Жол жүрісі қағидаларын, Көлік құралдарын пайдалануға рұқсат беру жөніндегі негізгі ережелерді, көлігі арнайы жарық және дыбыс сигналдарымен жабдықталуға және арнайы түсті-графикалық схемалар бойынша боялуға тиіс жедел және арнайы қызметтер тізбесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2023 жылғы 30 маусымдағы № 534 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 1 шiлдеде № 33003 болып тіркелді.

"Жол жүрісі туралы" 2014 жылғы 17 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабы 5) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған:

1) Жол жүрісі қағидалары;

2) Көлік құралдарын пайдалануға рұқсат беру жөніндегі негізгі ережелер;

3) көлігі арнайы жарық және дыбыс сигналдарымен жабдықталуға және арнайы түсті-графикалық схемалар бойынша боялуға тиіс жедел және арнайы қызметтер тізбесі бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Әкімшілік полиция комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрі

М. Ахметжанов

Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрі 2023 жылғы 30 маусымдағы № 534 бұйрығымен бекітілген

Жол жүрісі қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Жол жүрісі қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) Қазақстан Республикасының бүкіл аумағындағы жол жүрісінің бірыңғай тәртібін белгілейді.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар қолданылады:

1) автомагистраль - көлік құралдарының жүруі үшін жобаға сәйкес арнайы салынған немесе реконструкцияланған, жол бойындағы иеліктерге қызмет көрсетпейтін жол. Оған тек басқа жолдардан ғана әртүрлі деңгейлердегі жол айрықтары арқылы өтуге болады. Бұл жолдың:

бір-бірінен жүруге арналмаған бөлу жолағымен бөлінген, әртүрлі бағытта жүру үшін бөлек жүру бөліктері бар;

басқа жолдармен, теміржолдармен және трамвай жолдарымен және жаяу жүргінші жолдарымен бір деңгейде қиылыстары жоқ;

автомагистраль ретінде арнайы белгіленген автомагистральға 5.1 белгісімен кіру және 5.2 белгісімен шығу кезінде осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес келтіріледі;

2) автобус - жолаушылар мен жүктерді тасымалдауға арналған, онда жүргізуші орнын қоспағанда, сегізден астам отыратын орны бар автомобиль;

3) автомобиль - адамдар мен жүктерді тасымалдау олар үшін қосымша функция болып табылатын ауыл шаруашылығы тракторларын немесе механикалық көлік құралдарын қоспағанда, жолдарда жүруге және олармен адамдарды, жүктерді немесе үстіне орнатылған жабдықты тасымалдауға немесе адамдарды, жүктерді немесе үстіне орнатылған жабдықты тасымалдауға арналған көлік құралдарын сүйретуге арналған, оның ішінде троллейбустарды қоса алғандағы механикалық көлік құралы. Бұл ұғым тракторлар мен өздігінен жүретін машиналарға қолданылмайды;

4) автопойыз - тіркемеге (тіркемелерге) тіркелген механикалық көлік құралы;

5) артықшылық (басымдық) - жол жүрісіне басқа қатысушылармен салыстырғанда белгіленген бағытта бірінші кезекте жүру;

6) ауыр салмақты көлік құралы - толық массасы немесе жүктеменің оның осі бойынша бөлінуі осы жол санаты мен ондағы құрылыстар үшін рұқсат етілген шекті жүктеме мөлшерінен асатын жүгі бар немесе жүксіз көлік құралы;

7) аялдау - көлік құралының жүрісін бес минутқа дейін не егер бұл жолаушыларды отырғызу немесе түсіру, көлік құралын тиеу немесе түсіру үшін қажет болса, одан да көбірек уақытқа әдейі тоқтату (көлік құралының жүрісін жол жүрісін ұйымдастыруға орайластырып тоқтату қажеттілігі аялдау (тоқтап тұру) болып саналмайды);

8) багаж - буып-түйілген және Жолаушыларды және багажды автомобиль көлігімен тасымалдау қағидаларында белгіленген нормалар шегінде автобустың, шағын автобустың багаж бөлімшесінде немесе автобусқа, шағын автобусқа ілесіп жүретін багаж автомобилінде, сондай-ақ тасымалдаушымен қосымша келісімнің негізінде таксиде тасымалданатын жолаушы мүлкі;

9) басты жол - қиылысатын (қосылатын) жолдарға қатысты осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 2.1, 2.3.1-2.3.3-белгілерімен немесе 5.1 белгісімен белгіленген жол немесе қиыршық тас төселген жолдарға қатысты қатты (асфальтталған, цементті-бетондалған, тас материалдар және сол сияқты) жол. Екінші дәрежелі жолда тікелей қиылыс алдында төселген учаске болғанымен, ол қиылысатын жолмен тең болып саналмайды;

10) басып озу - жүріп келе жатқан жолағынан шығумен және кейіннен бұрын жүріп келе жатқан жолағына қайта түсумен байланысты алдында жүріп келе жатқан бір немесе бірнеше көлік құралынан озып кету;

11) бөлу жолағы - жолдың аралас жүру бөлігін бөлетін және жолды елді мекеннен тыс кесіп өткен кезде жаяу жүргіншінің мәжбүрлі тоқтауын қоспағанда, рельссіз көлік құралдарының және жаяу жүргіншілердің жүруіне және тоқтауына арналмаған конструкциялық бөлінген элементі;

12) велосипед - екі немесе одан да көп дөңгелегі бар (мүгедектігі бар адамдарға арналған кресло-арбалардан басқа) және үстіндегі адамның бұлшықет күшімен қозғалысқа келтірілетін көлік құралы;

13) велосипедші - велосипедті басқаратын адам;

14) велосипед жолы - велосипедтердің жүруіне арналған және тиісті белгімен белгіленген жеке жол немесе жолдың бір бөлігі. Велосипед жолы басқа жолдардан немесе нақ сол жолдың басқа элементтерінен конструктивтік түрде бөлінеді;

15) велосипед жүретін жолақ - жолдың жүру бөлігінің велосипедтер жүруге арналған жолағы. Велосипед жүретін жолақ жолдың басқа жүру бөлігінен ұзына бойындағы жол таңбасы және арнайы белгілер арқылы бөлінеді;

16) газон - өсімдіктерді отырғызу және саябақ ғимараттары үшін фон болып табылатын жасанды шөп жабыны бар жер учаскесі;

17) гүлзар - ондағы өсімдіктер өрнекті немесе суретті бейнелейтін геометриялық пішін түріндегі жер учаскесі;

18) елді мекен - оған кіретін және шығатын жерлері осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.22 - 5.25 белгілермен белгіленген құрылыс салынған аумақ;

18-1) жарық шағылыстыратын зат – жарық сәулесін көзге қайтрау мүмкіндігі бар арнайы материалдардан жасалған, жүргізушінің жақын жарық фаралары қосылғанда жүз елу метр және алыс жарық фаралары қосылғанда төрт жүз метр қашықтықта көрінуін қамтамасыз ететін зат, оның ішінде жарық шағылыстыратын киім, киімдегі жарық шағылыстыратын элемент;

19) жаяу жүргінші - жолда көлік құралынан тыс жүрген және онда жұмыс жүргізбейтін адам. Жаяу жүргіншілерге мүгедектігі бар адамдарға арналған кресло-арбалармен қозғалатын, велосипед, электр самокат, шағын электр көлігі құралын, мопед, мотоцикл жүргізетін, шана, арба, балалар арбасын алып жүретін жеке тұлғалар теңестіріледі;

20) жаяу жүргіншілер өткелі - жүру бөлігінің 5.16.1, 5.16.2 5.16.3 осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес белгілерімен және (немесе) 1.14.1 - 1.1.14.3 осы Қағидалардың 2-қосымшасына сәйкес таңбаларымен белгіленген және жаяу жүргіншілердің жолдан өтуі үшін бөлінген жолдың жүру бөлігінің учаскесі. Таңба болмаған жағдайда, жаяу жүргінші өткелінің ені жол осі бойынан осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.16.1 және 5.16.2 белгілерінің арасындағы ара-қашықтықпен айқындалады;

21) жеткіліксіз көріну - тұман, жаңбыр, шаң, қар жауу және сол сияқты жағдайларда, сондай-ақ қаракөлеңкеде жолдың 300 метрден кем көрінуі;

22) жолаушы - көлік құралының үстінде (ішінде) отыратын және оны басқармайтын адам;

23) жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты емес тасымалдау - тұрақты тасымалдауға жатпайтын, белгіленген тәртіппен берілген лицензиялары бар тасымалдаушылар автобустарды, шағын автобустарды пайдалана отырып жүзеге асыратын тасымалдаулар;

24) жол - "Жол жүрісі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында (бұдан әрі - "Жол жүрісі туралы" Зан) және осы Қағидаларда белгіленген тәртіппен көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің жүруі үшін жайғастырылған немесе ыңғайластырылған және пайдаланылатын жердің барлық бөлінген жолағы не жасанды құрылыстың үсті. Жол бір немесе бірнеше жолдың жүру бөліктерін, сондай-ақ трамвай жолдарын, тротуарларды, жол жиектерін және олар болған кезде бөлу жолақтарын қамтиды;

25) жол беру (кедергі туғызбау) - жол жүрісіне қатысушы, егер бұл оған қатысты артықшылығы бар жол жүрісіне басқа қатысушылардың жүру бағытын немесе жылдамдығын өзгертуге мәжбүр етуі мүмкін болса, жүруді бастамайтынын, қайта бастамайтынын немесе жалғастырмайтынын, қандай да болмасын маневрді жүзеге асырмайтынын білдіреді;

26) жол жиегі - жолдың жүру бөлігімен тікелей қосылатын және жер қыртысының тұрақтылығын қамтамасыз етуге, жол жүрісі қауіпсіздігін арттыруға, жаяу жүргіншілер мен велосипедшілердің қозғалысын ұйымдастыруға, сондай-ақ төтенше жағдайлар кезінде пайдалануға арналған жолдың элементі;

27) жол жүрісі - жолдар шегінде адамдар мен жүктерді көлік құралдары арқылы немесе оларсыз тасымалдау процесінде туындайтын қоғамдық қатынастар жиынтығы;

28) жолдың жүру бөлігі - көлік құралдарының жүруі үшін пайдаланылатын жолдың бір бөлігі;

29) жол жүрісіне қатысушы - жол жүрісі процесіне жаяу жүргінші, жолаушы немесе жүргізуші ретінде тікелей қатысатын адам;

30) жол жүрісінің қауіпсіздігі - қатысушыларының жол-көлік оқиғалары мен олардың зардаптарынан, сондай-ақ жол жүрісінің экологиялық жағдайға, халықтың дене саулығына теріс әсерінен қорғалу дәрежесін көрсететін жол жүрісінің жай-күйі;

31) жол жүрісін ұйымдастыру - жол жүрісін басқару жөніндегі ұйымдық-құқықтық, нормативтік-әдістемелік, жобалау-іздестіру, ұйымдық-техникалық, бақылау-қадағалау, өкімдік және басқа да іс-шаралар кешені;

32) жол-көлік оқиғасы - көлік құралының жолдағы қозғалысы процесінде және оның қатысуымен туындаған, адамның денсаулығына зиян келтіруге, өліміне, көлік құралдарының, құрылыстардың, жүктердің бүлінуіне не өзге материалдық залалға әкеп соққан оқиға;

33) жол қиылысы - жол қиылысы ортасынан неғұрлым алыс, тиісінше қарама-қарсы жолдың жүру бөлігінің дөңгелене бастайтын жерлерін жалғап тұратын жорамалданған сызықтармен шектелген жолдардың бір деңгейде қиылысу, қосылу немесе тармақталу орны. Іргелес аумақтардан шығу дала, орман жолдармен қиылысу (қосылатын) орындары жол қиылысы болып саналмайды;

34) жүргізуші - көлік құралын басқаратын адам, жол бойымен мал табын, жүк артылған, жегілген немесе мініс малын айдаушы;

35) жүксіз масса - көлік құралының экипажсыз, жолаушылар мен жүксіз, бірақ толық отын қоры мен қажетті құрал-сайман жиынтығы бар массасы;

36) жүкті масса - тиелген көлік құралының, экипаж бен жолаушылардың нақты массасы;

37) жолдың жүру бөлігінің шеті - таңбалау сызығымен, ол жоқ болғанда, сондай-ақ жолдың жүру бөлігінің трамвай жолдарымен жол шетінде жанасатын жерлерде жол жабыны өтетін шартты сызықпен айқындалады. Жол жабынының жиегін, оның ішінде жол жағдайлары бойынша айқындау мүмкін болмаған кезде жолдың жүру бөлігінің шетін таптаурын жолақтың шеті бойынша жол жүрісіне қатысушы өзі айқындайды;

38) жүру жолағы - жолдың жүру бөлігінің ұзына бойғы таңбамен белгіленген немесе белгіленбеген және автомобильдің бір қатарда жүруіне жетерлік ені бар кез келген ұзына бойғы жолағы;

39) жүруге кедергі - осы жолақ бойымен жүруді жалғастыруға мүмкіндік бермейтін жүру жолағындағы қозғалмайтын объект. Кептеліс немесе осы жүру жолағында осы Қағидалардың талаптарына сәйкес тоқтаған көлік құралы кедергі болып табылмайды;

40) жүру үшін қауіптілік - оның барысында нақ сол бағытта және нақ сол жылдамдықпен жүрісті жалғастыру жол-көлік оқиғасының туындау қаупін тудыратын жол жүрісі процесінде туындайтын ахуал;

41) қатар ауыстыру - көлік құралының өзі жүріп келе жатқан жүру жолағын бастапқы жүру бағытын сақтай отырып ауыстыруы;

42) қауіпті жүк - тасымалдау, тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізу және сақтау кезінде оған тән қасиеттерге және ерекшеліктерге байланысты жарылыстың, өрттің немесе техникалық құралдардың, қондырғылардың, ғимараттар мен құрылыстардың зақымдануының, сондай-ақ адамдар, хайуанаттар өлімінің, жарақаттануының немесе сырқаттануының, қоршаған ортаға зиян келтіру себебі болуы мүмкін жүк;

43) қоғамдық көлік - жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты және тұрақты емес тасымалдауларды жүзеге асыратын, көпшілік пайдаланатын көлік, сондай-ақ такси;

44) көлік құралы - адамдарды, жүктерді немесе үстіне орнатылған жабдықты жолдармен тасымалдауға арналған құрылғы;

45) күндізгі жүру жарықтары - тәуліктің жарық уақытында жүріп келе жатқан көлік құралының алдынан көрінуін жақсартуға арналған сыртқы жарық беру аспаптары;

46) маневр жасау - қозғалыстың аялдамадан (тұрақтан) басталуы, аялдау, бұрылу (кері бұрылу), орын ауыстыру, тежеу және көлік құралының артқы жүріспен қозғалысы;

47) маршруттық көлік құралы - жол бойымен жолаушыларды тасымалдауға арналған және белгіленген аялдама пункттері (аялдамалары) бар белгіленген маршрутпен жүретін жалпы пайдаланудағы көлік құралы (автобус, троллейбус, трамвай);

48) мәжбүрлі аялдау - оның техникалық ақауынан немесе ол әкеле жатқан жүк тудырған қауіптіліктен, жүргізушінің (жолаушының) жай-күйінен, жолда кедергі пайда болуынан көлік жүрісінің тоқтауы;

49) механикалық көлік құралы – мопедтер, электр самокаттар, шағын электр көлігі құралдары мен рельстік көлік құралдарын қоспағанда, қозғалтқышпен қозғалысқа келтірілетін, өздігінен жүретін жол көлік құралы. Ұғым тракторлар мен өздігінен жүретін машиналар жол жүрісіне қатысқан кезде оларға да қолданылады;

50) мопед - цилиндрінің көлемі елу текше сантиметрден аспайтын іштен жану қозғалтқышымен не электр қозғалтқышпен жабдықталған және ең жоғары конструктивтік жылдамдығы сағатына елу километрден аспайтын екі немесе үш дөңгелекті көлік құралы. Мопедтерге аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер, мокиктер, скутерлер және осыған ұқсас сипаттамалары бар басқа да көлік құралдары теңестіріледі;

51) мотоцикл - қозғалтқышы бар, бүйір тіркемесімен немесе онсыз екі дөңгелекті механикалық көлік құралы. Мотоциклдерге жүктемесіз салмағы төрт жүз килограмнан аспайтын үш және төрт дөңгелекті көлік құралдары, цилиндрінің көлемі 50 текше сантиметрден асатын скутерлер және осыған ұқсас сипаттамасы бар басқа көлік құралдары теңестіріледі;

52) озып шығу - көлік құралының бір бағытта, көрші жолақпен жүріп келе жатқан көлік құралының жүріс жылдамдығынан жоғары жылдамдықпен жүруі;

53) рұқсат етілген ең жоғарғы масса - жасаушы-кәсіпорын ең жоғары рұқсат етілетін ретінде белгілеген, көлік құралының жүк тиелген, жүргізуші мен жолаушылары бар массасы. Көлік құралдары құрамының, яғни тіркелген және біртұтас ретінде қозғалатын рұқсат етілген ең жоғары масса көлік құралының құрамға кіретін ең жоғары рұқсат етілген массасының жиынтығы болып қабылданады;

54) реттеуші - жолдағы жүрісті басқару бойынша реттеу іс-әрекеттерін орындауға уәкілетті, тиісті куәлігі мен жабдығы (нысандық киімі немесе айырым белгісі - қолына тағатын байлауышы, ала таяғы, қызыл белгісі не жарық шағылыстырғыш дискісі, қызыл шам немесе жалаушасы) бар, тәуліктің кез келген уақытында танылатын және көрінетін ішкі істер органдарының, әскери полиция қызметкері немесе жол-коменданттық бөлімшенің әскери қызметшісі, Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің көліктік бақылау органдарының (бұдан әрі - көліктік бақылау органдары) қызметшісі, жол-пайдалану қызметінің қызметшісі, теміржол өткеліндегі, паром өтпесіндегі кезекші;

55) такси - Автомобиль көлiгiмен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидаларына сәйкес жабдықталған жолаушылар мен багажды автомобильмен тасымалдауға арналған жеңiл автомобиль;

56) тәуліктің қараңғы уақыты - кешкі қара көлеңкеден таңертеңгі елең-алаңға дейінгі уақыт аралығы;

57) теміржол өтпесі - жолдың темір жолдармен бір деңгейде қиылысуы. Жақын жердегі рельстен 10 метрден арақашықтықта жорамалданған сызықпен шектелген жол учаскесі өтпенің шекарасы болып табылады;

58) тоқтап тұру - көлік құралының жүрісін жолаушыларды отырғызуға немесе түсіруге не көлік құралын тиеуге немесе түсіруге байланысты емес себептер бойынша бес минуттан асатын уақытқа әдейі тоқтату;

59) тротуар - жолдың жүру бөлігіне қосылған немесе одан газонмен бөлінген, жаяу жүргіншінің жүруіне арналған жол бөлігі;

60) тұрғын аймақ - осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.38 белгісімен белгіленген учаске, құрылыс салынған аумақ немесе алқап;

61) тіркеме - қозғалтқышпен жабдықталмаған және механикалық көлік құралының құрамында жүруге арналған көлік құралы. Ұғым жартылай тіркемелер мен ұзартылмалы тіркемелерге де қолданылады;

62) ұйымдасқан жаяу жүргіншілер легі - осы Қағидалардың 3-тарауы 14-тармағының талаптарына сәйкес ұйымдастырылған және белгіленген жолмен жүріп бара жатқан жаяу жүргіншілер тобы;

63) ұйымдасқан көлік легі - көк түсті жарқылдақ маягі немесе көк және қызыл түсті маягі іске қосылған бас көлік құралы ілесіп жүретін, фаралары үнемі жанып тұрған, бір жүру жолағымен тікелей бірінің артынан бірі жүріп келе жатқан үш немесе одан да көп механикалық көлік құралдарының тобы;

63-1) шағын электр көлігі құралы – электр қозғалтқышы бар электр самокаттар мен мопедтерді қоспағанда, электр қозғалтқышпен жарақталған, жеке жүріп-тұруға арналған, бір немесе бірнеше дөңгелегі бар көлік құралы;

64) шектеулі көріну - жүргізушіге жергілікті жердің бедерімен, жолдың геометриялық параметрлерімен, өсімдіктермен, салынған үйлермен, құрылыстармен немесе өзге де объектілермен, оның ішінде көлік құралдарымен шектелген жүріс бағытындағы жолдың 100 метрден кем көрінуі;

65) іргелес аумақ - жолға тікелей іргелес және көлік құралдарының тура жүруіне арналмаған аумақ. Іргелес аумақ бойымен жүру осы Қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады;

66) ірі көлемді көлік құралы - көлемі нормативтік құқықтық актілерде белгіленген көлем мөлшерінен асатын, жүгі бар немесе жүксіз көлік құралы;

66-1) электрмобиль – аккумулятор батареяларынан, сыйымдылықты жинақтауыштардан және (немесе) отын элементтерінен энергия алатын электр қозғалтқышпен жарақтандырылған және қозғалысқа келтірілетін және тек қана электр энергиясының сыртқы көзінің көмегімен қуатталатын механикалық көлік құралы;

67) электр самокат – екі немесе үш дөңгелегі бар, электр қозғалтқышты (электр қозғалтқыштарды) пайдалану арқылы бір адамның жүріп-тұруына арналған, орындығы жоқ, ең жоғары конструктивтік жылдамдығы сағатына жиырма бес километрден аспайтын жеке мобильді көлік құралы;

68) жол-көлік оқиғасын оңайлатылған ресімдеу – "Көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген жағдайларда жол-көлік оқиғасы туралы құжаттарды Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары қызметкерлерінің қатысуынсыз ресімдеу;

Ескерту. 2-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 31.08.2023 № 671 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 26.09.2024 № 725 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрықтарымен.

3. Қазақстан Республикасының аумағында көлік құралдарының оң жақпен жүруі белгіленген.

4. Жол жүрісін ұйымдастыруда қажетті өзгерістер мен шектеулер тек жол белгілерінің, жол таңбаларының, бағдаршамдар мен реттеушілер сигналдарының көмегімен, сондай-ақ қозғалысты реттеуге уәкілетті адамдардың өкімдерімен ғана белгіленген тәртіппен енгізіледі.

Жолдарда немесе жолдардың жекелеген учаскелерінде жол жүрісін ұйымдастыруды өзгерткен кезде жол жүруге қатысушыларға бұқаралық ақпарат құралдары арқылы хабарланады.

Жол жұмыстары жүргізілетін және қозғалыс бағыты уақытша өзгеретін жерлерде сары фонда уақытша жол белгілері қолданылады.

5. Жол жүрісіне қатысушылар жол жүрісі үшін қауіп туғызбайтындай және зиян келтірмейтіндей етіп іс-қимыл жасауы тиіс.

Жол жүрісіне қатысушылар:

1) Осы Қағидаларды, "Жол жүрісі туралы" Заңының талаптарын білуге және сақтауға;

2) реттеушінің және бағдаршам сигналдарының, жол жүрісін реттеу үшін қолданылатын жол белгілерінің, жол таңбаларының, жол жұмыстары кезінде пайдаланылатын дыбыс және жарық сигналдарының, жедел және арнаулы қызметтердің көлік құралдарының арнайы жарық және дыбыс сигналдарының талаптарын орындауға;

3) жол жүрісі үшін қауіпсіз жағдайлар жасауға, өз әрекетімен немесе әрекетсіздігімен жол жүрісіне басқа қатысушыларға, олардың көлік құралдары мен өзге де мүлкіне зиян келтірмеуге;

4) жол жабынын бүлдірмеуге және ластамауға, жол белгілерін алып тастамауға, оларды көлегейлемеуге және бүлдірмеуге, жол белгілерін, бағдаршамдарды және жол жүрісін ұйымдастырудың басқа да техникалық құралдарын өз бетімен орнатпауға;

5) жол жүрісін қиындатпауға немесе жол жүрісіне кедергі келтіретін заттарды немесе материалдарды жолға лақтыру, түсіріп кету немесе қалдыру арқылы оның қауіпсіздігіне қатер төндірмеуге, жол жүрісі үшін бөгет жасауы, адамдарға қауіп төндіруі немесе мүлікке залал келтіруі мүмкін кез келген әрекеттерден тартынуға;

6) жолда жол жүрісі үшін кедергі анықталған немесе келтірілген жағдайда осы кедергіні жою жөнінде шаралар қолдануға, ал, егер бұл мүмкін болмаса – "Жол жүрісі туралы" Заңның талаптарына сәйкес немесе жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ететін өзге де тәсілмен осы кедергіні белгілеуге және жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті органға немесе жол иелеріне кедергі туралы хабарлауға;

7) адал, әдепті әрекет етуге, мұқият және өзара сыпайы болуға, жол жүрісі үшін кедергілер мен қауіп келтірмеуге;

8) жолдарды ластауға жол бермеуге, оның ішінде арнайы бөлінген орындардан тыс жерге қоқыстарды, жол жүрісі үшін қауіп келтіретін заттарды және өзге де заттарды тастамауға;

9) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жол жүрісі саласындағы өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

6. Осы Қағидаларды бұзған адамдар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапкершілікке тартылады.

7. Көлік құралын тоқтатқан жағдайда көлік құралы жүргізушісінің құжаттарын тексеруге немесе көлік құралын пайдалануға құқығы бар адамдар көлік құралына кідірмей жақын келеді, көлік құралын тоқтату себептерін түсіндіреді және жүргізушінің талап етуі бойынша танысу және тегі мен лауазымын анықтау үшін қызметтік куәлігін жүргізушіге берместен, егер көлік құралы жүргізушісінің "Жол жүрісі туралы" Заңының талаптарын және (немесе) осы Қағидаларды бұзуы сертификатталған арнайы техникалық құралдармен және аспаптармен тіркелсе, жүргізушіге тиісті материалдарды танысу үшін оны көрсетеді.

8. Жол-көлік оқиғасы болған жағдайда, жол-көлік оқиғасын оңайлатылған ресімдеу жүзеге асырылмаған кезде, егер зардап шеккендер болмаса, болған оқиғаның мән-жайларын бағалауда жүргізушілер өзара келіскен кезде оқиғаның схемасын алдын ала жасап және оған қол қойып, оқиғаны ресімдеу үшін ішкі істер органдарының жақын бөлімшесіне келеді.

Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

2-тарау. Жүргізушілердің жалпы міндеттері

9. Механикалық көлік құралының жүргізушісі:

1) мыналарды:

өзімен бірге жүргізушінің жеке басын куәландыратын құжаты болса, Қазақстан Республикасында берілгендерді қоспағанда, көлік құралын басқару құқығын беретін жүргізуші куәлігін не жүргізуші куәлігінің орнына берілген уақытша куәлікті;

Қазақстан Республикасында берілгендерді қоспағанда, көлік құралын мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті не көлік құралына меншік құқығын куәландыратын құжатты;

жол парағын, алып жүретін жүкке арналған құжатты (тауар-көліктік жүк құжатты) және көлік құралына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де құжаттарды өзімен бірге алып жүруге және ішкі істер органдарының, көліктік бақылау органдарының уәкілеттік берілген лауазымды адамдарының талабы бойынша оларға тексеру үшін беруге;

2) ішкі істер, көліктік бақылау органдарының нысанды киім киген қызметкерінің дауыс күшейткіш құрылғысының көмегімен, ысқырып сигнал берумен бір мезгілде жүргізушіге түсінікті және орындалуы авариялық жағдай туғызбайтындай етіп дер кезінде берілуге тиіс көлік құралына бағытталған қол қимылымен немесе таяқшамен сигнал беруі арқылы көлік құралын тоқтату туралы талабы бойынша көлік құралын тоқтатуға;

3) көлік құралының өздігінен жүріп кетуін болғызбайтын шаралар қолданбай, сондай-ақ оны ішкі істер органдарының қызметкері тоқтатқан жағдайда, оның рұқсатынсыз көлік құралын тастап кетпеуге;

4) ішкі істер органдары қызметкерінің талабы бойынша масаң күйін куәландырудан өтуге;

5) қауіпсіздік белдіктерімен жабдықталған көлік құралымен жүрген кезде белдікті тағуға және белдік тақпаған жолаушыларды тасымалдамауға;

6) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген жағдайларда, осы Қағидаларды білуін тексеруден өтуге;

7) көлік құралын:

шығындарды өтеттіре отырып, медициналық көмек көрсету үшін жол-жөнекей бағытта кетіп бара жатқан медицина қызметкерлеріне, сондай-ақ жедел медициналық көмекке мұқтаж азаматтарды емдеу мекемелеріне жеткізу үшін, сондай-ақ терроризмге қарсы операциялар жүргізу кезінде жүру бағытына қарамастан, медицина қызметкерлеріне, ішкі істер органдарының және ұлттық қауіпсіздік органдарының қызметкерлеріне;

жол-көлік оқиғалары кезінде бүлінген көлік құралдарын тасымалдау, дүлей зілзала болған жерге бару үшін ішкі істер органдарының қызметкерлеріне, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда ішкі істер органдарының, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі мен ұлттық қауіпсіздік органдарының қызметкерлеріне беруге;

көлік құралын беру туралы талап шетел мемлекеттері өкілдіктерінің және дипломатиялық иммунитеті бар халықаралық ұйымдардың көлік құралдарына қолданылмайды;

көлік құралын пайдаланған адам жүргізушінің талабы бойынша анықтама беруі немесе жол парағына жазба (жүрудің қанша уақытқа созылғандығы, жүріп өткен қашықтықты, өзінің тегін, лауазымын, қызметтік куәлігінің нөмірін, өз ұйымының атауын көрсетіп) жасауы тиіс;

мемлекеттік ұйымдардың жоғарыда аталған қызметкерлеріне көлік құралдарын беруге байланысты келтірілген шығыстарды көлік құралы иесінің талабы бойынша белгіленген тәртіппен осы ұйымдар өтейді;

8) жол-көлік оқиғасы кезінде оған қатысы бар жүргізуші:

Осы Қағидалардың 7-тарауы 45-тармағының талаптарына сәйкес көлік құралын дереу тоқтатуға (орнынан қозғамауға), авариялық жарық сигнал беруін қосуға және авариялық тоқтау белгісін (жанып-сөнетін қызыл фонарь) қоюға, оқиғаға қатысы бар заттарды қозғамауға;

зардап шеккендерге дәрігерге дейінгі медициналық көмек көрсету үшін ықтимал шараларды қолдануға, жедел медициналық жәрдем шақыруға, ал шұғыл жағдайларда зардап шеккендерді жол-жөнекей көлікпен жөнелтуге, егер бұл мүмкін болмаса, өзінің көлік құралымен жақын жердегі емдеу мекемесіне жеткізуге, өзінің тегін, көлік құралының мемлекеттік тіркеу нөмірі белгісін хабарлауға (жеке басын куәландыратын құжатты немесе жүргізуші куәлігін және көлік құралына берілген тіркеу құжатын көрсете отырып) және оқиға болған жерге қайтып келуге;

Осы Қағидалардың 1-тарауы 8-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, болған оқиға туралы жақын жердегі ішкі істер органына дереу хабарлауға, оны көргендердің тектері мен мекенжайларын жазып алуға және ішкі істер органдары қызметкерлерінің келуін күтуге;

егер басқа көлік құралдарының жүруі мүмкін болмаса, жолдың жүру бөлігін босатуға;

жолдың жүру бөлігін босату қажет болған кезде оқиғаға қатысы бар көлік құралының орналасуын, іздер мен заттарды куәлардың қатысуымен алдын ала белгілеп, оларды сақтауға барлық ықтимал шараларды қолдануға және оқиға болған жерді өзгелердің айналып өтуін қамтамасыз етуге міндетті.

Мотоциклді басқару кезінде жүргізушілер түймеленген мотошлемде болады және түймеленген мотошлем кимеген жолаушыларды тасымалдамайды.

10. Халықаралық жол жүрісіндегі көлік құралдарына Қазақстан Республикасының аумағындағы жол жүрісіне қатысуға Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың талаптарына сәйкес берілген:

1) көлік құралын, тіркемені тіркеу туралы куәлік;

2) көлік құралының тіркеу нөмірі;

3) мемлекеттің айырым белгісі;

4) көлік құралының таным белгісі;

5) көлік құралының техникалық қарап тексеруден өтуі фактісін растайтын құжат болған кезде рұқсат етіледі.

11. Жол жүргенде Көлік құралдарын пайдалануға рұқсат беру жөніндегі негізгі ережелерде көлік құралдарын пайдалануға тыйым салынатын және жүргізуші анықтай алатын өзге ақаулар және жағдайлар туындаған кезде, ол оны жояды, ал егер бұл мүмкін болмаса, онда қажетті сақтық шараларын сақтай отырып, тұраққа немесе жөндеу орнына апарады.

12. Жүргізушіге:

1) өзімен бірге жүргізушінің жеке басын куәландыратын құжаты болса, Қазақстан Республикасында берілгендерді қоспағанда, көлік құралын басқару құқығын беретін жүргізуші куәлігінсіз не жүргізуші куәлігінің орнына берілген уақытша куәліксіз көлік құралын басқаруға;

2) масаң күйде (алкогольдік, есірткілік және (немесе) уытқұмарлық); реакциясын және назар аударуын нашарлататын дәрілік препараттардың әсерімен; жол жүрісі қауіпсіздігіне қатер төндіретін сырқат немесе шаршаулы күйде көлік құралын басқаруға;

3) шыққан жылын қоса алғанда, шығарылғанына жеті жылдан аспаған, автомобиль көлігі саласындағы кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын М1 санатындағы көлік құралдарын қоспағанда, ақауы бар көлік құралын, міндетті техникалық қарап-тексеруден өтпеген көлік құралын басқаруға;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда көлік құралдары иелерінің жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын және (немесе) тасымалдаушының жолаушылардың алдындағы жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын жасаспаған иесінің көлік құралын басқаруға;

5) мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілері болмаған немесе олар тіркеу құжаттарына сәйкес келмеген жағдайларда көлік құралын басқаруға;

6) масаң күйдегі, реакциясын және назар аударуын нашарлататын дәрілік препараттардың әсеріндегі, сырқат немесе шаршаңқы күйдегі адамдарға, сондай-ақ жүргізуге оқып-үйренушілерден басқа, өзімен бірге жүргізушінің жеке басын куәландыратын құжаты болса, Қазақстан Республикасында берілгендерді қоспағанда, өзімен бірге осы санаттағы көлік құралын басқару құқығын беретін жүргізуші куәлігі, жүргізуші куәлігінің орнына берілген уақытша куәлігі жоқ немесе жол (маршрут) парағында көрсетілмеген адамдарға не көлік құралын басқару құқығы жоқ немесе басқару құқығынан айырылған адамдарға көлік құралын басқаруға беруге;

7) ұйымдастырылған (оның ішінде жаяулардың да) колонналарды кесіп өтуге және олардың арасынан орын алуға;

8) телефонды не радиостанцияны тыңдауыш немесе қатты дауысты байланысты қолдану арқылы пайдалануды қоспағанда, көлік құралын басқару кезінде оларды пайдалануға;

9) тежегіштің жұмыс жүйесі немесе рульмен басқаруы істемейтін, ілініс құрылғысы (поезд құрамында) жарамсыз, сондай-ақ тәуліктің қараңғы уақытында жолдарда жасанды жарықтандыру болмағанда немесе көрінуі жеткіліксіз жағдайларда - шамдары және (немесе) артқы габариттік оттары жанбайтын (жоқ), жаңбыр немесе қар жауып тұрғанда алдыңғы терезе тазалағыштары жарамсыз көлік құралын басқаруға.

Ең төменгі жылдамдықпен жүрген кезде көлік құралын тоқтататуға немесе маневрді жүзеге асыруға мүмкіндік бермейтін тежегіш жұмыс жүйесі немесе рульдік басқару жұмыс істемейтін болып саналады.

10) өзінің қатысы бар жол-көлік оқиғасынан кейін не ішкі істер органдары қызметкерінің талабы бойынша көлік құралы тоқтатылғаннан кейін уәкілетті лауазымды адам масаң күйді анықтау мақсатында куәландырудан өткізгенге дейін немесе уәкілетті лауазымды адам осындай куәландыруды жүргізуден босату туралы шешім қабылдағанға дейін алкоголь ішімдіктерін, есірткі немесе психотроптық заттарды пайдалануға тыйым салынады.

11) электрқуаттау станцияларымен жабдықталған орындарда оларды қуаттамай тоқтап тұруға тыйым салынады.

Осы Қағидалардың 8-тарауы 58 және 59-тармақтарында, 9-тарауы 61 және 62-тармақтарында, 10-тарауы 76-тармағында, 11-тарауы 80 және 81-тармақтарында, 12-тарауы 87, 88 және 90-тармақтарында, 13-тарауы 92 және 93-тармақтарында, 14-тарауы 109-тармағында, 15-тарауы 115-тармағында, 16-тарауы 118-тармағында, 17-тарауы 122-тармағында, 20-тарауы 144 және 145-тармақтарында, 22-тарауы 156 және 157-тармақтарында жүргізушілер үшін өзге тыйым салулар көзделген.

Ескерту. 12-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 26.09.2024 № 725 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

3 - тарау. Жаяу жүргіншілердің міндеттері

13. Жаяу жүргіншілер тротуармен немесе жаяу жүргіншілерге арналған жолдармен, ал олар болмаған кезде – жол жиегімен, сондай-ақ осы Қағидалардың 17-тарауы 121 және 124-тармақтарының талаптарына сәйкес жүреді.

Көлемі үлкен заттарды көтеріп немесе алып келе жатқан жаяу жүргіншілер, сондай-ақ қозғалтқышы жоқ кресло-арбалармен келе жатқан адамдар, егер олар тротуармен немесе жолды жағалай жүргенде басқа жаяу жүргіншілер үшін кедергі келтіретін болса, жолдың жүру бөлігінің жиегімен (бөлу жолақтары бар жолдарда - жолдың жүру бөлігінің сыртқы шетімен) жүре алады.

Тротуарлар, жаяу жүргіншілерге арналған жол немесе жолдың жиегі болмағанда, сондай-ақ олармен жүру мүмкін болмаған жағдайда жаяу жүргіншілер велосипед жолымен немесе жолдың жүру бөлігінің шетімен (бөлу жолақтары бар жолдарда - жолдың жүру бөлігінің сыртқы шетімен) бір қатарда жүре алады.

Елді мекендерден тыс жерлерде жолдың жүру бөлігімен жүрген кезде жаяу жүргіншілер көлік құралдарының жүрісіне қарсы жүруі тиіс.

Жолдың жүру бөлігінің шетімен қозғалтқышы жоқ кресло-арбаларда келе жатқан, мотоцикл, мопед, велосипед жүргізуші адамдар көлік құралдары жүрісінің бағытында жолдың оң жағымен жүреді.

14. Ұйымдасқан жаяу жүретін лектердің жолдың жүру бөлігімен жүру көлік құралдарының жүру бағытында оң жақпен, төрт адамнан аспайтын қатармен жүзеге асырылады. Лектің алдынан және артынан сол жағымен қызыл жалауша ұстаған, тәуліктің қараңғы уақытында және жеткіліксіз көріну жағдайында - алдында ақ түсті, артта қызыл түсті жағулы фонарьмен ілесіп жүрушілер жүреді.

15. Жаяу жүргіншілер көлік жүретін бөлікті жаяу жүргіншілерге арналған, оның ішінде жерасты және жерүсті өткелдерімен, ал олар болмағанда көру шегінде - қиылыстарда тротуарлар және жол жиегі сызығы бойымен кесіп өтеді.

Көру аймағында өткел немесе жол қиылысы болмағанда жолдың жүру бөлігінің шетіне тік бұрыштап, екі жақтан да жақсы көрінетін жерден жолды кесіп өтуге болады. Жолдың жүру бөлігін елді мекенде бөлу жолағы болған кезде, сондай-ақ жаяу жүргіншілер немесе жол қоршаулары орнатылған жерлерде жаяу жүргінші өткелдерінен тыс кесіп өтуге рұқсат етілмейді.

16. Жаяу жүргіншілер жүріс реттеліп тұратын жерлерде - реттеушінің сигналын немесе жаяу жүргіншілер бағдаршамын, ал ол болмағанда - көлік бағдаршамын басшылыққа алады.

17. Реттелмейтін жаяу жүргіншілер өткелдерінен жаяу жүргіншілер жолдың жүру бөлігіне жақындап қалған көлік құралымен арақашықтықты, оның жылдамдығын бағалап және кесіп өту олар үшін қауіпсіз екендігіне көз жеткізгеннен кейін шығады. Жолдың жүру бөлігін жаяу жүргінші өткелдерінен тыс жерлерде кесіп өткен кезде жаяу жүргіншілер, бұдан басқа көлік құралдары үшін кедергі келтірмейді және жақындап қалған көлік құралының жоқтығына көз жеткізбейінше тоқтап тұрған көлік құралының немесе көрінуді шектейтін өзге кедергінің тасасынан шықпайды.

Реттелетін және реттелмейтін жаяу жүргінші өткелі ұғымы осы Қағидалардың 13-тарауы 94-тармағында белгіленген реттелетін және реттелмейтін жол қиылысы ұғымымен бірдей.

18. Жолдың жүру бөлігіне шыққаннан кейін жаяу жүргіншілер, егер бұл жүріс қауіпсіздігін қамтамасыз етумен байланысты болмаса, кідірмеуі немесе аялдамауы тиіс. Жолды кесіп өтуге үлгермеген жаяу жүргінші қарсы бағыттағы көлік легін бөлетін сызықта аялдайды. Әрі қарай жүру қауіпсіз екендігіне көз жеткізгеннен кейін бағдаршамның (реттеушінің) сигналын ескеріп, жолдан өтуді жалғастыруға болады.

19. Жарқылдайтын көк маягі мен арнайы дыбыс сигналы іске қосулы көлік құралы жақындаған кезде жаяу жүргіншілерге жолдың жүру бөлігін кесіп өтуге рұқсат етілмейді, ал жол үстіндегілер осы көлік құралдарына жол береді және мүмкіндігіне қарай жолдың жүру бөлігін босатады.

20. Маршруттық көлік құралы мен таксиді жолдың жүру бөлігіне қарағанда биіктеу тұрған отырғызу алаңдарында, ал олар жоқ болған жағдайда - тротуарда немесе жол жиегінде ғана тұрып күтуге рұқсат етіледі. Биігірек отырғызу алаңдарымен жабдықталмаған аялдама пункттерінде көлік құралына отыру үшін жолдың жүру бөлігіне шығуға ол тоқтағаннан кейін ғана рұқсат етіледі. Түскеннен кейін жолдың жүру бөлігін кідірместен босату керек.

Аялдама пунктіне немесе одан жолдың жүру бөлігі арқылы жүру кезінде жаяу жүргіншілер осы тараудың 16, 17, 18 және 19-тармақтарының талаптарын басшылыққа алады.

4-тарау. Жолаушылардың міндеттері

21. Жолаушылар:

1) қауіпсіздік белдіктерімен жабдықталған көлік құралымен жол жүрген кезде оларды тағуға (осы Қағидалардың 2-тараудың 9-тармағының 5) тармақшасын ескеріп), ал мотоциклмен жол жүрген кезде - түймеленген мотошлемде болуға;

2) тротуар немесе жол жиегі жағынан және көлік құралы толық тоқтағаннан кейін ғана отыруды және түсуді жүзеге асыруға міндетті.

Егер тротуар немесе жол жиегі жағынан отыру және түсу мүмкін болмаса, бұл қауіпсіз болатын және жол жүрісіне басқа да қатысушылар үшін кедергі келтірмейтін жағдайларда жолдың жүру бөлігі жағынан жүзеге асырылады.

22. Жолаушыларға:

1) көлік құралы жүріп келе жатқанда жүргізушіні оны басқарудан алаңдатуға;

2) борт платформасы бар жүк автомобилімен жол жүрген кезде түрегеліп тұруға, бортқа немесе борттардан биік тұратын жүктің үстіне отыруға;

3) көлік құралы жүріп келе жатқанда оның есіктерін ашуға, сондай-ақ терезесінен және люгінен басын шығаруға тыйым салынады.

5-тарау. Бағдаршамның және реттеушінің сигналдары

Бағдаршам және реттеуші сигналдарының кескіндемелері осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес келтірілген.

23. Жол жүрісін реттеу үшін көлденең және тігінен орналасқан бағдаршамдар қолданылады.

Бағдаршамдарда жасыл, сары, қызыл және ай түстес ақшыл жарық сигналдары қолданылады.

Сигналдары тігінен орналасқан бағдаршамдарда қызыл түс жоғарыда орналасады, ал жасыл - төменде; сигналдар көлденеңінен орналасқанда қызыл - сол жақта, жасыл - оң жақта орналасады.

Бағдаршам сигналдары мақсатына байланысты дөңгелек, бағыттаушы (бағыттаушылар) түрінде, жаяу жүргінші немесе велосипед кескінінде, "Х" және "+" тәрізді болуы мүмкін.

Дөңгелек сигналды бағдаршамдардың бір немесе екі, дөңгелек жасыл сигналдың деңгейінде орналасқан жасыл бағыттаушы (бағыттаушылар) түріндегі сигналдары бар қосымша секциялары болуы мүмкін.

24. Бағдаршамның дөңгелек сигналдарының мынадай мәні бар:

1) жасыл сигнал жүруге рұқсат етеді;

2) жасыл жыпылықтаған сигнал жүруге рұқсат етеді және оның қолданылу уақыты өтіп барады және тыйым салатын сигнал іске қосылатындығын хабарлайды (жүргізушілер мен жаяу жүргіншілерді жасыл сигналдың жануына дейін уақыт туралы секундпен хабар беретін сандық табло қолданылады);

3) сары сигнал осы бөлімнің 37-тармағында көзделгеннен басқа жағдайларда жүруге тыйым салады және сигналдардың ауысқалы тұрғанын ескертеді;

4) сары жыпылықтаған сигнал бағдаршаммен реттелмейтін көше қиылысының немесе жаяу жүргінші өтпесінің бар екенін хабарлайды, қауіптен сақтандырады;

5) қызыл, оның ішінде жыпылықтайтын сигнал, жүруге тыйым салады. Қызыл және сары сигналдардың қосыла жануы жүруге тыйым салады және жасыл сигнал жанғалы тұрғаны хабар береді.

25. Қызыл, сары және жасыл түсті бағыттаушы түрінде орындалған бағдаршам сигналы тиісті түстердегі дөңгелек сигналмен бірдей мағыналас, бірақ олардың күші бағыттаушы көрсеткен бағытқа (бағыттарға) ғана қолданылады. Бұл ретте солға бұрылуға рұқсат беретін бағыттаушы, егер бұған тиісті жол белгісімен тыйым салынбаса, кері бұрылуға да рұқсат етеді.

Сілтеме. Қызыл және сары бағыттаушылардың орнына осы мағынада қара контурлы бағыттаушылар кескінделген дөңгелек қызыл және сары сигналдар пайдаланылуы мүмкін.

Қосымша секциясы бар жасыл бағыттаушы да осындай мәнге ие болады. Қосылмай тұрған қосымша секцияның сигналы осы секциямен реттелетін бағыттағы жүріске тыйым салынғанын білдіреді.

26. Егер бағдаршамның негізгі жасыл сигналына қара контурлы бағыттаушы (бағыттаушылар) салынған болса, онда ол жүргізушіге бағдаршамның қосымша секциясын және қосымша секцияның сигналына қарағанда өзге де рұқсат етілген жүру бағыттарын хабарлайды.

27. Егер бағдаршам сигналы жаяу жүргіншінің (велосипедтің) кескіні түрінде орындалса, онда күші тек жаяу жүргіншіге, (велосипедшілерге) ғана қолданылады. Бұл ретте жасыл сигнал жаяу жүргіншінің (велосипедшінің) жүруіне рұқсат береді, ал қызыл тыйым салады.

Велосипедшілердің жүруін реттеу үшін сондай-ақ кішірейтілген өлшемдегі дөңгелек сигналы бар, 300x200 мм өлшемді, қара түсті велосипед кескінделген тік бұрышты ақ түсті тақтайшамен толықтырылған бағдаршам пайдаланылады.

28. Көру қабілетінен толық айырылған жаяу жүргіншілерді жолдың жүру бөлігін кесіп өту мүмкіндігі туралы хабардар ету үшін бағдаршамдардың жарық сигналдары дыбыстық сигналмен толықтырылуы мүмкін.

29. Көлік құралдарының жолдың жүру бөлігінің қозғалыс бағыты қарама-қарсы бағытқа өзгеруі мүмкін жол жолақтары бойынша жүруін реттеу үшін X үлгісіндегі қызыл сигнал және төмен бағытталған бағыттаушы түріндегі жасыл сигналы бар реверстік бағдаршам қолданылады. Бұл сигналдар тиісінше олар үстінде орналастырылған жолақ бойынша жүруге тыйым салады немесе рұқсат береді.

Реверсивтік бағдаршамның негізгі сигналдары бағыттаушы түріндегі, төмен қарай оңға немесе солға қиғаштай еңкейтілген, іске қосылған сигналдың ауысатындығын және бағыттаушы нұсқаған жолаққа қатар ауыстыру қажеттігін хабарлайтын сары сигналмен толықтырылуы мүмкін.

Реверсивтік бағдаршамның екі жағынан осы Қағидалардың 2-қосымшасына сәйкес 1.9 таңбалауымен белгіленген жолақтың үстіне орналастырылған сигналдары іске қосылғанда осы жол жолағына шығуға тыйым салынады.

30. Трамвайлардың, сондай-ақ олар үшін бөлінген жолақпен жүретін қоғамдық көліктің жүрісін реттеу үшін "Т" әрпі түрінде орналасқан төрт ай түстес ақ дөңгелек сигналдары бар бағдаршамдар қолданылады. Бір мезгілде төменгі сигналмен бір немесе бірнеше жоғарғы сигнал іске қосылған кезде ғана олардың сол жақтағысы - солға, ортадағысы - тіке, оң жақтағысы - оңға жүруге рұқсат етеді.

31. Теміржол өтпесінде орналасқан дөңгелек, жыпылықтап тұратын ай түстес ақ сигнал көлік құралдарының өтпе арқылы жүруіне рұқсат береді. Ай түстес ақ және қызыл жыпылықтайтын сигнал сөніп тұрған кезде көз жетер шегінде өтпеге жақындап қалған пойыз (локомотив, дрезина) болмаған кезде жүруге рұқсат етіледі.

32. Жасыл "+" тәрізді сигнал қарсы бағыттағы көлік құралдары үшін бағдаршамның тыйым салатын қызыл сигналының жанғаны туралы хабарландырады.

Сөніп тұрған жасыл "+" тәрізді сигнал қарсы бағыттағы көлік құралдары үшін бағдаршамның рұқсат беретін жасыл сигналының жанғаны туралы хабарландырады.

Ескерту. 32-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

33. Оның денесі мен қолдарының, оның ішінде мынадай мәндерді білдіретін таяқшамен жасаған қимылдары, реттеушінің сигналы болып табылады:

1) қолдары екі жаққа созылған немесе төмен түсірілген:

сол және оң бүйір жақтарынан - трамвайға тіке, рельссіз көлік құралдарына тіке және оңға жүруге рұқсат етіледі, жаяу жүргіншілерге жолдың жүру бөлігін кесіп өтуге рұқсат етіледі;

кеуде және арқа жағынан - барлық көлік құралдарының және жаяу жүргіншілердің жүруіне тыйым салынады;

2) оң қол алға созылған:

сол бүйір жақтан - трамвайға солға, рельссіз көлік құралдарына барлық бағыттарда жүруге рұқсат етіледі;

кеуде жағынан - барлық көлік құралдарына тек қана оңға жүру рұқсат етіледі;

оң бүйір және арқа жағынан - барлық көлік құралдарына жүруге тыйым салынады;

жаяу жүргіншілерге жолдың жүру бөлігін кесіп өтуге реттеушінің арт жағынан рұқсат етіледі.

3) қол жоғары көтерілген:

осы тараудың 37-тармағында көзделген жағдайлардан басқа барлық көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің барлық бағытта жүруіне тыйым салынады.

Реттеуші қол қимылдарымен жүргізушілерге және жаяу жүргіншілерге түсінікті басқа да сигналдар беруі мүмкін.

Сигналдар жақсы көрінуі үшін реттеуші таяқшаны немесе қызыл сигналы бар дискіні (жарық шағылыстырғышты) қолдануы мүмкін.

34. Көлік құралының тоқтауын талап ету дауыс күшейткіш құрылғысының көмегімен, ысқырып сигнал берумен бір мезгілде жүргізушіге түсінікті және орындалуы авариялық жағдай туғызбайтындай етіп дер кезінде берілуге тиіс көлік құралына бағытталған қол қимылымен немесе таяқшамен беріледі.

35. Ысқырықпен қосымша берілген сигнал жол жүрісіне қатысушылардың назарын аудару үшін беріледі.

36. Бағдаршамның (реверстіктен басқа) немесе реттеушінің тыйым салатын сигналы кезінде жүргізушілер тоқтау-сызығының (осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.3.3-белгісінің) алдында, ал олар болмаған кезде:

1) жол қиылысында - жаяу жүргіншілер үшін кедергі тудырмай жолдың кесіп өтетін жүру бөлігінің алдында не осы Қағидалардың 13-тарауы 98-тармағының талаптарын басшылыққа алады;

2) теміржол өтпесі алдында - осы Қағидалардың 15-тарауы 116-тармағына сәйкес;

3) басқа жерлерде - жүруі рұқсат етілген көлік құралы мен жаяу жүргіншілерге кедергі туғызбай тоқтайды.

37. Реттеуші қолын көтерген немесе сары сигнал жанған кезде, егер бағдаршам сигнализациясының жұмыс режимі жасыл сигналдың тікелей сөнер алдындағы жыпылықтауын қамтамасыз етпейтін жағдайларда әрі қарай жүруге рұқсат етіледі.

Реттеуші қолын көтерген немесе сары сигнал жанған кезде жолдың жүру бөлігінде келе жатқан жаяу жүргіншілер оны босатады, ал оған мүмкіндік болмаған кезде қарсы көлік легін бөлуші сызықта тоқтайды.

Ескерту. 37-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

38. Жүргізушілер мен жаяу жүргіншілер, тіпті олар бағдаршам сигналына, жол белгілері немесе таңбаларының талаптарына қайшы келсе де, реттеушінің сигнал талаптары мен бұйрығын орындайды.

39. Теміржол өтпелерінде жыпылықтаған қызыл сигналмен бір мезгілде жол жүрісіне қатысушыларды қосымша ақпараттандыратын, өтпе арқылы жүруге тыйым салатын дыбыстық сигнал берілуі мүмкін.

6- тарау. Арнаулы сигналдарды қолдану

40. Көк және (немесе) қызыл түсті жарқылдауық маягі іске қосылған жедел және арнайы қызметтің көлік құралдарының жүргізушілері кезек күттірмейтін қызметтік тапсырманы орындау кезінде, жол жүрісі қауіпсіздігі қамтамасыз етілген жағдайда осы Қағидалардың 5 (реттеушінің сигналдарынан басқа), 8-18- тараудың, осы Қағидаларға 1 және 3-қосымшалардың талаптарын орындамауы мүмкін.

Қозғалысқа басқа қатысушылардың алдында басымдық алуы үшін мұндай көлік құралдарының жүргізушілері көк және (немесе) қызыл түсті жарқылдауық маяк пен арнаулы дыбыстық сигналды іске қосуы тиіс. Олар өздеріне жол берілгендігіне көз жеткізгеннен кейін ғана басымдықты пайдалана алады.

Бұл құқықты Қағидалардың осы тармағында белгіленген жағдайларда жедел және арнаулы қызметтердің көлік құралдары ілесіп жүретін көлік құралдарының жүргізушілері де пайдаланады.

41. Көк және (немесе) қызыл түсті жарқылдақ маягі іске қосылған және арнаулы дыбыстық сигналы бар көлік құралдары жақындаған кезде жүргізушілер осы және олардың ілесіп жүруіндегі басқа көлік құралдарының кедергісіз өтіп кетуін қамтамасыз ету үшін жолды босатады.

42. Көк және (немесе) қызыл түсті жарқылдақ маягі іске қосулы тоқтап тұрған көлік құралдарына жақындаған кезде жүргізуші қажет болған жағдайда дереу тоқтатуға мүмкіндік болуы үшін жылдамдықты азайтады.

43. Құрылыс, жөндеу немесе жинау жұмыстарын орындау кезінде іске қосылған қызғылт сары немесе сары түсті жарқылдауық маягі бар, жеке меншік күзет ұйымдарының жедел ден қою ұтқыр топтарының, жолдағы көліктік бақылау органдарының көшпелі бақылау-өткізу пункттерінің, инкассация қызметтерінің мамандандырылған көлік құралдарының, ұйымдасқан велосипедшілер топтарымен бірге жүретін, өсімдіктер және жануарлар дүниесін қорғау саласындағы құқық бұзушылықтарға жол бермеу жөніндегі қызметті атқаратын көлік құралдарының жүргізушілері жол жүрісі қауіпсіздігі қамтамасыз етілген жағдайда жол белгілері (осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 2.2, 2.4 - 2.6, 3.11 - 3.14, 3.17.2, 3.20 белгілерінен басқа) мен таңбаларының, сондай-ақ осы Қағидалардың 9-тарауы 63, 64, 65, 66 және 67-тармақтарының және 16-тарауы 118-тармағының талаптарын орындамауы мүмкін. Басқа көлік құралдарының жүргізушілері олардың жұмысына кедергі жасамауға тиіс.

7 - тарау. Авариялық сигнал беру мен авариялық аялдау белгісін қолдану

44. Авариялық жарық сигнал беру:

1) жол-көлік оқиғасы кезінде;

2) аялдауға тыйым салынған жерлерде амалсыздан тоқтаған кезде;

3) артқа жүру кезінде;

4) жүргізушінің көзін фар жарығы шағылыстырған кезде;

5) сүйретуге алу кезінде (сүйретілетін механикалық көлік құралында);

6) жолдың жарықтандырылмайтын учаскесінде аялдау және тұру кезінде немесе көлемдік оттардың дұрыс істемеуінен көріну жеткіліксіз болғанда;

7) елді мекеннен тыс, жол жиегінің ені жолдың жүру бөлігінен толық кіру үшін жеткіліксіз болғанда немесе жол жиегінің енін осы жол жағдайында айқындау мүмкін болмай, онда тоқтаған кезде іске қосылады.

Авариялық жарық сигнал беру басқа жағдайларда да, жол жүрісінің қатысушыларына көлік құралы туғызуы мүмкін қауіптілік туралы ескерту үшін де қосылады.

45. Авариялық жарық сигналын іске қосқаннан кейін, сондай-ақ оның ақауы болса немесе ол болмағанда, жолдың жүру бөлігінің неғұрлым қауіпті:

1) жол-көлік оқиғасы;

2) аялдама жасауға тыйым салынған жерлерде немесе жолдың көрінуі бір жүз метрден кем болған жерлерде мәжбүрлі тоқтау кезінде ең болмағанда бір бағытта дереу авариялық аялдама (немесе жыпылықтаған қызыл фонарь) белгісі қойылады.

Авариялық аялдау белгісі (немесе жыпылықтаған қызыл фонарь) нақты жағдайда басқа жүргізушілерді қауіптілік туралы уақтылы хабардар етуді қамтамасыз ететін қашықтықта көлік құралынан елді мекендерде - кемінде он бес метр және елді мекеннен тыс жерде - отыз метр арақашықтықта орнатылады.

46. Авариялық жарық сигналы болмағанда немесе оның ақауы болса, сүйретілетін механикалық көлік құралының артқы жағына авариялық қауіптілік белгісі бекітіледі.

8-тарау. Маневр жасау

47. Жүргізуші маневрді орындауды бастамас бұрын тиісті мақсаттағы жарық көрсеткіштерімен, егер олар болмаса немесе ақауы болса - қолмен сигнал береді. Бұл ретте маневр қауіпсіздікті сақтай отырып, жүзеге асырылады және жол жүрісіне басқа қатысушыларға кедергі туғызбайды.

48. Сол жаққа бұрылудың жарық көрсеткіші не сол жаққа сол қолды созу не жанына созылған тік бұрыш жасап шынтақтан жоғары бүгілген оң қол сол жаққа маневр жасау сигналы болып табылады. Оң жаққа бұрылудың жарық көрсеткіші не жанына созылған оң қол немесе жанына созылған және шынтақтан тік бұрыш жасап жоғары бүгілген сол қол оң жаққа маневр жасау сигналы болып табылады. Тежеу сигналы тоқтау-сигналымен не қолды жоғары көтеру арқылы беріледі. Артқа жүру сигналы артқы жүріс шамын жағу және авариялық сигнал беруді қосу арқылы беріледі.

Бұрылу көрсеткіштерімен немесе қолмен сигнал беру жол жүрісіне басқа қатысушыларды жаңылыстырмай, маневрді орындау басталғанға дейін алдын ала беріледі және ол аяқталғаннан кейін дереу тоқтатылады (сигналды қолмен беруді тікелей маневрді орындау алдында аяқтауға болады).

Сигнал беру жүргізушіге артықшылық бермейді және оны сақтық шараларын қолданудан босатпайды.

49. Екінші дәрежелі жолдан жолға шығу кезінде жүргізуші жолда жүріп келе жатқан көлік құралдары мен жаяу жүргіншілерге, ал жолдан кірген кезде өзі жолын кесіп өтетін көлік құралдары мен жаяу жүргіншілерге жүруге жол береді.

Ескерту. 49-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

50. Жүргізуші аялдау немесе тұрақ орнына келген кезде жолдың жүру бөлігінің шетімен немесе жол жиегімен келе жатқан жаяу жүргіншілерге, велосипед, мопед, көлік арба жүргізушілеріне, мініс және жүк артылған мал айдаушыларға жол береді.

51. Қатар ауыстыру кезінде жүргізуші жүру бағытын өзгертпей, қатарлас келе жатқан көлік құралдарына жол береді. Бірге келе жатқан көлік құралдары бір мезгілде қатар ауыстырған кезде, жүргізуші оң жақта келе жатқан көлік құралына жол береді.

Жүріп келе жатқан көлік құралдары арасында қауіпті арақашықтық туындайтын жағдайда қатар ауыстыруға рұқсат етілмейді.

52. Шеңберлі жүріс ұйымдастырылған жол қиылысына шыққан кезде бұрылыс жасау жағдайларын қоспағанда, оңға, солға немесе кері бұрылу алдында жүргізуші осы бағытта жүруге арналған жолдың жүру бөлігінде және жолақта тиісті шеткі орынға алдын ала ауысады.

Егер жолда осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.8.1 немесе 5.8.2 белгілері орнатылса, онда аталған маневрлерді тиісті жүру жолақтары бойынша жасауға рұқсат етіледі; бұл ретте шеткі жүру жолақтары бос болған кезде шеткі емес жолақтармен жүруге рұқсат етілмейді.

Егер осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.8.1 немесе 5.8.2 белгілерімен жолдың жүру бөлігінің жолақтарымен жүру бағыты көрсетілмесе, сол жақта жолдың жүру бөлігімен бір деңгейде орналасқан бір бағыттағы трамвай жолдары болған кезде сол жаққа және кері бұрылу солардан бастап орындалуы тиіс. Бұл ретте жүргізуші трамвайға жол береді.

53. Бұрылу жолдың жүру бөліктерінің қиылысынан шыққан кезде көлік құралы қарсы жүру жағына шықпайтындай болып жүзеге асырылады. Оңға бұрылған кезде көлік құралы жүріс бөлігінің оң жақ шетіне жақынырақ жүруі керек.

Ескерту. 53-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

54. Егер көлік құралы қиылыста немесе одан тыс бұрылыс жасауды немесе қиылыста кері бұрылуды осы бөлімнің 52-тармағын сақтай отырып, өзінің көлемінен немесе басқа себептер бойынша орындай алмаса, жол жүрісі қауіпсіздігі қамтамасыз етілген жағдайда және бұл басқа көлік құралдарына кедергі туғызбайтын болса, көрші жол жолағына жартылай, ал қажет болғанда толықтай шығуына рұқсат етіледі.

54-1. Радиусқа қарамастан, бұрылу қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету шартымен және егер бұл басқа көлік құралдарына кедергі келтірмесе жүзеге асырылады.

Ескерту. Қағидалар 54-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

55. Рельссіз көлік құралының жүргізушісі қиылыстан тыс жерде солға немесе кері бұрылған кезде қарсы келе жатқан көлік құралына жол береді.

Егер қиылыстан тыс жерде кері бұрылған кезде сол жақ шеттен маневрді орындау үшін жолдың жүру бөлігінің ені жеткіліксіз боса, онда жолдың жүру бөлігінің тек қана оң жақ шетінен (оң жақ жол жиегінен) бұрылуға жол беріледі. Бұл ретте жүргізуші бағыттас немесе қарсы келе жатқан көлік құралдарына жол береді.

56. Көлік құралдары жүрісінің траекториясы қиылысатын, ал өту кезектілігі Қағидаларда айқындалмаған жағдайларда, көлік құралы өзіне оң жақтан жақындап қалған жүргізуші жол береді.

57. Тежеу жолағы болған жағдайда, бұрылуды көздеген жүргізуші осы жолаққа уақтылы ауысады және сонда ғана жылдамдықты азайтады.

Жолға кіретін жерде жүру сызығы болған кезде жүргізуші соның бойымен жүреді және осы жолмен жүріп келе жатқан көлік құралдарына жол бере отырып, көрші жолаққа ауысады.

58. Кері бұрылуға:

1) жаяу жүргіншілердің өткелдерінде және тротуарлардың немесе жол жиектерінің сызығы бойынша жол қиылыстарында;

2) тоннельдерде;

3) көпірлерде, жолөткелдерде, эстакадаларда және олардың астында;

4) теміржол өтпелерінде;

5) жолдың жүру бөлігінің көріну мүмкіндігі бір жүз метрден кем жерлерде;

6) аялдау пункттері орналасқан жерлерде тыйым салынады.

59. Көлік құралының артқы жүріспен қозғалуына маневр қауіпсіз болған және қозғалысқа басқа да қатысушыларға кедергі жасамаған жағдайда рұқсат етіледі. Көше қиылыстарында және осы бөлімнің 58-тармағына сәйкес кері бұрылуға тыйым салынған жерлерде артқа жүруге тыйым салынады.

9-тарау. Көлік құралдарын жолдың жүру бөліктерінде орналастыру

60. Рельссіз көлік құралдарына арналған жүру жолақтарының саны таңбалармен немесе осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.8.1, 5.8.2, 5.8.7, 5.8.8 белгілерімен айқындалады, ал егер олар болмаса, жолдың жүру бөлігінің енін, көлік құралдарының көлемін және олардың арасындағы қажетті аралықты ескере отырып, жүргізушілердің өздері айқындайды. Бұл ретте, егер жол жүрісін ұйымдастыру өзгеше жүру тәртібін айқындамаса, сол жақта орналасқан жолдың жүру бөлігінің (не жолдың жүру бөлігінің шетін айқындау мүмкін болмағанда, жол полотносының) жарты ені қарсы жүруге арналған жағы болып табылады. Қарсы жүруге арналған жақтарды бөлетін шартты сызықты айқындау кезінде жолдың жүру бөлігінің (жол полотносының) бір жерінде енінің кеңеюі назарға алынбайды.

61. Төрт немесе одан да көп жолағы бар екіжақты жүру жолдарында жолдың қарсы жүруге арналған жағына шығуға тыйым салынады. Мұндай жолдарда солға бұрылуды немесе кері бұрылуды көше қиылыстарында және бұған осы Қағидалармен, белгілермен және (немесе) таңбамен тыйым салынбаған жерлерде орындауға болады.

62. Үш жолағы бар, екі жақты жүру жолдарында қарсы жүруге арналған шеткі сол жақтағы жолаққа шығуға тыйым салынады.

62-1. Қағидалармен қарастырылған жағдайларды қоспағанда 1.1 жол белгісімен бөлінген және (немесе) 3.20 белгімен белгіленген екі жолағы бар екі жақты жүру жолдарда қарсы жүруге арналған жолаққа шығуға тыйым салынады.

Ескерту. Қағидалар 62-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

63. Елді мекеннен тыс, сондай-ақ елді мекендерде осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.1 және 5.3 белгілерімен белгіленген жолдарда немесе 80 км/сағ. жоғары жылдамдықпен жүруге рұқсат етілген жерлерде көлік құралының жүргізушілері мүмкіндігіне қарай оларды жолдың жүру бөлігінің оң жақ шетіне жақын жүргізеді, бұл ретте оң жақ бос болған кезде сол жақпен жүрмейді.

Елді мекендерде осы Қағидалардың осы тармағының және осы бөлімі 64-тармағының, 16-тарауы 118-тармағының және 24-тарауы 166-тармағының талаптарын ескере отырып, кез келген жолақпен жүру жүзеге асырылады, алайда, сол жақ жолақтың бойымен рұқсат етілгеннен төмен жылдамдықпен келе жатқан көлік құралының жүргізушісі осы жолақтың бойымен неғұрлым жоғары жылдамдықпен артынан жақындап келе жатқан және осы Қағидалардың 19-тарауы 140-тармағына сәйкес ескерту сигналын берген көлік құралына оң жаққа қатар ауыстыру арқылы жолақты босатады.

Осы бағытта жүру үшін үш және одан көп жолағы бар кез келген жолда, басқа жолақтар бос болмаған кезде сол жақ шеткі жолаққа неғұрлым қарқынды жүріс кезінде, сондай-ақ басып озуға, солға бұрылуға немесе кері айналу үшін шығуға, ал рұқсат етілген ең жоғары массасы 3,5 тонн артық болатын жүк автомобильдеріне - тек қана солға немесе кері бұрылуға рұқсат етіледі. Бір жақты жүру жолының, аялдау немесе тұру үшін, сол жағына шығу тек қана осы Қағидалардың 12-тарауы 84-тармағына сәйкес жүзеге асырылады.

Көлік құралдарының көрші жолаққа қарағанда үлкен жылдамдықпен бір жол жолағында жүруі басып озуға жатпайды.

64. Жүру жылдамдығы 40 км/сағ. аспайтын немесе техникалық себептерге байланысты мұндай жылдамдық ала алмайтын көлік құралдары айналып өту, басып озу, солға, кері бұрылу немесе рұқсат етілген жағдайларда жолдың сол жағында аялдау (тұру) алдында қатар ауыстыру жағдайларынан басқа, осы көлік құралының оған керек бағытта жүруіне арналған шеткі оң жақ жолақпен жүреді.

65. Жолдың жүру бөлігімен бір деңгейде сол жақта орналасқан бір бағыттағы трамвай жолымен жүруге осы бағыттағы барлық жолақтар бос болмаған кезде, сондай-ақ осы Қағидалардың 8-тарауы 52-тармағын ескере отырып айналып өту, озып шығу, солға бұрылу немесе кері айналу кезінде рұқсат етіледі. Бұл ретте трамвайға кедергі жасалмауы керек. Қарсы бағыттағы трамвай жолдарына шығуға, сондай-ақ жолда осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.8.1 немесе 5.8.2 белгілері орнатылса, трамвай жолымен жол қиылысы арқылы жүруге рұқсат етілмейді.

66. Егер жолдың жүру бөлігі таңбалау сызықтарымен жолақтарға бөлінсе, көлік құралдарының жүруі қатаң түрде белгіленген жол жолақтары бойынша жүзеге асырылуы тиіс. Үзік сызықты таңбаларға қатар ауыстырған кезде ғана шығуға рұқсат етіледі.

67. Реверстік жүріс жолына бұрылған кезде, жүргізуші көлік құралын жолдың жүру бөлігінің қиылысынан шыққан кезде көлік құралы оң жақ шеткі жолаққа шығатындай жағдайда жүргізеді. Жүргізуші осы бағыттағы жүріске басқа жолақтар бойымен жүруге рұқсат етілетіндігіне көз жеткізгеннен кейін ғана қатар ауыстыруға рұқсат етіледі.

68. Көлік құралдарының жол жиегімен, тротуарлармен және жаяу жүргіншілер жолымен (осы Қағидалардың 12-тарауы 84-тармағында және 24-тарауы 166-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда), ал елді мекендерде - бұдан басқа, жолдың жүру бөлігінен тыс жерлермен жүруіне рұқсат етілмейді. Жол пайдалану және коммуналдық қызмет машиналарының жүруіне, жол жиегіне, тротуарларға немесе жаяу жүргіншілер жолына тікелей жақын орналасқан объектілерге жүктерді апаратын көлік құралдарының қысқа жолмен баруына, басқа кіру жолы болмаған кезде рұқсат етіледі. Бұл ретте жол жүрісі қауіпсіздігі қамтамасыз етілуі тиіс.

69. Жүргізуші жүру жылдамдығына орай алда жүріп бара жатқан көлік құралымен соқтығысудан сақтануға мүмкіндік беретін қашықтықты, сондай-ақ қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қажетті бүйірлік аралықты сақтайды.

70. Елді мекендерден тыс жерде екі жолағы бар екіжақты жүру жолдарында олар үшін жылдамдыққа шектеу белгіленген көлік құралдарының, сондай-ақ ұзындығы жеті метрден асатын көлік құралдарының (көлік құралдары құрамының) жүргізушілері өз көлігі мен алда кетіп бара жатқан көлік құралының арасында оларды басып озатын көлік құралы бұлар жүріп келе жатқан жол жолағына кедергісіз қатар ауыстыра алатындай аралықты ұстайды. Бұл талап, егер жүргізуші басып озуды орындауға әзірленіп келе жатса, сондай-ақ үдемелі жүріс кезінде және ұйымдасқан көлік легінің кезінде қолданылмайды.

71. Екіжақты жүру жолдарында жүру бөлігінің ортасында орналасқан қауіпсіздік аралдарының жолдың бөлу жолағы, тумбалар және жол құрылыстарының элементтері (көпір тіректері, жол өткізгіштері және сол сияқтылар) болмаған кезде, егер белгілер мен таңба өзгеше нұсқамаса, жүргізуші оң жағынан айналып өтеді.

10-тарау. Жүріс жылдамдығы

72. Жүргізуші көлік құралын белгіленген шектеуден аспайтын жылдамдықпен, мұндайда жүріс үдемелілігін, көлік құралы мен жүктің ерекшелігін және жай-күйін, жүру бағытындағы көрінуге қатысты жол және метеорологиялық жағдайларды ескере отырып жүргізеді. Жылдамдық жүргізушіге осы Қағидалардың талаптарын орындау үшін көлік құралының жүрісіне тұрақты түрде бақылау жасауына мүмкіндік беруін қамтамасыз етеді.

Жүруге жүргізуші анықтай алатындай кедергі және (немесе) қауіп туған жағдайда, ол жылдамдықты тоқтатуға дейін азайтуға немесе жол жүрісіне басқа қатысушылар үшін қауіп төндірмей, кедергіні айналып өтуге шаралар қолданады.

73. Елді мекендерде:

1) автобустар мен тиісті жол белгілерімен белгіленген арнайы жүру режимдерін қоспағанда, сағатына 60 километрден аспайтын, бірақ сағатына 90 километрден аспайтын жылдамдықтағы көлік құралдарына;

2) жылдамдығы сағатына 50 километрден аспайтын автобустарына;

3) тұрғын аймақтар мен аула аумақтарында - сағатына 20 километрден аспайтын жылдамдықпен жүру рұқсат етіледі.

Ескерту. 73-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

74. Елді мекендерден тыс мыналарға:

1) жеңіл автомобильдерге және мотоциклдерге автомагистральдарда осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 3.24 тиісті жол белгісімен белгіленген, бірақ сағатына 140 километрден аспайтын, бөлу жолағы бар жолдарды сағатына 110 километрден аспайтын, қалған жолдарда сағатына 100 километрден аспайтын;

2) рұқсат етілген ең жоғары массасы 3,5 тоннадан аспайтын жүк автомобильдеріне, қалааралық автобустарға, шағын автобустарға автомагистральдарда - сағатына 110 километрден аспайтын, бөлу жолағы бар жолдарды сағатына 100 километрден аспайтын, қалған жолдарда - сағатына 90 километрден аспайтын;

3) басқа автобустарға, оның ішінде балалар топтарын ұйымдастырылған түрде тасымалдауды жүзеге асыратын, тіркеме сүйреткен кезде жеңіл автомобильдерге, рұқсат етілген ең жоғары массасы 3,5 асатын жүк автомобильдеріне автомагистральдарда сағатына 90 километрден аспайтын, бөлу жолағы бар жолдарда сағатына 80 километрден аспайтын, қалған жолдарда сағатына 70 километрден аспайтын жылдамдықпен жүруге рұқсат етіледі.

75. Көлік құралдарының жылдамдығы:

1) жүк автомобилінің шанағында жолаушыларды тасымалдау кезінде - сағатына 60 километрден;

2) механикалық көлік құралдарын сүйреткен кезде - сағатына 50 километрден;

3) қауіпті, ауыр салмақты және ірі көлемді жүктерді тасымалдау шарттарын келіскен кезде - белгіленген көлемнен аспауы тиіс.

76. Жүргізушіге:

1) белгіленген тәртіппен айқындалған ең жоғары жылдамдықтан асыруға;

2) көлік құралының техникалық сипаттамасында айқындалған ең жоғары жылдамдықтан асыруға;

3) көлік құралына орнатылған "Жылдамдықты шектеу" таным белгісінде көрсетілген жылдамдықтан асыруға (осы жерде және бұдан кейін таным белгілері Негізгі ережелерге сәйкес көрсетіледі).

4) басқа көлік құралдарына кедергі келтіруге;

5) егер бұл жол-көлік оқиғасын болғызбау үшін қажет етілмесе, кілт тоқтауға тыйым салынады.

11- тарау. Басып озу, қарсы келіп жол айырысу

77. Басып озуды бастамас бұрын жүргізуші:

1) өзі шығуды көздеген жүру жолағы басып озу үшін жеткілікті аралықта бос екендігін және осы маневрмен ол қарама-қарсы және осы жолақта артта жүріп келе жатқан, оның ішінде осы Қағидалардың 19-тарауы 139 және 140-тармақтарына сәйкес ескерту сигналдарын беруші көлік құралдарына кедергі келтірмейтініне;

2) осы жолақта артта келе жатқан көлік құралының басып озуды бастамағанына;

3) осы жолақ бойымен алда кетіп бара жатқан көлік құралы жүргізушісінің солға маневр жасау туралы сигнал бермегеніне;

4) қарама-қарсы жүру жолағына (жағына) шыға отырып, басып озуды аяқтағаннан кейін, өзі басып озған көлік құралына кедергі тудырмай, бұрын жүріп келе жатқан жол жолағына келе алатынына көз жеткізуі қажет.

78. Рельссіз көлік құралын сол жағынан басып озуға рұқсат етіледі. Алайда, жүргізушісі солға бұрылуға сигнал берген және маневрді орындауға кіріскен көлік құралын оң жағынан басып озады.

79. Қарсы жүру жолағына (жағына) шыға отырып, басып озуды аяқтағаннан кейін, жүргізуші бұрын жүріп келе жатқан жүру жолағына қайтып оралады.

80. Жүргізушіге жүру жылдамдығын арттыра отырып немесе өзге де әрекеттермен басып озып бара жатқан көлік құралының басып озуына кедергі келтіруге тыйым салынады.

81. Мынадай жағдайларда:

1) реттелетін жол қиылыстарында қарсы жүру жолағына шыға отырып;

2) реттелмейтін жол қиылыстарында бағытын өзгертетін басты жолмен (рұқсат етілген оң жағынан басып озуды қоспағанда) және басты болып табылмайтын жолмен (шеңберлі жүрісті жол қиылыстарындағы басып озуды, қапталында тіркемесі жоқ екі дөңгелекті көлік құралдарын басып озуды және рұқсат етілген оң жағынан басып озуды қоспағанда) жүру кезінде;

3) жаяу жүргіншілер өткелдерінде жаяу жүргіншілер болған кезде;

4) теміржол өтпелерінде және олардың алдында бір жүз метрден жақын жерде;

5) басып озып немесе айналып өтіп келе жатқан көлік құралын;

6) өрге көтерілу соңында және көрінуі шектеулі және (немесе) осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 3.20 және 3.22 белгілерімен белгіленген басқа жол учаскелерінде қарсы жүру жолағына шыға отырып, басып озуға тыйым салынады.

82. Жай жүретін немесе ірі көлемді көлік құралының жүргізушісі елді мекеннен тыс жерлерде осы көлік құралын басып озу қиындаған жағдайда мүмкіндігінше оңға ығыса жүреді, ал қажет болған жағдайда артта жиналып қалған көлік құралдарын өткізіп жіберу үшін тоқтайды.

83. Егер қарсы келіп жол айрысуы қиындатылған және жол айырысудың басымдылығы осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 2.6 және 2.7 белгілерімен айқындалмаған болса, онда кедергі бар жақтағы жүргізуші жол береді. Осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 1.13 және 1.14 белгілерімен белгіленген еңісте кедергі болған жағдайда, төмен жүріп келе жатқан көлік құралының жүргізушісі жол береді.

12- тарау. Аялдау және тоқтап тұру

84. Көлік құралына жолдың оң жағындағы жол жиегіне, ал ол жоқ болғанда - жолдың жүру бөлігінің шетіне аялдауға және тоқтап тұруға жол беріледі.

Елді мекендерде әр бағыт үшін бір жүру жолағы бар, ортасында трамвай жолы жоқ жолдарда және біржақты жүру жолдарында жолдың сол жағына аялдауға және тоқтап тұруға жол беріледі (рұқсат етілген ең жоғары массасы 3,5 тонн асатын жүк автомобильдеріне жүк тиеу немесе түсіру үшін ғана біржақты жүру жолдарының сол жағына тоқтауға жол беріледі).

85. Конфигурациясы көлік құралдарын өзгеше орналастыруға мүмкіндік беретін орындарды (жолдың жүру бөлігінің кеңейтілген жері) қоспағанда, көлік құралдарын жолдың жүру бөлігінің шетіне параллель бір қатарға қоюға рұқсат етіледі. Бүйір тіркемесі жоқ екі дөңгелекті көлік құралдарын екі қатар қоюға рұқсат етіледі.

Жүру бөлігімен шектесетін, оған толықтай және ішінара кіретін тротуардың шетінде, егер бұл жаяу жүргіншілер жүрісіне кедергі келтірмейтін болса, жеңіл автомобильдердің, мотоциклдердің, мопедтердің және велосипедтердің тоқтап тұруына рұқсат етіледі.

86. Елді мекендерден тыс ұзақ демалу, түнеу және сол сияқты мақсаттарда тоқтап тұруға осыған арнап көзделген алаңдарда немесе жолдан тысқары жерде рұқсат етіледі.

87. Мынадай:

1) егер бұл трамвайлардың жүруіне кедергі келтірсе, трамвай жолдарына тікелей жақын жерде;

2) теміржол өтпелерінде, тоннельдерде;

3) эстакадаларда, көпірлерде, жолөткелдерде (егер осы бағытта жүру үшін жолақ үштен кем болса) және олардың астында (жолақтардың санына қарамастан);

4) егер бұл көлік құралдарының жүруіне кедергі келтірсе, тоқтаған көлік құралы мен тұтас таңбалау сызығы (жолдың жүру бөлігінің шетін белгілейтіннен басқа) немесе жолдың жүру бөлігінің қарсы шеті немесе жолдың жүру бөлігінің қарсы шетінде тұрған көлік құралы арасындағы қашықтық үш метрден кем болатын жерлерде;

5) жаяу жүргіншілер өткелдерінде және олардың алдындағы бес метрден жақын жерде;

6) ең болмағанда бір бағытта жолдың көрінуі бір жүз метрден кем болған кезде қауіпті бұрылысқа және жолдың бойлық қимасының дөңес құлдималарына жақын жолдың жүру бөлігінде;

7) қапталдағы өтпенің қарсысындағы тұтас таңбалау сызығы немесе бөлу жолағы бар үшжақты қиысу (қиылыс) жағын қоспағанда, жолдардың жүру бөліктерінің қиылысында және жолдың қиылысатын жүру бөлігінің шетіне отыз метрден жақын жерде; аялдама алаңдарында және оларға он бес метрден жақын жерде, ал олар болмаған кезде маршруттық көлік құралдары немесе такси аялдамасының нұсқағышынан он бес метрден жақын жерде;

8) көлік құралы басқа жүргізушілерден бағдаршам сигналдарын, жол белгілерін көлегейлейтін немесе басқа көлік құралдарының жүруіне (кіруіне немесе шығуына) мүмкіндік бермейтін немесе басқа көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің жүруіне кедергі (кептеліс) келтіретін жерлерде;

9) гүлзарларда, көгалдарда, балалар және спорт алаңдарында тоқтауға тыйым салынады.

88. Мынадай:

1) аялдауға тыйым салынған жерлерде;

2) эстакадаларда, көпірлерде, жолөткелдерде;

3) елді мекендерден тыс жерлерде 2.1 жол белгісімен белгіленген жолдың жүру бөлігінде;

4) теміржол өтпелеріне елу метрден жақын жерде;

5) егер тұрғындарға қолайсыздық келтіретін болса, елді мекендерде қозғалтқышы жұмыс істеп тұрған механикалық көлік құралдарының;

6) гүлзарларда, көгалдарда, балалар және спорт алаңдарында тоқтап тұруға тыйым салынады.

89. Тоқтауға тыйым салынған жерде мәжбүрлі тоқтаған кезде жүргізуші көлік құралын ол жерден әкету үшін барлық қажетті шараларды қолдануға міндетті.

90. Бұл жол жүрісіне басқа қатысушыларға кедергі немесе қауіп келтірмейтініне көз жеткізбейінше, көлік құралының есіктерін ашуға, оларды ашық қалдыруға немесе жолдың жүру бөлігіне шығуға тыйым салынады.

13-тарау. Жол қиылысынан жүріп өту

91. Оңға немесе солға бұрылған кезде жүргізуші өзі бұрылатын жолдың жүру бөлігін өзінің жүру бағыты бойынша кесіп өтетін жаяу жүргіншіге, оны велосипед жолымен кесіп өтетін велосипедшіге және осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.9 белгісімен белгіленген (осы Қағидалардың 18-тарауы 126-тармағын ескере отырып) жолақ бойымен жүріп келе жатқан маршруттық көлік құралдарына және басқа-да қоғамдық көлікке жол береді.

92. Егер көлік құралдарының көлденең бағытта жүруіне кедергі келтіре отырып, жүргізушіні тоқтауға мәжбүр ететін кептеліс пайда болса, жол қиылысына немесе жолдың жүру бөліктерінің қиылысына шығуға тыйым салынады.

93. Жүргізушіге шолуды шектейтін жол-жөнекей бағытта жүріп бара жатқан көлік құралдарының алдына түсуге тыйым салынады.

Егер жол қиылысында немесе оның алдында көлік құралы тоқтаса, онда көршілес жолақпен жүріп бара жатқан басқа көлік құралдарының жүргізушілері мұның қауіпсіз екендігіне көз жеткізгеннен кейін ғана жүруді жалғастырады.

94. Жүру кезектілігі бағдаршамның немесе реттеушінің сигналдарымен айқындалатын жол қиылысы реттелетін болып есептеледі.

Жұмыс істемей тұрған бағдаршамның жыпылықтаған сары сигналы кезінде немесе реттеуші жоқ болса, жол қиылысы реттелмейтін болып есептеледі және жүргізушілер реттелмейтін жол қиылыстарын өту ережелерін және жол қиылысында орнатылған басымдылық белгілерін басшылыққа алады.

95. Бағдаршамдардың рұқсат ететін сигналдары бойынша солға немесе артқа бұрылған кезде рельссіз көлік құралының жүргізушісі қарсы бағыттан тіке немесе оңға жүретін, оның ішінде осы Қағидалардың 5-тарауы 38-тармағына сәйкес жол қиылысына шығатын көлік құралдарына жол береді. Трамвайлардың жүргізушілері де осындай ережені өзара басшылыққа алады.

95-1. Қиылыстарда солға бұрылу кезінде қарсы бағыттағы көлік құралдарының жүрісі осындай маневр жасауға мүмкіндік бермейтін ерекше геометриялық параметрлері бар қиылыстардың өту жағдайларын қоспағанда, оң жағынан жүзеге асырылады.

Ескерту. Қағидалар 95-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

96. Бағдаршамның сары және қызыл сигналдарымен бірдей уақытта қосымша секцияда іске қосылған бағыттаушының бағытында жүрген кезде жүргізуші басқа бағыттардан жүріп келе жатқан көлік құралдарына жол береді.

97. Егер бағдаршамның немесе реттеушінің сигналы трамвайға және рельссіз көлік құралына бірдей уақытта жүруге рұқсат беретін болса, онда трамвай, оның жүру бағытына қарамастан, артықшылықта болады. Сонымен қатар бағдаршамның сары және қызыл сигналдарымен бірдей уақытта қосымша секцияда іске қосылған бағыттаушының бағытымен жүрген кезде трамвай басқа бағыттардан жүріп келе жатқан көлік құралдарына жол береді.

98. Бағдаршамның рұқсат беретін сигналы кезінде тоқтау-сызығын (5.33 белгісін) өткен жүргізуші жол қиылысынан шығудағы бағдаршам сигналына қарамастан, белгілі бағытқа шығады. Егер жол қиылысында, жүргізушінің бағыт алған жолында орналасқан бағдаршамның алдында тоқтау-сызығы және (немесе) осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.33 белгісі болған жағдайда, жүргізуші әрбір бағдаршамның сигналын басшылыққа алады.

Ескерту. 98-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

99. Бағдаршамның рұқсат беретін сигналы іске қосылғанда жүргізуші жол қиылысы арқылы жүрісін аяқтайтын көлік құралына және осы бағыттағы жолдың жүру бөлігінде өтуді аяқтамаған жаяу жүргіншіге жол береді.

100. Жүру қосымша секциясы бар бағдаршаммен реттелетін жол қиылысында бұрылыс жасайтын жолақта тұрған жүргізуші, егер оның тоқтауы осы жолақ бойымен оның артынан келе жатқан көлік құралына (көлік құралдарына) кедергі тудыратын болса, іске қосылған бағыттаушы көрсеткен бағытта жүрісін жалғастырады.

101. Маңызы бірдей емес жолдардың қиылысында екінші дәрежелі жолдың бойымен жүріп келе жатқан көлік құралының жүргізушісі олардың әрі қарай жүру бағытына қарамастан, басты жолмен жақындап қалған, оның ішінде кері бұрылуды жүзеге асыратын көлік құралына жол береді. Бөлу жолағы бар басты жолмен жүріп бара жатқан жүргізуші жол қиылысында кері бұрылуды жүзеге асырмас бұрын, екінші дәрежелі жолмен жол қиылысына жақындаған көлік құралының оған жол беретіндігіне көз жеткізеді.

102. Жол қиылысында басты жол бағытын өзгерткен жағдайда, басты жолмен жүретін жүргізушілер маңызы бірдей жолдардың қиылысынан жүріп өту қағидаларын өзара басшылыққа алады. Екінші дәрежелі жолмен жүріп келе жатқан жүргізушілер де осы қағидаларды басшылыққа алады.

103. Маңызы бірдей жолдардың қиылысында рельссіз көлік құралдарының жүргізушісі оң жақтан жақындап қалған көлік құралына жол береді. Трамвайлардың жүргізушілері де өзара осы қағидаларды басшылыққа алады.

Мұндай жол қиылыстарында, оның жүру бағытына қарамастан, рельссіз көлік құралдарының алдында трамвай артықшылыққа ие болады.

104. Солға немесе кері бұрылған кезде рельссіз көлік құралының жүргізушісі қарсы бағытта маңызды бірдей жол бойымен тіке немесе оңға жүріп келе жатқан көлік құралдарына жол береді. Трамвайлардың жүргізушілері де өзара осы қағидаларды басшылыққа алады.

105. Жол жабынының бар-жоғын анықтау мүмкін болмаған (тәуліктің қараңғы уақыты, балшық, қар және сол сияқты) және басымдық белгілері жоқ жағдайда, жүргізуші екінші дәрежелі жолдамын деген қағидатты басшылыққа алады.

14-тарау. Жаяу жүргіншілер өткелдері және маршруттық көлік құралдарының аялдамалары

106. Көлік құралының жүргізушісі өзінің жүру бағытындағы жолдың жүру бөлігін реттелмейтін жаяу жүргіншілер өткелі бойымен өтіп келе жатқан жаяу жүргіншілерге жол береді.

107. Егер көлік құралы реттелмейтін жаяу жүргіншілер өткелі алдында аялдаса немесе жүрісін баяулатса, көршілес жол жолағы бойымен жүруші басқа көлік құралдарының жүргізушілері аялдаған немесе жүрісін баяулатқан көлік құралының алдында жаяу жүргіншінің жоқ екендігіне көз жеткізгеннен кейін ғана жүрісін жалғастыра алады.

108. Реттелетін жаяу жүргіншілер өткелінде бағдаршамның рұқсат беретін сигналы іске қосылғанда, жүргізуші оның бағытындағы жолдың жүру бөлігін кесіп өтуді аяқтап қалған жаяу жүргіншіге жол береді.

109. Егер өзінен кейін жүргізушіні жаяу жүргінші өткелінде аялдауға мәжбүр ететін кептеліс пайда болса, жаяу жүргінші өткеліне шығуға тыйым салынады.

110. Барлық жағдайларда, оның ішінде жаяу жүргіншілер өткелінен тыс жерлерде де жүргізуші ақ түсті таяқпен сигнал берген көру қабілетінен толық айырылған жаяу жүргіншіні өткізеді.

111. Жүргізуші аялдамада тұрған маршруттық көлік құралына немесе одан (есік жағынан) келе жатқан жаяу жүргіншіге, егер көлікке отырғызу немесе түсіру жолдың жүру бөлігінде немесе онда орналасқан отырғызу алаңында жүзеге асырылатын болса, жаяу жүргіншілерге жол береді.

112. "Балаларды тасымалдау" деген таным белгісі бар тоқтап тұрған көлік құралына жақындағанда жүргізуші жылдамдықты азайтады, қажет болған жағдайда тоқтайды және балалар тобын өткізіп жібереді.

15-тарау. Теміржол жолдары арқылы жүру

113. Көлік құралдарының жүргізушілері теміржол жолдарын пойызға (локомотивке, дрезинаға) жол бере отырып, тек қана теміржол өтпелері бойымен кесіп өтеді.

114. Теміржол өтпесіне кіру жолында жүргізуші жол белгілерінің, бағдаршамдардың, таңбалаудың талаптарын, шлагбаумның орналасуын және өтпе бойынша кезекшінің нұсқауын басшылыққа алады, және бұдан басқа, жақындап қалған пойыздың (локомотивтің, дрезинаның) жоқ екендігіне көз жеткізеді.

115. Мынадай жағдайларда:

1) шлагбаум жабық тұрған немесе ол жабыла бастаған кезде (бағдаршам сигналына қарамастан);

2) бағдаршамның тыйым салатын сигналы кезінде (шлагбаумның орналасуына және оның бар-жоғына қарамастан);

3) өтпе кезекшісінің тыйым салатын сигналы кезінде (кезекші жүргізушіге алдымен немесе теріс жағымен тұрған, таяқша, қызыл фонарь немесе жалауша ұстаған қолын жоғары көтерген не қолдарын екі жаққа созған);

4) егер өтпенің арғы жағында жүргізушіні өтпеде тоқтауға мәжбүр ететін кептеліс пайда болса;

5) егер көріну шегінде өтпеге пойыз (локомотив, дрезина) жақындап қалса, теміржол өтпесіне шығуға тыйым салынады.

Сонымен қатар:

1) теміржол өтпелерінен тыс жерде теміржолдардан өтуге;

2) қарсы жүру жолағына шыға отырып, теміржол өтпесі алдында тұрған көлік құралдарын айналып өтуге;

3) теміржол өтпесіндегі шлагбаумды өз бетімен ашуға;

4) теміржол дистанциясы бастығының рұқсатынсыз теміржол өтпесі арқылы ауыл шаруашылығы, жол, құрылыс және басқа да машиналар мен механизмдерді көліктен тыс жағдайда өткізуге, жылдамдығы сағатына 8 километрден кем баяу жүретін машиналардың, сондай-ақ трактор шана-сүйретпелерінің жүруіне тыйым салынады.

116. Өтпе арқылы жүруге тыйым салынған жағдайда, жүргізуші тоқтау-сызығының, осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 2.5 белгісінің немесе бағдаршамның алдында, ал егер олар жоқ болғанда - теміржол өтпесі шекарасында тоқтайды.

117. Өтпе үстінде амалсыздан аялдаған кезде жүргізуші дереу жолаушыларды түсіреді және өтпені босату үшін шаралар қолданады. Жүргізуші бір мезгілде мынадай іс-әрекеттерді жүзеге асырады:

1) мүмкіндік болған кезде жол бойымен екі адамды екі жаққа өтпеден бір мың метрге (егер біреу болса, онда жолдың нашар көрінетін жағына), өздеріне жақындап келе жатқан поездың (локомотивтің, дрезинаның) машинисіне тоқтау сигналын беру ережесін түсіндіріп жібереді;

2) көлік құралының қасында қалып және жалпы дабыл қағу сигналдарын береді;

3) пойыз көрінген бойда тоқтау сигналын беріп, оған қарсы жүгіреді.

Қолдың шеңбер жасай қозғалуы (күндіз ашық түсті матаның қиындысымен немесе қандай да болмасын жақсы көрінетін затпен, түнде шырақпен немесе фонарьмен) тоқтау сигналы болып табылады. Бір ұзақ және үш қысқа дыбыстық сигналдар сериясы жалпы дабыл қағу сигналы болып табылады.

16-тарау. Автомагистральдарда жүру

118. Автомагистральдарда:

1) көлік құралынан тыс жаяу жүргіншілердің, сондай-ақ үй жануарларының тұруына, велосипедтерді, мопедтерді, тракторларды және өздігінен жүретін машиналарды, сондай-ақ техникалық сипаттамалары немесе олардың жай-күйі бойынша жылдамдығы сағатына 40 километрден кем өзге де көлік құралдарын басқаруға;

2) рұқсат етілген ең жоғары массасы үш мың бес жүз килограмнан асатын жүк автомобильдерін екінші жолақтан әрі басқаруға;

3) 5.15 немесе 6.11 белгілерімен белгіленген, тұраққа арналған арнайы алаңдардан тыс жерлерге аялдауға;

4) бөлу жолақтарының технологиялық айырымдарында кері бұрылуға және оған кіруге;

5) артқа қарай жүруге;

6) жүргізіп үйренуге тыйым салынады.

119. Жолдың жүру бөлігінде мәжбүрлі аялдау кезінде жүргізуші көлік құралын Қағидалардың 7-бөлімінің талаптарына сәйкес белгілейді және оны осыған арналған жолаққа (жолдың жүру бөлігін белгілейтін сызықтан оңға қарай) шығару шараларын қолданады.

120. Осы бөлімнің талаптары, сондай-ақ осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.3 белгісімен белгіленген жолдарға да қолданылады.

17- тарау. Тұрғын аймақтарда жүру

121. Тұрғын аймақтарда жаяу жүргіншілер тротуармен де, сол сияқты жолдың жүру бөлігімен де жүреді. Тұрғын аймақтарда жаяу жүргіншілер артықшылыққа ие, алайда олар көлік құралдарының жүруіне негізсіз кедергі келтірмеуге тиіс.

122. Тұрғын аймақта:

1) көлік құралдарының толассыз жүруіне;

2) жолдың жүру бөлігінен тыс жерде көлік құралының жүруіне;

3) жүргізіп үйренуге;

4) осы Қағидалардың 88-тармағының 5) тармақшасының ережелерін ескере отырып, қозғалтқышы жұмыс істеп тұрған электромобильдің тоқтап тұруын қоспағанда, қозғалтқышы жұмыс істеп тұрған күйде тоқтап тұруға;

5) рұқсат етілген ең жоғары массасы үш мың бес жүз килограмнан асатын жүк автомобильдерінің, автобустардың арнайы бөлінген әрі белгілермен және (немесе) таңбалармен белгіленген орындардан тыс тоқтап тұруына;

6) дыбыс сигналын беруге, музыканы қатты қосуға;

7) тротуарларда, көгалдарда, балалар және спорт алаңдарында тоқтап тұруға тыйым салынады.

Ескерту. 122-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 26.09.2024 № 725 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

123. Жүргізушілер тұрғын аймақтан шығу кезінде жол жүрісіне басқа қатысушыларға жол береді.

124. Осы бөлімнің талаптары, сондай-ақ аула аумақтарына да қолданылады.

18-тарау. Маршруттық көлік құралдарының басымдығы

125. Жол қиылысынан тыс, трамвай жолдары жолдың жүру бөлігін кесіп өтетін жерлерде трамвай, деподан шыққаннан жағдайлардан басқа, рельссіз көлік құралдарының алдында артықшылыққа ие болады.

126. Осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.9, 5.9.2-5.9.4, 5.10.1-5.10.3 белгілерімен белгіленген маршруттық көлік құралдарына арналған жолағы бар жолдарда осы жолақпен қоғамдық көліктерден және оларға жатпайтын автобустардан басқа көлік құралдарының жүруі жүзеге асырылмайды және аялдауына болмайды (осы Қағидалардың 24-тарауы 166 және 168-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда).

Егер осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.9, 5.9.2-5.9.4 белгісімен белгіленген жолақ қалған жолдың жүру бөліктерінен үзік-үзік таңбалау сызықтарымен бөлінген болса, онда бұрылу кезінде көлік құралдары соған орын ауыстырады. Сондай-ақ мұндай жерлерде бұл жолаққа егер бұл маршруттық көлік құралдарына, басқа да қоғамдық көлікке және оларға жатпайтын автобустарға кедергі тудырмайтын болса, жолдың жүру бөлігінің оң жақ шетінен жолға кірер кезде және жолаушыларды отырғызу және түсіру үшін кіруге рұқсат етіледі.

Ескерту. 126-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

127. Елді мекендерде жүргізушілер белгіленген маршрутпен жүріп келе жатқан, белгіленген аялдамалардан жүруді бастайтын троллейбустар мен автобустардың жүргізушілеріне жол береді. Троллейбустар мен автобустардың жүргізушілері оларға жол берілгендігіне көз жеткізгеннен кейін ғана жүруді бастайды.

19-тарау. Сыртқы жарық беру аспаптарын және дыбыстық сигналдарды пайдалану

128. Тәуліктің қараңғы уақытында және жолдың жарықтандырылуына қарамастан көрінуі жеткіліксіз жағдайларда, сондай-ақ тоннельдерде көлік құралдарының мынадай жарық беру аспаптары:

1) барлық механикалық көлік құралдары мен мопедтерде - габариттік оттар мен алыс және жақын жарық фаралары, велосипедтерде - фаралар немесе фонарьлар, көлік арбада - фонарьлар (олар болған кезде);

2) тіркемелер мен сүйретпе механикалық көлік құралдарында - көлемдік оттар іске қосылады.

129. Мынадай:

1) егер жол жарықтандырылған болса, елді мекендерде;

2) қарсы келіп жол айырысу кезінде көлік құралына дейін кемінде бір жүз елу метр, сондай-ақ қарсы келе жатқан көлік құралының жүргізушісі фараның жарығын мезгіл-мезгіл жағып-сөндіріп, мұның қажет екендігін көрсетсе, одан да үлкен арақашықтықта;

3) қарама-қарсы, сонымен бірге ілеспе көлік құралдары жүргізушілерінің көзін шағылыстыру мүмкіндігін болдырмау үшін кез келген басқа жағдайларда алыс жарық жақын жарықпен ауыстырылады.

Жүргізуші көзі шағыстырылған кезде авариялық жарық сигнал беруді іске қосады, жүру жолағын ауыстырмай тоқтайды.

130. Тәуліктің қараңғы уақытында жолдың жарықтандырылмайтын учаскесінде, сондай-ақ көрінуі жеткіліксіз жағдайларда тоқтаған және тоқтап тұрған кезде көлік құралында габариттік оттар жағылады. Көрінуі жеткіліксіз жағдайларда габариттік оттарға қосымша жақын жарық фаралары, тұманға қарсы фаралар және артқы тұманға қарсы фаралар іске қосылуы мүмкін.

Габариттік оттардың ақауы болған жағдайда, көлік құралы жолдан тыс әкетіледі, ал егер бұл мүмкін болмаса, көлік құралы осы Қағидалардың 7- тарауы 44 және 45-тармақтарының талаптарына сәйкес белгіленеді.

131. Жабық аумақтарда пайдаланылатын және жалпы пайдаланылатын жолдарда пайдалануға жатпайтын технологиялық көлікті, сондай-ақ шаруа және фермер қожалықтарының ішінде пайдаланылатын осы қожалықтардың автокөлігін қоспағанда, М2, М3, N2, N3, 02, 03, 04 санаттарындағы көлік құралдарының бүйір және артқы жақтарының контурлары жарық шағылыстыратын материалдармен таңбаланады.

132. Тұманға қарсы фаралар:

1) жекелей, сол сияқты фараның жақын және алыс жарығымен бірге, көріну жеткіліксіз жағдайларда;

2) тәуліктің қараңғы уақытында жолдың жарықтандырылмайтын учаскесінде фараның жақын және алыс жарығымен бірге;

3) осы бөлімнің 134-тармағында көзделген жағдайларда фараның жақын жарығының орнына пайдаланылуы мүмкін.

133. Тұманға қарсы фаралар алыс және (немесе) жақын жарық фараларының қосылғанына қарамастан, габариттік оттар қосылған кезде қосылады.

134. Тәуліктің жарық уақытында жүріп келе жатқан барлық көлік құралдарында оларды белгілеу мақсатында жақын жарық фаралары немесе күндіз жүру оттары қосылады.

135. Фара-прожекторды және фара-іздеушіні қарсы көлік құралдары жоқ кезде елді мекеннен тыс жерлерде ғана пайдалануға рұқсат етіледі. Елді мекендерде мұндай фараларды тек қана жедел және арнаулы қызметтер көлік құралдарының жүргізушілері қызметтік тапсырманы орындау кезінде пайдалана алады.

136. Тұманға қарсы артқы фонарьлар көріну жеткіліксіз жағдайларда ғана қолданылады. Тұманға қарсы артқы фонарьлар тоқтау-сигналдарына қосылмайды.

137. "Автопойыз" таным белгісі автопойыздың жүруі кезінде, ал тәуліктің қараңғы уақытында және көріну жеткіліксіз жағдайларда, сонымен қатар ол тоқтаған және тоқтап тұрған кезде іске қосылады.

138. Қызғылт сары немесе сары түсті жарқылдауық маяк жолдарды салу, жөндеу немесе күтіп ұстау, зақымданған, бұзылған және өзге де көлік құралдарын тиеу және тасымалдау жөніндегі жұмыстарды орындау кезінде көлік құралдарында; ауыр салмақты, ірі габаритті жүктерді тасымалдауды жүзеге асырған кезде көлік құралдарында; ауыр салмақты, ірі габаритті және қауіпті жүктерді тасымалдауда бірге жүретін көлік құралдарында; ұйымдастырылған балалар топтарын тасымалдауға арналған автобустарда; күзетілетін объектілерге рұқсатсыз кірген кезде жеке меншік ұйымдары жедел ден қою ұтқыр топтарының көлік құралдарында; жолдарда қызмет өткеру кезінде көліктік бақылау органдары жылжымалы көліктік-бақылау пункттерінің көлік құралдарында; бағалы заттарды инкассациялау үшін маршрутқа шыққан кезде инкассация қызметтерінің мамандандырылған көлік құралдарында; ұйымдасқан велосипедшілер топтарымен бірге жүретін көлік құралдарында; өсімдіктер және жануарлар дүниесін қорғау саласындағы құқық бұзушылықтарға жол бермеу жөніндегі қызметті атқаратын көлік құралдарында іске қосылады.

139. Дыбыс сигналдары тек қана:

1) басқа жүргізушілерге елді мекеннен тыс жерде басып озу ниетін ескерту үшін;

2) бұл жол-көлік оқиғасын болдырмау үшін қажет болған жағдайларда қолданылады.

140. Басып озу туралы ескерту үшін, сондай-ақ осы Қағидалардың 9- тарауы 63-тармағында көзделген жағдайларда жарық сигналы тәуліктің жарық уақытында мезгіл-мезгіл қысқа уақытқа фараның жарығын жағып-сөндірумен, ал тәуліктің қараңғы уақытында - бірнеше қайтара фараның жақын жарығын алыс жарыққа ауыстырумен беріледі.

20- тарау. Механикалық көлік құралдарын сүйрету

141. Сүйрету тіркеуді қолдана отырып немесе көлік құралының алдыңғы жағына арнаулы тірек құрылғысына сүйрететін көлік құралына асу жолымен немесе оны сүйрететін көлік құралына жартылай платформаға тиеу жолымен жүзеге асырылады.

142. Қатты немесе иілгіш тіркемемен сүйрету, қатты тіркеме конструкциясы сүйретілетін көлік құралы сүйретушінің траекториясы бойынша жүретін түзу сызықты жүруді қамтамасыз ететін жағдайлардан басқа кезде, тек сүйретілетін көлік құралында жүргізуші болған кезде ғана жүзеге асырылады.

143. Иілгіш тіркемемен сүйреткен кезде сүйретуші және сүйрелетін көлік құралдарының арасында төрт-алты метр шегінде, ал қатты тіркемемен сүйрету кезінде - төрт метрден аспайтын арақашықтық қамтамасыз етілуі тиіс. Байланыстыратын буындар Негізгі ережелердің тиісінше 12 және 13-тармақтарының талаптарын қанағаттандыруы тиіс.

144. Иілгіш немесе қатты тіркемемен сүйреткен кезде - сүйретілетін автобуста (троллейбуста) және сүйретілетін жүк автомобилінің шанағында жолаушылардың болуына, ал аспалы түрде немесе ішінара тиеу арқылы сүйреткен кезде сүйретілетін көлік құралының кабинасында немесе шанағында, сондай-ақ сүйретушінің шанағында жолаушылардың болуына тыйым салынады.

145. Мынадай жағдайларда:

1) рульмен басқаруы істемейтін көлік құралын (аспалы түрде немесе жартылай тиеу әдісімен сүйретуге жол беріледі);

2) екі және одан көп көлік құралын;

3) егер нақты массасы сүйрейтін көлік құралының нақты массасының жартысынан артық болса, тежеу жүйесі істемейтін көлік құралын сүйретуге тыйым салынады. Нақты массасы аз болған кезде мұндай көлік құралын қатты тіркемемен немесе ішінара тиеу әдісімен ғана сүйретуге жол беріледі;

4) қапталдағы тіркемесі жоқ мотоциклмен, сондай-ақ мұндай мотоциклді;

5) көктайғақта иілгіш тіркемемен сүйретуге тыйым салынады.

21-тарау. Жүргізіп үйрену

146. Көлік құралын жүргізуді бастапқы үйрену жабық алаңдарда немесе автодромда жүргізілуі тиіс.

147. Жолдарда жүргізіп үйрену тек қана үйретушімен және үйренушінің бастапқы басқару дағдылары болған кезде, механикалық көлік құралында жолаушылар болмағанда ғана жүзеге асырылады.

148. Үйретушінің өзімен бірге тиісті біліктілік куәлігі, ол үйретуді жүргізетін сол санаттағы көлік құралын басқару құқығына жүргізуші куәлігі, ал үйренушінің - жеке басын куәландыратын құжаты және көлік құралын басқаруға қарсы айғақтардың жоқ екендігі туралы медициналық қорытындысы болады.

149. Жүргізуді үйренуге арналған механикалық көлік құралы Негізгі ережелердің 6-тармағының талаптарына сәйкес қосымша жабдықталады.

150. Жалпыға ортақ пайдаланылатын жолдарда көлік құралын жүргізуге оқыту Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен уәкілетті органмен келісілген маршруттар бойынша ғана жүзеге асырылады.

22-тарау. Жолаушыларды тасымалдау

151. Жүк автомобилінің шанағында жолаушыларды тасымалдауға жиырма бес жастағы, "С" санатындағы (кабинадағы жүргізушіні қоса алғанда 8 адамнан артық тасымалдау кезінде - "С" және "Д" санаттары) көлік құралдарын басқару құқығына куәлігі және осы санаттағы көлік құралын басқаруда бес жылдан артық өтілі бар жүргізушілер жіберіледі.

Әскери жүргізушілерге жолаушыларды тасымалдауға рұқсат беру Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

Жолаушыларды тасымалдауға арналған және жүргізушінің орнынан басқа, отыратын орындарының саны сегізден асатын, бірақ он алтыдан аспайтын автомобильдермен ("D" кіші санаты) жолаушыларды тасымалдауға жиырма бір жасқа толған, кемінде үш жыл жүргізуші жұмыс өтілі, оның ішінде кемінде бір жыл "С1" санатына жатқызылатын көлік құралдарын басқару өтілі бар адамдар жіберіледі.

Жолаушыларды тасымалдауға арналған және жүргізушінің орнынан басқа, отыратын орындарының саны сегізден асатын автомобильдермен ("D" санаты) жолаушыларды тасымалдауға жиырма үш жасқа толған, кемінде үш жыл жүргізуші жұмыс өтілі, оның ішінде "D1" санатына жатқызылатын көлік құралдарын кемінде бір жыл басқару өтілі бар адамдар жіберіледі.

Жолаушылар мен багажды тасымалдау үшін пайдаланылатын көлік құралдары техникалық регламенттердің талаптарына сәйкес болуы тиіс.

Такси ретінде тасымал үшін арнайы басқарылатын, оның ішінде толықтай қолымен, сондай-ақ оң жақтан басқарылатын автокөлік құралдарын пайдалануға тыйым салынады.

Ескерту. 151-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 26.09.2024 № 725 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

152. Жолаушыларды борт платформасы бар жүк автомобилінің шанағында, егер ол Негізгі ережелердің 5-тармағының талаптарына сәйкес жабдықталған болса, тасымалдауға рұқсат етіледі.

153. Жүк автомобилінің жүргізушісі жол жүрер алдында жолаушыларға міну, түсу және шанақта орналасу тәртібі туралы түсіндіреді; жүру кезінде тұруға және бортқа отыруға рұқсат етілмейтіні туралы ескертеді.

Жүруді жолаушыларды қауіпсіз тасымалдау шаралары қамтамасыз етілгендігіне көз жеткізілгеннен кейін бастауға болады.

154. Борт платформасы бар, жолаушылар тасымалдау үшін жабдықталмаған жүк автомобилінің шанағында жол жүруге, олар борттың деңгейінен төмен орналасқан орындықтармен қамтамасыз етілген жағдайда ғана, жүкпен ілесіп жүрген немесе оның артынан келе жатқан адамдарға рұқсат етіледі.

155. Жүргізуші жолаушыларды отырғызуды және түсіруді осы Қағидалардың 12-тараумен белгіленген көлік құралдарын тоқтатуға тыйым салынбаған жерлерде көлік құралы толық тоқтағаннан кейін ғана жүзеге асыруға, ал жүруді есіктер жабылғанда бастауға және оларды толық тоқтағанға дейін ашпауға міндетті.

Маршруттық көлік құралының жүргізушісі жолаушыларды отырғызуды және түсіруді белгіленген аялдама пункттерінде ғана жүзеге асырады.

156. Жолаушыларды:

1) автомобильдің (борт платформасы бар жүк автомобилінің шанағында немесе фургон шанақта жолаушыларды тасымалдау жағдайларынан басқа), трактордың, өздігінен жүретін машинаның кабинасынан тыс, жүк тіркемесінде, тіркеме-үйшікте, жүк мотоциклінің шанағында және мотоцикл конструкциясында отыру үшін көзделген орындардан тыс;

2) көлік құралының техникалық сипаттамасында көзделген санынан артық тасымалдауға тыйым салынады, бұл ретте көлік құралының нақты массасы жасаушы кәсіпорын белгілеген рұқсат етілген ең жоғары масса шамасынан аспауға тиіс;

3) мотоциклдің артқы орындығында масаң күйде;

4) жүк автомобилінің шанағында отыру үшін жабдықталған санынан артық;

157. 12 жасқа дейінгі балаларды:

1) мотоциклдің артқы орындығында;

2) балаларды арнайы ұстау құрылғысы немесе баланы қауіпсіздік белдігінің көмегімен отырғызып қоюға мүмкіндік беретін, көлік құралының конструкциясында көзделген өзге де құралдар болмаған кезде, ал механикалық көлік құралының алдыңғы орындығында балаларды арнайы ұстау құрылғысы болмаған кезде тасымалдауға тыйым салынады.

158. Балалар ұйымдастырылған топтарын тасымалдау кемінде екі есігі бар, техникалық жай-күйі автокөлікпен тасымалдау саласындағы уәкілетті орган бекіткен Автомобиль көлігімен жолаушыларды және багажды тасымалдау ережелерінде белгіленген талаптарға жауап беретін автобустармен жүзеге асырылады.

Ұйымдастырылған балалар топтарын тасымалдауға арналған автобустар сары түсті жарқылдауық маякпен жабдықталады. Бұл автобустардың алдына және артына "Балалар тасымалы" деген таным белгісі орнатылады.

Балалар топтарын ұйымдастырылған түрде жасы кемінде жиырма бесте, тиісті санаттағы жүргізуші куәлігі және кемінде бес жыл еңбек өтілі бар жүргізушілердің тасымалдауына рұқсат етіледі.

Автобус шанағында тасымалданатын балалардың саны орындық санынан аспауы тиіс.

Қала сыртындағы жолдарда балаларды тасымалдайтын екі және одан да көп автобустар легімен жол полициясының арнайы автомобильдері ілесіп жүруге тиіс.

23- тарау. Жүктерді тасымалдау

159. Жүктерді тасымалдау осы мақсатқа арналған көлік құралдарымен және көлік құралдарының құрамдарымен жүзеге асырылуы тиіс.

Автобустарда қол жүгін қоятын бөлімшеден тыс орында жүкті, оның ішінде қол жүгін тасымалдауға рұқсат етілмейді.

160. Тасымалданатын жүк пен жолаушылардың массасы, жүктемені осьтер бойынша бөліп орналастыру осы көлік құралы үшін жасаушы-кәсіпорын белгілеген көлемнен аспауы тиіс.

161. Жүргізуші жүруді бастар алдында және жүру кезінде олардың құлауынан, жүруге кедергі тудыруды болдырмаудан сақтану үшін олардың орналасуын, бекітілуін, жабылуын және жай-күйін бақылап отырады.

162. Жүк тасымалдауға мынадай жағдайларда, егер ол:

1) адамдарға қауіп төндірмейтіндей және мемлекеттік, қоғамдық немесе жеке мүлікке залал келтірмейтіндей етіп көлік құралында орналастырылса және қажет болған жағдайда бекітілсе;

2) жүргізушіге шолуды және көрінуді шектемесе;

3) басқаруды қиындатпаса және көлік құралының орнықтылығын бұзбаса;

4) көлік құралында болуға тиіс тоқтау сигналы мен бұрылу нұсқағыштарын, жарық шағылыстыратын құрылғыларды, мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілерін және тіркеу мемлекетінің айырым белгісін қоса алғанда, сыртқы жарық беру аспаптарын жауып тұрмаса немесе қолмен берілетін сигналдарды жауып тұрмаса;

5) алдын алуға болатын қолайсыздықтар жасамаса жол беріледі.

Егер жүктің жай-күйі мен орналасуы аталған талаптарды қанағаттандырмаса, жүргізуші аталған тасымалдау ережелерінің бұзылуын жоюға, егер жою мүмкін болмаса - әрі қарай жүруді тоқтатуға міндетті.

163. Артынан және алдынан бір метр артық немесе бүйірден габариттік оттардың сыртқы шетінен 40 сантиметр артық шығып тұратын жүк немесе көлік құралының көлемінен шығып тұратын бөліктері "Ірі көлемді жүк" деген таным белгілермен, ал тәуліктің қараңғы уақытында және көріну жеткіліксіз жағдайларда, бұдан басқа, алдынан - фонарьмен немесе ақ түсті жарық шағылыстырғышпен, артта - фонарьмен немесе қызыл түсті жарық шағылыстырғышпен белгіленеді.

164. Ауыр салмақты, ірі көлемді және қауіпті жүктерді тасымалдау көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылуы тиіс.

Көлік құралы қауіпті жүктерді тасымалдау кезінде - "Қауіпті жүк"; Негізгі ережелердің 9-тармағында көзделген жағдайларда - "Ұзын өлшемді көлік құралы" деген таным белгілерімен белгіленуі тиіс.

24-тарау. Мопедтердің, электр самокаттардың, велосипедтердің, шағын электр көлік құралдарының, ат-арба көліктерінің жүруіне, сондай-ақ мал айдауға қойылатын қосымша талаптар

Ескерту. 24-тараудың тақырыбы - ҚР Ішкі істер министрінің 31.08.2023 № 671 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

165. Мопедті басқару құқығы он алты жасқа толған адамдарға беріледі.

166. Велосипед жүргізушілер велосипед жолымен, велосипед жүретін жолақпен, ал олар болмаған кезде жолдың жүру бөлігінің оң жақ шетімен, оның ішінде маршруттық көлік құралдарына арналған жолақпен бір қатарда не жол жиегімен, тротуармен немесе жаяу жүргіншілер жолымен жаяу жүргіншілердің жүрісіне қауіп төндірмей жүреді.

Он төрт жасқа толмаған велосипедшілерге жүру бөлігінің оң жақ шетімен, маршруттық көлік құралдарына арналған жолақпен, жолдың жиектерімен жүруге жол берілмейді.

Осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 7.14 тақтасы бар 4.5 белгісімен белгіленген велосипед жүретін жолағы бар жолдарда осы жолақпен басқа көлік құралдарының жүруі жүзеге асырылмайды және аялдауына болмайды.

Егер осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 7.14 тақтасы бар 4.5 белгісімен белгіленген жолақ қалған жолдың жүру бөліктерінен үзік-үзік таңбалау сызықтарымен бөлінген болса, онда бұрылу кезінде көлік құралдары соған орын ауыстырады. Мұндай жерлерде сонымен қатар жолдың жүру бөлігінің оң жақ шетінен жолға кірер кезде және жолаушыларды отырғызу және түсіру үшін кіруге де рұқсат етіледі.

Ескерту. 166-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 31.08.2023 № 671 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 26.09.2024 № 725 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрықтарымен.
167. Алып тасталды - ҚР Ішкі істер министрінің 31.08.2023 № 671 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

168. Мопед жүргізушілердің велосипед жолымен, велосипед жүретін жолақпен, жол жиегімен, тротуармен немесе жаяу жүргіншілер жолымен жүруіне тыйым салынады.

Ескерту. 168-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 31.08.2023 № 671 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

168-1. Электр самокат жүргізушілер велосипед жолымен, велосипед жүретін жолақпен жүреді. Электр самокат жүргізушілер велосипед жолы, велосипед жүретін жолақ болмаған кезде:

осы тармақтың екінші бөлігінде белгіленген талаптарға сәйкес, жолдың жүру бөлігінің оң жақ шетімен, оның ішінде маршруттық көлік құралдарына арналған жолақпен бір қатарда;

жол жиегімен;

жаяу жүргіншілердің жүрісіне қауіп төндірмей, сағатына алты километрден аспайтын жылдамдықпен тротуармен немесе жаяу жүргіншілер жолымен жүреді.

Он сегіз жасқа толмаған электр самокат жүргізушілердің өзімен бірге жүргізушінің жеке басын куәландыратын құжаты болған жағдайда, Қазақстан Республикасында берілгендерін қоспағанда, кез келген санаттағы көлік құралын басқару құқығына арналған жүргізуші куәлігінсіз не көлік құралын басқару құқығына арналған жүргізуші куәлігінің орнына берілген уақытша куәліксіз жолдың жүру бөлігінің оң жақ шетімен, оның ішінде маршруттық көлік құралдарына арналған жолақпен жүруіне жол берілмейді.

Ескерту. Қағида 168-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ішкі істер министрінің 31.08.2023 № 671 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

169. Ат-арба көліктері (шаналар), жүк артылған, жегілген немесе мініс малдары шеткі оң жолақпен бір қатармен немесе егер бұл жаяу жүргіншілерге кедергі келтірмесе, жолдың жиегімен жүреді.

170. Велосипедшілер, ат-арба көліктері (шаналар), жүк артылған, жегілген немесе мініс малдар колонналары жолдың жүру бөлігімен жүрген кезде велосипедшілер, мініс және жүк артылған малдар он-оннан және арбалар (шаналар) бес-бестен топтарға бөлінуге тиіс. Басып озуды жеңілдету үшін топтардың арақашықтығы сексен - жүз метр болуға тиіс.

171. Мопед, электр самокат және велосипед жүргізушілердің:

1) ең болмағанда бір қолымен рульден ұстамай жүргізуге;

2) жолаушыларды тасымалдауға арналған арнаулы бейімдемелері бар велосипедтермен және мопедтермен тасымалдаудан басқа, жолаушыларды тасымалдауына;

3) тасымалдауға арналған арнаулы бейімдемелері бар велосипедтермен және мопедтермен жүкті, сондай-ақ габаритінен ұзындығы немесе ені елу сантиметрден артық шығып тұрмайтын жүкті тасымалдаудан басқа, жүкті немесе басқаруға кедергі келтіретін жүкті тасымалдауына;

4) трамвай жүретін жолдарда және осы бағытта жүруге арналған біреуден астам жолағы бар жолдарда солға бұрылуына немесе кері бұрылуына;

5) мопедпен және велосипедпен пайдалануға арналған тіркемені сүйретуден басқа, мопедтерді, электр самокаттарды және велосипедтерді, сондай-ақ мопедтермен, электр самокаттармен және велосипедтермен сүйретуіне;

6) көлік құралынан түспей, жаяу жүргіншілер өткелімен жолдың жүру бөлігін кесіп өтуіне;

7) жол жүрісі қағидаларында айқындалған талаптарға сәйкес келетін, басқа көлік құралын жүргізушілерге көрінуді қамтамасыз ететін жарық шағылыстыратын затсыз жолдың жүру бөлігінде тәуліктің қараңғы уақытында жүріп-тұруына;

8) жолдың жүру бөлігінде басқаруы кезінде түймеленген шлемсіз болуына тыйым салынады.

Ескерту. 171-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 31.08.2023 № 671 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

172. Велосипед жолының көше қиылысынан тыс орналасқан жолмен реттелмейтін қиылысында велосипедтердің және мопедтердің жүргізушілері осы жолмен жүріп келе жатқан көлік құралдарына жол беруге тиіс.

Ат-арба көлігі (шана) жүргізушісі көрінуі шектеулі жерлерде қосымша жолдан жолға шығу кезінде малды жүгенінен ұстап жетектеп жүреді.

172-1. Шағын электр көлігі құралын жүргізушілердің:

1) рульсіз шағын электр көлігі құралдарын қоспағанда, ең болмағанда бір қолымен рульден ұстамай жүргізуге;

2) жолаушыларды тасымалдауына;

3) жүкті тасымалдауына;

4) жолдың жүру бөлігімен жүруіне;

5) жанында велосипед жолы, велосипед жүретін жолақ болған кезде тротуармен немесе жаяу жүргіншілер жолымен жүруіне;

6) шағын электр көлігі құралдарын, шағын электр көлігі құралдарымен сүйретуіне;

7) шағын электр көлігі құралынан түспей, жаяу жүргіншілер өткелімен жолдың жүру бөлігін кесіп өтуіне тыйым салынады.

Ескерту. Қағида 172-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ішкі істер министрінің 31.08.2023 № 671 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

173. Малдарды, әдетте, тәуліктің жарық уақытында айдап өту керек. Мал айдаушылар малдарды мүмкіндігінше жолдың оң жақ шетіне жақын бағыттауға тиіс.

174. Тәуліктің қараңғы уақытында және жеткіліксіз көріну жағдайларында бір топ малды жол бойымен немесе ол арқылы айдаған кезде мал айдаушылар жолда малдың бар екенін ескерту үшін жүргізушілерге сигнал береді.

Шырақпен немесе фонарьмен қолды шеңбер жасап қозғау сигнал болып табылады, бұл ретте сигнал беруші бір топ мал жақындап келе жатқан көлік құралдары жағынан он-он бес метр арақашықтықта болады.

175. Малдарды теміржолдар арқылы айдаған кезде мал табыны мал айдаушылардың санын ескере отырып, әрбір топты қауіпсіз айдап өтуді қамтамасыз ететіндей топтарға бөлінуге тиіс.

176. Ат-арба көліктерінің (шаналардың) жүргізушілеріне, мал айдаушылар мен жүк артылған, жегілген және мініс малдарының және малдардың иелеріне:

1) малдың жабыны қатты жолдарға шығып кетуі мүмкін жағдайларда оларды қадағалаусыз қалдыруға;

2) малдарды теміржолдар арқылы және арнайы бөлінген жерлерден тыс, сондай-ақ тәуліктің қараңғы уақытында және жеткіліксіз көріну жағдайларында (әртүрлі деңгейлердегі мал айдаудан басқа) айдап өтуге;

3) өзге жолдар болған кезде малдарды жабын асфальт және цемент-бетон жолдармен жетектеп жүруге жол берілмейді.

25-тарау. Тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдардың жол жүрісін қамтамасыз ету

177. Тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдардың жол жүрісін және оларға қызмет көрсететін көлік құралдарының тұрағын ұйымдастыру:

1) тірек-қимыл аппараты бұзылған жүргізушілер немесе тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдарға немесе көру қабілетінен толық айырылған адамдарға қызмет көрсететін көлік құралдарының жүргізушілері басқаратын көлік құралдарына осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 3.28, 3.29, 3.30 жол белгілерінің күші қолданылмайды;

2) тірек-қимыл аппараты бұзылған жүргізушілер немесе тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдарға қызмет көрсететін көлік құралдарының жүргізушілері басқаратын көлік құралдары басқаруға арналған тиісті механизмдермен және (немесе) керек-жарақтармен жабдықталуға тиіс;

3) 5.15 белгісіне қоса осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 7.17 белгісі орнатылған жағдайда осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 5.15 жол белгісінің күші "мүгедектігі бар адам" деген таным белгісі орнатылған мотоколяскалар мен автомобильдерге ғана қолданылады;

4) тыйым салатын немесе ұйғаратын белгілерге қоса осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес 7.18 белгісі орнатылған жағдайда онда осы жол белгілерінің күші "мүгедектігі бар адам" деген таным белгісі орнатылған мотоколяскалар мен автомобильдерге қолданылмайды.

178. "Мүгедектігі бар адам" деген таным белгісі бар көлік құралдарын басқаратын тірек-қимыл аппараты бұзылған жүргізушілердің:

1) тұрған көлік құралы жаяу жүргіншілердің жүруі үшін ені кемінде бір жарым метр бос жолақ қалдырып, тротуарға толығымен орналасқан жағдайда елді мекендердегі аялдауға немесе тоқтап тұруға тыйым салатын жол белгілері қолданылатын аймақта аялдауға және көлік құралын тоқтатып қоюға құқығы бар. Бұл қағида тоқтауға тыйым салатын жол таңбасымен белгіленген жол учаскелерінде қолданылмайды;

2) жаяу жүргіншілерге кедергі келтірмейтін және басқа да көлік құралдарын жол жүрісі мүмкіндігінен айырмайтын жағдайда тоқтап тұруға тыйым салатын жол белгілері қолданылатын аймақта, уақыты шектеуді тұрақ орындарында көзделген мерзімнен артық және тұрақ орындарының шегінен тыс аула аумағындағы жолдарда көлік құралын қоюға құқығы бар.

179. Тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдарға немесе көру қабілетінен толық айырылған адамдарға қызмет көрсететін "мүгедектігі бар адам" деген таным белгісі бар көлік құралдарының жүргізушілері тірек-қимыл аппараты бұзылған адамдарды немесе көру қабілетінен толық айырылған адамдарды отырғызу немесе түсіру үшін көлік құралын елді мекендерде тоқтауға тыйым салатын жол белгілері қолданылатын аймақта тоқтатады.

180. Тірек-қимыл аппараты бұзылған адамға немесе көру қабілетінен толық айырылған адамға қызмет көрсететін, тірек-қимыл аппараты бұзылған адамның немесе көру қабілетінен толық айырылған адамды межелі жерге және кері қарай қолынан жетектеп жүретін, "мүгедектігі бар адам" деген таным белгісі бар көлік құралының жүргізушісі елді мекендерде көлік құралын осы тараудың 178-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген шарттарда тоқтатады.

Жол жүрісі қағидаларына 1-қосымша

Жол белгілері

Жол белгілерін қолдану қағидалары мен оларға қойылатын талаптар Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігі Техникалық реттеу және метрология комитеті төрағасының 2021 жылғы 29 желтоқсандағы № 482-НҚ бұйрығымен бекітілген "Жол жүрісін ұйымдастырудың техникалық құралдары" 1125 Қазақстан Республикасының Ұлттық стандартымен (бұдан әрі - 1125 ҚР СТ) және Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі Техникалық реттеу және метрология комитеті төрағасының 2017 жылғы 9 қазандағы № 274-НҚ бұйрығымен бекітілген "Жол белгілері. Жалпы техникалық талаптар" "Жол қозғалысын реттеудің техникалық құралдары. Қолдану қағидалары" 1412 Қазақстан Республикасының Ұлттық стандартымен (бұдан әрі - 1412 ҚР СТ) регламенттеледі.

Жол белгілерін таңбалау Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

1-тарау. Ескерту белгілері

Ескерту. 1-тарауға өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

Ескерту белгілері жүргізушілерге олардың бойымен жүру жағдайға сәйкес шаралар қабылдауды талап ететін жолдың қауіпті учаскесіне жақындағаны туралы хабарлайды.

1.1 "Шлагбаумы бар теміржол өтпесі".

1.2 "Шлагбаумы жоқ теміржол өтпесі".

1.3.1 "Бір жолды теміржол".

1.3.2 "Көп жолды теміржол". Шлагбауммен жабдықталмаған теміржол арқылы өтпені белгілеу: 1.3.1 - бір жолмен, 1.3.2 - екі және одан көп жолмен.

1.4.1 - 1.4.6 "Теміржол өтпесіне жақындау". Елді мекеннен тыс теміржол өтпесіне жақындау туралы қосымша ескерту.

1.5 "Трамвай желісімен қиылысу".

1.6 "Тең мағыналы жолдардың қиылысуы".

1.7 "Шеңберлі жүріспен қиылысу".

1.8 "Бағдаршамның реттеуі". Жол жүрісі бағдаршаммен реттелетін жол қиылысы, жаяу жүргінші өткелі немесе жол учаскесі.

1.9 "Ашылатын көпір". Ашылатын көпір немесе паром өткелі.

1.10 "Жағалауға шығу". Жағалауға немесе жағаға шығу.

1.11.1, 1.11.2 "Қауіпті бұрылыс". Шағын радиусты немесе көрінуі шектеулі жолдың доғалануы: 1.11.1 - оңға, 1.11.2 - солға.

1.12.1, 1.12.2 "Қауіпті бұрылыстар". Қауіпті бұрылыстар бар жол учаскелері: 1.12.1 - бірінші бұрылыспен оңға, 1.12.2 - бірінші бұрылыспен солға.

1.13 "Тік еңіс".

1.14 "Тік өрлеу".

1.15 "Тайғақ жол". Жүру бөлігінің қатты тайғанақ жол учаскесі.

1.16 "Тегіс емес жол". Жүру бөлігінде тегіс емес жерлері бар жол учаскесі (толқынды, шұңқыр, көпірлермен үйлесімсіз жалғасқан және сол сияқтылар).

1.16.1 "Жасанды бұдырлық".

1.17 "Қиыршық тас шашылған". Көлік құралдарының дөңгелегі астынан қиыршық тас, ұсатылған тас және сол сияқтылар шашырауы мүмкін жол учаскесі.

1.18.1 - 1.18.3 "Жолдың тарылуы". 1.18.1 - екі жағынан, 1.18.2 - оң жағынан, 1.18.3 - сол жағынан тарылуы.

1.19 "Екіжақты жүріс". Қарсы жүру жол учаскесінің (жүру бөлігінің) басталуы.

1.20 "Жаяу жүргінші өткелі". 5.16.1, 5.16.2 белгілерімен және (немесе) 1.14.3 таңбаларымен белгіленген жаяу жүргінші өткелі.

1.21 "Балалар". Балалар мекемесіне (мектептер, сауықтыру лагерлері және сол сияқтылар) жақын балалар жүріс бөлігіне шыға келуі мүмкін жол учаскесі.

1.22 "Велосипед жолымен қиылысу".

1.23 "Жол жұмыстары".

1.24 "Мал айдау".

1.25 "Жабайы хайуанаттар".

1.26 "Тас түсу". Опырылып құлау, көшкін жүруі, тас түсуі мүмкін жол учаскесі.

1.27 "Бүйірден соғатын жел".

1.28 "Төмен ұшатын ұшақтар".

1.29 "Тоннель". Жасанды жарықтандыруы жоқ тоннель немесе кіру порталының көрінуі шектеулі тоннель.

1.30 "Басқа қауіптер". Басқа ескерту белгілерімен көзделмеген қауіптіліктері бар жол учаскесі.

1.31.1, 1.31.2 "Бұрылыс бағыты". Көрінуі шектеулі шағын радиусты жол доғалануындағы жүру бағыты. Жолдың жөнделетін учаскесін айналып өту бағыты.

1.31.3 "Бұрылыс бағыты". Т үлгісіндегі жол қиылысында немесе жолдардың тармақталуындағы жүру бағыты. Жолдың жөнделетін учаскесін айналып өту бағыты.

1.31.4, 1.31.5 "Бұрылыс бағыты".

1.32.1, 1.32.2 және 1.32.3 "Кедергіні айналып өту".

1.33 "Қауіпті жол жиегі".

1.34 "Кептеліс".

1.1, 1.2, 1.5 - 1.3. ескерту белгілері қауіпті учаске басталғанға дейін елді мекеннен тыс жерлерде 150 - 300 метров қашықтықта, ал елді мекендерде және тұрғын аймақтарда 50 - 100 м қашықтықта орнатылады. Қажет болған жағдайларда белгілер 7.1.1 тақтайшасында көрсетілетін өзге қашықтықта да орнатылуы мүмкін.

1.13. және 1.14 белгілері, егер еңістер мен өрлеулер бірінен соң бірі келетін болса, тікелей еңістің немесе өрлеудің басталуы алдында 7.1.1 тақтайшасыз орнатылуы мүмкін.

1.23 белгісі жүру бөлігінде қысқа мерзімді жұмыстар жүргізілген кезде жұмыстар жүргізілетін жерге дейін 10 - 15 метров қашықтықта орнатылуы (7.1.1. тақтайшасыз) мүмкін.

Елді мекендерден тыс жерлерде 1.1, 1.2, 1.9, 1.10, 1.21 және 1.23 белгілері қайталанады. Екінші белгі қауіпті учаске басталғанға дейін кемінде 50 метр қашықтықта орнатылады.

1.4.1 - 1.4.3 белгілері жолдың оң жағынан, ал 1.4.4 - 1.4.6 - сол жағынан орнатылады. 1.4.1 және 1.4.4 белгілері - жүру барысы бойынша бірінші 1.1 немесе 1.2 белгісінің астында, 1.4.3 және 1.4.6 белгілері - екінші 1.1 немесе 1.2 белгісінің астында, ал 1.4.2 және 1.4.5 белгілері - бірінші және екінші 1.1 немесе 1.2 белгілерінің арасына тең қашықтықта өздігінен орнатылады.

1.3.1 және 1.3.2 белгілері тікелей теміржол өтпесінің алдына орнатылады.

2-тарау. Басымдық белгілері

Басымдық белгілері жол қиылыстарынан, жүру бөлігінің қиылыстарынан немесе жолдың тар учаскелерінен өту кезектілігін белгілейді.

2.1 "Басты жол". Реттелмейтін жол қиылыстарынан басымдықпен өту құқығы берілген жолдар.

2.2 "Басты жолдың аяқталуы".

2.3.1 "Екінші дәрежелі жолмен қиылысу".

2.3.2, 2.3.3, 2.3.4, 2.3.5, 2.3.6, 2.3.7 "Екінші дәрежелі жолға жанасу". 2.3.2, 2.3.4, 2.3.6, - оң жақтан, 2.3.3, 2.3.5, 2.3.7 - сол жақтан жанасу.

2.4 "Жол беріңіз". Жүргізуші қиылысатын, ал 7.13 тақтайшасы болған кезде басты жолдың бойымен жүріп келе жатқан көлік құралдарына жол береді.

2.5 "Аялдамай жүруге тыйым салынады". Тоқтау-сызығының алдында, ол жоқ болса - қиылысатын жүру бөлігінің шетіне жетпей аялдамай жүруге тыйым салынады. Жүргізуші қиылысатын жол бойымен, ал 7.13 тақтайшасы болған кезде - басты жолмен жүретін көлік құралына жол береді.

2.5 белгісі теміржол өтпесі немесе карантин бекеті алдынан қойылуы мүмкін. Мұндай жағдайларда жүргізуші тоқтау-сызығының, ал ол жоқ болса - белгінің алдында тоқтайды.

2.6 "Қарсы жүру басымдығы". Егер бұл қарсы жүруді қиындататын болса, жолдың тар учаскесіне шығуға тыйым салынады. Жүргізуші тар учаскедегі немесе оған қарама-қарсы кіру жолындағы қарсы көлік құралдарына жол береді.

2.7 "Қарсы жүру алдындағы басымдық". Жүргізуші оның бойымен жүру кезінде қарсы көлік құралдарына қарағанда басымдықпен пайдаланатын жолдың тар учаскесі.

3-тарау. Тыйым салатын белгілер

Ескерту. 3-тарауға өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

Тыйым салатын белгілер жол жүрісіне белгілі бір шектеулер енгізеді немесе оларды жояды.

3.1 "Кіруге тыйым салынады". Осы бағытта барлық көлік құралдарының кіруіне тыйым салынады.

3.2 "Жүруге тыйым салынады". Барлық көлік құралдарының жүруіне тыйым салынады.

3.3 "Механикалық көлік құралдарының жүруіне тыйым салынады".

3.4 "Жүк автомобильдерінің жүруіне тыйым салынады". Жүк автомобильдері мен рұқсат етілген ең жоғары массасы 3,5 тонн астам (егер белгіде массасы көрсетілмесе) немесе рұқсат етілген ең жоғары массасы белгіде көрсетілгеннен артық көлік құралдары құрамдарының, сондай-ақ тракторлар мен өздігінен жүретін машиналардың жүруіне тыйым салынады.

3.4 белгісі борттарында қиғаш ақ жолағы бар немесе адамдарды тасымалдауға арналған жүк автомобильдерінің жүруіне тыйым салмайды.

3.5 "Мотоциклдердің жүруіне тыйым салынады". Мотоциклдер мен мопедтердің жүруіне тыйым салынады.

3.6 "Тракторлардың жүруіне тыйым салынады". Тракторлардың және өздігінен жүретін машиналардың жүруіне тыйым салынады.

3.7 "Движение транспортных средств с прицепом запрещено". Запрещается движение грузовых автомобилей и тракторов с прицепами любого типа, а также буксировка механических транспортных средств.

3.8 "Көлік-арбаның жүруіне тыйым салынады". Көлік-арбаның (шананың), мініс және жүк артылған малдардың жүруіне, сондай-ақ мал айдауға тыйым салынады.

3.9 "Велосипедпен жүруге тыйым салынады". Велосипедтер, электр самокаттар және шағын электр көлігі құралдар жүруіне тыйым салынады.

3.9.1 "Электр самокаттармен жүруге тыйым салынады". Тек электр самокаттар жүруіне тыйым салынады.

3.10 "Жаяу жүргіншілердің жүруіне тыйым салынады".

3.11 "Массаны шектеу". Жалпы нақты массасы белгіде керсетілгеннен артық көлік құралдарының, оның ішінде көлік құралдары құрамдарының жүруіне тыйым салынады.

3.12 "Оське түсетін жүктемені шектеу". Қандай болса да оське түсетін нақты жүктемесі белгіде көрсетілгеннен артық көлік құралдарының жүруіне тыйым салынады.

3.13. "Биіктікті шектеу". Габариттік биіктігі (жүкпен немесе жүксіз) белгіде көрсетілгеннен артық көлік құралдарының жүруіне тыйым салынады.

3.14 "Енді шектеу". Габариттік ені (жүкпен немесе жүксіз) белгіде көрсетілгеннен артық көлік құралдарының жүруіне тыйым салынады.

3.15 "Ұзындықты шектеу". Габариттік ұзындығы (жүкпен немесе жүксіз) белгіде көрсетілгеннен артық көлік құралдарының (көлік құралдары құрамының) жүруіне тыйым салынады.

3.16 "Ең төменгі дистанцияны шектеу". Олардың арасындағы дистанция белгіде көрсетілгеннен кем көлік құралдарының жүруіне тыйым салынады.

3.17 "Кеден". Кеден (бақылау пунктінің) жанында тоқтамай өтуге тыйым салынады.

3.17.2 "Қауіптілік". Жол-көлік оқиғаларына, аварияға немесе басқа қауіптіліктерге байланысты әрі қарай барлық көлік құралдарының жүруіне ерекшеліксіз тыйым салынады.

3.17.3 "Бақылау". Бақылау пункттері арқылы аялдаусыз жүруге тыйым салынады.

3.18.1 "Оңға бұрылуға тыйым салынады".

3.18.2 "Солға бұрылуға тыйым салынады".

3.19 "Кері бұрылуға тыйым салынады".

3.20 "Басып озуға тыйым салынады". Сағатына 30 километрден кем жылдамдықпен жүріп келе жатқан жекелегендерден басқа, барлық көлік құралдарын басып озуға тыйым салынады.

3.21 "Басып озуға тыйым салынатын аймақтың аяқталуы".

3.22 "Жүк автомобильдеріне басып озуға тыйым салынады". Рұқсат етілген ең жоғары массасы 3,5 т артық жүк автомобильдеріне, сағатына 30 километрден кем жылдамдықпен жүретін жекелегендерінен басқа, барлық көлік құралдарын басып озуға тыйым салынады. Тракторларға көлік-арба және велосипедтерден басқа барлық көлік құралдарын басып озуға тыйым салынады.

3.23 "Жүк автомобильдерінің басып озуына тыйым салынатын аймақтың аяқталуы".

3.24 "Ең жоғары жылдамдықты шектеу". Белгіде көрсетілгеннен артық жылдамдықпен (км/сағ) жүруге тыйым салынады.

Егер жолдың осы учаскесіне енгізілетін ең жоғары жылдамдықты шектеу алдыңғы учаскедегі қозғалыстың жол берілген жылдамдығынан 20 км/сағ. аса өзгеше болатын болса, бір-бірінен 100 метрден 150 метрге дейінгі арақашықтыққа алшақтатылған 3.24 белгілерін жүйелі орнату арқылы 20 км/сағ. аспайтын қадаммен жылдамдықты сатылап шектеу қолданылады.

Жылдамдықты сатылап шектеу, егер белгілердің көрінуі кемінде 150 метр құраса, 5.22 белгісімен белгіленген елді мекендер алдында қолданылмайды.

3.25 "Ең жоғары жылдамдық шектелетін аймақтың аяқталуы".

3.26 "Дыбыстық сигнал беруге тыйым салынады". Сигнал жол-көлік оқиғаларын болдырмау үшін берілген жағдайлардан басқа дыбыс сигналын пайдалануға тыйым салынады.

3.27 "Тоқтауға тыйым салынады". Көлік құралдарының тоқтауына және тоқтап тұруына тыйым салынады.

3.28 "Тоқтап тұруға тыйым салынады". Көлік құралдарының тоқтап тұруына тыйым салынады.

3.29 "Айдың тақ күндері тоқтап тұруға тыйым салынады".

3.30 "Айдың жұп күндері тоқтап тұруға тыйым салынады". 3.29 және 3.30 белгілерін бір мезгілде қолдану кезінде көлік құралдарының бір жақтан екіншісіне орын ауыстыру уақыты - сағат 19-дан 21-ге дейін.

3.31 "Барлық шектеулер аймағының аяқталуы". 3.16, 3.20, 3.22, 3.24, 3.26 - 3.30 белгілерінің бірнешеуін бір мезгілде қолдану аймағының аяқталуы.

3.32 "Көлік құралдарының қауіпті жүктермен жүруіне тыйым салынады". "Қауіпті жүк" деген таным белгімен жабдықталған көлік құралдарының жүруіне тыйым салынады.

3.33 "Көлік құралдарының жарылғыш және тез тұтанғыш жүктермен жүруіне тыйым салынады". "Қауіпті жүк" деген таным белгімен жабдықталған және 19433 МемСТ бойынша 1, 2.2 - 2.4, 3.1, 3.2, 5.2 сыныптардағы қауіпті жүктерін тасымалдауға арналған көлік құралдарының жүруіне тыйым салынады.

3.2 - 3.9, 3.32 және 3.33 белгілері тиісті көлік құралдары түрлерінің екі бағытта жүруіне тыйым салады.

Мына белгілердің күші:

3.1 - 3.3, 3.18.1, 3.18.2, 3.19, 3.27 - маршруттық көлік құралдарына;

3.2 - 3.8 - белгіленген аймақта орналасқан кәсіпорындарға қызмет ететін, сондай-ақ белгіленген аймақта тұратын немесе жұмыс істейтін азаматтарға қызмет көрсететін немесе осы азаматтарға тиесілі көлік құралдарына. Мұндай жағдайларда көлік құралдары белгіленген аймаққа белгіленген жерге жақын жол қиылысынан кіруі немесе содан шығуы керек;

3.28 - 3.30 - таксометрі іске қосулы таксиге;

3.2, 3.3, 3.28-3.30 - бірінші және екінші топтағы, сондай-ақ тірек-қимыл аппараты бұзылған үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдар басқаратын немесе осындай мүгедектігі бар адамдарды тасымалдайтын көлік құралдарына.

3.18.1, 3.18.2 белгілерінің күші алдына белгі орнатылған жүру бөлігінің қиылысына қолданылады.

3.16, 3.20, 3.22, 3.24, 3.26 - 3.30 белгілері қолданылатын аймақтар белгі қойылған жерден бастап одан кейінгі жақын жол қиылысына дейін, ал елді мекендерде жол қиылысы жоқ болса - елді мекен аяқталғанға дейін қолданылады.

Елді мекеннің алдына қойылған 5.22 белгісімен белгіленген 3.24 белгісінің күші осы белгіге дейін қолданылады.

Белгілердің күші қолданылатын аймақ мынадай жағдайларда:

7.2.1 тақтайшасын қолданумен 3.16 және 3.26 белгілері үшін;

3.20, 3.22, 3.24 белгілері үшін олардың күші қолданылатын аймақтың соңына тиісінше 3.21, 3.23, 3.25 белгілерін орнатумен немесе 7.2.1 тақтайшасын қолданумен; 3.24 белгісінің күші қолданылатын аймақ ең жоғары жүру жылдамдығының басқа мәнімен 3.24 белгісін орнатумен;

3.27 - 3.30 белгілері үшін олардың күші қолданылатын аймақтың соңына 7.2.3 тақтайшасымен 3.27 - 3.30 қайталама белгілерін орнатумен немесе 7.2.2 тақтайшасын қолданумен азайтылуы мүмкін. 3.27 белгісі 1.4 таңбасымен, ал 3.28 белгісі - 1.10 таңбасымен бірге қолданылуы мүмкін, бұл ретте белгілердің қолданылатын аймағы таңбалау сызығының ұзындығымен айқындалады.

3.10, 3.27 - 3.30 белгілерінің күші жолдың олар орнатылған жағына ғана қолданылады.

4-тарау. Нұсқайтын белгілер

Ескерту. 4-тарауға өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

4.1.1 "Тура жүру", 4.1.2 "Оңға жүру", 4.1.3 "Солға жүру", 4.1.4 "Тура немесе оңға жүру", 4.1.5 "Тура немесе солға жүру", 4.1.6 "Оңға немесе солға жүру". Белгілерде бағыттауыштармен көрсетілген бағыттарда ғана жүруге рұқсат етіледі. Солға бұрылуға рұқсат ететін белгілер кері бұрылуға да рұқсат береді (нақты қиылыста қажетті жүру бағыттарына сәйкес келетін бағыттаушы кескіндері бар 4.1.1 - 4.1.6 белгілері қолданылуы мүмкін).

4.1.1 - 4.1.6 белгілері маршруттық көлік құралдарына қолданылмайды.

4.1.1 - 4.1.6 белгілері алдына белгі қойылған жүру бөліктерінің қиылыстарына қолданылады.

Жол учаскесінің басында орнатылған 4.1.1 белгісі жақын жол қиылысына дейін қолданылады. Белгі іргелес аумақтарға оңға бұрылуға тыйым салмайды.

Ескертпе. Жол белгілерін нөмірлеу 1125 ҚР СТ-ға сәйкес келеді. Жол белгілерінің атаулары мен суреттері 2-суретте келтірілген. 4.1.2 және 4.1.3 жол белгілерінің суреттері 1125 ҚР СТ-ға сәйкес өзгертілді, осы жол белгілерінің алдыңғы суреттері олар ауыстырылғанға дейін қолданыста болады.

4.2.1 "Кедергіні оң жағынан айналып өту", 4.2.2 "Кедергіні сол жағынан айналып өту". Бағыттауышпен көрсетілген жағынан ғана айналып өтуге рұқсат етіледі.

4.2.3 "Кедергіні оң немесе сол жағынан айналып өту". Кез келген жақтан айналып өтуге рұқсат етіледі.

4.3 "Шеңберлі жүріс". Бағыттауыштармен көрсетілген бағытта жүруге рұқсат етіледі.

4.4 "Жеңіл автомобильдер жүрісі". Жеңіл автомобильдер, автобустар, мотоциклдер, маршруттық көлік құралдары мен рұқсат етілген ең жоғары массасы 3.5 тоннадан аспайтын жүк автомобильдерінің жүрісі рұқсат етіледі.

Белгі белгіленген аймақта орналасқан кәсіпорындарға қызмет ететін, сондай-ақ белгіленген аймақта тұратын немесе жұмыс істейтін азаматтарға қызмет көрсететін немесе осы азаматтарға тиесілі басқа көлік құралдарының жүруіне рұқсат береді. Мұндай жағдайларда көлік құралдары белгіленген аймаққа белгіленген жерге жақын жол қиылысынан кіруі немесе содан шығуы керек.

4.5 "Велосипед жолы немесе велосипед жүретін жолақ". Велосипед, электр самокаттар және шағын электр көлігі құралдармен ғана жүруге рұқсат етіледі.

4.5.1 "Велосипед жолының немесе велосипед жүретін жолақтың аяқталуы".

4.5.4, 4.5.5 "Қозғалысы бөлінген жаяу жүргінші және велосипед жолы". Жаяу жүргінші, велосипед электр самокаттар және шағын электр көлігі құралдар ағындары өздігінен ағынға бөлінетін кезде, жаяу жүргінші, велосипедтер, электр самокаттар және шағын электр көлігі құралдардың бірлескен қозғалысына арналған жолдар.

4.5.6 және 4.5.7 "Қозғалысы бөлінген жаяу жүргінші және велосипед жолының соңы".

4.6 "Жаяу жүргіншілер жолы". Тек қана жаяу жүргіншілердің жүруіне рұқсат етіледі.

4.7 "Ең төменгі жылдамдықты шектеу". Тек қана көрсетілген немесе одан көп жылдамдықпен (сағ/км) жүруге рұқсат етіледі.

4.8 "Ең төменгі жылдамдық шектелетін аймақтың аяқталуы".

4.9 "Қауіпті жүгі бар көлік құралдарының жүру бағыты". "Қауіпті жүк" таным белгісімен жабдықталған көлік құралына 4.9.1 - оңға, 4.9.2 - тіке, 4.9.3 - солға белгілерінде көрсетілген бағыттарда жүруге рұқсат етіледі.

5-тарау. Ақпараттық-нұсқағыш белгілер

Ескерту. 5-тарауға өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

Ақпараттық-нұсқағыш белгілер жүрістің белгілі бір режимдерін енгізеді немесе күшін жояды, сондай-ақ елді мекендер мен басқа да объектілердің орналасуы туралы хабарлайды.

5.1 "Автомагистраль". Автомагистральмен жүру тәртібін белгілейтін осы Қағида талаптары қолданылатын жол.

5.2 "Автомагистральдің аяқталуы".

5.3 "Автомобильдерге арналған жол". Автомобильдер мен мотоциклдердің жүруіне ғана арналған жол.

5.4 "Автомобильдерге арналған жолдың аяқталуы".

5.5 "Біржақты жүру жолы". Көлік құралдарының жүрісі бір бағытта бүкіл ені бойынша жүзеге асырылатын жол немесе жүру бөлігі.

5.6. "Біржақты жүру жолының аяқталуы".

5.7.1, 5.7.2 "Біржақты жүру жолына шығу". Біржақты жүру жолына немесе жүру бөлігіне шығу.

5.8.1 "Жолақтар бойынша жүру бағыттары". Жолақтардың саны және олардың әрбіреулерінде рұқсат етілген жүру бағыттары.

Егер 5.8.1 белгісінде 5.9.1 – 5.9.4 белгісі бейнеленсе, онда оның осы белгілердің әрекеті көрсетілген жолаққа қолданылады.

5.8.2 "Жолақ бойынша жүру бағыттары". Жолақ бойынша рұқсат етілген жүру бағыттары.

Шеткі сол жолақтан сол жаққа бұрылуға рұқсат ететін 5.8.1 және 5.8.2 белгілері осы жолақтан кері бұрылуға да рұқсат етеді.

Жол қиылысының алдында орнатылған 5.8.1. және 5.8.2. белгілер, егер онда орнатылған басқа 5.8.1 және 5.8.2 белгілері өзге нұсқаулар бермесе, бүкіл жол қиылысына қолданылады.

5.8.2а "Жолақтар бойынша жүру бағыты".

Егер 5.8.1, 5.8.2, 5.8.2а белгілерінде қандай да бір көлік құралдарының жүруіне тыйым салатын белгі бейнеленсе, онда осы көлік құралдарының тиісті жолақ бойынша жүруіне тыйым салынады.

5.8.3 "Жолақтың басталуы". Өрге көтерілуде қосымша жолақтың немесе тежеу жолағының басталуы.

Егер қосымша жолақтың алдында орнатылған белгіде "Ең төменгі жылдамдықты шектеу" деген 4.7. белгісі бейнеленген болса, онда көрсетілген немесе одан көп жылдамдықпен негізгі жолақ бойынша жүрісін жалғастыра алмайтын көлік құралының жүргізушісі қосымша жолаққа ауысады.

5.8.3а "Әртүрлі жүру жолақтарындағы міндетті ең төменгі жылдамдық";

5.8.4 "Жолақтың басталуы". Осы бағытта жүруге арналған үш жолақты жолдың орта жолағы учаскесінің басталуы.

5.8.4а "Жолақтың басталуы";

5.8.5 "Жолақтың аяқталуы". Өрге көтерілуде қосымша жолақтың немесе екпінді жүру жолағының аяқталуы.

5.8.6 "Жолақтың аяқталуы". Осы бағытта жүруге арналған үш жолақты жолдың орта жолағы учаскесінің аяқталуы.

5.8.6а - 5.8.6в "Параллельді жолға қатар ауыстыру" жүргізушілерді параллельді жолға қатар ауыстыру кезіндегі қозғалыс басымдықтары туралы хабардар етеді.

5.8.6г, 5.8.6д "Параллель жүріс бөлігінің соңы" жүргізушілерге параллель жүріс бөлігінің бірігуі кезіндегі қозғалыс басымдықтары туралы хабарлайды.

5.8.7, 5.8.8 "Жолақтар бойынша жүру бағыты".

5.8.8а "Жолақтар бойынша жүру бағыттары".

5.8.9 "Әртүрлі жүру жолақтарында қолданылатын жылдамдықты шектеу".

Егер 5.8.7. белгісінде қандай да болмасын көлік құралдарының жүруіне тыйым салатын белгі бейнеленсе, онда осы көлік құралдарының тиісті жолақ бойынша жүруіне тыйым салынады.

Бағыттауыштардың тиісті саны бар 5.8.7. және 5.8.8. белгілері төрт және одан да көп жолағы бар жолдарда қолданыла алады.

Ауыстырмалы суреті бар 5.8.7. және 5.8.8. белгілерінің көмегімен реверстік жүріс ұйымдастырылуы мүмкін.

5.9 "Маршруттық көлік құралдарына арналған жолақ". Көлік құралдарының жалпы легімен жол-жөнекей жүретін маршруттық көлік құралдарының, басқа да қоғамдық көліктің және бұдан басқа М3 санатындығы көлік құралдарының жүруіне арналған жолақ.

5.9.1 "Маршруттық көлік құралдарына арналған жолақтардың аяқталуы". Маршруттық көлік құралдары мен көлік құралдарының жалпы ағынымен жүріп келе жатқан басқа да қоғамдық көліктің және бұдан басқа М3 санатындығы көлік құралдарының жүруіне арналған жолақтың аяқталуы.

5.9.2-5.9.4 "қоғамдық көлікке арналған қозғалыс бағытының белгілері" тікелей бағытта қозғалыс мүмкін болмаған жағдайларда қиылыстың алдында маршруттық көлік құралдарына арналған жолақ бойынша маршруттық көлік құралдарының, басқа да қоғамдық көліктің және бұдан басқа М3 санатындығы көлік құралдарының қозғалыс бағытын көрсетеді.

5.10.1 "Маршруттық көлік құралдары үшін жолағы бар жол". Маршруттық көлік құралдарының, басқа да қоғамдық көліктің және бұдан басқа М3 санатындығы көлік құралдарының жүрісі көлік құралдарының жалпы легіне қарсы арнайы бөлінген жолақта жүзеге асырылатын жол.

5.10.2, 5.10.3 "Маршруттық көлік құралдары үшін жолағы бар жолға шығу".

5.10.4 "Маршруттық көлік құралдары үшін жолағы бар жолдың аяқталуы".

5.10.5 "Велосипедисттерге арналған жолақты жол" белгісі. Велосипедисттер қозғалысы көлік құралдарының жалпы ағынына қарама-қарсы велосипедтік жолақ бойынша жүзеге асырылады.

5.10.7 "Велосипедисттерге арналған жолақты жолдың соңы".

5.10.8 және 5.10.9 "Велосипедисттерге арналған жолақты жолға шығу".

5.11.1 "Кері бұрылу үшін орын". Солға бұрылуға тыйым салынады.

5.11.2 "Кері бұрылу үшін аймақ". Кері бұрылу аймағының ұзындығы. Солға бұрылуға тыйым салынады.

5.8.1-5.8.8, 5.11.1 және 5.11.2 ақпараттық-көрсеткіш белгілер 3.3-3.8. тыйым салатын белгілермен біріктіруге болады.

5.12 "Автобус және (немесе) троллейбус тоқтайтын орын".

5.13 "Трамвай тоқтайтын орын".

5.14 "Жеңіл таксилердің тұрақ орны".

5.15 "Тұрақ орны".

5.16.1, 5.16.2 "Жаяу жүргінші өткелі".

5.16.3 "Диагональды жаяу жүргіншілер өткелі".

Өткелде 1.14.1 - 1.14.3 таңбалары болмаған кезде 5.16.2 белгісі жолдан оң жақта өткелдің жақын шекарасына, ал 5.16.1 белгісі - жолдан сол жаққа өткелдің алыс шекарасына орнатылады.

5.17.1, 5.17.2 "Жер асты жаяу жүргінші өткелі".

5.17.3, 5.17.4 "Жер үсті жаяу жүргінші өткелі".

5.18 "Ұсынылатын жылдамдық". Жолдың осы учаскесінде жүруге ұсынылатын жылдамдық. Белгінің қолданылу аймағы жақын жол қиылысына дейін, ал 5.8 белгісін ескерту белгісімен бірге қолдану кезінде қауіпті учаскенің ұзындығымен айқындалады.

5.18.2 "Ұсынылатын жылдамдық" белгісінің әрекеті ету алаңының соңы".

5.19.1. - 5.19.3. "Тұйық". Толассыз өтуі жоқ жол.

5.20.1 "Бағыттарды алдын ала нұсқағыш", 5.20.2. "Бағытты алдын ала нұсқағыш". Белгіде белгіленген елді мекендер мен басқа да объектілерге қарай жүру бағыттары. Белгілерде 5.29.1 белгісінің суреті, автомагистральдардың, әуежайдың символдары, спорттық және өзге де пиктрограммалар салынуы мүмкін. 5.20.1 белгісінде жүру ерекшеліктері туралы хабарлайтын басқа белгілердің суреті салынуы мүмкін. 5.20.1 белгісінің төменгі бөлігінде белгіні орнату орнынан бастап жол қиылысына немесе тежеу жолағының басталуына дейінгі арақашықтық көрсетіледі.

5.20.1 белгісі, сондай-ақ 3.11 - 3.15 тыйым салу белгілерінің бірі орнатылған жолдардың учаскелерін айналып өтуді нұсқау үшін де қолданылады.

5.20.3 "Жүру схемасы". Жол қиылысында жекелеген маневрлерге тыйым салу кезіндегі жүру маршруты немесе күрделі жол қиылысында рұқсат етілген жүру бағыттары.

5.21.1 "Бағытты нұсқағыш", 5.21.2 "Бағыттарды нұсқағыш". Маршрут пункттеріне жүру бағыттары. Белгілерде онда белгіленген объектілерге дейінгі арақашықтық (км) көрсетілуі, автомагистральдардың, әуежайдың символдары, спорттық және өзге де пиктрограммалар салынуы мүмкін.

5.22 "Елді мекеннің басталуы". Қағидалардың елді мекендерде жүру тәртібін белгілейтін талаптары қолданылатын елді мекеннің атауы және басталуы.

5.22а "Елді мекеннің басталуы".

5.23 "Елді мекеннің аяқталуы". Қағидалардың елді мекендерде жүру тәртібін белгілейтін талаптарының күші жоғалатын осы жолдағы орын.

5.23а "Елді мекеннің аяқталуы".

5.24 "Елді мекеннің басталуы". Қағидалардың елді мекендерде жүру тәртібін белгілейтін талаптары осы жолда қолданылмайтын елді мекеннің атауы және басталуы.

5.25 "Елді мекеннің аяқталуы". 5.24 белгісімен белгіленген елді мекеннің аяқталуы.

5.26 "Объектінің атауы". Елді мекенге қарағанда өзге объектінің атауы (өзен, көл, асу, назар аударарлық орындар және соған ұқсастар).

5.27 "Арақашықтықтарды нұсқағыш". Маршрутта орналасқан елді мекендерге дейінгі арақашықтық (км).

5.28 "Километрлік белгі". Жолдың басына немесе аяғына дейінгі арақашықтық (км).

5.29.1, 5.29.2 "Маршруттың нөмірі". 5.29.1 - жолға (маршрутқа) берілген нөмір; 5.29.2 - жолдың (маршруттың) нөмірі мен бағыты.

5.30.1 - 5.30.5 "Жүк автомобильдері үшін жүру бағыты". Егер жол қиылысында бағыттардың біреуімен олардың жүруіне тыйым салынса, жүк автомобильдері, тракторлар мен өздігінен жүретін машиналар үшін ұсынылатын жүру бағыты.

5.31 "Айналып өту схемасы". Жүру үшін уақытша жабық жол учаскесін айналып өту маршруты.

5.32.1 - 5.32.3 "Айналып өту бағыты". Жүру үшін уақытша жабық жол учаскесінің бағыты.

5.33 "Тоқтау сызығы". Бағдаршамның (реттеушінің) тыйым салатын сигналы кезінде көлік құралдарының тоқтау орны.

5.34.1, 5.34.2 "Басқа жүру бөлігіне ауысудың алдын ала нұсқағышы". Бөлу жолағы бар жолда жүру бөлігінің жүру үшін жабық учаскесін айналып өту бағыты немесе оң жақтағы жүру бөлігіне қайту үшін жүру бағыты.

5.35 "Реверсивтік жүріс". Бір немесе бірнеше жолақта жүру бағыты қарама-қарсыға өзгеруі мүмкін жол учаскесінің басталуы.

5.36 "Реверсивтік жүрістің аяқталуы".

5.37 "Реверсивтік жүру жолына шығу".

5.38 "Тұрғын аймақ". Осы Қағидалардың тұрғын аймақта жүру тәртібін белгілейтін талаптары қолданылатын аумақ.

5.39 "Тұрғын аймақтың аяқталуы".

5.40 "Ең жоғары жылдамдықты жалпы шектеулер".

5.41 "Авариялық тоқтауға арналған алаң".

5.42 "Фотобейнетіркеу". Осы Қағидаларды бұзуларды стационарлық сертификатталған арнайы техникалық құралмен және аспаппен тіркеу жүзеге асырылады, бұл ретте белгіні орнату міндетті емес.

5.43 "Жасанды кедір-бұдыр" белгісі жасанды кедір-бұдыр шекараларын белгілеу үшін қолданылуға тиіс. Белгі жасанды кедір-бұдырдың немесе жақын келетін көлік құралдарына қатысты 1.25 таңбасының жақын шегінде орнатылады.

5.44 "Шектеуі бар тұрақ аймағы". Тұрақтауға тыйым салынған аумақтан (жол учаскесі) басталатын орын.

5.45 "Шектеуі бар тұрақ аймағының соңы".

5.46 "Ең жоғарғы жылдамдықты шектеу аймағы". Ең жоғарғы жылдамдыққа шектеу қойылған аумақтан (жол учаскесі) басталатын орын.

5.47 "Ең жоғарғы жылдамдықты шектеу аймағының соңы".

5.48 "Жаяу жүргіншілер аймағы". Жаяу жүргіншілердің ғана қозғалысына рұқсат етілген аумақтан (жол учаскесі) басталатын орын.

5.49 "Жаяу жүргіншілер аймағының соңы".

5.50 "Механикалық көлік құралдарының экологиялық сыныбы шектелген аймақ". Белгісі, оның шегінде экологиялық сыныбы белгіде көрсетілген экологиялық сыныбынан төмен немесе экологиялық сыныбы осы көлік құралдарының тіркеу құжаттарында көрсетілмеген механикалық көлік құралдарының немесе көлік құралы түрінің (түрлеріне) қозғалысына тыйым салынған.

5.51 "Механикалық көлік құралдарының экологиялық сыныбы шектелген аймақтың соңы".

Елді мекеннен тысқары орнатылған 5.20.1, 5.20.2, 5.21.1 және 5.21.2 белгілеріндегі жасыл немесе көк рең көрсетілген елді мекенге немесе объектіге жүру тиісінше автомагистральмен немесе басқа жолмен жүзеге асырылатындығын білдіреді. Елді мекенде орнатылған 5.20.1, 5.20.2, 5.21.1 және 5.21.2 белгілеріндегі жасыл немесе көк рең көрсетілген елді мекенге немесе объектіге жүру осы елді мекеннен шыққаннан кейін тиісінше автомагистральмен немесе басқа жолмен жүзеге асырылатындығын білдіреді; ақ рең көрсетілген объекті осы елді мекенде екендігін білдіреді.

6-тарау. Сервис белгілері

Сервис белгілері тиісті объектілердің орналасуы туралы хабардар етеді.

6.1 "Алғашқы медициналық көмек пункті".

6.2 "Аурухана".

6.3 "Автожанармай құю станциясы".

6.3.а "Сұйытылған мұнай газындағы (СМГ) автожанармай құю станциясы".

6.3.б "Сығымдалған табиғи газдағы (СТГ) автожанармай құю станциясы".

6.4 "Автомобильдерге техникалық қызмет көрсету".

6.5 "Автомобильдерді жуу".

6.6 "Телефон".

6.7 "Тамақтану пункті".

6.8 "Ауыз су".

6.9 "Қонақ үй немесе мотель".

6.10 "Кемпинг".

6.11 "Демалыс орны".

6.12 "Полиция бекеті".

6.13 "Көліктік бақылау бекеті".

6.14 "Полиция".

6.15 "Жол жүрісі туралы ақпаратты беретін радиостанцияны қабылдау аймағы".

6.16 "Авариялық қызметтермен радиобайланыс аймағы".

6.17 "Бассейн немесе жағажай".

6.18 "Дәретхана".

6.19 "Электромобильдерді зарядтау мүмкіндігі бар жанар-жағар май құю станциясы".

6.20 "Экологиялық бақылау".

7-тарау. Қосымша ақпарат белгілері (тақтайшалар).

Ескерту. 7-тарауға өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

Қосымша ақпарат белгілері (тақтайшалар) олармен қолданылатын белгілерді нақтылайды немесе шектейді.

7.1.1 "Объектіге дейінгі арақашықтық". Белгіден қауіпті учаскенің, тиісті шектеу енгізу орнының немесе жүру барысы бойынша алдағы белгілі бір объектінің (орынның) басталуына дейінгі арақашықтықты көрсетеді.

7.1.2 "Объектіге дейінгі арақашықтық". Егер жол қиылысының тікелей алдында 2.5 белгісі орнатылған жағдайда 2.4 белгісінен жол қиылысына дейінгі арақашықтықты көрсетеді.

7.1.3, 7.1.4 "Объектіге дейінгі арақашықтық". Жолдан тысқары тұрған объектіге дейінгі арақашықтықты көрсетеді.

7.2.1 "Қолданылу аймағы". Белгілермен белгіленген жолдың қауіпті учаскесінің ұзындығын немесе тыйым салатын және ақпараттық-нұсқағыш белгілерді көрсетеді.

7.2.2 - 7.2.6 "Қолданылу аймағы". 7.2.2 белгісі 3.27 - 3.30 тыйым салатын белгілердің қолданылу аймағын көрсетеді; 7.2.3 белгісі 3.27 - 3.30 белгілерінің қолданылу аймағының аяқталғанын көрсетеді; 7.2.4 белгісі жүргізушілерге олар 3.27 - 3.30 белгілерінің қолданылу аймағында екендігі туралы хабарлайды; 7.2.5, 7.2.6 белгілері алаңның, ғимарат фасадының және осыған ұқсастардың бір жағының бойында тоқтауға немесе тоқтап тұруға тыйым салу кезінде 3.27 - 3.30 белгілерінің бағытын және қолданылу аймағын көрсетеді.

7.3.1 - 7.3.3 "Қолданылу бағыттары". Жол қиылысы алдында орнатылған белгілердің қолданылу бағытын немесе жолдың тікелей жанында тұрған таңбаланған объектілерге жүру бағытын көрсетеді.

7.4.1 - 7.4.8 "Көлік құралының түрі". Белгінің күші қолданылатын көлік құралының түрін көрсетеді.

7.4.8а "Маршруттық көлік құралының түрі".

7.4.8 б "Туристік автобус". Туристік автобусты тоқтату және оған туристерді отырғызу үшін алаңды көрсету үшін 5.15 "Тұру орны" белгісімен қолданылады.

7.4.9 - 7.4.14 "Көлік құралдары түрінен басқа". Белгі әрекет етпейтін көлік құралының түрін көрсетеді.

7.4.1 кестесі белгінің күшін жүк автомобильдеріне, ал 7.4.2 кестесі оның ішінде рұқсат етілген массасы 3,5 тоннадан асатын, тіркемесі барларға, 7.4.3 кестесі жеңіл автомобильдерге, сондай-ақ рұқсат етілген массасы 3,5 тоннаға дейінгі жүк автомобильдеріне, 7.4.8 кестесі "Қауіпті жүк" деген таным белгілерімен жабдықталған көлік құралдарына қолдандырады.

7.5.1 "Сенбі, жексенбі және мереке күндері", 7.5.2 "Жұмыс күндері", 7.5.3 "Апта күндері". Белгі қолданылатын аптаның күндерін көрсетеді.

7.5.4 "Қолданылу уақыты". Белгі қолданылатын тәуліктің уақытын көрсетеді.

7.5.5 - 7.5.7 "Қолданылу уақыты". Белгі қолданылатын аптаның күндері мен тәуліктің уақытын көрсетеді.

7.6.1 - 7.6.18 "Көлік құралын тұраққа қоюдың тәсілі". 7.6.1 барлық көлік құралдары тротуардың бойымен жүру бөлігіне қойылуы тиіс екенін көрсетеді; 7.6.2 - 7.6.10 жеңіл автомобильдер мен мотоциклдерді тротуар маңындағы тұраққа қоюдың тәсілін көрсетеді. 5.15 белгісімен қолданылады.

7.6.2-7.6.18 кестелері жеңіл автокөліктер мен мотоциклдерді қою тәсілін көрсетеді.

7.7 "Жұмыс істемейтін қозғалтқышпен тоқтап тұру". 5.15 белгісімен белгіленген тұрақта қозғалтқышы жұмыс істемейтін көлік құралдарына ғана тоқтап тұруға рұқсат етілетіндігін көрсетеді.

7.8 "Ақылы қызмет көрсетулер". Қызмет тек қана ақыға ғана көрсетілетінін көрсетеді.

7.9 "Тоқтап тұрудың ұзақтығын шектеу". Көлік құралының 5.15 белгісімен белгіленген тұрақта болуының ең жоғары уақыт ұзақтығын көрсетеді.

7.10 "Автомобильдерді қарап тексеруге арналған орын". 5.15 немесе 6.11. белгісімен таңбаланған алаңда эстакада немесе қарау шұңқыры бар екенін көрсетеді.

7.11 "Толық массаны шектеу". Белгінің күші рұқсат етілген ең жоғары массасы тақтайшада көрсетілгеннен асатын көлік құралдарына ғана қолданылатынын көрсетеді.

7.13 "Басты жолдың бағыты". Жол қиылысында басты жолдың бағытын көрсетеді.

7.14 "Жүру жолағы". Бөлігінің немесе бағдаршамның күші қолданылатын жүру жолағын көрсетеді.

7.15 "Көру қабілетінен толық айырылған жаяу жүргіншілер". Жаяу жүргіншілердің өтпесін көру қабілетінен толық айырылған адамдардың пайдаланатынын көрсетеді. 1.20, 5.16.1, 5.16.2 белгілерімен және бағдаршаммен бірге қолданылады.

7.16 "Ылғалды жабын". Белгі жүру бөлігінің жабыны ылғал уақыт кезеңінде қолданылатынын көрсетеді.

7.17 "Мүгедектігі бар адамдар" 5.15 белгісінің "мүгедектігі бар адам" деген айырым белгісі орнатылған мотоколяскалар мен автомобильдерге ғана қолданылатынын көрсетеді.

7.18 "Мүгедектігі бар адамдардан басқа". Белгілердің қолданылуы "мүгедектігі бар адам" деген айырым белгісі орнатылған мотоколяскалар мен автомобильдерге қолданылмайтынын көрсетеді.

7.19 "Қауіпті жүк сыныбы". 19433 МемСТ бойынша қауіпті жүктердің сынып (сыныптарының) нөмірін көрсетеді. 3.32, 4.9.1 - 4.9.3 белгілерімен қолданылады.

7.21 "Эвакуатор жұмыс істейді".

7.21.1 "Маршруттық көлік құралының түрі" 6, 19.

7.22 "Көлік құралының түрі". Сыртқы көзден зарядтау мүмкіндігі бар электромобильдер мен гибридті автомобильдерге қолданылады.

7.23 "Көлік құралының түрінен басқа". Сыртқы көзден зарядтау мүмкіндігі бар электромобильдер мен гибридті автомобильдерге қолданылмайды.

7.24 "Көлік құралының экологиялық сыныбы".

7.25 "Электромобильдерді зарядтау".

7.26 "Көлік құралының түрі". Электр самокаттарға қолданылады.

7.27 "Көлік құралдары түрінен басқа". Электр самокаттарға қолданылмайды.

Тақтайшалар олар қолданылатын белгінің тікелей астында орналастырылады. 7.2.2 - 7.2.4, 7.13 тақтайшалары белгілер жүру бөлігінің, жол жиегінің немесе тротуардың үстінде орналасуы кезінде белгінің бүйіріне орналастырылады.

Уақытша жол белгілерінің (көшірілетін бағандағы) және стационарлық белгілердің мәндері бір-біріне қайшы келген жағдайда, жүргізушілер уақытша белгілерді басшылыққа алуы тиіс.

7.21 кестесі көлік құралының кешігуі мүмкін екендігі туралы ақпараттандыру және оны мамандандырылған тұраққа орналастыру үшін 3.27 - 3.30 тыйым салу белгілерімен бірге қолдануға жол беріледі.

7.24 кестесі экологиялық сыныбы кестелікте көрсетілгеннен төмен немесе экологиялық сыныбы осы көлік құралдарына арналған тіркеу құжаттарында көрсетілмеген көлік құралдарына белгінің қолданысын тарату үшін 3.2-3.6, 4.1.1- 4.1.6, 3.18.1, 3.18.2 белгілерімен қолданылады. Экологиялық сыныбы кестелікте көрсетілгенге сәйкес не жоғары немесе экологиялық сыныбы осы көлік құралдарының тіркеу құжаттарында көрсетілмеген көлік құралдарына белгінің қолданысын тарату үшін 5.15 белгілерімен қолданылады.

2-сурет. ЖОЛ БЕЛГІЛЕРІ

1. ЕСКЕРТУ БЕЛГІЛЕРІ

	Параллельді жолға қатар ауыстыру
Параллель жүріс бөлігінің соңы

	Параллель жүріс бөлігінің соңы

	Диагональды жаяу жүргіншілер өткелі

Жүк автомобильдері үшін жүру бағыты

Жол жүрісі қағидаларына 2-қосымша

Жол таңбасы және оның сипаттамалары

Ескерту. 2-қосымшаға өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

1-тарау. Көлденең таңба

Жол таңбасын қолдану қағидалары мен оған қойылатын талаптар Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігі Техникалық реттеу және метрология комитеті төрағасының 2019 жылғы 27 қыркүйектегі № 362-НҚ бұйрығымен бекітілген "Жол жүрісін ұйымдастырудың техникалық құралдары. Жол белгілері. Жіктеу. Техникалық шарттар" 1124 Қазақстан Республикасының Ұлттық стандартымен (бұдан әрі - 1124 ҚР СТ) және Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі Техникалық реттеу және метрология комитеті төрағасының 2017 жылғы 10 қазандағы № 274-НҚ бұйрығымен бекітілген "Жол жүрісін реттеудің техникалық құралдары. Қолдану қағидалары" 1412 Қазақстан Республикасының Ұлттық стандартымен (бұдан әрі - 1412 ҚР СТ) регламенттеледі.

Көлденең таңба (жүру бөлігіндегі сызықтар, бағыттаушы сызықтары, жазулар және басқа белгілеулер) жүрістің белгілі режимдері мен тәртібін белгілейді.

Көлденең таңбалар ақ және сары түсті болады. 1.4, 1.10 және 1.17 сызықтар тек сары түсті.

Көлденең таңба:

1.1 - қарама-қарсы бағыттағы көліктердің ағынын бөліп тұрады және жолдарда қауіпті жерлердегі жүру жолағының шекарасын белгілейді; кіруге тыйым салынған жүру бөлігінің шекарасын белгілейді; көлік құралдарының тұрақ орындарының шекарасын және автомагистральдарға жатқызылмаған жолдардың жүру бөлігінің шетін белгілейді (таңбалардың нөмірленуі 1124 ҚР СТ-ға сәйкес келеді. Жол таңбасының атауы мен суреттері 3-суретте келтірілген);

1.2 (жалпақ тұтас сызық) - автомагистральдардағы жүру бөлігінің шетін білдіреді;

1.3 - төрт және одан да көп жүру жолақтары бар жолдарда қарама-қарсы бағыттардың көлік ағындарын бөледі;

1.4 - тоқтауға тыйым салынған орындарды білдіреді. Дербес немесе 3.27. белгісімен қолданылады және жүру бөлігінің шетіне немесе бордюрдің жоғары жағынан қойылады;

1.5 - екі немесе үш жолағы бар жолдарда қарама-қарсы бағыттардағы көлік ағынын бөліп тұрады; бір бағытта жүруге арналған екі немесе одан көп жолақтар болған кезде жүру жолақтарының шекарасын білдіреді;

1.6 (жақындау сызығы - штрихтарының ұзындығы олардың арасындағы аралықтан 3 есе артық үзік сызық) қарама-қарсы немесе жол-жөнекей бағыттардағы көлік ағынын бөлетін 1.1. немесе 1.11. таңбасына жақындау туралы ескертеді;

1.7 (штрихтары қысқа және аралықтары оларға тең үзік сызық) - жол қиылысы шегіндегі жүру жолақтарының шекарасын білдіреді;

1.8 (жалпақ үзік сызық) - екпінді жүру немесе тоқтау жолағы мен жүру бөлігінің негізгі жолағы арасындағы шекараны білдіреді (көше қиылыстарында, әртүрлі деңгейдегі жолдардың қиылысында, автобус аялдамаларының аймағында және осы сияқтыларда);

1.9 - реверстік реттеу жүзеге асырылатын жүру жолақтарының шекараларын білдіреді; реверстік реттеу жүзеге асырылатын жолдарда қарама-қарсы бағыттардың көлік лектерін бөледі (реверстік бағдаршамдар сөніп тұрғанда);

1.10 - тоқтап тұруға тыйым салынған жерлерді білдіреді. Дербес немесе 3.28 - 3.30. белгілерімен қоса қолданылады және жүру бөлігінің шетіне немесе бордюрдің жоғары жағына қойылады;

1.11 - бір жолақтан ғана орын ауыстыруға рұқсат етілген жолдардың учаскелерінде қарама-қарсы немесе жол-жөнекей бағыттағы көлік ағындарын бөледі; бір бағытта ғана жүруге рұқсат етілген тұрақ алаңдарынан және осындай жерлерде кері бұрылуға, кіруге және шығуға арналған жерлерді көрсетеді;

1.12 (тоқтау-сызығы) - жүргізуші 2.5. белгісі немесе бағдаршамның (реттеушінің) тыйым салатын сигналы кезінде тоқтайтын орынды көрсетеді;

1.13 - жүргізуші қажет болғанда қиылысатын жолдың бойымен жүріп келе жатқан көлік құралдарына жол бере отырып, тоқтайтын орынды көрсетеді;

1.14.1, 1.14.2 ("зебра" (ала) - реттелмейтін жаяу жүргіншілер өткелін білдіреді;

1.14.2 таңбасының бағыттаушылары жаяу жүргіншілердің жүру бағытын көрсетеді;

1.14.3 - жүріс бағдаршаммен реттелетін жаяу жүргіншілер өткелін білдіреді;

1.15 - велосипед жолы жүру бөлігімен қиылысатын жерді білдіреді;

1.16.1 - 1.16.3 - орындарда бағыттайтын аралдарды білдіреді:

1.16.1 - қарама-қарсы бағыттағы көлік ағындарын бөлу;

1.16.2 - бір бағыттағы көлік ағындарын бөлу, 1.16.3 - көлік ағындарының араласуы;

1.17 - маршруттық көлік құралдарының аялдамаларын және такси тұрақтарын білдіреді;

1.18 - жол қиылысында жолақтар бойынша рұқсат етілген жүру бағыттарын көрсетеді. Дербес немесе 5.8.1., 5.8.2. белгілерімен қолданылады; тұйықтың суреті бар таңба жақын маңдағы жүру бөлігіне бұрылуға тыйым салынатынын көрсету үшін қойылады; сол жақтағы шеткі жолақтан солға бұрылуға рұқсат ететін таңба кері бұрылуға да рұқсат етеді;

1.19 - жүру бөлігінің тарылуына (осы бағытта жүру жолақтарының саны азаятын учаскгеі немесе қарама-қарсы бағыттағы көлік ағындарын бөліп тұратын 1.1 немесе 1.11 таңбасының сызықтарына жақындағаны туралы ескертеді. Бірінші жағдайда 1.19 таңбасы 1.18.1 - 1.18.3 белгілерімен қоса қолданылуы мүмкін;

1.20 - 1.13 таңбасына жақындағаны туралы ескертеді;

1.21 - ("ТОҚТА" деген жазу) - 2.5 белгісімен қоса қолданылатын кездегі 1.12. таңбасына жақындағаны туралы ескертеді;

1.22 - жолдың (маршруттың) нөмірін көрсетеді;

1.23-маршруттық көлік құралдарына, басқа да қоғамдық көлікке және бұдан басқа М3 санатындығы көлік құралдарының арналған арнайы жолақты көрсетеді.

1.28 (сары түсті таңба) – жол қиылысының учаскесін айқындайды.

1.1 - 1.3 сызықтарын кесіп өтуге тыйым салынады.

1.1 және 1.2 сызықтарын көлік құралының жол жиегіне тоқтауы үшін, ал 1.1. сызығын ерекшелік ретінде, егер оны бұл ерекшелікті қолданбай орындау мүмкін болмаса, кедергіні айналып өту кезінде кесіп өтуге жол беріледі.

1.4 сызығы маршруттық көлік құралдарына қолданылмайды.

1.5.- 1.8 сызықтарын кез келген жағынан кесіп өтуге рұқсат етіледі.

1.9 сызығын реверстік бағдаршамдар жоқ болғанда немесе олар сөніп тұрғанда, егер ол жүргізушінің оң жағында орналасса кесіп өтуге рұқсат етіледі; реверстік бағдаршамдар қосулы кезде - егер ол жүру бір бағытта рұқсат етілген жолақтарды бөліп тұрса, кез келген жағынан кесіп өтуге рұқсат етіледі. Реверстік бағдаршамдар сөніп тұрса, жүргізуші дереу 1.9 таңбасының сызығынан оңға орын ауыстырады.

Қарама-қарсы бағыттардың көлік ағындарын бөлетін 1.9 сызығын реверстік бағдаршамдар сөніп тұрған кезде кесіп өтуге тыйым салынады.

1.10 бірінші және екінші топтағы, сондай-ақ тірек-қимыл аппараты бұзылған үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдар басқаратын немесе осындай мүгедектігі бар адамдарды тасымалдайтын көлік құралдарына және таксометр қосылған таксиге қолданылмайды.

1.11 сызығын үзік сызық жағынан, сондай-ақ басып озу немесе айналып өту аяқталғаннан кейін ғана тұтас жағынан кесіп өтуге рұқсат етіледі.

Жол белгілерінің, оның ішінде уақытша белгілердің және көлденең таңба сызықтарының мәндері бір-біріне қайшы келетін немесе таңба сызықтары жеткілікті түрде ерекшеленбейтін жағдайларда жүргізушілер жол белгілерін басшылыққа алуы тиіс.

2-тарау. Тік таңба

Жол құрылыстарындағы және жол жабдықтары элементтеріндегі қара және ақ түсті жолақтың араласуы түріндегі тігінен таңба олардың габариттерін көрсетеді және көріп бағдарлау құралы болып табылады.

Тік таңба:

2.1 - элементтер жүріп келе жатқан көлік құралдарына қауіп төндірсе, жол ғимараттары элементтерін (көпір таянышы, жол құбырлары, парапеттердің бүйір бөлігі және сол сияқтылар) білдіреді;

2.2 - тоннельдердің, көпір және жолқұбырлары өту құрылымының төменгі шетін білдіреді;

2.3 - бөлу жолақтарында немесе қауіпсіздік аралдарында орнатылған дөңгелек тумбаны білдіреді;

2.4 - бағыттаушы бағаналарды, бағаншаларды, қоршау таяныштарын және сол сияқтыларды білдіреді;

2.5 - шағын радиустың айналыстарындағы, тік құлама жарлардағы, басқа да қауіпті учаскелердегі жол қоршауларының бүйір жағын білдіреді;

2.6 - басқа учаскелердегі жол қоршауларының бүйір жағын білдіреді;

2.7 - қауіпті учаскелер мен биіктегі қауіпсіздік аралдарының бордюрлерін білдіреді.

3-сурет. ЖОЛ ТАҢБАСЫ

КӨЛДЕНЕҢ ТАҢБА

ТІГІНЕН ТАҢБА

Жол жүрісі қағидаларына 3-қосымша

Ескерту. 3-қосымшаға өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

1-сурет. БАҒДАРШАМНЫҢ ЖӘНЕ РЕТТЕУШІНІҢ СИГНАЛДАРЫ. КӨЛІК БАҒДАРШАМДАРЫ

Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрі 2023 жылғы 30 маусымдағы № 534 бұйрығымен бекітілген

Көлік құралдарын пайдалануға рұқсат беру жөніндегі негізгі ережелер

1. Жол жүрісі қауіпсіздігіне және қоршаған ортаны қорғауға қатысты бөлікте жол жүрісіне қатысушы көлік құралдарының техникалық жай-күйі мен жабдығы оларды техникалық пайдалану жөніндегі тиісті техникалық регламенттердің, стандарттардың, қағидалар мен нұсқаулардың талаптарына сай келуге тиіс.

2. Механикалық көлік құралдары мен тіркемелер "Транзит" тіркеу белгісінің қолданылу мерзімі ішінде не сатып алған немесе кедендік декларацияланған сәттен бастап он тәуліктен кешіктірілмей ішкі істер органдарында тіркелуі тиіс.

3. Механикалық көлік құралдарында (трамвайлар мен троллейбустардан басқа) және тіркемелерде көзделген орындарда мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілер.

Тіркеу белгілерінің цифрлары мен әріптері жүк автомобильдерінің, тіркемелердің (жеңіл автомобильдер мен мотоциклдердің тіркемелерінен басқа) және автобустардың шанақтарының артқы жақтауында қайталануы тиіс. Цифрлардың биіктігі - кемінде үш жүз миллиметр, ені кемінде бір жүз жиырма миллиметр, штрихтың қалыңдығы - отыз миллиметр, әріптердің мөлшері - сандардың мөлшерінің 2/3.

Трамвайлар мен троллейбустарға тиісті ведомстволар беретін тіркеу нөмірлері жазылады.

4. Көлік құралдарын пайдалануға тыйым салатын ақаулар орын алып, жол-көлік оқиғасы болған жағдайда, көлік құралы міндетті техникалық қарап тексеруден қайталап өтеді.

Көлік құралдарын пайдалануға тыйым салатын ақаулар орын алып, жол-көлік оқиғасы болған жағдайда ішкі істер органдарының оған уәкілетті лауазымды адамдары көлік құралын міндетті техникалық қарап тексеруден қайталап өтуге жібереді.

Механикалық көлік құралының міндетті техникалық қарап тексеруден өтуі фактісі механикалық көлік құралдары мен олардың тіркемелерін міндетті техникалық қарап тексерудің бірыңғай ақпараттық жүйесіндегі мәліметтерді сұрату арқылы жүзеге асырылады.

5. Жолаушыларды тасымалдау үшін пайдаланылатын борттық платформасы бар жүк автомобилі еденінен отыз - елу сантиметр және борттың жоғарғы жиегінен кемінде отыз сантиметр биіктікте бекітілген орындықтармен жабдықталады, ал балаларды тасымалдау кезінде, сонымен қатар борттың биіктігі еденнің деңгейінен кемінде сексен сантиметр болады.

Артқы немесе қапталдағы борттардың бойында орналастырылған орындықтардың берік арқалықтары болады.

6. Жүргізуге оқыту үшін пайдаланылатын және оқу ұйымына тиесілі механикалық көлік құралы қосымша ажыратуыш жетегі және тежеуіш педальдарымен, "Оқу көлік құралы" таным белгісімен жабдықталуы тиіс, осындай көлік құралдарының бүйір және артқы жақтарына мемлекеттік тілде "Оқу көлік құралы" деген жазу жазылады.

7. Велосипедте ақаусыз тежеуіш, руль және дыбыстық белгі болуы тиіс, алдынан жарық шағылыстырғышпен және фонарьмен немесе ақ түсті фарамен (тәуліктің қараңғы уақытында және көрінуі жеткіліксіз жағдайларда жүру үшін), артынан - жарықты қайтарушымен немесе қызыл түсті фонарьмен, ал әрбір бүйір жағынан - қызғылт сары немесе қызыл түсті жарық шағылыстырғышпен жабдықталады.

8. Көлік-арбада конструкциясында көзделген ақаусыз тұрақ тежеуіш құрылғысы мен сырғанап кетуге қарсы тіреуіш болуы, алдынан екі жарық шағылыстырғышпен немесе ақ түсті фонарьмен (тәуліктің қараңғы уақытында және көрінуі жеткіліксіз жағдайларда жүру үшін), артынан - екі жарық шағылыстырғышпен немесе қызыл түсті фонарьмен жабдықталуы тиіс.

9. Көлік құралдарында таным белгілері орнатылады:

Таным белгілерінің атаулары мен суреттері 4-суретте келтірілген.

"Автопойыз" - аралары бір жүз елуден үш жүз миллиметрге дейін аралықта кабинаның төбесінде көлденең орналасқан қызғылт сары түсті үш фонарь түрінде - тіркемесі бар жүк автомобильдері мен дөңгелекті тракторларға (1, 4 сыныбы және одан жоғары) арналған, сондай-ақ біріктірілген автобустар мен троллейбустарға арналған. Автопойызда ішкі жарықтандыру үшін құрылғысы бар сары түсті тең жақты үшбұрыш түріндегі (жақтары - екі жүз елу миллиметр) таным белгілерін қолдануға жол беріледі;

жүргізушінің қалауы бойынша "Бұдырлар" – қызыл түсті жиегі бар, ұшы жоғары қараған, ішіне қара түсті "Ш" әрпі жазылған ақ түсті жақтары тең үшбұрыш (үшбұрыштың жақтары кемінде екі жүз миллиметр, жиектің ені – жақтың 10/1) түрінде бұдырланған шиналары бар механикалық көлік құралдарының артында;

"Балаларды тасымалдау" - қызыл түсті жиегі бар, 1.21. жол белгісінің символы қара бояумен салынған сары түсті квадрат (жақтары кемінде екі жүз миллиметр, жиектің ені - жақтың 10/1) түрінде - балалар топтарын тасымалдау кезінде автобустардың немесе жүк автомобильдерінің алдынан және артынан;

"Есту қабілетінен толық айырылған жүргізуші" – ішіне ұшы төменге қаратылған ойдағы тең қабырғалы үшбұрыштың бұрыштарында орналасқан диаметрі қырық миллиметр үш қара шеңбер жүргізілген жүз алпыс миллиметр диаметрлі сары шеңбер түрінде – сөйлеу және есту қабілетінен толық айырылған немесе есту қабілетінен толық айырылған жүргізушілер басқаратын механикалық көлік құралдарының алдынан және артынан;

"Оқу көлік құралы" - ішіне онда қара түсті "У" әрпі жазылған, қызыл түсті жиегі бар, ұшы жоғары қаратылған ақ түсті тең жақты үшбұрыш (жақтары - кемінде екі жүз миллиметр, жиегінің ені жақтың 1/10) түрінде - жүргізуге оқыту үшін пайдаланылатын механикалық көлік құралдарының алдынан және артынан (жеңіл автомобильдің төбесіне екіжақты белгі орнатуға жол беріледі);

"Жылдамдықты шектеу" - рұқсат етілген жылдамдық көрсетіліп, 3.24 жол белгісінің кішірейтілген түрлі түсті суреті (белгінің диаметрі - кемінде жүз алпыс миллиметр, жиегінің ені - диаметрдің 10/1) түрінде - ауыр салмақты және ірі габаритті жүктерді таситын механикалық көлік құралдарында шанақтың артқы сол жағына, сондай-ақ техникалық сипаттамасы бойынша көлік құралының ең жоғары жылдамдығы Қағидалардың 10.3-тармағында айқындалғаннан төмен жағдайларда.

4-сурет. ТАНЫМ ЖӘНЕ ӨЗГЕ БЕЛГІЛЕР

Электромобиль	Газбалон құрылғылармен жабдықталған көлік құралдары

"Қауіпті жүк" - келетін жарық қайтарғыш беті бар, көлемі 300x400 мм мөлшеріндегі оң бөлігі қызғылт сары, қара түсті жиегі (ені - он бес миллиметр) және жүктің қауіпті белгілерін сипаттайтын таңбалары тікбұрыш түрінде - осындай жүктерді тасымалдайтын көлік құралдарының алдынан және артынан;

"Ірі көлемді жүк" - жарықты қайтарғыш беті бар ені елу миллиметр кезектесіп келетін қызыл және ақ жолақтар қиғашынан салынған көлемі 400x400 мм қалқанша түрінде - ірі көлемді жүктің алдынан, артынан және бүйірінен;

"Ұзын өлшемді көлік құралы" - көлемі кемінде 1200x200 мм, жарық шағылыстыратын беті, қызыл түсті жиегі (ені - қырық миллиметр) бар сары түсті тікбұрыш түрінде - ұзындығы (бір тіркемені қоса алғанда) жүкпен немесе жүксіз жиырма метрден астам көлік құралының және екі және одан да көп тіркемелері бар автопоездардың артына. Аталған көлемдегі белгіні орналастыру мүмкін болмаған кезде көлік құралының осіне симметриялы, көлемі кемінде 600x200 мм екі бірдей белгіні орнатуға жол беріледі;

"Мүгедектігі бар адам" - қабырғасы бір жүз елу миллиметр сары түсті шаршы түрінде және қара түсті 7.17 жол белгісінің рәмізі бейнеленген - бірінші және екінші топтағы, сондай-ақ тірек-қимыл аппараты бұзылған үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдар басқаратын немесе осындай мүгедектігі бар адамдарды;

"Электромобиль" – қабырғасы бір жүз елу миллиметр жасыл түсті шаршы түрінде және қара түсті 7.22 жол белгісінің рәмізі бейнеленген – электромобильдердің алдынан және артынан.

"Газбалон құрылғылармен жабдықталған көлік құралдары" - ішіне қара түсті леп белгісі және "GAZ" сөзі жазылған, қара түсті жиегі бар, ұшы жоғары қаратылған сары түсті тең жақты үшбұрыш (жақтары - кемінде жүз елу миллиметр, жиегінің ені жақтың 1/10) түрінде - газбалон құрылғылары бар маханикалық көлік құралдарының артынан;

Жүргізушінің қалауы бойынша "Дәрігер" таным белгісі орнатылуы мүмкін - ішіне қызыл крест салынған (биіктігі - тоқсан миллиметр, штрихтің ені - жиырма бес миллиметр) ақ шеңбері (диаметрі - бір жүз жиырма бес миллиметр) салынған көк түсті төртбұрыш (жақтары - бір жүз қырық миллиметр) түрінде - дәрігер-жүргізуші басқаратын автомобильдің алдынан және артынан.

Ескерту. 9-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 26.09.2024 № 725 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрықтарымен.

10. Авариялық тоқтау белгісі. Қазақстан Республикасы Жол жүру кағидаларының 7-тарауы талаптарына сәйкес қолданылатын фонарьдан сәулеленетін жанып-сөнетін қызыл түс күндіз ашық ауа райында және көрінуі жеткіліксіз жағдайларда жақсы байқалуы тиіс.

11. Қазақстан Республикасы көлік құралының "KZ" айырым белгісі мемлекеттік тіркеу нөмірі белгісінен бөлек орнатылған жағдайда, ол мынадай талаптарға сәйкес келуі тиіс: әріптердің биіктігі кем дегенде сексен миллиметр болуы және ені кем дегенде он миллиметр штрихтармен белгіленуі тиіс. Әріптер бас осі көлденең эллипс нысанындағы ақ фонда қара болуы тиіс. Ақ фон жарық қайтаратын материалдан болуы мүмкін. Белгі жеңіл автомобильдердің, микроавтобустар мен автобустардың артқы әйнегінің жоғарғы оң жақ бұрышқа, ал қалған көлік үшін - артқы панельдің оң жақ бөлігінің ортасына жабыстырылады немесе орнатылады.

12. Механикалық көлік құралдарын сүйреу кезіндегі икемді байланыстыру буындарды белгілеу үшін ескерту құрылғылар жарық қайтаратын беті бар, екі жақтан ені елу миллиметр кезектесіп келетін қызыл және ақ жолақтар қиғашынан салынған көлемі 200x200 мм жалаушалар немесе қалқаншалар түрінде орындалуы тиіс.

Икемді байланыстырушы буынға кемінде екі ескерту құрылғысы орнатылуы тиіс.

13. Қатты сүйрету құрылғысының конструкциясы болуы тиіс.

14. Мынадай:

1) жол жүрісі қауіпсіздігіне және қоршаған ортаға қатер төндіретін техникалық ақаулар мен жағдайлар болған, көлік құралдары оларды техникалық пайдалану жөніндегі тиісті техникалық регламенттерге, стандарттарға, қағидалар мен нұсқауларға сәйкес келмеген, сондай-ақ оларды тиісті келісусіз қайта жабдықтаған;

2) көлік құралына орнатылған тораптар мен агрегаттардың нөмірлері көлік құралының тіркеу құжаттарындағы енгізілген деректерге сәйкес келмеген, сондай-ақ егер көлік құралына орнатылған тораптар мен агрегаттарда жасырын, қолдан жасалған және өзгертілген нөмірлер болған;

3) тіркеу құжаттары болмаған;

4) шыққан жылын қоса алғанда, шығарылғанына жеті жылдан аспаған, автомобиль көлігі саласындағы кәсіпкерлік қызметте пайдаланылмайтын М1 санатындағы көлік құралдарын қоспағанда, міндетті техникалық қарап-тексеруден өтпеген;

5) мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілері болмаған немесе олар белгіленген талаптарға және тіркеу құжаттарына сәйкес келмеген;

6) көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру шарты және (немесе) тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру шарты жасалмаған

7) егер олардың техникалық жай-күйі мен жабдықталуы Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен көлік құралдарын пайдалануға тыйым салатын ақаулар мен жағдайлар тізбесінің талаптарына сай болмаған;

8) бір құрамда жүруге арналмаған тіркемелері бар автомобильдерді басқарған;

9) рельстік көлік құралдарының жол жүрісі қауіпсіздігіне қатер төндіретін техникалық ақаулары болған, сондай-ақ, егер олардың техникалық жай-күйі мен жабдықталуы көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Рельстік көлік құралдарын техникалық пайдалану қағидаларының талаптарына сай болмаған;

10) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен, көлігі арнайы жарық және дыбыс сигналдарымен жабдықталуға және арнайы түсті-графикалық схемалармен боялуға жататын жедел және арнаулы қызметтердің тізбесіне кірмейтін көлік құралдары арнайы жарық және дыбыс сигналдарымен жабдықталған және арнайы түрлі-түсті графикалық схемалармен боялған;

11) көлік құралдарының мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілері Қазақстан Республикасының жол жүрісі саласындағы заңнамасының талаптарында көзделмеген орындарға орнатылған;

12) қауіпті жүктерді тасымалдайтын көлік құралдарының алдыңғы және артқы жақтарында "Қауіпті жүк" белгісі болмаған жағдайларда көлік құралдарын пайдалануға тыйым салынады.

15. Көлік құралдарының техникалық жай-күйі мен пайдаланылуына жауапты лауазымды адамдарға және өзге де тұлғаларға:

1) ақауларының болуынан пайдалануға тыйым салынған немесе тиісті рұқсатсыз қайта жабдықталған немесе белгіленген тәртіппен тіркелмеген немесе міндетті техникалық қарап тексеруден өтпеген, сол сияқты Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын және (немесе) тасымалдаушының жолаушылар алдындағы жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын жасаспаған иелердің көлік құралдарын желіге шығаруына;

2) масаң күйдегі (алкогольдік, есірткілік немесе өзге), реакциясын және назар аударуын нашарлататын дәрілік препараттардың әсеріндегі, жол жүрісі қауіпсіздігіне қатер төндіретін сырқат немесе шаршаулы күйдегі және бұл санаттағы көлік құралын басқару құқығы жоқ жүргізушілерге көлік құралдарын басқаруға рұқсат беруіне;

3) шынжыр табанды тракторлар мен өздігінен жүретін машиналарды асфальтты- және цемент-бетонды жабын жолдармен жүруге жіберуіне тыйым салынады.

Көлік құралдарын пайдалануға рұқсат беру жөніндегі негізгі ережелерге қосымша

Көлік құралдарын пайдалануға тыйым салынатын, жол жүрісі қауіпсіздігіне және қоршаған ортаға қауіп тудыратын ақаулар мен жағдайлардың ТІЗБЕСІ

Осы тізбе автомобильдердің, автобустардың, автопойыздардың, тіркемелердің, мотоциклдердің, мопедтердің, тракторлардың, өздігінен жүретін машиналардың ақауларын және оларды пайдалануға тыйым салынатын жағдайларды бекітеді. Келтірілген параметрлерді тексеру әдістері тиісті техникалық регламенттерде, стандарттарда, қағидаларда және оларды техникалық пайдалану жөніндегі нұсқауда реттелген.

1-тарау. Тежеу жүйелері

Жол сынаулары кезінде жұмыс тежеу жүйесімен тежеу тиімділігінің кестеде келтірілген нормалары сақталмайды:

Кесте

Көлік құралдары	Көлік құралының (автопоезд құрамындағы тартқыштың) санаты	Тежеу жолы, м, артық емес	Белгіленген бәсеңдету м/с, кем емес
Жолаушылар және жүкжолаушы автомобильдері	М1*	14,7	5,8
	М2, М3	18,3	5,0
Тіркемесі бар жеңіл автомобильдер	М1	14,7	5,8
Жүк автомобильдері	N1 N3	18,3	5,0
Тіркемесі бар жүк автомобильдері (жартылай тіркемесі бар)	N1, N2, N3	19,5	5,0

1. Сынау тегіс, құрғақ, таза цементті немесе асфальтты-бетонды жабын жолының көлденең учаскесінде, тежеу басталғанда автомобильдер, автобустар және автопойыздар үшін - сағатына 40 километр және мотоциклдер мен мопедтер үшін - сағатына 30 километр жылдамдық кезінде өткізіледі. Көлік құралдарын жұмыс тежеу жүйесін басқару органына бір рет әсер ету жолымен сынайды. Сынаулар кезінде көлік құралының массасы рұқсат етілген ең жоғары массадан аспауы тиіс.

2. Көлік құралдарының жұмыс тежеу жүйесінің тиімділігі Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі Техникалық реттеу және метрология комитеті төрағасының 2004 жылғы 13 желтоқсандағы № 429 бұйрығымен бекітілген "Автокөлік құралдары. Қозғалыс қауіпсіздігі шарттары бойынша техникалық жай-күйге қойылатын талаптар. Тексеру әдістері" 51709 Қазақстан Республикасының Ұлттық стандартына (бұдан әрі - 51709 МемСТ Р ҚР СТ) сәйкес басқа көрсеткіштер бойынша да бағалануы мүмкін.

3. "*" Осы жерде және бұдан әрі көлік құралдарының санаттары 51709 МемСТ Р ҚР СТ-ның А-қосымшасында көрсетіледі.

4. Гидравликалық тежеу жетегінің герметикалығы бұзылған.

5. Пневматикалық және пневмогидравликалық тежеу жетектері герметикалығының бұзылуы оларды толық іске қосқаннан кейін 15 минут ішінде қозғалтқыш тоқтап тұрғанда ауа қысымының 0,05 МПа (0,5 кгс/см2) астам төмендеуіне соқтырады.

6. Пневматикалық және пневмогидравликалық тежеу жетегінің манометрі жұмыс істемейді.

7. Тоқтап тұрғандағы тежеу жүйесі:

1) 16 % дейін қоса алғанда еңісте - толық тиелген көлік құралдарының;

2) 23 % дейін қоса алғанда еңісте - жабдықталған күйіндегі жеңіл автомобильдер мен автопойыздардың;

3) 31 % дейін қоса алғанда еңісте - жабдықталған күйіндегі жүк автомобильдері мен автопойыздардың қозғалыссыз жай-күйін қамтамасыз етпейді.

2-тарау. Рульдік басқару

8. Рульдік басқарудағы жиынтық люфт мына мәндерден асады:

Көлік құралының түрі Жеңіл автомобильдер мен олардың негізінде жасалған жүк автомобильдері мен автобустар.10 автобустар.. 20 жүк автомобильдері. 25

жиынтық люфт (градус) артық емес

9. Детальдар мен тораптардың конструкцияда көзделмеген орын ауыстыруы; резьбалық қосылыстар тартылмаған немесе белгіленген тәсілмен бекітілмеген.

10. Конструкцияда көзделген рульдік басқарудың күшейткіші немесе рульдік демпфері (мотоциклдер үшін) жоқ немесе ақауы бар.

3-тарау. Сыртқы жарық беру аспаптары

11. Сыртқы жарық беру аспаптарының саны, түрі, түсі, орналасуы мен жұмыс режимі көлік құралдары конструкциясының талаптарына сәйкес келмейді.

Өндірістен алынып тасталған көлік құралдарына басқа маркілі және модельдегі көлік құралдарының сыртқы жарық беру аспаптарын орнатуға жол беріледі.

12. Фараның реттеушісі талаптарға сәйкес емес.

13. Сыртқы жарық беру аспаптары мен жарық шағылыстырғыштар белгіленген режимде жұмыс істемейді немесе ластанған.

14. Жарық беру аспаптарында таратқыштары жоқ не осы жарық беру аспаптары үлгісіне сай келмейтін таратқыш пен шам пайдаланылады.

15. Жарқылдақ маяктардың орнатылуы стандарт талаптарына сәйкес келмейді.

16. Көлік құралының алдына - қызыл түсті оттары бар жарық беру аспаптары немесе қызыл түсті жарық шағылыстырғыштар, ал артына - артқа жүру және тіркеу белгісін жарықтандыру фонарьларынан, жарық шағылыстырғыш тіркеу, айырым және таным белгілерінің басқа, ақ түсті оттары бар жарық беру аспаптары орнатылған.

4-тарау. Алдыңғы әйнектің әйнек тазалағыштары мен әйнек жуғыштары

17. Әйнек тазалағыштар белгіленген режимде жұмыс істемейді.

18. Көлік құралының конструкциясында көзделген әйнек жуғыштар жұмыс істемейді.

5-тарау. Дөңгелектер мен шиналар

19. Жеңіл автомобильдердің шиналары 1,6 мм, жүк автомобильдерінің шиналары - 1 мм, автобустардың шиналары - 2 мм, мотоциклдер мен мопедтердің шиналары — 0,8 мм кем протектор суретінің қалдық биіктігіне ие.

Тіркемелер үшін шина протекторы суретінің қалдық биіктігінің нормасы сүйретпе-көлік құралдары шинасы үшін нормалармен бірдей.

20. Шиналардың әр жерінде кордты жалаңаштап тұратындай ақауы бар (соғылған, тілінген, кесілген, жыртылған), сондай-ақ каркастың жіктелуі, протектор мен бүйірінің ажырауы.

21. Бекіту болты (гайкасы) жоқ немесе дөңгелектің дискісі мен құрсауы жарылған.

22. Шиналар өлшемі немесе рұқсат етілетін жүктеме бойынша көлік құралының моделіне сәйкес келмейді.

23. Көлік құралдарының бір осіне әр түрлі мөлшердегі, конструкциядағы (радиальды, диагональды, камералы, камерасыз), үлгідегі, протекторының түрлі суреті бар, тиектелген және тиектелмеген, аязға төзімді және аязға төзімсіз, жаңа және қалпына келтірген шиналар орнатылған.

24. Қалааралық автобустың (II** сынып) және алыс сапарға шығатын автобустың (III сынып) алдыңғы осіне қалпына келтірілген протекторы бар шиналар, ал басқа остеріне екінші сыныпты жөндеу бойынша қалпына келтірілген шиналар орнатылған.

25. Жеңіл автомобильдің және қалалық автобустың (I сынып) алдыңғы осіне жөндеудің екінші сыныбы бойынша қалпына келтірілген шиналар орнатылған.

6-тарау. Қозғалтқыш

26. Шығарылған газдардағы зиянды заттар және олардың түтінділігі техникалық регламенттер мен стандарттарда белгіленген нормалардан асады.

27. Қоректену жүйесінің герметикалығы бұзылған.

28. Пайдаланылған газды шығару жүйесінің ақаулы болуы.

29. Картерді желдету жүйесінің герметикалығы бұзылған.

7-тарау. Конструкцияның басқа да элементтері

30. Көлік құралының конструкциясында көзделген артқы көрініс айнасы жоқ немесе олардың жиынтығы 51709 МемСТ Р ҚР СТ белгіленген талаптарға сәйкес келмейді.

31. Көлік құралының конструкциясында көзделген әйнегі және күнге қарсы күнқағарлары жоқ.

32. Дыбыс сигналы жұмыс істемейді немесе негізгі жиілікпен өзгеріп отыратын дыбыс сигналы орнатылған.

33. Жүргізуші орнынан көруді шектейтін (артқы көру айналарын, әйнек тазалағыштардың бөлшектерін, сыртқы және орнатылған немесе әйнекке салынған радиоантенналарды, желқағар әйнекті еріту және кептіру құрылғыларының қыздыру элементтерін, әйнек дефлекторларын қоспағанда) жол жүрісіне қатысушылардың жарақат алу қаупіне әкеп соғатын қосымша заттар орнатылған.

Ескерту. 33-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

34. Автокөлік құралының алдыңғы әйнегінің жүргізуші жағындағы әйнек тазалағышпен тазалайтын бөлігінде сызаттың болуы.

35. Конструкцияда көзделген шанақ немесе кабина есіктерінің құлыптары, жүк платформасы борттарының тиектері, цистерналар аузының тиектері мен отын бактарының тығындары, жүргізуші және жолаушылар орындықтарын реттейтін және бекітетін құрылғы, есіктердің авариялық ажыратқышы мен автобуста тоқтатуды талап ету сигналы, автобустың авариялық жағдайда шығатын есіктері мен оларды іске қосу құрылғылары, автобустың салонын іштен жарықтандыру аспаптары, есіктерді басқару жетегі және олардың жұмыс істеуінің сигнал беруі, спидометр, тахограф, көлікті айдап әкетуге қарсы құрылғылар, әйнекті жылыту және үрлеу құрылғылары белгіленген тәртіппен жұмыс істемейді.

36. Конструкцияда көзделген артқы қорғаныс құрылғысының, ластан қорғаушы шалғыштар мен шашыратқыштардың болмауы.

37. Тартқыштың және тіркеме буынның тарту-қосу және тіреу-қосу құрылғыларының ақаулы болуы, сондай-ақ олардың конструкциясында көзделген сақтандыру тростарының (шынжырларының) болмауы немесе ақаулы болуы. Мотоцикл рамасының бүйірдегі тіркеме рамасымен қосылған жерінде люфттердің болуы.

38. Мыналардың:

1) автобуста, жеңіл және жүк автомобильдерінде, дөңгелекті тракторларда медициналық қобдишаның, өрт сөндіргіштің, авариялық тоқтау белгісінің (жанып-сөніп тұратын қызыл фонарь);

2) рұқсат етілген ең жоғары массасы 3,5 тоннадан асатын жүк автомобильдерінде және автобустарда кейін кетуге қарсы тіреуіштердің (кемінде екі);

3) бүйір тіркемесі бар мотоциклде медициналық қобдишаның, авариялық тоқтау белгісінің (жанып-сөніп тұратын қызыл фонарь);

4) Қазақстан Республикасы Сауда және интеграция министрлігінің Техникалық реттеу және метрология комитеті төрағасының 2001 жылғы 10 қазандағы № 381 бұйрығымен бекітілген "Автокөлік құралдары. Жарық шағылыстыратын таңбалаудың орналасуының цветографиялық сұлбасы" 51253(бұдан әрі - 51253 МЕСТ Р ҚР СТ) және "Шағылыстыратын таңбалаудың үлкен ұзындықтағы және жүк көтергіштігі бар көлік құралдары үшін ресми бекітуге қатысты бірыңғай нұсқамалар" 41.104 2001 (бұдан әрі - Р 41.104 МЕСТ ҚР СТ) Қазақстан Республикасының Ұлттық стандарттары талаптарына жауап беретін жарық қайтарғыш материалдармен таңбалаудың болмауы.

Медициналық қобдишаның дәрілік заттарының және медициналық мақсаттағы бұйымдарының ең аз құрамын Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі белгілейді.

39. Көлігі арнайы жарық және дыбыс сигналдарымен жабдықталуға және арнайы түрлі түсті графикалық схемалармен боялуға жататын жедел және арнайы қызметтер тізбесіне кірмейтін көлік құралдарында жедел және арнайы қызметтердің көлік құралдарында қолданылатын, оларды орнату орнына қарамастан, жарқылдақ қызыл және көк түсті жарық сигналдары немесе реңктері кезектесіп тұратын дыбыс сигналдары немесе арнайы түрлі түсті графикалық схемалар пайдаланылады*.

40. Көлік құралының конструкциясында бекітілуі көзделген қауіпсіздік белдіктерінің болмауы.

41. Қауіпсіздік белдіктері жұмыс істемейді немесе олардың таспасында көзге көрінетін жыртықтардың болуы.

42. Көлік құралының мемлекеттік тіркеу нөмірі белгісі 986 ҚР СТ стандарт талаптарына сай келмейді.

43. Мотоциклде конструкцияда көзделген қауіпсіздік доғасының болмауы.

44. Мотоцикл мен мопедтерге конструкцияда көзделген табан тірегіштердің, орындықтарында жолаушыларға арналған көлденең тұтқалардың болмауы.

45. Оларға қойылатын талаптар осы тізбеде регламенттелетін тежегіш жүйелерінің, рульмен басқарудың және өзге тораптар мен агрегаттардың конструкцияда көзделген қосымша элементтерінің болмауы немесе олардың көлік құралын жасаушы кәсіпорынмен немесе уәкілетті басқа ұйыммен келіспей орнатылуы.

46. Техникалық реттеу саласында көзделген талаптарды бұзумен, көлік құралдарын қайта жабдықтау жүргізілген.

М₁, М₂, М₃ санатындағы көлік құралдарын орындықтар орнатумен (бөлшектеумен), жатын орындарын және жүк бөліктермен ұйымдастыруға байланысты қайта жабдықтау жүргізілген.

N₁, N₂, N_З санатындағы көлік құралдарын М₂ және М_З санатына ауыстыруға байланысты қайта жабдықтау жүргізілген.

М₁ санаты үшін отыратын орындар санының азайтуға байланысты қайта жабдықтауға жол беріледі.

М₁, М₂ санаты үшін оларды N₁, N₂ санатына ауыстыруға байланысты қайта жабдықтауға жол беріледі.

Көлік құралдарын қайта жабдықтау (конструкциясын өзгерту) – көлік құралының конструкциясында көзделген жол жүрісінің қауіпсіздігіне әсер ететін құрамдас бөліктер мен жабдықтау заттарын алып тастау немесе көзделмегендерін орнату (зауытта жасалған багаж салатын мен тіркеме құрылғыларды орнатуды қоспағанда).

Ескерту. 46-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ішкі істер министрінің 17.04.2024 № 330 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) бұйрығымен.

47. Мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілерінде мемлекеттік тіркеу нөмірі белгілерінің әріптік және цифрлық белгілерін жасыруға мүмкіндік беретін элементтер (құрылғылар) орнатылған.

Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрі 2023 жылғы 30 маусымдағы № 534 бұйрығымен бекітілген

Көлігі арнайы жарық және дыбыс сигналдарымен жабдықталуға және арнайы түсті-графикалық схемалар бойынша боялуға тиіс жедел және арнайы қызметтер ТІЗБЕСІ

1. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі.

2. Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының жедел қызметтері.

3. Қазақстан Республикасы ішкі істер огандарының жедел қызметтері.

4. Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау саласындағы органдардың жедел қызметтері.

5. Әскери полиция органдары.

6. Авариялық қызмет.

7. Медициналық жедел жәрдем қызметі.

8. Жеке күзет ұйымдарының ұтқыр жедел ден қою топтары.

9. Көліктік бақылау органдарының жылжымалы көліктік-бақылау пункттері.

10. Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Арнайы прокурорлар департаменті.

11. Экономикалық тергеу қызметінің жедел бөлімшелері.

12. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің жедел қызметтері.

13. Инкассация қызметтері.

14. Ұйымдасқан велосипедшілер топтарымен бірге жүретін көлік құралдары.

15. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фельдъегерлік қызметі.

16. Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрлігінің Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитеті бөлімшелерінің көлік құралдары.

17. Қазақстан Республикасының Экология және табиғи ресурстар министрлігі Балық шаруашылығы комитетінің аумақтық бөлімшелерінің көлік құралдары.

Түсті-графикалық бояу, таным белгілері, жазулар, арнайы жарық және дыбыс сигналдарын орнату Қазақстан Республикасының стандартымен реттеледі.

Мемлекеттік күзет қызметінің, ұлттық қауіпсіздік органдарының, ішкі істер органдарының жедел қызметтерінің, экономикалық тергеу қызметінің, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің, Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы Арнайы прокурорлар департаментінің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери полициясы органдарының, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фельдъегерлік қызметінің, Қазақстан Республикасының Экология және табиғи ресурстар министрлігі Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитеті бөлімшелерінің, Қазақстан Республикасының Экология және табиғи ресурстар министрлігінің Балық шаруашылығы комитеті аумақтық бөлімшелерінің көлік құралдарында арнайы түсті-графикалық бояулар, таным белгілері мен жазулары болмауы да мүмкін.

Көлік құралдарын арнайы түсті-графикалық бояумен, таным белгілерімен, жазулармен, жарық және дыбыс сигналдарымен жабдықталу мүмкіндігімен жеке күзет ұйымдарының жедел ден қою ұтқыр топтарына жатқызу күзет қызметімен айналысатын субъектілерді мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын уәкілетті органның растайтын құжаттарын алғаннан кейін жүзеге асырылады.

Велосипедшілердің ұйымдасқан тобына ілесіп жүруді жүзеге асыратын көлік құралдарына арнайы жарық және дыбыс сигналдарын орнатуға және арнайы түсті-графикалық схемалар бойынша бояуға рұқсат беруді ішкі істер органдары көлік құралдарын тіркеу туралы куәліктің "Ерекше белгiлер" деген бағанында тиісті жазбаны енгізу жолымен жүргізеді.

Об утверждении Правил дорожного движения, Основных положений по допуску транспортных средств к эксплуатации, перечня оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам

Приказ Министра внутренних дел Республики Казахстан от 30 июня 2023 года № 534. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 1 июля 2023 года № 33003.

В соответствии с подпунктом 5) статьи 10 Закона Республики Казахстан от 17 апреля 2014 года "О дорожном движении", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые:

1) Правила дорожного движения;

2) Основные положения по допуску транспортных средств к эксплуатации;

3) перечень оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам.

2. Комитету административной полиции Министерства внутренних дел Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства внутренних дел Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Юридический Департамент Министерства внутренних дел Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего заместителя министра внутренних дел Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

министр внутренних дел Республики Казахстан

М. Ахметжанов

Утвержден приказом министр внутренних дел Республики Казахстан от 30 июня 2023 года № 534

Правила дорожного движения

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила дорожного движения (далее - Правила) устанавливают единый порядок дорожного движения на всей территории Республики Казахстан.

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) автомагистраль - дорога, специально построенная или реконструированная в соответствии с проектом для движения транспортных средств, которая не обслуживает придорожные владения. Доступ на нее возможен только с других дорог через развязки в разных уровнях. Эта дорога:

имеет раздельные проезжие части для движения в разных направлениях, отделенные друг от друга разделительной полосой, не предназначенной для движения;

не имеет пересечений на одном уровне с другими дорогами, железнодорожными и трамвайными путями и пешеходными дорожками;

специально обозначена как автомагистраль, при въезде на автомагистраль знаком 5.1 и выезде знаком 5.2 согласно приложению 1 к настоящим Правилам;

2) автобус - автомобиль, предназначенный для перевозки пассажиров и багажа, имеющий более восьми мест для сидения, не включая место водителя;

3) автомобиль – механическое транспортное средство, предназначенное для движения по дорогам и перевозки по ним людей, грузов или оборудования, установленного на нем, или буксировки по дорогам транспортных средств, предназначенных для перевозки людей, грузов или оборудования, установленного на нем, в том числе включая троллейбусы, за исключением сельскохозяйственных тракторов или механических транспортных средств, для которых перевозка людей и грузов является вспомогательной функцией. Данное понятие не распространяется на тракторы и самоходные машины;

4) автопоезд - механическое транспортное средство, сцепленное с прицепом (прицепами);

5) преимущество (приоритет) - первоочередность движения в намеченном направлении по отношению к другим участникам движения;

6) тяжеловесное транспортное средство - транспортное средство с грузом или без груза, полная масса или распределение нагрузки по осям которого превышает величины предельно допустимых нагрузок для данной категории дорог и сооружений на них;

7) остановка - преднамеренное прекращение движения транспортного средства на время до пяти минут либо на большее время, если это необходимо для посадки или высадки пассажиров, загрузки или разгрузки транспортного средства (не считается остановкой (стоянкой) необходимость прекращения движения транспортного средства, обусловленная организацией дорожного движения);

8) багаж - имущество пассажира, упакованное и перевозимое в багажном отделении автобуса, микроавтобуса или багажном автомобиле, сопровождающем автобус, микроавтобус, в пределах норм, установленных Правилами перевозки пассажиров и багажа автомобильным транспортом, а также в такси на основании дополнительного соглашения с перевозчиком;

9) главная дорога -дорога, обозначенная знаками 2.1, 2.3.1-2.3.3 или 5.1 согласно приложению 1 к настоящим Правилам по отношению к пересекаемой (примыкающей), или дорога с твердым покрытием (асфальто- и цементобетон, каменные материалы и тому подобное) по отношению к грунтовой. Наличие на второстепенной дороге непосредственно перед перекрестком участка с покрытием не делает ее равной по значению с пересекаемой;

10) обгон - опережение движущегося впереди одного или нескольких транспортных средств, связанное с выездом из занимаемой полосы и последующим возвращением на ранее занимаемую полосу;

11) разделительная полоса - конструктивно выделенный элемент дороги, разделяющий смежные проезжие части дороги и не предназначенный для движения или остановки безрельсовых транспортных средств и пешеходов, за исключением вынужденной остановки пешеходов при пересечении дороги вне населенного пункта;

12) велосипед - транспортное средство, имеющее два колеса или более (кроме кресел-колясок для лиц с инвалидностью) и приводимое в движение мускульной силой людей, находящихся на нем;

13) велосипедист - лицо, управляющее велосипедом;

14) велосипедная дорожка - отдельная дорога или часть дороги, предназначенная для движения велосипедов и обозначенная соответствующим знаком. Велосипедная дорожка конструктивно отделяется от других дорог или от других элементов одной и той же дороги;

15) велосипедная полоса движения - полоса проезжей части дороги, предназначенная для движения велосипедов. Велосипедная полоса движения отделяется от остальной проезжей части с помощью продольной дорожной разметки и специальных знаков;

16) газон - участок земли с искусственным травяным покровом, являющийся фоном для посадок растений и парковых сооружений;

17) клумба - участок земли в форме геометрической фигуры, на котором растения образуют узор или рисунок;

18) населенный пункт - застроенная территория, въезды на которую и выезды с которой обозначены знаками 5.22 - 5.25 согласно приложению 1 к настоящим Правилам;

18-1) светоотражающий предмет – предмет, изготовленный из специальных материалов, обладающих способностью возвращать луч света обратно к источнику, обеспечивающий видимость водителя на расстоянии ста пятидесяти метров при включенном ближнем свете фар и четырехсот при включенном дальнем свете фар, в том числе светоотражающая одежда, светоотражающий элемент на одежде;

19) пешеход - лицо, находящееся вне транспортного средства на дороге и не производящее на ней работы. К пешеходам приравниваются физические лица, передвигающиеся на креслах-колясках для лиц с инвалидностью, ведущие велосипед, электрический самокат, малое электрическое транспортное средство, мопед, мотоцикл, везущие санки, тележку, детскую коляску;

20) пешеходный переход - участок проезжей части дороги, обозначенный знаками 5.16.1, 5.16.2, 5.16.3 согласно приложению 1 к настоящим Правилам и (или) разметкой 1.14.1 - 1.14.3 согласно приложению 2 к настоящим Правилам и выделенный для движения пешеходов через дорогу. При отсутствии разметки ширина пешеходного перехода определяется расстоянием между знаками 5.16.1 и 5.16.2 согласно приложению 1 к настоящим Правилам по оси дороги;

21) недостаточная видимость - видимость дороги менее 300 метров в условиях тумана, дождя, пыли, снегопада и тому подобного, а также в сумерки;

22) пассажир - лицо, находящееся на (в) транспортном средстве и не управляющее им;

23) нерегулярные автомобильные перевозки пассажиров и багажа - перевозки, которые не относятся к регулярным, осуществляемые с использованием автобусов, микроавтобусов перевозчиками, имеющими лицензии, выданные в установленном порядке;

24) дорога - вся полоса отвода земли либо поверхность искусственного сооружения, обустроенная или приспособленная и используемая для движения транспортных средств и пешеходов в порядке, установленном Законом Республики Казахстан "О дорожном движении" (далее-Закон "О дорожном движении") и настоящими Правилами. Дорога включает в себя одну или несколько проезжих частей дороги, а также трамвайные пути, тротуары, обочины и разделительные полосы при их наличии;

25) уступить дорогу (не создавать помех) - означает, что участник дорожного движения не начинает, не возобновляет или не продолжает движение, не осуществляет какой-либо маневр, если это может вынудить других участников движения, имеющих по отношению к нему преимущество, изменить направление движения или скорость;

26) обочина - элемент дороги, примыкающий непосредственно к проезжей части и предназначенный для обеспечения устойчивости земляного полотна, повышения безопасности дорожного движения, организации движения пешеходов и велосипедистов, а также использования при чрезвычайных ситуациях;

27) дорожное движение - совокупность общественных отношений, возникающих в процессе перемещения людей и грузов посредством транспортных средств или без таковых в пределах дорог;

28) проезжая часть дороги - часть дороги, используемая для движения транспортных средств;

29) участник дорожного движения - лицо, принимающее непосредственное участие в процессе дорожного движения в качестве пешехода, пассажира или водителя;

30) безопасность дорожного движения - состояние дорожного движения, отражающее степень защищенности его участников от дорожно-транспортных происшествий и их последствий, а также негативных воздействий дорожного движения на экологическую обстановку, здоровье населения;

31) организация дорожного движения - комплекс организационно-правовых, нормативно-методических, проектно-изыскательских, организационно-технических, контрольно-надзорных, распорядительных и других мероприятий по управлению дорожным движением;

32) дорожно-транспортное происшествие - событие, возникшее в процессе движения по дороге транспортного средства и с его участием, повлекшее причинение вреда здоровью, смерть человека, повреждение транспортных средств, сооружений, грузов либо иной материальный ущерб;

33) перекресток - место пересечения, примыкания или разветвления дорог на одном уровне, ограниченное воображаемыми линиями, соединяющими соответственно противоположные, наиболее удаленные от центра перекрестка начала закруглений проезжих частей дорог. Не считаются перекрестками выезды с прилегающих территорий, а также места пересечения (примыкания) с полевыми, лесными дорогами;

34) водитель - лицо, управляющее транспортным средством, погонщик, ведущий по дороге скот, стадо, вьючных, упряжных или верховых животных;

35) масса без нагрузки - масса транспортного средства без экипажа, пассажиров и груза, но с полным запасом топлива и необходимым комплектом инструмента;

36) масса с нагрузкой - фактическая масса груженого транспортного средства, экипажа и пассажиров;

37) край проезжей части дороги - определяется линией разметки, а при ее отсутствии условной линией, проходящей по кромке дорожного покрытия, а также в месте примыкания проезжей части дороги к трамвайным путям у края дороги. При невозможности определить кромку дорожного покрытия, в том числе и по дорожным условиям край проезжей части дороги определяется самим участником дорожного движения по краю накатанной полосы;

38) полоса движения - любая из продольных полос проезжей части дороги, обозначенная или не обозначенная продольной разметкой и имеющая ширину, достаточную для движения автомобилей в один ряд;

39) препятствие для движения - неподвижный объект на полосе движения, не позволяющий продолжить движение по этой полосе. Не является препятствием затор или транспортное средство, остановившееся на этой полосе движения в соответствии с требованиями настоящих Правил;

40) опасность для движения - ситуация, возникшая в процессе дорожного движения, при которой продолжение движения в том же направлении и с той же скоростью создает угрозу возникновения дорожно-транспортного происшествия;

41) перестроение - смена занимаемой транспортным средством полосы движения с сохранением первоначального направления движения;

42) опасный груз - груз, который в силу присущих ему свойств и особенностей при перевозке, производстве погрузочно-разгрузочных работ и хранении может послужить причиной взрыва, пожара или повреждения технических средств, устройств, зданий, строений и сооружений, а также гибели, травмирования или заболевания людей, животных, нанесения вреда окружающей среде;

43) общественный транспорт - транспорт общего пользования, осуществляющий регулярные и нерегулярные автомобильные перевозки пассажиров и багажа, а также такси;

44) транспортное средство - устройство, предназначенное для перевозки по дорогам людей, грузов или оборудования, установленного на нем;

45) дневные ходовые огни - внешние световые приборы, предназначенные для улучшения видимости движущегося транспортного средства спереди в светлое время суток;

46) маневрирование - начало движения от остановки (стоянки), остановка, поворот (разворот), перестроение, торможение и движение транспортного средства задним ходом;

47) маршрутное транспортное средство - транспортное средство общего пользования (автобус, троллейбус, трамвай), предназначенное для перевозки по дорогам пассажиров и движущееся по установленному маршруту с обозначенными остановочными пунктами (остановками);

48) вынужденная остановка - прекращение движения транспортного средства из-за его технической неисправности или опасности, создаваемой перевозимым грузом, состоянием водителя (пассажира) или появлением препятствия на дороге;

49) механическое транспортное средство - самоходное дорожное транспортное средство, приводимое в движение двигателем, за исключением мопедов, электрических самокатов, малых электрических транспортных средств и рельсовых транспортных средств. Понятие распространяется также на тракторы и самоходные машины при их участии в дорожном движении;

50) мопед - двух- или трехколесное транспортное средство, снабженное двигателем внутреннего сгорания с объемом цилиндра, не превышающим пятидесяти кубических сантиметров, либо электрическим двигателем и имеющее максимальную конструктивную скорость не более пятидесяти километров в час. К мопедам приравниваются велосипеды с подвесным двигателем, мокики, скутеры и другие транспортные средства с аналогичными характеристиками;

51) мотоцикл - двухколесное механическое транспортное средство с боковым прицепом или без него, имеющее двигатель. К мотоциклам приравниваются трех- и четырехколесные транспортные средства, вес которых без нагрузки не превышает четырехсот килограммов, скутеры с объемом цилиндра, превышающим пятьдесят кубических сантиметров, и другие транспортные средства с аналогичными характеристиками;

52) опережение - движение транспортного средства со скоростью, большей, чем скорость движения транспортного средства, движущегося по соседней полосе, одного направления;

53) разрешенная максимальная масса - масса снаряженного транспортного средства с грузом, водителем и пассажирами, установленная предприятием-изготовителем в качестве максимально допустимой. За разрешенную максимальную массу состава транспортных средств, то есть сцепленных и движущихся как одно целое, принимается сумма разрешенных максимальных масс транспортных средств, входящих в состав;

54) регулировщик - распознаваемый и видимый в любое время суток сотрудник органов внутренних дел, военной полиции или военнослужащий дорожно-комендантского подразделения, работник органов транспортного контроля Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан (далее - органов транспортного контроля), работник дорожно-эксплуатационной службы, дежурный на железнодорожном переезде, паромной переправе, имеющие соответствующее удостоверение и экипировку (форменную одежду или отличительный знак - нарукавную повязку, жезл, диск с красным сигналом либо световозвращателем, красный фонарь или флажок), уполномоченные выполнять распорядительные действия по управлению движением на дорогах;

55) такси - легковой автомобиль, предназначенный для автомобильной перевозки пассажиров и багажа, оборудованный в соответствии с Правилами перевозок пассажиров и багажа автомобильным транспортом;

56) темное время суток - промежуток времени от конца вечерних сумерек до начала утренних сумерек;

57) железнодорожный переезд - пересечение дороги с железнодорожными путями на одном уровне. Границей переезда является участок дороги, ограниченный воображаемой линией на расстоянии 10 метров от ближайшего рельса;

58) стоянка - преднамеренное прекращение движения транспортного средства на время более пяти минут по причинам, не связанным с посадкой или высадкой пассажиров либо загрузкой или разгрузкой транспортного средства;

59) тротуар - часть дороги, предназначенная для движения пешеходов, примыкающая к проезжей части дороги или отделенная от нее газоном;

60) жилая зона - участок, застроенная территория или массив, обозначенные знаком 5.38 согласно приложению 1 к настоящим Правилам;

61) прицеп - транспортное средство, не оборудованное двигателем и предназначенное для движения в составе с механическим транспортным средством. Понятие распространяется также на полуприцепы и прицепы-роспуски;

62) организованная пешая колонна - группа движущихся по дороге пешеходов, организованная и обозначенная в соответствии с требованиями пункта 14 главы 3 настоящих Правил;

63) организованная транспортная колонна - группа из трех и более механических транспортных средств, следующих непосредственно друг за другом по одной и той же полосе движения с постоянно включенными фарами в сопровождении головного транспортного средства с включенным проблесковым маячком синего цвета или маячками синего и красного цветов;

63-1) малое электрическое транспортное средство – транспортное средство, оснащенное электрическим двигателем, предназначенное для индивидуального передвижения, имеющее одно или несколько колес, за исключением электрических самокатов и мопедов с электрическим двигателем;

64) ограниченная видимость – видимость водителем дороги менее 100 метров в направлении движения, ограниченная рельефом местности, геометрическими параметрами дороги, растительностью, строениями, сооружениями или иными объектами, в том числе транспортными средствами;

65) прилегающая территория – территория, непосредственно прилегающая к дороге и не предназначенная для сквозного движения транспортных средств. Движение по прилегающей территории осуществляется в соответствии с настоящими Правилами;

66) крупногабаритное транспортное средство - транспортное средство с грузом или без груза, имеющее превышение габаритных размеров, установленных нормативными правовыми актами;

66-1) электромобиль – механическое транспортное средство, оснащенное и приводимое в движение электрическим двигателем, получающим энергию от аккумуляторных батарей, емкостных накопителей и (или) топливных элементов, и заряжаемое исключительно с помощью внешнего источника электрической энергии;

67) электрический самокат – транспортное средство индивидуальной мобильности, имеющее два или три колеса, предназначенное для передвижения одного человека посредством использования электрического двигателя (электрических двигателей), не имеющее сиденья, с максимальной конструктивной скоростью не более двадцати пяти километров в час;

68) упрощенное оформление дорожно-транспортного происшествия – оформление документов о дорожно-транспортном происшествии без участия сотрудников органов внутренних дел Республики Казахстан в случаях, установленных Законом Республики Казахстан "Об обязательном страховании гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств.

Сноска. Пункт 2 с изменениями, внесенными приказами Министра внутренних дел РК от 31.08.2023 № 671 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.09.2024 № 725 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. На территории Республики Казахстан установлено правостороннее движение транспортных средств.

4. Необходимые изменения и ограничения в организации дорожного движения вводятся в установленном порядке только при помощи дорожных знаков, дорожной разметки, сигналов светофоров и регулировщиков, а также распоряжениями лиц, уполномоченных регулировать движение.

При изменении в организации дорожного движения на дорогах или отдельных участках дорог участники дорожного движения уведомляются через средства массовой информации.

В местах производства дорожных работ и временного изменения направления движения применяются временные дорожные знаки, на желтом фоне.

5. Реализация прав одних участников дорожного движения не должна нарушать права других участников дорожного движения.

Участники дорожного движения обязаны:

1) знать и соблюдать настоящие Правила, требования Закона "О дорожном движении";

2) выполнять требования сигналов регулировщика и светофора, дорожных знаков, дорожной разметки, которые применяются для регулировки дорожного движения, звуковых и световых сигналов, используемых при дорожных работах, специальных световых и звуковых сигналов транспортных средств оперативных и специальных служб;

3) создавать безопасные условия для дорожного движения, своими действиями или бездействием не причинять вреда другим участникам дорожного движения, их транспортным средствам и иному имуществу;

4) не повреждать и не загрязнять дорожное покрытие, не снимать дорожных знаков, не заслонять и не повреждать их, не устанавливать самовольно дорожные знаки, светофоры и другие технические средства организации дорожного движения;

5) не затруднять дорожное движение или не создавать угрозы его безопасности выбрасыванием, разгрузкой или оставлением на дороге предметов или материалов, мешающих движению, воздерживаться от любых действий, которые могут создавать помехи для дорожного движения, представлять опасность для людей или причинять ущерб имуществу;

6) принять меры в случае обнаружения или создания на дороге препятствия для дорожного движения по устранению этого препятствия, а если это невозможно - обозначить это препятствие в соответствии с требованиями Закона "О дорожном движении" или иным способом, обеспечивающим безопасность дорожного движения, и сообщить о препятствии в уполномоченный орган по обеспечению безопасности дорожного движения или владельцам дорог;

7) действовать добросовестно, корректно, быть внимательными и взаимно вежливыми, не создавать препятствий и опасности для дорожного движения;

8) не допускать загрязнения дорог, в том числе не выбрасывать мусор, предметы, создающие опасность для движения, и иные предметы вне специально отведенных мест;

9) исполнять иные обязанности в сфере дорожного движения, установленные законами Республики Казахстан.

6. Лица, нарушившие настоящие Правила, несут ответственность в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

7. В случае остановки транспортного средства лица, обладающие правом проверять у водителя транспортного средства документы или использовать транспортное средство, незамедлительно подходят к транспортному средству, разъясняют причины остановки транспортного средства и предъявляют по требованию водителя для ознакомления и установления фамилии и должности, служебное удостоверение без его передачи водителю, в случае, если нарушение водителем транспортного средства требований Закона "О дорожном движении" и (или) настоящих Правил зафиксировано сертифицированными специальными техническими средствами и приборами, предъявить водителю соответствующие материалы для ознакомления.

8. В случае дорожно-транспортного происшествия, если нет пострадавших, при взаимном согласии водителей в оценке обстоятельств случившегося, предварительно составив схему происшествия и подписав ее, они прибывают в ближайшее подразделение органов внутренних дел для оформления происшествия, за исключением упрощенного оформления дорожно-транспортного происшествия.

Сноска. Пункт 8 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Общие обязанности водителей

9. Водитель механического транспортного средства обязан:

1) иметь при себе и по требованию уполномоченных на то должностных лиц органов внутренних дел, органов транспортного контроля передавать им для проверки:

водительское удостоверение на право управления транспортным средством либо временное удостоверение, выданное взамен водительского удостоверения, за исключением выданных в Республике Казахстан, при наличии документа, удостоверяющего личность водителя;

свидетельство о государственной регистрации транспортного средства, за исключением выданного в Республике Казахстан, либо документ, свидетельствующий о праве собственности на транспортное средство;

путевой лист, документ на провозимый груз (товарно-транспортную накладную) и иные установленные законодательством Республики Казахстан документы на транспортное средство;

2) остановить транспортное средство по требованию сотрудника органов внутренних дел, транспортного контроля в форменной одежде об остановке транспортного средства путем подачи сигнала с помощью громкоговорящего устройства, жестом руки или жезлом, направленных на транспортное средство, с одновременным сигналом свистка, которые должны быть понятны водителю и поданы своевременно с тем, чтобы их исполнение не создало аварийную обстановку;

3) не покидать транспортное средство без принятия мер, исключающих самопроизвольное движение транспортного средства, а также в случае его остановки сотрудником органов внутренних дел без его разрешения;

4) пройти по требованию сотрудника органов внутренних дел освидетельствование на состояние опьянения;

5) при движении на транспортном средстве, оборудованном ремнями безопасности, быть пристегнутым и не перевозить пассажиров, не пристегнутых ремнями;

6) пройти проверку знаний настоящих Правил в случаях, установленных Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях;

7) предоставить транспортное средство:

медицинским работникам, следующим в попутном направлении для оказания медицинской помощи, а также, независимо от направления движения, медицинским работникам, сотрудникам органов внутренних дел и органов национальной безопасности для транспортировки граждан, нуждающихся в срочной медицинской помощи, в лечебные учреждения, а также при проведении антитеррористических операций с возмещением затрат;

сотрудникам органов внутренних дел для транспортировки транспортных средств, поврежденных при дорожно-транспортных происшествиях, проезда к месту стихийного бедствия, а также сотрудникам органов внутренних дел, Службы государственной охраны Республики Казахстан и органов национальной безопасности в других предусмотренных законодательством Республики Казахстан случаях.

Требование о предоставлении транспортного средства не распространяется на транспортные средства представительств иностранных государств и международных организаций, обладающих дипломатическим иммунитетом.

Лица, воспользовавшиеся транспортным средством, должны по требованию водителя выдать справку или сделать запись в путевом листе (с указанием продолжительности поездки, пройденного расстояния, своей фамилии, должности, номера служебного удостоверения, наименования своей организации).

Расходы, связанные с предоставлением транспортного средства вышеперечисленным сотрудникам государственных организаций, по требованию владельца транспортного средства возмещаются этими организациями в установленном порядке.

8) при дорожно-транспортном происшествии водитель, причастный к нему, обязан:

немедленно остановить (не трогать с места) транспортное средство, включить аварийную световую сигнализацию и выставить знак аварийной остановки (мигающий красный фонарь) в соответствии с требованиями пункта 45 главы 7 настоящих Правил, не перемещать предметы, имеющие отношение к происшествию;

принять возможные меры для оказания доврачебной медицинской помощи пострадавшим, вызвать скорую медицинскую помощь, а в экстренных случаях отправить пострадавших на попутном, а если это невозможно, доставить на своем транспортном средстве в ближайшее лечебное учреждение, сообщить свою фамилию, государственный регистрационный номерной знак транспортного средства (с предъявлением документа, удостоверяющего личность, или водительского удостоверения и регистрационного документа на транспортное средство) и возвратиться к месту происшествия;

сообщить незамедлительно о случившемся в ближайший орган внутренних дел, записать фамилии и адреса очевидцев и ожидать прибытия сотрудников органов внутренних дел, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 8 главы 1 настоящих Правил;

освободить проезжую часть дороги, если движение других транспортных средств невозможно;

при необходимости освобождения проезжей части дороги предварительно зафиксировать в присутствии свидетелей положение транспортного средства, следов и предметов, относящихся к происшествию, принять все возможные меры к их сохранению и обеспечить объезд места происшествия.

При управлении мотоциклом водители находятся в застегнутом мотошлеме и не перевозят пассажиров без застегнутого мотошлема.

10. Транспортные средства, находящиеся в международном движении, допускаются к участию в дорожном движении на территории Республики Казахстан при наличии выданных в соответствии с требованиями международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан:

1) свидетельство о регистрации транспортного средства, прицепа;

2) регистрационного номера транспортного средства;

3) отличительного знака государства;

4) опознавательного знака транспортного средства;

5) документа, подтверждающий факт прохождения технического осмотра транспортным средством.

11. При возникновении в пути прочих неисправностей и условий, с которыми Основными положениями по допуску транспортных средств к эксплуатации (далее - Основные положения) запрещена эксплуатация транспортных средств и которые водитель в состоянии обнаружить, он устраняет их, а если это невозможно, то следует к месту стоянки или ремонта с соблюдением необходимых мер предосторожности.

12. Водителю запрещается:

1) управлять транспортным средством без водительского удостоверения на право управления транспортным средством либо временного удостоверения, выданного взамен водительского удостоверения, за исключением выданных в Республике Казахстан, в случае наличия при себе документа, удостоверяющего личность водителя;

2) управлять транспортным средством в состоянии опьянения (алкогольного, наркотического и (или) токсикоманического); под воздействием лекарственных препаратов, ухудшающих реакцию и внимание; в болезненном или утомленном состоянии, ставящем под угрозу безопасность дорожного движения;

3) управлять неисправным транспортным средством, транспортным средством, не прошедшим обязательный технический осмотр, за исключением транспортных средств категорий M1, возраст которых не превышает семи лет, включая год выпуска, не используемых в предпринимательской деятельности в сфере автомобильного транспорта;

4) управлять транспортным средством, владелец которого в установленных законодательством Республики Казахстан случаях не заключил договор обязательного страхования гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств и (или) договор обязательного страхования гражданско-правовой ответственности перевозчика перед пассажирами;

5) управлять транспортным средством в случаях отсутствия государственных регистрационных номерных знаков или их несоответствия регистрационным документам;

6) передавать управление транспортным средством лицам, находящимся в состоянии опьянения, под воздействием лекарственных препаратов, ухудшающих реакцию и внимание, в болезненном или утомленном состоянии, а также лицам, кроме обучаемых вождению, не имеющим при себе водительского удостоверения либо временного удостоверения, выданного взамен водительского удостоверения, на право управления транспортным средством данной категории, за исключением выданных в Республике Казахстан, в случае наличия при себе документа, удостоверяющего личность водителя, или не указанного в путевом (маршрутном) листе, либо лицам, не имеющим права управления или лишенным права управления транспортным средством;

7) пересекать организованные (в том числе и пешие) колонны и занимать место в них;

8) при управлении транспортным средством пользоваться телефоном либо радиостанцией, за исключением их использования посредством применения наушников или громкой связи;

9) управлять транспортным средством с недействующей рабочей тормозной системой или рулевым управлением, неисправным сцепным устройством (в составе поезда), а в темное время суток на дорогах без искусственного освещения или в условиях недостаточной видимости - с не горящими (отсутствующими) фарами и (или) задними габаритными огнями, во время дождя или снегопада - с неисправными стеклоочистителями ветрового стекла;

Недействующими считаются рабочая тормозная система или рулевое управление, которые не позволяют остановить транспортное средство или осуществить маневр при движении с минимальной скоростью.

10) употреблять алкогольные напитки, наркотические или психотропные вещества после дорожно-транспортного происшествия, к которому он причастен, либо после того, как транспортное средство было остановлено по требованию сотрудника органов внутренних дел, до проведения уполномоченным должностным лицом освидетельствования в целях установления состояния опьянения или до принятия уполномоченным должностным лицом решения об освобождении от проведения такого освидетельствования;

11) осуществлять стоянку в местах, оборудованных электрозарядными станциями, без их зарядки.

В пунктах 58 и 59 главы 8, пунктах 61 и 62 главы 9, пункте 76 главы 10, пунктах 80 и 81 главы 11, пунктах 87, 88 и 90 главы 12, пунктах 92 и 93 главы 13, пункте 109 главы 14, пункте 115 главы 15, пункте 118 главы 16, пункте 122 главы 17, пунктах 144 и 145 главы 20, пунктах 156 и 157 главы 22 настоящих Правил предусмотрены иные запреты для водителей.

Сноска. Пункт 12 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 26.09.2024 № 725 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Обязанности пешеходов

13. Пешеходы двигаются по тротуарам или пешеходным дорожкам, а при их отсутствии – по обочинам, а также в соответствии с требованиями пунктов 121 и 124 главы 17 настоящих Правил.

Пешеходы, перевозящие или переносящие громоздкие предметы, а также лица, передвигающиеся на креслах-колясках без двигателя, двигаются по краю проезжей части дороги (на дорогах с разделительной полосой - по внешнему краю проезжей части дороги), если их движение по тротуарам или обочинам создает помехи для других пешеходов.

При отсутствии тротуаров, пешеходных дорожек или обочин, а также в случае невозможности двигаться по ним пешеходы двигаются по велосипедной дорожке или идут в один ряд по краю проезжей части дороги (на дорогах с разделительной полосой - по внешнему краю проезжей части дороги).

Вне населенных пунктов при движении по проезжей части дороги пешеходы идут навстречу движению транспортных средств.

Лица, передвигающиеся на креслах-колясках без двигателя, ведущие мотоцикл, мопед, велосипед по краю проезжей части дороги, следуют по правой стороне дороги по ходу движения транспортных средств.

14. Движение организованных пеших колонн по проезжей части дороги осуществляется по направлению движения транспортных средств по правой стороне не более чем по четыре человека в ряд. Спереди и сзади колонны с левой стороны находятся сопровождающие с красными флажками, а в темное время суток и условиях недостаточной видимости - с включенными фонарями: спереди - белого цвета, сзади - красного.

15. Пешеходы пересекают проезжую часть дороги по пешеходным переходам, в том числе по подземным и надземным, а при их отсутствии в пределах видимости - на перекрестках по линии тротуаров или обочин.

При отсутствии в зоне видимости перехода или перекрестка разрешается пересекать дорогу под прямым углом к краю проезжей части дороги там, где она хорошо просматривается в обе стороны. Не допускается пересекать проезжую часть дороги вне пешеходного перехода при наличии разделительной полосы в населенном пункте, а также в местах, где установлены пешеходные или дорожные ограждения.

16. В местах, где движение регулируется, пешеходы руководствуются сигналами регулировщика или пешеходного светофора, а при их отсутствии - транспортного светофора.

17. На нерегулируемых пешеходных переходах пешеходы выходят на проезжую часть дороги после того, как оценят расстояние до приближающихся транспортных средств, их скорость и убедятся, что переход будет для них безопасен. При пересечении проезжей части дороги вне пешеходного перехода пешеходы не создают помех для движения транспортных средств и не выходят из-за стоящего транспортного средства или иного препятствия, ограничивающего обзорность, не убедившись в отсутствии приближающихся транспортных средств.

Понятия регулируемого и нерегулируемого пешеходного перехода аналогичны понятиям регулируемого и нерегулируемого перекрестка, установленным в пункте 94 главы 13 настоящих Правил.

18. Выйдя на проезжую часть дороги, пешеходы не задерживаются и не останавливаются, если это не связано с обеспечением безопасности движения. Пешеходы, не успевшие закончить переход, останавливаются на линии, разделяющей транспортные потоки противоположных направлений. Продолжать переход можно лишь убедившись в безопасности дальнейшего движения и с учетом сигналов светофора (регулировщика).

19. При приближении транспортных средств с включенными синим проблесковым маячком и специальным звуковым сигналом пешеходы не переходят проезжую часть дороги, а находящиеся на ней уступают дорогу этим транспортным средствам и освобождают проезжую часть дороги.

20. Ожидание маршрутного транспортного средства и такси осуществляется на приподнятых по отношению к проезжей части дороги посадочных площадках, а при их отсутствии - на тротуаре или обочине. На остановочных пунктах, не оборудованных приподнятыми посадочными площадками, допускается выходить на проезжую часть дороги для посадки в транспортное средство лишь после его остановки. После высадки пешеходы не задерживаясь освобождают проезжую часть дороги.

При движении через проезжую часть дороги к остановочному пункту или от него пешеходы руководствуются требованиями пунктов 16, 17, 18 и 19 настоящей главы.

Глава 4. Обязанности пассажиров

21. Пассажиры обязаны:

1) при поездке на транспортном средстве, оборудованном ремнями безопасности, быть пристегнутыми ими (с учетом подпункта 5) пункта 9 главы 2 настоящих Правил), а при поездке на мотоцикле - быть в застегнутом мотошлеме;

2) посадку и высадку производить со стороны тротуара или обочины и только после полной остановки транспортного средства.

Если посадка и высадка невозможна со стороны тротуара или обочины, она осуществляется со стороны проезжей части дороги при условии, что это будет безопасно и не создаст помех другим участникам движения.

22. Пассажирам запрещается:

1) отвлекать водителя от управления транспортным средством во время его движения;

2) при поездке на грузовом автомобиле с бортовой платформой стоять, сидеть на бортах или на грузе выше бортов;

3) открывать двери, а также высовываться в оконные проемы и люки транспортного средства во время его движения.

Глава 5. Сигналы светофора и регулировщика

Изображения сигналов светофоров и регулировщика приведены в приложении 3 к настоящим Правилам.

23. Для регулирования дорожного движения применяются светофоры, имеющие вертикальное или горизонтальное расположение.

В светофорах применяются световые сигналы зеленого, желтого, красного и бело-лунного цвета.

В светофорах с вертикальным расположением сигналов красный сигнал размещается вверху, а зеленый - внизу; при горизонтальном расположении сигналов - красный размещается слева, зеленый - справа.

В зависимости от назначения сигналы светофора могут быть круглые, в виде стрелки (стрелок), силуэта пешехода или велосипеда, "Х" и "+"-образные.

Светофоры с круглыми сигналами могут иметь одну или две дополнительные секции с сигналами в виде зеленой стрелки (стрелок), которые располагаются на уровне зеленого круглого сигнала.

24. Круглые сигналы светофора имеют следующие значения:

1) зеленый сигнал разрешает движение;

2) зеленый мигающий сигнал разрешает движение и информирует, что время его действия истекает и вскоре будет включен запрещающий сигнал (для информирования водителей и пешеходов о времени в секундах, оставшемся до выключения зеленого сигнала, применяются цифровые табло);

3) желтый сигнал запрещает движение, кроме случаев, предусмотренных пунктом 37 настоящей главы, и предупреждает о предстоящей смене сигналов;

4) желтый мигающий сигнал информирует о наличии нерегулируемого светофором перекрестка или пешеходного перехода, предупреждает об опасности;

5) красный сигнал, в том числе мигающий, запрещает движение. Сочетание красного и желтого сигналов запрещает движение и информирует о предстоящем включении зеленого сигнала.

25. Сигналы светофора, выполненные в виде стрелок красного, желтого и зеленого цветов, имеют то же значение, что и круглые сигналы соответствующего цвета, но их действие распространяется только на направление (направления), указываемое стрелками. При этом стрелка, разрешающая поворот налево, разрешает и разворот, если это не запрещено соответствующим дорожным знаком.

Вместо красных и желтых стрелок в том же значении могут использоваться круглые красные и желтые сигналы с нанесенными на них черными контурными стрелками.

Такое же значение имеет и зеленая стрелка в дополнительной секции. Выключенный сигнал дополнительной секции означает запрещение движения в направлении, регулируемом этой секцией.

26. Если на основной зеленый сигнал светофора нанесена черная контурная стрелка (стрелки), то она информирует водителей о наличии дополнительной секции светофора и указывает иные разрешенные направления движения, чем сигнал дополнительной секции.

27. Если сигнал светофора выполнен в виде силуэта пешехода (велосипеда), то его действие распространяется только на пешеходов (велосипедистов). При этом зеленый сигнал разрешает, а красный запрещает движение пешеходов (велосипедистов).

Для регулирования движения велосипедистов используется также светофор с круглыми сигналами уменьшенного размера, дополненный прямоугольной табличкой белого цвета размером 300x200 мм с изображением велосипеда черного цвета.

28. Для информирования пешеходов с полной потерей зрения о возможности пересечения проезжей части дороги световые сигналы светофора могут быть дополнены звуковым сигналом.

29. Для регулирования движения транспортных средств по полосам проезжей части дороги, в частности по тем, направления движения по которым может изменяться на противоположное, применяются реверсивные светофоры с красным Х-образным сигналом и зеленым сигналом в виде стрелы, направленной вниз. Эти сигналы соответственно запрещают или разрешают движение по полосе, над которой они расположены.

Основные сигналы реверсивного светофора могут быть дополнены желтым сигналом в виде стрелы, наклоненной по диагонали вниз направо или налево, включение которой информирует о предстоящей смене сигнала и необходимости перестроиться на полосу, на которую указывает стрела.

При выключенных сигналах реверсивного светофора, который расположен над полосой, обозначенной с обеих сторон разметкой 1.9 согласно приложению 2 к настоящим Правилам, въезд на эту полосу запрещен.

30. Для регулирования движения трамваев, а также общественного транспорта, движущихся по выделенной для них полосе, применяются светофоры одноцветной сигнализации с четырьмя круглыми сигналами бело-лунного цвета, расположенными в виде буквы "Т". Движение разрешается только при включении одновременно нижнего сигнала и одного или нескольких верхних, из которых левый разрешает движение налево, средний - прямо, правый - направо.

31. Круглый бело-лунный мигающий сигнал, расположенный на железнодорожном переезде, разрешает движение транспортных средств через переезд. При выключенных мигающих бело-лунном и красном сигналах движение разрешается при отсутствии в пределах видимости приближающегося к переезду поезда (локомотива, дрезины).

32. Зеленый "+" - образный сигнал информирует о том, что для транспортных средств встречного направления включен запрещающий красный сигнал светофора.

Выключенный зеленый "+" -образный сигнал информирует о том, что для транспортных средств встречного направления включен разрешающий зеленый сигнал светофора.

Сноска. Пункт 32 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

33. Сигналами регулировщика служат положения его корпуса и жесты руками, в том числе с жезлом, которые имеют следующие значения:

1) руки вытянуты в стороны или опущены:

со стороны левого и правого бока - разрешено движение трамваю прямо, безрельсовым транспортным средствам прямо и направо, пешеходам разрешено переходить проезжую часть дороги;

со стороны груди и спины - движение всех транспортных средств и пешеходов запрещено.

2) правая рука вытянута вперед:

со стороны левого бока - разрешено движение трамваю налево, безрельсовым транспортным средствам во всех направлениях;

со стороны груди - всем транспортным средствам разрешено движение только направо;

со стороны правого бока и спины - движение всех транспортных средств запрещено;

пешеходам разрешено переходить проезжую часть дороги за спиной регулировщика.

3) рука поднята вверх:

движение всех транспортных средств и пешеходов запрещено во всех направлениях, кроме случаев, предусмотренных пунктом 37 настоящей главы.

Регулировщик может подавать жестами рук и другие сигналы, понятные водителям и пешеходам.

Для лучшей видимости сигналов регулировщик может применять жезл или диск с красным сигналом (световозвращателем).

34. Требование об остановке транспортного средства подается с помощью громкоговорящего устройства, жестом руки или жезлом, направленных на транспортное средство с одновременным сигналом свистка, которые должны быть понятны водителю и поданы своевременно с тем, чтобы их исполнение не создало аварийную обстановку.

35. Сигнал свистком подается дополнительно для привлечения внимания участников движения.

36. При запрещающем сигнале светофора (кроме реверсивного) или регулировщика водители останавливаются перед стоп-линией (знаком 5.33 согласно приложению 1 к настоящим Правилам), а при ее отсутствии:

1) на перекрестке - перед пересекаемой проезжей частью дороги либо руководствуются требованиями пункта 98 главы 13 настоящих Правил, не создавая помех пешеходам;

2) перед железнодорожным переездом - в соответствии с пунктом 116 главы 15 настоящих Правил;

3) в других местах - перед светофором или регулировщиком, не создавая помех транспортным средствам и пешеходам, движение которых разрешено.

37. Водители, которые при поднятии регулировщиком руки или включении желтого сигнала в случаях, если режим работы светофорной сигнализации не обеспечивает мигание зеленого сигнала непосредственно перед его выключением, продолжают дальнейшее движение.

Пешеходы, которые при поднятии регулировщиком руки или включении желтого сигнала находились на проезжей части дороги, освобождают ее, а если это невозможно - останавливаются на линии, разделяющей транспортные потоки противоположных направлений.

Сноска. Пункт 37 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

38. Водители и пешеходы выполняют требования сигналов и распоряжения регулировщика, даже если они противоречат сигналам светофора, требованиям дорожных знаков или разметки.

39. На железнодорожных переездах одновременно с красным мигающим сигналом светофора может подаваться звуковой сигнал, дополнительно информирующий участников движения о запрещении движения через переезд.

Глава 6. Применение специальных сигналов

40. Водители транспортных средств оперативных и специальных служб с включенным проблесковым маячком синего и (или) красного цвета, выполняя неотложное служебное задание, могут отступать от требований главы 5 (кроме сигналов регулировщика), глав 8-18 настоящих Правил, приложений 1-3 (кроме сигналов регулировщика) к настоящим Правилам при условии обеспечения безопасности движения.

Для получения преимущества перед другими участниками движения водители таких транспортных средств включают проблесковый маячок синего и (или) красного цвета и специальный звуковой сигнал. Пользуются преимуществом они только убедившись, что им уступают дорогу.

Этим же правом пользуются водители транспортных средств, сопровождаемых транспортными средствами оперативных и специальных служб в случаях, установленных настоящим пунктом Правил.

41. При приближении транспортных средств с включенными проблесковым маячком синего и (или) красного цвета и специальным звуковым сигналом водители уступают дорогу для обеспечения беспрепятственного проезда этих и сопровождаемых ими других транспортных средств.

42. Приближаясь к стоящему транспортному средству с включенным проблесковым маячком синего и (или) красного цвета, водитель снижает скорость, чтобы иметь возможность немедленно остановиться в случае необходимости.

43. Водители транспортных средств с включенным проблесковым маячком оранжевого или желтого цвета при выполнении строительных, ремонтных или уборочных работ, мобильных групп оперативного реагирования частных охранных организаций, передвижных контрольно-пропускных пунктов органов транспортного контроля на дороге, специализированных транспортных средств служб инкассации, сопровождающих организованные группы велосипедистов, осуществляющих деятельность по пресечению правонарушений в области охраны растительного и животного мира, могут отступать от требований дорожных знаков (кроме знаков 2.2, 2.4 - 2.6, 3.11 - 3.14, 3.17.2, 3.20 согласно приложению 1 к настоящим Правилам) и разметки, а также пунктов 63, 64, 65, 66 и 67 главы 9 и пункта 118 главы 16 настоящих Правил при условии обеспечения безопасности движения. Водители других транспортных средств не препятствуют их работе.

Глава 7. Применение аварийной сигнализации и знака аварийной остановки

44. Аварийная световая сигнализация включается:

1) при дорожно-транспортном происшествии;

2) при вынужденной остановке в местах, где остановка запрещена;

3) при движении задним ходом;

4) при ослеплении водителя светом фар;

5) при буксировке (на буксируемом механическом транспортном средстве);

6) при остановке и стоянке на неосвещенных участках дорог или в условиях недостаточной видимости при неисправных габаритных огнях;

7) вне населенного пункта при остановке на обочине в случае, когда ее ширина недостаточна для полного съезда с проезжей части дороги или ширину обочины определить в данных дорожных условиях не представляется возможным.

Аварийная световая сигнализация включается и в других случаях для предупреждения участников движения об опасности, которую может создать транспортное средство.

45. После включения аварийной световой сигнализации, а также при ее неисправности или отсутствии незамедлительно выставляет на проезжей части дороги со стороны наибольшей опасности знак аварийной остановки (или мигающий красный фонарь) при:

1) дорожно-транспортном происшествии;

2) вынужденной остановке в местах, где она запрещена, или местах с видимостью дороги менее ста метров хотя бы в одном направлении.

Знак аварийной остановки (или мигающий красный фонарь) устанавливается на расстоянии, обеспечивающем в конкретной обстановке своевременное предупреждение других водителей об опасности на расстоянии не менее пятнадцати метров от транспортного средства в населенных пунктах и тридцати метров вне населенных пунктов.

46. При отсутствии или неисправности аварийной световой сигнализации на буксируемом механическом транспортном средстве сзади закрепляется знак аварийной остановки.

Глава 8. Маневрирование

47. Перед началом выполнения маневра водитель подает сигналы световыми указателями соответствующего назначения, а если они отсутствуют или неисправны - рукой. При этом маневр осуществляется с соблюдением безопасности и не создает помех другим участникам движения.

48. Сигналом маневра в левую сторону является включенный световой указатель левого поворота либо вытянутая в сторону левая рука либо правая, вытянутая в сторону и согнутая в локте под прямым углом вверх. Сигналом маневра в правую сторону является включенный световой указатель правого поворота либо вытянутая в сторону правая рука либо левая, вытянутая в сторону и согнутая в локте под прямым углом вверх. Сигнал торможения подается стоп-сигналом либо поднятой вверх рукой. Сигнал движения задним ходом подается включением фонарей заднего хода и аварийной сигнализации.

Подача сигнала указателями поворота или рукой производится не вводя в заблуждение других участников движения, заблаговременно до начала выполнения маневра и прекращается немедленно после его завершения (подача сигнала рукой может быть закончена непосредственно перед выполнением маневра).

Подача сигнала не дает водителю преимущества и не освобождает его от принятия мер предосторожности.

49. При выезде на дорогу со второстепенной дороги водитель уступает дорогу транспортным средствам и пешеходам, движущимся по ней, а при съезде с дороги - транспортным средствам и пешеходам, путь движения которых он пересекает.

Сноска. Пункт 49 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

50. При подъезде к месту остановки или стоянки водитель уступает дорогу движущимся по краю проезжей части дороги или обочине пешеходам, водителям велосипедов, мопедов, гужевых повозок, погонщикам верховых и вьючных животных.

51. При перестроении водитель уступает дорогу транспортным средствам, движущимся попутно без изменения направления движения. При одновременном перестроении транспортных средств, движущихся попутно, водитель уступает дорогу транспортному средству, находящемуся справа.

Не допускается перестроение, в результате которого между движущимися транспортными средствами создается опасная дистанция.

52. Перед поворотом направо, налево или разворотом водитель заблаговременно занимает соответствующее крайнее положение на проезжей части дороги и на полосе, предназначенной для движения в данном направлении, кроме случаев, когда совершается поворот при въезде на перекресток, где организовано круговое движение.

Если на дороге установлены знаки 5.8.1 или 5.8.2 согласно приложению 1 к настоящим Правилам, то указанные маневры разрешаются по соответствующим полосам движения; при этом не допускается занимать не крайние полосы движения при свободных крайних.

При наличии слева трамвайных путей попутного направления, расположенных на одном уровне с проезжей частью дороги, поворот налево и разворот должны выполняться с них, если знаками 5.8.1 или 5.8.2 согласно приложению 1 к настоящим Правилам не предписаны направления движения по полосам проезжей части дороги. При этом водитель уступает дорогу трамваю.

53. Поворот осуществляется таким образом, чтобы при выезде с пересечения проезжих частей дорог транспортное средство не оказалось на стороне встречного движения. Поворот осуществляется по полосе, соответствующей занимаемой при осуществлении маневра.

Сноска. Пункт 53 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

54. Если транспортное средство из-за своих габаритов или по другим причинам не может выполнить поворот на перекрестке и вне его или разворот на перекрестке с соблюдением требований пункта 52 настоящей главы, допускается сместиться частично, а при необходимости и полностью, на соседнюю полосу при условии обеспечения безопасности движения и если это не создаст помех другим транспортным средствам.

54-1. Вне зависимости от радиуса, разворот осуществляется при условии обеспечения безопасности движения и если это не создаст помех другим транспортным средствам.

Сноска. Правила дополнены пунктом 54-1 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

55. При повороте налево или развороте вне перекрестка водитель безрельсового транспортного средства уступает дорогу встречным транспортным средствам.

Если при развороте вне перекрестка ширина проезжей части дороги недостаточна для выполнения маневра из крайнего левого положения, его допускается производить только от правого края проезжей части дороги (с правой обочины). При этом водитель уступает дорогу попутным и встречным транспортным средствам.

56. В случаях, когда траектории движения транспортных средств пересекаются, а очередность проезда не определена настоящими Правилами, дорогу уступает водитель, к которому транспортное средство приближается справа.

57. При наличии полосы торможения водитель, намеревающийся повернуть, своевременно перестраивается на эту полосу и снижает скорость только на ней.

При наличии в месте въезда на дорогу полосы разгона водитель двигается по ней и перестраивается на соседнюю полосу, уступая дорогу транспортным средствам, движущимся по этой дороге.

58. Разворот запрещается:

1) на пешеходных переходах и перекрестках по линии тротуаров или обочин;

2) в тоннелях;

3) на мостах, путепроводах, эстакадах и под ними;

4) на железнодорожных переездах;

5) в местах с видимостью дороги менее ста метров;

6) в местах расположения остановочных пунктов.

59. Движение транспортного средства задним ходом разрешается при условии, что маневр будет безопасен и не создаст помех другим участникам движения. Движение задним ходом запрещается на перекрестках и в местах, где запрещен разворот согласно пункту 58 настоящей главы.

Глава 9. Расположение транспортных средств на проезжей части дороги

60. Количество полос движения для безрельсовых транспортных средств определяется разметкой или знаками 5.8.1, 5.8.2, 5.8.7, 5.8.8 согласно приложению 1 к настоящим Правилам, а если их нет, то самими водителями с учетом ширины проезжей части дороги, габаритов транспортных средств и необходимых интервалов между ними. При этом стороной, предназначенной для встречного движения, считается половина ширины проезжей части дороги (либо дорожного полотна при невозможности определения края проезжей части дороги), расположенная слева, если организацией дорожного движения не определен иной порядок движения. При определении условной линии, отделяющей сторону, предназначенную для встречного движения, не принимается во внимание местное уширение проезжей части дороги (дорожного полотна).

61. На дорогах с двусторонним движением, имеющих четыре полосы или более, запрещается выезд на сторону дороги, предназначенную для встречного движения. На таких дорогах повороты налево или развороты могут выполняться на перекрестках и в других местах, где это не запрещено настоящими Правилами, знаками и (или) разметкой.

62. На дорогах с двусторонним движением, имеющих три полосы, выезжать на крайнюю левую полосу, предназначенную для встречного движения запрещается.

62-1. На дорогах с двусторонним движением, имеющих две полосы, разделенные дорожной разметкой 1.1. и (или) обозначенные знаком 3.20., запрещается выезд на сторону дороги, предназначенную для встречного движения, за исключением случаев, предусмотренных Правилами.

Сноска. Правила дополнены пунктом 62-1 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

63. Вне населенных пунктов, а также в населенных пунктах на дорогах, обозначенных знаками 5.1 и 5.3 согласно приложению 1 к настоящим Правилам, или где разрешено движение со скоростью более 80 км/ч, водители транспортных средств ведут их ближе к правому краю проезжей части дороги, при этом не занимая левые полосы движения при свободных правых.

В населенных пунктах с учетом требований настоящего пункта и пункта 64 настоящей главы, пункта 118 главы 16 и пункта 166 главы 24 настоящих Правил движение осуществляется по любой полосе, однако водители транспортных средств, движущиеся по левым полосам со скоростью меньше разрешенной, освобождают занимаемую ими полосу с перестроением вправо транспортным средствам, приближающимся сзади по той же полосе с более высокой скоростью и подающим предупредительные сигналы в соответствии с пунктом 140 главы 19 настоящих Правил.

На любых дорогах, имеющих для движения в данном направлении три полосы и более, занимать крайнюю левую полосу разрешается только при интенсивном движении, когда заняты другие полосы, а также для обгона, поворота налево или разворота, а грузовым автомобилям с разрешенной максимальной массой более трех тысяч пятьсот килограмм - только для поворота налево или разворота. Выезд на левую сторону дороги с односторонним движением для остановки и стоянки осуществляется в соответствии с пунктом 84 главы 12 настоящих Правил.

Движение транспортных средств по одной полосе со скоростью большей, чем по соседней полосе, не считается обгоном.

64. Транспортные средства, скорость движения которых не превышает 40 км/ч или которые по техническим причинам не развивают такую скорость, двигаются по крайней правой полосе, предназначенной для движения данного транспортного средства в нужном ему направлении, кроме случаев объезда, обгона, перестроения перед поворотом налево, разворотом или остановкой (стоянкой) в разрешенных случаях на левой стороне дороги.

65. Разрешается движение по трамвайным путям попутного направления, расположенным слева на одном уровне с проезжей частью дороги, когда заняты все полосы данного направления, а также при объезде, обгоне, повороте налево или развороте с учетом пункта 52 главы 8 настоящих Правил. При этом не должно создаваться помех трамваю. Не допускается выезд на трамвайные пути встречного направления, а также движение через перекресток по трамвайным путям, если на дороге установлены знаки 5.8.1 или 5.8.2 согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

66. Если проезжая часть дороги разделена на полосы линиями разметки, движение транспортных средств должно осуществляться строго по обозначенным полосам. Наезжать на прерывистые линии разметки разрешается лишь при перестроении.

67. При повороте на дорогу с реверсивным движением водитель ведет транспортное средство таким образом, чтобы при выезде с пересечения проезжих частей дорог транспортное средство заняло крайнюю правую полосу. Перестроение разрешается только после того, как водитель убедится, что движение в данном направлении разрешается и по другим полосам.

68. Не допускается движение транспортных средств по обочинам, тротуарам и пешеходным дорожкам (за исключением случаев, предусмотренных в пункте 84 главы 12 и пункте 166 главы 24 настоящих Правил), а в населенных пунктах - кроме того, вне проезжей части дороги. Допускаются движение машин дорожно-эксплуатационных и коммунальных служб, а также подъезд по кратчайшему пути транспортных средств, подвозящих грузы к объектам, расположенным непосредственно у обочин, тротуаров или пешеходных дорожек, при отсутствии других возможностей подъезда. При этом должна быть обеспечена безопасность движения.

69. Водитель в зависимости от скорости движения соблюдает такую дистанцию до движущегося впереди транспортного средства, которая позволит избежать столкновения, а также необходимый боковой интервал, обеспечивающий безопасность движения.

70. Вне населенных пунктов на дорогах с двусторонним движением, имеющих две полосы, водители транспортных средств, для которых установлено ограничение скорости, а также транспортных средств (состава транспортных средств) длиной более семи метров поддерживают между своим и движущимся впереди транспортным средством такую дистанцию, чтобы обгоняющие их транспортные средства могли без помех перестроиться на ранее занимаемую ими полосу. Это требование не действует, если водитель готовится к выполнению обгона, а также при интенсивном движении и при движении в организованной транспортной колонне.

71. На дорогах с двусторонним движением, при отсутствии разделительной полосы островки безопасности, тумбы и элементы дорожных сооружений (опоры мостов, путепроводов и тому подобное), находящиеся на середине проезжей части дороги, водитель объезжает справа, если знаки и разметка не предписывают иное.

Глава 10. Скорость движения

72. Водитель ведет транспортное средство со скоростью, не превышающей установленного ограничения, учитывая при этом интенсивность движения, особенности и состояние транспортного средства и груза, дорожные и метеорологические условия, в частности видимость в направлении движения. Скорость обеспечивает водителю возможность постоянного контроля за движением транспортного средства для выполнения требований настоящих Правил.

При возникновении препятствия и (или) опасности для движения, которые водитель в состоянии обнаружить, он принимает меры к снижению скорости вплоть до остановки транспортного средства или безопасному для других участников движения объезду препятствия.

73. В населенных пунктах разрешается движение:

1) транспортных средств со скоростью не более 60 км/ч, за исключением автобусов и специальных режимов движения, установленных соответствующими дорожными знаками, но не более 90 км/ч;

2) автобусов со скоростью не более 50 км/ч;

3) транспортных средств в жилых зонах и дворовых территориях со скоростью не более 20 км/ч.

Сноска. Пункт 73 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

74. Вне населенных пунктов разрешается движение:

1) легковым автомобилям и мотоциклам на автомагистралях - со скоростью, не превышающей, установленной соответствующим дорожным знаком 3.24 согласно приложению 1 к настоящим Правилам, но не более 140 км/час, на дорогах, имеющих разделительную полосу, - не более 110 км/час, на остальных дорогах - не более 100 км/час;

2) грузовым автомобилям с разрешенной максимальной массой не более трех тысяч пятьсот килограмм, междугородним автобусам, микроавтобусам на автомагистралях - не более 110 км/ч, на дорогах, имеющих разделительную полосу, - не более 100 км/час, на остальных дорогах - не более 90 км/час;

3) другим автобусам, в том числе осуществляющим организованные перевозки групп детей, легковым автомобилям при буксировке прицепа, грузовым автомобилям с разрешенной максимальной массой более трех тысяч пятьсот килограмм на автомагистралях - не более 90 км/ч, на дорогах, имеющих разделительную полосу, - не более 80 км/час, на остальных дорогах - не более 70 км/час.

75. Скорость движения транспортных средств не должна превышать:

1) 60 км/ч - при перевозке пассажиров в кузове грузового автомобиля;

2) 50 км/ч - при буксировке механических транспортных средств;

3) предписанной величины - при согласовании условий перевозки опасных, тяжеловесных и крупногабаритных грузов.

76. Водителю запрещается:

1) превышать максимальную скорость, определенную в установленном порядке;

2) превышать максимальную скорость, определенную технической характеристикой транспортного средства;

3) превышать скорость, указанную на опознавательном знаке "Ограничение скорости", установленном на транспортном средстве (здесь и далее опознавательные знаки указаны в соответствии с Основными положениями);

4) создавать помехи другим транспортным средствам;

5) резко тормозить, если это не требуется для предотвращения дорожно-транспортного происшествия.

Глава 11. Обгон, встречный разъезд

77. Прежде чем начать обгон, водителю необходимо убедиться в том, что:

1) полоса движения, на которую он намерен выехать, свободна на достаточном для обгона расстоянии и этим маневром он не создаст помех встречным и движущимся позади по этой полосе транспортным средствам, в том числе и подающим предупредительные сигналы в соответствии с пунктами 139 и 140 главы 19 настоящих Правил;

2) транспортное средство, следующее позади по той же полосе, не начало обгон;

3) водитель транспортного средства, движущегося впереди по той же полосе, не подал сигнал о маневрировании налево;

4) по завершении обгона с выездом на полосу (сторону) встречного движения он сможет, не создавая помех обгоняемому транспортному средству, вернуться на ранее занимаемую полосу.

78. Обгонять безрельсовое транспортное средство разрешается с левой стороны. Обгон транспортного средства, водитель которого подал сигнал поворота налево и приступил к выполнению маневра, производится с правой стороны.

79. По завершении обгона с выездом на полосу (сторону) встречного движения водитель возвращается на ранее занимаемую полосу движения.

80. Водителю обгоняемого транспортного средства запрещается препятствовать обгону повышением скорости движения или иными действиями.

81. Обгон запрещен:

1) на регулируемых перекрестках с выездом на полосу встречного движения;

2) на нерегулируемых перекрестках при движении по главной дороге, меняющей направление (за исключением разрешенного обгона справа), и по дороге, не являющейся главной (за исключением обгона на перекрестках с круговым движением, обгона двухколесных транспортных средств без бокового прицепа и разрешенного обгона справа);

3) на пешеходных переходах при наличии на них пешеходов;

4) на железнодорожных переездах и ближе ста метров перед ними;

5) транспортного средства, производящего обгон или объезд;

6) в конце подъема и на других участках дорог с ограниченной видимостью с выездом на полосу встречного движения и (или) обозначенных знаками 3.20 и 3.22 согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

82. Водитель тихоходного или крупногабаритного транспортного средства вне населенных пунктов в случаях, когда обгон этого транспортного средства затруднен, принимает как можно правее, а при необходимости и останавливается, чтобы пропустить скопившиеся за ним транспортные средства.

83. Если встречный разъезд затруднен и приоритетность разъезда не определена знаками 2.6 и 2.7 согласно приложению 1 к настоящим Правилам, то водитель, на стороне которого имеется препятствие, уступает дорогу. На уклонах, обозначенных знаками 1.13 и 1.14 согласно приложению 1 к настоящим Правилам, при наличии препятствия уступает дорогу водитель транспортного средства, движущегося на спуск.

Глава 12. Остановка и стоянка

84. Остановка и стоянка транспортных средств допускается на правой стороне дороги на обочине, а при ее отсутствии - на проезжей части дороги у ее края.

На левой стороне дороги остановка и стоянка допускаются в населенных пунктах на дорогах с одной полосой движения для каждого направления без трамвайных путей посередине и дорогах с односторонним движением (грузовым автомобилям с разрешенной максимальной массой более 3,5 тонн на левой стороне дорог с односторонним движением допускается лишь остановка для загрузки или разгрузки).

85. Ставить транспортное средство на проезжей части дороги разрешается в один ряд параллельно краю проезжей части дороги, за исключением тех мест, конфигурация (местное уширение проезжей части дороги) которых допускает иное расположение транспортных средств. Двухколесные транспортные средства без бокового прицепа допускается ставить в два ряда.

Стоянка на краю тротуара, граничащего с проезжей частью дороги, с полным или частичным заездом на него, разрешается только легковым автомобилям, мотоциклам, мопедам и велосипедам при условии, что это не будет препятствовать движению пешеходов.

86. Стоянка в целях длительного отдыха, ночлега и тому подобное вне населенного пункта разрешается только на предусмотренных для этого площадках или за пределами дороги.

87. Остановка запрещается:

1) в непосредственной близости от трамвайных путей, если это создает помехи движению трамваев;

2) на железнодорожных переездах, в тоннелях;

3) на эстакадах, мостах, путепроводах (если для движения в данном направлении имеется менее трех полос) и под ними (независимо от количества полос);

4) в местах, где расстояние между остановившимся транспортным средством и сплошной линией разметки (кроме обозначающей край проезжей части дороги) или противоположным краем проезжей части дороги, или стоящим у противоположного края проезжей части дороги транспортным средством меньше трех метров, если это создает помехи движению транспортных средств;

5) на пешеходных переходах и ближе пяти метров перед ними;

6) на проезжей части дороги вблизи опасных поворотов и выпуклых переломов продольного профиля дороги при видимости дороги менее ста метров хотя бы в одном направлении;

7) на пересечении проезжих частей дорог и ближе тридцати метров от края пересекаемой проезжей части дороги, за исключением стороны напротив бокового проезда трехсторонних пересечений (перекрестков), имеющих сплошную линию разметки или разделительную полосу; на остановочных площадках и ближе пятнадцати метров к ним, а при их отсутствии - ближе пятнадцати метров от указателя остановки маршрутных транспортных средств или такси;

8) в местах, где транспортное средство закроет от других водителей сигналы светофора, дорожные знаки или сделает невозможным движение (въезд или выезд) других транспортных средств, или создаст помехи для движения других транспортных средств (заторы) и пешеходов;

9) на клумбах, газонах, детских и спортивных площадках.

88. Стоянка запрещается:

1) в местах, где запрещена остановка;

2) на эстакадах, мостах, путепроводах;

3) вне населенных пунктов на проезжей части дорог, обозначенных знаком 2.1;

4) ближе пятидесяти метров от железнодорожных переездов;

5) механических транспортных средств с работающим двигателем в населенных пунктах, если это создает неудобства жителям;

6) на клумбах, газонах, детских и спортивных площадках.

89. При вынужденной остановке в местах, где остановка запрещена, водитель принимает все необходимые меры для отвода транспортного средства из этих мест.

90. Запрещается открывать двери транспортного средства, оставлять их открытыми или выходить на проезжую часть дороги, не убедившись, что это не создаст помехи или опасности для других участников движения.

Глава 13. Проезд перекрестков

91. При повороте направо или налево водитель уступает дорогу пешеходам, переходящим проезжую часть дороги по его направлению движения, на которую он поворачивает, велосипедистам, пересекающим ее по велосипедной дорожке, маршрутным транспортным средствам и другому общественному транспорту, движущимся по полосе, обозначенной знаком 5.9 согласно приложению 1 к настоящим Правилам (с учетом пункта 126 главы 18 настоящих Правил).

92. Запрещается выезд на перекресток или пересечение проезжих частей дорог, если образовался затор, который вынудит водителя остановиться, создав препятствие для движения транспортных средств в поперечном направлении.

93. Запрещается опережение движущихся в попутном направлении транспортных средств, ограничивающих водителю обзор.

Если на перекрестке или перед ним остановилось транспортное средство, то водители других транспортных средств, движущихся по соседним полосам, продолжают движение убедившись, что это будет безопасно.

94. Перекресток, где очередность движения определяется сигналами светофора или регулировщика, считается регулируемым.

При желтом мигающем сигнале, неработающих светофорах или отсутствии регулировщика перекресток считается нерегулируемым и водители руководствуются правилами проезда нерегулируемых перекрестков и установленными на перекрестке знаками приоритета.

95. При повороте налево или развороте по разрешающему сигналу светофора водитель безрельсового транспортного средства уступает дорогу транспортным средствам, движущимся со встречного направления прямо или направо, в том числе и въезжающим на перекресток в соответствии с пунктом 38 главы 5 настоящих Правил. Таким же правилом руководствуются между собой водители трамваев.

95-1. При повороте налево на перекрестках разъезд транспортных средств встречного направления осуществляется с правой стороны, за исключением случаев проезда перекрестков с особыми геометрическими параметрами, не позволяющими осуществить такой маневр.

Сноска. Правила дополнены пунктом 95-1 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

96. При движении в направлении стрелки, включенной в дополнительной секции одновременно с желтым или красным сигналом светофора, водитель уступает дорогу транспортным средствам, движущимся с других направлений.

97. Если сигналы светофора или регулировщика разрешают движение одновременно трамваю и безрельсовым транспортным средствам, то трамвай имеет преимущество независимо от направления его движения. Однако при движении в направлении стрелки, включенной в дополнительной секции одновременно с красным или желтым сигналом светофора трамвай уступает дорогу транспортным средствам, движущимся с других направлений.

98. Водитель, проехавший стоп-линию (знак 5.33) при разрешающем сигнале светофора, выезжает в намеченном направлении независимо от сигналов светофора на выезде с перекрестка. В случае, если на перекрестке перед светофорами, расположенными на пути следования водителя, имеются стоп-линии и (или) знак 5.33 согласно приложению 1 к настоящим Правилам, водитель руководствуется сигналами каждого светофора.

Сноска. Пункт 98 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

99. При включении разрешающего сигнала светофора водитель уступает дорогу транспортным средствам, завершающим движение через перекресток, и пешеходам, не закончившим переход проезжей части дороги данного направления.

100. На перекрестке, где движение регулируется светофором с дополнительной секцией, водитель, находящийся на полосе, с которой производится поворот, продолжает движение в направлении, указанном включенной стрелкой, если его остановка создаст помеху транспортному средству (транспортным средствам), следующему (следующим) за ним по той же полосе.

101. На перекрестке неравнозначных дорог водитель транспортного средства, движущегося по второстепенной дороге, уступает дорогу транспортным средствам, приближающимся по главной, независимо от направления их дальнейшего движения, в том числе осуществляющим разворот. Водитель, движущийся по главной дороге, имеющей разделительную полосу, перед завершением на перекрестке разворота убеждается, что транспортные средства, приближающиеся к перекрестку по второстепенной дороге, уступают ему дорогу.

102. В случае, когда главная дорога на перекрестке меняет направление, водители, движущиеся по главной дороге, руководствуются между собой правилами проезда перекрестков равнозначных дорог. Этими же правилами руководствуются водители, движущиеся по второстепенным дорогам.

103. На перекрестке равнозначных дорог водитель безрельсового транспортного средства уступает дорогу транспортным средствам, приближающимся справа. Этим же правилом руководствуются между собой водители трамваев.

На таких перекрестках трамвай имеет преимущество перед безрельсовыми транспортными средствами независимо от направления его движения.

104. При повороте налево или развороте водитель безрельсового транспортного средства уступает дорогу транспортным средствам, движущимся по равнозначной дороге со встречного направления прямо или направо. Этим же правилом руководствуются между собой водители трамваев.

105. В случае невозможности определить наличие покрытия на дороге (темное время суток, грязь, снег и тому подобное) и отсутствии знаков приоритета, водитель руководствуется принципом, что находится на второстепенной дороге.

Глава 14. Пешеходные переходы и остановки маршрутных транспортных средств

106. Водитель транспортного средства уступает дорогу пешеходам, переходящим проезжую часть дороги его направления движения по нерегулируемому пешеходному переходу.

107. Если перед нерегулируемым пешеходным переходом остановилось или замедлило движение транспортное средство, то водители других транспортных средств, движущихся по соседним полосам, могут продолжать движение лишь убедившись, что перед остановившимся или замедлившим движение транспортным средством нет пешеходов.

108. На регулируемых пешеходных переходах при включении разрешающего сигнала светофора водитель уступает дорогу пешеходам, заканчивающим переход проезжей части дороги его направления движения.

109. Запрещается въезжать на пешеходный переход, если за ним образовался затор, который вынудит водителя остановиться на пешеходном переходе.

110. Во всех случаях, в том числе и вне пешеходных переходов, водитель пропускает пешеходов с полной потерей зрения, подающих сигнал белой тростью.

111. Водитель уступает дорогу пешеходам, идущим к стоящему на остановке маршрутному транспортному средству или от него (со стороны дверей), если посадка и высадка производятся с проезжей части дороги или с посадочной площадки, расположенной на ней.

112. Приближаясь к остановившемуся транспортному средству, имеющему опознавательный знак "Перевозка детей", водитель снижает скорость, при необходимости останавливается и пропускает группу детей.

Глава 15. Движение через железнодорожные пути

113. Водители транспортных средств пересекают железнодорожные пути по железнодорожным переездам, уступая дорогу поезду (локомотиву, дрезине).

114. При подъезде к железнодорожному переезду водитель руководствуется требованиями дорожных знаков, светофоров, разметки, положением шлагбаума и указаниями дежурного по переезду, и, кроме того, убеждается в отсутствии приближающегося поезда (локомотива, дрезины).

115. Запрещается выезжать на железнодорожный переезд:

1) при закрытом или начинающем закрываться шлагбауме (независимо от сигнала светофора);

2) при запрещающем сигнале светофора (независимо от положения и наличия шлагбаума);

3) при запрещающем сигнале дежурного по переезду (дежурный обращен к водителю грудью или спиной, в поднятой вверх руке - жезл, красный фонарь или флажок, либо с вытянутыми в стороны руками);

4) если за переездом образовался затор, который вынудит водителя остановиться на переезде;

5) если к переезду в пределах видимости приближается поезд (локомотив, дрезина).

Кроме того, запрещается:

1) переезжать железнодорожные пути вне железнодорожных переездов;

2) объезжать с выездом на полосу встречного движения стоящие перед переездом транспортные средства;

3) самовольно открывать шлагбаум на железнодорожном переезде;

4) перемещать через железнодорожный переезд в нетранспортном положении сельскохозяйственные, дорожные, строительные и другие машины и механизмы без разрешения начальника дистанции пути железной дороги, движение тихоходных машин, скорость которых менее 8 км/ч, а также тракторных саней-волокуш.

116. В случаях, когда движение через переезд запрещено, водитель останавливается у стоп-линии, знака 2.5 согласно приложению 1 к настоящим Правилам или светофора, а если их нет - у границы железнодорожного переезда.

117. При вынужденной остановке на переезде водитель немедленно высаживает пассажиров и принимает меры для освобождения переезда. Одновременно водитель осуществляет следующие действия:

1) при имеющейся возможности послать двух человек вдоль путей в обе стороны от переезда на одну тысячу метров (если одного, то в сторону худшей видимости пути), объяснив им правила подачи сигнала остановки машинисту приближающегося поезда (локомотива, дрезины);

2) оставаться возле транспортного средства и подавать сигналы общей тревоги;

3) при появлении поезда бежать ему навстречу, подавая сигнал остановки.

Сигналом остановки служит круговое движение руки (днем с лоскутом яркой материи или каким-либо хорошо видимым предметом, ночью - с факелом или фонарем). Сигналом общей тревоги служат серии из одного длинного и трех коротких звуковых сигналов.

Глава 16. Движение по автомагистралям

118. На автомагистралях запрещается:

1) нахождение пешеходов, а также домашних животных вне транспортного средства, управлять велосипедами, мопедами, тракторами и самоходными машинами, а также иными транспортными средствами, скорость которых по технической характеристике или их состоянию меньше 40 км/ч;

2) управлять грузовыми автомобилями с разрешенной максимальной массой более трех тысяч пятьсот килограмм далее второй полосы;

3) останавливаться вне специальных площадок для стоянки, обозначенных знаками 5.15 или 6.11 согласно приложению 1 к настоящим Правилам;

4) разворот и въезд в технологические разрывы разделительной полосы;

5) движение задним ходом;

6) учебная езда.

119. При вынужденной остановке на проезжей части дороги водитель обозначает транспортное средство в соответствии с требованиями главы 7 настоящих Правил и принимает меры для того, чтобы вывести его на предназначенную для этого полосу (правее линии, обозначающей край проезжей части дороги).

120. Требования настоящей главы распространяются также на дороги, обозначенные знаком 5.3 согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

Глава 17. Движение в жилых зонах

121. В жилой зоне пешеходы двигаются как по тротуарам, так и по проезжей части дороги. В жилой зоне пешеходы имеют преимущество, однако их движение не должно создавать необоснованные помехи для движения транспортных средств.

122. В жилой зоне запрещается:

1) сквозное движение транспортных средств;

2) движение транспортных средств вне проезжей части дороги;

3) учебная езда;

4) стоянка с работающим двигателем, за исключением стоянки электромобиля с работающим двигателем c учетом положений подпункта 5) пункта 88 настоящих Правил;

5) стоянка грузовых автомобилей с разрешенной максимальной массой более трех тысяч пятьсот килограммов, автобусов вне специально выделенных и обозначенных знаками и (или) разметкой мест;

6) подавать звуковой сигнал, включать громкую музыку;

7) стоянка на тротуарах, газонах, детских и спортивных площадках.

Сноска. Пункт 122 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 26.09.2024 № 725 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

123. При выезде из жилой зоны водители уступают дорогу другим участникам движения.

124. Требования данной главы распространяются также и на дворовые территории.

Глава 18. Приоритет маршрутных транспортных средств

125. Вне перекрестков, где трамвайные пути пересекают проезжую часть дороги, трамвай имеет преимущество перед безрельсовыми транспортными средствами, кроме случаев выезда из депо.

126. На дорогах с полосой для маршрутных транспортных средств, обозначенных знаками 5.9, 5.9.2-5.9.4, 5.10.1 - 5.10.3 согласно приложению 1 к настоящим Правилам, не осуществляется движение и не производится остановка других транспортных средств на этой полосе, кроме общественного транспорта (за исключением случаев, предусмотренных в пунктах 166 и 168 главы 24 настоящих Правил) и иных транспортных средств категории М3.

Если полоса, обозначенная знаком 5.9, 5.9.2-5.9.4, согласно приложению 1 к настоящим Правилам, отделена от остальной проезжей части дороги прерывистой линией разметки, то при поворотах транспортные средства перестраиваются на нее. Разрешается также в таких местах заезжать на эту полосу при въезде на дорогу и для посадки и высадки пассажиров у правого края проезжей части дороги при условии, что это не создает помех маршрутным транспортным средствам, другому общественному транспорту и иным транспортным средствам категории М3.

Сноска. Пункт 126 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

127. В населенных пунктах водители уступают дорогу движущимся по установленному маршруту водителям троллейбусов и автобусов, начинающим движение от обозначенной остановки. Водители троллейбусов и автобусов начинают движение от обозначенной остановки только убедившись, что им уступают дорогу.

Глава 19. Пользование внешними световыми приборами и звуковыми сигналами

128. В темное время суток и условиях недостаточной видимости, независимо от освещения дороги, а также в тоннелях на движущемся транспортном средстве включаются следующие световые приборы:

1) на всех механических транспортных средствах и мопедах - габаритные огни и фары дальнего или ближнего света, на велосипедах - фары или фонари, на гужевых повозках - фонари (при их наличии);

2) на прицепах и буксируемых механических транспортных средствах - габаритные огни.

129. Дальний свет переключается на ближний:

1) в населенных пунктах, если дорога освещена;

2) при встречном разъезде на расстоянии не менее чем за сто пятьдесят метров до транспортного средства, а также и при большем, если водитель встречного транспортного средства периодическим переключением света фар покажет необходимость этого;

3) в любых других случаях для исключения возможности ослепления водителей как встречных, так и попутных транспортных средств.

При ослеплении водитель включает аварийную световую сигнализацию и, не меняя полосу движения, останавливается.

130. При остановке и стоянке в темное время суток на неосвещенных участках дорог, а также в условиях недостаточной видимости на транспортном средстве включаются габаритные огни. В условиях недостаточной видимости дополнительно к габаритным огням могут быть включены фары ближнего света, противотуманные фары и задние противотуманные фонари.

В случае неисправности габаритных огней транспортное средство отводится за пределы дороги, а если это невозможно, транспортное средство обозначается в соответствии с требованиями пунктов 44 и 45 главы 7 настоящих Правил.

131. Контуры боковых и задних сторон транспортных средств категорий М2, МЗ, N2, N3, О2, О3, О4 в соответствии с техническим регламентом, за исключением технологического транспорта, эксплуатируемого на закрытых территориях и не подлежащего эксплуатации на дорогах общего пользования, а также автотранспорта крестьянских и фермерских хозяйств, используемых внутри этих хозяйств, маркируются световозвращающим материалом.

132. Противотуманные фары могут использоваться:

1) в условиях недостаточной видимости как отдельно, так и с ближним или дальним светом фар;

2) в темное время суток на неосвещенных участках дорог совместно с ближним или дальним светом фар;

3) вместо ближнего света фар в условиях, предусмотренных пунктом 134 настоящей главы.

133. Противотуманные фары включаются при включенных габаритных огнях независимо от включенных фар дальнего и (или) ближнего света.

134. В светлое время суток на всех движущихся транспортных средствах с целью их обозначения включаются фары ближнего света или дневные ходовые огни.

135. Фарой-прожектором и фарой-искателем разрешается пользоваться только вне населенных пунктов при отсутствии встречных транспортных средств. В населенных пунктах пользоваться такими фарами могут только водители транспортных средств оперативных и специальных служб при выполнении служебного задания.

136. Задние противотуманные фонари применяются только в условиях недостаточной видимости. Задние противотуманные фонари не подключаются к стоп-сигналам.

137. Опознавательный знак "Автопоезд" включается при движении автопоезда, а в темное время суток и условиях недостаточной видимости, кроме того, и на время его остановки или стоянки.

138. Проблесковый маячок оранжевого или желтого цвета включается на транспортных средствах при выполнении работ по строительству, ремонту или содержанию дорог, погрузке и транспортировке поврежденных, неисправных и иных транспортных средств; транспортных средствах при осуществлении перевозок тяжеловесных, крупногабаритных грузов; транспортных средствах, сопровождающих перевозку тяжеловесных, крупногабаритных и опасных грузов; автобусах, предназначенных для перевозки организованных групп детей; транспортных средствах мобильных групп оперативного реагирования частных охранных организаций при выезде на несанкционированные проникновения на охраняемые объекты; транспортных средствах передвижных контрольно-пропускных пунктов органов транспортного контроля при несении службы на дорогах; специализированных транспортных средствах служб инкассации при выезде на маршрут для инкассации ценностей; транспортных средствах, сопровождающих организованные группы велосипедистов; транспортных средствах, осуществляющих деятельность по пресечению правонарушений в области охраны растительного и животного мира.

139. Звуковые сигналы применяются только:

1) для предупреждения других водителей о намерении произвести обгон вне населенных пунктов;

2) в случаях, когда это необходимо для предотвращения дорожно-транспортного происшествия.

140. Для предупреждения об обгоне, а также в случаях, предусмотренных пунктом 63 главы 9 настоящих Правил, подается световой сигнал, который представляет в светлое время суток периодическое кратковременное включение и выключение света фар, а в темное время суток - неоднократное переключение фар с ближнего на дальний свет.

Глава 20. Буксировка механических транспортных средств

141. Буксировка осуществляется с применением сцепки или путем вывешивания передней части транспортного средства на специальном опорном устройстве буксирующего транспортного средства, или путем его частичной погрузки на платформу буксирующего транспортного средства.

142. Буксировка на жесткой или гибкой сцепке должна осуществляться только при наличии водителя за рулем буксируемого транспортного средства, кроме случаев, когда конструкция жесткой сцепки обеспечивает при прямолинейном движении следование буксируемого транспортного средства по траектории буксирующего.

143. При буксировке на гибкой сцепке обеспечивается расстояние между буксирующим и буксируемым транспортными средствами в пределах четырех-шести метров, а при буксировке на жесткой сцепке - не более четырех метров. Связующие звенья должны удовлетворять требованиям соответственно пунктов 12 и 13 Основных положений.

144. При буксировке на гибкой или жесткой сцепке запрещается нахождение пассажиров в буксируемом автобусе (троллейбусе) и кузове буксируемого грузового автомобиля, а при буксировке путем вывешивания или частичной погрузки - нахождение пассажиров в кабине или кузове буксируемого транспортного средства, а также кузове буксирующего.

145. Запрещается буксировка:

1) транспортного средства, у которого не действует рулевое управление (допускается буксировка методом вывешивания или частичной погрузки);

2) двух и более транспортных средств;

3) транспортного средства с недействующей тормозной системой, если его фактическая масса более половины фактической массы буксирующего транспортного средства. При меньшей фактической массе буксировка такого транспортного средства допускается только на жесткой сцепке или методом частичной погрузки;

4) мотоциклом без бокового прицепа, а также такого мотоцикла;

5) в гололедицу на гибкой сцепке.

Глава 21. Учебная езда

146. Первоначальное обучение вождению транспортных средств проводится на закрытых площадках или автодромах.

147. Учебная езда на дорогах осуществляется только с обучающим и при наличии первоначальных навыков управления у обучаемого, при отсутствии пассажиров в механическом транспортном средстве.

148. Обучающий имеет при себе соответствующее квалификационное свидетельство, водительское удостоверение на право управления транспортным средством той категории, по которой он проводит обучение, а обучаемый – документ, удостоверяющий личность, и медицинское заключение об отсутствии противопоказаний к управлению транспортным средством.

149. Механическое транспортное средство для обучения вождению дополнительно оборудуется в соответствии с требованиями пункта 6 Основных положений.

150. Обучение вождению транспортного средства на дорогах общего пользования осуществляется только по маршрутам, согласованным с уполномоченным органом.

Глава 22. Перевозка пассажиров

151. К перевозке пассажиров в кузове грузового автомобиля допускаются водители двадцатипятилетнего возраста, имеющие удостоверение на право управления транспортными средствами категории "С" (при перевозке более 8 человек, включая пассажиров в кабине, - категории "С" и "D") и стаж управления транспортными средствами данной категории более пяти лет.

Допуск военных водителей к перевозке пассажиров осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

К перевозкам пассажиров автомобилями, предназначенными для перевозки пассажиров и имеющими более восьми, но не более шестнадцати сидячих мест, помимо сиденья водителя (подкатегория "D1"), допускаются лица, достигшие двадцатиоднолетнего возраста и имеющие стаж работы водителем не менее трех лет, в том числе стаж управления транспортными средствами, относящимися к категории "С1", не менее одного года.

К перевозкам пассажиров автомобилями, предназначенными для перевозки пассажиров и имеющими более восьми сидячих мест, помимо сиденья водителя (категория "D"), допускаются лица, достигшие двадцатитрехлетнего возраста, имеющие стаж работы водителем не менее трех лет, в том числе стаж управления транспортными средствами, относящимися к подкатегории "D1", не менее одного года.

Транспортные средства, используемые для перевозок пассажиров и багажа, должны соответствовать требованиям технических регламентов.

Запрещается использование для перевозок в качестве такси автотранспортных средств со специальным управлением, в том числе полностью ручным, а также правосторонним рулевым управлением.

Сноска. Пункт 151 с изменением, внесенным приказом Министра внутренних дел РК от 26.09.2024 № 725 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

152. Перевозка пассажиров в кузове грузового автомобиля с бортовой платформой допускается, если он оборудован в соответствии с требованиями пункта 5 Основных положений.

153. Перед поездкой водитель грузового автомобиля инструктирует пассажиров о порядке посадки, высадки и размещения в кузове; предупреждает, что стоять в кузове и сидеть на бортах во время движения не допускается.

Начинать движение можно только убедившись, что обеспечены условия безопасной перевозки пассажиров.

154. Проезд в кузове грузового автомобиля с бортовой платформой, не оборудованном для перевозки пассажиров, допускается только лицам, сопровождающим груз или направляющимся за ним при условии, что они обеспечены местом для сидения, расположенным ниже уровня бортов.

155. Водитель обязан осуществлять посадку и высадку пассажиров в местах, где не запрещена остановка транспортных средств, установленных главой 12 настоящих Правил, только после полной остановки транспортного средства, а начинать движение только с закрытыми дверями и не открывать их до полной остановки.

Водитель маршрутного транспортного средства осуществляет посадку и высадку пассажиров только на обозначенном остановочном пункте.

156. Запрещается перевозить пассажиров:

1) вне кабины автомобиля (кроме случаев перевозки пассажиров в кузове грузового автомобиля с бортовой платформой или кузове-фургоне), трактора, самоходной машины, на грузовом прицепе, прицепе-даче, кузове грузового мотоцикла и вне предусмотренных конструкцией мотоцикла мест для сидения;

2) сверх количества, предусмотренного технической характеристикой транспортного средства, при этом фактическая масса транспортного средства не должна превышать величины разрешенной максимальной массы, установленной предприятием-изготовителем;

3) в состоянии опьянения на заднем сиденье мотоцикла;

4) сверх количества оборудованных для сидения мест в кузове грузового автомобиля.

157. Запрещается перевозить детей до 12 лет:

1) на заднем сидении мотоцикла;

2) при отсутствии специального детского удерживающего устройства или иных средств, позволяющих пристегнуть ребенка с помощью ремней безопасности, предусмотренных конструкцией транспортного средства, а на переднем сидении механического транспортного средства при отсутствии специального детского удерживающего устройства.

158. Перевозка организованных групп детей осуществляется автобусами, имеющими не менее двух дверей, техническое состояние которых отвечает требованиям, установленным Правилами перевозок пассажиров и багажа автомобильным транспортом, утвержденными уполномоченным органом в области автомобильных перевозок.

Автобусы, предназначенные для перевозки организованных групп детей, оборудуются проблесковым маячком желтого цвета. На этих автобусах спереди и сзади устанавливаются опознавательные знаки "Перевозка детей".

К перевозкам организованных групп детей допускаются водители в возрасте не менее двадцати пяти лет, имеющие водительское удостоверение соответствующей категории и стаж работы водителем не менее пяти лет.

Количество перевозимых детей в автобусе не должно превышать количества посадочных мест.

Колонны из двух и более автобусов, перевозящих детей на загородных дорогах, в обязательном порядке сопровождаются специальными автомобилями органов внутренних дел.

Глава 23. Перевозка грузов

159. Перевозка грузов должна осуществляться транспортными средствами и составами транспортных средств, предназначенными для этой цели.

В автобусах не допускается перевозка груза, в том числе багажа, вне багажного отделения.

160. Масса перевозимого груза и пассажиров, распределение нагрузки по осям не должны превышать величин, установленных предприятием-изготовителем для данного транспортного средства.

161. Перед началом и во время движения водитель контролирует размещение, крепление, укрытие и состояние груза во избежание его падения, создания помех для движения.

162. Перевозка груза допускается при условии, что он:

1) размещен и, в случае необходимости, закреплен на транспортном средстве таким образом, чтобы он не подвергал опасности людей и не наносил ущерба государственному, общественному или личному имуществу;

2) не ограничивает водителю обзор и видимость;

3) не затрудняет управление и не нарушает устойчивость транспортного средства;

4) не закрывает внешние световые приборы, включая стоп-сигнал и указатели поворота, светоотражающих приспособлений, государственных регистрационных номерных знаков и отличительного знака государства регистрации, которые должны быть на транспортном средстве, или не закрывал сигналов, подаваемых рукой;

5) не производил неудобств, которых можно избежать.

Если состояние и размещение груза не удовлетворяют указанным требованиям, водитель обязан устранить нарушения перечисленных правил перевозки, а если устранение невозможно - прекратить дальнейшее движение.

163. Груз или выступающие за габариты части транспортного средства спереди и сзади более чем на один метр или сбоку более чем на сорок сантиметров от внешнего края габаритного огня обозначаются опознавательными знаками "Крупногабаритный груз", а в темное время суток и условиях недостаточной видимости, кроме того, спереди фонарем или световозвращателем белого цвета, сзади - фонарем или световозвращателем красного цвета.

164. Перевозка тяжеловесных, крупногабаритных и опасных грузов осуществляется в порядке, определяемом уполномоченным органом в области транспорта и коммуникаций.

Транспортное средство должно быть обозначено опознавательными знаками: "Опасный груз" - при перевозке опасных грузов; "Длинномерное транспортное средство" - в случаях, предусмотренных пунктом 9 Основных положений.

Глава 24. Дополнительные требования к движению мопедов, электрических самокатов, велосипедов, малых электрических транспортных средств, гужевых повозок, а также прогону животных

Сноска. Заголовок главы 24 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 31.08.2023 № 671 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

165. Право управления мопедом предоставляется лицам, достигшим шестнадцатилетнего возраста.

166. Водители велосипедов двигаются по велосипедной дорожке, велосипедной полосе движения, а при их отсутствии - по правому краю проезжей части дороги, в том числе по полосе для маршрутных транспортных средств, в один ряд либо по обочине, тротуару или пешеходной дорожке, не создавая опасности для движения пешеходов.

Не допускается движение по правовому краю проезжей части, полосе маршрутных транспортных средств, обочине велосипедистов, не достигших четырнадцатилетнего возраста.

На дорогах с велосипедной полосой движения, обозначенной знаком 4.5 согласно приложению 1 к настоящим Правилам с табличкой 7.14, не осуществляется движение и не производится остановка других транспортных средств на этой полосе.

Если полоса, обозначенная знаком 4.5 согласно приложению 1 к настоящим Правилам с табличкой 7.14, отделена от остальной проезжей части дороги прерывистой линией разметки, то при поворотах транспортные средства перестраиваются на нее. Разрешается также в таких местах заезжать на эту полосу при въезде на дорогу и для посадки и высадки пассажиров у правого края проезжей части дороги.

Сноска. Пункт 166 с изменениями, внесенными приказами Министра внутренних дел РК от 31.08.2023 № 671 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.09.2024 № 725 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
167. Исключен приказом Министра внутренних дел РК от 31.08.2023 № 671 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

168. Водителям мопедов запрещается двигаться по велосипедной дорожке, велосипедной полосе движения, обочине, тротуару или пешеходной дорожке.

Сноска. Пункт 168 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 31.08.2023 № 671 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

168-1. Водители электрических самокатов двигаются по велосипедной дорожке, велосипедной полосе движения. При отсутствии велосипедной дорожки, велосипедной полосы движения водители электрических самокатов двигаются по:

правому краю проезжей части дороги, в том числе по полосе для маршрутных транспортных средств, в соответствии с требованиями, установленными частью второй настоящего пункта, в один ряд;

обочине;

тротуару или пешеходной дорожке, со скоростью не более шести километров в час, не создавая опасности для движения пешеходов.

Не допускается движение по правовому краю проезжей части дороги, в том числе по полосе для маршрутных транспортных средств, водителей электрических самокатов, не достигших восемнадцатилетнего возраста, без водительского удостоверения на право управления транспортным средством любой категории либо временного удостоверения, выданного взамен водительского удостоверения на право управления транспортным средством, за исключением выданных в Республике Казахстан в случае наличия при себе документа, удостоверяющего личность водителя.

Сноска. Правила дополнены пунктом 168-1 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 31.08.2023 № 671 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

169. Гужевые повозки (сани), вьючные, упряжные или верховые животные двигаются по крайней правой полосе в один ряд или по обочине, если это не создает помех пешеходам.

170. Колонны велосипедистов, гужевых повозок (саней), вьючных, упряженных или верховых животных при движении по проезжей части дороги должны быть разделены на группы по десять велосипедистов, верховых и вьючных животных и пять повозок (саней). Для облегчения обгона расстояние между группами должно составлять восемьдесят – сто метров.

171. Водителям мопедов, электрических самокатов и велосипедов запрещается:

1) ездить, не держась за руль хотя бы одной рукой;

2) перевозить пассажиров, кроме перевозки пассажиров на велосипедах и мопедах со специальными приспособлениями для их перевозки;

3) перевозить груз, кроме перевозки груза на велосипедах и мопедах со специальными приспособлениями для их перевозки, а также груза, который не выступает более чем на пятьдесят сантиметров по длине или ширине за габариты, или груз, мешающий управлению;

4) поворачивать налево или разворачиваться на дорогах с трамвайным движением и на дорогах, имеющих более одной полосы, для движения в данном направлении;

5) буксировка мопедов, электрических самокатов и велосипедов, а также мопедами, электрическими самокатами и велосипедами, кроме буксировки прицепа, предназначенного для эксплуатации с мопедом и велосипедом;

6) пересекать проезжую часть дороги по пешеходным переходам, находясь на транспортном средстве;

7) передвигаться в темное время суток по проезжей части дороги без светоотражающего предмета, соответствующего требованиям, определенным правилами дорожного движения, обеспечивающего видимость водителям других транспортных средств;

8) при управлении по проезжей части дороги быть без застегнутого шлема.

Сноска. Пункт 171 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 31.08.2023 № 671 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

172. На нерегулируемом пересечении велосипедной дорожки с дорогой, расположенном вне перекрестка, водители велосипедов и мопедов должны уступить дорогу транспортным средствам, движущимся по этой дороге.

Водитель гужевой повозки (саней) при выезде на дорогу со второстепенной дороги в местах с ограниченной обзорностью ведет животное под уздцы.

172-1. Водителям малых электрических транспортных средств запрещается:

1) ездить, не держась за руль хотя бы одной рукой, за исключением малых электрических транспортных средств без руля;

2) перевозить пассажиров;

3) перевозить груз;

4) двигаться по проезжей части дороги;

5) двигаться по тротуару или пешеходной дорожке при наличии рядом велосипедной дорожки, велосипедной полосы движения;

6) буксировка малых электрических транспортных средств, малыми электрическими транспортными средствами;

7) пересекать проезжую часть дороги по пешеходным переходам, находясь на малом электрическом транспортном средстве.

Сноска. Правила дополнены пунктом 172-1 в соответствии с приказом Министра внутренних дел РК от 31.08.2023 № 671 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

173. Животных по дороге следует перегонять, как правило, в светлое время суток. Погонщики направляют животных ближе к правому краю дороги.

174. При прогоне группы животных по дороге или через нее в темное время суток и условиях недостаточной видимости погонщики подают сигналы для предупреждения водителей о нахождении животных на дороге.

Сигналом служит круговое движение руки с факелом или фонарем, при этом подающий сигнал находится на расстоянии десяти-пятнадцати метров от группы животных в сторону приближающегося транспортного средства.

175. При прогоне животных через железнодорожные пути стадо должно делится на группы такой численности, чтобы с учетом количества погонщиков был обеспечен безопасный прогон каждой группы.

176. Водителям гужевых повозок (саней), погонщикам и владельцам вьючных, упряжных, верховых животных и скота не допускается:

1) оставлять животных без надзора в случаях, не исключающих их появление на дорогах с твердым покрытием;

2) прогонять животных через железнодорожные пути и дороги вне специально отведенных мест, а также в темное время суток и условиях недостаточной видимости (кроме скотопрогонов на разных уровнях);

3) вести животных по дороге с асфальто- и цементобетонным покрытием при наличии иных путей.

Глава 25. Обеспечение движения людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата

177. Организация движения людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата и стоянки обслуживающих их транспортных средств:

1) на транспортные средства, управляемые водителями с нарушениями опорно-двигательного аппарата или водителями транспортных средств, обслуживающих людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата или полной потерей зрения, не распространяются действия знаков 3.28, 3.29, 3.30 согласно приложению 1 к настоящим Правилам;

2) транспортные средства, управляемые водителями с нарушением опорно-двигательного аппарата или водителями транспортных средств, обслуживающих людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата, должны быть оборудованы соответствующими механизмами для управления и (или) приспособлениями;

3) в случае, если со знаком 5.15 установлен знак 7.17 согласно приложению 1 к настоящим Правилам, действие дорожного знака 5.15 согласно приложению 1 к настоящим Правилам распространяется только на мотоколяски и автомобили, на которых установлены опознавательные знаки "Лицо с инвалидностью";

4) в случае, если с запрещающими либо предписывающими знаками установлен знак 7.18 согласно приложению 1 к настоящим Правилам, то действие данных дорожных знаков не распространяется на мотоколяски и автомобили, на которых установлены опознавательные знаки "Лицо с инвалидностью".

178. Водители с нарушением опорно-двигательного аппарата, управляющие транспортными средствами с опознавательными знаками "Лицо с инвалидностью", имеют право:

1) останавливать и ставить транспортное средство в населенных пунктах в зоне действия дорожных знаков, запрещающих остановку или стоянку, при условии, что стоящее транспортное средство полностью располагается на тротуаре таким образом, чтобы для движения пешеходов оставалась свободная полоса шириной не менее полутора метров. Данное правило не действует на участках дороги, обозначенных запрещающей остановку дорожной разметкой;

2) ставить транспортное средство в зоне действия знаков, запрещающих стоянку, на местах стоянки с ограниченным временем свыше предусмотренного срока и на дорогах на дворовой территории за пределами мест стоянки при условии, что это не создает помех для пешеходов и не лишает другие транспортные средства возможности движения.

179. Водители транспортных средств с опознавательными знаками "Лицо с инвалидностью", обслуживающих людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата или полной потерей зрения, останавливают транспортное средство в населенных пунктах в зоне действия дорожных знаков, запрещающих остановку, для посадки или высадки людей с нарушениями опорно-двигательного аппарата или полной потерей зрения.

180. Водитель транспортного средства с опознавательными знаками "Лицо с инвалидностью", обслуживающего человека с нарушениями опорно-двигательного аппарата или полной потерей зрения, который ведет за руку человека с нарушениями опорно-двигательного аппарата или полной потерей зрения к месту назначения и обратно, останавливает транспортное средство в населенных пунктах на условиях, указанных в подпункте 1) пункта 178 настоящей главы.

Приложение 1 к Правилам дорожного движения

Дорожные знаки

Правила применения и требования к дорожным знакам регламентируются Национальным стандартом Республики Казахстан 1125 "Технические средства организации дорожного движения. Знаки дорожные. Общие технические требования" (далее - СТ РК 1125), утвержденным приказом председателя Комитета технического регулирования и метрологии Министерства торговли и интеграции Республики Казахстан от 29 декабря 2021 года № 482-од и Национальным стандартом Республики Казахстан 1412 "Технические средства регулирования дорожного движения. Правила применения" (далее - СТ РК 1412), утвержденным приказом председателя Комитета технического регулирования и метрологии Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 9 октября 2017 года № 274-од.

Маркировка дорожных знаков осуществляется в соответствии с законодательством в области технического регулирования Республики Казахстан.

Глава 1. Предупреждающие знаки

Сноска. Глава 1 с изменениями, внесенными приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Предупреждающие знаки информируют водителей о приближении к опасному участку дороги, движение по которому требует принятия мер, соответствующих обстановке.

1.1"Железнодорожный переезд со шлагбаумом".

1.2 "Железнодорожный переезд без шлагбаума".

1.3.1 "Однопутная железная дорога".

1.3.2 "Многопутная железная дорога". Обозначение необорудованного шлагбаумом переезда через железную дорогу: 1.3.1 - с одним путем, 1.3.2 – с двумя путями и более.

1.4.1 - 1.4.6 "Приближение к железнодорожному переезду". Дополнительное предупреждение о приближении к железнодорожному переезду вне населенных пунктов.

1.5 "Пересечение с трамвайной линией".

1.6 "Пересечение равнозначных дорог".

1.7 "Пересечение с круговым движением".

1.8 "Светофорное регулирование". Перекресток, пешеходный переход или участок дороги, движение на котором регулируется светофором.

1.9 "Разводной мост". Разводной мост или паромная переправа.

1.10 "Выезд на набережную". Выезд на набережную или берег.

1.11.1, 1.11.2 "Опасный поворот". Закругление дороги малого радиуса или с ограниченной видимостью: 1.11.1- направо, 1.11.2 - налево.

1.12.1, 1.12.2 "Опасные повороты". Участок дороги с опасными поворотами: 1.12.1 - с первым поворотом направо, 1.12.2 - с первым поворотом налево.

1.13 "Крутой спуск".

1.14 "Крутой подъем".

1.15 "Скользкая дорога". Участок дороги с повышенной скользкостью проезжей части.

1.16 "Неровная дорога". Участок дороги, имеющий неровности на проезжей части (волнистость, выбоины, неплавные сопряжения с мостами и тому подобное).

1.16.1 "Искусственная неровность".

1.17 "Выброс гравия". Участок дороги, на котором возможен выброс гравия, щебня и тому подобного из-под колес транспортных средств.

1.18.1 - 1.18.3 "Сужение дороги". Сужение с обеих сторон - 1.18.1, справа - 1.18.2, слева - 1.18.3.

1.19 "Двустороннее движение". Начало участка дороги (проезжей части) с встречным движением.

1.20 "Пешеходный переход". Пешеходный переход, обозначенный знаками 5.16.1, 5.16.2 и (или) разметками 1.14.1 - 1.14.3.

1.21 "Дети". Участок дороги вблизи детского учреждения (школы, оздоровительного лагеря и тому подобного), на проезжей части которого возможно появление детей.

1.22 "Пересечение с велосипедной дорожкой".

1.23 "Дорожные работы".

1.24 "Перегон скота".

1.25 "Дикие животные".

1.26 "Падение камней". Участок дороги, на котором возможны обвалы, оползни, падение камней.

1.27 "Боковой ветер".

1.28 "Низколетящие самолеты".

1.29 "Тоннель". Тоннель, в котором отсутствует искусственное освещение, или тоннель, видимость въездного портала которого ограничена.

1.30 "Прочие опасности". Участок дороги, на котором имеются опасности, не предусмотренные другими предупреждающими знаками.

1.31.1, 1.31.2 "Направление поворота". Направление движения на закруглении дороги малого радиуса с ограниченной видимостью. Направление объезда ремонтируемого участка дороги.

1.31.3 "Направление поворота". Направления движения на Т-образном перекрестке или разветвлении дорог. Направления объезда ремонтируемого участка дороги.

1.31.4, 1.31.5 "Направление поворота".

1.32.1, 1.32.2 и 1.32.3 "Объезд препятствия".

1.33 "Опасная обочина".

1.34 "Затор".

Предупреждающие знаки 1.1, 1.2, 1.5-1.30 вне населенных пунктов устанавливаются на расстоянии 150 - 300 м, а в населенных пунктах и жилых зонах - на расстоянии 50 - 100 м до начала опасного участка. При необходимости знаки могут устанавливаться и на ином расстоянии, которое в этом случае указывается на табличке 7.1.1.

Знаки 1.13 и 1.14 могут устанавливаться без таблички 7.1.1 непосредственно перед началом спуска или подъема, если спуски и подъемы следуют друг за другом.

Знак 1.23 при проведении краткосрочных работ на проезжей части может быть установлен (без таблички 7.1.1) на расстоянии 10 - 15 м до места проведения работ.

Вне населенных пунктов знаки 1.1, 1.2, 1.9, 1.10, 1.21 и 1.23 повторяются. Второй знак устанавливается на расстоянии не менее 50 м до начала опасного участка.

Знаки 1.4.1 - 1.4.3 устанавливаются с правой стороны дороги, а знаки 1.4.4 - 1.4.6 - с левой. Знаки 1.4.1 и 1.4.4 - под первым по ходу движения знаком 1.1 или 1.2, знаки 1.4.3 и 1.4.6 - под вторым знаком 1.1 или 1.2, а знаки 1.4.2 и 1.4.5 - самостоятельно, на равном расстоянии между первым и вторым знаком 1.1 или 1.2.

Знаки 1.3.1 и 1.3.2 устанавливаются непосредственно перед железнодорожным переездом.

Глава 2. Знаки приоритета

Знаки приоритета устанавливают очередность проезда перекрестков, пересечений проезжих частей или узких участков дороги.

2.1 "Главная дорога". Дорога, на которой предоставлено право преимуществ венного проезда нерегулируемых перекрестков.

2.2 "Конец главной дороги".

2.3.1 "Пересечение со второстепенной дорогой".

2.3.2, 2.3.3, 2.3.4, 2.3.5, 2.3.6 и 2.3.7 "Примыкание второстепенной дороги". Примыкание справа - 2.3.2, 2.3.4 и 2.3.6 слева - 2.3.3, 2.3.4 и 2.3.7.

2.4 "Уступите дорогу". Водитель уступает дорогу транспортным средствам, движущимся по пересекаемой дороге, а при наличии таблички 7.13 - по главной.

2.5 "Движение без остановки запрещено". Запрещается движение без остановки перед стоп-линией, а если ее нет - перед краем пересекаемой проезжей части. Водитель уступает дорогу транспортным средствам, движущимся по пересекаемой дороге, а при наличии таблички 7.13 – по главной.

Знак 2.5 может быть установлен перед железнодорожным переездом или карантинным постом. В этих случаях водитель останавливается перед стоп-линией, а при ее отсутствии - перед знаком.

2.6 "Преимущество встречного движения". Запрещается въезд на узкий участок дороги, если это может затруднить встречное движение. Водитель уступает дорогу встречным транспортным средствам, находящимся на узком участке или противоположном подъезде к нему.

2.7 "Преимущество перед встречным движением". Узкий участок дороги, при движении по которому водитель пользуется преимуществом по отношению к встречным транспортным средствам.

Глава 3. Запрещающие знаки

Сноска. Глава 3 с изменениями, внесенными приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Запрещающие знаки вводят или отменяют определенные ограничения движения.

3.1 "Въезд запрещен". Запрещается въезд всех транспортных средств в данном направлении.

3.2 "Движение запрещено". Запрещается движение всех транспортных средств.

3.3 "Движение механических транспортных средств запрещено".

3.4 "Движение грузовых автомобилей запрещено". Запрещается движение грузовых автомобилей и составов транспортных средств с разрешенной максимальной массой более 3,5 т (если на знаке не указана масса) или разрешенной максимальной массой, более указанной на знаке, а также тракторов и самоходных машин.

Знак 3.4 не запрещает движение грузовых автомобилей с наклонной белой полосой на бортах или предназначенных для перевозки людей.

3.5 "Движение мотоциклов запрещено". Запрещается движение мотоциклов и мопедов.

3.6 "Движение тракторов запрещено". Запрещается движение тракторов и самоходных машин.

3.7 "Движение транспортных средств с прицепом запрещено". Запрещается движение грузовых автомобилей и тракторов с прицепами любого типа, а также буксировка механических транспортных средств.

3.8 "Движение гужевых повозок запрещено". Запрещается движение гужевых повозок (саней), верховых и вьючных животных, а также прогон скота.

3.9 "Движение на велосипедах запрещено". Запрещается движение велосипедов, электрических самокатов и малых электрических транспортных средств.

3.9.1. "Движение на электрических самокатах запрещено". Запрещается движение только электрических самокатов.

3.10 "Движение пешеходов запрещено".

3.11 "Ограничение массы". Запрещается движение транспортных средств, в том числе составов транспортных средств, общая фактическая масса которых больше указанной на знаке.

3.12 "Ограничение нагрузки на ось". Запрещается движение транспортных средств, у которых фактическая нагрузка на какую-либо ось больше указанной на знаке.

3.13 "Ограничение высоты". Запрещается движение транспортных средств, габаритная высота которых (с грузом или без груза) больше указанной на знаке.

3.14 "Ограничение ширины". Запрещается движение транспортных средств, габаритная ширина которых (с грузом или без груза) больше указанной на знаке.

3.15 "Ограничение длины". Запрещается движение транспортных средств (составов транспортных средств), габаритная длина которых (с грузом или без груза) больше указанной на знаке.

3.16 "Ограничение минимальной дистанции". Запрещается движение транспортных средств с дистанцией между ними меньше указанной на знаке.

3.17.1 "Таможня". Запрещается проезд без остановки у таможни (контрольного пункта).

3.17.2 "Опасность". Запрещается дальнейшее движение всех без исключения транспортных средств в связи с дорожно-транспортным происшествием, аварией или другой опасностью.

3.17.3 "Контроль". Запрещается проезд без остановки через контрольные пункты.

3.18.1 "Поворот направо запрещен".

3.18.2 "Поворот налево запрещен".

3.19 "Разворот запрещен".

3.20 "Обгон запрещен". Запрещается обгон всех транспортных средств, кроме одиночных, движущихся со скоростью менее 30 км/ч.

3.21 "Конец зоны запрещения обгона".

3.22 "Обгон грузовым автомобилям запрещен". Запрещается грузовым автомобилям с разрешенной максимальной массой более 3,5 т обгон всех транспортных средств, кроме одиночных, движущихся со скоростью менее 30 км/ч. Тракторам запрещается обгон всех транспортных средств, кроме гужевых повозок и велосипедов.

3.23 "Конец зоны запрещения обгона грузовым автомобилям".

3.24 "Ограничение максимальной скорости". Запрещается движение со скоростью (км/ч), превышающей указанную на знаке.

Если вводимое на данном участке дороги ограничение максимальной скорости более чем на 20 км/ч отличается от допускаемой скорости движения на предшествующем участке, применяется ступенчатое ограничение скорости с шагом не более 20 км/ч путем последовательной установки знаков 3.24, удаленных друг от друга на расстоянии от 100 метров до 150 метров.

Ступенчатое ограничение скорости не применяется перед населенными пунктами, обозначенными знаками 5.22, если видимость знаков составляет не менее 150 метров.

3.25 "Конец зоны ограничения максимальной скорости".

3.26 "Подача звукового сигнала запрещена". Запрещается пользоваться звуковыми сигналами, кроме тех случаев, когда сигнал подается для предотвращения дорожно-транспортного происшествия.

3.27 "Остановка запрещена". Запрещаются остановка и стоянка транспортных средств.

3.28 "Стоянка запрещена". Запрещается стоянка транспортных средств.

3.29 "Стоянка запрещена по нечетным числам месяца".

3.30 "Стоянка запрещена по четным числам месяца". При одновременном применении знаков 3.29 и 3.30 время перестановки транспортных средств с одной стороны на другую - с 19 до 21 часа.

3.31 "Конец зоны всех ограничений". Обозначение конца зоны действия одновременно несколькими знаками из следующих: 3.16, 3.20, 3.22, 3.24, 3.26 - 3.30.

3.32 "Движение транспортных средств с опасными грузами запрещено". Запрещается движение транспортных средств, оборудованных опознавательными знаками "Опасный груз".

3.33 "Движение транспортных средств со взрывчатыми и легковоспламеняющимися грузами запрещено". Запрещается движение транспортных средств, оборудованных опознавательными знаками "Опасный груз" и предназначенных для перевозки опасных грузов классов 1,2.2 - 2.4, 3.1, 3.2, 5.2.

Знаки 3.2 - 3.9, 3.32 и 3.33 запрещают движение соответствующих видов транспортных средств в обоих направлениях.

Действие знаков не распространяется:

3.1 - 3.3, 3.18.1, 3.18.2, 3.19, 3.27 - на маршрутные транспортные средства;

3.2 - 3.8 - на транспортные средства, которые обслуживают предприятия, находящиеся в обозначенной зоне, а также обслуживают граждан или принадлежат гражданам, проживающим или работающим в обозначенной зоне. В этих случаях транспортные средства должны въезжать в обозначенную зону и выезжать из нее на ближайшем к месту назначения перекрестке;

3.28 - 3.30 - на такси с включенным таксометром;

3.2, 3.3, 3.28 - 3.30 – на транспортные средства, управляемые лицами с инвалидностью первой и второй групп, а также третьей группы с нарушениями опорно-двигательного аппарата или перевозящие лиц с такими группами инвалидности.

Действие знаков 3.18.1, 3.18.2 распространяется на пересечение проезжих частей, перед которым установлен знак.

Зона действия знаков 3.16, 3.20, 3.22, 3.24, 3.26 - 3.30 распространяется от места установки знака до ближайшего перекрестка за ним, а в населенных пунктах при отсутствии перекрестка - до конца населенного пункта.

Действие знака 3.24, установленного перед населенным пунктом, обозначенным знаком 5.22, распространяется до этого знака.

Зона действия знаков может быть уменьшена:

для знаков 3.16 и 3.26 применением таблички 7.2.1;

для знаков 3.20, 3.22, 3.24 установкой в конце зоны их действия соответственно знаков 3.21, 3.23, 3.25 или применением таблички 7.2.1. Зона действия знака 3.24 может быть уменьшена установкой знака 3.24 с другим значением максимальной скорости движения;

для знаков 3.27 - 3.30 установкой в конце зоны их действия повторных знаков 3.27 - 3.30 с табличкой 7.2.3 или применением таблички 7.2.2. Знак 3.27 может быть применен совместно с разметкой 1.4, а знак 3.28 - с разметкой 1.10, при этом зона действия знаков определяется протяженностью линии разметки.

Действие знаков 3.10, 3.27 - 3.30 распространяется только на ту сторону дороги, на которой они установлены.

Глава 4. Предписывающие знаки

Сноска. Глава 4 с изменениями, внесенными приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4.1.1 "Движение прямо", 4.1.2 "Движение направо", 4.1.3 "Движение налево", 4.1.4 "Движение прямо или направо", 4.1.5 "Движение прямо или налево", 4.1.6 "Движение направо или налево2. Разрешается движение только в направлениях, указанных на знаках стрелками. Знаки, разрешающие поворот налево, разрешают и разворот (могут быть применены знаки 4.1.1 - 4.1.6 с конфигурацией стрелок, соответствующей требуемым направлениям движения на конкретном пересечении).

Действие знаков 4.1.1 - 4.1.6 не распространяется на маршрутные транспортные средства.

Действие знаков 4.1.1 - 4.1.6 распространяется на пересечение проезжих частей, перед которым установлен знак.

Действие знака 4.1.1, установленного в начале участка дороги, распространяется до ближайшего перекрестка. Знак не запрещает поворот направо на прилегающие территории.

Примечание. Нумерация дорожных знаков соответствует СТ РК 1125. Наименования и изображения дорожных знаков приведены на рис. 2. Изображения дорожных знаков 4.1.2 и 4.1.3 изменены в соответствии с СТ РК 1125, предыдущие изображения данных дорожных знаков действуют до их замены.

4.2.1 "Объезд препятствия справа", 4.2.2 "Объезд препятствия слева". Объезд разрешается только со стороны, указанной стрелкой.

4.2.3 "Объезд препятствия справа или слева". Объезд разрешается с любой стороны.

4.3 "Круговое движение". Разрешается движение в указанном стрелками направлении.

4.4 "Движение легковых автомобилей". Разрешается движение легковых автомобилей, автобусов, мотоциклов, маршрутных транспортных средств и грузовых автомобилей, разрешенная максимальная масса которых не превышает 3,5 тонн.

Знак разрешает движение и других транспортных средств, которые обслуживают предприятия, находящиеся в обозначенной зоне, а также обслуживают граждан или принадлежат гражданам, проживающим или работающим в обозначенной зоне. В этих случаях транспортные средства должны въезжать в обозначенную зону и выезжать из нее на ближайшем к месту назначения перекрестке.

4.5 "Велосипедная дорожка или велосипедная полоса движения". Разрешается движение только на велосипедах, электрических самокатах и малых электрических транспортных средствах.

4.5.1 "Конец велосипедной дорожки или велосипедной полосы движения".

4.5.4, 4.5.5 "Пешеходная и велосипедная дорожка с разделением движения". Дорожки, предназначенные для совместного движения пешеходов, велосипедов, электрических самокатов, малых электрических транспортных средств, когда потоки пешеходов, велосипедов, электрических самокатов, малых электрических транспортных средств разделяются на самостоятельные потоки.

4.5.6, 4.5.7 "Конец пешеходной и велосипедной дорожки с разделением движения".

4.6 "Пешеходная дорожка". Разрешается движение только пешеходам.

4.7 "Ограничение минимальной скорости". Разрешается движение только с указанной или большей скоростью (км/ч).

4.8 "Конец зоны ограничения минимальной скорости".

4.9 "Направление движения транспортных средств с опасными грузами". Движение транспортных средств, оборудованных опознавательными знаками "Опасный груз", разрешается только в направлении, указанном на знаке: 4.9.1 - направо, 4.9.2 - налево, 4.9.3 - прямо.

Глава 5. Информационно-указательные знаки

Сноска. Глава 5 с изменениями, внесенными приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Информационно-указательные знаки вводят или отменяют определенные режимы движения, а также информируют о расположении населенных пунктов и других объектов.

5.1 "Автомагистраль". Дорога, на которой действуют требования настоящих Правил, устанавливающие порядок движения по автомагистралям.

5.2 "Конец автомагистрали".

5.3 "Дорога для автомобилей". Дорога, предназначенная для движения только автомобилей и мотоциклов.

5.4 "Конец дороги для автомобилей".

5.5 "Дорога с односторонним движением". Дорога или проезжая часть, по которой движение транспортных средств по всей ширине осуществляется в одном направлении.

5.6 "Конец дороги с односторонним движением".

5.7.1, 5.7.2 "Выезд на дорогу с односторонним движением". Выезд на дорогу или проезжую часть с односторонним движением.

5.8.1 "Направления движения по полосам". Число полос и разрешенные направления движения на каждой из них.

Если на знаке 5.8.1 изображен знак 5.9.1 – 5.9.4, то его действие этих знаков распространяется на указанную полосу.

5.8.2 "Направления движения по полосе". Разрешенные направления движения по полосе.

Знаки 5.8.1 и 5.8.2, разрешающие поворот налево из крайней левой полосы, разрешают и разворот с этой полосы.

Действие знаков 5.8.1 и 5.8.2, установленных перед перекрестком, распространяется на весь перекресток, если другие знаки 5.8.1 и 5.8.2, установленные на нем, не дают иных указаний.

5.8.2а "Направление движения по полосам".

Если на знаке 5.8.1, 5.8.2, 5.8.2а изображен знак, запрещающий движение каким-либо транспортным средствам, то движение этих транспортных средств по соответствующей полосе запрещается.

5.8.3 "Начало полосы". Начало дополнительной полосы на подъеме или полосы торможения.

Если на знаке, установленном перед дополнительной полосой, изображен знак 4.7 "Ограничение минимальной скорости", то водитель транспортного средства, который не может продолжать движение по основной полосе с указанной или большей скоростью, перестраивается на дополнительную полосу.

5.8.3а "Обязательная минимальная скорость на различных полосах движения".

5.8.4 "Начало полосы". Начало участка средней полосы трехполосной дороги, предназначенного для движения в данном направлении.

5.8.4а "Начало полосы".

5.8.5 "Конец полосы". Конец дополнительной полосы на подъеме или полосы разгона.

5.8.6 "Конец полосы". Конец участка средней полосы на трехполосной дороге, предназначенного для движения в данном направлении.

5.8.6а - 5.8.6в "Перестроение на параллельную проезжую часть". Информируют водителей о приоритетах движения при перестроении на параллельную проезжую часть.

5.8.6г, 5.8.6д "Конец параллельной проезжей части". Информируют водителей о и приоритетах движения при слиянии параллельных проезжих частей.

5.8.7, 5.8.8 "Направление движения по полосам".

5.8.8а "Направления движения по полосам".

5.8.9 "Ограничение скорости, действующее на различных полосах движения".

Если на знаке 5.8.7 изображен знак, запрещающий движение каким-либо транспортным средствам, то движение этих транспортных средств по соответствующей полосе запрещается.

Знаки 5.8.7 и 5.8.8 с соответствующим числом стрелок могут применяться на дорогах с четырьмя полосами и более.

С помощью знаков 5.8.7 и 5.8.8 со сменным изображением может быть организовано реверсивное движение.

5.9 "Полоса для маршрутных транспортных средств". Полоса, предназначенная для движения маршрутных транспортных средств, другого общественного транспорта и иных транспортных средств категории М3, движущихся попутно общему потоку транспортных средств.

5.9.1 "Конец полосы для маршрутных транспортных средств". Конец полосы, предназначенной для движения маршрутных транспортных средств, другого общественного транспорта и иных транспортных средств категории М3, движущихся попутно общему потоку транспортных средств.

5.9.2 - 5.9.4 "Знаки направления движения для общественного транспорта". Указывает направление движения маршрутных транспортных средств, другого общественного транспорта и иных транспортных средств категории М3, по полосе для маршрутных транспортных средств перед перекрестком в случаях, когда в прямом направлении движение невозможно.

5.10.1 "Дорога с полосой для маршрутных транспортных средств". Дорога, по которой движение маршрутных транспортных средств, другого общественного транспорта и иных транспортных средств категории М3, осуществляется по специально выделенной полосе навстречу общему потоку транспортных средств.

5.10.2, 5.10.3 "Выезд на дорогу с полосой для маршрутных транспортных средств".

5.10.4 "Конец дороги с полосой для маршрутных транспортных средств".

5.10.5 "Дорога с полосой для велосипедистов". Движение велосипедов осуществляется по велосипедной полосе навстречу общему потоку транспортных средств.

5.10.7 "Конец дороги с полосой для велосипедистов".

5.10.8, 5.10.9 "Выезд на дорогу с полосой для велосипедистов".

5.11.1 "Место для разворота". Поворот налево запрещается.

5.11.2 "Зона для разворота". Протяженность зоны для разворота. Поворот налево запрещается.

Информационно-указательные знаки 5.8.1-5.8.8, 5.11.1 и 5.11.2 могут совмещаться с запрещающими знаками 3.3-3.8.

5.12 "Место остановки автобуса и (или) троллейбуса".

5.13 "Место остановки трамвая".

5.14 "Место стоянки легковых такси".

5.15 "Место стоянки".

5.16.1, 5.16.2 "Пешеходный переход".

При отсутствии на переходе разметок 1.14.1 - 1.14.3 знак 5.16.2 устанавливается справа от дороги на ближней границе перехода, а знак 5.16.1 - слева от дороги на дальней границе перехода.

5.16.3 "Диагональный пешеходный переход".

5.17.1, 5.17.2 "Подземный пешеходный переход".

5.17.3, 5.17.4 "Надземный пешеходный переход".

5.18 "Рекомендуемая скорость". Скорость, с которой рекомендуется движение на данном участке дороги. Зона действия знака распространяется до ближайшего перекрестка, а при применении знака 5.18 совместно с предупреждающим знаком определяется протяженностью опасного участка.

5.18.2 "Конец зоны действия знака "Рекомендуемая скорость".

5.19.1 - 5.19.3 "Тупик". Дорога, не имеющая сквозной проезд.

5.20.1 "Предварительный указатель направлений".

5.20.2 "Предварительный указатель направления". Направления движения к обозначенным на знаке населенным пунктам и другим объектам. На знаках могут быть нанесены изображения знака 5.29.1, символы автомагистрали, аэропорта, спортивные и иные пиктограммы. На знаке 5.20.1 могут быть нанесены изображения других знаков, информирующих об особенностях движения. В нижней части знака 5.20.1 указывается расстояние от места установки знака до перекрестка или начала полосы торможения.

Знак 5.20.1 применяется также для указания объезда участков дорог, на которых установлен один из запрещающих знаков 3.11 - 3.15.

5.20.3 "Схема движения". Маршрут движения при запрещении на перекрестке отдельных маневров или разрешенные направления движения на сложном перекрестке.

5.21.1 "Указатель направления", 5.21.2 "Указатель направлений". Направления движения к пунктам маршрута. На знаках может быть указано расстояние до обозначенных на нем объектов (км), нанесены символы автомагистрали, аэропорта, спортивные и иные пиктограммы.

5.22 "Начало населенного пункта". Наименование и начало населенного пункта, в котором действуют требования настоящих Правил, устанавливающие порядок движения в населенных пунктах.

5.22а "Начало населенного пункта".

5.23 "Конец населенного пункта". Место, с которого на данной дороге утрачивают силу требования настоящих Правил, устанавливающие порядок движения в населенных пунктах.

5.23а "Конец населенного пункта".

5.24 "Начало населенного пункта". Наименование и начало населенного пункта, в котором на данной дороге не действуют требования настоящих Правил, устанавливающие порядок движения в населенных пунктах.

5.25 "Конец населенного пункта". Конец населенного пункта, обозначенного знаком 5.24.

5.26 "Наименование объекта". Наименование объекта иного, чем населенный пункт (река, озеро, перевал, достопримечательность и тому подобное).

5.27 "Указатель расстояний". Расстояние до населенных пунктов (км), расположенных на маршруте.

5.28 "Километровый знак". Расстояние до начала или конца дороги (км). 5.29.1, 5.29.2 "Номер маршрута". 5.29.1 - номер, присвоенный дороге (маршруту); 5.29.2 - номер и направление дороги (маршрута).

5.30.1 - 5.30.5 "Направление движения для грузовых автомобилей". Рекомендуемое направление движения для грузовых автомобилей, тракторов и самоходных машин, если на перекрестке их движение в одном из направлений запрещено.

5.31 "Схема объезда". Маршрут объезда участка дороги, временно закрытого для движения.

5.32.1 - 5.32.3 "Направление объезда". Направление участка дороги, временно закрытого для движения.

5.33 "Стоп-линия". Место остановки транспортных средств при запрещающем сигнале светофора (регулировщика).

5.34.1, 5.34.2 "Предварительный указатель перестроения на другую проезжую часть". Направление объезда закрытого для движения участка проезжей части на дороге с разделительной полосой или направление движения для возвращения на правую проезжую часть.

5.35 "Реверсивное движение". Начало участка дороги, на котором на одной или нескольких полосах направление движения может изменяться на противоположное.

5.36 "Конец реверсивного движения".

5.37 "Выезд на дорогу с реверсивным движением".

5.38 "Жилая зона". Территория, на которой действуют требования настоящих Правил, устанавливающие порядок движения в жилой зоне.

5.39 "Конец жилой зоны".

5.40 "Общие ограничения максимальной скорости".

5.41 "Площадка для аварийной остановки".

5.42 "Фотовидеофиксация". Осуществляется фиксация нарушений настоящих Правил стационарным сертифицированным специальным техническим средством и прибором, при этом установка знака необязательна.

5.43 "Искусственная неровность". Обозначает границы искусственной неровности. Устанавливается на ближней границе искусственной неровности или разметки 1.25 относительно приближающихся транспортных средств.

5.44 "Зона с ограничениями стоянки". Место, с которого начинается территория (участок дороги), где стоянка запрещена.

5.45 "Конец зоны с ограничениями стоянки".

5.46 "Зона с ограничением максимальной скорости". Место, с которого начинается территория (участок дороги), где ограничена максимальная скорость движения.

5.47 "Конец зоны с ограничением максимальной скорости".

5.48 "Пешеходная зона". Место, с которого начинается территория (участок дороги), на которой разрешено движение только пешеходов.

5.49 "Конец пешеходной зоны".

5.50 "Зона с ограничением экологического класса механических транспортных средств". Запрещается движение механических транспортных средств или вида(ов) транспортного средства, экологический класс которых ниже экологического класса, указанного на знаке, или экологический класс которых не указан в регистрационных документах на эти транспортные средства.

5.51 "Конец зоны с ограничением экологического класса механических транспортных средств".

На знаках 5.20.1, 5.20.2, 5.21.1 и 5.21.2, установленных вне населенного пункта, зеленый или синий фон означает, что движение к указанному населенному пункту или объекту будет осуществляться соответственно по автомагистрали или другой дороге. На знаках 5.20.1, 5.20.2, 5.21.1 и 5.21.2, установленных в населенном пункте, зеленый или синий фон означает, что движение к указанному населенному пункту или объекту после выезда из данного населенного пункта будет осуществляться соответственно по автомагистрали или другой дороге; белый фон означает, что указанный объект находится в данном населенном пункте.

Глава 6. Знаки сервиса

Знаки сервиса информируют о расположении соответствующих объектов.

6.1 "Пункт первой медицинской помощи".

6.2 "Больница".

6.3 "Автозаправочная станция".

6.3.а "Автозаправочная станция на сжиженом нефтяном газе (СНГ)".

6.3.б "Автозаправочная станция на сжатом природном газе (СНГ)".

6.4 "Техническое обслуживание автомобилей".

6.5 "Мойка автомобилей".

6.6 "Телефон".

6.7 "Пункт питания".

6.8 "Питьевая вода".

6.9 "Гостиница или мотель".

6.10 "Кемпинг".

6.11 "Место отдыха".

6.12 "Пост полиции".

6.13 "Пост транспортного контроля".

6.14 "Полиция".

6.15 "Зона приема радиостанции, передающей информацию о дорожном движении".

6.16 "Зона радиосвязи с аварийными службами".

6.17 "Бассейн или пляж".

6.18 "Туалет".

6.19 "Автозаправочная станция с возможностью зарядки электромобилей".

6.20 "Экологический контроль".

Глава 7. Знаки дополнительной информации (таблички)

Сноска. Глава 7 с изменениями, внесенными приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Знаки дополнительной информации (таблички) уточняют или ограничивают действие знаков, с которыми они применены.

7.1.1 "Расстояние до объекта". Указывает расстояние от знака до начала опасного участка, места введения соответствующего ограничения или определенного объекта (места), находящегося впереди по ходу движения.

7.1.2 "Расстояние до объекта". Указывает расстояние от знака 2.4 до перекрестка в случае, если непосредственно перед перекрестком установлен знак 2.5.

7.1.3, 7.1.4 "Расстояние до объекта". Указывает расстояние до объекта, находящегося в стороне от дороги.

7.2.1 "Зона действия". Указывает протяженность опасного участка дороги, обозначенного знаками, или зону действия запрещающих и информационно-указательных знаков.

7.2.2 - 7.2.6 "Зона действия". 7.2.2 указывает зону действия запрещающих знаков 3.27 - 3.30; 7.2.3 указывает конец зоны действия знаков 3.27-3.30; 7.2.4 информирует водителей о нахождении их в зоне действия знаков 3.27 - 3.30; 7.2.5, 7.2.6 указывают направление и зону действия знаков 3.27 - 3.30 при запрещении остановки или стоянки вдоль одной стороны площади, фасада здания и тому подобного.

7.3.1 - 7.3.3 "Направления действия". Указывают направления действия знаков, установленных перед перекрестком, или направления движения к обозначенным объектам, находящимся непосредственно у дороги.

7.4.1 - 7.4.8 "Вид транспортного средства". Указывают вид транспортного средства, на который распространяется действие знака.

7.4.8а "Вид маршрутного транспортного средства".

7.4.8 б "Туристический автобус". Применяют со знаком 5.15 "Место стоянки" для указания площадки для стоянки туристического автобуса и посадки в него (высадки из него) туристов.

7.4.9-7.4.14 "Кроме вида транспортного средства". Указывают вид транспортного средства, на который не распространяется действие знака.

Табличка 7.4.1 распространяет действие знака на грузовые автомобили, а табличка 7.4.2 в том числе и с прицепом, с разрешенной максимальной массой более 3,5 тонн, табличка 7.4.3 - на легковые автомобили, а также грузовые автомобили с разрешенной максимальной массой до 3,5 тонн, табличка 7.4.8 - на транспортные средства, оборудованные опознавательными знаками "Опасный груз".

7.5.1 "Субботние, воскресные и праздничные дни", 7.5.2 "Рабочие дни", 7.5.3 "Дни недели". Указывают дни недели, в течение которых действует знак.

7.5.4 "Время действия". Указывает время суток, в течение которого действует знак.

7.5.5 - 7.5.7 "Время действия". Указывают дни недели и время суток, в течение которых действует знак.

7.6.1 - 7.6.18 "Способ постановки транспортного средства на стоянку". 7.6.1 указывает, что все транспортные средства должны быть поставлены на проезжей части вдоль тротуара; 7.6.2 - 7.6.10 указывают способ постановки легковых автомобилей и мотоциклов на околотротуарной стоянке. Применяются со знаком 5.15.

7.6.2-7.6.18 указывают способ постановки легковых автомобилей и мотоциклов.

7.7 "Стоянка с неработающим двигателем". Указывает, что на стоянке, обозначенной знаком 5.15, разрешается стоянка транспортных средств только с неработающим двигателем.

7.8 "Платные услуги". Указывает, что услуги предоставляются только за оплату.

7.9 "Ограничение продолжительности стоянки". Указывает максимальную продолжительность пребывания транспортного средства на стоянке, обозначенной знаком 5.15.

7.10 "Место для осмотра автомобилей". Указывает, что на площадке, обозначенной знаком 5.15 или 6.11, имеется эстакада или смотровая канава.

7.11 "Ограничение полной массы". Указывает, что действие знака распространяется только на транспортные средства с разрешенной максимальной массой, более указанной на табличке.

7.13 "Направление главной дороги". Указывает направление главной дороги на перекрестке.

7.14 "Полоса движения". Указывает полосу движения, на которую распространяется действие знака или светофора.

7.15 "Пешеходы с полной потерей зрения". Указывает, что пешеходным переходом пользуются лица с полной потерей зрения. Применяется со знаками 1.20, 5.16.1, 5.16.2 и светофорами.

7.16 "Влажное покрытие". Указывает, что действие знака распространяется на период времени, когда покрытие проезжей части влажное.

7.17 "Лица с инвалидностью". Указывает, что действие знака 5.15 распространяется только на мотоколяски и автомобили, на которых установлены опознавательные знаки "Лицо с инвалидностью".

7.18 "Кроме лиц с инвалидностью". Указывает, что действие знаков не распространяется на мотоколяски и автомобили, на которых установлены опознавательные знаки "Лицо с инвалидностью".

7.19 "Класс опасного груза". Указывает номер класса (классов) опасных грузов. Применяется со знаками 3.32, 4.9.1 -4.9.3.

7.21 "Работает эвакуатор".

7.21.1 "Вид маршрутного транспортного средства", 6, 19.

7.22 "Вид транспортного средства". Распространяется на электромобили и гибридные автомобили, имеющие возможность зарядки от внешнего источника.

7.23 "Кроме вида транспортного средства". Не распространяется на электромобили и гибридные автомобили, имеющие возможность зарядки от внешнего источника.

7.24 "Экологический класс транспортного средства".

7.25 "Зарядка электромобилей".

7.26 "Вид транспортного средства". Распространяется на электрические самокаты.

7.27 "Кроме вида транспортного средства". Не распространяется на электрические самокаты.

Таблички размещаются непосредственно под знаком, с которым они применены. Таблички 7.2.2 - 7.2.4, 7.13 при расположении знаков над проезжей частью, обочиной или тротуаром размещаются сбоку от знака.

В случаях, когда значения временных дорожных знаков (на переносной стойке) и стационарных знаков противоречат друг другу, водители должны руководствоваться временными знаками.

Табличка 7.21 применяется совместно с запрещающими знаками 3.27-3.30, информирует о задержании транспортного средства и помещении его на специализированную стоянку.

Табличка 7.24 применяют со знаками 3.2-3.6, 4.1.1-4.1.6, 3.18.1, 3.18.2 для распространения действия знака на транспортные средства с экологическим классом ниже указанного на табличке или экологический класс которых не указан в регистрационных документах на эти транспортные средства. Применяют со знаками 5.15 для распространения действия знака на транспортные средства с экологическим классом, соответствующим или выше указанного на табличке, или, экологический класс которых не указан в регистрационных документах на эти транспортные средства.

Рис. 2. ДОРОЖНЫЕ ЗНАКИ

Сноска. Рисунок 2 с изменениями, внесенными приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ

2. ЗНАКИ ПРИОРИТЕТА

3. ЗАПРЕЩАЮЩИЕ ЗНАКИ

4. ПРЕДПИСЫВАЮЩИЕ ЗНАКИ

5. ИНФОРМАЦИОННО-УКАЗАТЕЛЬНЫЕ ЗНАКИ

	Перестроение на параллельную проезжую часть
Конец параллельной проезжей части

Направление движения для общественного транспорта

Жүк автомобильдері үшін жүру бағыты

6. ЗНАКИ СЕРВИСА

7. ЗНАКИ ДОПОЛНИТЕЛЬНОЙ ИНОРМАЦИИ

Приложение 2 к Правилам дорожного движения

Разметка дорожная и ее характеристики

Глава 1. Горизонтальная разметка

Сноска. Глава 1 с изменениями, внесенными приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Правила применения и требования к дорожной разметке регламентируются Национальным стандартом Республики Казахстан 1124 "Технические средства организации дорожного движения. Разметка дорожная. Классификация. Технические условия" (далее – СТ РК 1124), утвержденным приказом Председателя Комитета технического регулирования и метрологии Министерства торговли и интеграции Республики Казахстан от 27 сентября 2019 года № 362-од и Национальным стандартом Республики Казахстан 1412 "Технические средства регулирования дорожного движения. Правила применения" (далее – СТ РК 1412), утвержденным приказом председателя Комитета технического регулирования и метрологии Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 10 октября 2017 года № 274-од.

Горизонтальная разметка (линии, стрелы, надписи и другие обозначения на проезжей части) устанавливает определенные режимы и порядок движения.

Горизонтальная разметка имеет белый, желтый цвет. Линии 1.4, 1.10 и 1.17 только желтого цвета.

Горизонтальная разметка:

1.1 - разделяет транспортные потоки противоположных направлений и обозначает границы полос движения в опасных местах на дорогах; обозначает границы проезжей части, на которые въезд запрещен; обозначает границы стояночных мест транспортных средств и край проезжей части дорог, не отнесенных к автомагистралям (нумерация разметки соответствует СТ РК 1124. Наименование и изображение дорожной разметки приведены на рис. 3.);

1.2 (широкая сплошная линия) - обозначает край проезжей части на автомагистралях;

1.3 - разделяет транспортные потоки противоположных направлений на дорогах, имеющих четыре полосы движения и более;

1.4 - обозначает места, где запрещена остановка. Применяется самостоятельно или в сочетании со знаком 3.27 и наносится у края проезжей части или по верху бордюра;

1.5 - разделяет транспортные потоки противоположных направлений на дорогах, имеющих две или три полосы; обозначает границы полос движения при наличии двух и более полос, предназначенных для движения в одном направлении;

1.6 (линия приближения - прерывистая линия, у которой длина штрихов в 3 раза превышает промежутки между ними) - предупреждает о приближении к разметке 1.1 или 1.11, которая разделяет транспортные потоки противоположных или попутных направлений;

1.7 (прерывистая линия с короткими штрихами и равными им промежутками) - обозначает границы полос движения в пределах перекрестка;

1.8 (широкая прерывистая линия) - обозначает границу между полосой разгона или торможения и основной полосой проезжей части (на перекрестках, пересечениях дорог на разных уровнях, в зоне автобусных остановок и тому подобное);

1.9 - обозначает границы полос движения, на которых осуществляется реверсивное регулирование; разделяет транспортные потоки противоположных направлений (при выключенных реверсивных светофорах) на дорогах, где осуществляется реверсивное регулирование;

1.10 - обозначает места, где запрещена стоянка. Применяется самостоятельно или в сочетании со знаками 3.28 - 3.30 и наносится у края проезжей части или по верху бордюра;

1.11 - разделяет транспортные потоки противоположных или попутных направлений на участках дорог, где перестроение разрешено только из одной полосы; обозначает места, предназначенные для разворота, въезда и выезда со стояночных площадок и тому подобного, где движение разрешено только в одну сторону;

1.12 (стоп-линия) - указывает место, где водитель останавливается при наличии знака 2.5 или при запрещающем сигнале светофора (регулировщика);

1.13 - указывает место, где водитель должен при необходимости остановиться, уступая дорогу транспортным средствам, движущимся по пересекаемой дороге;

1.14.1, 1.14.2 ("зебра") - обозначает нерегулируемый пешеходный переход; стрелы разметки 1.14.2 указывают направление движения пешеходов; 1.14.3 - обозначает пешеходный переход, где движение регулируется светофором;

1.15 - обозначает место, где велосипедная дорожка пересекает проезжую часть;

1.16.1 - 1.16.3 - обозначение направляющих островков в местах: 1.16.1 - разделение транспортных потоков противоположных направлений, 1.16.2 - разделение транспортных потоков одного направления, 1.16.3 - слияние транспортных потоков;

1.17- обозначает остановки маршрутных транспортных средств и стоянки такси;

1.18 - указывает разрешенные на перекрестке направления движения по полосам. Применяется самостоятельно или в сочетании со знаками 5.8.1, 5.8.2; разметка с изображением тупика наносится для указания того, что поворот на ближайшую проезжую часть запрещен; разметка, разрешающая поворот налево из крайней левой полосы, разрешает и разворот;

1.19 - предупреждает о приближении к сужению проезжей части (участку, где уменьшается количество полос движения в данном направлении) или линиям разметки 1.1 или 1.11, разделяющим транспортные потоки противоположных направлений. В первом случае разметка 1.19 может применяться в сочетании со знаками 1.18.1 - 1.18.3;

1.20 - предупреждает о приближении к разметке 1.13;

1.21 (надпись "СТОП") - предупреждает о приближении к разметке 1.12, когда она применяется в сочетании со знаком 2.5;

1.22 - указывает номер дороги (маршрута);

1.23 - обозначает специальную полосу для маршрутных транспортных средств, другого общественного транспорта и иных транспортных средств категории М3.

1.28 (разметка желтого цвета) - обозначает участок регулирования перекрестка.

Линии 1.1 - 1.3 пересекать запрещается.

Допускается пересечение линий 1.1 и 1.2 для остановки транспортного средства на обочине, а линии 1.1 как исключение при объезде препятствия, если выполнить его невозможно, не прибегая к этому исключению.

Действие линии 1.4. не распространяется на маршрутные транспортные средства.

Линии 1.5-1.8 пересекать разрешается с любой стороны.

Линию 1.9 при отсутствии реверсивных светофоров или когда они отключены разрешается пересекать, если она расположена справа от водителя; при включенных реверсивных светофорах - с любой стороны, если она разделяет полосы, по которым движение разрешено в одном направлении. При отключении реверсивных светофоров водитель немедленно перестраивается вправо за линию разметки 1.9.

Линию 1.9, разделяющую транспортные потоки противоположных направлений, при выключенных реверсивных светофорах пересекать запрещается.

Действие линии 1.10 не распространяется на транспортные средства, управляемые лицами с инвалидностью первой и второй групп, а также третьей группы с нарушениями опорно-двигательного аппарата или перевозящие лиц с такими группами инвалидности, и на такси с включенным таксометром.

Линию 1.11 разрешается пересекать со стороны прерывистой, а также и со стороны сплошной, но только при завершении обгона или объезда.

В случаях, когда значения дорожных знаков, в том числе временных, и линий горизонтальной разметки противоречат друг другу либо разметка недостаточно различима, водители должны руководствоваться дорожными знаками.

Глава 2. Вертикальная разметка

Вертикальная разметка в виде сочетания черных и белых полос на дорожных сооружениях и элементах оборудования дорог показывает их габариты и служит средством зрительного ориентирования.

Вертикальная разметка:

2.1 - обозначает элементы дорожных сооружений (опор мостов, путепроводов, торцовых частей парапетов и тому подобного), когда эти элементы представляют опасность для движущихся транспортных средств;

2.2 - обозначает нижний край пролетного строения тоннелей, мостов и путепроводов;

2.3 - обозначает круглые тумбы, установленные на разделительных полосах или островках безопасности;

2.4 - обозначает направляющие столбики, надолбы, опоры ограждений и тому подобное;

2.5 - обозначает боковые поверхности ограждений дорог на закруглениях малого радиуса, крутых спусках, других опасных участках;

2.6 - обозначает боковые поверхности ограждений дорог на других участках;

2.7 - обозначает бордюры на опасных участках и возвышающиеся островки безопасности;

Рис. 3. ДОРОЖНАЯ РАЗМЕТКА

Сноска. Рисунок 3 с изменениями, внесенными приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

ГОРИЗОНТАЛЬНАЯ РАЗМЕТКА

ВЕРТИКАЛЬНАЯ РАЗМЕТКА

Приложение 3 к Правилам дорожного движения

Рис.1 Сигналы светофора и регулировщика транспортные светофоры

Сноска. Рисунок 1 с изменениями, внесенными приказом Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Основные сигналы регулировщика

Утвержден приказом министр внутренних дел Республики Казахстан от 30 июня 2023 года № 534

Основные положения по допуску транспортных средств к эксплуатации

1. Техническое состояние и оборудование участвующих в дорожном движении транспортных средств в части, относящейся к безопасности дорожного движения и охране окружающей среды, должны отвечать требованиям соответствующих технических регламентов, стандартов, правил и руководств по их технической эксплуатации.

2. Механические транспортные средства и прицепы должны быть зарегистрированы в органах внутренних дел в течение срока действия регистрационного знака "Транзит" либо не позднее десяти суток с момента приобретения или таможенного декларирования.

3. На механических транспортных средствах (кроме трамваев и троллейбусов) и прицепах должны быть установлены на предусмотренных местах государственные регистрационные номерные знаки.

Цифры и буквы регистрационных знаков должны быть повторены на задней стенке кузовов грузовых автомобилей, прицепов (кроме прицепов к легковым автомобилям и мотоциклам) и автобусов. Высота цифр - не менее трехсот миллиметров, ширина - не менее ста двадцати миллиметров, толщина штриха - тридцать миллиметров, размер букв - 2/3 от размера цифр.

На трамваях и троллейбусах наносятся регистрационные номера, присваиваемые соответствующими ведомствами.

4. Транспортное средство в случае совершения дорожно-транспортного происшествия с возникновением неисправностей, при которых запрещена эксплуатация транспортных средств, проходит повторный обязательный технический осмотр.

В случае совершения дорожно-транспортного происшествия с возникновением неисправностей, при которых запрещена эксплуатация транспортных средств, уполномоченное на то должностное лицо органов внутренних дел направляет транспортное средство для повторного прохождения обязательного технического осмотра.

Факт прохождения обязательного технического осмотра механическим транспортным средством осуществляется путем запроса сведений в единую информационную систему обязательного технического осмотра механических транспортных средств и прицепов к ним.

5. Грузовой автомобиль с бортовой платформой, используемый для перевозки пассажиров, оборудуется сиденьями, закрепленными на высоте тридцать-пятьдесят сантиметров от пола и не менее тридцати сантиметров от верхнего края борта, а при перевозке детей, кроме того, борта должны иметь высоту не менее восьмидесяти сантиметров от уровня пола.

Сиденья, расположенные вдоль заднего или бокового бортов, должны иметь прочные спинки.

6. Механическое транспортное средство, используемое для обучения вождению и принадлежащее учебной организации, должно быть оборудовано дополнительными педалями привода сцепления и тормоза, опознавательным знаком "Учебное транспортное средство", на боковых и задней поверхностях такого транспортного средства наносится надпись "Учебное транспортное средство" на государственном языке.

7. Велосипед должен иметь исправные тормоз, руль и звуковой сигнал, оборудован спереди световозвращателем и фонарем или фарой (для движения в темное время суток и условиях недостаточной видимости) белого цвета, сзади - световозвращателем или фонарем красного цвета, а с каждой боковой стороны - световозвращателем оранжевого или красного цвета.

8. Гужевая повозка должна иметь предусмотренные конструкцией исправное стояночное тормозное устройство и противооткатные упоры, быть оборудована спереди двумя световозвращателями или фонарем белого цвета (для движения в темное время суток и условиях недостаточной видимости), сзади - двумя световозвращателями или фонарем красного цвета.

9. На транспортных средствах устанавливаются опознавательные знаки: Наименования и изображения опознавательных знаков приведены на рис.4.

"Автопоезд" - в виде трех фонарей оранжевого цвета, расположенных горизонтально на крыше кабины с промежутками между ними от ста пятидесяти до трехсот миллиметров - на грузовых автомобилях и колесных тракторах (класса 1,4 и выше) с прицепами, а также на сочлененных автобусах и троллейбусах. Допускается применение опознавательных знаков автопоезда в виде равностороннего треугольника желтого цвета (сторона - двести пятьдесят миллиметров) с устройством для внутреннего освещения;

по желанию водителя "Шипы" - в виде равностороннего треугольника белого цвета вершиной вверх с каймой красного цвета, в который вписана буква "Ш" черного цвета (сторона треугольника - не менее двухсот миллиметров, ширина каймы - 1/10 стороны) - сзади механических транспортных средств, имеющих ошипованные шины;

"Перевозка детей" - в виде квадрата желтого цвета с каймой красного цвета (сторона не менее двухсот пятидесяти миллиметров, ширина каймы -1/10 стороны), с черным изображением символа дорожного знака 1.21 спереди и сзади автобусов или грузовых автомобилей при перевозке групп детей;

"Водитель с полной потерей слуха" – в виде желтого круга диаметром сто шестьдесят миллиметров с нанесенными внутри тремя черными кружками диаметром сорок миллиметров, расположенными по углам воображаемого равностороннего треугольника, вершина которого обращена вниз – спереди и сзади механических транспортных средств, управляемых водителями с полной потерей речи и слуха, или с полной потерей слуха;

"Учебное транспортное средство" - в виде равностороннего треугольника белого цвета с вершиной вверх с каймой красного цвета, в который вписана буква "У" черного цвета (сторона - не менее двухсот миллиметров, ширина каймы - 1/10 стороны) - спереди и сзади механических транспортных средств, используемых для обучения вождению (допускается установка двустороннего знака на крыше легкового автомобиля);

"Ограничение скорости" - в виде уменьшенного цветного изображения дорожного знака 3.24 с указанием разрешенной скорости (диаметр знака - не менее ста шестидесяти миллиметров, ширина каймы - 1/10 диаметра) - на задней стороне кузова слева у механических транспортных средств, перевозящих тяжеловесные и крупногабаритные грузы, а также в случаях, когда максимальная скорость транспортного средства по технической характеристике ниже определенной пунктом 10.3 Правил дорожного движения Республики Казахстан.

Рис. 4 ОПОЗНАВАТЕЛЬНЫЕ И ИНЫЕ ЗНАКИ

Электромобиль	Автомобиль с газобаллонным оборудованием

"Опасный груз" - в виде прямоугольника, имеющего световозвращающую поверхность, размером 300x400 мм, окрашена в оранжевый цвет с каймой черного цвета (ширина - пятнадцать миллиметров) и обозначениями, характеризующими опасные свойства груза - спереди и сзади транспортных средств, перевозящих такие грузы;

"Крупногабаритный груз" - в виде щитка размером 400x400 мм с нанесенными по диагонали красными и белыми чередующимися полосами шириной пятьдесят миллиметров со световозвращающей поверхностью - спереди, сзади и сбоку на крупногабаритном грузе;

"Длинномерное транспортное средство" - в виде прямоугольника размером не менее 1200x200 мм желтого цвета с каймой красного цвета (ширина - сорок миллиметров), имеющего световозвращающую поверхность - сзади транспортных средств, длина которых (включая один прицеп) с грузом или без груза - более двадцати метров, и автопоездов с двумя и более прицепами. При невозможности размещения знака указанного размера допускается установка двух одинаковых знаков размером не менее 600x200 мм симметрично оси транспортного средства;

"Лицо с инвалидностью" – в виде квадрата желтого цвета со стороной сто пятьдесят миллиметров и изображением символа дорожного знака 7.17 черного цвета – спереди и сзади механических транспортных средств, управляемых лицами с инвалидностью первой и второй групп, а также третьей группы с нарушениями опорно-двигательного аппарата или перевозящих лиц с такими группами инвалидности.

"Электромобиль" – в виде квадрата зеленого цвета со стороной сто пятьдесят миллиметров и изображением символа дорожного знака 7.22 черного цвета – сзади электромобилей;

"Автомобиль с газобаллонным оборудованием" - в виде равностороннего треугольника желтого цвета вершиной вверх с каймой черного цвета, в который вписана восклицательный знак и слово "GAZ" черного цвета (сторона треугольника - не менее двухсот миллиметров, ширина каймы - 1/10 стороны) - сзади механических транспортных средств, имеющих газобаллонное оборудование.

По желанию водителя может быть установлен опознавательный знак "Врач" - в виде квадрата синего цвета (сторона - сто сорок миллиметров) со вписанным белым кругом (диаметр - сто двадцать пять миллиметров), на который нанесен красный крест (высота - девяносто миллиметров, ширина штриха - двадцать пять миллиметров) - спереди и сзади автомобиля, управляемого водителем - врачом.

Сноска. Пункт 9 с изменениями, внесенными приказами Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.09.2024 № 725 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. Знак аварийной остановки. Мигающий красный цвет, излучаемый фонарем, применяемым в соответствии с требованиями главы 7 Правил дорожного движения Республики Казахстан, должен хорошо различаться днем в солнечную погоду и условиях недостаточной видимости.

11. В случаях, когда отличительный знак транспортного средства Республики Казахстан "КZ" помещается отдельно от государственного регистрационного номерного знака, он должен соответствовать следующим требованиям: буквы должны быть высотой не менее восьмидесяти миллиметров и обозначены штрихами шириной не менее десяти миллиметров. Буквы должны быть черными на белом фоне, имеющем форму эллипса, главная ось которого горизонтальна. Белый фон может быть из светоотражающего материала. Знак приклеивается или устанавливается на заднее стекло в верхнем правом углу легковых автомобилей, микроавтобусов и автобусов, а для остального транспорта - на задней панели в правой части - посередине.

12. Предупредительные устройства для обозначения гибких связующих звеньев при буксировке механических транспортных средств должны выполняться в виде флажков или щитков размером 200x200 мм с нанесенными с обоих сторон по диагонали красными и белыми чередующимися полосами шириной пятьдесят миллиметров со световозвращающей поверхностью.

На гибкое связующее звено должны устанавливаться не менее двух предупредительных устройств.

13. Конструкция жесткого буксирующего устройства.

14. Эксплуатация транспортных средств запрещается в случаях:

1) наличия технических неисправностей и условий, создающих угрозу безопасности дорожного движения и окружающей среде, их несоответствия техническим регламентам, стандартам, правилам и руководствам по их технической эксплуатации, а также их переоборудования без соответствующего согласования;

2) несоответствия номеров узлов и агрегатов, установленных на транспортном средстве, данным, внесенным в регистрационные документы на транспортное средство, а также если узлы и агрегаты, установленные на транспортном средстве, имеют скрытые, поддельные и измененные номера;

3) отсутствия регистрационных документов;

4) непрохождения обязательного технического осмотра, за исключением транспортных средств категории M1, возраст которых не превышает семи лет, включая год выпуска, не используемых в предпринимательской деятельности в сфере автомобильного транспорта;

5) отсутствия государственных регистрационных номерных знаков или их несоответствия установленным требованиям и регистрационным документам;

6) незаключения договора обязательного страхования гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств и (или) договора обязательного страхования гражданско-правовой ответственности перевозчика перед пассажирами.

Факт заключения договора обязательного страхования гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств и (или) договора обязательного страхования гражданско-правовой ответственности перевозчика перед пассажирами подтверждается путем запроса должностных лиц в единую базу данных по страхованию;

7) если их техническое состояние и оборудование не отвечают требованиям перечня неисправностей и условий, при которых запрещается эксплуатация транспортных средств (согласно приложению);

8) управления автомобилем с прицепом, не предназначенным для движения в составе с ним;

9) наличия технических неисправностей рельсовых транспортных средств, создающих угрозу безопасности дорожного движения, а также если их техническое состояние и оборудование не отвечают требованиям Правил технической эксплуатации рельсовых транспортных средств, утвержденных уполномоченным органом в области транспорта и коммуникаций;

10) оборудования транспортных средств специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам, не входящих в перечень оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам;

11) установки государственных регистрационных номерных знаков транспортного средства в местах, не предусмотренных требованиями законодательства Республики Казахстан в сфере дорожного движения;

12) отсутствия на транспортных средствах, перевозящих опасные грузы, спереди и сзади знака "Опасный груз".

15. Должностным и иным лицам, ответственным за техническое состояние и эксплуатацию транспортных средств, запрещается:

1) выпускать на линию транспортные средства, имеющие неисправности, с которыми запрещается их эксплуатация, или переоборудованные без соответствующего разрешения, или не зарегистрированные в установленном порядке, или не прошедшие обязательный технический осмотр, а равно владельцы, которых в установленных законодательством случаях не заключили договор обязательного страхования ответственности владельцев транспортных средств и/или договор обязательного страхования ответственности перевозчика перед пассажирами;

2) допускать к управлению транспортными средствами водителей, находящихся в состоянии опьянения (алкогольного, наркотического или иного), под воздействием лекарственных препаратов, ухудшающих реакцию и внимание, в болезненном или утомленном состоянии, ставящем под угрозу безопасность движения, или лиц, не имеющих права управления транспортным средством данной категории;

3) направлять для движения по дорогам с асфальто- и цементобетонным покрытием тракторы и самоходные машины на гусеничном ходу.

Приложение к Основным положениям по допуску транспортных средств к эксплуатации

ПЕРЕЧЕНЬ неисправностей и условий, создающих угрозу безопасности дорожного движения и окружающей среде, при которых запрещается эксплуатация транспортных средств

Настоящий перечень устанавливает неисправности автомобилей, автобусов, автопоездов, прицепов, мотоциклов, мопедов, тракторов, самоходных машин и условия, при которых запрещается их эксплуатация. Методы проверки приведенных параметров регламентированы соответствующими техническими регламентами, стандартами, правилами и руководством по их технической эксплуатации.

Глава 1. Тормозные системы

При дорожных испытаниях не соблюдаются нормы эффективности торможения рабочей тормозной системой, приведенные в таблице:

Таблица

Транспортные средства	Категория транспортного средства (тягача в составе автопоезда)	Тормозной путь, м, не более	Установившееся замедление, м/с2, не менее
Пассажирские и грузопассажирские автомобили	М1*	14,7	5,8
	М2, М3	18,3	5,0
Легковые автомобили с прицепом	М1	14,7	5,8
Грузовые автомобили	N1 N2, N3	18,3	5,0
Грузовые автомобили с прицепом (полуприцепом)	N1 N 2, N3	19,5	5,0

1. Испытания проводятся на горизонтальном участке дороги с ровным, сухим, чистым цементно- или асфальтобетонным покрытием при скорости в начале торможения 40 км/ч - для автомобилей, автобусов и автопоездов, и 30 км/ч - для мотоциклов и мопедов. Транспортные средства испытывают путем однократного воздействия на орган управления рабочей тормозной системой. Масса транспортного средства при испытаниях не должна превышать разрешенной максимальной массы.

2. Эффективность рабочей тормозной системы транспортных средств может быть оценена и по другим показателям в соответствии с Национальным стандартом Республики Казахстан 51709 "Автотранспортные средства. Требования к техническому состоянию по условиям безопасности движения. Методы проверки" (далее - СТ РК ГОСТ Р 51709), утвержденным приказом председателя Комитета технического регулирования и метрологии Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 13 декабря 2004 года № 429.

3. "*" Здесь и далее категории транспортных средств указаны в приложении А к СТ РК ГОСТ Р 51709.

4. Нарушена герметичность гидравлического тормозного привода.

5. Нарушение герметичности пневматического и пневмогидравлического тормозных приводов вызывает падение давления воздуха при неработающем двигателе более чем на 0,05 МПа (0,5 кгс/см2) за 15 минут после полного приведения их в действие.

6. Не действует манометр пневматического и пневмогидравлического тормозных приводов.

7. Стояночная тормозная система не обеспечивает неподвижное состояние:

1) транспортных средств с полной нагрузкой - на уклоне до 16 % включительно;

2) легковых автомобилей и автобусов в снаряженном состоянии - на уклоне до 23 % включительно;

3) грузовых автомобилей и автопоездов в снаряженном состоянии - на уклоне до 31 % включительно.

Глава 2. Рулевое управление

8. Суммарный люфт в рулевом управлении превышает следующие значения:

Тип транспортного средства Легковые автомобили и созданные на их базе грузовые автомобили и автобусы 10 Автобусы 20 Грузовые автомобили 25

Суммарный люфт (градусов), не более

9. Имеются не предусмотренные конструкцией перемещения деталей и узлов; резьбовые соединения не затянуты или не зафиксированы установленным способом.

10. Неисправен или отсутствует предусмотренный конструкцией усилитель рулевого управления или рулевой демпфер (для мотоциклов).

Глава 3. Внешние световые приборы

11. Количество, тип, цвет, расположение и режим работы внешних световых приборов не соответствуют требованиям конструкции транспортного средства.

На транспортных средствах, снятых с производства, допускается установка внешних световых приборов от транспортных средств других марок и моделей.

12. Регулировка фар не соответствует требованиям.

13. Не работают в установленном режиме или загрязнены внешние световые приборы и световозвращатели.

14. На световых приборах отсутствуют рассеиватели либо используются рассеиватели и лампы, не соответствующие типу данного светового прибора.

15. Установка проблесковых маячков не соответствует требованиям стандарта.

16. Спереди транспортного средства установлены световые приборы с огнями красного цвета или световозвращатели красного цвета, а сзади - белого цвета, кроме фонарей заднего хода и освещения регистрационного знака, световозвращающих регистрационного, отличительного и опознавательного знаков.

Глава 4. Стеклоочистители и стеклоомыватели ветрового стекла

17. Не работают в установленном режиме стеклоочистители.

18. Не работают предусмотренные конструкцией транспортного средства стеклоомыватели.

Глава 5. Колеса и шины

19. Шины легковых автомобилей имеют остаточную высоту рисунка протектора менее 1,6 мм, грузовых автомобилей - 1 мм, автобусов - 2 мм, мотоциклов и мопедов - 0,8 мм.

Для прицепов устанавливаются нормы остаточной высоты рисунка протектора шин, аналогичные нормам для шин транспортных средств-тягачей.

20. Шины имеют местные повреждения (пробои, порезы, разрывы), обнажающие корд, а также расслоение каркаса, отслоение протектора и боковины.

21. Отсутствует болт (гайка) крепления или имеются трещины диска и ободьев колес.

22. Шины по размеру или допустимой нагрузке не соответствуют модели транспортного средства.

23. На одну ось транспортных средств установлены шины различных размеров, конструкций (радиальной, диагональной, камерной, бескамерной), моделей, с различными рисунками протектора, ошипованные и неошипованные, морозостойкие и неморозостойкие, новые и восстановленные.

24. На передней оси междугородного автобуса (класс II**) и автобуса дальнего следования (класс III) установлены шины с восстановленным протектором, а на других осях - шины, восстановленные по второму классу ремонта.

25. На передней оси легкового автомобиля и городского автобуса (класс I) установлены шины, восстановленные по второму классу ремонта.

Глава 6. Двигатель

26. Содержание вредных веществ в отработавших газах и их дымность превышают нормы, установленные техническими регламентами и стандартами.

27. Нарушена герметичность системы питания.

28. Неисправна система выпуска отработавших газов.

29. Нарушена герметичность системы вентиляции картера.

Глава 7. Прочие элементы конструкции

30. Отсутствуют предусмотренные конструкцией транспортного средства зеркала заднего вида или их комплектация не соответствует требованиям, установленным СТ РК ГОСТ Р 51709.

31. Отсутствуют предусмотренные конструкцией транспортного средства стекла и противосолнечные козырьки.

32. Не работает или установлен звуковой сигнал с изменяющейся основной частотой.

33. Установлены дополнительные предметы, ограничивающие обзорность с места водителя (за исключением зеркал заднего вида, деталей стеклоочистителей, наружных и нанесенных или встроенных в стекла радиоантенн, нагревательных элементов устройств размораживания и осушения ветрового стекла, дефлекторов окон), влекущие опасность травмирования участников дорожного движения.

Сноска. Пункт 33 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

34. Наличие трещин на ветровом стекле автотранспортного средства в зоне очистки стеклоочистителем половины стекла, расположенного со стороны водителя.

35. Не работают в установленном порядке предусмотренные конструкцией замки дверей кузова или кабины, запоры бортов грузовой платформы, запоры горловин цистерн и пробки топливных баков, механизм регулировки и фиксирующие устройства сидений водителя и пассажиров, аварийный выключатель дверей и сигнал требования остановки на автобусе, аварийные выходы автобуса и устройства приведения их в действие, приборы внутреннего освещения салона автобуса, привод управления дверями и сигнализация их работы, спидометр, тахограф, противоугонные устройства, устройства обогрева и обдува стекол.

36. Отсутствуют предусмотренные конструкцией заднее защитное устройство, грязезащитные фартуки и брызговики.

37. Неисправны тягово-сцепное и опорно-сцепное устройства тягача и прицепного звена, а также отсутствуют или неисправны предусмотренные их конструкцией страховочные тросы (цепи). Имеются люфты в соединениях рамы мотоцикла с рамой бокового прицепа.

38. Отсутствуют:

1) на автобусе, легковом и грузовом автомобилях, колесных тракторах медицинская аптечка, огнетушитель, знак аварийной остановки (мигающий красный фонарь);

2) на грузовых автомобилях с разрешенной максимальной массой свыше 3,5 т и автобусах противооткатные упоры (не менее двух);

3) на мотоцикле с боковым прицепом медицинская аптечка, знак аварийной остановки (мигающий красный фонарь);

4) маркировка световозвращающим материалом, отвечающим требованиям Национальных стандартов Республики Казахстан 51253 "Автотранспортные средства. Цветографические схемы размещения светоотражающей маркировки" (далее - СТ РК ГОСТ Р 51253) и 41.104 "Единообразные предписания, касающиеся официального утверждения светоотражающей маркировки для транспортных средств большой длины и грузоподъемности" (далее - СТ РК ГОСТ Р 41.104 ), утвержденных приказом председателя Комитета технического регулирования и метрологии Министерства торговли и интеграции Республики Казахстан от 10 октября 2001 года № 381.

Минимальное содержание лекарственных средств и изделий медицинского назначения медицинской аптечки устанавливается Министерством здравоохранения Республики Казахстан.

39. На транспортных средствах, не входящих в перечень оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам, используются проблесковые световые сигналы красного и синего цветов, независимо от места их установки, или звуковые сигналы с чередованием тонов, или специальные цветографические схемы, применяемые на транспортных средствах оперативных и специальных служб*.

40. Отсутствуют ремни безопасности, если их установка предусмотрена конструкцией транспортного средства.

41. Ремни безопасности неработоспособны или имеют видимые надрывы на лямке.

42. Регистрационный знак транспортного средства не отвечает требованиям стандарта.

43. На мотоцикле нет предусмотренных конструкцией дуг безопасности.

44. На мотоциклах и мопедах нет предусмотренных конструкцией подножек, поперечных рукояток для пассажиров на седле.

45. Отсутствуют предусмотренные конструкцией или установлены без согласования с предприятием-изготовителем транспортного средства или иной уполномоченной на то организацией дополнительные элементы тормозных систем, рулевого управления и иных узлов и агрегатов, требования к которым регламентируются настоящим перечнем.

46. Произведено переоборудование транспортных средств с нарушением требований, предусмотренных в области технического регулирования.

Произведено переоборудование транспортных средств категории М1, М2, М3, связанных с установкой (демонтажем) сидений, организации спальных мест и грузовых отсеков.

Произведено переоборудование транспортных средств категории N1, N2, N3, связанных с переводом в категорию М2 и М3.

Для категории М1 допускается переоборудование, связанное с уменьшением количества посадочных мест.

Для категории М1, М2 допускается переоборудование, связанное с их переводом в категорию N1, N2.

Переоборудование (изменение конструкции) транспортных средств - исключение предусмотренных или установка не предусмотренных конструкцией транспортного средства составных частей и предметов оборудования, влияющих на безопасность дорожного движения (за исключением установки багажников и прицепных устройств заводского изготовления).

Сноска. Пункт 46 - в редакции приказа Министра внутренних дел РК от 17.04.2024 № 330 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

47. На государственных регистрационных номерных знаках установлены элементы (устройства), позволяющие скрывать буквенные и цифровые обозначения регистрационного номерного знака.

Утвержден приказом министр внутренних дел Республики Казахстан от 30 июня 2023 года № 534

Перечень оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам

1. Служба государственной охраны Республики Казахстан.

2. Оперативные службы органов национальной безопасности Республики Казахстан.

3. Оперативные службы органов внутренних дел Республики Казахстан.

4. Оперативные службы органов в сфере гражданской защиты Республики Казахстан.

5. Органы военной полиции.

6. Аварийные службы.

7. Служба скорой медицинской помощи.

8. Мобильные группы оперативного реагирования частных охранных организаций.

9. Передвижные контрольно-пропускные пункты органов транспортного контроля.

10. Департамент специальных прокуроров Генеральной прокуратуры Республики Казахстан.

11. Оперативные подразделения службы экономических расследований.

12. Оперативные службы антикоррупционной службы.

13. Службы инкассации.

14. Транспортные средства, сопровождающие организованные группы велосипедистов.

15. Государственная фельдъегерская служба Республики Казахстан.

16. Транспортные средства подразделений Комитета лесного хозяйства и животного мира Министерства экологии и природных ресурсов Республики Казахстан.

17. Транспортные средства территориальных подразделений Комитета рыбного хозяйства Министерства экологии и природных ресурсов Республики Казахстан.

Цветографическая окраска, опознавательные знаки, надписи, установка специальных световых и звуковых сигналов регламентируются стандартом Республики Казахстан.

Транспортные средства Службы государственной охраны, оперативных служб органов национальной безопасности, органов внутренних дел, службы экономических расследований, антикоррупционной службы, департамента специальных прокуроров Генеральной прокуратуры Республики Казахстан, органов военной полиции Вооруженных сил Республики Казахстан, Государственной фельдъегерской службы Республики Казахстан, подразделений Комитета лесного хозяйства и животного мира Министерства экологии и природных ресурсов Республики Казахстан, территориальных подразделений Комитета рыбного хозяйства Министерства экологии и природных ресурсов Республики Казахстан могут не иметь специальной цветографической окраски, опознавательных знаков и надписей.

Отнесение транспортных средств к мобильным группам оперативного реагирования частных охранных организаций с возможностью оборудования специальной цветографической окраской, опознавательными знаками, надписями, световыми и звуковыми сигналами осуществляется после получения подтверждающих документов уполномоченного органа, осуществляющего государственный контроль за субъектами, занимающимися охранной деятельностью.

Допуск к установке специальных световых и звуковых сигналов и окраски по специальным цветографическим схемам транспортных средств, осуществляющих сопровождение организованных групп велосипедистов, проводится органами внутренних дел путем внесения соответствующей записи в графу "Особые отметки" свидетельства о регистрации транспортного средства.