным исполнительным органам Республики Казахстан	20
21.	Требования к местным органам власти стран, имеющих суверенный рейтинг не ниже "AA-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
22.	Требования к организациям, имеющим рейтинг не ниже "AA-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
23.	Исламские ценные бумаги, имеющие статус государственных, выпущенные центральными правительствами стран, имеющих суверенный рейтинг от "A+" до "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
24.	Исламские ценные бумаги, выпущенные международными финансовыми организациями, имеющими рейтинг от "A+" до "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
25.	Исламские ценные бумаги Республики Казахстан, выпущенные исламской специальной финансовой компанией, созданной оригинатором-юридическим лицом, 100 (сто) процентов голосующих акций (долей участия) которых принадлежат национальному управляющему холдингу	20
26.	Исламские ценные бумаги, выпущенные местными органами власти стран, суверенный рейтинг которых не ниже "AA-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
27.	Исламские ценные бумаги, выпущенные организациями, имеющими рейтинг не ниже "AA-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
III группа
28.	Неаффинированные драгоценные металлы	50
29.	Требования к центральным правительствам стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
30.	Требования к центральным банкам стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
31.	Требования к международным финансовым организациям, имеющим рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
32.	Требования к местным органам власти стран, имеющих суверенный рейтинг не ниже от "A+" до "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
33.	Требования к организациям, имеющим рейтинг от "A+" до "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
34.	Требования по открытым корреспондентским счетам к банкам-резидентам Республики Казахстан, имеющим долговой рейтинг от "ВВВ-" до "ВВ-" (включительно) агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, или банку-нерезиденту Республики Казахстан, имеющему долговой рейтинг от "ВВВ-" до "ВВ+" (включительно) агентства Standard & Poor's(Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
35.	Ипотечные жилищные займы (за исключением займов, выданных физическим лицам, указанных в строках 53, 57 и 58 настоящей таблицы), соответствующие условию: отношение суммы предоставленного ипотечного жилищного займа к стоимости залога не превышает 50 (пятидесяти) процентов включительно от стоимости залога	35
36.	Ипотечные жилищные займы (за исключением займов, выданных физическим лицам, указанных в строках 53, 57 и 58 настоящей таблицы), соответствующие условию: отношение суммы предоставленного ипотечного жилищного займа к стоимости залога находится в пределах от 51 (пятидесяти одного) процента до 85 (восьмидесяти пяти) процентов включительно от стоимости залога	50
37.	Требования с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше 90 (девяноста) календарных дней, предоставленные резидентам Республики Казахстан (за исключением ипотечных жилищных займов и займов, указанных в строках 52, 53, 54, 57 и 58 настоящей таблицы), по которым сформировано менее 35 (тридцати пяти) процентов провизий (резервов) согласно международным стандартам финансовой отчетности от непогашенной части займов	100
38.	Требования с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше 90 (девяноста) календарных дней, предоставленные резидентам Республики Казахстан (за исключением ипотечных жилищных займов и займов, указанных в строках 52, 53, 54, 57 и 58 настоящей таблицы), по которым сформировано более 35 (тридцати пяти) процентов и менее 50 (пятидесяти) процентов провизий (резервов) согласно международным стандартам финансовой отчетности от непогашенной части займов	75
39.	Требования с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше 90 (девяноста) календарных дней, предоставленные резидентам Республики Казахстан (за исключением ипотечных жилищных займов и займов, указанных в строках 52, 53, 54, 57 и 58 настоящей таблицы), по которым сформировано более 50 (пятидесяти) процентов провизий (резервов) согласно международным стандартам финансовой отчетности от непогашенной части займов	50
40.	Займы, предоставленные субъектам, отнесенным к малому или среднему предпринимательству, согласно Предпринимательскому кодексу Республики Казахстан, соответствующие следующим критериям: 1) сумма займа не превышает 500 (пятьсот) миллионов тенге или 0,2 (ноль целых две десятых) процента от собственного капитала; 2) валюта займа – тенге	с 1 января 2022 года по 31 декабря 2023 года – 50 с 1 января 2024 года – 75
41.	Исламские ценные бумаги, имеющие статус государственных, выпущенные центральными правительствами стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
42.	Исламские ценные бумаги, выпущенные международными финансовыми организациями, имеющими рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
43.	Исламские ценные бумаги, выпущенные местными органами власти стран, имеющих суверенный рейтинг не ниже от "A+" до "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
44.	Исламские ценные бумаги, выпущенные организациями, имеющими рейтинг от "A+" до "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
45.	Ценные бумаги, выпущенные субъектами, отнесенными к малому или среднему предпринимательству согласно Предпринимательскому кодексу Республики Казахстан, включенные в сектор "Долговые ценные бумаги" площадки "Основная" либо "Альтернативная" официального списка акционерного общества "Казахстанская фондовая биржа", имеющие гарантию акционерного общества "Фонд развития предпринимательства "ДАМУ" и (или) акционерного общества "Банк Развития Казахстана", сумма которой покрывает не менее 50 (пятидесяти) процентов номинальной стоимости данных ценных бумаг, и соответствующие следующим критериям: 1) объем инвестиций в один выпуск ценных бумаг эмитента не превышает 0,02 (ноль целых две сотых) процента от собственного капитала; 2) валюта выпуска ценных бумаг – тенге.	50
46.	Требования к акционерному обществу "Казахстанская фондовая биржа"	50
IV группа
47.	Требования к центральным правительствам стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
48.	Требования к центральным банкам стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
49.	Требования к международным финансовым организациям, имеющим рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и международным финансовым организациям, не имеющим соответствующей рейтинговой оценки	100
50.	Требования к местным органам власти стран, имеющих рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
51.	Требования к организациям-резидентам Республики Казахстан, имеющим рейтинг ниже "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, организациям-резидентам Республики Казахстан, не имеющим соответствующей рейтинговой оценки, и организациям-нерезидентам Республики Казахстан, имеющим рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	100
52.	Требования со сроком более 1 (одного) года по займам, выданным с 1 января 2016 года в иностранной валюте к организациям-резидентам Республики Казахстан, имеющим долговой рейтинг ниже "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, организациям-резидентам Республики Казахстан, не имеющим соответствующей рейтинговой оценки, и организациям-нерезидентам Республики Казахстан, имеющим долговой рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и не имеющим соответствующей валютной выручки и (или) валютные риски которых не покрыты соответствующими инструментами хеджирования со стороны заемщика	200
53.	Требования к физическим лицам, возникшие до 1 января 2016 года, в том числе потребительские кредиты, за исключением отнесенных к III группе риска	100
54.	Требования со сроком более 1 (одного) года, по займам, выданным с 1 января 2016 года в иностранной валюте к физическим лицам, в том числе потребительские кредиты, за исключением отнесенных к III группе риска, и не имеющим соответствующей валютной выручки и (или) валютные риски которых не покрыты соответствующими инструментами хеджирования со стороны заемщика	200
55.	Требования по открытым корреспондентским счетам к банкам-резидентам Республики Казахстан, имеющим долговой рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, или банку-нерезиденту, имеющему долговой рейтинг ниже "ВВ+" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	100
56.	Прочие ипотечные жилищные займы (за исключением займов, выданных физическим лицам, указанных в строках 53, 57 и 58 настоящей таблицы)	100
57.	Необеспеченные займы, выданные физическим лицам с 1 января 2016 года по 31 декабря 2019 года, в том числе потребительские займы, соответствующие одному из следующих критериев, рассчитываемых банком: с 1 января 2017 года по 31 декабря 2019 года ежемесячно при мониторинге займов: 1) уровень коэффициента долговой нагрузки заемщика, рассчитанного в соответствии с постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 25 декабря 2013 года № 292 "О введении ограничений на проведение отдельных видов банковских и других операций финансовыми организациями", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 9125, с использованием для расчета среднего ежемесячного дохода заемщика - физического лица выписки из единого накопительного пенсионного фонда с индивидуального пенсионного счета за последние 6 (шесть) месяцев или информации о получении заемщиком заработной платы через платежные карточки банка в течение 6 (шести) последовательных месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, превышает 0,35; 2) просрочка платежей по задолженности по любому действующему или закрытому займу и (или) вознаграждению по нему за последние 24 (двадцать четыре) месяца, предшествующие дате выдачи, составляет более 60 (шестидесяти) календарных дней либо допускалась просрочка платежей более 3 (трех) раз сроком более 30 (тридцати) календарных дней; 3) при ежемесячном мониторинге займов отсутствует информация для расчета, указанная в подпунктах 1) или 2) настоящей строки. В случае отсутствия у банка информации, предусмотренной в подпунктах 1) и (или) 2 настоящей строки, займы, выданные физическим лицам, признаются необеспеченными и взвешиваются по степени кредитного риска, согласно настоящей строке	150
58.	Прочие займы, предоставленные физическим лицам с 1 января 2016 года, в том числе потребительские кредиты (за исключением ипотечных жилищных займов и займов физическим лицам, указанных в строке 57 настоящей таблицы)	100
59.	Исламские ценные бумаги, имеющие статус государственных, выпущенные центральными правительствами стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
60.	Исламские ценные бумаги, выпущенные местными органами власти стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
61.	Исламские ценные бумаги, выпущенные международными финансовыми организациями, имеющими рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и международными финансовыми организациями, не имеющими соответствующей рейтинговой оценки	100
62.	Исламские ценные бумаги, выпущенные организациями резидентами Республики Казахстан, имеющими рейтинг ниже "A-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, организациями-резидентами Республики Казахстан, не имеющими соответствующей рейтинговой оценки, и организациями-нерезидентами Республики Казахстан, имеющими рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	100
63.	Расчеты по платежам	100
64.	Основные средства	100
65.	Материальные запасы	100
V группа
66.	Инвестиции, учитываемые по справедливой стоимости, в части акций (долей участия в уставном капитале), за исключением инвестиций банка	100
67.	Сумма всех инвестиций банка, каждая из которых составляет менее 10 (десяти) процентов от выпущенных акций (долей участия в уставном капитале) юридического лица, финансовая отчетность которого не консолидируется при составлении финансовой отчетности банка, не превышающая 10 (десяти) процентов основного капитала	100
68.	Сумма инвестиций банка в простые акции финансовой организации, в которой банк имеет 10 (десять) и более процентов от выпущенных акций (долей участия в уставном капитале), и часть отложенных налоговых активов, признанных в отношении вычитаемых временных разниц, в совокупности не превышающая 17,65 (семнадцать целых шестьдесят пять сотых) процентов разницы основного капитала банка после применения регуляторных корректировок, указанных в пункте 10 Нормативов, и суммы, подлежащей к вычету из основного капитала, указанной в абзацах третьем, четвертом и пятом пункта 8 Нормативов	250
69.	Инвестиции в акции (доли участия в уставном капитале), не превышающие 15 (пятнадцати) процентов от величины собственного капитала организаций (резидентов и нерезидентов Республики Казахстан): оказывающих услуги по предоставлению возможности оказания финансовых и (или) платежных услуг с использованием искусственного интеллекта, блокчейн и других инновационных технологий, оказывающих услуги по предоставлению возможности совершения сделок по оказанию финансовых услуг между финансовыми организациями или эмитентами и потребителями финансовых услуг с использованием информационной системы посредством сети Интернет, осуществляющих разработку, реализацию, поддержку программного обеспечения, используемого в деятельности финансовых организаций, в том числе для автоматизации их деятельности	150
70.	Инвестиции в акции (доли участия в уставном капитале), превышающие 15 (пятнадцать) процентов от величины собственного капитала организаций (резидентов и нерезидентов Республики Казахстан): оказывающих услуги по предоставлению возможности оказания финансовых и (или) платежных услуг с использованием искусственного интеллекта, блокчейн и других инновационных технологий, оказывающих услуги по предоставлению возможности совершения сделок по оказанию финансовых услуг между финансовыми организациями или эмитентами и потребителями финансовых услуг с использованием информационной системы посредством сети Интернет, осуществляющих разработку, реализацию, поддержку программного обеспечения, используемого в деятельности финансовых организаций, в том числе для автоматизации их деятельности	1250
71.	Требования к центральным правительствам стран, имеющих суверенный рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
72.	Требования к центральным банкам стран, имеющих суверенный рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
73.	Требования к международным финансовым организациям, имеющим рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
74.	Требования к местным органам власти стран, имеющих суверенный рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
75.	Требования к организациям-нерезидентам Республики Казахстан, имеющим рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и организациям-нерезидентам Республики Казахстан, не имеющим соответствующей рейтинговой оценки	150
76.	Требования со сроком более 1 (одного) года по займам, выданным с 1 января 2016 года в иностранной валюте, к организациям-нерезидентам Республики Казахстан, имеющим рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и организациям-нерезидентам Республики Казахстан, не имеющим соответствующей рейтинговой оценки, и не имеющим соответствующей валютной выручки, и (или) валютные риски которых не покрыты соответствующими инструментами хеджирования со стороны заемщика	200
77.	Требования к нерезидентам Республики Казахстан, являющимся юридическими лицами, зарегистрированными на территории нижеуказанных иностранных государств, или их гражданами: 1) Соединенные Штаты Aмерики (только в части территорий Aмериканских Виргинских островов, острова Гуам и содружества Пуэрто-Рико); 2) Княжество Aндорра; 3) Государство Aнтигуа и Барбуда; 4) Содружество Багамских островов; 5) Государство Барбадос; 6) Государство Бахрейн; 7) Государство Белиз; 8) Государство Бруней Даруссалам; 9) Объединенные Aрабские Эмираты (только в части территории города Дубай); 10) Республика Вануату; 11) Республика Гватемала; 12) Государство Гренада; 13) Республика Джибути; 14) Доминиканская Республика; 15) Новая Зеландия (только в части территории островов Кука и Ниуэ); 16) Республика Индонезия; 17) Испания (только в части территории Канарских островов); 18) Республика Кипр; 19) Китайская Народная Республика (только в части территорий специальных административных районов Aомынь (Макао) и Сянган (Гонконг)); 20) Федеральная Исламская Республика Коморские Острова; 21) Республика Коста-Рика; 22) Республика Либерия; 23) Княжество Лихтенштейн; 24) Республика Маврикий; 25) Малайзия (только в части территории анклава Лабуан); 26) Мальдивская Республика; 27) Республика Мальта; 28) Республика Маршалловы острова; 29) Княжество Монако; 30) Союз Мьянма; 31) Республика Науру; 32) Нидерланды (только в части территории острова Aруба и зависимых территорий Aнтильских островов); 33) Федеративная Республика Нигерия; 34) Республика Палау; 35) Республика Панама; 36) Португалия (только в части территории островов Мадейра); 37) Независимое Государство Самоа; 38) Республика Сейшельские острова; 39) Государство Сент-Винсент и Гренадины; 40) Федерация Сент-Китс и Невис; 41) Государство Сент-Люсия; 42) Королевство Тонга; 43) Соединенное Королевство Великобритании и Северной Ирландии (только в части следующих территорий): Острова Aнгилья; Бермудские острова; Британские Виргинские острова; Гибралтар; Каймановы острова; Остров Монтсеррат; Острова Теркс и Кайкос; Остров Мэн; Нормандские острова (острова Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни); 44) Республика Филиппины; 45) Демократическая Республика Шри-Ланка	150
78.	Исламские ценные бумаги, выпущенные центральными правительствами стран, имеющих суверенный рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
79.	Исламские ценные бумаги, выпущенные местными органами власти стран, суверенный рейтинг которых ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
80.	Исламские ценные бумаги, выпущенные международными финансовыми организациями, имеющими рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
81	Исламские ценные бумаги, выпущенные организациями-нерезидентами Республики Казахстан, имеющими рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и организациями-нерезидентами Республики Казахстан, не имеющими соответствующей рейтинговой оценки	150
82	Исламские ценные бумаги, выпущенные организациями-нерезидентами Республики Казахстан, зарегистрированными на территории нижеуказанных иностранных государств: 1) Соединенные Штаты Aмерики (только в части территорий Aмериканских Виргинских островов, острова Гуам и содружества Пуэрто-Рико); 2) Княжество Aндорра; 3) Государство Aнтигуа и Барбуда; 4) Содружество Багамских островов; 5) Государство Барбадос; 6) Государство Бахрейн; 7) Государство Белиз; 8) Государство Бруней Даруссалам; 9) Объединенные Aрабские Эмираты (только в части территории города Дубай); 10) Республика Вануату; 11) Республика Гватемала; 12) Государство Гренада; 13) Республика Джибути; 14) Доминиканская Республика; 15) Новая Зеландия (только в части территории островов Кука и Ниуэ); 16) Республика Индонезия; 17) Испания (только в части территории Канарских островов); 18) Республика Кипр; 19) Китайская Народная Республика (только в части территорий специальных административных районов Aомынь (Макао) и Сянган (Гонконг)); 20) Федеральная Исламская Республика Коморские Острова; 21) Республика Коста-Рика; 22) Республика Либерия; 23) Княжество Лихтенштейн; 24) Республика Маврикий; 25) Малайзия (только в части территории анклава Лабуан); 26) Мальдивская Республика; 27) Республика Мальта; 28) Республика Маршалловы острова; 29) Княжество Монако; 30) Союз Мьянма; 31) Республика Науру; 32) Нидерланды (только в части территории острова Aруба и зависимых территорий Aнтильских островов); 33) Федеративная Республика Нигерия; 34) Республика Палау; 35) Республика Панама; 36) Португалия (только в части территории островов Мадейра); 37) Независимое Государство Самоа; 38) Республика Сейшельские острова; 39) Государство Сент-Винсент и Гренадины; 40) Федерация Сент-Китс и Невис; 41) Государство Сент-Люсия; 42) Королевство Тонга; 43) Соединенное Королевство Великобритании и Северной Ирландии (только в части следующих территорий): Острова Aнгилья; Бермудские острова; Британские Виргинские острова; Гибралтар; Каймановы острова; Остров Монтсеррат; Острова Теркс и Кайкос; Остров Мэн; Нормандские острова (острова Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни); 44) Республика Филиппины; 45) Демократическая Республика Шри-Ланка	150

Приложение
к Таблице активов банка,
взвешенных по степени
кредитного риска вложений

Пояснения к расчету активов банка, подлежащих взвешиванию по степени кредитного риска вложений

1. Вклады, дебиторская задолженность, приобретенные исламские ценные бумаги, коммерческие кредиты при финансировании торговой деятельности в качестве торгового посредника, по которым у банка имеется обеспечение (в виде активов, указанных в строках 1, 2, 3, 11, 12 и 13 Таблицы активов банка, взвешенных по степени кредитного риска (далее - Таблица)), скорректированная стоимость которого составляет не менее 50 (пятидесяти) процентов объема указанных активов, при наличии в банках адекватных систем учета, позволяющих определить скорректированную стоимость обеспечения в соответствии с настоящим пунктом, включаются в расчет активов, взвешенных по степени риска за минусом скорректированной стоимости обеспечения.

Скорректированная стоимость обеспечения (в виде активов, указанных в строках 1, 2, 3, 11, 12 и 13 Таблицы) равняется:

100 (ста) процентам суммы вкладов, в том числе в данном банке, предоставленных в качестве обеспечения;

95 (девяносто пяти) процентам рыночной стоимости исламских ценных бумаг, переданных в обеспечение;

85 (восьмидесяти пяти) процентам рыночной стоимости аффинированных драгоценных металлов, переданных в обеспечение.

Необеспеченная часть вышеуказанных вкладов, дебиторской задолженности, приобретенных ценных бумаг взвешивается согласно Таблице по степени риска, соответствующей вкладам, дебиторской задолженности, приобретенным ценным бумагам.

2. Займы, по которым у банка имеется обеспечение в виде безотзывной и безусловной гарантии акционерных обществ "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына" и "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", договора страхования, содержащего пункты о безусловном и безотзывном исполнении обязательств по страховой выплате, заключенного с национальной компанией, осуществляющей функции по поддержке экспорта, и имеющей государственную гарантию Правительства Республики Казахстан, сумма которых покрывает не менее 50 (пятидесяти) процентов объема указанных займов, включаются в расчет активов, взвешенных по степени риска за минусом скорректированной стоимости обеспечения.

Скорректированная стоимость обеспечения в виде гарантии акционерных обществ "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына" и "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", договора страхования, содержащего пункты о безусловном и безотзывном исполнении обязательств по страховой выплате, заключенного с национальной компанией, осуществляющей функции по поддержке экспорта, и имеющей государственную гарантию Правительства Республики Казахстан равняется 95 (девяноста пяти) процентам суммы гарантии, договора страхования.

3. Вклады, дебиторская задолженность, приобретенные исламские ценные бумаги, коммерческие кредиты при финансировании торговой деятельности в качестве торгового посредника, инвестиции, не включенные в расчет инвестиций банка, гарантированные (застрахованные) организациями, имеющими степень риска ниже контрагента, включаются в расчет активов, взвешенных по степени риска (за минусом гарантированной (застрахованной) суммы вкладов, дебиторской задолженности, приобретенных исламских ценных бумаг, займов, инвестиции, не включенных в расчет инвестиций банка) по степени риска должника.

Гарантированная (застрахованная) сумма вкладов, дебиторской задолженности, приобретенных исламских ценных бумаг, коммерческих кредитов при финансировании торговой деятельности в качестве торгового посредника, инвестиций, не включенных в расчет инвестиций банка, взвешивается по степени риска дебиторской задолженности соответствующего гаранта (страховщика).

4. Вклады, дебиторская задолженность, приобретенные исламские ценные бумаги и коммерческие кредиты при финансировании торговой деятельности в качестве торгового посредника, указанные в пункте 1 настоящих Пояснений, предоставленные нерезидентам Республики Казахстан:

1) зарегистрированным в качестве юридического лица на территории офшорных зон;

2) являющимся зависимыми от юридических лиц, зарегистрированных на территории офшорных зон, владеющих в отдельности более чем 5 (пятью) процентами уставного капитала, или дочерними по отношению к юридическому лицу, зарегистрированному на территории офшорной зоны;

3) являющимся гражданами офшорных зон;

взвешиваются по степени риска согласно Таблице, независимо от наличия обеспечения, указанного в пункте 1 настоящих Пояснений.

5. Вклады, дебиторская задолженность, приобретенные исламские ценные бумаги и коммерческие кредиты при финансировании торговой деятельности в качестве торгового посредника, указанные в пункте 1 настоящих Пояснений, предоставленные нерезидентам Республики Казахстан:

1) зарегистрированным в качестве юридического лица на территории офшорных зон, но имеющим рейтинг не ниже "AA-" агентства Standard & Poor’s (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, или соответствующую гарантию головной организации, рейтинг которой не ниже указанного уровня, в обеспечение всей суммы обязательств;

2) являющимся зависимыми от юридических лиц, зарегистрированных на территории офшорных зон, владеющих в отдельности более 5 (пятью) процентами уставного капитала, или дочерними по отношению к юридическому лицу, зарегистрированному на территории офшорной зоны, но имеющему рейтинг не ниже указанного уровня или соответствующую гарантию головной организации, рейтинг которой не ниже указанного уровня, в обеспечение всей суммы обязательств, за исключением требований к нерезидентам Республики Казахстан, являющимся юридическими лицами, зарегистрированными на территории офшорных зон, или их гражданами либо юридическими лицами, зарегистрированными на территории государств, отнесенных Организацией экономического сотрудничества и развития к перечню офшорных территорий, не принявших обязательств по информационному обмену, или их гражданами, или к организациям, являющимся зависимыми от юридических лиц, владеющих в отдельности более 5 (пятью) процентами уставного капитала, либо дочерними по отношению к юридическим лицам, зарегистрированным на территории указанных офшорных зон;

взвешиваются по нулевой степени риска.

6. Для целей расчета активов банка, взвешенных по степени риска вложений:

под ипотечным жилищным займом понимается ипотечный заем, предоставленный физическим лицам в целях строительства жилища либо его покупки и (или) ремонта;

под потребительским кредитом понимается коммерческий кредит при финансировании торговой деятельности в качестве торгового посредника, предоставленный физическим лицам на приобретение товаров, работ и услуг, не связанных с осуществлением предпринимательской деятельности.

7. Если исламская ценная бумага имеет специальный рейтинг выпуска, то при взвешивании активов банка по степени риска необходимо учитывать рейтинг ценной бумаги.

8. Ценные бумаги, являющиеся предметом операции "обратного репо", заключенной с участием центрального контрагента, взвешиваются по нулевой степени риска.

9. В период с 21 февраля 2022 года по 30 сентября 2022 года включительно активы в виде требований по открытым корреспондентским счетам к банкам-нерезидентам Республики Казахстан, вкладов в организациях-нерезидентах Республики Казахстан, займов, предоставленных организациям-нерезидентам Республики Казахстан, ценных бумаг иностранных эмитентов, долговой или суверенный рейтинг которых был понижен по причине введения санкционных ограничений со стороны Соединенных Штатов Америки и стран Европейского Союза, включаются в расчет активов, взвешиваемых по степени кредитного риска в соответствии с Таблицей, на основании долговых или суверенных рейтингов присвоенных им агентством Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или одним из других рейтинговых агентств по состоянию на 1 февраля 2022 года, с повышением равными долями в течение последовательных 6 (шести) месяцев степени кредитного риска до категории активов в соответствии с Таблицей с учетом пересмотренных долговых или суверенных рейтингов.

10. Активы, включенные в расчет активов, условных и возможных требований и обязательств с учетом рыночного риска в соответствии с пунктом 11 Нормативов, не включаются в расчет активов, условных и возможных обязательств, взвешиваемых по степени кредитного риска за исключением активов, включенных в расчет финансовых инструментов с рыночным риском, связанным с изменением обменных курсов валют и курсов драгоценных металлов.

11. Для целей расчета активов банка, взвешенных по степени риска вложений, под необеспеченным потребительским займом понимается потребительский заем, за исключением займов, обеспеченных залогом недвижимого имущества, прав требования по договорам долевого участия в жилищном строительстве, иным договорам, предметом которых является приобретение недвижимого имущества, займов, обеспечением по которым выступает автотранспорт, займов, обеспечением по которым выступают деньги, размещенные в банке в соответствии с договором банковского вклада или договором залога денег, полностью покрывающие сумму выдаваемого займа, займов, выдаваемых в рамках системы образовательного кредитования, и займов, выдаваемых в рамках системы жилищных строительных сбережений.

	Приложение 2 к Перечню нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской деятельности, в которые вносятся изменения
	Приложение 5 к Нормативным значениям и методикам расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов, размеру капитала банка

Таблица активов банка, взвешенных по степени кредитного риска вложений

№	Наименование статей	Степень риска в процентах
I группа
1.	Наличные тенге	0
2.	Наличная иностранная валюта стран, имеющих суверенный рейтинг не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
3.	Аффинированные драгоценные металлы	0
4.	Займы, предоставленные Правительству Республики Казахстан	0
5.	Займы, предоставленные центральным правительствам стран, имеющих суверенный рейтинг не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
6.	Займы, предоставленные Национальному Банку Республики Казахстан	0
7.	Займы, предоставленные центральным банкам стран с суверенным рейтингом не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтингом аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
8.	Займы, предоставленные международным финансовым организациям с долговым рейтингом не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтингом аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
9.	Займы, предоставленные акционерному обществу "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына"	0
10.	Вклады в Национальном Банке Республики Казахстан и иные требования к Национальному Банку Республики Казахстан	0
11.	Вклады в центральных банках стран с суверенным рейтингом не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтингом аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
12.	Вклады в международных финансовых организациях с долговым рейтингом не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтингом аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, вклады в Евразийском Банке Развития в национальной валюте Республики Казахстан	0
13.	Дебиторская задолженность Правительства Республики Казахстан	0
14.	Дебиторская задолженность местных исполнительных органов Республики Казахстан по налогам и другим платежам в бюджет	0
15.	Государственные ценные бумаги Республики Казахстан, выпущенные Правительством Республики Казахстан и Национальным Банком Республики Казахстан	0
16.	Государственные ценные бумаги Республики Казахстан, выпущенные местными исполнительными органами городов Астаны, Алматы и Шымкента	0
17.	Ценные бумаги, выпущенные акционерным обществом "Банк Развития Казахстана" в соответствии с Законом Республики Казахстан "О рынке ценных бумаг", акционерными обществами "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына", "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", "Фонд проблемных кредитов", а также ценные бумаги, выпущенные Евразийским Банком Развития и номинированные в национальной валюте Республики Казахстан	0
18.	Ценные бумаги, выпущенные юридическим лицом, осуществляющим выкуп ипотечных займов физических лиц, не связанных с предпринимательской деятельностью, 100 (сто) процентов акций которого принадлежат Национальному Банку Республики Казахстан	0
19.	Ценные бумаги, имеющие статус государственных, выпущенные центральными правительствами иностранных государств, суверенный рейтинг которых не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
20.	Ценные бумаги, выпущенные международными финансовыми организациями, имеющими долговой рейтинг не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
21.	Требования по открытым корреспондентским счетам к банкам, имеющим долгосрочный рейтинг не ниже "ВВВ" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	0
22.	Начисленное вознаграждение по активам, включенным в І группу риска	0
II группа
23.	Наличная иностранная валюта стран, имеющих суверенный рейтинг ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	20
24.	Займы, предоставленные центральным правительствам стран, имеющих суверенный рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
25.	Займы, предоставленные центральным банкам стран, имеющих суверенный рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
26.	Займы, предоставленные международным финансовым организациям, имеющим долговой рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
27.	Займы, предоставленные местным исполнительным органам Республики Казахстан	20
28.	Займы, предоставленные местным органам власти стран, имеющих суверенный рейтинг не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
29.	Займы, предоставленные организациям, имеющим долговой рейтинг не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
30.	Вклады в центральных банках стран, имеющих суверенный рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
31.	Вклады в международных финансовых организациях, имеющих долговой рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
32.	Вклады в организациях, имеющих долговой рейтинг не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
33.	Дебиторская задолженность местных исполнительных органов Республики Казахстан, за исключением дебиторской задолженности, отнесенной к І группе риска	20
34.	Дебиторская задолженность организаций, имеющих долговой рейтинг не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
35.	Ценные бумаги, имеющие статус государственных, выпущенные центральными правительствами стран, имеющих суверенный рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
36.	Ценные бумаги, выпущенные международными финансовыми организациями, имеющими долговой рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
37.	Государственные ценные бумаги, выпущенные местными исполнительными органами Республики Казахстан, за исключением государственных ценных бумаг, выпущенных местными исполнительными органами городов Астаны, Алматы и Шымкента	20
38.	Ценные бумаги, выпущенные местными органами власти стран, суверенный рейтинг которых не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
39.	Ценные бумаги, выпущенные организациями, имеющими долговой рейтинг не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	20
40.	Позиции секьюритизации, удерживаемые банком на балансе и имеющие кредитный рейтинг от "ААА" до "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств или рейтинговую оценку от "kzAAA" до "kzAA-" по национальной шкале агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня по национальной шкале одного из других рейтинговых агентств	20
41.	Начисленное вознаграждение по активам, включенным во II группу риска	20
III группа
42.	Неаффинированные драгоценные металлы	50
43.	Займы, предоставленные центральным правительствам стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
44.	Займы, предоставленные центральным банкам стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
45.	Займы, предоставленные международным финансовым организациям, имеющим долговой рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
46.	Займы, предоставленные местным органам власти стран, имеющих суверенный рейтинг не ниже от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
47.	Займы, предоставленные организациям, имеющим долговой рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
48.	Ипотечные жилищные займы (за исключением займов, выданных физическим лицам, указанных в строках 77, 79 и 80 настоящей таблицы), соответствующие следующему условию: отношение суммы предоставленного ипотечного жилищного займа к стоимости залога не превышает 50 (пятидесяти) процентов включительно от стоимости залога	35
49.	Ипотечные жилищные займы, а также вознаграждения по ним, соответствующие условиям для выкупа, установленным юридическим лицом, осуществляющим выкуп ипотечных займов физических лиц, не связанных с предпринимательской деятельностью, 100 (сто) процентов акций которого принадлежат Национальному Банку	35
50.	Требования по ипотечным жилищным займам, переуступленным юридическому лицу, осуществляющему выкуп ипотечных займов физических лиц, не связанных с предпринимательской деятельностью, 100 (сто) процентов акций которого принадлежат Национальному Банку Республики Казахстан	35
51.	Ипотечные жилищные займы (за исключением займов выданных физическим лицам, указанных в строках 77, 79 и 80 настоящей таблицы), соответствующие следующему условию: отношение суммы предоставленного ипотечного жилищного займа к стоимости залога находится в пределах от 51 (пятидесяти одного) процента до 85 (восьмидесяти пяти) процентов включительно от стоимости залога	50
52.	Прочие ипотечные жилищные займы (за исключением займов, выданных физическим лицам, указанных в строках 77, 79 и 80 настоящей таблицы)	100
53.	Займы с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше 90 (девяноста) календарных дней, предоставленные резидентам Республики Казахстан (за исключением ипотечных жилищных займов и займов, указанных в строках 76, 77, 78, 79 и 80 настоящей таблицы, а также беззалоговых потребительских займов, выданных физическим лицам) по которым сформировано менее 35 (тридцати пяти) процентов провизий (резервов) согласно международным стандартам финансовой отчетности от непогашенной части займов	100
54.	Займы с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше 90 (девяноста) календарных дней, предоставленные резидентам Республики Казахстан (за исключением ипотечных жилищных займов и займов, указанных в строках 76, 77, 78, 79 и 80 настоящей таблицы, а также беззалоговых потребительских займов, выданных физическим лицам), по которым сформировано более 35 (тридцати пяти) процентов и менее 50 (пятидесяти) процентов провизий (резервов) согласно международным стандартам финансовой отчетности от непогашенной части займов	75
55.	Займы с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше 90 (девяноста) календарных дней, предоставленные резидентам Республики Казахстан (за исключением ипотечных жилищных займов и займов, указанных в строках 76, 77, 78, 79 и 80 настоящей таблицы, а также беззалоговых потребительских займов, выданных физическим лицам), по которым сформировано более 50 (пятидесяти) процентов провизий (резервов) согласно международным стандартам финансовой отчетности от непогашенной части займов	50
56.	Займы, предоставленные субъектам, отнесенным к малому или среднему предпринимательству согласно Предпринимательскому кодексу Республики Казахстан, соответствующие следующим критериям: 1) сумма займа не превышает 500 (пятьсот) миллионов тенге или 0,2 (ноль целых две десятых) процента от собственного капитала; 2) валюта займа - тенге	с 1 января 2022 года по 31 декабря 2023 года – 50 с 1 января 2024 года – 75
57.	Займы, выданные юридическим лицам в тенге в рамках синдицированного финансирования	с 1 июня 2022 года по 31 декабря 2023 года включительно - 50
58.	Вклады в центральных банках стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
59.	Вклады в международных финансовых организациях, имеющих долговой рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
60.	Вклады в организациях, имеющих долговой рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
61.	Дебиторская задолженность организаций, имеющих долговой рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
62.	Ценные бумаги, имеющие статус государственных, выпущенные центральными правительствами стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
63.	Ценные бумаги, выпущенные международными финансовыми организациями, имеющими долговой рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
64.	Ценные бумаги, выпущенные местными органами власти стран, имеющих суверенный рейтинг не ниже от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
65.	Ценные бумаги, выпущенные организациями, имеющими долговой рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
66.	Ценные бумаги, выпущенные субъектами, отнесенными к малому или среднему предпринимательству согласно Предпринимательскому кодексу Республики Казахстан, включенные в сектор "Долговые ценные бумаги" площадки "Основная" либо "Альтернативная" официального списка акционерного общества "Казахстанская фондовая биржа", имеющие гарантию акционерного общества "Фонд развития предпринимательства "ДАМУ" и (или) акционерного общества "Банк Развития Казахстана", сумма которой покрывает не менее 50 (пятидесяти) процентов номинальной стоимости данных ценных бумаг, и соответствующие следующим критериям: 1) объем инвестиций в один выпуск ценных бумаг эмитента не превышает 0,02 (ноль целых две сотых) процента от собственного капитала; 2) валюта выпуска ценных бумаг – тенге.	50
67.	Позиции секьюритизации, удерживаемые банком на балансе и имеющие кредитный рейтинг от "А+" до "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств или рейтинговую оценку от "kzA+" до "kzA-" по национальной шкале агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня по национальной шкале одного из других рейтинговых агентств	50
68.	Требования по открытым корреспондентским счетам к банкам-резидентам Республики Казахстан, имеющим долговой рейтинг от "ВВВ-" до "ВВ-" (включительно) агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, или банку-нерезиденту Республики Казахстан, имеющему долговой рейтинг от "ВВВ-" до "ВВ+" (включительно) агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	50
69.	Требования к акционерному обществу "Казахстанская фондовая биржа"	50
70.	Начисленное вознаграждение по активам, включенным в III группу риска (за исключением начисленных вознаграждений по активам, указанных в строках 49 и 50 настоящей таблицы)	50
IV группа
71.	Займы, предоставленные центральным правительствам стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
72.	Займы, предоставленные центральным банкам стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
73.	Займы, предоставленные международным финансовым организациям, имеющим долговой рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и международным финансовым организациям, не имеющим соответствующей рейтинговой оценки	100
74.	Займы, предоставленные местным органам власти стран, имеющих долговой рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
75.	Займы, предоставленные организациям-резидентам Республики Казахстан, имеющим долговой рейтинг ниже "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, организациям-резидентам Республики Казахстан, не имеющим соответствующей рейтинговой оценки, и организациям-нерезидентам, имеющим долговой рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	100
76.	Займы, выданные с 1 января 2016 года и предоставленные на срок более 1 (одного) года в иностранной валюте организациям-резидентам Республики Казахстан, имеющим долговой рейтинг ниже "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, организациям-резидентам Республики Казахстан, не имеющим соответствующей рейтинговой оценки, и организациям-нерезидентам Республики Казахстан, имеющим долговой рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и не имеющим соответствующей валютной выручки, и (или) валютные риски которых не покрыты соответствующими инструментами хеджирования со стороны заемщика	200
77.	Займы, предоставленные физическим лицам до 1 января 2016 года, в том числе потребительские займы, за исключением отнесенных к III группе риска	100
78.	Займы, выданные с 1 января 2016 года и предоставленные на срок более 1 (одного) года в иностранной валюте физическим лицам, в том числе потребительские займы, за исключением отнесенных к III группе риска, и не имеющим соответствующей валютной выручки и (или) валютные риски которых не покрыты соответствующими инструментами хеджирования со стороны заемщика	200
79.	Необеспеченные займы, выданные физическим лицам с 1 января 2016 года по 31 декабря 2019 года, в том числе потребительские займы, соответствующие одному из следующих критериев, рассчитываемых банком: с 1 января 2017 года по 31 декабря 2019 года ежемесячно при мониторинге займов: 1) уровень коэффициента долговой нагрузки заемщика, рассчитанного в соответствии с главой 9 Нормативных значений и методик расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов, размера капитала банка, установленных постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 13 сентября 2017 года № 170 (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 15886), с использованием для расчета среднего ежемесячного дохода заемщика - физического лица выписки из единого накопительного пенсионного фонда с индивидуального пенсионного счета за последние 6 (шесть) месяцев или информации о получении заемщиком заработной платы через платежные карточки банка в течение 6 (шести) последовательных месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, превышает 0,35; 2) просрочка платежей по задолженности по любому действующему или закрытому займу и (или) вознаграждению по нему за последние 24 (двадцать четыре) месяца, предшествующие дате выдачи, составляет более 60 (шестидесяти) календарных дней либо допускалась просрочка платежей более 3 (трех) раз сроком более 30 (тридцати) календарных дней; 3) при ежемесячном мониторинге займов отсутствует информация для расчета, указанная в подпункте 1) или 2) настоящей строки. В случае отсутствия у банка информации, предусмотренной в одном из вышеуказанных подпунктов настоящей строки, займы, выданные физическим лицам, признаются необеспеченными и взвешиваются по степени кредитного риска, согласно настоящей строке	150
80.	Прочие займы, выданные физическим лицам с 1 января 2016 года, в том числе потребительские займы (за исключением ипотечных жилищных займов, займов физическим лицам, указанных в строке 79 настоящей таблицы и беззалоговых потребительских займов, указанных в приложении 5-1 к Нормативам)	100
81.	Вклады в центральных банках стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
82.	Вклады в международных финансовых организациях, имеющих долговой рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и международных финансовых организациях, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
83.	Вклады в организациях-резидентах Республики Казахстан, имеющих долговой рейтинг ниже "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, организациях-резидентах Республики Казахстан, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки, и организациях-нерезидентах Республики Казахстан, имеющих долговой рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	100
84.	Дебиторская задолженность организаций-резидентов Республики Казахстан, имеющих долговой рейтинг ниже "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, организаций-резидентов Республики Казахстан, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки, и организаций-нерезидентов Республики Казахстан, имеющих долговой рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	100
85.	Дебиторская задолженность физических лиц	100
86.	Ценные бумаги, имеющие статус государственных, выпущенные центральными правительствами стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
87.	Ценные бумаги, выпущенные местными органами власти стран, имеющих суверенный рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и стран, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	100
88.	Ценные бумаги, выпущенные международными финансовыми организациями, имеющими долговой рейтинг от "ВВ+" до "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и международными финансовыми организациями, не имеющими соответствующей рейтинговой оценки	100
89.	Ценные бумаги, выпущенные организациями-резидентами, имеющими долговой рейтинг ниже "А-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, организациями-резидентами Республики Казахстан, не имеющими соответствующей рейтинговой оценки, и организациями-нерезидентами Республики Казахстан, имеющими долговой рейтинг от "ВВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	100
90.	Позиции секьюритизации, удерживаемые банком на балансе, и имеющие кредитный рейтинг от "ВВВ+" до "ВВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, или рейтинговую оценку от "kzBBB+" до "kzBBB-" по национальной шкале агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня по национальной шкале одного из других рейтинговых агентств	100
91.	Ценные бумаги, выпущенные специальной финансовой компанией акционерного общества "Фонд стрессовых активов"	100
92.	Требования по открытым корреспондентским счетам к банкам-резидентам Республики Казахстан, имеющим долговой рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, или банку-нерезиденту Республики Казахстан, имеющему долговой рейтинг ниже "ВВ+" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	100
93.	Начисленное вознаграждение по активам, включенным в IV группу риска	100
94.	Расчеты по платежам	100
95.	Основные средства	100
96.	Материальные запасы	100
97.	Предоплата суммы вознаграждения и расходов	100
V группа
98.	Инвестиции банка в акции (доли участия в уставном капитале), бессрочные финансовые инструменты, субординированный долг юридических лиц, финансовая отчетность которых консолидируется при составлении финансовой отчетности банка в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности	100
99.	Сумма всех инвестиций банка, каждая из которых составляет менее 10 (десяти) процентов от выпущенных акций (долей участия в уставном капитале) юридического лица, финансовая отчетность которого не консолидируется при составлении финансовой отчетности банка, не превышающая 10 (десяти) процентов основного капитала	100
100.	Сумма инвестиций банка в простые акции финансовой организации, в которой банк имеет 10 (десять) и более процентов от выпущенных акций (долей участия в уставном капитале), и часть отложенных налоговых активов, признанных в отношении вычитаемых временных разниц, в совокупности не превышающая 17,65 (семнадцать целых шестьдесят пять сотых) процентов разницы основного капитала банка после применения регуляторных корректировок, указанных в пункте 10 Нормативов, и суммы, подлежащей к вычету из основного капитала, указанной в абзацах третьем, четвертом и пятом пункта 11 Нормативов	250
101.	Инвестиции в акции (доли участия в уставном капитале), не превышающие 15 (пятнадцати) процентов от величины собственного капитала организаций (резидентов и нерезидентов Республики Казахстан): оказывающих услуги по предоставлению возможности оказания финансовых и (или) платежных услуг с использованием искусственного интеллекта, блокчейн и других инновационных технологий, оказывающих услуги по предоставлению возможности совершения сделок по оказанию финансовых услуг между финансовыми организациями или эмитентами и потребителями финансовых услуг с использованием информационной системы посредством сети Интернет, осуществляющих разработку, реализацию, поддержку программного обеспечения, используемого в деятельности финансовых организаций, в том числе для автоматизации их деятельности	150
102.	Инвестиции в акции (доли участия в уставном капитале), превышающие 15 (пятнадцать) процентов от величины собственного капитала организаций (резидентов и нерезидентов Республики Казахстан): оказывающих услуги по предоставлению возможности оказания финансовых и (или) платежных услуг с использованием искусственного интеллекта, блокчейн и других инновационных технологий, оказывающих услуги по предоставлению возможности совершения сделок по оказанию финансовых услуг между финансовыми организациями или эмитентами и потребителями финансовых услуг с использованием информационной системы посредством сети Интернет, осуществляющих разработку, реализацию, поддержку программного обеспечения, используемого в деятельности финансовых организаций, в том числе для автоматизации их деятельности	1250
103.	Займы, предоставленные центральным правительствам стран, имеющих суверенный рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
104.	Займы, предоставленные центральным банкам стран, имеющих суверенный рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
105.	Займы, предоставленные международным финансовым организациям, имеющим долговой рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
106.	Займы, предоставленные местным органам власти стран, имеющих суверенный рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
107.	Займы, предоставленные организациям-нерезидентам, имеющим долговой рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и организациям-нерезидентам, не имеющим соответствующей рейтинговой оценки	150
108.	Займы, выданные с 1 января 2016 года и предоставленные на срок более 1 (одного) года в иностранной валюте организациям-нерезидентам Республики Казахстан, имеющим долговой рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и организациям-нерезидентам Республики Казахстан, не имеющим соответствующей рейтинговой оценки, и не имеющим соответствующей валютной выручки и (или) валютные риски которых не покрыты соответствующими инструментами хеджирования со стороны заемщика	200
109.	Займы, предоставленные нерезидентам Республики Казахстан, являющимся юридическими лицами, зарегистрированными на территории нижеуказанных иностранных государств, или их гражданами: 1) Княжество Андорра; 2) Соединенные Штаты Америки (только в части территорий Американских Виргинских островов, острова Гуам и содружества Пуэрто-Рико); 3) Государство Антигуа и Барбуда; 4) Содружество Багамских островов; 5) Государство Барбадос; 6) Государство Бахрейн; 7) Государство Белиз; 8) Государство Бруней Даруссалам; 9) Объединенные Арабские Эмираты (только в части территории города Дубай); 10) Республика Вануату; 11) Республика Гватемала; 12) Государство Гренада; 13) Республика Джибути; 14) Доминиканская Республика; 15) Новая Зеландия (только в части территории островов Кука и Ниуэ); 16) Республика Индонезия; 17) Испания (только в части территории Канарских островов); 18) Республика Кипр; 19) Федеральная Исламская Республика Коморские Острова; 20) Республика Коста-Рика; 21) Китайская Народная Республика (только в части территорий специальных административных районов Аомынь (Макао) и Сянган (Гонконг); 22) Республика Либерия; 23) Княжество Лихтенштейн; 24) Республика Маврикий; 25) Малайзия (только в части территории анклава Лабуан); 26) Мальдивская Республика; 27) Республика Мальта; 28) Республика Маршалловы острова; 29) Княжество Монако; 30) Союз Мьянма; 31) Республика Науру; 32) Нидерланды (только в части территории острова Аруба и зависимых территорий Антильских островов); 33) Федеративная Республика Нигерия; 34) Португалия (только в части территории островов Мадейра); 35) Республика Палау; 36) Республика Панама; 37) Независимое Государство Самоа; 38) Республика Сейшельские острова; 39) Государство Сент-Винсент и Гренадины; 40) Федерация Сент-Китс и Невис; 41) Государство Сент-Люсия; 42) Королевство Тонга; 43) Соединенное Королевство Великобритании и Северной Ирландии (только в части следующих территорий): Острова Ангилья; Бермудские острова; Британские Виргинские острова; Гибралтар; Каймановы острова; Остров Монтсеррат; Острова Теркс и Кайкос; Остров Мэн; Нормандские острова (острова Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни); 44) Республика Филиппины; 45) Демократическая Республика Шри-Ланка	150
110.	Вклады в центральных банках стран, имеющих суверенный рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
111.	Вклады в международных финансовых организациях, имеющих долговой рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
112.	Вклады в организациях-нерезидентах, имеющих долговой рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и организациях-нерезидентах Республики Казахстан, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	150
113.	Вклады в организациях-нерезидентах Республики Казахстан, зарегистрированных на территории нижеуказанных иностранных государств: 1) Княжество Андорра; 2) Соединенные Штаты Америки (только в части территорий Американских Виргинских островов, острова Гуам и содружества Пуэрто-Рико); 3) Государство Антигуа и Барбуда; 4) Содружество Багамских островов; 5) Государство Барбадос; 6) Государство Бахрейн; 7) Государство Белиз; 8) Государство Бруней Даруссалам; 9) Объединенные Арабские Эмираты (только в части территории города Дубай); 10) Республика Вануату; 11) Республика Гватемала; 12) Государство Гренада; 13) Республика Джибути; 14) Доминиканская Республика; 15) Новая Зеландия (только в части территории островов Кука и Ниуэ); 16) Республика Индонезия; 17) Испания (только в части территории Канарских островов); 18) Республика Кипр; 19) Федеральная Исламская Республика Коморские Острова; 20) Республика Коста-Рика; 21) Китайская Народная Республика (только в части территорий специальных административных районов Аомынь (Макао) и Сянган (Гонконг); 22) Республика Либерия; 23) Княжество Лихтенштейн; 24) Республика Маврикий; 25) Малайзия (только в части территории анклава Лабуан); 26) Мальдивская Республика; 27) Республика Мальта; 28) Республика Маршалловы острова; 29) Княжество Монако; 30) Союз Мьянма; 31) Республика Науру; 32) Нидерланды (только в части территории острова Аруба и зависимых территорий Антильских островов); 33) Федеративная Республика Нигерия; 34) Португалия (только в части территории островов Мадейра); 35) Республика Палау; 36) Республика Панама; 37) Независимое Государство Самоа; 38) Республика Сейшельские острова; 39) Государство Сент-Винсент и Гренадины; 40) Федерация Сент-Китс и Невис; 41) Государство Сент-Люсия; 42) Королевство Тонга; 43) Соединенное Королевство Великобритании и Северной Ирландии (только в части следующих территорий): Острова Ангилья; Бермудские острова; Британские Виргинские острова; Гибралтар; Каймановы острова; Остров Монтсеррат; Острова Теркс и Кайкос; Остров Мэн; Нормандские острова (острова Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни); 44) Республика Филиппины; 45) Демократическая Республика Шри-Ланка	150
114.	Дебиторская задолженность организаций-нерезидентов Республики Казахстан, имеющих долговой рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и организаций-нерезидентов, не имеющих соответствующей рейтинговой оценки	150
115.	Дебиторская задолженность организаций-нерезидентов Республики Казахстан, зарегистрированных на территории нижеуказанных иностранных государств: 1) Княжество Андорра; 2) Соединенные Штаты Америки (только в части территорий Американских Виргинских островов, острова Гуам и содружества Пуэрто-Рико); 3) Государство Антигуа и Барбуда; 4) Содружество Багамских островов; 5) Государство Барбадос; 6) Государство Бахрейн; 7) Государство Белиз; 8) Государство Бруней Даруссалам; 9) Объединенные Арабские Эмираты (только в части территории города Дубай); 10) Республика Вануату; 11) Республика Гватемала; 12) Государство Гренада; 13) Республика Джибути; 14) Доминиканская Республика; 15) Новая Зеландия (только в части территории островов Кука и Ниуэ); 16) Республика Индонезия; 17) Испания (только в части территории Канарских островов); 18) Республика Кипр; 19) Федеральная Исламская Республика Коморские Острова; 20) Республика Коста-Рика; 21) Китайская Народная Республика (только в части территорий специальных административных районов Аомынь (Макао) и Сянган (Гонконг); 22) Республика Либерия; 23) Княжество Лихтенштейн; 24) Республика Маврикий; 25) Малайзия (только в части территории анклава Лабуан); 26) Мальдивская Республика; 27) Республика Мальта; 28) Республика Маршалловы острова; 29) Княжество Монако; 30) Союз Мьянма; 31) Республика Науру; 32) Нидерланды (только в части территории острова Аруба и зависимых территорий Антильских островов); 33) Федеративная Республика Нигерия; 34) Португалия (только в части территории островов Мадейра); 35) Республика Палау; 36) Республика Панама; 37) Независимое Государство Самоа; 38) Республика Сейшельские острова; 39) Государство Сент-Винсент и Гренадины; 40) Федерация Сент-Китс и Невис; 41) Государство Сент-Люсия; 42) Королевство Тонга; 43) Соединенное Королевство Великобритании и Северной Ирландии (только в части следующих территорий): Острова Ангилья; Бермудские острова; Британские Виргинские острова; Гибралтар; Каймановы острова; Остров Монтсеррат; Острова Теркс и Кайкос; Остров Мэн; Нормандские острова (острова Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни); 44) Республика Филиппины; 45) Демократическая Республика Шри-Ланка	150
116.	Ценные бумаги, выпущенные центральными правительствами стран, имеющих суверенный рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
117.	Ценные бумаги, выпущенные местными органами власти стран, суверенный рейтинг которых ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
118.	Ценные бумаги, выпущенные международными финансовыми организациями, имеющими долговой рейтинг ниже "В-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств	150
119.	Ценные бумаги, выпущенные организациями-нерезидентами Республики Казахстан, имеющими долговой рейтинг ниже "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств, и организациями-нерезидентами Республики Казахстан, не имеющими соответствующей рейтинговой оценки	150
120.	Ценные бумаги, выпущенные организациями-нерезидентами Республики Казахстан, зарегистрированными на территории нижеуказанных иностранных государств: 1) Княжество Андорра; 2) Соединенные Штаты Америки (только в части территорий Американских Виргинских островов, острова Гуам и содружества Пуэрто-Рико); 3) Государство Антигуа и Барбуда; 4) Содружество Багамских островов; 5) Государство Барбадос; 6) Государство Бахрейн; 7) Государство Белиз; 8) Государство Бруней Даруссалам; 9) Объединенные Арабские Эмираты (только в части территории города Дубай); 10) Республика Вануату; 11) Республика Гватемала; 12) Государство Гренада; 13) Республика Джибути; 14) Доминиканская Республика; 15) Новая Зеландия (только в части территории островов Кука и Ниуэ); 16) Республика Индонезия; 17) Испания (только в части территории Канарских островов); 18) Республика Кипр; 19) Федеральная Исламская Республика Коморские Острова; 20) Республика Коста-Рика; 21) Китайская Народная Республика (только в части территорий специальных административных районов Аомынь (Макао) и Сянган (Гонконг); 22) Республика Либерия; 23) Княжество Лихтенштейн; 24) Республика Маврикий; 25) Малайзия (только в части территории анклава Лабуан); 26) Мальдивская Республика; 27) Республика Мальта; 28) Республика Маршалловы острова; 29) Княжество Монако; 30) Союз Мьянма; 31) Республика Науру; 32) Нидерланды (только в части территории острова Аруба и зависимых территорий Антильских островов); 33) Федеративная Республика Нигерия; 34) Португалия (только в части территории островов Мадейра); 35) Республика Палау; 36) Республика Панама; 37) Независимое Государство Самоа; 38) Республика Сейшельские острова; 39) Государство Сент-Винсент и Гренадины; 40) Федерация Сент-Китс и Невис; 41) Государство Сент-Люсия; 42) Королевство Тонга; 43) Соединенное Королевство Великобритании и Северной Ирландии (только в части следующих территорий): Острова Ангилья; Бермудские острова; Британские Виргинские острова; Гибралтар; Каймановы острова; Остров Монтсеррат; Острова Теркс и Кайкос; Остров Мэн; Нормандские острова (острова Гернси, Джерси, Сарк, Олдерни); 44) Республика Филиппины; 45) Демократическая Республика Шри-Ланка	150
121.	Позиции секьюритизации, удерживаемые банком на балансе и имеющие кредитный рейтинг от "ВВ+" до "ВВ-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств или рейтинговую оценку от "kzBB+" до "kzBB-" по национальной шкале агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня по национальной шкале одного из других рейтинговых агентств	350
122.	Начисленное вознаграждение по активам, включенным в V группу риска	150

Приложение
к Таблице активов банка,
взвешенных по степени
кредитного риска вложений

Пояснения к расчету активов банка, подлежащих взвешиванию по степени кредитного риска вложений

1. Вклады, дебиторская задолженность, приобретенные ценные бумаги, займы, по которым у банка имеется обеспечение (в виде активов, указанных в строках 1, 2, 3, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 19 и 20 Таблицы активов банка, взвешенных по степени кредитного риска вложений (далее – Таблица), скорректированная стоимость которого составляет не менее 50 (пятидесяти) процентов объема указанных активов, при наличии в банках адекватных систем учета, позволяющих определить скорректированную стоимость обеспечения в соответствии с настоящим пунктом, включаются в расчет активов, взвешенных по степени риска, за минусом скорректированной стоимости обеспечения.

Скорректированная стоимость обеспечения (в виде активов, указанных в строках 1, 2, 3, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 19 и 20 Таблицы) равняется:

100 (ста) процентам суммы вкладов, в том числе в данном банке, предоставленных в качестве обеспечения;

95 (девяносто пяти) процентам рыночной стоимости ценных бумаг, переданных в обеспечение;

Необеспеченная часть вышеуказанных вкладов, дебиторской задолженности, приобретенных ценных бумаг, взвешивается согласно Таблице по степени риска, соответствующей вкладам, дебиторской задолженности, приобретенным ценным бумагам.

3. Вклады, дебиторская задолженность, приобретенные ценные бумаги, займы, инвестиции, не включенные в расчет инвестиций банка, гарантированные (застрахованные) организациями, имеющими степень риска ниже контрагента, включаются в расчет активов, взвешенных по степени риска (за минусом гарантированной (застрахованной) суммы вкладов, дебиторской задолженности, приобретенных ценных бумаг, займов, инвестиций, не включенных в расчет инвестиций банка) по степени риска должника.

Гарантированная (застрахованная) сумма вкладов, дебиторской задолженности, приобретенных ценных бумаг, займов, инвестиций, не включенных в расчет инвестиций банка, взвешивается по степени риска дебиторской задолженности соответствующего гаранта (страховщика).

4. Вклады, дебиторская задолженность, приобретенные ценные бумаги и займы, указанные в пункте 1 настоящих Пояснений к расчету активов банка, подлежащих взвешиванию по степени кредитного риска вложений (далее - Пояснения), предоставленные нерезидентам Республики Казахстан:

1) зарегистрированным в качестве юридического лица на территории офшорных зон;

3) являющимся гражданами офшорных зон;

взвешиваются по степени риска согласно Таблице, независимо от наличия обеспечения, указанного в пункте 1 Пояснений.

5. Вклады, дебиторская задолженность, приобретенные ценные бумаги и займы, указанные в пункте 1 Пояснений, предоставленные нерезидентам Республики Казахстан:

1) зарегистрированным в качестве юридического лица на территории офшорных зон, но имеющим долговой рейтинг не ниже "АА-" агентства Standard & Poor's (Стандард энд Пурс) или рейтинг аналогичного уровня одного из других рейтинговых агентств или соответствующую гарантию головной организации, долговой рейтинг которой не ниже указанного уровня, в обеспечение всей суммы обязательств;

2) являющимся зависимыми от юридических лиц, зарегистрированных на территории офшорных зон, владеющих в отдельности более 5 (пятью) процентами уставного капитала, или дочерними по отношению к юридическому лицу, зарегистрированному на территории офшорной зоны, но имеющему долговой рейтинг не ниже указанного уровня или соответствующую гарантию головной организации, долговой рейтинг которой не ниже указанного уровня, в обеспечение всей суммы обязательств, за исключением требований к нерезидентам Республики Казахстан, являющимся юридическими лицами, зарегистрированными на территории офшорных зон, или их гражданами либо юридическими лицами, зарегистрированными на территории государств, отнесенных Организацией экономического сотрудничества и развития к перечню офшорных территорий, не принявших обязательств по информационному обмену, или их гражданами, или к организациям, являющимся зависимыми от юридических лиц, владеющих в отдельности более 5 (пятью) процентами уставного капитала, либо дочерними по отношению к юридическим лицам, зарегистрированным на территории указанных офшорных зон;

взвешиваются по нулевой степени риска.

6. Для целей расчета активов банка, взвешенных по степени риска вложений:

под потребительским займом понимается заем, предоставленный физическим лицам на приобретение товаров, работ и услуг, не связанных с осуществлением предпринимательской деятельности.

7. Если ценная бумага имеет специальный долговой рейтинг выпуска, то при взвешивании активов банка по степени риска необходимо учитывать рейтинг ценной бумаги.

10. Степень кредитного риска по займу согласно Таблице или Значениям коэффициентов взвешивания по степени кредитного риска вложений по беззалоговым потребительским займам при расчете коэффициента долговой нагрузки согласно приложению 5-1 к Нормативам (далее – Значения) снижается в два раза, если в отношении такого займа заемщиком - физическим лицом осуществляется выполнение плана реабилитации, составленного в соответствии с пунктом 19 Правил предоставления банковских услуг и рассмотрения банками, организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций, обращений клиентов, возникающих в процессе предоставления банковских услуг, утвержденных постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 июля 2017 года № 136, зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 15541.

В случае неисполнения заемщиком-физическим лицом плана реабилитации, указанного в части первой настоящего пункта, заем взвешивается по степени кредитного риска согласно Таблице или Значениям.

11. Активы, включенные в расчет активов, условных и возможных требований и обязательств с учетом рыночного риска в соответствии с пунктом 21 Нормативов, не включаются в расчет активов, условных и возможных обязательств, взвешиваемых по степени кредитного риска, за исключением активов, включенных в расчет финансовых инструментов с рыночным риском, связанным с изменением обменных курсов валют и курсов драгоценных металлов.

	Приложение 3 к Перечню нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской деятельности, в которые вносятся изменения
	Приложение 5-1 к Нормативным значениям и методикам расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов, размеру капитала банка

Значения коэффициентов взвешивания по степени кредитного риска вложений по беззалоговым потребительским займам при расчете коэффициента долговой нагрузки

Таблица 1. Значения коэффициентов взвешивания по степени кредитного риска вложений по беззалоговым потребительским займам при расчете коэффициента долговой нагрузки на основании дохода, имеющего официальное подтверждение

Категория по сумме задолженности, в тенге	Уровень переплаты (ГЭСВ)
Категория по сумме задолженности, в тенге	0-30 %	Больше 30 %
менее 120 МРП	100%	110%
от 120 до 200 МРП	110%	120%
от 200 до 400 МРП	120%	130%
от 400 до 700 МРП	130%	140%
от 700 до 2 000 МРП	160%	170%
свыше 2 000 МРП	200%	250%

Таблица 2. Значения коэффициентов взвешивания по степени кредитного риска вложений по беззалоговым потребительским займам при расчете коэффициента долговой нагрузки на основании дохода, не имеющего официального подтверждения

Категория по сумме задолженности, в тенге	Уровень переплаты (ГЭСВ)
Категория по сумме задолженности, в тенге	0-30 %	Больше 30%
менее 120 МРП	100%	110%
от 120 до 200 МРП	110%	120%
от 200 до 400 МРП	120%	130%
от 400 до 700 МРП	140%	150%
от 700 до 2 000 МРП	170%	220%
свыше 2 000 МРП	300%	350%

Приложение
к Значениям коэффициентов
взвешивания по степени
кредитного риска вложений
по беззалоговым
потребительским займам
при расчете коэффициента
долговой нагрузки

Пояснения к расчету значений коэффициентов взвешивания по степени кредитного риска вложений по беззалоговым потребительским займам, подлежащих взвешиванию по степени кредитного риска вложений

1. Категория по сумме задолженности включает всю задолженность по беззалоговым потребительским займам, выданным физическому лицу банками, микрофинансовыми организациями, в том числе сумму просроченных платежей по непогашенному займу, сумму использованной части кредитного лимита в рамках открытой заемщику кредитной линии и (или) платежной карты, условиями которых предусмотрено кредитование заемщика, и определяется на момент принятия решения о выдаче беззалогового потребительского займа физическому лицу.

2. Сумма просроченных платежей по непогашенному займу заемщика включает сумму просроченного основного долга, просроченного вознаграждения и сумму задолженности, списанной за баланс банка, микрофинансовой организации.

3. В случае осуществления выдачи займа заемщику в целях рефинансирования ранее заключенного договора банковского займа сумма задолженности по непогашенному займу, подлежащая рефинансированию, не включается в расчет общей суммы задолженности.

4. Источниками подтверждения официального дохода являются база данных вкладчиков (получателей) Государственной корпорации "Правительство для граждан" по обязательным пенсионным взносам, обязательным профессиональным пенсионным взносам и (или) база данных единого накопительного пенсионного фонда, и (или) база данных центральных исполнительных органов и принадлежащих либо подведомственных им юридических лиц, и (или) выписка по банковскому счету, на который поступает сумма заработной платы и иные доходы от работодателя, и (или) выписка с банковского счета, на который поступают пенсионные выплаты, и (или) страховые выплаты по договору пенсионного аннуитета, и (или) страховые выплаты по договору аннуитетного страхования, заключенного в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан "Об обязательном страховании работника от несчастных случаев при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей", и (или) доходы физического лица – индивидуального предпринимателя, рассчитанные на основе следующих налоговых отчислений:

1) 5 (пять) процентов от налогооблагаемого дохода при применении специального налогового режима на основе патента;

2) 15 (пятнадцать) процентов от налогооблагаемого дохода при применении специального налогового режима на основе упрощенной декларации;

3) 20 (двадцать) процентов от налогооблагаемого дохода специального налогового режима с использованием фиксированного вычета.

5. Для целей значений коэффициентов взвешивания по степени кредитного риска вложений по беззалоговым потребительским займам при расчете коэффициента долговой нагрузки на основании дохода, имеющего официальное подтверждение, используется официально подтвержденный доход, указанный в пункте 4 Пояснений.

В иных случаях, используются значения коэффициентов взвешивания по степени кредитного риска вложений по беззалоговым потребительским займам при расчете коэффициента долговой нагрузки на основании дохода, не имеющего официального подтверждения.

6. Уровень переплаты рассчитывается в годовом выражении по следующей формуле:

где:

VTM - общая сумма к погашению по договору банковского займа, включающая все платежи заемщика по основному долгу и вознаграждению, а также комиссии и иные платежи за весь период действия договора банковского займа, прямо или косвенно связанные с предоставлением (обслуживанием) займа, в том числе платежи заемщика в пользу третьих лиц;

V – первоначальная сумма займа на дату заключения договора банковского займа;

t – срок займа (в днях).

7. В расчет годовой эффективной ставки вознаграждения (ГЭСВ) по договору займа для целей Нормативов включаются все платежи заемщика по основному долгу и вознаграждению, а также комиссии и иные платежи за весь период действия договора займа, прямо или косвенно связанные с предоставлением (обслуживанием) займа, в том числе платежи заемщика в пользу третьих лиц.

8. Уровень переплаты и ГЭСВ рассчитываются банком по выдаваемому беззалоговому потребительскому займу на момент принятия решения о его выдаче.

9. В зависимости от категории по сумме задолженности и уровня переплаты банк применяет соответствующую степень риска в процентах.

	Приложение 4 к Перечню нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской деятельности, в которые вносятся изменения
	Приложение 15 к Нормативным значениям и методикам расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов, размеру капитала банка

Таблица обязательств доступного стабильного фондирования

№	Наименование статей	Коэффициент доступного стабильного фондирования, в процентах
1.	Собственный капитал включается до вычетов, установленных пунктом 11 Нормативов (за исключением инструментов капитала второго уровня со сроком погашения менее 1 (одного) года)	100
2.	Иные инструменты капитала и обязательства с оставшимся сроком погашения 1 (один) год и более	100
3.	Стабильные депозиты	95
4.	Менее стабильные депозиты	90
5.	Обязательства с оставшимся сроком погашения менее 1 (одного) года, предоставленные нефинансовыми организациями	50
6.	Вклады, связанные с клиринговой, кастодиальной деятельностью, с деятельностью по управлению ликвидностью клиента	50
7.	Обязательства с оставшимся сроком погашения менее 1 (одного) года, предоставленные центральными правительствами иностранных государств, местными органами власти иностранных государств и международными финансовыми организациями	50
8.	Иные виды обязательств, включая вклады юридических лиц, с оставшимся сроком погашения более 6 (шести) месяцев и менее 1 (одного) года	50
9.	Вклады юридических лиц с оставшимся сроком погашения менее 6 (шести) месяцев	0
10.	Вклады юридических лиц с возможностью безусловного досрочного изъятия	с 1 января 2024 года – 0
11.	Иные обязательства, в том числе бессрочные обязательства (с установлением особого режима для отсроченных налоговых обязательств)	0
12.	Коэффициент нетто стабильного фондирования по обязательствам по производным финансовым инструментам за вычетом активов по производным финансовым инструментам, в случае если размер обязательств превышает размер активов по производным финансовым инструментам	0
13.	Платежи, возникающие от покупки финансовых инструментов, иностранной валюты в день покупки	0

	Приложение 5 к Перечню нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской деятельности, в которые вносятся изменения
	Приложение 16 к Нормативным значениям и методикам расчетов пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов, размеру капитала банка

Таблица активов требуемого стабильного фондирования

№	Наименование статей	Коэффициент требуемого стабильного фондирования, в процентах
1	Наличные деньги	0
2	Требования к Национальному Банку	0
3	Требования к центральным банкам иностранных государств с оставшимся сроком погашения менее 6 (шести) месяцев	0
4	Приток, возникающий от продажи финансовых инструментов, иностранной валюты в день продажи	0
5	Необремененные высококачественные ликвидные активы первого уровня, за исключением денежных средств и резервов в Национальном Банке	5
6	Необремененные займы, предоставленные финансовым организациям с оставшимся сроком погашения менее 6 (шести) месяцев, обеспеченные высококачественными ликвидными активами первого уровня, по которым банком возможен перезалог	10
7	Иные необремененные займы, предоставленные финансовым организациям с оставшимся сроком погашения менее 6 (шести) месяцев	15
8	Необремененные высококачественные ликвидные активы второго уровня	15
9	Займы, выданные акционерному обществу "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына" и акционерному обществу "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", займы, гарантированные Правительством Республики Казахстан, с оставшимся сроком до погашения менее 1 (одного) года	25
10	Займы, выданные акционерному обществу "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына" и акционерному обществу "Национальный управляющий холдинг "Байтерек", займы, гарантированные Правительством Республики Казахстан, с оставшимся сроком до погашения 1 (один) год и более	30
11	Высококачественные ликвидные активы, обремененные на период более 6 (шести) месяцев и менее 1 (одного) года	50
12	Займы, предоставленные финансовым организациям, центральным банкам иностранных государств со оставшимся сроком погашения более 6 (шести) месяцев и менее 1 (одного) года	50
13	Вклады, связанные с клиринговой, кастодиальной деятельностью, с деятельностью по управлению ликвидностью клиента в других банках	50
14	Иные активы, не являющиеся высококачественными ликвидными активами, с оставшимся сроком погашения менее 1 (одного) года, включая займы нефинансовым организациям, потребительские займы, займы субъектам малого предпринимательства	50
15	Необремененные ипотечные кредиты с оставшимся сроком погашения 1 (один) год и более взвешиваемые по степени кредитного риска не более 35 (тридцати пяти) процентов	65
16	Иные необремененные займы, за исключением займов, предоставленных финансовым организациям с оставшимся сроком до погашения 1 (один) год и более, взвешиваемые по степени кредитного риска не более 35 (тридцати пяти) процентов	65
17	Деньги, ценные бумаги и иные активы, являющиеся обеспечением в качестве начальной маржи по сделкам с производными финансовыми инструментами, деньги или иные активы, предоставленные в качестве обязательного платежа центральному контрагенту	85
18	Необремененные кредиты, за исключением займов с просроченной задолженностью более 90 (девяноста) дней по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению, взвешиваемые по степени кредитного риска более 35 (тридцати пяти) процентов и с оставшимся сроком погашения 1 (один) год и более, за исключением займов, предоставленных финансовым организациям	85
19	Необремененные ценные бумаги (акции) с оставшимся сроком погашения 1 (один) год и более, не являющиеся высококачественными ликвидными активами и обращающиеся на фондовых биржах	85
20	Товары, обращающиеся на фондовых биржах, включая аффинированное золото	85
21	Активы, обремененные на период от 1 (одного) года и более	100
22	Коэффициент нетто стабильного фондирования по активам по производным финансовым инструментам за вычетом обязательств по производным финансовым инструментам, в случае если размер активов превышает размер обязательств по производным финансовым инструментам	100
23	Иные активы, включая неработающие кредиты, займы, выданные финансовым организациям с оставшимся сроком погашения 1 (один) год и более	100
24	Акции, не обращающиеся на фондовых биржах, материальные активы, статьи, вычтенные из собственного капитала банка, накопленное вознаграждение, страховые активы, доля в дочерних организациях, процентная ставка по просроченному долгу	100

Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне банк қызметі мәселелері бойынша өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасының банк қызметі мәселелері бойынша өзгерістер енгізілетін нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі

Салымдардың кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген банк активтерiнiң кестесi

Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленуге тиісті банк активтерінің есебіне түсіндірме

Салымдардың кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген банк активтерiнiң кестесi

Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленуге тиісті банк активтерінің есебіне түсіндірме

Қолжетімді тұрақты қорландыру міндеттемелерінің кестесі

Талап етілетін тұрақты қорландыру активтерінің кестесі

О внесении изменений в некоторые нормативные правовые акты Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской деятельности

Перечень нормативных правовых актов Республики Казахстан по вопросам регулирования банковской деятельности, в которые вносятся изменения

Таблица активов банка, взвешенных по степени кредитного риска вложений

Пояснения к расчету активов банка, подлежащих взвешиванию по степени кредитного риска вложений

Таблица активов банка, взвешенных по степени кредитного риска вложений

Пояснения к расчету активов банка, подлежащих взвешиванию по степени кредитного риска вложений

Значения коэффициентов взвешивания по степени кредитного риска вложений по беззалоговым потребительским займам при расчете коэффициента долговой нагрузки

Таблица обязательств доступного стабильного фондирования

Таблица активов требуемого стабильного фондирования