О мерах по совершенствованию нормотворческой деятельности

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 мая 2002 года № 598. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 августа 2016 года № 497

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 31.08.2016 № 497.

Правительство Республики Казахстан постановляет:
1. Утвердить прилагаемые Правила проведения научной экспертизы.
Сноска. Пункт 1 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 20 марта 2007 года N 217 .
2. Уполномоченным государственным органам - разработчикам законопроектов и концепций законопроектов обеспечить проведение научной экспертизы по всем законопроектам и концепциям законопроектов в соответствии с требованиями указанных Правил.
Сноска. Пункт 2 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 20 марта 2007 года N 217 .
2-1. Исключен постановлением Правительства РК от 30.12.2014 № 1401 (вводится в действие со дня его официального опубликования).
2-2. Уполномоченным государственным органам-разработчикам законопроектов Республики Казахстан, за исключением случаев внесения проектов законодательных актов в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан, когда научная экспертиза может не проводиться, а также проектов законодательных актов, предусматривающих ратификацию международных договоров, обеспечить их направление на проведение научной экономической экспертизы в соответствии с требованиями указанных Правил.
Сноска. Постановление дополнено пунктом 2-2 в соответствии с постановлением Правительства РК от 05.04.2011 № 359.
3. Центральным исполнительным и иным заинтересованным государственным органам в установленном порядке:
в 2002 году совместно с Министерством юстиции Республики Казахстан обеспечить проведение научной экспертизы законопроектов за счет средств, предусмотренных в республиканском бюджете на 2002 год по программе "Законопроектные работы";
улучшить состояние подготовки проектов законов на государственном языке и принять необходимые меры по повышению ответственности должностных лиц, непосредственно курирующих соответствующие вопросы;
в течение третьего квартала 2002 года проанализировать наличие ведомственных нормативных правовых актов, которые должны были быть приняты во исполнение вышестоящих актов, и по результатам анализа обеспечить их своевременное принятие.
4. Центральным и местным исполнительным органам в течение третьего квартала 2002 года в пределах соответствующего утвержденного лимита штатной численности этих органов и за счет административных затрат, предусмотренных на их содержание, осуществить полное укомплектование юридических служб и создание юридических подразделений в тех органах, в которых они не созданы и о результатах работы информировать Правительство Республики Казахстан.
5. Министерству юстиции Республики Казахстан:
провести в третьем квартале 2002 года тестирование работников юридических служб центральных и местных исполнительных органов на знание действующего законодательства Республики Казахстан и о результатах тестирования информировать соответствующие государственные органы, а также Правительство Республики Казахстан.
6. Государственным органам, указанным в распоряжении Премьер-Министра от 2 июля 2001 года N 51:
внести проекты нормативных правовых актов, срок подготовки которых истек, в Правительство Республики Казахстан до 1 июля 2002 года;
по пунктам, которые были сняты с контроля решениями должностных лиц Правительства Республики Казахстан, внести в указанное распоряжение соответствующие изменения в установленном порядке.
7. Контроль за реализацией настоящего постановления возложить на Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан Мухамеджанова Б.А.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 30 мая 2002 года N 598

Правила
проведения научной экспертизы

Сноска. Правила в редакции постановления Правительства РК от 05.04.2011 № 359.

Настоящие Правила разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 24 марта 1998 года «О нормативных правовых актах» с целью повышения эффективности и качества деятельности государственных органов по разработке нормативных правовых актов.

1. Общие положения

1. Научная экспертиза концепций законопроектов и проектов нормативных правовых актов проводится научными учреждениями и высшими учебными заведениями соответствующего профиля в зависимости от содержания рассматриваемых концепций законопроектов и проектов нормативных правовых актов (далее - Научные организации).
Научная экономическая экспертиза законопроектов может проводиться также экспертами, привлекаемыми из числа ученых и специалистов, в зависимости от содержания рассматриваемых законопроектов (далее - Эксперты).
2. По концепциям законопроектов проводится научная правовая экспертиза.
3. По проектам нормативных правовых актов может проводиться научная экспертиза (правовая, экономическая, экологическая, финансовая и другая) в зависимости от правоотношений, регулируемых данными актами.
По проектам нормативных правовых актов, вносимым на рассмотрение Парламента Республики Казахстан, проведение научной экспертизы в зависимости от регулируемых ими правоотношений, а также научной лингвистической экспертизы в части аутентичности текстов на казахском и русском языках обязательно, за исключением случаев внесения проектов законодательных актов в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан, когда научная экспертиза может не проводиться.
Проекты нормативных правовых актов Республики Казахстан, реализация которых может привести к негативным воздействиям на окружающую среду, подлежат обязательной экологической экспертизе.
Сноска. Пункт 3 в редакции постановления Правительства РК от 30.12.2014 № 1401 (вводится в действие со дня его официального опубликования).
4. Организация проведения научной экспертизы проектов концепций законопроектов, нормативных правовых актов, возлагается на уполномоченные государственные органы (далее - Организаторов экспертизы).
5. Организаторами экспертизы являются:
Министерство национальной экономики Республики Казахстан - по научной экономической экспертизе законопроектов, за исключением случаев внесения проектов законодательных актов в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан, когда научная экспертиза может не проводиться, а также проектов законодательных актов, предусматривающих ратификацию международных договоров;
Министерство юстиции Республики Казахстан — по научной правовой, криминологической и иным видам экспертиз проектов нормативных правовых актов, по научной правовой экспертизе концепций законопроектов, определенным законодательством Республики Казахстан.
Сноска. Пункт 5 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 29.05.2013 № 541; от 24.09.2014 № 1011 (порядок введения в действие см. п. 8); от 30.12.2014 № 1401 (вводится в действие со дня его официального опубликования).

2. Задачи и разновидности научной экспертизы

6. Научная экспертиза проводится для:
1) оценки качества, обоснованности, своевременности, правомерности проекта, соблюдения в проекте закрепленных Конституцией Республики Казахстан прав человека и гражданина;
2) определения возможной эффективности нормативного правового акта;
3) выявления возможных отрицательных последствий принятия проекта в качестве нормативного правового акта;
4) оценки на предмет соответствия текстов проекта закона на казахском и русском языках при проведении научной лингвистической экспертизы.
Сноска. Пункт 6 в редакции постановления Правительства РК от 27.05.2011 № 590.
7. Исключен постановлением Правительства РК от 30.12.2014 № 1401 (вводится в действие со дня его официального опубликования).
7-1. Основной задачей научной лингвистической экспертизы проектов законов в части аутентичности текстов на казахском и русском языках является определение соответствия текстов на казахском и русском языках.
Сноска. Правила дополнены пунктом 7-1 в соответствии с постановлением Правительства РК от 27.05.2011 № 590.
8. По проектам нормативных правовых актов, концепциям законопроектов могут проводиться комплексная или самостоятельная научные экспертизы.
Комплексная научная экспертиза проводится в случаях, когда необходимо исследовать проект нормативного правового акта, концепцию законопроекта на основе различных отраслей знаний.
Самостоятельная научная экспертиза проводится в случаях, когда необходимо исследовать проект нормативного правового акта, концепцию законопроекта на основе одной отрасли знания.

3. Порядок и условия проведения научной экспертизы

9. Отбор Экспертов, Научных организаций для проведения научной экспертизы проектов нормативных правовых актов и концепций законопроектов осуществляется в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан о государственных закупках, за исключением проведения научной лингвистической экспертизы в части аутентичности текстов на казахском и русском языках.
Сноска. Пункт 9 в редакции постановления Правительства РК от 27.05.2011 № 590.
10. Порядок и условия проведения научной экспертизы определяются гражданско-правовым договором, заключенным между Организатором экспертизы и Экспертом либо Научной организацией в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
11. Научная экспертиза проводится на следующих стадиях разработки законопроекта:
до согласования законопроекта с заинтересованными государственными органами в соответствии с Регламентом Правительства Республики Казахстан, утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 10 декабря 2002 года № 1300 (далее - Регламент Правительства Республики Казахстан);
до внесения в Правительство Республики Казахстан после согласования законопроекта с заинтересованными государственными органами в соответствии с Регламентом Правительства Республики Казахстан.
Научная экономическая экспертиза проводится до согласования законопроекта Министерством национальной экономики Республики Казахстан.
Министерством экономического развития и торговли Республики Казахстан определяется порядок документооборота по научной экономической экспертизе.
Научная лингвистическая экспертиза законопроекта в части аутентичности текстов на казахском и русском языках проводится на следующих стадиях разработки законопроектов:
до его внесения в Правительство Республики Казахстан после согласования с министерствами финансов, национальной экономики и юстиции.
Срок проведения научной лингвистической экспертизы на данной стадии не должен превышать 15 рабочих дней. При этом государственный орган-разработчик законопроекта должен обеспечить представление законопроекта на научную лингвистическую экспертизу в течение 2 рабочих дней после согласования с Министерством юстиции;
до его внесения Правительством на рассмотрение Парламента после устранения замечаний Администрации Президента.
Срок проведения научной лингвистической экспертизы на данной стадии должен составлять не менее двух рабочих дней и не превышать пяти рабочих дней с момента представления доработанного законопроекта государственным органом-разработчиком в государственное учреждение «Институт законодательства Республики Казахстан» для проведения повторной научной лингвистической экспертизы.
При этом государственные органы - разработчики после согласования законопроекта с Администрацией Президента должны представлять последнюю версию законопроекта в государственное учреждение "Институт законодательства Республики Казахстан" для проведения повторной научной лингвистической экспертизы.
Направление проектов нормативных правовых актов и концепций законопроектов на научную экспертизу осуществляется государственным органом-разработчиком или депутатами Парламента при инициировании ими законопроектов, за исключением научной экономической экспертизы проектов законодательных актов, подготавливаемых в порядке законодательной инициативы депутатов Парламента Республики Казахстан.
Сноска. Пункт 11 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 27.05.2011 № 590; от 29.05.2013 № 541; от 24.09.2014 № 1011 (порядок введения в действие см. п. 8); от 30.12.2014 № 1401 (вводится в действие со дня его официального опубликования).
12. Ответственность за соответствие текста научной экспертизы тексту законопроекта на каждой стадии разработки законопроекта несут государственные органы-разработчики.
13. Направление на проведение научной экспертизы проектов нормативных правовых актов, концепций законопроектов может также осуществляться Министерством юстиции в ходе проведения правовой экспертизы проектов нормативных правовых актов, концепций законопроектов.
14. Для проведения научной экономической экспертизы государственный орган-разработчик законопроекта направляет материалы по законопроекту Организатору экспертизы, в том числе на электронном носителе. Организатор экспертизы направляет материалы по законопроекту Научной организации, Эксперту, привлекаемым для проведения научной экономической экспертизы.
В случае предоставления неполного перечня материалов по законопроекту Организатор экспертизы возвращает его без рассмотрения в трехдневный срок государственному органу-разработчику.
15. В случаях, когда заключение Научной организации или Эксперта по результатам первоначальной научной экспертизы недостаточно обоснованно либо его правильность вызывает сомнение, проводится повторная научная экспертиза.
В случае внесения концептуальных изменений в проект нормативного правового акта, концепцию законопроекта в результате его доработки, а также до внесения в Правительство Республики Казахстан после согласования законопроекта с заинтересованными государственными органами в соответствии с Регламентом Правительства Республики Казахстан, проводится дополнительная научная экспертиза.
16. Проведение научной экспертизы включает следующие этапы:
1) определение и описание проблемных вопросов, на решение которых направлен проект нормативного правового акта;
2) описание всех известных и эффективных способов, механизмов, подходов к разрешению проблемных вопросов, на решение которых направлено принятие нормативного правового акта, в том числе применявшихся на разных исторических этапах, зарубежной практике, а также определение смежных сфер правоотношений и влияния на них в виде последствий от принятия нормативного правового акта;
3) анализ предлагаемых проектом нормативного правового акта способов, механизмов, подходов к разрешению поставленных проблемных вопросов, возможных последствий от принятия тех или иных способов разрешения проблемных ситуаций, предлагаемых проектом нормативного правового акта.

4. Материалы, представляемые для проведения
научной экспертизы

17. Государственный орган-разработчик вместе с копией проекта нормативного правового акта представляет Научной организации, Эксперту, проводящим научную экспертизу, копии следующих материалов (на бумажном и электронных носителях):
пояснительной записки к проекту нормативного правового акта (на государственном и русском языках);
сравнительной таблицы к проекту нормативного правового акта при внесении проекта нормативного правового акта об изменении и дополнении в действующее законодательство с соответствующим обоснованием вносимых изменений и дополнений (на государственном и русском языках);
паспорт по оценке социально-экономических последствий действия принимаемого законопроекта (на государственном и русском языках) полистно парафированный и подписанный руководителем государственного органа-разработчика по форме согласно приложению к настоящим Правилам;
статистические данные по изучаемой проблеме.
Непредставление материалов, предусмотренных настоящим пунктом, является основанием для отказа в проведении научной экспертизы.
По запросу Экспертов либо Организатора экспертизы государственным органом-разработчиком должны предоставляться иные материалы, касающиеся вопросов, затронутых в проекте нормативного правового акта и концепции, в течение двух рабочих дней.

5. Сроки проведения научной экспертизы

18. Научная экспертиза должна проводиться в сроки, не превышающие пятнадцать календарных дней со дня представления научной организации или эксперту проекта нормативного правового акта или концепции законопроекта и материалов к ним, за исключением научной лингвистической экспертизы, которая проводится в течение 15 рабочих дней.
Сноска. Пункт 18 в редакции постановления Правительства РК от 29.05.2013 № 541.
19. Срок научной экономической экспертизы составляет двадцать пять календарных дней со дня представления соответствующих материалов по законопроекту.
Дополнительная и повторная научная экспертиза должна проводиться в сроки, не превышающие пять рабочих дней со дня представления Научной организации или Эксперту проекта нормативного правового акта или концепции законопроекта и материалов к ним.
При необходимости срок проведения научной экспертизы может быть продлен по договоренности с Организатором экспертизы. При этом Научной организации или Эксперту дополнительно предоставляется три рабочих дня для перевода на государственный или русский язык.
20. В случае доработки проекта нормативного правового акта или концепции законопроекта государственным органом-разработчиком по предложениям Научной организации или Эксперта, сроки на проведение научной экспертизы устанавливаются с даты представления обновленного проекта нормативного правового акта или концепции законопроекта.

6. Научная организация, Эксперт, осуществляющие
научную экспертизу

21. Для проведения научной экспертизы привлекаются Научные организации, Эксперты, не принимавшие непосредственного участия в подготовке проекта нормативного правового акта и концепции законопроекта.
22. В качестве Научных организаций, Экспертов могут привлекаться специалисты из других государств и международных организаций. Проект нормативного правового акта, концепция законопроекта могут быть направлены для научной экспертизы в иностранные и международные организации.
23. Эксперт должен иметь высшее образование и (или) ученую степень, обладать специальными знаниями, опытом в области определенного вида научной экспертизы.
24. Научная организация, Эксперт:
получают всю необходимую информацию, материалы для проведения научной экспертизы, в том числе и по вопросам, возникающим в ходе проведения научной экспертной работы;
получают вознаграждение за выполненную работу;
по согласованию с Организатором экспертизы дают заключения не только по поставленным вопросам перед ними, но и по иным вопросам, вытекающим из проектов нормативных правовых актов, в пределах их компетенции;
могут использовать статистические данные государственных органов-разработчиков. В случае если статистические данные уполномоченного государственного органа по статистике и государственного органа-разработчика не совпадают, это должно быть отражено в экспертном заключении;
при осуществлении научной экспертизы может привлекать к ее исполнению третьих лиц, если иное не предусмотрено договором.
25. Научная организация, Эксперт:
дают мотивированное, научно обоснованное, объективное и полное заключение по вопросам, вытекающим из проектов нормативных правовых актов, а также поставленным перед ним Организатором экспертизы;
своими силами, за свой счет и в сроки, установленные Организатором экспертизы, устраняют допущенные по своей вине недостатки в ходе проведения научной экспертизы;
в однодневный срок информируют Организатора экспертизы об обнаружении невозможности получить ожидаемые результаты или нецелесообразности дальнейшего проведения научной экспертизы;
предоставляют Организатору экспертизы отчет о понесенных расходах в ходе проведения научной экспертизы;
обеспечивают конфиденциальность сведений, касающихся предмета проведения научной экспертизы, хода ее исполнения и научных результатов;
несут иные обязанности, установленные договором.

7. Экспертное заключение

26. По результатам проведенной научной экспертизы составляется экспертное заключение, которое должно содержать мотивированные, научно обоснованные, объективные и полные выводы Научной организации или Экспертов по предмету проведения научной экспертизы.
27. В случае если у государственного органа-разработчика возникают вопросы в отношении выводов экспертного заключения, он может обратиться к Научной организации или Эксперту за соответствующими пояснениями либо с запросом и своими обоснованиями к Организатору экспертизы о проведении повторной научной экспертизы в установленные Организатором экспертизы сроки.
28. В экспертном заключении научной экспертизы проекта нормативного правового акта должны быть указаны следующие данные:
1) общие положения:
организация и/или лицо, привлеченное организацией, проводившее научную экспертизу;
отрасли науки, по которым проведена научная экспертиза;
государственный орган-разработчик;
предмет и цели научной экспертизы;
наименование проекта нормативного правового акта;
назначение проекта нормативного правового акта;
структура проекта нормативного правового акта;
2) описание проблемных вопросов, на решение которых направлен проект нормативного правового акта, в том числе:
оценка обоснованности и своевременности принятия проекта нормативного правового акта;
3) описание всех известных и эффективных способов, механизмов, подходов к разрешению проблемных вопросов, на решение которых направлено принятие нормативного правового акта, в том числе применявшихся на разных исторических этапах, зарубежной практике, а также описание смежных сфер правоотношений и влияния на них в виде последствий от принятия нормативного правового акта;
4) анализ предлагаемых проектом нормативного правового акта способов, механизмов, подходов к разрешению поставленных проблемных вопросов, возможных последствий от принятия тех или иных способов разрешения проблемных ситуаций, в том числе ответы на вопросы, поставленные перед научной экспертизой (правовой, криминологической).
Вопросы, поставленные перед научной правовой экспертизой проектов нормативных правовых актов:
проверка на соответствие проекта нормативного правового акта Конституции Республики Казахстан, нормативным правовым актам вышестоящих уровней, международным обязательствам Республики Казахстан;
оценка социальных, экономических, научно-технических, и иных последствий принятия проекта нормативного правового акта;
определение наличия условий для совершения коррупционных правонарушений в связи с принятием проекта нормативного правового акта;
определение наличия причин и условий для ущемления права на гендерное равенство в связи с принятием проекта нормативного правового акта;
определение перечня нормативных правовых актов, подлежащих уточнению при условии принятия проекта нормативного правового акта;
характеристика научной проработанности норм проекта нормативного правового акта, выработка научно обоснованных предложений по улучшению законодательной базы;
выявление возможных противоречий принципам соответствующей отрасли права;
выявление явного или скрытого ведомственного или группового интереса, обеспечиваемого проектом нормативного правового акта;
получение ответов на иные вопросы, вытекающие из проекта нормативных правовых актов.
Вопросы, поставленные перед научной криминологической экспертизой законопроектов:
совершенствование законопроектной базы;
выявление условий вероятности совершения правонарушений в связи с принятием законопроекта;
определение возможной эффективности социально-правового контроля над преступной деятельностью и ее предупреждение в случае принятия законопроекта;
учет в законопроекте состояния, характера и структуры преступности на настоящий момент в Республике Казахстан;
последствия принятия законопроекта в отношении мер по борьбе с преступностью;
последствия принятия законопроекта в отношении системы социально-психологических свойств субъектов преступлений;
возможность осуществления защиты своих прав потерпевшей стороной;
наличие статистических данных по видам правонарушений, которые регулируются законопроектом;
возможность учета латентной преступности по видам правонарушений, указанных в законопроекте;
выявление возможности совершения террористических актов, умышленных правонарушений, а также правонарушений по неосторожности;
введение криминологического прогнозирования в случае принятия законопроекта;
осуществление криминологического планирования в случае принятия законопроекта;
анализ криминологической характеристики экономической преступности.
Сноска. Пункт 28 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 30.12.2014 № 1401 (вводится в действие со дня его официального опубликования).
29. В экспертном заключении научной правовой экспертизы концепции законопроекта должны быть указаны следующие данные:
1) общие положения:
организация или лицо, проводившее научную правовую экспертизу;
государственный орган-разработчик;
предмет и цели научной правовой экспертизы;
наименование концепции законопроекта;
2) описание проблемных вопросов, на решение которых направлен проект нормативного правового акта;
3) описание всех известных и эффективных способов, механизмов, подходов к разрешению проблемных вопросов, на решение которых направлено принятие нормативного правового акта, в том числе применявшихся на разных исторических этапах, зарубежной практике, а также описание смежных сфер правоотношений и влияния на них в виде последствий от принятия законопроекта, в том числе:
выявление международного опыта и оценка возможности его применения в определяемых концепцией правоотношениях;
4) анализ предлагаемых проектом нормативного правового акта способов, механизмов, подходов к разрешению поставленных проблемных вопросов, возможных последствий от принятия тех или иных способов разрешения проблемных ситуаций, в том числе:
оценка обоснованности и своевременности принятия законопроекта либо выработка научно обоснованных доводов об отсутствии необходимости или нецелесообразности принятия законопроекта;
оценка качества концепции законопроекта и выработка предложений по ее совершенствованию;
оценка правовых и социально-экономических последствий принятия законопроекта;
определение соответствия концепции законопроекта основополагающим принципам права;
оценка на предмет урегулированности определяемых концепцией правоотношений действующим законодательством;
оценка на предмет соответствия определяемых концепцией правоотношений пункту 3 статьи 61 Конституции Республики Казахстан;
определение перечня нормативных правовых актов, подлежащих уточнению при условии принятия законопроекта;
5) получение ответов на иные вопросы, поставленные Организатором экспертизы;
6) общий вывод по концепции законопроекта, его содержанию.
30. В экспертном заключении научной экономической экспертизы законопроекта должны быть указаны:
1) общие положения:
государственный орган-разработчик;
организация и/или лицо, привлеченное организацией, проводившее научную экспертизу;
общая характеристика законопроекта;
наименование законопроекта;
назначение законопроекта;
структура законопроекта;
новизна законопроекта;
2) описание проблемных вопросов, на решение которых направлен законопроект;
3) описание всех известных и эффективных способов, механизмов, подходов к разрешению проблемных вопросов, на решение которых направлено принятие законопроекта, в том числе применявшихся на разных исторических этапах, зарубежной практике;
4) анализ предлагаемых законопроектом способов, механизмов, подходов к разрешению поставленных проблемных вопросов, возможных последствий от принятия тех или иных способов разрешения проблемных ситуаций, в том числе оценка влияния положений законопроекта на макроэкономическую эффективность, социальное развитие, развитие предпринимательства, экономическую безопасность отрасли и/или страны;
5) общий вывод.
31. В случае представления для научной экспертизы нескольких проектов нормативных правовых актов или концепций законопроектов Научной организацией или Экспертом проводится научная экспертиза и составляется заключение по каждому проекту нормативного правового акта или концепции законопроекта.
32. Экспертное заключение подготавливается на фирменном бланке организации, проводившей научную экспертизу, а в случае проведения научной экспертизы физическим лицом, привлекаемым научной организацией, в заключении указываются его фамилия, имя, отчество и данные, указывающие на его компетентность и квалификацию.
33. Экспертное заключение подписывается первым руководителем научной организации и лицами, проводившими экспертизу, или физическим лицом, привлеченным научной организацией, проводившим научную экспертизу.
34. Выводы научной экспертизы носят рекомендательный характер. При наличии в экспертном заключении замечаний и предложений к проекту нормативного правового акта, государственный орган-разработчик направляет их одновременно с проектом нормативного правового акта государственным органам, в компетенцию которых входит рассмотрение вопросов, затрагиваемых в экспертном заключении для проработки и формирования соответствующей позиции.
35. В случае если заключение научной экспертизы содержит замечания и/или предложения государственный орган-разработчик по согласованию с Организатором экспертизы принимает решение о доработке проекта нормативного правового акта или концепции законопроекта в соответствии с предложениями экспертного заключения.
36. В течение семи рабочих дней после получения заключения научной правовой, криминологической экспертиз государственные органы, в компетенцию которых входит рассмотрение вопросов, затрагиваемых в экспертном заключении, обязаны принять меры по рассмотрению данных замечаний и предложений и представить соответствующую информацию в Министерство юстиции Республики Казахстан.
При несогласии с замечаниями и предложениями экспертов государственный орган-разработчик направляет проект на дополнительную экспертизу с обоснованием их непринятия.
Данный порядок не распространяется на нормативные правовые акты, представляемые на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан и его территориальные органы.
Сноска. Пункт 36 в редакции постановления Правительства РК от 11.04.2013 № 333; с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 30.12.2014 № 1401 (вводится в действие со дня его официального опубликования).
37. При внесении проекта нормативного правового акта и экспертного заключения по нему на рассмотрение Правительства Республики Казахстан государственный орган-разработчик должен предоставить аргументированные обоснования причин непринятия рекомендаций, содержащихся в экспертном заключении по проекту нормативного правового акта. Копию соответствующих обоснований государственный орган-разработчик одновременно предоставляет Научной организации или Эксперту.

8. Финансирование проведения научной экспертизы

38. Финансирование проведения научной экспертизы осуществляется за счет бюджетных средств в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Приложение к Правилам
проведения научной экспертизы

Паспорт по оценке социально-экономических
последствий действия принимаемого законопроекта

1. Общая информация:
1.1. Разработчик: _________________________________________
1.2. Название законопроекта: ______________________________
1.3. Цель законопроекта: __________________________________
1.4. Предмет правового регулирования: _____________________
1.5. Отрасль законодательства: ____________________________
1.6. Вид законопроекта: ___________________________________

Вид законопроекта	Количество	Описание
Самостоятельный
Вносит изменения и дополнения
Вносит изменения
Вносит дополнения
Ставит на утрату другой закон

1.7. Действие законопроекта:

Действие законопроекта	Описание
по времени:
в пространстве:
по лицам (целевая группа):

1.8. Соответствие законопроекта со смежными отраслями
законодательства и экономики:

Смежные отрасли	Описание соответствия
Смежные отрасли законодательства
Смежные отрасли: экономики

1.9. Коэффициент информативности норм законопроекта:

Нормы	Действующая редакция (при наличии)	Предлагаемая редакция	Количество (часть, пункт, статья, раздел)
Nнов. (количество норм, содержащих новую информацию)
Nобщ. (Общее количество норм в законопроекте)
Кинф. (коэффициент информативности норм) (количественное описание)
Вывод (качественное описание):

1.10. Коэффициент неопределенности норм законопроекта:

Нормы	Действующая редакция (при наличии)	Предлагаемая редакция	Количество (часть, пункт, статья, раздел)
Nдис. (количество коррупциогенных норм, а также норм, содержащих неурегулированные диспозиции)
Nнеч.форм. (количество норм, содержащих нечеткие формулировки)
Nтерм. (количество норм, содержащих термины и определения)
Nссыл. (количество норм, содержащих ссылки на другие нормативные правовые акты или отсутствие необходимых норм на действующие нормативные правовые акты)
Nпр.(количество норм, содержащих различные слова и фразы, позволяющие толковать их по-разному)
Nобщ. (общее количество норм в законопроекте)
Кнеопр. (коэффициент неопределенности норм) (количественное описание)
Вывод (качественное описание):

2. Соответствие законопроекта стратегическим целям государства

Стратегические цели государства	Цель законопроекта	Описание соответствия
Стратегический план развития Республики Казахстан до 2030 года. Стратегический план развития Республики Казахстан до 2020 года.
Послание Президента Республики Казахстан народу Казахстана
Стратегический план Органа-Разработчика

3. Социально-экономические последствия:

Стратегическая цель законопроекта:
Задачи	Социально- экономические показатели задач	Результаты	Социально- экономические показатели результатов	Необходи- мые действия и ресурсы для достижения резуль- татов	Риски и допущения по результатам
--	-->	--	-->
--	-->	--	-->
Выводы:
Источники:

4. Анализ выгод и издержек:

Уровень анализа	Выгоды	Издержки
Целевая группа
Население
Предприниматели
Государство

5. Источник финансирования:

Средства достижения	Предполагаемая сумма
Республиканский бюджет
Местный бюджет
Национальный Фонд
Иные источники

6. Выводы:

1) На решение какой проблемы направлено регулирование?
2) Что повлечет отсутствие действий, предусмотренных законопроектом и каковы риски?
3) Эффективно ли регулирование в данной сфере? Если оно неэффективно, то почему?
4) Какие инструменты могут быть использованы для достижения поставленной цели?
5) Какие имеются альтернативные варианты достижения поставленных целей и почему не выбраны?
6) Превосходят ли выгоды от введения регулирования издержки, связанные с таким регулированием?
7) Какое предусматривается снижение и/или увеличение затрат субъектов частного предпринимательства в связи введением в действие нормативного правового акта?
8) Как будет обеспечиваться прозрачность распределения издержек и выгод между различными социальными группами (целевой группой)?
9) Какие органы и организации будут ответственны за реализацию, каким образом будет осуществляться оценка эффективности и в какие сроки?
Итоговый вывод:

Разработчик __________________________________________
(подпись первого руководителя организации -
разработчика законопроекта)

Ответственное лицо:
Контактный телефон:
Дата: _______________

Норма шығармашылығы қызметiн жетiлдiру жөнiндегi шаралар туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 30 мамырдағы N 598 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 31 тамыздағы № 497 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 31.08.2016 № 497 қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Yкiметi қаулы етеді:
1. Қоса берiлiп отырған ғылыми сараптама жүргiзу ережесi бекiтiлсiн.
Ескерту. 1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2007.03.20 N 217 қаулысымен.
2. Заң жобаларын және заң жобаларының тұжырымдамаларын әзiрлеушi уәкiлеттi мемлекеттiк органдар көрсетiлген Ереженiң талаптарына сәйкес барлық заң жобасы және заң жобаларының тұжырымдамалары бойынша ғылыми сараптама жүргiзудi қамтамасыз етсiн.
Ескерту. 2-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2007.03.20 N 217 қаулысымен.
2-1. Алып тасталды - ҚР Үкіметінің 30.12.2014 № 1401 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
2-2. Қазақстан Республикасының заң жобаларын әзірлеуші уәкілетті мемлекеттік органдар ғылыми сараптама жүргізбеуге болатын, Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамасы тәртібімен енгізілетін заңнамалық актілердің жобаларын, сондай-ақ халықаралық шарттарды ратификациялауды көздейтін заңнамалық актілердің жобаларын енгізу жағдайларын қоспағанда, оларды көрсетілген Ереже талаптарына сәйкес ғылыми экономикалық сараптама жүргізуге жіберуді қамтамасыз етсін.
Ескерту. Қаулы 2-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2011.04.05 N 359 қаулысымен.
3. Орталық атқарушы және өзге де мүдделi мемлекеттiк органдар белгiленген тәртiппен:
2002 жылы Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiмен бірлесiп 2002 жылға арналған республикалық бюджетте "Заң жобалау жұмыстары" бағдарламасы бойынша көзделген қаражат есебiнен заң жобаларына ғылыми сараптама жүргiзудi қамтамасыз етсiн;
мемлекеттiк тiлде заң жобаларын дайындаудың жай-күйiн жақсартсын және тиiстi мәселелерге тiкелей жетекшiлiк ететiн лауазымды адамдардың жауапкершiлiгiн арттыру жөнiнде қажеттi шаралар қабылдасын;
2002 жылдың үшiншi тоқсаны iшiнде жоғары тұрған кесiмдердiң орындалуы үшiн қабылдануы тиiс қолда бар ведомстволық нормативтiк құқықтық кесiмдерге талдау жасасын және талдау нәтижелерi бойынша олардың уақытында қабылдануын қамтамасыз етсiн.
4. Орталық және жергiлiктi атқарушы органдар 2002 жылдың үшiншi тоқсаны iшiнде бұл органдардың тиiстi бекiтiлген штат саны лимитiнiң шегiнде әрi оларды ұстауға көзделген әкiмшiлiк шығындардың есебiнен заңгерлiк қызметтердi толық жинақтауды және заңгерлiк бөлiмшелер құрылмаған органдарда оларды құруды жүргiзудi жүзеге асырсын әрі жұмыстың нәтижелерi туралы Қазақстан Республикасының Yкiметiн хабардар етсiн.
5. Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгi:
2002 жылдың үшiншi тоқсанында орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың заңгерлiк қызмет қызметкерлерiнiң Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңдарын бiлуiн тестiлеудi жүргiзсiн және тестiлеу нәтижелерi туралы тиiстi мемлекеттiк органдарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Yкiметiн хабардар етсiн.
6. Премьер-Министрдiң 2001 жылғы 2 шiлдедегi N 51 өкiмiнде көрсетiлген мемлекеттiк органдар:
дайындау мерзiмi аяқталған нормативтiк құқықтық кесiмдердiң жобаларын Қазақстан Республикасының Yкiметiне 2002 жылдың 1 шiлдесiне дейiн енгiзсiн;
Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң лауазымды адамдарының шешiмдерiмен бақылаудан алынған тармақтар бойынша көрсетiлген өкiмге белгiленген тәртiппен тиiстi өзгерiстер енгiзсiн.
7. Осы қаулының iске асырылуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң орынбасары Б.Ә.Мұхамеджановқа жүктелсiн.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Yкiметiнiң
2002 жылғы 30 мамырдағы
N 598 қаулысымен
бекiтiлген

Ғылыми сараптама жүргiзу ережесi

Ескерту. Ереже жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2011.04.05 N 359 қаулысымен.

Осы Ереже «Нормативтік құқықтық актілер туралы» Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 24 наурыздағы Заңына сәйкес мемлекеттік органдардың нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу жөніндегі қызметінің тиімділігі мен сапасын арттыру мақсатында әзірленді.

Жалпы ережелер

1. Заң жобалары тұжырымдамаларының және нормативтік құқықтық актілер жобаларының ғылыми сараптамасын қаралатын заң жобалары тұжырымдамаларының және нормативтік құқықтық актілер жобаларының мазмұнына қарай, тиісті бейіндегі ғылыми мекемелер мен жоғары оқу орындары (бұдан әрі - Ғылыми ұйымдар) жүргізеді.
Заң жобаларының ғылыми экономикалық сараптамасын қаралатын заң жобаларының мазмұнына қарай, ғалымдар мен мамандар қатарынан тартылатын сарапшылар да (бұдан әрі - Сарапшылар) жүргізуі мүмкін.
2. Заң жобаларының тұжырымдамалары бойынша ғылыми құқықтық сараптама жүргізіледі.
3. Нормативтік құқықтық актілерімен реттелетін құқықтық қатынастарға қарай осы актілердің жобалары бойынша ғылыми (құқықтық, экономикалық, экологиялық, қаржылық және басқа да) сараптама жүргізілуі мүмкін.
Заңнамалық актілердің жобалары Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамасы тәртібімен енгізіліп, ғылыми сараптама жүргізілмеуі мүмкін болатын жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасы Парламентінің қарауына енгізілетін нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша олармен реттелетін құқықтық қатынастарға қарай ғылыми сараптама, сондай-ақ қазақ және орыс тілдеріндегі мәтіндерінің теңтүпнұсқалығы бөлігінде ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізуге міндетті.
Іске асырылуы қоршаған ортаға теріс әсерлерге соғуы мүмкін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің жобаларына міндетті экологиялық сараптама жүргізілуге тиіс.
Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 30.12.2014 № 1401 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
4. Заң жобаларының тұжырымдамаларына, нормативтік құқықтық актілердің жобаларына ғылыми сараптама жүргізуді ұйымдастыру уәкілетті мемлекеттік органдарға (бұдан әрі - Сараптаманы ұйымдастырушылар) жүктеледі.
5. Мыналар:
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі – ғылыми сараптама жүргізбеуге болатын Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамасы тәртібімен енгізілетін заңнамалық актілердің жобаларын, сондай-ақ халықаралық шарттарды ратификациялауды көздейтін заңнамалық актілердің жобаларын енгізу жағдайларын қоспағанда, заң жобаларына ғылыми экономикалық сараптама бойынша сараптаманы ұйымдастырушылар болып табылады.
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған нормативтік құқықтық актілердің жобаларын ғылыми құқықтық, криминологиялық сараптамалар және сараптамалардың басқа түрлері бойынша, заң жобалары тұжырымдамаларының ғылыми құқықтық сараптамасы бойынша;
Ескерту. 5-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Үкіметінің 29.05.2013 № 541; 24.09.2014 № 1011; 30.12.2014 № 1401 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

2. Ғылыми сараптаманың міндеттері мен түрлері

6. Ғылыми сараптама:
1) жобаның сапасын, негізділігін, уақтылығын, заңдылығын, Қазақстан Республикасының Конституциясында бекітілген адам және азамат құқықтарының жобада сақталуын бағалау;
2) нормативтік құқықтық актінің ықтимал тиімділігін айқындау;
3) жобаның нормативтік құқықтық акті ретінде қабылдануының ықтимал теріс салдарын анықтау;
4) ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу кезінде заң жобаларының қазақ және орыс тілдеріндегі мәтіндерінің тең түпнұсқалығы тұрғысынан бағалау үшін жүргізіледі.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2011.05.27 № 590 Қаулысымен.
7. Алып тасталды - ҚР Үкіметінің 30.12.2014 № 1401 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
7-1. Қазақ және орыс тілдеріндегі мәтіндерінің тең түпнұсқалығы бөлігінде ғылыми лингвистикалық сараптаманың негізгі мақсаты заң жобаларының қазақ және орыс тілдеріндегі мәтіндерінің сәйкестігін анықтау болып табылады.
Ескерту. Ереже 7-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2011.05.27 № 590 Қаулысымен.
8. Нормативтік құқықтық актілердің жобалары, заң жобаларының тұжырымдамалары бойынша кешенді немесе дербес ғылыми сараптамалар жүргізілуі мүмкін.
Кешенді ғылыми сараптама нормативтік құқықтық актінің жобасын, заң жобасының тұжырымдамасын білімнің түрлі салалары негізінде зерттеу қажет болған жағдайларда жүргізіледі.
Дербес ғылыми сараптама нормативтік құқықтық актінің жобасын, заң жобасының тұжырымдамасын білімнің бір саласы негізінде зерттеу қажет болған жағдайларда жүргізіледі.

3. Ғылыми сараптама жүргізудің тәртібі мен шарттары

9. Қазақ және орыс тілдеріндегі мәтіндерінің тең түпнұсқалығы бөлігінде ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізуді қоспағанда, нормативтік құқықтық актілердің жобаларына және заң жобаларының тұжырымдамаларына ғылыми сараптама жүргізу үшін Сарапшыларды, Ғылыми ұйымдарды іріктеу Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.
Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2011.05.27 № 590 Қаулысымен.
10. Ғылыми сараптама жүргізудің тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Сараптаманы ұйымдастырушы мен Сарапшы не Ғылыми ұйым арасында жасаған азаматтық-құқықтық шартта айқындалады.
11. Ғылыми сараптама заң жобасын әзірлеудің мынадай сатыларында жүргізіледі:
заң жобасын Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 10 желтоқсандағы № 1300 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің Регламентіне (бұдан әрі — Қазақстан Республикасы Үкіметінің Регламенті) сәйкес мүдделі мемлекеттік органдармен келіскенге дейін;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің Регламентіне сәйкес заң жобасын мүдделі мемлекеттік органдармен келіскеннен кейін Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізгенге дейін.
Ғылыми экономикалық сараптама заң жобасын Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі келіскенге дейін жүргізіледі.
Ғылыми экономикалық сараптама бойынша құжат айналымының тәртібін Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрлігі айқындайды.
Заң жобасына қазақ және орыс тілдеріндегі мәтіндердің тең түпнұсқалығы бөлігінде ғылыми лингвистикалық сараптама заң жобасын әзірлеудің мынадай кезеңдерінде жүргізіледі:
Қаржы, Ұлттық экономика және Әділет министрліктері келіскеннен кейін ол Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізілгенге дейін.
Ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу мерзімі 15 жұмыс күнінен аспауы тиіс. Бұл ретте Әділет министрлігі келіскеннен кейін әзірлеуші мемлекеттік орган 2 жұмыс күні ішінде заң жобасын ғылыми лингвистикалық сараптамаға ұсынуды қамтамасыз етуге тиіс;
Президент Әкімшілігінің ескертулерін жойғаннан кейін, Үкімет оны Парламенттің қарауына енгізгенге дейін жүргізіледі.
Бұл кезеңде ғылыми лингвистикалық сараптаманы жүргізу мерзімі әзірлеуші мемлекеттік орган пысықталған заң жобасын қайталама ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу үшін «Қазақстан Республикасының Заңнама институты» мемлекеттік мекемесіне ұсынған кезден бастап кемінде екі жұмыс күнін құрауға және бес жұмыс күнінен аспауға тиіс.
Бұл ретте әзірлеуші мемлекеттік органдар заң жобасын Президент Әкімшілігімен келіскеннен кейін қайталама ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу үшін «Қазақстан Республикасының Заңнама институты» мемлекеттік мекемесіне заң жобасының соңғы нұсқасын ұсынуы қажет.
Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленетін заңнамалық актілердің жобаларына ғылыми экономикалық сараптаманы қоспағанда, нормативтік құқықтық актілердің жобаларын және заң жобаларының тұжырымдамаларын ғылыми сараптамаға әзірлеуші мемлекеттік орган немесе заң жобаларына бастамашылық жасағанда Парламент депутаттары өздері жібереді.
Ескерту. 11-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2011.05.27 № 590, 29.05.2013 № 541; 24.09.2014 № 1011; 30.12.2014 № 1401 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.
12. Заң жобасын әзірлеудің әрбір сатысында ғылыми сараптама мәтінінің заң жобасының мәтініне сәйкестігіне әзірлеуші мемлекеттік органдар жауапты болады.
13. Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын, заң жобаларының тұжырымдамаларын ғылыми сараптама жүргізуге жіберуді Әділет министрлігі нормативтік құқықтық актілердің жобаларына, заң жобаларының тұжырымдамаларына құқықтық сараптама жүргізу кезінде де жүзеге асыра алады.
14. Ғылыми экономикалық сараптама жүргізу үшін заң жобасын әзірлеуші мемлекеттік орган заң жобасы бойынша материалдарды Сараптаманы ұйымдастырушыға, оның ішінде электронды тасығышта да жібереді. Сараптаманы ұйымдастырушы заң жобасы бойынша материалдарды ғылыми экономикалық сараптама жүргізу үшін тартылатын Ғылыми ұйымға, Сарапшыға жібереді.
Заң жобасы бойынша материалдардың толық тізбесі берілмеген жағдайда Сараптаманы ұйымдастырушы оны қарамай, үш күн мерзімде әзірлеуші мемлекеттік органға қайтарады.
15. Бастапқы ғылыми сараптама нәтижелері бойынша Ғылыми ұйымның немесе Сарапшының қорытындысы жеткілікті негізделмеген не оның дұрыстығы күмән туғызған жағдайларда қайталама ғылыми сараптама жүргізіледі.
Нормативтік құқықтық актінің жобасына, заң жобасын пысықтау нәтижесінде оның тұжырымдамасына түжырымдамалық өзгерістер енгізілген жағдайда, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің Регламентіне сәйкес заң жобасын мүдделі мемлекеттік органдармен келіскеннен кейін Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізгенге дейін қосымша ғылыми сараптама жүргізіледі.
16. Ғылыми сараптама жүргізу мынадай кезеңдерді қамтиды:
1) нормативтік құқықтық актінің жобасы оларды шешуге бағытталған проблемалы мәселелерді айқындау және сипаттау;
2) нормативтік құқықтық актінің жобасын қабылдау оларды шешуге бағытталған проблемалы мәселелерді шешудің барлық белгілі және тиімді, соның ішінде әртүрлі тарихи кезеңдерде, шетелдік тәжірибеде қолданылған тәсілдерін, тетіктерін, жолдарын сипаттау, сондай-ақ құқықтық қатыныстардың аралас салаларын және нормативтік құқықтық актіні қабылдау салдарлары түрінде оларға әсер етуді айқындау;
3) қойылған проблемалы мәселелерді шешуге нормативтік құқықтық актінің жобасында ұсынылатын тәсілдерді, тетіктерді, жолдарды, проблемалы жағдайларды шешудің нормативтік құқықтық актінің жобасында ұсынылған қандай да бір тәсілдерін қабылдаудың ықтимал салдарларын талдау.

4. Ғылыми сараптама жүргізу үшін ұсынылатын материалдар

17. Әзірлеуші мемлекеттік орган ғылыми сараптама жүргізетін Ғылыми ұйымға, Сарапшыға нормативтік құқықтық акт жобасының көшірмесімен бірге мынадай материалардың көшірмелерін ұсынады (қағаз және электронды тасығыштарда):
нормативтік құқықтық актінің жобасына түсіндірме жазба (мемлекеттік және орыс тілдерінде);
қолданыстағы заңнамаға өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы нормативтік құқықтық актінің жобасы енгізілген жағдайда, енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тиісті негіздемесімен нормативтік құқықтық актінің жобасына салыстырма кесте (мемлекеттік және орыс тілдерінде);
осы Ереженің қосымшасына сәйкес нысан бойынша әзірлеуші мемлекеттік орган басшысы әр парағына алдын ала қол қойған және қол қойған қабылданатын заң жобасының қолданылуының әлеуметтік-экономикалық салдарын бағалау жөніндегі паспорт (мемлекеттік және орыс тілдерінде);
зерделенетін проблема бойынша статистикалық деректер.
Осы тармақта көзделген материалардың ұсынылмауы ғылыми сараптаманы жүргізуден бас тарту үшін негіз болып табылады.
Сарапшының не Сараптаманы ұйымдастырушының сұратуы бойынша әзірлеуші мемлекеттік орган нормативтік құқықтық актінің жобасында және тұжырымдамада қозғалған мәселелерге қатысты өзге де материалдарды екі жұмыс күн ішінде ұсынуға тиіс.

5. Ғылыми сараптама жүргізу мерзімдері

18. Ғылыми сараптама он бес жұмыс күні ішінде жүргізілетін ғылыми лингвистикалық сараптаманы қоспағанда, нормативтік құқықтық актінің жобасын немесе заң жобасының тұжырымдамасын және олардың материалдарын ғылыми ұйымға немесе сарапшыға ұсынған күнінен бастап күнтізбелік он бес күннен аспайтын мерзімде жүргізілуге тиіс.
Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 29.05.2013 № 541 Қаулысымен.
19. Ғылыми экономикалық сараптама мерзімі заң жобасы бойынша тиісті материалдар ұсынылған күннен бастап жиырма бес күнтізбелік күнді құрайды.
Қосымша және қайталама ғылыми сараптама нормативтік құқықтық актінің жобасын немесе заң жобасының тұжырымдамасын және оларға материалдарды Ғылыми ұйымға немесе Сарапшыға ұсынған күннен бастап бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жүргізілуге тиіс.
Қажет болған жағдайда ғылыми сараптаманы жүргізу мерзімі Сараптаманы ұйымдастырушымен уағдаластық бойынша ұзартылуы мүмкін. Бұл ретте Ғылыми ұйымға немесе Сарапшыға мемлекеттік немесе орыс тіліне аудару үшін қосымша үш жұмыс күні беріледі.
20. Ғылыми ұйымының немесе Сарапшының ұсыныстары бойынша әзірлеуші мемлекеттік орган нормативтік құқықтық актінің жобасын немесе заң жобасының тұжырымдамасын пысықтаған жағдайда ғылыми сараптаманы жүргізу мерзімдері жаңартылған нормативтік құқықтық актінің жобасы немесе заң жобасының тұжырымдамасы ұсынылған күнінен бастап белгіленеді.

6. Ғылыми сараптаманы жүзеге асырушы Ғылыми ұйым, Сарапшы

21. Ғылыми сараптама жүргізу үшін нормативтік құқықтық актінің жобасын және заң жобасының тұжырымдамасын дайындауға тікелей қатыспаған Ғылыми ұйымдар, Сарапшылар тартылады.
22. Ғылыми ұйымдар, Сарапшылар ретінде басқа да мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардан мамандар тартылуы мүмкін. Нормативтік құқықтық актінің жобасы, заң жобасының тұжырымдамасы ғылыми сараптау үшін шетелдік және халықаралық ұйымдарға жіберілуі мүмкін.
23. Сарапшының жоғары білімі және (немесе) ғылыми дәрежесі болуға тиіс, ғылыми сараптаманың белгілі бір түрі саласында арнайы білімі, тәжірбиесі болуы қажет.
24. Ғылыми ұйым, Сарапшы:
ғылыми сараптама жүргізу үшін қажетті, оның ішінде ғылыми сараптама жұмысын жүргізу барысында туындайтын мәселелер бойынша барлық ақпаратты, материалдарды алады;
орындаған жұмысы үшін сыйақы алады;
Сараптаманы ұйымдастырушымен келісім бойынша тек өзінің алдына қойылған мәселелер бойынша ғана емес, өз құзыреті шегінде нормативтік құқықтық актілер жобаларынан туындайтын өзге мәселелер бойынша да қорытындылар береді;
әзірлеуші мемлекеттік органдардың статистикалық деректерін пайдалана алады. Егер статистика жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган мен әзірлеуші мемлекеттік органның статистикалық деректері сәйкес келмеген жағдайда, бұл сараптамалық қорытындыда көрсетілуге тиіс;
егер шартта өзгеше көзделмесе, ғылыми сараптаманы жүзеге асыру кезінде оны орындауға үшінші тұлғаларды тартуы мүмкін.
25. Ғылыми ұйым, Сарапшы:
нормативтік құқықтық актілердің жобаларынан туындайтын, сондай-ақ Сараптаманы ұйымдастырушы оның алдына қойған мәселелер бойынша уәжді, ғылыми негізделген, объективті және толық қорытынды береді;
ғылыми сараптама жүргізу барысында өзінің кінәсінен жіберілген кемшіліктерді өз күшімен, өз есебінен және Сараптаманы ұйымдастырушы белгілеген мерзімде жояды;
Сараптаманы ұйымдастырушыға межеленген нәтижелерді алу мүмкін болмайтынын анықтағаны немесе одан әрі ғылыми сараптама жүргізудің орынсыздығы туралы бір күн мерзімде хабарлайды;
Сараптаманы ұйымдастырушыға ғылыми сараптама жүргізу барысында шеккен шығыстары туралы есеп береді;
ғылыми сараптама жүргізу нысанасына қатысты мәліметтердің, оның орындалу барысының және ғылыми нәтижелерінің жасырын болуын қамтамасыз етеді;
шартта белгіленген өзге де міндеттерді алады.

7. Сараптамалық қорытынды

26. Жүргізілген ғылыми сараптама нәтижелері бойынша ғылыми сараптама жүргізудің нысанасы бойынша Ғылыми ұйымның немесе Сарапшылардың уәжді, ғылыми негізделген, объективті және толық тұжырымдары қамтылуға тиіс сараптамалық қорытынды жасалады.
27. Егер әзірлеуші мемлекеттік органда сараптамалық қорытынды тұжырымдарына қатысты сұрақтар туындаған жағдайда, ол тиісті түсіндірмелер беруі үшін Ғылыми ұйымға немесе Сарапшыға не Сараптаманы ұйымдастырушы белгілеген мерзімде Сараптаманы ұйымдастырушыға қайталама ғылыми сараптама жүргізу бойынша сұраумен және өз негіздемесімен жүгіне алады.
28. Нормативтік құқықтық акт жобасына берілген ғылыми сараптаманың қорытындысында мынадай деректер көрсетілуге тиіс:
1) жалпы ережелер:
ғылыми сараптама жүргізген ұйым тартқан ұйым және/немесе адам;
ғылыми сараптама жүргізілген ғылым саласы;
әзірлеуші мемлекеттік орган;
ғылыми сараптаманың мәні мен мақсаттары;
нормативтік құқықтық акт жобасының атауы;
нормативтік құқықтық акт жобасының мақсаты;
нормативтік құқықтық акт жобасының құрылымы;
2) нормативтік құқықтық актінің жобасы шешуге бағытталған проблемалы мәселелерді сипаттау, оның ішінде:
нормативтік құқықтық актінің жобасын қабылдаудың негізділігі мен уақтылылығын бағалау;
3) нормативтік құқықтық актінің жобасын қабылдау оларды шешуге бағытталған проблемалы мәселелерді шешудің барлық белгілі және тиімді, соның ішінде әртүрлі тарихи кезеңдерде, шетелдік тәжірибеде қолданылған тәсілдерін, тетіктерін, жолдарын сипаттау, сондай-ақ құқықтық қатыныстардың аралас салаларын және нормативтік құқықтық актіні қабылдау салдарлары түрінде оларға әсер етуді сипаттау;
4) қойылған проблемалы мәселелерді шешу үшін нормативтік құқықтық актінің жобасында ұсынылатын тәсілдерді, тетіктерді, жолдарды, проблемалы жағдайларды шешудің ұсынылған қандай да бір тәсілдерін қабылдаудың ықтимал салдарларын, оның ішінде ғылыми сараптаманың (құқықтық, криминологиялық) алдына қойылған мәселелерге жауаптарды талдау;
Нормативтік құқықтық актілер жобаларының ғылыми құқықтық сараптамасына қойылған мәселелер:
нормативтік құқықтық акті жобасының Қазақстан Республикасының Конституциясына, жоғары деңгейдегі нормативтік құқықтық актілерге, Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелеріне сәйкестігін тексеру;
нормативтік құқықтық актінің жобасын қабылдаудың әлеуметтік, экономикалық, ғылыми-техникалық және өзге де салдарларын бағалау;
нормативтік құқықтық акт жобасының қабылдануына байланысты сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасау үшін жағдайлардың пайда болуын айқындау;
нормативтік құқықтық акт жобасының қабылдануына байланысты гендерлік теңдік құқығына қысым жасайтын себептер мен жағдайлардың болуын айқындау;
нормативтік құқықтық актінің жобасы қабылданған жағдайда нақтылауға жататын нормативтік құқықтық актілердің тізбесін айқындау;
нормативтік құқықтың акт жобасы нормаларының ғылыми пысықталуының сипаттамасы, заңнамалық базаны жақсарту жөнінде ғылыми негізделген ұсыныстар әзірлеу;
құқықтың тиісті саласының қағидаттарына ықтимал қайшылықтарды анықтау;
нормативтік құқықтық актінің жобасында қамтамасыз етілетін айқын немесе жасырын ведомстволық немесе топтық мүддені анықтау;
нормативтік құқықтық актінің жобасынан туындайтын өзге де сұрақтарға жауап алу.
Заң жобаларының ғылыми криминологиялық сараптамасына қойылған мәселелер:
заң жобалау базасын жетілдіру;
заң жобасының қабылдануына байланысты құқық бұзушылықтарды жасау ықтималдығының жағдайларын айқындау;
қылмыстық әрекеттің үстінен әлеуметтік-құқықтық бақылаудың ықтимал тиімділігін айқындау және заң жобасы қабылданған жағдайда оның алдын алу;
заң жобасында Қазақстан Республикасындағы қазіргі кездегі қылмыстың жай-күйін, сипатын және құрылымын есепке алу;
заң жобасын қабылдаудың қылмысқа қарсы күрес жөніндегі шараларға қатысты салдарлары;
заң жобасын қабылдаудың қылмыс субъектілерінің әлеуметтік-психологиялық сипаттары жүйесіне қатысты салдарлары;
жәбірленуші тараптың өз құқықтарының қорғалуын жүзеге асыру мүмкіндігі;
заң жобасымен реттелетін құқық бұзушылықтардың түрлері бойынша статистикалық деректердің болуы;
заң жобасында көрсетілген құқық бұзушылықтардың түрлері бойынша жасырын қылмысты есепке алу мүмкіндігі;
террорлық актілер, қасақана құқық бұзушылықтар, сондай-ақ абайсызда жасалған құқық бұзушылықтар жасау мүмкіндігін анықтау;
заң жобасы қабылданған жағдайда криминологиялық болжауды енгізу;
заң жобасы қабылданған жағдайда криминологиялық жоспарлауды жүзеге асыру;
экономикалық қылмыстың криминологиялық сипаттамасын талдау.
Ескерту. 28-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 30.12.2014 № 1401 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
29. Заң жобасы тұжырымдамасының ғылыми құқықтық сараптамасының сараптамалық қорытындысында мынадай деректер көрсетілуге тиіс:
1) жалпы ережелер:
ғылыми құқықтық сараптаманы жүргізген ұйым немесе тұлға;
әзірлеуші мемлекеттік орган;
ғылыми құқықтық сараптаманың мәні мен мақсаттары;
заң жобасы тұжырымдамасының атауы;
2) нормативтік құқықтық актінің жобасы оларды шешуге бағытталған проблемалы мәселелерді сипаттау;
3) нормативтік құқықтық актінің жобасын қабылдау оларды шешуге бағытталған проблемалы мәселелерді шешудің барлық белгілі және тиімді, соның ішінде әртүрлі тарихи кезеңдерде, шетелдік тәжірибеде қолданылған тәсілдерін, тетіктерін, жолдарын сипаттау, сондай-ақ құқықтық қатыныстардың аралас салаларын және заң жобасын қабылдау салдарлары түрінде оларға әсер етуді сипаттау, оның ішінде:
халықаралық тәжірибені айқындау және оны тұжырымдамада айқындалатын құқықтық қатынастарда қолдану мүмкіндігін бағалау;
4) қойылған проблемалы мәселелерді шешуге нормативтік құқықтық актінің жобасында ұсынылатын тәсілдерді, тетіктерді, жолдарды, проблемалы жағдайларды шешуге ұсынылған қандай да бір тәсілдерін қабылдаудың ықтимал салдарларын, оның ішінде:
заң жобасын қабылдаудың негізділігін және уақтылылығын бағалау не заң жобасын қабылдау қажеттігінің жоқтығы немесе орынсыздығы туралы ғылыми негізделген дәлелдемелер әзірлеу;
заң жобасы тұжырымдамасының сапасын бағалау және оны жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеу;
заң жобасын қабылдаудың құқықтық және әлеуметтік-экономикалық салдарын бағалау;
заң жобасы тұжырымдамасының құқықтың негіз қалаушы қағидаттарына сәйкестігін айқындау;
тұжырымдамада айқындалатын құқықтық қатынастардың қолданыстағы заңнамада реттелуі тұрғысынан бағалау;
тұжырымдамада айқындалған құқықтық қатынастардың Қазақстан Республикасы Конституциясының 61-бабының 3-тармағына сәйкестігі тұрғысынан бағалау;
заң жобасы қабылданған жағдайда нақтылауға жататын нормативтік құқықтық актілердің тізбесін айқындау;
5) Сараптаманы ұйымдастырушы қойған өзге де сұрақтарға жауаптар алу;
6) заң жобасының тұжырымдамасы, оның мазмұны бойынша жалпы қорытынды.
30. Заң жобасының ғылыми экономикалық сараптамасының сараптамалық қорытындысында мыналар көрсетілуге тиіс:
1) жалпы ережелер:
әзірлеуші мемлекеттік орган;
ғылыми сараптаманы жүргізген ұйым тартқан ұйым және/немесе тұлға;
заң жобасының жалпы сипаттамасы;
заң жобасының атауы;
заң жобасының мақсаты;
заң жобасының құрылымы;
заң жобасының жаңалығы;
2) заң жобасы оларды шешуге бағытталған проблемалы мәселелерді сипаттау;
3) заң жобасын қабылдау оларды шешуге бағытталған проблемалы мәселелерді шешудің барлық белгілі және тиімді, соның ішінде әртүрлі тарихи кезеңдерде, шетелдік тәжірибеде қолданылған тәсілдерін, тетіктерін, жолдарын сипаттау;
4) қойылған проблемалы мәселелерді шешуге заң жобасында ұсынылатын тәсілдерді, тетіктерді, жолдарды, проблемалы жағдайларды шешудің нормативтік құқықтық актінің жобасында ұсынылған қандай да бір тәсілдерін қабылдаудың ықтимал салдарларын талдау, соның ішінде заң жобасы ережелерінің макроэкономикалық тиімділікке, әлеуметтік дамуға, кәсіпкерліктің дамуына, саланың және/немесе елдің экономикалық қауіпсіздігіне ықпал етуін бағалау;
5) жалпы қорытынды.
31. Ғылыми сараптамаға бірнеше нормативтік құқықтық актілердің жобалары немесе заң жобаларының тұжырымдамалары ұсынылған жағдайда Ғылыми ұйым немесе Сарапшы нормативтік құқықтық акт жобасының немесе заң жобасы тұжырымдамасының әрқайсысы бойынша ғылыми сараптама жүргізеді және қорытынды жасайды.
32. Сараптамалық қорытынды ғылыми сараптама жүргізген ұйымның фирмалық бланкісінде дайындалады, ал ғылыми сараптаманы ғылыми ұйым тартқан жеке тұлға жүргізген жағдайда, қорытындыда оның тегі, аты, әкесінің аты және оның құзыреті мен біліктілігін көрсететін деректер көрсетіледі.
33. Сараптамалық қорытындыға сараптама жүргізген ғылыми ұйымның бірінші басшысы және тұлғалар немесе ғылыми сараптама жүргізген ғылыми ұйым тартқан жеке тұлға қол қояды.
34. Ғылыми сараптама тұжырымдары ұсынымдық сипатта болады. Сараптамалық қорытындыда нормативтік құқықтық акт жобасына ескертулер мен ұсыныстар болған кезде әзірлеуші мемлекеттік орган оларды құзыретіне сараптамалық қорытындыда қозғалатын мәселелерді қарау кіретін мемлекеттік органдарға пысықтау және тиісті ұстанымды қалыптастыру үшін нормативтік құқықтық актінің жобасымен бір мезгілде жібереді.
35. Егер ғылыми сараптама қорытындысында ескертулер және/немесе ұсыныстар қамтылған жағдайда әзірлеуші мемлекеттік орган Сараптаманы ұйымдастырушымен келісім бойынша нормативтік құқықтық актінің жобасын немесе заң жобасының тұжырымдамасын сараптамалық қорытындының ұсыныстарына сәйкес пысықтау туралы дербес шешім қабылдайды.
36. Сараптама қорытындысында қозғалатын мәселелерді қарау құзыретіне кіретін мемлекеттік органдар ғылыми құқықтық, криминологиялық сараптамалардың қорытындыларын алғаннан кейін жеті жұмыс күні ішінде берілген ескертулер мен ұсыныстарды қарау жөнінде шаралар қабылдауға және тиісті ақпаратты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне ұсынуға міндетті.
Сарапшылардың ескертулерімен және ұсыныстарымен келіспеген жағдайда, әзірлеуші мемлекеттік орган оларды қабылдамау негіздемесімен бірге жобаны қосымша сараптамаға жібереді.
Бұл тәртіп Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі мен оның аумақтық органдарына мемлекеттік тіркеуге ұсынылатын нормативтік құқықтық актілерге қолданылмайды.
Ескерту. 36-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 11.04.2013 № 333; өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 30.12.2014 № 1401 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.
37. Нормативтік құқықтық актінің жобасы мен ол бойынша сараптамалық қорытындыны Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына енгізген кезде әзірлеуші мемлекеттік орган нормативтік құқықтық актінің жобасы бойынша сараптамалық қорытындыдағы ұсынымдарды қабылдамау себептерінің уәжді негіздемесін беруге тиіс. Әзірлеуші мемлекеттік орган тиісті негіздемелердің көшірмесін бір мезгілде Ғылыми ұйымға немесе Сарапшыға береді.

8. Ғылыми сараптама жүргізуді қаржыландыру

38. Ғылыми сараптама жүргізуді қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бюджет қаражатының есебінен жүзеге асырылады.

Ғылыми сараптама жүргізу
ережесіне қосымша

Қабылданатын заң жобасының қолданылуының
әлеуметтік-экономикалық салдарын бағалау жөніндегі
паспорт

1. Жалпы ақпарат:
1.1. Әзірлеуші:______________________________________________________
1.2. Заң жобасының атауы:____________________________________________
1.3. Заң жобасының мақсаты:__________________________________________
_____________________________________________________________________
1.4. Құқықтық реттеу нысанасы________________________________________
1.5. Заңнама саласы:_________________________________________________
1.6. Заң жобасының түрі:_____________________________________________

Заң жобасының түрі	Саны	Сипаттамасы
Дербес
Өзгерістер мен толықтырулар енгізеді
Өзгерістер енгізеді
Толықтырулар енгізеді
Басқа заңды жоюға қояды

1.7. Заң жобасының қолданысы:

Заң жобасының қолданысы	Сипаттамасы
уақыт бойынша:
кеңістікте:
тұлғалар бойынша (нысаналы топ):

1.8. Заң жобасының заңнама мен экономиканың аралас салаларымен сәйкестігі:

Аралас салалар	Сәйкестігін сипаттау
Заңнаманың аралас салалары
Экономиканың аралас салалары

1.9. Заң жобалары нормаларының ақпараттылық коэффициенті:

Нормалар	Қолданыстағы редакция (бар болса)	Ұсынылатын редакция	Саны (бөлік, тармақ, бап, бөлім)
Nжаңа (жаңа ақпараты бар нормалардың саны)
Nжалп. (заң жобасындағы нормалардың жалпы саны)
Кақп. (нормалардың ақпараттылық коэффициенті) (сандық сипаттамасы)
Тұжырым (сапалық сипаттамасы)

1.10. Заң жобалары нормаларының белгісіздік коэффициенті:

Нормалар	Қолданыстағы редакция (бар болса)	Ұсынылатын редакция	Саны (бөлік, тармақ, бап, бөлім)
Nдис.(коррупциогенді нормалар саны, сондай-ақ реттелмеген диспозициялары бар нормалардың саны)
Nанық тұж. (анық емес тұжырымдалған нормалардың саны)
Nтерм. (терминдер мен анықтамалары бар нормалардың саны)
Nсілт. (басқа нормативтік құқықтық актілерге сілтемелері бар нормалардың саны немесе қолданыстағы нормативтік құқықтық актілерге қажетті нормалардың жоқтығы)
Nөзге. (әр түрлі түсіндірілетін сөздер мен фразалары бар нормалардың саны)
Nжалп. (заң жобасындағы нормалардың жалпы саны)
Kбелг. (нормалар белгісіздігінің коэффициенті) (сандық сипаттамасы)
Тұжырым (сапалық сипаттамасы)

2. Заң жобасының мемлекеттің стратегиялық мақсаттарына сәйкестігі:

Мемлекеттің стратегиялық мақсаттары	Заң жобасының мақсаты	Сәйкестікті сипаттау
Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі дамуының стратегиялық жоспары Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары
Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына жолдауы
Әзірлеуші органның стратегиялық жоспары

3. Әлеуметтік-экономикалық салдар:

Заң жобасының стратегиялық мақсаты:
Міндеттері	Міндеттердің әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштері	Нәтижелер	Нәтижелердің әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштері	Нәтижелерге қол жеткізуге қажетті іс-қимылдар мен ресурстар	Нәтижелер бойынша тәуекелдер мен жорамалдар
	---->		---->
	---->		---->
Тұжырым:
Ақпарат көзі:

4. Пайда мен шығасыны талдау:

Талдаудың деңгейі:	Пайда	Шығасы
Нысаналы топ
Халық
Кәсіпкерлер
Мемлекет

5. Қаржыландыру көзі:

Қол жеткізу қаражаты	Болжамдалатын сома
Республикалық бюджет
Жергілікті бюджет
Ұлттық Қор
Басқа қаражат көздері

6. Қорытындылар:

1) Реттеу қандай проблеманы шешуге бағытталған?
2) Заң жобасында көзделген іс-қимылдың болмауы неге алып келеді және тәуекелдер қандай?
3) Осы саладағы реттеу тиімді ме? Тиімсіз болса, неліктен?
4) Қойылған міндетке қол жеткізу үшін қандай құралдарды пайдалануға болады?
5) Қойылған мақсатқа қол жеткізудің қандай балама нұсқалары бар және олар неліктен таңдалмаған?
6) Осындай реттеуге байланысты шығасылардан реттеуді енгізуден түсетін пайда артық па?
7) Нормативтік құқықтық актіні қолданысқа енгізуге байланысты жеке кәсіпкерлік субъектілері шығындарының қалай азаюы және/немесе ұлғаюы көзделеді?
8) Әр түрлі әлеуметтік топтар (нысаналы топтар) арасында шығасылар мен пайданы бөлу ашықтығы қалай қамтамасыз етіледі?
9) Іске асыру үшін қандай органдар мен ұйымдар жауапты болады, тиімділікті бағалау қалайша және қандай мерзімде жүргізіледі?
Қорытынды тұжырым:

Әзірлеуші _____________________________________________________
(заң жобасын әзірлеуші ұйымның бірінші басшысының қолы)
Жауапты адам:
Байланыс телефоны:
Күні:_____________