ИПС "Әділет"

Қазақстан Республикасы 1948 жылғы 9 желтоқсанда қабылданған Геноцид қылмысының алдын алу және ол үшiн жазалау туралы конвенцияға қосылсын.

Қазақстан Республикасының
Президентi

1948 жылғы 9 желтоқсандағы геноцид қылмысының алдын алу және ол
үшін жазалау туралы Конвенция (1998 жылғы 24 қарашада күшіне енді - ҚР СІМ-нің ресми сайты)

Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы 1946 жылғы 11 желтоқсандағы 96 (1) қарарында геноцидтің халықаралық құқықтар нормасын бұзатын және Біріккен Ұлттар Ұйымының қасиеті мен мен мақсатына қайшы келтіретін қылмыс болып табылатындығын және өркениетті әлемнің оны айыптайтынын 1946 жылғы 11 желтоқсандағы 96 (1) қарарында хабарлағандығын ескере отырып, геноцидтің бірнеше жыл бойы адамзатқа үлкен шығын келтіргенін мойындай отырып және адамзатты осындай бақытсыздықтан арылту үшін халықаралық ынтымақтастықтың қажет екендігіне көз жеткізе отырып, келісуші Тараптар төменде көрсетілгендерге келіседі:

I бап

Келісуші Тараптар геноцидтің бейбіт немесе соғыс кезеңінде жасалғанына қарамастан халықаралық құқық нормасын бұзатын қылмыс болып табылатынын растайды және оған қарсы алдын алу шараларын және қылмыс жасалғанда оған жаза қолдануға міндеттеледі.

II бап

      Осы Конвенцияда геноцид ұғымымен төмендегілер сияқты қандай да бір ұлттық, этникалық, нәсілдік немесе діни топтарды толықтай немесе ішінара жою пиғылымен жасалған келесі әрекеттер түсіндіріледі:
      а) осы топ мүшелерін өлтіру;
      b) осы топ мүшелерінің денесін жарақаттау немесе осы топ мүшелерінің ақылойына зиян келтіру;
      с) қандай да бір топ үшін оны толықтай немесе ішінара жоюға жағдай туғызу;
      d) осындай топ арасында бала тууды болдырмау шаралары;
      е) адамдардың бір тобынан екінші топқа балаларды күштеп беру.

III бап

      Жазаға тартылатын келесі әрекеттер:
      а) геноцид;
      b) геноцид жасау мақсатындағы қастандық;
      с) тікелей және көпшілік алдында геноцид жасауға азғырушылық;
      d) геноцид жасауға оқталу;
      е) геноцидке қатысушылық.

IV бап

Геноцид немесе III бапта көрсетілген қандай да бір әрекеттерді жасаушы тұлғалар үкімет конституциясы бойынша олар жауапты, лауазымды немесе жеке тұлғалар болып табылатындығына қарамастан жазаға тартылады.

V бап

Осы Конвенция ережелерін күшіне енгізу үшін Келісуші Тараптар өздерінің конституциялық процедурасына сәйкес қажетті заңнаманы орындауға, сонымен қатар геноцид немесе III бапта көрсетілген қылмыстардың жасалуына кінәлі тұлғаларды жазалау үшін тиімді шараларды қарастыруға міндеттеледі.

VI бап

Геноцидтің немесе III бапта көрсетілген басқа әрекеттердің жасалуына кінәлі тұлғалар осы әрекет жасалған аумақтағы мемлекеттің құзырлы сотымен немесе осындай соттың заңды құзырын мақұлдаған осы Конвенцияның Тараптарына қатысты заңды құзыры бар халықаралық қылмыстық сотпен сотталуы керек.

VII бап

Кінәлілерді әшкерелеуге қатысты геноцид немесе III бапта көрсетілген басқа да әрекеттер саяси қылмыс сияқты қарастырылмайды. Бұндай жағдайда Келісуші Тараптар әшкерелеуді өз заңнамасына және қолданыстағы шарттарға сәйкес жүзеге асыруға міндеттеледі.

VIII бап

Осы Конвенцияның әрбір қатысушысы Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының ережелеріне сәйкес геноцид актісінің немесе III бапта көрсетілген әрекеттердің біреуінің алдын алу және бұлтартпау мақсатындағы барлық қажетті шараларды қолдану талабымен Біріккен Ұлттардың тиісті органына жүгіне алады.

IX бап

Геноцидті немесе III бапта көрсетілген әрекеттердің біреуін жасағаны үшін сол немесе басқа мемлекеттің жауапкершілігіне қатысты дауларды қоса, Тараптардың кез келгенінің талабы бойынша осы Конвенцияны түсіндіру, қолдану немесе орындау мәселелері жөнінде келісуші Тараптар арасындағы даулар Халықаралық Соттың қарауына жіберіледі.

X бап

Тең дәрежеге барабар болып табылатын ағылшын, қытай, испан, француз және орыс мәтіндеріндегі осы Конвенция 1948 жылдың 9 желтоқсан күнімен белгіленеді.

XI бап

      Осы Конвенция Біріккен Ұлттар Ұйымының кез келген мүшесі және Ұйым мүшесі бола алмаған, Бас Ассамблеядан шақырту алған кез келген мемлекет атынан 1949 жылдың 31 желтоқсанына дейін қол қою үшін ашық болады. Осы Конвенция бекітуге жатады және бекіту туралы актілер Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысында сақталады.
      1950 жылдың 1 қаңтарынан бастап Біріккен Ұлттар Ұйымының кез келген мүшесі және осы ұйымның мүшесі бола алмаған, маңыздылығы жоғары шақырту алған кез келген мемлекет осы Конвенцияға қосыла алады.
      Қосылу туралы акт Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысында сақталады.

XII бап

Келісуші Тараптардың кез келгені Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысының атына хабарлама жіберу арқылы кез келген уақытта өзі жауапты барлық немесе кейбір аумақтарға сыртқы қатынастарды жүргізу үшін осы Конвенцияның қолданысын тарата алады.

XIII бап

      Бекіту немесе қосылу туралы бірінші жиырма акті Бас Хатшының сақтауына берілген күні бас Хатшы Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше барлық мемлекеттер мен XI бапта қарастырылған Ұйым мүшесі бола алмаған барлық мемлекеттерге көшірме түрінде жолданылатын Хаттаманы дайындайды.
      Осы Конвенция бекіту немесе қосылу туралы жиырмасыншы актінің сақталу күнінен бастап тоқсаныншы күні қолданысқа енеді.
      Осы Конвенция күшіне енгеннен кейін алынған бекіту және қосылу туралы актілер Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Хатшысының сақтауына берілген күннен бастап тоқсаныншы күні қолданысқа енеді.

XIV бап

      Осы Конвенция күшіне енген күннен бастап он жыл ішінде жарамды.
      Конвенцияның әрекет етуінің тиісті мерзімінің аяқталуына дейін Келісуші Тараптардың ең аз дегенде алты айға бас тартпауы бойынша Конвенция алдағы бес жылда күшінде болады.
      Бас тарту Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына жазбаша хабарлау арқылы жүзеге асырылады.

XV бап

Бас тарту нәтижесінде осы Конвенцияға қатысушылар саны он алтыдан аз болатын болса, соңғы денонсация күшіне енген күні өз әрекетін тоқтатады.

XVI бап

Осы Конвенцияны қайта қарау туралы талап Бас хатшының атына жазбаша хабарлау арқылы кез келген уақытта Келісуші Тараптардың кез келгенімен берілуі мүмкін.
Егер Бас Ассамблея қандай да бір шара қолдануды қажет деп таныса, ол осындай талапқа қатысты қандай шара қолдану қажеттігі туралы шешеді.

XVII бап

      Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы Біріккен Ұлттар Ұйымының барлық мүшелеріне және XI бапта  қарастырылған Ұйым мүшесі бола алмаған мемлекеттерге:
      а) XI бапқа сәйкес алынған қол қою, бекіту және қосылу туралы барлық актілер жайында;
      b) XII бапқа сәйкес алынған барлық өтініштер жайында;
      с) XIII бапқа сәйкес осы Конвенцияның күшіне енген күні туралы;
      d) XIV бапқа сәйкес алынған бас тарту туралы;
      е) XV бапқа сәйкес Конвенцияның күшін жою туралы;
      f) XVI бапқа сәйкес алынған мәліметтер туралы хабарлайды.

XVIII бап

Осы Конвенцияның түпнұсқасы Біріккен Ұлттар Ұйымының мұрағатында сақталады.
Конвенцияның расталған көшірмелері Біріккен Ұлттар Ұйымының барлық мүшелеріне және XI бапта қарастырылған Ұйым мүшесі бола алмаған мемлекеттерге жіберіледі.

XIX бап

Осы Конвенция Біріккен Ұлттар Ұйымымен оның күшіне енген күні тіркеледі.

Республике Казахстан присоединиться к Конвенции о предупреждении преступления геноцида и наказании за него, принятой 9 декабря 1948 года.

Президент
Республики Казахстан Н. Назарбаев

Приложение

Конвенция
о предупреждении преступления геноцида
и наказании за него от 9 декабря 1948 г.

(Сборник Министерства иностранных дел СССР,

"СССР и международное сотрудничество в области прав человека",

Москва, 1989 год, стр.134)

Договаривающиеся стороны,

Принимая во внимание, что Генеральная Ассамблея Организации Объединенных Наций в своей резолюции 96 (1) от 11 декабря 1946 года объявила, что геноцид является преступлением, нарушающим нормы международного права и противоречащим духу и целям Организации Объединенных Наций, и что цивилизованный мир осуждает его;

Признавая, что на протяжении всей истории геноцид приносил большие потери человечеству; и

Будучи убежденными, что для избавления человечества от этого отвратительного бедствия необходимо международное сотрудничество,

Соглашаются, как это предусмотрено ниже:

Статья I

Договаривающиеся Стороны подтверждают, что геноцид независимо от того, совершается ли он в мирное или военное время, является преступлением, которое нарушает нормы международного права и против которого они обязуются принимать меры предупреждения и карать за его совершение.

Статья II

В настоящей Конвенции под геноцидом понимаются следующие действия, совершаемые с намерением уничтожить, полностью или частично, какую- либо национальную, этническую, расовую или религиозную группу, как таковую:

а) убийство членов такой группы;

b) причинение серьезных телесных повреждений или умственного расстройства членам такой группы;

c) предумышленное создание для какой-либо группы таких жизненных условий, которые рассчитаны на полное или частичное физическое уничтожение ее;

d) меры, рассчитанные на предотвращение деторождения в среде такой группы;

e) насильственная передача детей из одной человеческой группы в другую.

Статья III

Наказуемы следующие деяния:

a) геноцид;

b) заговор с целью совершения геноцида;

c) прямое и публичное подстрекательство к совершению геноцида;

d) покушение на совершение геноцида;

e) соучастие в геноциде.

Статья IV

Лица, совершающие геноцид или какие-либо другие из перечисленных в статье 3 деяний, подлежат наказанию независимо от того, являются ли они ответственными по конституции правителями, должностными или частными лицами.

Статья V

Для введения в силу положений настоящей Конвенции Договаривающиеся Стороны обязуются провести необходимое законодательство, каждая в соответствии со своей конституционной процедурой, и, в частности, предусмотреть эффективные меры наказания лиц, виновных в совершении геноцида или других упомянутых в статье 3 преступлений.

Статья VI

Лица, обвиняемые в совершении геноцида или других перечисленных в статье 3 деяний, должны быть судимы компетентным судом того государства, на территории которого было совершено это деяние, или таким международным уголовным судом, который может иметь юрисдикцию в отношении Сторон настоящей Конвенции, признавших юрисдикцию такого суда.

Статья VII

В отношении выдачи виновных геноцид и другие перечисленные в статье 3 деяния не рассматриваются как политические преступления.

В таких случаях, Договаривающиеся Стороны обязуются осуществлять выдачу в соответствии со своим законодательством и действующими договорами.

Статья VIII

Каждый участник настоящей Конвенции может обратиться к соответствующему органу Объединенных Наций с требованием принять, в соответствии с положениями Устава Организации Объединенных Наций, все необходимые, по его мнению, меры в целях предупреждения и пресечения актов геноцида или одного из других перечисленных в статье 3 деяний.

Статья IX

Споры между Договаривающимися Сторонами по вопросам толкования, применения или выполнения настоящей Конвенции, включая споры относительно ответственности того или иного государства за совершение геноцида или одного из других перечисленных в статье 3 деяний, передаются на рассмотрение Международного Суда по требованию любой из сторон в споре.

Статья X

Настоящая Конвенция, английский, китайский, испанский, французский и русский тексты которой являются аутентичными, датируется 9 декабря 1948 года.

Статья XI

Настоящая Конвенция будет открыта для подписания ее до 31 декабря 1949 года от имени любого члена Организации Объединенных Наций и любого не состоящего членом Организации государства, получившего приглашение Генеральной Ассамблеи подписать Конвенцию.

Настоящая Конвенция подлежит ратификации и акты о ратификации депонируются у Генерального Секретаря Организации Объединенных Наций.

Начиная с 1 января 1950 года к настоящей Конвенции могут присоединиться любой член Организации Объединенных Наций и любое не состоящее членом этой Организации государство, получившее вышеозначенное приглашение.

Акты о присоединении депонируются у Генерального Секретаря Организации Объединенных Наций.

Статья XII

Любая из Договаривающихся Сторон может в любое время путем извещения на имя Генерального Секретаря Организации Объединенных Наций распространить применение настоящей Конвенции на все или некоторые территории, за ведение внешних отношений которых она ответственна.

Статья XIII

В день, когда у Генерального Секретаря будут депонированы первые двадцать актов о ратификации или присоединении, Генеральный Секретарь заготовляет Протокол, который в копиях препровождается всем государствам - членам Организации Объединенных Наций и всем не состоящим в Организации государствам, предусмотренным в статье 11.

Настоящая Конвенция вступает в силу на девяностый день, считая со дня депонирования двадцатого акта о ратификации или присоединении.

Акты о ратификации и присоединении, полученные после вступления в силу настоящей Конвенции, вступают в действие на девяностый день, считая со дня их депонирования у Генерального Секретаря Организации Объединенных Наций.

Статья XIV

Настоящая Конвенция действительна в течение десяти лет, начиная со дня вступления ее в силу.

Она остается в силе на последующие пятилетия в отношении тех Договаривающихся Сторон, которые не денонсируют ее по меньшей мере за шесть месяцев до истечения соответствующего срока ее действия.

Денонсация производится путем письменного уведомления на имя Генерального Секретаря Организации Объединенных Наций.

Статья XV

Если в результате денонсации число участников настоящей Конвенции станет менее шестнадцати, Конвенция прекращает свое действие в день вступления в силу последней денонсации.

Статья XVI

Требование о пересмотре настоящей Конвенции может быть представлено в любое время любой из Договаривающихся Сторон путем письменного сообщения на имя Генерального Секретаря.

Генеральная Ассамблея решает о том, какие меры необходимо принять в отношении такого требования, если она признает необходимым принятие каких-либо мер.

Статья XVII

Генеральный Секретарь Организации Объединенных Наций извещает всех членов Организации Объединенных Наций и не состоящих членами Организации государства, предусмотренные в статье 9:

а) о всех актах о подписании, ратификации и присоединении, полученных в соответствии со статьей 11;

b) о всех заявлениях, полученных в соответствии со статьей 12;

c) о дне вступления в силу настоящей Конвенции в соответствии со статьей 13;

d) о денонсациях, полученных в соответствии со статьей 14;

e) об отмене Конвенции в соответствии со статьей 15;

f) о заявлениях, полученных в соответствии со статьей 16.

Статья XVIII

Подлинник настоящей Конвенции депонируется в архив Организации Объединенных Наций.

Заверенные копии Конвенции рассылаются всем членам Организации Объединенных Наций и не состоящим членами Организации государствам, предусмотренным в статье 11.

Статья XIX

Настоящая Конвенция регистрируется Генеральным Секретарем Организации Объединенных Наций в день вступления ее в силу.

Оговорки к Конвенции
о предупреждении преступления геноцида
и наказании за него, сделанные
представителем СССР 16 декабря 1949 года
при подписании Конвенции

"По статье 9: Советский Союз считает для себя необязательным положения статьи 9, предусматривающий, что споры между Договаривающимися Сторонами по вопросам толкования, применения и выполнения настоящей Конвенции передаются на рассмотрение Международного Суда по требованию любой из сторон в споре, и заявляет, что в отношении подсудности Международному Суду споров по толкованию, применению или выполнению Конвенции Советский Союз будет придерживаться, как он это делал и до сего времени, такой позиции, согласно которой для передачи того или иного спора на разрешение Международного Суда необходимо в каждом отдельном случае согласие всех спорящих сторон.

По статье 12: Союз Советских Социалистических Республик заявляет о своем несогласии со статьей 12 Конвенции и считает, что все положения Конвенции должны распространяться на несамоуправляющиеся территории, включая подопечные".

Қазақстан Республикасының Геноцид қылмысының алдын алу және ол үшiн жазалау туралы конвенцияға қосылуы туралы

1948 жылғы 9 желтоқсандағы геноцид қылмысының алдын алу және ол үшін жазалау туралы Конвенция (1998 жылғы 24 қарашада күшіне енді - ҚР СІМ-нің ресми сайты)