Қоғамдық бақылау туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2023 жылғы 2 қазандағы № 30-VIII ҚРЗ.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 16-б. қараңыз.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

Осы Заң қоғамдық бақылаудың мақсатын, міндеттері мен қағидаттарын айқындайды, сондай-ақ Қазақстан Республикасында қоғамдық бақылауды ұйымдастыруға және жүзеге асыруға байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) қоғамдық бақылау – қоғамдық бақылау субъектілерінің осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген тәртіппен және нысандарда жүзеге асырылатын, қоғамдық бақылау объектілерінің актілері мен шешімдерінің қоғамдық мүдделерге сәйкестігін талдауға және бағалауға бағытталған қызметі;

2) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезіндегі мүдделер қақтығысы – қоғамдық бақылау субъектілерінің, сарапшының, қоғамдық бақылау субъектілері мүшесінің (қатысушысының), құрылтайшысының, басшысының, жұмыскерінің жеке мүдделілігі олардың өз міндеттерін бейтарап және объективті атқаруына әсер ететін немесе әсер ете алатын және (немесе) осындай мүдделілік пен осы Заңда белгіленген қағидаттар арасында қайшылықтың туындауына алып келетін жағдай;

3) қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша қорытынды құжат (бұдан әрі – қорытынды құжат) – Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген, қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша әзірлеген хаттама, қорытынды, ұсыным, өзге де құжаттар;

4) қоғамдық бақылау объектілері – атқарушы мемлекеттік билік және жергілікті мемлекеттік басқару органдары, мекемелері, мемлекеттік органдар болып табылмайтын мемлекеттік мекемелер, квазимемлекеттік сектор субъектілері, дербес білім беру ұйымдары, қызметі қоғамдық мүдделермен байланысты орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың функцияларын орындаушылар болып табылатын ұйымдар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де қоғамдық бақылау объектілері.

Қазақстан Республикасының ерекше режимдік, режимдік объектілері санатына жатқызылған мемлекеттік органдар мен ұйымдар қоғамдық бақылау объектілері болып табылмайды;

5) қоғамдық бақылау субъектілері – Қазақстан Республикасының азаматтары;

діни бірлестіктерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген коммерциялық емес ұйымдар (бұдан әрі – коммерциялық емес ұйымдар);

қоғамдық бақылауды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асыруға өкілеттік берілген өзге де субъектілер;

6) қоғамдық бақылау тобы – қоғамдық бақылауды жүзеге асыру үшін қалыптастырылған Қазақстан Республикасы азаматтарының және (немесе) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылатын коммерциялық емес ұйымдар өкілдерінің және (немесе) қоғамдық бақылауды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асыруға өкілеттік берілген өзге де субъектілердің тобы;

7) уәжделген жауап – қоғамдық бақылау объектісінің қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша қорытынды құжатта көрсетілген мән-жайлардың жан-жақты, толық және объективті түрде қаралғаны туралы, оның ішінде қоғамдық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарға ықпал ететін себептер мен жағдайлардың жойылғаны туралы ақпараты.

2-бап. Қазақстан Республикасының қоғамдық бақылау туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының қоғамдық бақылау туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың осы Заңның алдында басымдығы болады. Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттардың Қазақстан Республикасының аумағында қолданылу тәртібі мен жағдайлары Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

3-бап. Осы Заңның қолданылу саласы

1. Қоғамдық бақылауды жүзеге асыру ерекшеліктері осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленеді.

Осы Заң Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында реттелмеген бөлігінде қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға байланысты қатынастарды реттейді.

2. Осы Заңның күші "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы", "Республикалық референдум туралы", "Қазақстан Республикасының сот жүйесі және судьяларының мәртебесі туралы", "Прокуратура туралы", "Қазақстан Республикасының Конституциялық Соты туралы", "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл туралы" Қазақстан Республикасының конституциялық заңдарында, "Қазақстан Республикасының арнаулы мемлекеттік органдары туралы", "Қазақстан Республикасының қорғанысы және Қарулы Күштері туралы", "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік, қылмыстық-атқару, азаматтық процестік, әкімшілік рәсімдік-процестік заңнамасында, Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы, сыртқы барлау, қарсы барлау қызметі, жедел-іздестіру қызметі, мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының құқық қорғау қызметі және күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі заңнамасында реттелетін қоғамдық қатынастарға қолданылмайды.

3. Ұлттық әл-ауқат қорындағы және Ұлттық әл-ауқат қорының тобына кіретін ұлттық компаниялардағы қоғамдық бақылау бюджет қаражаты есебінен іске асырылатын мемлекеттік әлеуметтік және ғылыми-инновациялық жобаларға, ұлттық жобаларға қатысты, сондай-ақ Ұлттық әл-ауқат қоры мен Ұлттық әл-ауқат қорының тобына кіретін ұлттық компаниялар қайырымдылық көмек көрсеткен кезде жүзеге асырылады.

4-бап. Қоғамдық бақылаудың мақсаты мен міндеттері

1. Қоғамдық бақылаудың мақсаты Қазақстан Республикасы азаматтарының мемлекет істерін басқаруға қатысуын қамтамасыз ету болып табылады.

2. Қоғамдық бақылаудың міндеттері:

1) Қазақстан Республикасының азаматтарын қоғамдық бақылау процесіне тарту;

2) Қазақстан Республикасының жалпыұлттық басымдықтары шеңберінде орындалатын жобалардың сапалы іске асырылуын қамтамасыз ету;

3) қоғамдық бақылау объектілері шешімдер қабылдаған кезде қоғамдық пікірдің ескерілуін қамтамасыз ету;

4) қоғамдық бақылау объектілері қызметінің айқындығы мен ашықтығын қамтамасыз ету;

5) қоғамдық бақылау субъектілері мен объектілерінің өзара іс-қимылын қамтамасыз ету;

6) қоғамдық бақылау объектілері қызметінің тиімділігін арттыру;

7) қоғамдық бақылау объектілерінің қызметіне Қазақстан Республикасы азаматтары сенімінің деңгейін арттыру;

8) қоғамда құқыққа қарсы мінез-құлыққа төзбеушілікті қалыптастыру болып табылады.

5-бап. Қоғамдық бақылаудың қағидаттары

Мыналар:

1) қоғамдық бақылау субъектілері қызметінің заңдылығы;

2) қоғамдық бақылау субъектілерінің қоғамдық бақылауды жүзеге асыруының жариялылығы, ашықтығы және айқындығы;

3) қоғамдық бақылау субъектілерінің қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға қатысуының еріктілігі;

4) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде қоғамдық бақылау субъектілерінің тәуелсіздігі және мүдделер қақтығысына жол берілмеушілік қоғамдық бақылаудың қағидаттары болып табылады.

6-бап. Қоғамдық бақылау субъектілерінің қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға қатысуының шарттары

1. Қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық бақылауды жеке немесе қоғамдық бақылау топтарына қатысу арқылы жүзеге асырады.

2. Мыналар:

1) Қазақстан Республикасының заңында белгіленген тәртіппен жойылмаған немесе алынбаған сотталғандығы бар адамдар;

2) сот әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған адамдар;

3) он сегіз жасқа толмаған адамдар;

4) психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымдарда психикасының, мінез-құлқының бұзылуына (ауруына), оның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты есепте тұрған адамдар;

5) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар, экстремистік және террористік қылмыстар жасағаны үшін бұрын қылмыстық жауаптылыққа тартылған адамдар;

6) шетелдік қатысуы бар коммерциялық емес ұйымдар, сондай-ақ қызметі Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тоқтатыла тұрған не оған тыйым салынған коммерциялық емес ұйымдар қоғамдық бақылау субъектілері бола алмайды.

3. Қоғамдық бақылау тобы қоғамдық бақылау субъектілерінің бастамасы бойынша қалыптастырылады.

Қоғамдық бақылау тобының құрамын бекіту туралы шешім хаттама түрінде ресімделеді.

Қоғамдық бақылау тобының сандық құрамы бес адамнан аспайды.

Қоғамдық бақылау тобының мүшелері қоғамдық бақылауды осы Заңның және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес жүзеге асырады.

2-тарау. ҚОҒАМДЫҚ БАҚЫЛАУ СУБЪЕКТІЛЕРІ МЕН ОБЪЕКТІЛЕРІ

7-бап. Қоғамдық бақылау субъектілерінің құқықтары мен міндеттері

1. Қоғамдық бақылау субъектілерінің:

1) қоғамдық бақылауды осы Заңда және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген нысандарда жүзеге асыруға;

2) қоғамдық бақылау объектісінің аумағы мен үй-жайларына осы Заңға сәйкес қоғамдық бақылау объектісімен жазбаша келісу бойынша баруға;

3) қоғамдық бақылау объектілерінен Қазақстан Республикасының ақпаратқа қол жеткізу туралы заңнамасында көзделген тәртіппен ақпарат сұратуға;

4) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтай отырып, аудиовизуалды техника құралдарын пайдалануға, сондай-ақ бейне- және фототүсірілім жасауға;

5) қоғамдық бақылау объектілерінің әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағым жасауға;

6) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Қоғамдық бақылау субъектілері:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, қоғамдық бақылау объектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауға;

2) қоғамдық бақылауды осы Заңның және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес жүзеге асыруға;

3) қоғамдық бақылау объектісіне қоғамдық бақылауды жүзеге асыру туралы хабарлауға, ал қоғамдық бақылау тобы қалыптастырылған жағдайда қоғамдық бақылау тобының құрамын бекіту туралы хаттаманы жіберуге;

4) қоғамдық бақылау объектілеріне қоғамдық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарға ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою жөніндегі шаралар туралы ұсыныстарды қамтитын қорытынды құжатты жіберуге;

5) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру барысында анықталған бұзушылықтарға ықпал ететін себептер мен жағдайлар туралы ақпаратты тиісті уәкілетті органдарға жіберуге;

6) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде жалпыға бірдей қабылданған моральдық-әдептілік мінез-құлық нормаларын сақтауға;

7) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде мүдделер қақтығысына жол бермеуге;

8) қорытынды құжатты, сондай-ақ қоғамдық бақылау объектілерінің қорытынды құжатқа уәжделген жауаптарын өз интернет-ресурстарында (болған кезде) орналастыруға;

9) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде қауіпсіздік шараларын және қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде қоғамдық бақылау объектісі жұмысының белгіленген режимін сақтауға;

10) дербес деректер субъектілерінің немесе олардың заңды өкілдерінің келісімінсіз дербес деректерді өңдемеуге, сондай-ақ қоғамдық бақылау объектілерінен алынған, Қазақстан Республикасының заңдарымен қорғалатын құпияны құрайтын мәліметтерді жария етпеуге;

11) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.

8-бап. Қоғамдық бақылау объектілерінің құқықтары мен міндеттері

1. Қоғамдық бақылау объектілерінің:

1) қоғамдық бақылау субъектілерінен қоғамдық бақылауды жүзеге асыру туралы ақпаратты және қорытынды құжатты алуға;

2) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтай отырып, аудиовизуалды техника құралдарын пайдалануға, сондай-ақ бейне- және фототүсірілім жасауға;

3) қоғамдық бақылау объектісінде қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде қауіпсіздік шараларының сақталуын талап етуге;

4) осы Заңның 12-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларда қоғамдық бақылау объектісінің аумағы мен үй-жайларына кіргізуден бас тартуға;

5) қоғамдық бақылау жүргізуге бастама жасау үшін қоғамдық бақылау субъектілеріне жүгінуге;

6) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Қоғамдық бақылау объектілері:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, қоғамдық бақылау субъектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауға;

2) қоғамдық бақылау субъектілерінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген негізде және тәртіппен қоғамдық бақылау объектілерінің аумағы мен үй-жайларына кіруін қамтамасыз етуге;

3) қол жеткізу шектелген ақпаратты қоспағанда, өз қызметі туралы ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етуге және қоғамдық бақылау субъектілерінің сұрау салуларын Қазақстан Республикасының ақпаратқа қол жеткізу туралы заңнамасының талаптарына сәйкес қарауға;

4) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде қоғамдық бақылау объектілері өкілдерінің жалпыға бірдей қабылданған моральдық-әдептілік мінез-құлық нормаларын сақтауы жөніндегі қажетті шараларды қабылдауға;

5) қоғамдық бақылау субъектілерінің қауіпсіздігін осы қоғамдық бақылау объектісі үшін белгіленген нормативтерге сәйкес қамтамасыз етуге;

6) қорытынды құжат бойынша шешімдерді қарауға және қабылдауға, сондай-ақ уәжделген жауаптарды жіберуге;

7) қорытынды құжатты, сондай-ақ уәжделген жауаптарды өз интернет-ресурстарында орналастыруға;

8) қоғамдық бақылау объектісінің аумағы мен үй-жайларына баруға келісетіні туралы қоғамдық бақылау субъектісіне осы Заңға сәйкес хабарлауға;

9) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.

3-тарау. ҚОҒАМДЫҚ БАҚЫЛАУДЫҢ НЫСАНДАРЫ МЕН НӘТИЖЕЛЕРІ

9-бап. Қоғамдық бақылау нысандары

1. Қоғамдық бақылау қоғамдық талқылау, қоғамдық сараптама және қоғамдық мониторинг нысандарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген нысандарда жүзеге асырылады.

2. Қоғамдық бақылау бір мезгілде бірнеше нысандарда жүзеге асырылуы мүмкін.

10-бап. Қоғамдық талқылау

1. Қоғамдық талқылау қоғамдық бақылау объектілерінің шектелмеген тұлғалар тобының құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын актілері мен шешімдерін жария қарауды ұйымдастыру мақсатында өткізіледі.

2. Қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық талқылау өткізілетін күнге дейін үш жұмыс күні қалғанда қоғамдық талқылаудың тақырыбы, күні, уақыты, орны мен нысаны туралы мәліметтерді, сондай-ақ қоғамдық талқылаудың нысанасына жататын ақпаратты бұқаралық ақпарат құралдарында орналастырады.

3. Қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық талқылау өткізілетін күнге дейін бес жұмыс күнінен кешіктірмей қоғамдық бақылау объектілерінің өкілдерін хабардар етуге және қоғамдық талқылауға қатысуға шақыруға міндетті.

4. Қоғамдық бақылау объектілері қоғамдық талқылауға қатыса алады, сондай-ақ қоғамдық талқылауды ұйымдастыруда қоғамдық бақылау субъектілеріне техникалық жәрдем көрсете алады.

5. Қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық талқылауды өткізу нәтижелері жөніндегі хаттаманың негізінде қабылданған қорытынды құжатты қоғамдық бақылау объектілеріне қарау үшін жібереді.

11-бап. Қоғамдық сараптама

1. Қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық сараптаманы қоғамдық бақылау объектілерінің шектелмеген тұлғалар тобының құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын актілері мен шешімдерін талдау және қоғамдық бағалау мақсатында жүзеге асырады.

Қоғамдық бақылау объектілерінің қызмет барысында қабылданатын, шектелмеген тұлғалар тобының құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын актілері мен шешімдері қоғамдық сараптаманың нысанасы болып табылады.

2. Қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық сараптама жүргізу үшін сарапшыларды немесе сараптама ұйымдарын тартуға құқылы.

3. Тиісті салада жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білімі, тиісті салада кемінде екі жыл жұмыс өтілі бар, қоғамдық сараптама нысанасы бойынша ғылыми және (немесе) практикалық білімі бар жеке тұлға сарапшы бола алады.

4. Сарапшылардың тұжырымдарын қамтитын қоғамдық сараптама қорытындысы қорытынды құжат түрінде ресімделеді және қоғамдық бақылау объектілеріне қарау үшін жіберіледі.

12-бап. Қоғамдық мониторинг

1. Қоғамдық мониторинг қоғамдық бақылау объектілерінің шектелмеген тұлғалар тобының құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын қызметінің барысын байқап қарауды білдіреді.

2. Қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық мониторингті қоғамдық бақылау объектілерінің шектелмеген тұлғалар тобының құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын актілері мен шешімдеріне қатысты ақпаратты жинау, қорыту және талдау арқылы жүзеге асырады.

3. Қоғамдық бақылау субъектілері қажет болған жағдайда қоғамдық мониторингті қоғамдық бақылау объектісімен келісу бойынша қоғамдық бақылау объектісінің аумағы мен үй-жайларына бару арқылы жүзеге асыруы мүмкін.

4. Қоғамдық бақылау субъектісі қоғамдық мониторингті қоғамдық бақылау объектісінің аумағы мен үй-жайларына бару арқылы жүзеге асыруға келісім беру туралы жолданымға қоғамдық бақылау субъектілерінің тізімін және олардың осы Заңның 6-бабының 2-тармағында белгіленген талаптарға сәйкес келуі туралы ақпаратты, сондай-ақ қоғамдық бақылау объектісіне бару қажеттілігінің негіздемесін қоса береді.

5. Қоғамдық бақылау объектілерінің алдыңғы қоғамдық мониторинг жүргізілген кезден бастап алты ай ішінде сол бір ғана объектіге барып не сол бір ғана мәселе бойынша қоғамдық мониторинг жүргізу жағдайында қоғамдық бақылау объектісінің аумағы мен үй-жайларына баруға рұқсат бермеуге құқығы бар.

6. Қоғамдық мониторинг жүргізу нәтижелері бойынша қабылданған қорытынды құжат қоғамдық бақылау объектілеріне қарау үшін жіберіледі.

13-бап. Қорытынды құжаттар

1. Қоғамдық бақылау субъектісі қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша қоғамдық бақылау барысында анықталған бұзушылықтарға ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою жөніндегі шаралар туралы ұсыныстарды қамтитын қорытынды құжатты әзірлейді.

Қорытынды құжатқа қоғамдық бақылауды жүзеге асыру күні, уақыты мен орны, қоғамдық бақылаудың міндеттері, қоғамдық бақылау субъектілерінің тізімі және олардың осы Заңның талаптарына сәйкес келуі туралы ақпарат, қоғамдық бақылаудың нысандары, қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде анықталған фактілер мен мән-жайлар туралы ақпарат, сондай-ақ қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде алынған өзге де құжаттар қоса беріледі.

2. Қоғамдық бақылау субъектісі қорытынды құжатты қоғамдық бақылау объектісіне қоғамдық бақылау аяқталған күннен бастап жеті жұмыс күнінен кешіктірмей, қазақ тілінде және (немесе) басқа да тілдерде жібереді.

3. Қорытынды құжат қоғамдық бақылау объектілерінің қарауы үшін міндетті болып табылады.

4. Қоғамдық бақылау объектілері қорытынды құжатты алғаннан кейін он жұмыс күнінен кешіктірмей, қоғамдық бақылау субъектісіне әрбір ұсыным бойынша жеке-жеке уәжделген жауап жібереді.

5. Қоғамдық бақылау объектілері қорытынды құжатта көрсетілген мән-жайларды жан-жақты, толық және объективті түрде қарау үшін шаралар қабылдауға және қоғамдық бақылау субъектісіне, егер бұл басқа тұлғалардың құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін бұзбаса, оның ұсынымдарын тыңдау нысанында қарауға қатысу мүмкіндігін беруге міндетті.

6. Тыңдау қоғамдық бақылау субъектісін шақыру арқылы, оның ішінде бейнеконференцбайланыс немесе өзге де коммуникация құралдары арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

Қоғамдық бақылау субъектісі тыңдау туралы алдын ала, бірақ қорытынды құжатты қарау жөніндегі шешім қабылданғанға дейін үш жұмыс күнінен кешіктірмей хабардар етіледі.

Қорытынды құжатты қарау қорытындысы бойынша оң шешім қабылданған жағдайда тыңдау рәсімі өткізілмейді.

7. Қоғамдық бақылау объектісі қорытынды құжатты қараудан бас тартқан жағдайда қоғамдық бақылау субъектісінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тиісті мемлекеттік органдарға шағым жіберуге құқығы бар.

4-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

14-бап. Қоғамдық бақылауды жүзеге асыруды материалдық-техникалық және ұйымдастырушылық тұрғыдан қамтамасыз ету

Қоғамдық бақылауды материалдық-техникалық және ұйымдастырушылық тұрғыдан қамтамасыз ету қоғамдық бақылау субъектілерінің қаражаты есебінен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген өзге де көздердің есебінен жүзеге асырылады.

15-бап. Қазақстан Республикасының қоғамдық бақылау туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының қоғамдық бақылау туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа алып келеді.

16-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті

Қ. ТОҚАЕВ

Об общественном контроле

Закон Республики Казахстан от 2 октября 2023 года № 30-VIII ЗРК.

Примечание ИЗПИ!
Порядок введения в действие см. ст. 16
Вниманию пользователей!
Для удобства пользования ИЗПИ создано СОДЕРЖАНИЕ

Настоящий Закон определяет цель, задачи и принципы общественного контроля, а также регулирует общественные отношения, связанные с организацией и осуществлением общественного контроля в Республике Казахстан.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) общественный контроль – деятельность субъектов общественного контроля, осуществляемая в порядке и формах, которые установлены настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан, направленная на анализ и оценку актов и решений объектов общественного контроля на соответствие общественным интересам;

2) конфликт интересов при осуществлении общественного контроля – ситуация, при которой личная заинтересованность субъектов общественного контроля, эксперта, члена (участника), учредителя, руководителя, работника субъектов общественного контроля влияет или может повлиять на беспристрастное и объективное исполнение ими своих обязанностей и (или) влечет за собой возникновение противоречия между такой заинтересованностью и принципами, установленными настоящим Законом;

3) итоговый документ по результатам общественного контроля (далее – итоговый документ) – протокол, заключение, рекомендация, иные документы, предусмотренные законами Республики Казахстан, разработанные субъектами общественного контроля по результатам общественного контроля;

4) объекты общественного контроля – органы, учреждения исполнительной государственной власти и местного государственного управления, государственные учреждения, не являющиеся государственными органами, субъекты квазигосударственного сектора, автономные организации образования, организации, являющиеся исполнителями функций центральных и (или) местных исполнительных органов, деятельность которых связана с общественными интересами, а также иные объекты общественного контроля, предусмотренные законами Республики Казахстан.

Объектами общественного контроля не являются государственные органы и организации, отнесенные к категории особорежимных, режимных объектов Республики Казахстан;

5) субъекты общественного контроля – граждане Республики Казахстан;

некоммерческие организации, зарегистрированные на территории Республики Казахстан, за исключением религиозных объединений (далее – некоммерческие организации);

иные субъекты, которым предоставлены полномочия на осуществление общественного контроля в соответствии с законами Республики Казахстан;

6) группа общественного контроля – группа граждан Республики Казахстан и (или) представителей некоммерческих организаций, являющихся гражданами Республики Казахстан, и (или) иных субъектов, которым предоставлены полномочия на осуществление общественного контроля в соответствии с законами Республики Казахстан, сформированная для осуществления общественного контроля;

7) мотивированный ответ – информация объекта общественного контроля о всестороннем, полном и объективном рассмотрении обстоятельств, указанных в итоговом документе по результатам общественного контроля, в том числе об устранении причин и условий, способствующих нарушениям, выявленным в ходе общественного контроля.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан об общественном контроле

1. Законодательство Республики Казахстан об общественном контроле основывается на Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Международные договоры, ратифицированные Республикой Казахстан, имеют приоритет перед настоящим Законом. Порядок и условия действия на территории Республики Казахстан международных договоров, участником которых является Республика Казахстан, определяются законодательством Республики Казахстан.

Статья 3. Сфера действия настоящего Закона

1. Особенности осуществления общественного контроля устанавливаются настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.

Настоящий Закон регулирует отношения, связанные с осуществлением общественного контроля, в части, не урегулированной иными законами Республики Казахстан.

2. Действие настоящего Закона не распространяется на общественные отношения, регулируемые конституционными законами Республики Казахстан "О выборах в Республике Казахстан", "О республиканском референдуме", "О судебной системе и статусе судей Республики Казахстан", "О прокуратуре", "О Конституционном Суде Республики Казахстан", "Об Уполномоченном по правам человека в Республике Казахстан", законами Республики Казахстан "О специальных государственных органах Республики Казахстан", "Об обороне и Вооруженных Силах Республики Казахстан", "О персональных данных и их защите", уголовно-процессуальным, уголовно-исполнительным, гражданским процессуальным, административным процедурно-процессуальным законодательством Республики Казахстан, законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях, о внешней разведке, контрразведывательной деятельности, оперативно-розыскной деятельности, государственных секретах, а также законодательством Республики Казахстан по вопросам правоохранительной деятельности и обеспечения безопасности охраняемых лиц и объектов.

3. Общественный контроль в Фонде национального благосостояния и национальных компаниях, входящих в группу Фонда национального благосостояния, осуществляется в отношении государственных социальных и научно-инновационных проектов, национальных проектов, реализуемых за счет бюджетных средств, а также при оказании Фондом национального благосостояния и национальными компаниями, входящими в группу Фонда национального благосостояния, благотворительной помощи.

Статья 4. Цель и задачи общественного контроля

1. Целью общественного контроля является обеспечение участия граждан Республики Казахстан в управлении делами государства.

2. Задачами общественного контроля являются:

1) вовлечение граждан Республики Казахстан в процесс общественного контроля;

2) обеспечение качественной реализации проектов, выполняемых в рамках общенациональных приоритетов Республики Казахстан;

3) обеспечение учета общественного мнения при принятии решений объектами общественного контроля;

4) обеспечение прозрачности и открытости деятельности объектов общественного контроля;

5) обеспечение взаимодействия субъектов и объектов общественного контроля;

6) повышение эффективности деятельности объектов общественного контроля;

7) повышение уровня доверия граждан Республики Казахстан к деятельности объектов общественного контроля;

8) формирование в обществе нетерпимости к противоправному поведению.

Статья 5. Принципы общественного контроля

Принципами общественного контроля являются:

1) законность деятельности субъектов общественного контроля;

2) публичность, открытость и прозрачность осуществления общественного контроля субъектами общественного контроля;

3) добровольность участия субъектов общественного контроля в осуществлении общественного контроля;

4) независимость субъектов общественного контроля и недопустимость конфликта интересов при осуществлении общественного контроля.

Статья 6. Условия участия субъектов общественного контроля в осуществлении общественного контроля

1. Субъекты общественного контроля осуществляют общественный контроль индивидуально или путем участия в группах общественного контроля.

2. Субъектами общественного контроля не могут быть:

1) лица, имеющие непогашенную или неснятую судимость в порядке, установленном законом Республики Казахстан;

2) лица, признанные судом недееспособными или ограниченно дееспособными;

3) лица, не достигшие восемнадцатилетнего возраста;

4) лица, состоящие на учете в организациях, оказывающих медицинскую помощь в области психического здоровья, по поводу психических, поведенческих расстройств (заболеваний), в том числе связанных с употреблением психоактивных веществ;

5) лица, ранее привлекавшиеся к уголовной ответственности за совершение коррупционных правонарушений, экстремистских и террористических преступлений;

6) некоммерческие организации с иностранным участием, а также некоммерческие организации, деятельность которых приостановлена либо запрещена в соответствии с законами Республики Казахстан.

3. Группа общественного контроля формируется по инициативе субъектов общественного контроля.

Решение об утверждении состава группы общественного контроля оформляется в виде протокола.

Количественный состав группы общественного контроля не может превышать пять человек.

Члены группы общественного контроля осуществляют общественный контроль в соответствии с требованиями настоящего Закона и законодательства Республики Казахстан.

Глава 2. СУБЪЕКТЫ И ОБЪЕКТЫ ОБЩЕСТВЕННОГО КОНТРОЛЯ

Статья 7. Права и обязанности субъектов общественного контроля

1. Субъекты общественного контроля имеют право:

1) осуществлять общественный контроль в формах, предусмотренных настоящим Законом и законодательством Республики Казахстан;

2) посещать территории и помещения объекта общественного контроля по письменному согласованию с объектом общественного контроля в соответствии с настоящим Законом;

3) запрашивать информацию у объектов общественного контроля в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан о доступе к информации;

4) использовать средства аудиовизуальной техники, а также производить видео- и фотосъемку при осуществлении общественного контроля с соблюдением требований законодательства Республики Казахстан;

5) обжаловать действия (бездействие) объектов общественного контроля в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

6) осуществлять иные права, предусмотренные настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.

2. Субъекты общественного контроля обязаны:

1) соблюдать законодательство Республики Казахстан, права и законные интересы объектов общественного контроля;

2) осуществлять общественный контроль в соответствии с требованиями настоящего Закона и законодательства Республики Казахстан;

3) информировать объект общественного контроля об осуществлении общественного контроля, а в случае формирования группы общественного контроля направить протокол об утверждении состава группы общественного контроля;

4) направлять объектам общественного контроля итоговый документ, включающий предложения о мерах по устранению причин и условий, способствующих нарушениям, выявленным в ходе общественного контроля;

5) направлять информацию о причинах и условиях, способствующих нарушениям, выявленным в ходе осуществления общественного контроля, в соответствующие уполномоченные органы;

6) соблюдать общепринятые морально-этические нормы поведения при осуществлении общественного контроля;

7) не допускать конфликта интересов при осуществлении общественного контроля;

8) размещать итоговый документ, а также мотивированные ответы объектов общественного контроля на итоговый документ на своих интернет-ресурсах (при наличии);

9) соблюдать меры безопасности при осуществлении общественного контроля и установленный режим работы объекта общественного контроля при осуществлении общественного контроля;

10) не обрабатывать персональные данные без согласия субъектов персональных данных или их законных представителей, а также не разглашать сведения, полученные от объектов общественного контроля, составляющие охраняемую законами Республики Казахстан тайну;

11) осуществлять иные обязанности, установленные настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.

Статья 8. Права и обязанности объектов общественного контроля

1. Объекты общественного контроля имеют право:

1) получать от субъектов общественного контроля информацию об осуществлении общественного контроля и итоговый документ;

2) использовать средства аудиовизуальной техники, а также производить видео- и фотосъемку при осуществлении общественного контроля с соблюдением требований законодательства Республики Казахстан;

3) требовать соблюдения мер безопасности при осуществлении общественного контроля на объекте общественного контроля;

4) отказать в посещении территории и помещений объекта общественного контроля в случаях, предусмотренных пунктом 5 статьи 12 настоящего Закона;

5) обращаться к субъектам общественного контроля для инициирования проведения общественного контроля;

6) осуществлять иные права, предусмотренные настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.

2. Объекты общественного контроля обязаны:

1) соблюдать законодательство Республики Казахстан, права и законные интересы субъектов общественного контроля;

2) обеспечивать доступ субъектов общественного контроля к территории и помещениям объектов общественного контроля на основании и в порядке, которые установлены законодательством Республики Казахстан;

3) обеспечивать доступ к информации о своей деятельности, за исключением информации с ограниченным доступом, и рассматривать запросы субъектов общественного контроля в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан о доступе к информации;

4) принять необходимые меры по соблюдению представителями объектов общественного контроля общепринятых морально-этических норм поведения при осуществлении общественного контроля;

5) обеспечивать безопасность субъектов общественного контроля в соответствии с установленными нормативами для данного объекта общественного контроля;

6) рассматривать и принимать решения по итоговому документу, а также направлять мотивированные ответы;

7) размещать итоговый документ, а также мотивированные ответы на своих интернет-ресурсах;

8) информировать субъект общественного контроля о согласии на посещение территории и помещений объекта общественного контроля в соответствии с настоящим Законом;

9) осуществлять иные обязанности, установленные настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.

Глава 3. ФОРМЫ И РЕЗУЛЬТАТЫ ОБЩЕСТВЕННОГО КОНТРОЛЯ

Статья 9. Формы общественного контроля

1. Общественный контроль осуществляется в формах общественного обсуждения, общественной экспертизы и общественного мониторинга, а также в формах, установленных законами Республики Казахстан.

2. Общественный контроль может осуществляться одновременно в нескольких формах.

Статья 10. Общественное обсуждение

1. Общественное обсуждение проводится в целях организации публичного рассмотрения актов и решений объектов общественного контроля, затрагивающих права и законные интересы неограниченного круга лиц.

2. Субъекты общественного контроля за три рабочих дня до даты проведения общественного обсуждения размещают в средствах массовой информации сведения о теме, дате, времени, месте и форме общественного обсуждения, а также информацию, относящуюся к предмету общественного обсуждения.

3. Субъекты общественного контроля обязаны уведомлять и приглашать представителей объектов общественного контроля для участия в общественных обсуждениях не позднее чем за пять рабочих дней до даты проведения общественного обсуждения.

4. Объекты общественного контроля могут принять участие в общественном обсуждении, а также оказывать техническое содействие в организации общественного обсуждения субъектам общественного контроля.

5. Итоговый документ, принятый на основе протокола по результатам проведения общественного обсуждения, направляется субъектами общественного контроля объектам общественного контроля для рассмотрения.

Статья 11. Общественная экспертиза

1. Общественная экспертиза осуществляется субъектами общественного контроля в целях анализа и общественной оценки актов и решений объектов общественного контроля, затрагивающих права и законные интересы неограниченного круга лиц.

Предметом общественной экспертизы являются акты и решения объектов общественного контроля, принимаемые в ходе деятельности, затрагивающие права и законные интересы неограниченного круга лиц.

2. Субъекты общественного контроля для проведения общественной экспертизы вправе привлекать экспертов или экспертные организации.

3. Экспертом может быть физическое лицо, имеющее высшее и (или) послевузовское образование в соответствующей сфере, не менее двух лет стажа работы в соответствующей сфере, обладающее научными и (или) практическими знаниями по предмету общественной экспертизы.

4. Заключение общественной экспертизы, содержащее выводы экспертов, оформляется в виде итогового документа и направляется объектам общественного контроля для рассмотрения.

Статья 12. Общественный мониторинг

1. Общественный мониторинг представляет собой наблюдение за ходом деятельности объектов общественного контроля, затрагивающей права и законные интересы неограниченного круга лиц.

2. Субъекты общественного контроля осуществляют общественный мониторинг путем сбора, обобщения и анализа информации, касающейся актов и решений объектов общественного контроля, затрагивающих права и законные интересы неограниченного круга лиц.

3. Субъекты общественного контроля в случае необходимости могут осуществлять общественный мониторинг с посещением территории и помещений объекта общественного контроля по согласованию с объектом общественного контроля.

4. Субъект общественного контроля к обращению о согласовании на осуществление общественного мониторинга с посещением территории и помещений объекта общественного контроля прилагает список субъектов общественного контроля и информацию о соответствии их требованиям, установленным пунктом 2 статьи 6 настоящего Закона, а также обоснование необходимости посещения объекта общественного контроля.

5. Объекты общественного контроля в случае проведения общественного мониторинга с посещением одного и того же объекта либо по одному и тому же вопросу в течение шести месяцев с момента проведения предыдущего общественного мониторинга имеют право отказать в посещении территории и помещений объекта общественного контроля.

6. Итоговый документ, принятый по результатам проведения общественного мониторинга, направляется объектам общественного контроля для рассмотрения.

Статья 13. Итоговые документы

1. По результатам общественного контроля субъектом общественного контроля разрабатывается итоговый документ, включающий предложения о мерах по устранению причин и условий, способствующих нарушениям, выявленным в ходе общественного контроля.

К итоговому документу прилагаются информация о дате, времени и месте осуществления общественного контроля, задачах общественного контроля, список субъектов общественного контроля и информация о соответствии их требованиям настоящего Закона, формах общественного контроля, фактах и обстоятельствах, установленных при осуществлении общественного контроля, а также иные документы, полученные при осуществлении общественного контроля.

2. Субъект общественного контроля направляет итоговый документ объекту общественного контроля не позднее семи рабочих дней со дня завершения общественного контроля на казахском и (или) на других языках.

3. Итоговый документ является обязательным для рассмотрения объектами общественного контроля.

4. Объекты общественного контроля не позднее десяти рабочих дней после получения итогового документа направляют субъекту общественного контроля мотивированный ответ отдельно по каждой рекомендации.

5. Объекты общественного контроля обязаны принять меры для всестороннего, полного и объективного рассмотрения обстоятельств, указанных в итоговом документе, и предоставить возможность субъекту общественного контроля участвовать в рассмотрении его рекомендации в форме заслушивания, если это не нарушает права, свободы и законные интересы других лиц.

6. Заслушивание может осуществляться путем приглашения субъекта общественного контроля, в том числе посредством видеоконференцсвязи или иных средств коммуникации.

Субъект общественного контроля уведомляется заранее о заслушивании, но не позднее чем за три рабочих дня до принятия решения по рассмотрению итогового документа.

В случае принятия положительного решения по итогам рассмотрения итогового документа процедура заслушивания не проводится.

7. В случае отказа в рассмотрении итогового документа объектом общественного контроля субъект общественного контроля имеет право направить жалобу в соответствующие государственные органы в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Глава 4. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 14. Материально-техническое и организационное обеспечение осуществления общественного контроля

Материально-техническое и организационное обеспечение общественного контроля осуществляется за счет средств субъектов общественного контроля, а также иных источников, установленных законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 15. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан об общественном контроле

Нарушение законодательства Республики Казахстан об общественном контроле влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 16. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования.

Президент Республики Казахстан

К. ТОКАЕВ