О проекте Закона Республики Казахстан "О племенном животноводстве"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 декабря 2000 года N 1934

Правительство Республики Казахстан постановляет:
Внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О племенном животноводстве".
Сноска. Проект закона отозван - постановлением Правительства РК от 22 мая 2001 г. N 683 P010683_ .

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Проект

Настоящий Закон определяет правовые и организационные основы осуществления деятельности в области племенного животноводства, регламентируют меры по сохранению и приумножению генофонда племенных животных, выведенных и усовершенствованных наукой, определению и улучшению их продуктивных качеств, деятельность государственных органов, юридических и физических лиц, занятых в области племенного животноводства.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

1. В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
1) аттестат - документ, выдаваемый уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства, свидетельствующим о признании государством деятельности юридических и физических лиц по осуществлению работ по оказанию услуг по воспроизводству и определению племенной ценности животных, производству и реализации племенной продукции (материала);
2) бонитировка - определение племенной ценности животных путем оценки их по комплексу признаков (породность, происхождение, продуктивность, экстерьер, конституция, живая масса);
3) Государственная книга племенных животных - свод данных о наиболее ценных по происхождению, продуктивности и племенным качествам животных определенной породы, имеющихся в Республике Казахстан;
4) Государственный регистр племенных животных - свод данных о количественном и породном составе племенных животных и стад, имеющихся у хозяйствующих субъектов;
5) Государственный реестр селекционных достижений, допущенных к использованию - Государственный реестр Республики Казахстан селекционных достижений, допущенных к использованию, который включает породы, допущенные для хозяйственного использования в производстве;
6) дистрибьютерный центр по реализации племенной продукции (материала) - аттестованное уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства юридическое лицо, специализирующееся на приобретении, хранении и реализации семени и эмбрионов крупного рогатого скота, содержащее производителей других видов животных, получающее от них семя и реализующее его;
7) живая масса - вес живого животного;
8) животные - культивируемые человеком все виды сельскохозяйственных животных и птиц, имеющих непосредственное отношение к сельскохозяйственному производству (крупный рогатый скот, овцы, козы, лошади, верблюды, свиньи, маралы и олени, куры, утки, гуси, индейки, медоносные пчелы и другие), а также их межвидовые гибриды;
9) конституция - совокупность биологических признаков, характеризующих животное как единое целое и выражающиеся в характере его nродуктивности;
10) мечение (маркировка) - обозначение племенного животного путем нанесения номера - татуировки, тавра, закрепления бирки, которые позволяют точно идентифицировать соответствующее животное;
11) племенное животное - чистопородное животное, имеющее документ (свидетельство) о своем происхождении, и индивидуальные свойства которого соответствуют требованиям стандарта породы;
12) племенное животноводство - система мер направленных на получение животных с высоким генетическим потенциалом и его разведение;
13) племенная продукция (материал) - племенное животное, его семя, эмбрионы, яйцо;
14) племенное хозяйство - аттестованное уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства юридическое лицо, осуществляющее разведение и реализацию племенных животных по видам и породам, самостоятельно получающее и реализующее их эмбрионы;
15) племенная ценность - уровень генетического потенциала племенного животного, влияющий на хозяйственно-полезные признаки потомства;
16) племенной центр - аттестованное уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства юридическое лицо, содержащее племенных производителей крупного рогатого скота, занимающееся получением, накоплением, хранением их семени, а также реализацией семени производителей, признанных улучшателями;
17) племенное свидетельство - документ, подтверждающий происхождение, продуктивность и иные качества племенного животного, а также генетическое происхождение родителей и качество семени или эмбриона;
18) порода - целостная группа животных одного вида, сложившаяся под влиянием творческой деятельности человека в определенных хозяйственно-природных, социально-экономических условиях, имеющая общую историю происхождения, отличающуюся характерными признаками продуктивности, типом телосложения, стойко передающая свои качества потомству и количественно достаточное для длительного разведения "в себе";
19) порода с ограниченным генофондом - группа редко встречающихся и не имеющих себе аналогов в мире отечественной породы животных, необходимая для использования в селекционных целях и находящаяся под угрозой исчезновения;
20) породность - степень выраженности у животных наследственных признаков, характерных для данной породы экстерьер, размеры и живая масса, окраска шерстного покрова млекопитающих и оперения у птиц, количество и качество продукции (молоко, мясо, шерсть, яйцо и другие);
21) продуктивность племенных животных - совокупность хозяйственно- полезных признаков племенных животных, в том числе количество и качество получаемой от них продукции;
22) происхождение - родословная животного;
23) родословная животного - происхождение племенного животного, в которой приведены сведения о родителях и предках нескольких поколений;
24) ручная случка - спаривание индивидуально подобранных животных под контролем специалиста;
25) семя (сперма) - зрелая мужская половая клетка;
26) стандарт породы - минимальные требования для породы по продуктивности, типу телосложения и происхождению, предъявляемые при оценке животных, установленные нормативными документами, утвержденными уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства;
27) тип - группа сельскохозяйственных животных, являющихся частью породы, имеющая, кроме общих для данной породы свойств и некоторые свои отличительные особенности по продуктивности, характеру телосложения и конституции, лучшей приспособленности к условиям зоны разведения, устойчивостью к заболеваниям;
28) кросс - группа животных, происходящих от спаривания одной линии с другой линией животных;
29) линия - внутрипородная или межпородная группа сельскохозяйственных животных, происходящих от одного или нескольких выдающихся производителей;
30) трансплантация (пересадка) эмбрионов - биотехнологический прием получения большего числа потомков от высокоценных животных;
31) улучшатель - производитель, улучшающий племенные и продуктивные признаки в потомстве в сравнении со сверстниками исходного стада;
32) уполномоченный государственный орган в области племенного животноводства - центральный исполнительный орган, определяемый Правительством Республики Казахстан, осуществляющий, в пределах предоставленных полномочий, реализацию государственной политики в области племенного животноводства;
33) экстерьер - характеристика внешних особенностей форм телосложения, обусловленная наследственностью и условиями среды и отражающая биологические особенности животных и их хозяйственную ценность;
34) эмбрион - зародыш, развивающийся из оплодотворенной яйцеклетки;
35) юридические и физические лица - любые формы хозяйствования, предусмотренные в гражданском законодательстве;
36) юридические и физические лица по оказанию услуг по воспроизводству животных - аттестованные уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства юридические и физические лица, оказывающие услуги по воспроизводству животных методом искусственного осеменения, ручной случки и трансплантации (пересадки) эмбрионов;
37) юридические и физические лица по оказанию услуг по определению племенной ценности животных - аттестованные уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства юридические и физические лица, оказывающие услуги по определению племенной ценности племенной продукции (материала) и продуктивности племенных животных.

Статья 2. Законодательство о племенном животноводстве

Законодательство о племенном животноводстве состоит из настоящего

Закона и других нормативных правовых актов Республики Казахстан.

Если международными договорами, ратифицированными Республикой

Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в

настоящем Законе, применяются правила международного договора.

Глава 2. Система племенного животноводства

Республики Казахстан

Статья 3. Система племенного животноводства Республики Казахстан

1. В систему племенного животноводства Республики Казахстан входят:

1) уполномоченный государственный орган в области племенного

животноводства, определяемый Правительством Республики Казахстан и его

территориальные подразделения;

2) субъекты племенного животноводства.

2. К субъектам племенного животноводства относятся аттестованные

уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства:

1) племенные хозяйства;

2) племенные центры;

3) дистрибьютерные центры по реализации племенной продукции

(материала);

4) юридические и физические лица по оказанию услуг по воспроизводству

животных;

5) юридические и физические лица по оказанию услуг по определению

племенной ценности животных.

Статья 4. Уполномоченный государственный орган в области
племенного животноводства и его основные
направления деятельности

1. Уполномоченный государственный орган в области племенного животноводства осуществляет следующие функции:
1) разрабатывает программу развития, сохранения и использования генофонда племенных животных и представляет на утверждение Правительства Республики Казахстан;
2) контролирует выполнение законодательства, подзаконных актов и программ в области племенного животноводства;
3) утверждает нормативные документы по определению племенной ценности племенной продукции (материала) и воспроизводству животных;
4) разрабатывает и представляет на согласование и утверждение правила и формы учета племенных животных и стад в органы статистики и ведет учет данных в области племенного животноводства по утвержденным формам;
5) разрабатывает и утверждает форму аттестата и правила о проведении государственной аттестации субъектов племенного животноводства;
6) в соответствии с установленными правилами о проведении государственной аттестации:
аттестует племенные хозяйства, племенные центры, дистрибьютерные центры по производству и реализации племенной продукции (материала), а также юридических и физических лиц, занимающихся оказанием услуг по воспроизводству и определению племенной ценности животных с выдачей аттестата;
приостанавливать действие аттестата с указанием причин приостановления, а при повторном нарушении инициирует процедуру лишения аттестата через суд;
7) на основании заключения аттестованных юридических и физических лиц по определению племенной ценности животных выдает племенное свидетельство на племенную продукцию (материал);
8) разрабатывает бюджетные программы по государственной поддержке племенного животноводства, с учетом установленных Правительством Республики Казахстан минимальных нормативов субсидий определяет ежегодные квоты реализуемой племенной продукции (материалов), подлежащей субсидированию, по каждому виду и в разрезе каждого субъекта племенного животноводства в пределах средств, предусмотренных к бюджете на указанные цели, контролирует их целевое использование;
9) проводит испытание и апробацию новых пород животных;
10) ведет и издает Государственную книгу, Государственный регистр племенных животных и Государственный реестр селекционных достижений, допущенных к использованию в производстве;
11) представляет Республику Казахстан в международных переговорах и выставках по вопросам племенного животноводства;
12) осуществляет иные правомочия, предусмотренные законодательством.

Статья 5. Государственные инспекторы по племенному делу
уполномоченного государственного органа в области
племенного животноводства и их полномочия

1. Руководитель уполномоченного государственного органа в области племенного животноводства вправе в установленном законодательством порядке присваивать дополнительное специальное наименование "главного государственного инспектора по племенному делу республики" и "государственных инспекторов по племенному делу" к соответствующим должностям административных государственных служащих.
2. Государственные инспекторы по племенному делу уполномоченного государственного органа в области племенного животноводства имеют право:
1) беспрепятственно посещать аттестованные субъекты по племенному животноводству при предъявлении служебного удостоверения;
2) проверять состояние племенной работы, учета и отчетности в племенных хозяйствах, племенном центре, дистрибьютерных центрах по реализации племенной продукции (материала);
3) проверять соответствие условий содержания, кормления, а также хранения хозяйствующими субъектами племенной продукции (материала);
4) проверять качество работ аттестованных юридических и физических лиц по оказанию услуг в области племенного животноводства;
5) приостанавливать в разовом порядке реализацию племенной продукции (материала) при несоблюдении субъектами племенного животноводства требований нормативно-правовых актов в области племенного животноводства до устранения выявленных нарушений;
6) вносить в уполномоченный государственный орган предложение о приостановлении действия аттестата выданного юридическим и физическим лицам по оказанию услуг по воспроизводству и определению племенной ценности животных, лишении аттестата племенного хозяйства, племенного центра и дистрибьютерного центра по реализации племенной продукции (материала) при несоответствии их деятельности требованиям нормативных документов в области племенного животноводства.

Статья 6. Аттестация деятельности субъектов в области
племенного животноводства

1. Племенные хозяйства, племенные центры и дистрибьютерные центры, а также юридические и физические лица по оказанию услуг по воспроизводству и определению племенной ценности животных, соответствующие установленным правилам о проведении государственной аттестации, подлежат аттестации уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства с выдачей аттестата.
2. Государственные субсидии выделяются аттестованным юридическим лицам в качестве племенного хозяйства, племенного центра и дистрибьютерного центра по реализации племенной продукции (материала) в соответствии со статьей 16 настоящего Закона.
3. Правила о проведении государственной аттестации субъектов племенного животноводства, сроки их переаттестации разрабатываются и утверждаются уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства. По мере повышения уровня ведения племенного животноводства, продуктивности племенных хозяйств и племенных центров может повышаться и уровень утверждаемых правил о проведении государственной аттестации.
4. Услуги по выдаче аттестата оказываются на безвозмездной основе. Стоимость бланка аттестата оплачивается получателем. Средства, поступающие от реализации бланка аттестата юридическим и физическим лицам по оказанию услуг по воспроизводству и определению племенной ценности животных, присвоения юридическим лицам статуса племенного хозяйства, племенного центра и дистрибьютерного центра по реализации племенной продукции (материала), зачисляются в доход республиканского бюджета в соответствии с действующим законодательством.

Статья 7. Основные направления деятельности
племенных хозяйств

1. Основными направлениями деятельности племенных хозяйств являются:
1) содержание определенных пород, линий, типов и кроссов племенных животных, в том числе и пород с ограниченным генофондом, их воспроизводство, выращивание и реализация произведенной племенной продукции (материала);
2) совершенствование генетического потенциала племенных животных в рамках утвержденных программ развития племенного животноводства и в соответствии с рекомендациями научных организаций;
3) ведение учета и предоставление отчетности по формам, установленным уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства.

Статья 8. Основные направления деятельности
племенных центров

1. Основными направлениями деятельности племенных центров являются:
1) получение, накопление и хранение семени быков-производителей;
2) определение племенной ценности быков-производителей по качеству потомства;
3) реализация семени производителей признанных улучшателями;
4) приобретение, хранение и реализация эмбрионов крупного рогатого скота;
5) учет результатов использования семени и эмбрионов, ведение банка данных о них;
6) ведение учета и предоставление отчетности по формам, установленным уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства;
7) осуществление обмена генофондом.
2. Породный и количественный состав быков-производителей в племенных центрах определяется уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства совместно с научными организациями в рамках программы развития племенного животноводства, в зависимости от региональной специализации, породной районированности и с учетом потребностей республики в семени для проведения искусственного осеменения коров.
3. Реализационная цена племенной продукции (материала) свободная, цена семени быков-производителей, признанных улучшателями, племенного центра субсидируемого за счет республиканских бюджетных средств регулируется в соответствии с действующим законодательством.

Статья 9. Основные направления деятельности дистрибьютерного центра
по реализации племенной продукции (материала)

1. Основными направлениями деятельности дистрибьютерных центров по реализации племенной продукции (материала) являются:
1) приобретение, хранение и реализация семени быков-производителей, признанных улучшателями, и эмбрионов крупного рогатого скота;
2) содержание племенных производителей других видов, получение от них семени и использование их в воспроизводстве животных;
3) ведение учета и предоставление отчетности по формам, установленным уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства.

Статья 10. Основные направления деятельности
юридических и физических лиц
по оказанию услуг по воспроизводству животных

1. Основными направлениями деятельности юридических и физических лиц по оказанию услуг по воспроизводству животных являются:
1) ручная случка;
2) искусственное осеменение;
3) трансплантация (пересадка) эмбрионов.

Статья 11. Основные направления деятельности
юридических и физических лиц
по оказанию услуг по определению
племенной ценности животных

Основными направлениями деятельности юридических и физических лиц по оказанию услуг по определению племенной ценности животных являются:
определение племенной ценности племенных животных и качества племенной продукции (материала), их идентификация с привлечением аккредитованных цитогенетических, иммуногенетических лабораторий, лабораторий селекционного контроля качества молока, шерсти, ипподромов, контрольно-испытательных станций животноводства в соответствии с методиками, утвержденными уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства.

Статья 12. Бонитировка племенной продукции (материала)

1. Племенная продукция (материал) подлежит обязательной бонитировке в соответствии с утвержденными нормативными документами и правилами в области племенного животноводства.
2. Бонитировка проводится аттестованными юридическими и физическими лицами по оказанию услуг по определению племенной ценности в целях определения и документального подтверждения происхождения, продуктивности племенных животных, отсутствия у них генетических пороков, а также происхождения и качества семени или эмбрионов. Документ о результатах бонитировки является основанием для выдачи племенного свидетельства (сертификата) племенной продукции (материала) уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства.

Глава 3. Племенная продукция (материал)

Статья 13. Признание племенной продукции (материала)
и выдача племенного свидетельства

1. Продукция (материал) признается племенной в случаях, когда:
1) имеет племенное свидетельство, выданное уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства;
2) семя получено и обработано в аттестованном племенном центре или в дистрибьютерном центре по реализации племенной продукции (материала) от племенного животного и имеют племенное свидетельство;
3) эмбрион получен и обработан в аттестованном племенном хозяйстве аттестованным юридическим и физическим лицом и имеет племенное свидетельство;
4) имеет ветеринарное свидетельство о благополучии от заболеваний и обсемененности бактериями.
2. Импортированная племенная продукция (материал) признается племенной, если выданное на нее племенное свидетельство официальными органами страны-экспортера признаются уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства в соответствии с международными нормами или межгосударственными соглашениями.

Статья 14. Экспорт и импорт племенной продукции (материала)

1. Экспорт и импорт племенной продукции (материала) осуществляется в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан.
2. Экспорт племенной продукции (материала) осуществляется при наличии ветеринарного свидетельства, племенного свидетельства, выданного уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства.
3. Импорт племенной продукции (материала) осуществляется при наличии ветеринарного и племенного свидетельств, выданных в соответствии с действующими законодательствами Республики Казахстан.

Статья 15. Государственный учет племенной продукции (материала)

1. Племенная продукция (материал), признанная в соответствии с пунктами 1 и 2 ст. 13 настоящего Закона подлежит государственному учету.
2. Данные о численности и продуктивности племенных животных и стад субъектов племенного животноводства вносятся по видам и породам животных в Государственный регистр племенных животных.
3. Данные о наиболее ценных по происхождению, продуктивности и племенным качествам, животных вносятся в Государственную книгу племенных животных.
4. Юридические и физические лица, имеющие племенных животных или племенное стадо, не располагающие аттестатом субъекта племенного животноводства, могут вести учет племенной продукции (материала) и добровольно представлять отчет уполномоченному государственному органу в области племенного животноводства с целью включения имеющихся животных или племенного стада в Государственный регистр племенных животных.
5. Данные, внесенные в Государственные книгу и регистр племенных животных являются доступными для заинтересованных лиц.
6. Формы журналов учета племенной продукции (материала), положения о Государственной книге племенных животных и Государственном регистре племенных животных, а также порядок внесения в них записей разрабатываются и утверждаются уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства.

Глава 4. Государственное регулирование племенного
животноводства

Статья 16. Государственная поддержка племенного животноводства

1. Племенное животноводство в Республике Казахстан пользуется государственной поддержкой.
2. Государственная поддержка племенного животноводства осуществляется на основе программы развития племенного животноводства в виде государственных субсидий.
3. Государственная поддержка племенного животноводства состоит из:
1) государственной поддержки мероприятий по сохранению пород животных;
2) государственной поддержки мероприятий, направленных на обеспечение доступности племенной продукции (материала) для сельских товаропроизводителей;
3) государственной поддержки мероприятий, направленных на создание племенных хозяйств по птицеводству, племенных центров.
4. Государственная поддержка мероприятий по сохранению пород животных, в том числе и пород с ограниченным генофондом, определяется ежегодно при формировании республиканского бюджета Правительством Республики Казахстан по представлению уполномоченного государственного органа в области племенного животноводства.
5. Государственная поддержка мероприятий, направленных на обеспечение доступности племенной продукции (материала) для сельских товаропроизводителей, осуществляется путем субсидирования реализованной племенной продукции (материала) в пределах ежегодных квот реализации на каждый вид племенной продукции (материала) и при условии ее использования по назначению, подтвержденного соответствующими документами.
При этом субсидии выделяются:
1) племенным хозяйствам:
на частичное удешевление стоимости реализованного отечественным сельскохозяйственным товаропроизводителям племенного молодняка и племенного яйца;
на частичное удешевление стоимости, реализованного отечественным сельскохозяйственным товаропроизводителям и использованного через аттестованного юридического и физического лица, эмбриона;
в разовом порядке при создании племенного хозяйства по птицеводству с участием государства на полное возмещение затрат по приобретению спецоборудования, поголовья исходных линий и кроссов, а также по их содержанию в течение 1,5 лет до получения от них племенного яйца;
2) племенным центрам:
в разовом порядке при их создании с участием государства на полное возмещение затрат по приобретению быков-производителей и специального оборудования, определенных уполномоченным государственным органом в области племенного животноводства;
при их создании на полное возмещение затрат на содержание быков- производителей и хранение их семени в течение 5 лет до окончательного определения качества по продуктивности потомства;
на частичное удешевление стоимости реализованных отечественным сельскохозяйственным товаропроизводителям и использованных через аттестованного юридического и физического лица, семени быков- производителей, признанных улучшателями, и эмбрионов крупного рогатого скота;
3) дистрибьютерным центрам по реализации племенной продукции (материала) на частичное удешевление стоимости реализованных отечественным сельскохозяйственным товаропроизводителям и использованных через аттестованного юридического и физического лица, семени быков- производителей, признанных улучшателями и эмбриона крупного рогатого скота.
6. Минимальный уровень нормативов субсидий на каждый вид племенной

продукции (материала) и мероприятий по сохранению пород животных

определяется Правительством Республики Казахстан по представлению

уполномоченного государственного органа в области племенного

животноводства.

7. Субъекты племенного животноводства реализуют племенную продукцию

(материал) отечественным товаропроизводителям свободно по договорной цене

с вычетом разницы выделяемых государством субсидий.

Президент

Республики Казахстан

(Специалисты: Склярова И.В.,

Абрамова Т.М.)

"Асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2000 жылғы 29 желтоқсан N 1934

ЕСКЕРТУ. Заң жобасы қайтарылып алынды - ҚР Үкіметінің 2001.05.22.

N 683 қаулысымен.

P010683_

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:

"Асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының

жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына

енгізілсін.

Қазақстан Республикасының

Премьер-Министрі

Жоба

Қазақстан Республикасының Заңы

Асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы

Осы Заң асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы қызметті жүзеге

асырудың құқықтық және ұйымдық негіздерін белгілейді, ғылыммен шығарылған

және жетілдірілген асыл тұқымды малдардың тұқымдық қорын сақтау және

көбейту, олардың өнімділік апасын анықтау және жақсарту жөніндегі

шараларды, асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында шұғылданатын мемлекеттік

органдардың, заңды және жеке тұлғалардың қызметтерін реттейді.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) аттестат - заңды және жеке тұлғалардың малдарды өз төлінен өсіру және тұқымдық құндылығын анықтау, асыл тұқымдық өнімді (материалды) өндіру және өткізу бойынша қызмет көрсету жұмыстарын жүзеге асыру жөніндегі қызметін мемлекеттің танитыны туралы асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган беретін куәландырушы құжат;
2) бағалау (бонитировка) - малдардың асыл тұқымдық құндылығын олардың белгілері кешені (тұқымдылығы, тегі, өнімділігі, тұлғасы, дене құрылымы, тірілей салмағы) бойынша бағалау жолымен анықтау;
3) Асыл тұқымды малдардың мемлекеттік кітабы - шыққан тегі, өнімділігі және асыл тұқымдық сапасы бойынша ең құнды, Қазақстан Республикасында бар белгілі бір тұқымның малдары туралы деректер жиынтығы;
4) Асыл тұқымды малдардың мемлекеттік тіркелімі - асыл тұқымды малдардың және табындардың сандық және тұқымдық құрамы туралы деректер жиынтығы;
5) пайдалануға рұқсат етілген селекциялық жетістіктердің мемлекеттік тізілімі - Қазақстан Республикасының өндірісте шаруашылыққа пайдалану үшін рұқсат етілген, тұқымды қамтитын, пайдалануға рұқсат етілген селекциялық жетістіктердің мемлекеттік тізілімі;
6) асыл тұқымды мал өнімін (материалын) өткізу жөніндегі орналастырушы орталық - ірі қара малдың ұрығын және іштегі төлдерін сатып алуға, сақтауға және өткізуге, малдардың басқа түрлерін шығарушы аталықтарын бағуға, олардан тұқым алып, оны өткізуге мамандандырылған асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган аттестациялаған заңды тұлға;
7) тірілей салмақ - тірі малдың салмағы;
8) мал - адам бағып-өсіретін ауыл шаруашылығы өндірісіне тікелей қатынасы бар ауыл шаруашылық малдары мен құстардың (ірі қара мал, қойлар, ешкілер, жылқылар, түйелер, шошқалар, маралдар және бұғылар, тауықтар, үйректер, қаздар, күркетауықтар, бал аралары және басқалары), сондай-ақ олардың түраралық будандарының барлық түрі;
9) дене құрылымы (конституция) - малды бірыңғай тұтас түрде сипаттайтын және оның өнімділігінің сипатынан көрінетін биологиялық белгілер жиынтығы;
10) ен салу (таңбалау) - тиісті малды дәл тануға мүмкіндік беретін нөмір-таңба салу, күйдіріп басу, сырға тағу жолымен асыл тұқымды малды белгілеу;
11) асыл тұқымды мал - шыққан тегі және жеке қасиеттері тұқым стандарттарының талаптарына сәйкес келетін таза тұқымды мал;
12) асыл тұқымды мал шаруашылығы - тектік әлеуеті жоғары малдарды өсіруге және оларды көбейтуге бағытталған шаралар жүйесі;
13) асыл тұқымдық өнім (материал) - асыл тұқымды мал, оның ұрығы, іштегі төлдері, жұмыртқасы;
14) асыл тұқымдық шаруашылық - асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті орган аттестациялаған асыл тұқымды малды түрлері мен тұқымдары бойынша өсіруді және өткізуді жүзеге асырушы, олардың іштегі төлдерін дербес алушы және өткізуші заңды тұлға;
15) асыл тұқымды құндылық - асыл тұқымды мал тұқымының шаруашылық-пайдалы белгілеріне әсер ететін тектік әлеуетінің деңгейі;
16) асыл тұқымдық орталық - ірі қараның асыл тұқымды бұқаларын бағатын, олардың ұрығын алумен, жинаумен, сақтаумен, сондай-ақ жақсартушы деп танылған бұқалар ұрығын өткізумен шұғылданатын асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган аттестациялаған заңды тұлға;
17) асыл тұқымдық куәлік - асыл тұқымды малдың шыққан тегін, өнімділігін және өзге де сапасын, сондай-ақ ата-енесінің тұқымдық тегі және ұрықтың немесе іштегі төлдің сапасын растайтын құжат;
18) тұқым - белгілі бір шаруашылық-табиғи әлеуметтік-экономикалық жағдайларда адамның шығармашылық қызметінің әсерімен қалыптасқан, шығу тегі ортақ, өнімділігінің, дене бітімінің тұрпатына тән белгілерімен ерекшеленетін, өз қасиеттері ұрпағына тұрақты беріліп отыратын және "өз ішінде" ұзақ уақыт өсіп-өнуі үшін саны жеткілікті түрі бар жануарлардың тұтас тобы;
19) тектік қоры шектеулі тұқым - отандық мал тұқымының әлемде сирек кездесетін және теңдестері жоқ, селекциялық, мақсаттарға пайдалану үшін қажет және құрып кету қаупі туған тобы;
20) тұқымдық - малдардың осы тұқымына тән тұқым қуалайтын белгілердің тұлғасының, көлемі мен тірілей салмағының, сүт қоректілердің жүндері және құстардың қауырсындары түр-түсінің, өнімнің (сүт, ет, жүн, жұмыртқа және басқалар) саны мен сапасының байқалу дәрежесі;
21) асыл тұқымды малдардың өнімділігі - асыл тұқымды малдардың шаруашылық-пайдалы белгілерінің, соның ішінде олардан алатын өнімнің саны мен сапасының жиынтығы;
22) тек - малдың ата-тегі;
23) малдың ата-тегі - асыл тұқымды малдың ата-енесі және бірнеше ұрпағының арғы аталары туралы деректер берілген жинақ;
24) қолдан қашыру - жекелей іріктеп алынған малдарды маманның бақылауымен шағылыстыру;
25) ұрық (шәуһат) - жетілген еркек жынысты клетка;
26) тұқым стандарты - асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган бекіткен, нормативтік құжаттармен белгіленген, малдарды бағалау кезінде өнімділігі, дене бітімі, тегі бойынша тұқымға қойылатын ең төменгі талаптар;
27) тұрпат - белгілі бір тұқым үшін ортақ қасиеттерден басқа

өнімділігі, дене бітімі мен құрылымы, көбею аймағындағы жағдайларға жақсы

бейімделуі, ауруларға төзімділігі бойынша кейбір өзінің ерекшеліктері бар,

осы тұқымның бір бөлігі болып табылатын ауыл шаруашылығы малдарының тобы;

28) будан (кросс) - малдың бір желісін басқа желімен шағылыстырудан

тараған малдар тобы;

29) желі - бір немесе бірнеше үздік аталық малдан тараған ауыл

шаруашылығы малдарының тұқымішілік немесе тұқымаралық тобы;

30) іштегі төлдерді ауыстыру (көшіру) - құндылығы жоғары малдардан

көп тұқым алудың биотехнологиялық әдісі;

31) жақсартқыш - негізгі табындағы тұрғыластарымен салыстырғанда

ұрпақта асыл тұқымдық және өнімділік белгілерін жақсартушы аталық еркек

мал;

32) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік

орган - берілген өкілеттік шегінде асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында

мемлекеттік саясаттың іске асырылуын орындайтын Қазақстан Республикасының

Үкіметі белгілейтін орталық атқарушы орган;

33) тұлға (экстерьер) - тұқым қуалаушылыққа және ортаның жағдайына

байланысты және малдардың биологиялық ерекшеліктері мен олардың шаруашылық

құндылығын көрсететін, дене бітімі пішімінің сыртқы ерекшеліктерінің

сипаттамасы;

34) іштегі төл (эмбрион) - ұрықтанған жұмыртқа клеткасынан іште

дамушы ұрық;

35) заңды және жеке тұлғалар - азаматтық заңдарда көзделген

шаруашылық жүргізу нысандары;

36) малды өз төлінен өсіру жөнінде қызмет көрсетуші заңды және жеке тұлғалар - малдың өсімі жөнінде қолдан ұрықтандыру, қолдан қашыру және іштегі төлдерді ауыстыру (көшіру) қызметтерін көрсететін асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган аттестациялаған заңды және жеке тұлғалар;
37) малдың асыл тұқымдық құндылығын анықтау жөнінде қызмет көрсетуші заңды және жеке тұлғалар - асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) асыл тұқымдық құндылығын және асыл тұқымды малдың өнімділігін анықтау жөнінде қызметтер көрсететін асыл тұқымды мал шаруашылық саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган аттестациялаған заңды және жеке тұлғалар.

2-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы заңнама

Асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы заңнама осы Заңнан және Қазақстан

Республикасының басқа да нормативтік құқықтық кесімдерінен тұрады.

Егер Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттарда осы

Заңдағыдан өзге ережелер белгіленсе, халықаралық шарттың ережелері

қолданылады.

2-тарау. Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал

шаруашылығы жүйесі

3-бап. Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы жүйесі

1. Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы жүйесіне:

1) Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген асыл тұқымды мал

шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган және оның аумақтық

бөлімшелері;

2) асыл тұқымды мал шаруашылығының субъектілері кіреді.

2. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік

орган аттестациялаған асыл тұқымды мал шаруашылығының субъектілеріне

мыналар жатады:

1) асыл тұқымдық шаруашылықтар;

2) асыл тұқымдық орталықтары;

3) асыл тұқымдық мал өнімін (материалын) өткізу жөніндегі

орналастырушы орталықтар;

4) малды өз төлінен өсіру жөнінде қызметтер көрсетуші заңды және жеке

тұлғалар;

5) малдың асыл тұқымдық құндылығын анықтау жөнінде қызметтер

көрсетуші заңды және жеке тұлғалар.

4-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті

мемлекеттік орган және оның қызметінің негізгі

бағыттары

1. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік

орган мынадай міндеттерді жүзеге асырады.

1) асыл тұқымды малдың тұқымдық қорын дамытудың, сақтаудың және пайдаланудың бағдарламасын әзірлейді және Қазақстан Республикасы Үкіметіне бекітуге береді;
2) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы заңнаманың, заңнамалық кесімдердің орындалуын қадағалайды;
3) малды өз төлінен өсіру және асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) асыл тұқымдық құндылығын анықтау жөніндегі нормативтік құжаттарды бекітеді;
4) асыл тұқымды малдар мен табындардың есебін жүргізу ережелері мен нысанын келісімге әзірлеп статистикалық органдарға береді және бекітілген нысандар бойынша асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында деректер есебін жүргізеді;
5) асыл тұқымды мал шаруашылығының субъектілеріне аттестаттың нысанын, мемлекеттік аттестаттау өткізу ережелерін әзірлейді және бекітеді;
6) мемлекеттік аттестаттау өткізу туралы белгіленген ережелерге сәйкес:
асыл тұқымды шаруашылықтарды, мал тұқымын асылдандыру орталықтарын, асыл тұқымды өнімді (материалды) өндіру және өткізу жөніндегі орналастырушы орталықтарды, сондай-ақ малды өз төлінен өсіру және малдың асыл тұқымдық құндылығын анықтау жөнінде қызмет көрсетумен шұғылданатын заңды және жеке тұлғаларды аттестат берумен аттестаттайды;
аттестаттың қолданылуын тоқтата тұру себептерін көрсетіп, ал тәртіп бұзушылық қайталанса сот арқылы аттестаттау ынтагерлікпен айырады;
7) малдың асыл тұқымдық құндылығын анықтау жөніндегі аттестаттан өткен заңды және жеке тұлғалардың қорытындыларын негізге алып асыл тұқымдық өнімге (материалға) куәлік береді;
8) асыл тұқымды мал шаруашылығын мемлекеттік қолдау жөніндегі бюджеттік бағдарламаларды әзірлейді, Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген қаражаттандырудың ең төмен нормативтерін ескеріп, көрсетілген мақсаттарға бюджетте көзделген қаражат шегінде асыл тұқымды мал шаруашылығының әрбір түрі бойынша және әрбір субъектісінің қимасында қаражаттандыруға жататын, сатылатын асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) жыл сайынғы квотасын белгілейді, қаражаттың мақсатты жұмсалуын бақылайды;
9) жаңа мал тұқымдарын сынақтан өткізеді және оның сапасын анықтайды;
10) Асыл тұқымдық малдың мемлекеттік кітабын, Мемлекеттік тіркелімін және өндірісте пайдалануға рұқсат берілген селекциялық жетістіктердің мемлекеттік тізілімін жүргізеді және баспадан шығарады;
11) халықаралық келіссөздерде асыл тұқымды мал шаруашылығының мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының мүддесін қорғайды;
12) заңдарда көзделген өзге де құқықтық өкілеттерді жүзеге асырады.

5-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы
уәкілетті мемлекеттік органның асылдандыру ісі жөніндегі
мемлекеттік инспекторлары және олардың өкілеттіктері

1. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның басшысы, заңда белгіленген тәртіп бойынша "республиканың асылдандыру ісі жөніндегі бас мемлекеттік инспекторы" деген атақ, және әкімшілік саласындағы мемлекеттік қызметкерлерге қызмет дәрежесіне қарай "асылдандыру ісі жөніндегі мемлекеттік инспектор" деген атақ беруге құқылы.
2. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның асылдандыру ісі жөніндегі мемлекеттік инспекторлары:
1) асыл тұқымды мал шаруашылығы бойынша аттестатталған субъектілерге қызметтік куәлігін көрсетіп кедергісіз кіруге;
2) мал тұқымын асылдандыру шаруашылықтарында, мал тұқымын асылдандыру орталықтарында, асыл тұқымдық өнімді (материалды) өткізу жөніндегі орналастырушы орталықтарда мал тұқымын асылдандыру жұмысының, есеп жүргізу мен есеп берудің жай-күйін тексеруге;
3) шаруашылық жүргізуші субъектілердің асыл тұқымдық өнімдерді (материалды) сақтауға, азықтандыруға, сондай-ақ сақтау жағдайларының сәйкестігін тексеруге;
4) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында қызметтер көрсету жөніндегі аттестациядан өткен заңды және жеке тұлғалардың жұмыс сапасын тексеруге;
5) асыл тұқымды мал шаруашылығы субъектілері асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы нормативтік-құқықтық кесімдердің талаптарын орындамаған жағдайда анықталған тәртіп бұзушылық жойылғанға дейін асыл тұқымдық өнімді (материалды) өткізуді бір жолға тоқтата тұруға;
6) уәкілетті мемлекеттік органға асыл тұқымды өз төлінен өсіру және асыл тұқымдық құндылығын анықтау жөнінде қызметтер көрсету бойынша заңды және жеке тұлғаларға берілген аттестаттың қолданылуын тоқтата тұру, асыл тұқымды мал шаруашылығының, мал тұқымын асылдандыру орталығы мен асыл тұқымдық өнімді (материалды) өткізу жөніндегі орналастырушы орталықтың қызметі асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес болмаған жағдайда оларды аттестаттан айыру туралы ұсыныс енгізуге құқылы.

6-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы субъектілерді
аттестаттаудан өткізу

1. Мемлекеттік аттестаттаудан өткізу туралы белгіленген ережелерге сәйкес келетін асыл тұқымды мал шаруашылықтары, мал тұқымын асылдандыру орталықтары мен орналастырушы орталықтар, сондай-ақ малды өз төлінен өсіру және асыл тұқымдық құндылығын анықтау бойынша қызметтер көрсететін заңды және жеке тұлғалар асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті органның аттестат беріп аттестациялауына жатады.
2. Мемлекеттік қаражаттандырулар осы Заңның 16-бабына сәйкес асыл тұқымдық шаруашылық, мал тұқымын асылдандыру орталығы және асыл тұқымдық өнімді (материалды) өткізу жөніндегі орналастырушы орталық ретінде аттестацияланған заңды тұлғаларға беріледі.
3. Асыл тұқымды мал шаруашылығы субъектілеріне мемлекеттік аттестаттау өткізу ережесін, оларды қайта аттестаттау мерзімдерін асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы өкілетті орган әзірлейді және бекітеді. Асыл тұқымды мал шаруашылығы деңгейі, асыл тұқымды шаруашылықтар мен асыл тұқымды орталықтан өнімділігі шамасының артуынан бекітілетін мемлекеттік аттестациялау өткізу туралы ережелер деңгейі де өсуі мүмкін.
4. Аттестат беру жөніндегі қызметтер өтеусіз негізде көрсетіледі. Аттестат бланкісінің құнын аттестат алушы төлейді. Заңды және жеке тұлғаларға малды өз төлінен өсіру және асыл тұқымды малдың бағалылығын анықтау бойынша қызмет көрсету жөніндегі заңды тұлғаларға асыл тұқымды өнімді (материалды) өткізу жөніндегі асыл тұқымды шаруашылық асыл тұқымды орталық және орналастырушы орталық мәртебесін беру туралы аттестат бланкісін өткізуден түскен қаражат қолданылып жүрген заңнамаға сәйкес республикалық бюджеттің табысына енгізіледі.

7-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы субъектілері
қызметінің негізгі бағыттары

1. Асыл тұқымды мал шаруашылығы қызметінің негізгі бағыттары мыналар болып табылады:
1) асыл тұқымды малдың белгілі тұқымдарын, желілерін, тұрпаттарын,

будандарын, оның ішінде тұқым қоры шектеулі тұқымдарды ұстау, оларды өз

төлінен өсіру өндірілген асыл тұқымды өнімді (материалды) өсіру және

өткізу;

2) асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытудың бекітілген бағдарламалары

шегіне және ғылымның ұсыныстарына сәйкес асыл тұқымды малдың тұқымдық

әлеуетін жетілдіру;

3) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік

орган белгілеген және бекіткен нысандар бойынша есеп жүргізу және есеп

беру.

8-бап. Мал тұқымын асылдандыру орталықтары қызметінің негізгі

бағыттары

1. Мал тұқымын асылдандыру орталықтары қызметінің негізгі бағыттары

мыналар болып табылады:

1) бұқалардың ұрығын алу, жинау және сақтау;

2) бұқалардың асыл тұқымдық құндылықтарын анықтау;

3) жақсартқыш деп танылған аталықтардың ұрықтарын өткізу;

4) мүйізді ірі қара малдың іштегі төлдерін сатып алу, сақтау және

өткізу;

5) ұрықтар мен іштегі төлдерді пайдалану нәтижелерінің есебін

жүргізу, олар туралы деректер базасын жүргізу;

6) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысандар бойынша есеп жүргізу және есеп беру;
7) тұқымдық қорды айырбастауды іске асыру;
2. Мал тұқымын асылдандыру орталығында ұсталатын бұқалардың тұқымдық құрамы мен санын, аймақтық мамандандыруға, тұқымдық аудандастыруға байланысты және сиырларды қолдан ұрықтандыру үшін республикада ұрықтың қажеттілігін ескеріп, асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы ғылыммен біріге отырып уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді.
3. Асыл тұқымды өнімнің (материалдың) өткізу бағасы еркін, республикалық бюджеттің қаражаты есебінен қаржыландырылатын асыл тұқымды орталық жақсартушыларымен танылған жақсартқыш-бұқалар ұрығының бағасы қолданылып жүрген заңнамаға сәйкес реттеледі.

9-бап. Асыл тұқымдық өнімді (материалды) сату жөніндегі
орналастырушы орталық қызметінің негізгі бағыттары

1. Асыл тұқымдық өнімді өткізу жөніндегі орналастырушы орталық

қызметінің негізгі бағыттары мыналар болып табылады:

1) жақсартқыш деп танылған бұқалардың ұрығын және мүйізді ірі қараның

іштегі төлдерін сатып алу, сақтау және өткізу;

2) басқа асыл тұқымды аталықтарды ұстау, олардың ұрықтарын алып,

малды өз төлінен өсіруге пайдалану;

3) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік

орган белгілеген нысандар бойынша есеп жүргізу және есеп беру.

10-бап. Малды өз төлінен өсіру жөнінде қызмет көрсетуші заңды және

жеке тұлғалар қызметінің негізгі бағыттары

1. Малды өз төлінен өсіру жөніндегі қызмет көрсетуші заңды және жеке

тұлғалар қызметінің негізгі бағыттары мыналар болып табылады:

1) қолдан қашыру;

2) қолдан ұрықтандыру;

3) іштегі төлдерді ауыстыру (көшіру).

11-бап. Малдың асыл тұқымдық құндылығын анықтау жөнінде

қызмет көрсетуші заңды және жеке тұлғалар қызметінің

негізгі бағыттары

Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында қызмет көрсетуші заңды және жеке тұлғалар қызметінің негізгі бағыттары мыналар болып табылады:
асыл тұқымды малдардың асыл тұқымды бағалылығын анықтау, аккредитивтелген цитегенетикалық, иммуногенетикалық, зертханалардың жүйесін, сүттің сапасын селекциялық бақылау зертханаларының, ипподромдардың, мал шаруашылығының бақылау-сынау станцияларының тартылуымен асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті орган бекіткен әдістемелерге оларды сәйкестендіру.

12-бап. Асыл тұқымды өнімді (материалды) бағалау

1. Асыл тұқымды өнім (материал) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында бекітілген нормативтік құжаттар деп ережелерге сәйкес міндетті түрде бағалауға жатады.
2. Бағалауды асыл тұқымды малдың бағалылығын анықтау бойынша қызмет көрсету жөніндегі аттестатталған заңды және жеке тұлғалар асыл тұқымды малдардың өнімділігін, оларда тектік кеселдердің болмауын, сондай-ақ ұрықтың немесе іштегі төлдің тегін және сапасын анықтау мақсатымен өткізеді. Бағалау нәтижелері туралы құжат асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті органның асыл тұқымды өнімге (материалға) асыл тұқымды куәлік (сертификат) беруге негіз болып табылады.

3-тарау. Асыл тұқымдық өнім (материал)

13-бап. Асыл тұқымдық өнімді (материалды) тану және асыл
тұқымдық куәлік беру

1. Өнім (материал) мынадай жағдайларда асыл тұқымдық деп танылады:
1) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган берген асыл тұқымдық куәлігі болса;
2) аттестатталған асыл тұқымдық орталықта немесе асыл тұқымдық өнімді (материалды) өткізу жөніндегі аттестатталған орналастырушы орталықта асыл тұқымды малдан алынған және өңделген ұрық және асыл тұқымдық куәлігі болса;
3) аттестатталған асыл тұқымдық шаруашылықтан аттестатталған заңды және жеке тұлға алған және өңдеген іштегі төлі, асыл тұқымдық куәлігі болса;
4) өнімнің (материалдың) ауру емес екендігі және бактериялар тұқымдамағаны туралы мал дәрігерлік куәлігі болса.
2. Егер импортталған асыл тұқымды өнімге (материалға) экспортшы елдің ресми органдары берген асыл тұқымдық куәлікті асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган халықаралық нормаларға немесе мемлекетаралық келісімдерге сәйкес таныса, ол асыл тұқымды деп танылады.

14-бап. Асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) экспорты мен импорты

1. Асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) экспорты мен импорты Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.
2. Асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) экспорты асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті орган берген мал дәрігерлік және асыл тұқымдық куәліктер бар болғанда жүзеге асырылады.
3. Асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) импорты Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген заңнамаға сәйкес берілген мал дәрігерлік және асыл тұқымдық куәліктер бар болғанда жүзеге асырылады.

15-бап. Асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) мемлекеттік есебін
жүргізу

1. Осы заңның 13-бабының 1 және 2-тармақтарына сәйкес танылған асыл тұқымды өнім (материал) мемлекеттік есепке алуға жатады.
2. Асыл тұқымды малдардың және асыл тұқымды мал шаруашылығы субъектілері табындарының саны мен өнімділігі туралы деректер малдардың түрлері мен тұқымдары бойынша малдардың мемлекеттік тіркеліміне енгізіледі.
3. Шыққан тегі, өнімділігі және асыл тұқымдық сапалары бойынша ең қымбат бағалы малдар туралы деректер асыл тұқымды малдардың мемлекеттік кітабына енгізіледі.
4. Асыл тұқымды малдары немесе асыл тұқымды табыны бар, асыл тұқымды мал шаруашылығы субъектісінің аттестаты жоқ заңды және жеке тұлғалары бар малдарды немесе асыл тұқымды табындарды асыл тұқымды малдардың мемлекеттік тіркеліміне енгізу мақсатында асыл тұқымды өнімнің (материалдың) есебін жүргізе алады және асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға ерікті есеп бере алады.
5. Асыл тұқымды малдың мемлекеттік кітабы мен тіркеліміне енгізілген деректер мүдделі тұлғалар үшін қол жетімді болады.
6. Асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) есеп журналдарының, Асыл тұқымды малдың мемлекеттік кітабы мен асыл тұқымды малдың мемлекеттік тіркелімі туралы ереженің нысанын, сондай-ақ оларға жазбалар енгізудің тәртібін асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді және бекітеді.

4-тарау. Асыл тұқымды мал шаруашылығын
мемлекеттік реттеу

16-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығын мемлекеттік қолдау

1. Асыл тұқымды мал шаруашылығы Қазақстан Республикасында мемлекеттік қолдауға ие болады:
2. Асыл тұқымды мал шаруашылығын мемлекеттік қолдау асыл тұқымды мал шаруашылығын дамыту бағдарламасы негізінде мемлекеттік демеу қаржы түрінде жүзеге асырылады.
3. Асыл тұқымды мал шаруашылығын мемлекеттік қолдау:
1) мал тұқымдарын сақтау жөніндегі іс-шараларды мемлекеттік қолдаудан;
2) ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер үшін асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) қол жетімдігін қамтамасыз етуге бағытталған іс-шараларды мемлекеттік қолдаудан;
3) құс шаруашылығы жөніндегі асыл тұқымды шаруашылықтарды, асыл тұқымдық орталықтарды құруға бағытталған іс-шараларды мемлекеттік қолдаудан тұрады.
4. Мал тұқымын, соның ішінде тектік қоры шектеулі тұқымдарды сақтау жөніндегі іс-шараларды мемлекеттік қолдауды жыл сайын республикалық бюджетті қалыптастыру кезінде асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті органның ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
5. Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер үшін асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) қол жетімдігін қамтамасыз етуге бағытталған іс-шараларды мемлекеттік қолдау асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) әрбір түріне арналған жыл сайынғы өткізу мөлшері шегінде және оның белгіленген мақсатқа пайдаланылғаны тиісті құжаттармен расталған жағдайда өткізілген асыл тұқымдық өнімге (материалға) демеуқаржы беру жолымен жүзеге асырылады.
Бұл ретте демеуқаржы:
1) асыл тұқымдық шаруашылықтарға:
отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге өткізілген асыл тұқымды мал төлінің және асыл тұқымды жұмыртқаның құнын ішінара арзандатуға;
отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге және аттестацияланған заңды және жеке тұлғалар арқылы өткізілген және пайдаланылған іштегі төлдің құнын ішінара арзандатуға;
мемлекеттің қатысумен асыл тұқымдық құс шаруашылығы құрылуы кезінде арнайы жабдықтар негізгі желілер мен будандарды басым сатып алу бойынша, сондай-ақ олардан асыл тұқымды жұмыртқа алғанға дейін 1,5 жыл бойы оларды бағу бойынша шығындарды толығымен өтеуге бір жолғы тәртіппен.
2) асыл тұқымдық орталықтарға:
мемлекеттің қатысуымен олардың құрылуы кезінде асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген бұқалар және арнайы жабдықтар сатып алу бойынша шығындарды толығымен өтеуге бір жолғы тәртіппен;
олардың құрылуы кезінде бұқаларды бағуға және олардың ұрықтарын ұрпақтарының өнімділік бойынша сапасы түбегейлі анықталғанға дейін 5 жыл бойы сақтауға жұмсалған шығындарды толығымен өтеуге;
отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге аттестацияланған заңды және жеке тұлғалар арқылы өткізілген және пайдаланылған жақсартқыш деп танылған бұқалардың ұрықтары және мүйізді ірі қараның іштегі төлдері құнын ішінара арзандатуға;
3) асыл тұқымдық өнімді (материалды) өткізу жөніндегі орналастырушы орталықтарға отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерге аттестацияланған заңды және жеке тұлғалар арқылы өткізілген және пайдаланылған жақсартқыш деп танылған бұқалар ұрықтарын және мүйізді ірі қараның іштегі төлдерінің құнын ішінара арзандатуға бөлінеді.
6. Асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) әрбір түріне және малдар

тұқымдарын сақтау жөніндегі іс-шараларға арналған демеуқаржы

нормативтерінің ең аз деңгейін асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы

уәкілетті мемлекеттік органның ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының

Үкіметі белгілейді.

7. Асыл тұқымды мал шаруашылығының субъектілері отандық тауар

өндірушілерге асыл тұқымдық өнімді (материалды) мемлекет бөлетін

демеуқаржы айырмасын шегере отырып, еркін келісімді баға бойынша өткізеді;

Қазақстан Республикасының

Президенті

Мамандар:

Қобдалиева Н.М.

Орынбекова Д.К.