Об утверждении Программы по управлению коммунальными отходами Бухар-Жырауского района на 2024–2028 годы

Решение Бухар-Жырауского районного маслихата Карагандинской области от 27 сентября 2024 года № 8

      В соответствии с подпунктом 1 пункта 3 статьи 365 Экологического Кодекса Республики Казахстан, Законом Республики Казахстана "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" Бухар-Жырауский районный маслихат РЕШИЛ:

      1. Утвердить Программу по управлению коммунальными отходами Бухар-Жырауского района на 2024-2028 годы согласно приложению к настоящему решению.

      2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель маслихата А. Әли

Программа по управлению коммунальными отходами Бухар-Жырауского района на 2024-2028 годы

      п.Ботакара 2024

Содержание

      Введение 4

      Основные характеристики региона 4

      Национальные стратегические, программные документы, планы развития территории и др., в которых заложены мероприятия по управлению коммунальными отходами. 6

      1. Анализ текущего состояния управления коммунальными отходами в бухар-жырауском районе 7

      1.1 Оценка текущего состояния управления коммунальными отходами в регионе. 7

      Общие сведения по состоянию инфраструктуры в сфере управления коммунальными отходами (раздельный сбор, специализированная техника по транспортировке отходов, мощности по сортировке, переработке, полигоны ТБО и т.п.) 7

      Сведения о полигонах ТБО 9

      Сведения об организациях, занимающихся приемом вторичного сырья 13

      Морфологический состав коммунальных отходов 13

      1.2 Анализ управления коммунальными отходами в динамике за последние 3 года 14

      1.3 Имеющая нормативная база по образованию и накоплению коммунальных отходов 14

      1.4 Описание и анализ выделенных средств (местный и республиканский бюджеты, внебюджетные) в динамике за последние три года 14

      1.5 Положительные стороны существующей системы управления отходами в Бухар-Жырауском районе 14

      1.6 Выявленные проблемы и несоответствия действующему Законодательству РК в сфере управления коммунальными отходами в Бухар-Жырауском районе 15

      2. Цели, задачи и целевые показатели 17

      2.1 Цели и задачи Программы 17

      2.2 Целевые показатели Программы 19

      3. Основные направления, пути достижения поставленных целей и задач 21

      4. Необходимые ресурсы 27

      5. План мероприятий по реализации программы 28

Список таблиц

      Таблица 1 - Административно-территориальное деление района 4

      Таблица 2 – Среднегодовая численность населения Бухар-Жырауского района за период 2019-2023гг 5

      Таблица 3 – Объем собранных и транспортированных коммунальных отходов по Бухар-Жыраускому району с 2018 по 2023 годы. 7

      Таблица 4 – Население, обслуживаемое мусоровывозящими компаниями 8

      Таблица 5 – Данные по количеству контейнеров, организациям по вывозу ТБО, тарифу на вывоз ТБО и графику вывоза в разрезе населенных пунктов 8

      Таблица 6– Общий объем собранных и транспортированных отходов по Бухар-Жыраускому району по видам 9

      Таблица 7 - Сведения о полигонах ТБО в Бухар-Жырауском районе 10

      Таблица 8 – Сведения о полигонах ТБО в Бухар-Жырауском районе 13

      Таблица 9– Морфологический состав ТБО 13

      Таблица 10 – Целевые показатели Программы управления коммунальными отходами Бухар-Жырауского района 19

      Таблица 11 - План мероприятий по реализации программы управления коммунальными отходами для Бухар-Жырауского района на период 2024-2028 годы. 28

Список диаграмм

      Диаграмма 1 – Соотношение численности населения Бухар-Жырауского района к количеству проживающих, обслуживаемых мусоровывозящими компаниями 8

      Диаграмма 2 - Соотношение собранных и транспортированных отходов по Бухар-Жыраускому району по видам 9

      Диаграмма 3 - Объем утилизированных и депонированных отходов, тонн за 2018-2022 годы 13

      Введение

      Программа по управлению коммунальными отходами Бухар-Жырауского района на 2024-2028 годы (далее Программа) разработана на основании приказа Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года №154 "Об утверждении Методических рекомендаций местным исполнительным органам по разработке программы по управлению коммунальными отходами".

      Программа разработана в соответствии с Экологическим Кодексом, в частности согласно принципу иерархии, установленному статьей 329 Кодекса.

      В Программе представляется описание (характеристика) коммунальных отходов, образующихся в Бухар-Жырауском районе, включая сведения об объеме и составе, скорости образования, классификации, способах накопления, сбора, транспортировки, сортировки, обезвреживания, восстановления и удаления коммунальных отходов, существующей инфраструктуры по обращению с коммунальными отходами.

      Основные характеристики региона

      Бухар-Жырауский район — район Карагандинской области.

      Районный центр — поселок Ботакара, расположен в 50 км к северо-востоку от областного центра.

      Территория — 14576 км².

      Образован в 1938 году как Ворошиловский район. В 1961 году переименован в Ульяновский район (райцентр Колхозное переименован в пгт Ульяновский). В 1997 году район объединен с Тельманским и переименован в Бухар-Жырауский район в честь казахского акына Бухар Жырау (райцентр переименован в Ботакара).

      На территории района находится Кушокинский угольный разрез корпорации "Казахмыс", угольные разрезы "Кузнецкий" и "Сәт", одна из крупнейших в области птицефабрик "Акнар ПФ".

      Земли вдоль канала Иртыш — Караганда и реки Нура орошаются.

      По территории района проходит Караганда — Каркаралы — Аягоз, Караганда — Павлодар.

      Административное деление Бухар-Жырауского района представлена в таблице 1.

      Таблица 1 - Административно-территориальное деление района

Сельский округ/город

Населенные пункты

поселок Ботакара

поселок Ботакара, станция Ботакара

Доскейский сельский округ

село Доскей, село Трудовое

село Акоре

село Акоре

Актобинский сельский округ

село Актобе, село Интумак

Умуткерский сельский округ

село Тортколь, село Ульга, село Умуткер

Кызылкаинский сельский округ

аул Кызылкайын (Березняки), село Саратовка, село Тасаул

село Ботакара

село Ботакара

село Бухар-Жырау

село Бухар-Жырау, село Семизбуга, село Шалкар

Гагаринский сельский округ

село Гагаринское, село Садовое

сельский округ Керней

село Акжар, село Алгабас, село Керней (Корнеевка)

село Жанаталап

село Жанаталап (бывш. Молодецкое)

Кокпектинский сельский округ

село Байкадам, село Кокпекты, село Сарытобе

Тогызкудукский сельский округ

село Тасшокы, село Тогызкудук

Каражарский сельский округ

село Асыл, село Волковское, село Геологическое, село Каражар

село Каракудук

село Каракудук

поселок Кушокы

поселок Кушокы

Самаркандский сельский округ

село Самарканд, село Тегизжол, село Чкалово

Новоузенский сельский округ

село Новоузенка, село Севан, село Стан

Петровский сельский округ

село Жанакала, село Жастилек, село Петровка

сельский округ Баймырза

село Астаховка, село Баймырза

Шешенкаринский сельский округ

село Ашису, село Шешенкара

Акбелский сельский округ

село Акбел, село Алабас, село Курама

Ростовский сельский округ

село Красная Нива, село Кызылжар, село Ростовка

Центральный сельский округ

село Урожайное, село Центральное

село Суыксуский

село Суыксу

поселок Габидена Мустафина

поселок Габидена Мустафина

сельский округ Тузды

село Первое Мая, село Старая Тузда, село Тузды

Уштобинский сельский округ

село Сарыарка, село Курылус, село Сокурское, село Уштобе, село Новостройка

Белагашский сельский округ

село Аюлы, село Белагаш

      Динамика численности населения принята по данным Бюро национальной статистики. В сентябре 2023 года численность населения Бухар-Жырауского района составляла 53 123 человек. Из них сельское население – 53 123 человек.

      Среднегодовая численность населения в Бухар-Жырауском районе за период 2019 – 2023гг. представлена в таблице 2.

      Таблица 2 – Среднегодовая численность населения Бухар-Жырауского района за период 2019-2023 годы

Численность населения в Бухар-Жырауском районе

2019

2020

2021

2022

2023

Все население

Всего, из них:

57 067

56 666

56 184

53 830

53 123

Городское

-

-

-

-

-

Сельское

57 067

56 666

56 184

53 830

53 123

      Разработка программы необходима для повышения эффективности, надежности, экологической и социальной приемлемости комплекса услуг по сбору, транспортировке, утилизации, переработке и захоронению твердых бытовых отходов, увеличение доли переработки ТБО, а также обеспечение безопасного захоронения отходов.

      Программа разрабатывается согласно Приказа Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154-п – "Об утверждении Методических рекомендаций местным исполнительным органам по разработке программы по управлению коммунальными отходами" на плановый период на срок не менее 5 лет.

      Программа разработана на основании следующих нормативных документов:

      - Экологический Кодекс Республики Казахстан - № 400-VI от 2 января 2021 года. с изменения и дополнениями 5 го сентября 2023 года ;

      - Об утверждении правил управления коммунальными отходами - Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 28 декабря 2021 года № 508;

      - Об утверждении Требований к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности - Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482;

      - Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления" - Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020;

      - И другие нормативные документы, действующие на территории Республики Казахстан.

      Мероприятия по управлению коммунальными отходами рассматриваются в следующих Национальных стратегиях и планах развития:

      "Стратегия достижения углеродной нейтральности" - Указ Президента Республики Казахстан от 2 го февраля 2023 года.

      Раздел "Управление отходами":

      Раздел 3.3.1.4 Управление отходами

      1) сокращение объемов образования отходов;

      2) ускоренное внедрение полного охвата сбором и сортировкой ТБО;

      3) увеличение доли перерабатываемых и компостируемых отходов.

      Национальный проект "Зеленый Казахстан" - Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 го октября 2021 года.

1. Анализ текущего состояния управления коммунальными отходами в Бухар-Жырауском районе

      1.1 Оценка текущего состояния управления коммунальными отходами в регионе.

      Общие сведения по состоянию инфраструктуры в сфере управления коммунальными отходами (раздельный сбор, специализированная техника по транспортировке отходов, мощности по сортировке, переработке, полигоны ТБО и т.п.)

      В международной практике ТБО классифицированы на три части, которые соответствуют трем "потокам отходов", входящих в общий состав ТБО, но отличающихся между собой способом переработки и/или захоронения.

      1. Коммунальные отходы.

      2. Опасные ТБО – отходы потребления, образующиеся в результате жизнедеятельности человека, а также отходы производства с аналогичным характером образования, которые по своему составу и свойствам могут быть отнесены к опасным отходам. К ним относятся следующие отходы:

      - использованные батарейки и аккумуляторы;

      - использованное электрическое и электронное оборудование;

      - ртутьсодержащие отходы (люминесцентные лампы и термометры);

      - медицинские и ветеринарные отходы;

      - отходы бытовой химии;

      - отходы, содержащие асбест;

      - другие опасные отходы, образующиеся в результате жизнедеятельности человека.

      3. Другие ТБО - отходы, которые не являются опасными, и в то же время не могут быть отнесены к смешанным, так как для их сбора, вывоза и утилизации требуется применение иных подходов, нежели чем для первого потока. К "Другим ТБО" отнесены следующие отходы:

      - строительные отходы;

      - крупногабаритные отходы;

      - автомобили, подлежащие утилизации;

      - использованные автомобильные шины;

      - отходы от переработки сточных вод.

      Сведения по текущему состоянию управления коммунальными отходами в Бухар-Жырауском районе получены с сайта Бюро национальной статистики информационно аналитической системы Бюро национальной статистики "Талдау", а также данных, предоставленных местными исполнительными органами и территориальным подразделением уполномоченного органа в области охраны окружающей среды (Департамент экологии Карагандинской области).

      Число предприятий и организаций, занимающихся общественным сбором и вывозом коммунальных отходов в Бухар-Жырауском районе в 2022 годы - 2 единицы.

      Объем собранных и транспортированных коммунальных отходов по Бухар-Жыраускому району в период 2018-2022 годы представлен в таблице 3. Объем представлен с учетом отходов предприятий, осуществляющих самостоятельный вывоз отходов на полигоны.

      Таблица 3 – Объем собранных и транспортированных коммунальных отходов по Бухар-Жыраускому району с 2018 по 2023 годы

Бухар-Жырауский район

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Тонны

Собранные коммунальные отходы

16 150

26 158

29 170

31 049

56 991

7 950

Транспортированные коммунальные отходы

16 150

26 158

29 170

31 049

56 991

7 950

      Таблица 4 – Население, обслуживаемое мусоровывозящими компаниями

Параметр

2018

2019

2020

2021

численность населения Бухар-Жырауского района

57 232

57 067

56 666

56 184

Население, регулярно обслуживаемое мусоровывозящей организацией

30 907

31 207

32 382

4 666

% охвата

54

55

57

8

      *сведения, по населению, регулярно обслуживаемому мусоровывозящими организациями, в бюро статистики начиная с 2022 года отсутствуют.

      Диаграмма 1 – Соотношение численности населения Бухар-Жырауского района к количеству проживающих, обслуживаемых мусоровывозящими компаниями

     


      В 2022 году в Бухар-Жырауском районе количество контейнеров для сбора ТБО составляло 889 штук. В районе отсутствуют контейнеры для ртутьсодержащих отходов по состоянию на 2023 год.

      Таблица 5 – Данные по количеству контейнеров, организациям по вывозу ТБО, тарифу на вывоз ТБО и графику вывоза в разрезе населенных пунктов

Наименование населенного пункта

Количество контейнеров

Организации по вывозу ТБО

Тариф для вывоза ТБО, МЖД/частный сектор, тг

График вывоза

Ботакара

132

ИП "Айым"

205/1600

1 раз в неделю

Поселок имени Г.Мустафина

98

ИП "Никишин"

350/1600

По мере поступления заявок

Кушокы

64

ИП "Туран"

353/-

Через день 15 раз в месяц

Уштобе

275

ТОО "ГорКомТранс"

640/1942

1 раз в месяц

Новоузенка

70

-

-

-

Тузды

75

-

-

-

Доскей

30

-

-

-

      В Бухар-Жырауском районе не ведется раздельный сбор отходов на площадках ТБО. В пос. Г.Мустафина отходы вручную сортируются непосредственно на полигоне ТБО. Дополнительно, в селе Ботакара действует пункт приема вторичного сырья.

      Количество и виды раздельно собранных отходов за 2022 год в Бухар-Жырауском районе, представлены в таблице 6.

      Таблица 6– Общий объем собранных и транспортированных отходов по Бухар-Жыраускому району по видам

№пп

Наименование компонента (фракции)

2022г., тонны

1

Общий объем собранных коммунальных отходов, из них:

56 991

1.1

Пищевые отходы

-

1.2

Макулатура, картон, отходы бумаги

23

1.3

Стеклобой

34

1.4

Отходы пластмассы, пластика и т.п.

65

1.5

Электронное и электрическое оборудование

-

1.6

металлы

7

1.7

Шины

-

1.8

Одежда, текстиль

-

1.9

Отходы уборки улиц

-

1.10

Отходы рынков

74

1.11

Прочие смешанные отходы

2 812

2

Объем собранных отходов домашних хозяйств

305

      Диаграмма 2 - Соотношение собранных и транспортированных отходов по Бухар-Жыраускому району по видам

     


Сведения о полигонах ТБО

      В Бухар-Жырауском районе присутствуют 17 узаконенных полигонов ТБО, из них полигон ТБО в п.Ботакара временно приостановил деятельность. Полигоны ТБО Ростовского сельского округа, поселка Кушокы и поселка Габидена Мустафина находятся на доверительном управлении у ИП "Закиров" БИН 630105350751. Полигон ТБО находится в частной собственности у ТОО "Ізашар" БИН 140540025784. Сведения о полигонах ТБО в Бухар-Жырауском районе приведены в таблице 7.

      Таблица 7 - Сведения о полигонах ТБО в Бухар-Жырауском районе

Наименование предприятия (промплощадка)

Почтовый адрес (местонахождение)

Номер и дата выданного разрешения

Срок действия разрешения начало- конец

1.

ГУ"Аппарат акима Ростовского сельского округа Бухар–Жырауского района Карагандинской области

Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, Ростовский с.о., с.Ростовка, улица Советская, дом № 12А (Бухар-Жырауский район, Ростовский с.о., с.Ростовка)

KZ55VCZ00320665 29.05.2019 г. выбросы и отходы

29.05.2019- 31.12.2028

2.

ГУ "Аппарат акима поселка Кушокы Бухар- Жырауского района Карагандинской области"

100000, Республика Казахстан, Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, поселок Кушокы., улица Искакова Искандера, дом № 5 (Бухар-Жырауский район, п.Кушокы)

KZ61VCZ00320654 29.05.2019 г. выбросы и отходы

29.05.2019- 31.12.2028

3.

ГУ"Аппарат акима поселка Габидена Мустафина Бухар –Жырауского района Карагандинской области

100000, Республика Казахстан, Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, поселок Г. Мустафина улица Корниенко, дом № 17 (Бухар-Жырауский район, п. Г. Мустафина)

KZ75VCZ00338444 10.06.2019 г. выбросы и отходы

10.06.2019- 31.12.2028

4.

ГУ "Аппарат акима Акбельского сельского округа Бухар-Жырауского района Карагандинской области"

Республика Казахстан, Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, Акбелский с.о., улица Юбилейная, дом № 9А (Бухар-Жырауский район, Акбелский с.о., с.Акбел)

KZ38VCZ00417971 01.08.2019 г. выбросы KZ59VCZ00417981 01.08.2019 г. отходы

01.08.2019- 31.12.2028 01.08.2019- 31.12.2028

5.

ГУ "Аппарат акима сельского округа Керней Бухар-Жырауского района Карагандинской области"

Бухар-Жырауский район, Корнеевский с.о., с.Керней, улица Алаш, дом № 33 (Бухар-Жырауский район,с.Керней)

KZ08VCZ00431606 14.08.2019 г. выбросы KZ54VCZ00439702 28.08.2019 г. отходы

14.08.2019- 31.12.2028 28.08.2019- 31.12.2028

6.

ГУ "Аппарат акима Актобинского сельского округа Бухар-Жырауского района Карагандинской области"

Бухар-Жырауский район, Актобинский с.о., с.Актобе, Без типа без названия, дом № номера нет (Бухар-Жырауский район, Актобинский с.о., с.Актобе)

KZ38RCP00081518 17.09.2019 г. выбросы KZ11RCP0008151917.09.2019 г. отходы

19.08.2019- 31.12.2028 12.09.2019- 31.12.2028

7.

ГУ "Аппарат акима Белагашского сельского округа Бухар-Жырауского района Карагандинской области"

Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, Белагашский с.о., с.Белагаш, улица Школьная, дом № 9 (Бухар-Жырауский район, Белагашский с.о., с.Белагаш)

KZ51VCZ00492427 31.10.2019 г. Выбросы KZ13VCZ00492432 31.10.2019 г. отходы

31.10.2019-31.12.2028 31.10.2019- 31.12.2028

8.

ГУ "Аппарат акима Шешенкаринского сельского округа Бухар-Жырауского района Карагандинской области"

Республика Казахстан, Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, Шешенкаринский с.о., с.Шешенкара, улица Пискунова, дом № 59 (Бухар-Жырауский район, Шешенкаринский с.о., с.Шешенкара)

KZ22VCZ00527869 выбросы 12.12.2019 г. KZ92VCZ00527870 отходы 12.12.2019 г.

12.12.2019- 31.12.2028 12.12.2019- 31.12.2028

9.

Государственное учреждение "Аппарат акима Петровского сельского округа Бухар-Жырауского района Карагандинской области"

Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, Петровский с.о., с.Петровка, улица Школьная, дом № 14Б (Бухар-Жырауский район, Петровский с.о., с.Петровка)

KZ30VCZ00541208 30.12.2019 г. Выбросы KZ70VCZ00541264 30.12.2019 г. отходы

30.12.2019-31.12.2028 30.12.2019-31.12.2028

10.

Государственное учреждение "Аппарат акима Новоузенского сельского округа Бухар -Жырауского района Карагандинской области"

Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, улица Тбилисская, дом № 28 (Бухар-Жырауский район, Hовоузенский с.о., с.Hовоузенка)

KZ84VCZ00540624 27.12.2019 г. Выбросы KZ30VCZ00540626 27.12.2019 г. Отходы

01.01.2020- 31.12.2028 01.01.2020- 31.12.2028

11.

Государственное учреждение "Аппарат акима Каражарского сельского округа Бухар-Жырауского района Карагандинской области"

Карагандинская область, с.Каражар, ул. Достық 41.(Бухар-Жырауский район, Каражарский с.о., с.Каражар)

KZ83VCZ00545686 20.01.2020 г. выбросы KZ72VCZ00545690 20.01.2020 г. отходы

20.01.2020- 31.12.2028 20.01.2020- 31.12.2028

12.

Государственное учреждение "Аппарат акима Актобинского (Интумак) сельского округа Бухар-Жырауского района Карагандинской области

Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, Актобинский с.о., с.Актобе, улица Алаш, дом № 20 (Бухар-Жырауский район, Актобинский с.о., с.Интумак)

KZ09VCZ01240471 26.07.2021 г. выбросы KZ52VCZ01239794 26.07.2021 г. Отходы

26.07.2021- 31.12.2030 26.07.2021- 31.12.2030

13.

Государственное учреждение "Аппарат акима Центрального сельского округа Бухар-Жырауского района Карагандинской области"

Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, Центральный с.о., с.Центральное, улица Советская, здание № 10 (Бухар-Жырауский район, Центральный с.о., с.Центральное)

KZ94VCZ01240493 26.07.2021 г. выбросы KZ50VCZ01240606 26.07.2021 г. Отходы

26.07.2021- 31.12.2030 26.07.2021- 31.12.2030

14.

Государственное учреждение "Аппарат акима Тогызкудукского сельского округа Бухар-Жырауского района Карагандинской области"

Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, Тогузкудукский с.о., с.Тогызкудук, улица Орталык, дом № 12

KZ13VCZ03384293

01.01.2024-31.12.2033

15.

Государственное учреждение "Аппарат акима сельского округа Тузды Бухар-Жырауского районаКарагандинской области"

Карагандинская область, Бухар-Жырауский район, с.о. Тузды, с.Тузды, улица Мичурина, дом № 7

KZ66VCZ03397986

01.01.2024-31.12.2033

16.

ТОО "Ізашар"

Карагандинская область, Караганда Г.А., район им.Казыбек би Микрорайон Таугуль улица 3, дом № 10А, 9 (полигон ТБО находится в с.Доскей)

KZ22VCZ00802864 25.02.2021 г Выбросы KZ23VCZ00802846 25.02.2021 г Отходы

25.02.2021 - 31.12.2030

17.

Полигон ТБО п.Ботакара

Деятельность временно приостановлена

      Общие характеристики по размещению отходов на полигонах представлены в таблице 8.

      Таблица 8 – Сведения о полигонах ТБО в Бухар-Жырауском районе

№пп

Параметр

2018

2019

2020

2021

2022

1

Площадь полигона (места захоронения отходов), км2

0,64

0,64

0,64

0,64

0,64

2

Объем утилизированных и депонированных отходов, тонн

46 427

44 949

41 650

32 119

53 485

      Диаграмма 3 - Объем утилизированных и депонированных отходов, тонн за 2018-2022 годы

     


Сведения об организациях, занимающихся приемом вторичного сырья

      В Бухар-Жырауском районе Карагандинской области, по сведениям АО "Жасыл Даму", действуют 2 пункта приема вторичного сырья.

      1. ТОО "Гордорсервис-Т"

      БИН: 020740000068.

      Принимаемый вид отходов: бумага, пластик и стекло.

      Адрес местонахождения пункта приема: Карагандинская область,Бухар-Жырауский район Село Самарканд учетный квартал 009, 7.

      2. ТОО "МЕГАПОЛИС СТРОЙ KZ"

      БИН: 190540028282.

      Принимаемый вид отходов: бумага, пластик, стекло, тетрапак, металл.

      Адрес местонахождения пункта приема: Карагандинская область, Бухар-Жырауский район Ботакара, Ауэзова, 0, 10.

Морфологический состав коммунальных отходов

      Морфологический состав коммунальных отходов для городских жителей представлен в таблице 9.

      Таблица 9– Морфологический состав ТБО

№пп

Наименование фракции

% содержания в общем объеме

1

Пищевые отходы

34

2

Пластик разного состава

27

3

Бумага, картон и бумажная продукция

23

4

Стекло

8

5

Металл

3

6

Текстиль

3

7

Древесина и остатки растительности

1,9

8

Прочие отходы (медицинские, батарейки и лампы, остатки бытовых приборов и др.)

0,1

      1.2 Анализ управления коммунальными отходами в динамике за последние 3 года

      Количество образуемых отходов 1 жителем Бухар-Жырауского района за последние 3 года:

      2020 г – 1,41 кг/сутки;

      2021 г – 1,51 кг/сутки;

      2022 г – 2,9 кг/сутки.

      В среднем показатель образования за последние 3 года составляет 708 кг/год или 2,83 м3/год на человека. При этом утвержденная норма образования коммунальных отходов для Бухар-Жырауского района на 1 человека составляет 1,75м3 в благоустроенных и 2,1 м3 в неблагоустроенных домовладениях на человека.

      1.3 Имеющая нормативная база по образованию и накоплению коммунальных отходов

      Действующие решения местных маслихатов по объемам образования отходов и утверждения тарифов на их вывоз:

      – Об утверждении правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов по Бухар-Жыраускому району – Постановление акимата Бухар-Жырауского района Карагандинской области от 28 июня 2022 года № 35/01.

      1.4 Описание и анализ выделенных средств (местный и республиканский бюджеты, внебюджетные) в динамике за последние три года

      Согласно Плана мероприятий по охране окружающей среды на 2022-2024 годы – решение Карагандинского областного маслихата от 9 декабря 2021 года №129 на 2024 год в поселке Ботакара Бухар-Жырауского района предусмотрено стрительство полигона ТБО. Ответственным за исполнение является ГУ "Аппарат акима Бухар-Жырауского района Карагандинской области". Объем финансирования составляет 550 000 тыс.тенге. Источник финансирования – областной бюджет.

      1.5 Положительные стороны существующей системы управления отходами в Бухар-Жырауском районе

      1. Наличие экологического разрешения на воздействие (ЭРВ) для 13 полигонов ТБО

      Согласно предоставленным данным РГУ "Департамент экологии по Карагандинской области" численность полигонов ТБО с наличием ЭРВ составляет 13 единиц.

      2. Наличие пунктов приема вторичного сырья

      В Бухар-Жырауском районе Карагандинской области, по сведениям АО "Жасыл Даму", действуют 2 пункта приема вторичного сырья: ТОО "Гордорсервис-Т" и ТОО "МЕГАПОЛИС СТРОЙ KZ".

      Принимаемый вид отходов у ТОО "Гордорсервис-Т": бумага, пластик и стекло.

      Принимаемый вид отходов у ТОО "МЕГАПОЛИС СТРОЙ KZ": бумага, пластик, стекло, тетрапак, металл.

      3. Ручная сортировка отходов на полигоне ТБО п.Г.Мустафина.

      1.6 Выявленные проблемы и несоответствия действующему Законодательству РК в сфере управления коммунальными отходами в Бухар-Жырауском районе

      1. Несоответствие контейнеров и контейнерных площадок установленным стандартам

      На контейнерных площадках Бухар-Жырауского района установлены контейнеры для сбора для сбора опасных составляющих коммунальных отходов (батарейки и ртутьсодержащие лампы). При этом не выполняется требование Приказа и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482 - Об утверждении Требований к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности. В частности, согласно главе 2, пункта 8, пп.4 необходимо обеспечить единообразное строительство контейнерных площадок. Согласно пп.2, п.8 – контейнерные площадки должны быть оснащены контейнерами для раздельного сбора, в количестве не менее 2-х.

      Также не обеспечены требования по маркированию контейнеров и разделению на фракции "сухое", "мокрое".

      2. Отсутствие раздельного сбора коммунальных отходов.

      Не выполняется требование Приказа и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482 - Об утверждении Требований к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности.

      Физическими и юридическими лицами производится вывоз крупногабаритного и негабаритных отходов, в т.ч. строительные, древесные отходы, на места накопления отходов ТБО, что противоречит п.18 Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 28 декабря 2021 года № 508 "Об утверждении правил управления коммунальными отходами" и п.3.3 СТ РК 3780-2022 "Отходы. Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов". Также, большинство площадок не соответсвуют требованиям указанным в п.3.1. СТ РК 3780-2022 "Отходы. Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов".

      3. Недостаточное благоустройство полигона ТБО.

      Полигоны ТБО не соответствует п.64, 65, 111 Приказа и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления".

      4. Отсутствие GPS-трекеров на мусоровывозящей технике.

      Согласно пп.2 п.4 ст.368 ЭК РК "Субъекты предпринимательства, осуществляющие деятельность по транспортировке твердых бытовых отходов, при оказании соответствующих услуг должны оборудовать транспортные средства, указанные в подпункте 1) настоящего пункта, спутниковыми навигационными системами, подключенными к информационной системе "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан", и поддерживать эти системы постоянно в рабочем состоянии".

      5. Золошлаковые отходы и органические сельскохозяйственные отходы (навоз) Золошлаковые отходы образуются непосредственно в частных домовладениях, а также в многоквартирных домах, отпаливаемых локализованной системой котельного отопления. На сегодняшний день, даннный вид отходов накапливается на территории частных домовладений и/или направляется в мусорные контейнера на площадках ТБО, что противоречит ЭК РК.

      Органические сельскохозяйственные отходы (навоз) образуются у лиц, занимающихся сельским хозяйством. Накапливаются на территории частных домовладений. Некоторая часть в дальнейшем используется как удобрение для садовых культур у образователя (при наличии). Образователи, которые не занимаются агрокультурным сельским хозяйством (огород, сад), склонны к обработке вышеуказанных отходов и использованию, в дальнейшем, для энергетического сжигания. Однако, некоторый объем таких отходов может быть складирована и/или захронивается в несанкционированных местах. Данная проблема особенно актуальная для сельской местности.

      6. Отсутствие решения по использованию или утилизации пищевых и других органических отходов

      Эта проблема приводит к неэффективному использованию ресурсов и увеличению объема отходов, усугубляя проблемы связанные с обработкой мусора и загрязнением окружающей среды. Эффективные стратегии использования и утилизации органических отходов как энергетическое сжигание могут не только снизить негативное воздействие на окружающую среду, но и предоставить возможности для устойчивого производства энергии и улучшения почвенного состояния.

2. Цели, задачи и целевые показатели

      2.1 Цели и задачи Программы

      Цель программы управления коммунальными отходами для населенных пунктов Бухар-Жырауского района заключается в создании эффективной и устойчивой системы управления отходами, направленной на минимизацию экологического воздействия, обеспечение безопасности обращения с отходами, повышение степени их переработки и содействие общественному здоровью.

      Управление отходами регламентируется разделом 19 Экологического Кодекса Республики Казахстан.

      Основные принципы в области управления отходами описаны в ст.328:

      - принцип иерархии;

      - принцип близости к источнику;

      - принцип ответственности образователя отходов;

      - расширенных обязательств производителей отходов.

      Принцип иерархии, согласно ст.329 ЭК РК, подразумевает следующие меры по обращению с отходами:

      1. Предотвращение образования отходов;

      2. Подготовка отходов к повторному использованию;

      3. Переработку отходов;

      4. Утилизацию отходов;

      5. Удаление отходов.

      Исходя из цели программы и принципа иерархии отходов предлагаются следующие основные (первостепенные) задачи программы:

      1. Оборудование контейнеров и контейнерных площадок согласно действующим требованиям

      2. Обеспечение раздельного сбора ТБО "у источника образования" по фракциям "сухое"/"мокрое"

      3. Решение проблемы крупногабаритных, негабаритных отходов, в том числе строительных и древесных отходов

      4. Оснащение техники GPS-трекерами

      5. Обустройство полигонов ТБО в Бухар-Жырауском районе требованиям Законодательства

      6. Обнаружение и ликвидация стихийных свалок коммунальных отходов и их составляющих

      7. Строительство компостного сооружения

      8. Оснащение полигона ТБО инсинераторной установкой

      9. Разработка и проведение мероприятий для детей и подростков о важности сбережения ресурсов на бытовом уровне

      10. Информационные сообщения о правильном раздельном сборе отходов на контейнерных площадках в местных и региональных СМИ.

      Задача 1. Оборудование контейнеров и контейнерных площадок согласно действующим требованиям

      Цель задачи: соответствие контейнеров и контейнерных площадок требованиям Экологического кодекса Республики Казахстан, СТ РК 3780-2022 "Отходы. Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов" и "Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления".

      Обоснование цели: Обоснование соответствия контейнеров и контейнерных площадок требованиям законодательства в сфере управления отходами важно с точки зрения обеспечения эффективного и законного функционирования системы управления коммунальными отходами.

      Задача 2. Обеспечение раздельного сбора ТБО "у источника образования" по фракциям "сухое" / "мокрое"

      Цель задачи: внедрении эффективной системы раздельного сбора твердых бытовых отходов (ТБО) на самом этапе их образования, с целью оптимизации процесса утилизации и повышения степени переработки отходов.

      Обоснование задачи: способствование снижению общего объема отходов, сокращению негативного воздействия на окружающую среду, а также созданию более устойчивой системы управления отходами, соответствующей принципам устойчивого развития.

      Примечание. Данная задача способствует полноценному достижению пути 5.1 Задачи 1.

      Задача 3. Решение проблемы крупногабаритных, негабаритных отходов, в том числе строительных и древесных отходов

      Цель задачи: соблюдение Законодательства РК, устойчивое управление ресурсами, сокращение экологического воздействия и содействие циркулярной экономике для эффективного использования материалов.

      Обоснование цели: способствование снижению экологического воздействия, предотвращению загрязнения окружающей среды и сохранению природных ресурсов. Во-вторых, эффективное управление такими отходами способствует формированию устойчивой системы обращения с ресурсами, включая их переработку и повторное использование, что важно для снижения потребления новых материалов и объемов свалок. Циркулярная экономика, поощряемая решением этой проблемы, способствует формированию замкнутых циклов использования материалов, содействуя устойчивому и ответственному потреблению.

      Задача 4. Оснащение техники GPS-трекерами

      Цель задачи: повышение эффективности и контроля процесса сбора и утилизации мусора.

      Обоснование задачи: GPS-трекеры позволяют оптимизировать планирование и назначение маршрутов для мусоровывоза. Они обеспечивают реально временное отслеживание местонахождения мусоровозов, и в случае задержек или отклонений от оптимальных маршрутов, управляющие службы сразу могут принять необходимые меры. PS-трекеры помогают предотвращать кражу или несанкционированное использование мусоровозов.

      Задача 5. Обустройство полигонов ТБО требованиям Законодательства

      Цель задачи: обеспечение обустройства полигонов ТБО с соблюдением всех требований законодательства по утилизации и обработке твердых бытовых отходов.

      Обоснование цели: Соблюдение законодательных требований в данной задаче гарантирует, что процессы обработки отходов будут соответствовать стандартам безопасности и охраны окружающей среды, предусмотренным законами и нормативами. Кроме того, такой подход способствует поддержанию законности в сфере обращения с отходами.

      Задача 6. Обнаружение и ликвидация стихийных свалок коммунальных отходов и их составляющих

      Цель задачи: выявлении незаконных и неправильных мест для выброса коммунальных отходов, а также в последующей их эффективной ликвидации

      Обоснование задачи: улучшение состояния окружающей среды, предотвращение загрязнения и поддержание чистоты в общественных и природных пространствах, а также на формирование ответственного отношения к управлению отходами в обществе.

      Задача 7. Строительство компостного сооружения на полигоне ТБО

      Цель: обеспечить сельские населенные пункты компостнями ямами для накопления и депонирования отходов сельскохозяйственной органики.

      Обоснование цели: компостирование способствует утилизации органических отходов, таких как растительные остатки и навоз, предотвращая их попадание на свалки и сокращая негативное воздействие на окружающую среду.

      Задача 8. Оснащение полигона ТБО инсинераторной установкой

      Цель задачи: создание эффективного и экологически устойчивого метода обработки органических отходов, что поможет сократить объем отходов, предотвратить выделение метана на свалках и внести вклад в снижение негативного воздействия на окружающую среду. Эта инициатива также направлена на повышение энергоэффективности, создание возможностей для производства тепла или электроэнергии из сжигания отходов, и улучшение общей управляемости и экологической устойчивости обработки твердых бытовых отходов на полигоне.

      Обоснование цели: необходимость сокращения объема органических отходов, предотвращения выделения метана на свалках и минимизации экологического воздействия

      Задача 9. Разработка и проведение мероприятий для детей и подростков о важности сбережения ресурсов на бытовом уровне

      Цель задачи: формирование у них навыков экологического поведения, осознанного потребления, а также внедрение привычек эффективного использования ресурсов и ответственного подхода к сортировке отходов для содействия устойчивому развитию.

      Обоснование задачи: данная задача обоснована необходимостью формирования экологической грамотности среди молодого поколения. Эти инициативы способствуют созданию устойчивых экологических привычек, развивают ответственное отношение к окружающей среде и способствуют формированию экологически осознанных граждан.

      Примечание. Данная задача способствует полноценному достижению пути 5.1 Задачи 1.

      Задача 10. Информационные сообщения о правильном раздельном сборе отходов на контейнерных площадках в местных и региональных СМИ

      Цель задачи: повышении осведомленности и вовлеченности граждан Бухар-Жырауского района и его окрестностей в процесс раздельного сбора отходов.

      Обоснование задачи: стимулирование активного участия граждан в данной инициативе, а также на формирование экологически ответственного поведения среди населения в целях улучшения состояния окружающей среды и оптимизации системы управления отходами.

      Примечание. Данная задача способствует полноценному достижению пути 5.1 Задачи 1.

      2.2 Целевые показатели Программы

      Исходя из целей и задач Программы предлагается установление следующих Целевых показателей программы.

      Таблица 10 – Целевые показатели Программы управления коммунальными отходами Бухар-Жырауского района

№пп

Наименование показателя

Ед.изм.

Плановый период

Исх. значение на 2024 г.

2025

2026

2027

2028

2028

1

Оборудование контейнеров и контейнерных площадок согласно действующим требованиям

%

0

5

35

55

75

100

2

Обеспечение раздельного сбора ТБО "у источника образования" по фракциям "сухое" , "мокрое"

%

0

5

15

25

25

30

3

Решение проблемы крупногабаритных, негабаритных отходов, в том числе строительных и древесных отходов

%

0

10

40

60

80

100

4

Оснащение техники GPS-трекерами

%

0%

100%

-

-

-

-

5

Обустройство полигонов ТБО в Бухар-Жырауском районе требованиям Законодательства

шт

1

3

3

3

4


6

Обнаружение и ликвидация стихийных свалок коммунальных отходов и их составляющих

% от обнаруженных

99

100

100

100

100

100

7

Строительство компостного сооружения

%

-

-

25%

50%

70%

100%

8

Оснащение полигонов ТБО инсинераторной установкой

шт

-

-

1

1

-

-

9

Разработка и проведение мероприятий для детей и подростков о важности сбережения ресурсов на бытовом уровне

Мероприятие на 1 учебное заведение в семестр

0

2

2

2

2

2

10

Информационные сообщения о правильном раздельном сборе отходов на контейнерных площадках в местных и региональных СМИ

Минута эфирного времени в неделю

0

15

20

25

30

30

3. Основные направления, пути достижения поставленных целей и задач

      Задача 1. Оборудование контейнеров и контейнерных площадок согласно действующим требованиям

      Пути достижения:

      1. Асфальтирование существующих и новых контейнерных площадок. Провести асфальтирование или бетонирование основания площадок, устойчивое к температурным перепадам и с толщиной покрытия не менее 100 мм (п.3.1.2 СТ РК 3780-2022 "Отходы. Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов").

      2. Ограждение контейнерных площадок. Провести по периметру, с трех сторон ограждение сплошным материалом, устойчивым к резким климатическим изменениям и коррозии, там где оно несоответствует требованиям п.3.1.4 СТ РК 3780-2022 "Отходы. Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов" и/или отсутствует. Каркас предусматривается из круглых или квадратных труб с грунтовкой и последующим нанесением краски марки RAL 1016, RAL 1026 или аналогичного.

      3. Оснащение крышей контейнерных площадок. Крыша должна быть изготовлена из сплошного материала, устойчивого к резким климатическим изменениям и коррозии. Уклон крыши обустраивается от стороны свободного доступа к противоположной стороне для обеспечения стекания воды. Высота стороны свободного доступа к площадке от основания до крыши не менее 1,5 м (п.3.1.5, 3.1.6 СТ РК 3780-2022 "Отходы. Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов").

      4. Единый стандарт контейнеров согласно технической спецификации. Дальнейший закуп проводить строго согласно единой технической спецификации, утвержденной МИО, с учетом требований и специфик мусоровывозящих техник.

      5. Соответствие контейнеров требованиям Законодательства. Провести модернизацию существующих контейнеров на площадках по сбору ТБО. А именно соблюсти следующие требования:

      5.1. Организовать раздельный сбор отходов в специальные контейнера согласно п.3.2 СТ РК 3780-2022. При невозможности установки для всех видов отходов, указанных в п.3.2, установить контейнера для трех фракций отходов "сухая", "мокрая" и "опасные отходы". "Мокрая" фракция: пищевые отходы, органика, смешанные отходы и отходы по характеру и составу схожие с отходами домашних хозяйств. "Сухая" фракция состоит из бумаги, картона, металла, пластика и стекла. "Опасные отходы": отдельно ртутьсодержащие отходы, отдельно электронные отходы и другие.

      5.2. Обязательная маркировка контейнеров. На каждый контейнер требуется нанести информационную наклейку/надпись с перечислением собираемых видов (фракции) отходов, данные о собственнике контейнера (наименование, контактные данные), информация об организации, обслуживающей контейнер. Количество требуемых контейнеров для каждого вида фракции на одной площадке устанавливается собственником контейнеров согласно п.58 Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления".

      Примечание. Приобретаемые в будущем контейнера должны соответствовать требованиям, указанные в СТ РК 3780-2022 и других нормативно-правовых актах.

      Рекомендуется оснастить неблагоустроенные домовладения (частный сектор) площадками для сбора ТБО. Месторасположение, количество площадок и контейнеров на одной площадке должны устанавливаться согласно требованиям Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления" и СТ РК 3780-2022 "Отходы. Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов".

      Заинтересованные стороны: МИО, акиматы.

      Задача 2. Обеспечение раздельного сбора ТБО "у источника образования" по фракциям "сухое"/"мокрое"

      Пути достижения:

      1. Разработка и распространение четких инструкций и правил по раздельному сбору ;

      2. Размещение специальных контейнеров для "сухих" и "мокрых" отходов;

      3. Очевидная маркировка контейнеров с указанием на их предназначение. Использование цветовой кодировки или ярких знаков для легкости идентификации;

      4. Регулярный мониторинг и контроль со стороны администрации, чтобы удостовериться в соблюдении правил раздельного сбора;

      5. Установление системы обратной связи для постоянного улучшения процесса раздельного сбора. Реагирование на отзывы и предложения.

      Заинтересованные стороны: МИО, акиматы.

      Задача 3. Решение проблемы крупногабаритных, негабаритных отходов, в том числе строительных и древесных отходов

      Пути достижения:

      1. Рекомендуется контейнерные площадки оснастить площадкой для рассматриваемых в Задаче 3 видов отходов.

      2. Разработать дизайн площадки:

      – Определить расположение площадки с учетом доступности для транспорта и удобства для пользователей.

      – Разработать эффективную компоновку для разделения различных видов отходов и создания зон для удобной загрузки и разгрузки.

      3. Предоставление необходимого оборудования:

      – Обеспечить площадку контейнерами различных размеров для раздельного сбора отходов (металл, древесина, бетон и т.д.).

      – Установить контейнеры с прочными крышками для предотвращения разброса отходов и минимизации воздействия на окружающую среду.

      4. Размещение информационных табличек:

      – Установить информационные таблички с четкими инструкциями по раздельному сбору отходов и правилам использования площадки.

      – Обеспечить информацию о том, какие материалы могут быть утилизированы и какие требуют специальной обработки.

      5. Обеспечить безопасность:

      – Установить необходимые знаки безопасности и ограды для предотвращения несанкционированного доступа и обеспечения безопасности пользователей.

      – Рассмотреть возможность видеонаблюдения для обеспечения безопасности и предотвращения незаконных действий.

      6. Организовать систему управления:

      – Разработать эффективную систему управления для регулирования доступа, мониторинга заполненности контейнеров и организации регулярной вывозки отходов.

      – Определить место временного складирования отходов для дальнейших процедур по переработке и вторичной обработке. Также следует определить юридические лица, заинтересованные в транспортировке и утилизации таких отходов.

      7. Продвижение осведомленности:

      – Проводить образовательные мероприятия и кампании для повышения осведомленности о правилах раздельного сбора и важности утилизации отходов.

      – Донести до населения, что вывоз как крупногабаритных и строительных отходов, так и других видов отходов; в неположенном месте является нарушением ст.505 КоАП РК и облагается штрафом в размере от 20 до 100МРП.

      Заинтересованные стороны: МИО, акиматы.

      Задача 4. Оснащение техники GPS-трекерами

      Пути достижения:

      1. Закуп GPS-трекеров. Собственникам мусоровывозящей техники следует закупить и установить необходимое количество трекеров для их оснащения.

      2. Уведомление уполномоченного органа в сфере охраны окружающей среды. Уведомить и предоставлять необходимые данные в Департамент экологии Карагандинской области согласно п.3 ст.368 ЭК РК.

      Примечание к Задаче 6. Рекомендуется частичное или полное субсидирование закупа GPS-трекеров из местного бюджета для собственников техники в целях минимизации риска финансовой дестабилизации собственников.

      Заинтересованные органы: мусоровывозящие организации.

      Задача 5. Обустройство полигонов ТБО требованиям Законодательства

      Пути достижения:

      1. По периметру полигона ТБО необходимо предусмотреть ограждение согласно требованиям п.65 Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления";

      2. Рекомендуется предусмотреть дезинфицирующую бетонную ванну для обеззараживания колес согласно требованиям п.64 Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления";

      3. Рекомендуется привести полигон ТБО в соответствие требованиям ст.350 ЭК РК, СН РК 1.04-15-2013 "Полигоны для твердых бытовых отходов" и СТ РК 3696-2020 "Полигоны для твердо-бытовых отходов малой мощности. Требования".

      Заинтересованные стороны: операторы полигонов ТБО.

      Задача 6. Обнаружение и ликвидация стихийных свалок коммунальных отходов и их составляющих

      Пути достижения:

      Обнаружение

      1. Организовать периодические обходы территории населенных пунктов территории района с целью выявления новых или расширяющихся стихийных свалок. Включить в мониторинг места, склонные к незаконным вывозам отходов.

      2. Разместить камеры наблюдения в потенциальных зонах образования стихийных свалок, что может помочь в их обнаружении и выявлении нарушителей.

      3. Вовлекать местных жителей в процесс обнаружения. Создать каналы обратной связи, чтобы получать информацию о новых свалках.

      Ликвидация

      1. Создать план действий для ликвидации стихийных свалок. Указать ответственные организации и инструменты, необходимые для выполнения задач.

      2. Обеспечить необходимые ресурсы, включая персонал, технику, средства безопасности и контейнеры для сбора отходов.

      3. При ликвидации проводить разделение отходов на перерабатываемые и неперерабатываемые компоненты для их последующей утилизации.

      4. Мобилизовать волонтеров и местных жителей для участия в ликвидации свалок. Это не только помогает с увеличением ресурсов, но и вовлекает общество в процесс.

      5. Организовать информационные кампании о вреде стихийных свалок и преимуществах правильного обращения с отходами. Это может способствовать снижению случаев их образования в будущем.

      6. Применять административные меры в виде штрафов и юридических действий в отношении нарушителей, чтобы предотвратить повторные случаи стихийных свалок.

      Заинтересованные стороны: МИО, акиматы.

      Задача 7. Строительство компостных сооружений в сельских местностях

      Пути достижения:

      1. Определить участок для компостной ямы или бака, учитывая безопасное удаление от жилых зон и источников воды.

      2. Обеспечить доступ к сооружению для удобства размещения и обслуживания.

      3. Разработать технический проект компостного сооружения, опираясь на объем отходов и цели их использования.

      4. Выбрать подходящую технологию компостирования, такую как поверхностное компостирование, ямы.

      5. Приобрести материалы, необходимые для строительства, такие как деревянные доски, сетка, или пластиковые баки в зависимости от выбранной конструкции.

      6. Обеспечить наличие инструментов для строительства и обслуживания.

      7. При необходимости обеспечить дренаж для улучшения процесса компостирования.

      8. Провести обучение местных жителей и сельскохозяйственных работников по правильному использованию компостного сооружения и добавлению отходов.

      9. Установить систему сбора отходов на территории сельской местности, чтобы обеспечить регулярное пополнение компостного сооружения.

      10. Регулярно проверять и переворачивать компост для обеспечения равномерного процесса компостирования.

      11. После завершения компостирования, использовать полученный компост как удобрение для сельскохозяйственных культур.

      Заинтересованные стороны: операторы полигонов ТБО.

      Задача 8. Оснащение полигона ТБО инсинераторной установкой

      Пути достижения:

      – Определить объемы обработки ТБО.

      – Разработать детальный план оснащения, включая выбор подходящего типа инсинератора.

      Выбор инсинераторной установки:

      – Выбрать подходящий тип инсинератора в зависимости от объемов отходов и требований к обработке. Требуется удостовериться, что выбранная установка соответствует местным стандартам безопасности и экологическим требованиям.

      Инфраструктура:

      – Подготовить необходимую инфраструктуру для размещения инсинераторной установки, включая строительство фундамента и сооружение дополнительных зданий (если необходимо).

      Системы очистки и контроля:

      – Внедрить системы очистки газов и другие меры контроля выбросов для соблюдения стандартов чистоты воздуха.

      – Установить системы мониторинга и контроля для отслеживания работы инсинератора и обеспечения безопасности процесса.

      Обучение персонала:

      – Предоставить обучение персоналу, который будет работать с инсинераторной установкой, включая безопасные методы эксплуатации и обслуживания.

      Оформление разрешений:

      – Получить все необходимые разрешения и лицензии от местных и государственных органов, чтобы обеспечить соблюдение законов и нормативов.

      Мониторинг и обслуживание:

      – Установить регулярные процедуры мониторинга и обслуживания для поддержания надлежащей работы инсинератора и предотвращения проблем.

      Заинтересованные стороны: операторы полигонов ТБО.

      Задача 9. Разработка и проведение мероприятий для детей и подростков о важности сбережения ресурсов на бытовом уровне

      Пути достижения:

      1. Проведение обширной информационной кампании среди учащихся, педагогов и административного персонала о важности раздельного сбора, его влиянии на окружающую среду и преимуществах для общества;

      2. Создание информационных брошюр, плакатов и объявлений, которые будут распространяться в школе. Размещение информационных стендов о правилах раздельного сбора на видных местах;

      3. Проведение обучающих мероприятий для учащихся и педагогов, включая уроки, семинары и мастер-классы по теме раздельного сбора отходов;

      4. Введение системы мониторинга и поощрения за активное участие в раздельном сборе. Например, создание системы бонусов или наград для классов или отдельных учеников, которые достигли высоких результатов;

      5. Активное вовлечение родителей в процесс, например, организация родительских собраний, где рассматриваются вопросы раздельного сбора отходов, и совместные инициативы для поддержания чистоты в школе.

      Заинтересованные стороны: ГУ "Отдел внутренней политики Бухар-Жырауского района", ГУ "Отдел образования Бухар-Жырауского района" управления образования Карагандинской области.

      Задача 10. Информационные сообщения о правильном раздельном сборе отходов на контейнерных площадках в местных и региональных СМИ

      Пути достижения:

      1. Разработать комплексную информационную кампанию о правильном раздельном сборе отходов. Включить основные принципы, преимущества и практические советы.

      2. Подготовить информационные пресс-релизы, содержащие ключевые моменты и факты о правильном раздельном сборе. В том числе указать адреса контейнерных площадок и четкие инструкции.

      3. Связаться с редакциями региональных и местных СМИ. Предложить им статьи, интервью или репортажи на тему правильного раздельного сбора, подчеркивая важность этой инициативы для сообщества Бухар-Жырауского района.

      4. Организовать пресс-конференции и мероприятия, на которых можно демонстрировать процесс раздельного сбора отходов на контейнерных площадках. Предоставить информацию журналистам, в том числе местной редакции в удобной и привлекательной форме.

      5. Активно использовать социальные медиа для распространения информации. Создать информативные посты, видеоролики или прямые трансляции о раздельном сборе и разместить их на платформах, как Instagram, Facebook и TikTok.

      8. Разместить рекламные баннеры, афиши или билборды с информацией о правильном раздельном сборе в местах с большим скоплением людей.

      9. Использовать интерактивные элементы, такие как QR-коды на контейнерах, которые ведут к онлайн-ресурсам с дополнительной информацией о раздельном сборе.

      10. Поддерживать открытую обратную связь с общественностью через социальные сети, электронную почту или телефон.

      11. Регулярно измерять эффективность информационной кампании через аналитику СМИ, рост осведомленности в сообществе и уровень участия в раздельном сборе.

      Заинтересованные стороны: ГУ "Отдел внутренней политики Бухар-Жырауского района".

4. Необходимые ресурсы

      Источниками финансирования Программы могут быть местный бюджет, в том числе в соответствии со статьей 29 Экологического кодекса РК, прямые иностранные и отечественные инвестиции, оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) (со средств, поступивших на его банковский счет от производителей и импортеров в виде утилизационного платежа в соответствии с подпунктом 10) пункта 1 статьи 388 Кодекса), гранты отечественных, международных финансовых экономических организаций или стран-доноров, кредиты банков второго уровня, и другие, незапрещенные законодательством Республики Казахстан источники, которые могут привлекаться предприятиями по сбору и утилизации отходов, или общественными организациями.

      Необходимые ресурсы для каждого мероприятия установлены в "Плане мероприятий по реализации программы".

5. План мероприятий по реализации программы

      Таблица 11 - План мероприятий по реализации программы управления коммунальными отходами для Бухар-Жырауского района на период 2024-2028 годы.

№ п/п

Наименование мероприятия

Форма завершения

Ответственные за исполнение

Срок исполнения

Предполагаемые расходы (тыс.тенге)/дополнительные источники (тыс.тенге)

Источники финансирования

Ожидаемый экологический эффект от мероприятия

2024 год

2025 год

2026 год

2027 год

2028 год


1

Организация тендера на закуп услуг по проектированию типичной площадки ТБО для населенных пунктов Бухар-Жырауского района

договор на оказание услуги

МИО населенных пунктов

2025-2028

Согласно условиям госзакупа

МБ

Подготовительные работы

2

Оборудование контейнеров и контейнерных площадок согласно действующим требованиям

Акт ввода в эксплуатацию

МИО населенных пунктов

2025

Согласно бюджетной заявке

МБ

Организованный сбор коммунальных отходов

3

Увеличить количество контейнеров на одной площадке, где это необходимо

Согласованная система сбора

МИО населенных пунктов

2025-2028

Согласно бюджетной заявке

МБ

Снижение нагрузки на мусоровывозчщие предприятия

4

Размещение материалов на местных и региональных теле-радиоканалах и социальных сетях

эфирная справка, публикация

ОВП, МИО населенных пунктов

2025-2028

Согласно бюджетной заявке

МБ

пропаганда разумного потребления и информирование об ответственности за неправильное обращение с отходами

6

Организация работы по сбору и вывозу крупногабаритных и строительных отходов Бухар-Жырауского района

Дговор на предосталвение услуг по вывозу крупногабаритных отходов, акт прием-передачи крупногабаритных отходов

МИО населенных пунктов, мусоровывозящие предприятия

2025-2028

Согласно бюджетной заявке

МБ

Утилизация крупногабаритных отходов, снижение нагрузки на окружающую среду

7

Оснащение техники GPS-трекерами

Акт ввода в эксплуатацию

собственники техники

2025

Согласно бюджетной заявке и условию закупа

СС

Монитиоринг и трекинг вывоза коммунальных отходов

8

Разработка и проведение мероприятий для детей и подростков о важности сбережения ресурсов на бытовом уровне

Публикации в СМИ и в учебных заведениях

ОВП, ОО

2025 – 2028

Согласно бюджетной заявке

МБ

Экологическое воспитание и осведомление, экологическая грамотность

9

Обнаружение и ликвидация стихийных свалок коммунальных отходов и их составляющих

Акт ликвидации

МИО населенных пунктов

2025 – 2028

Согласно условиям госзакупа

МБ

Восстановление экосистемы

10

Строительство компостного сооружения

Акт ввода в эксплуатацию

Операторы полигона ТБО

2025-2028

Согласно бюджетной заявке

СС

Снижение нагрузки на окружающую среду, использование отхода для сельскохозяйственной деятельности

11

Оснащение полигона ТБО инсинераторной установкой

Акт ввода в эксплуатацию

Оператор полигона ТБО

2025-2028

Согласно бюджетной заявке

СС

Уменьшение депонирования пищевых отходов

12

Проведение общественных советов с экологической общественностью города по системе управления отходами в Бухар-Жырауском районе и работе предприятий, вовлеченных в процесс управления отходами

Протокол ОС, публикации в СМИ

МИО населенных пунктов, операторы по управлению отходами

2025-2028

_

_

_

_

_

_

МБ, СС мусороперерабатывающих предприятий

Реализация принципов Орхусской конвенции и осведомленности населения)

      ОВП – Отдел внутренней политики

      ОО – Отдел образования

      МБ - местный бюджет

      СС - собственные средства предприятий

2024-2028 жылдарға арналған Бұқар жырау ауданының коммуналдық қалдықтарын басқару бойынша бағдарламасын бекіту туралы

Қарағанды облысы Бұқар жырау аудандық мәслихатының 2024 жылғы 27 қыркүйектегі № 8 шешімі

      Қазақстан Республикасының Экологиялық Кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1-тармақшасына, Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Заңына сәйкес Бұқар жырау аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. 2024-2028 жылдарға арналған Бұқар жырау ауданының коммуналдық қалдықтарын басқару бойынша бағдарламасы осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.

      2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Мәслихат төрағасы А. Әли

      Ботақара к. 2024

Мазмұны

      Кіріспе 4

      Аймақтың негізгі сипаттамалары 4

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралар құрылған ұлттық стратегиялық, бағдарламалық құжаттар, аумақты дамыту жоспарлары және т.б. 6

      1. Бұқар жырау ауданындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін талдау 7

      1.1 Өңірдегі коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін бағалау. 7

      Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы инфрақұрылымның жай-күйі бойынша жалпы мәліметтер (бөлек жинау, қалдықтарды тасымалдау жөніндегі мамандандырылған техника, қайта өңдеу жөніндегі қуаттар, ҚТҚ полигондары және т. б.) 7

      ҚТҚ полигондары туралы мәліметтер 9

      Қайталама шикізатты қабылдаумен айналысатын ұйымдар туралы мәліметтер 13

      Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы 13

      1.2 Соңғы 3 жылдағы динамикадағы коммуналдық қалдықтарды басқаруды талдау 14

      1.3 Коммуналдық қалдықтарды қалыптастыру және жинақтау жөніндегі нормативтік базасы 14

      1.4 Соңғы үш жылдағы динамикада бөлінген қаражатты (жергілікті және республикалық бюджеттер, бюджеттен тыс) сипаттау және талдау 14

      1.5 Бұқар жырау ауданындағы қалдықтарды басқару жүйесінің оң жақтары 14

      1.6 Бұқар жырау ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы ҚР қолданыстағы заңнамасына сәйкессіздіктер мен анықталған проблемалар 15

      2. Мақсаттар, міндеттер және нысаналы көрсеткіштер 17

      2.1 Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері 17

      2.2 Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері 19

      3. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізудің негізгі бағыттары, жолдары 21

      4. Қажетті ресурстар 27

      5. Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары 28

Кестелер тізімі

      1-кесте. Ауданның әкімшілік-аумақтық бөлінісі 4

      2-кесте. Бұқар жырау ауданы халқының 2019-2023 жылдар кезеңіндегі орташа жылдық саны 5

      3-кесте. Бұқар жырау ауданы бойынша 2018 жылдан 2023 жылға дейін жиналған және тасымалданған коммуналдық қалдықтардың көлемі. 7

      4-кесте. Қоқыс шығаратын компаниялар қызмет көрсететін халық 8

      5-кесте. Елді мекендер бөлінісіндегі контейнерлер саны, ҚТҚ тасымалдау ұйымдары, ҚТҚ шығару тарифі және шығару кестесі бойынша деректер 8

      6-кесте. Бұқар жырау ауданы бойынша жиналған және тасымалданған қалдықтардың түрлері бойынша жалпы көлемі 9

      7-кесте. Бұқар жырау ауданындағы ҚТҚ полигондары туралы мәліметтер 10

      8-кесте. Бұқар жырау ауданындағы ҚТҚ полигондары туралы мәліметтер 13

      9-кесте. ҚТҚ морфологиялық құрамы 13

      10-кесте. Бұқар жырау ауданының коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының нысаналы көрсеткіштері 19

      11-кесте. Бұқар жырау ауданы үшін коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2024-2028 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары 28

Диаграммалар тізімі

      Диаграмма 1 - Бұқар жырау ауданының халық санының қоқыс шығаратын компаниялар қызмет көрсететін тұрғындар санынының арақатынасы 8

      Диаграмма 2 - Бұқар жырау ауданы бойынша жиналған және тасымалданған қалдықтардың түрлері бойынша арақатынасы 9

      Диаграмма 3 - Қайта өңделген және орналастырылған қалдықтардың көлемі, тонна 2018-2022 жылдары 13

      Кіріспе

      2024-2028 жылдарға арналған Бұқар жырау ауданының коммуналдық қалдықтарын басқару жөніндегі бағдарламасы (одан әрі -Бағдарлама) "Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу жөніндегі жергілікті атқарушы органдарға әдістемелік ұсынымдарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 маусымда №154 бұйрығы негізінде әзірленді.

      Бағдарламада Бұқар жырау ауданында пайда болатын коммуналдық қалдықтардың сипаттамасы, оның ішінде коммуналдық қалдықтарды өңдеу бойынша қолданыстағы инфрақұрылымның көлемі мен құрамы, түзілу жылдамдығы, жіктелуі, жинақтау, жинау, тасымалдау, сұрыптау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері туралы мәліметтер ұсынылады.

      Аймақтың негізгі сипаттамалары

      Бұқар жырау ауданы - Қарағанды облысы.

      Аудан орталығы – Ботақара кенті, облыс орталығынан солтүстік-шығысқа қарай 50 шақырым жерде орналасқан.

      Аумағы - 14576 шқ2.

      1938 жылы Ворошилов ауданы ретінде құрылды. 1961 жылы Ульяновский ауданы болып өзгертілді (Колхозное аудан орталығы Ульяновск қтк болып өзгертілді). 1997 жылы аудан Тельман ауданымен біріктіріліп, қазақ ақыны Бұқар жыраудың құрметіне Бұқар жырау ауданы болып өзгертілді (аудан орталығының атауы Ботақара болып өзгертілді).

      Аудан аумағында "Қазақмыс" корпорациясының Қушоқы көмір бөлімі, "Кузнецкий" және "Сәт" көмір разрездері, облыстағы ең ірі "Ақнар ҚФ" құс фабрикаларының бірі орналасқан.

      Ертіс — Қарағанды каналы мен Нұра өзені бойындағы жерлер суарылады.

      Қарағанды — Қарқаралы — Аягөз, Қарағанды — Павлодар автомобиль жолы өтеді.

      Бұқар жырау ауданының әкімшілік бөлінісі 1-кестеде көрсетілген.

      1-кесте. Ауданның әкімшілік-аумақтық бөлінісі

Ауылдық округ/қала

Елді мекендер

Ботақара кенті

Ботақара кенті, Ботақара станциясы

Доскей ауылдық округі

Доскөй ауылы, Трудовое ауылы

Ақөре ауылы

Ақөре ауылы

Ақтөбе ауылдық округі

Ақтөбе ауылы, Ынтымақ ауылы

Үміткер ауылдық округі

Төрткөл ауылы, Үлгі ауылы, Үміткер ауылы

Қызылқайың ауылдық округі

Қызылқайың ауылы (Березняки), Саратовка ауылы, Тасауыл ауылы

Ботақара ауылы

Ботақара ауылы

Бұқар жырау ауылы

Бұқар жырау ауылы, Семізбұғы ауылы, Шалқар ауылы

Гагарин ауылдық округі

Гагаринское ауылы, Садовое ауылы

Керней ауылдық округі

Ақжар ауылы, Алғабас ауылы, Керней ауылы (Корнеевка)

Жаңаталап ауылы

Жаңаталап ауылы

Көкпекті ауылдық округі

Байқадам ауылы, Көкпекті ауылы, Сарытөбе ауылы

Тоғызқұдық ауылдық округі

Тасшоқы ауылы, Тоғызқұдық ауылы

Қаражар ауылдық округі

Асыл ауылы, Геологиялық ауылы, Қаражар ауылы

Қарақұдық ауылы

Қарақұдық ауылы

Қушоқы кенті

Қушоқы кенті

Самарқанд ауылдық округі

Самарқанд ауылы, Тегісжол ауылы, Чкалово ауылы

Новоузенка ауылдық округі

Новоузенка ауылы, Севан ауылы, Стан ауылы

Петровка ауылдық округі

Жаңақала ауылы, Жастілек ауылы, Петровка ауылы

Баймырза ауылдық округі

Астаховка ауылы, Баймырза ауылы

Шешенқара ауылдық округі

Ашысу ауылы, Шешенқара ауылы

Ақбел ауылдық округі

Ақбел ауылы, Алабас ауылы, Құрама ауылы

Ростовка ауылдық округі

Красная Нива ауылы, Қызылжар ауылы, Ростовка ауылы

Центральный ауылдық округ

Урожайное ауылы, Центральное ауылы

Суықсу ауылы

Суықсу ауылы

Ғабиден Мұстафин кенті

Ғабиден Мұстафин кенті

Тұзды ауылдық округі

Первое Мая ауылы, Старая Тузда ауылы, Тұзды ауылы

Үштөбе ауылдық округі

Сарыарқа ауылы, Құрылыс ауылы, Соқыр ауылы, Үштөбе ауылы, Новостройка ауылы

Белағаш ауылдық округі

Аюлы ауылы, Белағаш ауылы

      Халық санының динамикасы Ұлттық статистика бюросының мәліметтері бойынша қабылданды. 2023 жылдың қыркүйегінде Бұқар жырау ауданының халық саны 53 123 адамды құрады. Оның ішінде ауыл халқы - 53 123 адам.

      Бұқар жырау ауданындағы 2019-2023 жылдар аралығындағы халықтың орташа жылдық саны 2-кестеде келтірілген.

      2-кесте. Бұқар жырау ауданы халқының 2019-2023 жылдар кезеңіндегі орташа жылдық саны

Бұқар жырау ауданындағы халық саны

2019

2020

2021

2022

2023

Бүкіл халық

Барлығы, оның ішінде:

57 067

56 666

56 184

53 830

53 123

Қалалық

-

-

-

-

-

Ауылдық

57 067

56 666

56 184

53 830

53 123

      Бағдарламаны әзірлеу қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму жөніндегі қызметтер кешенінің тиімділігін, сенімділігін, экологиялық және әлеуметтік қолайлылығын арттыру, ҚТҚ қайта өңдеу үлесін ұлғайту, сондай-ақ қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету үшін қажет.

      Бағдарлама "Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу бойынша жергілікті атқарушы органдарға әдістемелік ұсынымдарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154-Ө бұйрығына сәйкес жоспарлы кезеңге кемінде 5 жыл мерзімге әзірленеді.

      Бағдарлама келесі нормативтік құжаттар негізінде әзірленді:

      - Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі – 2021 жылы 2 қантарда № 400-VI ;

      - Коммуналдық қалдықтарды басқару қағидаларын бекіту туралы - Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м. а. 2021 жылғы 28 желтоқсандағы № 508 бұйрығы;

      - Техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығын ескере отырып, міндетті түрде бөлек жинауға жататын қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына (түрлерінің жиынтығына) қойылатын талаптарды бекіту туралы - Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м. а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 бұйрығы;

      - "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м. а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-331/2020 бұйрығы;

      - Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын басқа да нормативтік құжаттар.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралар құрылған ұлттық стратегиялық, бағдарламалық құжаттар, аумақты дамыту жоспарлары және т.б.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс шаралар мынадай ұлттық стратегиялар мен даму жоспарларында қаралады:

      "Көміртекті бейтараптыққа қол жеткізу стратегиясы" - Қазақстан Республикасы Президентінің 2023 жылғы 2 ақпандағы жарлығы.

      Қалдықтарды басқару бөлімі:

      3.3.1.4-бөлімі Қалдықтарды басқару

      1) қалдықтардың түзілу көлемін қысқарту;

      2) ҚТҚ жинау және сұрыптаумен толық қамтуды жеделдетіп енгізу;

      3) қайта өңделетін және қордалатын қалдықтардың үлесін ұлғайту.

      "Жасыл Қазақстан" ұлттық жобасы - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 12 қазандағы қаулысы.

1. Бұқар жырау ауданындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін талдау

      1.1 Өңірдегі коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін бағалау. Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы инфрақұрылымның жай-күйі бойынша жалпы мәліметтер (бөлек жинау, қалдықтарды тасымалдау жөніндегі мамандандырылған техника, сұрыптау, қайта өңдеу жөніндегі қуаттар, ҚТҚ полигондары және т. б.)

      Халықаралық тәжірибеде ҚТҚ жалпы құрамына кіретін, бірақ қайта өңдеу немесе көму тәсілімен ерекшеленетін үш "қалдықтар ағынына" сәйкес келетін үш бөлікке жіктеледі.

      1. Коммуналдық қалдықтар.

      2. Қауіпті ҚТҚ - адам өмірінің нәтижесінде пайда болатын тұтыну қалдықтары, сондай-ақ құрамы мен қасиеттері бойынша қауіпті қалдықтарға жатқызылуы мүмкін түзілу сипаты ұқсас өндіріс қалдықтары. Оларға келесі қалдықтар жатады:

      - пайдаланылған батареялар мен аккумуляторлар;

      - пайдаланылған электр және электрондық жабдық;

      - құрамында сынап бар қалдықтар (люминесцентті шамдар мен термометрлер);

      - медициналық және ветеринариялық қалдықтар;

      - тұрмыстық химия қалдықтары;

      - құрамында асбест бар қалдықтар;

      - адам өмірінің нәтижесінде пайда болатын басқа да қауіпті қалдықтар.

      3. Басқа ҚТҚ - қауіпті емес және сонымен бірге аралас қалдықтарға жатқызуға болмайтын қалдықтар, өйткені оларды жинау, шығару және кәдеге жарату үшін бірінші ағынға қарағанда басқа тәсілдерді қолдану қажет. "Басқа ҚТҚ" келесі қалдықтарды қамтиды:

      - құрылыс қалдықтары;

      - ірі көлемді қалдықтар;

      - кәдеге жаратуға жататын автомобильдер;

      - пайдаланылған автомобиль шиналары;

      - ағынды суларды қайта өңдеуден шыққан қалдықтар.

      Бұқар жырау ауданындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайы туралы мәліметтер Ұлттық статистика бюросының сайтынан https://stat.gov.kz/ru және ақпараттық талдау жүйесінен https://taldau.stat.gov.kz/ru, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдар мен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі (Қарағанды облысының экология департаменті) ұсынған деректерден алынды.

      Бұқар жырау ауданында коммуналдық қалдықтарды қоғамдық жинау және әкетумен айналысатын кәсіпорындар мен ұйымдардың саны 2022 жылы - 2 бірлік.

      2018-2022 жылдар кезеңінде Бұқар жырау ауданы бойынша жиналған және тасымалданған коммуналдық қалдықтардың көлемі 3-кестеде келтірілген. Көлемі полигондарға қалдықтарды өз бетінше шығаруды жүзеге асыратын кәсіпорындардың қалдықтарын ескере отырып ұсынылған.

      3-кесте. Бұқар жырау ауданы бойынша 2018 жылдан 2023 жылға дейін жиналған және тасымалданған коммуналдық қалдықтардың көлемі.

Бұқар жырау ауданы

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Тонна

Жиналған коммуналдық қалдықтар

16 150

26 158

29 170

31 049

56 991

7 950

Тасымалданған коммуналдық қалдықтар

16 150

26 158

29 170

31 049

56 991

7 950

      4-кесте. Қоқыс шығаратын компаниялар қызмет көрсететін халық

Параметр

2018

2019

2020

2021

Бұқар жырау ауданының халық саны

57 232

57 067

56 666

56 184

Қоқыс шығаратын ұйым үнемі қызмет көрсететін халық

30 907

31 207

32 382

4 666

% қамту

54

55

57

8

      * 2022 жылдан бастап статистика бюросында қоқыс шығаратын ұйымдар тұрақты қызмет көрсететін халық бойынша мәліметтер жоқ.

      Диаграмма 1 - Бұқар жырау ауданының халық санының қоқыс шығаратын компаниялар қызмет көрсететін тұрғындар санынының арақатынасы

     


      2022 жылы Бұқар жырау ауданында ҚТҚ жинауға арналған контейнерлер саны 889 дананы құрады. Ауданда 2023 жылғы жағдай бойынша құрамында сынап бар қалдықтарға арналған контейнерлер жоқ.

      5-кесте. Елді мекендер бөлінісіндегі контейнерлер саны, ҚТҚ тасымалдау ұйымдары, ҚТҚ шығару тарифі және шығару кестесі бойынша деректер

Елді мекен атауы

Контейнерлер саны

ҚТҚ тасымалдаумен айналысатын ұйым

ҚТҚ тасымалдау үшін тариф мөлшері, КТҮ/жеке сектор, тг

Шығару кестесі

Ботақара

132

ЖК "Айым"

205/1600

Аптасына 1 рет

Ғ.Мұстафин атындағы кент

98

ЖК "Никишин"

350/1600

Өтінімдердің түсуіне қарай

Қушоқы

64

ЖК "Туран"

353/-

Күн сайын айына 15 рет

Үштөбе

275

"ГорКомТранс" ЖШС

640/1942

Айына 1 рет

Новоузенка

70

-

-

-

Тұзды

75

-

-

-

Доскей

30

-

-

-

      Бұқар жырау ауданында ҚТҚ алаңдарында қалдықтарды бөлек жинау жүргізілмейді. Мұстафин ауылында қалдықтар тікелей ҚТҚ полигонында қолмен сұрыпталады. Қосымша, Ботақара ауылында қайталама шикізатты қабылдау пункті жұмыс істейді.

      Бұқар жырау ауданында 2022 жылы бөлек жиналған қалдықтардың саны мен түрлері 6-кестеде келтірілген.

      6-кесте. Бұқар жырау ауданы бойынша жиналған және тасымалданған қалдықтардың түрлері бойынша жалпы көлемі

р/к №

Компоненттің (фракцияның) атауы

2022, тонна

1

Жиналған коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемі, оның ішінде:

56 991

1.1

Тамақ қалдықтары

-

1.2

Макулатура, картон, қағаз қалдықтары

23

1.3

Қираған әйнек

34

1.4

Пластмасса, пластик қалдықтары және т. б.

65

1.5

Электрондық және электр жабдықтары

-

1.6

металдар

7

1.7

Шиналар

-

1.8

Киім, тоқыма

-

1.9

көшелерді тазалау қалдықтары

-

1.10

Нарық қалдықтары

74

1.11

Басқа аралас қалдықтар

2 812

2

Үй шаруашылықтарының жиналған қалдықтарының көлемі

305

      Диаграмма 2 - Бұқар жырау ауданы бойынша жиналған және тасымалданған қалдықтардың түрлері бойынша арақатынасы

     


      ҚТҚ полигондары туралы мәліметтер

      Бұқар жырау ауданында 17 заңдастырылған ҚТҚ полигоны жұмыс істейді, оның ішінде Ботақара к. ҚТҚ полигоны уақытша жұмысын тоқтатты. Ростов ауылдық округінің, Қушоқы кентінің және Ғабиден Мұстафин кентінің ҚТҚ полигондары ЖК "Закиров" БСН 630105350751 сенімгерлік басқаруында. ҚТҚ полигоны "Ізашар" ЖШС жеке меншігінде БСН 140540025784. Бұқар жырау ауданындағы ҚТҚ полигондары туралы мәліметтер 7-кестеде келтірілген.

      7-кесте. Бұқар жырау ауданындағы ҚТҚ полигондары туралы мәліметтер

Кәсіпорынның атауы (өндірістік алаң)

Пошта мекенжайы (орналасқан жері)

Берілген рұқсаттың нөмірі мен күні

Рұқсаттың қолданылу мерзімі басы-соңы

1.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Ростов ауылдық округі әкімінің аппараты" ММ

Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Ростов а.о., Ростовка а., Советская көшесі, № 12А үй (Бұқар жырау ауданы, Ростов а.о., Ростовка а.)

KZ55VCZ00320665 29.05.2019 ж. шығарындылар мен қалдықтар

29.05.2019- 31.12.2028

2.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Қушоқы кенті әкімінің аппараты" ММ

100000, Қазақстан Республикасы, Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Қушоқы кенті, Ысқақов Ескендір көшесі, № 5 үй (Бұқар жырау ауданы, Қушоқы кенті)

KZ61VCZ00320654 29.05.2019 ж. шығарындылар мен қалдықтар

29.05.2019- 31.12.2028

3.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Ғабиден Мұстафин кенті әкімінің аппараты" ММ

100000, Қазақстан Республикасы, Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Ғабиден Мұстафин кенті, Корниенко көшесі, № 17 үй (Бұқар жырау ауданы, Ғабиден Мұстафин к., Ғабиден Мұстафин кенті)

KZ75VCZ00338444 10.06.2019 ж. шығарындылар мен қалдықтар

10.06.2019- 31.12.2028

4.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Ақбел ауылдық округі әкімінің аппараты" ММ

Қазақстан Республикасы, Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Ақбел а.о., Юбилейная көшесі, № 9А үй (Бұқар жырау ауданы, Ақбел а.о., Ақбел а.)

KZ38VCZ00417971 01.08.2019 ж. шығарындылар KZ59VCZ00417981 01.08.2019 ж. Қалдықтар

01.08.2019- 31.12.2028 01.08.2019- 31.12.2028

5.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Керней ауылдық округі әкімінің аппараты" ММ

Бұқар жырау ауданы, Корнеев а.о., Керней а., Алаш көшесі, № 33 үй (Бұқар жырау ауданы, Керней а.о., Керней а.)

KZ08VCZ00431606 14.08.2019 ж. шығарындылар KZ54VCZ00439702 28.08.2019 ж. Қалдықтар

14.08.2019- 31.12.2028 28.08.2019- 31.12.2028

6.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Ақтөбе ауылдық округі әкімінің аппараты" ММ

Бұқар жырау ауданы, Ақтөбе а.о., Ақтөбе а., АТАУЫ ЖОҚ типсіз, нөмірі жоқ үй (Бұқар жырау ауданы, Ақтөбе а.о., Ақтөбе а.)

KZ38RCP00081518 17.09.2019 ж. шығарындылар KZ11RCP00081519 17.09.2019 ж. Қалдықтар

19.08.2019- 31.12.2028 12.09.2019- 31.12.2028

7.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Белағаш ауылдық округі әкімінің аппараты" ММ

Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Белағаш а. о., Белағаш а., Школьная көшесі, № 9 үй (Бұқар жырау ауданы, Белағаш а. о., Белағаш а.)

KZ51VCZ00492427 31.10.2019 ж. шығарындылар KZ13VCZ00492432 31.10.2019 ж. Қалдықтар

31.10.2019-31.12.2028 31.10.2019- 31.12.2028

8.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Шешенқара ауылдық округі әкімінің аппараты" ММ

Қазақстан Республикасы, Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Шешенқара а. о., Шешенқара а., Пискунов көшесі, № 59 үй (Бұқар жырау ауданы, Шешенқара а.о., Шешенқара а.)

KZ22VCZ00527869 шығарындылар 12.12.2019 ж. KZ92VCZ00527870 Қалдықтар 12.12.2019 ж.

12.12.2019- 31.12.2028 12.12.2019- 31.12.2028

9.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Петровка ауылдық округі әкімінің аппараты" мемлекеттік мекемесі

Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Петровка а.о., Петровка а., Школьная көшесі, № 14Б үй (Бұқар жырау ауданы, Петровка а. о., Петровка а.)

KZ30VCZ00541208 30.12.2019 ж. шығарындылар KZ70VCZ00541264 30.12.2019 ж. Қалдықтар

30.12.2019-31.12.2028 30.12.2019-31.12.2028

10.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Новоузенка ауылдық округі әкімінің аппараты"
мемлекеттік мекемесі

Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Тбилисская көшесі, № 28 үй (Бұқар жырау ауданы, Новоузенка а. о., Новоузенка а.)

KZ84VCZ00540624 27.12.2019 ж. шығарындылар KZ30VCZ00540626 27.12.2019 ж. Қалдықтар

01.01.2020- 31.12.2029 01.01.2020- 31.12.2029

11.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Қаражар ауылдық округі әкімінің аппараты" мемлекеттік мекемесі

Қарағанды облысы, Қаражар ауылы, Достық көшесі 41.(Бұқар жырау ауданы, Қаражар а. о., Қаражар а.)

KZ83VCZ00545686 20.01.2020 ж. шығарындылар KZ72VCZ00545690 20.01.2020 ж. Қалдықтар

20.01.2020- 31.12.2029 20.01.2020- 31.12.2029

12.

Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Ақтөбе (Ынтымақ) ауылдық округі әкімінің аппараты мемлекеттік мекемесі

Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Ақтөбе а. о., Ақтөбе а., Алаш көшесі, № 20 үй (Бұқар жырау ауданы, Ақтөбе а.о., Ынтымақ а.)

KZ09VCZ01240471 26.07.2021 ж. шығарындылар KZ52VCZ01239794 26.07.2021 ж. Қалдықтар

26.07.2021- 31.12.2030 26.07.2021- 31.12.2030

13.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Центральное ауылдық округі әкімінің аппараты" мемлекеттік мекемесі

Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Центральное а.о., Центральное а., Советская көшесі, № 10 ғимарат (Бұқар жырау ауданы, Центральное а.о., Центральное а.)

KZ94VCZ01240493 26.07.2021 ж. шығарындылар KZ50VCZ01240606 26.07.2021 ж. Қалдықтар

26.07.2021- 31.12.2030 26.07.2021- 31.12.2030

14.

"Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Тоғызқұдық ауылдық округі әкімінің аппараты" мемлекеттік мекемесі

Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Тоғызқұдық а.о., Тоғызқұдық а., Орталық көшесі, № 12 үй

KZ13VCZ03384293

01.01.2024-31.12.2033

15.

Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы Тұзды ауылдық округі әкімінің аппараты" мемлекеттік мекемесі

Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы, Тұзды а.о., Тұзды а., Мичурин көшесі, № 7 үй

KZ66VCZ03397986

01.01.2024-31.12.2033

16.

"Ізашар" ЖШС

Қарағанды облысы, Қарағанды қ.а., аудан.Қазыбек би Таугүл шағын ауданы 3-көше, № 10А, 9 үй (ҚТҚ полигоны Доскей ауылында орналасқан)

KZ22VCZ00802864 25.02.2021 г Шығарындылар KZ23VCZ00802846 25.02.2021 г Қалдықтар

25.02.2021 - 31.12.2030

17.

Ботақара к. ҚТҚ полигоны

қызметін уақытша тоқтатты

      Полигондарда қалдықтарды орналастыру бойынша жалпы сипаттамалар 8-кестеде келтірілген.

      8-кесте. Бұқар жырау ауданындағы ҚТҚ полигондары туралы мәліметтер

р/к №

Параметр

2018

2019

2020

2021

2022

1

Полигон алаңы (қалдықтарды көму орындары), км 2

0,64

0,64

0,64

0,64

0,64

2

Кәдеге жаратылған және сақталған қалдықтардың көлемі, тонна

46 427

44 949

41 650

32 119

53 485

      Диаграмма 3 - Кәдеге жаратылған және сақталған қалдықтардың көлемі, тонна 2018-2022 жылдар

     


Қайталама шикізатты қабылдаумен айналысатын ұйымдар туралы мәліметтер

      Қарағанды облысының Бұқар жырау ауданында "Жасыл Даму" АҚ мәліметтері бойынша қайталама шикізатты қабылдаудың 2 пункті жұмыс істейді.

      1. "Гордорсервис-Т" ЖШС

      БСН: 020740000068.

      Қалдықтардың қабылданған түрі: қағаз, пластик және шыны.

      Қабылдау пунктінің орналасқан мекенжайы: Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы Самарқанд ауылы есептік тоқсан 009, 7.

      2. "МЕГАПОЛИС СТРОЙ KZ" ЖШС

      БСН: 190540028282.

      Қалдықтардың қабылданған түрі: қағаз, пластик, шыны, тетрапак, металл.

      Қабылдау пунктінің мекенжайы: Қарағанды облысы, Бұқар жырау ауданы Ботақара, Әуезов, 0, 10.

Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы

      Қала тұрғындары үшін коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы 9-кестеде келтірілген.

      9-кесте. ҚТҚ морфологиялық құрамы

р/к №

Фракция атауы

жалпы көлемдегі мөлшердің %

1

Тамақ қалдықтары

34

2

Әр түрлі құрамдағы пластик

27

3

Қағаз, картон және қағаз өнімдері

23

4

Шыны

8

5

Металл

3

6

Тоқыма

3

7

Ағаш және өсімдік қалдықтары

1,9

8

Басқа қалдықтар (медициналық, батареялар мен шамдар, тұрмыстық техниканың қалдықтары және т. б.)

0,1

      1.2 Соңғы 3 жылдағы динамикадағы коммуналдық қалдықтарды басқаруды талдау

      Соңғы 3 жылда Бұқар жырау ауданының 1 тұрғыны түзетін қалдықтардың саны:

      2020 ж – тәулігіне 1,41 кг;

      2021 ж – тәулігіне 1,51 кг;

      2022 ж-тәулігіне 2,9 кг.

      Соңғы 3 жылдағы орташа шығару деңгейі жылына 708 кг немесе бір адамға 2,83 м 3/жыл. Бұл ретте Бұқар жырау ауданы үшін 1 адамға шаққанда коммуналдық қалдықтардың түзілуінің бекітілген нормасы бір адамға 1,75 м 3 және абаттандырылған үйлерде 2,1 м 3 құрайды.

      1.3 Коммуналдық қалдықтарды қалыптастыру және жинақтау жөніндегі нормативтік базасы

      Жергілікті мәслихаттардың қалдықтардың пайда болу көлемі және оларды әкетуге арналған тарифтерді бекіту жөніндегі қолданыстағы шешімдері:

      –Бұқар жырау ауданы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу қағидаларын бекіту туралы-Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы әкімдігінің 2022 жылғы 28 маусымдағы № 35/01 қаулысы.

      1.4 Соңғы үш жылдағы динамикада бөлінген қаражатты (жергілікті және республикалық бюджеттер, бюджеттен тыс) сипаттау және талдау

      Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі 2022-2024 жылдарға арналған іс – шаралар жоспарына сәйкес - Қарағанды облыстық мәслихатының 2021 жылдың 9 желтоқсанында №129 2024 жылға арналған шешімі Бұқар жырау ауданының Ботақара кентінде ҚТҚ полигонын салу көзделген. "Қарағанды облысы Бұқар жырау ауданы әкімінің аппараты" ММ орындауға жауапты болып табылады. Қаржыландыру көлемі 550 000 мың теңгені құрайды. Қаржыландыру көзі - облыстық бюджет.

      1.5 Бұқар жырау ауданындағы қалдықтарды басқару жүйесінің оң жақтары

      1. ҚТҚ 13 полигоны үшін әсер етуге экологиялық рұқсаттың (ӘЭР) болуы

      "Қарағанды облысы бойынша экология департаменті" РММ ұсынған мәліметтерге сәйкес, ЭЭР бар ҚТҚ полигондарының саны 13 бірлікті құрайды.

      2. Қайталама шикізатты қабылдау пункттерінің болуы

      Қарағанды облысының Бұқар жырау ауданында "Жасыл Даму" АҚ мәліметтері бойынша қайталама шикізатты қабылдаудың 2 пункті жұмыс істейді: "Гордорсервис-Т" ЖШС және "МЕГАПОЛИС СТРОЙ KZ" ЖШС.

      "Гордорсервис-Т" ЖШС қалдықтарының қабылданатын түрі: қағаз, пластик және шыны.

      "МЕГАПОЛИС СТРОЙ KZ" ЖШС қалдықтарының қабылданатын түрі: қағаз, пластик, шыны, тетрапак, металл.

      3. Ғ. Мұстафин к. ҚТҚ полигонындағы қалдықтарды қолмен сұрыптау.

      1.6 Бұқар жырау ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы ҚР қолданыстағы заңнамасына сәйкессіздіктер мен анықталған проблемалар

      1. Контейнерлер мен контейнерлік алаңдардың белгіленген стандарттарға сәйкес келмеуі

      Бұқар жырау ауданының контейнерлік алаңдарында коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін (батареялар мен құрамында сынап бар шамдар) жинауға арналған контейнерлер орнатылды. Бұл ретте Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 - Техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығын ескере отырып, қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде міндетті түрде бөлек жинауға жататын қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына (түрлерінің жиынтығына) қойылатын талаптарды бекіту туралы бұйрығының талаптары орындалмайды. Атап айтқанда, 2-тарауға, 8-тармаққа, 4 тармақшаға сәйкес контейнерлік алаңдардың біркелкі құрылысын қамтамасыз ету қажет. 8 т. 2 тармақшасына сәйкес – контейнерлік алаңдар бөлек жинауға арналған контейнерлермен жабдықталуы керек, саны кемінде 2.

      Сондай-ақ контейнерлерді таңбалау және "құрғақ" , "дымқыл" фракцияларына бөлу бойынша талаптар қамтамасыз етілмеген.

      2. Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинаудың болмауы.

      Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 - Техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығын ескере отырып, қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде міндетті түрде бөлек жинауға жататын қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына қойылатын талаптарды бекіту туралы бұйрығының талаптары орындалмайды.

      Жеке және заңды тұлғалар ірі көлемді және көлемді емес қалдықтарды, оның ішінде құрылыс, ағаш қалдықтарын ҚТҚ қалдықтары жиналатын орындарға әкетеді, бұл "Коммуналдық қалдықтарды басқару қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 28 желтоқсандағы № 508 б ұйрығының 18-тармағына және ҚР СТ 3780-2022 "Қалдықтар. Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" сәйкес болуы тиіс. Сондай-ақ, алаңдардың көпшілігі ҚР СТ 3780-2022 "Қалдықтар. Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" сәйкес болуы тиіс.

      3. ҚТҚ полигонын жеткіліксіз абаттандыру.

      ҚТҚ полигондары "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-331/2020 бұйрығының 64, 65, 111-тармақтарына сәйкес келмейді.

      4. Қоқыс шығаратын машиналарда GPS трекерлерінің болмауы.

      ҚР ЭК 368 - бабы 4-тармағының 2-тармақшасына сәйкес "тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері тиісті қызметтер көрсету кезінде осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген көлік құралдарын "Қазақстан Республикасының қоршаған ортасы мен табиғи ресурстарының жай-күйі туралы Ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесіне қосылған спутниктік навигациялық жүйелермен жабдықтауға тиіс, және бұл жүйелерді үнемі жұмыс күйінде ұстау".

      5. Күл-қож қалдықтары және органикалық ауыл шаруашылығы қалдықтары (көң)

      Күл-қож қалдықтары тікелей жеке үйлерде, сондай-ақ қазандықтың локализацияланған жылыту жүйесімен күйдірілген көпқабатты үйлерде түзіледі. Бүгінгі таңда қалдықтардың бұл түрі жеке үй иелерінің аумағында жинақталады және/немесе ҚТҚ алаңдарындағы қоқыс контейнерлеріне жіберіледі, бұл ҚР ЭК-не қайшы келеді.

      Органикалық ауыл шаруашылығы қалдықтары (көң) ауыл шаруашылығымен айналысатын адамдарда түзіледі. Жеке үй иеліктерінің аумағында жинақталады. Кейбір бөлігі кейінірек шығарушыда бау-бақша дақылдары үшін тыңайтқыш ретінде қолданылады. Агроөнеркәсіптік егіншілікпен (бақша, бау) айналыспайтын жеке тұлғалар жоғарыда аталған қалдықтарды өңдеуге және болашақта энергияны жағу үшін пайдалануға бейім. Алайда, мұндай қалдықтардың кейбір көлемін рұқсат етілмеген жерлерде сақталады немесе көміледі. Бұл мәселе әсіресе ауылдық жерлерге қатысты.

      6. Азық-түлік және басқа да органикалық қалдықтарды пайдалану немесе кәдеге жарату туралы шешімнің болмауы

      Бұл мәселе ресурстарды тиімсіз пайдалануға және қалдықтардың көбеюіне әкеліп соғады, қоқыстарды өңдеу және ластану мәселелерін күшейтеді. Энергияны жағу ретінде органикалық қалдықтарды пайдалану мен жоюдың тиімді стратегиялары қоршаған ортаға теріс әсерді азайтып қана қоймай, сонымен қатар тұрақты энергия өндіруге және топырақ жағдайын жақсартуға мүмкіндік береді.

2. Мақсаттар, міндеттер және нысаналы көрсеткіштер

      2.1 Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері

      Бұқар жырау ауданының елді мекендері үшін коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаты экологиялық әсерді барынша азайтуға, қалдықтармен жұмыс істеу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, оларды қайта өңдеу дәрежесін арттыруға және қоғамдық денсаулыққа жәрдемдесуге бағытталған қалдықтарды басқарудың тиімді және орнықты жүйесін құру болып табылады.

      Қалдықтарды басқару Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексінің 19-бөлімімен регламенттеледі.

      Қалдықтарды басқару саласындағы негізгі қағидалар 328-бапта сипатталған:

      - иерархия принципі;

      - көзге жақындық принципі;

      - қалдықтарды дайындаушының жауапкершілік принципі;

      - қалдықтарды өндірушілердің кеңейтілген міндеттемелері.

      ҚР ЭК 329-бабына сәйкес иерархия қағидаты қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі мынадай шараларды білдіреді:

      1. Қалдықтардың пайда болуын болдырмау;

      2. Қалдықтарды қайта пайдалануға дайындау;

      3. Қалдықтарды қайта өңдеу;

      4. Қалдықтарды кәдеге жарату;

      5. Қалдықтарды жою.

      Бағдарламаның мақсаты мен қалдықтар иерархиясы принципіне сүйене отырып, Бағдарламаның келесі негізгі (бірінші кезектегі) міндеттері ұсынылады:

      1. Қолданыстағы талаптарға сәйкес контейнерлер мен контейнерлік алаңдарды жабдықтау

      2. "Құрғақ, дымқыл" фракциялары бойынша "пайда болу көзінен" ҚТҚ бөлек жинауды қамтамасыз ету

      3. Ірі габаритті, габаритті емес қалдықтар, оның ішінде құрылыс және ағаш қалдықтары мәселесін шешу

      4. Техниканы GPS-трекерлермен жарақтандыру

      5. Бұқар жырау ауданындағы ҚТҚ полигондарын заңнама талаптарына сай жайластыру

      6. Коммуналдық қалдықтардың және олардың құрамдас бөліктерінің стихиялық үйінділерін табу және жою

      7. Қорда құрылымын салу

      8. ҚТҚ полигонын инсинератор қондырғысымен жарақтандыру

      9. Балалар мен жасөспірімдерге тұрмыстық деңгейде ресурстарды үнемдеудің маңыздылығы туралы іс-шаралар әзірлеу және өткізу

      10. Жергілікті және өңірлік БАҚ-та контейнерлік алаңдарда қалдықтарды дұрыс бөлек жинау туралы ақпараттық хабарламалар.

      1-міндет. Қолданыстағы талаптарға сәйкес контейнерлер мен контейнерлік алаңдарды жабдықтау

      Міндеттің мақсаты: контейнерлер мен контейнерлік алаңдардың Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің, ҚР СТ 3780-2022 "Қалдықтар. Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" және "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының талаптарына сәйкестігі.

      Мақсаттың негіздемесі: Контейнерлер мен контейнерлік алаңдардың қалдықтарды басқару саласындағы заңнама талаптарына сәйкестігін негіздеу коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесінің тиімді және заңды жұмыс істеуін қамтамасыз ету тұрғысынан маңызды.

      2-міндет. "Құрғақ, дымқыл" фракциялары бойынша "пайда болу көзінен" ҚТҚ бөлек жинауды қамтамасыз ету

      Міндеттің мақсаты: қалдықтарды кәдеге жарату процесін оңтайландыру және қайта өңдеу дәрежесін арттыру мақсатында қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) бөлек жинаудың тиімді жүйесін енгізу.

      Міндеттің негіздемесі: қалдықтардың жалпы көлемін азайтуға, қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға, сондай-ақ орнықты даму қағидаттарына сәйкес келетін қалдықтарды басқарудың неғұрлым орнықты жүйесін құруға ықпал ету.

      Ескерту. Бұл міндет 1-міндеттің 5.1-жолына толыққанды қол жеткізуге ықпал етеді.

      3-міндет. Ірі габаритті, габаритті емес қалдықтар, оның ішінде құрылыс және ағаш қалдықтары мәселесін шешу

      Міндеттің мақсаты: ҚР заңнамасын сақтау, ресурстарды тұрақты басқару, экологиялық әсерді азайту және материалдарды тиімді пайдалану үшін айналмалы экономикаға жәрдемдесу.

      Мақсаттың негіздемесі: экологиялық әсерді азайтуға, қоршаған ортаның ластануын болдырмауға және табиғи ресурстарды сақтауға ықпал ету. Екіншіден, мұндай қалдықтарды тиімді басқару ресурстарды өңдеуді және қайта пайдалануды қоса алғанда, ресурстармен жұмыс істеудің тұрақты жүйесін қалыптастыруға ықпал етеді, бұл жаңа материалдар мен полигондардың көлемін тұтынуды азайту үшін маңызды. Бұл мәселені шешуге ынталандырылған айналмалы экономика тұрақты және жауапты тұтынуға ықпал ете отырып, материалдарды пайдаланудың тұйық циклдерін қалыптастыруға ықпал етеді.

      4-міндет. Техниканы GPS-трекерлермен жарақтандыру

      Міндеттің мақсаты: қоқысты жинау және кәдеге жарату процесінің тиімділігі мен бақылауын арттыру.

      Тапсырманы негіздеу: GPS трекерлері қоқыс шығару бағдарын жоспарлау мен тағайындауды оңтайландыруға мүмкіндік береді. Олар қоқыс таситын көліктердің орналасқан жерін нақты уақытша бақылауды қамтамасыз етеді және оңтайлы бағдардың кешігуі немесе ауытқуы жағдайында басқарушы қызметтер дереу қажетті шараларды қолдана алады. PS-трекерлері қоқыс таситын көліктердің ұрлануын немесе рұқсатсыз пайдаланылуын болдырмауға көмектеседі.

      5-міндет. ҚТҚ полигондарын заңнама талаптарына сай жайластыру

      Міндеттің мақсаты: қатты тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарату және өңдеу жөніндегі заңнаманың барлық талаптарын сақтай отырып, ҚТҚ полигондарын жайластыруды қамтамасыз ету.

      Мақсаттың негіздемесі: Осы міндеттегі заңнамалық талаптарды сақтау қалдықтарды өңдеу процестерінің заңдар мен нормативтерде көзделген қауіпсіздік және қоршаған ортаны қорғау стандарттарына сәйкес келуін кепілдендіреді. Сонымен қатар, бұл тәсіл қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы заңдылықты сақтауға ықпал етеді.

      6-міндет. Коммуналдық қалдықтардың және олардың құрамдас бөліктерінің стихиялық үйінділерін табу және жою

      Міндеттің мақсаты: коммуналдық қалдықтарды шығару үшін заңсыз және дұрыс емес орындарды анықтау, сондай-ақ оларды кейіннен тиімді жою

      Міндеттің негіздемесі: қоршаған ортаның жай-күйін жақсарту, ластанудың алдын алу және қоғамдық және табиғи кеңістіктерді таза ұстау, сондай-ақ қоғамда қалдықтарды басқаруға жауапкершілікпен қарауды қалыптастыру.

      7-міндет. ҚТҚ полигонында қорда құрылысын салу

      Мақсаты: ауыл шаруашылығы органикалық қалдықтарын жинақтау және сақтау үшін ауылдық елді мекендерді қорда шірітетін ұралармен қамтамасыз ету.

      Мақсаттың негіздемесі: қордалау өсімдік қалдықтары мен көң сияқты органикалық қалдықтарды жоюға ықпал етеді, олардың полигондарға түсуіне жол бермейді және қоршаған ортаға кері әсерін азайтады.

      8-міндет. ҚТҚ полигонын инсинератор қондырғысымен жарақтандыру

      Міндеттің мақсаты: органикалық қалдықтарды өңдеудің тиімді және экологиялық тұрақты әдісін құру, бұл қалдықтарды азайтуға, полигондарда метанның бөлінуіне жол бермеуге және қоршаған ортаға теріс әсерді азайтуға ықпал етеді. Бұл бастама сонымен қатар энергия тиімділігін арттыруға, қалдықтарды жағудан жылу немесе электр энергиясын өндіруге мүмкіндіктер жасауға және полигондағы қатты тұрмыстық қалдықтарды өңдеудің жалпы басқарылуы мен экологиялық тұрақтылығын жақсартуға бағытталған.

      Мақсаттың негіздемесі: органикалық қалдықтарды азайту, полигондарда метанның бөлінуін болдырмау және экологиялық әсерді азайту қажеттілігі

      9-міндет. Балалар мен жасөспірімдерге тұрмыстық деңгейде ресурстарды үнемдеудің маңыздылығы туралы іс-шаралар әзірлеу және өткізу

      Міндеттің мақсаты: оларда экологиялық мінез-құлық, саналы тұтыну дағдыларын қалыптастыру, сондай-ақ ресурстарды тиімді пайдалану әдеттерін және тұрақты дамуға жәрдемдесу үшін қалдықтарды сұрыптауға жауапты тәсілді енгізу.

      Міндеттің негіздемесі: бұл міндет жас ұрпақ арасында экологиялық сауаттылықты қалыптастыру қажеттілігімен негізделген. Бұл бастамалар тұрақты экологиялық әдеттерге ықпал етеді, қоршаған ортаға жауапкершілікпен қарауды дамытады және экологиялық саналы азаматтардың қалыптасуына ықпал етеді.

      Ескерту. Бұл міндет 1-міндеттің 5.1-жолына толыққанды қол жеткізуге ықпал етеді.

      10-міндет. Жергілікті және өңірлік БАҚ-та контейнерлік алаңдарда қалдықтарды дұрыс бөлек жинау туралы ақпараттық хабарламалар

      Міндеттің мақсаты: Бұқар жырау ауданы мен оның айналасы мен азаматтарының қалдықтарды бөлек жинау процесіне хабардарлығы мен тартылуын арттыру.

      Міндеттің негіздемесі: азаматтардың осы бастамаға белсенді қатысуын ынталандыру, сондай-ақ қоршаған ортаның жай-күйін жақсарту және қалдықтарды басқару жүйесін оңтайландыру мақсатында халық арасында экологиялық жауапты мінез-құлықты қалыптастыру.

      Ескерту. Бұл міндет 1-міндеттің 5.1-жолына толыққанды қол жеткізуге ықпал етеді.

      2.2 Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері

      Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттеріне сүйене отырып, бағдарламаның мынадай нысаналы көрсеткіштерін белгілеу ұсынылады.

      10-кесте. Бұқар жырау ауданының коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының нысаналы көрсеткіштері

р/к №

Көрсеткіштің атауы

Өш.бірл.

Жоспарлы кезең

Шығ.мәні 2024 ж

2025

2026

2027

2028

2029

1

Қолданыстағы талаптарға сәйкес контейнерлер мен контейнерлік алаңдарды жабдықтау

%

0

5

35

55

75

100

2

"Құрғақ"/"дымқыл" фракциялары бойынша "пайда болу көзінен" ҚТҚ бөлек жинауды қамтамасыз ету

%

0

5

15

25

25

30

3

Ірі габаритті, габаритті емес қалдықтар, оның ішінде құрылыс және ағаш қалдықтары мәселесін шешу

%

0

10

40

60

80

100

4

Техниканы GPS-трекерлермен жарақтандыру

%

0%

100%

-

-

-

-

5

Бұқар жырау ауданындағы ҚТҚ полигондарын заңнама талаптарына сай жайластыру

дана

1

3

3

3

4


6

Коммуналдық қалдықтардың және олардың құрамдас бөліктерінің стихиялық үйінділерін табу және жою

анықталғандардан %

99

100

100

100

100

100

7

Қорда құрылымын салу

%

-

-

25%

50%

70%

100%

8

ҚТҚ полигондарын инсинератор қондырғысымен жарақтандыру

дана

-

-

-

1

1

-

9

Балалар мен жасөспірімдерге тұрмыстық деңгейде ресурстарды үнемдеудің маңыздылығы туралы іс-шаралар әзірлеу және өткізу

Семестрде қаланың 1 оқу орнына арналған іс-шара

0

2

2

2

2

2

10

Жергілікті және өңірлік БАҚ-та контейнерлік алаңдарда қалдықтарды дұрыс бөлек жинау туралы ақпараттық хабарламалар

Аптасына бір минут эфир уақыты

0

15

20

25

30

30

3. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізудің негізгі бағыттары, жолдары

      1-міндет. Қолданыстағы талаптарға сәйкес контейнерлер мен контейнерлік алаңдарды жабдықтау

      Қол жеткізу жолдары:

      1. Қолданыстағы және жаңа контейнерлік алаңдарды асфальттау. Температуралық айырмашылықтарға төзімді және жабын қалыңдығы кемінде 100 мм алаңдардың негізін асфальттауды немесе бетондауды жүргізу (ҚР СТ 3780-2022 "Қалдықтар. Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар").

      2. Контейнерлік алаңдарды қоршау. Периметр бойынша үш жағынан күрт климаттық өзгерістерге және коррозияға төзімді тұтас материалмен қоршау жүргізу, ол онда ҚР СТ 3780-2022 "Қалдықтар. Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" 3.1.4 т. сәйкес келеді және/немесе жоқ. Қаңқа тегістеумен және кейіннен RAL 1016, RAL 1026 маркалы немесе соған ұқсас бояуды жағумен дөңгелек немесе шаршы құбырлардан көзделеді.

      3. Контейнерлік алаңдарды шатырмен жабдықтау. Шатыр климаттың күрт өзгеруіне және коррозияға төзімді қатты материалдан жасалуы керек. Шатырдың көлбеуі судың ағып кетуін қамтамасыз ету үшін қарама-қарсы жаққа еркін қол жеткізу жағынан жабдықталады. Алаңға негізден шатырға дейін еркін қол жеткізу жағының биіктігі кемінде 1,5 м (ҚР СТ 3780-2022 3.1.5, 3.1.6 т. "Қалдықтар. Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар").

      4. Техникалық сипаттамаға сәйкес контейнерлердің бірыңғай стандарты. Одан әрі сатып алуды МИО бекіткен бірыңғай техникалық ерекшелікке сәйкес, қоқыс шығару техникасының талаптары мен ерекшеліктерін ескере отырып, қатаң түрде жүргізу қажет.

      5. Контейнерлердің заңнама талаптарына сәйкестігі. ҚТҚ жинау алаңдарында бар контейнерлерді жаңғыртуды жүргізіңіз. Атап айтқанда келесі талаптарды орындаңыз:

      5.1. ҚР СТ 3780-2022 3.2 т. сәйкес арнайы контейнерлерге қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру. 3.2-тармақта көрсетілген қалдықтардың барлық түрлері орнату мүмкін болмаған жағдайда, "құрғақ", "дымқыл" және "қауіпті қалдықтар" қалдықтарының үш фракциясына арналған контейнерлер орнатыңыз. "Дымқыл" фракция: тамақ қалдықтары, органика, аралас қалдықтар және үй шаруашылығының қалдықтарына ұқсас сипаты мен құрамы бойынша қалдықтар. "Құрғақ" фракция қағаздан, картоннан, металдан, пластиктен және шыныдан тұрады. "Қауіпті қалдықтар": құрамында сынабы бар қалдықтар бөлек, электрондық қалдықтар бөлек және басқалар.

      5.2. Контейнерлерді міндетті түрде таңбалау. Әрбір контейнерге жиналатын қалдықтардың түрлерін (фракцияларын), контейнер иесі туралы деректерді (атауы, байланыс деректері), контейнерге қызмет көрсететін ұйым туралы ақпаратты көрсете отырып, ақпараттық жапсырма/жазба салу қажет. Бір алаңдағы фракцияның әрбір түрі үшін талап етілетін контейнерлердің санын контейнерлердің меншік иесі "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының 58-тармағына сәйкес белгілейді.

      Ескерту. Болашақта сатып алынатын контейнерлер ҚР СТ 3780-2022 және басқа да нормативтік-құқықтық актілерде көрсетілген талаптарға сәйкес болуы тиіс.

      Абаттандырылмаған үй иелерін (жеке сектор) ҚТҚ жинау алаңдарымен жабдықтау ұсынылады. Бір алаңдағы алаңдар мен контейнерлердің орналасқан жері, саны "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитарлық қағидалардың және ҚР СТ 3780-2022 "Қалдықтар. Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" сәйкес болуы тиіс.

      Мүдделі тараптар: ЖАО, әкімдіктер.

      2-міндет. "Құрғақ/дымқыл" фракциялары бойынша "пайда болу көзінен" ҚТҚ бөлек жинауды қамтамасыз ету

      Қол жеткізу жолдары:

      1. Жеке жинау бойынша нақты нұсқаулар мен ережелерді әзірлеу және тарату;

      2. "Құрғақ" және "дымқыл" қалдықтарға арналған арнайы контейнерлерді орналастыру;

      3. Контейнерлердің мақсатын көрсететін айқын таңбалау. Оңай анықтау үшін түсті кодтауды немесе жарқын белгілерді пайдалану;

      4. Бөлек жинау ережелерінің сақталуын қамтамасыз ету үшін әкімшіліктің тұрақты мониторингі мен бақылауы;

      5. Бөлек жинау процесін үнемі жақсарту үшін кері байланыс жүйесін құру. Пікірлер мен ұсыныстарға ден қою.

      Мүдделі тараптар: ЖАО, әкімдіктер.

      3-міндет. Ірі габаритті, габаритті емес қалдықтар, оның ішінде құрылыс және ағаш қалдықтары мәселесін шешу

      Қол жеткізу жолдары:

      1. Контейнерлік алаңдарды тапсырмада қарастырылған қалдықтардың 3 түріне арналған алаңмен жабдықтау ұсынылады.

      2. Алаңның дизайнын жасаңыз:

      - Көлік үшін қолжетімділік пен пайдаланушыларға ыңғайлылықты ескере отырып, алаңның орналасқан жерін анықтау.

      - Қалдықтардың әртүрлі түрлерін бөлу және ыңғайлы тиеу және түсіру үшін аймақтар құру үшін тиімді орналасуды әзірлеу.

      3. Қажетті жабдықты ұсыну:

      - Қалдықтарды (металл, ағаш, бетон және т.б.) бөлек жинау үшін алаңды әртүрлі мөлшердегі контейнерлермен қамтамасыз ету.

      - Қалдықтардың таралуын болдырмау және қоршаған ортаға әсерді азайту үшін берік қақпақтары бар контейнерлерді орнатыңыз.

      4. Ақпараттық тақтайшаларды орналастыру:

      - Қалдықтарды бөлек жинау және алаңды пайдалану ережелері бойынша нақты нұсқаулықтары бар ақпараттық тақтайшаларды орнату.

      - Қандай материалдарды жоюға болатындығы және арнайы өңдеуді қажет ететіндігі туралы ақпаратпен қамтамасыз ету.

      5. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету:

      - Рұқсатсыз кіруді болдырмау және пайдаланушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажетті қауіпсіздік белгілері мен қоршауларды орнату.

      - Қауіпсіздікті қамтамасыз ету және заңсыз әрекеттердің алдын алу үшін бейнебақылау мүмкіндігін қарастыру.

      6. Басқару жүйесін ұйымдастыру:

      - Қол жеткізуді реттеу, контейнерлердің толуын бақылау және қалдықтарды тұрақты шығаруды ұйымдастыру үшін тиімді басқару жүйесін әзірлеу.

      - Қайта өңдеу және екінші рет өңдеу бойынша одан әрі рәсімдер үшін қалдықтарды уақытша сақтау орнын анықтау. Сондай-ақ мұндай қалдықтарды тасымалдауға және кәдеге жаратуға мүдделі заңды тұлғаларды анықтау қажет.

      7. Хабардарлықты жылжыту:

      - Қалдықтарды бөлек жинау ережелері мен кәдеге жаратудың маңыздылығы туралы хабардарлықты арттыру үшін білім беру іс-шаралары мен науқандарын өткізу.

      - Ірі габаритті және құрылыс қалдықтарын, сондай-ақ қалдықтардың басқа да түрлерін шығару халыққа жеткізілсін; дұрыс емес жерде ҚР ӘҚБтК 505-бабын бұзу болып табылады және 20-дан 100 АЕК-ке дейінгі мөлшерде айыппұл салынады.

      Мүдделі тараптар: "ЖАО, әкімдіктер

      4-міндет. Техниканы GPS-трекерлермен жарақтандыру

      Қол жеткізу жолдары:

      1. GPS-трекерлерін сатып алу. Қоқыс шығаратын техниканың иелері оларды жабдықтау үшін қажетті трекерлерді сатып алып, орнатуы керек.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды хабардар ету. ҚР ЭК 368-бабының 3-тармағына сәйкес Қарағанды облысының Экология департаментіне қажетті деректерді хабарлау және ұсыну.

      6-тапсырмаға ескерту. Меншік иелерін қаржылық тұрақсыздандыру тәуекелін азайту мақсатында техника иелері үшін жергілікті бюджеттен GPS-трекерлерді сатып алуды ішінара немесе толық субсидиялау ұсынылады.

      Мүдделі органдар: қоқыс шығаратын ұйымдар.

      5-міндет. ҚТҚ полигондарын заңнама талаптарына сай жайластыру

      Қол жеткізу жолдары:

      1. ҚТҚ полигонының периметрі бойынша "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының 65-тармағының талаптарына сәйкес қоршауды көздеу қажет;

      2. "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының 64-тармағының талаптарына сәйкес дөңгелектерді зарарсыздандыру үшін дезинфекциялаушы бетон ваннасын көздеу ұсынылады;

      3. ҚТҚ полигонын ҚР ЭК 350-бабының, ҚР СН 1.04-15-2013 "қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған полигондар" және ҚР СТ 3696-2020 "Қуаты аз қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған полигондар. Талаптар" сәйкес келтіру ұсынылады.

      Мүдделі тараптар: ҚТҚ полигондарының операторлары.

      6-міндет. Коммуналдық қалдықтардың және олардың құрамдас бөліктерінің стихиялық үйінділерін табу және жою

      Қол жеткізу жолдары:

      Анықтау

      1. Жаңа немесе кеңейіп келе жатқан дүлей қоқыс үйінділерін анықтау мақсатында аудан аумағындағы елді мекендер аумағын мерзімді аралауды ұйымдастыру. Мониторингке қалдықтарды заңсыз әкетуге бейім орындарды қосу.

      2. Бақылау камераларын табиғи полигондардың пайда болуының ықтимал аймақтарына орналастырыңыз, бұл оларды анықтауға және бұзушыларды анықтауға көмектеседі.

      3. Анықтау процесіне жергілікті тұрғындарды тарту. Жаңа полигондар туралы ақпарат алу үшін кері байланыс арналарын жасаңыз.

      Тарату

      1. Стихиялық үйінділерді жою үшін іс-қимыл жоспарын жасаңыз. Міндеттерді орындау үшін қажетті жауапты ұйымдар мен құралдарды көрсетіңіз.

      2. Қажетті ресурстарды, соның ішінде персоналды, техниканы, қауіпсіздік құралдарын және қалдықтарды жинауға арналған контейнерлерді қамтамасыз ету.

      3. Жою кезінде қалдықтарды кейіннен кәдеге жарату үшін қайта өңделетін және қайта өңделмейтін компоненттерге бөлуді жүргізу.

      4. Полигондарды жоюға қатысу үшін еріктілер мен жергілікті тұрғындарды жұмылдыру. Бұл ресурстарды ұлғайтуға көмектесіп қана қоймайды, сонымен қатар қоғамды процеске тартады.

      5. Стихиялық үйінділердің зияны және қалдықтарды дұрыс өңдеудің артықшылықтары туралы ақпараттық науқандар ұйымдастыру. Бұл болашақта олардың пайда болу жағдайларын азайтуға ықпал етуі мүмкін.

      6. Стихиялық үйінділердің қайталануын болдырмау үшін құқық бұзушыларға қатысты айыппұлдар мен заңды әрекеттер түрінде әкімшілік шараларды қолдану.

      Мүдделі тараптар: ЖАО, әкімдіктер.

      7-міндет. Ауылдық жерлерде қорда құрылыстарын салу

      Қол жеткізу жолдары:

      1. Тұрғын аудандар мен су көздерінен қауіпсіз қашықтықты ескере отырып, қорда шірітетін ұраның немесе бактың учаскесін анықтаңыз.

      2. Орналастыруға және қызмет көрсетуге ыңғайлы болу үшін құрылымға қол жеткізуді қамтамасыз ету.

      3. Қалдықтардың көлеміне және оларды пайдалану мақсаттарына сүйене отырып, қорда құрылысының техникалық жобасын әзірлеу.

      4. Беттік қордалау, шұңқырлар сияқты қолайлы қордалау технологиясын таңдау.

      5. Ағаш тақтайшалар, тор, немесе таңдалған конструкцияға байланысты пластикалық бактар сияқты құрылыс үшін қажетті материалдарды сатып алу.

      6. Құрылыс және техникалық қызмет көрсету құралдарының болуын қамтамасыз ету.

      7. Қажет болса, қордалау процесін жақсарту үшін дренажды қамтамасыз ету.

      8. Жергілікті тұрғындар мен ауыл шаруашылығы қызметкерлерін қорда құрылымын дұрыс пайдалану және қалдықтарды қосу бойынша оқытуды жүргізу.

      9. Қорда құрылымын үнемі толықтыруды қамтамасыз ету үшін ауылдық жерлерде қалдықтарды жинау жүйесін орнату.

      10. Біркелкі қордалау процесін қамтамасыз ету үшін қорданы үнемі тексеріп, айналдырыңыз.

      11. Қордалау аяқталғаннан кейін алынған қорданы дақылдарға ауыл шаруашылығы тыңайтқышы ретінде қолдану.

      Мүдделі тараптар: ҚТҚ полигондарының операторлары.

      8-міндет. ҚТҚ полигонын инсинератор қондырғысымен жарақтандыру

      Қол жеткізу жолдары:

      - ҚТҚ өңдеу көлемін анықтау.

      - Инсинератордың қолайлы түрін таңдауды қоса алғанда, жабдықтың егжей-тегжейлі жоспарын жасаңыз.

      Инсинератор қондырғысын таңдау:

      - Қалдықтардың көлеміне және өңдеу талаптарына байланысты инсинератордың қолайлы түрін таңдау. Таңдалған қондырғы жергілікті қауіпсіздік стандарттары мен экологиялық талаптарға сәйкес келетініне көз жеткізу қажет.

      Инфрақұрылым:

      - Іргетас салу мен қосымша ғимараттар салуды қоса алғанда, инсинератор қондырғысын орналастыру үшін қажетті инфрақұрылымды дайындау.

      Тазалау және бақылау жүйелері:

      - Ауа тазалығы стандарттарын сақтау үшін газды тазарту жүйелерін және шығарындыларды бақылаудың басқа да шараларын енгізу.

      - Инсинератордың жұмысын бақылау және процестің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін бақылау және мониторинг жүйелерін орнату.

      Персонады оқыту:

      - Инсинератор қондырғысымен жұмыс істейтін персоналды оқытуды қамтамасыз ету, соның ішінде қауіпсіз пайдалану және техникалық қызмет көрсету әдістері.

      Рұқсаттарды рәсімдеу:

      - Заңдар мен нормативтердің сақталуын қамтамасыз ету үшін жергілікті және мемлекеттік органдардан барлық қажетті рұқсаттар мен лицензияларды алу.

      Мониторинг және қызмет көрсету:

      - Инсинератордың дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз ету және проблемалардың алдын алу үшін тұрақты бақылау және техникалық қызмет көрсету процедураларын орнату.

      Мүдделі тараптар: ҚТҚ полигондарының операторлары.

      9-міндет. Балалар мен жасөспірімдерге тұрмыстық деңгейде ресурстарды үнемдеудің маңыздылығы туралы іс-шаралар әзірлеу және өткізу

      Қол жеткізу жолдары:

      1. Оқушылар, тәрбиешілер және әкімшілік қызметкерлер арасында бөлек жинаудың маңыздылығы, оның қоршаған ортаға әсері және қоғам үшін пайдасы туралы ауқымды ақпараттық науқан жүргізу;

      2. Мектепте таратылатын ақпараттық брошюралар, плакаттар мен хабарландырулар жасау. Бөлек жинау қағидалары туралы ақпараттық стендтерді көрнекті орындарға орналастыру;

      3. Қалдықтарды бөлек жинау тақырыбы бойынша сабақтар, семинарлар мен шеберлік класстарын қоса алғанда, оқушылар мен педагогтар үшін оқыту іс-шараларын өткізу;

      4. Бөлек жиынға белсенді қатысқаны үшін мониторинг және көтермелеу жүйесін енгізу. Мысалы, жоғары нәтижелерге қол жеткізген сыныптар немесе жеке оқушылар үшін бонустар немесе марапаттар жүйесін құру;

      5. Ата-аналарды процеске белсенді тарту, мысалы, қалдықтарды бөлек жинау мәселелерін қарастыратын ата-аналар жиналыстарын және мектепті таза ұстау үшін бірлескен бастамалар ұйымдастыру.

      Мүдделі тараптар: "Бұқар жырау ауданының ішкі саясат бөлімі" ММ, Қарағанды облысы білім басқармасының "Бұқар жырау ауданының білім бөлімі" ММ.

      10-міндет. Жергілікті және өңірлік БАҚ-та контейнерлік алаңдарда қалдықтарды дұрыс бөлек жинау туралы ақпараттық хабарламалар

      Қол жеткізу жолдары:

      1. Қалдықтарды дұрыс бөлек жинау туралы кешенді ақпараттық науқанды әзірлеу. Негізгі принциптерді, артықшылықтарды және практикалық кеңестерді қосу.

      2. Дұрыс бөлек жинау туралы негізгі ойлар мен фактілерді қамтитын ақпараттық пресс-релиздер дайындау. Оның ішінде контейнерлік алаңдардың мекенжайларын және нақты нұсқаулықтарды көрсету.

      3. Аймақтық және жергілікті БАҚ редакцияларымен байланысу. Бұқар жырау ауданының қоғамдастығы үшін бұл бастаманың маңыздылығын атап өтіп, оларға дұрыс бөлек жинау тақырыбында мақалалар, сұхбаттар немесе репортаждар ұсыну.

      4. Контейнерлік алаңдарда қалдықтарды бөлек жинау процесін көрсетуге болатын баспасөз конференциялары мен іс-шараларды ұйымдастыру. Журналистерге, оның ішінде жергілікті редакцияға ыңғайлы және тартымды түрде ақпарат беру.

      5. Ақпаратты тарату үшін әлеуметтік медианы белсенді қолдану. Instagram, Facebook және TikTok сияқты платформаларда бөлек жинау туралы ақпараттық хабарламалар, бейнелер немесе тікелей эфирлер жасау және орналастыру.

      8. Жарнамалық баннерлерді, плакаттарды немесе билбордтарды адамдар көп жиналатын жерлерде дұрыс бөлек жинау туралы ақпаратпен орналастыру.

      9. Бөлек жинау туралы қосымша ақпаратпен онлайн ресурстарға әкелетін контейнерлердегі QR кодтары сияқты интерактивті элементтерді пайдалану.

      10. Әлеуметтік желілер, электрондық пошта немесе телефон арқылы жұртшылықпен ашық кері байланысты сақтау.

      11. Бұқаралық ақпарат құралдарын талдау арқылы ақпараттық науқанның тиімділігін, қоғамдастық туралы хабардарлықтың өсуін және жеке жиналысқа қатысу деңгейін үнемі өлшеп отыру.

      Мүдделі тараптар: "Бұқар жырау ауданының ішкі саясат бөлімі" ММ.

4. Қажетті ресурстар

      Бағдарламаны қаржыландыру көздері жергілікті бюджет, оның ішінде ҚР Экологиялық кодексінің 29-бабына сәйкес тікелей шетелдік және отандық инвестициялар, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторы (388-баптың 1-тармағының 10) тармақшасына сәйкес кәдеге жарату төлемі түрінде оның банктік шотына өндірушілер мен импорттаушылардан түскен қаражаттан) болуы мүмкін немесе донор елдердің гранттары, екінші деңгейдегі банктердің несиелері және қалдықтарды жинау және кәдеге жарату жөніндегі кәсіпорындар немесе қоғамдық ұйымдар тартуы мүмкін Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған басқа да көздер.

      Әрбір іс-шара үшін қажетті ресурстар "Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында" белгіленген.

5. Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

      11-кесте. Бұқар жырау ауданы үшін коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2024-2028 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары.

р/к №

Іс-шараның атауы

Аяқтау нысаны

Орындауға жауаптылар

Орындау мерзімі

Болжамды шығыстар (мың теңге)/қосымша көздер (мың теңге)

Қаржыландыру көздері

Іс-шарадан күтілетін экологиялық әсер

2024 жыл

2025 жыл

2026 жыл

2027 жыл

2028 жыл


1

Бұқар жырау ауданының елді мекендері үшін типтік ҚТҚ алаңын жобалау бойынша қызметтерді сатып алуға тендер ұйымдастыру

қызмет көрсетуге арналған шарт

Елді мекендердің ЖАО

2025-2028

Мемлекеттік сатып алу шарттарына сәйкес

ЖБ

Дайындық жұмыстары

2

Қолданыстағы талаптарға сәйкес контейнерлер мен контейнерлік алаңдарды жабдықтау

Пайдалануға беру актісі

Елді мекендердің ЖАО

2025

Бюджеттік өтінімге сәйкес

ЖБ

Коммуналдық қалдықтарды жинауды ұйымдастыру

3

Қажет болған жағдайда бір алаңдағы контейнерлер санын көбейту

Келісілген жинау жүйесі

Елді мекендердің ЖАО

2025-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

ЖБ

Қоқыс шығаратын кәсіпорындарға жүктемені азайту

4

Жергілікті және өңірлік теле-радиоарналар мен әлеуметтік желілерде материалдарды орналастыру

эфирлік анықтама, жарияланым

ІСБ, Елді мекендердің ЖАО

2025-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

ЖБ

ақылға қонымды тұтынуды насихаттау және қалдықтарды дұрыс пайдаланбағаны үшін жауапкершілік туралы хабардар ету

6

Бұқар жырау ауданының ірі габаритті және құрылыс қалдықтарын жинау және әкету жөніндегі жұмысты ұйымдастыру

Ірі габаритті қалдықтарды әкету бойынша қызметтер көрсетуге арналған шарт, ірі габаритті қалдықтарды қабылдау-беру актісі

Елді мекендердің ЖАО, қоқыс шығаратын кәсіпорындар

2025-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

ЖБ

Ірі габаритті қалдықтарды кәдеге жарату, қоршаған ортаға жүктемені азайту

7

Техниканы GPS-трекерлермен жарақтандыру

Пайдалануға беру актісі

техника иелері

2025

Сатып алу сметасы мен шартына сәйкес

ӨҚ

Коммуналдық қалдықтарды шығаруды бақылау және мониторинг жүргізу

8

Балалар мен жасөспірімдерге тұрмыстық деңгейде ресурстарды үнемдеудің маңыздылығы туралы іс-шаралар әзірлеу және өткізу

БАҚ-та және оқу орындарында жарияланымдар

ІСБ, ББ

2025 – 2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

ЖБ

Экологиялық білім және хабардарлық, экологиялық сауаттылық

9

Коммуналдық қалдықтардың және олардың құрамдас бөліктерінің стихиялық үйінділерін табу және жою

Тарату актісі

Елді мекендердің ЖАО

2025 – 2028

Мемлекеттік сатып алу шарттарына сәйкес

ЖБ

Экожүйені қалпына келтіру

10

Қорда құрылымын салу

Пайдалануға беру актісі

ҚТҚ полигонының операторы

2025-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

ӨҚ

Қоршаған ортаға жүктемені азайту, ауылшаруашылық қызметі үшін қалдықтарды пайдалану

11

ҚТҚ полигонын инсинератор қондырғысымен жарақтандыру

Пайдалануға беру актісі

ҚТҚ полигонының операторы

2025-2028

Бюджеттік өтінімге сәйкес

ӨҚ

Тамақ қалдықтарын сақтауды азайту

12

Бұқар жырау ауданында қалдықтарды басқару жүйесі және қалдықтарды басқару процесіне тартылған кәсіпорындардың жұмысы бойынша қаланың экологиялық жұртшылығымен қоғамдық кеңестер өткізу

ЖЖ хаттамасы, БАҚ-та жарияланымдар

Елді мекендердің ЖАО, қалдықтарды басқару жөніндегі операторлар

2025-2028

_

_

_

_

_

_

Қоқыс өңдеу кәсіпорындарының ЖБ, ӨҚ

Орхус конвенциясы және халықтың хабардарлығы қағидаттарын іске асыру)

      ЖАО – жергілікті атқарушы орган

      ІСБ - ішкі саясат бөлімі

      ББ - білім бөлімі

      ЖБ - жергілікті бюджет

      ӨЗ-кәсіпорындардың өзіндік қаражаты