Ұжымдық келіссөздерді ұйымдастыру және жүргізу құқығы принциптерін қолдану туралы конвенцияны бекіту туралы

Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 14 желтоқсандағы N 118-II Заңы

Женевада 1949 жылғы 1 шілдеде Халықаралық еңбек ұйымы Бас конференциясының 32-сессиясы қабылдаған Ұжымдық келіссөздерді ұйымдастыру және жүргізу құқығы принциптерін қолдану туралы конвенция (98-конвенция) бекітілсін.

Қазақстан Республикасының
Президенті

98-КОНВЕНЦИЯ
"Ұжымдық келiссөздердi ұйымдастыруға және жүргiзуге
құқық қағидаттарын қолдану туралы" Конвенция

(2002 жылғы 18 мамырда күшіне енді - ҚР СІМ-нің ресми сайты)

Женевада Халықаралық Еңбек Бюросының Әкiмшiлiк Кеңесi шақырған және 1949 жылғы 8 маусымда өзiнiң отыз екiншi сессиясына жиналған,
Халықаралық Еңбек Ұйымының Бас Конференциясы
сессияның күн тәртiбiнде төртiншi тармақ болып табылатын ұжымдық келiссөздердi ұйымдастыруға және жүргiзуге құқық қағидаттарын қолдану туралы бiрқатар ұсыныстарды қабылдау туралы қаулы ете отырып,
осы ұсыныстарға халықаралық конвенция нысанын беру керектiгiн шеше отырып,
осы бiр мың тоғыз жүз қырық тоғызыншы жылғы шiлде айының бiрiнде осы Конвенцияны қабылдады, оны ұжымдық келiссөздердi ұйымдастыруға және жүргiзуге құқық қағидаттарын қолдану туралы 1949 жылғы Конвенция деп атауға болады.

1-бап

1. Еңбекшiлер еңбек саласында бiрiгу еркiндiгiне қысым жасауға бағытталған кез келген кемсiтушiлiк әрекеттерiне қарсы тиiстi қорғауды пайдаланады.
2. Мұндай қорғау мақсаты:
а) еңбекшiлердi жұмысқа қабылдауды немесе олардың жұмысын сақтап қалуын кәсiподаққа кiрмеуiн немесе кәсiподақтан шығуын талап ететiн шартқа бағындыру;
b) еңбекшiлердiң кәсiподақ мүшесi болғандығын немесе кәсiподақ қызметiне жұмыстан тыс уақытта немесе кәсiпкердiң келiсiмiмен жұмыс уақытында қатысқандығын негiзге алып, оны жұмыстан шығару немесе басқа тәсiлмен оған зиян келтiру болып табылатын әрекеттерге қатысты қолданылады.

2-бап

1. Еңбекшілер мен кәсiпкерлер ұйымы ұйымдарды құру мен оның қызметiнде және оларды басқаруда бiрiнiң тарапынан немесе олардың агенттерi немесе мүшелерi тарапынан болатын кез келген араласу актiсiне қарсы тиiстi қорғауды пайдаланады.
2. Атап айтқанда, еңбекшiлер ұйымдарын кәсiпкерлер немесе кәсiпкерлер ұйымдарының үстемдiгiмен бекiтуге ықпал ету немесе еңбекшілер ұйымдарын кәсiпкерлердiң немесе кәсiпкерлер ұйымдарының бақылауына қою мақсатында оларды қаржыландыру жолымен немесе басқадай жолмен қолдауға ықпал ету мақсаты бар әрекеттер осы баптың мағынасында араласу болып қаралады.

3-бап

Алдыңғы баптарда белгiленгенiндей, ұйым құру құқығын сыйлауды қамтамасыз ету мақсатында қажет болған жерде елдiң талаптарына сай келетiн аппарат құрылады.

4-бап

Қажет болған жерлерде-ұжымдық шарт жасау арқылы еңбек жағдайларын реттеу мақсатында, бiр жағынан кәсiпкерлер немесе кәсiпкерлер ұйымдары, екiншi жағынан еңбекшiлер ұйымдары арасында ерiктi негiзде келiссөздер жүргiзу рәсiмiн толық дамыту мен пайдалануды көтермелеу және оған мүмкiндiк туғызу мақсатында елдiң талаптарына сай келетiн шаралар қолданылады.

5-бап

1. Осы Конвенцияда көзделген кепiлдiктердiң қарулы күштер мен полицияға қандай мөлшерде қолданылатыны елдiң заңдарында белгiленедi.
2. Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 19-бабының 8-тармағында айтылған қағидаттарға сәйкес Ұйымның кез келген мүшесiнiң осы Конвенцияны бекітуi қарулы күштердiң жеке құрамына және полицияға осы Конвенцияда көзделген кез келген құқықты беретiн қолданылып жүрген заңдарға, сот шешiмдерiне, дәстүрлерге немесе келiсiмдерге қатысты деп қарастырылмайды.

6-бап

Осы Конвенция мемлекеттiк қызметшiлерге қолданылмайды және олардың құқықтары мен жағдайларына зиян келтiретiндей болып пайымдалмайды.

7-бап

Осы Конвенцияны бекiту туралы ресми құжаттар тiркеу үшiн Халықаралық Еңбек Бюросының Бас директорына жiберiледi.

8-бап

1. Бекiту туралы құжаттарын Бас директор тiркеген Халықаралық Еңбек Ұйымының Мүшелерi ғана осы Конвенция арқылы өзара байланыста болады.
2. Ол Ұйымның екi Мүшесiнiң бекiту туралы құжаттарын Бас директор тiркегеннен кейiн он екi ай өткен соң күшiне енедi.
3. Бұдан соң Ұйымның әрбiр Мүшесiнiң бекiту туралы құжаты тiркелген күннен кейiн он екi ай өткен соң осы Конвенция Ұйымның сол мүшесiне қатысты күшiне енедi.

9-бап

1. Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 35-бабының 2-тармағының ережелерiне сәйкес Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жiберiлген өтiнiште:
а) Ұйымның мүдделi мүшесi осы Конвенцияның ережелерiн өзгерiссiз қолдануға мiндеттенетiн аумақтарға қатысты нұсқаулар;
b) осы Конвенцияның ережелерiн өзгерiстерiмен қоса қолдануға мiндеттенетiн аумақтарға қатысты нұсқаулар және осы өзгерiстердiң егжей-тегжейi;
с) Конвенция қолданылмайтын аумақтарға қатысты нұсқаулар және бұл жағдайда оның қолданылмау себептерi;
d) өзiнiң шешiмiн ереженi одан әрi қарағанға дейiн кейiнге қалдыратын аумақтарға қатысты нұсқаулар көрсетiледi.
2. Осы баптың 1-тармағының а) және b) тармақшаларында айтылған мiндеттемелер бекiту туралы құжаттың ажырамас бөлiгi болып саналады және нәтижесi онымен бiрдей болады.
3. Ұйымның кез келген Мүшесі жаңа өтiнiш арқылы өзiнiң бұдан бұрынғы өтiнiшiндегi ескертпелерiнiң бәрiнен немесе бiр бөлiгiнен осы баптың 1-тармағының b), с) және d) тармақшаларына орай бас тарта алады.
4. Ұйымның кез келген Мүшесi 11-баптың ережелерiне сәйкес осы Конвенция күшiн жоюы мүмкiн кезең ішiнде Бас Директорға мұның алдындағы кез келген өтiнiшiндегi жағдайларды өзгертетiн және белгiлi бiр аумақтардағы ахуал туралы хабарлайтын жаңа өтiнiш жолдай алады.

10-бап

1. Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 35-бабының 4 және 5-тармақтарының ережелерiне сәйкес Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жiберiлетiн өтiнiштерде осы Конвенцияның ережелерi сол аумақта өзгерiстермен қоса немесе өзгерiстерсiз қолданылу-қолданылмауы көрсетiледi; егер өтiнiште осы Конвенцияның ережелерi өзгертiлген жағдайда қолданылады деп көрсетiлсе, онда осы өзгерiстердiң қандай өзгерiстер екендiгi нақтыланады.
2. Мүдделi Ұйымның Мүшесi немесе Мүшелерi немесе халықаралық билiк орындары кез келген уақытта жаңа өтiнiш арқылы алдыңғы өтiнiштердiң бiреуiнде айтылған өзгерiстердi пайдалану құқығынан толық немесе ішiнара бас тартуы мүмкiн.
3. Мүдделi Ұйымның Мүшесi немесе Мүшелерi немесе халықаралық билiк орындары 11-баптың ережелерiне сәйкес Конвенцияның күшi жойылуы мүмкiн кезеңдерде Бас Директорға мұның алдындағы кез келген өтiнiштiң шарттарын кез келген нәрсеге қатысты өзгертетiн және осы Конвенцияның қолданылуына қатысты ережелер туралы хабарлайтын жаңа өтiнiш жiберуi мүмкiн.

11-бап

1. Ұйымның осы Конвенцияны бекiтушi кез келген Мүшесi ол алғаш күшiне енгiзiлген кезден бастап он жыл мерзiм өткен соң Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жiберiлген және онда тiркелген күшiн жою туралы актi арқылы оның күшiн жоя алады. Күшiн жою осы туралы актiнi тiркегеннен кейiн бiр жылдан соң күшiне енедi.
2. Ұйымның осы Конвенцияны бекiткен кез келген Мүшесi алдыңғы тармақта айтылған он жыл кезең өткеннен кейiнгi бiр жыл мерзiм ішiнде күшiн жою туралы осы бапта көзделген өз құқығын пайдаланбаса, келесi он жыл мерзiмде онымен байланысын үзе алмайды және кейiннен әрбiр он жылдық кезең өткен соң бұл Конвенцияның күшiн осы бапта белгiленген тәртiппен жоя алады.

12-бап

1. Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры Ұйым Мүшелерiнен алған бекiту туралы құжаттарды, күшiн жою туралы өтiнiштер мен актiлердi тiркегенi туралы Халықаралық Еңбек Ұйымының барлық Мүшелерiне хабарлайды.
2. Бекiту туралы өзi алған екiншi құжаттың тiркелгенi туралы Ұйым мүшелерiне хабарлай отырып, Бас Директор олардың назарын осы Конвенцияның күшiне енген күнiне аударады.

13-бап

Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 102-бабына сәйкес тiркеу үшiн алдыңғы баптардың ережелерiне сәйкес өзi тiркеген бекiту туралы барлық құжаттарға, күшiн жою туралы өтiнiштер мен актiлерге қатысты толық мәлiметтердi Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына жiбередi.

14-бап

Халықаралық Еңбек Бюросының Әкiмшiлiк Кеңесi қажет деп тапқан әрбiр ретте Бас Конференцияға осы Конвенцияны қолдану туралы баяндаманы ұсынады және Конференцияның күн тәртiбiне оны толық немесе iшiнара қайта қарау туралы мәселенi енгiзу қажеттiгiн шешедi*.

----------------------------------
* - Баптың бұл мәтiнi 1961 жылы қабылданды. 116-Конвенцияны қараңыз.

15-бап

1. Егер Конференция осы Конвенцияны толық немесе iшiнара қайта қарайтын жаңа конвенцияны қабылдаған жағдайда және жаңа конвенцияда керiсiнше көзделмеген болса, онда:
а) Ұйымның қайсыбiр Мүшесiнiң қайта қаралған жаңа конвенцияны бекiтуi, қайта қаралған жаңа конвенция күшiне енгiзiлген жағдайда,11-баптың ережелерiне қарамастан, осы Конвенция күшiнiң жедел түрде өзiнен өзi жойылуына әкеп соқтырады;
b) қайта қаралған жаңа конвенция күшiне енгiзiлген күннен бастап осы Конвенция оны Ұйым Мүшелерiнiң бекiтуi үшiн жабық болады.
2. Осы Конвенция оны бекiткен, бiрақ қайта қаралған жаңа конвенцияны бекiтпеген Ұйымның Мүшелерi үшiн нысаны мен мазмұны жағынан өз күшiнде қалады.

16-бап

Осы Конвенцияның ағылшынша және французша мәтiндерiнiң күшi бiрдей.

On ratification of the Convention concerning Right to Organise and Collective Bargaining

Law of the Republic of Kazakhstan of 14 December 2000

To ratify the Convention concerning Right to Organise and Collective Bargaining (Convention № 98), adopted on the 32-th session of General conference of the International Labor Organization in Geneva, 1 July 1949.

President
of the Republic of Kazakhstan N. NAZARBAYEV

Convention №98 of the International Labour Organisation concerning Right to Organise and Collective Bargaining

(Geneva, 8 June 1949)

Preamble

The General Conference of the International Labour Organisation,
Having been convened at Geneva by the Governing Body of the International Labour Office, and having met in its Thirty-second Session on 8 June 1949, and
Having decided upon the adoption of certain proposals concerning the application of the principles of the right to organise and to bargain collectively, which is the fourth item on the agenda of the session, and
Having determined that these proposals shall take the form of an international Convention,
adopts this first day of July of the year one thousand nine hundred and forty-nine the following Convention, which may be cited as the Right to Organise and Collective Bargaining Convention, 1949:

Article 1

1. Workers shall enjoy adequate protection against acts of anti-union discrimination in respect of their employment.
2. Such protection shall apply more particularly in respect of acts calculated to--
(a) make the employment of a worker subject to the condition that he shall not join a union or shall relinquish trade union membership;
(b) cause the dismissal of or otherwise prejudice a worker by reason of union membership or because of participation in union activities outside working hours or, with the consent of the employer, within working hours.

Article 2

1. Workers' and employers' organisations shall enjoy adequate protection against any acts of interference by each other or each other's agents or members in their establishment, functioning or administration.
2. In particular, acts which are designed to promote the establishment of workers' organisations under the domination of employers or employers' organisations, or to support workers' organisations by financial or other means, with the object of placing such organisations under the control of employers or employers' organisations, shall be deemed to constitute acts of interference within the meaning of this Article.

Article 3

Machinery appropriate to national conditions shall be established, where necessary, for the purpose of ensuring respect for the right to organise as defined in the preceding Articles.

Article 4

Measures appropriate to national conditions shall be taken, where necessary, to encourage and promote the full development and utilisation of machinery for voluntary negotiation between employers or employers' organisations and workers' organisations, with a view to the regulation of terms and conditions of employment by means of collective agreements.

Article 5

1. The extent to which the guarantees provided for in this Convention shall apply to the armed forces and the police shall be determined by national laws or regulations.
2. In accordance with the principle set forth in paragraph 8 of Article 19 of the Constitution of the International Labour Organisation the ratification of this Convention by any Member shall not be deemed to affect any existing law, award, custom or agreement in virtue of which members of the armed forces or the police enjoy any right guaranteed by this Convention.

Article 6

This Convention does not deal with the position of public servants engaged in the administration of the State, nor shall it be construed as prejudicing their rights or status in any way.

Article 7

The formal ratifications of this Convention shall be communicated to the Director-General of the International Labour Office for registration.

Article 8

1. This Convention shall be binding only upon those Members of the International Labour Organisation whose ratifications have been registered with the Director-General.
2. It shall come into force twelve months after the date on which the ratifications of two Members have been registered with the Director-General.
3. Thereafter, this Convention shall come into force for any Member twelve months after the date on which its ratification has been registered.

Article 9

1. Declarations communicated to the Director-General of the International Labour Office in accordance with paragraph 2 of Article 35 of the Constitution of the International Labour Organisation shall indicate --
(a) the territories in respect of which the Member concerned undertakes that the provisions of the Convention shall be applied without modification;
(b) the territories in respect of which it undertakes that the provisions of the Convention shall be applied subject to modifications, together with details of the said modifications;
(c) the territories in respect of which the Convention is inapplicable and in such cases the grounds on which it is inapplicable;
(d) the territories in respect of which it reserves its decision pending further consideration of the position.
2. The undertakings referred to in subparagraphs (a) and (b) of paragraph 1 of this Article shall be deemed to be an integral part of the ratification and shall have the force of ratification.
3. Any Member may at any time by a subsequent declaration cancel in whole or in part any reservation made in its original declaration in virtue of subparagraph (b), (c) or (d) of paragraph 1 of this Article.
4. Any Member may, at any time at which the Convention is subject to denunciation in accordance with the provisions of Article 11, communicate to the Director-General a declaration modifying in any other respect the terms of any former declaration and stating the present position in respect of such territories as it may specify.

Article 10

1. Declarations communicated to the Director-General of the International Labour Office in accordance with paragraph 4 or 5 of Article 35 of the Constitution of the International Labour Organisation shall indicate whether the provisions of the Convention will be applied in the territory concerned without modification or subject to modifications; when the declaration indicates that the provisions of the Convention will be applied subject to modifications, it shall give details of the said modifications.
2. The Member, Members or international authority concerned may at any time by a subsequent declaration renounce in whole or in part the right to have recourse to any modification indicated in any former declaration.
3. The Member, Members or international authority concerned may, at any time at which this Convention is subject to denunciation in accordance with the provisions of Article 11, communicate to the Director-General a declaration modifying in any other respect the terms of any former declaration and stating the present position in respect of the application of the Convention.

Article 11

1. A Member which has ratified this Convention may denounce it after the expiration of ten years from the date on which the Convention first comes into force, by an act communicated to the Director-General of the International Labour Office for registration. Such denunciation shall not take effect until one year after the date on which it is registered.
2. Each Member which has ratified this Convention and which does not, within the year following the expiration of the period of ten years mentioned in the preceding paragraph, exercise the right of denunciation provided for in this Article, will be bound for another period of ten years and, thereafter, may denounce this Convention at the expiration of each period of ten years under the terms provided for in this Article.

Article 12

1. The Director-General of the International Labour Office shall notify all Members of the International Labour Organisation of the registration of all ratifications, declarations and denunciations communicated to him by the Members of the Organisation.
2. When notifying the Members of the Organisation of the registration of the second ratification communicated to him, the Director-General shall draw the attention of the Members of the Organisation to the date upon which the Convention will come into force.

Article 13

The Director-General of the International Labour Office shall communicate to the Secretary-General of the United Nations for registration in accordance with Article 102 of the Charter of the United Nations full particulars of all ratifications, declarations and acts of denunciation registered by him in accordance with the provisions of the preceding articles.

Article 14

At such times as it may consider necessary the Governing Body of the International Labour Office shall present to the General Conference a report on the working of this Convention and shall examine the desirability of placing on the agenda of the Conference the question of its revision in whole or in part.

Article 15

1. Should the Conference adopt a new Convention revising this Convention in whole or in part, then, unless the new Convention otherwise provides,
(a) the ratification by a Member of the new revising Convention shall ipso jure involve the immediate denunciation of this Convention, notwithstanding the provisions of Article 11 above, if and when the new revising Convention shall have come into force;
(b) as from the date when the new revising Convention comes into force, this Convention shall cease to be open to ratification by the Members.
2. This Convention shall in any case remain in force in its actual form and content for those Members which have ratified it but have not ratified the revising Convention.

Article 16

The English and French versions of the text of this Convention are equally authoritative.