Об утверждении Программы по управлению коммунальными отходами города Костанай

Решение маслихата города Костаная Костанайской области от 10 октября 2024 года № 124

      В соответствии с подпунктом 1) пункта 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан, подпунктом 15) пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" Костанайский городской маслихат РЕШИЛ:

      1. Утвердить прилагаемую Программу по управлению коммунальными отходами города Костанай на 2024-2029 годы.

      2. Настоящее решение вводится в действие со дня его официального опубликования.

      Председатель Костанайского городского маслихата О. Байгабулов

  Утверждена
  решением Костанайского
  городского маслихата
  от "10" октября 2024 года
  № 124

ПРОГРАММА по управлению коммунальными отходами города Костанай на 2024-2029 годы

      Содержание


Список сокращений

4


Термины и определения

5


Паспорт Программы

6


Введение

8

1

Общие сведения

10


1.1.

Административно-территориальное деление

10


1.2

Мероприятия по управлению коммунальными отходами, заложенные в действующих программных документах, планах развития территории

11

2

Анализ текущего состояния управлениями коммунальными отходами

12


2.1

Оценка текущего состояния управления коммунальными отходами в городе Костанай

12


2.2

Общие сведения по состоянию инфраструктуры в сфере управления коммунальными отходами

13


2.3

Морфологический состав коммунальных отходов

13


2.4

Количественные и качественные показатели текущей ситуации с образованием, накоплением, восстановлением и удалением отходов

15


2.5

Анализ управления коммунальными отходами по классификации и способам накопления коммунальных отходов

22

3

Цели, задачи и целевые показатели

27


3.1

Цель и задачи Программы

27


3.2

Целевые показатели Программы

27

4

Основные направления, пути достижения поставленных целей и задач

28



4.1

Пути достижения поставленных целей и задач

28



4.2

Меры по обеспечению достижения установленных целевых показателей, а также поддержка и создание условий для реализации Программы

29



4.3

Мониторинг деятельности субъектов, осуществляющих сбор, транспортировку, восстановление и удаление коммунальных отходов

31



4.4

Анализ действующей политики государственного регулирования развития Программы и моделирование прогнозных расчетов

33

5

Необходимые ресурсы

35

6

План мероприятий по реализации Программы

35

7

Мониторинг реализации Программы

40

      СПИСОК СОКРАЩЕНИЙ

ИП

Индивидуальный предприниматель

МИО

Местный исполнительный орган

Отдел ЖКХ

Государственное учреждение "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог акимата города Костаная"

Программа

Программа по управлению коммунальными отходами города Костанай

ПЭТ

Полиэтилентерефталат

ТБО

Твердые бытовые отходы

ТОО

Товарищество с ограниченной ответственностью

ТЭО

Технико-экономическое обоснование

      ТЕРМИНЫ И ОПРЕДЕЛЕНИЯ

      Коммунальные отходы - отходы потребления, включающие:

      1) смешанные отходы и раздельно собранные отходы домашних хозяйств, включая, помимо прочего, бумагу и картон, стекло, металлы, пластмассы, органические отходы, древесину, текстиль, упаковку, использованные электрическое и электронное оборудование, батареи и аккумуляторы;

      2) смешанные отходы и раздельно собранные отходы из других источников, если такие отходы по своему характеру и составу сходны с отходами домашних хозяйств.

      Крупногабаритные отходы – отходы потребления и хозяйственной деятельности (бытовая техника, мебель и другое), утратившие свои потребительские свойства и по своим размерам исключающие возможность транспортировки на специализированных транспортных средствах.

      Отходы электронного и электрического оборудования – отнесенное к отходам, непригодное или вышедшее из употребления электронное и электрическое оборудование, в том числе его узлы, части, детали.

      Пищевые отходы - отходы, сопоставимые с отходами пищевой промышленности, образующиеся в результате производства и потребления продуктов питания.

      Строительные отходы - отходы, образующиеся в процессе сноса, разборки, реконструкции, ремонта (в том числе капитального) или строительства зданий, сооружений, промышленных объектов, дорог, инженерных и других коммуникаций.

      Твердые бытовые отходы - коммунальные отходы в твердой форме.

      ПАСПОРТ ПРОГРАММЫ

Наименование

Программа по управлению коммунальными отходами города Костанай

Основание для разработки

Экологический кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК

Государственный орган, ответственный за разработку Программы

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог акимата города Костаная"

Основной разработчик

ИП "Жанай"

Цель Программы

Целью разработки настоящей Программы является создание системы интегрированного управления коммунальными отходами в г. Костанай, обеспечивающей охрану окружающей среды и условия санитарно-эпидемиологического благополучия населения, проживающего в нем.

Задачи Программы

- Организация регулярного вывоза коммунальных отходов;
- создание и функционирование необходимой инфраструктуры, предусматривающей их раздельный сбор;
- развитие системы переработки и утилизации ТБО;
- обеспечение безопасного захоронения коммунальных отходов;
- повышение осведомленности населения, государственных учреждений и других юридических лиц по правильному обращению с коммунальными отходами.

Ожидаемые результаты

улучшено качество предоставляемых услуг в сфере управления коммунальными отходами; увеличен объем раздельного сбора, сортировки и переработки коммунальных отходов; минимизировано негативное влияние коммунальных отходов на окружающую среду; улучшены целевые показатели города Костаная в сфере управления коммунальными отходами.

Период

2024 – 2029 гг.

Объем финансирования

Объем финансирования определяется в зависимости от количества бюджетных средств, предоставленных местным исполнительным органам на финансирование мероприятий в сфере обращения с коммунальными отходами в городе Костанай, в соответствующий период.

Исполнители Программы

- ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта и автомобильных дорог акимата города Костаная";
- субъекты по сбору, вывозу, восстановлению и захоронению коммунальных отходов;
- государственные учреждения;
- социальные объекты;
- юридические лица;
- индивидуальные предприниматели;
- неправительственные организации;
- население и другие заинтересованные стороны.

      Введение

      Настоящая Программа разрабатывается на 2024-2029 годы и направлена на совершенствование системы обращения с ТБО, разработку плана мероприятий по реализации установленных целей, задач и показателей, предусматривающего внедрение раздельного сбора, повышение доли утилизации и переработки отходов, уменьшение объемов отходов, подвергаемых захоронению на полигонах, развитию инфраструктуры по обращению с отходами, улучшению административного управления системой обращения с отходами, повышению осведомленности общественности по управлению отходами и другие.

      В Программе описаны:

      1) сбор и систематизация данных об объемах и составе отходов, скорости образования, классификации, способах накопления, сбора, транспортировки, сортировки, обезвреживания, восстановления и удаления коммунальных отходов, существующей инфраструктуры по обращению с коммунальными отходами на соответствующей территории;

      2) сведения о существующей инфраструктуре по управлению коммунальными отходами, пунктами сбора, сортировки и переработки вторсырья, полигонах коммунальных отходов, а также несанкционированных местах накопления отходов;

      3) существующая ситуация со сбором и вывозом строительных, крупногабаритных, пищевых, медицинских отходов и других отходов от населения. Соответствующая инфраструктура по управлению данными видами отходов и текущие меры по развитию системы восстановления данных отходов;

      4) сведения о количестве населения в городе на рассматриваемой территории, динамике его роста и развития территорий;

      5) анализ проводимой информационной разъяснительной работы и способов предоставления информации, ориентированной на образователей отходов по системе раздельного сбора отходов, увеличения доли утилизации и переработки коммунальных отходов, информирования о проводимых работах со стороны местных исполнительных органов;

      6) определение целей, задач и показателей Программы, предусматривающих снижение негативного воздействия коммунальных отходов на окружающую среду, становление целевых показателей Программы, которые представлены в виде количественных или качественных значений;

      8) разработка плана мероприятий по реализации установленных целей, задач и показателей, предусматривающего внедрение раздельного сбора, повышение доли утилизации и переработки отходов, уменьшение объемов отходов, подвергаемых захоронению на полигонах, развитию инфраструктуры по обращению с отходами, улучшению административного управления системой обращения с отходами, повышению осведомленности общественности по управлению отходами и другие.

      Реализация Программы повысит качество предоставляемых услуг в сфере обращения с ТБО, увеличит количество собираемых и перерабатываемых вторичных материальных ресурсов, позволит максимально использовать энергетический потенциал ТБО, а также минимизировать негативное влияние на окружающую среду, оказываемое в результате обращения с ТБО. Тем самым, Программа будет способствовать существенному улучшению качества и условий жизни жителей города Костанай.

1. Общие сведения

1.1. Административно-территориальное деление

      Город Костанай расположен в степной зоне на северо-востоке Тургайского плато, в юго-западной части Западно-Сибирской равнины, на реке Тобол, в 571 километрах к северо-западу от Астаны (по трассе 704 километра) и 529 километрах к северо-востоку от города Актобе (по трассе 706 км). Ближайшим городом-миллионником является российский Челябинск, расположенный в 260 километрах (по трассе более 300 км) к северо-западу от города Костаная. Город Костанай расположен в холмистой части тучных степей Тургайского плато на левом берегу реки Тобол. Этот край характеризуется холодными зимами и относительно прохладными летними сезонами.

      Площадь составляет 242 км2.

      Средняя температура января от -12,9 ºС до -22,2 ºС. С 15 ноября по 27 марта, то есть 133 дня на территории сохраняются устойчивые морозы. В апреле температура воздуха достигает положительных значений, а в мае они уже превышают +10 ºС. Самый жаркий месяц – июль, средняя температура которого от +13,5 ºС до +20,2 ºС. Абсолютный максимум составляет +41 ºС. Продолжительность безморозного периода составляет от 115 до 180 дней.

      Город Костанай – урбанистический центр, один из опорных городов северного макрорегиона; административный, торговый, индустриальный и социально-культурный центр Костанайской области.

      Конкурентными преимуществами города являются развитая транспортная инфраструктура, создание наукоемких, высокотехнологичных, экспортоориентированных производств, наличие высококвалифицированных кадров, удобные транспортные связи с Российской Федерацией.

      Костанай является одним из региональных центров отраслевой специализации в области сельскохозяйственного, транспортного машиностроения, легкой и пищевой промышленности, строительной индустрии.

      В областном центре создается индустриальная зона с перспективой развития отраслей пищевой и легкой промышленности. Активно развиваются объекты торговли, малого и среднего бизнеса, здравоохранения, предприятия по обслуживанию транзитных грузов и оптовой торговли.

      Численность населения на 01.09.2024 года – 270 921 человек.

      Средняя плотность населения – 1 119 человек на 1 кв. км.

     


      Рисунок 1. Ситуационная схема города Костанай

      Динамика демографических процессов города Костанай в перспективе будет определяться взаимодействием всей совокупности факторов общественного развития как традиционных, давно сложившихся, так и новых, формирующихся в ходе нарастающих социально-экономических изменений и преобразований в жизни общества.

      Характер демографического развития города Костаная будет определяться естественным и миграционным приростом населения, масштабы и направленность которых будут зависеть от результатов социально-экономических преобразований:

      1) развития экономического потенциала города;

      2) развития рынка жилья;

      3) занятости и уровня оплаты труда;

      4) государственной и местной социальной политики и других факторов.

1.2. Мероприятия по управлению коммунальными отходами заложенные в действующих программных документах, планах развития территории

      Основными нормативными правовыми документами является Экологический Кодекс Республики Казахстан, Типовые правила расчета норм образования и накопления коммунальных отходов, утвержденные приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года № 347, Методика расчета тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов, утвержденная приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377, Методические рекомендации местным исполнительным органам по разработке Программы по управлению коммунальными отходами, утвержденные приказом Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154-п.

      Программа управления отходами на 2024-2029 годы разработана в соответствии с подпунктом 1) пункта 4 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан: местные исполнительные органы городов областного значения организуют разработку программ по управлению коммунальными отходами. Программа управления отходами становится основным документом по обращению с отходами и является неотъемлемой частью экологического разрешения.

2. Анализ текущего состояния управлениями коммунальными отходами

2.1. Оценка текущего состояния управления коммунальными отходами в городе Костанай

      Описание и оценка существующих методов обращения с отходами проводились на основе данных, встреч и обсуждений с представителями МИО, а также посещений объектов и пунктов сбора отходов.

      На сегодняшний день по городу Костанай отсутствует система управления фильтратом и свалочным газом. Также отсутствуют сортировочные станции.

      Система раздельного сбора отходов и сортировки у источников образования ТБО минимальная, так как нет мест сбыта. Система мониторинга полигонов и свалок недостоточна. Мусоровозы не оснащены уплотняющим устройством, имеют низкую степень вместимости, что увеличивает количество поездок и эксплуатационные расходы.

      Количество контейнеров является недостаточным. На территории, на которой сбор отходов осуществляется контейнерным методом, применяются контейнеры различной вместимостью и материала.

      Повсеместно установлены контейнеры 5-и видов: евро контейнеры; железные контейнеры на 0,75 кубических метров; сетчатые для ПЭТ отходов; железные для стекла, пластика, пивной банки и бумаги; для люминистентных ламп, батереек и прочее. Евроконтейнеры при возгорании сгорают; крышки ломаются. Мусорные площадки в большинстве случаев ограждены.

      Кроме того, существует проблема неплательщиков, пользующихся услугами ТБО: жители частных домов размешают отходы в находящихся по соседству контейнерах многоэтажных домов.

      Также имеется проблема переполнения контейнерных площадок и образования несанкционированных свалок рядом с площадками. Часть отходов складируется в неустановленных местах. В частности, жители частного сектора оставляют крупногабаритные отходы (траву, ветки, строительный мусор, мебель, технику) на контейнерных площадках, оплачиваемых жителями многоквартирных домов, а жители многоквартирных домов оставляют ненужные двери или рамы на лестничной площадке или во дворе. При этом, вывоз крупногабаритных отходов происходит раз в десять дней подрядными организациями.

      Удалением отходов вокруг мусорной площадки и очисткой прилегающих к ней участков занимаются подрядные организации.

      Бродячие животные питаясь отходами рядом с площадками сбора, являются угрозой безопасности.

      Анализ исходной информации при разработке настоящей Программы показал проблемы в управлении сферой обращения с отходами, включая отсутствие должного контроля.

2.2. Общие сведения по состоянию инфраструктуры в сфере управления коммунальными отходами

      На сегодняшний день по городу насчитывается 550 мусорных площадок, на которых расположено 1 984 контейнера. Сбор, вывоз и переработку твердых бытовых отходов производят несколько организаций: ТОО "Тазалык-2012", ТОО "Горизонт-2014" и ТОО "Экопром". Основной целью является поддержание жизнеобеспечения инфраструктуры города Костаная, осуществляющие хозяйственную деятельность по вывозу, утилизации, переработке и захоронению ТБО, жидких, строительных и иных видов отходов в области жилищно-коммунального хозяйства.

      В свою очередь, сортировку твердых бытовых отходов в городе Костанай производят ТОО "2*2", ИП "Дорофеева" (eco-city), ТОО "НПК ЭКОПРОМ", ТОО "Атамекен 4 плюс" и ИП "Ибрагимова".

2.3. Морфологический состав коммунальных отходов

      По итогам 2022 года объем накопления ТБО в г. Костанай составил 99 926 тонн.

      Ниже представлен морфологический состав ТБО.

     


      Диаграмма 1 - Морфологический состав ТБО, 2022 г

      Как видно из графика, наибольшие объемы мусора приходятся на пластик и стекло.

      По результатам морфологического анализа мусора в г. Костанай выявлены следующие ценные фракции ТБО, пригодные для дальнейшей сортировки/переработки:

      - Пластик;

      - Бумажные отходы;

      - Стекло.

      В процессе жизнедеятельности населения образуются различные виды отходов (пластик, жестяная тара, бумага, картон, стекло, пищевые отходы и т.д.). Однако их состав и объем претерпевает изменения. К примеру, в частном секторе, некоторые виды отходов утилизируются населением самостоятельно (сжигание в бытовых печах, использование в виде корма для животных). Вывозятся лишь те отходы, которые не могут быть утилизированы в домашних условиях (жестяная тара, стекло). Нельзя забывать данный фактор при подсчете количества отходов.

     


      Рисунок 2. Морфологический состав ТБО

2.4. Количественные и качественные показатели текущей ситуации с образованием, накоплением, восстановлением и удалением отходов

      К коммунальным отходам относятся ТБО и отходы потребления, образующиеся в населенных пунктах, в том числе в результате жизнедеятельности человека, а также отходы производства, близкие к ним по составу и характеру образования.

      Нормы накопления ТБО — это количество отходов, образующихся на расчетную единицу в единицу времени (год, день).

      Нормы накопления определяют в единицах массы (кг) или в объеме (кубический метр). Количество образуемых отходов, зависит от степени благоустройства жилых домов (наличие мусоропроводов, газа, водопровода, системы отопления), этажности, уровня жизни населения, специфики обеспечения населения товарами первой необходимости и других исторически сложившихся факторов.

      Ежегодная статистическая отчетность предполагает два вида отчетов для компаний, работающих в сфере:

      - Сбора и вывоза ТБО (индекс – отходы) от домашних хозяйств, учреждений, компаний и организаций;

      - Сортировки, утилизации и депонировании (хранение, размещение на полигонах) ТБО (индекс 2- отходы).

      Под объемами работ в сфере обращения с отходами понимается количество ТБО, которое необходимо собрать, транспортировать и утилизовать. Анализ этих объемов показывает, что по разным причинам отчетные данные далеки от действительности, в том числе за счет вывоза значительной части отходов на несанкционированные свалки, загрязняя окружающую среду.

      В г. Костанай объем собранных коммунальных отходов от населения в 2022 году составил 99 926 тонн, более подробная информация представлена в таблице ниже.

      Таблица 1. Объем собранных коммунальных отходов города Костанай по данным РГУ "Департамент статистики Костанайской области"

тонн


Г
о
д

Об
щий
объ
ем
соб
ран
ных
от
хо
дов,
с
уче
том
от
хо
дов
са
мо
вы
во
зя-
щих
пр
ед
пр
ия
тий

Из
них,
об
ъем
соб
ран
ных
ком
му-
на
ль
ных
от
хо
дов

В том числе

Об
ъем
соб
ран
ных
от
хо
дов
до
маш
них
хоз
яй
ств

пи
ще
вые
от
хо
ды

ма
ку
ла
ту
ра,
кар
тон
и
от
хо
ды
бу
ма
ги

ст
ек
ло
бой

от
хо
ды
пла
ст
мас
сы,
пла
сти
ка,
по
ли
эти
ле
на
и
ПЭТ
упа
ков
ка

эл
ек
тр
он
ное
и
эл
ек
три
че
ск
ое
обо
ру
до
ва
ние

ме
та
лл

ши-
ны

одеж-
да,
тек-
сти
ль

от-
хо-
ды
уб
ор
ки
ул
иц

от
хо
ды
рын
ков

пр
оч
ие
сме
шан
ные
от
хо
ды

г.
Ко
ст
ан
ай

2
0
2
1

93 485

67 325

59 158

-

2 331

5 836

-

-

-

-

-

-

-

-

2
0
2
2

99 926

72 545

-

3 323

-

-

-

-

-

-

-

-

67 977

57 781

      Таблица 2. Объем отходов, направленных сторонним организациям для переработки

тонн


Год

Всего

В том числе

пищевые отходы

макулатура, картон и отходы бумаги

стеклобой

отходы пластмассы, пластика, полиэтилена и ПЭТ упаковка

электронное и электрическое оборудование

лом цветных и черных металлов

шины

дерево, листья

одежда, текстиль

прочие отходы

г. Кос-
та-
най

2021

4 889

-

-

-

3

-

-

-

2 078

-

2 808

2022

5 149

-

73

-

26

-

-

-

2 100

-

2 950

      Таблица 3. Общий объем утилизированных и захороненных отходов

тонн


Год

Объем утилизированных отходов, тонн

В том числе

Наличие отходов, находящихся в местах временного хранения отходов (площадках, складах, хранилищах), в тоннах

объем отходов, направленных на строительные мероприятия полигона

объем отходов, направленных на инсинуацию (сжигание) с извлечением энергии

объем отходов, направленные на прочие виды утилизации

г. Костанай

2021

775

775

-

-

-

2022

336

336

-

-

274

      Таблица 4. Нормы образования и накопления коммунальных отходов по городу Костанай

Виды объектов накопления коммунальных отходов

Расчетная единица

Годовая норма накопления коммунальных отходов, м3

1

Домовладения благоустроенные и неблагоустроенные

1 житель

1,92 2,29

2

Общежития, интернаты, детские дома, дома престарелых и другие подобные объекты

1 место

1,75

3

Гостиницы, санатории, дома отдыха

1 место

2,51

4

Детские сады, ясли и другие дошкольные учреждения

1 место

0,43

5

Учреждения, организации, офисы, конторы, банки, отделения связи

1 сотрудник

1,15

6

Поликлиники, медицинские центры

1 посещение

0,01

7

Больницы, прочие лечебно-профилактические учреждения

1 койко-место

1,92

8

Школы и другие учебные заведения

1 учащийся

0,19

9

Рестораны, кафе, прочие увеселительные заведения и учреждения общественного питания

1 посадочное место

1,68

10

Театры, кинотеатры, концертные залы, ночные клубы, казино, залы игровых автоматов, интернет-кафе, компьютерные клубы

1 посадочное место

0,38

11

Музеи, выставки

1 м2 общей площади

0,04

12

Стадионы, спортивные площадки

1 место по проекту

0,14

13

Спортивные, танцевальные и игровые залы

1 м2 общей площади

0,16

14

Продовольственные и промышленно-товарные магазины, смешанные магазины

1 м2 торговой площади

0,55

15

Торговля с машин

1 м2 торгового места

3,07

16

Рынки, торговые павильоны, киоски, лотки

1 м2 торговой площади

0,32

17

Оптовые базы, склады промышленных, продовольственных товаров

1 м2 общей площади

0,03

18

Дома быта: обслуживание населения

1 м2 общей площади

0,07

19

Вокзалы, автовокзалы, аэропорты

1 м2 общей площади

0,13

20

Пляжи, уличные сметы с дорог

1 м2 общей площади

0,01

21

Аптеки

1 м2 торговой площади

0,87

22

Автостоянки, автомойки, АЗС

1 машино-место

4,90

23

Автомастерские

1 работник

6,57

24

Гаражные кооперативы, гаражи, паркинги

на 1 гараж

0,27

25

Парикмахерские, косметические салоны

1 рабочее место

1,62

26

Прачечные, химчистки, ремонт бытовой техники, швейные ателье

1 м2 общей площади

0,16

27

Мастерские ювелирные, по ремонту обуви, часов

1 м2 общей площади

1,03

28

Мелкий ремонт и услуги (изготовление ключей и так далее)

1 рабочее место

2,15

29

Бани, сауны

1 м2 общей площади

0,10

30

Юридические, организующие массовые мероприятия на территории города, парковые отходы

1000 участников

0,09

31

Садоводческие кооперативы

1 участок

0,52

2.5. Анализ управления коммунальными отходами по классификации и способам накопления коммунальных отходов

      Коммунальными отходами являются следующие отходы потребления: смешанные отходы и раздельно собранные отходы домашних хозяйств, включая, помимо прочего, бумагу и картон, стекло, металлы, пластмассы, органические отходы, древесину, текстиль, упаковку, использованные электрическое и электронное оборудование, батареи и аккумуляторы.

      Смешанные отходы и раздельно собранные отходы из других источников, если такие отходы по своему характеру и составу сходны с отходами домашних хозяйств.

      Коммунальные отходы не включают отходы производства, сельского хозяйства, лесного хозяйства, рыболовства, септиков и канализационной сети, а также от очистных сооружений, включая осадок сточных вод, вышедшие из эксплуатации транспортные средства или отходы строительства.

      ТБО – коммунальные отходы в твердой форме.

      Отходы потребления – отходы, образующиеся в результате жизнедеятельности человека, полностью или частично утратившие свои потребительские свойства продукты и (или) изделия, их упаковка и иные вещества или их остатки, срок годности либо эксплуатации которых истек независимо от их агрегатного состояния, а также от которых собственник самостоятельно физически избавился, либо документально перевел в разряд отходов потребления.

      Специализированные организации – индивидуальные предприниматели или юридические лица, осуществляющие деятельность по сбору, сортировке, транспортировке, восстановлению и (или) удалению коммунальных отходов.

      В соответствии со статьей 327 Экологического Кодекса специализированные организации обязаны выполнять соответствующие операции таким образом, чтобы не создавать угрозу причинения вреда жизни и (или) здоровью людей, экологического ущерба, и, в частности, без:

      1) риска для вод, в том числе подземных, атмосферного воздуха, почв, животного и растительного мира;

      2) отрицательного влияния на ландшафты и особо охраняемые природные территории.

      Раздельный сбор коммунальных отходов осуществляется в соответствии с Требованиями к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности, утвержденными приказом исполняющего обязанности Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 25595).

      Раздельный сбор осуществляется по следующим фракциям:

      1) "сухая" (бумага, картон, металл, пластик и стекло);

      2) "мокрая" (пищевые отходы, органика и иное).

      Сбор "сухой" фракции отходов может осуществляться путем организации стационарных и мобильных пунктов приема отходов, в том числе через автоматические устройства для приема отходов или путем размещения контейнеров для раздельного сбора на контейнерных площадках для сбора ТБО.

     


      Рисунок 3. Контейнеры для сбора "сухой" и "мокрой" фракции

      Вывоз коммунальных отходов осуществляется по графику. Для минимизации затрат на транспортировку коммунальных отходов принимается минимальная частота вывоза отходов, соответствующая при этом установленным санитарным и природоохранным требованиям.

      При установлении частоты вывоза следует принимать во внимание объемы образования коммунальных отходов, их морфологический состав, тип и количество применяемых для сбора контейнеров (при сборе посредством контейнеров).

      Система вывоза коммунальных отходов выстраивается с целью минимизации потребления топлива, включая, но не ограничиваясь, следующее:

      1) маршруты движения транспортных средств разрабатываются с учетом минимизации расстояний и задержек в пути;

      2) транспортные средства регулярно проходят техническое обслуживание, давление в шинах поддерживается на рекомендуемом уровне, а оборудование для прессования отходов регулярно обслуживается.

      Если коммунальные отходы собираются раздельно, для каждой категории (фракции) отходов определяется своя периодичность вывоза.

      В соответствии с пунктом 6 статьи 365 Кодекса опасные составляющие коммунальных отходов (электронное и электрическое оборудование, ртутьсодержащие отходы, батарейки, аккумуляторы и прочие опасные компоненты) должны собираться раздельно и передаваться на восстановление специализированным организациям.

      Согласно пункту 1 статьи 336 Кодекса специализированные организации для выполнения работ (оказания услуг) по переработке, обезвреживанию, утилизации и (или) уничтожению опасных отходов получают лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды по соответствующему подвиду деятельности.

      Персонал, задействованный при сборе коммунальных отходов, проходит инструктаж и обучение по безопасному обращению с контейнерами и коммунальными отходами, а также по правильной эксплуатации оборудования для сбора коммунальных отходов.

      Также персонал обеспечивается средствами индивидуальной защиты (перчатки, специализированная одежда, защитные очки, обувь, и при необходимости респираторы) в соответствии с требованиями по охране труда.

      В соответствии с пунктом 4 статьи 368 Экологического Кодекса субъекты предпринимательства, осуществляющие деятельность по транспортировке ТБО, при оказании соответствующих услуг соблюдают следующее:

      1) использовать специально оборудованные транспортные средства, предназначенные для транспортировки ТБО;

      2) оборудовать транспортные средства спутниковыми навигационными системами, подключенными к информационной системе "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан", и поддерживать эти системы постоянно в рабочем состоянии;

      3) заключать договоры с собственниками ТБО;

      4) соблюдать требования действующего законодательства Республики Казахстан.

      Данные спутниковых навигационных систем по отслеживанию движения транспортных средств, осуществляющих вывоз ТБО, включаются в подраздел информационной системы "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан", организуемый уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии с пунктом 3 статьи 368 Экологического Кодекса.

      Требования к транспортировке ТБО, окраске, снабжению специальными отличительными знаками и оборудованию транспортных средств, а также к погрузочно-разгрузочным работам устанавливаются национальными стандартами Республики Казахстан, включенными в перечень, утвержденный уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии с пунктом 5 статьи 368 Кодекса.

      В соответствии с пунктом 6 статьи 367 Кодекса при самостоятельном вывозе коммунальных отходов юридические лица и индивидуальные предприниматели обязаны соблюдать требования Экологического Кодекса, а также заключить договоры с субъектами предпринимательства, осуществляющими переработку и (или) захоронение коммунальных отходов.

      В соответствии с пунктом 7 статьи 367 Экологического Кодекса субъекты предпринимательства, осуществляющие сбор и транспортировку ТБО, или собственник отходов, осуществляющий самостоятельный вывоз ТБО, обеспечивают доставку таких отходов субъектам предпринимательства, осуществляющим восстановление ТБО.

      При транспортировании коммунальных отходов не допускается их уплотнение сверх предельно допустимого значения уплотнения, установленного договором на оказание услуг по сбору и транспортировке коммунальных отходов.

      Физическим и юридическим лицам, осуществляющим строительство и (или) ремонт недвижимых объектов, необходимо производить самостоятельный вывоз строительных и крупногабаритных отходов в специальные отведенные места.

      При выборе технологий управления коммунальными отходами приоритетными являются технологии, обеспечивающие получение конечного продукта вторичного сырья, доступного для применения в технологических процессах в качестве исходного сырья или добавки к основному сырью.

      При выборе технологий обработки коммунальных отходов приоритетными являются технологии автоматизированной сортировки коммунальных отходов.

      При осуществлении вспомогательных операций при управлении коммунальными отходами необходимо обеспечить извлечение из них опасных составляющих коммунальных отходов (электронное и электрическое оборудование, ртутьсодержащие отходы, батарейки, аккумуляторы и прочие опасные компоненты) с целью исключения их попадания в новую продукцию, на объекты захоронения и (или) сжигания коммунальных отходов.

      МИО проводят информационные кампании для населения по осведомлению о рациональной системе сбора, утилизации и переработке коммунальных отходов, включая раздельный сбор вторичных ресурсов (сырья), предотвращение несанкционированного сжигания компонентов коммунальных отходов (бумага, пластик, органические отходы и другое) и внедрения компостирования органических отходов в секторе индивидуальной жилой застройки (частный сектор).

      МИО выделяют земельные участки под строительство и (или) размещение объектов по управлению коммунальными отходами, в том числе для обустройства контейнерных площадок и пунктов приема вторичного сырья, и обеспечивают оформление границ земельных участков.

      МИО осуществляют контроль за деятельностью физических и юридических лиц в области обращения с коммунальными отходами в пределах соответствующей территории, а также принимает решение о разработке ТЭО на строительство перерабатывающего или мусоросжигающего завода.

      Управление отдельными видами коммунальных отходов:

      1) управление отходами бумаги и картона:

      при сборе отходов бумаги и картона необходимо предотвратить попадание в них пластичных смазок, органических растворителей, жиров, лаков, красок, эмульсий, химических веществ и загрязнений;

      помещения для накопления отходов бумаги и картона обеспечиваются влагонепроницаемостью и исключением атмосферного воздействия;

      отходы бумаги и картона транспортируют всеми видами транспорта;

      восстановление отходов бумаги и картона осуществляется физическими, химическими и другими способами для производства новых изделий (бумаги и картона, эковаты, строительных материалов);

      2) управление отходами пластика:

      отходы пластика следует хранить в крытых помещениях или на открытом воздухе на изолированном полу. При накоплении отходов пластика под открытым небом обеспечивается их защита от несанкционированного доступа, загрязнения или порчи вследствие погодных условий с помощью изолирующей пленки;

      отходы пластика транспортируются всеми видами транспорта;

      восстановление отходов пластика осуществляются специализированными организациями с применением технологий и оборудования, которые обеспечивают экологическую безопасность технологических процессов;

      3) управление отходами стеклянной тары:

      на площадке для накопления не размещаются материалы и вещества, загрязняющие отходы стеклянной тары (кислоты, щелочи, соли, органические растворители, краски, лаки, строительные растворы и другие);

      отходы стеклянной тары транспортируются любыми видами транспорта с принятием мер, направленных на исключение повреждения;

      при транспортировке, погрузке и выгрузке отходов стеклянной тары следует принимать меры, обеспечивающие их сохранность, защиту от механических воздействий.

      Восстановление отходов стеклянной тары осуществляется с условием соблюдения требований безопасности для окружающей среды:

      подготовка отходов стеклянной тары для повторного использования (сортировка по цвету, мойка, обработка);

      механическими и термическими методами с производством новой продукции (стекловата, стеклянная тара, стекловолокно, плитки).

      Индивидуальный предприниматель или юридическое лицо независимо от формы собственности и ведомственной принадлежности, как собственник ртутьсодержащих отходов при выборе специализированного предприятия обеспечивает исключение санитарно-эпидемиологических и экологических рисков при транспортировке, путем обеспечения минимального перемещения отходов от источника их образования к месту переработки.

      В частности, вторсырье, полученное из различных видов пластика, помимо изготовления из него различных пластиковых изделий, используется при производстве некоторых видов тканей, утеплителей для одежды, наполнителей для подушек, одеял, прокладочных материалов для мягкой мебели, при производстве отдельных видов строительных материалов.

      Макулатура используется при производстве различных бумажных изделий таких как бумага, картон, упаковочные изделия, а также некоторых видов строительных материалов.

      Из стекла можно производить стекловату, а также использовать при производстве стеклянной тары.

      Таким образом, можно сделать вывод, что потребителями вторсырья / сортированного мусора будет широкий круг предприятий – от переработчиков мусора до производителей готовой продукции.

      В настоящее время в г. Костанай есть предприятие по переработке бумаги, но нет перерабатывающего завода, в настоящее время решается вопрос отправки вторсырья в другие города Казахстана. В перспективе разработка ТЭО и строительство перерабатывающего или мусоросжигающего завода.

3. Цели, задачи и целевые показатели

3.1. Цель и задачи Программы

      Целью разработки настоящей Программы является создание системы интегрированного управления коммунальными отходами в городе Костанай, обеспечивающей охрану окружающей среды и условия санитарно-эпидемиологического благополучия населения, проживающего в нем.

      Задачами являются:

      - организация регулярного вывоза коммунальных отходов;

      - создание и функционирование необходимой инфраструктуры, предусматривающей их раздельный сбор;

      - развитие системы переработки и утилизации ТБО;

      - обеспечение безопасного захоронения коммунальных отходов;

      - повышение осведомленности населения, государственных учреждений и других юридических лиц по правильному обращению с коммунальными отходами.

3.2. Целевые показатели Программы

      - организация системы мониторинга отходов с возможностью их контроля;

      - переход к системе раздельного сбора ТБО;

      - реконструкция действующих санитарных полигонов;

      - разработка ТЭО мусоросжигающего завода или мусороперегрузочных станций или новое строительство полигона;

      - ликвидация несанкционированных свалок;

      - внедрение автоматизированной геоинформационной системы "Обращение с отходами" в городе Костанай;

      - сбор и анализ исходных данных по морфологическому составу ТБО для обоснования выбора технологии глубокой переработки ТБО;

      - охват населения сбором и вывозом ТБО и сбором оплаты за услуги до 80%.

4. Основные направления, пути достижения поставленных целей и задач

4.1. Пути достижения поставленных целей и задач

      Программа нацелена на многогранные улучшения в области сбора, транспортировки, утилизации и захоронения ТБО. В первую очередь, Программа стремится к повышению эффективности системы, внедряя оптимизированные процессы с целью снижения затрат и обеспечения общей эффективности. Дополнительно, акцент делается на обеспечении стабильности и надежности услуг, предоставляемых в рамках управления отходами.

      Важным аспектом Программы является стремление к экологической и социальной приемлемости. Это включает внедрение экологически чистых технологий и активное вовлечение общественности через образовательные Программы, и поддержку социальных инициатив в сфере управления отходами.

      Одной из ключевых задач является увеличение доли переработки ТБО, что достигается развитием инфраструктуры для сортировки и переработки отходов. В городе Костанай необходимо строительство перерабатывающего завода.

      Наконец, Программа стремится к обеспечению безопасного захоронения отходов. Это включает в себя соблюдение санитарных норм при захоронении и внедрение технологий, направленных на предотвращение загрязнения грунтовых вод. Общими усилиями в рамках Программы должны предприниматься шаги для создания устойчивой и ответственной системы обращения с коммунальными отходами, учитывая комплекс различных аспектов и интересов общества.

      Одним из ключевых направлений является модернизация и развитие инфраструктуры для сбора, транспортировки, переработки и утилизации отходов. Это включает в себя строительство современных сборочных пунктов, установку контейнеров для раздельного сбора и обновление системы транспортировки.

      Важным направлением является поощрение раздельного сбора отходов на уровне домохозяйств и предприятий. Это позволяет оптимизировать процессы переработки и утилизации.

      Программа будет активно содействовать переработке и утилизации отходов, создавая партнерства с перерабатывающими компаниями и поддерживая развитие местных рынков для вторичных материалов.

      Для успешной реализации Программы важно образовать и информировать общественность о правилах раздельного сбора, устойчивости и экологической ответственности.

      Достижение поставленных целей обеспечивается комплексом мероприятий, среди которых:

      - организация вывоза отходов частного сектора, предприятий, торговых точек и т.д. коммунальной организацией;

      - применение механизма государственно-частного партнерства в соответствии со статьей 366 Экологического кодекса Республики Казахстан, предусматривающей сотрудничество между государством и субъектами частного предпринимательства.

      Важное значение для улучшения экологической обстановки имеет устранение ущерба, вызванного деятельностью по обращению с отходами. Среди показателей, характеризующих эту деятельность встречаются:

      - доля (количество) ликвидированных свалок от их общего числа;

      - уменьшение количества несанкционированных мест размещения коммунальных отходов;

      - доля приведенных в нормативное состояние мест сбора и накопления коммунальных отходов (контейнерная площадка).

      Среди экономических показателей встречаются такие как:

      - создание новых рабочих мест в сфере переработки коммунальных отходов;

      - объем привлеченных инвестиций, направленных на продвижение системы раздельного сбора коммунальных отходов, проведение акций по сбору вторсырья, производимых инвесторами (ПЭТ бутылка, полиэтилен, упаковка картонная, лотки от яиц и т.д.);

      - дополнительные налоговые поступления от вывоза мусора и их захоронения.

      Программа предусматривает разработку и внедрение долгосрочной стратегии управления отходами, которая определяет конкретные шаги и сроки для достижения целей.

      Программа предусматривает выделение средств на модернизацию и строительство инфраструктуры, включая сборочные пункты, перерабатывающие заводы и системы транспортировки.

      Программа сосредотачивается на внедрении современных технологий, таких как системы мониторинга заполнения контейнеров и оптимизация маршрутов сбора отходов с использованием ГИС-технологий. Также открытие пунктов приема отходов (пластмасса, стеклотара, бумага).

4.2. Меры по обеспечению достижения установленных целевых показателей, а также поддержка и создание условий для реализации Программы

      Согласно требований статьи 37 Экологического кодекса Республики Казахстан, под целевыми показателями качества окружающей среды понимается совокупность количественных и качественных характеристик состояния отдельных компонентов окружающей среды и иных показателей, характеризующих уровень обеспечения мер по охране окружающей среды и эффективному управлению отходами, которые должны быть достигнуты за определенный период времени. Целевые показатели качества устанавливаются на уровне каждой области, города республиканского значения и столицы.

      В перечень минимальных индикаторов, для которых устанавливаются целевые показатели качества, в обязательном порядке включаются показатели по видам коммунальных отходов – доля их раздельного сбора, подготовки к повторному использованию, переработки, утилизации и удаления (уничтожения и (или) захоронения).

      Целевые показатели разрабатываются для снижения количества отходов, попадаемых на полигон, увеличения объемов извлекаемых отходов, пригодных для вторичного использования и переработки, увеличения доли раздельного сбора отходов, вовлечение большего числа жителей региона и предпринимателей в процессы сокращения отходов и их вторичного использования.

      Согласно пунктам 8 и 9 статьи 37 Экологического кодекса целевые показатели качества устанавливаются для административно-территориальных единиц, территорий, на которых не соблюдаются экологические нормативы качества, они должны быть установлены таким образом, чтобы обеспечить поэтапное достижение экологических нормативов качества в срок, не превышающий десяти лет. На территориях соответствующих административно-территориальных единиц, на которых соблюдаются экологические нормативы качества, могут быть установлены целевые показатели качества, обеспечивающие более высокий уровень качества окружающей среды по сравнению с экологическими нормативами качества.

      В качестве показателей, характеризующих деятельность по обращению с коммунальными отходами и динамики роста/падения, определены следующие показатели:

      Целевые показатели реализации Программы управления коммунальными отходами

целевой показатель

текущий показатель

плановый показатель

2024

2025

2026

2027

2028

1

доля раздельного сбора отходов, %

10

10

15

20

25

31

2

количество компаний, вывозящих отходы на полигон, шт

3

3

3

3

3

3

3

охват населения по вывозу коммунальных отходов, %

60

60

65

70

75

80

4.3. Мониторинг деятельности субъектов, осуществляющих сбор, транспортировку, восстановление и удаление коммунальных отходов

      ТОО "Тазалык-2012"

      Действует на основании договора от 7 августа 2018 года № 4 о доверительном управлении, заключенный между ГУ "Отдел государственных активов и закупок акимата г.Костанай", Отделом ЖКХ и ТОО "Тазалык – 2030 и К" с передачей 100% доли участия в уставном капитале в доверительное управление.

      На балансе предприятия находятся спецавтотехника в количестве 120 единиц, 1769 контейнеров для ТБО, цех по переработке полиэтилена с выпуском продукции "канализационные смотровые люки" и "внутренние решетки безопасности", боксы, административное здание, полигон ТБО "Северный" (основан в 1999 году, расположенный на 5-м км. от Федоровской трассы, общая площадь которого составляет 30, 9 га).

      На полигоне "Северный" имеется административное здание (ангар холодного типа); электроосвещение; сетчатое ограждение с 4-х сторон (траншея).

      По состоянию на октябрь 2022 года объем ТБО на полигоне составляет 5 814 198 015 м3, что в процентном соотношении составляет 85% заполняемости полигона.

      На вывоз и переработку строительного мусора имеется лимит, строительный мусор размещается на полигоне не больше 4-х тысяч тонн, согласно договорным обязательствам с юридическими лицами (лимит строительного мусора установлен РГУ "Департамент экологии по Костанайской области").

      По состоянию на октябрь месяц 2023 года на полигон вывезено 438,56 тонн (274,1 м3) строительного мусора.

      Во дворах жилых и не жилых помещений города, предприятием установлено 496 контейнерных площадок из них: на 347 площадках установлено – 1283 железных контейнеров, на 149 площадках – 457 евроконтейнеров; 10 бункер контейнеров и 19 сеток для сбора ПЭТ-бутылок.

      В свою очередь, общее количество абонентов ТОО "Тазалык-2012" составляет 220 981 (количество проживающих 270 921), из них: физические лица – 97110, юридические лица – 3 390.

      ТОО "Горизонт-2014"

      На балансе предприятия так же находится Полигон с общей площадью 37 Га, расположенный в Юго-Восточной части города Тобыл. На полигоне имеется сортировочная линия.

      По состоянию на 14 октября 2022 года объем ТБО на полигоне – 156 127 тонн, что в процентном соотношении составляет 19% заполняемости полигона.

      ТОО "Горизонт-2014" осуществляет хозяйственную деятельность по вывозу, сортировке и захоронению твердых бытовых отходов. Предприятие производит вывоз у населения с 54 контейнерных площадок из 215 контейнеров.

      Общее количество потребителей ТОО "Горизонт-2014" составляет 11 176 абонентов, из них: физические лица – 10 276 абонентов, юридические лица – 900.

      При этом, в зону оказания услуг ТОО "Горизонт-2014" входят: поселок Заречный, поселок Мичурина, город Тобыл, микрорайон Кунай и город Костанай. В городе Костанай со 167 мест осуществляется вывоз 292 контейнеров (в том числе не принадлежащих ТОО) 2-3 раза в неделю по мере поступления заявки.

      В свою очередь, в городе Костанай ТОО "Горизонт-2014" оказывает услуги ТБО лишь юридическим лицам, а в микрорайоне Кунай, поселке Заречный, поселке Мичурина, городе Тобыл, в том числе и физическим лицам.

      ТОО "ЭкоСити KST"

      В наличии Пресс гидравлический ПГГ-7 – 1 штука

года

Кол-во работников

Итого доход за год

Реализовано Бумаги (тонн)

Реализовано Картона (тонн)

Итого реализовано Макулатуры (тонн)

2021

1

42 348 019

270

256,582

526,582

2022

4

96 758 456

139,88

797,501

937,381

2023

3

22 348 928

80

233,415

313,415

2024

2

625 ООО

14

о

14

      ИП "Clean City"

      В наличии Пресс гидравлический ПГГ-10 – 1 штука


Кол-во работников

Итого доход за год

Реализовано Бумаги (тонн)

Реализовано Картона (тонн)

Итого реализовано Макулатуры (тонн)

2021

9

77 320 099

1 167,414

353,847

1 521,261

2022

8

59 915 228

775,622

95,589

871,211

2023

5

49 008 824

451,489

364,479

815,968

2024

4

14225614

190,632

90,341

280,973

4.4. Анализ действующей политики государственного регулирования развития Программы и моделирование прогнозных расчетов

      В Костанайской области разработаны целевые показатели качества окружающей среды для городов и районов на 2024-2028 годы.

      Целевой показатель раздельного сбора до 2028 года установлен в размере 31% от всего объема образуемых отходов. Доля раздельного сбора рассчитывается по формуле = объем отсортированных отходов, тонн или м3/объем образованных отходов, тонн или м3 *100%.

      Чтобы оценить эффективность принимаемых мер необходимо формировать отчетность, предложенную в следующей таблице:

Данные для отчетности

Кто сдает отчетность

Период

Форма отчетности

количество образованных коммунальных отходов

- коммунальные организации по вывозу отходов;
- предприятия по сбору отходов вторсырья,
- полигоны ТБО

Календарный год

Отчет по инвентаризации отходов на сайте https://oos.ecogeo.gov.kz/. Справка по запросу госоргана

объемы переданных на переработку коммунальных отходов

- коммунальные организации по вывозу отходов; - предприятия по сбору отходов вторсырья, - полигоны ТБО

Календарный год

Отчет по инвентаризации отходов на сайте https://oos.ecogeo.gov.kz/. Справка по запросу госоргана

объемы захороненных отходов

- полигоны ТБО

Календарный год

- Отчет по инвентаризации отходов на сайте https://oos.ecogeo.gov.kz/. - Справка по запросу госоргана

норма образования и накопления коммунальных отходов по городу Костанай (календарный год)

МИО

-

- утвержденные нормы образования и накопления коммунальных отходов по городу Костанай

количество контейнерных площадок

МИО

-

Отчет, справка

количество контейнеров для различных видов отходов на контейнерной площадке

МИО

-

Отчет, справка

количество предприятий, задействованных в вывозе, сортировке, захоронении отходов

МИО

-

Отчет, справка

количество обнаруженных и ликвидированных несанкционированных свалок

МИО

-

Отчет, справка

Доля раздельного сбора вторичных отходов

МИО

-

Отчет, справка

5. Необходимые ресурсы

      Источниками финансирования Программы могут быть местный бюджет, собственные средства заинтересованных организаций в сборе, вывозе, утилизации и переработке отходов, оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) (со средств поступивших на его банковский счет от производителей и импортеров в виде утилизационного платежа в соответствии с подпунктом 10) пункта 1 статьи 388 Экологического Кодекса Республики Казахстан), гранты отечественных, международных финансовых экономических организаций или стран-доноров, кредиты банков второго уровня, и другие, не запрещенные законодательством Республики Казахстан источники.

      Одним из источников оплаты мероприятий по сокращению коммунальных отходов, их управлению могут быть средства местного бюджета, поступающие в качестве платы за негативное воздействие на окружающую среду. Согласно пункта 1 статьи 64 Бюджетного кодекса Республики Казахстан "Норматив направления средств на мероприятия по охране окружающей среды принимается в размере не менее ста процентов от платы за негативное воздействие на окружающую среду, поступившей в местный бюджет в течение трех лет, предшествовавших году разработки и утверждения плана мероприятий по охране окружающей среды, предусмотренного Экологическим Кодексом Республики Казахстан".

      План финансирования в рамках реализации Программы по управлению отходами

Год

Объем финансирования, тыс. тенге

2024 - 2029

Согласно бюджету *

6. План мероприятий по реализации Программы

      Для достижения целей и выполнения задач разработан План мероприятий по реализации Программы, который приведен ниже.

      План мероприятий сгруппирован по задачам и показателями, указаны сроки и ответственные исполнители. План мероприятий обеспечивает комплексный подход и координацию работ всех ответственных исполнителей Программы с целью достижения ожидаемых результатов.

      Корректировка Плана мероприятий осуществляется по мере необходимости, при наличии обоснованных предложений по результатам мониторинга. По результатам мониторинга, в случае обнаружившейся невозможности достижения поставленных целей, задач и целевых показателей определяются иные мероприятия, и принимаются меры по выявленным проблемным вопросам.

      По результатам мониторинга Отдел ЖКХ выносит решения, нацеленные на:

      1) повышение эффективности реализации запланированных мероприятий (определению иных мероприятий) в целях достижения установленных целей и задач Программ;

      2) принятие мер по выявленным проблемным вопросам.

      Отдел ЖКХ, как заказчик Программы осуществляет следующие функции:

      1) формирует и обеспечивает единый централизованный комплексный подход к решению задач в сфере управления коммунальными отходами на территории города Костаная, координируя действия всех исполнителей Программы;

      2) взаимодействует с акиматом Костанайской области по финансовым затратам на реализацию Программы за счет бюджетных средств;

      3) осуществляет мониторинг реализации мероприятий Программы, выносит результаты мониторинга для обсуждения заместителю акима города Костаная, ответственного за реализацию государственной политики в области управления коммунальными отходами;

      4) осуществляет корректировку мероприятий, целевых показателей, затрат на реализацию мероприятий Программы, в том числе на основании поступивших предложений с обоснованием необходимости внесения соответствующих изменений в Программу;

      5) участвует в проверках хода реализации мероприятий Программы;

      6) размещает Программу, а также информацию о ходе реализации мероприятий Программы на официальном сайте акимата города Костаная.

п/п

Мероприятия

Срок выполнения

Средства для реализации мероприятий

Примечание

1

2

3

4

5

1

Своевременная разработка нормативных документов

2024 г.

Не требует финансирования


2

Проведение мониторинга в течение 2 лет для выявления объемов и ведение учета по перерабатываемым отходам (пластмасса, стеклотара, бумага)

2024-2026 гг.

Местный бюджет


3

Определение необходимого числа внештатных сотрудников, проводящих мониторинговые данные по образованию и накоплению объемов отходов

Март 2025 г.

Местный бюджет


4.

Оплата труда внештатным сотрудникам, проводящим мониторинговые данные по образованию и накоплению объемов отходов

2024-2026 гг.

Местный бюджет


5

Корректировка Программы на основании мониторинговых данных за последние 2 года

2026 г. (4 квартал)

Местный бюджет


6

Открытие пунктов приема отходов.
Выделение заинтересованным лицам земельных участков и помещений для организации пунктов вторсырья

2024-2026 гг.

Местный бюджет Отдел ЖКХ


7

Расширение перечня услуг существующего собственника полигона ТБО

2025-2026 гг.

Областной бюджет, Республиканский бюджет


8

Внедрение раздельного сбора отходов у источника образования (на сухую и мокрую фракции, крупногабаритные отходы, отходы электронного и электрического оборудования, ртутьсодержащие, медицинские, строительные и другие отходы, предусмотренные статьей 351 экологического кодекса).

2024-2029 гг.

Акиматы, Отдел ЖКХ, государственные и частные медицинские учреждения

(Каждая бюджетная и государственная организация, каждый частный двор, владельцы объектов торговли, социальных объектов, владельцы производственных помещений самостоятельно и за свой счет устанавливают контейнеры для сбора ТБО и заключают договор с коммунальной организацией на их регулярный вывоз)

9

Модернизация и совершенствование материально-технической базы организаций, осуществляющих сбор, транспортировку, подготовку к сортировке, обработку, переработку и (или) утилизацию отходов, а также системы сбора и транспортировки ТБО, закупа мусоровывозящей техники

2025 -2026 гг.

Собственные средства предприятия, организации


10

Проведение мероприятий разъяснительного характера о недопустимости несанкционированного размещения отходов в необорудованных местах населением

2024-2029 гг.

Не требует финансирования


11

Сбор, транспортировка и утилизация отходов производства и потребления, проведение мероприятий направленных на предотвращение загрязнения окружающей среды

2025-2029 гг.

Не требует финансирования МИО


12

Вывоз и утилизация отходов по Договору сторонними организациями с мест образования

2026-2029 гг.

Собственные средства акимата города


13

Установление справедливых тарифов, их регулярный пересмотр

2024-2029 гг.

Решение маслихата.
Отдел ЖКХ


14

Разработка ТЭО на строительство нового полигона или мусоросжигающего завода

2025 г.

Собственные средства акимата города


7. Мониторинг реализации Программы управления отходами

      Мониторинг Программы осуществляется путем формирования отчета о реализации Программы. В отчете излагается описание реализованных мероприятий, достигнутые результаты, фактические объемы финансовых средств, направленных на их реализацию, а также причины невыполнения мероприятий и отсутствия результатов, запланированных на отчетный период.

      По результатам мониторинга, в случае обнаружившейся невозможности достижения поставленных цели, задач и целевых показателей, руководство предприятия или местного исполнительного органа выносит решения, нацеленные на:

      1) повышение эффективности реализации запланированных мероприятий (определению иных мероприятий) для достижения установленных цели и задач Программ;

      2) принятие мер по выявленным проблемным вопросам.

      Контроль за реализацией Программы по управлению коммунальными отходами осуществляется на постоянной основе заместителем первого руководителя МИО, ответственного за реализацию государственной политики в области управления коммунальными отходами на основе мониторинга выполнения плана мероприятий.

      В целях информирования населения и общественности на Интернет-ресурсе акимата города Костаная будут размещаться промежуточный отчет о реализации Программы (раз в полгода до 15 июля текущего года) и годовой отчет (до 30 января следующего года). Годовой отчет формируется по итогам предыдущего года.

Қостанай қаласының коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасын бекіту туралы

Қостанай облысы Қостанай қаласы мәслихатының 2024 жылғы 10 қазандағы № 124 шешімі

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1) тармақшасына, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабы 1-тармағы 15-тармақшасына сәйкес Қостанай қалалық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. Қоса берілген Қостанай қаласының 2024-2029 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасы бекітілсін.

      2. Осы шешім ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қостанай қалалық мәслихатының төрағасы О. Байгабулов

  Қостанай
  қалалық мәслихатының
  2024 жылғы "10" қазандағы
  № 124 шешімімен
  бекітілген

Қостанай қаласының 2024-2029 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі БАҒДАРЛАМАСЫ

      Мазмұны


Қысқартулар тізімі

4


Терминдер мен анықтамалар

5


Бағдарламаның паспорты

6


Кіріспе

8

1

Жалпы ақпарат

10


1.1.

Әкімшілік-аумақтық бөлініс

10


1.2

Қолданыстағы бағдарламалық құжаттарға, аумақты дамыту жоспарларына салынған коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралар

11

2

Коммуналдық қалдықтарды басқарудың қазіргі жай-күйін талдау

12


2.1

Қостанай қаласы бойынша коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің қазіргі жай-күйін бағалау.

12


2.2

Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы инфрақұрылымның жай-күйі туралы жалпы ақпарат

13


2.3

Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы

13


2.4

Қалдықтарды генерациялау, жинақтау, қалпына келтіру және көму кезінде қалыптасқан жағдайдың сандық және сапалық көрсеткіштері

15


2.5

Коммуналдық қалдықтардың жіктелуі мен жинақталу әдістері бойынша коммуналдық қалдықтарды басқаруды талдау

21

3

Мақсаттары, міндеттері және нысаналы индикаторлары

26


3.1

Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi

26


3.2

Бағдарламаның мақсатты көрсеткіштері

26

4

Негiзгi бағыттар, алға қойылған мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу жолдары

27



4.1

Алға қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу жолдары

27



4.2

Белгіленген нысаналы индикаторларға қол жеткізуді қамтамасыз ету, сондай-ақ бағдарламаны іске асыру үшін жағдай жасау және қолдау жөніндегі шаралар

28



4.3

Коммуналдық қалдықтарды жинау, тасымалдау, қалпына келтіру және кәдеге жарату жөніндегі қызметті жүзеге асыратын субъектілердің қызметін бақылау

30



4.4

Бағдарламаны әзірлеуді мемлекеттік реттеудің қолданыстағы саясатын талдау және болжамды есептеулерді модельдеу

32

5

Қажетті ресурстар

34

6

Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары

34

7

Бағдарламаның іске асырылуын бақылау

38

      ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ

ЖК

Жеке кәсіпкер

ЖАО

Жергілікті атқарушы органдар

ТКШ бөлімі

"Қостанай қаласы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі

Бағдарлама

Қостанай қаласының коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасы

ПЭТ

Полиэтилентерефталат

ҚТҚ

Қатты тұрмыстық қалдықтар

ЖШС

Жауапкершілігі шектеулі серіктестігі

ТЭН

Техникалық-экономикалық негіздеме

      ТЕРМИНДЕР МЕН АНЫҚТАМАЛАР

      Коммуналдық қалдықтар, тұтыну қалдықтары, оның ішінде:

      1) қағаз және картон, шыны, металдар, пластмассалар, органикалық қалдықтар, ағаш, тоқыма бұйымдары, орауыштар, пайдаланылған электр және электрондық жабдықтар, батареялар мен аккумуляторларды қоса алғанда, бірақ олармен шектелмей, үй шаруашылықтарының аралас қалдықтары мен бөлек жиналған қалдықтар;

      2) егер мұндай қалдықтар сипаты мен құрамы жағынан үй шаруашылықтарының қалдықтарына ұқсас болса, аралас қалдықтар және басқа көздерден бөлек жиналған қалдықтар.

      Ірі көлемді қалдықтар - өзінің тұтыну қасиеттерін жоғалтқан және көлемі бойынша мамандандырылған көлік құралдарында тасымалдау мүмкіндігін болдырмайтын тұтыну және шаруашылық қызметтің (тұрмыстық техника, жиһаз және басқа) қалдықтары.

      Электрондық және электр жабдығының қалдықтары - қалдықтарға жатқызылған, жарамсыз немесе пайдаланудан шыққан электрондық және электр жабдықтары, оның ішінде оның тораптары, бөліктері, бөлшектері.

      Тамақ қалдықтары - тамақ өнімдерін өндіру және тұтыну нәтижесінде пайда болатын тамақ өнеркәсібінің қалдықтарымен салыстырылатын қалдықтар.

      Құрылыс қалдықтары - ғимараттарды, құрылыстарды, өнеркәсіп объектілерін, жолдарды, инженерлік және басқа да коммуникацияларды бұзу, бөлшектеу, реконструкциялау, жөндеу (оның ішінде күрделі) немесе салу процесінде пайда болатын қалдықтар.

      Қатты тұрмыстық қалдықтар – қатты түрдегі коммуналдық қалдықтар.

      БАҒДАРЛАМАНЫҢ ПАСПОРТЫ

Атауы

Қостанай қаласының коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасы

Даму негізі

2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі

Бағдарламаны әзірлеуге жауапты мемлекеттік орган

"Қостанай қаласы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі" ММ

Негізгі әзірлеуші

"Жаңай" ЖК

Бағдарламаның мақсаты

Осы бағдарламаны әзiрлеудiң мақсаты Қостанай қаласында коммуналдық қалдықтарды кешендi басқару жүйесiн құру, қоршаған ортаны қорғауды және онда тұратын халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы үшiн жағдай жасауды қамтамасыз ету болып табылады.

Бағдарламаның мiндеттерi

- Коммуналдық қалдықтарды тұрақты шығаруды ұйымдастыру;
- оларды бөлек жинауды көздейтін қажетті инфрақұрылымды құру және пайдалану;
- ҚТҚ қайта өңдеу және кәдеге жарату жүйесін әзірлеу;
- коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету;
- коммуналдық қалдықтармен дұрыс жұмыс iстеу мәселелерi бойынша халықты, мемлекеттiк органдарды және басқа да заңды тұлғаларды хабардар етудi арттыру.

Күтілетін нәтижелер

коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласында көрсетілетін қызметтердің сапасы жақсарды; коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау, сұрыптау және қайта өңдеу көлемі ұлғайтылды; коммуналдық қалдықтардың қоршаған ортаға теріс әсері барынша азайды;
Қостанай қаласының коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы нысаналы индикаторлары жақсартылды.

Кезең

2024 – 2029 жж.

Қаржыландыру

Қаржыландыру көлемі тиісті кезеңде Қостанай қаласы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы іс-шараларды қаржыландыру үшін жергілікті атқарушы органдарға берілетін бюджет қаражатының көлеміне байланысты айқындалады.

Бағдарламаны орындаушылар

- "Қостанай қаласы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі"
- коммуналдық қалдықтарды жинау, әкету, қалпына келтіру және кәдеге жарату жөніндегі субъектілер;
- мемлекеттiк мекемелер;
- әлеуметтiк объектiлер;
- заңды тұлғалар;
- жеке кәсіпкерлер;
- үкіметтік емес ұйымдар;
- халық және басқа да мүдделі тараптар.

      Кіріспе

      Осы бағдарлама 2024-2029 жылдарға әзірленуде және ҚТҚ-мен жұмыс істеу жүйесін жетілдіруге, бөлек жинауды енгізуді, қалдықтарды кәдеге жарату мен қайта өңдеу үлесін арттыруды, полигондарда көмуге ұшырайтын қалдықтар көлемін азайтуды, қалдықтармен жұмыс істеу инфрақұрылымын дамытуды, айналым жүйесін әкімшілік басқаруды жақсартуды көздейтін белгіленген мақсаттарды, міндеттер мен көрсеткіштерді іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлеуге бағытталған қалдықтармен, қалдықтарды басқару бойынша жұртшылықтың хабардарлығын арттыру және басқалар.

      Бағдарламада мынадай жағдайлар сипатталған:

      1) қалдықтардың көлемі мен құрамы, түзілу жылдамдығы, жіктелуі, жинақтау, жинау, тасымалдау, сұрыптау, бейтараптандыру, қалпына келтіру және кәдеге жарату әдістері, тиісті аумақтағы коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің қолда бар инфрақұрылымы туралы деректерді жинау және жүйелеу;

      2) коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі қолданыстағы инфрақұрылым, қайта шикізатты жинау, сұрыптау және қайта өңдеу пункттері, коммуналдық қалдықтар полигондары, сондай-ақ қалдықтарды санкцияланбаған жинақтау орындары туралы мәліметтер;

      3) құрылыс, ірі габаритті, азық-түлік, медициналық қалдықтарды және халықтан басқа да қалдықтарды жинау мен шығарудың қазіргі жағдайы. Қалдықтардың осы түрлерін басқару жөніндегі тиісті инфрақұрылым және осы қалдықтарды қалпына келтіру жүйесін дамыту жөніндегі ағымдағы шаралар;

      4) қаралатын аумақтағы қаладағы халықтың саны, оның өсуі мен аумақтардың даму серпіні туралы мәліметтер;

      5) қалдықтарды бөлек жинау, коммуналдық қалдықтарды кәдеге жарату және қайта өңдеу үлесін ұлғайту, жергілікті атқарушы органдар тарапынан жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы хабардар ету жүйесі бойынша қалдықтарды жасаушыларға бағдарланған жүргізіліп жатқан ақпараттық түсіндіру жұмыстарын және ақпарат беру тәсілдерін талдау;

      6) Коммуналдық қалдықтардың қоршаған ортаға теріс әсерін азайтуды, сандық немесе сапалық мәндер түрінде ұсынылған Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштерін қалыптастыруды көздейтін Бағдарламаның мақсаттарын, міндеттері мен көрсеткіштерін айқындау;

      7) бөлек жинауды енгізуді, қалдықтарды кәдеге жарату мен қайта өңдеу үлесін арттыруды, полигондарда көмуге ұшырайтын қалдықтар көлемін азайтуды, қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі инфрақұрылымды дамытуды, қалдықтармен жұмыс істеу жүйесін әкімшілік басқаруды жақсартуды, қалдықтарды басқару жөніндегі жұртшылықтың хабардарлығын арттыруды көздейтін белгіленген мақсаттарды, міндеттер мен көрсеткіштерді іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлеу және басқалар.

      Бағдарламаны іске асыру ҚТҚ-мен жұмыс істеу саласында көрсетілетін қызметтердің сапасын арттырады, жиналатын және қайта өңделетін қайталама материалдық ресурстардың санын арттырады, ҚТҚ-ның энергетикалық әлеуетін барынша пайдалануға, сондай-ақ ҚТҚ-мен жұмыс істеу нәтижесінде көрсетілетін қоршаған ортаға теріс әсерді барынша азайтуға мүмкіндік береді. Осылайша, Бағдарлама Қостанай қаласы тұрғындарының өмір сүру сапасы мен жағдайын айтарлықтай жақсартуға ықпал ететін болады.

1. Жалпы мәліметтер

1.1. Әкімшілік-аумақтық бөлініс

      Қостанай қаласы Торғай үстіртінің солтүстік-шығысындағы дала аймағында, Батыс Сібір жазығының оңтүстік-батыс бөлігінде, Тобыл өзенінде, Астанадан солтүстік-батысқа қарай 571 километр (трасса бойынша 704 километр) және Ақтөбе қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 529 километр (трасса бойынша 706 км) орналасқан. Ең жақын миллион қала Қостанай қаласынан солтүстік-батысқа қарай 260 километрде (трасса бойынша 300 км астам) орналасқан ресейлік Челябинск қаласы болып табылады. Қостанай қаласы Тобыл өзенінің сол жағалауындағы Торғай үстіртінің кең даласының таулы бөлігінде орналасқан. Бұл аймақ қыстың суық және жаздың салыстырмалы салқын мезгілдерімен сипатталады.

      Алып жатқан жер аумағы 242 км2.

      Қаңтар айының орташа температурасы -12,9 ºС-тан -22,2 ºС-қа дейін. 15 қарашадан 27 наурызға дейін, яғни 133 күн, аумақта тұрақты аяз қалады. Сәуірде ауа температурасы оң мәндерге жетеді, ал мамыр айында +10 ºС асады. Ең ыстық ай – шілде, оның орташа температурасы +13,5 ºС-тан +20,2 ºС-қа дейін. Абсолюттік максимум +41 ºС. Аязсыз кезеңнің ұзақтығы 115-тен 180 күнге дейін.

      Қостанай қаласы-урбанистік орталық, солтүстік макроөңірдің тірек қалаларының бірі; Қостанай облысының әкімшілік, сауда, индустриялық және әлеуметтік-мәдени орталығы.

      Қаланың бәсекелестік артықшылықтары дамыған көлік инфрақұрылымы, ғылымды қажетсінетін, жоғары технологиялық, экспортқа бағдарланған өндірістер құру, жоғары білікті кадрлардың болуы, Ресей Федерациясымен ыңғайлы көлік байланыстары болып табылады.

      Қостанай ауыл шаруашылығы, көлік машина жасау, жеңіл және тамақ өнеркәсібі, құрылыс индустриясы саласындағы салалық маманданудың өңірлік орталықтарының бірі болып табылады.

      Облыс орталығында тамақ және жеңіл өнеркәсіп салаларын дамыту перспективасымен индустриялық аймақ құрылуда. Сауда, шағын және орта бизнес, денсаулық сақтау объектілері, транзиттік жүктерге қызмет көрсету және көтерме сауда кәсіпорындары белсенді дамып келеді.

      Халық саны 01.09.2024 жылға - 270 921 адам.

      Халықтың орташа тығыздығы-1 ш. км-ге 1 119 адам.

     


      1-сурет. Қостанай қаласының ахуалдық схемасы

      Қостанай қаласының демографиялық үдерістерінің динамикасы келешекте қоғам өміріндегі өсіп келе жатқан әлеуметтік-экономикалық өзгерістер мен қайта құрулар барысында қалыптасып келе жатқан дәстүрлі, бұрыннан қалыптасқан және жаңа қоғамдық даму факторларының жиынтығының өзара іс-қимылымен айқындалатын болады.

      Қостанай қаласының демографиялық даму сипаты халықтың табиғи және көші-қон өсімімен айқындалатын болады, олардың ауқымы мен бағыты әлеуметтік-экономикалық өзгерістердің нәтижелеріне байланысты болады:

      1) қаланың экономикалық әлеуетін дамыту;

      2) тұрғын үй нарығын дамыту;

      3) жұмыспен қамту және еңбекке ақы төлеу деңгейі;

      4) мемлекеттік және жергілікті әлеуметтік саясат және басқа да факторлар.

1.2. Қолданыстағы бағдарламалық құжаттарда, аумақты дамыту жоспарларында енгізілген коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі шаралар

      Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі, Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі № 347 бұйрығымен бекітілген Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің үлгілік қағидалары, Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 377 бұйрығымен бекітілген Халық үшін қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған тарифті есептеу әдістемесі, Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154-ө бұйрығымен бекітілген коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі Бағдарламаны әзірлеу жөніндегі жергілікті атқарушы органдарға әдістемелік ұсынымдар негізгі нормативтік құқықтық құжаттар болып табылады.

      Қалдықтарды басқарудың 2024 -2029 жылдарға арналған бағдарламасы Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 4-тармағының 1) тармақшасына сәйкес әзірленді: облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаларды әзірлеуді ұйымдастырады. Қалдықтарды басқару бағдарламасы қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі негізгі құжатқа айналады және экологиялық рұқсаттың ажырамас бөлігі болып табылады.

2. Коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін талдау

2.1. Қостанай қаласындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін бағалау

      Қалдықтармен жұмыс істеудің қолданыстағы әдістерін сипаттау және бағалау деректер, ЖАО өкілдерімен кездесулер мен талқылаулар, сондай-ақ қалдықтарды жинау объектілері мен пункттеріне бару негізінде жүргізілді.

      Бүгінгі таңда Қостанай қаласы бойынша фильтрат пен қоқыс газын басқару жүйесі жоқ. Сонымен қатар сұрыптау станциялары да жоқ.

      Қалдықтарды бөлек жинау және ҚТҚ түзілу көздерінен сұрыптау жүйесі минималды, өйткені өткізу орындары жоқ. Полигондар мен полигондарды бақылау жүйесі дәл емес. Қоқыс таситын көліктер тығыздағыш құрылғымен жабдықталмаған, сыйымдылығы төмен, бұл сапарлар мен пайдалану шығындарын арттырады.

      Контейнерлер саны жеткіліксіз. Қалдықтарды жинау контейнерлік әдіспен жүзеге асырылатын аумақта сыйымдылығы мен материалы әртүрлі контейнерлер қолданылады.

      Барлық жерде 5 түрлі контейнер орнатылған: еуро контейнерлер; 0,75 текше метрге арналған темір контейнерлер; ПЭТ қалдықтары үшін торлы; шыныға, пластикке, сыра банкасына және қағазға арналған темір; люминистентті шамдар, батареялар және т.б. үшін. Еуроконтейнерлер жанған кезде жанып кетеді; қақпақтар бұзылады. Қоқыс алаңдары көп жағдайда қоршалған.

      Сонымен қатар, ҚТҚ қызметтерін пайдаланатын төлемеушілер мәселесі бар: жеке үйлердің тұрғындары қалдықтарды көршілес көп қабатты үйлердің контейнерлеріне апарады.

      Сондай-ақ, контейнерлік алаңдардың толып кетуі және алаңдардың жанында рұқсат етілмеген полигондардың пайда болуы проблемасы бар. Қалдықтардың бір бөлігі белгіленбеген жерлерде жиналады. Атап айтқанда, жеке сектордың тұрғындары көп қабатты үйлердің тұрғындары төлейтін контейнерлік алаңдарда ірі габаритті (шөп, бұтақ, құрылыс қоқыстары, жиһаз, техника) қалдырады, ал көпқабатты үйлердің тұрғындары қажетсіз есіктер мен жақтауларды баспалдақ алаңында немесе аулада қалдырады. Бұл ретте ірі габаритті қалдықтарды шығару он күнде бір рет мердігерлік ұйымдармен жүргізіледі.

      Мердігер ұйымдар қоқыс алаңының айналасындағы қалдықтарды жоюмен және оған іргелес аумақтарды тазалаумен айналысады.

      Қаңғыбас жануарлар жинау алаңдарының жанында қалдықтармен қоректеніп, қауіпсіздікке қауіп төндіреді.

      Осы Бағдарламаны әзірлеу кезінде бастапқы ақпаратты талдау қалдықтармен жұмыс істеу саласын басқарудағы проблемаларды, оның ішінде тиісті бақылаудың жоқтығын көрсетті.

2.2. Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы инфрақұрылымның жай-күйі бойынша жалпы мәліметтер

      Бүгінгі таңда қала бойынша 550 қоқыс алаңы бар, онда 1 984 контейнер орналасқан. Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, әкету және қайта өңдеуді бірнеше ұйым жүргізеді: "Тазалық-2012" ЖШС, "Горизонт-2014" ЖШС және "Экопром" ЖШС. Негізгі мақсат Қостанай қаласының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласындағы ҚТҚ, сұйық, құрылыс және қалдықтардың өзге де түрлерін әкету, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму жөніндегі шаруашылық қызметті жүзеге асыратын инфрақұрылымын тіршілікпен қамтамасыз етуді қолдау болып табылады.

      Өз кезегінде Қостанай қаласында қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптауды "2*2" ЖШС, "Дорофеева" ЖК (eco-city), "ЭКОПРОМ НПК" ЖШС, "Атамекен 4 плюс" ЖШС және "Ибрагимова" ЖК жүргізеді.

2.3. Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы

      2022 жылдың қорытындысы бойынша Қостанай қ. ҚТҚ жинақтау көлемі 99 926 тоннаны құрады.

      Төменде ҚТҚ морфологиялық құрамы берілген.

     


      Диаграмма 1 - ҚТҚ морфологиялық құрамы, 2022 ж.

      Графиктен көріп отырғаныңыздай, қоқыстың ең көп мөлшері пластик пен шыныдан келеді.

      Қостанай қ. қоқысты морфологиялық талдау нәтижелері бойынша одан әрі сұрыптауға/қайта өңдеуге жарамды ҚТҚ мынадай құнды фракциялары анықталды:

      - Пластик;

      - Қағаз қалдықтары;

      - Шыны.

      Халықтың тыныс-тіршілігі процесінде қалдықтардың әртүрлі түрлері (пластик, қалайы ыдыс, қағаз, картон, шыны, тамақ қалдықтары және т.б.) түзіледі. Алайда олардың құрамы мен көлемі өзгеріске ұшырайды. Мысалы, жеке секторда қалдықтардың кейбір түрлерін халық өз бетінше кәдеге жаратады (тұрмыстық пештерде жағу, мал азығы түрінде пайдалану). Үйде кәдеге жаратуға болмайтын қалдықтар ғана шығарылады (қалайы ыдыс, шыны). Қалдықтардың мөлшерін есептеу кезінде бұл факторды ұмытпауымыз керек.

     


2.4. Қалдықтардың пайда болуымен, жинақталуымен, қалпына келтірілуімен және шығарылуымен ағымдағы жағдайдың сандық және сапалық көрсеткіштері

      Коммуналдық қалдықтарға ҚТҚ және елді мекендерде, оның ішінде адам өмірінің нәтижесінде пайда болатын тұтыну қалдықтары, сондай-ақ құрамы мен түзілу сипаты бойынша оларға жақын өндіріс қалдықтары жатады.

      ҚТҚ жинақталу нормалары - бұл уақыт бірлігіне (жыл, күн) есептелген бірлікке шығарылатын қалдықтардың мөлшері.

      Жинақтау нормалары масса бірлігінде (кг) немесе көлемде (текше метр) анықталады. Түзілетін қалдықтардың саны тұрғын үйлерді абаттандыру дәрежесіне (қоқыс құбырларының, газдың, су құбырының, жылыту жүйесінің болуы), қабаттылығына, халықтың өмір сүру деңгейіне, халықты бірінші қажеттіліктегі тауарлармен қамтамасыз ету ерекшелігіне және басқа да тарихи қалыптасқан факторларға байланысты.

      Жыл сайынғы статистикалық есептілік салада жұмыс істейтін компаниялар үшін есептердің екі түрін қамтиды:

      - Үй шаруашылықтарынан, мекемелерден, компаниялар мен ұйымдардан ҚТҚ (индекс – қалдықтар) жинау және әкету;

      - ҚТҚ сұрыптау, кәдеге жарату және сақтау (сақтау, полигондарда орналастыру) (индексі 2-қалдықтар).

      Қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы жұмыс көлеміне жинау, тасымалдау және кәдеге жарату қажет ҚТҚ мөлшері жатады. Бұл көлемдерді талдау әр түрлі себептерге байланысты есеп беру деректері шындыққа жанаспайтындығын, соның ішінде қалдықтардың едәуір бөлігін рұқсат етілмеген полигондарға шығарып, қоршаған ортаны ластайтындығын көрсетеді.

      Қостанай қ. тұрғындардан жиналған коммуналдық қалдықтардың көлемі 2022 жылы 99 926 тоннаны құрады, толығырақ ақпарат төмендегі кестеде келтірілген.

      Кесте 1. Қостанай қаласында жиналған коммуналдық қалдықтардың көлемі "Қостанай облысының статистика департаменті" РММ деректері бойынша

Тонна


Жыл

Жи
нал
ған
қал
дық
тар
дың,
оның
ішін
де
өз
ді
гі
нен
жи
на
ла
тын
кә
сі
по
рын
дар
дың
қал
дық
та
ры
ның
жал
пы
кө
ле
мі

Он
ың
ішін
де
жи
нал
ған
ком
му
нал
дық
қал
дық
тар
дың
кө
ле
мі

оның ішінде

Жи
нал
ған
тұр
мыс
тық
қал
дық
тар
кө
ле
мі

та
ма
қ
қа
лд
ык
та
ры

қа
лд
ық
қа
ғаз,
кар
тон
жә
не
қа
ғаз
қал
дық
та
ры

шы
ны
қа
лд
ық
та
ры

пл
ас
тм
ас
са,
пла
сти
ка
лық,
по
ли
эти
лен
ді
жә
не
ПЭТ
жа
сал
ған
қап
та
ма
қал
дық
та
ры

эл
ек
тр
он
дық
жә
не эл
ек
тр
жа
бд
ық
та
ры

ме
та
лл

ши
на
ла
р

ки
ім
де
р,
то
қы
ма
бұ
йы
мд
а
ры

кө
ше
лер
ді
та
за
лау
қа
лд
ық
та
ры

на
рық
қа
лд
ық
та
ры

бас
қа
ара
лас
қал
дық
тар

Қ
о
с
т
а
н
а
й
қ.

2
0
2
1

93 485

67 325

59 158

-

2 331

5 836

-

-

-

-

-

-

-

-

2
0
2
2

99 926

72 545

-

3 323

-

-

-

-

-

-

-

-

67 977

57 781

      2-кесте. Үшінші тұлғаларға кәдеге жаратуға жіберілген қалдықтардың көлемі

Тонна


Жыл

Бар
лы
ғы

оның ішінде

тамақ қалдықтары

қалдық қағаз, картон және қағаз қалдықтары

шыны қалдық тары

пластмасса, пластикалық, полиэтиленді және полиэтиленді терефталаттан жасалған қаптама қалдықтары

электрондық және электр жабдықтары

түсті және қара металдардың сынықтары

шиналар

ағаш, жапырағы

киімдер, тоқыма бұйымдары

Басқа қалдықтар

Қостанай қ.

2021

4 889

-

-

-

3

-

-

-

2 078

-

2 808

2022

5 149

-

73

-

26

-

-

-

2 100

-

2 950

      3-кесте. Кәдеге жаратылған және көмілген қалдықтардың жалпы көлемі

Тонна


Жыл

Қайта өңделген қалдықтардың көлемі, тонна

оның ішінде

Қалдықтарды уақытша сақтау орындарында (алаңдарда, қоймаларда, қоймаларда) орналасқан қалдықтардың тоннада болуы

полигон құрылысы іс-шараларына жіберілген қалдықтардың көлемі

энергия өндіре отырып, инсукцияға (жағуға) жіберілген қалдықтардың көлемі

кәдеге жаратудың басқа түрлеріне жіберілген қалдықтардың көлемі

Қостанай қ.

2021

775

775

-

-

-

2022

336

336

-

-

274

      4-кесте. Қостанай қаласы бойынша коммуналдық қалдықтардың пайда болу және жинақталу нормалары

Коммуналдық қалдықтар жинақталатын объектілердің түрлері

Есептік бірлік

Коммуналдық қалдықтардың жинақталуының жылдық нормасы, м3

1

Жайлы және жайлы емес үйлер

1 тұрғын

1,92
2,29

2

Жатақханалар, мектеп-интернаттар, үйлер, қарттар үйі және басқа да осыған ұқсас объектілер

1 орын

1,75

3

Қонақ үйлер, санаторийлер, демалыс үйлері

1 орын

2,51

4

Балабақшалар, питомниктер және басқа да мектепке дейінгі мекемелер

1 орын

0,43

5

Мекемелер, ұйымдар, офистер, кеңселер, банктер, байланыс бөлімшелері

1 қызметкер

1,15

6

Емханалар, медициналық орталықтар

1 сапар

0,01

7

Ауруханалар, өзге де емдеу-сауықтыру мекемелері

1 төсек-орын

1,92

8

Мектептер және өзге де оқу орындары

1 оқушы

0,19

9

Мейрамханалар, дәмханалар, басқада көніл көтеретін ғимараттар және қоғамдық тамақтану мекемелері

1 отыратын орын

1,68

10

Театрлар, кинотеатрлар, концерт залдары, түнгі клубтар, ойынханалар, ойын автоматтарының залы, интернет-кафелер, компьютерлік клубтар

1 отыратын орын

0,38

11

Мұражайлар, көрмелер

жалпы ауданы 1 м2

0,04

12

Стадиондар, спорт алаңдары

жобада 1 орын

0,14

13

Спорт, би және ойын залдары

жалпы ауданы 1 м2

0,16

14

Азық-түлік және өнеркәсіптік тауар дүкендері, аралас дүкендер

сауда алаңы 1 м2

0,55

15

Машиналардан сату

сауда орнының 1 м2

3,07

16

Базарлар, сауда павильондары, дүңгіршектер, дүкендер

Сауда алаңының 1 м2

0,32

17

Өнеркәсіптік, азық-түлік тауарларының көтерме базалары, қоймалары

Жалпы алаңы 1 м2

0,03

18

Тұрмыстық қызмет көрсету үйлері: халыққа қызмет көрсету

Жалпы алаңы 1 м2

0,07

19

Вокзалдар, автовокзалдар, әуежайлар

Жалпы алаңы 1 м2

0,13

20

Жағажайлар, жолдардан көше сметалары

жалпы ауданы 1 м2

0,01

21

Дәріханалар

Сауда алаңының 1 м2

0,87

22

Автотұрақтар, автомобильді жуу орындары, АЖС

1 машина-орын

4,90

23

Автомобиль шеберханалары

1 жұмысшы

6,57

24

Гараж кооперативтері, гараждар, паркингтер

1 гаражға

0,27

25

Шаштараздар, косметикалық салондар

1 жұмыс орны

1,62

26

Кір жуатын орындар, химиялық тазалау орындары, тұрмыстық техниканы жөндеу орындары, тігін ательесі

жалпы ауданы 1 м2

0,16

27

Зергерлік, аяқ киімді, сағаттарды жөндеу шеберханалары

жалпы ауданы 1 м2

1,03

28

Кішігірім жөндеу және қызмет көрсету орындары (кілттер жасау және сол сияқтылар)

1 жұмыс орны

2,15

29

Моншалар, сауналар

жалпы ауданы 1 м2

0,10

30

Қала аумағында жаппай іс-шаралар ұйымдастыратын заңды, саябақ қалдықтары

1000 қатысушы

0,09

31

Бау-бақша кооперативтері

1 учаске

0,52

2.5. Коммуналдық қалдықтарды жіктеу және жинақтау тәсілдері бойынша коммуналдық қалдықтарды басқаруды талдау

      Коммуналдық қалдықтар мынадай тұтыну қалдықтары болып табылады: аралас қалдықтар және үй шаруашылықтарының бөлек жиналған қалдықтары, соның ішінде қағаз және картон, шыны, металдар, пластмассалар, органикалық қалдықтар, ағаш, тоқыма бұйымдары, қаптама, пайдаланылған электр және электрондық жабдықтар, батареялар мен аккумуляторлар.

      Аралас қалдықтар және басқа көздерден бөлек жиналған қалдықтар, егер мұндай қалдықтар табиғаты мен құрамы жағынан үй шаруашылығының қалдықтарына ұқсас болса.

      Коммуналдық қалдықтарға өндіріс, ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы, балық шаруашылығы, септиктер мен кәріз желілерінің қалдықтары, сондай-ақ ағынды сулардың шөгінділерін, пайдаланудан шыққан көлік құралдарын немесе құрылыс қалдықтарын қоса алғанда, тазарту құрылыстарының қалдықтары кірмейді.

      ҚТҚ – қатты күйдегі коммуналдық қалдықтар.

      Тұтыну қалдықтары – адамның тіршілік әрекеті нәтижесінде пайда болатын, өзінің тұтыну қасиеттерін толық немесе ішінара жоғалтқан өнімдер және (немесе) бұйымдар, олардың қаптамасы және өзге де заттар немесе олардың қалдықтары, жарамдылық мерзімі не пайдалану мерзімі олардың агрегаттық жай-күйіне қарамастан аяқталған, сондай-ақ меншік иесі өз бетінше физикалық түрде құтылған не тұтыну қалдықтары разрядына құжаттамалық ауыстырған қалдықтар.

      Мамандандырылған ұйымдар – коммуналдық қалдықтарды жинау, сұрыптау, тасымалдау, қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар.

      Экологиялық кодекстің 327-бабына сәйкес мамандандырылған ұйымдар тиісті операцияларды адамдардың өміріне және (немесе) денсаулығына зиян келтіру, экологиялық залал келтіру қатерін төндірмейтіндей етіп және атап айтқанда:

      1) суға, оның ішінде жерасты суларына, атмосфералық ауаға, топыраққа, жануарлар дүниесі мен өсімдіктер әлеміне тәуекелсіз;

      2) ландшафтар мен ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға теріс ықпалын тиізбей орындауға міндетті.

      Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің міндетін атқарушысының 2021 жылғы 2 желтоқсандағы №482 бұйрығымен бекітілген қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығы ескеріле отырып, міндетті бөлек жинауға жататын қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына (түрлерінің жиынтығына) қойылатын талаптарға сәйкес жүзеге асырылады (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 25595 болып тіркелген).

      Бөлек жинау келесі фракциялар бойынша жүзеге асырылады:

      1) "құрғақ" (қағаз, картон, металл, пластик және шыны);

      2) "ылғалды" (тамақ қалдықтары, органикалық заттар және басқалар).

      Қалдықтардың "құрғақ" фракциясын жинау қалдықтарды қабылдаудың стационарлық және жылжымалы пункттерін ұйымдастыру арқылы, оның ішінде қалдықтарды қабылдауға арналған автоматты құрылғылар арқылы немесе ҚТҚ жинауға арналған контейнерлік алаңдарда бөлек жинауға арналған контейнерлерді орналастыру арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

     


      "Құрғақ" және "ылғалды" фракцияларды жинауға арналған контейнерлер

      Коммуналдық қалдықтарды шығару кесте бойынша жүзеге асырылады. Коммуналдық қалдықтарды тасымалдау шығындарын азайту үшін белгіленген санитарлық және табиғатты қорғау талаптарына сәйкес келетін қалдықтарды шығарудың минималды жиілігі қабылданады.

      Шығару жиілігін белгілеу кезінде коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін, олардың морфологиялық құрамын, жинау үшін қолданылатын контейнерлердің түрі мен санын (контейнерлер арқылы жинау кезінде) назарға алған жөн.

      Коммуналдық қалдықтарды шығару жүйесі мыналарды қоса алғанда, бірақ олармен шектелмей, отын тұтынуды барынша азайту мақсатында құрылады:

      1) көлік құралдарының қозғалыс маршруттары жолдағы арақашықтықтар мен кідірістерді барынша азайту ескеріле отырып әзірленеді;

      2) көлік құралдары үнемі техникалық қызмет көрсетуден өтеді, шинаның қысымы ұсынылған деңгейде сақталады, ал қалдықтарды басатын жабдыққа үнемі қызмет көрсетіледі.

      Егер коммуналдық қалдықтар бөлек жиналса, қалдықтардың әр санаты (фракциясы) үшін шығарудың өзіндік жиілігі анықталады.

      Кодекстің 365-бабының 6-тармағына сәйкес коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрауыштары (электрондық және электр жабдықтар, құрамында сынап бар қалдықтар, батарейкалар, аккумуляторлар және өзге де қауіпті құрамдастар) бөлек жиналуға және арнайы бейімделген кәсіпорындарға қалпына келтіруге берілуге тиіс.

      Кодекстің 336-бабының 1-тармағына сәйкес мамандандырылған ұйымдар қауіпті қалдықтарды қайта өңдеу, залалсыздандыру, кәдеге жарату және (немесе) жою жөніндегі жұмыстарды орындау (қызметтер көрсету) үшін қызметтің тиісті кіші түрі бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтерді көрсетуге лицензия алады.

      Коммуналдық қалдықтарды жинауға тартылған персонал контейнерлермен және коммуналдық қалдықтармен қауіпсіз жұмыс істеу, сондай-ақ коммуналдық қалдықтарды жинауға арналған жабдықты дұрыс пайдалану бойынша нұсқамадан және оқытудан өтеді.

      Сондай-ақ персонал еңбекті қорғау жөніндегі талаптарға сәйкес жеке қорғану құралдарымен (қолғап, мамандандырылған киім, қорғаныш көзілдірік, аяқ киім, және қажет болған жағдайда респираторлар) қамтамасыз етіледі.

      Экологиялық кодекстің 368-бабының 4-тармағына сәйкес ҚТҚ коммуналдық қалдықтарды тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері тиісті қызметтер көрсету кезінде мынадай талаптарды сақтауға:

      1) ҚТҚ тасымалдауға арналған арнайы жабдықталған көлік құралдарын пайдалануға;

      2) көлік құралдарын "Қазақстан Республикасы қоршаған ортасының және табиғи ресурстарының жай-күйі туралы ұлттық дерекқор" ақпараттық жүйесіне қосылған спутниктік навигациялық жүйелермен жабдықтауға және бұл жүйелерді үнемі жұмыс жағдайында ұстауға;

      3) ҚТҚ меншік иелерімен шарттар жасасуға;

      4) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының талаптарын сақтауға тиіс.

      ҚТҚ әкетуді жүзеге асыратын көлік құралдарының қозғалысын қадағалау жөніндегі спутниктік навигациялық жүйелердің деректері Экологиялық кодекстің 368-бабының 3-тармағына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ұйымдастыратын "Қазақстан Республикасының қоршаған ортаның және табиғи ресурстардың жай-күйі туралы Ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесінің кіші бөліміне енгізіледі.

      ҚТҚ тасымалдауға, бояуға, арнайы айрықша белгілермен жабдықтауға және көлік құралдарын жабдықтауға, сондай-ақ тиеу-түсіру жұмыстарына қойылатын талаптар Кодекстің 368-бабының 5-тармағына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тізбеге енгізілген Қазақстан Республикасының Ұлттық стандарттарында белгіленеді.

      Кодекстің 367-бабының 6-тармағына сәйкес коммуналдық қалдықтарды өз бетінше әкету кезінде заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер Экологиялық кодекстің талаптарын сақтауға, сондай-ақ коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеуді және (немесе) көмуді жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілерімен шарттар жасасуға міндетті.

      Экологиялық кодекстің 367-бабының 7-тармағына сәйкес ҚТҚ жинауды және тасымалдауды жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері немесе ҚТҚ-ны өз бетінше әкетуді жүзеге асыратын қалдықтардың меншік иесі мұндай қалдықтарды ҚТҚ-ны қалпына келтіруді жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілеріне жеткізуді қамтамасыз етеді.

      Коммуналдық қалдықтарды тасымалдау кезінде оларды коммуналдық қалдықтарды жинау және тасымалдау жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шартта белгіленген тығыздаудың шекті рұқсат етілген мәнінен тыс тығыздауға жол берілмейді.

      Жылжымайтын объектілерді салуды және (немесе) жөндеуді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар құрылыс және ірі габаритті қалдықтарды арнайы бөлінген орындарға дербес әкетуді жүргізуі қажет.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару технологияларын таңдау кезінде технологиялық процестерде бастапқы шикізат немесе негізгі шикізатқа қосымша ретінде қолдануға болатын қайталама шикізаттың соңғы өнімін алуды қамтамасыз ететін технологиялар басым болып табылады.

      Коммуналдық қалдықтарды өңдеу технологияларын таңдау кезінде коммуналдық қалдықтарды автоматтандырылған сұрыптау технологиялары басым болып табылады.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару кезінде қосалқы операцияларды жүзеге асыру кезінде олардың жаңа өнімге, коммуналдық қалдықтарды көму және (немесе) жағу объектілеріне түсуін болдырмау мақсатында олардан коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін (электрондық және электр жабдықтары, құрамында сынабы бар қалдықтар, батареялар, аккумуляторлар және өзге де қауіпті компоненттер) алуды қамтамасыз ету қажет.

      ЖАО халыққа коммуналдық қалдықтарды жинаудың, кәдеге жаратудың және қайта өңдеудің ұтымды жүйесі туралы, оның ішінде қайталама ресурстарды (шикізатты) бөлек жинауды, коммуналдық қалдықтар компоненттерінің (қағаз, пластик, органикалық қалдықтар және т.б.) рұқсатсыз жағылуын болғызбауды және жеке тұрғын үй құрылысы секторында (жеке сектор) органикалық қалдықтарды компосттауды енгізу жөнінде ақпараттық кампаниялар жүргізеді.

      ЖАО коммуналдық қалдықтарды басқару объектілерін салуға және (немесе) орналастыруға, оның ішінде контейнерлік алаңдарды және қайталама шикізатты қабылдау пункттерін жайластыру үшін жер учаскелерін бөледі және жер учаскелерінің шекараларын ресімдеуді қамтамасыз етеді.

      ЖАО тиісті аумақ шегінде коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы жеке және заңды тұлғалардың қызметіне бақылауды жүзеге асырады, сондай-ақ қайта өңдеу немесе қоқыс жағу зауытын салуға ТЭН әзірлеу туралы шешім қабылдайды.

      Коммуналдық қалдықтардың жекелеген түрлерін басқару:

      1) қағаз және картон қалдықтарын басқару:

      қағаз бен картон қалдықтарын жинау кезінде оларға пластикалық майлағыштардың, органикалық еріткіштердің, майлардың, лактардың, бояулардың, эмульсиялардың, химиялық заттар мен ластаушы заттардың түсуіне жол бермеу керек;

      қағаз және картон қалдықтарын жинақтауға арналған үй жайлар ылғалға төзімділікпен және атмосфералық әсерді болдырмаумен қамтамасыз етіледі;

      қағаз және картон қалдықтары көліктің барлық түрлерімен тасымалданады;

      қағаз және картон қалдықтарын қалпына келтіру жаңа бұйымдарды (қағаз және картон, эковат, құрылыс материалдары) өндіру үшін физикалық, химиялық және басқа да тәсілдермен жүзеге асырылады;

      2) пластик қалдықтарын басқару:

      пластмасса қалдықтарын жабық жерде немесе ашық ауада оқшауланған еденде сақтау керек. Ашық аспан астында пластик қалдықтарының жиналуы кезінде оларды оқшаулағыш пленканың көмегімен ауа райы жағдайларына байланысты рұқсатсыз кіруден, ластанудан немесе бүлінуден қорғау қамтамасыз етіледі;

      пластмасса қалдықтары көліктің барлық түрлерімен тасымалданады;

      пластмасса қалдықтарын қалпына келтіруді технологиялық процестердің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін технологиялар мен жабдықтарды қолдана отырып, мамандандырылған ұйымдар жүзеге асырады;

      3) шыны ыдыстың қалдықтарын басқару:

      жинақтау алаңында шыны ыдыстың қалдықтарын ластайтын материалдар мен заттар (қышқылдар, сілтілер, тұздар, органикалық еріткіштер, бояулар, лактар, құрылыс ерітінділері және басқалар) орналастырылмайды;

      шыны ыдыстың қалдықтары бүлінуді болдырмауға бағытталған шараларды қабылдай отырып, көліктің кез келген түрімен тасымалданады;

      шыны ыдыстың қалдықтарын тасымалдау, тиеу және түсіру кезінде олардың сақталуын, механикалық әсерлерден қорғалуын қамтамасыз ететін шаралар қабылдау қажет.

      Шыны ыдыстың қалдықтарын қалпына келтіру қоршаған орта үшін қауіпсіздік талаптарын сақтау шартымен жүзеге асырылады: қайта пайдалануға арналған шыны ыдыстың қалдықтарын дайындау (түсі бойынша сұрыптау, жуу, өңдеу);

      жаңа өнімдерді (шыны жүн, шыны ыдыс, шыны талшық, плитка) өндірумен механикалық және термиялық әдістермен.

      Жеке кәсіпкер немесе заңды тұлға меншік нысанына және ведомстволық тиесілілігіне қарамастан, құрамында сынабы бар қалдықтардың меншік иесі ретінде мамандандырылған кәсіпорынды таңдау кезінде қалдықтардың пайда болу көзінен қайта өңдеу орнына ең аз орын ауыстыруын қамтамасыз ету жолымен тасымалдау кезінде санитариялық-эпидемиологиялық және экологиялық тәуекелдерді болдырмауды қамтамасыз етеді.

      Атап айтқанда, пластмассаның әртүрлі түрлерінен алынған қайта өңдеу материалдары, одан әртүрлі пластикалық бұйымдар жасаудан басқа, маталардың кейбір түрлерін, киім оқшаулағыштарын, жастық толтырғыштарын, көрпелерді, жұмсақ жиһазға арналған тығыздағыш материалдарды өндіруде, құрылыс материалдарының жекелеген түрлерін өндіруде қолданылады.

      Макулатура қағаз, картон, орау өнімдері сияқты әртүрлі қағаз өнімдерін, сондай-ақ құрылыс материалдарының кейбір түрлерін өндіруде қолданылады.

      Шыныдан шыны жүн өндіруге болады, сонымен қатар шыны ыдыстарды өндіруде қолдануға болады.

      Осылайша, қайта өңделген / сұрыпталған қоқысты тұтынушылар қоқыс өңдеушілерден бастап дайын өнім өндірушілерге дейінгі көптеген кәсіпорындар болады деген қорытынды жасауға болады.

      Қазіргі уақытта Қостанай қ. қағаз өңдеу кәсіпорны бар, бірақ қайта өңдеу зауыты жоқ, қазіргі уақытта Қазақстанның басқа қалаларына қайта өңдеу шикізатын жіберу мәселесі шешілуде. Келешек жоспарда ТЭН әзірлеу және қайта өңдеу немесе қоқыс жағу зауытын салу бар.

3. Мақсаттар, міндеттер және нысаналы көрсеткіштер

3.1. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері

      Осы бағдарламаны әзірлеудің мақсаты Қостанай қаласында қоршаған ортаны қорғауды және онда тұратын халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы жағдайларын қамтамасыз ететін коммуналдық қалдықтарды интеграцияланған басқару жүйесін құру болып табылады.

      Міндеттері:

      - коммуналдық қалдықтарды тұрақты шығаруды ұйымдастыру;

      - оларды бөлек жинауды көздейтін қажетті инфрақұрылымды құру және оның жұмыс істеуі;

      - ҚТҚ қайта өңдеу және кәдеге жарату жүйесін дамыту;

      - коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету;

      - тұрғындардың, мемлекеттік мекемелердің және басқа да заңды тұлғалардың коммуналдық қалдықтарды дұрыс өңдеу бойынша хабардарлығын арттыру.

3.2. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері

      - қалдықтарды бақылау мүмкіндігімен мониторинг жүйесін ұйымдастыру;

      - ҚТҚ бөлек жинау жүйесіне көшу;

      - қолданыстағы санитарлық полигондарды қайта құру;

      - қоқыс жағу зауытының немесе қоқыс тиеу станцияларының ТЭН әзірлеу немесе полигонның жаңа құрылысы;

      - рұқсат етілмеген полигондарды жою;

      - Қостанай қаласында "қалдықтармен жұмыс істеу" автоматтандырылған геоақпараттық жүйесін енгізу;

      - ҚТҚ терең өңдеу технологиясын таңдауды негіздеу үшін ҚТҚ морфологиялық құрамы бойынша бастапқы деректерді жинау және талдау;

      - халықты ҚТҚ жинау және әкету және қызметтер үшін төлемдерді 80% дейін жинаумен қамту.

4. Негiзгi бағыттар, алға қойылған мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу жолдары

4.1. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізудің негізгі бағыттары, жолдары

      Бағдарлама ҚТҚ жинау, тасымалдау, кәдеге жарату және көму саласындағы көп қырлы жақсартуларға бағытталған. Біріншіден, Бағдарлама шығындарды азайту және жалпы тиімділікті қамтамасыз ету мақсатында оңтайландырылған процестерді енгізу арқылы жүйенің тиімділігін арттыруға тырысады. Сонымен қатар, қалдықтарды басқару шеңберінде көрсетілетін қызметтердің тұрақтылығы мен сенімділігін қамтамасыз етуге баса назар аударылады.

      Бағдарламаның маңызды аспектісі экологиялық және әлеуметтік қолайлылыққа ұмтылу. Бұған экологиялық таза технологияларды енгізу және білім беру бағдарламалары арқылы жұртшылықты белсенді тарту және қалдықтарды басқару саласындағы әлеуметтік бастамаларды қолдау кіреді.

      Негізгі міндеттердің бірі қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу үшін инфрақұрылымды дамыту арқылы қол жеткізілетін ҚТҚ өңдеу үлесін ұлғайту. Қостанай қаласында қайта өңдеу зауытын салу қажет.

      Соңында, Бағдарлама қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз етуге бағытталған. Бұл жерлеу кезінде санитарлық нормаларды сақтауды және жер асты суларының ластануын болдырмауға бағытталған технологияларды енгізуді қамтиды. Бағдарлама шеңберінде жалпы күш-жігермен қоғамның әртүрлі аспектілері мен мүдделерінің кешенін ескере отырып, коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің тұрақты және жауапты жүйесін құру үшін қадамдар жасалуы тиіс.

      Негізгі бағыттардың бірі қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта өңдеу және кәдеге жарату үшін инфрақұрылымды жаңғырту және дамыту болып табылады. Бұған заманауи құрастыру пункттерін салу, бөлек жинауға арналған контейнерлерді орнату және тасымалдау жүйесін жаңарту кіреді.

      Үй шаруашылықтары мен кәсіпорындар деңгейінде қалдықтарды бөлек жинауды ынталандыру маңызды бағыт болып табылады. Бұл қайта өңдеу және кәдеге жарату процестерін оңтайландыруға мүмкіндік береді.

      Бағдарлама қайта өңдеу компанияларымен серіктестік құру және қайта өңдеу материалдары үшін жергілікті нарықтардың дамуын қолдау арқылы қайта өңдеу мен кәдеге жаратуды белсенді түрде дамытады.

      Бағдарламаны сәтті жүзеге асыру үшін бөлек жинау, тұрақтылық және экологиялық жауапкершілік ережелері туралы жұртшылықты қалыптастыру және хабардар ету маңызды.

      Қойылған мақсаттарға қол жеткізу іс-шаралар кешенімен қамтамасыз етіледі, олардың ішінде:

      - коммуналдық ұйымның жеке сектордың, кәсіпорындардың, сауда нүктелерінің және т. б. қалдықтарды шығаруын ұйымдастыру;

      -мемлекет пен жеке кәсіпкерлік субъектілері арасындағы ынтымақтастықты көздейтін Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 366-бабына сәйкес мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетігін қолдану.

      Экологиялық жағдайды жақсарту үшін қалдықтарды басқару қызметінен туындаған зиянды жою маңызды. Осы қызметті сипаттайтын көрсеткіштердің арасында:

      - жойылған қоқыс үйінділерінің жалпы санынан үлесі (саны);

      - коммуналдық қалдықтарды рұқсатсыз орналастыру орындарының санын азайту;

      - нормативтік жағдайға келтірілген коммуналдық қалдықтарды жинау және жинақтау орындарының үлесі (контейнерлік алаң).

      Экономикалық көрсеткіштер арасында мыналар бар:

      - коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу саласында жаңа жұмыс орындарын құру;

      - коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау жүйесін ілгерілетуге, инвесторлар өндіретін қайталама шикізатты жинау бойынша акциялар өткізуге бағытталған тартылған инвестициялардың көлемі (ПЭТ бөтелке, полиэтилен, картон қаптама, жұмыртқадан жасалған науалар және т. б.);

      - қоқыс шығарудан және оларды көмуден түсетін қосымша салық түсімдері.

      Бағдарлама мақсатқа жетудің нақты қадамдары мен мерзімдерін анықтайтын қалдықтарды басқарудың ұзақ мерзімді стратегиясын әзірлеуді және енгізуді көздейді.

      Бағдарлама құрастыру пункттерін, қайта өңдеу зауыттарын және тасымалдау жүйелерін қоса алғанда, инфрақұрылымды жаңғыртуға және салуға қаражат бөлуді көздейді.

      Бағдарлама контейнерлерді толтыруды бақылау жүйелері және ГАЖ технологиясын қолдана отырып, қалдықтарды жинау маршруттарын оңтайландыру сияқты заманауи технологияларды енгізуге бағытталған. Сондай-ақ қалдықтарды қабылдау пункттерін ашу (пластмасса, шыны ыдыстар, қағаз).

4.2. Белгіленген нысаналы көрсеткіштерге қол жеткізуді қамтамасыз ету шаралары, сондай-ақ Бағдарламаны іске асыруға қолдау және жағдайлар жасау

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 37-бабының талаптарына сәйкес қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері деп қоршаған ортаның жекелеген құрамдастары жай-күйінің сандық және сапалық сипаттамаларының және қоршаған ортаны қорғау және белгілі бір уақыт кезеңінде қол жеткізілуге тиіс қалдықтарды тиімді басқару жөніндегі шаралардың қамтамасыз етілу деңгейін сипаттайтын өзге де көрсеткіштердің жиынтығы түсініледі. Сапаның нысаналы көрсеткіштері әрбір облыс, республикалық маңызы бар қала және астана деңгейінде белгіленеді.

      Сапаның нысаналы көрсеткіштері белгіленетін ең төмен индикаторлар тізбесіне міндетті түрде коммуналдық қалдықтардың түрлері бойынша көрсеткіштер – оларды бөлек жинау, қайта пайдалануға дайындау, қайта өңдеу, кәдеге жарату және жою (жою және (немесе) көму) үлесі енгізіледі.

      Нысаналы көрсеткіштер полигонға түсетін қалдықтардың санын азайту, қайта пайдалануға және қайта өңдеуге жарамды шығарылатын қалдықтардың көлемін ұлғайту, қалдықтарды бөлек жинау үлесін ұлғайту, қалдықтарды азайту және оларды қайта пайдалану процестеріне аймақ тұрғындары мен кәсіпкерлердің көбірек санын тарту үшін әзірленеді.

      Экологиялық кодекстің 37-бабының 8 және 9-тармақтарына сәйкес сапаның нысаналы көрсеткіштері сапаның экологиялық нормативтері сақталмайтын әкімшілік-аумақтық бірліктер, аумақтар үшін сапаның нысаналы көрсеткіштері он жылдан аспайтын мерзімде сапаның экологиялық нормативтеріне кезең-кезеңмен қол жеткізуді қамтамасыз ететіндей етіп белгіленуге тиіс. Сапаның экологиялық нормативтері сақталатын тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумақтарында сапаның экологиялық нормативтерімен салыстырғанда қоршаған орта сапасының неғұрлым жоғары деңгейін қамтамасыз ететін сапаның нысаналы көрсеткіштері белгіленуі мүмкін.

      Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі қызметті және өсу/құлау динамикасын сипаттайтын көрсеткіштер ретінде мынадай көрсеткіштер айқындалды:

      Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асырудың нысаналы көрсеткіштері

Нысаналы көрсеткіш

Ағымдағы көрсеткіш

Жоспарлы көрсеткіш

2024

2025

2026

2027

2028

1

қалдықтарды бөлек жинау үлесі, %

10

10

15

20

25

31

2

қалдықтарды полигонға шығаратын кәсіпорындардың саны, дана

3

3

3

3

3

3

3

халықты коммуналдық қалдықтарды шығарумен қамту, %

60

60

65

70

75

80

4.3. Коммуналдық қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қалпына келтіруді және жоюды жүзеге асыратын субъектілер қызметінің мониторингі

      "Тазалық-2012" ЖШС

      Жарғылық капиталға қатысу үлесінің 100% сенімгерлік басқаруға бере отырып, "Қостанай қаласы әкімдігінің мемлекеттік активтер және сатып алу бөлімі" ММ, ТКШ бөлімі және "Тазалық – 2030 және К" ЖШС арасында жасалған сенімгерлік басқару туралы 2018 жылғы 7 тамыздағы № 4 шарт негізінде әрекет етеді.

      Кәсіпорынның балансында 120 бірлік санындағы арнайы техника, ҚТҚ үшін 1769 контейнер, "кәріздік қарау люктері" және "ішкі қауіпсіздік торлары" өнімдерін шығаратын полиэтиленді қайта өңдеу цехы, бокстар, әкімшілік ғимарат, "Северный" ҚТҚ полигоны (1999 жылы құрылған, Федоров трассасынан 5 км қашықтықта орналасқан, жалпы ауданы 30, 9 га құрайды).

      "Северный" полигонында әкімшілік ғимарат (суық үлгідегі ангар); электр жарығы; 4 жағынан торлы қоршау (траншея) бар.

      2022 жылғы қазандағы жағдай бойынша полигондағы ҚТҚ көлемі 5 814 198 015 м3 құрайды, бұл пайыздық қатынаста полигонның толтырылуының 85% құрайды.

      Құрылыс қоқыстарын әкетуге және қайта өңдеуге лимит бар, құрылыс қоқыстары полигонда заңды тұлғалармен шарттық міндеттемелерге сәйкес 4 мың тоннадан аспайтын көлемде орналастырылады (құрылыс қоқыстарының лимиті "Қостанай облысы бойынша экология департаменті" РММ-де белгіленген).

      2023 жылдың қазан айындағы жағдай бойынша полигонға 438,56 тонна (274,1 м3) құрылыс қоқысы шығарылды.

      Қаланың тұрғын және тұрғын емес үй-жайларының аулаларында кәсіпорынмен 496 контейнерлік алаң орнатылды, оның ішінде: 347 алаңда – 1283 темір контейнер, 149 алаңда-457 еуроконтейнер; 10 контейнер бункері және ПЭТ-бөтелкелерді жинауға арналған 19 тор.

      Өз кезегінде, "Тазалық-2012" ЖШС абоненттерінің жалпы саны 220 981 (тұратындар саны 270 921) құрайды, оның ішінде: жеке тұлғалар – 97110, заңды тұлғалар – 3 390.

      "Горизонт-2014" ЖШС

      Кәсіпорынның балансында Тобыл қаласының оңтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан жалпы ауданы 37 Га болатын Полигон да бар. Полигонда сұрыптау желісі бар.

      2022 жылғы 14 қазандағы жағдай бойынша полигондағы ҚТҚ көлемі-156 127 тонна, бұл пайыздық қатынаста полигонның толтырылуының 19% -. құрайды.

      "Горизонт-2014" ЖШС тұрмыстық қатты қалдықтарды шығару, сұрыптау және көму бойынша шаруашылық қызметті жүзеге асырады. Кәсіпорын тұрғындардан 215 контейнердің 54 контейнерлік алаңынан әкетуді жүзеге асырады.

      "Горизонт-2014" ЖШС тұтынушыларының жалпы саны 11 176 абонентті құрайды, оның ішінде: жеке тұлғалар – 10 276 абонент, заңды тұлғалар – 900.

      Бұл ретте, "Горизонт-2014" ЖШС қызмет көрсету аймағына: Заречный кенті, Мичурина кенті, Тобыл қаласы, Қонай шағын ауданы және Қостанай қаласы кіреді. Қостанай қаласында 167 орыннан 292 контейнер (оның ішінде ЖШС тиесілі емес) аптасына 2-3 рет өтінімнің түсуіне қарай әкетіледі.

      Өз кезегінде, Қостанай қаласында "Горизонт-2014" ЖШС ҚТҚ қызметтерін тек заңды тұлғаларға, ал Қонай шағын ауданында, Заречный кентінде, Мичурина кентінде, Тобыл қаласында, оның ішінде жеке тұлғаларға көрсетеді.

      "ЭкоСити KST"ЖШС

      PGG-7 гидравликалық пресс – 1 дана бар

Жыл

Қызметкерлер саны

Бір жыл ішіндегі жиынтық кіріс

Іске асырылды Қағаз (тонна)

Сатылған картон (тонна)

Сатылған қалдық қағаздың жалпы көлемі (тонна)

2021

1

42 348 019

270

256,582

526,582

2022

4

96 758 456

139,88

797,501

937,381

2023

3

22 348 928

80

233,415

313,415

2024

2

625 000

14

0

14

      "Clean City" ЖК

      PGG-10 гидравликалық пресс – 1 дана бар


Жұмыстар саны - шыңдар

Бір жыл ішіндегі жиынтық кіріс

Іске асырылды
Қағаз
(тонна)

Іске асырылды -
бірақ Картон
(тонна)

Сатылған қалдық қағаздың барлығы
(тонна)

2021

9

77 320 099

1 167,414

353,847

1 521,261

2022

8

59 915 228

775,622

95,589

871,211

2023

5

49 008 824

451,489

364,479

815,968

2024

4

14225614

190,632

90,341

280,973

4.4. Бағдарламаны дамытуды мемлекеттік реттеудің қолданыстағы саясатын талдау және болжамды есептеулерді модельдеу

      Қостанай облысында 2024-2028 жылдарға арналған қалалар мен аудандар үшін қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері әзірленді.

      2028 жылға дейін бөлек жинаудың нысаналы көрсеткіші түзілетін қалдықтардың жалпы көлемінің 31% мөлшерінде белгіленген. Бөлек жинау үшін = сұрыпталған қалдықтардың көлемі, тонна немесе м3/түзілген қалдықтардың көлемі, тонна немесе м3 *100% формуласы бойынша есептеледі.

      Қабылданған шаралардың тиімділігін бағалау үшін келесі кестеде ұсынылған есептілікті қалыптастыру қажет:

Есеп беруге арналған деректер

Есептерді кім ұсынады

Кезең

Есеп беру нысаны

Пайда болған коммуналдық қалдықтардың көлемі

- қалдықтарды шығару жөніндегі коммуналдық ұйымдар; - қайта өңделетін қалдықтарды жинау кәсіпорындары, - ҚТҚ полигондар

Күнтізбелік жыл

Қалдықтарды түгендеу туралы есеп https://oos.ecogeo.gov.kz/ сайтында.
Мемлекеттік органның сұрауы бойынша анықтама

Қайта өңдеуге берілген коммуналдық қалдықтардың көлемі

- қалдықтарды шығару жөніндегі коммуналдық ұйымдар; - қайта өңделетін қалдықтарды жинау кәсіпорындары, - ҚТҚ полигондар

Күнтізбелік жыл

Қалдықтарды түгендеу туралы есеп https://oos.ecogeo.gov.kz/ сайтында.
Мемлекеттік органның сұрауы бойынша анықтама

Көмілген қалдықтардың көлемі

- ҚТҚ полигондары

Күнтізбелік жыл

Қалдықтарды түгендеу туралы есеп https://oos.ecogeo.gov.kz/ сайтында.
Мемлекеттік органның сұрауы бойынша анықтама

Қостанай қаласы бойынша коммуналдық қалдықтардың пайда болу және жинақталу нормасы (күнтізбелік жыл)

ЖАО

-

- Қостанай қаласында коммуналдық қалдықтардың пайда болу және жинақталу нормалары бекітілген.

Контейнерлер алаңдарының саны

ЖАО

-

Есеп, анықтама

Контейнер алаңындағы әр түрлі қалдықтарға арналған контейнерлер саны

ЖАО

-

Есеп, анықтама

қалдықтарды шығарумен, сұрыптаумен және кәдеге жаратумен айналысатын кәсіпорындардың саны

ЖАО

-

Есеп, анықтама

Анықталған және жойылған рұқсат етілмеген полигондардың саны

ЖАО

-

Есеп, анықтама

Қайталама қалдықтарды бөлек жинау үлесі

ЖАО

-

Есеп, анықтама

5. Қажетті ресурстар

      Бағдарламаны қаржыландыру көздері жергілікті бюджет, қалдықтарды жинау, әкету, кәдеге жарату және қайта өңдеудегі мүдделі ұйымдардың меншікті қаражаты, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторы (Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 388-бабы 1-тармағының 10) тармақшасына сәйкес кәдеге жарату төлемі түрінде оның банктік шотына өндірушілер мен импорттаушылардан түскен қаражаттан), отандық, халықаралық қаржы экономикалық ұйымдардың немесе донор елдердің гранттары, екінші деңгейдегі банктердің кредиттері және басқалар, Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған дереккөздер болуы мүмкін.

      Коммуналдық қалдықтарды азайту жөніндегі іс-шараларды төлеу көздерінің бірі, оларды басқару қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлем ретінде түсетін жергілікті бюджет қаражаты болуы мүмкін. Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің 64-бабының 1-тармағына сәйкес "Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларға қаражат бағыттау нормативі Қазақстан Республикасының Экология кодексінде көзделген қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары әзірленген және бекітілген жылдың алдындағы үш жыл ішінде жергілікті бюджетке түскен қоршаған ортаға жағымсыз әсер еткені үшін төлемақының кемінде бір жүз пайызы мөлшерінде қабылданады".

      Қалдықтарды басқару жөніндегі Бағдарламаны іске асыру шеңберінде қаржыландыру жоспары

Жыл

Қаржыландыру сомасы, мың теңге

2024- 2029

Бюджетке сәйкес *

6. Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары

      Мақсаттарға қол жеткізу және міндеттерді орындау үшін бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары әзірленді, ол төменде келтірілген.

      Іс-шаралар жоспары міндеттер мен көрсеткіштер бойынша топтастырылған, мерзімдері мен жауапты орындаушылар көрсетілген. Іс-шаралар жоспары күтілетін нәтижелерге қол жеткізу мақсатында Бағдарламаның барлық жауапты орындаушыларының жұмыстарына кешенді көзқарас пен үйлестіруді қамтамасыз етеді.

      Іс-шаралар жоспарын түзету мониторинг нәтижелері бойынша негізделген ұсыныстар болған кезде қажеттілігіне қарай жүзеге асырылады. Мониторинг нәтижелері бойынша қойылған мақсаттарға, міндеттерге және нысаналы көрсеткіштерге қол жеткізу мүмкін болмаған жағдайда өзге де іс-шаралар айқындалады және анықталған проблемалық мәселелер бойынша шаралар қабылданады.

      Мониторинг нәтижелері бойынша ТКШ бөлімі мыналарға бағытталған шешімдер шығарады:

      1) Бағдарламалардың белгіленген мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізу мақсатында жоспарланған іс-шараларды іске асырудың (өзге де іс-шараларды айқындаудың) тиімділігін арттыру;

      2) анықталған проблемалық мәселелер бойынша шаралар қабылдау.

      ТКШ бөлімі Бағдарламаның тапсырыс берушісі ретінде келесі функцияларды жүзеге асырады:

      1) Бағдарламаның барлық орындаушыларының іс-қимылын үйлестіре отырып, Қостанай қаласының аумағында коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы міндеттерді шешуге бірыңғай орталықтандырылған кешенді тәсілді қалыптастырады және қамтамасыз етеді;

      2) Қостанай облысының әкімдігімен бюджеттік қаражат есебінен Бағдарламаны іске асыруға арналған қаржылық шығындар бойынша өзара іс-қимыл жасайды;

      3) Бағдарлама іс-шараларының іске асырылуына мониторингті жүзеге асырады, коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға жауапты Қостанай қаласы әкімінің орынбасарына талқылау үшін мониторинг нәтижелерін шығарады;

      4) Бағдарламаға тиісті өзгерістер енгізу қажеттілігін негіздей отырып, іс-шараларды, нысаналы көрсеткіштерді, Бағдарлама іс-шараларын іске асыруға арналған шығындарды түзетуді, оның ішінде келіп түскен ұсыныстар негізінде жүзеге асырады;

      5) Бағдарлама іс-шараларының іске асырылу барысын тексеруге қатысады;

      6) Бағдарламаны, сондай-ақ Бағдарлама іс-шараларының іске асырылу барысы туралы ақпаратты Қостанай қаласы әкімдігінің ресми сайтында орналастырады.

н/ж

Оқиғалар

Орындау мерзімі

Іс-шараларды іске асыруға арналған қаражат

Ескерту

1

2

3

4

5

1

Нормативтік құжаттарды уақтылы әзірлеу

2024 ж.

Қаржыландыру талап етілмейді


2

Қайта өңделетін қалдықтардың (пластмасса, шыны ыдыс, қағаз) көлемін анықтау және есебін жүргізу үшін 2 жыл бойы мониторинг жүргізу

2024-2026 ж.

Жергілікті бюджет


3

Қалдықтардың пайда болу және жинақталу мониторингі бойынша штаттан тыс жұмыскерлердің қажетті санын анықтау

2025 ж, наурыз

Жергілікті бюджет


4.

Қалдықтардың генерациясы мен көлемінің жинақталуы туралы мониторингті жүзеге асыратын штаттан тыс қызметкерлерге еңбекақы төлеу

2024-2025 жж.

Жергілікті бюджет


5

Соңғы 2 жылдағы мониторинг деректері негізінде бағдарламаны түзету

2026 ж. (4 тоқсан)

Жергілікті бюджет


6

Қалдықтарды жинау пункттерiн ашу. Кәдеге жарату пункттерін ұйымдастыру үшін мүдделі тұлғаларға жер учаскелері мен үй-жайларды бөлу

2024-2026 жж.

Жергілікті бюджет
ТКШ бөлімі


7

Полигонның жұмыс істеп тұрған меншік иесінің қызметтер тізбесін кеңейту

2025-2026 жж.

Облыстық бюджет, Республикалық бюджет


8

Өндіріс көзінен қалдықтарды бөлек жинауды енгізу (құрғақ және ылғалды фракциялар, көлемді қалдықтар, электрондық және электр жабдығының қалдықтары, құрамында сынап бар, медициналық, құрылыстық және экологиялық кодекстің 351-бабында көзделген басқа да қалдықтар үшін).

2024-2029 жж.

Әкімдіктер, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, мемлекеттік және жеке меншік медициналық мекемелер

(Әрбiр бюджеттiк және мемлекеттiк ұйым, әрбiр жеке аула, сауда объектiлерiнiң, әлеуметтiк объектiлердiң иелерi, өндiрiстiк үй-жайлардың меншiк иелерi өздерiнiң есебiнен және өз есебiнен ҚТҚ жинауға арналған контейнерлер орнатады және муниципалдық ұйыммен оларды тұрақты әкету туралы келiсiм жасасады)

9

Қалдықтарды жинаумен, тасымалдаумен, сұрыптауға, өңдеуге, қайта өңдеуге және (немесе) кәдеге жаратуға дайындаумен, сондай-ақ ҚТҚ жинау және тасымалдау жүйесімен, қоқыс шығару жабдықтарын сатып алумен айналысатын ұйымдардың материалдық-техникалық базасын жаңғырту және жетілдіру.

2025 -2026 жж.

Кәсіпорынның, ұйымның меншікті қаражаты


10

Халықтың жабдықталмаған жерлерде қалдықтарды рұқсатсыз кәдеге жаратуға жол беру мәселелері бойынша түсіндіру іс-шараларын жүргізу

2024-2029 жж.

Қаржыландыру талап етілмейді


11

Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинау, тасымалдау және кәдеге жарату, қоршаған ортаның ластануының алдын алуға бағытталған шараларды қабылдау

2025-2029 жж.

ЖАО қаржыландыруды талап етпейді


12

Бөгде ұйымдардың Шарт бойынша қалдықтарды генерациялау орындарынан шығаруы және көмуi

2026-2029 жж.

Қала әкiмдігінің меншікті қаражаты


13

Әдiл тарифтердi белгiлеу, оларды тұрақты қайта қарау

2024-2029 жж.

Жергiлiктi мәслихаттың шешiмi.
ТКШ бөлімі.


14

Жаңа полигон немесе қалдықтарды жағу қондырғысын салудың ТЭН әзірлеу

2025 жылғы қазан

Қала әкiмдігінің меншікті қаражаты


7. Қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру мониторингі

      Бағдарламаның мониторингі Бағдарламаны іске асыру туралы есепті қалыптастыру жолымен жүзеге асырылады. Есепте іске асырылған іс-шаралардың сипаттамасы, қол жеткізілген нәтижелер, оларды іске асыруға бағытталған қаржы қаражатының нақты көлемі, сондай-ақ іс-шаралардың орындалмау себептері және есепті кезеңге жоспарланған нәтижелердің болмауы баяндалады.

      Мониторинг нәтижелері бойынша қойылған мақсаттарға, міндеттерге және нысаналы көрсеткіштерге қол жеткізу мүмкін болмаған жағдайда кәсіпорынның немесе жергілікті атқарушы органның басшылығы:

      1) бағдарламалардың белгіленген мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізу үшін жоспарланған іс-шараларды іске асырудың тиімділігін арттыру (өзге де іс-шараларды айқындау);

      2) анықталған проблемалық мәселелер бойынша шаралар қабылдау жөнінде шешім шығарады.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі Бағдарламаның іске асырылуын бақылауды іс-шаралар жоспарының орындалуына мониторинг жүргізу негізінде коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға жауапты ЖАО бірінші басшысының орынбасары тұрақты негізде жүзеге асырады.

      Халықты және жұртшылықты ақпараттандыру мақсатында Қостанай қаласы әкімдігінің Интернет-ресурсында Бағдарламаны іске асыру туралы аралық есеп (жарты жылда бір рет ағымдағы жылдың 15 шілдесіне дейін) және жылдық есеп (келесі жылдың 30 қаңтарына дейін) орналастырылатын болады. Жылдық есеп өткен жылдың қорытындысы бойынша қалыптастырылады.