Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот төрелігі жүйесін жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 31 қазандағы № 378-V ҚРЗ

РҚАО-ның ескертпесі!
Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз.

1-бап. Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1. 1994 жылғы 27 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі қабылдаған Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне (Жалпы бөлім) (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1994 ж., № 23-24 (қосымша); 1995 ж., № 15-16, 109-құжат; № 20, 121-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1996 ж., № 2, 187-құжат; № 14, 274-құжат; № 19, 370-құжат; 1997 ж., № 1-2, 8-құжат; № 5, 55-құжат; № 12, 183, 184-құжаттар; № 13-14, 195, 205-құжаттар; 1998 ж., № 2-3, 23-құжат; № 5-6, 50-құжат; № 11-12, 178-құжат; № 17-18, 224, 225-құжаттар; № 23, 429-құжат; 1999 ж., № 20, 727, 731-құжаттар; № 23, 916-құжат; 2000 ж., № 18, 336-құжат; № 22, 408-құжат; 2001 ж., № 1, 7-құжат; № 8, 52-құжат; № 17-18, 240-құжат; № 24, 338-құжат; 2002 ж., № 2, 17-құжат; № 10, 102-құжат; 2003 ж., № 1-2, 3-құжат; № 11, 56, 57, 66-құжаттар; № 15, 139-құжат; № 19-20, 146-құжат; 2004 ж., № 6, 42-құжат; № 10, 56-құжат; № 16, 91-құжат; № 23, 142-құжат; 2005 ж., № 10, 31-құжат; № 14, 58-құжат; № 23, 104-құжат; 2006 ж., № 1, 4-құжат; № 3, 22-құжат; № 4, 24-құжат; № 8, 45-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 55-құжат; № 13, 85-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; № 3, 20, 21-құжаттар; № 4, 28-құжат; № 16, 131-құжат; № 18, 143-құжат; № 20, 153-құжат; 2008 ж., № 12, 52-құжат; № 13-14, 58-құжат; № 21, 97-құжат; № 23, 114, 115-құжаттар; 2009 ж., № 2-3, 7, 16, 18-құжаттар; № 8, 44-құжат; № 17, 81-құжат; № 19, 88-құжат; № 24, 125, 134-құжаттар; 2010 ж., № 1-2, 2-құжат; № 7, 28-құжат; № 15, 71-құжат; № 17-18, 112-құжат; 2011 ж., № 2, 21, 28-құжаттар; № 3, 32-құжат; № 4, 37-құжат; № 5, 43-құжат; № 6, 50-құжат; № 16, 129-құжат; № 24, 196-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 2, 13, 15-құжаттар; № 6, 43-құжат; № 8, 64-құжат; № 10, 77-құжат; № 11, 80-құжат; № 20, 121-құжат; № 21-22, 124-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 7, 36-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 14, 72-құжат; № 15, 76-құжат; 2014 ж., № 4-5, 24-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 61, 63-құжаттар; № 14, 84-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 7, 34-құжат; № 8, 42, 45-құжаттар; № 13, 68-құжат; № 15, 78-құжат; № 16, 79-құжат):
22-баптың 3-тармағындағы «қорғаншылық және қамқоршылық органы» деген сөздер «сот» деген сөзбен ауыстырылсын.
2. 2003 жылғы 20 маусымдағы Қазақстан Республикасының Жер кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2003 ж., № 13, 99-құжат; 2005 ж., № 9, 26-құжат; 2006 ж., № 1, 5-құжат; № 3, 22-құжат; № 11, 55-құжат; № 12, 79, 83-құжаттар; № 16, 97-құжат; 2007 ж., № 1, 4-құжат; № 2, 18-құжат; № 14, 105-құжат; № 15, 106, 109-құжаттар; № 16, 129-құжат; № 17, 139-құжат; № 18, 143-құжат; № 20, 152-құжат; № 24, 180-құжат; 2008 ж., № 6-7, 27-құжат; № 15-16, 64-құжат; № 21, 95-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 2-3, 18-құжат; № 13-14, 62-құжат; № 15-16, 76-құжат; № 17, 79-құжат; № 18, 84, 86-құжаттар; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 24, 146-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат; № 5, 43-құжат; № 6, 49, 50-құжаттар; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 13, 114-құжат; № 15, 120-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 2, 9, 11-құжаттар; № 3, 27-құжат; № 4, 32-құжат; № 5, 35-құжат; № 8, 64-құжат; № 11, 80-құжат; № 14, 95-құжат; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 9, 51-құжат; № 14, 72, 75-құжаттар; № 15, 77, 79, 81-құжаттар; 2014 ж., № 2, 10-құжат; № 8, 44-құжат; № 11, 63, 64-құжаттар; № 12, 82-құжат; № 14, 84-құжат; № 19-І, 19-ІІ, 96-құжат; № 21, 118, 122-құжаттар; № 23, 143-құжат; № 24, 145-құжат; 2015 ж., № 8, 42-құжат; № 11, 57-құжат):
148-баптың 3-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Жердi пайдалану мен қорғауға мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың шешiмдерiне, әрекеттерiне (әрекетсіздігіне) және әрекеттiң жасалуына (шешiмдердiң қабылдануына) негiз болған ақпаратқа жоғары тұрған лауазымды адамға және сотқа шағым жасалуы мүмкiн.
Жоғары тұрған лауазымды адамға шағым жасалғаннан кейін жердi пайдалану мен қорғауға мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың шешiмдерiне, әрекеттерiне (әрекетсіздігіне) және әрекеттердiң жасалуына (шешiмдердiң қабылдануына) негiз болған ақпаратқа арыз сотқа берiледi.».
3. 2007 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2007 ж., № 1, 1-құжат; № 20, 152-құжат; 2008 ж., № 21, 97-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 11-12, 55-құжат; № 18, 84-құжат; № 23, 100-құжат; 2010 ж., № 1-2, 5-құжат; № 5, 23-құжат; № 24, 146-құжат; 2011 ж., № 1, 2, 3, 7-құжаттар; № 5, 43-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 16, 129-құжат; № 21, 161-құжат; 2012 ж., № 3, 27-құжат; № 8, 64-құжат; № 14, 92, 95-құжаттар; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 9, 51-құжат; № 12, 57-құжат; № 14, 72, 75-құжаттар; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 2, 10-құжат; № 7, 37-құжат; № 10, 52-құжат; № 12, 82-құжат; № 14, 84-құжат; № 19-І, 19-ІІ, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; № 24, 145-құжат; 2015 ж., № 8, 42-құжат; № 11, 57-құжат):
1) 116-баптың 5-тармағындағы «немесе» деген сөз «және» деген сөзбен ауыстырылсын;
2) 126-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«126-бап. Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге
асыратын лауазымды адамдардың шешiмдерiне,
әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) шағым жасау
тәртiбi

Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың шешiмдерiне, әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде көзделген тәртiппен жоғары тұрған мемлекеттiк органға және (немесе) лауазымды адамға және сотқа шағым жасалуы мүмкін.
Мемлекеттiк экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың шешiмдерiне, әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) арыз оларға жоғары тұрған мемлекеттік органға немесе лауазымды адамға шағым жасалғаннан кейін сотқа беріледі.»;
3) 167-баптың 4-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Экологиялық ақпарат беруден бас тартуға, оны бермеуге, толық емес немесе анық емес экологиялық ақпарат беруге, сондай-ақ жалпыға бірдей қолжетiмдi экологиялық ақпаратты қолжетімділігі шектеулi ақпаратқа құқыққа сыйымсыз жатқызуға жоғары тұрған мемлекеттiк органға және (немесе) лауазымды адамға және сотқа шағым жасалуы мүмкiн.
Экологиялық ақпарат беруден бас тартуға, оны бермеуге, толық емес немесе анық емес экологиялық ақпарат беруге, сондай-ақ жалпыға бірдей қолжетiмдi экологиялық ақпаратты қолжетімділігі шектеулi ақпаратқа құқыққа сыйымсыз жатқызуға арыз оларға жоғары тұрған мемлекеттік органға немесе лауазымды адамға шағым жасалғаннан кейін сотқа беріледі.».
4. 2008 жылғы 10 желтоқсандағы «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2008 ж., № 22-I, 22-II, 112-құжат; 2009 ж., № 2-3, 16, 18-құжаттар; № 13-14, 63-құжат; № 15-16, 74-құжат; № 17, 82-құжат; № 18, 84-құжат; № 23, 100-құжат; № 24, 134-құжат; 2010 ж., № 1-2, 5-құжат; № 5, 23-құжат; № 7, 28, 29-құжаттар; № 11, 58-құжат; № 15, 71-құжат; № 17-18, 112-құжат; № 22, 130, 132-құжаттар; № 24, 145, 146, 149-құжаттар; 2011 ж., № 1, 2, 3-құжаттар; № 2, 21, 25-құжаттар; № 4, 37-құжат; № 6, 50-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 13, 116-құжат; № 14, 117-құжат; № 15, 120-құжат; № 16, 128-құжат; № 20, 151-құжат; № 21, 161-құжат; № 24, 196-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 2, 11, 15-құжаттар; № 3, 21, 22, 25, 27-құжаттар; № 4, 32-құжат; № 5, 35-құжат; № 6, 43, 44-құжаттар; № 8, 64-құжат; № 10, 77-құжат; № 11, 80-құжат; № 13, 91-құжат; № 14, 92-құжат; № 15, 97-құжат; № 20, 121-құжат; № 21-22, 124-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 2, 7, 10-құжаттар; № 3, 15-құжат; № 4, 21-құжат; № 8, 50-құжат; № 9, 51-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 12, 57-құжат; № 14, 72-құжат; № 15, 76, 81, 82-құжаттар; № 16, 83-құжат; № 21-22, 114, 115-құжаттар; № 23-24, 116-құжат; 2014 ж., № 1, 9-құжат; № 4-5, 24-құжат; № 7, 37-құжат; № 8, 44, 49-құжаттар; № 10, 52-құжат; № 11, 63, 64, 65, 69-құжаттар; № 12, 82-құжат; № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 22, 128, 131-құжаттар; № 23, 143-құжат; № 24, 145-құжат; 2015 ж., № 7, 34-құжат; № 8, 44, 45-құжаттар; № 11, 52-құжат; № 14, 72-құжат; № 15, 78-құжат):
1) 156-баптың 1-тармағының 17) тармақшасындағы «түріндегі төлемдер;» деген сөздер «түріндегі;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы сегізінші абзацпен толықтырылсын:
«зейнеткерлік жасқа толған, орнынан түскен судьяларға төленетін өмір бойы ай сайынғы қамтылым түріндегі төлемдер;»;
2) 535-баптың 1-тармағында:
14) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«14) сот ұйғарымдарына, шешімдеріне және қаулыларына сот актілерін кассациялық тәртіппен қайта қарау туралы өтінішхаттардан – мүліктік емес сипаттағы талап қою арызын беру кезінде алынатын мемлекеттік баж мөлшерінің, ал мүліктік сипаттағы даулар бойынша – мүліктік сипаттағы талап қою арызын беру кезінде алынатын және арыз беруші дауласатын сома негізге алына отырып есептелген мемлекеттік баж мөлшерінің 50 пайызы;»;
мынадай мазмұндағы 15) және 16) тармақшалармен толықтырылсын:
«15) абыройды, қадір-қасиетті және іскерлік беделді түсіретін мәліметтерді таратудан келтірілген моральдық зиянды ақшалай мәнде өтеуді өндіріп алу туралы жеке тұлғалардың талап қою арыздарынан – талап қою сомасының 1 пайызы;
16) іскерлік беделді түсіретін мәліметтерді таратудан келтірілген залалды өндіріп алу туралы заңды тұлғалардың талап қою арыздарынан – талап қою сомасының 3 пайызы.»;
3) 536-бап мынадай мазмұндағы 22-1) тармақшамен толықтырылсын:
«22-1) атқарушылық жазба жасағаны үшін – 50 пайыз;»;
4) 541-бап мынадай мазмұндағы 8-1) тармақшамен толықтырылсын:
«8-1) арыз берушілер – азаматтардың және қоғамдық бірлестіктердің сайлау құқықтарының, азаматтардың және қоғамдық бірлестіктердің республикалық референдумға қатысу құқықтарының бұзылуы туралы арыздар бойынша;»;
5) 547-баптың 2-тармағының 1) тармақшасындағы «105-1-бабында» деген сөздер «106-бабының үшінші бөлігінде» деген сөздермен ауыстырылсын;
6) 548-бапта:
1-тармақта:
1-1) тармақшадағы «немесе аралық сотқа» деген сөздер алып тасталсын;
1-2) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«1-2) іс бірінші және апелляциялық сатылардағы соттарда тараптардың татуласу келісімімен, дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісіммен немесе дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу туралы келісіммен аяқталған жағдайда – толық көлемде, кассациялық сатыдағы сотта – сот актісін кассациялық тәртіппен қайта қарау туралы өтінішхат берген кезде төленген соманың 50 пайызы мөлшерінде;»;
1-3) тармақша алып тасталсын;
мынадай мазмұндағы 4-1) тармақшамен толықтырылсын:
«4-1) сот актісін кассациялық тәртіппен қайта қарау туралы кассациялық шағым немесе өтінішхат қайтарылған;»;
1-1-тармақтың 2) тармақшасындағы «азайтқан жағдайларда, қайтарылмайды.» деген сөздер «азайтқан;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 2-1) тармақшамен толықтырылсын:
«2-1) сот бұйрығы күшін жойған жағдайларда, қайтарылмайды.».
5. «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Қазақстан Республикасының Кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2009 ж., № 20-21, 89-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 32-құжат; № 15, 71-құжат; № 24, 149, 152-құжаттар; 2011 ж., № 1, 2, 3-құжаттар; № 2, 21-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 17, 136-құжат; № 21, 161-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 3, 26-құжат; № 4, 32-құжат; № 8, 64-құжат; № 12, 83-құжат; № 14, 92, 95-құжаттар; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 5-6, 30-құжат; № 7, 36-құжат; № 9, 51-құжат; № 12, 57-құжат; № 13, 62-құжат; № 14, 72, 75-құжаттар; № 16, 83-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 7, 37-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 65-құжат; № 14, 84, 86-құжаттар; № 16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 1, 2-құжат; № 7, 33-құжат; № 10, 50-құжат):
1) 107-баптың 4-тармағындағы «бес күн мерзімде» деген сөздер «бес жұмыс күні ішінде» деген сөздермен ауыстырылсын;
2) 125-баптың 9-тармағының екінші сөйлемі мынадай редакцияда жазылсын:
«Ауруханада жату мерзімін алты айдан астам уақытқа ұзарту ауруханаға мәжбүрлеп жатқызу және емдеу мерзімін ұзарту қажеттілігі туралы психиатриялық стационардың өтініші негізінде сот шешімі бойынша жүргізіледі, оған психиатр-дәрігерлер комиссиясының қорытындысы қоса беріледі.».
6. 2010 жылғы 30 маусымдағы «Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2010 ж., № 14, 70-құжат; № 24, 145-құжат; 2011 ж., № 1, 3-құжат; № 11, 102-құжат; № 19, 145-құжат; 2012 ж., № 2, 15-құжат; № 13, 91-құжат; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 2, 13-құжат; № 7, 36-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 14, 72-құжат; № 15, 81-құжат; № 16, 83-құжат; 2014 ж., № 4-5, 24-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 61-құжат; № 12, 82-құжат; № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат; № 19-І, 19-ІІ, 94, 96-құжаттар; № 21, 122, 123-құжаттар; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 8, 42-құжат; № 11, 52-құжат; № 15, 78-құжат):
1) мазмұнында 182-баптың тақырыбындағы «және (немесе)» деген сөздер «немесе» деген сөзбен ауыстырылсын;
2) 174-баптың 2-тармағы «сәйкес» деген сөзден кейін «осы баптың 1-тармағында көзделген талаптарды сақтағаннан кейін» деген сөздермен толықтырылсын;
3) 180-баптың 1-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Шағымды қарау мерзімі мемлекеттік органдарға, сондай-ақ шет мемлекеттердің тиісті органдарына және өзге де ұйымдарға мұндай органдардың құзыретіндегі мәселелер бойынша сұрау салулар жіберілген жағдайда жауаптарды алған датаға дейін тоқтатыла тұрады.»;
4) 182-баптың тақырыбындағы және 1-тармағындағы «және (немесе)» деген сөздер «немесе» деген сөзбен ауыстырылсын.
7. «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» 2011 жылғы 26 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2011 ж., № 22, 174-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 2, 13-құжат; № 9, 51-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 1, 9-құжат; № 6, 28-құжат; № 14, 84-құжат; № 19-I, 19-II, 94, 96-құжаттар; № 21, 122-құжат; № 22, 128-құжат; 2015 ж., № 10, 50-құжат):
88-баптың екінші бөлігіндегі «күн» деген сөз «жұмыс күні» деген сөздермен ауыстырылсын.
8. 2014 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2014 ж., № 15-І, 15-ІІ, 88-құжат; № 19-І, 19-ІІ, 96-құжат; № 21, 122-құжат):
1) мазмұнында:
мынадай мазмұндағы 347-1 және 348-1-баптардың тақырыптарымен толықтырылсын:
«347-1-бап. Басты сот талқылауын аудио-, бейнетүсіру құралдарымен түсіріп алу»;
«348-1-бап. Басты сот талқылауының аудио-, бейнежазбасына және қысқаша хаттамасына ескертулер»;
8-бөлімнің тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«8-бөлім. Соттың үкімдері мен қаулыларын апелляциялық тәртіппен қайта қарау»;
50-тараудың және 448 – 469-баптардың тақырыптары алып тасталсын;
484, 485, 486, 487, 491, 492, 494, 495, 496, 665 және 666-баптардың тақырыптары мынадай редакцияда жазылсын:
«484-бап. Кассациялық тәртіппен қайта қаралуы мүмкін сот актілері
485-бап. Заңды күшіне енген сот үкімдері мен қаулыларын кассациялық тәртіппен қайта қарау негіздері
486-бап. Заңды күшіне енген сот актілеріне өтінішхат беруге, ұсыну енгізуге, наразылық келтіруге құқығы бар адамдар
487-бап. Заңды күшіне енген сот актілеріне кассациялық тәртіппен шағым жасау мерзімдері»;
«491-бап. Өтінішхатты алдын ала қарау нәтижелерi бойынша қабылданатын шешімдер
492-бап. Кассациялық сатыдағы сот отырысын тағайындау»;
«494-бап. Істі кассациялық сатыда қараудың тәртібі, кассациялық сатыдағы соттың шешімдері
495-бап. Қорғаушының кассациялық сатыдағы сотқа міндетті түрде қатысуының негіздері
496-бап. Кассациялық сатыдағы сот қаулысының мазмұны»;
«665-бап. Алқабилер қатысатын соттың заңды күшіне енген үкімдері мен қаулыларын кассациялық тәртіппен қайта қарау
666-бап. Алқабилер қатысатын соттың заңды күшіне енген үкімін, қаулысын кассациялық тәртіппен қайта қарау кезінде сотталған адамның жағдайын нашарлатуға жол бермеу»;
2) 7-баптың 14), 15) және 33) тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:
«14) кассациялық саты – iстi бірінші және апелляциялық сатылардағы соттардың үкімдеріне, қаулыларына өтінішхаттар, ұсынулар, наразылықтар бойынша қарайтын Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының алқасы;
15) электрондық құжат – ақпарат электрондық-цифрлық нысанда ұсынылған және электрондық цифрлық қолтаңба арқылы куәландырылған құжат;»;
«33) өтінішхат – тараптың немесе арыз иесінің қылмыстық процесті жүргізетін органға жолдаған, процестік әрекеттер жүргізу немесе процестік шешім қабылдау туралы өтінуі, ал кассациялық сатыда – заңды күшіне енген сот актісін кассациялық тәртіппен қайта қарау туралы өтініш;»;
3) 23-баптың оныншы бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«10. Сот тараптардың істі бiрiншi және апелляциялық сатыларында қарау құқығын қамтамасыз етедi; сотталушы мен оның қорғаушысы және процеске басқа да қатысушылар істі кассациялық тәртіппен қарау кезiнде, жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша іс жүргізуді жүзеге асыру және үкімді орындауға байланысты мәселелерді қарау кезінде қатысуға жіберіледі. Сот әрбiр қылмыстық iстi қараған кезде айыптаушы тарап атынан мемлекеттiк не жекеше айыптаушы өкілдік етуге тиiс. Сот iстi қарағанда тараптардың қатысуы мiндеттi болатын басқа да жағдайлар осы Кодексте айқындалады.»;
4) 40-баптың төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Судья арыз түскен күннен бастап бiр айдан кешiктiрмей қажет болған жағдайларда қаржы органдарынан және әлеуметтiк қорғау органдарынан есеп-қисап сұрата отырып, зиянның мөлшерiн айқындайды, содан кейiн инфляцияны ескере отырып, осы зиянды өтеу үшiн төлем жүргiзу туралы қаулы шығарады. Егер сот iстi апелляциялық немесе кассациялық тәртiппен қарау кезiнде тоқтатса, iстi бiрiншi сатыда қараған соттың судьясы көрсетiлген әрекеттердi сот талқылауын өткiзбестен жеке-дара жүргiзедi.»;
5) 52-баптың бірінші, екінші, үшінші және төртінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Бірінші сатыдағы соттарда қылмыстық істерді қарауды судья жеке-дара жүзеге асырады, ал төтенше жағдай және жаппай тәртіпсіздік жағдайы барысында кісі өлтіру, соғыс уақытында немесе ұрыс жағдайында жасалған әскери қылмыстар және Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 170 (төртінші бөлігінде), 175, 177, 178, 184, 255 (төртінші бөлігінде), 263 (бесінші бөлігінде), 286 (төртінші бөлігінде), 297 (төртінші бөлігінде), 298 (төртінші бөлігінде), 299 (төртінші бөлігінде)-баптарында көзделген қылмыстар туралы істерді қоспағанда, оларды жасағаны үшін қылмыстық заңда өлім жазасы немесе өмір бойына бас бостандығынан айыру, сондай-ақ 125 (үшінші бөлігінде), 128 (төртінші бөлігінде), 132 (бесінші бөлігінде), 135 (төртінші бөлігінде)-баптарында көзделген қылмыстар туралы істер бойынша қылмыстық істерді қарау айыпталушының өтінішхаты бойынша бір судья және он алқаби құрамында жүзеге асырылады.
2. Қылмыстық істерді апелляциялық тәртіппен қарау алқаның кемінде үш судьясы бар құраммен алқалы түрде жүзеге асырылады, ал соттың қысқартылған тәртіппен қаралған, қылмыстық терiс қылықтар және онша ауыр емес қылмыстар туралы істер бойынша, тергеу судьясының үкімін, қаулысын орындау мәселелері бойынша соттың үкімдеріне, қаулыларына шағымдарды, наразылықтарды қарау кезінде судья жеке-дара жүзеге асырады.
Апелляциялық алқаның төрағасы іссапарда, демалыста болуына немесе сырқаттанып қалуына байланысты болмаған кезде көрсетілген істерді алқалы түрде қарау кезінде оған сот төрағасы апелляциялық алқа төрағасы міндеттерін атқаруды жүктеген алқа судьясы төрағалық етеді.
3. Кассациялық сатыдағы сотта iстердi қарау алқалы сот төрағасының не оның тапсырмасы бойынша судьялардың бірінің төрағалық етуiмен Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты судьяларының тақ санды (кемінде үш) алқалы сот құрамымен жүргізіледі.
4. Осы Кодекстің 484-бабының төртінші бөлігінде көрсетілген негіздер бойынша істерді қарау Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының не оның тапсырмасы бойынша судьялардың бірінің төрағалық етуiмен судьялардың тақ санды (кемінде жеті) алқалы сот құрамымен жүргізіледі.»;
6) 53-баптың екінші бөлігінің 8) тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«8) мәйітті эксгумациялауды санкциялауға, халықаралық іздестіру жариялауға, мүлікке тыйым салуға, қарап-тексеруге, тінтуге, алуға және жеке тінтуге құқықты.»;
7) 55-баптың бірінші бөлігі 12) тармақшасындағы «іздеу жариялау мәселелерін қарайды.» деген сөздер «іздеу жариялау;» деген сөздермен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 13) – 16) тармақшалармен толықтырылсын:
«13) қарап-тексеруді санкциялау;
14) тінтуді санкциялау;
15) алуды санкциялау;
16) жеке тінтуді санкциялау мәселелерін қарайды.»;
8) 58-баптың төртінші бөлігіндегі «454 (бесінші бөлігінде),» деген сөздер алып тасталсын;
9) 70-баптың екінші бөлігінің 3) тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«3) күдіктіден, айыпталушыдан жауап алуға, сондай-ақ олардың қатысуымен немесе олардың өтінішхаты не қорғаушының өз өтінішхаты бойынша жүргізілетін өзге де тергеу әрекеттеріне және процестік әрекеттерге, оның ішінде қарап-тексеруге, тінтуге, алуға қатысуға;»;
10) 71-баптың алтыншы бөлігінің 13) және 14) тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:
«13) өзін жәбірленуші деп тану немесе танудан бас тарту, сотқа дейінгі тергеп-тексеруді тоқтату туралы қаулылардың, айыптау актісінің көшірмелерін, сондай-ақ бірінші, апелляциялық және кассациялық сатылардағы соттың үкімі мен қаулысының көшірмелерін алуға;
14) бірінші, апелляциялық және кассациялық сатылардағы сотта істі соттың талқылауына қатысуға;»;
11) 87-бапта:
үшінші бөлігінде «немесе қадағалау тәртiбiмен» деген сөздер алып тасталсын;
алтыншы, жетінші және он екінші бөліктер мынадай редакцияда жазылсын:
«6. Iстi алдыңғы сот сатыларында қарауға қатысқан судья сол iсті кассациялық сатыда қарауға қатыса алмайды. Істі кассациялық сатысында қарауға қатысқан судья сол істі төмен тұрған сатылардағы соттарда қарауға, сондай-ақ осы Кодекстің 484-бабының төртінші бөлігіндегі тәртіппен кассациялық сатының қаулыларын қайта қарауға қатыса алмайды.
7. Істі бірінші, апелляциялық және кассациялық сатыларда қарауға қатысқан судья осы істі жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қарауға қатыса алмайды.»;
«12. Қарсылық бiлдiрудi қабылдамай тастау немесе қанағаттандыру туралы қаулы шағым жасалуға (наразылық келтірілуге) жатпайды. Қаулымен келiспеушiлiк туралы дәлелдер апелляциялық шағымға немесе кассациялық тәртіппен сот актілерін қайта қарау өтінішхатына, наразылыққа енгiзiлуi мүмкiн.»;
12) 107-бапта:
бірінші бөлік 9) тармақшасындағы «жөніндегі қаулысына шағым жасауға, ал прокурор наразылық білдіруге құқылы.» деген сөздер «жөніндегі;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 10) тармақшамен толықтырылсын:
«10) қарап-тексеруді, тінтуді, алуды, жеке тінтуді санкциялау туралы немесе санкциялаудан бас тарту туралы қаулысына шағым жасауға, ал прокурор наразылық білдіруге құқылы.»;
үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Шағым беру немесе наразылық келтіру осы Кодекстің 55-бабы бірінші бөлігінің 8) және 10) тармақтарында және осы баптың бірінші бөлігінің 1), 2), 7) және 10) тармақтарында көрсетілген мәселелер бойынша қаулыда көрсетілген шешімдердің орындалуын тоқтата тұрмайды.»;
13) 122-баптың төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Дәлелдемелер ретінде қылмыстық іске қосып тігу үшін ауызша да, жазбаша да, не электрондық құжат нысанындағы мәліметтерді, сондай-ақ нәрселер мен құжаттарды күдікті, айыпталушы, қорғаушы, жекеше айыптаушы, жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер және олардың өкілдері, сондай-ақ кез келген азаматтар мен ұйымдар беруге құқылы.»;
14) 127-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Соттың қылмыстық iс бойынша заңды күшiне енген үкімі, сондай-ақ қылмыстық істі мәні бойынша шешетін басқа да шешiмі анықталған мән-жайларға да, олардың соттың үкімі мен шешімі шығарылған адамға қатысты құқықтық бағалануына қатысты да барлық мемлекеттік органдар, жеке және заңды тұлғалар үшiн мiндеттi. Бұл ереже соттың үкімі мен басқа да шешiмдерiн жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша кассациялық тәртіппен тексеруге, олардың күшiн жоюға және оларды өзгертуге кедергi болмайды.»;
15) 148-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Тергеу судьясы материалдар сотқа келіп түскен кезден бастап сегіз сағаттан кешіктірілмейтін мерзімде, осы Кодекстің 56-бабында айқындалған тәртіпті сақтай отырып, күзетпен ұстау түріндегі бұлтартпау шарасын санкциялау туралы өтінішхатты прокурордың, күдіктінің, айыпталушының, оның қорғаушысының қатысуымен қарайды.
Тергеу судьясы қорғаушыны түскен материалдармен таныстырады.
Сот отырысына заңды өкіл мен өкіл де қатысуға құқылы, сот отырысының орны мен уақыты туралы сот оларға уақтылы хабарлаған жағдайда, олардың келмеуі сот отырысын өткізуге кедергі болмайды.
Сот отырысы барысында хаттама жүргізіледі.»;
16) 152-баптың он бірінші бөлігіндегі «немесе қадағалау» деген сөздер алып тасталсын;
17) 167-баптың бесінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Азаматтық талап қою азаматтық сот ісін жүргізу тәртібімен қаралатын талап қоюларға қойылатын талаптарға сәйкес жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында қойылады.»;
18) 169-баптың бірінші және екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Азаматтық талапкер қылмыстық процестің кез келген сатысында талап қою арызын қайтарып алу туралы мәлімдеуге құқылы. Талап қою арызын қайтарып алу туралы мәлімдеме жазбаша түрде не электрондық құжат нысанында берiледі және қылмыстық iске қоса тiгіледі. Егер талап қою арызын қайтарып алу туралы мәлімдеме сот отырысында мәлімделсе, онда ол сот отырысының хаттамасына енгiзiледі.
2. Азаматтық талапкердің қылмыстық iс бойынша сотқа дейiнгі іс жүргiзу сатысында талап қоюдан бас тарту туралы арызы жазбаша түрде не электрондық құжат нысанында берiледі және қылмыстық iс материалдарына қоса тiгіледі. Егер азаматтық талапкердің талап қоюдан бас тартуы сот отырысында бiлдiрiлсе, онда ол сот отырысының хаттамасына енгiзiледі.»;
19) 181-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Қылмыстық құқық бұзушылық туралы жеке тұлғаның арыздары ауызша және жазбаша не электрондық құжат нысанында болуы мүмкiн.
Жазбаша арызға не электрондық құжат нысанындағы арызға оны берген адам осы баптың екінші бөлігінде арыз иесі туралы айтылған мәліметтерді көрсете отырып қол қоюға тиiс.»;
20) 220-бапта:
он үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«13. Тұрғын үй-жайды қарап-тексеру онда тұратын кәмелетке толған адамдардың келiсуiмен немесе тергеу судьясының санкциясымен ғана жүргiзiледi. Егер онда тұратын адамдар кәмелетке толмағандар болса немесе олардың психикалық немесе өзге де ауыр науқастардан зардап шегетiнi көрінеу белгiлi болса немесе олар қарап-тексеруге қарсы болса, сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адам мәжбүрлеп қарап-тексеру туралы қаулы шығарады, оған тергеу судьясынан санкция алынуға тиiс. Санкция беруден бас тартылған жағдайда, қарап-тексеру жүргiзiлмейдi.»;
мынадай мазмұндағы 13-1, 13-2, 13-3 және 13-4-бөліктермен толықтырылсын:
«13-1. Тұрғын үй-жайды мәжбүрлеп қарап-тексеруді жүргізу қажет болса, сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адам сот алдында қарап-тексеруді жүргізу өтінішхатын қозғау туралы қаулы шығарады және оны прокурорға жібереді. Қаулыға қарап-тексеруді жүргізу қажеттігін дәлелдейтін қылмыстық іс материалдарының куәландырылған көшірмелері қоса беріледі.»;
13-2. Прокурор берілген материалдарды дереу қарап, оны тергеу судьясына жібереді не бас тарту туралы уәжді қаулы шығарады.
Прокурордың бас тартуы осыған ұксас өтінішхатпен қайта өтініш жасауға кедергі болмайды.
13-3. Материал сотқа келіп түскен соң, тергеу судьясы қарап-тексеруді санкциялау туралы өтінішхатты дереу қарайды.
13-4. Өтінішхатты және ұсынылған материалдарды қарап болған соң, тергеу судьясы қарап-тексеруді санкциялау не санкциялаудан бас тарту туралы қаулы шығарады.»;
он төртінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«14. Егер тұрғын үй-жай оқиға орны болса және оны қарап-тексеруді кейiнге қалдыруға болмаса, онда тұрғын үй-жайды қарап-тексеру сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адамның қаулысы бойынша жүргiзiлуi мүмкiн, бiрақ кейiннен материалдар прокурорға бiр тәулiк мерзiмде жіберіледі.
Прокурор берілген материалдарды дереу қарағаннан кейiн, жүргізілген қарап-тексерудің заңдылығын тексеру үшін оны тергеу судьясына жібереді. Егер прокурор қарап-тексеру заң бұзушылықпен жүргізілгенін анықтаса, материалдар тергеу судьясына жіберілмейді және оның заңсыз екенi туралы уәжді қаулы шығарылады.
Тергеу судьясы жүргізілген қарап-тексерудің заңдылығын тексередi және оның заңды немесе заңсыз екенi туралы қаулы шығарады, ол қылмыстық істің материалына қоса беріледі.
Жүргізілген қарап-тексерудің заңсыз екенi туралы шешiм қабылданса, оның нәтижелеріне iс бойынша дәлелдеме ретiнде жол берiлмейді.»;
21) 254-баптың бірінші, екінші және үшінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Тiнту мен алуды сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адам уәждi қаулы бойынша жүргізеді. Тiнтуді жүргiзу туралы, сондай-ақ мемлекеттiк құпияны немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны қамтитын құжаттарды алу туралы қаулыға тергеу судьясының санкциясы алынуға тиiс.
Тiнту мен алуды жүргізу туралы қаулыны санкциялау осы Кодекстің 220-бабының 13-1, 13-2, 13-3 және 13-4-бөліктерінде көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.
2. Тұрғын үй-жайда тұрып жатқан адамдардың еркiнен тыс алу осы Кодекстiң 220-бабының он үшінші, 13-1, 13-2, 13-3 және 13-4-бөлiктерiнiң қағидалары бойынша жүргiзiледi.
3. Айрықша жағдайларда, iздестiрiлiп жатқан және (немесе) алып қойылуға жататын объект оны табуды ұзаққа созудан жоғалуы, бүлiнуi немесе қылмыстық мақсатта пайдаланылуы мүмкiн болғанда не iздестiрiлiп жатқан адам жасырынуы мүмкiн болғанда тiнту және алу тергеу судьясының санкциясынсыз, осы Кодекстiң 220-бабының он төртінші бөлігінде көзделген тәртіппен жүргізілуі мүмкiн.»;
22) 255-баптың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Жеке басты тінту, мына жағдайлардың біреуі болған кезде:
1) егер осы Кодекстің 254-бабының талаптары сақтала отырып тінту жүргізіліп жатқан үй-жайдағы немесе өзге орындағы адам іс үшін маңызы болуы мүмкін құжаттарды немесе нәрселерді өзінде жасырып отыр деп пайымдауға жеткілікті негіздер болса;
2) егер ол адам ұстап алынған немесе күзетпен қамалған кезде жүргізілген болса, арнайы қаулы шығарылмай және тергеу судьясының санкциясынсыз жүргізілуі мүмкін. Бұл жағдайда жеке басын тінту куәгерлердің қатысуынсыз жүргізілуі мүмкін.
Тінтілетін адамның денесінің ішіндегі нәрселерді табу қажет болған кезде жеке басын тінтуге тиісті бейіннің мамандары қатысады.»;
23) 310-бапта:
бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Облыстық және оған теңестірілген сот апелляциялық сатыдағы сот ретінде әрекет етеді.»;
үшінші бөлік алып тасталсын;
24) 311-бапта:
бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Әскери сот апелляциялық сатыдағы сот ретінде әрекет етеді.»;
үшінші бөлік алып тасталсын;
25) 313-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты:
1) бірінші сатыдағы соттардың үкімдерін, қаулыларын апелляциялық сатыда қарағаннан кейін оларды қайта қарау туралы өтінішхаттарды, апелляциялық сатыдағы соттардың үкімдерін, қаулыларын;
2) бірінші сатыдағы соттың үкімдері мен қаулылары апелляциялық сатыда қайта қаралғанына не қаралмағанына қарамастан – оларға, апелляциялық сатыдағы үкімдер мен қаулыларға Жоғарғы Сот Төрағасының ұсынуларын, Бас Прокурордың наразылықтарын сот алқасында қарайтын жоғары сот сатысы ретінде әрекет етеді.»;
26) 317-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Жекелеген жағдайларда, істі неғұрлым тез, жан-жақты және объективті қарау мақсатында, соның ішінде алқабилердің қатысуымен қаралатын сотталушының келісімімен немесе процеске қатысушылардың өтінішхаты бойынша ол бір соттан сол деңгейдегі басқа соттың қарауына берілуі мүмкін.
Бұл ретте істі оның сот отырысында қаралуы басталғанға дейін ғана беруге жол беріледі.»;
27) 347-баптың бірінші, екінші және үшінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Басты сот талқылауы кезінде сот отырысының хатшысы хаттама жүргізеді.
2. Хаттама компьютерлік, электрондық (аудио-, бейне түсіруді қоса алғанда), машинада жазу не қолмен жазу тәсілімен жасалады.
3. Егер сот талқылауына аудио-, бейнежазба қолданылмаған болса, қағаз жеткізгіште дайындалған хаттамада:
1) басты сот талқылауының күні мен датасы, оның басталу және аяқталу уақыты;
2) қандай іс қаралып жатқаны;
3) соттың атауы мен құрамы, хатшы, аудармашы, мемлекеттік айыптаушы, қорғаушы, сотталушы, сондай-ақ жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер және олардың өкілдері, сот шақырған басқа да адамдар;
4) сотталушының жеке басы туралы деректер және бұлтартпау шарасы;
5) соттың жүргізілген реттегі әрекеттері;
6) іске қатысатын адамдардың арыздары, қарсылықтары және өтінішхаттары;
7) соттың кеңесу бөлмесіне бармай шығарған қаулылары;
8) қаулылардың кеңесу бөлмесінде шығарылуына нұсқаулар;
9) іске қатысатын адамдарға олардың құқықтары мен міндеттерінің түсіндірілгені;
10) айғақтардың егжей-тегжейлі мазмұны;
11) жауап алуға қатысқан адамдардың сот бөлген немесе жауап алынатын адам жауап беруден бас тартқан сұрақтары;
12) сарапшыға қойылған сұрақтар және оның жауаптары;
13) сот отырысында жүргізілген қарап-тексерулердің және дәлелдемелерді зерттеу жөніндегі басқа әрекеттердің нәтижелері;
14) азаптаудың, зорлық-зомбылықтың, өзге де қатыгез немесе адами қадыр-қасиетті қорлайтын қарым-қатынастың қолданылғаны туралы арыздарды қарау нәтижелері және оларды зерттеу процесі;
15) іске қатысатын адамдар хаттамада куәландыруды өтінген фактілерді нұсқау;
16) тараптардың сот жарыссөзінде сөйлеген сөздерінің және сотталушының соңғы сөзінің негізгі мазмұны;
17) үкімнің, қаулының, жеке қаулының жарияланғаны және оған шағым жасау тәртібі мен мерзімі түсіндірілгені туралы белгі көрсетіледі.
Айғақтар бірінші жақтан және мүмкіндігінше сөзбе-сөз жазылады, сұрақтар мен оларға жауаптар жауап алу кезінде орын алған жүйелілік бойынша жазылады. Бұған қоса, хаттамада, егер сотты құрметтемеушілік орын алған болса, оны куәландыратын фактілер және тәртіп бұзушының жеке басы мен соттың тәртіп бұзушыға қатысты қолданған ықпал ету шаралары туралы да көрсетіледі.»;
28) мынадай мазмұндағы 347-1-баппен толықтырылсын:

«347-1-бап. Басты сот талқылауын аудио-, бейне түсіру
құралдарымен түсіріп алу

1. Сот отырысы барысын түсіріп алу аудио-, бейнежазба құралдарының көмегімен жүзеге асырылады. Сот отырысын аудио-, бейнежазба құралдарымен түсіріп алуды сот отырысының хатшысы жүзеге асырады.
Жабдықтардың техникалық ақауы болған, жабдықтар болмаған немесе техникалық себептерге байланысты оны қолдану мүмкін болмаған жағдайларда сот отырысын аудио-, бейнежазба құралдарының көмегімен түсіру жүзеге асырылмайды.
Аудио-, бейнежазба құралдарын пайдаланудың мүмкін болмауы сот отырысын жалғастыруды жоққа шығармайды.
Аудио-, бейнежазба құралдарын пайдалану мүмкін болмаған жағдайда сот отырысының хатшысы сот отырысының хаттамасында аудио-, бейнежазбаны пайдаланбау себептерін міндетті түрде көрсете отырып бұл туралы сотқа баяндайды.
2. Істі талқылауды аудио-, бейнежазба құралдарын пайдалану арқылы түсіріп алған жағдайда, сот отырысының хатшысы жазбаша нысанда қысқаша хаттама жасайды.
Сот отырысының қысқаша хаттамасында:
1) сот отырысының жылы, айы, күні және орны;
2) сот отырысының басталу және аяқталу уақыты;
3) істі қарайтын соттың атауы мен құрамы, судьялардың, сот отырысы хатшысының тегі мен аты-жөні;
4) істің атауы;
5) сотталушының жеке басы туралы деректер;
6) соттың аудио-, бейнежазба құралдарын қолдануы туралы мәліметтер;
7) аудио-, бейнежазбаны қамтитын файлдың атауы;
8) аудармашының, айыптаушының, қорғаушының, сотталушының, сондай-ақ жәбірленушінің, азаматтық талапкердің, азаматтық жауапкердің және олардың өкілдерінің, сот шақырған басқа да адамдардың келгені туралы мәліметтер;
9) іске қатысатын адамдар дәлелдемелер ретінде ұсынған қосымша материалдардың іске қоса тіркелгені туралы мәліметтер;
10) түпкілікті нысандағы хаттаманың жасалған датасы көрсетіледі.
Сот отырысының қысқаша хаттамасына төрағалық етуші және хатшы қол қояды.
Аудио-, бейнежазбаны қамтитын материалдық жеткізгіш пен сот отырысының қысқаша хаттамасы іс материалдарына қоса тіркеледі.
3. Сот іске қатысатын адамдардың және олардың өкілдерінің өтінішхаты бойынша аудио-, бейнежазбаның көшірмесін немесе сот отырысының хаттамасын ұсынады. Іс жабық сот отырысында қаралған жағдайда іске қатысатын адамдарға аудио-, бейнежазбалар және сот отырысының хаттамасы ұсынылмайды, олардың аудио-, бейнежазбамен және сот отырысының хаттамасымен сотта танысу мүмкіндігі қамтамасыз етіледі.
4. Сот отырыстарының аудио-, бейнежазбалары сот талқылауының барысын дәл тіркеу үшін тек сот ісін жүргізу мақсаттарында, сондай-ақ азаматтық, қылмыстық сот ісін жүргізуде, әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуде не тәртіптік іс бойынша іс жүргізу шеңберінде нақты деректерді анықтау мақсаттарында пайдаланылады.
5. Сот отырысының барысын түсіріп алуды қамтамасыз ететін аудио-, бейнежазба құралдарын техникалық қолдану, аудио-, бейнежазбаны сақтау және жою тәртібін, сондай-ақ аудио-, бейнежазбаға қолжетімділік тәртібін соттардың қызметін ұйымдастырушылық және материалдық-техникалық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын орган осы Кодекстің талаптарын ескере отырып айқындайды.»;
29) мынадай мазмұндағы 348-1-баппен толықтырылсын:

«348-1-бап. Басты сот талқылауының аудио-, бейнежазбасына
және қысқаша хаттамасына ескертулер

Басты сот талқылауының қысқаша хаттамасына қағаз жеткізгіште қол қойылғаннан кейін бес тәулік ішінде тараптар, сондай-ақ осы Кодекстің 347-бабының жетінші бөлігінде көрсетілген өзге де адамдар сот отырысының аудио-, бейнежазбаларымен және қысқаша хаттамасымен танысуға, жазбаша нысанда немесе электрондық құжат нысанында ескертулер беруге құқылы.
Сот отырысының аудио-, бейнежазбасына және қысқаша хаттамасына ескертулерді қарау осы Кодекстің 349-бабында көзделген қағидалар бойынша жүзеге асырылады.»;
30) 350-баптың екінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
«Төрағалық етуші соттың сот отырысының аудио-, бейнежазба құралдарын пайдаланатыны туралы хабарлайды.
Аудио-, бейнежазба құралдарын пайдаланудың мүмкін болмауы сот отырысын жалғастыруды жоққа шығармайды.
Аудио-, бейнежазбаның болмау себептері сот отырысының хаттамасында міндетті түрде көрсетілуі тиіс.»;
31) 419-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Апелляциялық (жекеше) шағым, наразылық беру мерзімі өткізіп алынған жағдайда шағым, наразылық беруге құқығы бар тұлғалар үкімді, қаулыны шығарған сот алдында өткізіп алынған мерзімді қалпына келтіру туралы өтінішхат бере алады. Апелляциялық (жекеше) шағым, наразылық беру мерзімін қалпына келтіру туралы өтінішхат жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында берілуі мүмкін. Мерзімді қалпына келтіру туралы өтінішхатты сот отырысында – басты сот талқылауы кезінде төрағалық еткен судья, ал ол ұзақ уақыт (кемінде бес тәулік) болмаған кезде осы соттың басқа судьясы қарайды, ол өтінішхат қозғаған тұлғаны түсініктеме беру үшін шақыртуға құқылы.»;
32) 420-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген адамдарға шағымның, наразылықтың көшірмесі не үкім, қаулы шығарған соттың интернет-ресурсы арқылы олардың электрондық көшірмесімен танысу мүмкіндігі туралы хабарлама жіберіледі. Бұл ретте, тараптарға ұсыну мерзімі көрсетіле отырып шағымға, наразылыққа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында қарсылық беру құқықтары түсіндіріледі. Тараптарға шағымданған, наразылық білдірілген сот актісімен келісуі туралы өз дәлелдерін беру құқығы да түсіндіріледі. Шағымға, наразылыққа келіп түскен қарсылық, тараптардың дәлелдері іске қоса тігіліп, апелляциялық сатыда жиынтық түрде қаралуға жатады.»;
33) 431-баптың бірінші бөлігіндегі 8) тармақтағы «жіберу туралы шешімдердің бірін қабылдайды» деген сөздер «жіберу;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 9) тармақпен толықтырылсын:
«9) осы Кодекстің 436-бабы үшінші бөлігінің 2), 5) және 9) тармақтарында көзделген процестік құқық нормаларының бұзылғаны анықталған жағдайда үкімнің күшін жою және істі бірінші сатыдағы сотқа жаңадан қарауға жіберу туралы шешімдердің бірін қабылдайды.»;
34) 442-баптың бірінші бөлігі мынадай мазмұндағы 6-1) тармақпен толықтырылсын:
«6-1) шартты түрде соттаудың не жазаны өтеуді кейінге қалдырудың күшін жоюға;»;
35) 446-баптың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Егер жаңадан шығарылған үкім, қаулы апелляциялық сатының бұрын шығарылған үкіміне, қаулысына қайшы келсе, облыстық сот төрағасы кассациялық сатыға туындаған қайшылықтарды жою туралы ұсыну енгізеді.»;
36) 8-бөлімнің тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

«8-бөлім. Соттың үкімдері мен қаулыларын апелляциялық тәртіппен қайта қарау»;

37) 50-тарау алып тасталсын;
38) 471-баптың бесінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Апелляциялық сатыдағы соттардың үкімдері мен қаулылары осы Кодекстің 445-бабында көзделген тәртіппен орындауға енгізіледі.»;
39) 52-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

«52-тарау. Сот актілерін Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының
кассациялық тәртіппен қайта қарауы»;

40) 484, 485, 486, 487 және 488-баптар мынадай редакцияда жазылсын:

«484-бап. Кассациялық тәртіппен қайта қаралуы мүмкін сот
актілері

1. Жоғарғы Сот бірінші сатыдағы соттар шығарған, заңды күшіне енген үкімдер мен қаулыларға өтінішхаттар бойынша олар апелляциялық сатыда қаралғаннан кейін, прокурордың наразылықтары бойынша, сондай-ақ апелляциялық сатыдағы үкімдер мен қаулыларға өтінішхаттар мен наразылықтар бойынша істерді кассациялық тәртіппен қарайды.
2. Кассациялық тәртіпте қайта қарауға:
1) қылмыстық теріс қылықтар және онша ауыр емес қылмыстар туралы істер бойынша;
2) сот талқылауы барысында шығарылған осы Кодекстің 10-бабының екінші бөлігінде көрсетілген, сондай-ақ процеске қатысушылардың дәлелдемелерін, өтінішхаттарын зерттеу тәртібі мен тәсіліне, сот отырысының залында тәртіп сақтауға қатысты, мемлекеттік және жекеше айыптаушының айыптаудан бас тартуына байланысты мәселелер бойынша, үкімді орындауға байланысты мәселелер бойынша;
3) тергеу судьясы шығарған сот актілері жатпайды.
3. Жергілікті және басқа да соттардың заңды күшіне енген сот актілері оларға шағым жасаудың апелляциялық тәртібі сақталмаған жағдайда, сондай-ақ осы баптың екінші бөлігі 1) тармағында көрсетілгендер:
1) осы Кодекстің 485-бабында көзделген негіздер болған кезде Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығы бойынша;
2) осы Кодекстің 485-бабының екінші бөлігінде көзделген негіздер болған кезде Жоғарғы Сот Төрағасының ұсынуы бойынша кассациялық тәртіппен қайта қаралуы мүмкін.
4. Кассациялық сатының қаулылары осы Кодекстің 485-бабының екінші бөлігінде көзделген негіздер болған кезде Жоғарғы Сот Төрағасының ұсынуы және Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығы бойынша қайта қаралуы мүмкін.

485-бап. Заңды күшіне енген сот үкімдері мен қаулыларын
кассациялық тәртіппен қайта қарау негіздері

1. Осы Кодекстің 484-бабының бірінші бөлігінде көрсетілген заңды күшіне енген сот актілерін кассациялық тәртіппен қайта қарауға істі тергеп-тексеру немесе сотта қарау кезінде жол берілген, мыналарға:
1) кінәсізді соттауға;
2) негізсіз ақтау үкімін шығаруға немесе істі тоқтатуға;
3) сотталған адамның іс-әрекетін дұрыс сараламауға, қылмыстың қайталану түрін және қылмыстық атқару жүйесінің түзеу мекемелері режимін дұрыс айқындамауға;
4) жәбіленушіні сот арқылы қорғалу құқығынан айыруға;
5) жазаның дұрыс тағайындалмауына не сот тағайындаған жазаның қылмыстық құқық бұзушылықтың ауырлығы мен сотталған адамның жеке басына сәйкес келмеуіне;
6) талап қоюды қараусыз қалдыру жағдайларынан басқа, азаматтық талап қоюды дұрыс шешпеуге, мүлікті тәркілеу туралы мәселені дұрыс шешпеуге;
7) жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша немесе медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану кезінде қаулыны заңсыз немесе негізсіз түрде шығаруға;
8) осы Кодекстің 446-бабының үшінші бөлігінде көзделген жағдайда қайшылықтарды жою туралы ұсыну енгізілген сот актілері не Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты кассациялық алқасы судьясының жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша шығарған қаулысы бойынша қайшылықтарға әкеп соққан, азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын бұзушылықтар не қылмыстық және қылмыстық-процестік заңдардың дұрыс қолданылмауы негіздер болып табылады.
2. Осы Кодекстің 484-бабының үшінші және төртінші бөліктерінде көрсетілген сот актілерін кассациялық тәртіппен қайта қарауға негіздер:
1) сот актісі мемлекеттік немесе қоғамдық мүдделерді, мемлекеттің қауіпсіздігін қозғаған не адамдардың өмірі, денсаулығы үшін орны толмас ауыр салдарларға әкеп соқтыруы мүмкін болған;
2) үкім арқылы адам өлім жазасына немесе өмір бойына бас бостандығынан айыруға сотталған;
3) қабылданған сот актісі соттардың құқық нормаларын түсіндірудегі және қолданудағы біркелкілікті бұзған жағдайлар болып табылады.
3. Заңды күшіне енген, өлім жазасы туралы үкімдер өлім жазасын орындауға мораторийдің күші жойылған жағдайда кассациялық тәртіппен қайтадан қайта қаралады.

486-бап. Заңды күшіне енген сот актілеріне өтінішхат
беруге, ұсыну енгізуге, наразылық келтіруге
құқығы бар адамдар

1. Осы Кодекстің 484-бабының бірінші бөлігінде көзделген сот актілерін қайта қарау туралы өтінішхатты осы Кодекстің 414-бабының бірінші бөлігінде аталған адамдар және сот актілері мүдделерін қозғайтын басқа адамдар және олардың өкілдері беруі мүмкін.
2. Заңды күшіне енген сот актілерін кассациялық тәртіппен қайта қарау туралы өз бастамасымен де, осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген адамдардың өтінішхаты бойынша да, осы Кодекстің 485-бабында көрсетілген негіздер бойынша Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы ұсыну келтіруге, Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры наразылық келтіруге құқылы.
Өтінішхат ұсынуға немесе наразылыққа қоса тіркеледі.
3. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының судьялары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры не оның тапсырмасы бойынша Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының орынбасарлары, облыстың прокурорлары мен оларға теңестірілген прокурорлар қылмыстық істі тиісті соттан кассациялық тәртіппен тексеру үшін талап етіп алдыруы мүмкін.
4. Сот істі талап етіп алдыру туралы сұрауды келіп түскен күнінен бастап жеті тәуліктен кешіктірмей орындайды. Сұрау жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында жіберілуі мүмкін.
Іс талап етіп алдырылған жағдайда наразылық келтіру туралы өтінішхат іс прокуратураға келіп түскен күннен бастап отыз тәулік ішінде прокурордың кассациялық тәртіпте қарауына жатады. Бұл мерзім істің күрделі немесе көлемі үлкен болуына байланысты, бірақ әрбір ретте бір айдан аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін.

487-бап. Заңды күшіне енген сот актілеріне кассациялық
тәртіппен шағым жасау мерзімдері

1. Заңды күшіне енген айыптау үкімін сотталған адамның кінәсіздігі уәждері бойынша, сондай-ақ жазаның қатаңдығына орай неғұрлым жеңіл қылмыстық құқық бұзушылық туралы заңды қолдану қажеттігіне байланысты немесе сотталған адамның жағдайын жақсартуға әкеп соғатын өзге де негіздер бойынша кассациялық тәртіппен қайта қарау туралы өтінішхат, наразылық, ұсыну беру мерзімдері шектелмеген.
2. Заңды күшіне енген ақтау үкімін, айыптау үкімін жазаның жеңілдігіне қарай неғұрлым ауыр қылмыстық құқық бұзушылық туралы заңды қолдану қажеттігіне байланысты немесе сотталған адамның жағдайын нашарлатуға әкеп соғатын өзге де негіздер бойынша не соттың істі тоқтату туралы қаулысын кассациялық тәртіппен қайта қарау туралы өтінішхат, наразылық, ұсыну беруге олар заңды күшіне енгеннен кейін бір жыл ішінде жол беріледі.
Аталған мерзімді қалпына келтіруге жол берілмейді.
Егер өтінішхат, наразылық, ұсыну Жоғарғы Сотқа бір жыл өткенге дейін келіп түссе, олар сотталған, ақталған адамның жағдайын нашарлататын шешім қабылдана отырып, дау туғызып отырған сот актісі заңды күшіне енген кезден бастап бір жыл өтіп кеткен соң да, олар кассациялық сатыда қарауға жатады.

488-бап. Заңды күшіне енген сот үкімін, қаулысын қайта
қарау туралы өтінішхат, наразылық, ұсыну беру
тәртібі

1. Заңды күшіне енген сот актілерін қайта қарау туралы өтінішхат, наразылық, ұсыну жазбаша түрде не электрондық құжат нысанында Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотына беріледі. Өтінішхатта, наразылықта, ұсынуда осы Кодекстің 423-бабында санамаланған мән-жайлардан басқа, іс бойынша іс жүргізу кезінде қандай заң бұзушылыққа жол берілгені және осы бұзушылықтар шығарылған сот шешімдерінде қалай көрініс тапқаны және шағым жасалып отырған сот актісін қайта қарау үшін осы Кодекстің 485-бабында санамаланған негіздердің қайсысы бар екені көрсетілуге тиіс. Өтінішхатта оны берген адамдардың қатысуымен немесе қатысуынсыз қаралатыны туралы көрсетілуге тиіс.
2. Өтінішхатқа, наразылыққа, ұсынуға өтінішхат, наразылық, ұсыну дәлелдерінің негізділігін растайтын материалдар қоса берілуге тиіс.
3. Заңды күшіне енген сот үкімдеріне, қаулыларына берілген, өзге мемлекеттік органдарға немесе қоғамдық ұйымдарға жолданған өтінішхаттар Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының іс жүргізуіне қабылданбайды.
4. Осы Кодекстің 493-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, заңды күшіне енген сот актілерін қайта қарау туралы өтінішхаттың, наразылықтың, ұсынудың берілуі олардың орындалуын тоқтата тұрмайды.
5. Өтінішхат не наразылық, ұсыну берген адам сот отырысы басталғанға дейін өз өтінішхатын, наразылығын, ұсынуын өзгертуге не жаңа дәлелдермен толықтыруға құқылы. Бұл ретте прокурордың қосымша наразылығында немесе оның наразылықты өзгерту туралы арызында, сол сияқты жәбірленушінің, жекеше айыптаушының немесе өкілдердің үкімге шағым жасаудың осы Кодекстің 487-бабының екінші бөлігінде белгіленген мерзімі өткен соң берген қосымша өтінішхатында, егер бастапқы наразылықта, өтінішхатта сотталған адамның жағдайын нашарлату туралы талап жазылмаған болса, осындай мәселе қойыла алмайды.
6. Өтінішхатты, наразылықты, ұсынуды берген адам іс кассациялық сатыда қаралғанға дейін оларды кері қайтарып алуы мүмкін. Сотталған адам өзінің мүддесінде өз қорғаушысы немесе заңды өкілі берген өтінішхатты кері қайтарып алуға құқылы.»;
41) 489-бапта:
бірінші бөліктің 5) және 6) тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:
«5) өтінішхаттар осы Кодекстің 484-бабының екінші бөлігіне сәйкес кассациялық тәртіппен қайта қаралуға жатпайтын сот актiлерiне берiлсе;
6) осы Кодекстің 484-бабының үшінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, судьяның өтінішхатты іспен бірге бұған дейін қаралған нақ сол негіздер бойынша кассациялық сатыда қарауға беруден бас тарту туралы қаулысы болса, олар берген адамдарға қайтарылуға жатады.»;
үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Өтінішхат немесе наразылық осы баптың бірінші бөлігінің 3) және 4) тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, үш тәулік ішінде хатпен кері қайтарылады.»;
42) 490, 491, 492 және 493-баптар мынадай редакцияда жазылсын:

«490-бап. Заңды күшіне енген сот актілерін қайта қарау
туралы өтінішхатты алдын ала қарау

1. Сот актісін қайта қарау туралы өтінішхатты кассациялық сатының судьясы зерделеп, он тәуліктен аспайтын мерзімде мынадай:
1) өтінішхатты осы Кодекстің 489-бабының бірінші бөлігінде көзделген негіздер бойынша кері қайтаруға негіздердің бар-жоғы туралы;
2) сот ісін талап етіп алдыруға негіздердің бар-жоғы туралы мәселелерді шешеді.
2. Өтінішхат кассациялық сатыдағы сотқа келіп түскен күнінен бастап отыз тәулік ішінде, ал іс талап етіп алдырылған жағдайда іс келіп түскен күннен бастап отыз тәулік ішінде қаралуға тиіс. Осы Кодекстің 486-бабында көрсетілген бірнеше адамның белгілі бір іс бойынша берілген өтінішхаттары біріктірілуі және бірге қаралуы мүмкін. Бұл мерзім істің күрделі немесе көлемі үлкен болуына байланысты, сондай-ақ басқа да дәлелді себептер болған кезде кассациялық сатыдағы соттың қаулысымен, бірақ әрбір ретте бір айдан аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін.
3. Өтінішхатты алдын ала қарағанға дейін судья тиісті мамандарға қаралып отырған қылмыстық іс бойынша қолданылған заңдардың нормаларына қатысты ғылыми қорытынды дайындауды тапсыруға құқылы. Қажет болған жағдайларда мамандар кассациялық сот алқасының отырысында түсініктемелер бере алады.
4. Осы Кодекстің 490 және 491-баптарында көзделген қағидалар Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуына, Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығына, облыстық сот төрағасының осы Кодекстің 446-бабының үшінші бөлігіне сәйкес енгізілетін ұсынуына, сондай-ақ өлім жазасына немесе өмір бойы бас бостандығынан айыруға сотталған адамдардың немесе олардың қорғаушыларының өтінішхаттарына қолданылмайды және оларды кассациялық сатыдағы сот тікелей қарайды.

491-бап. Өтінішхатты алдын ала қарау нәтижелерi бойынша
қабылданатын шешімдер

1. Судья өтінішхатты алдын ала қарау нәтижелерi бойынша:
1) сот актiлерiн қайта қарауға негіздер болған кезде, өтінішхатты іспен бірге кассациялық сатыдағы сот отырысының қарауына беру туралы;
2) сот актiлерiн қайта қарауға негіздердің болмауына байланысты өтінішхатты кассациялық сатыдағы сот отырысының қарауына беруден бас тарту туралы;
3) осы Кодекстің 489-бабы бірінші бөлігінің 3) және 4) тармақтарында көрсетілген негіздер бойынша өтінішхатты кері қайтару туралы қаулы шығарады.
2. Судьяның өтінішхатты алдын ала қарау нәтижелерi бойынша шығаратын қаулысында:
1) шығарылған датасы мен орны;
2) өтінішхатты қараған судьяның тегi мен аты-жөні;
3) дау туғызған сот актiсi көрсетіле отырып, қаулы шығарылған iс;
4) өтінішхатты берген адамның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілген болса);
5) өтінішхатта келтiрiлген дәлелдер;
6) қабылданған процестік шешімнің уәждері;
7) өтінішхатты қарау нәтижелері бойынша түйіндер көрсетiлуге тиiс.
3. Сот актілерін қайта қарауға негіздер болған кезде қаулы, өтінішхат және оған қоса берілген құжаттар іспен бірге кассациялық сатыдағы сотқа алдын ала қаралған күнінен бастап бес тәуліктен кешіктірілмей беріледі.
4. Өтінішхатты алдын ала қараудың нәтижелері бойынша шығарылған қаулының көшірмесі өтінішхатты берген адамға жіберіледі. Өтінішхат кері қайтарылған жағдайда оған қоса берілген құжаттар кері қайтарылуға жатады.
5. Өтінішхатты алдын ала қарау нәтижелері бойынша шығарылған қаулы шағым жасалуға жатпайды, бірақ ол нақ сол адамның немесе осы Кодекстің 486-бабында көрсетілген басқа адамдардың, бірақ басқа негіздер бойынша қайтадан өтінішхат беруіне кедергі болмайды.

492-бап. Кассациялық сатыдағы сот отырысын тағайындау

1. Кассациялық сатыдағы сот судьяның қаулысы, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуы, Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығы бар істі алғаннан кейін үш тәулік ішінде тараптарға көрсетілген құжаттардың көшірмелерін, сот отырысы өткiзілетін датаны, уақытты, орынды көрсете отырып не олардың электрондық көшірмелерімен Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының интернет-ресурсы арқылы танысу мүмкіндігі туралы хабардар ете отырып, iстiң кассациялық сатыда қаралуы туралы хабарлама жiбередi.
2. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты алқасының судьясы өтінішхатты сотта қарауға дайындау кезінде тиісті маманнан қаралып отырған қылмыстық іс бойынша қолданылған заңдардың нормаларына қатысты ғылыми қорытынды сұратуға және қажет болған кезде оны сот отырысына шақыртуға құқылы.
3. Іс кассациялық сатыдағы сотқа берілген күнінен не ұсыну, наразылық келіп түскен күннен бастап отыз тәулік ішінде қаралуға тиіс. Бұл мерзім істің күрделі немесе көлемі үлкен болуына байланысты, сондай-ақ басқа да дәлелді себептер болған кезде кассациялық сатыдағы соттың қаулысымен, бірақ әрбір ретте бір айдан аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін.

493-бап. Соттың үкiмiн, қаулысын орындауды тоқтата тұру

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы, Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры кассациялық тәртiппен тексеру үшiн iстi талап етіп алдырумен бiр мезгiлде сот үкiмiнің, қаулысының орындалуын үш айдан аспайтын мерзiмге тоқтата тұруға құқылы.»;
43) 494-бапта:
тақырыбы, бірінші, бесінші және жетінші бөліктер мынадай редакцияда жазылсын:

«494-бап. Істі кассациялық сатыда қараудың тәртібі,
кассациялық сатыдағы соттың шешімдері

1. Кассациялық сатыдағы сот отырысы төрағалық етушінің қандай сот шешімі және кімнің өтінішхаты, ұсынуы, наразылығы бойынша қайта қаралып жатқанын, сот құрамына кімдердің кіретінін және сот отырысы залында процеске қатысушылардың қайсысы қатысып отырғанын хабарлауымен ашылады. Өтінішхатты берген, істі қараудың уақыты мен орны туралы тиісінше хабардар етілген адамның болмауы сот отырысын жалғастыру мүмкіндігін жоққа шығармайды. Жекеше айыптау істерін қоспағанда, прокурордың кассациялық сатыдағы сот отырысына қатысуы міндетті. Тиісінше хабардар етілген тараптар келмеген не олардан тиісті арыз келіп түскен жағдайда, іс олардың қатысуынсыз қаралуы мүмкін. Осы Кодекстің 495-бабында көзделген жағдайларда қорғаушының қатысуы міндетті.»;
«5. Кассациялық сатыдағы сотқа қатысатын прокурор қаралып жатқан кассациялық өтінішхаттар бойынша пікірін айтады, наразылықта көрсетілген дәлелдерді баяндайды, іс бойынша жасалған сот актілерінің заңдылығы туралы қорытынды береді.»;
«7. Істі кассациялық тәртіппен қараудың нәтижесінде сот осы Кодекстің 389-бабының талаптарын сақтай отырып, кеңесу бөлмесінде мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:
1) бірінші, апелляциялық сатылардағы соттың үкімін, қаулысын, кассациялық сатыдағы соттың қаулысын өзгеріссіз, ал оларды қайта қарау туралы өтінішхатты, ұсынуды, наразылықты қанағаттандырусыз қалдырады;
2) бірінші, апелляциялық сатылардағы соттың үкімін, қаулысын, кассациялық сатының қаулысын өзгертеді;
3) үкімнің және одан кейінгі барлық қаулылардың күшін жояды және істі тоқтатады;
4) егер іс бірінші сатыда алқабилердің қатысуымен қаралған болса, сондай-ақ осы Кодекстің 436-бабы үшінші бөлігінің 2), 5) және 9) тармақтарында көзделген процестік құқық нормаларын бұзушылықтар анықталған жағдайда үкімнің және одан кейінгі барлық қаулылардың күшін жояды және істі апелляциялық сатыдағы сотқа немесе бірінші сатыдағы сотқа жаңадан сот қарауына жібереді;
5) соттың үкімін өзгертіп немесе оны өзгеріссіз қалдыра отырып, апелляциялық және кассациялық тәртіппен шығарылған қаулылардың күшін жояды.
Егер тиісті соттың іс жүргізуіне қабылдаған іс бойынша сот талқылауы басталып кеткен болса, істі жаңадан сот қарауына жіберу туралы қаулының күшін жоюға болмайды.»;
сегізінші бөлік алып тасталсын;
оныншы, он бірінші, он бесінші, он жетінші, он сегізінші және он тоғызыншы бөліктер мынадай редакцияда жазылсын:
«10. Бірінші, апелляциялық және кассациялық сатылардағы соттардың сот актілері, егер солар арқылы бірінші сатыдағы сот заңсыз және негізсіз шешім қабылдаған не жоғары тұрған сот іс бойынша осының алдындағы қаулылардың немесе үкімнің күшін заңсыз және негізсіз жойған немесе оларды өзгерткен деп танылса, не егер істі жоғары тұрған сотта қарау кезінде заңды елеулі түрде бұзуға жол беріліп, ол қабылданатын шешімнің дұрыстығына ықпал етсе немесе ықпал етуі мүмкін болса, олардың күші жойылуға немесе олар өзгертілуге жатады.
11. Егер істі апелляциялық, кассациялық сатыларда қарау кезінде істі заңсыз тоқтатуға немесе сотталған адамның жазасын жеңілдетуге жол берілген болса, Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты апелляциялық, кассациялық қаулының күшін жоюға және бірінші сатыдағы соттың үкімін өзгертіп немесе өзгертпей, күшінде қалдыруға құқылы.»;
«15. Облыстық сот төрағасының осы Кодекстің 446-бабының үшінші бөлігінде көзделген жағдайда енгізілген ұсынуын қарау қорытындысы бойынша кассациялық саты апелляциялық алқаның екінші бір қаулысын қалдыра отырып, қаулыларының бірінің күшін жояды не екі қаулының да күшін жояды және істі жаңадан апелляциялық қарауға жібереді.»;
«17. Істі мәні бойынша қарау кассациялық алқа судьясының ұсынудың мән-жайлары мен негіздері туралы баяндамасынан не прокурордың наразылықтың мән-жайлары мен негіздері туралы баяндамасынан басталады. Істі одан әрі қарау осы бапта көзделген қағидалар бойынша жүзеге асырылады.
18. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуы немесе Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығы бойынша кассациялық саты қылмыстық істе бар және тараптар қосымша түрде ұсынған материалдар бойынша істің нақты мән-жайларын анықтаудың және қылмыстық заңды қолданудың дұрыстығын, іс бойынша іс жүргізуді жүзеге асырған кезде қылмыстық-процестік заң нормаларының сақталуын, бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы сот үкімінің немесе қаулысының заңдылығы мен негізділігін толық көлемде тексереді.
19. Кассациялық саты қарау қорытындысы бойынша осы баптың жетінші бөлігінде көрсетілген шешімдердің бірін қаулы нысанында қабылдайды. Қаулы осы Кодекстің 496-бабында көзделген талаптарға сәйкес келуге тиіс.»;
44) 495 және 496-баптар мынадай редакцияда жазылсын:

«495-бап. Қорғаушының кассациялық сатыдағы сотқа міндетті
түрде қатысуының негіздері

Осы Кодекстің 67-бабының бірінші бөлігінде көзделген жағдайларда қорғаушының кассациялық сатыдағы сот отырысына қатысуы міндетті.
Мұндай жағдайларда қорғаушыны шақыруға, тағайындауға, алмастыруға, оның еңбегіне ақы төлеуге байланысты мәселелер осы Кодекстің 68-бабында белгіленген тәртіппен шешіледі.

496-бап. Кассациялық сатыдағы сот қаулысының мазмұны

Кассациялық сатыдағы соттың қаулысы осы Кодексте апелляциялық қаулы үшiн белгiленген талаптарға сәйкес келуге тиiс. Кассациялық сатыдағы соттың қаулысына төрағалық етуші және соттың құрамына кіретін барлық судьялар қол қояды.»;
45) 497-баптың бірінші және екінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Сот үкімінің немесе қаулысының күші кассациялық тәртіппен жойылғаннан кейін іс жалпы тәртіппен қаралуға жатады. Кассациялық сатыдағы соттың нұсқаулары істі төмен тұрған сатыдағы сот қайта қараған кезде міндетті болады.
2. Iстi бірінші, апелляциялық сатылардағы сот қараған кезде жазаны күшейтуге немесе неғұрлым ауыр қылмыстық құқық бұзушылық туралы заңды қолдануға, егер бастапқы үкiмнiң немесе қаулының күшi жазаның жеңілдігіне қарай немесе неғұрлым ауыр қылмыстық құқық бұзушылық туралы заңды қолдану қажеттiгiне байланысты кассациялық тәртіппен жойылған болса ғана жол берiледi. Апелляциялық сатыдағы сот iстi жаңадан талқылау кезiнде шығарған үкiмге жалпы тәртiппен шағым жасалуы және наразылық білдірілуі мүмкiн.»;
46) 498-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«498-бап. Істі жаңадан қарау кезінде шығарған сот үкімін
және қаулысын қайта қарау туралы өтінішхат,
наразылық келтіру

Алдыңғы үкімнің немесе қаулының күші жойылуына байланысты шығарылған жаңа үкімді немесе қаулыны кассациялық тәртіппен қайта қарау туралы өтінішхат, наразылық соттың бірінші үкімінің немесе қаулысының күшін жою уәждеріне қарамастан, жалпы негіздерде берілуі мүмкін.»;
47) 504-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Іс бойынша іс жүргізуді жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қайта бастау туралы өтінішхаттарды бірінші сатыдағы соттың үкім, қаулы шығарған судьясы жеке-дара қарайды. Егер іс бойынша апелляциялық, кассациялық сатылардағы соттар қаулы шығарған болса, сот шешімдерін қайта қарау:
1) апелляциялық сатыда – егер істі апелляциялық саты жеке-дара қараған болса – жеке-дара, ал егер іс алқалы түрде қаралса – алқалы түрде;
2) кассациялық сатыда алқалы түрде жүзеге асырылады.»;
48) 505-баптың бесінші бөлігіндегі «, кассациялық» деген сөз алып тасталсын;
49) 507-баптың бірінші бөлігіндегі «, кассациялық» деген сөз алып тасталсын;
50) 529-баптың тоғызыншы бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«9. Қылмыстық теріс қылық туралы іс бойынша соттың шешіміне осы Кодексте көзделген тәртіппен және мерзімдерде жалпы негіздерде шағым, наразылық жасауға болады.»;
51) 627-баптың төртінші бөлігінің үшінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
«Келісімдік іс жүргізуде қаралған іс бойынша соттың үкіміне осы Кодексте көзделген тәртіппен және мерзімдерде жалпы негіздерде шағым, наразылық жасауға болады.»;
52) 631-баптың бірінші және екінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Сот Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 170 (төртiншi бөлiгiнде), 175, 177, 178, 184, 255 (төртiншi бөлiгiнде), 263 (бесінші бөлiгiнде), 286 (төртiншi бөлiгiнде), 297 (төртiншi бөлiгiнде), 298 (төртiншi бөлiгiнде), 299 (төртiншi бөлiгiнде)-баптарында көзделген қылмыстар, сондай-ақ төтенше жағдайларда және жаппай тәртіпсіздіктер барысында жасалған адам өлтіру туралы, соғыс уақытында немесе ұрыс жағдайында жасалған әскери қылмыстар туралы iстердi қоспағанда, жасалғаны үшін қылмыстық заңда өлім жазасы немесе өмір бойына бас бостандығынан айыру көзделген қылмыстар туралы, сондай-ақ 125 (үшінші бөлiгiнде), 128 (төртiншi бөлiгiнде), 132 (бесiншi бөлiгiнде), 135 (төртiншi бөлiгiнде) көзделген қылмыстар туралы iстердi алқабилердiң қатысуымен қарайды.
2. Егер адам Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң бiрнеше бабында көзделген қылмыстар жасады деп айыпталса, егер қылмыстардың осындай жиынтығына, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 170 (төртiншi бөлiгiнде), 175, 177, 178, 184, 255 (төртiншi бөлiгiнде), 263 (бесiншi бөлiгiнде), 286 (төртiншi бөлiгiнде), 297 (төртiншi бөлiгiнде), 298 (төртiншi бөлiгiнде), 299 (төртiншi бөлiгiнде) – баптарында көзделген қылмыстар, сондай-ақ төтенше жағдайларда және жаппай тәртіпсіздіктер барысында жасалған адам өлтіру туралы, соғыс уақытында немесе ұрыс жағдайында жасалған әскери қылмыстар туралы iстердi қоспағанда, жасалғаны үшін қылмыстық заңда өлім жазасы немесе өмір бойына бас бостандығынан айыру көзделген қылмыстардың ең болмағанда бiреуi кiрсе, сондай-ақ 125 (үшінші бөлiгiнде), 128 (төртiншi бөлiгiнде), 132 (бесiншi бөлiгiнде), 135 (төртiншi бөлiгiнде) көзделген қылмыстар туралы iстердi айыпталушының өз iсiн сотқа алқабилердiң қатысуымен қаратуға құқығы бар.»;
53) 656-бапта:
мынадай мазмұндағы 1-1-бөлікпен толықтырылсын:
«1-1. Төрағалық етуші айыптаудың мазмұнын келтіреді; қылмыстық заңның мазмұнын хабарлайды; мемлекеттік айыптаушы мен қорғаушының ұстанымдарын баяндайды; бюллетеньдерді толтыру тәртібін, сондай-ақ жазалауды тағайындауға арналған дауыс беру тәртібін түсіндіреді.»;
үшінші, төртінші, бесінші және он үшінші бөліктер мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Негiзгi және қосымша сұрақтар бойынша дауыс беру жасырын және жазбаша жүргiзiледi. Судья мен алқабилердiң дауыс беру кезiнде қалыс қалуға құқығы жоқ. Судья мен алқабилердiң дауыстары тең.
4. Судья мен алқабилер сотталушылардың саны бойынша және олар жауап беруге тиіс сұрақтардың саны бойынша соттың мөртабаны басылған, дауыс беруге арналған таза бюллетеньдi алады, олардың әрқайсысында мынадай: «Өзiмнiң абыройым, ар-ожданым бойынша және iшкi нанымым бойынша менiң түйінім…» деген сөздер болады. Олардың әрқайсысы дауыс беру құпиясын қамтамасыз ете отырып, сұрақ парағында қойылған және шешiлуге жататын әрбір сұраққа бюллетеньге жауап жазады. Жауап міндетті түрде жауаптың мәнiн ашатын («ия, дәлелдендi», «жоқ, дәлелденген жоқ», «ия, кiнәлi», «жоқ, кінәсiз») түсiндiрме сөзі немесе сөз тiркестерi болатын мақұлдаған «ия» немесе құптамаған «жоқ» дегенді білдіруге тиiс. Судья мен алқабилер өз бюллетеньдерiн дауыс беруге арналған жәшiкке салады.
5. Қойылған сұрақтардың ішінен біріншісі бойынша дауыс беру аяқталғаннан кейiн төрағалық етушi алқабилердiң қатысуымен жәшiктi ашады және әрбiр бюллетеньдегi дауыстарды санайды, дауыстарды санау нәтижесiн сұрақ парағында көрсетiлген негiзгi үш сұрақтың біріншісінің тұсына дереу жазады.
Алқабилер мен судьялар сұрақ парағында қойылған сұрақтардың әрқайсысы бойынша негізгі, одан кейін қосымша сұрақтарға сол тәртіппен рет-ретімен дауыс береді.»;
«13. Өмір бойы бас бостандығынан айыру мен айрықша жазалау шарасы – өлiм жазасы судья мен алқабилердің бiрауызды шешiмі болған кезде ғана тағайындалуы мүмкiн.»;
54) 662-баптың бесінші бөлігі алып тасталсын;
55) 664-бап алып тасталсын;
56) 665 және 666-баптар мынадай редакцияда жазылсын:

«665-бап. Алқабилер қатысатын соттың заңды күшіне енген
үкімдері мен қаулыларын кассациялық тәртіппен
қайта қарау

Алқабилердің қатысуымен қаралған істер бойынша шығарылған үкімдерді, қаулыларды кассациялық тәртіппен қайта қарауды Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының алқасы осы Кодекстің 485-бабы бірінші бөлігінің 1) тармағында және екінші бөлігінде көзделген негіздер бойынша не жаза тағайындалған кезде Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің Жалпы және Ерекше бөліктері нормаларының дұрыс қолданылмағанына байланысты жүзеге асырады.

666-бап. Алқабилер қатысатын соттың заңды күшіне енген
үкімін, қаулысын кассациялық тәртіппен қайта
қарау кезінде сотталған адамның жағдайын
нашарлатуға жол бермеу

Соттың айыптау үкiмiн, сондай-ақ қаулысын жазаның жеңiлдiгiне орай неғұрлым ауыр қылмыс туралы қылмыстық заңды қолдану қажеттiгiне байланысты немесе сотталған адамның жағдайын нашарлатуға әкеп соғатын өзге де негiздер бойынша кассациялық тәртіппен қайта қарауға, сондай-ақ соттың ақтау үкiмiн не қылмыстық iстi тоқтату туралы қаулысын қайта қарауға жол берiлмейдi.»;
57) 673-бапта:
тоғызыншы бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«9. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күні айыптау қорытындысымен, айыптау хаттамасымен, сотқа дейінгі жеңілдетілген іс жүргізу хаттамасымен, сондай-ақ медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану үшін сотқа жіберілмеген қылмыстық істер осы Кодекстің ережелеріне сәйкес тергеледі, сотқа жіберіледі және оларды бірінші, апелляциялық және кассациялық сатылардағы соттар осы Кодекстің ережелеріне сәйкес қарайды.»;
мынадай мазмұндағы он алтыншы бөлікпен толықтырылысын:
«16. 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін шығарылған сот актілеріне осы Кодексте белгіленген тәртіппен шағым жасалуы не наразылық білдірілуі мүмкін.
Осы Кодекстің 484-бабының екінші бөлігінде көзделген істер бойынша 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін шығарылған сот актілеріне 2016 жылғы 1 шілдеге дейін Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының кассациялық сатысына шағым жасалуы, наразылық білдірілуі мүмкін.».
9. 2014 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 2014 ж., № 18-I, 18-II, 92-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; № 24, 145, 146-құжаттар; 2015 ж., № 1, 2-құжат; № 2, 6-құжат; № 7, 33-құжат; № 8, 44, 45-құжаттар; № 9, 46-құжат; № 10, 50-құжат; № 11, 52-құжат; № 14, 71-құжат; № 15, 78-құжат; № 16, 79-құжат):
1) мазмұнында:
мынадай мазмұндағы 820-1-баптың тақырыбымен толықтырылсын:
«820-1-бап. Сот отырысын аудио-, бейнежазба құралдарымен түсіріп алу»;
45 және 46-тараулардың тақырыптары мынадай редакцияда жазылсын:
«45-тарау. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша заңды күшіне енбеген қаулыларды қайта қарау»;
«46-тарау. Соттардың заңды күшіне енген қаулыларын қайта қарау»;
847 және 849-баптардың тақырыптары алып тасталсын;
851-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«851-бап. Заңды күшіне енген қаулыларға шағымдарды, наразылықтарды қарау нәтижелері бойынша оларды қайта қараудың кассациялық тәртібі».
2) 54-баптың бірінші бөлігінің бірінші абзацындағы «442» деген цифрлар «442 (үшінші бөлігінде)» деген сөздермен ауыстырылсын;
3) 683-баптың бесінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Кәмелетке толмағандар немесе өзінің дене бітімі немесе психикалық жағдайы бойынша құқықтарын өз бетінше жүзеге асыру мүмкіндігінен айырылғандар болып табылатын: әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша өзіне қатысты іс жүргізіліп жатқан адамның немесе жәбірленушінің заңды өкілінің жазбаша арызы бойынша не электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған электрондық құжат нысанындағы арызы бойынша іс мамандандырылған аудандық және оған теңестірілген әкімшілік соттарда, мұндай болмаған кезде – жалпы юрисдикциядағы соттарда қаралуы мүмкін.»;
4) 684-баптың екінші бөлігінің 1) тармақшасындағы «442» деген цифрлар «442 (үшінші бөлігінде)» деген сөздермен ауыстырылсын;
5) 685-бапта:
бірінші бөлік «441,» деген цифрлардан кейін «442 (бірінші және екінші бөліктерінде),» деген сөздермен толықтырылсын;
екінші бөлікте:
4) тармақша «441,» деген цифрлардан кейін «442 (бірінші және екінші бөліктерінде),» деген сөздермен толықтырылсын;
7) тармақша «440 (екінші және үшінші бөліктерінде),» деген сөздерден кейін «442 (бірінші және екінші бөліктерінде),» деген сөздермен толықтырылсын.
6) 740-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Өтiнiшхат жазбаша түрде не электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған электрондық құжат нысанында мәлiмделедi және дереу қаралуға жатады. Өтінішхатты дереу қарау мүмкін болмаған жағдайларда, мәлімделген кезден бастап үш тәуліктен кешіктірілмей бұл бойынша шешім қабылдануға тиіс.»;
7) 743-бап мынадай мазмұндағы 5-1-бөлікпен толықтырылсын:
«5-1. Өзіне қатысты іс қозғалған адамға, сондай-ақ іс бойынша іс жүргізудің өзге де қатысушыларына ұялы байланыстың абоненттік нөмірі бойынша мәтіндік хабарлама арқылы сотқа келу туралы хабардар етуді алуға келісімі туралы талон беріледі, шығыстар олардың өз есебінен төленеді.
Талонның үзілетін бөлігі әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманың көшірмесімен бірге беріледі.»;
8) 771-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Арыз әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстi қарап жатқан сотқа, органға (лауазымды адамға) жазбаша түрде не электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған электрондық құжат нысанында берiледi.»;
9) 786-баптың төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Жеткiзу туралы хаттама жасалады не әкiмшiлiк құқық бұзушылық немесе әкiмшiлiк ұстап алу туралы хаттамаға тиiстi жазба жазылады.
Адамды әкімшілік жауаптылыққа тарту үшін көзделген мерзімде оны жеткізуді жүзеге асыру мүмкін болмаған кезде, өтініш беруші органның (лауазымды адамның) атына жеткізудің жүргізілмеу себептері көрсетіліп, жазбаша түрде не электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған электрондық құжат нысанында хабарлама жіберіледі.»;
10) 803-баптың тоғызыншы бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«9. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттама осы Кодекстiң 802-бабы бiрiншi бөлiгiнiң 4) тармақшасында көзделген, сондай-ақ осы баптың бесінші және алтыншы бөлiктерiнде көзделген негiздер бойынша өзiне қатысты iс қозғалған тұлға болмаған кезде жасалған жағдайларда, өзiне қатысты iс қозғалған тұлғаға хабарлана отырып, ол жасалғаннан кейін екі тәулік ішінде тапсырыс хатпен пошта арқылы не электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған электрондық құжат нысанында жiберiледi. Өзіне қатысты іс қозғалған тұлғаның хаттаманы алған кезден бастап үш тәулік ішінде оны қайтармау фактісі оған қол қоюдан бас тарту деп танылады, бұл жөнінде хаттама көшірмесінде тиісті жазба жасалады.»;
11) 804-баптың бірінші бөлігінің 1) тармақшасындағы «442» деген цифрлар «442 (үшінші бөлігі)» деген сөздермен ауыстырылсын;
12) 808-бап мынадай мазмұндағы үшінші абзацпен толықтырылсын:
«Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттама (прокурордың қаулысы) судьяға, әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстi қарауға уәкiлеттiк берiлген органға (лауазымды адамға) жазбаша түрде не электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған электрондық құжат нысанында жiберiлуі мүмкін.»;
13) мынадай мазмұндағы 820-1-баппен толықтырылсын:

«820-1-бап. Сот отырысын аудио-, бейнежазба құралдарымен
түсіріп алу

1. Сот отырысы барысын түсіріп алу аудио-, бейнежазба құралдарының көмегімен жүзеге асырылады. Сот отырысын аудио-, бейнежазба құралдарымен түсіріп алуды сот отырысының хатшысы жүзеге асырады.
Жабдықтардың техникалық ақауы болған, жабдықтар болмаған немесе техникалық себептерге байланысты оны қолдану мүмкін болмаған жағдайларда сот отырысын аудио-, бейнежазба құралдарының көмегімен тіркеу жүзеге асырылмайды. Аудио-, бейнежазба құралдарын пайдаланудың мүмкін болмауы сот отырысын жалғастыруды жоққа шығармайды.
Аудио-, бейнежазба құралдарын пайдалану мүмкін болмаған жағдайда сот отырысының хатшысы сот отырысының хаттамасында аудио-, бейнежазба құралдарын пайдаланбау себептерін міндетті түрде көрсете отырып бұл туралы сотқа баяндайды.
2. Істі талқылауды аудио-, бейнежазба құралдарын пайдалана отырып, түсіріп алған жағдайда сот отырысының хатшысы жазбаша түрде қысқаша хаттама жасайды.
Сот отырысының қысқаша хаттамасында:
1) отырыстың орны мен датасы, оның басталу мен аяқталу уақыты;
2) іс қаралып жатқан тұлға туралы мәлімет: жеке тұлғалар үшін – тегі, аты, әкесінің аты (ол болған кезде), туған датасы, тұрғылықты жері, жеке басын куәландыратын құжаттың атауы мен деректемелері, сәйкестендіру нөмірі, тұрғылықты жері бойынша тіркелуі туралы мәлімет, жұмыс орны; заңды тұлғалар үшін – атауы, ұйымдық-құқықтық нысаны, орналасқан жері, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу нөмірі мен датасы, сәйкестендіру нөмірі мен банктік деректемелері;
3) судья, сот отырысы хатшысының лауазымдары, тектері, аты-жөндері;
4) соттың аудио-, бейнежазба құралдарын қолдануы туралы мәліметтер;
5) аудио-, бейнежазба бар файлдың атауы;
6) істі қарауға қатысушы тұлғалардың келуі туралы, қатыспаған тұлғаларды белгіленген тәртіппен хабардар ету туралы мәліметтер;
7) сот отырысы барысында шығарылған қаулыға сілтеме, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша сот шешімі, оған шағым жасау мерзімі мен тәртібін түсіндіру;
8) қаралған материалдар мен құжаттар;
9) аудио-, бейнежазбамен, сот отырысы хаттамасымен танысу және оларға ескертулер жасау мерзімін түсіндіру көрсетіледі.
Қысқаша хаттаманы судья мен сот отырысының хатшысы істі қараған күннен бастап үш тәуліктен кешіктірмей жасайды, қол қояды.
Аудио-, бейнежазбасы бар материалдық жеткізгіш пен сот отырысының қысқаша хаттамасы іс материалдарына қоса тіркеледі.
3. Судья әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізіліп жатқан тұлғаның, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша істің басқа қатысушыларының аудио-, бейнежазбамен, сот отырысының қысқаша хаттамасымен танысу және оған қол қойғаннан кейін үш тәулік ішінде сот отырысының аудио-, бейнежазбасының, қаулысының жасалуының толықтығы мен анықтығына қатысты өз ескертулерін беру мүмкіндігін қамтамасыз етуге міндетті.
4. Сот отырысының аудио-, бейнежазбасы мен сот отырысының қысқаша хаттамасына ескертулерді судья осы Кодекстің 820-бабының алтыншы және жетінші бөліктерінде белгіленген тәртіппен қарайды.
5. Сот отырыстарының аудио-, бейнежазбасы сот талқылауы барысын дәл түсіріп алу үшін, сондай-ақ азаматтық, қылмыстық сот ісін жүргізуде, әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуде не тәртіптік іс бойынша іс жүргізу шеңберінде сот ісін жүргізу мақсатында ғана пайдаланылады.
Сот отырысы барысын түсіріп алуды қамтамасыз ететін аудио-, бейнежазба құралдарын техникалық қолдану, аудио-, бейнежазбаны сақтау мен жою тәртібін, сондай-ақ аудио-, бейнежазбаға қолжетімділік тәртібін соттардың қызметін ұйымдастырушылық және материалдық-техникалық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын орган осы Кодекстің талаптарын ескере отырып айқындайды.»;
14) 45-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

«45-тарау. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша заңды
күшіне енбеген қаулыларды қайта қарау»;

15) 832-баптың төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Шағым, наразылық беру мерзімін өткізіп алу шағымды, наразылықты қарауға қабылдаудан бас тартуға негіз болып табылмайды. Істі дұрыс шешу үшін мерзімдері мен олардың мәнін сот шағымның, наразылықтың мазмұнына қарамастан тексереді.»;
16) 833-баптың бірінші бөлігінің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Шағым (наразылық) жазбаша түрде не электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған электрондық құжат нысанында берiледi және онда:»;
17) 835-баптың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы іс бойынша iс жүргiзуге қатысушылардан өтiнiшхаттар түскен жағдайда не iстiң мән-жайларын қосымша анықтау қажет болған кезде, шағымның, наразылықтың қаралу мерзiмiн iстi қарап жатқан жоғары тұрған сатыдағы сот ұзартуы, бірақ он тәуліктен аспайтын мерзімге ұзартуы мүмкiн. Сот шағымды (наразылықты) қарау мерзімін азаматтық, қылмыстық немесе әкімшілік сот ісін жүргізуде қаралып жатқан басқа іс шешілгенге дейін оны қарау мүмкін болмаған кезде тоқтата тұруға міндетті. Мерзімді ұзарту туралы уәжді ұйғарым шығарылады.»;
18) 836-баптың екінші абзацындағы «немесе кассациялық сатыдағы» деген сөздер алып тасталсын;
19) 46-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

«46-тарау. Заңды күшіне енген сот қаулыларын қайта қарау»;

20) 847-бап алып тасталсын;
21) 848-бапта:
екінші, төртінші және бесінші бөліктер мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Осы Кодекстің 851-бабында аталған тұлғалардың өтінішхаттары істерді талап етіп алдыруға себептер болып табылады.»;
«4. Іс талап етіліп алдырылған жағдайда кассациялық наразылық келтіру туралы өтінішхатты прокурор істің прокуратураға келіп түскен күнінен бастап отыз тәулік ішінде қарауға тиіс.
5. Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасына берілетін кассациялық наразылық келтіру туралы өтінішхатта:
1) өтінішхат жолданған лауазымды адамның атауы;
2) өтінішхатты беруші адамның атауы; оның тұрғылықты жері немесе тұрған жері және іс бойынша процестік жағдай;
3) істі бірінші, апелляциялық сатыларда қараған соттарды және олар қабылдаған шешімдердің мазмұнын көрсету;
4) наразылық келтіру ұсынылып отырған сот қаулысын көрсету;
5) материалдық не процестік құқық нормаларын елеулі бұзушылықтың мәні неден көрінетінін және өтінішхатты беруші адам өтінішінің неден тұратынын көрсету қамтылуға тиіс.»;
мынадай мазмұндағы 7-1-бөлікпен толықтырылсын:
«7-1. Өтінішхат жазбаша түрде не электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған электрондық құжат нысанында берiлуі мүмкін.»;
22) 849-бап алып тасталсын;
23) 850-баптағы «Осы Кодекстiң 849-бабында көрсетілген,» деген сөздер алып тасталсын;
24) 851-бапта:
тақырыбы, бірінші және екінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

«851-бап. Заңды күшіне енген қаулыларға шағымдарды,
наразылықтарды қарау нәтижелері бойынша
қаулыларды қайта қараудың кассациялық тәртібі

1. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының мамандандырылған сот алқасы кемінде үш судьяның құрамында Қазақстан Республикасы Бас Прокуроры мен оның орынбасарларының наразылығы бойынша әкімшілік құқық бұзушылық туралы кез келген iс бойынша заңды күшiне енген қаулының, сол сияқты қаулыға шағымды, наразылықты қарау нәтижелерi бойынша қаулының заңдылығын және негiздiлiгiн тексеруге және қабылданған шешiмдi наразылық түскен күннен бастап отыз тәулік ішінде қайта қарауға құқылы.
Жоғарғы Соттың мамандандырылған сот алқасының қаулылары қабылданған кезден бастап заңды күшіне енеді.
2. Әкiмшiлiк жауаптылыққа тартылған тұлғаның не өзiне қатысты әкiмшiлiк iс жүргiзу тоқтатылған тұлғаның жағдайын нашарлататын жағына қарай наразылық соттың қаулысы заңды күшiне енген күннен бастап бiр жыл iшiнде берiлуі мүмкін.»;
мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
«4. Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасына кассациялық наразылық келтіру туралы өтінішхатты беруге әкiмшiлiк жауаптылыққа тартылған тұлғаның, жәбірленушінің, қорғаушылардың, заңды өкілдердің және аталған тұлғалар өкілдерінің, сондай-ақ өзінің орталық органдары арқылы іс бойынша іс жүргізуді жүзеге асырушы уәкілетті органдардың (лауазымды адамдардың) құқығы бар.»;
25) 855-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Қаулыны жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қайта қарау туралы арыз жазбаша нысанда не электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған электрондық құжат нысанында беріледі. Арызға арыз беруші тұлға немесе оның уәкілетті өкілі қол қояды.»;
26) 919-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«919-бап. Осы Кодексті қолдану тәртібі
1. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға уәкілеттік берілген сот, органдар (лауазымды адамдар) шығарған және орындалмаған әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулылар, әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы заң әкімшілік құқық бұзушылық үшін жауаптылықты жеңілдететін немесе күшін жоятын не әкімшілік құқық бұзушылық жасаған тұлғаның жағдайын өзгеше жолмен жақсартатын жағдайда заңның кері күшін белгілейтін осы Кодекстің 5-бабына оларды сәйкес келтіру мақсатында қайта қаралуға жатады. Бұрын шығарылған қаулыларды қайта қарауды өзіне қатысты қаулы шығарылған тұлғаның арызы бойынша қаулы шығарған сот судьясы, органның лауазымды адамы жүргізеді.
2. 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін шығарылған сот актілеріне осы Кодексте белгіленген тәртіппен шағым жасалуы, наразылық келтірілуі мүмкін.».
10. «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1995 ж., № 15-16, 106-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1996 ж., № 2, 184-құжат; № 15, 281-құжат; № 19, 370-құжат; 1997 ж., № 5, 58-құжат; № 13-14, 205-құжат; № 22, 333-құжат; 1998 ж., № 11-12, 176-құжат; № 17-18, 224-құжат; 1999 ж., № 20, 727-құжат; 2000 ж., № 3-4, 66-құжат; № 22, 408-құжат; 2001 ж., № 8, 52-құжат; № 9, 86-құжат; 2002 ж., № 17, 155-құжат; 2003 ж., № 5, 31-құжат; № 10, 51-құжат; № 11, 56, 67-құжаттар; № 15, 138, 139-құжаттар; 2004 ж., № 11-12, 66-құжат; № 15, 86-құжат; № 16, 91-құжат; № 23, 140-құжат; 2005 ж., № 7-8, 24-құжат; № 14, 55, 58-құжаттар; № 23, 104-құжат; 2006 ж., № 3, 22-құжат; № 4, 24-құжат; № 8, 45-құжат; № 11, 55-құжат; № 16, 99-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; № 4, 28, 33-құжаттар; 2008 ж., № 17-18, 72-құжат; № 20, 88-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 2-3, 16, 18, 21-құжаттар; № 17, 81-құжат; № 19, 88-құжат; № 24, 134-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 28-құжат; № 17-18, 111-құжат; 2011 ж., № 3, 32-құжат; № 5, 43-құжат; № 6, 50-құжат; № 12, 111-құжат; № 13, 116-құжат; № 14, 117-құжат; № 24, 196-құжат; 2012 ж., № 2, 15-құжат; № 8, 64-құжат; № 10, 77-құжат; № 13, 91-құжат; № 20, 121-құжат; № 21-22, 124-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 10-11, 56-құжат; № 15, 76-құжат; 2014 ж. № 1, 9-құжат; № 4-5, 24-құжат; № 6, 27-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 61-құжат; № 12, 82-құжат; № 19-I, 19-II, 94, 96-құжаттар; № 21, 122-құжат; № 22, 131-құжат; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 8, 45-құжат; № 13, 68-құжат; № 15, 78-құжат; № 16, 79-құжат):
50-баптың 4-тармағы мынадай мазмұндағы 1-2) тармақшамен толықтырылсын:
«1-2) төлемдер мен ақша аударымдарын жүргізу кезінде банктер тікелей жүзеге асыратын, төлемдерді бюджетке төлеуге, міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары мен әлеуметтік аударымдарды аударуға, мемлекеттік көрсетілетін қызметтерге ақы төлеуге байланысты осы төлемдер мен ақша аударымдары туралы «электрондық үкімет» төлем шлюзінің операторына, мемлекеттік органдарға және соттарға «электрондық үкімет» төлем шлюзі арқылы мәліметтер мен ақпарат беруі, сондай-ақ бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган жүзеге асыратын, қайтарылған төлемдер мен ақша аударымдары туралы мәліметтер беруі;».
11. «Прокуратура туралы» 1995 жылғы 21 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1995 ж., № 24, 156-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 12, 184-құжат; 1998 ж., № 15, 208-құжат; 1999 ж., № 8, 247-құжат; № 21, 774-құжат; 2000 ж., № 3-4, 66-құжат; № 6, 142-құжат; 2001 ж., № 20, 257-құжат; 2002 ж., № 17, 155-құжат; 2003 ж., № 15, 139-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2007 ж., № 9, 67-құжат; № 10, 69-құжат; № 20, 152-құжат; 2008 ж., № 15-16, 63-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 18, 84-құжат; № 24, 121-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 28-құжат; № 24, 151-құжат; 2011 ж., № 1, 3-құжат; № 16, 128-құжат; № 19, 145-құжат; 2012 ж., № 8, 64-құжат; № 13, 91-құжат; № 15, 97-құжат; 2014 ж., № 16, 90-құжат):
21-баптың 1-тармағының 2) тармақшасы алып тасталсын.
12. «Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» 1996 жылғы 10 маусымдағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1996 ж., № 8-9, 237-құжат; 2004 ж., № 17, 100-құжат; 2005 ж., № 21-22, 87-құжат; 2007 ж., № 20, 152-құжат; 2009 ж., № 15-16, 75-құжат; 2012 ж., № 2, 13-құжат; № 3, 25-құжат; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2014 ж., № 19-І, 19-ІІ, 96-құжат; 2015 ж., № 7, 34-құжат):
49-бап мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:
«1-1. Егер шартта өзгеше көзделмесе, құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған авторлық құқық немесе сабақтас құқықтар субъектісі осы құқықтарды пайдаланушыға немесе басқа тұлғаға өтініш білдіргеннен кейін талап қою сотқа беріледі.».
13. «Нотариат туралы» 1997 жылғы 14 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 13-14, 206-құжат; 1998 ж., № 22, 307-құжат; 2000 ж., № 3-4, 66-құжат; 2001 ж., № 15-16, 236-құжат; № 24, 338-құжат; 2003 ж., № 10, 48-құжат; № 12, 86-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2006 ж., № 11, 55-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; 2009 ж., № 8, 44-құжат; № 17, 81-құжат; № 19, 88-құжат; № 23, 100-құжат; 2010 ж., № 17-18, 111-құжат; 2011 ж., № 11, 102-құжат; № 21, 172-құжат; 2012 ж., № 8, 64-құжат; № 10, 77-құжат; № 12, 84-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат, № 10, 52-құжат; № 11, 61-құжат; № 14, 84-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 16, 79-құжат):
1) 17-бап мынадай мазмұндағы 8) тармақшамен толықтырылсын:
«8) татуластыру рәсімдерін жүргізуге құқылы.»;
2) 30-1-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы 22-1) тармақшамен толықтырылсын:
«22-1) атқарушылық жазба жасағаны үшін – 1 айлық есептік көрсеткіш;»;
3) 34-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы 15-1) және 15-2) тармақшалармен толықтырылсын:
«15-1) атқарушылық жазбаларды жасайды;
15-2) дауды реттеу туралы келісімді куәландырады;»;
4) мынадай мазмұндағы 14-1-тараумен толықтырылсын:

«14-1-тарау. Атқарушылық жазбаларды жасау

92-1-бап. Борышкерден ақшаны өндіріп алу немесе өзге де
жылжымалы мүлікті талап ету

1. Борышкерден ақшаны өндіріп алу немесе өзге де жылжымалы мүлікті талап ету үшін нотариус берешекті белгілейтін құжатта атқарушылық жазбаларды жасайды.
2. Атқарушылық жазбалар негізінде берешекті өндіріп алу даусыз тәртіппен жүргізілетін талаптар тізбесі Қазақстан Республикасы Азаматтық процестік кодексінің 135-бабының 1), 2), 3), 4), 10), 11) және 17) тармақшаларында белгіленеді.

92-2-бап. Атқарушылық жазбаны жасау шарттары

1. Атқарушылық жазба:
1) егер ұсынылған құжаттар берешектің немесе борышкердің өндіріп алушы алдындағы өзге де жауапкершілігінің даусыз екенін растаса;
2) егер талап қою (арыз) құқығы туындаған күннен бастап үш жылдан аспайтын уақыт өтсе, жасалады.
2. Егер атқарушылық жазба берілетін талап үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында өзге ескіру мерзімі белгіленсе, атқарушылық жазба осы мерзім шегінде беріледі.

92-3-бап. Атқарушылық жазбаның мазмұны

Атқарушылық жазбада:
1) атқарушылық жазбаны жасаған нотариустың тегі және аты-жөні, лауазымы;
2) өндіріп алушының атауы, оның туған датасы, тұрғылықты жері немесе орналасқан жері, жеке сәйкестендіру нөмірі, заңды тұлғаның деректемелері, бизнес-сәйкестендіру нөмірі;
3) борышкердің атауы, оның туған датасы, тұрғылықты жері немесе орналасқан жері, жеке сәйкестендіру нөмірі (егер ол арыз берушіге белгілі болса), заңды тұлғаның деректемелері, бизнес-сәйкестендіру нөмірі;
4) өндіріп алу жүргізіліп отырған мерзімнің көрсетілуі;
5) өндіріп алынуға жататын соманың немесе талап етілуге жататын нәрселердің, оның ішінде, егер өсімпұлдар, пайыздар тиесілі болса, олардың көрсетілуі;
6) өндіріп алушы төлеген немесе борышкерден өндіріп алуға жататын мемлекеттік баж сомасының немесе жекеше нотариустың нотариаттық әрекеттеріне төленген соманың көрсетілуі;
7) атқарушылық жазба жасалған дата (жыл, ай, күн);
8) атқарушылық жазбаның тізілімде тіркелген нөмірі;
9) атқарушылық жазбаны жасаған нотариустың қолтаңбасы мен мөрінің бедері қамтылуға тиіс.

92-4-бап. Атқарушылық жазба бойынша өндіріп алу тәртібі

Атқарушылық жазба бойынша өндіріп алу Қазақстан Республикасының атқарушылық іс жүргізу туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

92-5-бап. Атқарушылық жазбаны ұсыну мерзімдері

1. Атқарушылық жазба, егер заңнамада өзге мерзімдер белгіленбесе, ол жасалған күннен бастап үш жыл ішінде мәжбүрлеп орындатуға ұсынылуы мүмкін.
2. Атқарушылық жазбаны ұсыну үшін өткізіп алған мерзімді қалпына келтіру Қазақстан Республикасының азаматтық процестік заңнамасына сәйкес жүргізіледі.

92-6-бап. Борышкерге атқарушылық жазбаның көшірмелерін
жіберу

1. Атқарушылық жазбаны жасағаннан кейін нотариус келесі жұмыс күнінен кешіктірмей табыс ету туралы хабарламамен бірге борышкерге оның көшірмесін жібереді.
2. Борышкер атқарушылық жазбаның көшірмесін алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде атқарушылық жазбаны жасаған нотариусқа мәлімделген талапқа қарсылықтарын хабарламамен бірге жазбаша түрде жіберуге құқылы.

92-7-бап. Атқарушылық жазбаны өндіріп алушыға беру

1. Атқарушылық жазбаның көшірмесін борышкерге тапсыру туралы хабарлама келіп түскен кезде және егер белгіленген мерзімде борышкерден нотариусқа қарсылық келіп түспесе, нотариус өндіріп алушыға орындауға беру үшін атқарушылық жазбаны береді.
2. Өндіріп алушыға берілген атқарушылық жазбаның көшірмесі нотариус жүргізетін істе қалады.

92-8-бап. Атқарушылық жазбаның күшін жою және оған дау
айту

Нотариус атқарушылық жазбаның күшін жою туралы қаулыны қарсылық келіп түскен күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей шығарады.
Атқарушылық жазбаның күшін жою туралы қаулының көшірмелері ол шығарылған күннен кейін келесі жұмыс күнінен кешіктірмей өндіріп алушыға және борышкерге жіберіледі.
Егер жасалған атқарушылық жазбаның күші нотариустың қаулысымен борышкердің қарсылығы бойынша жойылмаса, атқарушылық жазбаға дау айту сот тәртібімен жүзеге асырылады.».
14. «Адвокаттық қызмет туралы» 1997 жылғы 5 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 22, 328-құжат; 2001 ж., № 15-16, 236-құжат; 2003 ж., № 11, 65-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; № 9, 67-құжат; № 10, 69-құжат; 2009 ж., № 8, 44-құжат; № 19, 88-құжат; № 24, 130-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2011 ж., № 23, 179-құжат; 2012 ж., № 4, 32-құжат; № 6, 44-құжат; № 10, 77-құжат; 2013 ж., № 14, 72, 74-құжаттар; № 15, 76-құжат; 2014 ж., № 10, 52-құжат; № 11, 61-құжат; № 16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; 2015 ж., № 16, 79-құжат):
1) 1-баптың 1-тармағы «жәрдемдесуге» деген сөзден кейін «, сондай-ақ дауды бейбіт жолмен реттеуге жәрдемдесуге» деген сөздермен толықтырылсын;
2) 4-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы 9) тармақшамен толықтырылсын:
«9) татуластыру рәсімдерін жүргізеді.»;
3) 5-баптың тақырыбындағы, бірінші абзацындағы, 1-тармағының 4) тармақшасындағы, 3-тармағындағы «етуге» деген сөзден кейін «, сондай-ақ татуластыру рәсімдерін жүргізуге» деген сөздермен толықтырылсын;
4) 14-баптың 3-тармағы мынадай мазмұндағы 9-1) тармақшамен толықтырылсын:
«9-1) татуластыру рәсімдерін жүргізуге;».
15. «Селекциялық жетістіктерді қорғау туралы» 1999 жылғы 13 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1999 ж., № 19, 655-құжат; 2004 ж., № 17, 100-құжат; 2005 ж., № 21-22, 87-құжат; 2007 ж., № 5-6, 37-құжат; 2009 ж., № 24, 129-құжат; 2011 ж., № 1, 7-құжат; № 11, 102-құжат; 2012 ж., № 2, 13, 16-құжаттар; № 14, 95-құжат; 2014 ж., № 2, 10-құжат; № 19-І, 19-ІІ, 96-құжат; 2015 ж., № 7, 34-құжат):
1) 22-1-бапта:
мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:
«1-1. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген қарсылықтар бойынша дауларды сотқа дейін қарау міндетті болып табылады.»;
2-тармақтың төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Қарсылық уәкілетті органға қазақ және орыс тілдерінде жазбаша арыз нысанында тiкелей берiледi немесе пошта арқылы жiберiледi. Қарсылыққа қоса берілетін материалдар қазақ және орыс тілдерінде ұсынылады.»;
2) 23-бапта:
бірінші абзацтағы «Сортқа» деген сөз «1. Сортқа» деген сөзбен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы 2-тармақпен толықтырылсын:
«2. Осы Заңның 22-1-бабының 2-тармағында көрсетілген уәкілетті органның шешімдеріне арыздар тиісті қарсылықтар апелляциялық кеңесте қаралғаннан кейін сотқа беріледі.».
16. «Қазақстан Республикасының Патент Заңы» 1999 жылғы 16 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1999 ж., № 20, 718-құжат; 2004 ж., № 17, 100-құжат; 2005 ж., № 21-22, 87-құжат; 2007 ж., № 5-6, 37-құжат; 2009 ж., № 15-16, 75-құжат; 2011 ж., № 11, 102-құжат; 2012 ж., № 2, 13-құжат; № 14, 95-құжат; 2014 ж., № 19-І, 19-ІІ, 96-құжат; 2015 ж., № 7, 34-құжат):
1) 32-бапта:
мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:
«1-1. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген қарсылықтар бойынша дауларды сотқа дейін қарау міндетті болып табылады.»;
2-тармақтың төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Қарсылық уәкілетті органға қазақ және орыс тілдерінде жазбаша арыз нысанында тiкелей берiледi немесе пошта арқылы жiберiледi. Қарсылыққа қоса берілетін материалдар қазақ және орыс тілдерінде ұсынылады.»;
2) 33-бап мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:
«1-1. Осы Заңның 32-бабының 2-тармағында көрсетілген уәкілетті органның шешімдеріне арыздар тиісті қарсылықтар апелляциялық кеңесте қаралғаннан кейін сотқа беріледі.».
17. «Тауар таңбалары, қызмет көрсету таңбалары және тауар шығарылған жерлердің атаулары туралы» 1999 жылғы 26 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1999 ж., № 21, 776-құжат; 2004 ж., № 17, 100-құжат; 2005 ж., № 21-22, 87-құжат; 2007 ж., № 5-6, 37-құжат; 2011 ж., № 11, 102-құжат; 2012 ж., № 2, 13-құжат; № 14, 95-құжат; 2015 ж., № 7, 34-құжат):
1) 41-баптың 2-тармағының төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Қарсылық уәкілетті органға қазақ және орыс тілдерінде жазбаша арыз нысанында тiкелей берiледi немесе пошта арқылы жiберiледi. Қарсылыққа қоса берілетін материалдар қазақ және орыс тілдерінде ұсынылады.»;
2) 42-бап мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:
«1-1. Осы Заңның 41-бабының 2-тармағында көрсетілген уәкілетті органның шешімдеріне арыздар тиісті қарсылықтар апелляциялық кеңесте қаралғаннан кейін сотқа беріледі.».
18. «Инвестициялар туралы» 2003 жылғы 8 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 2003 ж., № 1-2, 4-құжат; 2005 ж., № 9, 26-құжат; 2006 ж., № 3, 22-құжат; 2007 ж., № 4, 28-құжат; 2008 ж., № 15-16, 64-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 2-3, 18-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2012 ж., № 2, 11-құжат; № 6, 46-құжат; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 15, 82-құжат; 2014 ж., № 11, 64-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат):
1) 1-бапта:
5) тармақша «инвесторлар» деген сөзден кейін «, оның ішінде ірі инвесторлар» деген сөздермен толықтырылсын;
мынадай мазмұндағы 17) тармақшамен толықтырылсын:
«17) ірі инвестор – Қазақстан Республикасында екі миллион еселенген айлық есептік көрсеткіштен кем емес мөлшерде инвестицияларды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға;»;
2) 9-баптың 1-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Инвестициялық даулар келiссөздер арқылы, оның iшiнде сарапшыларды тарта отырып не дауларды шешудiң тараптар бұрын келiскен рәсiмiне сәйкес немесе мемлекеттік кіріс органдарының шешімдеріне және әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) дау айту жөніндегі дауларды қоспағанда, инвестициялық омбудсменге жүгіну арқылы шешiледі.».
19. «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы» 2004 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2004 ж., № 18, 105-құжат; 2007 ж., № 9, 67-құжат; № 20, 152-құжат; 2009 ж.. № 15-16, 72-құжат; 2010 ж., № 8, 41-құжат; № 22, 130-құжат; № 24, 149, 152-құжаттар; 2011 ж., № 11, 102-құжат; 2012 ж., № 3, 26-құжат; 2013 ж., № 9, 51-құжат; № 13, 62-құжат; № 14, 72, 75-құжаттар; 2014 ж., № 3, 21-құжат; № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 94-құжат):
13-баптың 2-тармағындағы «Кәмелетке толмағандардың iсi және олардың құқықтарын қорғау жөнiндегi комиссияның ұсынысы бойынша кәмелетке толмағандарды арнаулы бiлiм беру ұйымдарына жiберудiң орындылығы туралы шешiмдi сот» деген сөздер «Кәмелетке толмағандарды арнаулы бiлiм беру ұйымдарына жiберудiң орындылығы туралы шешiмдi қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органның арызы бойынша сот не ішкі істер органы» деген сөздермен ауыстырылсын.
20. «Ақпараттандыру туралы» 2007 жылғы 11 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2007 ж., № 2, 13-құжат; 2009 ж., № 15-16, 74-құжат; № 18, 84-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 17-18, 111-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат; № 11, 102-құжат; № 15, 118-құжат; 2012 ж., № 2, 13-құжат; № 8, 64-құжат; № 14, 95-құжат; № 15, 97-құжат; 2013 ж., № 5-6, 30-құжат; № 7, 36-құжат; № 14, 75-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 23, 143-құжат):
14-баптың 5-тармағы 4) тармақшасындағы «мәліметтерді қамтитын мемлекеттік электрондық ақпараттық ресурстарға қолжеткізуді шектеуге болмайды.» деген сөздер «мәліметтерді;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 5) тармақшамен толықтырылсын:
«5) соттың іс жүргізуіндегі істер бойынша сотқа келіп түскен өтініштер туралы, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Азаматтық процестік кодексінің 19-бабында, Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 29-бабында және Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 21-бабында белгіленген шектеулер ескеріліп, заңды күшіне енген сот актілері туралы ақпаратты қамтитын мемлекеттік электрондық ақпараттық ресурстарға қол жеткізуді шектеуге болмайды.».
21. «Атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы» 2010 жылғы 2 сәуiрдегi Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 2010 ж., № 7, 27-құжат; № 24, 145-құжат; 2011 ж., № 1, 3-құжат; № 5, 43-құжат; № 24, 196-құжат; 2012 ж., № 6, 43-құжат; № 8, 64-құжат; № 13, 91-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 2, 10-құжат; № 9, 51-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 15, 76-құжат; 2014 ж., № 1, 9-құжат; № 4-5, 24-құжат; № 6, 27-құжат; № 10, 52-құжат; № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 94, 96-құжаттар; № 21, 122-құжат; № 22, 131-құжат; № 23, 143-құжат; № 24, 144-құжат; 2015 ж., № 8, 42-құжат):
1) 9-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы 4-1) және 11) тармақшалармен толықтырылсын:
«4-1) соттардың талап қоюды қамтамасыз ету туралы немесе талап қоюды қамтамасыз етудің күшін жою туралы ұйғарымдары;»;
«11) атқарушылық жазба.»;
2) 11-бапта:
1-тармақ 5) тармақшадағы «ішінде берілуі мүмкін.» деген сөздер «ішінде;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 6) тармақшамен толықтырылсын:
«6) атқарушылық жазбалар – үш жыл ішінде берілуі мүмкін.»;
2-тармақтың 1) тармақшасындағы «ол шығарылғаннан кейiнгi күннен бастап» деген сөздер «шешім шығарылғаннан кейінгі келесі жұмыс күнінен кешіктірмей» деген сөздермен ауыстырылсын;
3) 63-бап мынадай мазмұндағы 4-тармақпен толықтырылсын:
«4. Талап қоюды қамтамасыз ету туралы ұйғарымды орындау кезінде сот орындаушысы талап қою талаптарына қарай бүкіл мүлікке немесе мәлімделген талаптың мөлшеріне сәйкес келетін оның бір бөлігіне тыйым салады.».
22. «Медиация туралы» 2011 жылғы 28 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2011 ж., № 2, 27-құжат; 2012 ж., № 6, 44-құжат; 2013 ж., № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 1, 9-құжат; № 14, 84-құжат):
1) 5-баптың 4-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Тараптар мен үшінші тұлғалардың құқықтары мен заңмен қорғалатын мүдделерін бұзбайтын, заңда көзделген де, заңда көзделмеген де өзара қолайлы келісім нұсқаларын талқылау үшін мәселелерді таңдауда тараптар еркін болады.»;
2) 9-баптың 3 және 4-тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Мыналар:
1) қырық жасқа толған және кәсіпқой емес медиаторлар тізілімінде тұрған адамдар;
2) Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексіне сәйкес сотта татуластыру рәсімдерін жүргізу кезінде судьялар медиатор қызметін кәсіби емес негізде жүзеге асыра алады.
4. Мыналар:
1) жоғары білімі бар, жиырма бес жасқа толған, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен бекітілетін, медиаторларды даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан өткенін растайтын құжаты (сертификаты) бар және кәсіпқой медиаторлар тізілімінде тұрған адамдар;
2) отставкадағы судьялар медиатор қызметін кәсіби негізде жүзеге асыра алады.»;
3) 10-баптың 3-тармағы «сақтауға» деген сөзден кейін «, сондай-ақ медиаторлар ұйымы белгілеген талаптар бойынша атқарылған жұмыс туралы ай сайын есеп беруге» деген сөздермен толықтырылсын;
4) 20-баптың 9-тармағындағы «алпыс» деген сөз «отыз» деген сөзбен ауыстырылсын;
5) 27-бап мынадай мазмұндағы 9-тармақпен толықтырылсын:
«9. Келісімді орындаудан жалтарған жағдайда мүдделі тарап келісім бойынша міндеттемені оңайлатылған жазбаша іс жүргізу тәртібімен орындау туралы арызбен сотқа жүгінуге құқылы.».
2-бап. Осы Заң, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізілетін осы Заңның 1-бабы 9-тармағының 2), 4), 5) және 11) тармақшаларын және 10-тармағын қоспағанда, 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев

О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования системы отправления правосудия

Закон Республики Казахстан от 31 октября 2015 года № 378-V ЗРК

Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие настоящего Закона см. ст.2

Статья 1. Внести и изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:

1. В Гражданский кодекс Республики Казахстан (Общая часть), принятый Верховным Советом Республики Казахстан 27 декабря 1994 года (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1994 г., № 23-24 (приложение); 1995 г., № 15-16, ст. 109; № 20, ст. 121; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., № 2, ст. 187; № 14, ст. 274; № 19, ст. 370; 1997 г., № 1-2, ст. 8; № 5, ст. 55; № 12, ст. 183, 184; № 13-14, ст. 195, 205; 1998 г., № 2-3, ст. 23; № 5-6, ст. 50; № 11-12, ст. 178; № 17-18, ст. 224, 225; № 23, ст. 429; 1999 г., № 20, ст. 727, 731; № 23, ст. 916; 2000 г., № 18, ст. 336; № 22, ст. 408; 2001 г., № 1, ст. 7; № 8, ст. 52; № 17-18, ст. 240; № 24, ст. 338; 2002 г., № 2, ст. 17; № 10, ст. 102; 2003 г., № 1-2, ст. 3; № 11, ст. 56, 57, 66; № 15, ст. 139; № 19-20, ст. 146; 2004 г., № 6, ст. 42; № 10, ст. 56; № 16, ст. 91; № 23, ст. 142; 2005 г., № 10, ст. 31; № 14, ст. 58; № 23, ст. 104; 2006 г., № 1, ст. 4; № 3, ст. 22; № 4, ст. 24; № 8, ст. 45; № 10, ст. 52; № 11, ст. 55; № 13, ст. 85; 2007 г., № 2, ст. 18; № 3, ст. 20, 21; № 4, ст. 28; № 16, ст. 131; № 18, ст. 143; № 20, ст. 153; 2008 г., № 12, ст. 52; № 13-14, ст. 58; № 21, ст. 97; № 23, ст. 114, 115; 2009 г., № 2-3, ст. 7, 16, 18; № 8; ст. 44; № 17, ст. 81; № 19, ст. 88; № 24, ст. 125, 134; 2010 г., № 1-2, ст. 2; № 7, ст. 28; № 15, ст. 71; № 17-18, ст. 112; 2011 г., № 2, ст. 21, 28; № 3, ст. 32; № 4, ст. 37; № 5, ст. 43; № 6, ст. 50; № 16, ст. 129; № 24, ст. 196; 2012 г., № 1, ст. 5; № 2, ст. 13, 15; № 6, ст. 43; № 8, ст. 64; № 10, ст. 77; № 11, ст. 80; № 20, ст. 121; № 21-22, ст. 124; № 23-24, ст. 125; 2013 г., № 7, ст. 36; № 10-11, ст. 56; № 14, ст. 72; № 15, ст. 76; 2014 г., № 4-5, ст. 24; № 10, ст. 52; № 11, ст. 61, 63; № 14, ст. 84; № 21, ст. 122; № 23, ст. 143; 2015 г., № 7, ст. 34; № 8, ст. 42, 45; № 13, ст. 68; № 15, ст. 78; № 16, ст. 79):
в пункте 3 статьи 22 слова «орган опеки и попечительства» заменить словом «суд».

2. В Земельный кодекс Республики Казахстан от 20 июня 2003 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2003 г., № 13, ст. 99; 2005 г., № 9, ст. 26; 2006 г., № 1, ст. 5; № 3, ст. 22; № 11, ст. 55; № 12, ст. 79, 83; № 16, ст. 97; 2007 г., № 1, ст. 4; № 2, ст. 18; № 14, ст. 105; № 15, ст. 106, 109; № 16, ст. 129; № 17, ст. 139; № 18, ст. 143; № 20, ст. 152; № 24, ст. 180; 2008 г., № 6-7, ст. 27; №15-16, ст. 64; №21, ст. 95; №23, ст. 114; 2009 г., № 2-3, ст. 18; № 13-14, ст. 62; № 15-16, ст. 76; № 17, ст. 79; № 18, ст. 84, 86; 2010 г., № 5, ст. 23; № 24, ст. 146; 2011 г., № 1, ст. 2; № 5, ст. 43; № 6, ст. 49, 50; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; № 13, ст. 114; № 15, ст. 120; 2012 г., № 1, ст. 5; № 2, ст. 9, 11; № 3, ст. 27; № 4, ст. 32; № 5, ст. 35; № 8, ст. 64; № 11, ст. 80; № 14, ст. 95; № 15, ст. 97; № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 1, ст. 3; № 9, ст. 51; № 14, ст. 72, 75; № 15, ст. 77, 79, 81; 2014 г., № 2, ст. 10; № 8, ст. 44; № 11, ст. 63, 64; № 12, ст. 82; № 14, ст. 84; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 21, ст. 118, 122; № 23, ст. 143; № 24, ст. 145; 2015 г., № 8, ст. 42; № 11, ст. 57):
пункт 3 статьи 148 изложить в следующей редакции:
«3. Решения, действия (бездействие) должностных лиц, осуществляющих государственный контроль за использованием и охраной земель, и послужившая основанием для совершения действий (принятия решений) информация могут быть обжалованы вышестоящему должностному лицу и в суд.
Заявление на решения, действия (бездействие) должностных лиц, осуществляющих государственный контроль за использованием и охраной земель, и послужившую основанием для совершения действий (принятия решений) информацию подается в суд после их обжалования вышестоящему должностному лицу.».

3. В Экологический кодекс Республики Казахстан от 9 января 2007 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2007 г., № 1, ст. 1; № 20, ст. 152; 2008 г., № 21, ст. 97; № 23, ст. 114; 2009 г., № 11-12, ст. 55; № 18, ст. 84; № 23, ст. 100; 2010 г., № 1-2, ст. 5; № 5, ст. 23; № 24, ст. 146; 2011 г., № 1, ст. 2, 3, 7; № 5, ст. 43; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; № 16, ст. 129; № 21, ст. 161; 2012 г., № 3, ст. 27; № 8, ст. 64; № 14, ст. 92, 95; № 15, ст. 97; № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 9, ст. 51; № 12, ст. 57; № 14, ст. 72, 75; 2014 г., № 1, ст. 4; № 2, ст. 10; № 7, ст. 37; № 10, ст. 52; №12, ст. 82; №14, ст. 84; №19-I, 19-II, ст. 96; №21, ст. 122; № 23, ст. 143; № 24, ст. 145; 2015 г., № 8, ст. 42; № 11, ст. 57):
1) в пункте 5 статьи 116 слово «или» заменить словом «и»;
2) статью 126 изложить в следующей редакции:
«Статья 126. Порядок обжалования решений, действий
(бездействия) должностных лиц, осуществляющих
государственный экологический контроль
Решения, действия (бездействие) должностных лиц, осуществляющих государственный экологический контроль, могут быть обжалованы в вышестоящий государственный орган и (или) должностному лицу, и в суд в порядке, предусмотренном законодательными актами Республики Казахстан.
Заявление на решения, действия (бездействие) должностных лиц, осуществляющих государственный экологический контроль, подается в суд после их обжалования в вышестоящий государственный орган или должностному лицу.»;
3) пункт 4 статьи 167 изложить в следующей редакции:
«4. Отказ в предоставлении, непредоставление, предоставление неполной или недостоверной экологической информации, а также неправомерное отнесение общедоступной экологической информации к информации с ограниченным доступом могут быть обжалованы в вышестоящий государственный орган и (или) должностному лицу, и в суд.
Заявление на отказ в предоставлении, непредоставление, предоставление неполной или недостоверной экологической информации, а также на неправомерное отнесение общедоступной экологической информации к информации с ограниченным доступом подается в суд после их обжалования в вышестоящий государственный орган или должностному лицу.».

4. В Кодекс Республики Казахстан от 10 декабря 2008 года «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2008 г., № 22-I, 22-II, ст. 112; 2009 г., № 2-3, ст. 16, 18; № 13-14, ст. 63; № 15-16, ст. 74; № 17, ст. 82; № 18, ст. 84; № 23, ст. 100; № 24, ст. 134; 2010 г., № 1-2, ст. 5; № 5, ст. 23; № 7, ст. 28, 29; № 11, ст. 58; № 15, ст. 71; № 17-18, ст. 112; № 22, ст. 130, 132; № 24, ст. 145, 146, 149; 2011 г., № 1, ст. 2, 3; № 2, ст. 21, 25; № 4, ст. 37; № 6, ст. 50; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; № 13, ст. 116; № 14, ст. 117; № 15, ст. 120; № 16, ст. 128; № 20, ст. 151; № 21, ст. 161; № 24, ст. 196; 2012 г., № 1, ст. 5; № 2, ст. 11, 15; № 3, ст. 21, 22, 25, 27; № 4, ст. 32; № 5, ст. 35; № 6, ст. 43, 44; № 8, ст. 64; № 10, ст. 77; № 11, ст. 80; № 13, ст. 91; № 14, ст. 92; № 15, ст. 97; № 20, ст. 121; № 21-22, ст. 124; № 23-24, ст. 125; 2013 г., № 1, ст. 3; № 2, ст. 7, 10; № 3, ст. 15; № 4, ст. 21; № 8, ст. 50; № 9, ст. 51; № 10-11, ст. 56; № 12, ст. 57; № 14, ст. 72; № 15, ст. 76, 81, 82; № 16, ст. 83; № 21-22, ст. 114, 115; № 23-24, ст. 116; 2014 г., № 1, ст. 9; № 4-5, ст. 24; № 7, ст. 37, № 8, ст. 44, 49; № 10, ст. 52; № 11, ст. 63, 64, 65, 69; № 12, ст. 82; № 14, ст. 84; № 16, ст. 90; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 21, ст. 122; № 22, ст. 128, 131; № 23, ст. 143; № 24, ст. 145; 2015 г., № 7, ст. 34; № 8, ст. 44, 45; № 11, ст. 52; № 14, ст. 72; № 15, ст. 78):
1) подпункт 17) пункта 1 статьи 156 дополнить абзацем восьмым следующего содержания:
«в виде ежемесячного пожизненного содержания, выплачиваемого судьям, пребывающим в отставке, достигшим пенсионного возраста.»;
2) в пункте 1 статьи 535:
подпункт 14) изложить в следующей редакции:
«14) с ходатайств о пересмотре судебных актов в кассационном порядке на определения, решения и постановления судов – 50 процентов от размера государственной пошлины, взимаемой при подаче искового заявления неимущественного характера, а по спорам имущественного характера – от размера государственной пошлины, взимаемой при подаче искового заявления имущественного характера и исчисленной исходя из оспариваемой заявителем суммы;»;
дополнить подпунктами 15) и 16) следующего содержания:
«15) с исковых заявлений физических лиц о взыскании компенсации морального вреда в денежном выражении, причиненного распространением сведений, порочащих честь, достоинство и деловую репутацию, – 1 процент от суммы иска;
16) с исковых заявлений юридических лиц о взыскании убытков, причиненных распространением сведений, порочащих деловую репутацию, – 3 процента от суммы иска.»;
3) статью 536 дополнить подпунктом 22-1) следующего содержания:
«22-1) за совершение исполнительной надписи – 50 процентов;»;
4) статью 541 дополнить подпунктом 8-1) следующего содержания:
«8-1) заявители – по заявлениям о нарушениях избирательных прав граждан и общественных объединений, прав граждан и общественных объединений участвовать в республиканском референдуме;»;
5) в подпункте 1) пункта 2 статьи 547 слова «статьей 105-1» заменить словами «частью третьей статьи 106»;
6) в статье 548:
в пункте 1:
в подпункте 1-1) слова «или третейский суд» исключить;
подпункт 1-2) изложить в следующей редакции:
«1-2) окончания дела мировым соглашением сторон, соглашением об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации или соглашением об урегулировании спора в порядке партисипативной процедуры в судах первой и апелляционной инстанций – в полном объеме, в суде кассационной инстанции – в размере 50 процентов от суммы, уплаченной при подаче ходатайства о пересмотре судебного акта в кассационном порядке;»;
подпункт 1-3) исключить;
дополнить подпунктом 4-1) следующего содержания:
«4-1) возвращения ходатайства о пересмотре судебного акта в кассационном порядке;»;
пункт 1-1 дополнить подпунктом 2-1) следующего содержания:
«2-1) отмены судебного приказа.».

5. В Кодекс Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года «О здоровье народа и системе здравоохранения» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2009 г., № 20-21, ст. 89; 2010 г., № 5, ст. 23; № 7, ст. 32; № 15, ст. 71; № 24, ст. 149, 152; 2011 г., № 1, ст. 2, 3; № 2, ст. 21; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; № 17, ст. 136; № 21, ст. 161; 2012 г., № 1, ст. 5; № 3, ст. 26; № 4, ст. 32; № 8, ст. 64; № 12, ст. 83; № 14, ст. 92, 95; № 15, ст. 97; № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 1, ст. 3; № 5-6, ст. 30; № 7, ст. 36; № 9, ст. 51; № 12, ст. 57; № 13, ст. 62; № 14, ст. 72, 75; № 16, ст. 83; 2014 г., № 1, ст. 4; № 7, ст. 37; № 10, ст. 52; № 11, ст. 65; № 14, ст. 84, 86; № 16, ст. 90; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 21, ст. 122; № 23, ст. 143; 2015 г., № 1, ст. 2; № 7, ст. 33; № 10, ст. 50):
1) в пункте 4 статьи 107 слова «в пятидневный срок» заменить словами «в течение пяти рабочих дней»;
2) второе предложение пункта 9 статьи 125 изложить в следующей редакции:
«Продление госпитализации свыше шести месяцев производится по решению суда на основании заявления психиатрического стационара о необходимости продления срока принудительной госпитализации и лечения, к которому прилагается заключение комиссии врачей-психиатров.».

6. В Кодекс Республики Казахстан от 30 июня 2010 года «О таможенном деле в Республике Казахстан» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2010 г., № 14, ст. 70; № 24, ст. 145; 2011 г., № 1, ст. 3; № 11, ст. 102; № 19, ст. 145; 2012 г., № 2, ст. 15; № 13, ст. 91; № 15, ст. 97; № 21-22, ст. 124; № 23-24, ст. 125; 2013 г., № 1, ст. 3; №2, ст. 13; №7, ст. 36; №10-11, ст. 56; №14, ст. 72; № 15, ст. 81; № 16, ст. 83; 2014 г., № 4-5, ст. 24; № 10, ст. 52; № 11, ст. 61; № 12, ст. 82; № 14, ст. 84; № 16, ст. 90; № 19-I, 19-II, ст. 94, 96; № 21, ст. 122, 123; № 23, ст. 143; 2015 г., № 8, ст. 42; № 11, ст. 52; № 15, ст. 78):
1) в оглавлении в заголовке статьи 182 слова «и (или)» заменить словом «или»;
2) пункт 2 статьи 174 после слова «порядке» дополнить словами «после соблюдения требований, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи»;
3) пункт 1 статьи 180 изложить в следующей редакции:
«1. Срок рассмотрения жалобы приостанавливается в случае направления запросов в государственные органы, а также в соответствующие органы иностранных государств и иные организации по вопросам, находящимся в компетенции таких органов, до даты получения ответов.»;
4) в заголовке и пункте 1 статьи 182 слова «и (или)» заменить словом «или».

7. В Кодекс Республики Казахстан от 26 декабря 2011 года «О браке (супружестве) и семье» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2011 г., № 22, ст. 174; 2012 г., № 21-22, ст. 124; 2013 г., №1, ст. 3; №2, ст. 13; №9, ст. 51; №10-11, ст. 56; № 14, ст. 72; 2014 г., № 1, ст. 9; № 6, ст. 28; № 14, ст. 84; № 19-I, 19-II, ст. 94, 96; № 21, ст. 122; № 22, ст. 128; 2015 г., № 10, ст. 50):
в части второй статьи 88 после слова «трех» дополнить словом «рабочих».

8. В Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан от 4 июля 2014 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2014 г., №15-I, 15-II, ст. 88; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 21, ст. 122):
1) в оглавлении:
дополнить заголовками статей 347-1 и 348-1 следующего содержания:
«Статья 347-1. Фиксирование главного судебного разбирательства средствами аудио-, видеофиксации»;
«Статья 348-1. Замечания на аудио-, видеозапись и краткий протокол главного судебного разбирательства»;
заголовок раздела 8 изложить в следующей редакции:
«Раздел 8. Пересмотр приговоров и постановлений суда в апелляционном порядке»;
заголовки главы 50 и статей 448 – 469 исключить;
заголовки статей 484, 485, 486, 487, 491, 492, 494, 495, 496, 665 и 666 изложить в следующей редакции:
«Статья 484. Судебные акты, которые могут быть пересмотрены в кассационном порядке
Статья 485. Основания к пересмотру в кассационном порядке судебных приговоров и постановлений, вступивших в законную силу
Статья 486. Лица, имеющие право на подачу ходатайства, внесение представления, принесение протеста на вступившие в законную силу судебные акты
Статья 487. Сроки обжалования в кассационном порядке судебных актов, вступивших в законную силу»;
«Статья 491. Решения, принимаемые по результатам предварительного рассмотрения ходатайства
Статья 492. Назначение судебного заседания кассационной инстанции»;
«Статья 494. Порядок рассмотрения дела в кассационной инстанции, решения суда кассационной инстанции
Статья 495. Основания обязательного участия защитника в суде кассационной инстанции
Статья 496. Содержание постановления суда кассационной инстанции»;
«Статья 665. Пересмотр вступивших в законную силу приговоров и постановлений суда с участием присяжных заседателей в кассационном порядке
Статья 666. Недопустимость ухудшения положения осужденного при пересмотре в кассационном порядке вступившего в законную силу приговора, постановления суда с участием присяжных заседателей»;
2) пункты 14), 15) и 33) статьи 7 изложить в следующей редакции:
«14) кассационная инстанция – коллегия Верховного Суда Республики Казахстан, рассматривающая дело по ходатайствам, представлениям, протестам на приговоры, постановления судов первой и апелляционной инстанций;
15) электронный документ – документ, в котором информация предоставлена в электронно-цифровой форме и удостоверена посредством электронной цифровой подписи;»;
«33) ходатайство – просьба стороны или заявителя, обращенная к органу, ведущему уголовный процесс, о производстве процессуального действия или принятии процессуального решения, а в кассационной инстанции – обращение о пересмотре в кассационном порядке судебного акта, вступившего в законную силу;»;
3) часть десятую статьи 23 изложить в следующей редакции:
«10. Суд обеспечивает сторонам право в рассмотрении дела по первой и апелляционной инстанциям; подсудимый и его защитник и другие участники процесса допускаются при рассмотрении дела в кассационном порядке, при осуществлении производства по вновь открывшимся обстоятельствам и рассмотрении вопросов, связанных с исполнением приговора. Сторона обвинения должна быть представлена государственным либо частным обвинителем при рассмотрении судом каждого уголовного дела. Другие случаи, когда стороны обязаны участвовать в рассмотрении дела судом, определяются настоящим Кодексом.»;
4) часть четвертую статьи 40 изложить в следующей редакции:
«4. Не позднее одного месяца со дня поступления заявления судья определяет размер вреда, запросив в необходимых случаях расчет от финансовых органов и органов социальной защиты, после чего выносит постановление о производстве выплат в возмещение этого вреда с учетом инфляции. Если дело прекращено судом при рассмотрении его в апелляционном или кассационном порядке, указанные действия производит единолично судья суда, рассмотревшего дело по первой инстанции, без проведения судебного разбирательства.»;
5) части первую, вторую, третью и четвертую статьи 52 изложить в следующей редакции:
«1. Рассмотрение уголовных дел в судах первой инстанции осуществляется единолично судьей, а по делам о преступлениях, за совершение которых уголовным законом предусмотрены смертная казнь или пожизненное лишение свободы, а также по делам о преступлениях, предусмотренных статьями 125 (частью третьей), 128 (частью четвертой), 132 (частью пятой), 135 (частью четвертой), по ходатайству обвиняемого – в составе одного судьи и десяти присяжных заседателей, за исключением дел об убийствах, совершенных в условиях чрезвычайной ситуации и в ходе массовых беспорядков, о воинских преступлениях, совершенных в военное время или боевой обстановке, и преступлениях, предусмотренных статьями 170 (частью четвертой), 175, 177, 178, 184, 255 (частью четвертой), 263 (частью пятой), 286 (частью четвертой), 297 (частью четвертой), 298 (частью четвертой), 299 (частью четвертой) Уголовного кодекса Республики Казахстан.
2. Рассмотрение уголовных дел в апелляционном порядке осуществляется коллегиально в составе не менее трех судей коллегии, а при рассмотрении жалоб, протестов на приговоры, постановления суда по делам, рассмотренным в сокращенном порядке, об уголовных проступках и преступлениях небольшой тяжести, по вопросам исполнения приговора, постановления следственного судьи – судьей единолично.
При отсутствии председателя апелляционной коллегии в связи с нахождением в командировке, отпуске или по болезни при коллегиальном рассмотрении указанных дел председательствует судья коллегии, на которого председателем суда возложено исполнение обязанностей председателя апелляционной коллегии.
3. Рассмотрение дел в суде кассационной инстанции производится коллегиальным составом суда в нечетном количестве (не менее трех) судей Верховного Суда Республики Казахстан под председательством председателя судебной коллегии либо одного из судей по его поручению.
4. Рассмотрение дел по основаниям, предусмотренным частью четвертой статьи 484 настоящего Кодекса, производится в коллегиальном составе в нечетном количестве (не менее семи) судей под председательством Председателя Верховного Суда Республики Казахстан или одного из судей по его поручению.»;
6) пункт 8) части второй статьи 53 изложить в следующей редакции:
«8) санкционировать эксгумацию трупа, объявление международного розыска, наложение ареста на имущество, осмотр, обыск, выемку и личный обыск.»;
7) часть первую статьи 55 дополнить пунктами 13) – 16) следующего содержания:
«13) санкционирования осмотра;
14) санкционирования обыска;
15) санкционирования выемки;
16) санкционирования личного обыска.»;
8) в части четвертой статьи 58 слова «454 (частью пятой),» исключить;
9) пункт 3) части второй статьи 70 изложить в следующей редакции:
«3) участвовать в допросе подозреваемого, обвиняемого, а также в иных следственных и процессуальных действиях, в том числе в осмотре, обыске, выемке, производимых с их участием или по их ходатайству либо ходатайству самого защитника;»;
10) пункты 13) и 14) части шестой статьи 71 изложить в следующей редакции:
«13) получить копии постановлений о признании его потерпевшим или отказе в этом, прекращении досудебного расследования, обвинительного акта, а также копии приговора и постановления суда первой, апелляционной и кассационной инстанций;
14) участвовать в судебном разбирательстве дела в суде первой, апелляционной и кассационной инстанций;»;
11) в статье 87:
в части третьей слова «или в порядке надзора» исключить;
части шестую, седьмую и двенадцатую изложить в следующей редакции:
«6. Судья, принимавший участие в рассмотрении дела в предшествующих судебных инстанциях, не может участвовать в рассмотрении того же дела в кассационной инстанции. Судья, принимавший участие в рассмотрении дела в кассационной инстанции, не может участвовать в рассмотрении того же дела в судах нижестоящих инстанций, а также при пересмотре в порядке части четвертой статьи 484 настоящего Кодекса постановлений кассационной инстанции.
7. Судья, принимавший участие в рассмотрении дела в суде первой, апелляционной и кассационной инстанций, не может участвовать в рассмотрении этого же дела по вновь открывшимся обстоятельствам.»;
«12. Постановление об отклонении или удовлетворении отвода обжалованию (опротестованию) не подлежит. Доводы о несогласии с постановлением могут быть включены в апелляционную жалобу или в ходатайство о пересмотре судебных актов в кассационном порядке, протест.»;
12) в статье 107:
часть первую дополнить пунктом 10) следующего содержания:
«10) о санкционировании либо об отказе в санкционировании осмотра, обыска, выемки, личного обыска.»;
часть третью изложить в следующей редакции:
«3. Подача жалобы или принесение протеста не приостанавливает исполнение указанных в постановлении решений по вопросам, указанным в пунктах 8) и 10) части первой статьи 55 настоящего Кодекса и пунктах 1), 2), 7) и 10) части первой настоящей статьи.»;
13) часть четвертую статьи 122 изложить в следующей редакции:
«4. Сведения как в устной, так и письменной форме либо в форме электронного документа, а также предметы и документы для приобщения их в качестве доказательств к уголовному делу вправе предоставить подозреваемый, обвиняемый, защитник, частный обвинитель, потерпевший, гражданский истец, гражданский ответчик и их представители, а также любые граждане и организации.»;
14) часть первую статьи 127 изложить в следующей редакции:
«1. Вступивший в законную силу приговор, а также другое решение суда по уголовному делу, разрешающее его по существу, обязательны для всех государственных органов, физических и юридических лиц в отношении как установленных обстоятельств, так и их правовой оценки по отношению к лицу, о котором они вынесены. Данное положение не препятствует проверке, отмене и изменению приговора и других решений суда в кассационном порядке по вновь открывшимся обстоятельствам.»;
15) часть вторую статьи 148 изложить в следующей редакции:
«2. Следственный судья с соблюдением порядка, определенного статьей 56 настоящего Кодекса, в срок не позднее восьми часов с момента поступления материалов в суд с участием прокурора, подозреваемого, обвиняемого, его защитника рассматривает ходатайство о санкционировании меры пресечения в виде содержания под стражей.
Следственный судья знакомит защитника с поступившими материалами.
В судебном заседании вправе также участвовать законный представитель и представитель, неявка которых в случае своевременного их извещения судом о месте и времени судебного заседания не препятствует проведению судебного заседания.
В ходе судебного заседания ведется протокол.»;
16) в части одиннадцатой статьи 152 слова «или надзорной» исключить;
17) часть пятую статьи 167 изложить в следующей редакции:
«5. Гражданский иск предъявляется в письменной форме либо в форме электронного документа в соответствии с требованиями, предъявляемыми к искам, рассматриваемым в порядке гражданского судопроизводства.»;
18) части первую и вторую статьи 169 изложить в следующей редакции:
«1. Гражданский истец вправе заявить о возвращении искового заявления на любой стадии уголовного процесса. Заявление о возвращении искового заявления подается в письменном виде либо в форме электронного документа и приобщается к уголовному делу. Если о возвращении искового заявления заявлено в судебном заседании, то оно заносится в протокол судебного заседания.
2. Заявление гражданского истца об отказе от иска на стадии досудебного производства по уголовному делу подается в письменном виде либо в форме электронного документа и приобщается к материалам уголовного дела. Если отказ гражданского истца от иска выражен в судебном заседании, то он заносится в протокол судебного заседания.»;
19) часть первую статьи 181 изложить в следующей редакции:
«1. Заявления физического лица об уголовном правонарушении могут быть устными и письменными либо в форме электронного документа.
Письменное заявление либо заявление в форме электронного документа должно быть подписано лицом, от которого оно исходит, с указанием сведений о заявителе, отраженных в части второй настоящей статьи.»;
20) в статье 220:
часть тринадцатую изложить в следующей редакции:
«13. Осмотр жилого помещения производится только с согласия проживающих в нем совершеннолетних лиц или с санкции следственного судьи. Если проживающие в нем лица являются несовершеннолетними или заведомо страдающими психическими или иными тяжкими заболеваниями или возражают против осмотра, лицо, осуществляющее досудебное расследование, выносит постановление о принудительном осмотре, которое должно быть санкционировано следственным судьей. В случае отказа в даче санкции осмотр не производится.»;
дополнить частями 13-1, 13-2, 13-3 и 13-4 следующего содержания:
«13-1. При необходимости производства принудительного осмотра жилого помещения лицо, осуществляющее досудебное расследование, выносит постановление о возбуждении ходатайства перед судом о производстве осмотра и направляет его прокурору. К постановлению прилагаются заверенные копии материалов уголовного дела, подтверждающих необходимость производства осмотра.
13-2. Прокурор, незамедлительно рассмотрев представленные материалы, направляет их следственному судье либо выносит мотивированное постановление об отказе.
Отказ прокурора не препятствует повторному обращению с аналогичным ходатайством.
13-3. Ходатайство о санкционировании осмотра рассматривается следственным судьей незамедлительно после поступления материалов в суд.
13-4. Рассмотрев ходатайство и представленные материалы, следственный судья выносит постановление о санкционировании либо об отказе в санкционировании осмотра.»;
часть четырнадцатую изложить в следующей редакции:
«14. Если жилое помещение является местом происшествия и его осмотр не терпит отлагательства, то осмотр жилого помещения может быть произведен по постановлению лица, осуществляющего досудебное расследование, но с последующим направлением материалов прокурору в суточный срок.
Прокурор, незамедлительно рассмотрев представленные материалы, направляет их следственному судье для проверки законности. В случае, если прокурор установит, что осмотр произведен с нарушениями закона, материалы следственному судье не направляются и выносится мотивированное постановление о его незаконности.
Следственный судья проверяет законность произведенного осмотра и выносит постановление о его законности или незаконности, которое приобщается к материалам уголовного дела.
В случае, если принято решение о незаконности произведенного осмотра, его результаты не могут быть допущены в качестве доказательств по делу.»;
21) части первую, вторую и третью статьи 254 изложить в следующей редакции:
«1. Обыск и выемка производятся лицом, осуществляющим досудебное расследование, по мотивированному постановлению. Постановление о производстве обыска, а также выемке документов, содержащих государственные секреты или иную охраняемую законом тайну, должно быть санкционировано следственным судьей.
Санкционирование постановления о производстве обыска и выемки осуществляется в порядке, предусмотренном частями 13-1, 13-2, 13-3 и 13-4 статьи 220 настоящего Кодекса.
2. Выемка в жилом помещении против воли проживающих в нем лиц производится по правилам частей тринадцатой, 13-1, 13-2, 13-3 и 13-4 статьи 220 настоящего Кодекса.
3. В исключительных случаях, когда имеется реальное опасение, что разыскиваемый и (или) подлежащий изъятию объект может быть из-за промедления с его обнаружением утрачен, поврежден или использован в преступных целях либо разыскиваемое лицо может скрыться, обыск и выемка могут быть произведены без санкции следственного судьи в порядке, предусмотренном частью четырнадцатой статьи 220 настоящего Кодекса.»;
22) часть третью статьи 255 изложить в следующей редакции:
«3. Личный обыск может быть произведен без вынесения специального постановления и санкции следственного судьи при наличии одного из следующих случаев:
1) если есть достаточные основания полагать, что лицо, находящееся в помещении или ином месте, в котором с соблюдением требований статьи 254 настоящего Кодекса производится обыск, скрывает при себе документы или предметы, могущие иметь значение для дела;
2) если он производится при задержании лица или заключении его под стражу. В этом случае личный обыск может быть произведен в отсутствие понятых.
При необходимости обнаружения предметов внутри тела обыскиваемого при личном обыске участвуют специалисты соответствующего профиля.»;
23) в статье 310:
часть первую изложить в следующей редакции:
«1. Областной и приравненный к нему суд действует в качестве суда апелляционной инстанции.»;
часть третью исключить;
24) в статье 311:
часть первую изложить в следующей редакции:
«1. Военный суд действует в качестве суда апелляционной инстанции.»;
часть третью исключить;
25) часть первую статьи 313 изложить в следующей редакции:
«1. Верховный Суд Республики Казахстан действует в качестве высшей судебной инстанции, рассматривающей в судебной коллегии:
1) ходатайства о пересмотре приговоров, постановлений судов первой инстанции после их рассмотрения в апелляционной инстанции, приговоров, постановлений судов апелляционной инстанции;
2) представления Председателя Верховного Суда, протесты Генерального Прокурора на приговоры и постановления суда первой инстанции вне зависимости от их пересмотра в апелляционной инстанции, приговоры и постановления апелляционной инстанции.»;
26) часть первую статьи 317 изложить в следующей редакции:
«1. В отдельных случаях, в целях наиболее быстрого, всестороннего и объективного рассмотрения дела, в том числе рассматриваемого с участием присяжных заседателей, с согласия подсудимого или по ходатайству участников процесса оно может быть передано для рассмотрения из одного суда в другой того же уровня.
При этом передача дела допускается лишь до начала его рассмотрения в судебном заседании.»;
27) части первую, вторую и третью статьи 347 изложить в следующей редакции:
«1. Во время главного судебного разбирательства секретарем судебного заседания ведется протокол.
2. Протокол изготавливается компьютерным, электронным (включая аудио-, видеофиксацию), машинописным либо рукописным способом.
3. В протоколе, изготовленном на бумажном носителе, если не была применена аудио-, видеозапись судебного разбирательства, указываются:
1) число и дата главного судебного разбирательства, время его начала и окончания;
2) какое дело рассматривается;
3) наименование и состав суда, секретарь, переводчик, государственный обвинитель, защитник, подсудимый, а также потерпевший, гражданский истец, гражданский ответчик и их представители, другие вызванные судом лица;
4) данные о личности подсудимого и мера пресечения;
5) действия суда в том порядке, в каком они имели место;
6) заявления, возражения и ходатайства участвующих в деле лиц;
7) постановления суда, вынесенные без удаления в совещательную комнату;
8) указания на вынесение постановлений в совещательной комнате;
9) разъяснение участвующим в деле лицам их прав и обязанностей;
10) подробное содержание показаний;
11) вопросы участвующих в допросе лиц, которые были отведены судом или на которые отказался отвечать допрашиваемый;
12) вопросы, заданные эксперту, и его ответы;
13) результаты произведенных в судебном заседании осмотров и других действий по исследованию доказательств;
14) результаты рассмотрения заявлений о применении пыток, насилия, иного жестокого или унижающего человеческое достоинство обращения и процесс их исследования;
15) указания на факты, которые участвующие в деле лица просили удостоверить в протоколе;
16) основное содержание выступлений сторон в судебных прениях и последнего слова подсудимого;
17) указание об оглашении приговора, постановления, частного постановления и разъяснении порядка и срока их обжалования.
Показания записываются от первого лица и по возможности дословно, вопросы и ответы на них записываются в той последовательности, которая имела место при допросе. Кроме того, в протоколе также указывается на факты, свидетельствующие о неуважении к суду, если они имели место, и на личность нарушителя, и о мерах воздействия, принятых судом в отношении нарушителя.»;
28) дополнить статьей 347-1 следующего содержания:
«Статья 347-1. Фиксирование главного судебного разбирательства
средствами аудио-, видеофиксации
1. Фиксирование хода судебного заседания осуществляется с помощью средств аудио-, видеозаписи. Фиксирование судебного заседания средствами аудио-, видеозаписи осуществляет секретарь судебного заседания.
Фиксация судебного заседания с помощью средств аудио-, видеозаписи не осуществляется в случаях технически неисправного оборудования, его отсутствия или невозможности применения по техническим причинам.
Невозможность использования средств аудио-, видеозаписи не исключает продолжения судебного заседания.
Секретарь судебного заседания в случае невозможности использования средств аудио-, видеозаписи докладывает об этом суду с обязательным отражением причин неиспользования аудио-, видеозаписи в протоколе судебного заседания.
2. В случае фиксирования разбирательства дела с использованием средств аудио-, видеозаписи секретарем судебного заседания составляется краткий протокол в письменной форме.
В кратком протоколе судебного заседания указываются:
1) год, месяц, число и место судебного заседания;
2) время начала и окончания судебного заседания;
3) наименование и состав суда, рассматривающего дело, фамилии и инициалы судей, секретаря судебного заседания;
4) наименование дела;
5) данные о личности подсудимого;
6) сведения о применении судом средств аудио-, видеозаписи;
7) наименование файла, содержащего аудио-, видеозапись;
8) сведения о явке переводчика, обвинителя, защитника, подсудимого, а также потерпевшего, гражданского истца, гражданского ответчика и их представителей, других вызванных судом лиц;
9) сведения о приобщении к делу дополнительных материалов, представленных в качестве доказательств лицами, участвующими в деле;
10) дата составления протокола в окончательной форме.
Краткий протокол судебного заседания подписывается председательствующим и секретарем.
Материальный носитель, содержащий аудио-, видеозапись, и краткий протокол судебного заседания приобщаются к материалам дела.
3. По ходатайству лиц, участвующих в деле, и их представителей судом представляется копия аудио-, видеозаписи или протокол судебного заседания. В случаях, когда дело рассмотрено в закрытом судебном заседании, лицам, участвующим в деле, аудио-, видеозапись и протокол судебного заседания не предоставляются, им обеспечивается возможность ознакомления с аудио-, видеозаписью и протоколом судебного заседания в суде.
4. Аудио-, видеозаписи судебных заседаний используются только в целях судопроизводства для точного фиксирования хода судебного разбирательства, а также в целях установления фактических данных в гражданском, уголовном судопроизводстве, производстве по делам об административных правонарушениях, либо в рамках производства по дисциплинарному делу.
5. Порядок технического применения средств аудио-, видеозаписи, обеспечивающих фиксирование хода судебного заседания, хранения и уничтожения аудио-, видеозаписи, а также порядок доступа к аудио-, видеозаписи определяются органом, осуществляющим организационное и материально-техническое обеспечение деятельности судов, с учетом требований настоящего Кодекса.»;
29) дополнить статьей 348-1 следующего содержания:
«Статья 348-1. Замечания на аудио-, видеозапись и краткий
протокол главного судебного разбирательства
В течение пяти суток после подписания краткого протокола главного судебного разбирательства на бумажном носителе стороны, а также иные лица, указанные в части седьмой статьи 347 настоящего Кодекса, вправе ознакомиться с аудио-, видеозаписью и кратким протоколом судебного заседания, подать замечания в письменной форме или в форме электронного документа.
Рассмотрение замечаний на аудио-, видеозапись и краткий протокол судебного заседания осуществляется по правилам, предусмотренным статьей 349 настоящего Кодекса.»;
30) абзац второй статьи 350 изложить в следующей редакции:
«Председательствующий объявляет об использовании судом средств аудио-, видеозаписи судебного заседания.
Невозможность использования средств аудио-, видеозаписи не исключает продолжения судебного заседания.
Причины отсутствия аудио-, видеозаписи обязательно должны быть отражены в протоколе судебного заседания.»;
31) часть первую статьи 419 изложить в следующей редакции:
«1. В случае пропуска срока на подачу апелляционных (частной) жалобы, протеста лица, имеющие право подать жалобу, протест, могут ходатайствовать перед судом, постановившим приговор, постановление, о восстановлении пропущенного срока. Ходатайство о восстановлении срока на подачу апелляционных (частной) жалобы, протеста может быть подано в письменной форме либо в форме электронного документа. Ходатайство о восстановлении срока рассматривается в судебном заседании судьей, председательствовавшим при главном судебном разбирательстве дела, а при его длительном (не менее пяти суток) отсутствии – другим судьей этого же суда, который вправе вызвать лицо, возбудившее ходатайство, для дачи объяснений.»;
32) часть вторую статьи 420 изложить в следующей редакции:
«2. Лицам, указанным в части первой настоящей статьи, направляются копии жалобы, протеста либо извещение о возможности ознакомления с их электронными копиями через интернет-ресурс суда, вынесшего приговор, постановление. При этом сторонам разъясняется их право подачи возражений на жалобу, протест в письменной форме либо в форме электронного документа с указанием срока представления. Сторонам также разъясняется право подачи своих доводов о согласии с обжалованным, опротестованным судебным актом. Возражения, поступившие на жалобу, протест, доводы сторон приобщаются к делу, подлежат рассмотрению в апелляционной инстанции в совокупности.»;
33) часть первую статьи 431 дополнить пунктом 9) следующего содержания:
«9) отмене приговора и направлении дела на новое рассмотрение в суд первой инстанции в случае установления нарушений норм процессуального права, предусмотренных пунктами 2), 5) и 9) части третьей статьи 436 настоящего Кодекса;»;
34) часть первую статьи 442 дополнить пунктом 6-1) следующего содержания:
«6-1) отменить условное осуждение либо отсрочку отбывания наказания;»;
35) часть третью статьи 446 изложить в следующей редакции:
«3. В случае, если вновь вынесенные приговор, постановление войдут в противоречие с ранее вынесенными приговором, постановлением апелляционной инстанции, председатель областного суда вносит представление об устранении возникших противоречий в кассационную инстанцию.»;
36) заголовок раздела 8 изложить в следующей редакции:
«Раздел 8. Пересмотр приговоров и постановлений суда в апелляционном порядке»;
37) главу 50 исключить;
38) часть пятую статьи 471 изложить в следующей редакции:
«5. Приговоры и постановления судов апелляционной инстанции обращаются к исполнению в порядке, предусмотренном статьей 445 настоящего Кодекса.»;
39) заголовок главы 52 изложить в следующей редакции:
«Глава 52. Пересмотр судебных актов в кассационном порядке Верховным Судом Республики Казахстан»;
40) статьи 484, 485, 486, 487 и 488 изложить в следующей редакции:
«Статья 484. Судебные акты, которые могут быть пересмотрены в
кассационном порядке
1. В кассационном порядке Верховный Суд рассматривает дела по ходатайствам на вступившие в законную силу приговоры и постановления, вынесенные судами первой инстанции, после их рассмотрения в апелляционной инстанции, протестам прокурора, а также на приговоры и постановления апелляционной инстанции.
2. Не подлежат пересмотру в кассационном порядке судебные акты:
1) по делам об уголовных проступках и преступлениях небольшой тяжести;
2) вынесенные в ходе судебного разбирательства по вопросам, указанным в части второй статьи 10 настоящего Кодекса, а также касающиеся порядка и способа исследования доказательств, ходатайств участников процесса, соблюдения порядка в зале судебного заседания, в связи с отказом от обвинения государственного и частного обвинителя, по вопросам, связанным с исполнением приговора;
3) вынесенные следственным судьей.
3. Вступившие в законную силу судебные акты местных и других судов в случае несоблюдения апелляционного порядка их обжалования, а также указанные в пункте 1) части второй настоящей статьи, могут быть пересмотрены в кассационном порядке:
1) по протесту Генерального Прокурора Республики Казахстан при наличии оснований, предусмотренных статьей 485 настоящего Кодекса;
2) по представлению Председателя Верховного Суда при наличии оснований, предусмотренных частью второй статьи 485 настоящего Кодекса.
4. Постановления кассационной инстанции могут быть пересмотрены по представлению Председателя Верховного Суда и протесту Генерального Прокурора Республики Казахстан при наличии оснований, предусмотренных частью второй статьи 485 настоящего Кодекса.
Статья 485. Основания к пересмотру в кассационном порядке
судебных приговоров и постановлений, вступивших в
законную силу
1. Основаниями к пересмотру в кассационном порядке вступивших в законную силу судебных актов, указанных в части первой статьи 484 настоящего Кодекса, являются допущенные при расследовании или судебном рассмотрении дела нарушения конституционных прав и свобод граждан либо неправильное применение уголовного и уголовно-процессуального законов, которые повлекли:
1) осуждение невиновного;
2) необоснованное вынесение оправдательного приговора или прекращение дела;
3) неправильную квалификацию деяния осужденного, неправильное определение вида рецидива и режима исправительного учреждения уголовно-исполнительной системы;
4) лишение потерпевшего права на судебную защиту;
5) неправильное назначение наказания либо несоответствие назначенного судом наказания тяжести уголовного правонарушения и личности осужденного;
6) неправильное разрешение гражданского иска, кроме случаев оставления иска без рассмотрения, неправильное разрешение вопроса о конфискации имущества;
7) незаконное или необоснованное вынесение постановления по вновь открывшимся обстоятельствам или при применении принудительных мер медицинского характера;
8) противоречия судебных актов, по которым внесено представление об их устранении в случае, предусмотренном частью третьей статьи 446 настоящего Кодекса, либо постановление судьи кассационной коллегии Верховного Суда Республики Казахстан, вынесенное по вновь открывшимся обстоятельствам.
2. Основаниями к пересмотру в кассационном порядке судебных актов, указанных в частях третьей и четвертой статьи 484 настоящего Кодекса, являются случаи, когда:
1) судебный акт затрагивает государственные или общественные интересы, безопасность государства либо может привести к тяжким необратимым последствиям для жизни, здоровья людей;
2) приговором лицо осуждено к смертной казни или пожизненному лишению свободы;
3) принятый судебный акт нарушает единообразие в толковании и применении судами норм права.
3. Вступившие в законную силу приговоры о смертной казни повторно пересматриваются в кассационном порядке в случае отмены моратория на исполнение смертной казни.
Статья 486. Лица, имеющие право на подачу ходатайства, внесение
представления, принесение протеста на вступившие в
законную силу судебные акты
1. Ходатайство о пересмотре судебных актов, предусмотренных частью первой статьи 484 настоящего Кодекса, может быть подано лицами, указанными в части первой статьи 414 настоящего Кодекса, и другими лицами, интересы которых затрагиваются судебными актами, и их представителями.
2. Председатель Верховного Суда Республики Казахстан вправе вносить представление, Генеральный Прокурор Республики Казахстан вправе вносить протест о пересмотре в кассационном порядке вступивших в законную силу судебных актов как по собственной инициативе, так и по ходатайству лиц, указанных в части первой настоящей статьи, по основаниям, указанным в статье 485 настоящего Кодекса.
Ходатайство прилагается к представлению или протесту.
3. Уголовное дело может быть истребовано из соответствующего суда для проверки в кассационном порядке Председателем Верховного Суда Республики Казахстан, судьями Верховного Суда Республики Казахстан, а также Генеральным Прокурором Республики Казахстан либо по его поручению заместителями Генерального Прокурора Республики Казахстан, прокурорами областей и приравненными к ним прокурорами.
4. Запрос об истребовании дела исполняется судом не позднее семи суток со дня поступления его в суд. Запросы могут направляться в письменной форме либо в форме электронного документа.
В случае истребования дела ходатайство о принесении протеста в кассационном порядке подлежит рассмотрению прокурором в течение тридцати суток со дня поступления дела в прокуратуру. Этот срок ввиду сложности или большого объема дела может быть продлен, но каждый раз не более чем на один месяц.
Статья 487. Сроки обжалования в кассационном порядке судебных
актов, вступивших в законную силу
1. Подача ходатайства, протеста, представления о пересмотре в кассационном порядке вступившего в законную силу обвинительного приговора по мотивам невиновности осужденного, а также в связи с необходимостью применения закона о менее тяжком уголовном правонарушении, за суровостью наказания или по иным основаниям, влекущим улучшение положения осужденного, сроками не ограничена.
2. Подача ходатайства, протеста, представления о пересмотре в кассационном порядке вступившего в законную силу оправдательного приговора, обвинительного приговора по мотивам необходимости применения закона о более тяжком уголовном правонарушении, за мягкостью наказания или по иным основаниям, влекущим ухудшение положения осужденного, либо постановления суда о прекращении дела, допускается в течение одного года по вступлении их в законную силу.
Восстановление указанного срока не допускается.
Ходатайство, протест, представление подлежат рассмотрению в кассационной инстанции с принятием решения, ухудшающего положение осужденного, оправданного, и после истечения года с момента вступления в законную силу оспариваемого судебного акта, если они поступили в Верховный Суд до истечения одного года.
Статья 488. Порядок подачи ходатайства, протеста, представления
о пересмотре приговора, постановления суда,
вступивших в законную силу
1. Ходатайство, протест, представление о пересмотре вступивших в законную силу судебных актов подаются в письменном виде либо в форме электронного документа в Верховный Суд Республики Казахстан. В ходатайстве, протесте, представлении, кроме обстоятельств, перечисленных в статье 423 настоящего Кодекса, должно быть указано, какие нарушения закона допущены при производстве по делу и как эти нарушения отразились на вынесенных судебных решениях, и какие из перечисленных в статье 485 настоящего Кодекса имеются основания для пересмотра обжалуемого судебного акта. В ходатайстве должно быть указано о рассмотрении их с участием или без участия лиц, их подавших.
2. К ходатайству, протесту, представлению должны быть приложены материалы, подтверждающие обоснованность доводов ходатайства, протеста, представления.
3. Ходатайства на вступившие в законную силу приговоры, постановления судов, адресованные в иные государственные органы или общественные организации, не могут быть приняты к производству Верховного Суда Республики Казахстан.
4. Подача ходатайства, протеста, представления о пересмотре вступивших в законную силу судебных актов не приостанавливает их исполнения, за исключением случаев, предусмотренных статьей 493 настоящего Кодекса.
5. Лицо, подавшее ходатайство либо протест, представление, до начала заседания суда вправе изменить либо дополнить новыми доводами свое ходатайство, протест, представление. При этом в дополнительном протесте прокурора или его заявлении об изменении протеста, равно как и дополнительном ходатайстве потерпевшего, частного обвинителя или представителей, поданных по истечении установленного частью второй статьи 487 настоящего Кодекса срока обжалования приговора, не может быть поставлен вопрос об ухудшении положения осужденного, если такое требование не содержалось в первоначальном протесте, ходатайстве.
6. Ходатайство, протест, представление до рассмотрения дела в кассационной инстанции могут быть отозваны подавшим их лицом. Осужденный вправе отозвать ходатайство, поданное в его интересах его защитником или законным представителем.»;
41) в статье 489:
пункты 5) и 6) части первой изложить в следующей редакции:
«5) ходатайства поданы на судебные акты, которые в соответствии с частью второй статьи 484 настоящего Кодекса не подлежат пересмотру в кассационном порядке;
6) имеется постановление судьи об отказе в передаче ходатайства с делом для рассмотрения в кассационной инстанции по тем же основаниям, которые ранее были рассмотрены, за исключением случаев, предусмотренных частью третьей статьи 484 настоящего Кодекса.»;
часть третью изложить в следующей редакции:
«3. Ходатайство или протест возвращаются письмом в течение трех суток, за исключением случаев, предусмотренных в пунктах 3) и 4) части первой настоящей статьи.»;
42) статьи 490, 491, 492 и 493 изложить в следующей редакции:
«Статья 490. Предварительное рассмотрение ходатайства о
пересмотре вступивших в законную силу судебных
актов
1. Ходатайство о пересмотре судебного акта изучается судьей кассационной инстанции, который в срок не более десяти суток разрешает следующие вопросы:
1) о наличии или отсутствии оснований к возврату ходатайства по основаниям, предусмотренным частью первой статьи 489 настоящего Кодекса;
2) о наличии или отсутствии оснований к истребованию судебного дела.
2. Ходатайство должно быть рассмотрено в течение тридцати суток со дня его поступления в суд кассационной инстанции, а в случае истребования дела – в течение тридцати суток со дня поступления дела. Ходатайства нескольких лиц, указанных в статье 486 настоящего Кодекса, поданные по одному и тому же делу, могут быть объединены и рассмотрены вместе. Этот срок ввиду сложности или большого объема дела, а также при наличии других уважительных причин может быть продлен постановлением суда кассационной инстанции, но каждый раз не более чем на один месяц.
3. До предварительного рассмотрения ходатайства судья вправе поручить соответствующим специалистам подготовить научное заключение в отношении норм законов, примененных по рассматриваемому уголовному делу. В необходимых случаях специалисты могут дать пояснения на заседании кассационной судебной коллегии.
4. Правила, предусмотренные статьями 490 и 491 настоящего Кодекса, на представление Председателя Верховного Суда Республики Казахстан, протест Генерального Прокурора Республики Казахстан, представление председателя областного суда, вносимое в соответствии с частью третьей статьи 446 настоящего Кодекса, а также ходатайства лиц, осужденных к смертной казни или пожизненному лишению свободы, или их защитников не распространяются, и они рассматриваются судом кассационной инстанции непосредственно.
Статья 491. Решения, принимаемые по результатам
предварительного рассмотрения ходатайства
1. По результатам предварительного рассмотрения ходатайства судьей выносится постановление:
1) о передаче ходатайства с делом для рассмотрения в судебном заседании кассационной инстанции при наличии оснований для пересмотра судебных актов;
2) об отказе в передаче ходатайства для рассмотрения в судебном заседании кассационной инстанции в связи с отсутствием оснований для пересмотра судебных актов;
3) о возвращении ходатайства по основаниям, указанным в пунктах 3) и 4) части первой статьи 489 настоящего Кодекса.
2. В постановлении, выносимом судьей по результатам предварительного рассмотрения ходатайства, должны быть указаны:
1) дата и место вынесения;
2) фамилия и инициалы судьи, рассмотревшего ходатайство;
3) дело, по которому вынесено постановление, с указанием оспариваемого судебного акта;
4) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) лица, подавшего ходатайство;
5) доводы, приведенные в ходатайстве;
6) мотивы принятого процессуального решения;
7) выводы по результатам рассмотрения ходатайства.
3. При наличии оснований для пересмотра судебных актов постановление, ходатайство и приложенные к нему документы вместе с делом передаются в суд кассационной инстанции не позднее пяти суток со дня предварительного рассмотрения.
4. Копия постановления, вынесенного по результатам предварительного рассмотрения ходатайства, направляется лицу, подавшему ходатайство. В случае возвращения ходатайства подлежат возврату приложенные к нему документы.
5. Постановление, вынесенное по результатам предварительного рассмотрения ходатайства, обжалованию не подлежит, однако оно не препятствует подаче повторного ходатайства тем же лицом или другими лицами, указанными в статье 486 настоящего Кодекса, но по другим основаниям.
Статья 492. Назначение судебного заседания кассационной
инстанции
1. Суд кассационной инстанции после получения дела с постановлением судьи, с представлением Председателя Верховного Суда Республики Казахстан, с протестом Генерального Прокурора Республики Казахстан в течение трех суток направляет сторонам копии указанных документов, извещение о рассмотрении дела в суде кассационной инстанции с указанием даты, времени, места проведения судебного заседания либо с уведомлением о возможности ознакомления с их электронными копиями через интернет-ресурс Верховного Суда Республики Казахстан.
2. При подготовке к судебному рассмотрению ходатайства судья коллегии Верховного Суда Республики Казахстан вправе запросить от соответствующего специалиста научное заключение в отношении норм законов, примененных по рассматриваемому уголовному делу, и при необходимости вызвать его в судебное заседание.
3. Дело должно быть рассмотрено в течение тридцати суток со дня его передачи в суд кассационной инстанции либо поступления представления, протеста. Этот срок ввиду сложности или большого объема дела, а также при наличии других уважительных причин может быть продлен постановлением суда кассационной инстанции, но каждый раз не более чем на один месяц.
Статья 493. Приостановление исполнения приговора, постановления
суда
Председатель Верховного Суда Республики Казахстан, Генеральный Прокурор Республики Казахстан одновременно с истребованием дела вправе приостановить исполнение приговора, постановления суда для проверки в кассационном порядке на срок не свыше трех месяцев.»;
43) в статье 494:
заголовок, части первую, пятую и седьмую изложить в следующей редакции:
«Статья 494. Порядок рассмотрения дела в кассационной
инстанции, решения суда кассационной инстанции
1. Судебное заседание кассационной инстанции открывается объявлением председательствующего о том, какое судебное решение и по чьему ходатайству, представлению, протесту пересматривается, кто входит в состав суда и кто из участников процесса присутствует в зале судебного заседания. Отсутствие лица, подавшего ходатайство, надлежаще уведомленного о времени и месте рассмотрения дела, не исключает возможность продолжения судебного заседания. Участие прокурора в судебном заседании кассационной инстанции обязательно, за исключением дел частного обвинения. Дело может быть рассмотрено без участия надлежаще извещенных сторон в случае их неявки либо поступления от них соответствующего заявления. В случаях, предусмотренных статьей 495 настоящего Кодекса, участие защитника обязательно.»;
«5. Участвующий в суде кассационной инстанции прокурор высказывает мнение по рассматриваемым кассационным ходатайствам, излагает доводы, указанные в протесте, дает заключение о законности состоявшихся по делу судебных актов.»;
«7. В результате рассмотрения дела в кассационном порядке суд с соблюдением требований статьи 389 настоящего Кодекса в совещательной комнате принимает одно из следующих решений:
1) оставляет приговор, постановление суда первой, апелляционной инстанций, постановление суда кассационной инстанции без изменения, а ходатайство, представление, протест об их пересмотре без удовлетворения;
2) изменяет приговор, постановление суда первой, апелляционной инстанций, постановление кассационной инстанции;
3) отменяет приговор и все последующие постановления и прекращает дело;
4) отменяет приговор и все последующие постановления и направляет дело на новое судебное рассмотрение в суд апелляционной инстанции или суд первой инстанции, если дело в суде первой инстанции рассматривалось с участием присяжных заседателей, а также в случае установления нарушений норм процессуального права, предусмотренных пунктами 2), 5) и 9) части третьей статьи 436 настоящего Кодекса;
5) отменяет постановления, вынесенные в апелляционном и кассационном порядке, изменив приговор суда или оставив его без изменения.
Постановление о направлении дела на новое судебное рассмотрение не может быть отменено, если по делу, принятому соответствующим судом к производству, начато судебное разбирательство.»;
часть восьмую исключить;
части десятую, одиннадцатую, пятнадцатую, семнадцатую, восемнадцатую и девятнадцатую изложить в следующей редакции:
«10. Судебные акты судов первой, апелляционной и кассационной инстанций подлежат отмене или изменению, если будет признано, что ими принято незаконное и необоснованное решение судом первой инстанции либо незаконно и необоснованно отменены или изменены вышестоящим судом предшествующие постановления или приговор по делу, либо если при рассмотрении дела в вышестоящем суде были допущены существенные нарушения закона, которые повлияли или могли повлиять на правильность принятого решения.
11. Если незаконное прекращение дела или смягчение наказания осужденному было допущено при рассмотрении дела в апелляционной, кассационной инстанциях, Верховный Суд вправе отменить апелляционное, кассационное постановления и оставить в силе с изменением или без изменения приговор суда первой инстанции.»;
«15. По итогам рассмотрения представления председателя областного суда, внесенного в случае, предусмотренном частью третьей статьи 446 настоящего Кодекса, кассационная инстанция отменяет одно из постановлений апелляционной коллегии с оставлением другого постановления либо отменяет оба постановления и направляет дело на новое апелляционное рассмотрение.»;
«17. Рассмотрение дела по существу начинается с доклада судьи кассационной коллегии об обстоятельствах и основаниях представления либо доклада прокурора об обстоятельствах и основаниях протеста. Дальнейшее рассмотрение дела осуществляется по правилам, предусмотренным настоящей статьей.
18. По представлению Председателя Верховного Суда Республики Казахстан или протесту Генерального Прокурора Республики Казахстан кассационная инстанция по имеющимся в уголовном деле и дополнительно представленным сторонами материалам в полном объеме проверяет правильность установления фактических обстоятельств дела и применения уголовного закона, соблюдение норм уголовно-процессуального закона при осуществлении производства по делу, законность и обоснованность приговора или постановления суда первой, апелляционной, кассационной инстанций.
19. По итогам рассмотрения кассационная инстанция принимает одно из решений, указанных в части седьмой настоящей статьи, в форме постановления. Постановление должно соответствовать требованиям, предусмотренным статьей 496 настоящего Кодекса.»;
44) статьи 495 и 496 изложить в следующей редакции:
«Статья 495. Основания обязательного участия защитника в суде
кассационной инстанции
Участие защитника в судебном заседании кассационной инстанции обязательно в случаях, предусмотренных частью первой статьи 67 настоящего Кодекса.
В таких случаях вопросы, связанные с приглашением, назначением, заменой защитника, оплатой его труда, разрешаются в порядке, установленном статьей 68 настоящего Кодекса.
Статья 496. Содержание постановления суда кассационной
инстанции
Постановление суда кассационной инстанции должно соответствовать требованиям, установленным настоящим Кодексом для апелляционного постановления. Постановление суда кассационной инстанции подписывается председательствующим и всеми судьями, входящими в состав суда.»;
45) части первую и вторую статьи 497 изложить в следующей редакции:
«1. После отмены приговора или постановления суда в кассационном порядке дело подлежит рассмотрению в общем порядке. Указания суда кассационной инстанции обязательны при повторном рассмотрении дела судом нижестоящей инстанции.
2. Усиление наказания или применение закона о более тяжком уголовном правонарушении при рассмотрении дела судом первой, апелляционной инстанций допускается лишь при условии, если первоначальные приговор или постановление были отменены в кассационном порядке за мягкостью наказания или в связи с необходимостью применения закона о более тяжком уголовном правонарушении. Приговор, постановленный судом апелляционной инстанции при новом разбирательстве дела, может быть обжалован и опротестован в общем порядке.»;
46) статью 498 изложить в следующей редакции:
«Статья 498. Принесение ходатайства, протеста о пересмотре
приговора и постановления суда, вынесенных при
новом рассмотрении дела
Ходатайство, протест о пересмотре в кассационном порядке нового приговора или постановления, вынесенных в связи с отменой предыдущих, могут быть поданы на общих основаниях независимо от мотивов, по которым были отменены первый приговор или постановление суда.»;
47) часть первую статьи 504 изложить в следующей редакции:
«1. Ходатайства о возобновлении производства по делу по вновь открывшимся обстоятельствам рассматриваются единолично судьей суда первой инстанции, вынесшим приговор, постановление. Если по делу выносились постановления судами апелляционной, кассационной инстанций, пересмотр судебных решений осуществляется:
1) в апелляционной инстанции - единолично, если дело апелляционной истанцией рассмотрено единолично, и коллегиально, если дело рассмотрено коллегиально;
2) в кассационной инстанции – коллегиально.»;
48) в части пятой статьи 505 слово «кассационной» исключить;
49) в части первой статьи 507 слово «кассационной» исключить;
50) часть девятую статьи 529 изложить в следующей редакции:
«9. Решение суда по делу об уголовном проступке может быть обжаловано, опротестовано в порядке и сроки, предусмотренные настоящим Кодексом, на общих основаниях.»;
51) абзац третий части четвертой статьи 627 изложить в следующей редакции:
«Приговор суда по делу, рассмотренному в согласительном производстве, может быть обжалован, опротестован в порядке и сроки, предусмотренные настоящим Кодексом, на общих основаниях.»;
52) части первую и вторую статьи 631 изложить в следующей редакции:
«1. Суд с участием присяжных заседателей рассматривает дела о преступлениях, за совершение которых уголовным законом предусмотрены смертная казнь или пожизненное лишение свободы, а также дела о преступлениях, предусмотренных статьями 125 (частью третьей), 128 (частью четвертой), 132 (частью пятой), 135 (частью четвертой), за исключением дел о преступлениях, предусмотренных статьями 170 (частью четвертой), 175, 177, 178, 184, 255 (частью четвертой), 263 (частью пятой), 286 (частью четвертой), 297 (частью четвертой), 298 (частью четвертой), 299 (частью четвертой) Уголовного кодекса Республики Казахстан, а также об убийствах, совершенных в условиях чрезвычайной ситуации и в ходе массовых беспорядков, о воинских преступлениях, совершенных в военное время или боевой обстановке.
2. Если лицо обвиняется в совершении преступлений, предусмотренных несколькими статьями Уголовного кодекса Республики Казахстан, обвиняемый имеет право на рассмотрение его дела судом с участием присяжных заседателей, если в такую совокупность преступлений входит хотя бы одно преступление, за совершение которого уголовным законом предусмотрены смертная казнь или пожизненное лишение свободы, а также дела о преступлениях, предусмотренных статьями 125 (частью третьей), 128 (частью четвертой), 132 (частью пятой), 135 (частью четвертой), за исключением дел о преступлениях, предусмотренных статьями 170 (частью четвертой), 175, 177, 178, 184, 255 (частью четвертой), 263 (частью пятой), 286 (частью четвертой), 297 (частью четвертой), 298 (частью четвертой), 299 (частью четвертой) Уголовного кодекса Республики Казахстан, а также об убийствах, совершенных в условиях чрезвычайной ситуации и в ходе массовых беспорядков, о воинских преступлениях, совершенных в военное время или боевой обстановке.»;
53) в статье 656:
дополнить частью 1-1 следующего содержания:
«1-1. Председательствующий приводит содержание обвинения; сообщает содержание уголовного закона; излагает позиции государственного обвинителя и защиты; разъясняет порядок заполнения бюллетеней, также порядок голосования на назначение наказания.»;
части третью, четвертую, пятую и тринадцатую изложить в следующей редакции:
«3. Голосование по основным и дополнительным вопросам проводится тайно и письменно. Судья и присяжные заседатели не вправе воздержаться при голосовании. Голоса судьи и присяжных заседателей равны.
4. Судья и присяжные заседатели получают для голосования чистые бюллетени со штампом суда, в каждом из которых содержатся следующие слова: «По своей чести, совести и по внутреннему убеждению мой вывод...», по числу подсудимых и по количеству вопросов, на которые они должны ответить. Обеспечивая тайну голосования, каждый из них пишет в бюллетене ответ на вопрос, поставленный в вопросном листе и подлежащий разрешению. Ответ должен представлять собой утвердительное «да» или отрицательное «нет» с обязательным пояснительным словом или словосочетанием, раскрывающим сущность ответа («да, доказано», «нет, не доказано», «да, виновен», «нет, не виновен»). Судья и присяжные заседатели опускают свои бюллетени в урну для голосования.
5. После окончания голосования по первому из поставленных вопросов председательствующий вскрывает урну и подсчитывает голоса каждого бюллетеня в присутствии присяжных заседателей, результат подсчета голосов немедленно записывает напротив первого из трех основных вопросов, указанных в вопросном листе.
В таком же порядке присяжные заседатели и судья голосуют последовательно по каждому из основных, а затем дополнительных вопросов, поставленных в вопросном листе.»;
«13. Пожизненное лишение свободы и исключительная мера наказания – смертная казнь могут быть назначены только при наличии единогласного решения судьи и присяжных заседателей.»;
54) часть пятую статьи 662 исключить;
55) статью 664 исключить;
56) статьи 665 и 666 изложить в следующей редакции:
«Статья 665. Пересмотр вступивших в законную силу приговоров и
постановлений суда с участием присяжных
заседателей в кассационном порядке
Пересмотр в кассационном порядке приговоров, постановлений, вынесенных по делам, рассмотренным с участием присяжных заседателей, осуществляется коллегией Верховного Суда Республики Казахстан по основаниям, предусмотренным пунктом 1) части первой и частью второй статьи 485 настоящего Кодекса, либо в связи с неправильным применением норм Общей и Особенной частей Уголовного кодекса Республики Казахстан при назначении наказания.
Статья 666. Недопустимость ухудшения положения осужденного при
пересмотре в кассационном порядке вступившего в
законную силу приговора, постановления суда с
участием присяжных заседателей
Пересмотр обвинительного приговора, а также постановления суда в кассационном порядке в связи с необходимостью применения уголовного закона о более тяжком преступлении ввиду мягкости наказания или по иным основаниям, влекущим за собой ухудшение положения осужденного, а также пересмотр оправдательного приговора либо постановления суда о прекращении уголовного дела не допускаются.»;
57) в статье 673:
часть девятую изложить в следующей редакции:
«9. Уголовные дела, которые в день введения в действие настоящего Кодекса не направлены в суд с обвинительным заключением, протоколом обвинения, протоколом упрощенного досудебного производства, а также для применения принудительных мер медицинского характера, расследуются и направляются в суд и рассматриваются судами первой, апелляционной и кассационной инстанций согласно положениям настоящего Кодекса.»;
дополнить частью шестнадцатой следующего содержания:
«16. Судебные акты, вынесенные до 1 января 2016 года, могут быть обжалованы, опротестованы в порядке, установленном настоящим Кодексом.
Судебные акты по делам, предусмотренным частью второй статьи 484 настоящего Кодекса, вынесенные до 1 января 2016 года, могут быть обжалованы, опротестованы в кассационной инстанции Верховного Суда Республики Казахстан до 1 июля 2016 года.».

9. В Кодекс Республики Казахстан об административных правонарушениях от 5 июля 2014 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2014 г., № 18-І, 18-ІІ, ст. 92; № 21, ст. 122; № 23, ст. 143; № 24, ст. 145, 146; 2015 г., № 1, ст. 2; № 2, ст. 6; № 7, ст. 33; № 8, ст. 44, 45; № 9, ст. 46; № 10, ст. 50; № 11, ст. 52; № 14, ст. 71; № 15, ст. 78; № 16, ст. 79):
1) в оглавлении:
дополнить заголовком статьи 820-1 следующего содержания:
«Статья 820-1. Фиксирование судебного заседания средствами аудио-, видеозаписи»;
заголовки глав 45 и 46 изложить в следующей редакции:
«Глава 45. Пересмотр не вступивших в законную силу постановлений по делам об административных правонарушениях»;
«Глава 46. Пересмотр вступивших в законную силу постановлений судов»;
заголовки статей 847 и 849 исключить;
заголовок статьи 851 изложить в следующей редакции:
«Статья 851. Кассационный порядок пересмотра вступивших в законную силу постановлений по результатам рассмотрения жалоб, протестов на них»;
2) в абзаце первом части первой статьи 54 цифры «442» заменить словами «442 (частью третьей)»;
3) часть пятую статьи 683 изложить в следующей редакции:
«5. По письменному заявлению либо по заявлению в форме электронного документа, удостоверенного электронной цифровой подписью, законного представителя лица, в отношении которого ведется производство по делу об административном правонарушении, или потерпевшего, являющихся несовершеннолетними или по своему физическому или психическому состоянию лишенных возможности самостоятельно осуществлять свои права, дело может быть рассмотрено в специализированных районных и приравненных к ним административных судах, а при отсутствии таковых – в судах общей юрисдикции.»;
4) в подпункте 1) части второй статьи 684 цифры «442» заменить словами «442 (частью третьей)»;
5) в статье 685:
часть первую после цифр «441,» дополнить словами «442 (частями первой и второй),»;
в части второй:
подпункт 4) после цифр «441,» дополнить словами «442 (частями первой и второй),»;
подпункт 7) после слов «440 (частями второй и третьей),» дополнить словами «442 (частями первой и второй),»;
6) часть вторую статьи 740 изложить в следующей редакции:
«2. Ходатайство заявляется в письменном виде либо в форме электронного документа, удостоверенного электронной цифровой подписью, и подлежит немедленному рассмотрению. В случаях, когда немедленное рассмотрение ходатайства невозможно, решение по нему должно быть принято не позднее трех суток с момента заявления.»;
7) статью 743 дополнить частью 5-1 следующего содержания:
«5-1. Лицу, в отношении которого возбуждено дело, а также другим участникам производства по делу вручается талон о согласии на получение уведомления о явке в суд через текстовое сообщение по абонентскому номеру сотовой связи, расходы на которое оплачиваются за счет них.
Отрывная часть талона вручается вместе с копией протокола об административном правонарушении.»;
8) часть вторую статьи 771 изложить в следующей редакции:
«2. Заявление подается в суд, орган (должностное лицо), рассматривающие дело об административном правонарушении, в письменном виде либо в форме электронного документа, удостоверенного электронной цифровой подписью.»;
9) часть четвертую статьи 786 изложить в следующей редакции:
«4. О доставлении составляется протокол либо делается соответствующая запись в протоколе об административном правонарушении или административном задержании.
При невозможности осуществить доставление лица в сроки, предусмотренные для привлечения его к административной ответственности, в адрес обратившегося органа (должностного лица) направляется в письменном виде либо в форме электронного документа, удостоверенного электронной цифровой подписью, уведомление с указанием причин, по которым доставление не произведено.»;
10) часть девятую статьи 803 изложить в следующей редакции:
«9. Протокол об административном правонарушении в случаях его составления в отсутствие лица, в отношении которого возбуждено дело по основаниям, предусмотренным подпунктом 4) части первой статьи 802 настоящего Кодекса, а также предусмотренным частями пятой и шестой настоящей статьи, в течение двух суток после его составления направляется по почте заказным письмом с уведомлением лица, в отношении которого возбуждено дело, либо в форме электронного документа, удостоверенного электронной цифровой подписью. Факт невозвращения протокола в течение трех суток с момента получения лицом, в отношении которого возбуждено дело, признается отказом от его подписания, о чем делается соответствующая запись в копии протокола.»;
11) в подпункте 1) части первой статьи 804 цифры «442» заменить словами «442 (часть третья)»;
12) статью 808 дополнить абзацем третьим следующего содержания:
«Протокол (постановление прокурора) об административном правонарушении может быть направлен судье, органу (должностному лицу), уполномоченным рассматривать дело об административном правонарушении, в письменном виде либо в форме электронного документа, удостоверенного электронной цифровой подписью.»;
13) дополнить статьей 820-1 следующего содержания:
«Статья 820-1. Фиксирование судебного заседания средствами
аудио-, видеозаписи
1. Фиксирование хода судебного заседания осуществляется с помощью средств аудио-, видеозаписи. Фиксирование судебного заседания средствами аудио-, видеозаписи осуществляет секретарь судебного заседания.
Фиксация судебного заседания с помощью средств аудио-, видеозаписи не осуществляется в случаях технически неисправного оборудования, его отсутствия или невозможности применения его по техническим причинам. Невозможность использования средств аудио-, видеозаписи не исключает продолжения судебного заседания.
Секретарь судебного заседания в случае невозможности использования средств аудио-, видеозаписи докладывает об этом суду с обязательным отражением причин неиспользования аудио-, видеозаписи в протоколе судебного заседания.
2. В случае фиксирования разбирательства дела с использованием средств аудио-, видеозаписи секретарем судебного заседания составляется краткий протокол в письменной форме.
В кратком протоколе судебного заседания указываются:
1) место и дата заседания, время его начала и окончания;
2) сведения о лице, в отношении которого рассматривается дело: для физических лиц – фамилия, имя, отчество (при его наличии), дата рождения, место жительства, наименование и реквизиты документа, удостоверяющего личность, идентификационный номер, сведения о регистрации по месту жительства, место работы; для юридических лиц – наименование, организационно-правовая форма, место нахождения, номер и дата государственной регистрации в качестве юридического лица, идентификационный номер и банковские реквизиты;
3) должности, фамилии, инициалы судьи, секретаря судебного заседания;
4) сведения о применении судом средств аудио-, видеозаписи;
5) наименование файла, содержащего аудио-, видеозапись;
6) сведения о явке лиц, участвующих в рассмотрении дела, об извещении отсутствующих лиц в установленном порядке;
7) указание на постановления, вынесенные в ходе судебного заседания, решение суда по делу об административном правонарушении, разъяснение срока и порядка его обжалования;
8) рассмотренные материалы и документы;
9) ознакомление с аудио-, видеозаписью, протоколом судебного заседания и разъяснение срока подачи на него замечаний.
Краткий протокол составляется, подписывается судьей и секретарем судебного заседания не позднее трех суток со дня рассмотрения дела.
Материальный носитель, содержащий аудио-, видеозапись, и краткий протокол судебного заседания приобщаются к материалам дела.
3. Судья обязан обеспечить лицу, в отношении которого ведется производство по делу об административном правонарушении, а также другим участникам производства по делу об административном правонарушении возможность ознакомиться с аудио-, видеозаписью, кратким протоколом судебного заседания и представить свои замечания в отношении полноты и достоверности составления аудио-, видеозаписи, протокола судебного заседания в течение трех суток после его подписания.
4. Замечания на аудио-, видеозапись и краткий протокол судебного заседания рассматриваются судьей в порядке, установленном частями шестой и седьмой статьи 820 настоящего Кодекса.
5. Аудио-, видеозапись судебных заседаний используется только в целях судопроизводства для точного фиксирования хода судебного разбирательства, а также установления фактических данных в гражданском, уголовном судопроизводстве, производстве по делам об административных правонарушениях либо в рамках производства по дисциплинарному делу.
Порядок технического применения средств аудио-, видеозаписи, обеспечивающих фиксирование хода судебного заседания, хранения и уничтожения аудио-, видеозаписи, а также порядок доступа к аудио-, видеозаписи определяются органом, осуществляющим организационное и материально-техническое обеспечение деятельности судов, с учетом требований настоящего Кодекса.»;
14) заголовок главы 45 изложить в следующей редакции:
«Глава 45. Пересмотр не вступивших в законную силу постановлений по делам об административных правонарушениях»;
15) часть четвертую статьи 832 изложить в следующей редакции:
«4. Пропуск срока на подачу жалобы, протеста не является основанием к отказу в принятии жалобы, протеста к рассмотрению. Сроки и их значение для правильного разрешения дела проверяются судом независимо от содержания жалобы, протеста.»;
16) абзац первый части первой статьи 833 изложить в следующей редакции:
«1. Жалоба (протест) подается в письменном виде либо в форме электронного документа, удостоверенного электронной цифровой подписью, и в ней должны быть указаны:»;
17) часть третью статьи 835 изложить в следующей редакции:
«3. В случае поступления ходатайств от участников производства по делу об административном правонарушении либо при необходимости дополнительного выяснения обстоятельств дела срок рассмотрения жалобы, протеста может быть продлен судом вышестоящей инстанции, рассматривающим дело, но не более чем на десять суток. Суд обязан приостановить срок рассмотрения жалобы (протеста) при невозможности ее (его) рассмотрения до разрешения другого дела, рассматриваемого в гражданском, уголовном или административном судопроизводстве. О продлении срока выносится мотивированное определение.»;
18) в абзаце втором статьи 836 слова «или кассационной инстанции» исключить;
19) заголовок главы 46 изложить в следующей редакции:
«Глава 46. Пересмотр вступивших в законную силу постановлений судов»;
20) статью 847 исключить;
21) в статье 848:
части вторую, четвертую и пятую изложить в следующей редакции:
«2. Поводами к истребованию дел являются ходатайства лиц, указанных в статье 851 настоящего Кодекса.»;
«4. В случае истребования дела ходатайство о принесении кассационного протеста подлежит рассмотрению прокурором в течение тридцати суток со дня поступления дела в прокуратуру.
5. Ходатайство о принесении кассационного протеста, подаваемого в Генеральную прокуратуру Республики Казахстан, должно содержать:
1) наименование должностного лица, которому адресуется ходатайство;
2) наименование лица, подающего ходатайство; его место жительства или место нахождения и процессуальное положение по делу;
3) указание на суды, рассматривавшие дело в первой, апелляционной инстанциях, и содержание принятых ими решений;
4) указание на постановление суда, которое предлагается опротестовать;
5) указание, в чем заключается существенное нарушение норм материального либо процессуального права и состоит просьба лица, подающего ходатайство.»;
дополнить частью 7-1 следующего содержания:
«7-1. Ходатайство может быть подано в письменном виде либо в форме электронного документа, удостоверенного электронной цифровой подписью.»;
22) статью 849 исключить;
23) в статье 850 слова «, указанные в статье 849 настоящего Кодекса,» исключить;
24) в статье 851:
заголовок, части первую и вторую изложить в следующей редакции:
«Статья 851. Кассационный порядок пересмотра вступивших в
законную силу постановлений по результатам
рассмотрения жалоб, протестов на них
1. Специализированная судебная коллегия Верховного Суда Республики Казахстан в составе не менее трех судей по протесту Генерального Прокурора Республики Казахстан и его заместителей вправе проверить законность и обоснованность вступившего в законную силу постановления суда по любому делу об административном правонарушении, а равно постановления по результатам рассмотрения жалобы, протеста на постановление и пересмотреть принятое решение в течение тридцати суток со дня поступления протеста.
Постановления специализированной судебной коллегии Верховного Суда вступают в законную силу с момента их принятия.
2. Протест в сторону, ухудшающую положение лица, привлеченного к административной ответственности, либо лица, в отношении которого административное производство прекращено, может быть подан в течение года со дня вступления в законную силу постановления суда.»;
дополнить частью четвертой следующего содержания:
«4. Право подачи ходатайства о принесении кассационного протеста, подаваемого в Генеральную прокуратуру Республики Казахстан, имеют лицо, привлеченное к административной ответственности, потерпевший, защитники, законные представители и представители указанных лиц, а также уполномоченные органы (должностные лица), осуществлявшие производство по делу через свои центральные органы.»;
25) часть первую статьи 855 изложить в следующей редакции:
«1. Заявление о пересмотре постановления по вновь открывшимся обстоятельствам подается в письменной форме либо в форме электронного документа, удостоверенного электронной цифровой подписью. Заявление подписывается лицом, подающим заявление, или его уполномоченным представителем.»;
26) статью 919 изложить в следующей редакции:
«Статья 919. Порядок применения настоящего Кодекса
1. Вынесенные и не исполненные до введения в действие настоящего Кодекса постановления по делу об административном правонарушении суда, органов (должностных лиц), уполномоченных рассматривать дела об административных правонарушениях, с целью приведения их в соответствие со статьей 5 настоящего Кодекса, устанавливающей обратную силу закона об административных правонарушениях в случае, когда закон смягчает или отменяет ответственность за административное правонарушение либо иным образом улучшает положение лица, совершившего административное правонарушение, подлежат пересмотру. Пересмотр ранее вынесенных постановлений производится судьей суда, должностным лицом органа, вынесшего постановление, по заявлению лица, в отношении которого оно вынесено.
2. Судебные акты, вынесенные до 1 января 2016 года, могут быть обжалованы, опротестованы в порядке, установленном настоящим Кодексом.».

10. В Закон Республики Казахстан от 31 августа 1995 года «О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан» (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., №15-6, ст. 106; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., № 2, ст. 184; № 15, ст. 281; №19, ст. 370; 1997 г., №5, ст. 58; №13-14, ст. 205; № 22, ст. 333; 1998 г., № 11-12, ст. 176; № 17-18, ст. 224; 1999 г., № 20, ст. 727; 2000 г., № 3-4, ст. 66; № 22, ст. 408; 2001 г., № 8, ст. 52; № 9, ст. 86; 2002 г., № 17, ст. 155; 2003 г., № 5, ст. 31; № 10, ст. 51; № 11, ст. 56, 67; № 15, ст. 138, 139; 2004 г., № 11-12, ст. 66; № 15, ст. 86; № 16, ст. 91; № 23, ст. 140; 2005 г., № 7-8, ст. 24; № 14, ст. 55, 58; № 23, ст. 104; 2006 г., № 3, ст. 22; № 4, ст. 24; № 8, ст. 45; № 11, ст. 55; № 16, ст. 99; 2007 г., № 2, ст. 18; № 4, ст. 28, 33; 2008 г., № 17-18, ст. 72; № 20, ст. 88; № 23, ст. 114; 2009 г., № 2-3, ст. 16, 18, 21; № 17, ст. 81; № 19, ст. 88; № 24, ст. 134; 2010 г., № 5, ст. 23; № 7, ст. 28; № 17-18, ст. 111; 2011 г., № 3, ст. 32; № 5, ст. 43; № 6, ст. 50; № 12, ст. 111; № 13, ст. 116; № 14, ст. 117; № 24, ст. 196; 2012 г., № 2, ст. 15; № 8, ст. 64; № 10, ст. 77; №13, ст. 91; №20, ст. 121; №21-22, ст. 124; № 23-24, ст. 125; 2013 г., № 10-11, ст. 56; № 15, ст. 76; 2014 г., № 1, ст. 9; № 4-5, ст. 24; № 6, ст. 27; № 10, ст. 52; № 11, ст. 61; № 12, ст. 82; № 19-I, 19-II, ст. 94, 96; № 21, ст. 122; № 22, ст. 131; № 23, ст. 143; 2015 г., № 8, ст. 45; № 13, ст. 68; № 15, ст. 78; № 16, ст. 79):
пункт 4 статьи 50 дополнить подпунктом 1-2) следующего содержания:
«1-2) предоставление оператору платежного шлюза «электронного правительства», государственным органам и судам через платежный шлюз «электронного правительства» сведений и информации о платежах и переводах денег, связанных с уплатой платежей в бюджет, перечислением обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов и социальных отчислений, оплатой государственных услуг, осуществляемое банками непосредственно при проведении данных платежей и переводов денег, а также представление сведений о возвращенных платежах и переводах денег, осуществляемое центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета;».

11. В Закон Республики Казахстан от 21 декабря 1995 года «О Прокуратуре» (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., № 24, ст. 156; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 12, ст. 184; 1998 г., № 15, ст. 208; 1999 г., № 8, ст. 247; № 21, ст. 774; 2000 г., № 3-4, ст. 66; № 6, ст. 142; 2001 г., № 20, ст. 257; 2002 г., № 17, ст. 155; 2003 г., № 15, ст. 139; 2004 г., № 23, ст. 142; 2007 г., № 9, ст. 67; № 10, ст. 69; № 20, ст. 152; 2008 г., № 15-16, ст. 63; № 23, ст. 114; 2009 г., № 18, ст. 84; № 24, ст. 121; 2010 г., № 5, ст. 23; № 7, ст. 28; № 24, ст. 151; 2011 г., № 1, ст. 3; № 16, ст. 128; № 19, ст. 145; 2012 г., № 8, ст. 64; № 13, ст. 91; № 15, ст. 97; 2014 г., № 16, ст. 90):
подпункт 2) пункта 1 статьи 21 исключить.

12. В Закон Республики Казахстан от 10 июня 1996 года «Об авторском праве и смежных правах» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., № 8-9, ст. 237; 2004 г., № 17, ст. 100; 2005 г., № 21-22, ст. 87; 2007 г., № 20, ст. 152; 2009 г., № 15-16, ст. 75; 2012 г., № 2, ст. 13; № 3, ст. 25; № 15, ст. 97; № 21-22, ст. 124; 2014 г., № 19-I, 19-II, ст. 96; 2015 г., № 7, ст. 34):
статью 49 дополнить пунктом 1-1 следующего содержания:
«1-1. Иск предъявляется в суд после обращения субъекта авторского права или смежных прав, чьи права и законные интересы нарушены, к пользователю этих прав или другому лицу, если иное не предусмотрено договором.».

13. В Закон Республики Казахстан от 14 июля 1997 года «О нотариате» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 13-14, ст. 206; 1998 г., № 22, ст. 307; 2000 г., № 3-4, ст. 66; 2001 г., № 15-16, ст. 236; № 24, ст. 338; 2003 г., № 10, ст. 48; № 12, ст. 86; 2004 г., № 23, ст. 142; 2006 г., № 11, ст. 55; 2007 г., № 2, ст. 18; 2009 г., № 8, ст. 44; № 17, ст. 81; № 19, ст. 88; № 23, ст. 100; 2010 г., № 17-18, ст. 111; 2011 г., № 11, ст. 102; № 21, ст. 172; 2012 г., № 8, ст. 64; № 10, ст. 77; № 12, ст. 84; 2013 г., № 1, ст. 3; № 14, ст. 72; 2014 г., № 1, ст. 4; № 10, ст. 52; № 11, ст. 61; № 14, ст. 84; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 21, ст. 122; № 23, ст. 143; 2015 г., № 16, ст. 79):
1) статью 17 дополнить подпунктом 8) следующего содержания:
«8) проводить примирительные процедуры.»;
2) пункт 1 статьи 30-1 дополнить подпунктом 22-1) следующего содержания:
«22-1) за совершение исполнительной надписи – 1 месячный расчетный показатель;»;
3) пункт 1 статьи 34 дополнить подпунктами 15-1) и 15-2) следующего содержания:
«15-1) совершает исполнительные надписи;
15-2) удостоверяет соглашения об урегулировании спора;»;
4) дополнить главой 14-1 следующего содержания:
«Глава 14-1. Совершение исполнительных надписей
Статья 92-1. Взыскание денег или истребование иного движимого
имущества от должника
1. Для взыскания денег или истребования иного движимого имущества от должника нотариус совершает исполнительные надписи на документе, устанавливающем задолженность.
2. Перечень требований, по которым взыскание задолженности производится в бесспорном порядке на основании исполнительных надписей, устанавливается подпунктами 1), 2), 3), 4), 10), 11) и 17) статьи 135 Гражданского процессуального кодекса Республики Казахстан.
Статья 92-2. Условия совершения исполнительной надписи
1. Исполнительная надпись совершается:
1) если представленные документы подтверждают бесспорность задолженности или иной ответственности должника перед взыскателем;
2) если со дня возникновения права на иск (заявление) прошло не более трех лет.
2. Если для требования, по которому выдается исполнительная надпись, законодательством Республики Казахстан установлен иной срок давности, исполнительная надпись выдается в пределах этого срока.
Статья 92-3. Содержание исполнительной надписи
Исполнительная надпись должна содержать:
1) фамилию и инициалы, должность нотариуса, совершающего исполнительную надпись;
2) наименование взыскателя, его дату рождения, место жительства или место нахождения, индивидуальный идентификационный номер, реквизиты юридического лица, бизнес-идентификационный номер;
3) наименование должника, его дату рождения, место жительства или место нахождения, индивидуальный идентификационный номер (если он известен заявителю), реквизиты юридического лица, бизнес-идентификационный номер;
4) обозначение срока, за который производится взыскание;
5) обозначение суммы, подлежащей взысканию, или предметов, подлежащих истребованию, в том числе пеней, процентов, если таковые причитаются;
6) обозначение суммы государственной пошлины или оплаты нотариальных действий частного нотариуса, уплаченной взыскателем или подлежащей взысканию с должника;
7) дату (год, месяц, число) совершения исполнительной надписи;
8) номер, под которым исполнительная надпись зарегистрирована в реестре;
9) подпись и оттиск печати нотариуса, совершившего исполнительную надпись.
Статья 92-4. Порядок взыскания по исполнительной надписи
Взыскание по исполнительной надписи производится в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан об исполнительном производстве.
Статья 92-5. Сроки предъявления исполнительной надписи
1. Исполнительная надпись может быть предъявлена к принудительному исполнению в течение трех лет со дня ее совершения, если законодательством не установлены иные сроки.
2. Восстановление пропущенного срока для предъявления исполнительной надписи производится в соответствии с гражданским процессуальным законодательством Республики Казахстан.
Статья 92-6. Направление должнику копии исполнительной надписи
1. После совершения исполнительной надписи нотариус не позднее следующего рабочего дня направляет ее копию должнику с уведомлением о вручении.
2. Должник вправе в течение десяти рабочих дней со дня получения копии исполнительной надписи направить нотариусу, совершившему исполнительную надпись, возражения против заявленного требования в письменном виде с уведомлением.
Статья 92-7. Выдача исполнительной надписи взыскателю
1. При поступлении уведомления о вручении копии исполнительной надписи должнику и в случае, если в установленный срок от должника не поступит к нотариусу возражение, нотариус выдает взыскателю исполнительную надпись для предъявления ее к исполнению.
2. Копия выданной взыскателю исполнительной надписи остается в производстве нотариуса.
Статья 92-8. Отмена и оспаривание исполнительной надписи
Нотариус выносит постановление об отмене исполнительной надписи не позднее трех рабочих дней со дня поступления возражения.
Копии постановления об отмене исполнительной надписи направляются взыскателю и должнику не позднее следующего рабочего дня после его вынесения.
В случае, если постановлением нотариуса совершенная исполнительная надпись по возражению должника не отменена, оспаривание исполнительной надписи осуществляется в судебном порядке.».

14. В Закон Республики Казахстан от 5 декабря 1997 года «Об адвокатской деятельности» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 22, ст. 328; 2001 г., № 15-16, ст. 236; 2003 г., №11, ст. 65; 2004 г., №23, ст. 142; 2007 г., № 2, ст. 18; № 9, ст. 67; № 10, ст. 69; 2009 г., № 8, ст. 44; № 19, ст. 88; № 24, ст. 130; 2010 г., № 5, ст. 23; 2011 г., № 23, ст. 179; 2012 г., № 4, ст. 32; № 6, ст. 44; № 10, ст. 77; 2013 г., № 14, ст. 72, 74; № 15, ст. 76; 2014 г., № 10, ст. 52; № 11, ст. 61; № 16, ст. 90; № 19-I, 19-II, ст. 96; 2015 г., № 16, ст. 79):
1) пункт 1 статьи 1 дополнить словами «, а также содействовать мирному урегулированию спора»;
2) пункт 1 статьи 4 дополнить подпунктом 9) следующего содержания:
«9) проводят примирительные процедуры.»;
3) в заголовке, абзаце первом, подпункте 4) пункта 1, пункте 3 статьи 5 после слова «представительством» дополнить словами «, а также проведением примирительных процедур»;
4) пункт 3 статьи 14 дополнить подпунктом 9-1) следующего содержания:
«9-1) проводить примирительные процедуры;».

15. В Закон Республики Казахстан от 13 июля 1999 года «Об охране селекционных достижений» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1999 г., № 19, ст. 655; 2004 г., № 17, ст. 100; 2005 г., № 21-22, ст. 87; 2007 г., № 5-6, ст. 37; 2009 г., № 24, ст. 129; 2011 г., № 1, ст. 7; № 11, ст. 102; 2012 г., № 2, ст. 13, 16; № 14, ст. 95; 2014 г., № 2, ст. 10; № 19-I, 19-II, ст. 96; 2015 г., № 7, ст. 34):
1) в статье 22-1:
дополнить пунктом 1-1 следующего содержания:
«1-1. Досудебное рассмотрение споров по возражениям, указанным в пункте 2 настоящей статьи, является обязательным.»;
часть четвертую пункта 2 изложить в следующей редакции:
«Возражение подается в уполномоченный орган в форме письменного заявления на казахском и русском языках непосредственно или направляется по почте. Прилагаемые к возражению материалы представляются на казахском и русском языках.»;
2) в статье 23:
в абзаце первом слово «Споры» заменить словом «1. Споры»;
дополнить пунктом 2 следующего содержания:
«2. Заявления на решения уполномоченного органа, указанные в пункте 2 статьи 22-1 настоящего Закона, подаются в суд после рассмотрения соответствующих возражений в апелляционном совете.».

16. В Патентный закон Республики Казахстан от 16 июля 1999 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1999 г., № 20, ст. 718; 2004 г., № 17, ст. 100; 2005 г., № 21-22, ст. 87; 2007 г., № 5-6, ст. 37; 2009 г., № 15-16, ст. 75; 2011 г., № 11, ст. 102; 2012 г., № 2, ст. 13; № 14, ст. 95; 2014 г., № 19-I, 19-II, ст. 96; 2015 г., № 7, ст. 34):
1) в статье 32:
дополнить пунктом 1-1 следующего содержания:
«1-1. Досудебное рассмотрение споров по возражениям, указанным в пункте 2 настоящей статьи, является обязательным.»;
часть четвертую пункта 2 изложить в следующей редакции:
«Возражение подается в уполномоченный орган в форме письменного заявления на казахском и русском языках непосредственно или направляется по почте. Прилагаемые к возражению материалы представляются на казахском и русском языках.»;
2) статью 33 дополнить пунктом 1-1 следующего содержания:
«1-1. Заявления на решения уполномоченного органа, указанные в пункте 2 статьи 32 настоящего Закона, подаются в суд после рассмотрения соответствующих возражений в апелляционном совете.».

17. В Закон Республики Казахстан от 26 июля 1999 года «О товарных знаках, знаках обслуживания и наименованиях мест происхождения товаров» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1999 г., № 21, ст. 776; 2004 г., № 17, ст. 100; 2005 г., № 21-22, ст. 87; 2007 г., № 5-6, ст. 37; 2011 г., № 11, ст. 102; 2012 г., № 2, ст. 13; № 14, ст. 95; 2015 г., № 7, ст. 34):
1) часть четвертую пункта 2 статьи 41 изложить в следующей редакции:
«Возражение подается в уполномоченный орган в форме письменного заявления на казахском и русском языках непосредственно или направляется по почте. Прилагаемые к возражению материалы представляются на казахском и русском языках.»;
2) статью 42 дополнить пунктом 1-1 следующего содержания:
«1-1. Заявления на решения уполномоченного органа, указанные в пункте 2 статьи 41 настоящего Закона, подаются в суд после рассмотрения соответствующих возражений в апелляционном совете.».

18. В Закон Республики Казахстан от 8 января 2003 года «Об инвестициях» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2003 г., № 1-2, ст. 4; 2005 г., №9, ст. 26; 2006 г., №3, ст. 22; 2007 г., № 4, ст. 28; 2008 г., № 15-16, ст. 64; № 23, ст. 114; 2009 г., № 2-3, ст. 18; 2010 г., № 5, ст. 23; 2012 г., № 2, ст. 11; № 6, ст. 46; № 15, ст. 97; № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 15, ст. 82; 2014 г., № 11, ст. 64; № 21, ст. 122; № 23, ст. 143):
1) в статье 1:
подпункт 5) после слова «инвесторами» дополнить словами «, в том числе крупными инвесторами,»;
дополнить подпунктом 17) следующего содержания:
«17) крупный инвестор – физическое или юридическое лицо, осуществляющее инвестиции в Республике Казахстан в размере не менее двухмиллионнократного размера месячного расчетного показателя.»;
2) пункт 1 статьи 9 изложить в следующей редакции:
«1. Инвестиционные споры разрешаются путем переговоров, в том числе с привлечением экспертов, либо в соответствии с ранее согласованной сторонами процедурой разрешения споров или путем обращения к инвестиционному омбудсмену, за исключением споров по оспариванию решений и действий (бездействия) органов государственных доходов.».

19. В Закон Республики Казахстан от 9 июля 2004 года «О профилактике правонарушений среди несовершеннолетних и предупреждении детской безнадзорности и беспризорности» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2004 г., № 18, ст. 105; 2007 г., № 9, ст. 67; № 20, ст. 152; 2009 г., №15-16, ст. 72; 2010 г., №8, ст. 41; № 22, ст. 130; № 24, ст. 149, 152; 2011 г., № 11, ст. 102; 2012 г., № 3, ст. 26; 2013 г., № 9, ст. 51; № 13, ст. 62; № 14, ст. 72, 75; 2014 г., № 3, ст. 21; № 14, ст. 84; № 16, ст. 90; № 19-I, 19-II, ст. 94):
в пункте 2 статьи 13 слова «представлению комиссии по делам несовершеннолетних и защите их прав» заменить словами «заявлению органа, осуществляющего функции по опеке или попечительству, либо органом внутренних дел».

20. В Закон Республики Казахстан от 11 января 2007 года «Об информатизации» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2007 г., № 2, ст. 13; 2009 г., №15-16, ст. 74; №18, ст. 84; 2010 г., № 5, ст. 23; № 17-18, ст. 111; 2011 г., № 1, ст. 2; № 11, ст. 102; № 15, ст. 118; 2012 г., № 2, ст. 13; № 8, ст. 64; № 14, ст. 95; № 15, ст. 97; 2013 г., №5-6, ст. 30; №7, ст. 36; №14, ст. 75; 2014 г., №1, ст. 4; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 23, ст. 143):
пункт 5 статьи 14 дополнить подпунктом 5) следующего содержания:
«5) информацию об обращениях, поступивших в суд по находящимся в производстве суда делам, а также о вступивших в законную силу судебных актах с учетом ограничений, установленных статьей 19 Гражданского процессуального кодекса Республики Казахстан, статьей 29 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан и статьей 21 Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях.».

21. В Закон Республики Казахстан от 2 апреля 2010 года «Об исполнительном производстве и статусе судебных исполнителей» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2010 г., № 7, ст. 27; № 24, ст. 145; 2011 г., № 1, ст. 3; № 5, ст. 43; № 24, ст. 196; 2012 г., № 6, ст. 43; № 8, ст. 64; № 13, ст. 91; № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 2, ст. 10; № 9, ст. 51; № 10-11, ст. 56; № 15, ст. 76; 2014 г., № 1, ст. 9; № 4-5, ст. 24; № 6, ст. 27; № 10, ст. 52; № 14, ст. 84; № 16, ст. 90; № 19-I, 19-II, ст. 94, 96; № 21, ст. 122; № 22, ст. 131; № 23, ст. 143; № 24, ст. 144; 2015 г., № 8, ст. 42):
1) пункт 1 статьи 9 дополнить подпунктами 4-1) и 11) следующего содержания:
«4-1) определения судов об обеспечении иска или отмене обеспечения иска;»;
«11) исполнительная надпись.»;
2) в статье 11:
пункт 1 дополнить подпунктом 6) следующего содержания:
«6) исполнительные надписи – в течение трех лет.»;
в подпункте 1) пункта 2 слова «со дня, следующего после его вынесения» заменить словами «не позднее следующего рабочего дня после вынесения решения»;
3) статью 63 дополнить пунктом 4 следующего содержания:
«4. При исполнении определения об обеспечении иска судебный исполнитель в зависимости от исковых требований налагает арест на все имущество или его часть, соразмерную заявленному требованию.».

22. В Закон Республики Казахстан от 28 января 2011 года «О медиации» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2011 г., № 2, ст. 27; 2012 г., № 6, ст. 44; 2013 г., № 14, ст. 72; 2014 г., № 1, ст. 9, № 14, ст. 84):
1) пункт 4 статьи 5 изложить в следующей редакции:
«4. Стороны свободны в выборе вопросов для обсуждения вариантов взаимоприемлемого соглашения как предусмотренного законом, так и не предусмотренного законом, не нарушающего права и охраняемые законом интересы сторон и третьих лиц.»;
2) пункты 3 и 4 статьи 9 изложить в следующей редакции:
«3. Осуществлять деятельность медиатора на непрофессиональной основе могут:
1) лица, достигшие сорокалетнего возраста и состоящие в реестре непрофессиональных медиаторов;
2) судьи при проведении примирительных процедур в суде в соответствии с Гражданским процессуальным кодексом Республики Казахстан.
4. Осуществлять деятельность медиатора на профессиональной основе могут:
1) лица, имеющие высшее образование, достигшие двадцатипятилетнего возраста, имеющие документ (сертификат), подтверждающий прохождение обучения по программе подготовки медиаторов, утверждаемой в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, и состоящие в реестре профессиональных медиаторов;
2) судьи в отставке.»;
3) пункт 3 статьи 10 дополнить словами «, а также представлять ежемесячный отчет о проделанной работе по требованиям, установленным организацией медиаторов»;
4) в пункте 9 статьи 20 слово «шестидесяти» заменить словом «тридцати»;
5) статью 27 дополнить пунктом 9 следующего содержания:
«9. В случае уклонения от исполнения соглашения заинтересованная сторона вправе обратиться в суд с заявлением об исполнении обязательства по соглашению в порядке упрощенного письменного производства.».
Статья 2. Настоящий Закон вводится в действие с 1 января 2016 года, за исключением подпунктов 2), 4), 5) и 11) пункта 9 и пункта 10 статьи 1 настоящего Закона, которые вводятся в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан Н. НАЗАРБАЕВ