"Ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған бағалы қағаздар нарығында жасалған бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен мәмілелерді айла-шарғы жасау мақсатында жасалды деп тану, сараптама комитетін жасақтау және оның жұмыс жасау қағидаларын, сондай-ақ оның сандық құрамын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 28 желтоқсандағы № 319 қаулысына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2022 жылғы 28 қазандағы № 83 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 9 қарашада № 30468 болып тіркелді

Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің (бұдан әрі – Агенттік) Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. "Ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған бағалы қағаздар нарығында жасалған бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен мәмілелерді айла-шарғы жасау мақсатында жасалды деп тану, сараптама комитетін жасақтау және оның жұмыс жасау қағидаларын, сондай-ақ оның сандық құрамын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 28 желтоқсандағы № 319 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 18169 болып тіркелген) мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізілсін:

тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге тұлғалардың әрекеттерін бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп тану қағидалары мен шарттарын, Сараптама комитетін құру және оның жұмыс істеу қағидаларын, сондай-ақ оның сандық құрамын бекіту туралы";

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Мыналар:

1) осы қаулыға 1-қосымшаға сәйкес Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге тұлғалардың әрекеттерін бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп тану қағидалары мен шарттары;

2) осы қаулыға 2-қосымшаға сәйкес Сараптама комитетін құру және оның жұмыс істеу қағидалары, сондай-ақ оның сандық құрамы бекітілсін.";

Ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған бағалы қағаздар нарығында жасалған бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен мәмілелерді айла-шарғы жасау мақсатында жасалды деп тану, сараптама комитетін жасақтау және оның жұмыс жасау қағидаларын, сондай-ақ оның сандық құрамы осы қаулыға 1-қосымшаға сәйкес мынадай редакцияда жазылсын;

осы қаулыға 2-қосымшаға сәйкес редакцияда 2-қосымшамен толықтырылсын.

2. Бағалы қағаздар нарығы департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы тармақтың 2) тармақшасында көзделген іс-шараның орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Төрағасының орынбасары жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

4. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту Агенттігінің Төрағасы

М. Абылкасымова

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ұлттық Банкі

	Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту Агенттігінің Басқармасының 2022 жылғы 28 қазандағы № 83 Қаулыға 1-қосымша
	Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2018 жылғы 28 желтоқсандағы № 319 қаулысына 1-қосымша

Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге тұлғалардың әрекеттерін бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп тану қағидалары мен шарттары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге тұлғалардың әрекеттерін бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп тану қағидалары мен шарттары (бұдан әрі – Қағидалар) "Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының Заңының 56-бабына сәйкес әзірленді және бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге тұлғалардың әрекеттерін бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп тану тәртібі мен шарттарын белгілейді.

2. Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге де тұлғалардың құрылуы мен жұмыс істеуі биржаның ішкі құжаттарымен регламенттелетін, қор биржасының алаңдарында айналыста болатын, бағалы қағаздарға және (немесе) туынды қаржы құралдарына қатысты әрекеттері (мәмілелер жасасуды және қор биржасының сауда жүйесінде өтінімдер жариялауды, ақпарат таратуды қоса алғанда) бағалы қағаздар нарығындағы айла-шарғы жасауды анықтау тұрғысынан мониторингтеуге және талдауға жатады.

2-тарау. Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге де тұлғалардың әрекеттерін бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп танудың тәртібі мен шарттары

3. Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге де тұлғалардың бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған әрекеттерін анықтау мәнін мониторингтеуге және талдауға мынадай әрекеттер жатады (Қағидалардың 4-тармағының ережелерін ескере отырып):

1) екі немесе одан да көп брокерлер арқылы бір клиент берген, осы бағалы қағаздар бойынша сауда-саттық бағасының, сұранысының, ұсынысының немесе көлемінің елеулі өзгеруіне әсер еткен бір шығарылымның бағалы қағаздарын сатуға және сатып алуға қарсы бұйрықтар (тапсырыстар) негізінде ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында мәміле жасасу;

2) олардың нәтижесінде бағалы қағаздармен және (немесе) туынды қаржы құралдарымен бағасы, сұранысы, ұсынысы және (немесе) сауда-саттық көлемі деңгейден ауытқып кеткен және (немесе) осындай мәмілелер қалыптасатын деңгейден айтарлықтай ерекшеленетін деңгейде сақталған ұйымдастырылған нарықта бағалы қағаздармен және (немесе) туынды қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер (мәмілелер сериясы) жасасу;

3) мынадай әрекеттерді жасау арқылы бағалы қағаздың өтімділігі және оның бағасы туралы жалған және (немесе) жаңылыстыратын түсінік қалыптастыру:

қор биржасының сауда жүйесінде жекелеген қатысушылардың экономикалық мәні жоқ және (немесе) осындай қатысушылардың шоттарындағы бағалы қағаздар санының елеулі өзгеруіне әкеп соқпайтын осы бағалы қағазбен мәмілелер сериясын жасасуы;

және (немесе) бағалы қағаздардың ұйымдастырылған нарығында бағалы қағаздармен мәмілелер жасасуға арналған өтінімдерді осы бағалы қағаздар бойынша алдыңғы өтінімдерден айтарлықтай жоғары немесе төменірек етіп, оларды мәміле жасалғанға дейін одан әрі алып тастай (кері қайтарып ала) отырып хабарландыру;

және (немесе) қор биржасының сауда жүйесінде экономикалық мағынасы тұрғысынан мәмілелерді жасауға көптеген өтінімдердің елеусіз көлемін негізсіз деп жариялау, бұл сауда-саттық белсенділігінің түрін құратын, көлемі бойынша көптеген шағын мәмілелерді жасасуға алып келуге ықпал етеді;

және (немесе) осы бағалы қағазға қатысты дәйексіз және (немесе) жаңылыстыратын ақпарат тарату;

4) нәтижесінде осы бағалы қағаздармен қор биржасының сауда жүйесіндегі баға, сұраныс, ұсыныс немесе сауда-саттық көлемі деңгейден ауытқып кеткен немесе осындай мәліметтер таратылмай қалыптасатын деңгейден айтарлықтай ерекшеленетін деңгейде сақталған жеке және (немесе) заңды тұлғалардың жарнамада ұсынылған ақпаратты қоса алғанда, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы бағалы қағаздар және (немесе) олармен жасалатын мәмілелер, олардың эмитенттері және (немесе) бағалары туралы анық емес және (немесе) жаңылыстыратын мәліметтерді таратуы;

5) сауда сессиясының соңында қалыптасқан бағаларға қатысты нарық қатысушыларын жаңылыстыру мақсатында қор биржасының сауда сессиясын жабу алдында қор биржасының сауда жүйесінде бағалы қағаздарды немесе туынды қаржы құралдарын сатып алу немесе сату;

6) нәтижесінде бағалы қағаздардың бағасы, сұранысы, ұсынысы немесе сауда-саттық көлемі кейіннен осы баға бойынша үлкен көлемде мәміле (мәмілелер) жасай отырып, осындай мәмілелерсіз қалыптасатын деңгейден айтарлықтай ерекшеленетін деңгейден ауытқып кеткен, ұйымдастырылған нарықта бағалы қағаздармен шағын көлемді мәмілелер сериясын жасау;

7) брокердің қор биржасының сауда жүйесінде өз шоты бойынша бағалы қағаздармен мәмілелер жасасуға өтінімді (өтінімдерді) өз клиентінің шоты бойынша осы бағалы қағаздармен мәміле (мәмілелер) жасасудан оза отырып, осы бағалы қағаздар бағасының өзгеруіне ықпал еткен мәлімдеуі;

8) ұйымдастырылған нарықта бағалы қағаздармен және (немесе) туынды қаржы құралдарымен мәміле жасаған сыңай танытып, оған сәйкес құқықтық салдар жасау ниетінсіз бір не бірнеше мәміле жасасу;

9) ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында қор биржасының ішкі құжаттарында айқындалған қосымша шарттарға сәйкес келетін бір не бірнеше мәміле жасасу.

Егер Қағидаларда өзгеше белгіленбесе, бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге де тұлғалардың бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп жоғарыда көрсетілген әрекеттерін мониторингтеу және талдау үшін өлшемдер, тәртіптер мен талаптар, оның ішінде бағалы қағаздармен және (немесе) туынды қаржы құралдарымен бағаның, сұраныстың, ұсыныстың, сауда-саттық санының немесе көлемінің айтарлықтай ауытқу өлшемшарттары бағалы қағаздар және (немесе) туынды қаржы құралдарының түрі, өтімділігі және (немесе) нарықтық құнына байланысты қор биржасының ішкі, оның ішінде конфиденциалды құжаттарында айқындалады.

4. Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің немесе өзге де тұлғалардың бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған әрекеттерін анықтау тұрғысынан мынадай талаптарға сәйкес келетін әрекеттер мониторингтеуге және талдауға жатпайды:

үлестік құралдар бағасының өзгеруі акциялар бойынша бөлшектеуді (сплитті) жүргізу және (немесе) бір депозитарлық қолхаттың базалық активі болып табылатын акциялар санын қайта қарау нәтижесінде қалыптасқан жағдайда;

бағалы қағаздармен осы бағалы қағаздар эмитентінің директорлар кеңесінің оларды жаңа бағамен орналастыру туралы қабылдаған шешімінің ықпалымен қалыптасқан және (немесе) осы бағалы қағаздардың бағасына және (немесе) кірістілігіне айтарлықтай әсер етуі мүмкін оларды шығару талаптарына (проспектісіне) түзетулер енгізілген (енгізілген) баға бойынша мәмілелер жасасу;

борыштық бағалы қағаздар бағасының және (немесе) кірістілігінің өзгеруі купондық төлем немесе бағалы қағаздарды өтеу күнінің жақындауына байланысты. Мұндай өзгерістің шамасы және оны есептеу тәртібі қор биржасының ішкі құжаттарында айқындалады.

5. Орындалуы осы мәмілелер тараптарындағы осындай бағалы қағаздар санының елеулі өзгеруіне әкеп соқпаған бағалы қағаздарды сатып алу-сатудың мынадай мәмілелері айла-шарғы жасау мақсатында жасалған болып табылмайды:

1) осындай операцияларға арналған қор биржасы сауда жүйесінің секторында жүзеге асырылатын сол бір репо операциясына жататын репо ашу және жабу мәмілелері;

2) сол бір бағалы қағаздармен бір көлемдегі екі мәміле, олардың екіншісі ұйымдастырылған нарықта осы мәмілелердің біріншісін жасау кезінде жіберілген техникалық қатені түзету мақсатында жасалған болса;

3) қор биржасының сауда жүйесінде мәміле жасалған күннің алдындағы соңғы 30 (отыз) жұмыс күні ішінде ашық сауда-саттық әдісімен жасалған, бірақ осы кезеңнің кемінде 21 (жиырма бір) жұмыс күні ішінде бағалы қағаздармен жасалған мәмілелер осы атаудың бағалы қағаздарымен жиынтық көлемі кемінде 35 000 000 (отыз бес миллион) теңгеге мәміле жасалды, олардың тараптары қор биржасының кемінде 7 (жеті) мүшесі болды. Қор биржасының сауда-саттық жүйесінде сауда-саттыққа қатысушыларға сауда-саттықтың ағымдағы күнінің алдындағы соңғы 30 (отыз) жұмыс күні ішінде осы бағалы қағаз бойынша жасалған мәмілелердің тараптары болып табылатын қор биржасы мүшелерінің санын әрбір бағалы қағаз бойынша жеке-жеке қадағалауға мүмкіндік беретін баптаулар көзделеді;

4) жасау талаптары қор биржасының ішкі құжаттарында айқындалған өлшемшарттар негізінде елеусіз деп танылған мәміле.

6. Қор биржасы 1 (бір) сауда күні ішінде валюталық жұп Америка Құрама Штаттарының долларымен және теңгемен 2 (екі) және одан көп мәмілелер сериясын жасасу жөніндегі іс-қимылдарды мониторингтеуді және талдауды, олар мынадай шарттарға сәйкес келген кезде жүзеге асырады:

1) мәмілелер қор биржасының сауда жүйесіне қарсы екі және одан көп өтінішті автоматты түрде қанағаттандыруға алып келген сатып алуға немесе сатуға бір өтініш беру нәтижесінде жасалды, бұл ретте осындай мәмілелердің біреуінің бағасы осындай өтінімді бергенге дейін жасалған соңғы мәміле бағасынан 10 (он) пайыздан көпке шегеріледі;

2) орындалуы әрбір осындай мәміле сауда-саттықтың екі қатысушысы қарсы өтінімдер беру нәтижесінде жасалу талабымен осы мәмілелердің тараптарда бар шетел валютасы санының айтарлықтай өзгеруіне әкелмеген, 5 (бес) пайыздан көп емес және беру уақыты бойынша 1 (бір) секундтан көп емес көлемдегі айырма көтерілетін немесе төмендейтін баға бойынша мәмілелер;

3) нәтижесінде баға, сұраныс, ұсыныс және (немесе) сауда-саттық көлемі деңгейден ауытқыған және (немесе) осындай мәмілелерсіз қалыптасатын деңгейден айтарлықтай ерекшеленетін деңгейде қолдау тапқан мәмілелерге қатысушының қорытындысы.

Осы тармақтың мақсаты үшін:

шетел валютасы нарығы субъектісінің және өзге де тұлғалардың Америка Құрама Штаттарының доллары мен теңгенің валюталық жұбымен сауда-саттықта айла-шарғы жасау мақсатында жасалғаны сияқты жоғарыда көрсетілген әрекеттерінің өлшемдері, мониторинг және оларды талдау тәртібі мен шарттары, оның ішінде сауда-саттық бағасының, сұранысының, ұсынысының немесе көлемінің айтарлықтай ауытқу өлшемшарттары қор биржасының ішкі құжаттарымен, оның ішінде конфиденциалды құжаттармен айқындалады, егер Қағидаларда өзгеше белгіленбесе;

шетел валютасы санының айтарлықтай өзгеруі мәмілелердің тараптарында тұрған шетел валютасының бастапқы санынан 10 (он) және одан көп пайызға айырмашылық танылады;

көтерілетін баға бойынша мәмілелер сериясы деп осы серияның алдыңғы мәмілесінің әрқайсысының бағасынан жоғары мәмілелер түсініледі;

төмендейтін баға бойынша мәмілелер сериясы деп осы серияның алдыңғы мәмілесінің әрқайсысының бағасынан төмен мәмілелер түсініледі.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген мониторингке және талдауға Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мәмілелер жасауға байланысты әрекеттері жатпайды.

7. Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге тұлғалардың әрекеттерін бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп анықтауды:

1) қор биржасының және бағалы қағаздар нарығына кәсіби қатысушылардың есептерінде, бағалы қағаздар нарығы субъектілерінің, мемлекеттік органдар мен өзге де жеке және заңды тұлғалардың хаттарында (өтініштерде, шағымдарда), бұқаралық ақпарат құралдарының жарияланымдарында, бағалы қағаздар нарығы субъектілерінің қызметін тексеру нәтижелерінде қамтылған ақпарат негізінде қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган);

2) қор биржасының сауда жүйесінде бағалы қағаздармен және басқа қаржы құралдарымен бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге де тұлғалардың әрекеттерін қадағалау қызметін жүзеге асыратын қор биржасының құрылымдық бөлімшесі жүргізеді.

8. Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге де тұлғалардың әрекеттерін қадағалау қызметін жүзеге асыратын қор биржасының құрылымдық бөлімшесі қор биржасының сауда жүйесінде жасалатын және Қағидалардың 4 және 5-тармақтарында белгіленген ережелерді ескере отырып, бағалы қағаздар субъектісінің және Қағидалардың 3 және 6-тармақтарына сәйкес келетін бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге де тұлғалардың әрекеттерін анықтаған кезде, осындай әрекеттер туралы есеп қор биржасының ішкі құжаттарында белгіленген мерзімде, бірақ осындай әрекеттер анықталған күннен кейінгі күннен бастап 15 (он бес) жұмыс күнінен кешіктірмей уәкілетті органға жіберіледі.

Қор биржасының сауда жүйесінде жасалатын мәмілелерді қадағалау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын қор биржасының құрылымдық бөлімшесі Қағидалардың 3-тармағы 9) тармақшасына сәйкес келетін әрекеттерді, сондай-ақ осы әрекеттердің айла-шарғы жасау мақсатында жасалды деп пайымдауға негіздер болатын бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге де тұлғалардың әрекеттерін анықтаған кезде, осындай әрекеттер туралы есеп қор биржасының ішкі құжаттарында белгіленген мерзімде, бірақ осындай әрекеттер анықталған күннен кейінгі күннен бастап күнтізбелік 60 (алпыс) күннен кешіктірмей уәкілетті органға жіберіледі.

9. Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге тұлғалардың әрекеттерін айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп тануды бағалы қағаздар субъектісінің және өзге тұлғалардың әрекеттерін айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп тану мәселелерін қарауды жүзеге асыратын сараптама комитетінің қорытындысын қарау нәтижелері бойынша жүзеге асыратын уәкілетті орган іске асырады және уәкілетті органның бірінші басшысы орынбасарының бұйрығымен ресімделеді.

10. Уәкілетті орган әрекеттері айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп танылған бағалы қағаздар нарығы субъектісін және өзге де тұлғаларды осындай тану туралы Қағидалардың 9-тармағында көрсетілген бұйрыққа қол қойылған күннен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде жазбаша хабардар етеді.

	Қаулыға 2-қосымша
	Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2018 жылғы 28 желтоқсандағы № 319 қаулысына 2-қосымша

Сараптама комитетін құру және оның жұмыс істеу қағидалары, сондай-ақ оның сандық құрамы

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Сараптама комитетін құру және оның жұмыс істеу қағидалары, сондай-ақ оның сандық құрамы (бұдан әрі – Қағидалар) "Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының Заңының 56-бабына сәйкес әзірленді және бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге тұлғалардың әрекеттерін бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп тану мәселелерін қарауды жүзеге асыратын сараптама комитетін құру және жұмыс істеу тәртібін (бұдан әрі – сараптама комитеті), сондай-ақ оның сандық құрамын белгілейді.

2-тарау. Сараптама комитетін құру және оның жұмыс істеу тәртібі, сондай-ақ оның сандық құрамы

2. Сараптама комитеті қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның (бұдан әрі – уәкілетті орган) жанынан кемінде он мүшеден тұратын құрамда құрылады:

уәкілетті органның кемінде бес өкілі;

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің кемінде бір өкілі;

қор биржасының кемінде екі өкілі;

орталық депозитарийдің кемінде бір өкілі;

кемінде бір тәуелсіз сарапшы.

Тәуелсіз сарапшы (тәуелсіз сарапшылар) уәкілетті органмен келісілгеннен кейін Қазақстанның қаржы секторының мүдделерін шоғырландырылған түрде білдіретін заңды тұлғалар бірлестігінің ұсынысы негізінде сараптама комитетінің құрамына енгізіледі.

Сараптама комитетінің отырысына уәкілетті орган сараптама комитетінің шешімі негізінде шақырған жағдайда, қаралып отырған мәселе бойынша пікірін білдіру үшін қаржы нарығы субъектілерінің өкілдері дауыс беру құқығынсыз сарапшылар ретінде қатысады.

3. Сараптама комитетінің отырыстары қажеттілігіне қарай қатыса отырып, сырттай не аралас нысандарда өткізіледі.

Сараптама комитетінің отырысын өткізу үшін кворум оның мүшелерінің кемінде үштен екісін құрайды. Сараптама комитетінің әрбір мүшесі бір дауысқа ие. Дауыстар тең болған жағдайда сараптама комитеті төрағасының дауысы шешуші болып табылады.

Сараптама комиссиясының мүшесі егер сараптама комиссиясы қараған мәселе бойынша шешім қабылдау кезінде дауыс беруінің нәтижесі оның жеке мүддесіне байланысты болса, қарсылық білдірілуге (өздігінен бас тартуға) жатады және отырысқа қатыспайды. Қарсылық білдіру (өздігінен бас тарту) дәлелденеді және отырыс басталғанға дейін не сараптама комитетінің отырысы барысында мәлімделеді. Сараптама комитеті мүшесіне қарсылық білдіру (өздігінен бас тарту) туралы шешімді сараптама комитеті отырысқа қатысушы мүшелерінің көпшілік даусымен қабылдайды, сараптама комитеті мүшесінің қатысуымен жария етіледі және осы тармақтың жетінші бөлігінде көрсетілген хаттамада көрсетіледі.

Сараптама комитетінің шешімдері отырысқа қатысқан сараптама комитеті мүшелерінің қарапайым көпшілік дауысымен қабылданады.

Егер шешім қабылдауға сараптама комитеті мүшелерінің қарапайым көпшілігі дауыс берсе, белгіленген мерзімде алынған бюллетеньдерде кворум болған жағдайда, сырттай дауыс беру арқылы шешім қабылданды деп танылады.

Сырттай дауыс беру қажет болған жағдайда отырысқа қатысып отырған сараптама комитеті мүшелерінің дауыс беруімен (аралас дауыс беру) бірге қолданылады. Шешімдері аралас дауыс беру арқылы қабылданатын кворумды айқындау кезінде сараптама комитетінің отырысын өткізу басталғанға дейін ұсынылған, сырттай дауыс берген сараптама комитеті мүшелерінің бюллетеньдері ескеріледі.

Сараптама комитетінің шешімдері сараптама комитетінің отырысы өткізілгеннен кейін бесінші жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде сараптама комитетінің төрағасы мен хатшысы қол қоятын хаттамамен және дауыс беруге қатысқан сараптама комитетінің барлық мүшелері қол қоятын сараптама қорытындысымен ресімделеді.

Бағалы қағаздар нарығы субъектісінің және өзге тұлғалардың айла-шарғы жасау мақсатында жасалған ретінде шетел валютасына қатысты әрекеттеріне байланысты мәселелер, егер осы отырысқа Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің өкілі қатысса, сараптама комитетінің отырысында қаралады.

4. Бағалы қағаздар нарығының субъектілері немесе әрекеттері туралы ақпарат сараптама комитетінің қарауына шығарылған өзге де тұлғалар уәкілетті органның сұратуы бойынша көрсетілген әрекеттерді жасаудың мән-жайларына жазбаша түсіндірме береді.

Сараптама комитетінің ұсынымы бойынша мұндай адамдар көрсетілген әрекеттерді жасау мән-жайларының түсіндірмелерін ұсыну мақсатында сараптама комитетінің отырысына шақырылады. Мұндай адамдар сараптама комитетінің отырысына қатысуға ниет білдірген кезде сараптама комитетінің отырысы қатыса отырып не аралас нысандарда өткізіледі.

5. Сараптама комитетінің қорытындысы оның бағалы қағаздар субъектісі және өзге де тұлғалардың әрекеттерін айла-шарғы жасау мақсатында жасалған деп тануына қажетті және жеткілікті негіздердің болуына қатысты пікірінің көрінісі болып табылады.

О внесении изменений и дополнения в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 декабря 2018 года № 319 "Об утверждении Правил признания сделок с ценными бумагами и иными финансовыми инструментами, заключенных на организованном и неорганизованном рынках ценных бумаг, как совершенных в целях манипулирования, создания и работы экспертного комитета, а также его количественного состава"

Постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 28 октября 2022 года № 83. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 9 ноября 2022 года № 30468

Правление Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка (далее – Агентство) ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Внести в постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 декабря 2018 года № 319 "Об утверждении Правил признания сделок с ценными бумагами и иными финансовыми инструментами, заключенных на организованном и неорганизованном рынках ценных бумаг, как совершенных в целях манипулирования, создания и работы экспертного комитета, а также его количественного состава" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 18169) следующие изменения и дополнение:

заголовок изложить в следующей редакции:

"Об утверждении Правил и условий признания действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг, Правил создания и работы экспертного комитета, а также его количественного состава";

пункт 1 изложить с следующей редакции:

"1. Утвердить:

1) Правила и условия признания действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг согласно приложению 1 к настоящему постановлению;

2) Правила создания и работы экспертного комитета, а также его количественный состав согласно приложению 2 к настоящему постановлению.";

Правила признания сделок с ценными бумагами и иными финансовыми инструментами, заключенных на организованном и неорганизованном рынках ценных бумаг, как совершенных в целях манипулирования, создания и работы экспертного комитета, а также его количественного состава, изложить в редакции согласно приложению 1 к настоящему постановлению;

дополнить приложением 2 в редакции согласно приложению 2 к настоящему постановлению.

2. Департаменту рынка ценных бумаг в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) совместно с Юридическим департаментом государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего постановления представление в Юридический департамент сведений об исполнении мероприятия, предусмотренного подпунктом 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на курирующего заместителя Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка.

4. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка

М. Абылкасымова

"СОГЛАСОВАНО"
Национальный Банк
Республики Казахстан

	Приложение 1 к постановлению Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 28 октября 2022 года № 83
	Приложение 1 к постановлению Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 28 декабря 2018 года № 319

Правила и условия признания действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила и условия признания действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг (далее – Правила) разработаны в соответствии со статьей 56 Закона Республики Казахстан "О рынке ценных бумаг" и устанавливают порядок и условия признания действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг.

2. Мониторингу и анализу на предмет выявления манипулирования на рынке ценных бумаг подлежат действия субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц (включая заключение сделок и объявление заявок в торговой системе фондовой биржи, распространение информации) в отношении ценных бумаг и (или) производных финансовых инструментов, обращающихся на площадках фондовой биржи, создание и функционирование которых регламентируется внутренними документами биржи.

Глава 2. Порядок и условия признания действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг

3. Мониторингу и анализу на предмет выявления действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг подлежат следующие действия (с учетом положений пункта 4 Правил):

1) заключение сделки на организованном рынке ценных бумаг на основании встречных приказов (заказов) на продажу и приобретение ценных бумаг одного выпуска, поданных одним клиентом через двух или более брокеров, которое повлияло на существенное изменение цены, спроса, предложения или объема торгов по данным ценным бумагам;

2) заключение на организованном рынке сделки (серии сделок) с ценными бумагами и (или) производными финансовыми инструментами, в результате которых цена, спрос, предложение и (или) объем торгов ценными бумагами и (или) производными финансовыми инструментами отклонились от уровня и (или) поддерживались на уровне, существенно отличающемся от того уровня, который сформировался бы без таких сделок;

3) создание ложного и (или) вводящего в заблуждение представления о ликвидности ценной бумаги и ее цене путем совершения следующих действий:

заключение отдельными участниками серии сделок в торговой системе фондовой биржи с данной ценной бумагой, не имеющих экономического смысла и (или) не приводящих к существенному изменению количества ценных бумаг на счетах таких участников;

и (или) объявления на организованном рынке ценных бумаг заявок на заключение сделок с ценными бумагами существенно выше или ниже предыдущих заявок по данным ценным бумагам с дальнейшим их удалением (отзывом) до заключения сделки;

и (или) объявления в торговой системе фондовой биржи необоснованного с точки зрения экономического смысла большого количества заявок на заключение сделок незначительного объема, что способно привести к заключению множества небольших по объему сделок, создающих вид активности торгов;

и (или) распространения недостоверной и (или) вводящей в заблуждение информации в отношении данной ценной бумаги;

4) распространение физическими и (или) юридическими лицами через средства массовой информации недостоверных и (или) вводящих в заблуждение сведений о ценных бумагах и (или) сделках с ними, их эмитентах и (или) ценах, включая информацию, представленную в рекламе, в результате которого цена, спрос, предложение или объем торгов в торговой системе фондовой биржи с этими ценными бумагами отклонились от уровня или поддерживались на уровне, существенно отличающемся от того уровня, который сформировался бы без распространения таких сведений;

5) покупка или продажа ценных бумаг или производных финансовых инструментов в торговой системе фондовой биржи перед закрытием торговой сессии фондовой биржи с целью введения в заблуждение участников рынка относительно цен, которые сложились в конце торговой сессии;

6) заключение на организованном рынке серии сделок с ценными бумагами небольшими объемами, в результате которых цена, спрос, предложение или объем торгов ценными бумагами отклонились от уровня, существенно отличающегося от того уровня, который сформировался бы без таких сделок, с последующим заключением сделки (сделок) в большом объеме (больших объемах) по данной цене;

7) объявление брокером в торговой системе фондовой биржи заявки (заявок) на заключение сделок с ценными бумагами по собственному счету в опережение заключения сделки (сделок) с данными ценными бумагами по счету его клиента, повлиявшей (повлиявших) на изменение цены на эти ценные бумаги;

8) заключение на организованном рынке сделки либо несколько сделок с ценными бумагами и (или) производными финансовыми инструментами с целью прикрытия другой сделки;

9) заключение на организованном рынке ценных бумаг сделки либо несколько сделок, соответствующих дополнительным условиям, определенным внутренними документами фондовой биржи.

Параметры, порядок и условия для мониторинга и анализа вышеуказанных действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг, в том числе критерии существенного отклонения цены, спроса, предложения, количества или объема торгов ценными бумагами и (или) производными финансовыми инструментами, определяются внутренними документами фондовой биржи, в том числе конфиденциальными, в зависимости от вида, ликвидности и (или) рыночной стоимости ценных бумаг и (или) производных финансовых инструментов, если иное не установлено Правилами.

4. Не подлежат мониторингу и анализу на предмет выявления действий субъекта рынка ценных бумаг или иных лиц как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг действия соответствующие следующим условиям:

изменение цены долевых инструментов сложилось в результате проведения дробления (сплита) по акциям и (или) пересмотра количества акций, являющихся базовым активом одной депозитарной расписки;

заключение сделок с ценными бумагами по цене, сложившейся под влиянием принятого решения совета директоров эмитента этих ценных бумаг об их размещении по новой цене и (или) внесения (внесенных) поправок в условия (проспект) их выпуска, способных значительно повлиять на цену и (или) доходность данных ценных бумаг;

изменение цены и (или) доходности долговых ценных бумаг связано с приближением даты купонной выплаты или погашения ценных бумаг. Величина такого изменения и порядок его расчета определяются внутренними документами фондовой биржи.

5. Не являются совершенными с целью манипулирования следующие сделки купли-продажи ценных бумаг, исполнение которых не привело к существенному изменению количества таких ценных бумаг, находящихся у сторон этих сделок:

1) сделки открытия и закрытия репо, которые относятся к одной и той же операции репо, осуществляемой в предназначенном для таких операций секторе торговой системы фондовой биржи;

2) две сделки одного и того же объема с одними и теми же ценными бумагами, вторая из которых заключена в целях исправления технической ошибки, допущенной при заключении первой из данных сделок на организованном рынке;

3) сделки с ценными бумагами, заключенные в торговой системе фондовой биржи методом открытых торгов в течение последних 30 (тридцати) рабочих дней, предшествующих дате заключения сделки, но не менее чем в течение 21 (двадцати одного) рабочего дня из этого периода, с ценными бумагами данного наименования были заключены сделки суммарным объемом не менее 35 000 000 (тридцати пяти миллионов) тенге, сторонами которых являлись не менее 7 (семи) членов фондовой биржи. Торговая система фондовой биржи предусматривает настройки, позволяющие участникам торгов отдельно по каждой ценной бумаге отслеживать количество членов фондовой биржи, являвшихся сторонами сделок, которые были заключены по данной ценной бумаге в течение последних 30 (тридцати) рабочих дней, предшествующих текущей дате торгов;

4) сделка, условия совершения которой признаны несущественными на основании критериев, определенных внутренними документами фондовой биржи.

6. Фондовая биржа осуществляет мониторинг и анализ действий по заключению серий 2 (двух) и более сделок с валютной парой доллар Соединенных Штатов Америки и тенге в течение 1 (одного) торгового дня, при их соответствии следующим условиям:

1) сделки заключены в результате подачи в торговую систему фондовой биржи одной заявки на покупку или продажу, вызвавшей автоматическое удовлетворение двух и более встречных заявок, при этом цена одной из таких сделок отклоняется более чем на 10 (десять) процентов от цены последней сделки, заключенной до подачи такой заявки;

2) сделки по повышающейся или понижающейся цене, исполнение которых не привело к существенному изменению количества иностранной валюты, находящейся у сторон этих сделок при условии, что каждая из таких сделок заключена в результате подачи двумя участниками торгов встречных заявок, разница в объеме которых составляет не более 5 (пяти) процентов и во времени подачи не более 1 (одной) секунды;

3) заключение участником сделок, в результате которых цена, спрос, предложение и (или) объем торгов отклонились от уровня и (или) поддерживались на уровне, существенно отличающемся от того уровня, который сформировался бы без таких сделок.

Для целей настоящего пункта:

параметры, порядок и условия для мониторинга и анализа вышеуказанных действий субъекта рынка иностранной валюты и иных лиц как совершенных в целях манипулирования на торгах с валютной парой доллар Соединенных Штатов Америки и тенге, в том числе критерии существенного отклонения цены, спроса, предложения или объема торгов, определяются внутренними документами фондовой биржи, в том числе конфиденциальными, если иное не установлено Правилами;

существенным изменением количества иностранной валюты признается отличие на 10 (десять) процентов и более от первоначального количества иностранной валюты, находящейся у сторон сделок;

под серией сделок по повышающейся цене понимаются сделки, цена каждой из которых выше цены предыдущей сделки из этой же серии;

под серией сделок по понижающейся цене понимаются сделки, цена каждой из которых ниже цены предыдущей сделки из этой же серии.

Мониторингу и анализу не подлежат действия Национального Банка Республики Казахстан, связанные с заключением сделок, предусмотренных частью первой настоящего пункта.

7. Выявление действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг, осуществляется:

1) уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций (далее – уполномоченный орган) на основании информации, которая содержится в отчетах фондовой биржи и профессиональных участников рынка ценных бумаг, обращениях (заявлениях, жалобах) субъектов рынка ценных бумаг, государственных органов и иных физических и юридических лиц, публикациях средств массовой информации, результатах проверок деятельности субъекта рынка ценных бумаг;

2) структурным подразделением фондовой биржи, осуществляющим деятельность по надзору за действиями субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц с ценными бумагами и иными финансовыми инструментами, совершаемыми в торговой системе фондовой биржи.

8. При выявлении структурным подразделением фондовой биржи, осуществляющим деятельность по надзору за действиями субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц, совершаемыми в торговой системе фондовой биржи, действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц, соответствующих пунктам 3 и 6 Правил, с учетом положений, предусмотренных пунктами 4 и 5 Правил, отчет о таких действиях направляется в уполномоченный орган в сроки, установленные внутренними документами фондовой биржи, но не позднее 15 (пятнадцати) рабочих дней со дня, следующего за днем выявления таких действий.

При выявлении структурным подразделением фондовой биржи, осуществляющим деятельность по надзору за действиями субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц c ценными бумагами и иными финансовыми инструментами, совершаемыми в торговой системе фондовой биржи, действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц, в отношении которых есть основания полагать, что данные действия совершены в целях манипулирования, в том числе соответствующих подпункту 9) пункта 3 Правил, отчет о таких действиях направляется в уполномоченный орган в сроки, установленные внутренними документами фондовой биржи, но не позднее 60 (шестидесяти) календарных дней со дня, следующего за днем выявления таких действий.

9. Признание действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг осуществляется уполномоченным органом по итогам рассмотрения заключения экспертного комитета, осуществляющего рассмотрение вопросов признания действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования, и оформляется приказом заместителя первого руководителя уполномоченного органа.

10. Уполномоченный орган письменно уведомляет субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц, чьи действия признаны как совершенные с целью манипулирования, о таком признании в течение 10 (десяти) рабочих дней со дня подписания приказа, указанного в пункте 9 Правил.

	Приложение 2 к постановлению
	Приложение 2 к постановлению Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 28 декабря 2018 года № 319

Правила создания и работы экспертного комитета, а также его количественный состав

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила создания и работы экспертного комитета, а также его количественный состав (далее – Правила) разработаны в соответствии со статьей 56 Закона Республики Казахстан "О рынке ценных бумаг" и устанавливают порядок создания и работы экспертного комитета, осуществляющего рассмотрение вопросов признания действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования (далее – экспертный комитет), а также его количественный состав.

Глава 2. Порядок создания и работы экспертного комитета, а также его количественный состав

2. Экспертный комитет создается при уполномоченном органе по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций (далее - уполномоченный орган) в составе не менее десяти членов:

не менее пяти представителей уполномоченного органа;

не менее одного представителя Национального Банка Республики Казахстан;

не менее двух представителей фондовой биржи;

не менее одного представителя центрального депозитария;

не менее одного независимого эксперта.

Независимый эксперт (независимые эксперты) включается (включаются) в состав экспертного комитета на основании предложения объединения юридических лиц, консолидировано выражающего интересы финансового сектора Казахстана, после согласования с уполномоченным органом.

В заседании экспертного комитета, при приглашении уполномоченным органом на основании решения экспертного комитета, принимают участие в качестве экспертов без права голоса представители субъектов финансового рынка для выражения мнения по рассматриваемому вопросу.

3. Заседания экспертного комитета проводятся в очной, заочной либо смешанной формах по мере необходимости.

Кворум для проведения заседания экспертного комитета составляет не менее двух третей его членов. Каждый член экспертного комитета имеет один голос. При равенстве голосов, голос председателя экспертного комитета является решающим.

Член экспертного комитета не участвует в заседании и подлежит отводу (самоотводу), если результат его голосования при принятии решения по рассматриваемому экспертным комитетом вопросу зависит от его личной заинтересованности. Отвод (самоотвод) мотивируется и заявляется до начала заседания либо в ходе заседания экспертного комитета. Решение об отводе (самоотводе) члена экспертного комитета принимается экспертным комитетом большинством голосов ее членов, участвующих в заседании, оглашается в присутствии члена экспертного комитета и отражается в протоколе, указанном в части седьмой настоящего пункта.

Решения экспертного комитета принимаются простым большинством голосов членов экспертного комитета, участвовавших на заседании.

Решение посредством заочного голосования признается принятым при наличии кворума в полученных в установленный срок бюллетенях, если за принятие решения проголосовало простое большинство голосов членов экспертного комитета.

Заочное голосование в случае необходимости применяется вместе с голосованием членов экспертного комитета, присутствующих на заседании (смешанное голосование). При определении кворума, решения которого принимаются посредством смешанного голосования, учитываются бюллетени членов экспертного комитета, проголосовавших заочно, представленные до начала проведения заседания экспертного комитета.

Решения экспертного комитета оформляются протоколом, подписываемым председателем и секретарем экспертного комитета в срок не позднее пятого рабочего дня после проведения заседания экспертного комитета, и экспертным заключением, подписываемым всеми членами экспертного комитета, принимавшими участие в голосовании.

Вопросы, касающиеся действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц в отношении иностранной валюты как совершенных в целях манипулирования, рассматриваются на заседании экспертного комитета, если на данном заседании принимает участие представитель Национального Банка Республики Казахстан.

4. Субъекты рынка ценных бумаг или иные лица, информация о чьих действиях вынесена на рассмотрение экспертного комитета, по запросу уполномоченного органа представляют письменные разъяснения обстоятельств совершения указанных действий.

По рекомендации экспертного комитета такие лица приглашаются на заседание экспертного комитета с целью представления разъяснений обстоятельств совершения указанных действий. При изъявлении такими лицами желания принять участие на заседании экспертного комитета заседание экспертного комитета проводится в очной либо смешанной форме.

5. Заключение экспертного комитета является выражением его мнения относительно того, имеются ли необходимые и достаточные основания для признания действий субъекта рынка ценных бумаг и иных лиц как совершенных в целях манипулирования.