Об утверждении республиканской целевой научно-технической программы "Научно-технические проблемы развития машиностроения и создания высокоэффективных машин и оборудования" на 2001-2005 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 16 марта 2001 года N 353. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 апреля 2008 года N 381.

Сноска. Постановление Правительства РК от 16 марта 2001 года N 353 утратило силу постановлением Правительства РК от 23.04.2008 N 381 .

В соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 5 сентября 2000 года N 1347 P001347_ "Об утверждении Программы развития машиностроительного комплекса Республики Казахстан на 2000-2003 годы" Правительство Республики Казахстан постановляет:
1. Утвердить прилагаемую республиканскую целевую научно-техническую программу "Научно-технические проблемы развития машиностроения и создания высокоэффективных машин и оборудования" на 2001-2005 годы.
2. Внести изменения в следующие решения Правительства Республики Казахстан:
в постановление Правительства Республики Казахстан от 5 сентября 2000 года N 1347 P001347_ "Об утверждении Программы развития машиностроительного комплекса Республики Казахстан на 2000-2003 годы" (САПП Республики Казахстан, 2000 г., N 38-39, ст. 450):
в Программе развития машиностроительного комплекса Республики Казахстан на 2000-2003 годы, утвержденной указанным постановлением, графу 2 пункта 1 подраздела 6 раздела 7 изложить в следующей редакции:
"Разработать республиканскую целевую научно-техническую программу "Научно-технические проблемы развития машиностроения и создания высокоэффективных машин и оборудования" на 2001-2005 годы";
в постановление Кабинета Министров Республики Казахстан от 26 мая 1993 года N 434 P930434_ "О республиканских целевых научно-технических программах":
в Перечне республиканских целевых научно-технических программ, утвержденном указанным постановлением, пункт 11 изложить в следующей редакции:
"11. Научно-технические проблемы развития машиностроения и создания высокоэффективных машин и оборудования".
3. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 16 марта 2001 года
N 353

Республиканская целевая научно-техническая программа
"Научно-технические проблемы развития
машиностроения и создания высокоэффективных
машин и оборудования"
на 2001-2005 годы <*>

Сноска. Внесены изменения - постановлением Правительства РК от 20 мая 2003 г. N 462 ; от 8 апреля 2004 г. N 387 .

1. Паспорт Программы

Наименование Республиканская целевая научно-техническая
программы программа "Научно-технические проблемы развития
машиностроения и создания высокоэффективных
машин и оборудования"

Краткое Целью и задачами программы являются:
содержание создание научно-технических и технологических
программы предпосылок расширения внутреннего производства
и выпуска конкурентоспособной машино-
строительной продукции;
создание наукоемких ресурсо- и энергосберегаю-
щих технологий для машиностроительной отрасли и
формирование научно-информационной среды в
машиностроении;
создание для приоритетных отраслей экономики
страны необходимых высокоэффективных машин и
оборудования;
научная поддержка развития в Казахстане
высокотехнологичных производств для обеспечения
импортозамещения и повышения возможностей
экспорта машиностроительной продукции;
научно-технологический мониторинг и
подготовка предложений по приоритетам
государственной политики в области
стандартизации, метрологии, сертификации и
лицензирования в машиностроении;
создание наукоемких производств и условий для
снижения функциональной безработицы среди
инженерно-технических работников (далее - ИТР);
прогнозы приоритетных направлений машино-
строительной отрасли республики и их развития
на основе определения возможности производства
необходимой номенклатуры машиностроительной
продукции и установления экономической целесооб-
разности ее производства;
создание научно-методической основы
образования комплекса технологических цепочек
по выпуску и сбыту машиностроительной продукции
для приоритетных отраслей промышленности;
разработка и апробация в машиностроительной
отрасли комплекса программных и технических
средств компьютерного моделирования жизненного
цикла высококачественной, наукоемкой,
конкурентоспособной на внутреннем и внешнем
рынках продукции;
научно-техническая поддержка машиностроитель-
ной отрасли;
формирование научно-информационной среды в
машиностроительной отрасли;
подготовка предложений по формированию
инновационной инфраструктуры машиностроительной
отрасли;
мониторинг научно-технологической и
нормативной базы стандартизации, сертификации и
метрологии в машиностроении.

Сроки 2001-2005 годы.
реализации

Объемы и источники финансирования.
Финансовые затраты на реализацию Программы предусматриваются за счет республиканского бюджета, ежегодные объемы уточняются при формировании республиканского бюджета на соответствующий финансовый год и составляют на 2001-2005 годы 623 319 тысяч тенге, в том числе по годам: 2001 год - 110 000 тысяч тенге, 2002 год - 119 287 тысяч тенге, 2003 год - 127 040 тысяч тенге, 2004 год - 130 240 тысяч тенге, 2005 год - 136 752 тысяч тенге.

2. Введение

Республиканская целевая научно-техническая программа (далее - РЦНТП) "Научно-технические проблемы развития машиностроения и создания высокоэффективных машин и оборудования" на 2001-2005 годы (далее - Программа) разработана в целях реализации постановления Правительства Республики Казахстан от 9 января 1998 года N 2 P980002_ "О создании Межотраслевого научно-технологического центра "Машиностроение" и "Научно- исследовательского центра по прогнозированию машиностроения" и от 5 сентября 2000 года N 1347 P001347_ "Об утверждении Программы развития машиностроительного комплекса Республики Казахстан на 2000-2003 годы" и определяет основные направления научного, научно-технического и технологического обеспечения выхода машиностроения из кризисного состояния, условия его функционирования и развития в рыночной экономике.
Программа является планомерным продолжением республиканской целевой научно-технической программы "Научно-технические проблемы машиностроения и создания высокоэффективных машин и инструмента", реализованной в период 1998-2000 годы, и направлена на дальнейшее использование результатов научных исследований и научно-технических разработок для расширения и обновления номенклатуры и улучшения качества выпускаемой машиностроительной продукции, совершенствование технологии их изготовления с последующим внедрением и эффективной реализацией на внутреннем и внешнем рынках и разрабатывает предложения по путям и методам достижения стабилизации и повышения эффективности производства отраслей машиностроения.
Проект РЦНТП "Научно-технические проблемы развития машиностроения и создания высокоэффективных машин и оборудования" был рассмотрен и одобрен Научно-техническим советом Министерства энергетики, индустрии и торговли Республики Казахстан (протокол N 1 от 17 марта 2000 года) и Высшей научно-технической комиссией при Правительстве Республики Казахстан (протокол N 11-60/И-374 от 27 июня 2000 года).

3. Анализ современного состояния машиностроения в
республике

Проведенные Межотраслевым научно-технологическим центром "Машиностроение" и "Научно-исследовательским центром по прогнозированию машиностроения" в рамках РЦНТП "Научно-технические проблемы машиностроения и создания высокоэффективных машин и инструмента" на 1998-2000 годы маркетинговые исследования показали, что имеются большое количество научно-технических и технологических разработок, не уступающих зарубежным аналогам, внедрение которых позволит повысить конкурентоспособность машиностроительных продукций, сократить импорт и повысить экспорт. Кроме того, республика обладает достаточным научным, инженерно-техническим и производственным потенциалами для успешного решения задач по подъему производства в области машиностроения и выпускать необходимую номенклатуру конкурентоспособной машиностроительной продукции для различных отраслей промышленности при государственной поддержке.
Анализ возможностей нынешнего состояния машиностроительных предприятий показал, что укомплектование приоритетных отраслей машинами и оборудованием первостепенной необходимости, обеспечение машиностроительных предприятий технологической оснасткой, режущим инструментом, запасными частями освоенных импортозамещающих машин при условии налаживания кооперационных связей между машиностроительными заводами, может быть осуществлено в среднем за 3-5 лет.
При этом машиностроительная отрасль республики в настоящее время находится в кризисном состоянии по ряду причин:
неконкурентоспособность выпускаемой предприятиями отрасли продукции по качественным характеристикам и по цене. Отсутствие реальных инвестиций и инноваций в течение последнего десятилетия, связей с ведущими мировыми производителями такой продукции и доступа к современной конструкторской документации обусловили технологическое отставание предприятий отрасли и неконкурентоспособность выпускаемой продукции по сравнению с зарубежными аналогами;
резкое сужение отечественного платежеспособного рынка машиностроительной продукции;
низкий экспортный потенциал продукции;
сильная, зачастую демпинговая конкуренция, со стороны зарубежных производителей;
низкий уровень менеджмента и маркетинга, налоговая нагрузка на предприятия;
потенциал производства значительно превышает емкость отечественного рынка;
отсутствие межзаводской кооперации и как следствие гибкости машиностроительных предприятий при изменении конъюнктуры потребности рынка;
фактическая утрата инфраструктуры машиностроительного производства (отраслевых проектных, конструкторско-технологических и научно-исследовательских институтов, объектов стандартизации, сертификации, нормоконтроля, информации, опытно-экспериментальных и испытательных баз, центров подготовки и повышения квалификации кадров);
практически остановлена техническая и технологическая модернизация на предприятиях и, в целом, по республике вследствие отсутствия инвестиций, стимулов, а также оттока значительной части ученых, специалистов и высококвалифицированных рабочих отрасли.
В целом, результаты оценки современного состояния машиностроения Казахстана сводятся к следующему:
в настоящее время на долю машиностроительного комплекса приходится менее 5% промышленно-производственных основных фондов (далее - ППОФ), всего 0,6% от объема инвестиций в основной капитал производственного назначения и около 0,86% от стоимости вводимых ежегодно ППОФ, около 11% от общей численности промышленно-производственного персонала, менее 4% от общего объема производимой промышленной продукции;
степень износа основных фондов достигла 45-55%, в том числе их активной части - 80-90%. На большинстве предприятий коэффициент обновления основных фондов составляет 1-3%, а коэффициент их выбытия - до 9,6%. Вследствие этого стоимость ППОФ в последние несколько лет ежегодно сокращается на 7-8%. Производственные мощности большинства предприятий используются по многим видам производства не более чем на 10-15%;
за последние 8-9 лет число машиностроительных предприятий в республике сократилось более чем в 2 раза. В общем количестве машиностроительных предприятий заводы-производители конечных видов машиностроительной продукции составляют только 5,4%;
на долю машиностроительной продукции в республике приходится около 3% от общего объема экспорта и более 41% - импорта;
доля изделий казахстанского производства на внутриреспубликанском рынке машиностроительной продукции составляет около 15%, остальные 85% покрывается за счет импорта.
Основные причины неконкурентоспособности машиностроительной продукции казахстанского производства по сравнению с аналогичными зарубежными изделиями - ее более высокая стоимость и низкое качество, вызванные применением на большинстве предприятий республики устаревших технологий производства, чрезмерно высокой доли использования импортируемых комплектующих, материалов с высокой ценой на энергоносители. Кроме того, большая часть номенклатуры изделий отечественных заводов намного уступает зарубежным аналогам по техническим и эксплуатационным показателям.
Таким образом, машиностроительная отрасль Казахстана практически безвозвратно утрачивает собственные внутренние источники развития, повышения технического уровня и конкурентоспособности выпускаемой продукции, не имеет полноценной производственной инфраструктуры и современной научно-технической базы. Кроме того, номенклатура выпускаемых в настоящее время машиностроительным комплексом Республики Казахстан машин и оборудования не ориентирована на удовлетворение потребностей отраслей промышленности Казахстана.
Значительная трудоемкость в сфере животноводства, кормопроизводства и выращивания зерновых, обуславливает в Казахстане приоритетное развитие машиностроения для сельского хозяйства, которое должно быть обеспечено современными техническими средствами.
Развитие горно-металлургических, нефтегазодобывающих производств, перерабатывающей промышленности, увеличение роли железнодорожных и автомобильных перевозок в экономике республики обуславливают необходимость обеспечения базовых отраслей промышленности современными высокоэффективными машинами, оборудованием, механизмами отечественного производства и их сервисного обслуживания.
К приоритетным направлениям развития машиностроения республики относятся:
сельскохозяйственное и тракторное машиностроение;
машиностроение для горнодобывающей и перерабатывающей промышленности;
машиностроение для нефтегазодобывающей и нефтеперерабатывающей промышленности;
машиностроение для строительной и строительно-дорожной отраслей;
производство машин и оборудования для легкой и пищевой промышленности;
выработка и реализация научно-технической политики, направленной на коренную модернизацию, техническое и технологическое обновление и экологизацию производства, энерго- и ресурсосбережение, вовлечение в сферу производства природных отходов и вторичного сырья;
организация информационного и технологического взаимодействия всех участников жизненного цикла машиностроительной продукции с использованием современных информационных технологий;
научно-технологический мониторинг и подготовка предложений по приоритетам государственной политики в области стандартизации, метрологии, сертификации и лицензирования в машиностроении;
развитие и совершенствование нормативно-технологической базы для осуществления прогрессивных преобразований машиностроительной отрасли, отработка механизмов взаимодействия предприятий различных форм собственности с центральными, местными, корпоративными и отраслевыми органами управления.

4. Цель и задачи Программы

Целью Программы является:
создание научно-технических и технологических предпосылок расширения внутреннего производства и выпуска конкурентоспособной машиностроительной продукции;
создание наукоемких ресурсо- и энергосберегающих технологий для машиностроительной отрасли и формирование научно-информационной среды в машиностроении;
создание для приоритетных отраслей экономики страны необходимых высокоэффективных машин и оборудования; научная поддержка развития в Казахстане высокотехнологичных производств для обеспечения импортозамещения и повышения возможностей экспорта машиностроительной продукции;
научно-технологический мониторинг и подготовка предложений по приоритетам государственной политики в области стандартизации, метрологии, сертификации и лицензирования в машиностроении;
создание наукоемких производств и условий для снижения функциональной безработицы среди ИТР.
Для реализации поставленных целей предусматривается решить следующие задачи:
дать прогнозы приоритетных направлений машиностроительной отрасли республики и их развития на основе определения возможности производства необходимой номенклатуры машиностроительной продукции и установления экономической целесообразности ее производства;
создание научно-методической основы образования комплекса технологических цепочек по выпуску и сбыту машиностроительной продукции для приоритетных отраслей промышленности;
разработка и апробация в машиностроительной отрасли комплекса программных и технических средств компьютерного моделирования жизненного цикла высококачественной наукоемкой, конкурентоспособной на внутреннем и внешнем рынках продукции;
подготовка базовых требований к сельскохозяйственным машинам с учетом природно-климатических условий Казахстана и предложений по корректировке действующих государственных стандартов в данной отрасли;
научно-техническая поддержка машиностроительной отрасли;
формирование научно-информационной среды в машиностроительной отрасли;
подготовка предложений по формированию инновационной инфраструктуры машиностроительной отрасли;
мониторинг научно-технологической и нормативной базы стандартизации, сертификации и метрологии в машиностроении.

5. Основные направления работ и механизм
реализации Программы

Программа состоит из следующих основных направлений работ по развитию машиностроения.
1. Прогнозирование развития машиностроения и мониторинг инновационных процессов.
I этап - 2001-2002 годы. Разработка комплекса программных и технических средств компьютерного моделирования процессов разработки, производства, поставки, эксплуатации и сервисного обслуживания высококачественной наукоемкой и конкурентоспособной продукции. Расширение и обновление базы данных по предприятиям, по имеющимся машинам и оборудованию, по выпускаемой машиностроительной продукции. Мониторинг инновационных процессов в машиностроительной отрасли республики. Разработка методов и принципов проведения экспертизы инновационных проектов в машиностроительном комплексе, разработка научно-технических и технологических инновационных проектов.
II этап - 2003-2005 годы. Разработка методологии проведения экспертизы инновационных проектов машиностроительного комплекса. Апробация и реализация в машиностроительной отрасли комплекса программных и технических средств компьютерного моделирования процессов разработки, производства, поставки, эксплуатации и сервисного обслуживания конкурентоспособной продукции.
Картирование машиностроительной отрасли на потребность в новых технологиях, научно-технических разработках и инновационных проектах.
Создание модели системы информационного обеспечения Правительства Республики Казахстан, субъектов машиностроения, агропромышленного комплекса и других отраслей промышленности.
Разработка концепции развития машиностроительного комплекса на долгосрочный период.
2. Научно-техническая и технологическая поддержка освоения высокоэффективных машин и оборудования, обеспечивающие природо-, ресурсо- и энергосбережение в промышленности, сельском хозяйстве, строительстве, транспорте и коммуникационных системах.
I этап - 2001-2002 годы. Проведение научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ (далее - НИОКР) по созданию новых конкурентоспособных, импортозамещающих и экспортоориентированных машин, оборудования, механизмов и приборов. Разработка гибких производственных систем, информационных технологий. Проведение совместных НИОКР в рамках двухсторонних и многосторонних международных договоров и соглашений по адаптации, усовершенствованию и использованию передовых природооберегающих, ресурсо- и энергосберегающих технологий в различных отраслях промышленности. Техническое и технологическое обеспечение выполнения программ по поддержке и развития малого и среднего предпринимательства.
II этап - 2003-2005 годы. Изготовление опытных, опытно-промышленных образцов (опытных партий) и проведение их испытаний. Разработка рабочей документации для серийного выпуска изделий. Разработка и внедрение в производство новой конкурентоспособной техники, технологии, оборудования для отраслей промышленности, сельского хозяйства, строительства, транспорта и коммуникационных систем, для объектов малого и среднего бизнеса. Разработка предложений по формированию и внедрению комплекса технологических цепочек по выпуску и сбыту новых машиностроительных продукций. Создание производств оборудования для внедрения передовых зарубежных и отечественных природооберегающих, ресурсо- и энергосберегающих технологий в различных отраслях промышленности республики.
3. Разработка методов повышения качества, надежности и долговечности машин, оборудования, механизмов, инструментов, создание основ стандартизации и сертификации машиностроительной продукции.
I этап - 2001-2002 годы. Разработка технологий повышения эксплуатационных свойств конструкционных материалов, точности изготовления изделий. Разработка методов повышения долговечности деталей машин и инструментов поверхностным насыщением и применением высокоизносостойких материалов, повышения надежности и увеличения ресурсов механизмов, машин, агрегатов, систем. Разработка требований к Государственным стандартам в области машиностроения на основе современных достижений науки и техники, международных стандартов для конкретных видов машиностроительной продукции.
II этап - 2003-2005 годы. Создание и внедрение новых методов и технологий повышения эксплуатационных характеристик известных материалов, создание новых материалов с улучшенными функциональными характеристиками и их промышленное освоение. Создание технологий повышения долговечности машин и деталей, работающих в агрессивных средах. Разработка Государственных стандартов в области машиностроения соответствующих требованиям международных стандартов. Разработка норм, правил и рекомендаций по проведению сертификации различных видов машиностроительной продукции.
4. Создание и внедрение специальной техники, оборудования, снаряжения и приборов для Агентства Республики Казахстан по чрезвычайным ситуациям (далее - АЧС) и других организаций республики.
I этап - 2001-2002 годы. Проведение НИОКР по созданию и модернизации отечественной специальной техники и оборудования, создание опытно-промышленных образцов (опытных партий) и их испытание.
II этап - 2003-2005 годы. Освоение производства специальной техники, оборудования, снаряжения и приборов.
Реализация Программы будет осуществляться в соответствии с принципами программно-целевого управления и механизма государственного заказа на конкурсной основе.

6. Необходимые ресурсы и источники финансирования

Финансирование Программы будет осуществляться за счет и в пределах средств республиканского бюджета, предусматриваемых для Министерства индустрии и торговли Республики Казахстан на прикладные научные исследования технологического характера. Объем финансирования на реализацию Программы из республиканского бюджета на 2001-2005 годы составляет 623 319 тысяч тенге, в том числе по годам: 2001 год - 110 000 тысяч тенге, 2002 год - 119 287 тысяч тенге, 2003 год - 127 040 тысяч тенге, 2004 год - 130 240 тысяч тенге, 2005 год - 136 752 тысяч тенге. Ежегодные объемы финансирования Программы будут уточняться при формировании бюджетного законодательства на соответствующий год. Кроме того, для реализации Программы планируется привлечение средств из иных источников финансирования (кредиты, гранты, инвестиции и другие) в объеме как минимум 15-20% от бюджетных средств.

7. Ожидаемые результаты от реализации Программы

Основными ожидаемыми результатами реализации Программы являются:
прогнозы развития и индикативная структура машиностроения;
научно-информационная среда в области машиностроения;
предложения по приоритетам развития машиностроения и созданию высокоэффективных машин и оборудования;
научно-техническая поддержка технологического перевооружения машиностроения для выпуска конкурентоспособной машиностроительной продукции;
базовые требования и предложения по корректировке существующих и разработке новых стандартов в машиностроении;
предложения по формированию инновационной инфраструктуры машиностроительной отрасли;
создание новых производств.
Успешная реализация данной Программы станет научной, научно-технической и методологической основой для разработки долгосрочной стратегии развития машиностроения Казахстана.

8. План мероприятий по реализации Программы
Научно-технические проблемы развития машиностроения и
создания высокоэффективных машин и оборудования на
2001-2005 годы <*>

Сноска. План мероприятий - в редакции постановления Правительства РК от 20 мая 2003 г. N 462 ; от 8 апреля 2004 г. N 387 .

-------------------------------------------------------------------
N ! Мероприятие ! Форма !Ответствен-!Срок !Предпо-!Источ-
п/п ! !завершения!ные за ис- !испол-!лагае- !ник
! ! !полнение !нения !мые !финан-
! ! ! ! !расходы!сиро-
! ! ! ! ! !вания
-------------------------------------------------------------------
1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7
-------------------------------------------------------------------

1. Организационные мероприятия
-------------------------------------------------------------------
1. Сформировать Приказ МЭТ 1 - -
конкурсную квар-
комиссию по отбо- тал
ру проектов по 2001
основным заданиям года
Программы

2. Организовать и Приказ МЭТ, кон- 1 - -
провести конкурс- курсная квар-
ный отбор комиссия тал
проектов для 2001
формирования года
развернутого
варианта
Программы на
2001-2005 годы.
Сформировать
государственный
заказ на выпол-
нение заданий
Программы

3. Утвердить проме- Приказ МИТ, Еже- - -
жуточные отчеты головная годно
по Программе. организация
Сформировать и
утвердить развер-
нутый вариант
Программы на
предстоящий год

4. Обеспечить целе- Финансовый МИТ 2001- Объем Рес-
вое финансирова- отчет 2005 финан- публи-
ние программы за годы сирова- кан-
счет и в пределах ния на ский
средств, предус- 2001- бюджет
матриваемых в 2005
республиканском годы
бюджете на 623319
прикладные науч- тысяч
ные исследования тенге,
технологического в том
характера числе
по
годам:
2001 г.
-110000
тысяч
тг.;
2002 г.
-119287
тысяч
тг.;
2003 г.
-127040
тысяч
тг.;
2004 г.
-130240
тысяч
тг.;
2005 г.
-136752
тысячи
тг.

5. Подготовить ана- Отчет в МИТ, 4 - -
лиз выполненных Прави- головная квар-
работ по заданиям тельство организация тал
Программы Республики 2005
Казахстан года
-------------------------------------------------------------------

2. Основные научно-технические задания
-------------------------------------------------------------------
6 Провести Отчет в МИТ, 1 - -
прогнозирование Прави- головная квар-
развития тельство организация тал
машиностроения и Республики 2001
мониторинг Казахстан года -
инновационных 4
процессов квар-
тал
2005
года

6.1. Разработать комп- Отчет в МИТ, 1 - -
лекс программных Прави- головная квар-
и технических тельство организация тал
средств компью- Республики 2001
терного моделиро- Казахстан года -
вания процессов 4
разработки, квар-
производства, тал
поставки, 2002
эксплуатации и года
сервисного
обслуживания
продукции

6.2. Расширить и Отчет в МИТ, 1 - -
обновить базы Прави- головная квар-
данных по тельство организация тал
предприятиям, по Республики 2001
имеющимся машинам Казахстан года -
и оборудованию, 4
по выпускаемой квар-
машиностроитель- тал
ной продукции 2002
года

6.3. Осуществить Отчет в МИТ, 1 - -
мониторинг Прави- головная квар-
инновационных тельство организация тал
процессов в Республики 2001
машиностроитель- Казахстан года -
ной отрасли 4
республики. квар-
Разработать мето- тал
ды и принципы 2002
проведения года
экспертизы
инновационных
проектов в
машиностроитель-
ном комплексе,
разработать
научно-техничес-
кие и технологи-
ческие иннова-
ционные проекты

6.4. Апробировать и Отчет в МИТ, 1 - -
реализовать в Прави- головная квар-
машиностроитель- тельство организация тал
ной отрасли Республики 2003
комплекс Казахстан года -
программных и 4
технических квар-
средств тал
компьютерного 2005
моделирования года
процессов
разработки,
производства,
поставки,
эксплуатации и
сервисного
обслуживания
продукции.
Осуществить
картирование
машиностроитель-
ной отрасли на
потребность в но-
вых технологиях,
научно-техничес-
ких и инновацион-
ных проектах.
Создать модель
системы информа-
ционного обеспе-
чения Правитель-
ства Республики
Казахстан,
субъектов машино-
строения, агро-
промышленного
комплекса и дру-
гих отраслей
промышленности

7. Осуществить Отчет в МИТ, 1 - -
научно-техничес- Прави- головная квар-
кую и технологи- тельство организация тал
ческую поддержку Республики 2001
освоения высоко- Казахстан года -
эффективных машин 4
и оборудования квар-
для промышлен- тал
ности, строитель- 2005
ства, транспорта года
и коммуникацион-
ных систем

7.1. Провести НИОКР по Отчет в МИТ, 1 - -
созданию новых Прави- головная квар-
конкурентоспособ- тельство организация тал
ных, импортозаме- Республики 2001
щающих и Казахстан года -
экспортоориенти- 4
рованных машин, квар-
оборудования, тал
механизмов и 2002
приборов. Раз- года
работать гибкие
производственные
системы,
информационные
технологии.
Провести исследо-
вания по адапта-
ции, усовершенст-
вованию и исполь-
зованию передовых
природооберегаю-
щих, ресурсо- и
энергосберегающих
технологий в раз-
личных отраслях
промышленности

7.2. Изготовить опыт- Отчет в МИТ, 1 - -
ные и опытно- Прави- головная квар-
промышленные тельство организация тал
образцы (опытные Республики 2003
партии) и провес- Казахстан года -
ти их испытание. 4
Разработать квар-
рабочую докумен- тал
тацию для серий- 2005
ного выпуска года
изделий. Разрабо-
тать и внедрить в
производство новые
конкурентоспособ-
ные технику,
технологии,
оборудование для
отраслей промыш-
ленности, строи-
тельства, транс-
порта и коммуни-
кационных систем,
для объектов
малого и среднего
бизнеса. Разрабо-
тать предложения
по формированию и
внедрению комплек-
са технологических
цепочек по выпуску
и сбыту новой
машиностроительной
продукции.

8. Разработать Отчет в МИТ, 1 - -
методы повышения Прави- головная квар-
качества, надеж- тельство организация тал
ности и долговеч- Республики 2001
ности машин и Казахстан года -
оборудования, 4
механизмов, инст- квар-
рументов, создать тал
основы стандарти- 2005
зации и сертифи- года
кации машино-
строительной
продукции.

8.1. Создать и внед- Отчет в МИТ, 1 - -
рить новые методы Прави- головная квар-
и технологии тельство организация тал
повышения Республики 2001
эксплуатационных Казахстан года -
характеристик 4
известных мате- квар-
риалов, создать тал
новые материалы с 2005
улучшенными года
функциональными
характеристиками
и осуществить их
промышленное
освоение. Создать
технологии повы-
шения долговеч-
ности машин и
деталей, работаю-
щих в агрессивных
средах.

8.2. Разработать Приказ МИТ, 1 - -
государственные головная квар-
стандарты в организация тал
области машино- 2001
строения, соот- года -
ветствующие 2
требованиям квар-
международных тал
стандартов, нор- 2005
мы, правила и года
рекомендации по
проведению
сертификации в
области машино-
строения.

9. Создать и внед- Отчет в МИТ, 1 - -
рить специальную Прави- головная квар-
технику, оборудо- тельство организация тал
вание, снаряжение Республики 2001
и приборы для АЧС Казахстан года -
и других органи- 4
заций республики. квар-
тал
2005
года

9.1. Провести НИОКР по Отчет в МИТ, 1 - -
созданию и модер- Прави- головная квар-
низации отечест- тельство организация тал
венной специаль- Республики 2001
ной техники и Казахстан года -
оборудования, 4
создать опытно- квар-
промышленные тал
образцы (опытные 2002
партии) и провес- года
ти их испытание

9.2. Освоить производ- Отчет в МИТ, 1 - -
ство специальной Прави- головная квар-
техники, оборудо- тельство организация тал
вания, снаряжения Республики 2003
и приборов Казахстан года -
4
квар-
тал
2005
года
-------------------------------------------------------------------

"Машина жасауды дамытудың және тиiмдiлігі жоғары машиналар мен жабдықтарды жасап шығарудың ғылыми-техникалық проблемалары" 2001-2005 жылдарға арналған республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламаны бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 16 наурыздағы N 353 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 23 сәуірдегі N 381 Қаулысымен

Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008.04.23 N 381 Қаулысымен.

"Қазақстан Республикасының машина жасау кешенiн дамытудың 2000-2003 жылдарға арналған бағдарламасын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2000 жылғы 5 қыркүйектегі N 1347 қаулысына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулы етеді:
1. Қоса беріліп отырған "Машина жасауды дамытудың және тиiмдiлiгi жоғары машиналар мен жабдықтарды жасап шығарудың ғылыми-техникалық проблемалары" 2001-2005 жылдарға арналған республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламасы бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мынадай шешiмдерiне өзгерiстер енгiзiлсiн:
"Қазақстан Республикасының машина жасау кешенiн дамытудың 2000-2003 жылдарға арналған бағдарламасын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2000 жылғы 5 қыркүйектегi N 1347 қаулысына (Қазақстан Республикасының ПҮКЖ-ы, 2000 ж., N 38-39, 450-құжат):
көрсетiлген қаулымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының машина жасау кешенiн дамытудың 2000-2003 жылдарға арналған бағдарламасының 7-бөлiмiнiң 6-кiшi бөлiмi 1-тармағының 2-бағаны мынадай редакцияда жазылсын:
"Машина жасауды дамытудың және тиiмдiлiгi жоғары машиналар мен жабдықтарды жасап шығарудың ғылыми-техникалық проблемалары" 2001-2005 жылдарға арналған республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламасы әзiрленсiн;
"Республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң 1993 жылғы 26 мамырдағы N 434 қаулысына мынадай өзгерiстер енгiзiлсiн:
көрсетілген қаулымен бекітілген Республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламалардың тізбесінде 11-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"11. Машина жасауды дамытудың және тиімділігі жоғары машиналар мен жабдықтарды жасап шығарудың ғылыми-техникалық проблемалары".
3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Yкiметінiң
2001 жылғы 16 наурыздағы
N 353 қаулысымен
бекiтілген

2001-2005 жылдарға арналған "МАШИНА ЖАСАУДЫ ДАМЫТУДЫҢ
ЖӘНЕ ТИIМДIЛIГI ЖОҒАРЫ МАШИНАЛАР МЕН ЖАБДЫҚТАРДЫ
ЖАСАП ШЫҒАРУДЫҢ ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ
ПРОБЛЕМАЛАРЫ"
республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарлама

Ескерту. Бағдарлама өзгерді - ҚР Үкіметінің 2003.05.20. N 462 қаулысымен .
Ескерту. Бағдарламаға өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2004.04.08. N 387 қаулысымен .

1. Бағдарламаның төлқұжаты

Бағдарламаның атауы "Машина жасауды дамытудың және
тиiмдiлiгi жоғары машиналар мен
жабдықтарды жасап шығарудың
ғылыми-техникалық проблемалары"
республикалық мақсатты
ғылыми-техникалық бағдарлама.

Бағдарламаның қысқаша Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi:
мазмұны iшкi өндiрiстi кеңейту және бәсекеге
қабiлеттi машина жасау өнiмдерiн
шығарудың ғылыми-техникалық және
технологиялық алғышарттарын жасау;
машина жасау саласы үшiн ғылым
жетiстiктерi қолданылған, ресурстар мен
энергияны үнемдейтiн технологиялар
жасау және машина жасауда
ғылыми-ақпараттық орта құру;
ел экономикасының басымды
салалары үшiн қажеттi жоғары
тиiмдiлiктi машиналар мен жабдықтар
жасау;

машина жасау өнiмiн импорт
алмастыруды қамтамасыз ету және оның
экспорты мүмкiндіктерiн арттыру үшін
Қазақстанда жоғары технологиялы
өндiрiстердi дамытуды ғылыми қолдау;
ғылыми-технологиялық мониторинг
және машина жасауды стандарттау,
метрология, сертификаттау және
лицензиялау саласындағы мемлекеттiк
саясаттың басымдықтары бойынша
ұсыныстар дайындау;
ғылым жетiстiктерi қолданылған
өндiрiстер ашу және
инженерлiк-техникалық қызметкерлердiң
(бұдан әрi - ИТҚ) арасындағы
функционалдық жұмыссыздықты азайту үшiн
жағдай жасау;

республиканың машина жасау саласының
басым бағыттарының болжамдары және
оларды машина жасау өнiмiнiң қажеттi
номенклатурасын жасау мүмкiндiгiн
анықтаудың негiзiнде дамыту және оны
шығарудың экономикалық мақсаттылығын
белгiлеу;

өнеркәсiптiң басым салалары үшiн
машина жасау өнiмiн жасап шығару және
оларды өткiзу жөнiндегi технологиялық
тiзбектер кешенiн құрудың
ғылыми-әдiстемелiк негiзiн жасау;
iшкi және сыртқы рыноктарда жоғары
сапалы, ғылым жетiстiктерi қолданылған
бәсекелесе алатын өнiмнiң өмiрлiк
циклын компьютерлiк үлгiлеудiң
бағдарламалық және техникалық
құралдарының кешенiн әзiрлеу және
машина жасау саласында қолданып көру;
машина жасау саласын ғылыми-техникалық
қолдау;

машина жасау саласында
ғылыми-ақпараттық ортаны қалыптастыру;

машина жасау саласының жаңартпашылық
инфрақұрылымын қалыптастыруға ұсыныстар
дайындау;

машина жасау саласында стандарттаудың,
сертификаттаудың және метрологияның
ғылыми-технологиялық және нормативтiк
базасының мониторингi.

Қаржыландыру көлемi мен Бағдарламаны iске асыруға арналған
көздерi. қаржылық шығындар республикалық бюджет
есебiнен көзделедi, жыл сайынғы көлем
тиiстi қаржы жылына арналған
республикалық бюджеттi қалыптастыру
кезiнде нақтыланады және 2001-2005
жылдарға 623 319 мың теңгенi құрайды,
оның iшiнде жылдар бойынша: 2001 жылға
- 110 000 мың теңге, 2002 жылға - 119
287 мың теңге, 2003 жылға - 127 040 мың
теңге, 2004 жылға - 130 240 мың теңге,
2005 жылға - 136 752 мың теңге.

Іске асыру мерзімдері 2001-2005 жылдар

2. Кiрiспе

2001-2005 жылдарға арналған "Машина жасауды дамытудың және тиiмдiлiгi жоғары машиналар мен жабдықтарды жасап шығарудың ғылыми-техникалық проблемалары" республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарлама (бұдан әрi - РМҒТБ), Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң "Машина жасау" салааралық ғылыми-технологиялық орталығын және "Машина жасауды болжау жөніндегi ғылыми-зерттеу орталығын" құру туралы" 1998 жылғы 9 қаңтардағы N 2 және "Қазақстан Республикасының машина жасау кешенiн дамытудың 2000-2003 жылдарға арналған бағдарламасын бекiту туралы" 2000 жылғы 5 қыркүйектегi N 1347 қаулыларын іске асыру мақсатында әзiрлендi және машина жасауды дағдарыстық жағдайдан шығаруды ғылыми, ғылыми-техникалық және технологиялық қамтамасыз етудiң негiзгi бағыттарын, оның нарықтық экономикада жұмыс iстеу және даму шарттарын анықтайды.
Бағдарлама 1998-2000 жылдар кезеңiнде iске асырылған "Машина жасаудың және тиiмдiлiгi жоғары машиналар мен аспаптар жасаудың ғылыми-техникалық проблемалары" республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламаның жоспарланған жалғасы болып табылады және ғылыми зерттеулер мен ғылыми-техникалық зерттемелердiң нәтижелерiн шығарылатын машина жасау өнiмiнiң номенклатурасын кеңейту мен жаңарту сапасын арттыру және оларды жасаудың технологиясын жетiлдiрiп өндiрiске енгiзу және iшкi және сыртқы рыноктарда тиiмдi сату үшiн одан әрi пайдалануға бағытталған және машина жасау салаларының өндiрiстерiн тұрақтандыру мен тиiмдiлiгiн арттырудың жолдары мен тәсiлдерi бойынша ұсыныстар әзiрлейдi. "Машина жасауды дамытудың және тиiмдiлiгi жоғары машиналар мен жабдықтарды жасап шығарудың ғылыми-техникалық проблемалары" РМҒТБ жобасы Қазақстан Республикасы Энергетика, индустрия және сауда министрлiгiнiң Ғылыми-техникалық кеңесiнде (2000 жылғы 17 наурыздағы N 1 хаттама) және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң жанындағы Жоғары ғылыми-техникалық комиссиясының отырысында (2000 жылғы 27 маусымдағы N 11-60/И-374 хаттама) қаралды және мақұлданды.

3. Республикадағы машина жасаудың қазiргi жағдайын талдау

1998-2000 жылдарға арналған "Машина жасаудың және тиiмділігi жоғары машиналар мен аспаптар жасаудың ғылыми-техникалық проблемалары" республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламаның шеңберінде "Машина жасау" салааралық ғылыми-технологиялық орталығы мен "Машина жасауды болжау ғылыми-зерттеу орталығы" жүргiзген маркетингтiк зерттеулер, оларды енгiзу машина жасау өнiмдерiнiң бәсекелестiк қабiлетiн арттыруға, импортты азайтуға және экспортты арттыруға мүмкiндiк беретінін шетелдiк аналогтардан кем түспейтiн ғылыми-техникалық және технологиялық әзiрлемелер санының көп екендiгiн көрсеттi. Бұдан басқа, мемлекет тарапынан көрсетiлген қолдаудың көмегiмен машина жасау саласындағы өндiрiстi өркендету мәселесiн ойдағыдай шешу және өнеркәсiптiң әртүрлi салалары үшiн бәсекелесуге қабілеттi машина жасау өнiмiнiң қажеттi номенклатурасын шығару үшiн республикамыздың ғылыми, инженерлiк-техникалық және өндiрiстiк қарымдары жеткіліктi.
Машина жасау кәсiпорындарының қазiргi жағдайдағы мүмкiндiктерiн талдау машина жасау зауыттарының арасындағы кооперациялық байланыстарды қалыптастырудың көмегiмен басымды салаларды бiрiншi кезектегi қажеттi машиналармен және құрал-саймандармен жабдықтау, машина жасау кәсiпорындарын технологиялық әбзелдермен, кескiш құралдармен, импорт алмастыратын игерiлген машиналардың қосалқы бөлшектерiмен қамтамасыз ету орташа алғанда 3-5 жылдың ішінде жүзеге асырылуы мүмкiн екендiгi көрсетілдi.
Бұл ретте, қазiргi кезде республикамыздың машина жасау саласы әртүрлi себептермен дағдарысты жағдайда тұр:
сала кәсiпорындарының шығаратын өнімдерiнiң сапа және баға жағынан бәсекелесе алмауы. Соңғы он жыл ішінде нақты инвестициялардың және жаңалықтардың осындай өнiм шығаратын әлемнiң жетекші өндiрушiлерiмен ара-қатынастың және қазiргi заманның конструкторлық құжаттарына қол жеткiзудің болмауы сала кәсiпорындарын технологиялық қалыс қалуға және шығаратын өнiмдердiң шетелдiк аналогтармен салыстырғанда бәсекелесе алмайтындығына әкеп соқтырды;
машина жасау өнiмдерiнiң төлеуге қабiлетті отандық рыногының күрт тарылуы;
өнiмдердiң экспорттық қарымының төмендігі;
шетелдiк өндiрушiлер жағынан туындаған қатты, көбiнесе демпингтiк бәсекелестiк;
менеджмент және маркетингтiң төмен деңгейi, кәсiпорынға салынатын салықтық жүктеме;
өндiрiс қарымының отандық рыноктың көлемiнен едәуiр артықтығы;
зауытаралық бiрлесудiң жоқтығы және нарық сұранысының конъюнктурасы өзгерген кезде машина жасау кәсiпорындарының икемсiздiгi;
машина жасау өндірісінің инфрақұрылымынан (салалық жобалау, конструкторлық-технологиялық және ғылыми-зерттеу институттары, стандарттау, сертификаттау, бақылау нормалары, ақпарат беру объекттерi, тәжiрибелiк-экспериментальдық және сынақтан өткiзу базалары, кадрларды даярлау және білiктiлiгiн арттыру орталықтары) деректi түрде айырылу;
кәсiпорындарда және бүтiндей республика бойынша саланы инвестициялаудың, ынталандырудың болмауының, сондай-ақ ғалымдардың, мамандар мен жоғары бiлiктi жұмысшылардың айтарлықтай бөлiгiнiң жұмыстан кетуінің салдарынан техникалық және технологиялық жаңғырту iс жүзінде тоқталды.
Тұтастай алғанда, Қазақстанның машина жасауының қазiргi жағдайына баға берудiң нәтижелерi төмендегiдей:
қазiргi кезде, өнеркәсiптiк-өндiрiстiк негiзгi қордың (бұдан әрi - ӨӨНҚ) 5%-ға жуығы, өндiрiске арналған негiзгi капиталға инвестициялар көлемiнiң небәрi 0,6%-ы, жыл сайын енгiзiлетiн ӨӨНҚ-ның құнының 0,86%-ға жуығы, өнеркәсiптiк-өндiрiстiк салада қызмет iстеушiлердiң жалпы санының 11%-ға жуығы, шығарылатын өндiрiс өнiмдерінің жалпы көлемінің кемiнде 4%-ы машина жасау кешенiнiң үлесiне тиедi;
негiзгi қорлардың тозу дәрежесi 45-55%-ға, оның iшiнде активтi бөлігі - 80-90%-ға жеттi. Кәсiпорындардың көпшiлiгiнде негiзгi қорларды жаңарту коэффициентi 1-3%-ды құрайды, ал олардың істен шығу коэффициентi 9,6%-ға дейiн жеттi. Осының салдарынан ӨӨНҚ-ның құны соңғы бiрнеше жыл бойы жылына 7-8%-ға кемуде. Өнiм шығарудың көптеген түрлерi бойынша кәсiпорындардың басым көпшiлiгінің өндiрiстiк қуатының қолданылуы 10-15%-дан аспайды;
соңғы 8-9 жылда республикадағы машина жасау кәсiпорындарының саны 2 еседен астамға кемiдi. Машина жасау өнiмдерiнiң ақырғы түрлерiн шығаратын зауыттар машина жасау кәсiпорындарының жалпы санының 5,4%-ын ғана құрайды;
республикадағы машина жасау өнiмінің үлесi экспорттың жалпы көлемiнiң 3%-ына жуық, ал импорттың - 41%-дан астамы;
қазақстандық өндiрiс бұйымдарының машина жасау өнiмінің республикаiшiлiк рыногындағы үлесi 15%-ға жуығын құрайды, қалған 85%-ы импорттың есебiнен жабылады.
Қазақстандық өндiрiстiң машина жасау өнiмiнiң оған ұқсас шетелдiк бұйымдармен салыстырғанда бәсекеге түсе алмауының негiзгi себептерi - оның құнының жоғарылығы және сапасының нашарлығы. Республикамыздың кәсiпорындарының басым көпшiлігiнде өндiрiстiң ескiрген технологияларының қолданылуынан, импортталатын құрамдас бөлiктердiң шектен тыс жоғары үлесiн, бағалы энергия көздерiн пайдаланудан туындап отыр. Бұдан басқа, отандық зауыттар шығаратын бұйымдар номенклатурасының басым көпшiлiгi шетелдiк аналогтардан техникалық және пайдалану көрсеткiштерi бойынша бiраз төмен.
Сонымен, Қазақстанның машина жасау саласы өзiндiк жеке даму көздерiн, техникалық деңгейдi арттыруды және шығаратын өнiмiнің бәсекелестiк қабiлетiн іс жүзiнде өтеусiз жұмсауда толыққанды өндiрiстiк инфрақұрылымы мен қазiргi заманғы ғылыми-техникалық базасы жоқ. Бұдан басқа, Қазақстан Республикасының машина жасау кешенінің қазіргі уақыттағы шығаратын машиналары мен жабдықтарының номенклатурасы Қазақстан өнеркәсiбi салаларының қажеттiлiктерiн толық қанағаттандыруға бейiмделмеген.
Мал шаруашылығы, мал азығы өндiрiсi мен дән өсiрудегi айтарлықтай еңбек сiңiрудi керек ететiн жұмыстар қазiргi кезеңнiң техникалық құралдарымен жабдықталуы тиiс болғандықтан, Қазақстанда ауыл шаруашылығы үшiн машина жасауды дамыту басымды түрде жүргiзiлуi керек.
Тау-кен және металлургия, мұнай-газ өндiру өндiрiстерiнiң, өңдеу өнеркәсiбiнiң дамуы, темiр жолмен және автомобильмен тасымалдаудың республика экономикасындағы рөлiнiң артуы, өнеркәсiптiң негiзгi салаларын қазiргi тиiмдiлiгi жоғары машиналармен, жабдықтармен, тетiктермен қамтамасыз етуді және сервистiк қызмет көрсетудi талап етедi.
Республиканың машина жасауын дамытудың басым бағыттарына мыналар жатады:
ауыл шаруашылығы және тракторлық машина жасау;
тау-кен өндiрiсi мен өңдеу өнеркәсiбi үшiн машина жасау;
мұнай-газ өндiру және мұнай өңдеу өнеркәсiптерi үшiн машина жасау;
құрылыс және жол құрылысы салалары үшiн машина жасау;
жеңiл және тамақ өнеркәсiптерiне арналған машиналар мен жабдықтар жасап шығару;
өндiрiстi түпкiлiктi өзгертуге, техникалық және технологиялық жағынан жаңартуға және экологизациялауға, энергия мен ресурстарды үнемдеуге, табиғи қалдықтар мен қайталама шикiзаттарды өндiрiс сапасына тартуға бағытталған ғылыми-техникалық саясатты жасау және жүзеге асыру;
қазiргi кезеңнiң ақпараттық технологияларын қолдана отырып, машина жасау өнiмiнiң өмiрлiк циклына барлық қатысушылардың арасында ақпараттық және технологиялық өзара iс-қимылдарды ұйымдастыру;
ғылыми-технологиялық мониторинг және машина жасауды стандарттау, метрология, сертификаттау және лицензиялау саласында мемлекеттiк саясаттың басымдықтары бойынша ұсыныстар дайындау;
машина жасау саласын прогрессивтiк түрлендiрулердi жүзеге асыру үшiн нормативтiк-технологиялық базаны дамыту және жетiлдiру, әртүрлi меншiк нысанындағы кәсiпорындардың орталық, жергiлiктi корпоративтiк және салалық жергіліктi басқару органдармен өзара iс-қимыл жасау тетiктерiн iске қосу.

4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi

Бағдарламаның мақсаты:
iшкi өндiрiсті кеңейту және бәсекелестiкке қабiлеттi машина жасау өнiмiн шығарудың ғылыми-техникалық және технологиялық алғышарттарын жасау;
машина жасау саласы үшін ғылым жетiстiктерi қолданылған, ресурстар мен энергия үнемдейтiн технологиялар жасау және машина жасаудың ғылыми-ақпараттық ортасын құру;
ел экономикасының басымды салалары үшiн қажеттi тиiмділігi жоғары машиналар мен жабдықтар жасау;
машина жасау өнiмiн импорт алмастыруды қамтамасыз ету және оның экспорт мүмкiндiктерiн арттыру үшiн Қазақстанда жоғары технологиялы өндiрiстердi дамытуды ғылыми қолдау;
ғылыми-технологиялық мониторинг және машина жасауды стандарттау, метрология, сертификаттау және лицензиялау саласындағы мемлекеттiк саясаттың басымдықтары бойынша ұсыныстар дайындау;
ғылым жетiстiктерi қолданылған өндiрiстер ашу және ИТҚ арасындағы функционалдық жұмыссыздықты азайту үшiн жағдай жасау;
республиканың машина жасау саласының басым бағыттарының болжамдары және оларды машина жасау өнiмiнiң қажеттi номенклатурасын жасау мүмкiндiгiн анықтаудың негiзiнде дамыту және оны шығарудың экономикалық мақсаттылығын белгiлеу;
өнеркәсiптiң басым салалары үшiн машина жасау өнiмiн жасап шығару және оларды өткiзу жөнiндегi технологиялық тiзбектер кешенiн құрудың ғылыми-әдiстемелiк негiзiн жасау;
iшкі және сыртқы рыноктарда жоғары сапалы, ғылым жетiстiктерi қолданылған бәсекелесе алатын өнiмнiң өмiрлiк циклын компьютерлiк үлгiлеудiң бағдарламалық және техникалық құралдарының кешенiн әзiрлеу және машина жасау саласында қолдану;
Қазақстанның табиғи-климаттық жағдайларын және осы саладағы қолданылып жүрген мемлекеттiк стандарттарды түзету жөнiндегi ұсыныстарды ескере отырып, ауыл шаруашылығы машиналарына қойылатын базалық талаптарды дайындау;
машина жасау саласына ғылыми-техникалық қолдау көрсету;
машина жасау саласында ғылыми-ақпараттық ортаны қалыптастыру;
машина жасау саласының жаңартпашылық инфрақұрылымын қалыптастыруға ұсыныстар дайындау;
машина жасау саласында стандарттаудың, сертификаттаудың және метрологияның ғылыми-технологиялық және нормативтiк базасының мониторингi.

5. Жұмыстардың негiзгi бағыттары және бағдарламаны
жүзеге асыру механизмi

Бағдарлама төменде көрсетiлген машина жасауды дамыту жұмыстарының негiзгi бағыттарынан тұрады:
1. Машина жасаудың дамуын болжау және инновациялық процестердiң мониторингi.
І кезең - 2001-2002 жылдар. Жоғары сапалы, ғылыми сыйымды және бәсекелесуге қабiлеттi өнiмдердi әзiрлеу, өндiру, жеткiзу, пайдалану және сервистік қызмет көрсету процестерін компьютерлік үлгілеудің бағдарламалық және техникалық құралдары кешенiн жасау. Өндiрiлетiн машина жасау өнiмдерi, қолда бар машиналар мен жабдықтар және кәсіпорындар бойынша мәлiметтер қорын кеңейту және жаңалау. Республиканың машина жасау саласындағы жаңартпашылық процестердiң мониторингін жүзеге асыру. Машина жасау кешенiнде инновациялық жобаларды сараптаудан өткiзудiң әдiстерi мен қағидаттарын жасау, ғылыми-техникалық және технологиялық инновациялық жобалар жасау.
II кезең - 2003-2005 жылдар. Машина жасау кешенiнде инновациялық жобаларды сараптаудан өткiзудiң әдiстемесiн жасау. Бәсекелесуге қабiлеттi өнiмдердi әзiрлеу, өндiру, өткiзу, жеткiзу, пайдалану және сервистiк қызмет көрсету процестерiн компьютерлiк үлгiлеудiң бағдарламалық және техникалық кешенiн машина жасау саласында тексерiп, iске асыру.
Жаңа технологиялар, ғылыми-техникалық әзiрлемелер және жаңартпашылық жобаларға машина жасау саласындағы қажеттiлiктiң картасын жасау.
Қазақстан Республикасының Үкiметiн, машина жасау, агроөндiрiстiк кешен және өнеркәсiптiң басқа салалары субъектiлерiн ақпаратпен қамтамасыз ету жүйесiнiң үлгiсiн жасау.
Машина жасау кешенiн дамытудың ұзақ мерзiмдiк кезеңге арналған тұжырымдамасын жасау.
2. Өнеркәсiпке, ауыл шаруашылығына, құрылысқа, көлiкке және коммуникациялық жүйелерге арналған табиғатты қорғауды, ресурстар мен энергияны үнемдеудi қамтамасыз ететiн тиiмдiлiгi жоғары машиналар мен жабдықтарды игерудi ғылыми-техникалық және технологиялық қолдау.
І кезең - 2001-2002 жылдар. Бәсекелесуге қабiлеттi, импорттың орнын басатын және экспорттауға бағытталған жаңа машиналар, жабдықтар, тетiктер мен аспаптарды жасау жөнiнде ғылыми-зерттеулiк және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстар (бұдан әрi - ҒЗТКЖ) жүргiзу. Икемдi өндiрiстiк жүйелер мен ақпараттық технологиялар жасау. Өнеркәсiптiң әртүрлi салаларында табиғатты қорғайтын, ресурстар мен энергияны үнемдейтiн озық технологияларды пайдалану жөнiнде оларды бейiмдеуге және жетiлдiруге арналған екiжақты және көпжақты халықаралық шарттар мен келiсiмдер шеңберiнде бiрiккен ҒЗТКЖ жүргiзу. Шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамыту жөнiндегi бағдарламалардың орындалуын техникалық және технологиялық қамтамасыз ету.
II кезең - 2003-2005 жылдар. Тәжiрибелiк, тәжiрибелiк-өндiрiстiк үлгiлердi (тәжiрибелiк топтамаларды) жасау және оларды сынақтан өткiзу. Бұйымдарды жаппай шығару үшiн жұмыс құжаттамаларын жасау. Өнеркәсiп, ауыл шаруашылығы, құрылыс, көлiк және коммуникациялық жүйелер салаларына арналған шағын және орта бизнес объектiлерiне арналған бәсекелесуге қабiлеттi жаңа техниканы, технологияларды, жабдықтарды жасап, оларды өндiрiске енгiзу. Жаңа машина жасау өнiмдерiн шығару мен өткiзу жөнiндегi технологиялық тiзбектер кешенiн қалыптастыру және енгiзу жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу. Табиғат сақтайтын, ресурстар мен энергияны үнемдейтін шетелдiк және отандық озық технологияларды республика өнеркәсiбінің әртүрлi салаларына енгiзуге қажеттi жабдықтарды шығаратын өндiрiстердi ашу.
3. Машиналар, жабдықтар, тетiктер мен құралдар сапасын, сенiмдiлiгiн және шыдау мерзiмiн арттыру әдiстерiн жасау, машина жасау өнiмдерiн стандарттау және сертификаттау негiздерiн құру.
І кезең - 2001-2002 жылдар. Конструкциялық материалдардың пайдалану қасиеттерiн, бұйымдарды жасаудың дәлдiгiн арттыру технологиясын жасау. Тозуға аса төзiмдi материалдарды қолдану және беттiк қанықтыру арқылы машина бөлшектерi құралдың шыдау мерзiмiн, тетiктер, машиналар, агрегаттар мен жүйелердiң жұмыс iстеу ресурстарын ұлғайту және сенiмдiлiгiн арттыру әдiстерiн жасау. Ғылым, техника және технологиялардың соңғы жетiстiктерi мен халықаралық стандарттарды негiзге алып, машина жасау саласындағы мемлекеттiк стандарттарға талаптар дайындау.
II кезең - 2003-2005 жылдар. Белгiлi материалдардың пайдалану сипаттамаларын күшейтудiң жаңа әдiстерi мен технологияларын жасау және енгiзу, функционалдық сипаттамалары жақсартылған жаңа материалдар жасау және оларды өндiрiсте игеру. Агрессивтi орталарда жұмыс істейтiн машиналар мен бөлшектерiнiң шыдау мерзiмiн арттыру технологияларын жасау. Халықаралық стандарттардың талаптарына сәйкес келетiн мемлекеттiк стандарттар дайындау. Машина жасау өнiмiнiң әр түрiн сертификаттауды өткiзу жөнiндегi нормаларды, ережелердi және ұсыныстарды әзiрлеу.
4. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiгi (бұдан әрi - ТЖА) мен республиканың басқа да ұйымдарына арнайы техникалар, жабдықтар, саймандар мен аспаптар жасау және игеру.
I кезең - 2001-2002 жылдар. Отандық арнайы техникалар мен жабдықтарды жасау және жетiлдiру жөнiнде ҒЗТКЖ жүргiзу, тәжiрибелiк-өндiрiстiк үлгiлер (тәжiрибелiк топтамалар) жасау және оларды сынақтан өткiзу.
II кезең - 2003-2005 жылдар. Арнайы техникаларды, жабдықтарды, саймандарды және аспаптарды өндiрудi игеру.
Бағдарламаны iске асыру бағдарламалық-мақсаттық басқарудың және мемлекеттiк тапсырыс тетiгінің қағидаттарына сәйкес конкурстық негiзде жүзеге асырылатын болады.

6. Қажеттi ресурстар және қаржыландыру көздерi

Бағдарламаны қаржыландыру Қазақстан Республикасының Индустрия және сауда министрлiгi үшiн технологиялық сипаттағы қолданбалы ғылыми зерттеулерге арнап көзделiнген республикалық бюджет қаражатының есебiнен және шегiнде жүзеге асырылады. Бағдарламаны iске асыруға 2001-2005 жылдарға арналған республикалық бюджеттен қаржыландыру көлемi 623 319 мың теңгенi құрайды, оның iшiнде жылдар бойынша: 2001 жылға - 110 000 мың теңге, 2002 жылға - 119 287 мың теңге, 2003 жылға - 127 040 мың теңге, 2004 жылға - 130 240 мың теңге, 2005 жылға - 136 752 мың теңге. <*>
Ескерту. 6-бөлім өзгерді - ҚР Үкіметінің 2003.05.20. N 462 қаулысымен .
Ескерту. 6-бөлім өзгерді - ҚР Үкіметінің 2004.04.08. N 387 қаулысымен .

7. Бағдарламаны жүзеге асырудан күтiлетiн нәтижелер

Бағдарламаны жүзеге асырудан күтiлетiн негiзгi нәтижелер:
машина жасаудың дамуын болжау және оның индикативтiк құрылымы;
машина жасау саласында ғылыми-ақпараттық орта қалыптастырылады;
машина жасауды дамытудың басымдықтары және жоғары тиiмділiктi машиналар мен жабдықтар жасау жөнiнде ұсыныстар даярланды;
бәсекелесе алатын машина жасау өнiмдерiн жасап шығару үшiн машина жасауды технологиялық қайта жарақтандыруға ғылыми-техникалық қолдау көрсетiледi;
машина жасаудағы стандарттардың негiзгi талаптары айқындалып, қолданылып жүрген стандарттарға түзетулер енгiзуге ұсыныстар даярланады және жаңа стандарттар жасалады;
машина жасау саласының жаңартпашылық инфрақұрылымын құру жөнiнде ұсыныстар даярланады;
жаңа өндiрiс орындары ашылады.
Осы Бағдарламаны табысты iске асыру Қазақстанда машина жасаудың дамуының ұзақ мерзiмдi стратегиясын жасаудың ғылыми, ғылыми-технологиялық және әдiстемелiк негiзi болады.

8. Машина жасауды дамытудың және тиімділігі жоғары машиналар мен жабдықтарды жасап шығарудың 2001-2005 жылдарға арналған ғылыми-техникалық проблемалары бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

Ескерту. 8-бөлім жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2003.05.20. N 462 қаулысымен .
Ескерту. 8-бөлім өзгерді - ҚР Үкіметінің 2004.04.08. N 387 қаулысымен .

__________________________________________________________________
Р/с! Іс-шара ! Аяқталу !Орындауға !Орын. !Болжа. !Қар.
N ! ! нысаны !жауаптылар !далу !нып !жылан.
! ! ! !мерзі.!отырған!дыру
! ! ! !мі !шығыс. !көзі
! ! ! ! !тар !
__________________________________________________________________
1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7
__________________________________________________________________
1. Ұйымдастыру іс-шаралары
__________________________________________________________________
1. Бағдарламаның негiз- Бұйрық ЭСМ 2001
гi тапсырмалар бойы- жылғы - -
нша жобаларды iрiктеу 1-тоқсан
жөнінде конкурстық
комиссия құру

2. 2001-2005 жылдарға Бұйрық ЭСМ, 2001 - -
арналған Бағдарламаның конкурстық жылғы
кеңейтілген нұсқасын комиссия 1-тоқсан
қалыптастыру үшiн жоба-
ларды конкурстық iрiк-
теудi ұйымдастыру және
жүргiзу. Бағдарламаның
тапсырмаларын орындауға
мемлекеттiк тапсырысты
қалыптастыру

3. Бағдарлама бойынша Бұйрық ИСМ, Жыл сайын - -
аралық есептерді бекiту. бас ұйым
Бағдарламаның алдағы
жылға арналған кеңейтіл-
ген нұсқасын қалыптастыру
және бекiту

4. Технологиялық сипаттағы Қаржылық ИСМ 2001- 2001- Рес-
қолданбалы ғылыми-зерт- есеп 2005 2005 пуб-
теулерге республикалық жылдар жылға ли-
бюджетте көзделетін арналған ка-
қаражат есебiнен және қаржылан- лық
шегiнде бағдарламаны дыру кө- бюд-
мақсатты қаржыландыруды лемі 623 жет
қамтамасыз ету 319 мың
теңге, оның
ішінде
жылдар
бойынша:
2001 ж. -
110 000
мың тг;
2002 ж. -
119 287
мың тг;
2003 ж. -
127 040
мың тг;
2004 ж. -
130 240
мың тг;
2005 ж. -
136 752
мың тг;

5. Бағдарламаның тап- Қазақстан ИСМ, 2005 - -
сырмалары бойынша Республи- бас ұйым жылғы
орындалған жұмыстар- касының 4-тоқсан
ға талдау дайындау Үкіметіне
есеп
__________________________________________________________________
2. Негізгі ғылыми-техникалық тапсырмалар
__________________________________________________________________
6. Машина жасаудың да- Қазақстан ИСМ, 2001 - -
муын болжамдауды Республи- бас ұйым жылғы
және инновациялық касының 1-тоқсан
процестердiң мони- Үкіметіне 2005
торингін жүргізу есеп жылғы
4-тоқсан

6.1. Өнiмдi әзiрлеу, Қазақстан ИСМ, 2001 - -
өндiру, жеткiзу, Республика- бас ұйым жылғы
пайдалану және сының 1-тоқсан -
оларға сервистiк Үкіметіне 2002
қызмет көрсету есеп жылғы
процестерiн ком- 4-тоқсан
пьютерлiк модель-
деудiң бағдарлама-
лық және техникалық
құралдар кешенiн
әзiрлеу

6.2. Кәсiпорындар бо- Қазақстан ИСМ, 2001 жылғы - -
йынша, қолда бар Республика- бас ұйым 1-тоқсан-
машиналар мен жаб- сының 2002 жылғы
дықтар, шығарылатын Үкіметіне 4-тоқсан
машина жасау өнiмi есеп
бойынша дерекқорды
кеңейту және жаңалау

6.3. Республиканың ма- Қазақстан ИСМ, 2003 жылғы - -
шина жасау саласын- Республика- бас ұйым 1-тоқсан-
дағы инновациялық сының 2005 жылғы
процестердің мони- Үкіметіне 4-тоқсан
торингiн жүзеге есеп
асыру. Машина жасау
кешенінде инновация-
лық жобаларды сарап-
таудан өткізудің әдiс-
терi мен қағидаттарын
әзiрлеу, ғылыми-тех-
никалық және техноло-
гиялық инновациялық
жобалар әзiрлеу

6.4. Өнiм әзiрлеу, өндiру, Қазақстан ИСМ, 2003 жылғы - -
жеткiзу, пайдалану Республика- бас ұйым 1-тоқсан-
және оларға сервистік сының 2005 жылғы
қызмет көрсету процес- Үкіметіне 4-тоқсан
терiн компьютерлiк мо- есеп
дельдеудің бағдарлама-
лық және техникалық
құралдар кешенiн машина
жасау саласында тексеру
және iске асыру. Машина
жасау саласының жаңа
технологияларға, ғылыми-
техникалық және иннова-
циялық жобаларға қажет-
тiлiгiн картаға түсiрудi
жүзеге асыру. Қазақстан
Республикасының Yкiметiн,
машина жасау, агроөнер-
кәсiптiк кешен және өнер-
кәсiптiң басқа салалары
субъектiлерiн ақпаратпен
қамтамасыз ету жүйесінiң
моделiн жасау

7. Өнеркәсiп, құрылыс, көлiк Қазақстан ИСМ, 2001 жылғы - -
және коммуникациялық жүйе- Республика- бас ұйым 1-тоқсан-
лер үшiн тиiмдiлiгi жоғары сының 2005 жылғы
машиналар мен жабдықтарды Үкіметіне 4-тоқсан
игерудi ғылыми-техникалық есеп
және технологиялық қолдау-
ды жүзеге асыру

7.1. Бәсекеге қабілетті, Қазақстан ИСМ, 2001 жылғы - -
импорт алмастыратын және Республи- бас ұйым 1-тоқсан-
экспортқа бағдарланған касының 2002 жылғы
жаңа машиналар, жабдық- Үкіметіне 4-тоқсан
тар, тетiктер мен аспап- есеп
тар жасау жөнiнде ҒЗТКЖ
жүргiзу. Икемдi өндіріс-
тік жүйелер, ақпараттық
технологиялар әзiрлеу.
Табиғатты сақтайтын,
ресурстар мен энергияны
үнемдейтiн озық техноло-
гияларды өнеркәсiптің
әртүрлi салаларында
бейiмдеу, жетiлдiру және
пайдалану жөнiнде зерт-
теулер жүргiзу.

7.2. Тәжiрибелiк және тәжi- Қазақстан ИСМ, 2003 жылғы - -
рибелiк-өнеркәсіптік Республи- бас ұйым 1-тоқсан
үлгiлердi (тәжiрибелiк касының 2005 жылғы
топтамаларды) дайындау Үкіметіне 4-тоқсан
және оларды сынақтан есеп
өткiзудi жүргiзу. Бұйым-
дарды жаппай шығару
үшiн жұмыс құжаттама-
ларын әзiрлеу. Өнеркәсiп,
құрылыс, көлiк және
коммуникациялық жүйелер
салалары үшiн шағын және
орта бизнес объектiлерi
бәсекеге қабiлеттi жаңа
техниканы, технологияны,
жабдықты әзiрлеу, өндi-
рiске енгiзу.
Жаңа машина жасау өнiм-
дерiн шығару мен өткiзу
жөнiндегi технологиялық
тiзбектер кешенiн қалып-
тастыру және енгiзу
жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу

8. Машиналар мен жабдықтар, Қазақстан ИСМ, 2001 жылғы - -
тетiктер, құралдар сапа- Республи- бас ұйым 1-тоқсан-
сын, сенiмділігiн және касының 2005 жылғы
шыдау мерзiмiн арттыру Үкіметіне 4-тоқсан
әдiстepiн әзiрлеу, машина есеп
жасау өнiмдерiн стандарт-
тау және сертификаттау
негiздерiн құру

8.1. Белгiлi материалдардың Қазақстан ИСМ, 2001 жылғы - -
пайдаланылу сипаттамаларын Республи- бас ұйым 1-тоқсан-
арттырудың жаңа әдiстерi касының 2005 жылғы
мен технологияларын жасау, Үкіметіне 4-тоқсан
енгiзу жақсартылған есеп
функциялардың
сипаттамалары бар жаңа
материалдар жасау және
оларды өнеркәсiптік
игеруді жүзеге асыру.
Агрессивтi орталарда
жұмыс iстейтiн машиналар
мен бөлшектердiң шыдау
мерзiмiн арттыру техно-
логиясын жасау

8.2. Машина жасау саласында Бұйрық ИСМ, 2001 жылғы - -
халықаралық стандарттар бас ұйым 1-тоқсан-
талаптарына сәйкес ке- 2005 жылғы
летiн мемлекеттiк стан- 4-тоқсан
дарттар, машина жасау
саласында сертификаттау
жүргiзу жөнiнде нормалар,
ережелер және ұсынымдар
әзiрлеу

9. ТЖА мен республиканың Қазақстан ИСМ, 2001 жылғы - -
басқа да ұйымдары үшiн Республи- бас ұйым 1-тоқсан
арнайы техника, жабдық, касының 2005 жылғы
сайман мен аспаптар жасау Үкіметіне 4-тоқсан
және енгiзу. есеп

9.1. Отандық арнайы техника Қазақстан ИСМ, 2001 жылғы - -
мен жабдықтарды жасау Республи- бас ұйым 1-тоқсан
және жаңғырту жөнiнде касының 2002 жылғы
ҒЗТКЖ жүргiзу, тәжірибе- Үкіметіне 4-тоқсан
лiк-өнеркәсiптiк үлгілер есеп
(тәжiрибелiк топтамалар)
жасау және оларды сынақтан
өткізуді жүргізу

9.2. Арнайы техниканы, жаб- Қазақстан ИСМ, 2003 жылғы - -
дықты, саймандарды және Республи- бас ұйым 1-тоқсан-
аспаптарды өндiрудi игеру касының 2005 жылғы
Үкіметіне 4-тоқсан
есеп
___________________________________________________________________