Ұжымдық пайдаланымдағы ғылыми зертханалар туралы үлгілік ережені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2024 жылғы 18 қыркүйектегі № 452 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2024 жылғы 19 қыркүйекте № 35080 болып тіркелді

"Ғылым және технологиялық саясат туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабының 29) тармақшасына, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 580 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 117) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Ұжымдық пайдаланымдағы ғылыми зертханалар туралы үлгілік ереже бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің Ғылым комитеті:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. "Ұжымдық пайдаланудағы ғылыми зертханалар туралы үлгі ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 19 мамырдағы № 200 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7013 болып тіркелген) күші жойылды деп танылсын.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрі

С. Нурбек

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ауыл шаруашылығы министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Денсаулық сақтау министрлігі

Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрі 2024 жылғы 18 қыркүйектегі № 452 бұйрығымен бекітілген

Ұжымдық пайдаланымдағы ғылыми зертханалар туралы үлгiлік ереже

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Ұжымдық пайдаланымдағы ғылыми зертхана туралы үлгілік ереже (бұдан әрi – Ереже) "Ғылым және технологиялық саясат туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабы 29) тармақшасына, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 580 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 117) тармақшасына сәйкес әзірленді.

2. Ұжымдық пайдаланымдағы ғылыми зертхана (бұдан әрі – Зертхана) Зертхана ғылыми ұйымның немесе жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымының (бұдан әрі – ЖЖОКБҰ) құрылымдық бөлімшесі нысанында құрылады және ғылыми зерттеулердің және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың алдыңғы қатарлы деңгейіне қол жеткізу, сондай-ақ Зертхананың материалдық-техникалық және кадрлық әлеуетін тиімді пайдалану мақсатында жұмыс істейді. Зертхананың тиімді қызмет етуі мақсатында зертханаларды пайдаланушылардың жабдықтарға қол жеткізуін, негізін және қол жеткізудің шарттарын қарастыратын Зертхана регламенті бекітіледі.

3. Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды (бұдан әрі – ҒЗТКЖ) жүргізу бойынша Зертхананың мемлекеттік органдармен және ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерімен өзара іс-қимылы шарт негізінде жүзеге асырылады.

2-тарау. Зертхананың мақсаты, міндеттері және функциялары

4. Зертхана қызметінің негізгі мақсаты отандық және шетелдік ғалымдарға олардың жұмыс істейтін ғылыми ұйымдардың және ЖЖОКБҰ-ның ведомстволық бағыныстылығына және меншік нысанына қарамастан ғылыми зерттеулерді жүргізу үшін мүмкіндік беру болып табылады.

5. Зертхана үшін мына міндеттер басым болып табылады:

1) ғылымды дамытудың басым бағыттары бойынша ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар, оның ішінде қолданбалы, іргелі, стратегиялық ғылыми зерттеулерді іске асыруға жәрдемдесу, ғылыми бағыттардың тиісті саласында магистрлік, докторлық диссертациялық жұмыстарды дайындауға жәрдемдесу;

2) жаңа бiлiмдер мен технологияларды тарату;

3) студенттерді, магистранттарды, докторанттарды, жас ғалымдарды ҒЗТКЖ-ға тарту;

4) отандық және шетелдік ғылыми ұйымдармен, ЖЖОКБҰ-лармен бiрлескен ғылыми зерттеулерді өткiзу;

5) жеке кәсіпкерлік субъектілердің инвестицияларын тарту мақсатында ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтердің нәтижелерін (бұдан әрі – ҒҒТҚН) коммерцияландыру үшін жағдай жасау;

6) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет саласында мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің тетіктерін дамытуға жәрдемдесу;

7) ғылыми және ғылыми-техникалық сипаттағы міндеттерді шешу үшiн құралдар мен жабдықтарды тиiмдi пайдалану;

8) халықаралық ғылыми-техникалық қызметтерге қатысу.

6. Зертхана мынадай функцияларды жүзеге асырады:

1) ҒЗТКЖ өткізуге қатысады;

2) ҒЗТКЖ өткізу бойынша әдістемелер мен бағдарламаларды, нормативтік және технологиялық құжаттарды әзірлейді және жетілдіреді;

3) ҒЗТКЖ, маркетингтік зерттеулер; жаңа үлгідегі машиналарға, жабдықтарға, құралдарға, бұйымдарға, материалдарға және технологиялық процестерге тәжірибелік тексеріс өткізуге әдістемелік және консультациялық көмек көрсетеді;

4) жүргізілетін жұмыстардың жоғары тиімділігін қамтамасыз етеді, бекітілген тапсырмалар мен бағдарламаларға сәйкес ғылыми-зерттеу жұмыстарының уақтылы және сапалы орындалуын бақылауды жүзеге асырады;

5) Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне, Қазақстан Республикасының Патент заңына, "Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы", "Селекциялық жетістіктерді қорғау туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес зияткерлік меншік құқығын сақтай отырып орындалған және орындалып жатқан ҒЗТКЖ туралы ақпараттарды жинауды, сақтауды және жүйелеуді жүзеге асырады;

6) Зертхана қызметкерлерінің біліктілігін арттыруды жүргізеді.

3-тарау. Зертхананың ұйымдастырушылық қызметі

7. Зертхана өзіне жүктелген міндеттерді атқару үшін:

1) арыз берушілерден (тапсырыс берушілерден) ҒЗТКЖ өткізуге қажетті құжаттарды, мәліметтер мен материалдарды сұрайды және сұратып алады;

2) арыз берушінің (тапсырыс берушінің) келісімі бойынша өткізілген ҒЗТКЖ нәтижесі бойынша ғылыми және ғылыми-әдістемелік еңбектерді жариялайды;

3) студенттерді, магистранттарды, докторанттарды және басқа да ғылыми қызметкерлерді зерттеу жұмыстарына тартады;

4) гранттық және бағдарламалық-мақсатты қаржыландыру, іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру, ғылыми-техникалық қамтамасыз етуді және ҒҒТҚН-ды коммерцияландыру түріндегі бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын ғылыми-зерттеу жұмыстарына қатысады, сондай-ақ басқа да қаржы көздерін тартады;

5) қазіргі заманғы ғылыми-техникалық және әдістемелік деңгейде зерттеу жұмыстары мен әзірлемелерді орындауды ұйымдастырады;

6) шетелдік ғалымдармен, ғылыми ұйымдармен немесе жеке кәсіпкерлік субъектілерімен бірлесіп, ғылыми, ғылыми-техникалық қызмет субъектілерімен, соның ішінде ҒЗТКЖ-ны жүзеге асыратын субъектілермен құралдар-жабдықтарды пайдалануға беру үшін шарт жасайды;

7) бекітілген оқу, магистрлік, докторлық (PhD) бағдарламаларға сәйкес ҒЗТКЖ-ны жүзеге асыратын Зертхана құрамына кіретін ғылыми ұйымның немесе ЖЖОКБҰ-ның студенттеріне, магистранттарына, жас ғалымдары мен ғылыми қызметкерлеріне құрылғылар мен жабдықтарға қолжетімділікті қамтамасыз етеді және тегін пайдалануға береді;

8) жабдықтардың сақталуын, жұмысқа жарамды қалпын, сондай-ақ тиімді пайдаланылуын қамтамасыз етеді;

9) ҒЗТКЖ өткізуге қойылатын нормативтік және әдістемелік құжаттардың талаптарын сақтайды;

10) өткізілетін ҒЗТКЖ-ның құпиялылығын қамтамасыз етеді;

11) арыз берушінің (тапсырыс берушінің) зияткерлік меншік құқығын сақтайды;

12) Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес еңбек қауіпсіздігі жағдайларын, сондай-ақ өндірушілердің құралдар мен талдамалық және ғылыми-зерттеу жабдықтарын пайдалану бойынша ұсынымдарын сақтайды;

13) Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің "Өрт қауіпсіздігі қағидаларын бекіту туралы" 2022 жылғы 21 ақпандағы № 55 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26867 болып тіркелген) және "Өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптар" техникалық регламентін бекіту туралы" 2021 жылғы 17 тамыздағы № 405 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 24045 болып тіркелген) бұйрықтарына сәйкес өрт қауіпсіздігіне қойылатын жалпы талаптарды қамтамасыз етеді;

14) ғылым саласындағы уәкілетті органға Зертхананың қызметі туралы есепті ұсынады.

Об утверждении Типового положения о научных лабораториях коллективного пользования

Приказ Министра науки и высшего образования Республики Казахстан от 18 сентября 2024 года № 452. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 19 сентября 2024 года № 35080

В соответствии с подпунктом 29) статьи 6 Закона Республики Казахстан "О науке и технологической политике", подпунктом 117) пункта 15 Положения о Министерстве науки и высшего образования Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 19 августа 2022 года № 580, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемое Типовое положение о научных лабораториях коллективного пользования.

2. Комитету науки Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан.

3. Признать утратившим силу приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 19 мая 2011 года № 200 "Об утверждении Типового положения о научных лабораториях коллективного пользования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 7013).

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра науки и высшего образования Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр науки и высшего образования Республики Казахстан

С. Нурбек

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство сельского хозяйства
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство здравоохранения
Республики Казахстан

Утвержден приказом Министр науки и высшего образования Республики Казахстан от 18 сентября 2024 года № 452

Типовое положение о научных лабораториях коллективного пользования

Глава 1. Общие положения

1. Настоящее Типовое положение о научной лаборатории коллективного пользования (далее – Положение) разработано в соответствии с подпунктом 29) статьи 6 Закона Республики Казахстан "О науке и технологической политике", подпунктом 117) пункта 15 Положения о Министерстве науки и высшего образования Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 19 августа 2022 года № 580.

2. Научная лаборатория коллективного пользования (далее – Лаборатория) создается в форме структурного подразделения научной организации или организации высшего и (или) послевузовского образования (далее – ОВПО), и функционирует в целях достижения передового уровня научных исследований и опытно-конструкторских работ, а также эффективного использования материально-технического и кадрового потенциала Лаборатории. В целях эффективной деятельности Лаборатории утверждается регламент Лаборатории, которым предусматривается допуск к оборудованию пользователей лаборатории, основание и условия допуска.

3. Взаимодействие Лаборатории с государственными органами и субъектами научной и (или) научно-технической деятельности по проведению научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ (далее – НИОКР) осуществляется на договорной основе.

Глава 2. Цель, задачи и функции Лаборатории

4. Основной целью деятельности Лаборатории является предоставление доступа для проведения научных исследований отечественными и зарубежными учеными независимо от ведомственной принадлежности и формы собственности научной организации или ОВПО, в которых они работают.

5. Приоритетными для Лаборатории являются следующие задачи:

1) содействие в реализации научных, научно-технических проектов и программ, в том числе прикладных, фундаментальных, стратегических научных исследований по приоритетным направлениям развития науки, содействие в подготовке магистерских, докторских диссертационных работ в соответствующей области научных направлений;

2) распространение новых знаний и технологий;

3) привлечение студентов, магистрантов, докторантов, молодых ученых к НИОКР;

4) проведение совместных научных исследований с отечественными и зарубежными научными организациями, ОВПО;

5) создание условий для коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности (далее – РННТД), в целях привлечения инвестиций субъектов частного предпринимательства;

6) содействие развитию государственно-частного партнерства в области научной и (или) научно-технической деятельности;

7) эффективное использование приборов и оборудования для решения задач научного и научно-технического характера;

8) участие в международной научно-технической деятельности.

6. Лаборатория осуществляет следующие функции:

1) участвует в проведении НИОКР;

2) разрабатывает и совершенствует методики и программы, нормативные и технологические документы по проведению НИОКР;

3) оказывает методическую и консультационную помощь в проведении НИОКР, маркетинговых исследований, опытной проверки новых образцов машин, оборудования, приборов, изделий, материалов и технологических процессов;

4) обеспечивает высокую эффективность проводимых работ, осуществляет контроль за своевременным и качественным выполнением научно-исследовательских работ в соответствии с утвержденными заданиями и программами;

5) осуществляет сбор, хранение, систематизацию информации о выполненных и выполняемых НИОКР с соблюдением охраны прав интеллектуальной собственности в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан, Патентным законом Республики Казахстан, законами Республики Казахстан "Об авторском праве и смежных правах", "Об охране селекционных достижений";

6) проводит повышение квалификации работников Лаборатории.

Глава 3. Организационная деятельность Лаборатории

7. Лаборатория для выполнения возложенных на нее задач:

1) запрашивает и получает от заявителей (заказчиков) документацию, сведения и материалы, необходимые для проведения НИОКР;

2) по согласованию с заявителем (заказчиком) публикует научные и научно-методические труды по результатам проведенных НИОКР;

3) привлекает к выполнению исследований студентов, магистрантов, докторантов и других научных сотрудников;

4) принимает участие в научно-исследовательских работах, финансируемых за счет бюджетных средств в форме грантового и программно-целевого финансирования, финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования, финансирования научно-технического обеспечения и коммерциализации РННТД, а также привлекает другие финансовые источники;

5) организовывает выполнение исследований и разработок на современном научно-техническом и методологическом уровне;

6) заключает договора на предоставление в пользование приборов и оборудования с субъектами научной, научно-технической деятельности, в том числе осуществляющими НИОКР совместно с зарубежными учеными, научными организациями либо с субъектами частного предпринимательства;

7) обеспечивает доступ и безвозмездно предоставляет в пользование приборы и оборудование студентам, магистрантам, молодым ученым и научным работникам научной организации или ОВПО, в структуре которого находится Лаборатория, осуществляющих НИОКР в соответствии с утвержденными учебными, магистерскими, докторскими (PhD) программами;

8) обеспечивает сохранность оборудования, поддержание его в исправном рабочем состоянии, а также его эффективное использование;

9) соблюдает требования нормативных и методических документов, предъявляемых для проведения НИОКР;

10) обеспечивает конфиденциальность проводимых НИОКР;

11) соблюдает права интеллектуальной собственности заявителя (заказчика);

12) соблюдает условия безопасности труда в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан, а также рекомендации производителей приборов и аналитического и научно-исследовательского оборудования по их эксплуатации;

13) обеспечивает требования пожарной безопасности в соответствии с приказами Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 21 февраля 2022 года № 55 "Об утверждении Правил пожарной безопасности" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 26867) и от 17 августа 2021 года № 405 "Об утверждении технического регламента "Общие требования к пожарной безопасности" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 24045);

14) предоставляет в уполномоченный орган в области науки отчет о деятельности Лаборатории.