"Банктiк емес қаржы мекемелерi туралы" Ереже жөнiнде

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi басқармасының қаулысы 1997 жылғы 23 мамырдағы N 221 Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 1997 жылғы 23 маусымда тіркелді. Тіркеу N 326. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 1999 жылғы 16 тамыздағы N 271 қаулысымен. ~V990888

Банктiк емес қаржы мекемелерi қызметiнiң нормативтiк-құқықтық базасын жетiлдiру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң Басқармасы қаулы етедi:
1. "Банктiк емес қаржы мекемелерi туралы" Ереже бекiтiлсiн және ол Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелген күннен бастап күшiне енгiзiлсiн.
2. Банктiк қадағалау департаментi (Абдуллина Н.К.):
а) "Банктiк емес қаржы мекемелерi туралы" Ереженi Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде тiркесiн;
б) осы Қаулыны және "Банктiк емес қаржы мекемелерi туралы" Ереженi Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң облыстық (Алматы аумақтық бас) басқармаларына және банктiк емес қаржы мекемелерiне жiберсiн.
3. Осы Қаулының орындалуына бақылау жасау Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасары А.Ғ.Сәйденовке жүктелсiн.

     Ұлттық Банк
       Төрағасы

                                       Қазақстан Республикасы



                                       Ұлттық Банкi Басқармасының
                                       1997 жылғы 23 мамырдағы
                                         N 221 қаулысымен
                                           бекiтiлген

Банктiк емес қаржы мекемелерi туралы
ЕРЕЖЕ
Осы Ереже Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметi туралы" Заң күшi бар Жарлығына Z952444_ сәйкес әзiрленген және банктiк емес қаржы мекемелерiнiң құқықтық мәртебесiн, оны құру, қызметiн жүзеге асыру және тоқтату тәртiбiн айқындайды.

I. Жалпы ережелер

1. Банктiк емес қаржы мекемелерi - Банк болып табылмайтын заңды тұлға, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң (бұдан әрi - Ұлттық Банк) лицензиясы негiзiнде жекелеген банк операцияларын жүргiзуге құқығы бар.
Банктiк емес қаржы мекемелерiнiң ресми мәртебесi жоқ бiрде-бiр заңды тұлға "банктiк емес қаржы мекемесi" деп атала алмайды немесе өзiн банктiк операциялардың жекелеген түрлерiн орындайтындар ретiнде сипаттай алмайды.
2. Банктiк емес қаржы мекемелерiнiң қызметi Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметi туралы", "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы", "Шаруашылық серiктестiктер туралы" Заң күшi бар Жарлықтарымен және Қазақстан Республикасының "Валюталық реттеу туралы", "Бағалы қағаздар рыногы туралы", "Қазақстан Республикасында бағалы қағаздармен жасалған мәмiлелердi тiркеу туралы" Заңдарымен, сондай-ақ басқа заңдармен және нормативтiк құқықтық актiлермен, қолданылып жүрген банк заңдарына қайшы келмейтiн ережелермен реттеледi.
3. Егер банктiк емес қаржы мекемелерiнiң жекелеген түрлерiн құру тәртiбi мен қызметi Ұлттық Банктiң арнаулы нормативтiк құқықтық актiлерiмен реттелсе, онда Ұлттық Банктiң арнаулы нормативтiк құқықтық актiлерiнiң нормалары қолданылады.
4. Банктiк емес қаржы мекемелерi немесе мемлекет өздерiне тиiстi жауапкершiлiк алған жағдайда болмаса, банктiк емес қаржы мекемелерi мемлекеттiң мiндеттемелерiне жауап бермейтiнi сияқты мемлекет те оның мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi.

II. Банктiк емес қаржы мекемелерiнiң
құқықтық мәртебесi

5. Банктiк емес қаржы мекемелерi кез-келген ұйымдық-құқықтық нысанда құрыла алады және өз қызметiн жүзеге асыра алады.
6. Өкiлдi және сот билiгi органдарынан, сондай-ақ тiркеушi мемлекет заңдарына сәйкес оффшорлық аймақта тiркелген компаниялар мәртебесi бар заңды тұлғалардан басқа Қазақстан Республикасының жеке және заңды тұлғалары, резиденттерi мен резидент еместерi банктiк емес қаржы мекемелерiнiң құрылтайшылары (қатысушылар) бола алады. <*>
ЕСКЕРТУ. 6-тармақ өзгертілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының
1999.05.21. N 135 V990818_ қаулысымен.

7. Егер Ұлттық банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде өзгеше көзделмесе, банктiк емес қаржы мекемелерiнiң Қазақстан Республикасының аумағында да, одан тыс жерлерде де филиалдар, өкiлдiктер және еншiлес банктiк емес қаржы мекемелерiн құруға құқығы жоқ.
8. Егер Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде өзгеше белгiленбесе, банктiк емес қаржы мекемелерiнiң әрбiр түрi бойынша жарғылық қорының ең аз мөлшерi Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына сәйкес белгiленедi.
Жаңадан құрылған банктiк емес қаржы мекемесiнiң жарғылық қоры тек қана ақша қаражатынан құрылады.
Кредитке, кепiлге алған ақша қаражаты мен өзге де тартылған қаражатты банктiк емес қаржы мекемелерiнiң жарғылық қорының төлемi үшiн пайдалануға тыйым салынады. Сонымен бiрге акциялар төлеуге Банктiк емес қаржы мекемелерiнiң құрылтайшыларының (қатысушыларының) өз капиталы шегiндегi ақша қаражатын салуға болады, ал басқа заңды тұлғалардың өз капиталына қатысқан үлестерiн ұстап қалады.
Жаңадан құрылған банктiк емес қаржы мекемесiнiң құрылтайшы құжаттарында (құжатында) жарияланған жарғылық қорының елу процентi оның тiркелген сәтiнде және лицензия беру туралы арыз берген сәтте толық, ал ол тiркелген күннен бастап бiр күнтiзбелiк жылдан кешiктiрмей төленуге тиiс.

III. Банктiк емес қаржы мекемелерiн
құру және лицензиялау

9. Банктiк емес қаржы мекемелерi құрылтайшы құжаттар (құжат) негiзiнде Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес құрылады және жұмыс iстейдi.
10. Құрылтайшы құжаттарда (құжатта), сондай-ақ оларға енгiзiлген өзгертулер мен толықтыруларда Қазақстан Республикасының заңдарында, оның iшiнде банк заңдарында көзделген мәлiметтер болуға тиiс.
11. Жаңадан құрылған банктiк емес қаржы мекемесiн мемлекеттiк тiркеудi Ұлттық Банктiң банктiк емес қаржы мекемелерiн ашуға берген рұқсаты негiзiнде Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгi жүзеге асырады.
Жұмыс iстеп тұрған заңды тұлғаны банктiк емес қаржы мекемесi етiп қайта тiркеген жағдайда банктiк емес қаржы мекемелерiн ашуға Ұлттық Банктiң рұқсаты талап етiлмейдi. Ұлттық Банктiң жекелеген банк операцияларын жүзеге асыруға берген лицензиясы болса, Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгi заңды тұлғаны банктiк емес қаржы мекемесi етiп қайта тiркейдi.
12. Заңды немесе жеке тұлға банктiк емес қаржы мекемесiн ашуға рұқсат беру туралы Ұлттық Банкке өтiнiш жасауға құқылы.
13. Банктiк емес қаржы мекемесiн ашуға рұқсат беру туралы өтiнiшке мынадай құжаттар қоса тiркелуге тиiс:
а) құрылатын банктiк емес қаржы мекемелерiнiң құрылтайшы құжаттары (құжаты), банктiк емес қаржы мекемелерiн құру, құрылтайшы құжаттарын (құжатын) қабылдау және банктiк емес қаржы мекемелерiнiң басқару органдарын тағайындау (сайлау) туралы хаттама;
б) құрылтайшылардың (қатысушылардың) құрылтайшы құжаттары заңды тұлға және олардың соңғы есеп беру күнiндегi бухгалтерлiк балансы, құрылтайшылардың (қатысушылардың) қаржылық жағдайы туралы аудиторлық фирмалардың (аудитордың) заңды тұлғалардың қорытындысы немесе өз қаражаты бар екенiн куәландыратын құжаттар, банктiк емес қаржы мекемелерiнiң жарғылық қорына қатысуға қажеттi - жеке тұлғаларға арналған құжаттар;
в) егер құрылтайшы (қатысушы) Қазақстан Республикасының резидентi болмаған жағдайда: тиiстi мемлекеттiң мемлекеттiк немесе қадағалау органының банктiк емес қаржы мекемелерiнiң - Қазақстан Республикасы резидентiнiң жарғылық қорына қатысуына рұқсат ететiнi туралы жазбаша хабарламасы не тиiстi мемлекеттiң немесе қадағалау органының құрылтайшы (қатысушы) мемлекеттiң заңы бойынша мұндай рұқсаттың керегi жоқтығы туралы мәлiмдемесi;
г) егер құрылтайшы (қатысушы) мемлекеттiк кәсiпорын болған жағдайда - тиiстi органның банктiк емес қаржы мекемелерiнiң жарғылық қорына қатысуға рұқсаты;
д) атқарушы органның басшысы және банктiк емес қаржы мекемесiнiң бас бухгалтерi туралы мәлiмет: аты, азаматтығы, мекен-жайы, сондай-ақ олардың белгiленген талаптарға сәйкестiгiн растайтын мәлiметтерi;
е) жаңадан құрылған банктiк емес қаржы мекемелерiнiң жан-жақты ұйымдық құрылымы;
ж) құрылтайшылар (қатысушылар) атынан өтiнiш беруге өтiнiш иесiнiң өкiлдiгiн растайтын нотариат немесе өзге де заңды түрде куәландыратын құжат.
14. Байқаушы кеңестiң төрағасы мен оның мүшелерi (егер банктiк емес қаржы мекемелерiнiң жарғысында оны құру көзделсе), атқарушы органның басшысы, оның орынбасары, бас бухгалтер, оның орынбасары банктiк емес қаржы мекемесiнiң басшы қызметкерлерi деп танылады.
15. Банктiк емес қаржы мекемелерiнiң басшы қызметкерлерi осы Ереженiң 16-17-тармақтарында белгiленген ең төменгi талаптарға сәйкес келуi тиiс.
16. Мынадай адамдар атқарған қызметiне лайық емес деп танылады немесе атқарушы органның басшысы, Байқаушы кеңестiң төрағалығы және мүшелiгi (егер банктiк емес қаржы мекемелерiнiң жарғысында оны құру көзделсе) қызметiне тағайындала алмайды:
- жоғары бiлiмi жоқтар;
- сотталған, мерзiмiн өтемегендер немесе заңда белгiленген тәртiппен сотталғандығы алынбағандар;
- бұрын банкроттыққа ұшыраған заңды тұлғаның не заң талаптарын орындамағаны үшiн ашуға берiлген рұқсаты қайтарып алынған (банк операцияларын жүргiзуге берiлген лицензиясы жойылған) банктiң немесе банктiк емес қаржы мекемесiнiң басшы қызметкерi болған адам.
17. Банктiк емес қаржы мекемелерi атқарушы органының басшысы, оның орынбасары, бас бухгалтерi, оның орынбасары қызметке Ұлттық Банктiң келiсiмiмен тағайындалады (сайланады).
Аталған қызметкерлер өз мiндетiн Ұлттық Банктiң келiсiмiн алғанға дейiн үш айдан артық атқара алмайды.
18. Банктiк емес қаржы мекемелерiн ашуға рұқсат беруден мынадай негiздердiң кез-келгенi бойынша бас тартуға болады:
а) банктiк емес қаржы мекемелерiнiң құрылтайшы құжаттары (құжаты) қолданылып жүрген заңдарға сәйкес келмесе;
б) банктiк емес қаржы мекемелерiнiң жарғылық қорының мөлшерi, құрамы және құрылымы қолданылып жүрген заңдардың талаптарына сәйкес келмесе;
в) банктiк емес қаржы мекемелерi құрылтайшыларының (қатысушыларының) қаржылық жағдайы тұрақсыз болса;
г) банктiк емес қаржы мекемелерiнiң басшы қызметiне ұсынылған кандидаттар осы Ереженiң 16-тармағында белгiленген ең төмен талаптарға сәйкес келмесе.
19. Ұлттық банк бiр айдың iшiнде рұқсат беруден бас тарту негiздерi туралы өтiнiш берушiге жазбаша хабарлауға мiндеттi.
20. Құрылтайшылар (қатысушылар) Ұлттық Банктен банктiк емес қаржы мекемелерiн ашуға рұқсат алған күннен бастап бiр айдан кешiктiрмей банктiк емес қаржы мекемелерiн мемлекеттiк тiркеу үшiн Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiне баруға мiндеттi.
21. Банктiк операциялардың жекелеген түрлерiн жүргiзуге лицензия (бұдан әрi - "лицензия") алу үшiн өтiнiш берушi:
а) егер Ұлттық Банктiң арнаулы нормативтiк құқықтық актiлерiнде өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының екiншi деңгейдегi банктерiне қойылатын нормативтiк талаптарға сәйкес келетiн барлық ұйымдық-техникалық шараларды орындауға, оның iшiнде үй-жай мен жабдықты дайындауға, сондай-ақ тиiстi керектi мамандықтағы қызметкерлердi жалдауға;
б) жарияланған жарғылық қорды төлеуге;
в) операциялар жүргiзудiң жалпы шарттарын, банктiк емес қаржы мекемелерiнiң iшкi ережелерiн ұсынуға;
г) егер банктiк емес қаржы мекемелерiн ашуға Ұлттық Банктiң рұқсаты талап етiлмеген жағдайда, осы Ереженiң 13-тармағында көрсетiлген құжаттарды беруге және 15-17-тармақтарында көзделген талаптарды орындауға тиiс.
22. Лицензия беру туралы өтiнiштi Ұлттық Банк барлық қажеттi құжаттар берiлген күннен бастап бiр айдың iшiнде қарауға тиiс.
23. Ұлттық Банк лицензия беру туралы өтiнiшпен бiрге Ұлттық Банктiң тиiстi облыстық басқармаларының банктiк емес қаржы мекемелерi құрылтайшыларының ұйымдық-техникалық шараларды орындауына жасаған қорытындысын қарайды.
24. Осы Ереженiң 21-тармағында белгiленген талаптардың кез-келгенi орындалмаған жағдайда жаңадан құрылып жатқан банктiк емес қаржы мекемелерiне лицензия беруден бас тартуға болады.
Жұмыс iстеп жатқан заңды тұлғаларға лицензия беруден осы Ереженiң 18-тармағында көзделген негiздер бойынша және 21-тармағында белгiленген талаптарды орындамаған жағдайда бас тартуға болады.

VI. Реттеу және бақылау. Банктiк емес қаржы
мекемелерiнiң қызметiн тоқтату тәртiбi

25. Банктiк емес қаржы мекемелерi Ұлттық Банктiң лицензиясы болса банктiк операциялардың мынадай түрлерiн жүзеге асыруға құқылы:
а) ақша аудару операциялары: ақша қаражатын аудару бойынша заңды және жеке тұлғалардың тапсырымдарын орындау;
б) сейфтiк операциялар: жалға берiлетiн сейф жәшiктерiн, шкафтар мен үйлердi қоса алғанда, клиенттердiң бағалы қағаздарын, құжаттары мен құндылықтарын сақтау жөнiндегi қызметi;
в) несие беру операциялары: ақшалай түрде кредиттер беру;
г) клирингтiк операциялар: төлемдердi жинау, салыстыру, сұрыптау және растау, сондай-ақ оларға өзара есеп жүргiзу және клирингке қатысушылардың таза көзқарасын анықтау;
д) ломбардтық операциялар: депонирленген тез өтетiн бағалы қағаздар мен жылжымалы мүлiктi кепiлге сала отырып, қысқа мерзiмдi кредиттер беру;
е) банкноттарды, металл ақшаны және құндылықтарды инкассациялау және жiберу;
ж) шетел валютасымен айырбастау операцияларын жүргiзу.
Банктiк емес қаржы мекемелерi Ұлттық Банктiң лицензиясы болса мынадай операцияларды жүзеге асыруға құқылы:
а) шарттың (лизингтiң) қолданылуының бүкiл мерзiмiне жалға берушiнiң жалға берiлген мүлiкке меншiктiк құқын сақтай отырып, мүлiктi жалға беру;
б) факторингтiк операциялар: төлем жасамауға тәуекел ету жолымен тауарлар (жұмыс, қызмет) сатып алушыдан төлемдi талап ету құқықтарын сатып алу.
Егер Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде өзгеше көзделмеген болса, банктiк емес қаржы мекемелерi жоғарыда айтылған операциялардың бәрiн орындай алады.
Ұлттық Банк Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі болған жекелеген жағдайларда банктік емес қаржы ұйымына Қазақстан Республикасы Президентінің "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Заң күші бар Жарлығында Z952444_ көзделген басқа да банк операцияларын жүргізуге лицензия беруге құқылы. <*>
ЕСКЕРТУ. 25-тармақ толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының
1999.05.21. N 135 V990818_ қаулысымен.

26. Банктiк емес қаржы мекемелерi екiншi деңгейдегi банктерде немесе Ұлттық Банктiң келiсiмi болса - Ұлттық Банкте корреспонденттiк шоттар ашуға құқылы.
27. Банктiк емес қаржы мекемелерiнiң қызметiн тексерудi Ұлттық Банк өзi не болмаса басқа ұйымдарды тарту арқылы жүргiзедi.
28. Өзiнiң қызметтiк мiндеттерiн орындауына орай банктiк немесе коммерциялық құпия болып табылатын мәлiметтермен (ақпараттармен) танысуына мүмкiндiгi бар адамдардың жоғарыда аталған мәлiметтердi (ақпараттарды) жария етуiне немесе үшiншi адамға беруiне тыйым салынады. Аталған мәлiметтердi (ақпараттарды) жария еткенi немесе үшiншi адамға бергенi үшiн кiнәлi адам қолданылып жүрген заңдарда көзделген тәртiппен жауап бередi.
29. Банктiк емес қаржы мекемесi қолданылып жүрген заңды бұзған жағдайда Ұлттық Банк тоқтату режимi мен акцияларды мәжбүрлеп сатып алу мүмкiндiгiнен басқа кезде банктер үшiн белгiленген санкцияны қолдануға құқылы.
30. Банктiк операциялардың жекелеген түрлерiн жүргiзуге берiлген лицензияларды тоқтату немесе күшiн жою мынадай негiздемелердiң кез-келгенi бойынша жүргiзiледi:
а) операциялар қолданылып жүрген заң нормалары үнемi (келесi күнтiзбелiк он екi ай iшiнде үш және одан да көп) бұзылып жүзеге асырылса;
б) Ұттық Банкке есеп пен мәлiметтер бермесе немесе есеп пен мәлiметтердi бiле тұра дұрыс бермесе;
в) Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiн бұзса немесе Ұлттық Банктiң жазбаша нұсқауларын орындамаса.
31. Банктiк емес қаржы мекемелерiн ашуға берiлген рұқсатты қайтып алу мынадай негiздемелердiң кез-келгенi бойынша жүргiзiледi:
а) банктiк емес қаржы мекемелерi тiркелген күннен бастап бiр жыл iшiнде берiлген мәлiметтердiң дұрыс еместiгi мәлiм болса;
б) банк операцияларын жүргiзу банктiк емес қаржы мекемелерi тiркелген күннен бастап бiр жылдан астам уақытқа немесе рұқсат берiлген күннен бастап он үш айға кешiктiрiлсе;
в) жарғылық қор қолданылып жүрген банк заңдарының талаптарына сәйкес төленбесе;
г) банктiк емес қаржы мекемелерi қолданылып жүрген заңдарда, банктiк емес қаржы мекемелерiнiң жарғысында және лицензияда белгiленген құқықтық ауқымынан тыс операцияларды жүзеге асырса;
д) банктiк емес қаржы мекемелерiн қайта құру немесе тарату жолымен өз қызметiн ерiктi түрде тоқтату жөнiндегi шешiм;
е) банктiк емес қаржы мекемелерi банкротқа ұшыраса;
ж) банктiк емес қаржы мекемелерiне банктiк операциялардың жекелеген түрлерiн жүргiзуге берiлген лицензия жойылса.
32. Егер банктiк емес қаржы мекемелерiн ашуға Ұлттық Банк рұқсат берген жағдайда, оны қайтарып алу жөнiндегi шешiм берiлген лицензияның жойылғанын бiлдiредi және банктiк емес қаржы мекемелерiн тарату туралы шешiм болып табылады.
33. Лицензия негiзiнде тiркелген банктiк емес қаржы мекемелерi лицензияларының күшi жойылса банктiк емес қаржы мекемелерiнiң мәртебесi өзгеруге және Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк қайта тiркелуге тиiс.
34. Банктiк емес қаржы мекемелерiн қайта құру және тарату Қазақстан

Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк 
қызметi туралы"  

Z952444_

  Заң күшi бар Жарлығының 7 және 9 тарауларында 
белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
     35. Банктiк емес қаржы мекемелерi беретiн бухгалтерлiк және өзге де 
есептердiң тiзбесi, нысаны мен мерзiмi, сондай-ақ оларды бұзғаны үшiн 
жауапкершiлiк, егер Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде өзгеше 
көзделмеген болса, Қазақстан Республикасының банктерi үшiн көзделген 
нормалармен белгiленедi.

      Қазақстан Республикасы
     Ұлттық Банкiнiң Төрағасы
      
      

О Положении "О небанковских финансовых учреждениях"

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 23 мая 1997 г. N 221. Утратило силу - постановлением Правления Национального Банка РК от 16 августа 1999 г. № 271 ~V990888

В целях совершенствования нормативно-правовой базы деятельности небанковских финансовых учреждений Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить Положение "О небанковских финансовых учреждениях" и ввести его в действие со дня регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
2. Департаменту банковского надзора (Абдулина Н.К.):
а) зарегистрировать Положение "О небанковских финансовых учреждениях" в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
б) довести настоящие Постановление и Положение "О небанковских финансовых учреждениях" до сведения областных (Главного Алматинского территориального) управлений Национального Банка Республики Казахстан и небанковских финансовых учреждений.
3. Контроль за исполнением настоящего Постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Сайденова А.Г.

     Председатель
  Национального Банка

                                            "Утверждено"



                                      Постановлением Правления
                                         Национального Банка
                                        Республики Казахстан
                                       N 221 от 23 мая 1997 г.

Положение
о небанковских финансовых учреждениях

Настоящее Положение разработано в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, Z952444_ "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан" и определяет правовой статус, порядок создания, осуществления и прекращения деятельности небанковских финансовых учреждений.

I. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

1. Небанковское финансовое учреждение - юридическое лицо, не являющееся банком, которое на основании лицензии Национального Банка Республики Казахстан (далее Национальный Банк) правомочно проводить отдельные банковские операции.
Ни одно юридическое лицо, не имеющее официального статуса небанковского финансового учреждения, не может именоваться "небанковским финансовым учреждением" или характеризовать себя как выполняющее отдельные виды банковских операций.
2. Деятельность небанковских финансовых учреждений регулируется Указами Президента Республики Казахстан, имеющими силу Закона, "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан", Z952155_ "О Национальном Банке Республики Казахстан", U952255_ "О хозяйственных товариществах", Законами Республики Казахстан Z960054_ "О валютном регулировании", Z970077_ "О рынке ценных бумаг", Z970078_ "О регистрации сделок с ценными бумагами в Республике Казахстан", а также другими законодательными и нормативными правовыми актами, не противоречащими положениям действующего банковского законодательства.
3. Если специальными нормативными правовыми актами Национального Банка регулируется порядок создания и деятельности отдельных видов небанковских финансовых учреждений, то применяются нормы специальных нормативных правовых актов Национального Банка.
4. Небанковское финансовое учреждение не отвечает по обязательствам государства, равно как и государство не отвечает по его обязательствам, кроме случаев, когда небанковские финансовые учреждения или государство принимают на себя такую ответственность.

II. ПРАВОВОЙ СТАТУС НЕБАНКОВСКИХ
ФИНАНСОВЫХ УЧРЕЖДЕНИЙ

5. Небанковское финансовое учреждение может создаваться и осуществлять свою деятельность в любых организационно-правовых формах.
6. Учредителями (участниками) небанковского финансового учреждения могут быть физические и юридические лица, резиденты и нерезиденты Республики Казахстан, за исключением органов представительной и судебной власти, а также юридических лиц, имеющих статус компаний, зарегистрированных в оффшорной зоне в соответствии с законодательством государства его регистрации. <*>
Сноска. В пункт 6 внесены изменения - постановлением Правления Национального Банка РК от 21 июня 1999 г. N 135 V990818_ .
7. Небанковские финансовые учреждения не вправе создавать филиалы, представительства и дочерние небанковские финансовые учреждения как на территории Республики Казахстан, так и за ее пределами, если иное не предусмотрено нормативными правовыми актами Национального Банка.
8. Минимальный размер уставного фонда по каждому виду небанковского финансового учреждения устанавливается в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан, если иное не установлено нормативными правовыми актами Национального Банка.
Уставной фонд вновь созданного небанковского финансового учреждения формируется исключительно денежными средствами.
Запрещается использовать для оплаты уставного фонда небанковского финансового учреждения денежные средства, полученные в кредит, под залог, и иные привлеченные средства. При этом в оплату акций могут вноситься денежные средства в пределах собственного капитала учредителей (участников) небанковского финансового учреждения, за вычетом доли участия в собственном капитале других юридических лиц.
Уставный фонд вновь созданного небанковского финансового учреждения, объявленный в его учредительных документах (документе), должен быть оплачен на пятьдесят процентов к моменту его регистрации и полностью - к моменту подачи заявления о выдаче лицензии, но не позднее одного календарного года со дня его регистрации.

III. СОЗДАНИЕ И ЛИЦЕНЗИРОВАНИЕ
НЕБАНКОВСКИХ ФИНАНСОВЫХ УЧРЕЖДЕНИЙ

9. Небанковское финансовое учреждение создается и действует на основании учредительных документов (документа) в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
10. Учредительные документы (документ), а также вносимые в них изменения и дополнения должны содержать сведения, предусмотренные законодательством Республики Казахстан, в том числе банковским.
11. Государственная регистрация вновь создаваемого небанковского финансового учреждения осуществляется Министерством юстиции Республики Казахстан на основании разрешения Национального Банка на открытие небанковского финансового учреждения.
Не требуется разрешения Национального Банка на открытие небанковского финансового учреждения в случае перерегистрации действующего юридического лица в небанковское финансовое учреждение. Государственная перерегистрация юридического лица в небанковское финансовое учреждение осуществляется Министерством юстиции Республики Казахстан при наличии лицензии Национального Банка на осуществление отдельных банковских операций.
12. Юридическое или физическое лицо вправе обратиться в Национальный Банк с заявлением о выдаче разрешения на открытие небанковского финансового учреждения.
13. К заявлению о выдаче разрешения на открытие банковского финансового учреждения должны прилагаться следующие документы:
а) учредительные документы (документ) создаваемого небанковского финансового учреждения, протокол о создании небанковского финансового учреждения, принятии учредительных документов (документа) и назначении (избрания) органов управления небанковского финансового учреждения;
б) учредительные документы учредителей (участников) - юридических лиц и их бухгалтерские балансы на последнюю отчетную дату, заключение аудиторской фирмы (аудитора) о финансовом состоянии учредителей (участников) - юридических лиц или документы, свидетельствующие о наличии собственных средств, необходимых для участия в уставном фонде небанковского финансового учреждения, - для физических лиц;
в) в случае, если учредитель (участник) не является резидентом Республики Казахстан: письменное уведомление государственного или надзорного органа соответствующего государства о том, что он разрешает участие в уставном фонде небанковского финансового учреждения - резидента Республики Казахстан либо заявление государственного или надзорного органа соответствующего государства о том, что такое разрешение по законодательству государства - учредителя (участника) не требуется;
г) в случае, если учредитель (участник) является государственным предприятием - разрешение соответствующего органа на участие в уставном фонде небанковского финансового учреждения;
д) сведения о руководителе исполнительного органа и главном бухгалтере небанковского финансового учреждения: имя, гражданство, адрес, а также сведения, подтверждающие их соответствие установленным требованиям;
е) подробная организационная структура вновь создаваемого небанковского финансового учреждения;
ж) нотариально либо иным законным образом удостоверенный документ, подтверждающий полномочия заявителя на подачу заявления от имени учредителей (участников).
14. Руководящими работниками небанковского финансового учреждения признаются председатель и члены Наблюдательного совета (если в уставе небанковского финансового учреждения предусматривается его создание), руководитель исполнительного органа, его заместитель, главный бухгалтер, его заместитель.
15. Руководящие работники небанковского финансового учреждения должны соответствовать минимальным требованиям, установленными пунктами 16-17 настоящего Положения.
16. Признается несоответствующим занимаемой должности или не может быть назначено на должность руководителя исполнительного органа, председателя и члена Наблюдательного совета (если в уставе небанковского финансового учреждения предусматривается его создание) лицо:
- не имеющее высшего образования;
- имеющее непогашенную или неснятую в установленном законом порядке судимость;
- в прошлом являвшееся руководящим работником юридического лица, потерпевшего банкротство, либо банка или небанковского финансового учреждения, у которого за невыполнение требований законодательства было отозвано разрешение на его открытие (аннулирована лицензия на проведение банковских операций).
17. Руководитель исполнительного органа, его заместитель, главный бухгалтер, его заместитель небанковского финансового учреждения назначаются (избираются) на должности с согласия Национального Банка.
Перечисленные работники не могут исполнять свои обязанности до получения согласия Национального Банка свыше трех месяцев.
18. Отказ в выдаче разрешения на открытие небанковского финансового учреждения производится по любому из следующих оснований:
а) несоответствие учредительных документов (документа) небанковского финансового учреждения действующему законодательству;
б) несоответствие размера, состава и структуры уставного фонда небанковского финансового учреждения требованиям действующего законодательства;
в) неустойчивость финансового положения учредителей (участников) небанковского финансового учреждения;
г) несоответствие кандидатов на руководящие должности небанковского финансового учреждения минимальным требованиям, установленным пунктом 16 настоящего Положения.
19. Национальный Банк обязан в течение одного месяца письменно уведомить заявителя об основаниях отказа в выдаче разрешения.
20. Учредители (участники) обязаны не позднее одного месяца со дня получения разрешения Национального Банка на открытие небанковского финансового учреждения обратиться в Министерство юстиции Республики Казахстан для государственной регистрации небанковского финансового учреждения.
21. Для получение лицензии на проведение отдельных видов банковских операций (далее - "лицензия"), заявитель должен:
а) выполнить все организационно - технические мероприятия, в том числе подготовить помещение и оборудование, соответствующие нормативным требованиям, предъявляемым к банкам второго уровня Республики Казахстан, если иное не предусмотрено специальными нормативными правовыми актами Национального Банка, а также нанять персонал соответствующей квалификации;
б) оплатить объявленный уставный фонд;
в) представить общие условия проведения операций, внутренние правила небанковского финансового учреждения;
г) в случае, если не требуется разрешения Национального Банка на открытие небанковского финансового учреждения - представить документы, указанные в пункте 13, и выполнить требования, предусмотренные пунктами 15-17 настоящего Положения.
22. Заявление о выдаче лицензии должно быть рассмотрено Национальным Банком в течение одного месяца со дня представления всех необходимых документов.
23. Одновременно с заявлением о выдаче лицензии Национальный Банк рассматривает заключение соответствующего областного управления Национального Банка о выполнении учредителями небанковского финансового учреждения организационно-технических мероприятий.
24. Отказ в выдаче лицензии вновь создаваемого небанковского финансового учреждения производится в случае несоблюдения любого из требований, установленных пунктом 21 настоящего Положения.
Отказ в выдаче лицензии действующим юридическим лицам производится по основаниям, предусмотренным пунктом 18, и в случае несоблюдения требований, установленных пунктом 21 настоящего Положения.

IV. РЕГУЛИРОВАНИЕ И КОНТРОЛЬ.
ПОРЯДОК ПРЕКРАЩЕНИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
НЕБАНКОВСКИХ ФИНАНСОВЫХ УЧРЕЖДЕНИЙ

25. Небанковское финансовое учреждение при наличии лицензии Национального Банка вправе осуществлять следующие виды банковских операций:
а) переводные операции: выполнение поручений юридических и физических лиц по переводу денежных средств;
б) сейфовые операции: услуги по хранению ценных бумаг, документов и ценностей клиентов, включая сдачу в аренду сейфовых ящиков, шкафов и помещений;
в) ссудные операции: предоставление кредитов в денежной форме;
г) клиринговые операции: сбор, сверка, сортировка и подтверждение платежей, а также проведение их взаимозачета и определение чистых позиций участником клиринга;
д) ломбардные операции: предоставление краткосрочных кредитов под залог депонируемых легкореализуемых ценных бумаг и движимого имущества;
е) инкассация и пересылка банкнот, монет и ценностей;
ж) организация обменных операций с иностранной валютой.
Небанковское финансовое учреждение, вправе осуществлять также, при наличии лицензии Национального Банка, следующие операции:
а) сдачу в аренду имущества с сохранением права собственности арендодателя на сдаваемое в аренду имущество на весь срок действия договора (лизинга);
б) факторинговые операции: приобретение прав требования платежа покупателя товаров (работ, услуг) с принятием риска неплатежа.
Небанковские финансовые учреждения могут выполнять все вышеперечисленные операции, если иное не предусмотрено нормативными правовыми актами Национального Банка.
В отдельных случаях Национальный Банк при наличии решения Правительства Республики Казахстан вправе выдать небанковскому финансовому учреждению лицензию на проведение иных банковских операций, предусмотренных Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан".
Сноска. В пункт 25 внесены изменения - постановлением Правления Национального Банка РК от 21 июня 1999 г. N 135 V990818_ .
26. Небанковские финансовые учреждения вправе открывать корреспондентские счета в банках второго уровня или при наличии согласия Национального Банка - в Национальном Банке.
27. Инспектирование деятельности небанковского финансового учреждения производится Национальным Банком самостоятельно либо с привлечением других организаций.
28. Лицам, имеющим в силу исполнения своих служебных обязанностей доступ к сведениям (информации), составляющих банковскую или коммерческую тайну, запрещается разглашать или передавать третьим лицам вышеуказанные сведения (информацию). Лицо, виновное в разглашении или передачи третьим лицам указанных сведений (информации), несет ответственность, предусмотренную действующим законодательством.
29. При нарушении небанковским финансовым учреждением действующего законодательства, Национальный Банк вправе применить к нему санкции, установленные для банков, за исключением режима консервации и возможности принудительного выкупа акций.
30. Приостановление либо аннулирование лицензии на проведение отдельных видов банковских операций производится по любому из следующих оснований:
а) осуществление операций с систематическим (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) нарушениями норм действующего законодательства;
б) непредставление Национальному Банку или представление заведомо недостоверной отчетности и сведений;
в) нарушение нормативных правовых актов Национального Банка либо невыполнение письменных предписаний Национального Банка.
31. Отзыв разрешения на открытие небанковского финансового учреждения производится по любому из следующих оснований:
а) обнаружение в течение одного года со дня регистрации небанковского финансового учреждения недостоверности сведений, на основании которых оно было дано;
б) задержка начала проведения банковских операций более, чем на один год со дня государственной регистрации небанковского финансового учреждения либо тринадцати месяцев со дня получения разрешения;
в) неоплата уставного фонда в соответствии с требованиями действующего банковского законодательства;
г) осуществление небанковским финансовым учреждением операций, выходящих за пределы его правоспособности, установленной действующим законодательством, уставом небанковского финансового учреждения и лицензией;
д) решение небанковского финансового учреждения о добровольном прекращении своей деятельности путем реорганизации либо ликвидации;
е) банкротство небанковского финансового учреждения;
ж) аннулирование выданной небанковскому финансовому учреждению лицензии на проведение отдельных видов банковских операций.
32. В случае, если Национальным Банком было дано разрешение на открытие небанковского финансового учреждения, решение об его отзыве влечет за собой аннулирование выданной лицензии и является решением о ликвидации небанковского финансового учреждения.
33. Аннулирование лицензии небанковского финансового учреждения, зарегистрированного на основании лицензии, влечет изменение статуса небанковского финансового учреждения и его государственную перерегистрацию в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
34. Реорганизация и ликвидация небанковского финансового учреждения осуществляется в порядке, установленном главами 7 и 9 Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона "О банках и банковской деятельности в Республики Казахстан".
35. Перечень, формы и сроки представления бухгалтерской и иной отчетности небанковским финансовым учреждением, а также ответственность за их нарушение устанавливается нормами, предусмотренными для банков Республики Казахстан, если иное не предусмотрено нормативными правовыми актами Национального Банка.

     Председатель Национального
     Банка Республики Казахстан