Қазақстан Республикасының кейбiр заң актiлерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 1996 жылғы 7 желтоқсан N 50-I

Екiншi деңгейдегi банктер несие берушiлерiнiң мүдделерiне қорғауды күшейту және Республиканың банк жүйесiнiң тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының мынадай заң актiлерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлсiн:
1. Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесi 1994 жылғы 27 желтоқсанда K941000_ қабылдаған Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiне (жалпы бөлiм) (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң Жаршысы, 1994 ж., N 23-24 (қосымша); 1995 ж., N 15-16, 109-құжат; N 20, 121-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1996 ж., N 2, 187-құжат):
86-бап:
мынадай мазмұндағы жаңа 6-тармақпен толықтырылсын:
"6. Банктер мен банктiк емес қаржы мекемелерiнде заңда белгiленген тәртiппен есептелген капиталдың терiс мөлшерi бар болған жағдайда заң актiлерiнде олардың акцияларын мәжбүрлеп сатып алудың мүмкiндiгi мен негiздемелерi көзделуi мүмкiн";
6-тармақ 7-тармақ деп есептелсiн.
2. Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Шаруашылық серiктестерi туралы" 1995 жылғы 2 мамырдағы N 2255 U952255_ Заң күшi бар Жарлығына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң Жаршысы, 1995 ж., N 7, 49-құжат; N 15-16, 109-құжат):
57-бап мынадай мазмұндағы 5-тармақпен толықтырылсын:
"5. Банктер мен банктiк емес қаржы мекемелерi несие берушiлерiнiң мүдделерiне қорғау және Республиканың банк жүйесiнiң тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында оларға мәжбүрлеу шараларын (санкциялар) қолданудың ерекшелiктерi, банктер мен банктiк емес қаржы мекемелерiнде капиталдың терiс мөлшерi бар болған жағдайларда олардың мүлкiнiң құқықтық режимiн өзгертудiң негiздемелерi мен шарттары банктер мен банктiк емес қаржы мекемелерi туралы қолданылып жүрген заңдармен белгiленедi".
71-баптың 4-тармағындағы "жыл қорытындысы бойынша" деген сөздер "тоқсан сайын" деген сөздермен ауыстырылсын.
3. Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы N 2155 Z952155_ Заң күшi бар Жарлығына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң Жаршысы, 1995 ж., N 3-4, 23-құжат; N 12, 88-құжат; N 15-16, 100-құжат; N 23, 141-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1996 ж., N 2, 184-құжат; N 11-12, 262-құжат):
1) 8-баптың "е)" тармақшасы "оларға" деген сөзден кейiн: "белгiлi бiр күнге шектi банк капиталы мөлшерiн қоса алғанда пруденциялдық нормативтердi белгiлейдi, сондай-ақ қолданылып жүрген банк заңдарында көзделген өзге де санкцияларды қолданады. Банктер несие берушiлерiнiң мүдделерiн қорғау және Республиканың банк жүйесiнiң тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Ұлттық Банкi Қазақстан Республикасының Үкiметiмен келiсiм бойынша капиталының терiс мөлшерi бар банктердiң акцияларын (акционерлердiң үлесiн) кейiннен жаңа инвесторларға мiндеттi түрде дереу сатқан жағдайда бұл акцияларды мәжбүрлеп сатып алуға құқылы" деген сөздермен толықтырылсын:
2) 15-баптың "е)" тармақшасы "жою" деген сөзден кейiн: "қолданылып жүрген банк заңдарында көзделген өзге де санкцияларды қолдану, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкiметiмен келiсiм бойынша банктер несие берушiлерiнiң мүдделерiн қорғау, Республиканың банк жүйесiнiң тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында және капиталының теріс мөлшерi бар екiншi деңгейдегi банктердiң акцияларын кейiннен жаңа инвесторларға мiндеттi түрде дереу сату шартымен мәжбүрлеп сатып алу туралы шешiмдер қабылдау" деген сөздермен толықтырылсын;
3) 62-баптың екiншi бөлiгi мынадай мазмұндағы бесiншi азатжолмен толықтырылсын:
"- банктерге қолданылып жүрген банк заңдарында көзделген басқа да санкциялар қолдану туралы шешiмдер қабылдау, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкiметiмен келiсiм бойынша банктердiң акцияларын мәжбүрлеп сатып алу және оларды кейiннен жаңа инвесторларға мiндеттi түрде дереу сату тәртiбiн белгiлеудi қоса алғанда капиталының терiс мөлшерi бар банктер мүлкiнiң құқықтық режимiн өзгерту туралы шешiмдер қабылдау".
4. Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметi туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы N 2444 Z952444_ Заң күшi бар Жарлығына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң Жаршысы, 1995 ж., N 15-16, 106-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1996 ж., N 2, 184-құжат):
1) 7-баптың 3-тармағы мынадай мазмұндағы екiншi бөлiкпен толықтырылсын:
"Банк несие берушiлерiнiң мүдделерiн қорғау және Республиканың банк жүйесiнiң тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында Ұлттық Банк Қазақстан Республикасының Үкiметiмен келiсiм бойынша, қолданылып жүрген банк заңдарының талаптарына сәйкес капиталының терiс мөлшерi бар банктер акционерлерiнiң құқықтары мен мiндеттерiн, оларға заңдарда белгiленген санкцияларды қолдану арқылы мәжбүрлеп шектеу туралы шешiмдер қабылдауға құқылы";
2) 16-бапта:
атауы мынадай редакцияда жазылсын:
"Банктiң жарғылық қоры мен капиталы";
мынадай мазмұндағы 7 және 8-тармақтармен толықтырылсын:
"7. Банк капиталы - оның мiндеттемелерiнiң сомасы шегерiлген банк активтерiнiң құны, онда активтердiң құны банк активтерiнiң бастапқы құнынан берiлген қарыздар мен басқа да активтер бойынша қажеттi резервтер (провизиялар) сомасын шегеру жолымен есептеледi. Банк капиталын, активтерiнiң құнын, берiлген қарыздар мен басқа да активтер бойынша резервтердiң (провизиялардың) мөлшерiн есептеу әдiстемесiн Ұлттық Банк белгiлейдi.
Банк мiндеттемелерiнiң сомасы оның активтерiнiң құнынан асып кеткен жағдайда банк капиталы терiс болады.
8. Банк капиталының терiс мөлшерi анықталған жағдайда Ұлттық Банк Қазақстан Республикасының Үкiметiмен келiсiм бойынша оның акционерлерiнiң банктiң жарғылық қорындағы үлестерiн (акцияларын) мәжбүрлеп сатып алу туралы шешiм қабылдауға және оларды банк капиталының ұлғаюына, инвестор алған мiндеттемелердi ескере отырып оның қалыпты жұмыс iстеуiне кепiлдiк беретiн шарттармен жаңа инвесторға сатып алынған баға бойынша дереу сатуға құқылы.
Банк акцияларын Ұлттық Банктiң мәжбүрлеп сатып алуы банк акцияларын (акционерлердiң үлесiн) кейiннен жаңа инвесторға сату мақсатында мәжбүрлеп сатып алу туралы ол шешiм қабылдаған күнгi оның нақты капиталының мөлшерiн негiзге ала отырып белгiленетiн баға бойынша жүзеге асырылады. Банктiң сатып алынған акцияларын Ұлттық Банк олар сатып алынған баға бойынша дереу сатады. Банктiң мәжбүрлеп сатып алынған барлық акциялары иелерiнiң құқықтары мен мiндеттерi жаңа инвесторға көшедi.
Банк акцияларын мәжбүрлеп сатып алудың және оларды кейiннен инвесторларға мiндеттi түрде сатудың тәртiбiн Ұлттық Банк белгiлейдi";
3) 17-бап:
мынадай мазмұндағы жаңа 4-тармақпен толықтырылсын:
"4. Банк несие берушiлерiнiң мүдделерiн қорғау және республика банк жүйесiнiң тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында Ұлттық Банк Қазақстан Республикасының Үкiметiмен келiсiм бойынша капиталының терiс мөлшерi болған ретте банк акцияларын (акционерлердiң үлесiн) банктiң қаржы жағдайының қажетiнше жақсартылуына кепiлдiк беретiн жаңа инвесторға сатып алынған баға бойынша кейiннен мiндеттi түрде дереу сату шартымен мәжбүрлеп сатып алуды жүзеге асыруға құқылы";
4-тармақ 5-тармақ деп есептелсiн.
4) 42-бап:
мынадай мазмұндағы жаңа 2-тармақпен толықтырылсын:
"2. Банктiң қаржы жағдайының қойылатын талаптарға сәйкестiгi туралы мәселенi шешу мақсатында Ұлттық Банк белгiлi бiр күнге банк капиталының мөлшерiн белгiлеуге құқылы";
2-тармақ 3-тармақ деп есептелсiн;
3-тармақ "әдiстемелерiн" деген сөзден кейiн "белгiлi бiр күнге шектi банк капиталының мөлшерiн" деген сөздермен толықтырылсын;
5) 47-баптың 2-тармағы мынадай мазмұндағы "д)" тармақшасымен толықтырылсын:
"д) банк капиталы iс жүзiнде болмаған жағдайда және осы Жарлықтың 48-бабы 1-тармағының г) тармақшасында көзделген негiздемелер бар болса, Қазақстан Республикасының Үкiметiмен келiсiм бойынша банк акцияларын (акционерлердiң үлесiн) Ұлттық Банк белгiлеген баға бойынша акцияларды, кейiннен жаңа инвесторға сатып алынған баға бойынша мiндеттi түрде дереу сату, сонымен бiр мезгiлде банк пен оның акционерлерiнiң барлық құқықтары мен міндеттемелерiн беру шартымен, мәжбүрлеп сатып алу туралы Ұлттық Банк шешiм қабылдаған күнгi банктiң нақты капиталының мөлшерiн негiзге ала отырып шешiм қабылдау".
5. Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Бағалы қағаздар және қор биржасы туралы" 1995 жылғы 21 сәуiрдегi N 2227 U952227_ Заң күшi бар Жарлығына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң Жаршысы, 1995 ж., N 5, 39-құжат; N 23, 141-құжат; N 24, 162-құжат):
1) 2-бап мынадай мазмұндағы екiншi бөлiкпен толықтырылсын:
"Банктер мен банктiк емес қаржы мекемелерiнiң акцияларын сатып алу мен сатудың қосымша негiздемелерi мен шарттары банктер және банктiк емес қаржы мекемелерi туралы қолданылып жүрген заңдармен белгiленедi";
2) 17-бап:
мынадай мазмұндағы жаңа оныншы бөлiкпен толықтырылсын:
"Банктер мен банктiк емес қаржы мекемелерiнiң Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi жаңа инвесторға кейiннен дереу сату мақсатында Ұлттық Банкке қолданылып жүрген заңдармен берiлген өкiлеттiктер шегiнде мәжбүрлеп сатып алған акцияларын иелену құқықтарының өзгеруiне есеп жүргiзiлуi және оларды мемлекеттiк тiркеудiң тәртiбi Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң және Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi Ұлттық комиссиясының нормативтiк актiлерiмен белгiленедi";
оныншы және он бiрiншi бөлiктер тиiсiнше он бiрiншi және он

екiншi бөлiктер деп есептелсiн;

3) 25-бап мынадай мазмұндағы жетiншi бөлiкпен толықтырылсын:

"Капиталының терiс мөлшерi бар банктер мен банктiк емес қаржы

мекемелерiнiң бағалы қағаздармен мәмiлелерiнiң ерекшелiгi және оларға

қатысушы тұлғалардың шеңберi банктер мен банктiк емес қаржы

мекемелерi туралы қолданылып жүрген заңдармен белгiленедi".

Қазақстан Республикасының

Президентi

О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан

Закон Республики Казахстан от 7 декабря 1996 г. N 50-1

В целях усиления защиты интересов кредиторов банков второго уровня и обеспечения устойчивости банковской системы Республики внести изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:
1. В Гражданский кодекс Республики Казахстан (общая часть), принятый Верховным Советом Республики Казахстан 27 декабря 1994 г. (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан 1994 г., N 23-24 (приложение); 1995 г., N 15-16, ст.109; N 20, ст.121; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., N 2, ст.187):
статью 86 дополнить новым пунктом 6 следующего содержания:
"6. Законодательными актами могут быть предусмотрены возможность и основания принудительного выкупа акций банков и небанковских финансовых учреждений, в случае наличия у них отрицательного размера капитала, рассчитываемого в установленном законодательством порядке";
пункт 6 считать пунктом 7.
2. В Указ Президента Республики Казахстан, имеющий силу Закона, U952255_ "О хозяйственных товариществах" от 2 мая 1995 г. N 2255 (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., N 7, ст.49: N15-16, ст. 109):
статью 57 дополнить пунктом 5 следующего содержания:
"5. Особенности применения принудительных мер (санкций) к банкам и небанковским финансовым учреждениям в целях защиты интересов их кредиторов и обеспечения устойчивости банковской системы Республики, основания и условия изменения правового режима имущества банков и небанковских финансовых учреждений, в случаях наличия у них отрицательного размера капитала, определяются действующим законодательством о банках и небанковских финансовых учреждениях";
в пункте 4 статьи 71 слова "по итогам года" заменить словом "ежеквартально".
3. В Указ Президента Республики Казахстан, имеющий силу Закона Z952155_ "О Национальном Банке Республики Казахстан" от 30 марта 1995 г. N2155 (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., N 3-4, ст.23; N 12, ст.88; N 15-16, ст.1ОО; N 23, ст. 141; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., N 2, ст.184, N 11-12, ст.262):
1) подпункт "е)" статьи 8 после слов "пруденциальные нормативы" дополнить словами "включая размер капитала банка на определенную дату, а также применяет иные санкции, предусмотренные действующим банковским законодательством. В целях защиты интересов кредиторов банков и обеспечения устойчивости банковской системы Республики Национальный Банк Казахстана вправе по согласованию с Правительством Республики Казахстан принудительно выкупить акции (доли акционеров) банков, имеющих отрицательный размер капитала, при условии их обязательной последующей незамедлительной реализации новым инвесторам";
2) подпункт "е)" статьи 15 после слова " аннулировании" дополнить словами применение иных санкций, предусмотренных действующим банковским законодательством, а также принятие решений по согласованию с Правительством Республики Казахстан о принудительном выкупе в целях защиты интересов кредиторов банков и обеспечения устойчивости банковской системы Республики и условиях обязательной последующей незамедлительной реализации новым инвесторам акций банков второго уровня, имеющих отрицательный размер капитала";
3) часть вторую статьи 62 дополнить абзацем пятым следующего содержания:
"- принимать решения о применении к банкам иных санкций, предусмотренных действующим банковским законодательством, а также по согласованию с Правительством Республики Казахстан принимать решения об изменении правового режима имущества банков, имеющих отрицательный размер капитала, включая определение порядка принудительного выкупа акций банков и их обязательной последующей незамедлительной реализации инвесторам".
4. В Указ Президента Республики Казахстан, имеющий силу Закона, Z952444_ "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан" от 31 августа 1995 г. N 2444 (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., N 15-16, ст.106; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г.,N 2, ст.184):
1) пункт 3 статьи 7 дополнить частью второй следующего содержания:
"В целях защиты интересов кредиторов банков и обеспечения устойчивости банковской системы Республики Национальный Банк вправе по согласованию с Правительством Республики Казахстан, в соответствии с требованиями действующего банковского законодательства, принимать решения о принудительном ограничении прав и обязанностей акционеров банков, имеющих отрицательный размер капитала, путем применения к ним установленных законодательством санкций";
2) в статье 16:
название изложить в следующей редакции:
"Уставный фонд и капитал банка ";
дополнить пунктами 7 и 8 следующего содержания:
"7. Капитал банка - это стоимость активов банка за вычетом суммы его обязательств, где стоимость активов рассчитывается путем вычета из первоначальной стоимости активов банка суммы необходимых резервов (провизий) по выданным ссудам и другим активам. Методика расчета капитала, стоимости активов банка, размера резервов (провизий) по выданным ссудам и другим активам определяется Национальным Банком.
В случае, если сумма обязательств банка превышает стоимость его активов, капитал банка является отрицательным.
8. При установлении отрицательного размера капитала у банка Национальный Банк вправе по согласованию с Правительством Республики Казахстан принять решение о принудительном выкупе доли его акционеров (акций) в уставном фонде банка и незамедлительно реализовать их новому инвестору по цене приобретения, на условиях, гарантирующих увеличение капитала банка и его нормальное функционирование с учетом взятых инвестором обязательств.
Принудительный выкуп Национальным Банком акций банка осуществляется по цене, определяемой исходя из размера его фактического капитала на дату принятия им решения о принудительном выкупе акций (долей акционеров) банка в целях их последующей реализации новому инвестору. Реализация выкупленных акций банка производится Национальным Банком незамедлительно по цене их приобретения. Права и обязанности владельцев всех принудительно выкупаемых акций банка переходят к новому инвестору.
Порядок принудительного выкупа акций банка и их обязательной последующей продажи инвесторам устанавливается Национальным Банком";
3) в статье 17:
дополнить новым пунктом 4 следующего содержания:
"4. В целях защиты интересов кредиторов банка и обеспечения устойчивости банковской системы Республики Национальный Банк вправе по согласованию с Правительством Республики Казахстан, в случае наличия у банка отрицательного размера капитала, осуществить принудительный выкуп акций (долей акционеров) банка с условием их обязательной последующей незамедлительной реализации по цене приобретения новому инвестору, гарантирующему необходимое улучшение финансового положения банка";
пункт 4 считать пунктом 5;
4) в статье 42:
дополнить новым пунктом 2 следующего содержания:
"2. В целях решения вопроса о соответствии финансового положения банка предъявляемым требованиям Национальный Банк вправе определять размер капитала банка на определенную дату";
пункт 2 считать пунктом 3;
пункт 3 после слова "нормативов" дополнить словами "размера капитала банка на определенную дату";
5) пункт 2 статьи 47 дополнить подпунктом "д)" следующего содержания:
"д) в случае фактического отсутствия капитала банка и при наличии оснований, предусмотренных подпунктом г) пункта 1 статьи 48 настоящего Указа, принятие решения по согласованию с Правительством Республики Казахстан о принудительном выкупе акций (долей акционеров) банка по определенной Национальным Банком цене, исходя из размера фактического капитала банка на дату принятия Национальным Банком решения о принудительном выкупе акций, на условиях их обязательной последующей незамедлительной реализации новому инвестору по цене приобретения, с одновременной уступкой (передачей) всех прав и обязательств банка и его акционеров".
5. В Указ Президента Республики Казахстан, имеющий силу Закона, U952227_ "О ценных бумагах и фондовой бирже" от 21 апреля 1995 г., N 2227 (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., N 5, ст.39; N 23. ст.141; N 24, ст.162):
1) статью 2 дополнить частью второй следующего содержания:
"Дополнительные основания и условия приобретения и продажи акций банков и небанковских финансовых учреждений устанавливаются действующим законодательством о банках и небанковских финансовых учреждениях";
2) в статье 17:
дополнить новой частью десятой следующего содержания:
"Учет изменений прав владения на акции банков и небанковских финансовых учреждений, принудительно выкупленных Национальным Банком Республики Казахстан в целях последующей незамедлительной реализации новому инвестору, в пределах предоставленных Национальному Банку действующим законодательством полномочий и порядок их государственной регистрации определяются нормативными актами Национального Банка Республики Казахстан и Национальной комиссии Республики Казахстан по ценным бумагам";

части десятую и одиннадцатую считать соответственно частями

одиннадцатой и двенадцатой;

3) статью 25 дополнить частью седьмой следующего содержания:

"Особенности сделок с ценными бумагами банков и небанковских

финансовых учреждений, имеющих отрицательный размер капитала и круг

участвующих в них лиц определяются действующим законодательством о

банках и небанковских финансовых учреждениях".

Президент

Республики Казахстан