ИПС "Әділет"

В соответствии с пунктом 5 статьи 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить профессиональный стандарт "Организация и нормирование труда" согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту труда и социального партнерства Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) в течение пяти рабочих дней после подписания настоящего приказа направление его на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" Министерства юстиции Республики Казахстан для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

С. Жакупова

Приложение к приказу
Министра труда и социальной
защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2024 года № 519

Профессиональный стандарт: "Организация и нормирование труда"

Глава 1. Общие положения

1. Область применения профессионального стандарта:

Профессиональный стандарт разработан в соответствии со статьей 5 Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях" устанавливает общие требования к знаниям, умениям, навыкам, опыту работы с учетом формального и (или) неформального, и (или) информального образования, уровню квалификации и компетентности, содержанию, качеству и условиям труда в сфере организации и нормирования труда с целью повышения эффективности и качества профессиональной деятельности и служат основой в процессе признания профессиональных квалификаций.

2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:

1) информационно-коммуникационные технологии – совокупность методов работы с электронными информационными ресурсами и методов информационного взаимодействия, осуществляемых с применением аппаратно-программного комплекса и сети телекоммуникаций;

2) условия труда – условия оплаты, нормирования труда, выполнения трудовых обязанностей, режима рабочего времени и времени отдыха, порядок совмещения профессий (должностей), расширения зон обслуживания, выполнения обязанностей временно отсутствующего работника, безопасности и охраны труда, технические, производственно-бытовые условия, а также иные по согласованию сторон условия труда;

3) нормы труда – мера затрат труда и устанавливаются для работника соответствующей квалификации в соответствии с достигнутым уровнем техники, технологии, организации производства и труда;

4) замена и пересмотр норм труда – необходимый и закономерный процесс, требующий соответствующей организации контроля на уровне организации и его подразделений;

5) производительность труда – количественный показатель, характеризующий результативность труда;

6) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;

7) нормирование труда – определение необходимых затрат труда (времени) на выполнение работы (изготовление единицы продукции) работниками в конкретных организационно-технических условиях и установление на этой основе норм труда;

8) местные нормы труда – разрабатываются на предприятиях (в учреждениях, организациях) в тех случаях, когда отсутствуют межотраслевые и отраслевые нормативные материалы, при внедрении более прогрессивных организационно-технических условий или несоответствии норм учтенные при разработке действующих отраслевых норм труда;

9) рабочее место – место постоянного или временного нахождения работника при выполнении им трудовых обязанностей в процессе трудовой деятельности;

10) микроэлементное нормирование – нормирование труда при помощи заранее разработанных микроэлементов трудового процесса, оно является очень перспективным направлением;

11) норма выработки – это установленный объем работ (количество единиц продукции), который работник или группа работников (в частности, бригада) соответствующей квалификации обязаны выполнить (изготовить, перевезти и так далее) в единицу рабочего времени в определенных организационно-технических условиях;

12) межотраслевые нормы – предназначаются для нормирования труда на работах, выполняемых на предприятиях (в учреждениях, организациях) двух и более отраслей экономики;

13) межотраслевые типовые нормы труда – нормативные материалы по труду, которые используются для нормирования труда работников, занятых выполнением работ по одинаковой технологии в аналогичных организационно-технических условиях в различных отраслях экономики;

14) отраслевые типовые нормы – нормативные материалы по труду, предназначенные для нормирования труда на работах, выполняемых в организациях одной отрасли экономики;

15) норматив численности – установленная численность работников определенного профессионально - квалификационного состава, необходимая для выполнения конкретных функций, оказания услуг, выполнения определенного объема работ в определенных организационно - технических условиях;

16) хронометражное наблюдение – метод изучения затрат времени с помощью фиксации и замеров продолжительности выполняемых действий.

3. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие сокращения:

ИКТ – информационно-коммуникационные технологии;

ПС – профессиональный стандарт;

ОКЭД – общий классификатор видов экономической деятельности;

ОРК – отраслевая рамка квалификаций;

НПА – нормативный правовой акт;

ТиПО – техническое и профессиональное обучение.

Глава 2. Паспорт профессионального стандарта

4. Название профессионального стандарта: Организация и нормирование труда

5. Код профессионального стандарта: M70109

6. Указание секции, раздела, группы, класса и подкласса согласно ОКЭД:

• M Профессиональная, научная и техническая деятельность

• 70 Деятельность головных компаний; консультирование по вопросам управления

• 70.1 Деятельность головных компаний

• 70.10 Деятельность головных компаний

• 70.10.9 Деятельность прочих головных компаний

7. Краткое описание профессионального стандарта: Разработка и внедрение необходимых затрат труда (времени) на выполнение работы (изготовление единицы продукции) работниками в конкретных организационно-технических условиях и установление на этой основе норм труда, определение сложности, квалификации и других характеристик работ для установления соответствующего уровня, разряда, категории.

8. Перечень карточек профессий:

1) Руководитель (начальник) нормативно-исследовательской лаборатории по труду – 7 уровень ОРК

2) Инженер по организации и нормированию труда – 6 уровень ОРК

3) Инженер по организации и нормированию труда – 5 уровень ОРК

4) Техник по нормированию труда – 4 уровень ОРК

5) Хронометражист – 3 уровень ОРК

6) Табельщик – 3 уровень ОРК.

Глава 3. Карточки профессий

9. Карточка профессии "Руководитель (начальник) нормативно-исследовательской лаборатории по труду":
Код группы:	1222-0
Код наименования занятия:	1222-0-006
Наименование профессии:	Руководитель (начальник) нормативно-исследовательской лаборатории по труду
Уровень квалификации по ОРК:	7
подуровень по ОРК:
Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:	Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих, утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № 553 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 22003). Глава 2 раздел 1 параграф 27 Начальник нормативно-исследовательской лаборатории по труду
Уровень профессионального образования:	Уровень образования: послевузовское образование (магистратура, резидентура)		Специальность: Бизнес и управление	Квалификация: -
Требования к опыту работы:	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующему направлению подготовки кадров и стаж работы на должностях по организации и нормированию труда не менее 5 лет
Связь с неформальным и информальным образованием:	Повышение квалификации 1 раз в 3 года с получением сертификата
Другие возможные наименования профессии:	-
Основная цель деятельности:	Разработка, анализ (исследование) и совершенствование НПА, методик и нормативов в области труда с целью сокращения трудозатрат и улучшения результатов трудовой деятельности
Перечень трудовых функций:	а) Обязательные трудовые функции:	1. Управление исследовательской деятельностью, направленной на совершенствование организации и нормирования труда. 2. Обеспечение методической поддержки и консультирование персонала по вопросам организации и нормирования труда.
	б) Дополнительные трудовые функции:	-
Описание трудовых функций
Трудовая функция 1: Управление исследовательской деятельностью, направленной на совершенствование организации и нормирования труда	Навык 1: Планирование и координация исследовательской деятельности в области повышения уровня нормирования труда	Умения:
		1.Руководить работой и разрабатывать проекты перспективных и текущих планов нормативно-исследовательских работ, планов по труду организации, организационно-технических мероприятий по повышению производительности труда и эффективности производства, календарных планов пересмотра норм. 2.Координировать работу и разрабатывать предложения по пересмотру норм в связи с применением передовых технологических процессов, внедрением нового оборудования и модернизацией существующего, осуществлением мероприятий по улучшению организации производства и труда, а также повышением квалификации и профессионального уровня работников. 3.Осуществлять проверку качества, правильности применения и уровня выполнения действующих норм по труду (норм времени, выработки и обслуживания, нормативов численности).
		Знания:
		1.Нормативные правовые акты, методические и нормативно-технические материалы по организации и нормированию труда. 2.Принципы организации и координации исследовательской работы, включая распределение ресурсов, управление временем и командой. 3. Основы технологии производства и деятельности организации.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
	Навык 2: Проведение перспективных научно-исследовательских работ по совершенствованию организации труда на предприятии	Умения:
		1.Организовывать проведение исследований по перспективным направлениям совершенствования организации и нормирования труда. 2.Разрабатывать предложения по применению методов микроэлементного нормирования, таких, как система измерения методов работы, и иных новых форм представления нормативов в виде математических зависимостей затрат труда от переменных факторов. 3.Разрабатывать и обеспечить внедрение прогрессивных норм труда, базирующихся на сопоставлении затрат труда с результатами, достигнутыми в аналогичных видах производств.
		Знания:
		1.Порядок проведения нормативно-исследовательской работы, пересмотра норм труда, разработки организационно-технических мероприятий по повышению производительности труда, улучшению организации производства и определения их экономической эффективности. 2.Нормативные правовые акты, методические и нормативно-технические материалы по организации и нормированию труда. 3.Порядок проектирования трудовых процессов. 4.Основы экономики, организации производства, труда и управления.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
Трудовая функция 2: Обеспечение методической поддержки и консультирование персонала по вопросам организации и нормирования труда	Навык 1: Методическая помощь и консультирование персонала по вопросам организации и нормирования труда	Умения:
		1.Обеспечивать методическое руководство подразделениями организации при разработке и реализации мероприятий по совершенствованию организации и нормирования труда на научной основе и определению экономической эффективности их внедрения. 2.Предоставлять консультации и разъяснения работникам по вопросам организации и нормирования труда. 3.Обеспечивать актуальной информацией работников о новых нормативах изменениях в законодательстве.
		Знания:
		1.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда. 2.Методы по установлению норм и нормативов для нормирования труда. 3.Тарифно-квалификационные справочники работ и профессий рабочих и квалификационные характеристики должностей служащих. 4.Основы экономики, организации производства, труда и управления.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
	Навык 2: Контроль и анализ результатов проведенных работ по повышению производительности труда	Умения:
		1.Координировать работу по выявлению резервов повышения производительности труда, разработке и осуществлении мероприятий по устранению потерь рабочего времени и улучшению его использования. 2.Разрабатывать предложения по созданию необходимых условий для освоения всеми работниками установленных норм трудовых затрат. 3.Анализировать результаты и подготавливать отчетность по итогам работ по повышению производительности труда.
		Знания:
		1.Принципы и методы мониторинга и контроля за выполнением норм и оценки результатов труда. 2.Нормативные правовые акты, методические и нормативно-технические материалы по организации и нормированию труда. 3.Применение информационно-коммуникационных технологий.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
Требования к личностным компетенциям:	Целеустремленность, ответственность, аналитический склад ума, внимательность, умение работать в команде, коммуникабельность, адаптивность, саморазвитие, лидерские качества
Список технических регламентов и национальных стандартов:	-
Связь с другими профессиями в рамках ОРК:	Уровень ОРК:	Наименование профессии:
	6	Инженер по организации и нормированию труда

10. Карточка профессии "Инженер по организации и нормированию труда":
Код группы:	2422-0
Код наименования занятия:	2422-0-004
Наименование профессии:	Инженер по организации и нормированию труда
Уровень квалификации по ОРК:	6 уровень ОРК
подуровень по ОРК:	6.2. II категории 6.1. I категории
Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:	Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих, утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № 553 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 22003). Глава 2 раздел 2 параграф 31 Инженер по нормированию труда, параграф 32 Инженер по организации труда
Уровень профессионального образования:	Уровень образования: Высшее образование (бакалавриат, специалитет, ординатура)	Специальность: Менеджмент (по отраслям и областям применения)	Квалификация: -
Требования к опыту работы:	I категории: высшее (или послевузовское) образование по соответствующему направлению подготовки кадров и стаж работы в должности инженера по организации/нормированию труда II категории не менее 2 лет. II категории: высшее (или послевузовское) образование по соответствующему направлению подготовки кадров и стаж работы в должности инженера по организации/нормированию труда без категории не менее 3 лет.
Связь с неформальным и информальным образованием:	Повышение квалификации 1 раз в 3 года с получением сертификата
Другие возможные наименования профессии:	2422-3-001 Эксперт по нормирования труда 2422-3-002 Консультант по нормирования труда 2422-3-003 Инженер по нормированию труда 2422-3-005 Инженер по организации труда
Основная цель деятельности:	Оптимизация рабочих процессов и условий труда в организации
Перечень трудовых функций:	а) Обязательные трудовые функции:	1. Разработка технически обоснованных норм трудовых затрат. 2. Внедрение технически обоснованных норм трудовых затрат применительно к конкретным производственно-техническим условиям по видам и уровням сложности работ.
	б) Дополнительные трудовые функции:	-
Описание трудовых функций
Трудовая функция 1: Разработка технически обоснованных норм трудовых затрат	Навык 1: Изучение технологического процесса	Умения:
		I категории (дополнительно к умениям II категории): 1.Проводить исследования технологического процесса. 2.Проводить работы по выявлению устаревших и ошибочно установленных норм, их своевременной замене. II категории: 3.Осуществлять учет технических данных о производительности оборудования в конкретных производственных условиях при установлении местных норм труда. 4.Обеспечивать подборку паспорта оборудования, характеристики применяемых инструментов, приспособлений, сырья, материалов, режимов работы оборудования, содержание технологических и трудовых процессов. 5.Использовать методики, позволяющие учитывать данные о производительности оборудования в конкретных производственных условиях. 6.Применять профессиональные стандарты при изучении трудовых процессов для разработки технически обоснованных норм труда.
		Знания:
		1.Передовой отечественный и зарубежный опыт организации, нормирования и оплаты труда. 2.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм по труду для всех сфер деятельности. 3.Основы технологии производства и деятельности организации. 4.Методические рекомендации в сфере нормирования труда. 5.Психология и физиология труда.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
	Навык 2: Обработка данных полученных в результате исследований	Умения:
		I категории (дополнительно к умениям II категории): 1.Анализировать трудовые процессы с учетом особенностей производственных условий. 2.Анализировать и обобщать результаты изучения затрат рабочего времени. 3.Анализировать степень обоснованности и напряженности норм затрат труда. II категории: 4.Определять нормообразующие факторы, влияющие на трудоемкость трудового процесса. 5.Применять современные методики и способы совершенствования нормирования труда. 6.Изучать действующую технологию, организационно-технические условия и методы выполнения работы на рабочих местах. 7.Изучать передовой отечественный и зарубежный опыт в области организации и нормирования труда.
		Знания:
		1.Методы нормирования труда. 2.Методы обработки данных, полученных при анализе использования рабочего времени. 3.Технологические процессы и режимы производства. 4.Методы анализа состояния нормирования труда с учетом особенностей производственных условий. 5.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм по труду для всех сфер деятельности.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
	Навык 3: Расчет норм труда	Умения:
		I категории (дополнительно к умениям II категории): 1.Осуществлять подготовку инструктивных указаний о порядке проведения его проверки на предприятии. 2.Проводить анализ и изучение результатов проверки проекта нормативного документа в производственных условиях, обобщение полученных отзывов, замечаний и предложений. 3.Осуществлять подготовку окончательной редакции норм труда. II категории: 4.Определять основные факторы, влияющие на величину затрат труда; выводить эмпирические (основанные на опыте) формулы зависимостей между значениями влияющих факторов и величинами затрат труда. 5.Осуществлять подготовку проекта нормативного документа первой редакции. 6.Обрабатывать данные, полученные в результате анализа использования рабочего времени. 7.Использовать методы установления норм времени на разовые и дополнительные работы. 8.Применять экономико-математические методы обработки исходных данных.
		Знания:
		1.Методы оценки качества норм затрат труда, в частности их обоснованности, напряженности и однородности. 2.Методы установления норм затрат труда с учетом их комплексного обоснования (технических, организационных, экономических, психофизиологических и социальных факторов). 3.Методики установления обоснованных норм затрат труда на различные виды работ. 4.Организация труда. 5.Методические рекомендации по разработке норм труда. 6.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм по труду для всех сфер деятельности.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
Трудовая функция 2: Внедрение технически обоснованных норм трудовых затрат применительно к конкретным производственно-техническим условиям по видам и уровням сложности работ	Навык 1: Методическая и практическая помощь по применению в подразделениях предприятия норм труда	Умения:
		I категории (дополнительно к умениям II категории): 1.Проводить анализ и изучение результатов проверки проекта нормативного документа в производственных условиях, обобщение полученных отзывов, замечаний и предложений. 2.Проводить работы по своевременному внедрению разработанных норм и нормативов по труду и обеспечение контроля за правильным применением. 3.Устранять выявленные недостатки в организации труда и производства. II категории: 4.Проводить анализ организационно-технической подготовленности производственных участков и рабочих мест к работе по новым нормам. 5.Проводить разъяснительную работу по использованию установленных норм труда, инструктаж для работников, обучение их работе в новых организационно-технических условиях. 6.Владеть методами внедрения установленных норм труда.
		Знания:
		1.Постановления, распоряжения, приказы, методические и нормативные материалы по организации, нормированию и оплате труда. 2.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм по труду для всех сфер деятельности. 3.Знания способов и методов внедрения местных норм труда в конкретных производственных условиях. 4.Прогрессивные методики оценки экономической эффективности от внедрения технически обоснованных норм. 5.Методы изучения трудовых процессов и наиболее эффективных приемов и методов труда, использования рабочего времени. 6.Требования рациональной организации труда при разработке технологических процессов. 7.Технологические процессы и режимы производства.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
	Навык 2: Выполнение комплекса работ по совершенствованию нормирования труда	Умение:
		I категории (дополнительно к умениям II категории): 1.Составлять проекты перспективных и годовых планов по труду по пересмотру норм труда. 2.Осуществлять контроль за соблюдением требований организации и нормирования труда. II категории: 3.Анализировать состояние организации и нормирования труда, трудовых процессов в подразделениях организации. 4.Внедрять рациональные формы разделения и кооперации труда.
		Знание:
		1.Постановления, распоряжения, приказы, методические и нормативные материалы по организации, нормированию труда. 2.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм по труду для всех сфер деятельности. 3.Методы нормирования труда, методы анализа состояния нормирования труда, качества норм, показателей по труду. 4.Передовой отечественный и зарубежный опыт организации, нормирования и оплаты труда 5.Порядок разработки планов по труду, производительности труда.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
Требования к личностным компетенциям:	Целеустремленность, ответственность, аналитический склад ума, внимательность, точность, системность, коммуникабельность, адаптивность, саморазвитие, умение работать в команде
Список технических регламентов и национальных стандартов:	-
Связь с другими профессиями в рамках ОРК:	Уровень ОРК:	Наименование профессии:
	7	Руководитель (начальник) нормативно-исследовательской лаборатории по труду
	5	Инженер по организации и нормированию труда

11. Карточка профессии "Инженер по организации и нормированию труда":
Код группы:	2422-0
Код наименования занятия:	2422-0-004
Наименование профессии:	Инженер по организации и нормированию труда
Уровень квалификации по ОРК:	5 уровень ОРК
подуровень по ОРК:
Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:	Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих, утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № 553 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 22003). Глава 2 раздел 2 параграф 31 Инженер по нормированию труда, параграф 32 Инженер по организации труда
Уровень профессионального образования:	Уровень образования: Послесреднее образование (прикладной бакалавриат)	Специальность: Менеджмент (по отраслям и областям применения)	Квалификация: -
Требования к опыту работы:	высшее (или послевузовское) образование по соответствующему направлению подготовки кадров без предъявления требований к стажу работы или техническое и профессиональное, послесреднее (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по соответствующей специальности (квалификации) и стаж работы в должности техника I категории не менее 3 лет.
Связь с неформальным и информальным образованием:	Повышение квалификации 1 раз в 3 года с получением сертификата
Другие возможные наименования профессии:	2422-3-001 Эксперт по нормирования труда 2422-3-005 Инженер по организации труда 2422-3-006 Нормировщик (по труду)
Основная цель деятельности:	Реализация мероприятий по совершенствованию организации и нормирования труда, эффективному и рациональному использованию трудовых ресурсов
Перечень трудовых функций:	а) Обязательные трудовые функции:	1. Определение трудоемкости работ и нормативной численности. 2. Анализ состояния организации и нормирования труда.
	б) Дополнительные трудовые функции:	-
Описание трудовых функций
Трудовая функция 1: Определение трудоемкости работ и нормативной численности	Навык 1: Расчет норм труда по видам работ, выполняемых на предприятии	Умения:
		1.Применять межотраслевые, отраслевые и другие прогрессивные нормативы для установления норм труда. 2.Планировать нормативную численность работников по количеству, уровню их квалификации исходя из плановых показателей. 3.Выявлять отклонения фактической численности от нормативной, разрабатывать предложения по устранению сверхнормативной численности. 4.Выявлять дублирование функций работниками подразделений, несоответствие выполняемой работы занимаемой должности. 5.Оповещать работников об изменении норм трудовых затрат. 6.Проводить работы по выявлению устаревших и ошибочно установленных норм, по их своевременной замене, более прогрессивными. 7.Определять оптимальное соотношение работников одной профессии (специальности) различной квалификации в подразделениях учреждения.
		Знания:
		1.Постановления, распоряжения, приказы, методические и нормативные материалы по организации, нормированию труда. 2.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм по труду для всех сфер деятельности. 3.Основы социологии, физиологии, психологии и организации труда.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
	Навык 2: Контроль за соблюдением требований установленных в нормах труда	Умения:
		1.Осуществлять контроль использования рабочего времени. 2.Осуществлять контроль соблюдения внутреннего распорядка. 3.Вести отчетность по внедрению установленных норм. 4.Осуществлять контроль за соблюдением организации и нормирования труда. 5.Применять способы определения сверх нормативной численности работников с учетом функций управления. 6.Организовывать рациональную занятость работников, анализ соотношения продолжительности работ различной сложности. 7.Выявлять и фиксировать простои на рабочих местах.
		Знания:
		1.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм по труду для всех сфер деятельности. 2.Постановления, распоряжения, приказы, методические и нормативные материалы по организации, нормированию труда. 3.Правила внутреннего трудового распорядка. 4.Основы социологии, физиологии и психологии труда.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
Трудовая функция 2: Анализ состояния организации и нормирования труда	Навык 1: Определение эффективности норм труда	Умения:
		1.Анализировать степень обоснованности и напряженности норм затрат труда. 2.Использовать прогрессивные способы и методы анализа состояния нормирования труда в конкретных производственных условиях. 3.Использовать современные методы анализа качества норм затрат труда, в частности их однородности, используемых в конкретных производственных условиях. 4.Применять способы определения сверхнормативной численности работников с учетом функций управления. 5.Определять экономическую эффективность от внедрения технически обоснованных норм.
		Знания:
		1.Методы учета и анализа показателей по труду. 2.Методы оценки качества норм затрат труда, в частности их обоснованности, напряженности и однородности. 3.Прогрессивные методики оценки экономической эффективности от внедрения технически обоснованных норм. 4.Межотраслевые и отраслевые нормативы трудовых затрат. 5.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм по труду для всех сфер деятельности.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
	Навык 2: Планирование и анализ численности и трудозатрат на персонал	Умения:
		1.Оценивать потребность в нормативной численности работников. 2.Формировать отчетность по трудовым показателям. 3.Определять сверх нормативную численность работников с учетом функций управления.
		Знания:
		1.Методы контроля соблюдения требований рациональной организации труда в устанавливаемых нормах затрат труда. 2.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм по труду для всех сфер деятельности. 3.Тарифно-квалификационные справочники работ и профессий рабочих и квалификационные характеристики должностей служащих.
	Возможность признания навыка:	не рекомендуется
Требования к личностным компетенциям:	Целеустремленность, ответственность, аналитический склад ума, внимательность, точность, системность, коммуникабельность, адаптивность, саморазвитие, умение работать в команде
Список технических регламентов и национальных стандартов:	-
Связь с другими профессиями в рамках ОРК:	Уровень ОРК:	Наименование профессии:
	6	Инженер по организации и нормированию труда
	6	Специалист по трудовым ресурсам
	4	Техник по нормированию труда

12. Карточка профессии "Техник по нормированию труда":
Код группы:	3112-9
Код наименования занятия:	3112-9-004
Наименование профессии:	Техник по нормированию труда
Уровень квалификации по ОРК:	4 уровень ОРК
подуровень по ОРК:	4.0. без категории 4.2. II категории 4.1. I категории
Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:	Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих, утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № 553 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 22003). Глава 2 раздел 2 параграф 28 Техник по труду
Уровень профессионального образования:	Уровень образования: ТиПО (специалист среднего звена)		Специальность: Менеджмент (по отраслям и областям применения)		Квалификация: -
Требования к опыту работы:	I категории: техническое и профессиональное, послесреднее (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по соответствующей специальности (квалификации) и стаж работы в должности техника II категории не менее 2 лет. II категории: техническое и профессиональное, послесреднее (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по соответствующей специальности (квалификации) и стаж работы в должности техника без категории не менее 2 лет. Без категории: техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное), послесреднее образование по соответствующей специальности (квалификации) без предъявления требований к стажу работы.
Связь с неформальным и информальным образованием:	Повышение квалификации 1 раз в 3 года с получением сертификата
Другие возможные наименования профессии:	4311-4-006 Техник по труду
Основная цель деятельности:	Участие в работе по изучению трудовых процессов и затрат рабочего времени на выполнение операций, анализ наиболее эффективных приемов и методов труда, содействие их распространению
Перечень трудовых функций:	а) Обязательные трудовые функции:		1.Сбор данных о производственных процессах для последующего расчета норм труда. 2.Обработка данных о производственных процессах для выявления предложений по улучшению эффективности труда.
	б) Дополнительные трудовые функции:		-
Описание трудовых функций
Трудовая функция 1 Сбор данных о производственных процессах для последующего расчета норм труда	Навык 1: Сбор исходных данных для расчета норм труда.		Умения:
			I категории (дополнительно к умениям II категории): 1.Осуществлять обработку первичной, учетно-отчетной информации по основным трудовым показателям. 2.Участвовать в анализе организационной структуры, трудовых процессов и внутренних документов, регламентирующих исследуемые трудовые процессы. II категории (дополнительно к умениям без категории): 3.Участвовать в формировании отчетов, инструкций и иной документации по организации и нормированию труда. 4.Работать с электронными таблицами, включая использование формул, сводных таблиц и графиков для анализа данных по расчету норм труда. Без категории: 5.Осуществлять сбор данных по производственным показателям.
			Знания:
			1.Основные принципы и требования законодательства, методические материалы и стандарты в области организации и нормирования труда. 2.Методы сбора данных, таких как наблюдение, анкетирование, интервьюирование, анализ документации, использование технических средств и систем мониторинг 3.Принципы работы баз данных и опыт работы с системами управления базами данных для хранения и обработки данных.
	Возможность признания навыка:		не рекомендуется
	Навык 2: Анализ производственных процессов и выбор методов нормирования труда для проведения исследования трудовых процессов		Умения:
			I категории (дополнительно к умениям II категории): 1.Участвовать в составлении календарных планов пересмотра норм трудовых затрат в соответствии с планируемыми мероприятиями по росту производительности труда. 2.Осуществлять подготовку материалов к аттестации рабочих мест по условиям труда. II категории (дополнительно к умениям без категории): 3.Участвовать в работе по составлению паспортов рабочих мест. 4.Наполнять и актуализировать электронную базу данных норм трудовых затрат. Без категории: 5.Работать с информационными системами и базами данных по управлению численностью и затратами на персонал.
			Знания:
			1.Методы и инструменты анализа данных, включая статистические методы, искусственный интеллект и визуализацию данных. 2.Основные принципы и этапы производственных процессов. 3.Принципы эргономики и технических стандартов в области организации и нормирования труда.
	Возможность признания навыка:		не рекомендуется
Трудовая функция 2 Обработка данных о производственных процессах для выявления предложений по улучшению эффективности труда	Навык 1: Определение и расчет норм труда для различных условий производства и категорий персонала		Умения:
			I -II категорий (дополнительно к умениям без категории): 1.Осуществлять подготовку справочных и аналитических материалов по итогам расчета норм труда. 2.Участвовать в разработке мероприятий по снижению трудоемкости продукции. Без категории: 3.Применять межотраслевые и отраслевые нормативы.
			Знания:
			1.Основные принципы и требования законодательства, методические материалы и стандарты в области организации и нормирования труда. 2.Особенности установления норм затрат труда с учетом их комплексного обоснования (технических, организационных, экономических, психофизиологических и социальных факторов). 3.Основы физиологии, психологии и организации труда.
	Возможность признания навыка:		не рекомендуется
	Навык 2: Обработка и анализ проведенных работ по нормированию труда		Умения:
			I -II категорий (дополнительно к умениям без категории): 1.Проверять полноту представленных данных, расчетов, их соответствие действующим положениям по организации труда. 2.Составлять извещения об изменениях утвержденных норм трудовых затрат и расценок. Без категории: 3.Формировать материалы (графики, диаграммы и блок-схемы), которые наглядно описывают трудовые процессы, маршрутизацию материалов, планировку производственных помещений, а также работу оборудования. 4.Работать с инструментами визуализации данных для представления результатов анализа.
			Знания:
			1.Основные принципы работы производственных процессов и специфики отрасли для правильного анализа и мониторинга данных. 2.Применение информационно-коммуникационных технологий. 3.Основы физиологии, психологии и организации труда.
	Возможность признания навыка:		не рекомендуется
Требования к личностным компетенциям:		Ответственность, аналитический склад ума, внимательность, коммуникабельность, техническая грамотность, адаптивность, умение работать в команде
Список технических регламентов и национальных стандартов:		-
Связь с другими профессиями в рамках ОРК:		Уровень ОРК:		Наименование профессии:
		5		Инженер по организации и нормированию труда
		3		Хронометражист

13. Карточка профессии "Хронометражист":
Код группы:		4311-9
Код наименования занятия:		4311-9-009
Наименование профессии:		Хронометражист
Уровень квалификации по ОРК:		3 уровень ОРК
подуровень по ОРК:		-
Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:		Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих, утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № 553 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 22003). Глава 2 раздел 3 параграф 40 Хронометражист
Уровень профессионального образования:		Уровень образования: ТиПО (рабочие профессии)			Специальность: -	Квалификация: -
Требования к опыту работы:		Техническое и профессиональное, послесреднее (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по соответствующей специальности (квалификации) без предъявления требований к стажу работы или общее среднее образование и специальная подготовка по установленной программе без предъявления требований к стажу работы.
Связь с неформальным и информальным образованием:		Повышение квалификации 1 раз в 3 года с получением сертификата
Другие возможные наименования профессии:		3345-0-004 Служащий по организации и нормированию труда
Основная цель деятельности:		Проведение измерений времени, необходимых для выполнения определенных операций или процессов на производстве
Перечень трудовых функций:		а) Обязательные трудовые функции:		1.Проведение хронометражных измерений и наблюдений за выполнением рабочих операций. 2.Выявление потерь рабочего времени.
		б) Дополнительные трудовые функции:		-
Описание трудовых функций
Трудовая функция 1 Проведение хронометражных измерений и наблюдений за выполнением рабочих операций	Навык 1: Проведение хронометражных измерений и наблюдений		Умения:
			1.Изучать техники и технологии проведения работ. 2.Оценивать производительность и темп работы при проведении наблюдений. 3.Разделять изучаемые операции на элементы, микроэлементы. 4.Определять необходимые количества наблюдений. 5.Проводить замеры с применением технических средств, для фиксации затрат рабочего времени. 6.Заполнять хронометражно-нормировочные карты.
			Знания:
			1.Виды хронометражных наблюдений. 2.Порядок проведения хронометражных наблюдений. 3.Методические рекомендации по проведению хронометражных наблюдений. 4.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм по труду для всех сфер деятельности. 5.Основы физиологии, психологии и организации труда.
	Возможность признания навыка:		не рекомендуется
	Навык 2: Обработка полученных данных по результатам хронометражных наблюдений		Умения:
			1.Определять фактические затраты рабочего времени на выполнение работ, операций, в течение смены, рабочего процесса. 2.Составлять хроноряд наблюдений, устранять дефектные замеры. 3.Анализировать результаты наблюдений, отбор наиболее рациональных элементов операций для включения их в нормы труда.
			Знания:
			1.Методы изучения трудовых процессов и передовых методов и приемов труда, использования рабочего времени. 2.Методы отбора рациональных приемов и методов выполнения элементов трудовых операций. 3.Правила разработки, утверждения, замены и пересмотра норм труда работодателем, типовых норм и нормативов по труду, единых и (или) межотраслевых типовых норм по труду для всех сфер деятельности. 4.Основы физиологии, психологии и организации труда.
	Возможность признания навыка:		не рекомендуется
Трудовая функция 2 Выявление потерь рабочего времени	Навык 1: Изучение непроизводительных трудовых затрат		Умения:
			1.Сопоставлять данные фактического и планового баланса рабочего времени. 2.Проводить анализ потерь рабочего времени, установление причин. 3.Участвовать в составлении предложений по сокращению потерь рабочего времени.
			Знания:
			1.Методы анализа использования затрат рабочего времени. 2.Методы обработки данных, полученных при анализе использования рабочего времени. 3.Правила внутреннего распорядка. 4.Основы физиологии, психологии и организации труда.
	Возможность признания навыка:		не рекомендуется
	Навык 2: Составление аналитического отчета		Умения:
			1.Осуществлять отбор наиболее рациональных элементов операций для включения их в нормы труда. 2.Формировать отчет по итогам проведенных фотохронометражных наблюдений, замеров.
			Знания:
			1.Методы анализа использования затрат рабочего времени. 2.Методы обработки данных, полученных при анализе использования рабочего времени. 3.Методы отбора рациональных приемов и методов выполнения элементов трудовых операций. 4.Основы физиологии, психологии и организации труда.
	Возможность признания навыка:		не рекомендуется
Требования к личностным компетенциям:	Ответственность, аналитический склад ума, внимательность, точность, организованность, коммуникабельность, этика, техническая грамотность, умение работать в команде
Список технических регламентов и национальных стандартов:	-
Связь с другими профессиями в рамках ОРК:	Уровень ОРК:		Наименование профессии:
	4		Техник по нормированию труда

14. Карточка профессии "Табельщик":
Код группы:	4311-4
Код наименования занятия:	4311-4-003
Наименование профессии:	Табельщик
Уровень квалификации по ОРК:	3 уровень ОРК
подуровень по ОРК:	-
Уровень квалификации по ЕТКС, КС и др. типовых квалификационных характеристик:	Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих, утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № 553 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 22003). Глава 2 раздел 3 параграф 38 Табельщик
Уровень профессионального образования:	Уровень образования: ТиПО (рабочие профессии)				Специальность: -	Квалификация: -
Требования к опыту работы:	Техническое и профессиональное, послесреднее (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по соответствующей специальности (квалификации) без предъявления требований к стажу работы или общее среднее образование и специальная подготовка по установленной программе без предъявления требований к стажу работы.
Связь с неформальным и информальным образованием:	Повышение квалификации 1 раз в 3 года с получением сертификата
Другие возможные наименования профессии:	-
Основная цель деятельности:	Обеспечение точного учета рабочего времени работников и ведение табеля учета рабочего времени, что включает в себя регистрацию отработанных часов, контроль за соблюдением графиков работы.
Перечень трудовых функций:	а) Обязательные трудовые функции:			1. Сбор и оформление данных о рабочем времени занятых на предприятии работников. 2. Подготовка отчетности по учету рабочего времени.
	б) Дополнительные трудовые функции:			-
Описание трудовых функций
Трудовая функция 1 Сбор и оформление данных о рабочем времени занятых на предприятии работников		Навык 1: Сбор данных о действующей системе организации труда.	Умения:
			1.Вести табельный учет фактического времени пребывания работников в организации, осуществление контроля за их своевременной явкой на работу и уходом с работы, нахождением на рабочих местах. 2.Осуществлять сбор данных о рабочем времени работников и вносить изменения, связанные с оформлением приема работников, переводов, увольнений, предоставления отпусков и иные изменения. 3.Работать с базами данных для хранения и анализа данных по организации труда.
			Знания
			1.Основные концепции и методы планирования рабочих процессов, включая определение последовательности операций, распределение ресурсов и управление временем. 2.Положения, инструкции, иные руководящие материалы и нормативные документы по ведению табельного учета. 3.Применение информационно-коммуникационных технологий.
		Возможность признания навыка:	не рекомендуется
		Навык 2: Мониторингпроизводственных процессов и трудовых ресурсов	Умения:
			1.Контролировать своевременность представления работниками листков о временной нетрудоспособности, справок по уходу за больными и иных документов, подтверждающих право на их отсутствие на работе. 2.Определять последовательность операций и составлять расписание работы. 3.Понимать принципы эргономики рабочего места.
			Знания:
			1.Методы установления норм и стандартов труда. 2.Основные производственные процессы и технологии, используемые в организации, а также способность применять их при планировании и организации рабочего процесса. 3.Основы физиологии, психологии и организации труда.
		Возможность признания навыка:	не рекомендуется
Трудовая функция 2 Подготовка отчетности по учету рабочего времени		Навык 1: Ведение отчетности о периодах занятости работников	Умения:
			1.Участвовать в оформлении отчетов и внутренней документации о периодах занятости работников предприятия по разным критериям: подразделениям, должностям, видам оплаты. 2.Организовать процесс сбора данных, их анализа и подготовки отчетов в соответствии с установленными сроками и требованиями. 3.Создавать графики, диаграммы и другие визуальные представления данных для наглядного отображения результатов анализа.
			Знания:
			1.Основы статистики и методов анализа данных, таких как среднее значение, медиана, дисперсия, корреляция, регрессия и другие. 2.Методы визуализации данных с использованием графиков, диаграмм и других инструментов для наглядного представления результатов анализа. 3.Применение информационно-коммуникационных технологий.
		Возможность признания навыка:	не рекомендуется
		Навык 2: Подготовка отчетной информации о трудовых ресурсах	Умения:
			1.Представлять табель, содержащий сведения о фактически отработанном времени, сверхурочных часах работы, нарушениях трудовой дисциплины. 2.Владеть текстовыми редакторами для подготовки отчетов и документации. 3.Владеть системами электронного документооборота для управления документами и их согласования.
			Знания:
			1.Действующихе нормы и стандарты в области сбора, анализа и отчетности данных организации и нормирования труда. 2.Основы физиологии, психологии и организации труда.
		Возможность признания навыка:	не рекомендуется
Требования к личностным компетенциям:		Ответственность, аналитический склад ума, внимательность, точность, организованность, коммуникабельность, этика, техническая грамотность, умение работать в команде
Список технических регламентов и национальных стандартов:		-
Связь с другими профессиями в рамках ОРК:		Уровень ОРК:	Наименование профессии:
		4	Техник по нормированию труда/ техник по труду

Глава 4. Технические данные профессионального стандарта

15. Наименование государственного органа (фамилия, имя и отчество исполнителя, е-почта, телефон)	Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан Исполнитель: Набиев Д.К., +7 (717) 274 29 81, d.nabiev@enbek.gov.kz
16. Организации, участвующие в разработке/актуализации (наименование организации, фамилия, имя и отчество исполнителя, е-почта, телефон)	РГП на ПХВ "Республиканский научно-исследовательский институт охраны труда Министерства труда и социальной защиты населения РК", руководитель Центра стандартизации и нормирования труда Байзакова Арай Становна, baizakova.a@rniiot.kz, 8-777-426-11-26
17. Отраслевой совет по профессиональным квалификациям (дата заключения)	25.12.2024 г.
18. Национальный орган по профессиональным квалификациям (дата заключения)
19. НПП РК "Атамекен" (дата рекомендаций)
20. Номер версии и год выпуска:	Версия 2, 2024 г.
21. Дата ориентировочного пересмотра:	25.12.2027 г.

"Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 5-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес "Еңбекті ұйымдастыру және нормалау" кәсіптік стандарты бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрыққа қол қойылған күннен бастап бес жұмыс күн ішінде оны қазақ және орыс тілдерінде ресми жариялау және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

С. Жақыпова

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрінің
2024 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 519 бұйрығына қосымша

Кәсіптік стандарт: "Еңбекті ұйымдастыру және нормалау"

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Кәсіби стандарттың қолдану аясы:

Кәсіптік стандарт "Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабына сәйкес әзірленді, ұйымдастыру және нормалау саласындағы ресми және (немесе) бейресми және (немесе) формалды емес білім беруді, біліктілік пен құзыреттілік деңгейін, мазмұнын, сапасын және еңбек жағдайларын ескере отырып, білімге, іскерлікке, дағдыларға, жұмыс тәжірибесіне қойылатын жалпы талаптарды белгілейді, кәсіби қызметтің тиімділігі мен сапасын арттыру мақсатында және кәсіби біліктілікті тану процесінде негіз болады.

2. Осы кәсіптік стандартта мынадай терминдер, анықтамалар мен қысқартулар қолданылады:

1) ақпараттық-коммуникациялық технологиялар – электрондық ақпараттық ресурстармен жұмыс істеу әдістерінің және аппараттық-бағдарламалық кешенді және телекоммуникациялар желісін қолдана отырып жүзеге асырылатын ақпараттық өзара іс-қимыл әдістерінің жиынтығы;

2) еңбек жағдайлары – еңбекке ақы төлеу, еңбекті нормалау, еңбек міндеттерін орындау, жұмыс уақыты мен демалыс уақыты режимі жағдайлары, кәсіптерді (лауазымдарды) қоса атқару, қызмет көрсету аймақтарын кеңейту, уақытша болмаған қызметкердің міндеттерін орындау, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау тәртібі, техникалық, өндірістік-тұрмыстық жағдайлар, сондай-ақ тараптардың келісімі бойынша өзге де еңбек жағдайлары;

3) еңбек нормалары – еңбек шығындарының өлшемі және техниканың, технологияның, өндірісті және еңбекті ұйымдастырудың қол жеткізілген деңгейіне сәйкес тиісті біліктілігі бар қызметкер үшін белгіленеді;

4) еңбек нормаларын ауыстыру және қайта қарау – ұйым мен оның бөлімшелері деңгейінде тиісті бақылауды ұйымдастыруды талап ететін қажетті және заңды процесс.

5) еңбек өнімділігі – бұл еңбек өнімділігін сипаттайтын сандық көрсеткіш;

6) еңбек функциясы – еңбек процесінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты әрекеттер жиынтығы;

7) еңбекті нормалау – жұмыскерлердің нақты ұйымдастырушылық-техникалық жағдайларда жұмысты орындауға (өнім бірлігін дайындауға) қажетті еңбек шығындарын (уақытын) анықтау және осы негізде еңбек нормаларын белгілеу;

8) жергілікті еңбек нормалары – салааралық және салалық нормативтік материалдар болмаған жағдайларда, неғұрлым прогрессивті ұйымдық-техникалық шарттарды енгізу кезінде немесе қолданыстағы салалық нормативтік материалдарды әзірлеу кезінде ескерілген нормалар сәйкес келмеген жағдайларда кәсіпорындарда (мекемелерде, ұйымдарда) әзірленеді;

9) жұмыс орны – қызметкер еңбек қызметі процесінде еңбек міндеттерін орындаған кезде оның тұрақты немесе уақытша болатын орны;

10) микроэлементті нормалау – еңбек процесінің алдын-ала жасалған микроэлементтерінің көмегімен еңбекті нормалау, бұл өте перспективалы бағыт;

11) өндіріс нормасы – бұл белгілі бір ұйымдық-техникалық жағдайларда жұмыс уақытының бірлігіне жұмысшы немесе жұмысшылар тобы (атап айтқанда, бригада) орындауға (дайындауға, тасымалдауға және т.б.) міндетті жұмыстың белгіленген көлемі (өнім бірліктерінің саны);

12) салааралық нормалар – экономиканың екі және одан да көп салаларындағы кәсіпорындарда (мекемелерде, ұйымдарда) орындалатын жұмыстарда еңбекті нормалауға арналған;

13) салааралық үлгілік еңбек нормалары – экономиканың әртүрлі салаларында ұқсас ұйымдық-техникалық жағдайларда бірдей технология бойынша жұмыстарды орындаумен айналысатын жұмыскерлердің еңбегін нормалау үшін пайдаланылатын еңбек жөніндегі нормативтік материалдар;

14) салалық үлгілік нормалар – экономиканың бір саласының ұйымдарында орындалатын жұмыстарда еңбекті нормалауға арналған еңбек жөніндегі нормативтік материалдар;

15) сан нормативі – нақты функцияларды орындау, қызметтер көрсету, белгілі бір ұйымдық - техникалық жағдайларда белгілі бір жұмыс көлемін орындау үшін қажетті белгілі бір кәсіптік-біліктілік құрамындағы жұмыскерлердің белгіленген саны;

16) хронометраждық бақылау – орындалатын әрекеттердің ұзақтығын бекіту және өлшеу арқылы уақыт шығындарын зерттеу әдісі;

3. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар қолданылады:

АКТ – ақпараттық-коммуникациялық технологиялар;

КС – кәсіби стандарт;

ЭҚЖЖ – Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуішіне;

СБШ – салалық біліктілік шеңбері;

НҚА – нормативтік-құқықтық акті;

ТжКБ – техникалық және кәсіптік білім.

2-тарау. Кәсіби стандарттың паспорты

4. Кәсіби стандарттың атауы: Еңбекті ұйымдастыру және нормалау

5. Кәсіби стандарт коды: M70109

6. ЭҚЖЖ сәйкес секцияны, бөлімді, топты, сыныпты және кіші сыныпты көрсету:

• М Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет

• 70 Бас ұйымдардың қызметі; басқару мәселелері бойынша консультациялар

• 70.1 Бас ұйымдардың қызметі

• 70.10 Бас ұйымдардың қызметі

• 70.10.9 Басқа бас ұйымдардың қызметі

7. Кәсіби стандарттың қысқаша сипаттамасы: Жұмыскерлердің нақты ұйымдастырушылық-техникалық жағдайларда жұмысты орындауға (өнім бірлігін дайындауға) қажетті еңбек шығындарын (уақытын) әзірлеу және енгізу және осы негізде еңбек нормаларын белгілеу, тиісті деңгейді, разрядты, санатты белгілеу үшін жұмыстың күрделілігін, біліктілігін және басқа да сипаттамаларын айқындау.

8. Кәсіптер карточкаларының тізімі:

1) Еңбек жөніндегі нормативтік-зерттеу зертханасының бастығы – 7 СБШ деңгейі

2) Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі инженер – 6 СБШ деңгейі

3) Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі инженер – 5 СБШ деңгейі

4) Еңбекті нормалау жөніндегі техник – 4 СБШ деңгейі

5) Хронометражшы – 3 СБШ деңгейі

6) Табель жүргізуші – 3 СБШ деңгейі.

3-тарау. Кәсіп карточкалары

9. "Еңбек жөніндегі нормативтік-зерттеу зертханасының бастығы (басшысы)" мамандығының карточкасы:
Топ коды:			1222-0
Қызметтің атауының коды			1222-0-006
Кәсіптің атауы:			Еңбек жөніндегі нормативтік-зерттеу зертханасының бастығы (басшысы)
СБШ бойынша біліктілік деңгейі:			7
СБШ бойынша кіші деңгейі:
БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:			Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № 553 бұйрығымен бекітілген Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22003 болып тіркелді). 2-тарау 1-бөлім 27-параграф Еңбек жөніндегі нормативтік-зерттеу зертханасының бастығы
Кәсіптік білім деңгейі:			Білім деңгейі: жоғары оқу орнынан кейінгі білім (магистратура, резидентура)					Мамандығы: Бизнес және басқару		Біліктілік: -
Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:			Кадрларды даярлаудың тиісті бағыты бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім және еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі лауазымдардағы жұмыс өтілі кемінде 5 жыл
Бейресми және формалды емес біліммен байланысы:			сертификат ала отырып 3 жылда 1 рет біліктілікті арттыру
Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:			-
Қызметтің негізгі мақсаты:			Еңбек шығындарын қысқарту және еңбек қызметінің нәтижелерін жақсарту мақсатында НҚА, еңбек саласындағы әдістемелер мен нормативтерді әзірлеу, талдау (зерттеу) және жетілдіру
Еңбек функцияларының тізбесі:			а) Міндетті еңбек функциялары					1. Еңбекті ұйымдастыру мен нормалауды жетілдіруге бағытталған зерттеу қызметін басқару. 2. Еңбекті ұйымдастыру және нормалау мәселелері бойынша жұмыскерлерге әдістемелік қолдау және кеңес беруді қамтамасыз ету.
			б) Қосымша еңбек функциялары:					-
Еңбек функцияларының сипаттамасы
Еңбек функциясы 1: Еңбекті ұйымдастыру мен нормалауды жетілдіруге бағытталған зерттеу қызметін басқару			Дағды 1: Еңбекті нормалау деңгейін арттыру саласындағы зерттеу қызметін жоспарлау және үйлестіру					Машықтар:
								1.Нормативтік-зерттеу жұмыстарының перспективалық және ағымдағы жоспарларының, ұйымның еңбек жоспарларының, Еңбек өнімділігі мен өндіріс тиімділігін арттыру жөніндегі ұйымдастырушылық-техникалық іс-шаралардың, нормаларды қайта қараудың күнтізбелік жоспарларының жұмысына басшылық жасау және жобаларын әзірлеу. 2.Озық технологиялық процестерді қолдануға, Жаңа жабдықты енгізуге және қолданыстағы жабдықты жаңғыртуға, өндіріс пен еңбекті ұйымдастыруды жақсарту жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыруға, сондай-ақ жұмыскерлердің біліктілігі мен кәсіби деңгейін арттыруға байланысты нормаларды қайта қарау бойынша жұмысты үйлестіру және ұсыныстар әзірлеу. 3.Еңбек жөніндегі қолданыстағы нормалардың (уақыт, әзірлеу және қызмет көрсету нормалары, сан нормативтері) сапасын, қолданылу дұрыстығын және орындалу деңгейін тексеруді жүзеге асыру.
								Білімдер:
								1.Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі нормативтік құқықтық актілер, әдістемелік және нормативтік-техникалық материалдар. 2.Ресурстарды бөлуді, уақытты және команданы басқаруды қоса алғанда, зерттеу жұмысын ұйымдастыру және үйлестіру принциптері. 3.Өндіріс технологиясының негіздері және ұйым қызметі.
			Дағдыны тану мүмкіндігі:					ұсынылмайды
			Дағды 2: Кәсіпорында еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру бойынша перспективалық ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу					Машықтар:
								1.Еңбекті ұйымдастыру мен нормалауды жетілдірудің перспективалық бағыттары бойынша зерттеулер жүргізуді ұйымдастыру. 2.Жұмыс әдістерін өлшеу сияқты микроэлементтерді нормалау әдістері және еңбек шығындарының айнымалы факторларға математикалық тәуелділігі түрінде нормативтерді ұсынудың басқа да жаңа формаларын қолдану бойынша ұсыныстар әзірлеу. 3.Еңбек шығындарын өндірістің ұқсас түрлерінде қол жеткізілген нәтижелермен салыстыруға негізделген прогрессивті еңбек нормаларын әзірлеу және енгізуді қамтамасыз ету.
								Білімдер:
								1.Нормативтік-зерттеу жұмыстарын жүргізу, еңбек нормаларын қайта қарау, еңбек өнімділігін арттыру, өндірісті ұйымдастыруды жақсарту және олардың экономикалық тиімділігін анықтау бойынша ұйымдастырушылық-техникалық іс-шараларды әзірлеу тәртібі. 2.Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі нормативтік құқықтық актілер, әдістемелік және нормативтік-техникалық материалдар. 3.Еңбек процестерін жобалау тәртібі. 4.Экономика, өндірісті ұйымдастыру, Еңбек және басқару негіздері.
			Дағдыны тану мүмкіндігі:					ұсынылмайды
Еңбек функциясы 2: Еңбекті ұйымдастыру және нормалау мәселелері бойынша жұмыскерлерге әдістемелік қолдау және кеңес беруді қамтамасыз ету			Дағды 1: Жұмыскерлерге еңбекті ұйымдастыру және нормалау мәселелері бойынша әдістемелік көмек және кеңес беру					Машықтар:
								1.Ғылыми негізде еңбекті ұйымдастыру мен нормалауды жетілдіру және оларды енгізудің экономикалық тиімділігін айқындау жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және іске асыру кезінде ұйым бөлімшелеріне әдістемелік басшылықты қамтамасыз ету. 2.Жұмыскерлерге еңбекті ұйымдастыру және нормалау мәселелері бойынша консультациялар мен түсініктемелер беру. 3.Жұмыскерлерді заңнамадағы жаңа нормативтер мен өзгерістер туралы өзекті ақпаратпен қамтамасыз ету.
								Білімдер:
								1.Еңбек нормаларын әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары. 2.Еңбекті нормалау үшін нормалар мен нормативтерді белгілеу әдістері. 3.Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің тарифтік-біліктілік анықтамалықтары және қызметшілер лауазымдарының біліктілік сипаттамалары. 4.Экономика, өндірісті ұйымдастыру, Еңбек және басқару негіздері.
			Дағдыны тану мүмкіндігі:					ұсынылмайды
			Дағды 2: Еңбек өнімділігін арттыру бойынша жүргізілген жұмыстардың нәтижелерін бақылау және талдау					Машықтар:
								1.Еңбек өнімділігін арттыру резервтерін анықтау, жұмыс уақытының ысырабын жою және оны пайдалануды жақсарту жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және жүзеге асыру жөніндегі жұмысты үйлестіру. 2.Барлық жұмыскерлердің еңбек шығындарының белгіленген нормаларын игеруі үшін қажетті жағдайлар жасау бойынша ұсыныстар әзірлеу. 3.Нәтижелерді талдау және еңбек өнімділігін арттыру бойынша жұмыстардың қорытындылары бойынша есептілікті дайындау.
								Білімдер:
								1.Нормалардың орындалуын бақылау және бақылау және еңбек нәтижелерін бағалау принциптері мен әдістері. 2.Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі нормативтік құқықтық актілер, әдістемелік және нормативтік-техникалық материалдар. 3.Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану.
			Дағдыны тану мүмкіндігі:					ұсынылмайды
Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:			Мақсаттылық, жауапкершілік, аналитикалық ойлау, зейінділік, командада жұмыс істей білу, қарым-қатынас, бейімделу, өзін-өзі дамыту, көшбасшылық қасиеттер.
Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:			-
СБШ-нің ішіндегі басқа кәсіптермен байланыс:			СБШ деңгейі:					Кәсіптің атауы:
			6					Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі инженер
10. "Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі инженер" мамандығының карточкасы:
Топ коды:				2422-0
Қызметтің атауының коды				2422-0-004
Кәсіптің атауы:				Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі инженер
СБШ бойынша біліктілік деңгейі:				6
СБШ бойынша кіші деңгейі:				6.2. II санат 6.1. I санат
БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:				Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № 553 бұйрығымен бекітілген Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22003 болып тіркелді). 2-тарау 2-бөлім 31-параграф Еңбекті нормалау жөніндегі инженер, 32-параграф еңбекті ұйымдастыру жөніндегі инженер
Кәсіптік білім деңгейі:				Білім деңгейі: Жоғары білім (бакалавриат, мамандық, резидентура)				Мамандығы: Менеджмент (салалар және қолдану салалары бойынша)		Біліктілік: -
Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:				I санат: кадрлар даярлаудың тиісті бағыты бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім және II санатты еңбекті ұйымдастыру/нормалау жөніндегі инженер лауазымындағы жұмыс өтілі кемінде 2 жыл. II санат: кадрлар даярлаудың тиісті бағыты бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім және санатсыз еңбекті ұйымдастыру/нормалау жөніндегі инженер лауазымындағы жұмыс өтілі кемінде 3 жыл.
Бейресми және формалды емес біліммен байланысы:				сертификат ала отырып 3 жылда 1 рет біліктілікті арттыру
Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:				2422-3-001 Еңбекті нормалау жөніндегі сарапшы 2422-3-002 Еңбекті нормалау жөніндегі кеңесші 2422-3-003 Еңбекті нормалау жөніндегі инженер 2422-3-005 Еңбекті ұйымдастыру жөніндегі инженер
Қызметтің негізгі мақсаты:				Ұйымдағы жұмыс процестері мен еңбек жағдайларын оңтайландыру
Еңбек функцияларының тізбесі:				а) Міндетті еңбек функциялары				1. Еңбек шығындарының техникалық негізделген нормаларын әзірлеу. 2. Жұмыстың түрлері мен күрделілік деңгейлері бойынша нақты өндірістік-техникалық жағдайларға қатысты еңбек шығындарының техникалық негізделген нормаларын енгізу.
				б) Қосымша еңбек функциялары:				-
Еңбек функцияларының сипаттамасы
Еңбек функциясы 1: Еңбек шығындарының техникалық негізделген нормаларын әзірлеу				Дағды 1: Технологиялық процесті зерттеу				Машықтар:
								I санат (II санаттағы машықтарға қосымша): 1.Технологиялық процесті зерттеу. 2.Ескірген және қате белгіленген нормаларды анықтау, оларды уақтылы ауыстыру бойынша жұмыстар жүргізу. 3.II санат: 4.Жергілікті нормаларды белгілеу кезінде нақты өндірістік жағдайларда жабдықтың өнімділігі туралы техникалық деректерді есепке алу. 5.Жабдықтың паспортын, қолданылатын құралдардың, құрылғылардың, шикізаттың, материалдардың сипаттамаларын, жабдықтың жұмыс режимдерін, технологиялық және еңбек процестерінің мазмұнын таңдау. 6.Нақты өндірістік жағдайларда жабдықтың өнімділігі туралы деректерді ескеруге мүмкіндік беретін әдістерді қолданыңыз. 7.Техникалық негізделген еңбек нормаларын әзірлеу үшін еңбек процестерін зерделеу кезінде кәсіби стандарттарды қолдану.
								Білімдер:
								1.Ұйымдастырудың, нормалаудың және еңбекақы төлеудің озық отандық және шетелдік тәжірибесі. 2.Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормаларды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары. 3.Өндіріс технологиясының негіздері және ұйым қызметі. 4.Еңбекті нормалау саласындағы әдістемелік ұсынымдар. 5.Еңбек психологиясы және физиологиясы.
				Дағдыны тану мүмкіндігі:				ұсынылмайды
				Дағды 2: Зерттеу нәтижесінде алынған деректерді өңдеу				Машықтар:
								I санат (II санаттағы машықтарға қосымша): 1.Өндірістік жағдайлардың ерекшеліктерін ескере отырып, еңбек процестерін талдау. 2.Жұмыс уақытының шығындарын зерттеу нәтижелерін талдау және қорытындылау. 3.Еңбек шығындары нормаларының негізділігі мен шиеленіс дәрежесін талдау. II санат: 4.Еңбек процесінің күрделілігіне әсер ететін норма қалыптастырушы факторларды анықтау. 5.Еңбекті нормалауды жетілдірудің заманауи әдістері мен әдістерін қолданыңыз. 6.Жұмыс орындарында жұмыстың қолданыстағы технологиясын, ұйымдастырушылық-техникалық шарттары мен әдістерін зерделеу. 7.Еңбекті ұйымдастыру және нормалау саласындағы озық отандық және шетелдік тәжірибені зерделеу.
								Білімдер:
								1.Еңбекті нормалау әдістері. 2.Жұмыс уақытын пайдалануды талдау кезінде алынған деректерді өңдеу әдістері. 3.Технологиялық процестер және өндіріс режимдері. 4.Өндірістік жағдайлардың ерекшеліктерін ескере отырып, Еңбекті нормалау жағдайын талдау әдістері. 5.Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормаларды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары.
				Дағдыны тану мүмкіндігі:				ұсынылмайды
				Дағды 3: Еңбек нормаларын есептеу				Машықтар:
								I санат (II санаттағы машықтарға қосымша): 1.Кәсіпорында оны тексеру тәртібі туралы нұсқаулық жарлығын дайындауды жүзеге асыру. 2.Өндірістік жағдайларда нормативтік құжаттың жобасын тексеру нәтижелерін талдау және зерделеу, алынған пікірлерді, ескертулер мен ұсыныстарды қорытындылау. 3.Еңбек нормаларының түпкілікті редакциясын дайындауды жүзеге асыру. II канат: 1.Еңбек шығындарының шамасына әсер ететін негізгі факторларды анықтау; әсер етуші факторлардың мәндері мен еңбек шығындарының шамалары арасындағы эмпирикалық (тәжірибеге негізделген) тәуелділік формулаларын шығару. 2.Бірінші редакциядағы нормативтік құжаттың жобасын дайындауды жүзеге асыру. 3.Жұмыс уақытын пайдалануды талдау нәтижесінде алынған деректерді өңдеу. 4.Бір реттік және қосымша жұмыстарға уақыт нормаларын белгілеу әдістерін қолдану. 5.Бастапқы деректерді өңдеудің экономикалық және математикалық әдістерін қолдану.
								Білімдер:
								1.Еңбек шығындары нормаларының сапасын бағалау әдістері, атап айтқанда олардың негізділігі, шиеленісі және біртектілігі. 2.Олардың кешенді негіздемесін (техникалық, ұйымдастырушылық, экономикалық, психофизиологиялық және әлеуметтік факторларды) ескере отырып, еңбек шығындарының нормаларын белгілеу әдістері. 3.Әр түрлі жұмыс түрлеріне еңбек шығындарының негізделген нормаларын белгілеу әдістері. 4.Еңбекті ұйымдастыру. 5.Еңбек нормаларын әзірлеу бойынша әдістемелік ұсынымдар. 6.Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормаларды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары.
				Дағдыны тану мүмкіндігі:				ұсынылмайды
Еңбек функциясы 2: Жұмыстың түрлері мен күрделілік деңгейлері бойынша нақты өндірістік-техникалық жағдайларға қатысты еңбек шығындарының техникалық негізделген нормаларын енгізу				Дағды 1: Кәсіпорын бөлімшелерінде еңбек нормаларын қолдану бойынша әдістемелік және практикалық көмек				Машықтар:
								I санат (II санаттағы машықтарға қосымша): 1.Өндірістік жағдайларда нормативтік құжаттың жобасын тексеру нәтижелерін талдау және зерделеу, алынған пікірлерді, ескертулер мен ұсыныстарды қорытындылау. 2.Еңбек жөніндегі әзірленген нормалар мен нормативтерді уақтылы енгізу және дұрыс қолданылуын бақылауды қамтамасыз ету жөніндегі жұмыстарды жүргізу. 3.Еңбек пен өндірісті ұйымдастырудағы анықталған кемшіліктерді жою. II санат: 4.Өндірістік учаскелер мен жұмыс орындарының жаңа нормалар бойынша жұмысқа ұйымдастырушылық-техникалық дайындығына талдау жүргізу. 5.Белгіленген еңбек нормаларын пайдалану бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізу, жұмыскерлерге нұсқау беру, оларды жаңа ұйымдастырушылық-техникалық жағдайларда жұмысқа оқыту. 6.Белгіленген еңбек нормаларын енгізу әдістерін меңгеру.
								Білімдер:
								1.Ұйымдастыру, нормалау және еңбекақы төлеу жөніндегі қаулылар, өкімдер, бұйрықтар, әдістемелік және нормативтік материалдар. 2.Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормаларды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары. 3.Нақты өндірістік жағдайларда жергілікті еңбек нормаларын енгізу тәсілдері мен әдістерін білу. 4.Техникалық негізделген нормаларды енгізуден экономикалық тиімділікті бағалаудың прогрессивті әдістері. 5.Еңбек процестерін және еңбектің ең тиімді әдістері мен әдістерін зерттеу әдістері, жұмыс уақытын пайдалану. 6.Технологиялық процестерді әзірлеу кезінде еңбекті ұтымды ұйымдастырудың талаптары. 7.Технологиялық процестер және өндіріс режимдері.
				Дағдыны тану мүмкіндігі:				ұсынылмайды
				Дағды 2: Еңбекті нормалауды жетілдіру жөніндегі жұмыстар кешенін орындау				Машықтар:
								I санат (II санаттағы машықтарға қосымша): 1.Еңбек нормаларын қайта қарау бойынша еңбек жөніндегі перспективалық және жылдық жоспарлардың жобаларын жасау. 2.Еңбекті ұйымдастыру және нормалау талаптарының сақталуын бақылауды жүзеге асыру. II санат: 3.Ұйым бөлімшелеріндегі еңбекті, еңбек процестерін ұйымдастыру мен нормалаудың жай-күйін талдау. 4.Еңбек бөлінісі мен кооперациясының ұтымды нысандарын енгізу.
								Білімдер:
								1.Еңбекті ұйымдастыру, нормалау жөніндегі қаулылар, өкімдер, бұйрықтар, әдістемелік және нормативтік материалдар. 2.Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормаларды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары. 3.Еңбекті нормалау әдістері, Еңбек нормасының жай-күйін, еңбек нормаларының сапасын, көрсеткіштерін талдау әдістері. 4.Ұйымдастырудың, нормалаудың және еңбекақы төлеудің озық отандық және шетелдік тәжірибесі. 5.Еңбек, еңбек өнімділігі бойынша жоспарларды әзірлеу тәртібі.
				Дағдыны тану мүмкіндігі:				ұсынылмайды
Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:				Мақсаттылық, жауапкершілік, аналитикалық ойлау, зейінділік, дәлдік, жүйелілік, қарым-қатынас, бейімделу, өзін-өзі дамыту, командада жұмыс істей білу
Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:				-
СБШ-нің ішіндегі басқа кәсіптермен байланыс:				СБШ деңгейі:				Кәсіптің атауы:
				7				Еңбек жөніндегі нормативтік-зерттеу зертханасының басшысы (бастығы)
				5				Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі инженер
11."Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі инженер" мамандығының карточкасы:
Топ коды:		2422-0
Қызметтің атауының коды		2422-0-004
Кәсіптің атауы:		Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі инженер
СБШ бойынша біліктілік деңгейі:		5
СБШ бойынша кіші деңгейі:
БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:		Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № 553 бұйрығымен бекітілген Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22003 болып тіркелді). 2-тарау 2-бөлім 31-параграф Еңбекті нормалау жөніндегі инженер, 32-параграф еңбекті ұйымдастыру жөніндегі инженер
Кәсіптік білім деңгейі:		Білім деңгейі: Орта білімнен кейінгі білім (қолданбалы бакалавриат)						Мамандығы: Менеджмент (салалар және қолдану салалары бойынша)		Біліктілік: -
Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:		кадрларды даярлаудың тиісті бағыты бойынша тиісті мамандық (біліктілік) бойынша жұмыс өтіліне немесе техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі (арнаулы орта, кәсіптік орта) білімге талаптар қойылмай жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім және I санатты техник лауазымындағы жұмыс өтілі кемінде 3 жыл.
Бейресми және формалды емес біліммен байланысы:		сертификат ала отырып 3 жылда 1 рет біліктілікті арттыру
Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:		2422-3-003 Еңбекті нормалау жөніндегі инженер 2422-3-005 Еңбекті ұйымдастыру жөніндегі инженер 2422-3-006 Нормалаушы (еңбек бойынша)
Қызметтің негізгі мақсаты:		Еңбекті ұйымдастыру мен нормалауды жетілдіру, еңбек ресурстарын тиімді және ұтымды пайдалану жөніндегі іс-шараларды іске асыру
Еңбек функцияларының тізбесі:		а) Міндетті еңбек функциялары						1. Жұмыстың күрделілігі мен нормативтік санын анықтау. 2. Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жағдайын талдау.
		б) Қосымша еңбек функциялары:						-
Еңбек функцияларының сипаттамасы
Еңбек функциясы 1: Жұмыстың күрделілігі мен нормативтік санын анықтау		Дағды 1: Кәсіпорында орындалатын жұмыс түрлері бойынша еңбек нормаларын есептеу						Машықтар:
								1.Еңбек нормаларын белгілеу үшін салааралық, салалық және басқа да прогрессивті нормативтерді қолдану. 2.Жұмыскерлердің нормативті санын жоспарлы көрсеткіштерге сүйене отырып, олардың саны, біліктілік деңгейі бойынша жоспарлау. 3.Нақты санның нормативтен ауытқуын анықтаңыз, нормативтен тыс санды жою бойынша ұсыныстар жасау. 4.Бөлімше жұмыскерлерінің функциялардың қайталануын, атқаратын жұмысының атқаратын лауазымына сәйкесстігін анықтау. 5.Жұмыскерлерге еңбек шығындарының нормаларының өзгергені туралы хабарлау. 6.Ескірген және қате белгіленген нормаларды анықтау, оларды уақтылы ауыстыру, неғұрлым прогрессивті жұмыстарды жүргізу. 7.Мекеме бөлімшелерінде әр түрлі біліктіліктегі бір кәсіп (мамандық) жұмыскерлерінің оңтайлы арақатынасын анықтау.
								Білімдер:
								1.Еңбекті ұйымдастыру, нормалау жөніндегі қаулылар, өкімдер, бұйрықтар, әдістемелік және нормативтік материалдар. 2.Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормаларды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары. 3.Әлеуметтану, физиология, еңбек психологиясы мен ұйымдастырудың негіздері.
		Дағдыны тану мүмкіндігі:						ұсынылмайды
		Дағды 2: Еңбек нормаларында белгіленген талаптардың сақталуын бақылау						Машықтар:
								1.Жұмыс уақытын пайдалануды бақылауды жүзеге асыру. 2.Ішкі тәртіптің сақталуын бақылауды жүзеге асыру. 3.Белгіленген нормаларды енгізу бойынша есептілікті жүргізу. 4.Еңбекті ұйымдастыру мен нормалаудың сақталуын бақылауды жүзеге асыру. 5.Басқару функцияларын ескере отырып, жұмыскерлердің нормативтік санынан тыс анықтау әдістерін қолдану. 6.Жұмыскерлерді ұтымды жұмыспен қамтуды, Әртүрлі күрделіліктегі жұмыс ұзақтығының арақатынасын талдауды ұйымдастыру. 7.Жұмыс орындарындағы үзілістерді анықтау және бекіту.
								Білімдер:
								1.Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормаларды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары. 2.Еңбекті ұйымдастыру, нормалау жөніндегі қаулылар, өкімдер, бұйрықтар, әдістемелік және нормативтік материалдар. 3.Ішкі еңбек тәртібі ережелері. 4.Әлеуметтану, физиология және еңбек психологиясының негіздері.
		Дағдыны тану мүмкіндігі:						ұсынылмайды
Еңбек функциясы 2: Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жағдайын талдау		Дағды 1: Еңбек нормаларының тиімділігін анықтау						Машықтар:
								1.Еңбек шығындары нормаларының негізділігі мен шиеленіс дәрежесін талдау. 2.Нақты өндірістік жағдайларда еңбекті нормалау жағдайын талдаудың прогрессивті әдістері мен әдістерін қолдану. 3.Нақты өндірістік жағдайларда қолданылатын еңбек шығындарының сапасын, атап айтқанда олардың біртектілігін талдаудың заманауи әдістерін қолдану. 4.Басқару функцияларын ескере отырып, жұмыскерлердің нормативтен тыс санын анықтау тәсілдерін қолдану. 5.Техникалық негізделген нормаларды енгізуден экономикалық тиімділікті анықтау.
								Білімдер:
								1.Еңбек көрсеткіштерін есепке алу және талдау әдістері. 2.Еңбек шығындары нормаларының сапасын бағалау әдістері, атап айтқанда олардың негізділігі, шиеленісі және біртектілігі. 3.Техникалық негізделген нормаларды енгізуден экономикалық тиімділікті бағалаудың прогрессивті әдістері. 4.Еңбек шығындарының салааралық және салалық нормативтері. 5.Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормаларды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары.
		Дағдыны тану мүмкіндігі:						ұсынылмайды
		Дағды 2: Жұмыскерлер саны мен шығындарын жоспарлау және талдау						Машықтар:
								1.Жұмыскерлердің нормативтік санына қажеттілікті бағалау. 2.Еңбек көрсеткіштері бойынша есептілікті қалыптастыру. 3.Басқару функцияларын ескере отырып, жұмыскерлердің нормативтік санынан жоғары анықтау.
								Білімдер:
								1.Белгіленген еңбек шығындарының нормаларында еңбекті ұтымды ұйымдастыру талаптарының сақталуын бақылау әдістері. 2.Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормаларды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары. 3.Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің тарифтік-біліктілік анықтамалықтары және қызметшілер лауазымдарының біліктілік сипаттамалары.
		Дағдыны тану мүмкіндігі:						ұсынылмайды
Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:		Мақсаттылық, жауапкершілік, аналитикалық ойлау, зейінділік, дәлдік, жүйелілік, қарым-қатынас, бейімделу, өзін-өзі дамыту, командада жұмыс істей білу
Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:		-
СБШ-нің ішіндегі басқа кәсіптермен байланыс:		СБШ деңгейі:						Кәсіптің атауы:
		6						Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі инженер
		4						Еңбекті нормалау жөніндегі техник
12. "Еңбекті нормалау жөніндегі техник" мамандығының карточкасы:
Топ коды:					3112-9
Қызметтің атауының коды					3112-9-004
Кәсіптің атауы:					Еңбекті нормалау жөніндегі техник
СБШ бойынша біліктілік деңгейі:					4
СБШ бойынша кіші деңгейі:					4.0. санат жоқ 4.2. II санат 4.1. I санат
БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:					Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № 553 бұйрығымен бекітілген Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22003 болып тіркелді). 2-тарау 2-бөлім 28-параграф Еңбек жөніндегі техник
Кәсіптік білім деңгейі:					Білім деңгейі: ТжКБ (орта буын маманы)				Мамандығы: Менеджмент (салалар және қолдану салалары бойынша)		Біліктілік: -
Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:					I санат: тиісті мамандық (біліктілік) бойынша техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі (арнаулы орта, кәсіптік орта) білім және II санатты техник лауазымындағы жұмыс өтілі кемінде 2 жыл. II санат: тиісті мамандық (біліктілік) бойынша техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі (арнаулы орта, кәсіптік орта) білім және санаты жоқ техник лауазымындағы жұмыс өтілі кемінде 2 жыл. Санат жоқ: техникалық және кәсіптік (арнаулы орта, кәсіптік орта), тиісті мамандық (біліктілік) бойынша орта білімнен кейінгі білім, жұмыс өтіліне талаптар қойылмайды.
Бейресми және формалды емес біліммен байланысы:					сертификат ала отырып 3 жылда 1 рет біліктілікті арттыруиката
Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:					4311-4-006 Еңбек жөніндегі техник
Қызметтің негізгі мақсаты:					Еңбек процестерін және операцияларды орындауға жұмсалатын жұмыс уақытының шығындарын зерделеу, еңбектің неғұрлым тиімді әдістері мен әдістерін талдау, олардың таралуына жәрдемдесу жөніндегі жұмысқа қатысу
Еңбек функцияларының тізбесі:					а) Міндетті еңбек функциялары				1.Еңбек нормаларын кейіннен есептеу үшін өндірістік процестер туралы мәліметтер жинау. 2.Еңбек тиімділігін жақсарту бойынша ұсыныстарды анықтау үшін өндірістік процестер туралы деректерді өңдеу.
					б) Қосымша еңбек функциялары:				-
Еңбек функцияларының сипаттамасы
Еңбек функциясы 1: Еңбек нормаларын кейіннен есептеу үшін өндірістік процестер туралы мәліметтер жинау					Дағды 1: Еңбек нормаларын есептеу үшін бастапқы деректерді жинау				Машықтар:
									I санат (II санаттағы машықтарға қосымша): 1.Негізгі еңбек көрсеткіштері бойынша бастапқы, есептік-есептік ақпаратты өңдеуді жүзеге асыру. 2.Зерттелетін еңбек процестерін реттейтін ұйымдық құрылымды, еңбек процестерін және ішкі құжаттарды талдауға қатысу. II санат (санаты жоқ машықтарға қосымша): 3.Еңбекті ұйымдастыру және нормалау бойынша есептерді, нұсқаулықтарды және өзге де құжаттамаларды қалыптастыруға қатысу. 4.Еңбек нормаларын есептеу деректерін талдау үшін формулаларды, жиынтық кестелерді және графиктерді пайдалануды қоса алғанда, электрондық кестелермен жұмыс істеу. Санат жоқ: 5.Өндірістік көрсеткіштер бойынша деректерді жинауды жүзеге асыру.
									Білімдер:
									1.Заңнаманың, еңбекті ұйымдастыру және нормалау саласындағы әдістемелік материалдар мен стандарттардың негізгі қағидаттары мен талаптары. 2.Бақылау, сауалнама, сұхбат, құжаттаманы талдау, техникалық құралдар мен бақылау жүйелерін пайдалану сияқты деректерді жинау әдістері. 3.Деректер базасының жұмыс принциптері және деректерді сақтау және өңдеу үшін мәліметтер базасын басқару жүйелерімен жұмыс тәжірибесі.
					Дағдыны тану мүмкіндігі:				ұсынылмайды
					Дағды 2: Өндірістік процестерді талдау және еңбек процестерін зерттеу үшін Еңбекті нормалау әдістерін таңдау				Машықтар:
									I санат (II санаттағы машықтарға қосымша): 1.Еңбек өнімділігін арттыру жөніндегі жоспарланған іс-шараларға сәйкес еңбек шығындарының нормаларын қайта қараудың күнтізбелік жоспарларын жасауға қатысу. 2.Еңбек жағдайлары бойынша жұмыс орындарын аттестаттауға материалдар дайындауды жүзеге асыру. II санат (санаты жоқ машықтарға қосымша): 3.Жұмыс орындарының паспорттарын жасау бойынша жұмысқа қатысу. 4.Еңбек шығындары нормаларының электрондық дерекқорын толтыру және өзектендіру. Санат жоқ: 5.Жұмыскерлердің саны мен шығындарын басқару бойынша ақпараттық жүйелермен және мәліметтер базасымен жұмыс істеу.
									Білімдер:
									1.Статистикалық әдістерді, жасанды интеллектті және деректерді визуализацияны қоса алғанда, деректерді талдау әдістері мен құралдары. 2.Өндірістік процестердің негізгі принциптері мен кезеңдері. 3.Еңбекті ұйымдастыру және нормалау саласындағы Эргономика принциптері мен техникалық стандарттар.
					Дағдыны тану мүмкіндігі:				ұсынылмайды
Еңбек функциясы 2: Еңбек тиімділігін жақсарту бойынша ұсыныстарды анықтау үшін өндірістік процестер туралы деректерді өңдеу					Дағды 1: Әр түрлі өндіріс жағдайлары мен персонал санаттары үшін еңбек нормаларын анықтау және есептеу				Машықтар:
									I -II санаттар (санаты жоқ машықтарға қосымша): 1.Еңбек нормаларын есептеу қорытындылары бойынша анықтамалық және талдамалық материалдарды дайындауды жүзеге асыру. 2.Өнімнің еңбек сыйымдылығын төмендету жөніндегі іс-шараларды әзірлеуге қатысу. Санат жоқ: 3.Салааралық және салалық нормативтерді қолдану.
									Білімдер:
									1.Заңнаманың, еңбекті ұйымдастыру және нормалау саласындағы әдістемелік материалдар мен стандарттардың негізгі қағидаттары мен талаптары. 2.Олардың кешенді негіздемесін (техникалық, ұйымдастырушылық, экономикалық, психофизиологиялық және әлеуметтік факторларды) ескере отырып, еңбек шығындарының нормаларын белгілеу ерекшеліктері. 3.Физиология, психология және еңбекті ұйымдастыру негіздері.
					Дағдыны тану мүмкіндігі:				ұсынылмайды
					Дағды 2: Еңбекті нормалау бойынша жүргізілген жұмыстарды өңдеу және талдау				Машықтар:
									I -II санаттар (санаты жоқ машықтарға қосымша): 1.Ұсынылған деректердің, есептеулердің толықтығын, олардың еңбекті ұйымдастыру жөніндегі қолданыстағы ережелерге сәйкестігін тексеру. 2.Бекітілген еңбек шығындары мен бағалар нормаларының өзгерістері туралы хабарлама жасау. Санат жоқ: 3.Еңбек процестерін, материалдарды маршруттауды, өндірістік үй-жайларды жоспарлауды, сондай-ақ жабдықтың жұмысын нақты сипаттайтын материалдарды (графиктер, диаграммалар және блок-схемалар) қалыптастыру. 4.Талдау нәтижелерін ұсыну үшін деректерді визуализациялау құралдарымен жұмыс жасау.
									Білімдер:
									1.Өндірістік процестердің негізгі принциптері және деректерді дұрыс талдау және бақылау үшін саланың ерекшеліктері. 2.Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану. 3.Физиология, психология және еңбекті ұйымдастыру негіздері.
					Дағдыны тану мүмкіндігі:				ұсынылмайды
Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:							Жауапкершілік, аналитикалық ойлау, зейінділік, коммуникабельділік, техникалық сауаттылық, бейімделу, командада жұмыс істей білу
Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:							-
СБШ-нің ішіндегі басқа кәсіптермен байланыс:							СБШ деңгейі:		Кәсіптің атауы:
							5		Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі инженер
							3		Хронометражшы

13. "Хронометражшы" мамандығының карточкасы
Топ коды:		4311-9
Қызметтің атауының коды		4311-9-009
Кәсіптің атауы:		Хронометражшы
СБШ бойынша біліктілік деңгейі:		3
СБШ бойынша кіші деңгейі:		-
БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:		Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № 553 бұйрығымен бекітілген Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22003 болып тіркелді). 2 тарау 3 бөлім 40 параграф Хронометражшы
Кәсіптік білім деңгейі:		Білім деңгейі: ТжКБ (жұмысшы кәсіптері)							Мамандығы: -	Біліктілік: -
Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:		Тиісті мамандық (біліктілік) бойынша техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім беру, жұмыс өтіліне талаптар қоймай немесе жалпы орта білім беру және белгіленген бағдарлама бойынша арнаулы даярлық.
Бейресми және формалды емес біліммен байланысы:		сертификат ала отырып 3 жылда 1 рет біліктілікті арттыру
Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:		3345-0-004 Еңбекті ұйымдастыру және нормалау жөніндегі қызметші
Қызметтің негізгі мақсаты:		Өндірістегі белгілі бір операцияларды немесе процестерді орындау үшін қажетті уақытты өлшеу
Еңбек функцияларының тізбесі:		а) Міндетті еңбек функциялары							1.Жұмыс операцияларының орындалуына хронометраждық өлшеулер мен бақылаулар жүргізу. 2.Жұмыс уақытының жоғалуын анықтау.
		б) Қосымша еңбек функциялары:							-
Еңбек функцияларының сипаттамасы
Еңбек функциясы 1: Жұмыс операцияларының орындалуына хронометраждық өлшеулер мен бақылаулар жүргізу	Дағды 1: Хронометраждық өлшеулер мен бақылаулар жүргізу							Машықтар:
								1.Жұмыстарды жүргізу техникасы мен технологияларын зерделеу. 2.Бақылау жүргізу кезіндегі өнімділік пен жұмыс қарқынын бағалау. 3.Зерттелетін операцияларды элементтерге, микроэлементтерге бөлу. 4.Бақылаулардың қажетті мөлшерін анықтаңыз. 5.Жұмыс уақытының шығындарын белгілеу үшін техникалық құралдарды қолдана отырып өлшеулер жүргізу. 6.Уақыт карталарын толтыру.
								Білімдер:
								1.Уақытты бақылау түрлері. 2.Хронометраждық байқаулар жүргізу тәртібі. 3.Хронометраждық бақылаулар жүргізу бойынша әдістемелік ұсынымдар. 4.Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормаларды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары. 5.Физиология, психология және еңбекті ұйымдастыру негіздері.
	Дағдыны тану мүмкіндігі:							ұсынылмайды
	Дағды 2: Хронометраждық бақылау нәтижелері бойынша алынған деректерді өңдеу							Машықтар:
								1.Ауысым, жұмыс процесі кезінде жұмыстарды, операцияларды орындауға жұмыс уақытының нақты шығындарын анықтаңыз. 2.Бақылау хронорядын жасау, ақаулы өлшемдерді жою. 3.Бақылау нәтижелерін талдау, оларды еңбек нормаларына қосу үшін операциялардың ең ұтымды элементтерін таңдау.
								Білімдер:
								1.Еңбек процестерін және еңбектің озық әдістері мен әдістерін зерттеу әдістері, жұмыс уақытын пайдалану. 2.Еңбек операцияларының элементтерін орындаудың ұтымды әдістері мен әдістерін таңдау әдістері. 3.Жұмыс берушінің еңбек нормаларын, еңбек жөніндегі үлгілік нормалар мен нормативтерді, қызметтің барлық салалары үшін еңбек жөніндегі бірыңғай және (немесе) салааралық үлгілік нормаларды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау қағидалары. 4.Физиология, психология және еңбекті ұйымдастыру негіздері.
	Дағдыны тану мүмкіндігі:							ұсынылмайды
Еңбек функциясы 2: Жұмыс уақытының жоғалуын анықтау	Дағды 1: Өнімсіз еңбек шығындарын зерттеу							Машықтар:
								1.Нақты және жоспарланған жұмыс уақыты балансының деректерін салыстырыңыз. 2.Жұмыс уақытының жоғалуына талдау жүргізу, себептерін анықтау. 3.Жұмыс уақытының ысырабын азайту бойынша ұсыныстар жасауға қатысу.
								Білімдер:
								1.Жұмыс уақытын пайдалануды талдау әдістері. 2.Жұмыс уақытын пайдалануды талдау кезінде алынған деректерді өңдеу әдістері. 3.Ішкі тәртіп ережелері. 4.Физиология, психология және еңбекті ұйымдастыру негіздері.
	Дағдыны тану мүмкіндігі:							ұсынылмайды
	Дағды 2: Аналитикалық есеп жасау							Дағдылыр:
								1.Еңбек нормаларына қосу үшін операциялардың ең ұтымды элементтерін таңдау. 2.Жүргізілген фотохронометриялық бақылаулар, өлшеулер қорытындылары бойынша есеп қалыптастыру.
								Білімдер:
								1.Жұмыс уақытын пайдалануды талдау әдістері. 2.Жұмыс уақытын пайдалануды талдау кезінде алынған деректерді өңдеу әдістері. 3.Еңбек операцияларының элементтерін орындаудың ұтымды әдістері мен әдістерін таңдау әдістері. 4.Физиология, психология және еңбекті ұйымдастыру негіздері.
	Дағдыны тану мүмкіндігі:							ұсынылмайды
Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:	Жауапкершілік, аналитикалық ойлау, зейін, дәлдік, ұйымшылдық, қарым-қатынас, этика, техникалық сауаттылық, командада жұмыс істей білу
Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:	-
СБШ-нің ішіндегі басқа кәсіптермен байланыс:	СБШ деңгейі:							Кәсіптің атауы:
	4							Еңбекті нормалау жөніндегі техник
14. "Табель жүргізуші" мамандығының карточкасы
Топ коды:		4311-4
Қызметтің атауының коды		4311-4-003
Кәсіптің атауы:		Табель жүргізуші
СБШ бойынша біліктілік деңгейі:		3
СБШ бойынша кіші деңгейі:		-
БТБА, БА және басқа да үлгілік біліктілік сипаттамалары бойынша біліктілік деңгейі:		Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № 553 бұйрығымен бекітілген Басшылар, мамандар және басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22003 болып тіркелді). 2 тарау 3 бөлім 38 параграф Табель жүргізуші
Кәсіптік білім деңгейі:		Білім деңгейі: ТжКБ (жұмысшы кәсіптері)						Мамандығы: -	Біліктілік: -
Жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар:		Тиісті мамандық (біліктілік) бойынша техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі (арнаулы орта, орта кәсіптік) білім беру, жұмыс өтіліне талаптар қоймай немесе жалпы орта білім беру және белгіленген бағдарлама бойынша арнаулы даярлық.
Бейресми және формалды емес біліммен байланысы:		сертификат ала отырып 3 жылда 1 рет біліктілікті арттыру
Кәсіптің басқа ықтимал атаулары:
Қызметтің негізгі мақсаты:		Жұмыскерлердің жұмыс уақытын дәл есепке алуды қамтамасыз ету және жұмыс уақытын есепке алу табелін жүргізу, ол жұмыс істеген сағаттарды тіркеуді, жұмыс кестелерінің сақталуын бақылауды қамтиды.
Еңбек функцияларының тізбесі:		а) Міндетті еңбек функциялары						1. Кәсіпорында жұмыс істейтін жұмыскерлердің жұмыс уақыты туралы мәліметтерді жинау және рәсімдеу. 2. Жұмыс уақытын есепке алу бойынша есептілікті дайындау.
		б) Қосымша еңбек функциялары:						-
Еңбек функцияларының сипаттамасы
Еңбек функциясы 1: Кәсіпорында жұмыс істейтін жұмыскерлердің жұмыс уақыты туралы мәліметтерді жинау және рәсімдеу						Дағды 1: Еңбекті ұйымдастырудың қолданыстағы жүйесі туралы мәліметтер жинау		Машықтар:
								1.Жұмыскерлердің ұйымда болуының нақты уақытының табельдік есебін жүргізу, олардың жұмысқа уақтылы келуін және жұмыстан кетуін, жұмыс орындарында болуын бақылауды жүзеге асыру. 2.Жұмыскерлердің жұмыс уақыты туралы деректерді жинауды жүзеге асыру және жұмыскерлерді қабылдауды, ауыстыруды, жұмыстан шығаруды, демалыс беруді және басқа да өзгерістерді ресімдеуге байланысты өзгерістер енгізу. 3.Еңбекті ұйымдастыру бойынша деректерді сақтау және талдау үшін дерекқорлармен жұмыс істеу.
								Білімдер:
								1.Жұмыс ағындарын жоспарлаудың негізгі тұжырымдамалары мен әдістері, соның ішінде операциялар тізбегін анықтау, ресурстарды бөлу және уақытты басқару. 2.Табельдік есепке алуды жүргізу жөніндегі ережелер, нұсқаулықтар, өзге де басшылық материалдар мен нормативтік құжаттар. 3.Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану.
						Дағдыны тану мүмкіндігі:		ұсынылмайды
						Дағды 2: Өндірістік процестер мен еңбек ресурстарының мониторингі		Машықтар:
								1.Жұмыскерлердің еңбекке уақытша жарамсыздық туралы парақтарды, науқастарға күтім жасау жөніндегі анықтамаларды және олардың жұмыста болмау құқығын растайтын өзге де құжаттарды уақтылы ұсынуын бақылау. 2.Операциялардың реттілігін анықтаңыз және жұмыс кестесін жасау. 3.Жұмыс орнының эргономикасының принциптерін түсіну.
								Білімдер:
								1.Еңбек нормалары мен стандарттарын белгілеу әдістері. 2.Ұйымда қолданылатын негізгі өндірістік процестер мен технологиялар, сондай-ақ оларды жұмыс процесін жоспарлау мен ұйымдастыруда қолдану мүмкіндігі. 3.Физиология, психология және еңбекті ұйымдастыру негіздері.
						Дағдыны тану мүмкіндігі:		ұсынылмайды
Еңбек функциясы 2: Жұмыс уақытын есепке алу бойынша есептілікті дайындау						Дағды 1: Жұмыскерлерді жұмыспен қамту кезеңдері туралы есептілікті жүргізу		Машықтар:
								1.Әр түрлі критерийлер бойынша кәсіпорын жұмыскерлерінің жұмыспен қамту кезеңдері туралы есептер мен ішкі құжаттаманы ресімдеуге қатысу: бөлімшелер, лауазымдар, төлем түрлері. 2.Белгіленген мерзімдер мен талаптарға сәйкес деректерді жинау, оларды талдау және есептерді дайындау процесін ұйымдастыру. 3.Талдау нәтижелерін көрнекі түрде көрсету үшін графиктер, диаграммалар және басқа визуалды деректер көріністерін жасау.
								Білімдер:
								1.Статистика негіздері және деректерді талдау әдістері, мысалы, орташа, медиана, дисперсия, корреляция, регрессия және басқалар. 2.Талдау нәтижелерін көрнекі түрде көрсету үшін графиктерді, диаграммаларды және басқа құралдарды қолдана отырып, деректерді визуализациялау әдістері. 3.Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану.
						Дағдыны тану мүмкіндігі:		ұсынылмайды
						Дағды 2: Еңбек ресурстары туралы есепті ақпаратты дайындау		Машықтар:
								1.Нақты жұмыс істеген уақыты, үстеме жұмыс уақыты, еңбек тәртібінің бұзылуы туралы мәліметтерді қамтитын табель ұсыну. 2.Есептер мен құжаттаманы дайындау үшін мәтіндік редакторларға иелік ету. 3.Құжаттарды басқару және оларды келісу үшін электрондық құжат айналымы жүйелеріне ие болу.
								Білімдер:
								1.Ұйымның деректерін жинау, талдау және есеп беру және еңбекті нормалау саласындағы қолданыстағы нормалар мен стандарттар. 2.Физиология, психология және еңбекті ұйымдастыру негіздері.
						Дағдыны тану мүмкіндігі:		ұсынылмайды
Жеке құзыреттерге қойылатын талаптар:						Жауапкершілік, аналитикалық ойлау, зейін, дәлдік, ұйымшылдық, қарым-қатынас, этика, техникалық сауаттылық, командада жұмыс істей білу
Техникалық регламенттер мен ұлттық стандарттардың тізімі:						-
СБШ-нің ішіндегі басқа кәсіптермен байланыс:						СБШ деңгейі:		Кәсіптің атауы:
						4		Еңбекті нормалау жөніндегі техник/ еңбек жөніндегі техник

4-тарау. Кәсіби стандарттың техникалық деректері

15. Мемлекеттік органның атауы (орындаушының тегі, аты және әкесінің аты, е-пошта, телефон)	Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Орындаушы: Набиев Д.К., +7 (717) 274 29 81, d.nabiev@enbek.gov.kz
16. Әзірлеуге/өзектендіруге қатысатын ұйымдар (ұйымның атауы, Орындаушының тегі, аты және әкесінің аты, е-пошта, телефон)	"ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау республикалық ғылыми-зерттеу институты" ШЖҚ РМК, Стандарттау және еңбекті нормалау орталығының басшысы Байзақова Арай Станқызы, baizakova.a@rniiot.kz, 8-777-426-11-26
17. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес (атауы, қорытынды күні)	25.12.2024 ж.
18. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган (қорытынды күні)
19. "Атамекен" ҚР ҰКП (ұсынымдар күні)
20. Нұсқа нөмірі және шығарылған жылы:	2 нұсқа, 2024 ж.
21. Болжалды қайта қарау күні:	25.12.2027 ж.

Об утверждении профессионального стандарта "Организация и нормирование труда"