Ұжымдық келіссөздерді ұйымдастыру және жүргізу құқығы принциптерін қолдану туралы конвенцияны бекіту туралы

Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 14 желтоқсандағы N 118-II Заңы

Женевада 1949 жылғы 1 шілдеде Халықаралық еңбек ұйымы Бас конференциясының 32-сессиясы қабылдаған Ұжымдық келіссөздерді ұйымдастыру және жүргізу құқығы принциптерін қолдану туралы конвенция (98-конвенция) бекітілсін.

Қазақстан Республикасының
Президенті

98-КОНВЕНЦИЯ
"Ұжымдық келiссөздердi ұйымдастыруға және жүргiзуге
құқық қағидаттарын қолдану туралы" Конвенция

(2002 жылғы 18 мамырда күшіне енді - ҚР СІМ-нің ресми сайты)

Женевада Халықаралық Еңбек Бюросының Әкiмшiлiк Кеңесi шақырған және 1949 жылғы 8 маусымда өзiнiң отыз екiншi сессиясына жиналған,
Халықаралық Еңбек Ұйымының Бас Конференциясы
сессияның күн тәртiбiнде төртiншi тармақ болып табылатын ұжымдық келiссөздердi ұйымдастыруға және жүргiзуге құқық қағидаттарын қолдану туралы бiрқатар ұсыныстарды қабылдау туралы қаулы ете отырып,
осы ұсыныстарға халықаралық конвенция нысанын беру керектiгiн шеше отырып,
осы бiр мың тоғыз жүз қырық тоғызыншы жылғы шiлде айының бiрiнде осы Конвенцияны қабылдады, оны ұжымдық келiссөздердi ұйымдастыруға және жүргiзуге құқық қағидаттарын қолдану туралы 1949 жылғы Конвенция деп атауға болады.

1-бап

1. Еңбекшiлер еңбек саласында бiрiгу еркiндiгiне қысым жасауға бағытталған кез келген кемсiтушiлiк әрекеттерiне қарсы тиiстi қорғауды пайдаланады.
2. Мұндай қорғау мақсаты:
а) еңбекшiлердi жұмысқа қабылдауды немесе олардың жұмысын сақтап қалуын кәсiподаққа кiрмеуiн немесе кәсiподақтан шығуын талап ететiн шартқа бағындыру;
b) еңбекшiлердiң кәсiподақ мүшесi болғандығын немесе кәсiподақ қызметiне жұмыстан тыс уақытта немесе кәсiпкердiң келiсiмiмен жұмыс уақытында қатысқандығын негiзге алып, оны жұмыстан шығару немесе басқа тәсiлмен оған зиян келтiру болып табылатын әрекеттерге қатысты қолданылады.

2-бап

1. Еңбекшілер мен кәсiпкерлер ұйымы ұйымдарды құру мен оның қызметiнде және оларды басқаруда бiрiнiң тарапынан немесе олардың агенттерi немесе мүшелерi тарапынан болатын кез келген араласу актiсiне қарсы тиiстi қорғауды пайдаланады.
2. Атап айтқанда, еңбекшiлер ұйымдарын кәсiпкерлер немесе кәсiпкерлер ұйымдарының үстемдiгiмен бекiтуге ықпал ету немесе еңбекшілер ұйымдарын кәсiпкерлердiң немесе кәсiпкерлер ұйымдарының бақылауына қою мақсатында оларды қаржыландыру жолымен немесе басқадай жолмен қолдауға ықпал ету мақсаты бар әрекеттер осы баптың мағынасында араласу болып қаралады.

3-бап

Алдыңғы баптарда белгiленгенiндей, ұйым құру құқығын сыйлауды қамтамасыз ету мақсатында қажет болған жерде елдiң талаптарына сай келетiн аппарат құрылады.

4-бап

Қажет болған жерлерде-ұжымдық шарт жасау арқылы еңбек жағдайларын реттеу мақсатында, бiр жағынан кәсiпкерлер немесе кәсiпкерлер ұйымдары, екiншi жағынан еңбекшiлер ұйымдары арасында ерiктi негiзде келiссөздер жүргiзу рәсiмiн толық дамыту мен пайдалануды көтермелеу және оған мүмкiндiк туғызу мақсатында елдiң талаптарына сай келетiн шаралар қолданылады.

5-бап

1. Осы Конвенцияда көзделген кепiлдiктердiң қарулы күштер мен полицияға қандай мөлшерде қолданылатыны елдiң заңдарында белгiленедi.
2. Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 19-бабының 8-тармағында айтылған қағидаттарға сәйкес Ұйымның кез келген мүшесiнiң осы Конвенцияны бекітуi қарулы күштердiң жеке құрамына және полицияға осы Конвенцияда көзделген кез келген құқықты беретiн қолданылып жүрген заңдарға, сот шешiмдерiне, дәстүрлерге немесе келiсiмдерге қатысты деп қарастырылмайды.

6-бап

Осы Конвенция мемлекеттiк қызметшiлерге қолданылмайды және олардың құқықтары мен жағдайларына зиян келтiретiндей болып пайымдалмайды.

7-бап

Осы Конвенцияны бекiту туралы ресми құжаттар тiркеу үшiн Халықаралық Еңбек Бюросының Бас директорына жiберiледi.

8-бап

1. Бекiту туралы құжаттарын Бас директор тiркеген Халықаралық Еңбек Ұйымының Мүшелерi ғана осы Конвенция арқылы өзара байланыста болады.
2. Ол Ұйымның екi Мүшесiнiң бекiту туралы құжаттарын Бас директор тiркегеннен кейiн он екi ай өткен соң күшiне енедi.
3. Бұдан соң Ұйымның әрбiр Мүшесiнiң бекiту туралы құжаты тiркелген күннен кейiн он екi ай өткен соң осы Конвенция Ұйымның сол мүшесiне қатысты күшiне енедi.

9-бап

1. Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 35-бабының 2-тармағының ережелерiне сәйкес Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жiберiлген өтiнiште:
а) Ұйымның мүдделi мүшесi осы Конвенцияның ережелерiн өзгерiссiз қолдануға мiндеттенетiн аумақтарға қатысты нұсқаулар;
b) осы Конвенцияның ережелерiн өзгерiстерiмен қоса қолдануға мiндеттенетiн аумақтарға қатысты нұсқаулар және осы өзгерiстердiң егжей-тегжейi;
с) Конвенция қолданылмайтын аумақтарға қатысты нұсқаулар және бұл жағдайда оның қолданылмау себептерi;
d) өзiнiң шешiмiн ереженi одан әрi қарағанға дейiн кейiнге қалдыратын аумақтарға қатысты нұсқаулар көрсетiледi.
2. Осы баптың 1-тармағының а) және b) тармақшаларында айтылған мiндеттемелер бекiту туралы құжаттың ажырамас бөлiгi болып саналады және нәтижесi онымен бiрдей болады.
3. Ұйымның кез келген Мүшесі жаңа өтiнiш арқылы өзiнiң бұдан бұрынғы өтiнiшiндегi ескертпелерiнiң бәрiнен немесе бiр бөлiгiнен осы баптың 1-тармағының b), с) және d) тармақшаларына орай бас тарта алады.
4. Ұйымның кез келген Мүшесi 11-баптың ережелерiне сәйкес осы Конвенция күшiн жоюы мүмкiн кезең ішiнде Бас Директорға мұның алдындағы кез келген өтiнiшiндегi жағдайларды өзгертетiн және белгiлi бiр аумақтардағы ахуал туралы хабарлайтын жаңа өтiнiш жолдай алады.

10-бап

1. Халықаралық Еңбек Ұйымы Жарғысының 35-бабының 4 және 5-тармақтарының ережелерiне сәйкес Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жiберiлетiн өтiнiштерде осы Конвенцияның ережелерi сол аумақта өзгерiстермен қоса немесе өзгерiстерсiз қолданылу-қолданылмауы көрсетiледi; егер өтiнiште осы Конвенцияның ережелерi өзгертiлген жағдайда қолданылады деп көрсетiлсе, онда осы өзгерiстердiң қандай өзгерiстер екендiгi нақтыланады.
2. Мүдделi Ұйымның Мүшесi немесе Мүшелерi немесе халықаралық билiк орындары кез келген уақытта жаңа өтiнiш арқылы алдыңғы өтiнiштердiң бiреуiнде айтылған өзгерiстердi пайдалану құқығынан толық немесе ішiнара бас тартуы мүмкiн.
3. Мүдделi Ұйымның Мүшесi немесе Мүшелерi немесе халықаралық билiк орындары 11-баптың ережелерiне сәйкес Конвенцияның күшi жойылуы мүмкiн кезеңдерде Бас Директорға мұның алдындағы кез келген өтiнiштiң шарттарын кез келген нәрсеге қатысты өзгертетiн және осы Конвенцияның қолданылуына қатысты ережелер туралы хабарлайтын жаңа өтiнiш жiберуi мүмкiн.

11-бап

1. Ұйымның осы Конвенцияны бекiтушi кез келген Мүшесi ол алғаш күшiне енгiзiлген кезден бастап он жыл мерзiм өткен соң Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директорына жiберiлген және онда тiркелген күшiн жою туралы актi арқылы оның күшiн жоя алады. Күшiн жою осы туралы актiнi тiркегеннен кейiн бiр жылдан соң күшiне енедi.
2. Ұйымның осы Конвенцияны бекiткен кез келген Мүшесi алдыңғы тармақта айтылған он жыл кезең өткеннен кейiнгi бiр жыл мерзiм ішiнде күшiн жою туралы осы бапта көзделген өз құқығын пайдаланбаса, келесi он жыл мерзiмде онымен байланысын үзе алмайды және кейiннен әрбiр он жылдық кезең өткен соң бұл Конвенцияның күшiн осы бапта белгiленген тәртiппен жоя алады.

12-бап

1. Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры Ұйым Мүшелерiнен алған бекiту туралы құжаттарды, күшiн жою туралы өтiнiштер мен актiлердi тiркегенi туралы Халықаралық Еңбек Ұйымының барлық Мүшелерiне хабарлайды.
2. Бекiту туралы өзi алған екiншi құжаттың тiркелгенi туралы Ұйым мүшелерiне хабарлай отырып, Бас Директор олардың назарын осы Конвенцияның күшiне енген күнiне аударады.

13-бап

Халықаралық Еңбек Бюросының Бас Директоры Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 102-бабына сәйкес тiркеу үшiн алдыңғы баптардың ережелерiне сәйкес өзi тiркеген бекiту туралы барлық құжаттарға, күшiн жою туралы өтiнiштер мен актiлерге қатысты толық мәлiметтердi Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына жiбередi.

14-бап

Халықаралық Еңбек Бюросының Әкiмшiлiк Кеңесi қажет деп тапқан әрбiр ретте Бас Конференцияға осы Конвенцияны қолдану туралы баяндаманы ұсынады және Конференцияның күн тәртiбiне оны толық немесе iшiнара қайта қарау туралы мәселенi енгiзу қажеттiгiн шешедi*.

----------------------------------
* - Баптың бұл мәтiнi 1961 жылы қабылданды. 116-Конвенцияны қараңыз.

15-бап

1. Егер Конференция осы Конвенцияны толық немесе iшiнара қайта қарайтын жаңа конвенцияны қабылдаған жағдайда және жаңа конвенцияда керiсiнше көзделмеген болса, онда:
а) Ұйымның қайсыбiр Мүшесiнiң қайта қаралған жаңа конвенцияны бекiтуi, қайта қаралған жаңа конвенция күшiне енгiзiлген жағдайда,11-баптың ережелерiне қарамастан, осы Конвенция күшiнiң жедел түрде өзiнен өзi жойылуына әкеп соқтырады;
b) қайта қаралған жаңа конвенция күшiне енгiзiлген күннен бастап осы Конвенция оны Ұйым Мүшелерiнiң бекiтуi үшiн жабық болады.
2. Осы Конвенция оны бекiткен, бiрақ қайта қаралған жаңа конвенцияны бекiтпеген Ұйымның Мүшелерi үшiн нысаны мен мазмұны жағынан өз күшiнде қалады.

16-бап

Осы Конвенцияның ағылшынша және французша мәтiндерiнiң күшi бiрдей.

О ратификации Конвенции о применении принципов права на организацию и на ведение коллективных переговоров

Закон Республики Казахстан от 14 декабря 2000 года N 118-II

Ратифицировать Конвенцию о применении принципов права на организацию и на ведение коллективных переговоров (Конвенция 98), принятую в Женеве 32-й сессией Генеральной конференции Международной организации труда 1 июля 1949 года.

Президент Н.Назарбаев
Республики Казахстан

Конвенция о применении принципов права
на организацию и на ведение коллективных переговоров
(Женева, 8 июня 1949 г.)

Генеральная Конференция Международной Организации Труда,
созванная в Женеве Административным Советом Международного Бюро Труда и собравшаяся 8 июня 1949 года на свою тридцать вторую сессию,
постановив принять ряд предложений о применении принципов права на организацию и ведение коллективных переговоров, что является четвертым пунктом повестки дня сессии,
решив придать этим предложениям форму международной конвенции,
принимает сего первого дня июля месяца тысяча девятьсот сорок девятого года нижеследующую Конвенцию, которая может именоваться Конвенцией 1949 года о праве на организацию и на ведение коллективных переговоров.

Статья 1

1. Трудящиеся пользуются надлежащей защитой против любых дискриминационных действий, направленных на ущемление свободы объединения области труда.
2. Такая защита применяется в особенности в отношении действий, целью которых является:
a) подчинить прием трудящегося на работу или сохранение им работы условию, чтобы он не вступал в профсоюз или вышел из профсоюза;
b) увольнять или любым другим способом наносить ущерб трудящемуся на том основании, что он является членом профсоюза или принимает участие в профсоюзной деятельности в нерабочее время или, с согласия предпринимателя, в рабочее время.

Статья 2

1. Организации трудящихся и предпринимателей пользуются надлежащей защитой против любых актов вмешательства со стороны друг друга или со стороны их агентов или членов в создание и деятельность организаций и управление ими.
2. В частности, действия, имеющие своей целью способствовать учреждению организаций трудящихся под господством предпринимателей или организаций предпринимателей или поддерживать организации трудящихся путем финансирования или другим путем с целью поставить такие организации под контроль предпринимателей или организаций предпринимателей, рассматриваются как вмешательство в смысле настоящей статьи.

Статья 3

Там, где это необходимо, создается аппарат, соответствующий условиям страны, с целью обеспечения уважения права на организацию, как оно определено в предыдущих статьях.

Статья 4

Там, где это необходимо, принимаются меры, соответствующие условиям страны, в целях поощрения и способствования полному развитию и использованию процедуры ведения переговоров на добровольной основе между предпринимателями или организациями предпринимателей, с одной стороны, и организациями трудящихся, с другой стороны, с целью регулирования условий труда путем заключения коллективных договоров.

Статья 5

1. Законодательством страны определяется, в какой мере гарантии, предусмотренные настоящей Конвенцией, будут применяться к вооруженным силам и полиции.
2. В соответствии с принципами, изложенными в пункте 8 статья 19 Устава Международной Организации Труда, ратификация настоящей Конвенции любым Членом Организации не рассматривается как затрагивающая существующие законы, судебные решения, обычаи или соглашения, которые предоставляют личному составу вооруженных сил и полиции любые права, предусмотренные настоящей Конвенцией.

Статья 6

Действие настоящей Конвенции не распространяется на государственных служащих и она никоим образом не будет истолковываться как наносящая ущерб их правам или положению.

Статья 7

Официальные документы о ратификации настоящей Конвенции направляются Генеральному Директору Международного Бюро Труда для регистрации.

Статья 8

1. Настоящая Конвенция связывает только тех Членов Международной Организации Труда, чьи документы о ратификации зарегистрированы Генеральным Директором.
2. Она вступает в силу через двенадцать месяцев после того, как Генеральный Директор зарегистрирует документы о ратификации двух Членов Организации.
3. Впоследствии настоящая Конвенция вступает в силу в отношении каждого Члена Организации через двенадцать месяцев после даты регистрации его документа о ратификации.

Статья 9

1. Заявления, направляемые Генеральному Директору Международного Бюро Труда в соответствии с положениями пункта 2 статьи 35 Устава Международной Организации Труда, содержат указания относительно:
a) территорий, в отношении которых заинтересованный Член Организации обязуется применять без изменений положения настоящей Конвенции;
b) территорий, в отношении которых он обязуется применять положения настоящей Конвенции с изменениями, и детали этих изменений;
c) территорий, к которым Конвенция не будет применяться, и в таком случае причины, по которым она не будет применяться;
d) территорий, в отношении которых он резервирует свое решение впредь до дальнейшего рассмотрения положения.
2. Обязательства, упомянутые в подпунктах а) и b) пункта 1 настоящей статьи, считаются неотъемлемой частью документа о ратификации и влекут за собой одинаковые с ним последствия.
3. Любой Член Организации может посредством нового заявления отказаться от всех или от части оговорок, содержащихся в его предыдущем заявлении в силу подпунктов b), с) и d) пункта 1 настоящей статьи.
4. Любой Член Организации может в периоды, в течение которых настоящая Конвенция может быть денонсирована в соответствии с положениями статьи 11, направить Генеральному Директору новое заявление, изменяющее в любом другом отношении условия любого предыдущего заявления и сообщающее о существующем положении на определенных территориях.

Статья 10

1. В заявлениях, направляемых Генеральному Директору Международного Бюро Труда в соответствии с положениями пунктов 4 и 5 статьи 35 Устава Международной Организации Труда, указывается, будут ли положения настоящей Конвенции применяться к данной территории с изменениями или без изменений; если в заявлении указывается, что положения Конвенции будут применяться при условии их изменения, в нем уточняется, в чем именно состоят эти изменения.
2. Заинтересованные Член или Члены Организации или международная власть могут в любое время посредством нового заявления отказаться полностью или частично от права использовать изменения, оговоренные в каком-либо предыдущем заявлении.
3. Заинтересованные Член или Члены Организации или международная власть могут в периоды, когда Конвенция может быть денонсирована в соответствии с положениями статьи 11, направить Генеральному Директору новое заявление, изменяющее в любом другом отношении условия любого предыдущего заявления и сообщающее о положении в отношении применения этой Конвенции.

Статья 11

1. Любой Член Организации, ратифицировавший настоящую Конвенцию, может по истечении десятилетнего периода с момента ее первоначального вступления в силу, денонсировать ее посредством акта о денонсации, направленного Генеральному Директору Международного Бюро Труда и зарегистрированного им. Денонсация вступает в силу через год после регистрации акта о денонсации.
2. Каждый Член Организации, ратифицировавший настоящую Конвенцию, который в годичный срок после истечения упомянутого в предыдущем пункте десятилетнего периода не воспользуется своим правом на денонсацию, предусмотренным в настоящей статье, будет связан на следующий период в десять лет и впоследствии может денонсировать настоящую Конвенцию по истечении каждого десятилетнего периода в порядке, установленном настоящей статьей.

Статья 12

1. Генеральный Директор Международного Бюро Труда извещает всех Членов Международной Организации Труда о регистрации всех документов о ратификации, заявлений и актов о денонсации, полученных им от Членов Организации.
2. Извещая Членов Организации о регистрации полученного им второго документа о ратификации, Генеральный Директор обращает их внимание на дату вступления настоящей Конвенции в силу.

Статья 13

Генеральный Директор Международного Бюро Труда направляет Генеральному Секретарю Организации Объединенных Наций для регистрации в соответствии со статьей 102 Устава Организации Объединенных Наций полные сведения относительно всех документов о ратификации, заявлений и актов о денонсации, зарегистрированных им в соответствии с положениями предыдущих статей.

Статья 14

Каждый раз, когда Административный Совет Международного Бюро Труда считает это необходимым, он представляет Генеральной Конференции доклад о применении настоящей Конвенции и решает, следует ли включать в повестку дня Конференции вопрос о ее полном или частичном пересмотре .

-------------------
Данный текст статьи был принят в 1961 году. См. Конвенцию 116.

Статья 15

1. В случае, если Конференция примет новую конвенцию, полностью или частично пересматривающую настоящую Конвенцию, и если в новой конвенции не предусмотрено обратное, то:
a) ратификация каким-либо Членом Организации новой пересмотренной конвенции влечет за собой автоматически, независимо от положений статьи 11, немедленную денонсацию настоящей Конвенции, при условии, что новая пересмотренная конвенция вступила в силу;
b) начиная с даты вступления в силу новой пересмотренной конвенции, настоящая Конвенция закрыта для ратификации ее Членами Организации.
2. Настоящая Конвенция остается во всяком случае в силе по форме и содержанию в отношении тех Членов Организации, которые ее ратифицировали, но не ратифицировали новую пересмотренную конвенцию.

С татья 16

Английский и французский тексты настоящей Конвенции имеют одинаковую силу.