ИПС "Әділет"

      Сноска. По всему тексту:
      слова "надзорной", "соответствующую надзорную", "о возбуждении надзорного производства по пересмотру обжалованных судебных актов", "в порядке судебного надзора", заменены соответственно словами "кассационной", "кассационную", "о передаче ходатайства с делом для рассмотрения в судебном заседании кассационной инстанции", "в кассационном порядке" в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования);
      по всему тексту внесены изменения на казахском языке, текст на русском языке не меняется в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

ОБЪЯВЛЕНИЕ

В связи с изменениями некоторых норм Гражданского процессуального кодекса Республики Казахстан (далее - ГПК) и необходимостью их единообразного применения в судебной практике пленарное заседание Верховного Суда Республики Казахстан постановляет:

1. Обратить внимание судов на необходимость неукоснительного соблюдения при рассмотрении каждого гражданского дела норм материального и процессуального права в целях вынесения судебного акта (решения, определения, постановления, судебного приказа), отвечающего принципу законности и критериям справедливости и разумности.

2. В соответствии со статьей 148 ГПК истцы обязаны в заявлениях указывать не только требования, но и подробно излагать существо нарушения или угрозу нарушения их прав, свобод и охраняемых законом интересов, обстоятельства, на которых основывают свои требования, а также содержание доказательств, подтверждающих эти обстоятельства.

Предъявляемые прокурором иски в государственных или общественных интересах либо интересах гражданина должны соответствовать требованиям, указанным в части третьей статьи 148 ГПК.

Предусмотренные статьями 151, 152, 272, 273, 277, 279 ГПК основания, по которым судом может быть отказано в принятии иска, либо иск может быть возвращен истцу или оставлен без рассмотрения, а производство по возбужденному гражданскому делу приостановлено либо прекращено, являются исчерпывающими.

Сноска. Пункт 2 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

3. Исключен нормативным постановлением Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5 (вводится в действие со дня официального опубликования).

4. Исключен нормативным постановлением Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5(вводится в действие со дня официального опубликования).

5. Исключен нормативным постановлением Верховного Суда РК от 19.01.2018 № 2 (вводится в действие со дня официального опубликования).

6. Согласно части второй статьи 47 ГПК в предусмотренных законодательными актами случаях сторонами по делу могут быть и организации, не являющиеся юридическими лицами.

Сноска. Главы с 27 по 29 ГПК исключены в соответствии с Законом РК от 29 июня 2020 года № 351-VI (введено в действие с 1 июля 2021 года).

Под иностранными организациями следует понимать юридические лица (компании, фирмы, организации и т.п.), созданные в соответствии с законодательством соответствующего иностранного государства за пределами Республики Казахстан. Образованные в Республике Казахстан в соответствии с ее законодательством юридические лица, в том числе совместные предприятия и предприятия, полностью принадлежащие иностранному инвестору, иностранными организациями не являются.

Сноска. Пункт 6 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

7. В случаях, предусмотренных подпунктами 1), 3), 4), 5), 6) части второй статьи 34 ГПК, передача дела из производства одного суда в производство другого суда, производится на основании вступившего в законную силу определения суда. Частные жалобы сторон, ходатайство прокурора на такие определения рассматриваются судом апелляционной инстанции.

При наличии предусмотренного подпунктом 2) части второй статьи 34 ГПК основания судья вышестоящего суда единолично, не извещая участвующих в деле лиц о месте и времени рассмотрения дела, выносит определение о подсудности дела конкретному суду.

В случае возникновения спора между судами о подсудности конкретного дела судья вышестоящего суда, не извещая участвующих в деле лиц о месте и времени его рассмотрения, и, не отменяя определение суда о направлении дела в производство другого суда, выносит определение о подсудности дела конкретному суду.

Определение суда апелляционной инстанции и определение судьи вышестоящего суда по вопросам подсудности обжалованию, опротестованию не подлежат.

Сноска. Пункт 7 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5(вводится в действие со дня официального опубликования); от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

8. В суде интересы истцов и ответчиков могут представлять их законные представители и лица, указанные в доверенности (представители по поручению).

В доверенности представителя должны быть перечислены те из предусмотренных частью первой статьи 60 ГПК процессуальных действий, которые представитель вправе совершать в суде от имени доверителя.

Если в выданной представителю доверенности не названы его конкретные полномочия, то представитель вправе совершать процессуальные действия (знакомиться с материалами дела, делать из них выписки, заявлять ходатайства, давать пояснения по существу спора и т.д.), кроме тех, на совершение которых в соответствии с частью первой статьи 60 ГПК ему должны быть предоставлены полномочия.

Удостоверение адвоката и письменное уведомление о защите (представительстве) предоставляет адвокату право представлять в суде интересы лица (знакомиться с материалами дела, делать из них выписки, заявлять ходатайства, давать пояснения по существу спора и т.д.), обратившегося за юридической помощью, но не заменяет доверенность и не предоставляет адвокату право на совершение процессуальных действий, предусмотренных частью первой статьи 60 ГПК.

Сноска. Пункт 8 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5(вводится в действие со дня официального опубликования); от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 15.04.2021 № 1 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

9. Суду надлежит уточнять предмет доказывания как в стадии подготовки дела к судебному разбирательству, так и в процессе рассмотрения дела по существу.

При оценке доказательств и решении вопроса об освобождении сторон от доказывания судам следует учитывать нормы, содержащиеся в части девятой статьи 73, части второй статьи 79 и части восьмой статьи 82 ГПК.

В соответствии со статьями 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73 ГПК судам необходимо иметь в виду, что исследоваться в судебном заседании должны только те доказательства, которые имеют непосредственное отношение к предмету спора и в своей совокупности являются достаточными для установления обстоятельств дела, подтверждения или опровержения доводов сторон по существу спора.

Обстоятельства дела, которые по закону должны быть подтверждены определенными доказательствами (например, договором, если возникает спор по существенным условиям сделки), не могут подтверждаться никакими другими доказательствами.

Сноска. Пункт 9 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

10. В соответствии со статьей 158 ГПК определения судов о применении мер по обеспечению иска, названных в части первой статьи 156 ГПК, подлежат немедленному исполнению в порядке, предусмотренном для исполнения судебных решений.

Определения:

о наложении ареста на деньги, иное имущество ответчика, хранящиеся в банке или организации, осуществляющей отдельные виды банковских операций, исполняются непосредственно банком или такой организацией;

о принятии мер обеспечения иска, предусмотренных подпунктами 2), 3), 4), 6), 7), 8) части первой статьи 156 ГПК, исполняются путем вручения под роспись лицу, обязанному воздержаться от действий, указанных судом в качестве мер по обеспечению иска;

о принятии меры обеспечения иска, предусмотренной подпунктом 5) части первой статьи 156 ГПК, исполняются государственным органом, организацией или должностным лицом, издавшим оспариваемый акт. Если обжалованный акт опубликован средством массовой информации, то определение суда о приостановлении действия такого акта подлежит публикации за счет истца в очередном номере средства массовой информации.

Сноска. Пункт 10 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

11. Специализированным межрайонным экономическим судам в соответствии со статьей 27 ГПК подсудны гражданские дела по имущественным спорам, независимо от цены иска, и по неимущественным спорам, сторонами в которых являются юридические лица, физические лица, осуществляющие предпринимательскую деятельность без образования юридического лица (индивидуальные предприниматели), а также по корпоративным спорам за исключением дел, подсудность которых другому суду определена законом.

К корпоративным спорам, указанным в статье 27 ГПК, относятся споры, стороной которых являются коммерческая организация, ассоциация (союз) коммерческих организаций, ассоциация (союз) коммерческих организаций и (или) индивидуальных предпринимателей, некоммерческая организация, имеющая статус саморегулируемой организации в соответствии с законами Республики Казахстан, и (или) их акционеры (участники, члены, в том числе бывшие) (часть вторая статьи 23 ГПК). К таким спорам, в частности, можно отнести споры, связанные с совершением сделок с акциями, долями участия, споры между участниками товариществ, акционерами по вопросам деятельности таких товариществ и акционерных обществ.

Сноска. Пункт 11 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5 (вводится в действие со дня официального опубликования); от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

12. Обратить внимание судов на то, что иски о взыскании компенсации морального вреда в денежном выражении, причиненного распространением сведений, порочащих честь, достоинство и деловую репутацию при их подаче оплачиваются государственной пошлиной согласно подпункту 2) части первой статьи 104 ГПК и Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет (Налоговый кодекс)", если истец в соответствии с законодательством не освобожден от уплаты государственной пошлины. При решении вопроса о возмещении по таким искам расходов по оплате помощи представителя судам надлежит исходить из требований, указанных в части первой статьи 113 ГПК, о том, что такие расходы не должны превышать десяти процентов от удовлетворенной части иска.

Сноска. Пункт 12 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

12-1. В соответствии с частью первой статьи 164 ГПК подготовка гражданских дел к судебному разбирательству должна быть проведена не позднее двадцати рабочих дней со дня принятия иска в производство суда. В исключительных случаях, по делам особой сложности, кроме дел о взыскании алиментов, о возмещении вреда, причиненного повреждением здоровья, а также по случаю потери кормильца и по требованиям, вытекающим из трудовых правоотношений, по истечении срока, предоставленного для подготовки дела к судебному разбирательству, этот срок может быть продлен дополнительно на один месяц по определению судьи.

В пределах указанного срока суд выполняет ряд процессуальных действий, в том числе обязывает ответчика представить в суд отзыв на заявленные истцом требования (часть первая статьи 165 ГПК). Согласно части второй статьи 166 ГПК отзыв представляется не позднее десяти рабочих дней со дня получения копии иска.

Сноска. Нормативное постановление дополнено пунктом 12-1 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 15.04.2021 № 1 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

13. В случае отложения рассмотрения дела по основаниям, предусмотренным частью первой статьи 198 ГПК, рассмотрение дела в новом судебном заседании производится с соблюдением правил, установленных статьями 189, 190 и другими статьями ГПК. Полученные в предыдущих судебных заседаниях документы в предусмотренном статьей 208 ГПК порядке подлежат оглашению в том судебном заседании, в котором выносится решение по существу спора.

Отложение разбирательства дела допускается только в случаях возникновения непредвиденных и чрезвычайных обстоятельств, препятствующих рассмотрению дела, явке участников на судебное заседание либо делающих ее невозможной, в том числе, если суд признает невозможным рассмотрение дела в этом судебном заседании вследствие неявки кого-либо из участников процесса, - в порядке, предусмотренном статьями 196 и 197 ГПК; массового нарушения порядка присутствующими при разбирательстве дела, при котором применяется порядок, предусмотренный частью четвертой статьи 188 ГПК; необходимости предоставления или истребования дополнительных доказательств – в порядке, предусмотренном статьей 73 ГПК; при предъявлении встречного иска - в порядке, предусмотренном частью второй статьи 153 ГПК.

Количество отложений судебного разбирательства, как правило, не должно превышать четырех раз.

Сноска. Пункт 13 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 15.04.2021 № 1 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

14. Ответчик вправе признать иск полностью или в части до удаления суда для вынесения решения путем подачи письменного заявления в судах первой и апелляционной инстанций.

Суд разъясняет ответчику правовые последствия сделанного заявления о признании иска, выясняет наличие либо отсутствие данных, могущих свидетельствовать о понуждении ответчика к признанию иска.

Если ответчиком иск признан частично, то решение принимается по всем предъявленным требованиям после проведения судебного разбирательства и принятия признания иска судом. Исследование доказательств производится только в той части, в которой иск ответчиком не признан. При признании иска в части принятие решения в предварительном судебном заседании не представляется возможным ввиду необходимости исследования доводов сторон, доказательств, в связи с чем, необходимо назначение дела к судебному разбирательству.

О принятии признания иска ответчиком полностью или в части либо о непринятии такого признания по основаниям, предусмотренным частью второй статьи 48 ГПК, указывается в решении или постановлении суда. Отдельное определение по данному вопросу не выносится.

Сноска. Пункт 14 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5(вводится в действие со дня официального опубликования); от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 15.04.2021 № 1 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

15. Если истцом в одном заявлении или судом в одном производстве соединены требования, для одних из которых установлен сокращенный, а для других общий двухмесячный срок рассмотрения, то дело подлежит рассмотрению в срок до двух месяцев со дня окончания подготовки дела к судебному разбирательству.

Срок рассмотрения дел о признании гражданина безвестно отсутствующим или объявлении гражданина умершим следует исчислять со дня окончания трехмесячного срока после публикации соответствующего объявления. При этом в срок рассмотрения дела подлежит зачету время со дня поступления в суд заявления и до дня публикации объявления о возбуждении дела этой категории.

Днем окончания срока рассмотрения дела считается день вынесения судом решения либо определения о прекращении производства по делу или определения об оставлении иска без рассмотрения.

Сноска. Пункт 15 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

16. Если от ответчика или иного лица, права и обязанности которого затрагиваются судебным приказом, в течение десяти рабочих дней со дня получения копии судебного приказа или со дня, когда им стало известно о его вынесении, будут направлены в суд возражения или заявление против заявленного требования, то судья обязан в срок, не позднее трех рабочих дней, вынести определение об отмене судебного приказа либо об отказе в его отмене. Если срок на подачу таких возражений пропущен ответчиком по уважительным причинам, то, в соответствии со статьей 126 ГПК, он может быть восстановлен.

Если отмененный судебный приказ был направлен на исполнение или выдан взыскателю, то такой судебный приказ судом отзывается.

Сноска. Пункт 16 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).
17. Исключен нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

18. В соответствии с частью первой статьи 401 ГПК на решения суда, не вступившие в законную силу, сторонами и другими участвующими в деле лицами, может быть подана апелляционная жалоба, принесено апелляционное ходатайство прокурором в апелляционном порядке.

Лица, не привлеченные к участию в деле, вправе подать апелляционную жалобу только в том случае, если в отношении их прав и обязанностей суд принял решение.

Сноска. Пункт 18 с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 20.04.2018 № 7 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

19. Предусмотренный частью третьей статьи 403 ГПК срок на подачу (принесение) апелляционной жалобы (ходатайства прокурора) на решение суда следует исчислять со дня вынесения решения в окончательной форме, за исключением случаев, установленных ГПК, а для лиц, не участвовавших в судебном разбирательстве, со дня направления им копии решения.

Сноска. Пункт 19 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 29.12.2012 № 6 (вводится в действие со дня официального опубликования); от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 20.04.2018 № 7 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

20. В апелляционном порядке не подлежат обжалованию (пересмотру по ходатайству прокурора):

судебные приказы;

определения судов первой инстанции, обжалование которых не предусмотрено нормами ГПК или которые не препятствуют дальнейшему движению дела;

решения судов первой инстанции о выдворении иностранца или лица без гражданства за пределы Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 20 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 20.04.2018 № 7 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

21. Заявления участвующих в деле лиц о восстановлении срока на подачу апелляционной (частной) жалобы, ходатайства прокурора подлежат рассмотрению судом первой инстанции в судебном заседании по правилам, установленным статьей 126 ГПК.

Определение суда об отказе в восстановлении срока на подачу апелляционной (частной) жалобы может быть обжаловано, пересмотрено по ходатайству прокурора в сроки, предусмотренные частью первой статьи 429 ГПК.

Сноска. Пункт 21 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 20.04.2018 № 7 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

22. В соответствии со статьями 412, 413 ГПК суд апелляционной инстанции по имеющимся в деле и дополнительно представленным материалам проверяет законность и обоснованность решения суда первой инстанции в полном объеме.

Под полным объемом проверки решения суда следует понимать то, что проверяется правильность установления судом первой инстанции фактических обстоятельств дела, применения или толкования норм материального и процессуального права.

Сноска. Пункт 22 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

23. По предусмотренным статьями 198, 272, 273, 277, 279 ГПК основаниям суд апелляционной инстанции вправе отложить разбирательство дела, приостановить или прекратить производство по делу, оставить иск без рассмотрения, о чем выносит соответствующее определение.

Сноска. Пункт 23 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

24. Суд апелляционной инстанции вправе принять к рассмотрению вновь представленные документы и материалы только в том случае, если эти документы и материалы не были представлены суду первой инстанции по уважительным причинам или ходатайство об оказании содействия в их истребовании и исследовании в судебном заседании было отклонено судом первой инстанции.

Представление стороной в суд апелляционной инстанции доказательств, которые она без уважительных причин в соответствии со статьями 72 и 73 ГПК не представила суду первой инстанции, исключает возможность их принятия и исследования судом апелляционной инстанции и расценивается как процессуальное упущение стороны. В случае, предусмотренном частью второй статьи 404 ГПК, доказательства могут быть представлены суду апелляционной инстанции.

Сноска. Пункт 24 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

25. Суд апелляционной инстанции в пределах заявленного иска может устанавливать новые факты на основании принятых к исследованию вновь представленных стороной доказательств, если другие участвующие в деле лица высказали свое мнение по этим доказательствам в отзыве на апелляционную жалобу (ходатайство прокурора) или в заседании суда апелляционной инстанции. В этих случаях суд апелляционной инстанции изменяет решение суда первой инстанции или отменяет его и выносит по делу новое решение.

Суд апелляционной инстанции на основании полно, всесторонне и объективно исследованных материалов гражданского дела вправе не только заново установить обстоятельства, имеющие значение для дела, но и сделать выводы о доказанности или недоказанности тех или иных обстоятельств, правильно применить нормы материального или процессуального права либо применить аналогию закона или аналогию права.

Сноска. Пункт 25 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.12.2012 № 6 (вводится в действие со дня официального опубликования); от 20.04.2018 № 7 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

26. Если при рассмотрении дела суд апелляционной инстанции установит, что судом первой инстанции допущены нарушения, предусмотренные частью второй статьи 427 ГПК, то, он выносит постановление об изменении решения суда первой инстанции или о его отмене и разрешает спор по существу.

При наличии оснований, предусмотренных статьей 277 и подпунктами 2), 3), 4), 5), 9) и 10) статьи 279 ГПК, суд апелляционной инстанции отменяет решение полностью или частично и прекращает производство по делу либо оставляет заявление без рассмотрения. Определения суда апелляционной инстанции, вынесенные по указанным основаниям, могут быть обжалованы и опротестованы в кассационном порядке.

Сноска. Пункт 26 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5 (вводится в действие со дня официального опубликования); от 29.12.2012 № 6 (вводится в действие со дня официального опубликования); от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

27. Исключен нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.12.2012 № 6 (вводится в действие со дня официального опубликования).

27-1. Лицо, подавшее апелляционную жалобу, вправе отказаться от нее до вынесения судом апелляционной инстанции постановления или отозвать ее в суде первой инстанции. Прокурор вправе отозвать ходатайство до вынесения судом апелляционной инстанции постановления.

О принятии отказа от апелляционной жалобы суд апелляционной инстанции выносит определение, которым прекращает апелляционное производство, если решение не обжаловано другими лицами или не принесено ходатайство вышестоящим прокурором (часть вторая статьи 409 ГПК).

В случае отзыва жалобы, ходатайства прокурора суд выносит определение о возвращении, которое обжалованию и опротестованию не подлежит.

Сноска. Нормативное постановление дополнено пунктом 27-1 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5(вводится в действие со дня официального опубликования); в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.04.2018 № 7 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

27-2. Исключен нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

27-3. Исключен нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

28. В соответствии с частью первой статьи 434 ГПК вступившие в законную силу судебные акты местных и других судов, в случае соблюдения апелляционного порядка их обжалования, судебные акты, вынесенные по делам, рассмотренным по правилам статьи 28-1 ГПК, могут быть пересмотрены в кассационном порядке по ходатайствам, поданным сторонами, лицами, участвующими в деле, другими лицами, интересы которых затрагиваются судебными актами, и их представителями. Согласно части второй статьи 441 ГПК лица, не привлеченные к участию в деле, вправе обжаловать названные судебные акты только в том случае, если этими актами разрешен вопрос об их правах и обязанностях.

Сноска. Пункт 28 - в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 29.09.2022 № 8 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

29. Согласно части первой статьи 436 ГПК ходатайство может быть подано (протест внесен) в течение шести месяцев со дня вступления в законную силу обжалованного (опротестованного) судебного акта. Шестимесячный срок на подачу ходатайства (протеста) исчисляется со дня вступления судебного акта в законную силу по правилам, предусмотренным статьей 431 ГПК.

Если вступившие в законную силу судебные акты судом кассационной инстанции изменены или отменены с вынесением нового решения, то срок обжалования такого постановления следует исчислять со дня его вынесения.

Ходатайство, поданное с пропуском шестимесячного срока и без ходатайства о его восстановлении, в соответствии с подпунктом 3) части первой статьи 442 и подпунктом 3) части первой статьи 444 ГПК возвращается лицу, его подавшему.

Если при рассмотрении ходатайства, к которому приобщено ходатайство о восстановлении пропущенного срока на его подачу, будет установлено, что отсутствуют предусмотренные частью пятой статьи 438 ГПК основания для пересмотра вступившего в законную силу судебного акта, то в соответствии с подпунктом 3) части первой статьи 442 и подпунктом 3) части первой статьи 444 ГПК выносится постановление о возвращении ходатайства.

В случае подачи в Генеральную прокуратуру Республики Казахстан в пределах шестимесячного срока ходатайства о внесении протеста в кассационную инстанцию, но фактического внесения прокурором протеста с нарушением срока, указанный срок в соответствии с частью четвертой статьи 436 ГПК продлевается судом кассационной инстанции.

Если по результатам рассмотрения ходатайства, поданного с нарушением шестимесячного срока и содержащего ходатайство о его восстановлении, вынесено постановление о возбуждении кассационного производства по пересмотру обжалованных судебных актов, то суд кассационной инстанции в судебном заседании разрешает вопрос о восстановлении этого срока в порядке, предусмотренном частью третьей статьи 450 ГПК. В аналогичном порядке суд кассационной инстанции рассматривает вопрос о восстановлении срока подачи протеста прокурором. Срок подачи ходатайства (протеста), пропущенный по неуважительным причинам, восстановлению не подлежит, а ходатайство (протест) возвращается без рассмотрения.

Сноска. Пункт 29 в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

30. К существенным нарушениям, позволяющим в соответствии с частью пятой статьи 438 ГПК пересматривать в кассационном порядке вступившие в законную силу судебные акты, следует относить перечисленные в части первой статьи 366 ГПК нарушения норм процессуального права. Неправильное применение норм материального права может быть отнесено к существенному нарушению только в том случае, если в результате этого судом неправильно разрешено дело.

Правильный по существу судебный акт не может быть пересмотрен в кассационном порядке по формальным соображениям. Под формальными соображениями следует понимать допущенные судом при рассмотрении дела нарушения, которые не охватываются частью четвертой статьи 427 ГПК или не свидетельствуют о неправильном применении судом норм материального права.

Суд кассационной инстанции не вправе изменить или отменить вступивший в законную силу судебный акт на основании представленных стороной доказательств, не исследовавшихся судом первой или апелляционной инстанции. При наличии соответствующих оснований такой судебный акт может быть пересмотрен по вновь открывшимся обстоятельствам.

Сноска. Пункт 30 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

31. В соответствии с частью пятой статьи 35 ГПК коллегиальный состав суда кассационной инстанции должен состоять из нечетного (не менее трех) числа судей.

Поскольку перечень существенных нарушений норм процессуального права, указанный в статье 427 ГПК, является исчерпывающим, то рассмотрение судом кассационной инстанцией дела в коллегиальном составе, состоящим из четного числа судей, само по себе не влечет отмену вынесенного таким составом суда постановления.

Сноска. Пункт 31 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 29.12.2012 № 6 (вводится в действие со дня официального опубликования); от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

32. Подача ходатайства на судебный акт, которым вынесенные по делу судебные акты отменены с направлением дела на новое судебное рассмотрение в суд первой инстанции, является процессуальным действием. При истребовании такого дела должностными лицами, обладающими правом внесения представления или протеста, суд первой инстанции в соответствии со статьей 198 ГПК откладывает его рассмотрение до разрешения ходатайства.

Сноска. Пункт 32 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5 (вводится в действие со дня официального опубликования); от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

33. Исполнение вступивших в законную силу судебных актов может быть приостановлено перечисленными в статье 448 ГПК должностными лицами только в том случае, если по поступившему ходатайству истребовано из суда гражданское дело.

Сноска. Пункт 33 в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 22.12.2008 № 19 (порядок введения в действие см. п. 2 ); с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 30.12.2011 № 5(вводится в действие со дня официального опубликования); от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

34. Исключен нормативным постановлением Верховного Суда РК от 22.12.2008 № 19 (порядок введения в действие см. п. 2).

35. Разглашение содержания особого мнения судьи апелляционной и кассационной инстанции не допускается. С особым мнением вправе ознакомиться суд кассационной инстанции при рассмотрении данного дела.

      Сноска. Пункт 35 в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).
      36. (Утратил силу нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25 декабря 2007 года N 12 (вводится в действие со дня официального опубликования).
      37. (Утратил силу нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25 декабря 2007 года N 12 (вводится в действие со дня официального опубликования).
      38. (Утратил силу нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25 декабря 2007 года N 12 (вводится в действие со дня официального опубликования).
      39. (Утратил силу нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25 декабря 2007 года N 12 (вводится в действие со дня официального опубликования).

40. По аналогии со статьей 270 ГПК суд кассационной инстанции вправе по установленным в судебном заседании фактам нарушения законности вынести частное определение в адрес соответствующих государственных органов, организаций, должностных лиц, которые обязаны в месячный срок сообщить суду о принятых мерах.

Сноска. Пункт 40 с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 20.05.2016 № 3 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

41. В связи с принятием настоящего нормативного постановления признать утратившим силу постановление Пленума Верховного Суда Республики Казахстан от 30 июня 2000 года N 9 "О применении судами некоторых норм гражданского процессуального законодательства" с изменениями, внесенными постановлением Пленума Верховного Суда Республики Казахстан от 30 октября 2000 года N 15.

42. Согласно статье 4 Конституции Республики Казахстан настоящее нормативное постановление включается в состав действующего права, а также является общеобязательным и вводится в действие со дня официального опубликования.

Председатель
Верховного Суда Республики Казахстан
Судья Верховного Суда
Республики Казахстан,
секретарь пленарного заседания

      ХАБАРЛАНДЫРУ
      Ескерту. Нормативтік қаулының тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "АІЖК", "қадағалау", "тиісті қадағалау", "шағым берілген сот актілерін қайта қарау жөнінде қадағалау іс жүргізуін қозғау туралы", "сот қадағалауы тәртібімен" деген сөздер тиісінше "АПК", "кассациялық", "өтінішті іспен бірге кассациялық сатының сот отырысының қарауына беру туралы", "кассациялық тәртіппен" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша:
      "талапкерлер", "талапты", "Кассациялық сатысындағы сот", "кассациялық сатысындағы сот", "кассациялық сатысының соты", деген сөздер тиісінше "талап қоюшылар", "талап қоюды", "Кассациялық сатыдағы сот", "кассациялық сатыдағы сот", "кассациялық сатының соты" деген сөздермен;
      "өндірісті", "өндірісіне" деген сөздер тиісінше "іс жүргізуді", "іс жүргізуіне" деген сөздермен ауыстырылды – ҚР Жоғарғы Сотының 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінің (бұдан әрі — АПК) кейбір нормаларының өзгеруіне және оларды сот практикасында біркелкі қолдану қажеттілігіне байланысты Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы қаулы етеді:

Ескерту. Кіріспеге өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1. Заңдылық принципіне және әділеттілік пен парасат өлшемдеріне жауап беретін сот актісін (шешімді, ұйғарымды, қаулыларды, сот бұйрығын) шығару мақсатында әрбір азаматтық істі қарау кезінде материалдық және процессуалдық құқық нормаларын мүлтіксіз сақтаудың қажеттілігіне соттардың назары аударылсын.

2. АПК-нің 148-бабына сәйкес, талап қоюшылар талап арыздарында тек талаптарын көрсетіп қана қоймай, сонымен бірге олардың құқықтарының, бостандықтарының немесе заңмен қорғалатын мүдделерінің бұзылуының немесе бұзылу қаупінің мәнін, өз талаптарын негіздеген мән-жайларды жан-жақтылы баяндауға, сондай-ақ осы мән-жайларды растайтын дәлелдемелердің мазмұнын келтіруге міндетті.

Прокурордың мемлекеттің немесе қоғамның не азаматтың мүддесін көздеп қойған талаптары АПК-нің 148-бабының үшінші бөлігінде көрсетілген талаптарға сәйкес келуге тиіс.

АПК-нің 151, 152, 272, 273, 277, 279-баптарында көрсетілген талап қоюды қабылдаудан бас тартудың не талап қоюды талап қоюшыға қайтарудың немесе қараусыз қалдырудың, ал қозғалған азаматтық іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұрудың не қысқартудың негіздері түпкілікті болып табылады.

Ескерту. 2-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

3. Алып тасталды - ҚР Жоғарғы Сотының 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 5 Нормативтік қаулысымен.

4. Алып тасталды - ҚР Жоғарғы Сотының 2011 жылғы 30 желтоқсандағы № 5 Нормативтік қаулысымен.

5. Алып тасталды - ҚР Жоғарғы Сотының 19.01.2018 № 2 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

6. АПК-нің 47-бабының екінші бөлігіне сәйкес, заңнамалық актілермен көзделген жағдайларда заңды тұлға болып табылмайтын ұйымдар да іс бойынша тараптар бола алады.

Ескерту. АПК-нің 27-ден бастап 29-ды қоса алғандағы тараулары 2020 жылғы 29 маусымдағы № 351-VI ҚР Заңымен алып тасталды (2021 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізілді).

Қазақстан Республикасынан тыс жерде тиісті шетел мемлекетінің заңнамасына сәйкес құрылған заңды тұлғаларды (компанияларды, фирмаларды, кәсіпорындарды және т.б.) шетелдік ұйымдар деп түсіну қажет. Қазақстан Республикасының аумағында оның заңнамасына сәйкес құрылған заңды тұлғалар, оның ішінде шетелдік инвесторға толығымен тиесілі кәсіпорындар мен бірлескен кәсіпорындар шетелдік ұйымдар болып табылмайды.

Ескерту. 6-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

7. АПК-нің 34-бабының екінші бөлігінің 1), 3), 4), 5), 6) тармақшаларында көзделген жағдайларда, істерді бір соттың іс жүргізуінен екінші соттың іс жүргізуіне беру заңды күшіне енген сот ұйғарымының негізінде жүргізіледі. Тараптардың осындай ұйғарымдарға жазған жеке шағымдарын, прокурордың өтінішхатын апелляциялық сатыдағы сот қарайды.

АПК-нің 34-бабының екінші бөлігінің 2) тармақшасында көрсетілген негіз болған жағдайда жоғары тұрған соттың судьясы іске қатысушы адамдарды істің қаралатын орны мен уақыты туралы хабардар етпестен, істі нақтылы бір соттың қарауына беру туралы жеке-дара ұйғарым шығарады.

Соттар арасында нақтылы істің соттылығы туралы дау туындаған жағдайда жоғары тұрған соттың судьясы іске қатысушы адамдарды оның қаралатын орны мен уақыты туралы хабардар етпестен және соттың істі басқа соттың іс жүргізуіне жіберу туралы ұйғарымын бұзбай, істің нақтылы қай соттың қарауына жататыны туралы ұйғарым шығарады.

Апелляциялық саты сотының ұйғарымы және жоғары тұрған соттың судьясының істің қай соттың қарауына жататыны туралы ұйғарымы шағымдануға, наразылық келтіруге жатпайды.

Ескерту. 7-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 30.12.2011 № 5; 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

8. Сотта талап қоюшылар мен жауапкерлердің мүдделерін олардың заңды өкілдері және сенімхатта көрсетілген адамдар (тапсырма бойынша өкілдік алғандар) білдіре алады.

Өкілдің сенімхатында АПК-нің 60-бабының бірінші бөлігінде көзделген процессуалдық іс-әрекеттердің ішінен өкілдің сотта сенім білдірушінің атынан жасайтын іс-әрекеттері көрсетілуге тиіс.

Егер өкілге берілген сенімхатта оның нақтылы өкілеттіктері көрсетілмесе, онда өкіл АПК-нің 60-бабының бірінші бөлігіне сәйкес берілуге тиіс өкілеттіктерден басқа процессуалдық іс-әрекеттерді жасауға (іс материалдарымен танысуға, олардан үзінділер жасауға, өтініштер білдіруге, даудың мәні бойынша түсіндірмелер беруге және т.б.) құқылы.

Адвокат куәлігі және қорғау (өкілдік ету) туралы жазбаша хабарлама адвокатқа заңгерлік көмек көрсетуді өтінген клиенттің мүддесін сотта қорғау (іс материалдарымен танысу, олардан үзінділер жасау, өтініштер білдіру, даудың мәні бойынша түсіндірмелер беру және т.б.) құқығын береді, бірақ сенімхаттың орнына жүрмейді және адвокатқа АПК-нің 60-бабының бірінші бөлігінде көрсетілген процессуалдық іс-әрекеттерді жасау құқығын бермейді.

Ескерту. 8-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 30.12.2011 № 5; 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 15.04.2021 № 1 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

9. Сот істі сот талқылауына дайындау кезінде, сондай-ақ істі мәні бойынша нақты қарау барысында да нені дәлелдеу қажеттігін айқындап алуы керек.

Соттар дәлелдемелерді бағалау және тараптарды дәлелдеуден босату туралы мәселені шешу кезінде АПК-нің 73-бабының тоғызыншы бөлігінде, 79-бабының екінші бөлігінде және 82-бабының сегізінші бөлігінде көрсетілген нормаларды ескеріп отырулары қажет.

АПК-нің 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73-баптарында сәйкес, соттар сот отырысында даудың мәніне тікелей қатысы бар және істің мән-жайын анықтау, тараптардың дауының мәні бойынша уәждерін растау немесе теріске шығару үшін жеткілікті болып табылатын дәлелдемелердің ғана зерттелетінін назарда ұстаулары қажет.

Істің заң бойынша белгілі бір дәлелдемелермен расталуға тиісті мән-жайы ешқандай да басқа дәлелдемелермен расталуға тиіс емес (мысалы, егер мәміленің нақты жағдайлары бойынша дау туындайтын болса, ол келісім-шартпен дәлелденеді).

Ескерту. 9-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

10. АПК-нің 158-бабына сәйкес, АПК-нің 156-бабының бірінші бөлігінде аталған талап қоюды қамтамасыз ету жөніндегі шараларды қолдану туралы соттардың ұйғарымы сот шешімдерін орындау үшін көзделген тәртіппен дереу орындалуға жатады.

Мына төмендегі жағдайларда:

жауапкердің банкте немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарда сақталып жатқан ақшасына немесе өзге де мүлкіне тыйым салу туралы сот ұйғарымдарын банктер немесе осындай ұйымдар өздері тікелей орындайды;

АПК-нің 156-бабының бірінші бөлігінің 2), 3), 4), 6), 7), 8) тармақшаларында көзделген талап қоюды қамтамасыз ету шараларын қабылдау үшін қабылданған сот ұйғарымдары ондағы шараларды сақтауға міндетті жаққа белгіленген іс-әрекеттерден тартыну үшін сол адамға қолы қойдырылып тапсырылады;

АПК-нің 156-бабының бірінші бөлігінің 5) тармақшасында көзделген талаптардың орындалуын қамтамасыз ету жөніндегі ұйғарымдарды мемлекеттік органдар немесе дауланып отырған актіні шығарған ұйым немесе лауазымды адам орындайды. Егер шағымдалып отырған акт бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланса, онда соттың осы актінің күшін тоқтата тұру туралы ұйғарымы бұқаралық ақпарат құралының кезекті санында талапкердің есебінен жариялауға жатады.

Ескерту. 10-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

11. Басқа соттың соттылығына жататындығы заңда айқындалған істерді қоспағанда, тараптары заңды тұлға құрмай кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалар, азаматтар (дара кәсіпкерлер) болып табылатын талап қою бағасына қарамастан, мүлiктiк және мүлiктiк емес даулар бойынша, сондай-ақ корпоративтік даулар бойынша азаматтық iстер АПК-нің 27-бабына сәйкес мамандандырылған ауданаралық экономикалық соттардың қарауына жатады.

АПК-нің 27-бабында көрсетілген корпоративтік дауларға Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес коммерциялық ұйымдар, коммерциялық ұйымдардың және (немесе) жеке кәсіпкерлердің қауымдастығы (одағы), өзін-өзі реттейтін ұйым мәртебесі бар коммерциялық емес ұйымдар және (немесе) оның акционерлері (қатысушылар, мүшелері, сондай-ақ бұрынғы) тараптары болып табылатын даулар жатады (АПК-нің 23-бабының екінші бөлігі). Ондай дауларға, атап айтқанда, акциялармен, қатысу үлестерімен мәміле жасасуға байланысты дауларды, серіктестіктерге қатысушылар, акционерлер арасында осындай серіктестіктер мен акционерлік қоғамдар қызметінің мәселелері бойынша дауларды жатқызуға болады.

Ескерту. 11-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 30.12.2011 № 5; 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

12. Абыройын, қадір-қасиетін және іскерлік беделін түсіретін мәліметтерді таратудан келтірілген моральдық зиянды өтеуді ақшалай мәнде өндіріп алу туралы талаптар қойылған кезде, АПК-нің 104-бабы бірінші бөлігінің 2) тармақшасына және "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы (Салық кодексі)" Қазақстан Республикасының кодексіне сәйкес, егер талап қоюшы заңнамаға сәйкес мемлекеттік баж төлеуден босатылмаса мемлекеттік баж алынатынына соттардың назары аударылсын. Соттар өкілдің көмегіне ақы төлеу жөніндегі шығыстарды өтеу туралы осындай талап қоюлар бойынша мәселені шешу кезінде осындай шығыстар талап қоюдың қанағаттандырылған бөлігінің он пайызынан аспауға тиіс екендігі туралы АПК-нің 113-бабының бірінші бөлігінде көрсетілген талаптарға сүйенуі тиіс.

Ескерту. 12-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

12-1. АПК-нің 164-бабының бірінші бөлігіне сәйкес, азаматтық істерді сот талқылауына дайындау, талап қою соттың іс жүргізуіне қабылданған күннен бастап жиырма жұмыс күнінен кешіктірілмей жүргізілуге тиіс. Алименттерді өндіріп алу туралы, денсаулықтың бұзылуынан келтірілген зиянды өтеу туралы, сондай-ақ асыраушысынан айырылуына байланысты істерден басқа айрықша қиын істер бойынша ерекше жағдайларда және еңбек қатынастарынан туындайтын талаптар бойынша істі сот талқылауына дайындау үшін берілген мерзім өткеннен кейін бұл мерзім судьяның ұйғарымы бойынша қосымша бір айға ұзартылуы мүмкін.

Көрсетілген мерзім шегінде сот бірқатар процестік әрекеттер жасайды, сондай-ақ жауапкерге талап қоюшы мәлімдеген талаптарға жазбаша пікір ұсынуды сотқа беруге міндеттейді (АПК-нің 165-бабының бірінші тармағы). АПК-нің 166-бабының екінші бөлігіне сай, пікір талап қоюдың көшірмелерін алған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей ұсынылады.

Ескерту. Нормативтік қаулы 12-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 15.04.2021 № 1 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

13. АПК-нің 198-бабының бірінші бөлігінде көзделген негіздер бойынша істі қарау кейінге қалдырылған жағдайда, іс жаңа сот отырысында АПК-нің 189, 190 және басқа да баптарында белгіленген қағидалар сақтала отырып қаралады. Алдыңғы сот отырыстарында алынған құжаттар АПК-нің 208-бабында көзделген тәртіппен даудың мәні бойынша шешім шығарылатын сот отырысында жариялануға тиіс.

Істі қарауға, қатысушылардың сот отырысына келуіне кедергі келтіретін не оған мүмкіндік бермейтін күтпеген және төтенше жағдайлар туындаған, оның ішінде сот АПК-нің 196 және 197-баптарында көзделген тәртіппен осы сот отырысында процеске қатысушылардың қайсыбірінің келмеуі салдарынан істі қарау мүмкін емес деп таныған; АПК-нің 188-бабының төртінші бөлігінде көзделген тәртіп қолданылатын істi талқылау барысында оған қатысушылар жаппай тәртiп бұзған; АПК-нің 73-бабында көзделген тәртіппен қосымша дәлелдемелерді ұсыну немесе талап етіп алу қажет болған жағдайларда; АПК-нің 153-бабының екінші бөлігінде көзделген тәртіппен қарсы талап қойылған кезде ғана істі талқылауды кейінге қалдыруға жол беріледі.

Сот талқылауын кейінге қалдыру саны, әдетте, төрт реттен аспауға тиіс.

Ескерту. 13-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 15.04.2021 № 1 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

14. Жауапкер сот шешім шығару үшін шығып кеткенге дейін бірінші және апелляциялық сатылардағы соттарға жазбаша арыз беру арқылы талап қоюды толық немесе оның бір бөлігін мойындауға құқылы.

Сот жауапкерге талап қоюды мойындау туралы жасалған мәлімдеменің құқықтық салдарын түсіндіреді, жауапкерді қойылған талапты мойындауға мәжбүрлегенін куәландыруы мүмкін қандай да бір деректердің бар-жоғын анықтайды.

Егер жауапкер талап қоюды ішінара мойындаса, онда сот талқылауын өткізгеннен кейін және талап қоюды мойындауды сот қабылдаған соң барлық қойылған талаптар бойынша шешім қабылданады. Дәлелдемелерді зерттеу жауапкер талап қоюды мойындамаған бөлікте ғана жүргізіледі. Алдын ала сот отырысында шешім қабылдау бөлігінде талап қою мойындалған кезде тараптардың уәждерін, дәлелдемелерді зерттеудің қажеттілігіне орай істі сот талқылауына тағайындау қажет.

АПК-нің 48-бабының екінші бөлігінде көзделген негіздер бойынша жауапкердің талап қоюды толық немесе ішінара мойындауын қабылдау туралы не осындай мойындауды қабылдамау туралы соттың шешімінде немесе қаулысында көрсетіледі. Осы мәселе бойынша бөлек ұйғарым шығарылмайды.

Ескерту. 14-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 30.12.2011 № 5; 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 15.04.2021 № 1 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

15. Егер талап қоюшы бір арызда немесе сот бір іс жүргізуінде талаптарды біріктірген болса, біреулері үшін қысқартылған, ал екіншілері үшін жалпы екі айлық қарау мерзімі белгіленсе, онда істі сот талқылауына дайындау аяқталған күннен бастап, іс екі айға дейінгі мерзімде қаралуға жатады.

Азаматты хабарсыз кетті деп тану туралы немесе өлді деп жариялау туралы істерді қараудың мерзімі тиісті хабарландыру жарияланған күннен бастап үш айлық мерзім аяқталған күннен бастап есептеледі. Осы орайда істі қарау мерзіміне сот талқылауына дайындау аяқталған күннен бастап іс қозғалғаны туралы хабарландыру жарияланған күнге дейінгі мерзім кіреді.

Іс бойынша іс жүргізуді қысқарту туралы шешім немесе ұйғарым не талап қоюды қараусыз қалдыру туралы ұйғарым шығарылған күн істің қаралу мерзімінің аяқталған күні болып табылады.

Ескерту. 15-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

16. Егер жауапкерден немесе сот бұйрығында құқықтары мен міндеттері қозғалған өзге адамнан сот бұйрығының көшірмесін алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде немесе оның шығарылғаны туралы оларға белгілі болған күннен бастап мәлімделген талапқа қарсылығын немесе арызын сотқа жолдаса, онда судья үш жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзім ішінде сот бұйрығының күшін жою туралы не сот бұйрығының күшін жоюдан бас тарту туралы ұйғарым шығаруға міндетті. Егер жауапкер осындай қарсылықтарды беру мерзімін дәлелді себептермен өткізіп алса, онда ол АПК-нің 126-бабына сәйкес қалпына келтірілуі мүмкін.

Егер бұзылған сот бұйрығы орындауға жіберілсе немесе орындау үшін өндірушіге берілсе, онда сот мұндай сот бұйрығын кері қайтарып алады.

Ескерту. 16-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.
17. Алып тасталды – ҚР Жоғарғы Сотының 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

18. АПК-нің 401-бабының бірінші бөлігіне сәйкес заңды күшіне енбеген соттың шешіміне тараптар және іске қатысатын басқа да адамдар апелляциялық шағым беруі, прокурор апелляциялық тәртіппен апелляциялық өтінішхат келтіруі мүмкін.

Іске қатыстырылмаған адамдар, сот олардың құқықтары мен міндеттеріне қатысты шешім қабылдаған жағдайда ғана апелляциялық шағым беруге құқылы.

Ескерту. 18-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 20.04.2018 № 7 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

19. Сот шешіміне апелляциялық шағым (прокурордың өтінішхаты) беру (келтіру) үшін АПК-нің 403-бабының үшінші бөлігінде көзделген мерзімді АПК-де белгіленген жағдайларды қоспағанда шешім түпкілікті нысанда шығарылған күннен бастап, ал сот талқылауына қатыспаған адамдар үшін оларға шешімнің көшірмесі жолданған күннен бастап есептеу керек.

Ескерту. 19-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 29.12.2012 № 6 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 20.04.2018 № 7 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

20. Мына сот актілеріне:

сот бұйрықтарына;

бірінші сатыдағы соттардың АПК-нің нормалары бойынша шағымдануға жатпайтын немесе істің одан әрі жылжуына кедергі келтірмейтін ұйғарымдарына апелляциялық тәртіпте шағым беруге (прокурордың өтінішхаты бойынша қайта қарауға) болмайды;

бірінші сатыдағы соттың шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасынан тыс шығарып жіберу туралы шешімдері.

Ескерту. 20-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 20.04.2018 № 7 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

21. Іске қатысушы адамдардың апелляциялық (жеке) шағым прокурордың өтінішхат беру мерзімін қалпына келтіру туралы арыздары бірінші сатыдағы соттың отырысында АПК-нің 126-бабымен белгіленген қағида бойынша қаралуға жатады.

Соттың апелляциялық (жеке) шағым беру, мерзімін қалпына келтіруден бас тарту туралы ұйғарымына АПК-нің 429-бабының бірінші бөлігінде көрсетілген мерзімдерде шағым берілуі, прокурордың өтінішхаты бойынша қайта қаралуы мүмкін.

Ескерту. 21-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 20.04.2018 № 7 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

22. АПК-нің 412, 413-баптарына сәйкес, апелляциялық сатыдағы сот істегі бар және қосымша ұсынылған материалдар бойынша бірінші сатыдағы соттың шешімінің заңдылығы мен негізділігін толық көлемде тексереді.

Сот шешімін толық көлемде тексеру деп бірінші сатыдағы соттың іс бойынша нақтылы мән-жайларды дұрыс анықтауын, материалдық және процессуалдық құқық нормаларын қолдануы мен түсіндіруін айқындау деп ұғыну қажет.

Ескерту. 22-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

23. АПК-нің 198, 272, 273, 277, 279-баптарында көзделген негіздер бойынша апелляциялық сатының соты істі қарауды кейінге қалдыруға, іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұруға немесе қысқартуға, талап қоюды қараусыз қалдыруға құқылы. Сот бұл туралы тиісті ұйғарым шығарады.

Ескерту. 23-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

24. Жаңадан ұсынылған құжаттар мен материалдарды, егер осы құжаттар мен материалдар дәлелді себептермен бірінші сатыдағы сотқа ұсынылмаса немесе оларды алдырып, сот отырысында зерделеуге көмектесу туралы өтінішті бірінші сатыдағы сот қабылдамай тастаған жағдайда ғана апелляциялық сатыдағы сот өзінің қарауына қабылдауға құқылы.

Тараптың АПК-нің 72 және 73-баптарына сәйкес, бірінші сатыдағы сотқа кешірімсіз себептермен ұсынбаған дәлелдемелерді апелляциялық сатыдағы сотқа ұсынуы апелляциялық сатыдағы соттың оларды қабылдап, зерделеуіне мүмкіндік бермейді және мұндай жағдай тараптың процессуалдық олқылығы деп бағаланады. АПК-нің 404-бабының екінші бөлігінде көзделген жағдайда дәлелдемелер апелляциялық сатыдағы сотқа ұсынылуы мүмкін.

Ескерту. 24-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

25. Апелляциялық сатыдағы сот тараптардың жаңадан зерттеуге ұсынған дәлелдемелерінің негізінде, егер іске қатысушы басқа адамдар апелляциялық шағым (прокурордың өтінішхаты) жөнінде айтқан пікірлерінде немесе апелляциялық саты сотының отырысында осы дәлелдемелер бойынша өз ойларын білдірсе, мәлімделген талап шегінде жаңа фактілерді анықтай алады. Мұндай жағдайларда апелляциялық сатыдағы сот бірінші сатыдағы соттың шешімін өзгертеді немесе оны бұзып, іс бойынша жаңа шешім шығарады.

Апелляциялық сатыдағы сот толық, жан-жақтылы әрі объективті зерттелген азаматтық іс материалдарының негізінде іс үшін маңызы бар мән-жайларды қайтадан анықтап қана қоймай, сонымен бірге сол немесе басқа мән-жайлардың дәлелденгені немесе дәлелденбегені туралы тұжырым жасауға, материалдық құқық нормаларын дұрыс қолдануға не заң ұқсастығы мен құқық ұқсастығын қолдануға құқылы.

Ескерту. 25-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 2012.12.29 № 6 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 20.04.2018 № 7 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

26. Егер апелляциялық сатыдағы сот істі қарау кезінде бірінші сатыдағы соттың АПК-нің 427-бабының екінші бөлігінде көзделген талаптардың сақталмағандығы анықталса, онда бірінші сатыдағы соттың шешімін өзгерту немесе оны бұзу туралы қаулы шығарады немесе дау бойынша нақты шешім қабылдайды.

АПК-нің 277-бабында және 279-бабының 2), 3), 4), 5), 9) және 10) тармақшаларында көзделген негіздер болған кезде аппеляциялық сатыдағы сот шешімнің күшін толық немесе ішінара жояды и іс бойынша іс жүргізуді тоқтатады не арызды қараусыз қалдырады. Апелляциялық сатыдағы соттың көрсетілген негіздер бойынша шығарған ұйғарымдары кассациялық тәртіппен шағымдалуы және оларға наразылық келтірілуі мүмкін.

Ескерту. 26-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 30.12.2011 № 5, 2012.12.29 № 6 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

27. Алып тасталды - ҚР Жоғарғы Сотының 2012.12.29 № 6 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

27-1. Апелляциялық шағым берген адам апелляциялық сатыдағы сот қаулы шығарғанға дейін одан бас тартуға немесе бірінші сатыдағы сотта оны кері қайтарып алуға құқылы. Прокурор өтінішхатты апелляциялық сатыдағы сот қаулы шығарғанға дейін кері қайтарып алуға құқылы.

Апелляциялық сатыдағы сот апелляциялық шағымнан бас тартуды қабылдау туралы ұйғарым шығарады, егер шешімге басқа адамдар шағым бермесе немесе жоғары тұрған прокурор өтінішхат келтірмесе апелляциялық іс жүргізу тоқтатылады (АПК-нің 409-бабының екінші бөлігі).

Шағым, наразылық кері қайтарылып алынған жағдайда сот оны қайтару туралы ұйғарым шығарады, ол шағымдануға және прокурордың өтінішхаты келтіруге жатпайды.

Ескерту. 27-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 30.12.2011 № 5 Нормативтік қаулысымен; жаңа редакцияда - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен; өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.04.2018 № 7 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

27-2. Алып тасталды - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

27-3. Алып тасталды - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

28. АПК-нің 434-бабының бірінші бөлігіне сәйкес тараптар, iске қатысатын тұлғалар, сот актілерінде мүдделері қозғалатын басқа да тұлғалар және олардың өкілдері берген өтінішхаттар бойынша жергілікті және басқа соттардың заңды күшіне енген сот актілері оларға шағым жасаудың апелляциялық тәртібі сақталған жағдайда, АПК-нің 28-1-бабының қағидалары негізінде қаралған істер бойынша шығарылған сот актілері кассациялық тәртіппен қайта қаралуы мүмкін. АПК-нің 441-бабының екінші бөлігіне сәйкес іске қатысуға тартылмаған адамдар аталған сот актілеріне олардың құқықтары мен міндеттері туралы мәселе шешілген жағдайларда ғана шағым беруге құқылы.

Ескерту. 28-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Жоғарғы Сотының 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

29. АПК-нің 436-бабының бірінші бөлігіне сай, шағымдалып отырған (наразылық келтірілген) сот актісі заңды күшіне енген күннен бастап алты айдың ішінде өтінішхат берілуі (наразылық келтірілуі) мүмкін. Кассациялық өтінішхат берудің (наразылық келтірудің) алты айлық мерзімі сот актісі АПК-нің 431-бабында көрсетілген қағидалар бойынша заңды күшіне енген күннен бастап есептеледі.

Егер кассациялық сатыдағы сот заңды күшіне енген сот актілерін жаңа шешім шығарып өзгертсе немесе күшін жойса, онда мұндай қаулыға шағымдану мерзімі осы қаулы шығарылған күннен бастап есептеледі.

АПК-нің 442-бабы бірінші бөлігінің 3) тармақшасына және 444-бабы бірінші бөлігінің 3) тармақшасына сәйкес, алты айлық мерзім өткізіліп берілген және оны қалпына келтіру туралы өтінішхатсыз берілген өтінішхат оны берген адамға қайтарылады.

Егер шағым берудің өткізілген мерзімін қалпына келтіру туралы өтінішхат қоса тіркелген өтінішхатты қарау кезінде заңды күшіне енген сот актісін қайта қарау үшін АПК-нің 438-бабының бесінші бөлігінде көзделген негіздердің жоқтығы анықталса, онда АПК-нің 442-бабы бірінші бөлігінің 3) тармақшасына және 444-бабы бірінші бөлігінің 3) тармақшасына сәйкес, өтінішхатты кері қайтару туралы қаулы шығарылады.

Егер Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасына кассациялық алқаға наразылық келтіру туралы өтінішхат алты айлық мерзім ішінде берілсе, бірақ прокурор наразылықты кешіктіріп келтірсе, кассациялық алқа заңда белгіленген мерзімді АПК-нің 436-бабының төртінші бөлігінің талабына сай қалпына келтіреді.

Егер алты айлық мерзім бұзылып берілген және оны қалпына келтіру туралы өтінішхаты бар өтінішхатты қараудың нәтижелері бойынша шағым берілген сот актілерін қайта қарау жөнінде кассациялық іс жүргізуді қозғау туралы қаулы шығарылса, онда кассациялық сатыдағы сот осы мерзімді қалпына келтіру туралы мәселені АПК-нің 450-бабының үшінші бөлігінде көзделген тәртіпте сот отырысында қарайды. Прокурордың наразылық келтіру мерзімін қалпына келтіру туралы мәселені де кассациялық сатыдағы сот осындай тәртіппен қарайды. Кассациялық өтінішхат (наразылық) берудің дәлелсіз себептермен өткізіліп алынған мерзімі қалпына келтіруге жатпайды, ал өтінішхат (наразылық) қаралмай кері қайтарылады.

Ескерту. 29-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

30. АПК-нің 438-бабының бесінші бөлігіне сәйкес, заңды күшіне енген сот актілерін кассациялық тәртіппен қайта қарауға мүмкіндік беретін елеулі жолсыздықтарға АПК-нің 427-бабының төртінші бөлігінде көрсетілген процессуалдық құқық нормаларын бұзу жатқызылады. Материалдық құқық нормаларын дұрыс қолданбау, егер сот осының нәтижесінде істі дұрыс шешпеген жағдайда ғана елеулі жолсыздыққа жатқызылуы мүмкін.

Мәні бойынша дұрыс қабылданған сот актісі кассациялық тәртіппен формальдық пайым тұрғысынан қайта қаралуға тиіс емес. Формальдық пайым тұрғысынан қайта қарау деп соттың істі қарау кезінде жіберген кемшіліктері АПК-нің 366-бабының бірінші бөлігімен қамтылмайтын немесе материалдық құқық нормаларының дұрыс қолданылмағанын көрсетпейтін іс-әрекеттер деп түсіну қажет.

Кассациялық сатыдағы сот бірінші немесе апелляциялық сатыдағы соттың зерттемеген, тарап ұсынған дәлелдемелердің негізінде заңды күшіне енген сот актісін өзгертуге немесе бұзуға құқылы емес. Тиісті негіздер болған жағдайда мұндай сот актісі жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қайта қаралуы мүмкін.

Ескерту. 30-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

31. АПК-нің 35-бабының бесінші бөлігіне сәйкес, кассациялық сатысындағы соттың алқа құрамы барлық жағдайда да тақ санды (кем дегенде үшеу) судьялардан тұруы керек.

АПК-нің 427-бабында көрсетілген процессуалдық құқық нормаларының елеулі түрде бұзылуының тізбесі түпкілікті болып табылатындықтан, кассациялық сатысындағы соттың істі судьялардың жұп санынан тұратын алқалы құрамда қарауы соттың осындай құрамы шығарған қаулыны бұзуға әкеп соқтырмайды.

Ескерту. 31-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 29.12.2012 № 6 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

32. Іс бойынша шығарылған сот актілерін бұзып, бірінші сатыдағы соттың жаңадан қарауына жіберілген сот актісіне өтінішті беру процессуалдық іс-әрекет болып табылады. Ұсыныс енгізу немесе наразылық келтіру құқығын иеленген лауазымды адамдар осындай істі сұратқан жағдайда, бірінші сатыдағы сот АПК-нің 198-бабына сәйкес, өтініш бойынша шешім қабылданғанға дейін оны қарауды кейінге қалдырады.

Ескерту. 32-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 30.12.2011 № 5; 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

33. Өтініш бойынша келіп түскен азаматтық іс соттан сұратып алдырылған жағдайда ғана АПК 448-бабында көрсетілген лауазымды тұлғалар заңды күшіне енген сот актілерін орындауды тоқтата тұруы мүмкін.

Ескерту. 33-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 2008.12.22. N 19, 30.12.2011 № 5; 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

34. Алынып тасталды - ҚР Жоғарғы Сотының 2008.12.22. N 19 Нормативтік қаулысымен.

35. Апелляциялық және кассациялық саты судьясының ерекше пікірінің мазмұнын жария етуге жол берілмейді. Кассациялық сатыдағы сот осы істі қараған кезде ерекше пікірмен танысуға құқылы.

Ескерту. 35-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

36. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2007.12.25. N 12 Нормативтік қаулысымен.

37. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2007.12.25. N 12 Нормативтік қаулысымен.

38. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2007.12.25. N 12 Нормативтік қаулысымен.

39. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2007.12.25. N 12 Нормативтік қаулысымен.

40. АПК-нің 270-бабының ұқсастығы бойынша кассациялық сатының соты сот отырысында анықталған заң бұзушылық фактілері бойынша тиісті мемлекеттік органдардың, лауазымды адамдардың атына жеке ұйғарым шығаруға құқылы. Олар қабылданған шаралар туралы бір ай мерзімнің ішінде сотқа хабарлауға міндетті.

Ескерту. 40-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.05.2016 № 3 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

41. Осы нормативтік қаулының қабылдануына байланысты Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының "Соттардың азаматтық іс жүргізу заңының кейбір нормаларын қолдануы туралы" 2000 жылғы 30 маусымдағы N 9 қаулысы Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты Пленумының 2000 жылғы 30 қазандағы N 15 қаулысымен енгізілген өзгерістерімен бірге күшін жойды деп танылсын.

42. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес, осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына енгізіледі және жалпыға бірдей міндетті болып табылады әрі ол ресми жарияланған күннен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының судьясы, жалпы отырыс хатшысы

О применении судами некоторых норм гражданского процессуального законодательства

Соттардың азаматтық процестік заңнаманың кейбір нормаларын қолдануы туралы