Об утверждении программы по управлению коммунальными отходами для города Сарань Карагандинской области на 2024-2028 годы

Решение Саранского городского маслихата Карагандинской области от 28 марта 2024 года № 110

      На основании подпункта 1 пункта 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан, Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", Саранский городской маслихат РЕШИЛ:

      1. Утвердить программу по управлению коммунальными отходами для города Сарань Карагандинской области на 2024-2028 годы согласно приложению к настоящему решению.

      2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его официального опубликования.

      Председатель маслихата О. Баймаганбетов

  Утвержден
решением Саранского
городского маслихата
от 28 февраля 2024 года
№ 110

ПРОГРАММА ПО УПРАВЛЕНИЮ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ Для города САРАНЬ КАРАГАНДИНСКОЙ ОБЛАСТИ 2024 – 2028гг.

      -2024-

     


ВВЕДЕНИЕ

      Программа по управлению коммунальными отходами для Саранской городской администрации на период 2024-2028гг. разрабатывается на основании приказа Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18.05.2023г. №154 "Об утверждении Методических рекомендаций местным исполнительным органам по разработке программы по управлению коммунальными отходами".

      Программа разрабатывается в соответствии с Экологическим Кодексом, в частности согласно принципу иерархии, установленному статьей 329 Кодекса.

      В Программе представляется описание (характеристика) коммунальных отходов, образующихся в городе Сарань и поселке Актас, включая сведения об объеме и составе, скорости образования, классификации, способах накопления, сбора, транспортировки, сортировки, обезвреживания, восстановления и удаления коммунальных отходов, существующей инфраструктуры по обращению с коммунальными отходами.

      Основные характеристики региона.

      Сарань – город в Карагандинской области Республики Казахстан, административно подчинҰнный областному центру. Находится в 25 км к юго-западу от Караганды. В настоящее время территория города составляет 174 км2.

      Актас - находится в подчинении городской администрации города Сарани. Административный центр и единственный населҰнный пункт Актасской поселковой администрации. ПосҰлок расположен в 18 км к юго-западу от города Караганды.

      Ведущие промышленные предприятия города:

      шахты "Саранская" и имени Кузембаева;

      Холдинг Eurasian Industrial Chemicals Group, образованный на базе завода РТИ (ТОО "Научно-производственная фирма „Технология“", ТОО "Карагандарезинотехника" и ТОО "Сараньрезинотехника");

      ТОО "Казцентрэлектропровод";

      ТОО "Saburkhan Technologies" (бывшая Сабурханская обогатительная фабрика);

      СЭС "Сарань";

      Завод "QazTehna" по производству автобусов, электробусов и специальной техники.

      В поселке Актас расположены обогатительная фабрика ЦОФ, шиноремонтный завод, крупная автоколонна. Действует шахта № 121 "Актасская" и № 122 "им. Кузембаева".

      Динамика численности населения принята по данным Бюро национальной статистики. В сентябре 2023года численность населения Саранской городской администрации составляла 43 820 человек. Из них городское население – 43 820 человек, сельское население – 0 человек.

      Среднегодовая численность населения в Саранской городской администрации за период 2019 – 2023гг. представлена в таблице 1.

      Таблица 1 – Среднегодовая численность населения в Сарани за период 2019-2023гг.

Численность населения в Сарань.

2019

2020

2021

2022

2023

человек

Городское

52 009

51 925

51 711

43 855

43 820

Сельское

0

0

0

0

0

      Таким образом в Сарани с 2021года наблюдается убыль населения, которая за 2023 год (с января по сентябрь) составила -0,03%.

      Жилищный фонд города Сарани по состоянию на 1 января 2020 года составляет 4 767 жилых домов, в том числе 529 многоквартирных жилых домов площадью 888,5 тыс. кв. м. из них: 300 – Сарань, 122 – поселок Актас, 107 – поселок РТИ.

      Обоснование необходимости разработки программы управления коммунальными отходами на плановый период.

      Разработка программы необходима для повышения эффективности, надежности, экологической и социальной приемлемости комплекса услуг по сбору, транспортировке, утилизации, переработке и захоронению твердых бытовых отходов, увеличение доли переработки ТБО, а также обеспечение безопасного захоронения отходов.

      Программа разрабатывается согласно Приказа Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154-п – "Об утверждении Методических рекомендаций местным исполнительным органам по разработке программы по управлению коммунальными отходами" на плановый период на срок не менее 5 лет.

      Программа разработана на основании следующих нормативных документов:

      Экологический Кодекс Республики Казахстан - № 400-VI от 02.01.2021г. с изменения и дополнениями на 05.09.2023г.

      Об утверждении правил управления коммунальными отходами - Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 28 декабря 2021 года № 508.

      Об утверждении Требований к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности - Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482.

      Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления" - Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020.

      И другие нормативные документы, действующие на территории Республики Казахстан.

      Национальные стратегические, программные документы, планы развития территории и др., в которых заложены мероприятия по управлению коммунальными отходами.

      Мероприятия по управлению коммунальными отходами рассматриваются в следующих Национальных стратегиях и планах развития:

      "Стратегия достижения углеродной нейтральности" - Указ Президента Республики Казахстан от 2.02.023г.

      Раздел "Управление отходами":

      Раздел 3.3.1.4 Управление отходами

      1) сокращение объемов образования отходов;

      2) ускоренное внедрение полного охвата сбором и сортировкой ТБО;

      3) увеличение доли перерабатываемых и компостируемых отходов.

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ В САРАНИ

      1.1 Оценка текущего состояния управления коммунальными отходами в регионе.

      Общие сведения по состоянию инфраструктуры в сфере управления коммунальными отходами (раздельный сбор, специализированная техника по транспортировке отходов, мощности по сортировке, переработке, полигоны ТБО и т.п.)

      В международной практике ТБО классифицированы на три части, которые соответствуют трем "потокам отходов", входящих в общий состав ТБО, но отличающихся между собой способом переработки и/или захоронения.

      1. Коммунальные отходы.

      2. Опасные ТБО – отходы потребления, образующиеся в результате жизнедеятельности человека, а также отходы производства с аналогичным характером образования, которые по своему составу и свойствам могут быть отнесены к опасным отходам. К ним относятся следующие отходы:

      - использованные батарейки и аккумуляторы;

      - использованное электрическое и электронное оборудование;

      - ртутьсодержащие отходы (люминесцентные лампы и термометры);

      - медицинские и ветеринарные отходы;

      - отходы бытовой химии;

      - отходы, содержащие асбест;

      - другие опасные отходы, образующиеся в результате жизнедеятельности человека.

      3. Другие ТБО - отходы, которые не являются опасными, и в то же время не могут быть отнесены к смешанным, так как для их сбора, вывоза и утилизации требуется применение иных подходов, нежели чем для первого потока. К "Другим ТБО" отнесены следующие отходы:

      - строительные отходы;

      - крупногабаритные отходы;

      - автомобили, подлежащие утилизации;

      - использованные автомобильные шины;

      - отходы от переработки сточных вод.

      Сведения по текущему состоянию управления коммунальными отходами в Саранской городской администрации получены с сайта Бюро национальной статистики https://stat.gov.kz/ru/ информационно аналитической системы Бюро национальной статистики "Талдау" https://taldau.stat.gov.kz/ru а также данных, предоставленных местными исполнительными органами и территориальным подразделением уполномоченного органа в области охраны окружающей среды (Департамент экологии Карагандинской области), данных местных исполнительных органов и других источников, в частности опроса населения.

      Число предприятий и организаций, по сбору и вывозу коммунальных отходов в Сарани в 2022г - 4 единицы. Из них частных компаний – 4, все являются субъектами малого бизнеса, три из них – индивидуальные предприниматели.

      В конце 2023 года в Сарани осуществляют деятельность 2 предприятия (индивидуальные предприниматели) которые осуществляют вывоз коммунальных отходов с территории Сарани.

      Объем собранных и транспортированных коммунальных отходов по Сарани в период с 2018года представлен в таблице 1.1. Объем представлен с учетом отходов самовывозящих предприятий.

      Таблица 1.1 – Объем собранных и транспортированных коммунальных отходов по Сарань с 2018 по 2023гг.

Сарань

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Тонны

Собранные коммунальные отходы

12 919

14 023

12 340

23 483

10 804

19 605

Транспортированные коммунальные отходы

12 919

14 023

12 340

23 483

10 804

19 605

      Таблица 1.2 – Население, обслуживаемое мусоровывозящими компаниями.

Параметр

2018

2019

2020

2021

численность населения Сарань г.а

52029

52009

51925

51711

Население, регулярно обслуживаемое мусоровывозящей организацией

2351

-

-

7842

% охвата

4,52

-

-

15,17

      *сведения, по населению, регулярно обслуживаемому мусоровывозящими организациями, в бюро статистики начиная с 2022года отсутствуют.

      Предприятия, осуществляющие вывоз коммунальных отходов с территории города:

      ИП Леликов:

      Вывоз осуществляется с 5 квартала. Кратность вывоза – 4 раза в неделю или по заявкам (от частного сектора). Предприятие обслуживает 29 контейнерных площадки с установленными на них 119 контейнерами. Количество абонентов – 2100человек. Количество техники – 1 мусоровоз, 1 самосвал и 1 погрузчик. Вывоз отходов осуществляется на полигон ТОО "Сараньтеплосервис".

      ИП Мыслицкий Андрей Владимирович:

      Вывоз осуществляется с микрорайона 1А, микрорайона Горняк. Кратность вывоза – 4 раза в неделю или по заявкам (от частного сектора). Предприятие обслуживает 38 контейнерных площадки с установленными на них 152 контейнерами. Количество абонентов – 3500человек. Количество техники – 3 мусоровоза, 1 грейфер. Вывоз отходов осуществляется на полигон ТОО "Сараньтеплосервис".

      В городе Сарань расположен пункт приема вторичного сырья ТОО "Вторичное Сырье Караганда" и 3 контейнера для раздельного сбора мусора (рис. 1.1).

     


      Рис. 1.1 – Расположение контейнеров для сбора вторсырья на карте-схеме.

      В городе Сарани и поселке Актас установлен 21 контейнер для сбора опасных отходов (ртутьсодержащих ламп и батареек). Контейнеры находятся на балансе акимата, обслуживание производиться ТОО "Казахстанский оператор по управлению отходами". Вывоз и ремонт контейнеров производит бригада 1 раз в месяц.

      На рис. 1.2. и 1.3 показано размещение контейнеров для сбора мусора на схеме города Сарань и пос. Актас.

     


      Рис. 1.2 – Расположение контейнеров для мусора на схеме города Сарань.

     


      Рис. 1.2 – Расположение контейнеров для мусора на схеме поселка Актас.

      Количество и виды раздельно собранных отходов за 2022год в Сарани, представлены в таблице 1.3.

      Таблица 1.3 – Общий объем собранных и транспортированных коммунальных отходов по Сарани по видам.

№пп

Наименование компонента (фракции)

2022г., тонны

1

Общий объем собранных отходов

10 804


Из них коммунальных

5 460

2

Пищевые отходы

Не сортировались

3

Макулатура, картон, отходы бумаги

х

4

Стеклобой

Не сортировались

5

Отходы пластмассы, пластика и т.п.

х

6

Электронное и электрическое оборудование

Не сортировались

7

металлы

Не сортировались

8

Шины

Не сортировались

9

Одежда, текстиль

Не сортировались

10

отходы уборки улиц

Не сортировались

11

Отходы рынков

Не сортировались

12

Прочие смешанные отходы

4 899

      Сведения о полигонах ТБО.

      В Сарани действует 1 полигон ТБО с экологическими разрешениями на воздействие.

      ТОО "Сараньтеплосервис":

      Адрес местонахождения - 101200, Республика Казахстан, Карагандинская область, Сарань Г.А., г.Сарань, ул. Жамбыла, здание №67.

      Разрешительные документы – выбросы № KZ27VCZ01277395 от 13.08.2021г.; размещение отходов № KZ49VCZ01277193 от 13.08.2021. Срок действия экологического разрешения на воздействие до 31.12.2030г.

      Проектная мощность полигона составляет 2101,2 тыс. тонн. На начало 2023 года объем накопленных отходов составляет 371,67 тыс. тонн

      Общие характеристики по размещению отходов на полигонах представлены в таблице 1.4.

      Таблица 1.4 – Сведения о полигонах ТБО Сарани.

№пп

Параметр

2018

2019

2020

2021

2022

1

Площадь полигона (места захоронения отходов), км2

0,02

0,02

0,02

0,04

0,04

2

Объем утилизированных и депонированных отходов, тонн

11 766

12 404

8 761

16 682

5 344

      По городу Сарани проводиться ликвидация бесхозных свалок. В 2023 году ликвидация проводилась подрядной организацией ТОО "Китпромтранс". Проведены работы по ликвидации несанкционированных свалок в районах 5 квартала, пос. 106, Плановый и СМЗ (самозастройка) и возле домов №151, 152, 153 мкр. 3. Всего вывезено 2580 тонн мусора.

      Также в сентябре 2023 года начаты работы по ликвидации несанкционированных свалок в районах пос. РТИ, мкр. 3 и 2.

      Морфологический состав коммунальных отходов

      Морфологический состав коммунальных отходов для городских жителей представлен в таблице 1.5.

      Таблица 1.5 – Морфологический состав ТБО.

№пп

Наименование фракции

% содержания в общем объеме

1

Пищевые отходы

34

2

Пластик разного состава

27

3

Бумага, картон и бумажная продукция

23

4

Стекло

8

5

Металл

3

6

Текстиль

3

7

Древесина и остатки растительности

1,9

8

Прочие отходы (медицинские, батарейки и лампы, остатки бытовых приборов и др.)

0,1

      1.2 Анализ управления коммунальными отходами в динамике за последние 3 года.

      Объем образования коммунальных отходов на 1 жителя города Сарань, по имеющимся данным на 2023год составляет 1,23кг в день, или 1,79м3 в год. В 2022году, согласно имеющимся данным этот объем составлял 0,67кг/день и 0,99м3 в год на человека.

      При этом, согласно утвержденных Решением Саранского городского маслихата Карагандинской области от 21 декабря 2022 года № 189 норма образования и накопления отходов на благоустроенный сектор составляет 1,1 м3, для неблагоустроенного сектора 1,5 м3.

      Полигон города Сарани имеет разрешительные документы, при этом на полигоне нет сортировочного оборудования, а также оборудования по утилизации органических отходов (компостеры или другое). Нет также дробильного оборудования для использования или утилизации строительных отходов.

      На 6-х контейнерных площадках установлены контейнеры для раздельного сбора мусора. Общее количество установленных для раздельного сбора контейнеров – 30 штук Маркировка различная (даже цветовая, меняется для разных фракций – например на одной площадке контейнер для сбора макулатуры красный, на другой – синий), что не соответствует нормативным документам, регламентирующий раздельный сбор отходов и вводит в заблуждение население.

      Согласно проведенных опросов и наблюдений в городе Сарань имеются проблемы с периодичностью вывоза коммунальных отходов. Вывоз осуществляется 4 раза в неделю. В летний период такой график не соответствует санитарным нормам, так как коммунальные отходы не могут находится в контейнере более 1 суток при температуре воздуха выше 00С.

      В настоящее время мусоровывозящими компаниями обслуживается 271 контейнер. По существующим объемам образования для нужд населения города необходимо установить не менее 307 контейнеров (при объеме 0,7м3). С учетом сбора хотя бы на 2 фракции данное число должно удвоиться

      При этом мусоровывозящими компаниями обслуживается 5600 абонентов, при численности населения 43820 человек. Необходимо обновление базы проживающих.

      В городе Сарань есть пункт приема вторичного сырья ТОО "Вторичное Сырье Караганда". В поселке Актас организации приема вторсырья и контейнеров для приема вторичного сырья нет.

      В городе Сарань и поселке Актас установлены и периодически обслуживаются контейнеры для сбора опасных отходов (ртутьсодержащих и батареек).

      Положительные стороны:

      ●Осуществляется раздельный сбор опасных составляющих отходов (установлены контейнеры для батареек и ламп);

      ●Осуществляется организованный сбор и вывоз мусора от населения на коммунальных площадках;

      ●Имеется пункт приема вторичного сырья и контейнеры для раздельного сбора на 6 контейнерных площадках в городе Сарань;

      ●Осуществляется ликвидация несанкционированных свалок;

      ●Полигон ТБО имеет экологическое разрешение на воздействие.

      Отрицательные стороны:

      ●Контейнерные площадки не оборудованы в соответствии с экологическими и санитарно-эпидемиологическими требованиями (согласно СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов");

      ●Не предусмотрен раздельный сбор по фракциям "сухое" / "мокрое";

      ●Отсутствует налаженная система сбора крупногабаритных, строительных отходов, золошлака и отходов уборки улиц и благоустройства;

      ●Недостаточное количество пунктов приема вторсырья;

      ●Отсутствует оборудование, необходимое для подготовки строительных отходов к повторному использованию, и соответственно нет решений по использованию строительных отходов;

      ●Нет решения по использованию или утилизации (кроме депонирования) пищевых и других органических отходов;

      ●Существующие графики вывоза не обеспечивают потребности;

      ●Отсутствие техники для своевременного вывоза коммунальных отходов, отсутствует специальная техника для вывоза разных фракций коммунальных отходов;

      ●Недостаточно контейнерных площадок и контейнеров для существующей численности населения;

      ●Полигон ТБО не оборудован сортировочными линиями и не соответствует современным требованиям.

      1.3 Имеющая нормативная база по образованию и накоплению коммунальных отходов.

      Действующие решения местных маслихатов по объемам образования отходов и утверждения тарифов на их вывоз:

      ●Об утверждении норм образования и накопления коммунальных отходов по городу Сарани и поселку Актас - Решение Саранского городского маслихата Карагандинской области от 21 декабря 2022 года № 189.

      ●Об утверждении тарифов для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов по городу Сарани и поселку Актас - Решение Саранского городского маслихата Карагандинской области от 27 июня 2023 года № 38.

      Согласно данному решению приняты нормы по образованию отходов для жителей Сарани, а также для учреждений, предприятий, детских, медицинских и др. учреждений. Принята годовая норма образования коммунальных отходов в кубических метрах, исходя из расчетных единиц (житель, место, сотрудник, посещение и др.).

      Годовая норма образования коммунальных отходов составляет 1,1 м3 на 1 жителя благоустроенного домовладения и 1,5 м3 на 1 жителя неблагоустроенного домовладения.

      Тариф на вывоз коммунальных отходов составляет 300 тенге с благоустроенного домовладения, 409 тенге с 1 жителя неблагоустроенного домовладения. Годовой тариф на вывоз 1 м3 отходов составляет 3272тенге.

      1.4 Описание и анализ выделенных средств (местный и республиканский бюджеты, внебюджетные) в динамике за последние три года.

      Средств для развития отрасли обращения с коммунальными отходами, отдельно по Сарани не предусмотрено, развитие области предусмотрено в Плане развития территории (Программа развития города Сарани на 2021-2025 годы). В целом по области в планы природоохранных мероприятий и в Плане развития Карагандинской области, есть мероприятия затрагивающие Сарани.

      Согласно Плана мероприятий по охране окружающей среды на 2022-2024 годы – решение Карагандинского областного маслихата от 9.12.2021г. №129. Предусмотрены следующие мероприятия по управлению отходами по Карагандинской области и планы финансирования согласно таблице 1.8.

      Таблица 1.8 – Мероприятия с планами финансирования (тыс.тенге) по управлению отходами, предусмотренные в плане мероприятий по охране окружающей среды Карагандинской области.

№ п/п

Наименование мероприятия

Ответственные за исполнение

Срок исполнения

2022

2023

2024-2025

Источник фин-я

1

Установка контейнеров для сбора опасные составляющие коммунальных отходов (электронное и электрические оборудование, ртутьсодержащие отходы, батарейки, аккумуляторы и прочие опасные компоненты) и других видов контейнеров в городах Караганда, Темиртау, Балхаш, Сарань, Шахтинск, Абай

УЭЖКХ, Акиматы городов

2022-2024

32 172

75 000

102 828

Областной бюджет

Итого



32 172

81 800

4 111 393


      Согласно "Программе развития города Сарани на 2021-2025 годы", в рамках улучшения экологической ситуации в городе предусматривается увеличение доли переработки ТБО до 0,6% от всего образующегося объема ТБО. Для этого предлагаются следующие пути достижения:

      Модернизация сектора управления твердыми бытовыми отходами.

      Реализация Программы по приведению полигона ТБО, в соответствие требованиям санитарных правил.

      Информирование населения и пропаганда безопасного обращения с бывшими в употреблении ртутьсодержащими энергосберегающими лампами.

      Установка контейнеров для сбора ртутьсодержащих ламп (ежегодно по 2 контейнера);

      Увеличения площади зеленой зоны города за счет ежегодной посадки 2,5 тыс. деревьев и кустарников (5,52 га);

      Ликвидация несанкционированных свалок.

      И мероприятия:

      2021-2025 годы устройство 10 ед. контейнеров для сбора ртутьсодержащих ламп и их последующее обслуживание.

      2023 год - строительство мусоросортировочного комплекса (привлечение инвестиций).

      2024-2025 годы – обустройство контейнерных площадок и установка контейнеров с раздельным сбором ТБО (ежегодно по 20 площадок и 80 контейнеров).

2. ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ

      2.1 Цели и задачи Программы.

      Цель данной программы – предложить способы снижения нагрузки на окружающую среду, образуемую коммунальными отходами, уменьшения количества образования отходов, повышение извлекаемости вторичных ресурсов, повышение эффективности использования коммунальных отходов и уменьшение доли депонируемых на полигонах отходов, и восстановление площадей, подвергнутых изъятию для целей депонирования отходов.

      Управление отходами регламентируется разделом 19 Экологического Кодекса Республики Казахстан.

      Основные принципы в области управления отходами описаны в ст.328:

      - принцип иерархии;

      - принцип близости к источнику;

      - принцип ответственности образователя отходов;

      - расширенных обязательств производителей отходов.

      Принцип иерархии, согласно ст.329 ЭК РК, подразумевает следующие меры по обращению с отходами:

      1. Предотвращение образования отходов;

      2. Подготовка отходов к повторному использованию;

      3. Переработку отходов;

      4. Утилизацию отходов;

      5. Удаление отходов.

      Исходя и цели программы, и принципа иерархии отходов предлагаются следующие задачи программы:

      Сокращение объемов образования коммунальных отходов, за счет уменьшения количества упаковки товаров, оптимизации систем продаж, пропаганды рационального потребления;

      Сортировка отходов "у источника" - повышение эффективности и соответствие экологическому законодательству в области обращения с отходами – на "сухое"/ "мокрое";

      Максимальное доизвлечение полезных компонентов на полигоне;

      Использование органической части отходов для биокомпостирования или получения биогаза или энергетической утилизации;

      Депонирование остаточной части коммунальных отходов, согласно требованиям экологического и эпидемиологического законодательства РК;

      Использование строительных отходов;

      Рекультивация отработанных карт полигонов.

      2.2 Пути достижения поставленных целей и задач наиболее эффективными и экономически обоснованными методами.

      1. Достижение задачи по сокращению объемов образования коммунальных отходов возможно только на уровне повышения экологической ответственности и финансовой грамотности населения. Т.е. достичь данной цели можно при изменении структуры продаж (включая значительное сокращение числа упаковочных материалов, внедрения оборотной тары, изменения структуры продаж весовых товаров и т.д.) и повышения экологической ответственности населения, когда спонтанные покупки сводятся к минимуму и население также стремиться к сокращению отходов. Это можно достигнуть при внедрении программ по обучению школьников на уроках экологии и естествознания, а также уроках повышения финансовой грамотности. А также необходимо повысить экологическую пропаганду минимизации образования отходов и осознанного потребления среди населения.

      2. Для сбора вторичного сырья от населения необходимо увеличить количество пунктов приема, для того что бы не оформлять земельные участки под пункты приема, можно рассмотреть мобильные точки, на базе автотранспорта и графиком приема. Поселок Актас вообще не обеспечен пунктами приема вторсырья.

      3. Для обеспечения населения услугами по организованному вывозу мусора необходимо обустройство контейнерных площадок, согласно СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов" и заключение договор с домовладельцами на вывоз мусора. Необходима юридическое оформление земельных участков под контейнерными площадками.

      4. В настоящее время в городе имеется недостаточное количество контейнерных площадок и контейнеров. При этом, на тех площадках, где установлены контейнеры для раздельного сбора так же не обеспечивается первичная сортировка отходов. Необходимо комплектация контейнерных площадок достаточным количеством контейнеров для сортировки на "сухое"/ "мокрое", а также, при возможности вывоза на отдельные фракции вторсырья. Маркировка контейнеров должна отвечать требованию законодательства по раздельному сбору отходов (на контейнере, на 2-х языках, должны указываться фракции отходов, для которых он предназначен, а также владелец контейнера и предприятие, осуществляющее обслуживание и вывоз контейнера).

      5. Необходим закуп мусоровывозящей техники для предприятий осуществляющей вывоз отходов. Погрузочные устройства техники должны соответствовать конструкции контейнеров. Разные фракции отходов должны вывозиться различными автомашинами, которые обеспечивают требования по обращению с вторичным сырьем. Вывоз отходов с контейнерных площадок должен осуществляется по мере заполнения контейнеров, но, для пищевых отходов, не реже 1 раза в сутки.

      6. Контейнерные площадки, согласно СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов" (п.3.1.1) должны быть обеспечены удобным подъездом для спец. техники для обеспечения погрузочных работ. А также на контейнерных площадках должны быть предусмотрены места (или специальные контейнеры) для сбора крупногабаритных отходов, а также строительных отходов, образующихся у жителей города. Это поможет предотвратить образование свалок крупногабаритных отходов в жилых микрорайонах.

      7. Для решения проблемы с золошлаковыми отходами от котельных необходимо заключение договоров с предприятиями по производству шлакоблоков. Для сбора золошлака от населения необходимо устанавливать контейнеры для сбора золошлака на контейнерных площадках, осуществляющих обслуживание населения с печным отоплением.

      8. В целях использования строительных отходов необходимо приобретение дробильно-сортировочного комплекса и передача его в доверительное управление ТОО "Сараньтеплосервис" или другой копании. Возможно привлечение другого предприятия для дробления и последующей подготовке к использованию строительных отходов.

      9. Необходимо изучение вопроса и принятия решения по утилизации органических и пищевых отходов методом энергетической утилизации или компостирования. После подготовки технико-экономического обоснования необходим закуп и установка соответствующего оборудования на полигоне ТБО.

      10. Для сортировки компонентов на полигоне ТБО необходима установка сортировочного комплекса для сортировки коммунальных отходов.

      11. Заполненные карты полигона должны быть подвержены рекультивации, согласно разработанных проектов рекультивации.

      2.3 Целевые показатели Программы.

      Исходя из целей и задач Программы предлагается установление следующих Целевых показателей программы.

№пп

Наименование показателя

Ед.изм.

Плановый период

Исх. значение

2024

2025

2026

2027

2028


Разработка и проведение мероприятий для детей и подростков о важности сбережения ресурсов на бытовом уровне

Мероприятие на 1 учебное заведение города в семестр

0

2

2

2

2

2


Организация мобильных пунктов сбора вторсырья от населения

Шт.

0

1

1

2

2

3


Обустройство дополнительных контейнерных площадок для организованного вывоза отходов

% от существующих

-

3

5

7

10

15


Оформление правоустанавливающих документов на землю под контейнерными площадками

% от существующих

-

10

25

45

75

100


Обустройство контейнерных площадок согласно СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов"

%

0

10

15

20

25

30


Установка и маркировка контейнеров для раздельного сбора отходов

Шт.

30

150

300

414

514

614


Охват населения организованным вывозом отходов

%

60

70

80

85

90

100


Информационные сообщения о правильном раздельном сборе отходов на контейнерных площадках в местных и региональных СМИ

Минута эфирного времени в неделю

0

15

20

25

30

30


Утилизация органических и пищевых отходов на полигонах ТБО с помощью биокомпостирования или энергетической утилизации

% от всего объема органических и пищевых отходов

0

10

15

20

25

30


Обнаружение и ликвидация стихийных свалок коммунальных отходов и их составляющих

% от обнаруженных

99

100

100

100

100

100


Уменьшение депонирования отходов за счет использования и передачи на переработку

% переработки от показателей текущего года

-

2%

4%

6%

8%

10%


Использование строительных отходов

% от образования

-

20%

22%

24%

26%

28%

3. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННЫХ ЦЕЛЕЙ И ЗАДАЧ

      Для достижения целей экологического просвещения и пропаганды необходимо изготовление видеосюжетов социальной направленности, освещающих необходимость ресурсосбережения и "осознанного потребления", отказа от дополнительной упаковки и выбора в пользу качественных товаров долгосрочного пользования. Данные ролики необходимо размещать на региональных и местных телеканалах в перерывах между основным вещанием.

      Информация о пунктах приема вторичного сырья от населения должна быть доступна на информационных экранах города, а так же на информационных стендах государственных органов и в центрах оказания государственных услуг (ЦОНах), в общественном транспорте.

      Пропаганда "разумного потребления" недопущения образования дополнительных отходов, сортировки, а также недопустимости разбрасывания мусора должны обязательно входить в программу дополнительного и внешкольного образования. Мероприятия по данной тематике должны организоваться на постоянной основе в образовательных учреждениях города.

      Раздельный сбор коммунальных отходов должен производиться согласно экологического законодательства Республики Казахстан, и должен включать сортировку как минимум на 2 фракции – "сухую" и "мокрую". Для наилучшего достижения сортировки на следующей стадии желательно установка контейнеров для "несортированных" отходов, контейнера для отходов по уборке улиц и обустройство площадки для сбора крупногабаритных отходов.

      Проекты контейнерных площадок должны учитывать доступность для населения и удобство проведения погрузочных работ, с учетом особенностей спец.техники для вывоза отходов. Кроме того, одна контейнерная площадка может использоваться разными предприятиями по вывозу разных составляющих отходов. В таком случае ответственность за санитарное состояние площадки и территории непосредственно прилегающей к ней, должны нести все предприятия, которые установили контейнеры.

      На площадке сбора и временного хранения коммунальных отходов в многоквартирном жилом секторе должны устанавливаться следующие виды контейнеров:

      Контейнеры для "мокрой" фракции отходов, которые предназначена для сбора пищевых и органических отходов.

      Контейнеры для "сухой" фракции – незагрязненных пластмассовых составляющих коммунальных отходов, картона, бумаги, стекла и стеклобоя, металлов и смешанных из данных составляющих сложных изделий. А также текстиля.

      Также необходимо установка для несортированных отходов, если население сомневается в том в какой контейнер разместить мусор.

      Согласно СТ РК 3780-2022 на контейнерной площадке должно отводиться место для сбора крупногабаритных и строительных отходов от населения.

      Обустройство контейнерных площадок для жителей честного сектора должно проводиться с учетом особенностей работы организации, осуществляющей вывоз отхода от данных образователей. И удобство сбора коммунальных отходов для жителей частного сектора. Данные контейнерные площадки дополнительно должны комплектоваться контейнерами для сбора золошлаковых отходов.

      Проекты по обустройству контейнерных площадок для многоквартирного жилого сектора должны быть унифицированы и учитывать интересы предприятий по сбору и вывозу отходов, а также соответствовать санитарным нормативам по сбору коммунальных отходов.

      Правила сортировки должны быть объяснены и описаны в информационных роликах, и плакатах. Данная информация должна публиковаться на региональных и местных телеканалах, в перерывах между основными программами. А также должна быть размещена на интернет ресурсах местных исполнительных органов, мусоровывозящих компаний и в социальных сетях и периодически обновляться.

      Необходимо предусмотреть биокомпостирование пищевых и других органических отходов (например, отходов уборки улиц) на полигоне ТБО или энергетическую утилизацию таких отходов с соблюдением экологических требований.

      Необходимо обеспечить закуп дробильного оборудования для строительных отходов. Для Сарани данная проблема является актуальной не только для коммунальных отходов, но и для предприятий, осуществляющих ремонт и восстановление жилого сектора района РТИ.

      А также установку сортировочной линии для дополнительной сортировки фракций вторичного сырья с последующей передачей на переработку или использование.

      Функционирование и развитие действующих полигонов коммунальных отходов должно включать в себя рекультивацию отработанных (заполненных) карт полигона, с этапами технической рекультивации, обустройством последующего газового мониторинга и мониторинга грунтовых вод, для отслеживания процесса разложения тела отходов и его влияния на окружающую среду. И последующим этапом биологической рекультивации.

4. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ

      Источниками финансирования Программы могут быть местный бюджет, в том числе в соответствии со статьей 29 Экологического кодекса РК, прямые иностранные и отечественные инвестиции, оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) (со средств, поступивших на его банковский счет от производителей и импортеров в виде утилизационного платежа в соответствии с подпунктом 10) пункта 1 статьи 388 Кодекса), гранты отечественных, международных финансовых экономических организаций или стран-доноров, кредиты банков второго уровня, и другие, незапрещенные законодательством Республики Казахстан источники.

      Необходимые ресурсы для каждого мероприятия установлены в "Плане мероприятий по реализации программы".

5. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ.

      План мероприятий по реализации программы управления коммунальными отходами для Сарани на период 2024-2028гг.

№ п/п

Наименование мероприятия

Форма завершения

Ответственные за исполнение

Срок исполнения

Предполагаемые расходы (тыс.тенге)/дополнительные источники (тыс.тенге)

Источники финансирования

Ожидаемый экологический эффект от мероприятия*

2024 год

2025 год

2026 год

2027 год

2028 год

1

Организация мобильных пунктов приема вторсырья для пос. Актас - 2 единицы

акт ввода в эксплуатацию

предприятия осуществляющие прием вторсырья у населения

2024

согласно проекта





Собственные средства предприятий

уменьшение количества коммунальных отходов "у источника"

2

Организация мобильных пунктов приема вторсырья для города Сарань - 2 единицы

акт ввода в эксплуатацию

предприятия осуществляющие прием вторсырья у населения

2024-2026

согласно проекта




Собственные средства предприятий

уменьшение количества коммунальных отходов "у источника"

3

Разработка пакета информационных материалов и размещение в СМИ и соц.сетях и на досках объявлений о раздельном сборе отходов

пакет информационных материалов

акимат

2024

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

подготовительная работа для организации раздельного сбора отходов "у источника"

4

Разработка и проведение мероприятий о раздельном сборе отходов и "разумном потреблении" для детей и подростков

отчет

УПР
Областной отдел образования

2024-2028






не требуется

информационная работа для детей

5

Оформление правоустанавливающих документов на землю под контейнерными площадками и внесение их в генеральный план города

пакет документов

акимат

2024-2028

Согласно бюджетной заявке _

Местный бюджет

Исключается самопроизвольное перемещение контейнерной площадки

6

Ремонт и обустройство контейнерных площадок согласно СТ РК 3780-2022

акт приема в эксплуатацию

акимат

2024-2028

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет


7

Установка дополнительных контейнерных площадок в микрорайонах г.Сарань и пос. Актас

акт приема в эксплуатацию

акимат

2024-2028

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

изоляция территории временного хранения отходов от почвенного покрова и защита от раздувания

8

Приобретение, маркировка и установка контейнеров для раздельного сбора на фракции "сухое"/"мокрое", в соответствии с законодательством и техническими требования на вывоз

акт приема в эксплуатацию

акимат

2024-2028

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

изоляция территории временного хранения отходов от почвенного покрова и защита от раздувания

9

Установка контейнеров для крупногабаритных и строительных отходов на контейнерных площадках

акт установки

акимат

2024-2028

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

предотвращение образования стихийных свалок.

10

Заключение договоров с лицензированными предприятиями на дальнейшее обслуживание контейнеров для опасных отходов

договор

акимат

2024-2028

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

исключение смешивания опасных отходов с остальными фракциями

11

Установка контейнеров для золошлака на контейнерных площадках в частном секторе

акт установки

акимат

2024-2028

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

предотвращение образования стихийных свалок.

12

Заключение договоров на вывоз отходов с частными домовладениями

договора

мусоровывозящие компании

2024-2028

-

-

-

-

-

Собственные средства предприятий

 Охват частного сектора вывозом мусора

13

Организация контейнерных площадок в частном секторе с постоянным вывозом коммунальных отходов и раздельным сбором

акт приема в эксплуатацию

акимат, мусоровывозящие компании

2024-2028

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

охват частного сектора организованным и постоянным вывозом отходов

14

Заключение договора с мусоровывозящими организациями на вывоз отходов

договор

акимат

2024-2028






не требуется

Уменьшение стихийных свалок 

15

Установка контейнеров для крупногабаритных отходов на контейнерных площадках города

акт установки

акимат

2024-2028

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

уменьшение количества неорганизованного складирования крупногабаритных отходов

16

ликвидация стихийных свалок

акт

акимат, Департамент Экологии (по согласованию)

2024-2028

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

ликвидация стихийных свалок

17

Строительство компостных установок для пищевых и органических отходов на полигоне

акт приема в эксплуатацию

Собственник полигона

2024-2026

Согласно проекта

Собственные средства предприятий

компостирование пищевых отходов

18

Приобретение дополнительной техники для мусоровывозящих компаний для вывоза раздельнособранных фракций коммунальных отходов

акт приема в эксплуатацию

акимат, мусоровывозящие организации

2024-2028

согласно проекта

Собственные средства предприятий

не смешивание раздельно собранных фракций отходов, пригодных для переработки

19

Организация ежедневного вывоза коммунальных отходов с контейнерных площадок

акт приема в эксплуатацию

акимат, мусоровывозящие предприятия

2024-2028






Собственные средства предприятий

предотвращение стихийных свалок, обеспечение санитарного благополучия

20

Приобретение дробильной установки для строительных отходов и передача в доверительное управление мусороперерабатывающему предприятию

акт приема в эксплуатацию

акимат

2024-2026

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

переработка строительных отходов

21

Приобретение и установка сортировочной линии на полигоне ТОО "Сараньтеплосервис"

акт приема в эксплуатацию

Акимат, собственник полигона

2024-2025

Согласно бюджетной заявке




Местный бюджет

доизвлечение вторсырья на полигоне

22

Рекультивация отработанных карт полигона

акт рекультивации

Собственник полигона

2024-2028

согласно проекта

Собственные средства

соблюдение санитарно-гигиенических норм и предотвращение аварийных эмиссий

      ПРИЛОЖЕНИЕ 1

      Фото некоторых контейнерных площадок Сарань

№пп

адрес

Фото

1

Сарань, Ул.Абая, 23


 

2

Сарань Ул.Кужанова, 21


 

3

Сарань Ул. Жамбыла, 57


 

4

Сарань Мкр. 1А, 14


 

5

Сарань, Горняк 165


 

6

Сарань Мкр. Горняк 22


 

6

Сарань Мкр. Горняк 22


 

6

Сарань Мкр. Горняк 22


 

7

Сарань РТИ мкр. 3, 12


 

8

Сарань, Мкр. 1А, 8


 

8

Сарань, Мкр. 1А, 8


 

9

Сарань, Ул.Кужанова, 3


 

10

Сарань, Ул.Ленина, 4


 

11

Сарань, Ул.Ленина, 9


 

12

Сарань Ул.Жакенова, 21


 

12

Сарань Ул.Жакенова, 21


 

13

Сарань Ул.Жамбыла, 55/1


 

14

Сарань Ул.Саранская 23


 

15

Сарань, ул. Чкалова, 71


 

16

Сарань, Ул.Абая, 7


 

17

Сарань, Ул.Жамбыла 89/1


 

18

Сарань, Ул.Абая, 24


 

18

Сарань, Ул.Абая, 24


 

19

Сарань, Мкр. Горняк, 13


 

20

Сарань, Ул.Елизаветы Зиминой, 5


 

21

Сарань, Ул.Победы, 38а


 

21

Сарань, Ул.Победы, 38а


 

22

Сарань, Ул.Шахтерская, 51


 

23

Сарань, Шахтерский, 47


 

24

Пос. Актас, Ул. Ковыльная


 

24

Пос. Актас, Ул. Ковыльная


 

25

Пос. Актас, Ул. Космическая


 

25

Пос. Актас, Ул. Космическая


 


Қарағанды облысы Саран қаласы үшін коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2024-2028 жылдарға арналған бағдарламасын бекіту туралы

Қарағанды облысы Саран қалалық мәслихатының 2024 жылғы 28 наурыздағы № 110 шешімі

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1-тармақшасының, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының негізінде Саран қалалық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. Қарағанды облысы Саран қаласы үшін коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі 2024-2028 жылдарға арналған бағдарлама осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.

      2. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Мәслихат төрағасы О. Баймаганбетов

  Саран қалалық мәслихатының
2024 жылғы 28 наурыздағы
№ 110 шешіміне
қосымша

2024-2028 жж арналған ҚАРАҒАНДЫ ОБЛЫСЫ САРАН ҚАЛАСЫНЫҢ КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРЫН БАСҚАРУ ЖӨНІНДЕГІ БАҒДАРЛАМАСЫ

      -2024-

МАЗМҰНЫ.

     


КІРІСПЕ

      2024-2028 жылдарға арналған Саран қ. коммуналдық қалдықтарын басқару жөніндегі бағдарламасы "Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу жөніндегі жергілікті атқарушы органдарға әдістемелік ұсынымдарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 18.05.2023 ж. №154 бұйрығы негізінде әзірленді.

      Бағдарлама Экологиялық кодекске сәйкес, атап айтқанда Кодекстің 329-бабында белгіленген иерархия қағидатына сәйкес әзірленеді.

      Бағдарламада Саран қ. пайда болатын коммуналдық қалдықтардың, коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі қолданыстағы инфрақұрылымның көлемі мен құрамы, жіктелуі, жинақтау, жинау, тасымалдау, сұрыптау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері туралы мәліметтерді қоса алғанда, сипатталуы (сипаттамасы) ұсынылады.

      Аймақтың негізгі сипаттамалары.

      Саран - Қазақстан Республикасының Қарағанды облысындағы облыс орталығына әкімшілік бағынысты қала. Қарағандыдан оңтүстік-батысқа қарай 25 км жерде орналасқан. Қазіргі уақытта қала аумағы 174 км 2 құрайды.

      Ақтас - Саран қаласының қалалық әкімшілігіне қарасты. Ақтас кенттік әкімшілігінің әкімшілік орталығы және жалғыз елді мекені. Кент Қарағанды қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 18 км жерде орналасқан.

      Қаланың жетекші өнеркәсіптік кәсіпорындары:

      "Саран" және Күзембаев атындағы шахталар;

      РТИ зауытының негізінде құрылған Eurasian Industrial Chemicals Group холдингі ("Технология" ғылыми-өндірістік фирмасы" ЖШС," Қарағандарезинкетехника" ЖШС және "Саранрезинкетехника" ЖШС);

      "Казцентрэлектропровод" ЖШС;

      "Saburkhan Technologies" ЖШС (бұрынғы Сабурхан байыту фабрикасы);

      "Саран" СЭС;

      Автобустар, электробустар және арнайы техника өндіретін "QazTehna" зауыты.

      Ақтас кентінде ОБФ байыту фабрикасы, шиналарды жөндеу зауыты, ірі автоколонна орналасқан. № 121 "Ақтас" және № 122 "Күзембаев ат." шахтасы жұмыс істейді.

      Халық санының динамикасы Ұлттық статистика бюросының мәліметтері бойынша қабылданды. 2023 жылдың қыркүйегінде Саран қалалық әкімшілігінің халқы 43 820 адамды құрады. Оның ішінде қала халқы - 43 820 адам, ауыл халқы - 0 адам.

      2019-2023 жылдар кезеңінде Саран қалалық әкімшілігіндегі халықтың орташа жылдық саны 1-кестеде келтірілген.

      1-кесте. 2019-2023 жылдар кезеңінде Саран қ.ә. халықтың орташа жылдық саны.

Саран қ.ә. халық саны.

2019

2020

2021

2022

2023

адам

Қалалық

52 009

51 925

51 711

43 855

43 820

Ауылдық

0

0

0

0

0

      Осылайша, Саран қаласында 2021 жылдан бастап халықтың азаюы байқалады, ол 2023 жылы (қаңтардан қыркүйекке дейін) - 0,03% құрады.

      Саран қаласының тұрғын үй қоры 2020 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 4 767 тұрғын үйді құрайды, оның ішінде ауданы 888,5 мың шаршы метр 529 көппәтерлі тұрғын үй, оның ішінде: 300 – Саран, 122 – Ақтас кенті, 107 – РТИ кенті.

      Жоспарлы кезеңге арналған коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қажеттілігінің негіздемесі.

      Бағдарламаны әзірлеу қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму жөніндегі қызметтер кешенінің тиімділігін, сенімділігін, экологиялық және әлеуметтік қолайлылығын арттыру, ҚТҚ қайта өңдеу үлесін ұлғайту, сондай-ақ қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету үшін қажет.

      Бағдарлама "Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу бойынша жергілікті атқарушы органдарға әдістемелік ұсынымдарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154-ө бұйрығына сәйкес жоспарлы кезеңге кемінде 5 жыл мерзімге әзірленеді.

      Бағдарлама келесі нормативтік құжаттар негізінде әзірленді:

      Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі - 02.01.2021 ж. № 400-VI 05.09.2023 ж. өзгерістер мен толықтырулармен

      Коммуналдық қалдықтарды басқару қағидаларын бекіту туралы - Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 28 желтоқсандағы № 508 бұйрығы.

      Техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығын ескере отырып, міндетті түрде бөлек жинауға жататын қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына (түрлерінің жиынтығына) қойылатын талаптарды бекіту туралы - Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 бұйрығы.

      "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-331/2020 бұйрығы.

      Және Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын басқа да нормативтік құжаттар.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралар құрылған ұлттық стратегиялық, бағдарламалық құжаттар, аумақты дамыту жоспарлары және т.б.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс шаралар келесі Ұлттық стратегиялар мен даму жоспарларында қаралады:

      "Көміртекті бейтараптыққа қол жеткізу стратегиясы" - Қазақстан Республикасы Президентінің 2.02.023 ж. Жарлығы.

      "Қалдықтарды басқару" бөлімі:

      3.3.1.4-бөлімі Қалдықтарды басқару

      1) қалдықтардың түзілу көлемін қысқарту;

      2) ҚТҚ жинау және сұрыптаумен толық қамтуды жеделдетіп енгізу;

      3) қайта өңделетін және қордалатын қалдықтардың үлесін ұлғайту.

1. САРАН Қ.А. КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

      1.1 Өңірдегі коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін бағалау. Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы инфрақұрылымның жай-күйі бойынша жалпы мәліметтер (бөлек жинау, қалдықтарды тасымалдау жөніндегі мамандандырылған техника, сұрыптау, қайта өңдеу жөніндегі қуаттар, ҚТҚ полигондары және т. б.)

      Халықаралық тәжірибеде ҚТҚ жалпы құрамына кіретін, бірақ қайта өңдеу және/немесе көму тәсілімен ерекшеленетін үш "қалдықтар ағынына" сәйкес келетін үш бөлікке жіктеледі.

      1. Коммуналдық қалдықтар.

      2. Қауіпті ҚТҚ - адам өмірінің нәтижесінде пайда болатын тұтыну қалдықтары, сондай-ақ құрамы мен қасиеттері бойынша қауіпті қалдықтарға жатқызылуы мүмкін түзілу сипаты ұқсас өндіріс қалдықтары. Оларға келесі қалдықтар жатады:

      - пайдаланылған батареялар мен аккумуляторлар;

      - пайдаланылған электр және электрондық жабдық;

      - құрамында сынап бар қалдықтар (люминесцентті шамдар мен термометрлер);

      - медициналық және ветеринариялық қалдықтар;

      - тұрмыстық химия қалдықтары;

      - құрамында асбест бар қалдықтар;

      - адам өмірінің нәтижесінде пайда болатын басқа да қауіпті қалдықтар.

      3. Басқа ҚТҚ - қауіпті емес және сонымен бірге аралас қалдықтарға жатқызуға болмайтын қалдықтар, өйткені оларды жинау, шығару және кәдеге жарату үшін бірінші ағынға қарағанда басқа тәсілдерді қолдану қажет. "Басқа ҚТҚ" келесі қалдықтарды қамтиды:

      - құрылыс қалдықтары;

      - ірі көлемді қалдықтар;

      - кәдеге жаратуға жататын автомобильдер;

      - пайдаланылған автомобиль шиналары;

      - ағынды суларды қайта өңдеуден шыққан қалдықтар.

      Саран қалалық әкімшілігінде коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайы бойынша мәліметтер Ұлттық статистика бюросының сайтынан https://stat.gov.kz/ru / "Талдау" Ұлттық статистика бюросының ақпараттық талдау жүйесінен https://taldau.stat.gov.kz/ru, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдар мен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі (Қарағанды облысының экология департаменті) ұсынған деректерден, жергілікті атқарушы органдардың деректері мен басқа да көздерден алынды.

      2022 жылы Саранда коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару бойынша кәсіпорындар мен ұйымдардың саны - 4 бірлік. Оның ішінде жеке компаниялар – 4, барлығы шағын бизнес субъектілері, олардың үшеуі – жеке кәсіпкерлер.

      2023 жылдың соңында Саран қаласында коммуналдық қалдықтарды Саран аумағынан шығаруды жүзеге асыратын 2 кәсіпорын (жеке кәсіпкерлер) қызметін жүзеге асырады.

      2018 жылдан бастап Саран бойынша жиналған және тасымалданған коммуналдық қалдықтардың көлемі 1.1-кестеде келтірілген. Көлемі алып кететін кәсіпорындардың қалдықтарын ескере отырып ұсынылған.

      1.1-кесте. 2018 жылдан 2023 жылға дейін Саран қ.ә. бойынша жиналған және тасымалданған коммуналдық қалдықтардың көлемі.

Саран қ.ә.

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Тонна

Жиналған коммуналдық қалдықтар

12 919

14 023

12 340

23 483

10 804

19 605

Тасымалданған коммуналдық қалдықтар

12 919

14 023

12 340

23 483

10 804

19 605

      1.2-кесте. Қоқыс шығаратын компаниялар қызмет көрсететін халық.

Параметр

2018

2019

2020

2021

Саран қ.ә. халық саны

52029

52009

51925

51711

Қоқыс шығаратын ұйым үнемі қызмет көрсететін халық

2351

-

-

7842

% қамту

4,52

-

-

15,17

      * 2022 жылдан бастап статистика бюросында қоқыс шығаратын ұйымдар тұрақты қызмет көрсететін халық бойынша мәліметтер жоқ.

      Қала аумағынан коммуналдық қалдықтарды шығаруды жүзеге асыратын кәсіпорындар:

      ЖК Леликов:

      Әкету 5 тоқсаннан бастап жүзеге асырылады. Әкету жиілігі - аптасына 4 рет немесе өтінімдер бойынша (жеке сектордан). Кәсіпорын оларға 119 контейнер орнатылған 29 контейнерлік алаңға қызмет көрсетеді. Абоненттер саны - 2100 адам. Техника саны - 1 қоқыс тасушы, 1 самосвал және 1 тиегіш. Қалдықтарды шығару "Сарантеплосервис" ЖШС полигонына жүзеге асырылады.

      ЖК Мышлицкий Андрей Владимирович:

      Әкету 1А шағын ауданынан, Горняк шағын ауданынан жүзеге асырылады. Әкету жиілігі - аптасына 4 рет немесе өтінімдер бойынша (жеке сектордан). Кәсіпорын оларға 152 контейнер орнатылған 38 контейнерлік алаңға қызмет көрсетеді. Абоненттер саны - 3500 адам. Техника саны - 3 қоқыс тасушы, 1 грейфер. Қалдықтарды шығару "Сарантеплосервис" ЖШС полигонына жүзеге асырылады.

      Саран қаласында "Вторичное Сырье Караганда" ЖШС қайталама шикізатты қабылдау пункті және қоқысты бөлек жинауға арналған 3 контейнер орналасқан (1.1-сурет).

     


      1.1-сурет. Қайта өңдеуге арналған контейнерлерді карта-схемада орналастыру.

      Саран қаласы мен Ақтас кентінде қауіпті қалдықтарды (құрамында сынабы бар шамдар мен батареялар) жинауға арналған 21 контейнер орнатылды. Контейнерлер әкімдіктің балансында, қызмет көрсетуді "Қалдықтарды басқару жөніндегі қазақстандық оператор" ЖШС жүргізеді. Контейнерлерді әкету мен жөндеуді бригада айына 1 рет жүргізеді.

      1.1-сурет және 1.3 суретте Саран қаласы мен Ақтас кентінің схемасында қоқыс жинауға арналған контейнерлерді орналастыру көрсетілген.

     


      1.2-сурет. Саран қаласының схемасында қоқыс контейнерлерінің орналасуы.

     


      1.2-сурет. Ақтас кентінің схемасында қоқыс контейнерлерінің орналасуы.

      Саран қаласында 2022 жылы бөлек жиналған қалдықтардың саны мен түрлері 1.3-кестеде келтірілген.

      1.3-кесте. Түрлер бойынша Саран қ.ә. бойынша жиналған және тасымалданған коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемі.

р/к №

Компоненттің (фракцияның) атауы

2022, тонна

1

Жиналған қалдықтардың жалпы көлемі

10 804


Оның ішінде коммуналдық

5 460

2

Тамақ қалдықтары

Сұрыпталған жоқ

3

Макулатура, картон, қағаз қалдықтары

х

4

Қираған әйнек

Сұрыпталған жоқ

5

Пластмасса, пластик қалдықтары және т. б.

х

6

Электрондық және электр жабдықтары

Сұрыпталған жоқ

7

металдар

Сұрыпталған жоқ

8

Шиналар

Сұрыпталған жоқ

9

Киім, тоқыма

Сұрыпталған жоқ

10

көшелерді тазалау қалдықтары

Сұрыпталған жоқ

11

Нарық қалдықтары

Сұрыпталған жоқ

12

Басқа аралас қалдықтар

4 899

      ҚТҚ полигондары туралы мәліметтер.

      Саран қаласында экологиялық әсер етуге рұқсаты бар 1 ҚТҚ полигоны жұмыс істейді.

      "Сарантеплосервис" ЖШС:

      Орналасқан жері - 101200, Қазақстан Республикасы, Қарағанды облысы, Саран қ.ә., Саран қ., Жамбыл к-сі, №67 ғимарат.

      Рұқсат беру құжаттары - шығарындылар 13.08.2021 ж. № KZ27VCZ01277395; 13.08.2021 ж. № KZ49VCZ01277193 қалдықтарды орналастыру Әсер етуге экологиялық рұқсаттың қолданылу мерзімі 31.12.2030 ж. дейін.

      Полигонның жобалық қуаты 2101,2 мың тоннаны құрайды. 2023 жылдың басында жинақталған қалдықтардың көлемі 371,67 мың тоннаны құрайды

      Полигондарда қалдықтарды орналастыру бойынша жалпы сипаттамалар 1.4-кестеде келтірілген.

      1.4-кесте. Саран ҚТҚ полигондары туралы мәліметтер.

р/к №

Параметр

2018

2019

2020

2021

2022

1

Полигон алаңы (қалдықтарды көму орындары), км 2

0,02

0,02

0,02

0,04

0,04

2

Кәдеге жаратылған және сақталған қалдықтардың көлемі, тонна

11 766

12 404

8 761

16 682

5 344

      Саран қаласы бойынша иесіз үйінділерді жою жұмыстары жүргізілуде. 2023 жылы таратуды "Китпромтранс" ЖШС мердігерлік ұйымы жүргізді. 5-квартал, 106 кенті, Жоспарлы және СМЗ (өзі салу) аудандарында және №151, 152, 153 ш/а үйлерінің жанында рұқсат етілмеген қоқыс үйінділерін жою бойынша жұмыстар жүргізілді. 3. Барлығы 2580 тонна қоқыс шығарылды.

      Сондай-ақ, 2023 жылдың қыркүйегінде кент аудандарында рұқсат етілмеген қоқыстарды жою жұмыстары басталды. РТИ, 3 және 2 ш/а.

      Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы

      Қала тұрғындары үшін коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы 1.5-кестеде келтірілген.

      1.5-кесте. ҚТҚ морфологиялық құрамы.

р/к №

Фракция атауы

жалпы көлемдегі мөлшердің %

1

Тамақ қалдықтары

34

2

Әр түрлі құрамдағы пластик

27

3

Қағаз, картон және қағаз өнімдері

23

4

Шыны

8

5

Металл

3

6

Тоқыма

3

7

Ағаш және өсімдік қалдықтары

1,9

8

Басқа қалдықтар (медициналық, батареялар мен шамдар, тұрмыстық техниканың қалдықтары және т. б.)

0,1

      1.2 Соңғы 3 жылдағы динамикадағы коммуналдық қалдықтарды басқаруды талдау.

      Саран қаласының 1 тұрғынына коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемі 2023 жылға қолда бар деректер бойынша күніне 1,23 кг немесе жылына 1,79 м 3 құрайды. 2022 жылы қолда бар деректерге сәйкес бұл көлем тәулігіне 0,67 кг және бір адамға жылына 0,99 м 3 құрады.

      Бұл ретте, Қарағанды облысы Саран қалалық мәслихатының 2022 жылғы 21 желтоқсандағы № 189 шешімімен бекітілген, абаттандырылған секторға қалдықтардың түзілу және жинақталу нормасы 1,1 м 3, абаттандырылмаған сектор үшін 1,5 м 3 құрайды.

      Саран қаласының полигонында рұқсат беру құжаттары бар, бұл ретте полигонда сұрыптау жабдығы, сондай-ақ органикалық қалдықтарды кәдеге жарату жабдығы (компостерлер немесе басқалар) жоқ. Сондай-ақ құрылыс қалдықтарын пайдалану немесе кәдеге жарату үшін ұсақтау жабдықтары жоқ.

      6 контейнерлік алаңда қоқысты бөлек жинауға арналған контейнерлер орнатылған. Бөлек жинауға арналған контейнерлердің жалпы саны - 30 дана. Таңбалау әртүрлі (тіпті түс, әр түрлі фракциялар үшін өзгереді – мысалы, бір алаңда макулатура жинауға арналған контейнер қызыл, екінші алаңда – көк), бұл нормативтік құжаттарға сәйкес келмейді, қалдықтарды бөлек жинауды реттейді және халықты адастырады.

      Жүргізілген сауалнамалар мен бақылауларға сәйкес Саран қаласында коммуналдық қалдықтарды шығару жиілігімен проблемалар бар. Шығару аптасына 4 рет жүзеге асырылады. Жазғы кезеңде мұндай кесте санитарлық нормаларға сәйкес келмейді, өйткені коммуналдық қалдықтар ауа температурасы 0 0 С жоғары болған кезде контейнерде 1 тәуліктен артық бола алмайды.

      Қазіргі уақытта қоқыс шығаратын компаниялар 271 контейнерге қызмет көрсетеді. Қолданыстағы жиналу көлемі бойынша қала тұрғындарының қажеттіліктері үшін кемінде 307 контейнер орнату қажет (көлемі 0,7 м 3). Кем дегенде 2 фракцияға жинауды ескере отырып бұл сан екі есеге артуы керек

      Бұл ретте қоқыс шығаратын компаниялар халық саны 43820 адам кезінде 5600 абонентке қызмет көрсетеді. Тұрғындар базасын жаңарту қажет.

      Саран қаласында "Вторичное Сырье Караганда" ЖШС қайталама шикізатты қабылдау пункті бар. Ақтас кентінде қайталама шикізатты қабылдауды ұйымдастыру және қайталама шикізатты қабылдауға арналған контейнерлер жоқ.

      Саран қаласы мен Ақтас кентінде қауіпті қалдықтарды (құрамында сынап бар және батареялар) жинауға арналған контейнерлер орнатылып, оларға мезгіл-мезгіл қызмет көрсетіледі.

      Оң жақтары:

      ●Қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін бөлек жинау жүзеге асырылады (батареялар мен шамдарға арналған контейнерлер орнатылған);

      ●Коммуналдық алаңдарда тұрғындардан қоқыстарды жинау және шығару ұйымдастырылған;

      ●Саран қаласында 6 контейнерлік алаңда қайталама шикізатты қабылдау пункті және бөлек жинауға арналған контейнерлер бар;

      ●Рұқсат етілмеген полигондарды жою жүзеге асырылады;

      ●ҚТҚ полигонының әсер етуге экологиялық рұқсаты бар.

      Теріс жақтары:

      ●Контейнерлік алаңдар экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкес жабдықталмаған (ҚР СТ 3780-2022 сәйкес "Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар");

      ●"Құрғақ" / "дымқыл"фракциялары бойынша бөлек жинау қарастырылмаған;

      ●Ірі габаритті, құрылыс қалдықтарын, күл қожын және көшелерді жинау және абаттандыру қалдықтарын жинаудың жолға қойылған жүйесі жоқ;

      ●Қайталама шикізатты қабылдау пункттерінің саны жеткіліксіз;

      ●Құрылыс қалдықтарын қайта пайдалануға дайындау үшін қажетті жабдық жоқ және сәйкесінше құрылыс қалдықтарын пайдалану шешімдері жоқ;

      ●Азық-түлік және басқа органикалық қалдықтарды пайдалану немесе кәдеге жарату (сақтаудан басқа) шешімі жоқ;

      ●Қолданыстағы экспорттық кестелер қажеттілікті қамтамасыз етпейді;

      ●Коммуналдық қалдықтарды уақтылы әкетуге арналған техниканың болмауы, коммуналдық қалдықтардың әртүрлі фракцияларын әкетуге арналған арнайы техниканың болмауы;

      ●Қолданыстағы халық саны үшін контейнерлік алаңдар мен контейнерлер жеткіліксіз;

      ●ҚТҚ полигоны сұрыптау желілерімен жабдықталмаған және қазіргі заманғы талаптарға сәйкес келмейді.

      1.3 Коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуы бойынша бар нормативтік базасы.

      Жергілікті мәслихаттардың қалдықтардың пайда болу көлемі және оларды әкетуге арналған тарифтерді бекіту жөніндегі қолданыстағы шешімдері:

      ●Саран қаласы мен Ақтас кенті бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын бекіту туралы - Қарағанды облысы Саран қалалық мәслихатының 2022 жылғы 21 желтоқсандағы № 189 шешімі.

      ●Саран қаласы мен Ақтас кенті бойынша қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге халық үшін тарифтерді бекіту туралы - Қарағанды облысы Саран қалалық мәслихатының 2023 жылғы 27 маусымдағы № 38 шешімі.

      Осы шешімге сәйкес Саран тұрғындары үшін, сондай-ақ мекемелер, кәсіпорындар, балалар, медициналық және басқа да мекемелер үшін қалдықтардың пайда болу нормалары қабылданды. Есептік бірліктерге (тұрғын, орын, қызметкер, бару және т.б.) сүйене отырып, текше метрде коммуналдық қалдықтардың пайда болуының жылдық нормасы қабылданды.

      Коммуналдық қалдықтардың пайда болуының жылдық нормасы абаттандырылған үй иесінің 1 тұрғынына 1,1 м 3 және абаттандырылмаған үй иесінің 1 тұрғынына 1,5 м 3 құрайды.

      Коммуналдық қалдықтарды шығару тарифі абаттандырылған үй иесінен 300 теңгені, абаттандырылмаған үй иесінің 1 тұрғынынан 409 теңгені құрайды. 1 м 3 қалдықты шығаруға жылдық тариф 3272 теңгені құрайды.

      1.4 Соңғы үш жылдағы динамикада бөлінген қаражатты (жергілікті және республикалық бюджеттер, бюджеттен тыс) сипаттау және талдау.

      Саран қ.ә. бойынша коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласын дамыту үшін жеке қаражат көзделмеген, облысты дамыту аумақты дамыту жоспарында көзделген (Саран қаласын дамытудың 2021-2025 жылдарға арналған бағдарламасы). Жалпы облыс бойынша табиғатты қорғау іс-шараларының жоспарларына және Қарағанды облысының даму жоспарына сәйкес, Саран қ.ә. қатысты іс-шаралар бар.

      Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі 2022-2024 жылдарға арналған іс–шаралар жоспарына сәйкес - Қарағанды облыстық мәслихатының 2021.12.9. №129 шешімі. Қарағанды облысы бойынша қалдықтарды басқару бойынша мынадай іс-шаралар және 1.8-кестеге сәйкес қаржыландыру жоспарлары көзделген.

      1.8-кесте. Қарағанды облысының қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарында көзделген қалдықтарды басқару жөніндегі қаржыландыру (мың теңге) жоспарлары бар іс-шаралар.

р/к №

Іс-шараның атауы

Орындауға жауаптылар

Орындау мерзімі

2022

2023

2024-2025

Қаржы көзі

1

Қарағанды, Теміртау, Балқаш, Саран, Шахтинск, Абай қалаларында коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін (электрондық және электр жабдықтары, құрамында сынабы бар қалдықтар, батареялар, аккумуляторлар және өзге де қауіпті компоненттер) және контейнерлердің басқа да түрлерін жинауға арналған контейнерлер орнату

ЭТКШБ, қала әкімдіктері

2022-2024

32 172

75 000

102 828

Облыстық бюджет

БАРЛЫҒЫ



32 172

81 800

4 111 393


      "Саран қаласын дамытудың 2021-2025 жылдарға арналған бағдарламасына" сәйкес, қаладағы экологиялық жағдайды жақсарту шеңберінде ҚТҚ-ны қайта өңдеу үлесін ҚТҚ-ның барлық қалыптасқан көлемінің 0,6% - на дейін ұлғайту көзделуде. Ол үшін келесі жетістік жолдары ұсынылады:

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару секторын жаңғырту.

      ҚТҚ полигонын санитариялық қағидалардың талаптарына сәйкестендіру жөніндегі бағдарламаны іске асыру.

      Құрамында сынабы бар бұрын қолданыста болған энергия үнемдейтін шамдармен қауіпсіз жұмыс істеуді халыққа ақпараттандыру және насихаттау.

      Құрамында сынап бар шамдарды жинауға арналған контейнерлерді орнату (жыл сайын 2 контейнерден);

      Жыл сайын 2,5 мың ағаш пен бұта отырғызу есебінен қаланың жасыл аймағының ауданын ұлғайту (5,52 га);

      Рұқсат етілмеген полигондарды жою.

      және іс-шаралар:

      2021-2025 жылдары құрамында сынап бар шамдарды жинауға арналған 10 бірлік контейнер салу және оларға кейіннен қызмет көрсету.

      2023 жыл - қоқыс сұрыптау кешенін салу (инвестициялар тарту).

      2024-2025 жылдар – контейнерлік алаңдарды жайластыру және ҚТҚ бөлек жиналатын контейнерлерді орнату (жыл сайын 20 алаңнан және 80 контейнерден).

2. МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕР

      2.1 Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері.

      Бұл бағдарламаның мақсаты - коммуналдық қалдықтардан пайда болатын қоршаған ортаға жүктемені азайту, қалдықтардың пайда болу мөлшерін азайту, қайталама ресурстардың өндірілуін арттыру, коммуналдық қалдықтарды пайдалану тиімділігін арттыру және полигондарда депозиттелген қалдықтардың үлесін азайту және қалдықтарды сақтау мақсатында алып қоюға ұшыраған алаңдарды қалпына келтіру тәсілдерін ұсыну.

      Қалдықтарды басқару Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексінің 19-бөлімімен регламенттеледі.

      Қалдықтарды басқару саласындағы негізгі қағидалар 328-бапта сипатталған:

      - иерархия принципі;

      - көзге жақындық принципі;

      - қалдықтарды дайындаушының жауапкершілік принципі;

      - қалдықтарды өндірушілердің кеңейтілген міндеттемелері.

      ҚР ЭК 329-бабына сәйкес иерархия қағидаты қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі мынадай шараларды білдіреді:

      1. Қалдықтардың пайда болуын болдырмау;

      2. Қалдықтарды қайта пайдалануға дайындау;

      3. Қалдықтарды қайта өңдеу;

      4. Қалдықтарды кәдеге жарату;

      5. Қалдықтарды жою.

      Бағдарламаның мақсаттары мен қалдықтар иерархиясы қағидатына сүйене отырып, бағдарламаның келесі міндеттері ұсынылады:

      Тауарларды орау санын азайту, сату жүйелерін оңтайландыру, ұтымды тұтынуды насихаттау есебінен коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін қысқарту;

      Қалдықтарды "көзден" сұрыптау - қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы тиімділікті арттыру және экологиялық заңнамаға сәйкестігі – "құрғақ"/ "дымқыл" ;

      Полигонда пайдалы компоненттерді барынша толық алу;

      Қалдықтардың органикалық бөлігін биоқордалау немесе биогаз алу немесе энергетикалық кәдеге жарату үшін пайдалану;

      ҚР экологиялық және эпидемиологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес коммуналдық қалдықтардың қалдық бөліктерін сақтау;

      Құрылыс қалдықтарын пайдалану;

      Пайдаланылған полигон карталарын қалпына келтіру.

      2.2 Қойылған мақсаттар мен міндеттерге неғұрлым тиімді және экономикалық негізделген әдістермен қол жеткізу жолдары.

      1. Коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін қысқарту жөніндегі міндетке халықтың экологиялық жауапкершілігі мен қаржылық сауаттылығын арттыру деңгейінде ғана қол жеткізуге болады. Яғни, бұл мақсатқа сату құрылымы өзгерген кезде (орауыш материалдар санының едәуір азаюын, айналым контейнерлерін енгізуді, салмақ тауарларын сату құрылымының өзгеруін және т.б.) және өздігінен сатып алу минимумға дейін азайған кезде халықтың экологиялық жауапкершілігін арттыру және халық қалдықтарды азайтуға ұмтылған кезде қол жеткізуге болады. Бұған экология және жаратылыстану сабақтарында, сондай-ақ қаржылық сауаттылықты арттыру сабақтарында оқушыларды оқыту бағдарламаларын енгізу арқылы қол жеткізуге болады. Сондай-ақ, халық арасында қалдықтардың пайда болуын және саналы тұтынуды азайтудың экологиялық насихатын арттыру қажет.

      2. Халықтан қайталама шикізат жинау үшін қабылдау пункттерінің санын көбейту қажет, қабылдау пункттері үшін жер учаскелерін ресімдемеу үшін автокөлік базасында және қабылдау кестесінде мобильді нүктелерді қарастыруға болады. Ақтас кенті қайта өңделетін шикізатты қабылдау пункттерімен мүлде қамтамасыз етілмеген.

      3. ҚР СТ 3780-2022 "Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" сәйкес тұрғындарды қоқысты ұйымдасқан түрде шығару жөніндегі қызметтермен қамтамасыз ету үшін контейнерлік алаңдарды жайластыру және үй иелерімен қоқысты шығаруға шарт жасасу қажет. Контейнерлік алаңдар астындағы жер учаскелерін заңды түрде рәсімдеу қажет.

      4. Қазіргі уақытта қалада контейнерлік алаңдар мен контейнерлер жеткіліксіз. Бұл ретте, бөлек жинауға арналған контейнерлер орнатылған алаңдарда қалдықтарды бастапқы сұрыптау да қамтамасыз етілмейді. Контейнерлік алаңдарды "құрғақ"/ "дымқыл" сұрыптауға арналған контейнерлердің жеткілікті санымен, сондай-ақ қайта өңделетін шикізатты жекелеген фракцияларға әкету мүмкіндігі болған кезде жинақтау қажет. Контейнерлерді таңбалау қалдықтарды бөлек жинау жөніндегі заңнаманың талаптарына жауап беруі тиіс (контейнерде, 2 тілде, ол арналған қалдықтардың фракциялары, сондай-ақ контейнердің иесі және контейнерге қызмет көрсетуді және әкетуді жүзеге асыратын кәсіпорын көрсетілуі тиіс).

      5. Қалдықтарды шығаруды жүзеге асыратын кәсіпорындар үшін қоқыс шығаратын техниканы сатып алу қажет. Техниканың тиеу құрылғылары контейнерлердің конструкциясына сәйкес болуы тиіс. Қалдықтардың әр түрлі фракцияларын қайталама шикізатпен жұмыс істеу талаптарын қамтамасыз ететін әр түрлі автомобильдер шығаруы керек. Контейнерлік алаңдардан қалдықтарды шығару контейнерлер толған кезде, бірақ тамақ қалдықтары үшін тәулігіне кемінде 1 рет жүзеге асырылуы тиіс.

      6. ҚР СТ 3780-2022 "Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" (3.1.1 т.) сәйкес контейнерлік алаңдар тиеу жұмыстарын қамтамасыз ету техникасына арнайы кіреберіспен қамтамасыз етілуі тиіс. Сондай-ақ контейнерлік алаңдарда ірі габаритті қалдықтарды, сондай-ақ қала тұрғындарында пайда болатын құрылыс қалдықтарын жинауға арналған орындар (немесе арнайы контейнерлер) көзделуге тиіс. Бұл тұрғын аудандарда үлкен көлемді қалдықтардың полигондарының пайда болуын болдырмауға көмектеседі.

      7. Қазандықтардан шыққан күл-қож қалдықтарымен проблеманы шешу үшін шлак блоктарын өндіру жөніндегі кәсіпорындармен шарттар жасасу қажет. Халықтан күл қожын жинау үшін пешпен жылытылатын халыққа қызмет көрсетуді жүзеге асыратын контейнерлік алаңдарда күл қожын жинауға арналған контейнерлер орнату қажет.

      8. Құрылыс қалдықтарын пайдалану мақсатында ұсақтау-сұрыптау кешенін сатып алу және оны "Сарантеплосервис" ЖШС немесе басқа компанияға сенімгерлік басқаруға беру қажет. Басқа кәсіпорынды ұсақтауға және кейіннен құрылыс қалдықтарын пайдалануға дайындауға тартуға болады.

      9. Энергетикалық кәдеге жарату немесе қордалау әдісімен органикалық және тамақ қалдықтарын кәдеге жарату мәселесін зерделеу және шешім қабылдау қажет. Техникалық-экономикалық негіздеме дайындалғаннан кейін ҚТҚ полигонында тиісті жабдықты сатып алу және орнату қажет.

      10. ҚТҚ полигонындағы компоненттерді сұрыптау үшін коммуналдық қалдықтарды сұрыптауға арналған сұрыптау кешенін орнату қажет.

      11. Толтырылған полигон карталары әзірленген қалпына келтіру жобаларына сәйкес қалпына келтіруге ұшырауы тиіс.

      2.3 Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері.

      Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттеріне сүйене отырып, бағдарламаның мынадай нысаналы көрсеткіштерін белгілеу ұсынылады.

р/к №

Көрсеткіштің атауы

Өш.бірл.

Жоспарлы кезең

Шығ.мәні

2024

2025

2026

2027

2028


Балалар мен жасөспірімдерге тұрмыстық деңгейде ресурстарды үнемдеудің маңыздылығы туралы іс-шаралар әзірлеу және өткізу

Семестрде қаланың 1 оқу орнына арналған іс-шара

0

2

2

2

2

2


Халықтан қайта шикізат жинаудың мобильді пункттерін ұйымдастыру

Дана.

0

1

1

2

2

3


Қалдықтарды ұйымдасқан түрде шығару үшін қосымша контейнерлік алаңдарды жайластыру

барының %

-

3

5

7

10

15


Контейнерлік алаңдар астында жерге құқық белгілейтін құжаттарды ресімдеу

барының %

-

10

25

45

75

100


ҚР СТ 3780-2022 "Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" сәйкес контейнерлік алаңдарды жайластыру

%

0

10

15

20

25

30


Қалдықтарды бөлек жинауға арналған контейнерлерді орнату және таңбалау

Дана.

30

150

300

414

514

614


Халықты қалдықтарды ұйымдасқан әкетумен қамту

%

60

70

80

85

90

100


Жергілікті және өңірлік БАҚ-та контейнерлік алаңдарда қалдықтарды дұрыс бөлек жинау туралы ақпараттық хабарламалар

Аптасына бір минут эфир уақыты

0

15

20

25

30

30


Биоқордалау немесе энергетикалық кәдеге жарату арқылы ҚТҚ полигондарында органикалық және тамақ қалдықтарын кәдеге жарату

органикалық және тамақ қалдықтарының жалпы көлемінің %

0

10

15

20

25

30


Коммуналдық қалдықтардың және олардың құрамдас бөліктерінің стихиялық үйінділерін табу және жою

анықталғандардан %

99

100

100

100

100

100


Пайдалану және қайта өңдеуге беру арқылы қалдықтарды сақтауды азайту

ағымдағы жылдың көрсеткіштерінен % қайта өңдеу

-

2%

4%

6%

8%

10%


Құрылыс қалдықтарын пайдалану

пайда болудан %

-

20%

22%

24%

26%

28%

3. ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР МЕН МІНДЕТТЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, ЖОЛДАРЫ

      Экологиялық ағарту және насихаттау мақсаттарына қол жеткізу үшін ресурстарды үнемдеу және "саналы тұтыну" қажеттілігін, қосымша қаптамадан бас тартуды және ұзақ мерзімді сапалы тауарлардың пайдасына таңдауды қамтитын әлеуметтік бағыттағы бейнесюжеттер дайындау қажет. Бұл роликтерді негізгі хабар тарату арасында аймақтық және жергілікті телеарналарға орналастыру қажет.

      Халықтан қайталама шикізатты қабылдау пункттері туралы ақпарат қаланың ақпараттық экрандарында, сондай-ақ мемлекеттік органдардың ақпараттық стендтерінде және мемлекеттік қызметтер көрсету орталықтарында (ХҚКО), қоғамдық көлікте қолжетімді болуы тиіс.

      Қосымша қалдықтардың пайда болуына жол бермеуді, сұрыптауды, сондай-ақ қоқысты таратуға жол бермеуді "ақылға қонымды тұтынуды" насихаттау міндетті түрде қосымша және мектептен тыс білім беру бағдарламасына енгізілуі тиіс. Осы тақырып бойынша іс-шаралар қаланың білім беру мекемелерінде тұрақты негізде ұйымдастырылуы тиіс.

      Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес жүргізілуі тиіс және кемінде 2 фракцияға – "құрғақ" және "дымқыл" сұрыптауды қамтуы тиіс. Келесі кезеңде сұрыптауға ең жақсы қол жеткізу үшін "сұрыпталмаған" қалдықтарға арналған контейнерлерді, көшелерді тазалау бойынша қалдықтарға арналған контейнерлерді орнату және ірі габаритті қалдықтарды жинауға арналған алаңды жайластыру ұсынылады.

      Контейнерлік алаңдардың жобалары халық үшін қол жетімділікті және қалдықтарды шығаруға арналған арнайы техниканың ерекшеліктерін ескере отырып, тиеу жұмыстарын жүргізудің ыңғайлылығын ескеруі тиіс. Сонымен қатар, бір контейнер алаңын әртүрлі құрамдас қалдықтарды шығаратын әртүрлі кәсіпорындар пайдалана алады. Бұл жағдайда алаңның және оған тікелей іргелес аумақтың санитарлық жағдайына контейнерлер орнатқан барлық кәсіпорындар жауапты болуы керек.

      Көппәтерлі тұрғын үй секторындағы коммуналдық қалдықтарды жинау және уақытша сақтау алаңында контейнерлердің мынадай түрлері белгіленуі тиіс:

      Азық-түлік және органикалық қалдықтарды жинауға арналған "дымқыл" қалдықтар фракциясына арналған контейнерлер.

      "Құрғақ" фракцияға арналған контейнерлер-коммуналдық қалдықтардың, картонның, қағаздың, әйнектің және сынық шынының, металдардың және осы құрамдас бөліктерден араласқан күрделі бұйымдардың ластанбаған пластикалық құрамдас бөліктері. Сондай-ақ тоқыма.

      Сондай-ақ, егер халық қоқысты қандай контейнерге салуға күмәнданса, сұрыпталмаған қалдықтарға арналғанын орнату қажет.

      ҚР СТ 3780-2022 сәйкес контейнерлік алаңда тұрғындардан ірі габаритті және құрылыс қалдықтарын жинау үшін орын бөлінуі тиіс.

      Адал сектор тұрғындары үшін контейнерлік алаңдарды жайластыру осы жеткізушілерден қалдықтарды әкетуді жүзеге асыратын ұйым жұмысының ерекшеліктерін ескере отырып жүргізілуге тиіс. Жеке сектор тұрғындары үшін коммуналдық қалдықтарды жинаудың ыңғайлылығы. Бұл контейнерлік алаңдар күл-қож қалдықтарын жинауға арналған контейнерлермен қосымша жинақталуы тиіс.

      Көппәтерлі тұрғын үй секторы үшін контейнерлік алаңдарды жайластыру жөніндегі жобалар біріздендірілуі және қалдықтарды жинау және шығару жөніндегі кәсіпорындардың мүдделерін ескеруі, сондай-ақ коммуналдық қалдықтарды жинау жөніндегі санитариялық нормативтерге сәйкес келуі тиіс.

      Сұрыптау ережелері ақпараттық роликтер мен плакаттарда түсіндіріліп, сипатталуы керек. Бұл ақпарат негізгі бағдарламалар арасында өңірлік және жергілікті телеарналарда жариялануы тиіс. Сондай-ақ жергілікті атқарушы органдардың, қоқыс шығаратын компаниялардың интернет-ресурстарында және әлеуметтік желілерде орналастырылып, мерзімді түрде жаңартылып отырылуы тиіс.

      ҚТҚ полигонында азық-түлік және басқа да органикалық қалдықтарды (мысалы, көшелерді тазалау қалдықтарын) биоқордалауды немесе экологиялық талаптарды сақтай отырып, осындай қалдықтарды энергетикалық кәдеге жаратуды көздеу қажет.

      Құрылыс қалдықтары үшін ұсақтау жабдықтарын сатып алуды қамтамасыз ету қажет. Саран үшін бұл проблема тек коммуналдық қалдықтар үшін ғана емес, сонымен қатар РТБ ауданының тұрғын үй секторын жөндеу және қалпына келтіруді жүзеге асыратын кәсіпорындар үшін де өзекті болып табылады.

      Сондай-ақ кейіннен өңдеуге немесе пайдалануға бере отырып, қайталама шикізат фракцияларын қосымша сұрыптау үшін сұрыптау желісін орнату.

      Қолданыстағы коммуналдық қалдықтар полигондарының жұмыс істеуі мен дамуы қалдықтар денесінің ыдырау процесін және оның қоршаған ортаға әсерін бақылау үшін техникалық қалпына келтіру кезеңдерімен, кейіннен газ мониторингі мен жер асты суларының мониторингін ұйымдастырумен полигонның пайдаланылған (толтырылған) карталарын қалпына келтіруді қамтуы тиіс. Және биологиялық қалпына келтірудің келесі кезеңі.

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

      Бағдарламаны қаржыландыру көздері жергілікті бюджет, оның ішінде ҚР Экологиялық кодексінің 29-бабына сәйкес тікелей шетелдік және отандық инвестициялар, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторы (Кодекстің 388-бабының 1-тармағының 10) тармақшасына сәйкес кәдеге жарату төлемі түрінде оның банктік шотына өндірушілер мен импорттаушылардан түскен қаражаттан), Отандық, халықаралық қаржы экономикалық ұйымдарының немесе донор елдердің гранттары, екінші деңгейдегі банктердің несиелері және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған басқа да көздер болуы мүмкін.

      Әрбір іс-шара үшін қажетті ресурстар "Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында" белгіленген.

5. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ.

      2024-2028 жылдарға арналған Саран үшін коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары.

р/к №

Іс-шараның атауы

Аяқтау нысаны

Орындауға жауаптылар

Орындау мерзімі

Болжамды шығыстар (мың теңге)/қосымша көздер (мың теңге)

Қаржыландыру көздері

Іс-шарадан күтілетін экологиялық әсер*

2024 жыл

2025 жыл

2026 жыл

2027 жыл

2028 жыл

1

Ақтас кенті үшін қайталама шикізатты қабылдаудың мобильді пункттерін ұйымдастыру.

пайдалануға беру актісі

халықтан қайта шикізат қабылдауды жүзеге асыратын кәсіпорындар

2024

жобаға сәйкес





Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

"көзде" коммуналдық қалдықтар санын азайту

2

Саран қаласы үшін қайталама шикізатты қабылдайтын мобильді пункттерді ұйымдастыру - 2 бірлік

пайдалануға беру актісі

халықтан қайта шикізат қабылдауды жүзеге асыратын кәсіпорындар

2024-2026

жобаға сәйкес




Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

"көзде" коммуналдық қалдықтар санын азайту

3

Ақпараттық материалдар пакетін әзірлеу және БАҚ пен әлеуметтік желілерде және қалдықтарды бөлек жинау туралы хабарландыру тақталарында орналастыру

ақпараттық материалдар пакеті

әкімдік

2024

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

"көзден" қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін дайындық жұмыстары

4

Балалар мен жасөспірімдер үшін қалдықтарды бөлек жинау және "ақылға қонымды тұтыну" туралы іс-шараларды әзірлеу және өткізу

есеп

ЖЖБ
Облыстық білім бөлімі

2024-2028






талап етілмейді

балаларға арналған ақпараттық жұмыс

5

Контейнерлік алаңдар астында жерге құқық белгілейтін құжаттарды ресімдеу және оларды қаланың бас жоспарына енгізу

құжаттар пакеті

әкімдік

2024-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес _

Жергілікті бюджет

Контейнер алаңының өздігінен қозғалуына жол берілмейді

6

ҚР СТ 3780-2022 сәйкес контейнерлік алаңдарды жөндеу және жайластыру

пайдалануға қабылдау актісі

әкімдік

2024-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет


7

Саран қаласы мен Ақтас кентінің шағын аудандарында қосымша контейнерлік алаңдар орнату.

пайдалануға қабылдау актісі

әкімдік

2024-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

қалдықтарды жер жамылғысынан уақытша сақтау аумағын оқшаулау және ұшырудан қорғау

8

Заңнамаға және әкетуге қойылатын техникалық талаптарға сәйкес "құрғақ" / "дымқыл" фракцияларында бөлек жинауға арналған контейнерлерді сатып алу, таңбалау және орнату

пайдалануға қабылдау актісі

әкімдік

2024-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

қалдықтарды жер жамылғысынан уақытша сақтау аумағын оқшаулау және ұшырудан қорғау

9

Контейнерлік алаңдарда ірі габаритті және құрылыс қалдықтарына арналған контейнерлерді орнату

орнату актісі

әкімдік

2024-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

табиғи полигондардың пайда болуын болдырмау.

10

Қауіпті қалдықтарға арналған контейнерлерге одан әрі қызмет көрсетуге лицензиясы бар кәсіпорындармен шарттар жасасу

шарт

әкімдік

2024-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

қауіпті қалдықтарды басқа фракциялармен араластыруды болдырмау

11

Жеке сектордағы контейнерлік алаңдарда күл қожына арналған контейнерлерді орнату

орнату актісі

әкімдік

2024-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

табиғи полигондардың пайда болуын болдырмау.

12

Жеке үй иелерімен қалдықтарды әкетуге шарттар жасасу

шарттар

қоқыс шығаратын компаниялар

2024-2028






Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

 Жеке секторды қоқыс шығарумен қамту

13

Коммуналдық қалдықтарды тұрақты әкетумен және бөлек жинаумен жеке секторда контейнерлік алаңдарды ұйымдастыру

пайдалануға қабылдау актісі

әкімдік, қоқыс шығаратын компаниялар

2024-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

қалдықтарды ұйымдасқан және тұрақты әкетумен жеке секторды қамту

14

Қоқыс шығарушы ұйымдармен қалдықтарды әкетуге шарт жасасу

шарт

әкімдік

2024-2028






талап етілмейді


15

Қаланың контейнерлік алаңдарында ірі габаритті қалдықтарға арналған контейнерлерді орнату

орнату актісі

әкімдік

2024-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

ірі габаритті қалдықтарды ұйымдастырылмаған сақтау мөлшерін азайту

16

стихиялық полигондарды жою

акт

әкімдік, экология департаменті (келісім бойынша)

2024-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

стихиялық полигондарды жою

17

Полигонда тамақ және органикалық қалдықтарға арналған қордалу қондырғыларын салу

пайдалануға қабылдау актісі

"Сарантеплосервис" ЖШС

2024-2026






Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

тамақ қалдықтарын қордалау

18

Коммуналдық қалдықтардың бөлек жиналған фракцияларын шығару үшін қоқыс шығаратын компаниялар үшін қосымша техника сатып алу

пайдалануға қабылдау актісі

әкімдік, қоқыс шығаратын ұйымдар

2024-2028

жобаға сәйкес

Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

қайта өңдеуге жарамды қалдықтардың бөлек жиналған фракцияларын араластырмау

19

Контейнерлік алаңдардан коммуналдық қалдықтарды күнделікті шығаруды ұйымдастыру

пайдалануға қабылдау актісі

әкімдік, қоқыс шығаратын кәсіпорындар

2024-2028






Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

стихиялық полигондардың алдын алу, санитарлық әл-ауқатты қамтамасыз ету

20

Құрылыс қалдықтары үшін ұсақтау қондырғысын сатып алу және қоқыс өңдеу кәсіпорнына сенімгерлік басқаруға беру

пайдалануға қабылдау актісі

әкімдік

2024-2026






Жергілікті бюджет

құрылыс қалдықтарын қайта өңдеу

21

"Сарантеплосервис" ЖШС полигонында сұрыптау желісін сатып алу және орнату

пайдалануға қабылдау актісі

Әкімдік, "Сарантеплосервис" ЖШС

2024-2025

Бюджеттік өтінімге сәйкес




Жергілікті бюджет

полигонда қайта өңделетін шикізатты толық өндіру

22

Полигонның пайдаланылған карталарын қалпына келтіру

қалпына келтіру актісі

"Сарантеплосервис" ЖШС

2024-2028

жобаға сәйкес

Меншікті қаражат

санитарлық-гигиеналық нормаларды сақтау және авариялық эмиссиялардың алдын алу

      1-ҚОСЫМША

      Саран қ.ә. кейбір контейнерлік алаңдардың суреттері

р/к №

мекенжайы

Фото

1

Саран, Абай көшесі, 23


 

2

Саран Кужанов көшесі, 21


 

3

Саран Жамбыл көшесі, 57


 

4

Саран 1А, ш/а, 14


 

5

Саран, Горняк, 165


 

6

Саран Горняк ш/а, 22


 

6

Саран Горняк ш/а, 22


 

6

Саран Горняк ш/а, 22


 

7

Саран РТБ ш/а. 3, 12


 

8

Саран, 1А ш/а., 8


 

8

Саран, 1А ш/а., 8


 

9

Саран, Кужанов көшесі, 3


 

10

Саран, Ленин көшесі, 4


 

11

Саран, Ленин көшесі, 9


 

12

Саран Жәкенов көшесі, 21


 

12

Саран Жәкенов көшесі, 21


 

13

Саран Жамбыл көшесі, 55/1


 

14

Саран Саран көшесі, 23


 

15

Саран, Чкалов көшесі, 71


 

16

Саран, Абай көшесі, 7


 

17

Саран, Жамбыл көшесі 89/1


 

18

Саран, Абай көшесі, 24


 

18

Саран, Абай көшесі, 24


 

19

Саран, Горняк ш/а, 13


 

20

Саран, Е. Зимина көшесі, 5


 

21

Саран, Жеңіс көшесі, 38а


 

21

Саран, Жеңіс көшесі, 38а


 

22

Саран, Шахтерская көшесі, 51


 

23

Саран, Шахтерский, 47


 

24

Ақтас кенті, Ковыльная көшесі


 

24

Ақтас кенті, Ковыльная көшесі


 

25

Ақтас кенті, Космическая көшесі


 

25

Ақтас кенті, Космическая көшесі