Об утверждении плана по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району 2025-2029 годы

Решение Аральского районного маслихата от 11 февраля 2025 года № 345

В соответствии с Законом Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" статья- 6 пункт-1 подпункт 15, Закон Республики Казахстан "О пастбищах" статья 8, подпункт 1) и статья 13, Приказ Заместителя Премьер - Министра Республики Казахстан - Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 24 апреля 2017 года "Об утверждении Правил рационального использования пастбищ", Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 апреля 2020 года №145 "Об утверждении Типовых правил выпаса сельскохозяйственных животных" и Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 июля 2024 года № 263 "Об утверждении типового плана по управлению пастбищами и их использованию", Аральский районный маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить План по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2025-2029 годы согласно приложению к настоящему решению.

2. Признать утратившим силу решение Аральского районного маслихата от 26 декабря 2022 года № 358 "Об утверждении плана по управлению пастбищами и их использованию на 2022-2023 годы".

3. Настоящее решение вступает в силу по истечении десяти календарных дней после дня первого официального опубликования.

Председатель Аральского районного маслихата

Б.Турахметов

Приложение к решению Аральского районного маслихата от "11 " февраля 2025 года № 345

План по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2025 – 2029 годы

1. Настоящий План по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2024-2028 годы (далее – План) разработан в соответствии с Законом Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" статья 6 пункт 1 подпункт 15, Закон Республики Казахстан "О пастбищах" статья 8, подпункт 1) и статья 13, Приказ Заместителя Премьер - Министра Республики Казахстан - Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 24 апреля 2017 года "Об утверждении Правил рационального использования пастбищ", Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 апреля 2020 года №145 "Об утверждении Типовых правил выпаса сельскохозяйственных животных" и Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 29 июля 2024 года № 263 "Об утверждении типового плана по управлению пастбищами и их использованию".

2. План принимается в целях рационального использования пастбищ, устойчивого обеспечения потребности в кормах и предотвращения процессов деградации пастбищ.

3. План содержит:

1) схема (карта) расположения пастбищ на территории административно-территориальной единицы в разрезе категорий земель, согласно приложению 1 к настоящему Плану;

2) схема (карта) с обозначением рекомендуемых схем пастбищеоборотов, согласно приложению 3 к настоящему Плану;

соблюдение предельно допустимой нормы нагрузки на общую площадь пастбищ согласно приказу Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 14 апреля 2015 года № 3-3/332 "Об утверждении предельно допустимой нормы нагрузки на общую площадь пастбищ" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 11064);

использование пастбищ с учетом пастбищеоборотов и источников водопользований;

разбивка площадей пастбищ на отдельные выпасные участки;

чередование участков пастбищ по сезонам года в пространстве и во времени (внутри сезона, года);

ежегодное оставление одного из участков пастбищеоборота без выпаса и сельскохозяйственных животных.

4. При разработке плана по управлению пастбищами и их использованию приняты следующие данные:

данные земельного баланса региона и информационной системы государственного земельного кадастра;

сведения геоботанического обследования пастбищ;

сведения о скотомогильниках (биометрических ямах);

данные о численности поголовья сельскохозяйственных животных, полученные из базы данных идентификации сельскохозяйственных животных, с указанием их владельцев;

данные о количестве гуртов, отар, табунов, сформированных по видам и половозрастным группам сельскохозяйственных животных;

сведения о численности поголовья сельскохозяйственных животных для выпаса на отгонных пастбищах;

данные об особенностях выпаса сельскохозяйственных животных на культурных и аридных пастбищах, землях лесного, водного фондов и особо охраняемых природных территорий;

рекомендуемые схемы пастбище оборотов;

иные данные, представленные государственными органами, физическими и (или) юридическими лицами.

5. По административно - территориальному делению в Аральском районе 2 поселка (Саксаульск, Жаксыкылыш) и 21 аульных округов (Аралкум, Аманоткел, Акирек, Атанши, Бекбауыл, Беларан, Боген, Жанакурылыс, Жетес би, Жинишкекум, Камыстыбас, Каракум, Каратерен, Косаман, Косжар, Куланды, Мергенсай, Аккум, Райым,Сазды, Сапак) имеются.

6. Общая площадь территории Аральского района – 5 521 274 гектар, из них пастбищные земли – 1 538 956 гектар.

7. По категориям земли:

Распределение пастбищ по категориям земель Аральского района, тысяч гектаров

Наименование сельских округов	Код классификатора административно-территориальных объектов	Категории земель							Итого земель
		сельско хозяйственного назначения	населенных пунктов	промышленности, транспорта, связи и иного не сельскохозяйственного назначения	особо охраняемых природных территорий	лесного фонда	водного фонда	запаса
Аральский район	-	664930	281167,5	16058,2	163148	1074087	1878010,5	1534973	5612374

Распределение пастбищ населенного пункта, тысяч гектаров

Р/с №	Наименование сельского округа	Код классификатора административно-территориальных объектов	Наименование населенного пункта	Общая площадь пастбищ, тысяч гектаров	Площадь и виды пастбищ
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
1	Саксаульск	433257100	Саксаульск	4701
		433257400	Конту	105
		433257600	Курлык	0
		433257680	Тертенбес	0
		433257700	Кумсагыз	0
		433257800	Сарышыганак	0
		433257900	Жалгызагаш	0
2	Жаксыкылыш	433237100	Жаксыкылыш	3589
3	Аралкум	433234100	Аралкум	4923
		433234700	Шомиш	4103
		433234400	Мойнак	7149
4	Аманоткел	433233100	Аманоткел	4126
		433233300	Аккулак	1740
		433233400	Акшатау	423
		433233700	Хан	90
5	Акирек	433231100	Акбай	1284
6	Атанши	433232100	Жинишкекум	7355
7	Бекбауыл	433238100	Бекбауыл	3638
		433238700	Укилисай	6211
		433238500	Кумбазар	1334
8	Беларан	433244100	Куланды	14049
9	Бөген	433235100	Боген	7815
		433235300	Карашалан	7049
10	Жаңақұрылыс	433236100	Жанакурылыс	355
11	Жетес би	433242100	Райым	3456
		433242500	Ескиура	3664
12	Жіңішкеқұм	433241100	Токабай	9824
13	Қамыстыбас	433239100	Камыстыбас	5158
		433239880	Сорбеткей	0
14	Қарақұм	433243100	Абай	13279
		433243300	Еримбетжага	6737
15	Қаратерең	433245100	Каратерен	5366
		433245300	Жанаконыс	688
16	Қосаман	433246100	Косаман	6211
		433246200	Акеспе	3809
17	Қосжар	433248100	Косжар	1717
18	Құланды	433247100	Акбасты	16425
19	Мергенсай	433249100	Жаланаш	7367
		433249200	Тастубек	21710
20	Аққұм	433253100	Шижага	21242
		433253300	Куршек	6047
21	Райым	433255100	Кызылжар	1919
		433255600	Шомишкол	6071
22	Сазды	433256100	Сазды	7785
23	Сапақ	433259100	Сапак	5141
		433259100	Коктем	2829
		433259300	Алтыкудык	0
		433259700	Тасбогет	0

8. Аральский район расположен в северо-западной части Кызылординской области. Площадь района относится к зоне полупустынной зоны. Почва умеренная. Эффективное использование пастбища, недопущение его деградации, также зависит от размещения каждого скота в соответствии с хорошо съеденной травой.

9. Климат Аральского района слишком континентальный. Средняя температура воздуха в январе -13 – 15°С, в июле 24-35°С. количество осадков около 100 мм. Количество безморозных дней составляет 160 суток, снежный покров тонкий (10 см), он составляет около 80 дней. Годовой набор температур вегетационного периода составляет 3400 °C на севере и 3800 °C на юге. Среднегодовое количество осадков. 150 мм на севере и 105 мм на юге. Около 80% приходится на весенние и осенние месяцы. Атмосфера средняя величина засухи 50 суток. Район относится к очень засушливому агроклиматическому району. Следовательно, гидротермальный коэффициент составляет 0,3, то есть относится к зоне с очень низкой влажностью. На территории района большая часть ветров дует северо-восточнее (22%) и юго-западнее (18%). Северный ветер зимой составляет 24%, а летний-26%. Средняя годовая скорость ветра 4 – 4,5 м/с.

10. Водоснабжение для сельского хозяйства в районе используется из подземных вод.

11. Основной отраслью сельского хозяйства в районе является животноводство.

12. В настоящее время в районе верблюдов 34342 голов, 50991 голов крупного рогатого скота, 76882 голов мелкого рогатого скота, 61952 голов лошади.

13. В районе действует 24 скотомогильника и 24 ветеринарных пунктов.

Сведения о ветеринарно – санитарных объектах:

№	Наименование сел, сельского округа	Ветеринар-ные пункты	Места купания скота	Пункты искуственного осеменения	Скотомогильники
					Запланированные	Построенные
1	Саксаульск	1	-	-	-	1
2	Жаксыкылыш	1	-	-	-	1
3	Аралкум	1	-	-	-	1
4	Аманоткел	1	-	-	-	1
5	Акирек	1	-	-	-	1
6	Атанши	1	-	-	-	1
7	Бекбауыл	1	-	-	-	1
8	Беларан	1	-	-	-	1
9	Боген	1	-	-	-	1
10	Жанакурылыс	1	-	-	-	1
11	Жетес би	1	-	-	-	1
12	Жинишкекум	1	-	-	-	1
13	Камыстыбас	1	-	-	-	1
14	Қарақұм	1	-	-	-	1
15	Каратерен	1	-	-	-	1
16	Косаман	1	-	-	-	1
17	Косжар	1	-	-	-	1
18	Куланды	1	-	-	-	1
19	Мергенсай	1	-	-	-	1
20	Аккум	1	-	-	-	1
21	Райым	1	-	-	-	1
22	Сазды	1	-	-	-	1
23	Сапак	1	-	-	-	1
	Всего:	24	-	-	-	24

14. Для определения продуктивности пастбищ использовались данные геоботанических исследований. Средняя урожайность пастбищ на сухую массу составляет 7,0 -8,8 центнер/гектар. Вспомогательные запасы травы и запасы кошения используются в зимний период.

15. Определение пастбищного потенциала, основано на данных о его производительности в период пастбищ. Приблизительно были получены следующие нормы кормов для скота (в среднем для одного скота): крупно рогатый скот - 4 кг, мелко рогатый скот - 2 кг, лошадь и верблюд – 6 кг. Продолжительность пастбищного периода составляет 180-200 дней. Таким образом, можно определить вместительность пастбища, зная пастбищный продукт, необходимость на один день корма для животных, продолжительность пастбищного периода.

16. Особенностей выпаса сельскохозяйственных животных на культурных и аридных пастбищах:

1) календарный график о выпасе сельскохозяйственных животных и перегона сезонных маршрутов устанавливающий использование пастбищ, а также продолжительность пастбищеоборота;

2) почва зависит от климатического региона, видов сельскохозяйственных животных, а также от пастбищеоборота;

3) степной – 170-180 дней;

4) пустынной – 160-180 дней;

5) Длительность выпаса скота: для крупного рогатого скота молочной породы минимальная, для крупного рогатого скота мясной породы, овец, лошадей, верблюдов максимальная и зависит от глубины и плотности снежного покрова и других факторов.

17. Сведений о сервитутах для прогона скота.

Скотопрогонная трасса по Аральскому району занимает 150 км.

Примечание: расшифровка аббревиатуры:

га – гектар;

С – показатель Цельсия;

мм – миллиметр;

кг – килограмм;

км - километр.

Приложение 1 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2025-2029 годы

Схема (карта) расположения пастбищ на территории административно-территориальной единицы в разрезе категорий земель

Условные занки:- Сельсккохозяйственные земли- Промышленные земли- Земли лесного запаса- Бесплатный земельный резерв- Границы населенныхпунктовИмяПлощадь (га)Сельскохозяйственные земли664930Промышленные обекты16058,2Земли лесного запаса1074087Запасной земелный резерв1534973

Приложение 2 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2025-2029 годы

Схема (карта) с обозначением рекомендуемых схем пастбищеоборотов

Приложение 3 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2025-2029 годы

Схема (карта) с обозначением рекомендуемых схем пастбищеоборотов

Приложение 4 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2025-2029 годы

Схема (карта) с обозначением сервитутов для прогона сельскохозяйственных животных, скотопрогонных трасс и иных объектов пастбищной инфраструктуры, а также скотомогильников (биометрических ям)

Приложение 5 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2025-2029 годы

Схема (карта) с обозначением пастбищ, которые могут быть предоставлены в землепользование пастбищепользователям

Приложение 6 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2025-2029 годы

Схема (карта) с обозначением пастбищ, подлежащих резервированию в целях удовлетворения нужд населения по выпасу сельскохозяйственных животных личного подворья

Приложение 7 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2025-2029 годы

Схема доступа к водоисточникам (озерам, рекам, прудам, копаням, оросительным или обводнительным каналам, трубчатым или шахтным колодцам), составленная согласно норме потребления воды

Приложение 8 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2025-2029 годы

Схема размещения поголовья сельскохозяйственных животных на отгонных пастбищах

Приложение 9 к Плану по управлению пастбищами и их использованию по Аральскому району на 2025-2029 годы

Проектное распределение (перераспределение) пастбищ между сельскими населенными пунктами, входящими в сельский округ

"Арал ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарды бекіту туралы"

Қызылорда облысы Арал аудандық мәслихатының 2025 жылғы 11 ақпандағы №345 шешімі

Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Заңыңың 6-бабы 1-тармағының 15) тармақшасына, Қазақстан Республикасының "Жайылымдар туралы" Заңының 8-бабы 1) тармақшасына, 13-бабына, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 24 сәуірдегі №173 "Жайылымдарды ұтымды пайдалану қағидаларын бекіту туралы" бұйрығына, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2020 жылғы 29 сәуірдегі №145 "Ауыл шаруашылығы жануарларын жаюдың үлгілік қағидаларын бекіту туралы" бұйрығына, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2024 жылғы 29 шілдедегі №263 "Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі үлгілік жоспарды бекіту туралы" бұйрықтарына сәйкес, Арал аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Арал ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар қосымшаға сәйкес бекітілсін.

2. "2022-2023 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарды бекіту туралы" Арал аудандық мәслихатының 2022 жылғы 26 желтоқсандағы №358 шешімінің күші жойылды деп танылсын.

3. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Аудандық мәслихаттың төрағасы

Б. Турахметов

Арал аудандық мәслихатының 2025 жылғы "11" ақпандағы № 345 шешіміне қосымша

"Арал ауданы бойынша 2025 – 2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар"

1. Осы жоспар Арал ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспар (бұдан әрі – Жоспар) Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Заңыңың 6-бабының 1-тармағының 15) тармақшасына, Қазақстан Республикасының "Жайылымдар туралы" Заңының 8-бабы 1) тармақшасына, 13-бабына, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 24 сәуірдегі №173 "Жайылымдарды ұтымды пайдалану қағидаларын бекіту туралы" бұйрығына, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2020 жылғы 29 сәуірдегі №145 "Ауыл шаруашылығы жануарларын жаюдың үлгілік қағидаларын бекіту туралы" бұйрығына, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2024 жылғы 29 шілдедегі №263 "Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі үлгілік жоспарды бекіту туралы" бұйрықтарына сәйкес әзірленді.

2. Жоспар жайылымдарды ұтымды пайдалану, азыққа деген қажеттілікті орнықты қамтамасыз ету және жайылымдардың тозу процестерін болдырмау мақсатында қабылданды.

3. Жоспарда мынадай қосымшалар қамтылған:

1) осы Жоспардың 1-қосымшасына сәйкес әкімшілік-аумақтық бірлік аумағында жайылымдардың жер санаттары бөлінісінде орналасу схемасы (картасы);

2) осы Жоспардың 3-қосымшасына сәйкес ұсынылатын жайылым айналымдарының схемалары көрсетілген схема (карта);

"Жайылымдардың жалпы алаңына түсетін жүктеменің шекті рұқсат етілетін нормасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 14 сәуірдегі №3-3/332 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №11064 болып тіркелген) сәйкес жайылымдардың жалпы алаңына түсетін жүктеменің шекті рұқсат етілетін нормасын сақтау;

жайылым айналымын және суды пайдалану көздерін ескере отырып жайылымдарды пайдалану;

жайылым алаңдарын жекеленген өріс учаскелеріне бөлу;

жайылым учаскелерін жыл маусымдары бойынша кеңістікте және уақытпен (маусым, жыл ішінде) кезектестіру;

жайылым айналымы учаскелерінің бірін жайылымсыз және ауыл шаруашылығы жануарларынсыз жыл сайын қалдыру.

4. Жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарды әзірлеу кезінде:

өңірдің жер балансының және мемлекеттік жер кадастрының ақпараттық жүйесінің деректері;

жайылымдарды геоботаникалық зерттеп-қарау мәліметтері;

мал қорымдары (биометриялық шұңқырлар) туралы мәліметтер;

жайылымдық инфрақұрылым объектілері туралы және ауыл шаруашылығы жануарларын айдап өтуге арналған сервитуттар туралы мәліметтер;

иелерін көрсете отырып, ауыл шаруашылығы жануарларының сәйкестендіру деректері базасынан алынған ауыл шаруашылығы жануарларының мал басы саны туралы деректер;

ауыл шаруашылығы жануарларының түрлері мен жыныстық жас топтары бойынша қалыптастырылған үйірлердің, отарлардың, табындардың саны туралы деректер;

шалғайдағы жайылымдарда жаю үшін ауыл шаруашылығы жануарлары мал басының саны туралы мәліметтер;

екпе және аридтік жайылымдарда, орман, суқорларымен ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлерінде ауыл шаруашылығы жануарларын жаю ерекшеліктері туралы деректер;

жайылым айналымдарының ұсынылатын схемалары;

мемлекеттік органдар, жеке және (немесе) заңды тұлғалар ұсынған өзге де деректер ескеріле отырып қабылданды.

5. Әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша Арал ауданында 2 кент (Сексеуіл, Жақсықылыш) және 21 ауылдық округ (Аралқұм, Аманөткел, Ақирек, Атанши, Бекбауыл, Беларан, Бөген, Жаңақұрылыс, Жетес би, Жіңішкеқұм, Қамыстыбас, Қарақұм, Қаратерең, Қосаман, Қосжар, Құланды, Мергенсай, Аққұм, Райым, Сазды, Сапақ) бар.

6. Арал ауданы аумағының жалпы көлемі – 5 521 274 гектар, оның ішінде жайылымдық жерлер – 1 538 956 гектар.

7. Жер санаттары бойынша:

Арал ауданы жайылымдарын жерлердің санаттары бойынша бөлу, мың гектар

Ауылдық округтердің атауы	Әкімшілік-аумақтық объектілер жіктеуішінің коды	Жерлер санаттары							Жерлер жиыны
		ауыл шаруашылығы мақсатындағы	елді мекендердің	өнеркәсіп, көлік және өзге де ауыл шаруашылығы мақсатындағы емес	ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың	орман қорының	су қорының	босалқы жер
Арал ауданы	-	664930	281167,5	16058,2	163148	1074087	1878010,5	1534973	5612374

Елді мекеннің жайылымдарын бөлу, мың гектар

№ п/п	Ауылдық округтің атауы	Әкімшілік-аумақтық объектілер жіктеуішінің коды	Елді мекеннің атауы	Жайылымдардың жалпы алаңы, мың гектар	Жайылымдардың алаңдары мен түрлері
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
1	Сексеуіл	433257100	Сексеуіл	4701
		433257400	Көнту	105
2	Жақсықылыш	433237100	Жақсықылыш	3589
3	Аралқұм	433234100	Аралқұм	4923
		433234700	Шөміш	4103
		433234400	Мойнақ	7149
4	Аманөткел	433233100	Аманөткел	4126
		433233300	Аққұлақ	1740
		433233400	Ақшатау	423
		433233700	Хан	90
5	Ақирек	433231100	Ақбай	1284
6	Атанши	433232100	Жіңішкеқұм	7355
7	Бекбауыл	433238100	Бекбауыл	3638
		433238700	Үкілісай	6211
		433238500	Құмбазар	1334
8	Беларан	433244100	Құланды	14049
9	Бөген	433235100	Бөген	7815
		433235300	Қарашалаң	7049
10	Жаңақұрылыс	433236100	Жаңақұрылыс	355
11	Жетес би	433242100	Райым	3456
		433242500	Ескіұра	3664
12	Жіңішкеқұм	433241100	Тоқабай	9824
13	Қамыстыбас	433239100	Қамыстыбас	5158
14	Қарақұм	433243100	Абай	13279
		433243300	Ерімбетжаға	6737
15	Қаратерең	433245100	Қаратерең	5366
		433245300	Жаңақоныс	688
16	Қосаман	433246100	Қосаман	6211
		433246200	Ақеспе	3809
17	Қосжар	433248100	Қосжар	1717
18	Құланды	433247100	Ақбасты	16425
19	Мергенсай	433249100	Жалаңаш	7367
		433249200	Тастүбек	21710
20	Аққұм	433253100	Шижаға	21242
		433253300	Күршек	6047
21	Райым	433255100	Қызылжар	1919
		433255600	Шөмішкөл	6071
22	Сазды	433256100	Сазды	7785
23	Сапақ	433259100	Сапақ	5141
		433259100	Көктем	2829

8. Арал ауданы Қызылорда облысының солтүстік-батыс бөлігінде орналасқан. Аудан көлемі шөлейтті аймақ зонасына жатады. Топырағы қоңыржай. Жайылымды тиімді пайдалану, оның тозуына жол бермеу, әр малдың жақсы жейтін шөбіне қарай орналастыруға да байланысты.

9. Арал ауданының климаты тым континенттік. Орташа ауа температурасы қаңтарда – 13 – 15°С, шілдеде 24 – 35°С. Жауын-шашынның мөлшері 100 мм-ге жуық. Аязсыз күндер саны 160 тәулік, қар жамылғысы жұқа (10 см), ол 80 күндей жатады. Вегетация кезеңінің жылдық температура жиынтығы солтүстігінде 3400 °C, оңтүстігінде 3800 °C. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері солтүстігінде 150 мм, оңтүстігінде 105 мм. Оның 80%-ға жуығы көктем мен күз айларына келеді. Атмосфера қуаңшылықтың орташа мөлшері 50 тәулік. Аудан өте құрғақ агроклиматтық ауданға жатады. Сондықтан гидротермиялық коэффицент 0,3-ті құрайды, яғни ылғалдылығы өте төмен аймаққа жатады. Аудан аумағында желдің басым бөлігі солтүстік-шығыс (22%) және оңтүстік-батыстан (18%) соғады. Қыста солтүстіктен соғатын жел 24%-ды құраса, жаздағы жел 26%-ды құрайды. Желдің жылдық орташа жылдамдығы 4 – 4,5 м/с.

10. Ауданда ауыл шаруашылығын сумен қамтамасыз етуге жер асты сулары пайдаланылады.

11. Ауданда ауыл шаруашылықтың негізгі саласы мал шаруашылығын өсіру болып табылады.

12. Қазіргі таңда ауданда 36421 бас түйе, 60193 бас мүйізді ірі қара мал, 102263 бас мүйізді ұсақ мал, 56675 бас жылқы бар.

13. Ауданда 23 мал қорымы және 23 ветеринариялық пункттер жұмыс жасайды.

Ветеринариялық - санитариялық объектілер туралы мәліметтер:

№	Ауылдардың, ауылдық округтің атауы	Ветеринариялық пункттері	Мал тоғыту орындары	Қолдан ұрықтандыру пункттері	Мал қорымдары
					жоспарланғаны	салынғаны
1	Сексеуіл	1	-	-	-	1
2	Жақсықылыш	1	-	-	-	1
3	Аралқұм	1	-	-	-	1
4	Аманөткел	1	-	-	-	1
5	Ақирек	1	-	-	-	1
6	Атанши	1	-	-	-	1
7	Бекбауыл	1	-	-	-	1
8	Беларан	1	-	-	-	1
9	Бөген	1	-	-	-	1
10	Жаңақұрылыс	1	-	-	-	1
11	Жетес би	1	-	-	-	1
12	Жіңішкеқұм	1	-	-	-	1
13	Қамыстыбас	1	-	-	-	1
14	Қарақұм	1	-	-	-	1
15	Қаратерең	1	-	-	-	1
16	Қосаман	1	-	-	-	1
17	Қосжар	1	-	-	-	1
18	Құланды	1	-	-	-	1
19	Мергенсай	1	-	-	-	1
20	Аққұм	1	-	-	-	1
21	Райым	1	-	-	-	1
22	Сазды	1	-	-	-	1
23	Сапақ	1	-	-	-	1
	Барлығы:	23	-	-	-	23

14. Жайылым өнімділігін анықтау үшін геоботаникалық зерттеулердің деректері қолданылды. Жайылымдардың құрғақ массада орташа өнімділігі 7,0 -8,8 центнер/гектар құрайды. Шабылған шөп пен жасанды шабылған шөптің қосалқы азығы қыстау кезеңінде қолданылады.

15. Жайылым сыйымдылығын анықтау, жайылым кезеңінде оның өнімділігі туралы деректер негізінде құрылған. Шамамен алғанда, малдар үшін азықтардың келесі нормалары алынды (орта есеппен бір мал үшін): мүйізді ірі қара мал - 4 кг, мүйізді ұсақ мал - 2 кг, жылқы және түйе - 6 кг. Жайылым кезеңінің ұзақтылығы 170-180 күнді құрайды. Бұл тұрғыда, жайылым өнімін, жануарлар үшін азықты бір күнде қажет ету көлемін, жайылым кезеңінің ұзақтылығын біле отырып, жайылымның сыйымдылығын анықтауға болады.

16. Екпе және аридтік жайылымдарда ауыл шаруашылығы жануарларын жаю ерекшеліктері:

1) ауыл шаруашылығы жануарларын жаюдың және айдаудың маусымдық маршруттарын белгілейтін жайылымдарды пайдалану жөніндегі күнтізбелік кестесі, сонымен қатар жайылым айналымының ұзақтығы;

2) топырақ климаттық аймаққа, ауыл шаруашылығы жануарлар түрлеріне, сондай – ақ жайылым айналымына тәуелді;

3) далада – 170-180 күн;

4) шөлейтте – 160-180 күн;

5) Мал жаю ұзақтығы: сүтті ірі қара малдар үшін минималды, етті ірі қара малдар, қой, жылқы, түйелер үшін – максималды және қар жамылғысының тереңдігі мен тығыздығына және басқа да факторларға байланысты.

17. Малды айдап өтуге арналған сервитуттар туралы мәліметтер.

Арал ауданы бойынша малды айдап өту жолы 150 км құрайды.

Ескерту: аббревиатуралардың ажыратылып жазылуы:

га – гектар;

С – Цельсия көрсеткіші;

мм – миллиметр;

кг – килограмм;

км - километр.

Арал ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 1-қосымша

Әкімшілік-аумақтық бірлік аумағында жайылымдардың жер санаттары бөлінісінде орналасу схемасы (картасы)

Арал ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды Пайдалану жөніндегі жоспарға 2-қосымша

Жеке ауладағы ауылшаруашылығы жануарларын жаю бойынша халықтың мұқтаждығына арналған жайылымдар, оның ішінде қоғамдық жайылымдар белгіленген схема (карта)

Арал ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 3- қосымша

Ұсынылатын жайылым айналымдарының схемалары көрсетілген схема (карта)

Арал ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 4-қосымша

Ауылшаруашылығы жануарларын айдауға арналған сервитуттар, малайдайтын трассалар және жайылымдық инфрақұрылымның өзгеде объектілері,сондай-ақ мал қорымдары ( биометриялық шұңқырлар) белгіленетін схема (карта)

Арал ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 5-қосымша

Жайылымды пайдаланушыларға жер пайдалануға берілуі мүмкін жайылымдар белгіленген схема (карта)

Арал ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 6-қосымша

Халықтың жеке ауласындағы ауыл шаруашылығы жануарларын жаю жөніндегі мұқтаждықтарын қанағаттандыру мақсатында резервке алынуға жататын жайылымдарды белгілейтін схема (карта)

Арал ауданы бойынша 2025-2029 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 7- қосымша

Суды тұтыну нормасына сәйкес жасалған су көздеріне (көлдерге, өзендерге, тоғандарға, қазандарға, суару немесе суландыру каналдарына, құбырлы немесе шахта құдықтарына) қол жеткізу схемасы

Арал ауданы бойынша 2024-2028 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 8-қосымша

Ауыл шаруашылығы жануарларының басын шалғайдағы жайылымдарға орналастыру схемасы

Арал ауданы бойынша 2025-2029 жылдарғаарналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспарға 9-қосымша

Ауылдық округке кіретін ауылдық елді мекендер арасында жайылымдарды жобалық бөлу (қайта бөлу)