О Программе государственной поддержки неправительственных организаций Республики Казахстан на 2003-2005 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 17 марта 2003 года N 253

В соответствии с постановлениями Правительства Республики Казахстан от 23 января 2002 года N 85 "О Концепции государственной поддержки неправительственных организаций Республики Казахстан", от 24 апреля 2002 года N 470 "О Плане мероприятий по реализации Программы Правительства Республики Казахстан на 2002-2004 годы" Правительство Республики Казахстан постановляет:

1. Утвердить прилагаемую Программу государственной поддержки неправительственных организаций Республики Казахстан на 2003-2005 годы (далее - Программа).

2. Акиматам областей, городов Астаны и Алматы в месячный срок после утверждения Программы разработать региональные программы государственной поддержки неправительственных организаций Республики Казахстан.

3. Центральным и местным исполнительным органам представлять Министерству культуры, информации и спорта Республики Казахстан не позднее 10 числа месяца, следующего за отчетным полугодием, информацию о ходе выполнения Плана мероприятий по реализации Программы. <*>
Сноска. В пункт 3 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 20 марта 2004 г. N 364 ; от 28 января 2005 г. N 73 .

4. Министерству культуры, информации и спорта Республики Казахстан в январе и июле по итогам полугодия представлять Правительству Республики Казахстан информацию о ходе реализации Программы. <*>
Сноска. В пункт 4 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 20 марта 2004 г. N 364 ; от 28 января 2005 г. N 73 .

5. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

1. Паспорт Программы

Наименование - Программа государственной поддержки
неправительственных организаций Республики
Казахстан на 2003-2005 годы

Основание для - постановления Правительства Республики
разработки Казахстан от 23 января 2002 года N 85 "О
Программы Концепции государственной поддержки
неправительственных организаций Республики
Казахстан", от 24 апреля 2002 года N 470
"О Плане мероприятий по реализации Программы
Правительства Республики Казахстан
на 2002-2004 годы"

Основной - Министерство культуры, информации и
разработчик общественного согласия Республики Казахстан
Программы

Цель Программы - создание условий для устойчивого развития
неправительственных организаций в Казахстане
как части гражданского общества и усиление их
роли в решении социально значимых проблем
общества на основе взаимодействия и поддержки
со стороны органов государственной власти

Задачи - совершенствование системы взаимодействия и
Программы сотрудничества государственных органов и
неправительственных организаций; оказание
информационной, консультативной, методической,
организационно-технической поддержки
неправительственным организациям страны,
решающим социальные вопросы; совершенствование
правовой базы, обеспечивающей деятельность
неправительственных организаций; формирование
системы государственного социального заказа;
создание условий для роста гражданской
инициативы в регионах; создание системы
подготовки и повышения квалификации
государственных служащих по вопросам
сотрудничества и взаимодействия с
неправительственными организациями; проведение
регулярного мониторинга и исследований
деятельности неправительственных организаций;
развитие сотрудничества с международными
организациями

Источники - финансирование будет осуществляться в пределах
финансирования средств, предусмотренных республиканским и
Программы местными бюджетами и иных, не запрещенных
законодательством Республики Казахстан
источников финансирования. Общий объем
финансирования на реализацию Программы из
республиканского бюджета предполагается в
объеме 37 628 000 тенге, из них:
на 2003 год - 14 000 000 тенге, на 2004
год - 11 146 000 тенге, на 2005 год -
12 482 000 тенге.

Ожидаемый - разработка и внедрение устойчивой и
результат от эффективной системы партнерских отношений между
реализации государственными органами и неправительственными
Программы организациями;
- создание правовых, методологических условий
для дальнейшего развития неправительственного
сектора страны;
- создание условий для роста гражданской
инициативы в регионах;
- укрепление сотрудничества с международными
организациями

Сроки реализации - 2003-2005 годы
Программы <*>

Сноска. В раздел 1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 6 февраля 2004 г. N 146 .

2. Введение

Программа государственной поддержки неправительственных организаций Республики Казахстан на 2003-2005 годы (далее - Программа) разработана в соответствии с постановлениями Правительства Республики Казахстан от 23 января 2002 года N 85 "О Концепции государственной поддержки неправительственных организаций Республики Казахстан", от 24 апреля 2002 г. N 470 "О Плане мероприятий по реализации Программы Правительства Республики Казахстан на 2002-2004 годы" и рассчитана на 3 года.
Разработка настоящей Программы обусловлена необходимостью выработки комплексной и целенаправленной государственной политики поддержки неправительственного сектора и взаимодействия с ним. Являясь неотъемлемой составной частью гражданского общества, неправительственный сектор оказывает позитивное воздействие на дальнейшую демократизацию общественно-политических процессов в стране. Действуя на добровольных началах и проявляя инициативу, неправительственные организации уже сегодня вносят ощутимый вклад в решение проблем социальной сферы. В настоящее время важное значение приобретает реальное сотрудничество неправительственных организаций с государственными структурами на принципах равноправного партнерства.
Программа нацелена на создание устойчивой и эффективной системы партнерских отношений между государственными органами и неправительственными организациями страны.

3. Анализ современного состояния проблемы государственной
поддержки неправительственных организаций Республики
Казахстан

3.1. Этапы становления неправительственного сектора
Республики Казахстан и его взаимодействия с государством

Становление неправительственного сектора совпадает со становлением казахстанской государственности, периодом развития Казахстана как демократического, социального государства с рыночной экономикой. В Казахстане за 10 лет независимости сформировался неправительственный сектор, состоящий из числа общественных объединений, фондов, негосударственных некоммерческих учреждений, решающий социально значимые проблемы общества.
Неправительственные организации - это некоммерческие организации, созданные гражданами на добровольной основе для достижения ими общих целей, не противоречащих законодательству, являющиеся одним из механизмов регулирования общественных отношений, выполняющие роль посредников между государством и гражданами в решении социальных проблем, в вопросах формирования гражданского общества. Деятельность неправительственных организаций направлена на развитие гражданской инициативы, повышение роли общественных организаций в решении социальных проблем, достижение устойчивого развития общества.
Анализ деятельности неправительственных организаций в Казахстане позволяет выделить 3 этапа развития общественного сектора и его взаимодействия с государством.
1 этап становления неправительственного сектора охватывает период с конца 1980-х по 1994 годы. За это время, по оценкам отечественных и зарубежных экспертов, было образовано около 500 неправительственных организаций. При этом неправительственные организации были в основном правозащитного направления, что связано с периодом становления независимости Казахстана и обусловлено началом процесса демократических преобразований.
Этот период характеризовался процессом выработки общих подходов и приоритетов государства по отношению к неправительственному сектору. Редки примеры позитивного сотрудничества государства и неправительственных организаций.
2 этап - с 1994 по 1997 годы. Это этап качественного и количественного роста неправительственных организаций, их численность возросла до 1600. Следует отметить не только количественный рост неправительственного сектора, но и дифференциацию по видам деятельности. Количественный рост неправительственных организаций в первую очередь можно объяснить за счет массированной финансовой поддержки международных фондов и организаций через систему грантов.
Грантовая поддержка зарубежных фондов и организаций носила обучающий и методический характер и оказала существенное влияние на процесс становления неправительственного сектора.
В 1996 году принят Закон Республики Казахстан "Об общественных объединениях", определивший юридический статус, права и обязанности общественных объединений, активизировавший процесс появления новых неправительственных организаций.
Этот период отмечается структурным и организационным становлением неправительственных организаций, выработкой единой государственной политики в отношении неправительственного сектора.
3 этап начинается с 1998 года и продолжается по настоящее время. Это качественно новый этап, характеризующийся конкретной постановкой вопроса о реализации механизма взаимодействия государства с неправительственными организациями. Количественный рост неправительственных организаций привел к тому, что их численность достигла около 3500. В них на постоянной основе работает более 35 тысяч человек, на временной (консультанты, эксперты) - до 50 тысяч человек и добровольцев - более 100 тысяч человек.
Анализ показывает, что в настоящее время сложились довольно устойчивые группы неправительственных организаций по различным направлениям деятельности.
Возникает в первую очередь проблема качественной, организационно-практической поддержки общественного сектора. В этих условиях важное значение приобретает реальное сотрудничество неправительственного сектора с государством на принципах равноправного партнерства.
Государство сегодня оказывает поддержку неправительственным организациям. Одним из свидетельств этого является принятие в 2001 году Закона Республики Казахстан "О некоммерческих организациях", который стал реальным шагом в признании роли и места некоммерческих организаций в общественных процессах. Законом четко определены организационно-правовые нормы и виды некоммерческих юридических лиц, их права и обязанности, порядок создания, реорганизации и прекращения деятельности.
Как положительное явление следует отметить смягчение условий регистрации некоторым категориям неправительственных организаций. Так, в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 19 декабря 2001 года N 1660 "Об утверждении ставок сбора за государственную регистрацию юридических лиц" ставка сбора за регистрацию детских и молодежных общественных организаций составляет двукратный месячный расчетный показатель, действующий на день уплаты сбора.
В соответствии с Правилами освобождения от налога на добавленную стоимость товаров, импортируемых в Республику Казахстан, утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 января 2002 года N 84, освобождаются от налога товары, ввозимые в благотворительных целях по линии государства, правительств государств, международных организаций, что является важным для решения социальных проблем.
Знаковым событием в развитии неправительственного сектора является принятие Концепции государственной поддержки неправительственных организаций Республики Казахстан, одобренной постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 января 2002 года N 85, в которой определены цели и приоритеты государственной поддержки неправительственных организаций, принципы, механизмы и уровни ее реализации.
Таким образом, в настоящее время государством принимаются значительные меры по поддержке неправительственного сектора, однако большинство неправительственных организаций испытывают трудности в осуществлении своих задач. Слабым местом в развитии негосударственного сектора является неравномерность его развития в регионах, особенно в сельской местности. Всего 8% неправительственных организаций представлены на районном уровне, что совершенно недостаточно для развития общественной инициативы.
Во многом причиной этого является отсутствие целенаправленной государственной поддержки неправительственного сектора, кроме того, недостаточно отработаны механизмы взаимодействия и сотрудничества государственных органов и неправительственных организаций.

3.2. Опыт зарубежных стран в сфере законодательного
регулирования государственного финансирования проектов
неправительственных организаций

Социальный заказ является наиболее эффективной формой государственной поддержки неправительственных организаций. В связи с этим представляется важным изучение опыта зарубежных стран в сфере законодательного регулирования государственного финансирования проектов, осуществляемых неправительственными организациями.
Практика передачи неправительственным организациям обязанностей по предоставлению государственных услуг через грант или контракт между государством и неправительственными организациями давно существует в Соединенных Штатах Америки, однако в европейских странах, имеющих тенденцию к большей централизации, стала применяться недавно. Так, Закон Великого Герцогства Люксембург от 6 января 1996 года "О сотрудничестве для развития" устанавливает, что аккредитованные неправительственные организации имеют право на софинансирование, ежегодную помощь, субсидии для содействия к сотрудничеству, на соглашения о сотрудничестве, длящиеся несколько лет. В Нидерландах неправительственные организации являются основными поставщиками социальных услуг. Делегирование предоставления социальных услуг неправительственным организациям успешно осуществляется правительством Германии.
В настоящее время многие развивающиеся страны и страны переходного периода создали или создают законодательные механизмы, позволяющие заключать контракты с неправительственными организациями на предоставление социальных услуг. Законы, направленные на делегирование государством неправительственным организациям прав по осуществлению социальных услуг, действуют в странах Восточной Европы (Словакия, Польша, Венгрия, Румыния, Болгария и другие).
Для Казахстана представляется ценным решение вопроса государственной поддержки неправительственных организаций странами постсоветского пространства. Показателен в этом плане опыт России, где одной из наиболее эффективных форм государственной поддержки признан социальный заказ на выполнение социальных услуг неправительственными организациями. На уровне городов и субъектов Российской Федерации принято более 20 нормативных правовых актов, обеспечивающих правовую основу для участия неправительственных организаций в решении социально значимых проблем за счет местного бюджета.
В Законе Пермской области от 21 сентября 2000 года "О государственном социальном заказе в Пермской области" отмечается, что "настоящий Закон направлен на развитие институтов гражданского общества в Пермской области, повышение эффективности использования бюджетных средств, выделяемых для решения социальных проблем, и привлечение к их решению некоммерческих организаций и широких слоев населения".
Закон города Москвы от 12 апреля 2000 года "О взаимодействии органов власти города Москвы с негосударственными некоммерческими организациями" определяет основные принципы и формы взаимодействия органов власти г. Москвы с негосударственными некоммерческими организациями, в том числе связанные с поддержкой целевых социальных программ негосударственных некоммерческих организаций, общественно-гражданских инициатив, добровольческой деятельности. В указанном Законе в главе 4. "Неэкономическое взаимодействие органов власти Москвы с негосударственными некоммерческими организациями" отмечаются и другие формы поддержки негосударственных некоммерческих организаций: информационная поддержка; создание общественных советов; обучение специалистов, оказание методической помощи; проведение конференций, семинаров, консультаций; организация обсуждения проектов целевых социальных программ города, района города Москвы.
В России получила распространение практика муниципального социального заказа. Это разновидность муниципального заказа, поручение муниципального заказчика на выполнение мероприятий и мер, направленных на реализацию социально значимых вопросов жизнедеятельности города, путем заключения на конкурсной основе контрактов (договоров) с обеспечением гарантированных источников финансирования.
Так, Решением Тюменской городской Думы от 27 октября 1999 года N 508 утверждено Положение о муниципальном социальном заказе. Этим документом регулируется нормативная правовая база и отношения в области муниципального социального заказа, закрепляется порядок взаимодействия муниципального заказчика, организатора конкурса, экспертов и других участников, порядок утверждения, прохождение заявок и другие обязательные условия при реализации муниципального социального заказа. В 2000-2001 годах в конкурсах приняли участие 96 организаций, подано 127 заявок на выполнение социальных услуг.
Таким образом, механизм государственного социального заказа действует в странах с различными экономическими и политическими системами и является важным фактором укрепления и развития неправительственного сектора.

4. Цели и задачи Программы

Целью Программы является создание условий для устойчивого развития неправительственных организаций в Республике Казахстан как части гражданского общества и усиление их роли в решении социально значимых проблем общества на основе взаимодействия и поддержки со стороны органов государственной власти.
Основные задачи Программы:
1) совершенствование правовой базы, обеспечивающей деятельность неправительственных организаций;
2) совершенствование системы взаимодействия и сотрудничества государственных органов и неправительственных организаций;
3) оказание информационной, консультативной, методической, организационно-технической поддержки неправительственным организациям страны, решающим социальные вопросы;
4) формирование системы государственного социального заказа;
5) создание условий для роста гражданской инициативы в регионах;
6) создание системы подготовки и повышения квалификации государственных служащих по вопросам сотрудничества и взаимодействия с неправительственными организациями;
7) проведение регулярного мониторинга и исследований деятельности неправительственных организаций;
8) развитие сотрудничества с международными организациями.

5. Основные направления
и механизм реализации Программы

Реализация Программы предполагает системность и поэтапность действий по следующим приоритетным направлениям:
1) организационно-правовые мероприятия;
2) развитие гражданской инициативы в регионах;
3) создание органов по взаимодействию и сотрудничеству с неправительственными организациями;
4) информационное обеспечение деятельности неправительственных организаций;
5) консультативная и методическая поддержка неправительственных организаций;
6) организационно-техническая поддержка неправительственных организаций;
7) повышение квалификации государственных служащих по вопросам взаимодействия с неправительственным сектором.
Программа направлена на повышение эффективности реализации государственной поддержки неправительственных организаций, дальнейшее сотрудничество государственных органов и неправительственных организаций.

5.1. Организационно-правовые мероприятия

Формирование и совершенствование соответствующей нормативной правовой базы, обеспечивающей деятельность неправительственных организаций, является важнейшим условием оказания действенной государственной поддержки неправительственному сектору.
В соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 24 апреля 2002 года N 470 "О Плане мероприятий по реализации Программы Правительства Республики Казахстан на 2002-2004 годы" планируется разработка проекта Закона Республики Казахстан "О государственном социальном заказе".
Государственный социальный заказ - экономико-правовая форма реализации приоритетных целевых социальных программ республиканского и регионального уровней, обеспеченных за счет средств государственного бюджета Республики Казахстан, путем заключения контрактов (договоров). Размещение государственных социальных заказов будет обеспечено заказчиком на основе проведения открытых публичных конкурсов (тендеров).
Закон "О государственном социальном заказе" определит весь комплекс правовых, организационных и иных вопросов взаимодействия государственных органов и неправительственных организаций в сфере их участия в решении социально значимых проблем общества. Закон обеспечит правовую основу для широкого участия неправительственных организаций в решении социально значимых проектов за счет средств государственного бюджета, позволит повысить качество и объем социальных услуг, предоставляемых населению.
В рамках реализации Программы планируется проведение пилотных тендеров (конкурсов) социально значимых проектов неправительственных организаций центральными исполнительными органами. В целях обеспечения гласности и открытости проведения тендеров (конкурсов) предусмотрена разработка правил проведения тендера (конкурса) социально значимых проектов неправительственных организаций.
Важна терминологическая гармонизация законодательства в отношении понятий, связанных со статусом и деятельностью неправительственных организаций.
Предполагается внесение предложения в Правительство Республики Казахстан по совершенствованию нормативной правовой базы, касающейся деятельности неправительственных организаций.
С целью выявления проблем неправительственного сектора, тенденций его развития, взаимодействия с государственными органами будут проводиться социологические исследования по проблемам неправительственных организаций, мониторинг хода реализации Программы.

5.2. Развитие гражданской инициативы в регионах

Развитие неправительственного сектора в регионах, особенно в сельской местности, вовлечение местными органами власти неправительственных организаций в решение социальных проблем снимет социальную напряженность, будет способствовать росту гражданской инициативы населения в организации самопомощи и самозанятости, повышению качества и объема социальных услуг.
Предусмотрено привлечение местных неправительственных организаций в решение региональных социальных проблем путем организации и проведения тендеров (конкурсов) социально значимых проектов неправительственных организаций.
Стимулированию гражданской инициативы в сельской местности будет способствовать проведение обучающих семинаров, тренингов, "круглых столов", конференций по актуальным проблемам развития регионов местными исполнительными органами власти совместно с неправительственными организациями.
Важным условием роста социальной активности сельского населения явится совместное проведение благотворительных, добровольческих, культурно-массовых и иных акций.
Необходимо создание условий, которые позволят значительно увеличить объем ресурсов, поступающих в благотворительную сферу из частных источников, за счет более полного использования потенциала коммерческого сектора для поддержки наиболее уязвимых слоев населения, а также эффективной и качественной реализации государственных социальных программ.
Органы государственной власти должны оказывать содействие развитию добровольческой деятельности как безвозмездной социально значимой деятельности физических лиц, реализуемой в рамках деятельности неправительственных организаций.
Помощь добровольцев осуществляется в различных формах: оказание помощи в виде услуг населению, осуществление общественно полезной деятельности, участие в реализации благотворительных программ.
Успешное решение проблемы развития гражданской инициативы на региональном уровне создаст условия для эффективной деятельности неправительственных организаций в социальной сфере.

5.3. Создание органов по взаимодействию с
неправительственными организациями

Советы с консультативно-совещательным статусом при органах местной исполнительной власти будут способствовать поиску оптимальных путей взаимодействия органов государственной власти с неправительственным сектором. Основные направления деятельности советов: укрепление и расширение взаимоотношений государственных и неправительственных организаций, придание им системного характера; координация совместных действий и выработка конкретных механизмов их реализации; разработка комплексной программы совместных мероприятий, направленных на решение социальных и экономических вопросов, укрепление казахстанской государственности, демократизацию общественных процессов; совместное обсуждение актуальных проблем общественного развития в поиске взаимоприемлемых решений.
В целях выработки единых требований к деятельности советов будет разработано типовое положение о консультативных советах по взаимодействию с неправительственными организациями при органах исполнительной власти, которое будет рекомендовано местным органам власти.
Важным механизмом реализации Программы будет широкое привлечение неправительственных организаций в процесс разработки социально важных законопроектов и программных документов центральными государственными органами.

5.4. Информационное обеспечение деятельности
неправительственных организаций

Информационная поддержка деятельности неправительственных организаций предполагает широкое освещение в средствах массовой информации опыта работы неправительственного сектора в решении социально значимых проблем, его взаимодействия и сотрудничества с государственными органами. Создание специализированных рубрик, тематических радио- и телепередач о деятельности неправительственных организаций должно способствовать формированию в обществе положительного имиджа неправительственного сектора.
Предусмотрено освещение проблем неправительственных организаций, практики развития социально значимой деятельности, общественно-гражданских инициатив в средствах массовой информации, выполняющих государственный заказ на проведение государственной информационной политики.
В рамках информационной поддержки необходимо также формирование правовых и финансовых условий для развития рынка социальной рекламы.

5.5. Консультативная и методическая поддержка
неправительственных организаций

Консультативная поддержка неправительственных организаций предполагает разъяснение нормативных правовых актов у Правительства Республики Казахстан, обеспечивающих деятельность неправительственных организаций; предоставление им информации о методах, направлениях работы государственных органов по развитию сотрудничества с неправительственным сектором, отечественных и зарубежных грантодателях, данных о существующих в стране неправительственных организациях и иной информации.
Предусмотрено создание банка данных неправительственных организаций Республики Казахстан.
В целях дальнейшей активизации и консолидации неправительственного сектора будет проведен Международный форум "Казахстанские неправительственные организации в 21 веке: проблемы становления, перспективы развития", на котором будут обсуждены тенденции и перспективы развития неправительственных организаций Казахстана, состоится широкий обмен опытом, рассмотрены пути эффективного сотрудничества с государственными органами.
Методическая поддержка предусматривает разработку методических рекомендаций, материалов, справочников, пособий для неправительственных организаций на базе проводимого мониторинга и исследований деятельности неправительственного сектора, анализа проблем его взаимодействия с государственными органами.

5.6. Организационно-техническая поддержка
неправительственных организаций

Важным направлением организационно-технической поддержки является проведение мероприятий практического характера: "круглых столов", семинаров, конференций, тренингов, иных акций совместно с неправительственными организациями, а также оказание технической помощи в проведении мероприятий (предоставление помещения, технических средств, приглашение заинтересованных органов, лиц и другое).
Организация и проведение "круглых столов" на систематической основе по актуальным проблемам развития неправительственного сектора будут способствовать выявлению стимулов и препятствий процесса развития неправительственных организаций, их взаимодействия с государственными органами.
Создание единой сети, связывающей республиканский центр поддержки неправительственных организаций "Инфо-центр НПО" и региональные представительства центра, установка программного оборудования позволят четко координировать работу, планомерно осуществлять деятельность по укреплению и расширению взаимоотношений государственных органов и неправительственных организаций.
Необходимо обеспечение широкого доступа общественности к экологической информации, привлечение неправительственных организаций к решению экологических проблем, повышение правовой грамотности по вопросам, касающимся охраны окружающей среды.

5.7. Подготовка и повышение квалификации государственных
служащих по вопросам взаимодействия
с неправительственным сектором

Данное направление предполагает организацию и проведение систематических семинаров, обучающих тренингов для государственных служащих по различным вопросам совершенствования системы взаимодействия с неправительственными организациями.
Работа по реализации Программы зачастую будет носить инновационный характер, поскольку в Казахстане еще пока недостаточно опыта, методологических и теоретических разработок в сфере развития неправительственного сектора. В связи с этим необходимо уделить значительное внимание подготовке и повышению квалификации сотрудников уполномоченных органов, осуществляющих мероприятия по Программе.
Следует проводить обучающие семинары для сотрудников территориальных подразделений, наладить систему обмена опыта между подразделениями и различными уровнями, способствовать участию сотрудников в международных и национальных обучающих мероприятиях.
Сотрудничество с международными организациями на основе партнерских отношений является важным показателем продвижения демократических реформ, построения гражданского общества. Выполнение совместных программ, направленных на решение социально значимых задач, окажет позитивное влияние на развитие неправительственного сектора страны. Финансовая и техническая поддержка международных организаций и фондов будет способствовать укреплению и развитию неправительственных организаций.

5.8. Механизм реализации Программы <*>
Сноска. Внесены изменения - постановлением Правительства РК от 28 января 2005 г. N 73 .

Для реализации Программы разработан План мероприятий по реализации Программы государственной поддержки неправительственных организаций Республики Казахстан на 2003-2005 годы (далее - План), который предусматривает поэтапное исполнение намеченных мероприятий.
План позволит координировать и контролировать деятельность государственных органов по исполнению Программы.
Координация процессов реализации Программы возложена на Министерство культуры, информации и спорта Республики Казахстан.
Механизм реализации Программы предусматривает совместные действия государственных органов и неправительственных организаций, а также активное сотрудничество с международными организациями.
В целях координации и контроля выполнения Программы будет разработана система ее мониторинга и оценки, включающая четкие показатели (индикаторы) контроля за эффективностью проводимых мероприятий. В 4 квартале 2003 года планируется проведение экспертного опроса по проблемам развития неправительственного сектора Республики Казахстан, в котором примут участие 300 экспертов (представители государственных органов, научной общественности, неправительственных организаций).
Результаты анализа мониторинга Программы будут служить основанием для корректировки отдельных направлений, внесения соответствующих изменений в Программу и План, а также для разработки последующих программ. <*>

Сноска. В раздел 5 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 6 февраля 2004 г. N 146 .

6. Необходимые ресурсы и источники финансирования

Реализация Программы будет осуществляться из следующих источников:
1) республиканского бюджета;
2) местных бюджетов;
3) иных, не запрещенных законодательством Республики Казахстан источников финансирования.
Финансирование Программы будет осуществляться в пределах средств, предусмотренных в республиканском бюджете на выполнение части социально значимых мероприятий в области образования, здравоохранения, молодежной, демографической, гендерной политики, социального обеспечения и социальной помощи, культуры, информации, спорта, мероприятий по охране окружающей среды.
Предполагается привлечение технической и грантовой помощи международных организаций, общественных фондов, собственных средств организаций всех форм собственности и иных источников, не запрещенных законодательными актами Республики Казахстан.

Общий объем финансирования на реализацию Программы из республиканского бюджета предполагается в объеме 37 628 000 тенге, из них: на 2003 год - 14 000 000 тенге, 2004 год - 11 146 000 тенге, 2005 год - 12 482 000 тенге. <*>

Сноска. В раздел 6 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 6 февраля 2004 г. N 146 .

7. Ожидаемый результат от реализации Программы

В результате полной реализации Программы и принятия всех мер, предусмотренных в ней, будут обеспечены эффективная система партнерских отношений между государственными органами и общественным сектором, а также устойчивое развитие гражданского общества республики.
Реализация данной Программы будет выражена в конкретной организационно-технической, методической, консультативной, информационной поддержке неправительственного сектора страны, создаст условия для благотворительной деятельности, активизирует сотрудничество с международными организациями.
Основные показатели (индикаторы), характеризующие позитивные изменения в развитии неправительственного сектора, которые будут достигнуты в результате реализации Программы: количественный и качественный состав, кадровый потенциал, организационные и финансовые ресурсы неправительственных организаций, их общественный рейтинг, рост неправительственного сектора в регионах, участие неправительственных организаций в реализации государственного социального заказа, партнерские отношения с государственными структурами.
В результате полной реализации Программы и принятия мер, предусмотренных в ней, будут:
созданы правовые, методологические, организационно-технические условия для дальнейшего развития неправительственного сектора Казахстана;
разработана и внедрена эффективная система партнерских отношений между государственными органами и неправительственным сектором, способствующая повышению качества и объема социальных услуг, оказываемых населению;
созданы условия для роста гражданской инициативы в регионах;
укреплена методологическая база по сотрудничеству с международными организациями.
Указанное в целом будет способствовать развитию и укреплению гражданского общества, повышению социального и гуманитарного потенциала страны.

8. План мероприятий по реализации Программы <*>

Сноска. В раздел 8 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 6 февраля 2004 г. N 146 ; от 20 марта 2004 г. N 364 ; от 28 января 2005 г. N 73 .

-------------------------------------------------------------------
N ! Мероприятие !Форма за-!Ответствен-!Срок !Предпо-!Источ-
п/п! !вершения !ные за ис- !испол-!лагае- !ники
! ! !полнение !нения !мые !финан-
! ! ! !(реа- !расходы!сиро-
! ! ! !лиза- ! !вания
! ! ! !ции) ! !
-------------------------------------------------------------------
1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7
-------------------------------------------------------------------
1. Организационно-правовые мероприятия
-------------------------------------------------------------------
1 Разработать проект Проект МКИОС 2 - Не тре-
Закона Республики Закона квар- бует
Казахстан "О Республи- тал финан-
государственном ки Казах- 2003 сирова-
социальном заказе" стан г. ния

2 Разработать Приказ МКИОС 2 - Не тре-
Правила проведения квар- бует
тендера (конкурса) тал финан-
социально значимых 2003 сирова-
проектов неправи- г. ния
тельственных
организаций

3. Разработать Приказ МКИОС, НПО 2 - Не тре-
типовое положение (по согла- квар- бует
о консультативных сованию) тал финан-
советах по 2003 сирова-
взаимодействию с г. ния
неправительствен-
ными организациями
при центральных и
местных исполни-
тельных органах

4. Организовать и Приказы МКИОС, 2 10 700 Респуб-
провести тендеры централь- МТСЗН, МЗ, квар- 000 тг. ликан-
(конкурсы) по ных ис- МООС, тал (МКИС) ский
отбору социально полни- 2003 бюджет
значимых проектов тельных г.
неправительствен- органов НКДСЖ (по 2 9 700
ных организаций согласова- квар- 000 тг.
нию) тал (МКИОС)
2004
г.
2 9 700
квар- 000 тг.
тал (МКИОС)
2005
г.

5. Внести предложения Информа- МКИОС 4 - Не тре-
по совершенствова- ция в квар- бует
нию правовой базы, Прави- тал финан-
обеспечивающей тельство 2003 сирова-
деятельность Респуб- г. ния
неправительствен- лики
ных организаций Казах-
стан

6. Провести монито- Информа- МКИОС
ринг деятельности ция в Не тре-
неправительствен- Прави- бует
ных организаций: тельство финан-
Экспертный опрос Респуб- 4 - сирова-
по проблемам лики квар- ния
развития неправи- Казах- тал
тельственного стан 2003
сектора; г.
-------------------------------------------------------------------
2. Развитие гражданской инициативы в регионах
-------------------------------------------------------------------
7 Проводить Информа- МКИОС, Де- - Не тре-
семинары, "круглые ция в акимы об- кабрь, бует
столы", конферен- Прави- ластей, еже- финан-
ции по социально тельство городов годно сиро-
значимым регио- Респуб- Астаны и вания
нальным проблемам лики Алматы, НПО
совместно с непра- Казах- (по согла-
вительственными стан сованию)
организациями

8. Организовать и Информа- ММКИОС, Де- - Не тре-
провести совместно ция в акимы об- кабрь, бует
с неправительст- Прави- ластей, еже- финан-
венными организа- тельство городов годно сиро-
циями благотвори- Респуб- Астаны и вания
тельные, добро- лики Алматы, НПО
вольческие, Казах- (по согла-
культурно-массовые стан сованию)
и иные акции

-------------------------------------------------------------------
3. Создание органов по взаимодействию с
неправительственными организациями
-------------------------------------------------------------------
9. Создать консульта- Решения Акимы 2 - Не тре-
тивные советы по акимов областей, квар- бует
сотрудничеству и городов тал финан-
взаимодействию с Астаны, 2003 сиро-
неправительствен- Алматы г. вания
ными организациями
при местных
исполнительных
органах

10 Организовать Информа- МКИОС, 4 - Не тре-
привлечение непра- ция в центральные квар- бует
вительственных Прави- исполни- тал, финан-
организаций в тельство тельные еже- сирова-
процесс разработки Респуб- органы годно ния
социально важных лики
законопроектов и Казах-
проектов программ стан
-------------------------------------------------------------------
4. Информационное обеспечение деятельности
неправительственных организаций
-------------------------------------------------------------------
11 Широко освещать в Информа- МКИОС Июнь, - Не тре-
средствах массовой ция в де- бует
информации опыт Прави- кабрь, финан-
работы неправи- тельство еже- сирова-
тельственных Респуб- годно ния
организаций в лики
решении социально Казах-
значимых проблем стан

12 Формировать Предложе- ММКИОС 1 - Не тре-
правовые и финан- ния в квар- бует
совые условия для Прави- тал финан-
развития рынка тельство 2005 сирова-
социальной рекламы Респуб- г. ния
лики
Казах-
стан

13 Организовать Отчет в Мининформ 4 - Не тре-
специализированные Прави- квар- бует
рубрики по пробле- тельство тал финан-
мам развития Респуб- 2004 сирова-
неправительствен- лики г. ния
ного сектора в Казах-
средствах массовой стан
информации,
выполняющих
государственный
заказ
-------------------------------------------------------------------
5. Консультативная и методическая поддержка
неправительственных организаций
-------------------------------------------------------------------
14 Разъяснять общест- Информа- МКИОС, МЮ, Июнь, - Не тре-
венным объедине- ция в МТСЗН, МЗ, де- бует
ниям нормативные Прави- МООС, кабрь, финан-
правовые акты, тельство еже- сирова-
касающиеся дея- Респуб- годно ния
тельности неправи- лики
тельственных Казах-
организаций стан

15 Разрабатывать Информа- МКИОС, Де- Респуб-
методические ция в МТСЗН, МЗ, кабрь, ликан-
материалы, реко- Прави- МООС еже- ский
мендации, пособия тельство годно бюджет
по разъяснению Респуб- 2003 180000
государственной лики г. тг.
политики в области Казах- (МКИС)
взаимодействия и стан 2004 180000
сотрудничества с г. тг.
неправительствен- (МКИС)
ными организациями
16 (исключена - N 146 от 6.02.2004 г.)
17 Провести Междуна- Приказ МКИОС, МИД, 3 2782000 Респуб-
родный форум Международ- квар- тг. ликан-
неправительствен- ные органи- тал ский
ных организаций зации (по 2005 бюджет
"Казахстанские НПО согласова- г.
в 21 веке: проб- нию)
лемы становления,
перспективы
развития"
-------------------------------------------------------------------
6. Организационно-техническая поддержка
неправительственных организаций
-------------------------------------------------------------------
18 Проводить конфе- Информа- МКИОС, го- Де- - Не тре-
ренции, "круглые ция в сударствен- кабрь, бует
столы", тренинги, Прави- ные органы еже- финан-
семинары, иные тельство годно сирова-
акции совместно с Респуб- ния
неправительствен- лики
ными организа- Казах-
циями стан

19 Организовывать и Приказ МКИОС 2003 1200000 Респуб-
проводить "круг- г. тг. ликан-
лые столы" по 2004 446000 ский
актуальным г. тг. бюджет
проблемам
развития неправи-
тельственного
сектора, его
взаимодействия и
сотрудничества с
государственными
органами

20 Создать единую Приказ МКИОС, Меж- 1 300000 Респуб-
сеть, связывающую дународные квар- тг. ликан-
республиканский организации тал ский
центр поддержки (по согла- 2003 бюджет
НПО "Инфо-центр сованию) г.
НПО" и региональ-
ные представитель-
ства центра, уста-
новить программное
обеспечение

21 Обеспечить широкий Отчет в МООС еже- - Не тре-
доступ НПО к эко- Прави- квар- бует
логической инфор- тельство тально финан-
мации, привлекать Респуб- сирова-
их к решению лики ния
экологических Казах-
проблем, повышать стан
правовую грамот-
ность по вопросам,
касающимся охраны
окружающей среды
-------------------------------------------------------------------
7. Подготовка и повышение квалификации государственных
служащих по вопросам взаимодействия с неправительственным
сектором
-------------------------------------------------------------------
22 Организовать и Приказ МКИОС, АГС, 2 60000 Респуб-
провести семинары, Академия квар- тг. ликан-
обучающие тренинги госслужбы тал (МКИОС) ский
для государствен- (по согла- 2003 бюджет
ных служащих сованию), г.
Международ-
ные органи-
зации (по
согласова-
нию)

23 Организовать Приказ, Мининформ,АГС, 2, 3, 820000 Респуб-
региональные семи- Решения Акимы 4 тг. ликан-
нары для сотрудни- акимов областей, квар- (МКИОС) ский
ков государствен- городов талы бюджет
ных органов по Астаны и 2004
вопросам взаимо- Алматы, г.
действия с непра- Академия
вительственным госслужбы
сектором (по согла-
сованию)

24 Организовать Приказ МКИОС, АГС, 2003 1560000 Респуб-
обучение сотрудни- МИД, Между- г. тг. ликан-
ков государствен- народные ский
ных органов Рес- организации г. бюджет
публики Казахстан (по согла-
в зарубежных сованию)
странах
-------------------------------------------------------------------

Примечание: Объем финансирования мероприятий будет уточняться по мере формирования республиканского бюджета на соответствующий финансовый год

Принятые сокращения:

Академия госслужбы - Академия государственной службы при Президенте Республики Казахстан
АГС - Агентство Республики Казахстан по делам государственной службы
МЗ - Министерство здравоохранения Республики Казахстан
МИД - Министерство иностранных дел Республики Казахстан
МКИОС - Министерство культуры, информации и общественного согласия Республики Казахстан
МООС - Министерство охраны окружающей среды Республики Казахстан
МТСЗН - Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан
МЭБП - Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
МЮ - Министерство юстиции Республики Казахстан
НКДСЖ- Национальная комиссия по делам семьи и женщин при Президенте Республики Казахстан
НПО - неправительственные организации
МКИС - Министерство культуры, информации и спорта Республики Казахстан

Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес ұйымдарын мемлекеттiк қолдаудың 2003-2005 жылдарға арналған бағдарламасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 17 наурыздағы N 253 қаулысы

Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң "Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес ұйымдарын мемлекеттiк қолдаудың тұжырымдамасы туралы" 2002 жылғы 23 қаңтардағы N 85 , "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002-2004 жылдарға арналған Бағдарламасын іске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары туралы" 2002 жылғы 24 сәуiрдегi N 470 қаулыларына сәйкес Қазақстан Республикасының Yкiметi қаулы етеді:

1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес ұйымдарын мемлекеттiк қолдаудың 2003-2005 жылдарға арналған Бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.

2. Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкiмдiктерi Бағдарлама бекiтiлгеннен кейiн бiр ай мерзiмде Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес ұйымдарын мемлекеттiк қолдаудың өңiрлiк бағдарламаларын әзiрлесiн.

3. Орталық және жергiлiктi атқарушы органдар Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспарының орындалу барысы туралы ақпаратты есептi жарты жылдан кейiнгi айдың 10-күнiнен кешiктiрмей Қазақстан Республикасының Мәдениет, ақпарат және спорт министрлiгiне ұсынсын. <*>
Ескерту. 3-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2004.03.20. N 364 қаулысымен , 2005.01.28. N 73 қаулысымен .

4. Қазақстан Республикасының Мәдениет, ақпарат және спорт министрлiгi жарты жылдың қорытындылары бойынша қаңтарда және шiлдеде Бағдарламаның iске асырылу барысы туралы ақпаратты Қазақстан Республикасының Yкiметiне ұсынсын. <*>
Ескерту. 4-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2004.03.20. N 364 қаулысымен , 2005.01.28. N 73 қаулысымен .

5. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енедi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес
ұйымдарын мемлекеттiк қолдаудың 2003-2005
жылдарға арналған бағдарламасы

1. Бағдарламаның паспорты

Бағдарламаның - Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес
атауы ұйымдарын мемлекеттiк қолдаудың 2003-2005
жылдарға арналған бағдарламасы

Бағдарламаны - Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң
әзірлеу үшін "Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес
негiздеме ұйымдарын мемлекеттiк қолдаудың тұжырымдамасы
туралы" 2002 жылғы 23 қаңтардағы N 85,
"Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002-2004
жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру
жөнiндегi iс-шаралар жоспары туралы" 2002
жылғы 24 сәуiрдегi N 470 қаулылары

Бағдарламаның - Қазақстан Республикасының Мәдениет, ақпарат
негiзгi және қоғамдық келiсiм министрлiгi
әзiрлеушiсi

Бағдарламаның - азаматтық қоғамның бiр бөлiгi ретiнде
мақсаты Қазақстанда үкiметтiк емес ұйымдардың тұрақты
дамуы үшiн жағдайлар жасау және мемлекеттiк
билiк органдарымен өзара iс-қимыл жасау және
олардың тарапынан қолдау көрсету негiзiнде
қоғамның әлеуметтiк маңызы бар мәселелерiн
шешудегі олардың рөлiн күшейту

Бағдарламаның - мемлекеттiк органдар мен үкiметтiк емес
міндеттері ұйымдардың өзара iс-қимыл және ынтымақтастық
жүйесiн жетiлдiру; әлеуметтiк мәселелердi
шешетiн елдiң үкiметтiк емес ұйымдарын
ақпараттық, консультативтiк, әдiстемелiк,
ұйымдастырушылық-техникалық қолдау; үкiметтiк
емес ұйымдардың қызметiн қамтамасыз ететiн
құқықтық базаны жетiлдiру; мемлекеттiк
әлеуметтiк тапсырыс жүйесiн қалыптастыру;
аймақтарда азаматтық бастаманың артуына
жағдай жасау; үкiметтiк емес ұйымдармен
ынтымақтастық және өзара iс-қимыл жасау
мәселелерi бойынша мемлекеттiк қызметшiлердi
даярлау және бiлiктiлiгiн көтеру жүйесiн
құру; үкiметтiк емес ұйымдардың қызметiне
тұрақты мониторинг пен зерттеулеp жүргiзу;
халықаралық ұйымдармен ынтымақтастықты дамыту

Бағдарламаны - қаржыландыру республикалық және жергiлiктi
қаржыландыру бюджеттерде көзделген қаражат және Қазақстан
көздерi Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған
өзге де қаржыландыру көздері шегінде жүзеге
асырылатын болады.
Бағдарламаны iске асыруға республикалық
бюджеттен қаржыландырудың жалпы көлемi
37628000 теңге көлемінде көзделедi, оның
iшiнде: 2003 жылға - 14 000 000 теңге, 2004
жылға - 11 146 000 теңге, 2005 жылға - 12 482
000 теңге. <*>

Бағдарламаны - мемлекеттiк органдар мен үкiметтiк емес
іске асырудан ұйымдар арасындағы әрiптестiк қатынастардың
күтiлетiн нәтиже тұрақты әрi тиiмдi жүйесiн әзiрлеу және
енгiзу;
- елдiң үкiметтiк емес секторын одан әрi
дамыту үшiн құқықтық, әдiснамалық жағдайлар
жасау;
- аймақтарда азаматтық бастаманың өcуi үшін
жағдайлар жасау;
- халықаралық ұйымдармен ынтымақтастықты
нығайту

Бағдарламаны - 2003-2005 жылдар
іске асыру
мерзімдері
Ескерту. 1-бөлім өзгерді - ҚР Үкіметінің 2004.02.06. N 146
қаулысымен .

2. Кiріспе

Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес ұйымдарын мемлекеттiк қолдаудың 2003-2005 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң "Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес ұйымдарын мемлекеттiк қолдаудың Тұжырымдамасы туралы" 2002 жылғы 23 қаңтардағы N 85 , "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002-2004 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары туралы" 2002 жылғы 24 сәуiрдегi N 470 қаулыларына сәйкес әзiрленген және 3 жылға есептелген.
Осы бағдарламаны әзiрлеу үкiметтiк емес секторды қолдау әрi олармен өзара iс-қимылдың кешендi және мақсатты бағытталған мемлекеттiк саясатын әзiрлеу қажеттiлiгiнен туындап отыр. Азаматтық қоғамның ажырамас құрамдас бөлiгi бола отырып, үкiметтiк емес сектор елдегi қоғамдық-саяси процестердiң одан әрi демократияландырылуына оң әсер етедi. Yкiметтiк емес ұйымдар ерiктi негiзде әрекет жасай және бастама көтере отырып, қазiрдiң өзiнде әлеуметтiк саланың проблемаларын шешуге елеулi үлес қосып отыр. Қазiргi уақытта үкiметтік емес ұйымдардың мемлекеттiк құрылымдармен нақты ынтымақтастығы тең құқылы әрiптестiк қағидаттарда маңызды мәнге ие болып отыр.
Бағдарлама елдiң мемлекеттiк органдары мен үкiметтiк емес ұйымдары арасында орнықты әрi тиiмдi әрiптестiк қатынастар жүйесiн құруға бағытталған.

3. Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес ұйымдарын
мемлекеттiк қолдау проблемаларының
қазiргi жай-күйiн талдау

3.1. Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес
секторының қалыптасу кезеңдерi және оның мемлекетпен
өзара iс-қимылы

Yкiметтiк емес сектордың қалыптасуы қазақстан мемлекеттiлiгiнiң қалыптасуымен, Қазақстанның демократиялық, нарықтық экономикасы бар әлеуметтiк мемлекет ретiнде даму кезеңiмен тұспа-тұс келедi. Қазақстанда тәуелсiздiктiң 10 жылы iшiнде қоғамның әлеуметтiк маңызы бар проблемаларын шешетiн қоғамдық бiрлестiктерден, қорлардан, мемлекеттiк емес коммерциялық емес мекемелерден тұратын үкiметтiк емес сектор қалыптасты.
Yкiметтiк емес ұйымдар - бұл азаматтар заңнамаға қайшы келмейтiн өздерiнiң ортақ мақсаттарына жету үшiн ерiктi негiзде құрған, қоғамдық қатынастарды реттеу тетiктерiнiң бiрi болып табылатын, әлеуметтiк проблемаларды шешуде, азаматтық қоғам қалыптастыру мәселелерiнде мемлекет пен азаматтардың арасында дәнекерлiк рөл атқаратын коммерциялық емес ұйымдар. Yкiметтiк емес ұйымдардың қызметi азаматтық бастаманы дамытуға, әлеуметтiк проблемаларды шешудегi қоғамдық ұйымдардың рөлiн арттыруға, қоғамды тұрақты дамытуға қол жеткiзуге бағытталған.
Қазақстандағы үкiметтiк емес ұйымдар қызметiн талдау қоғамдық сектор дамуын және оның мемлекетпен өзара iс-қимылын 3 кезеңге бөлуге мүмкiндiк бередi.
Yкiметтiк емес сектор қалыптасуының 1-кезеңi 1980-шi жылдардың аяғынан бастап 1994 жыл кезеңiн қамтиды. Отандық және шетелдiк сарапшылардың бағалауы бойынша осы уақытта 500-ге жуық үкiметтiк емес ұйым құрылды. Бұл ретте үкiметтiк емес ұйымдар негiзiнен құқық қорғау бағытында болды, бұл Қазақстан тәуелсiздiгiнiң қалыптасу кезеңiмен және демократиялық қайта құрулар процесiнiң басталуымен байланысты.
Бұл кезең мемлекеттiк емес секторға қатысты мемлекеттiң жалпы көзқарасы мен басымдықтарын әзiрлеу процесiмен сипатталды. Мемлекет пен үкiметтiк емес ұйымдардың оң ынтымақтастығына мысалдар сирек кездеседi.
2-кезең - 1994-1997 жылдар. Бұл үкiметтiк емес ұйымдардың сапалық және сандық өсу кезеңi, олардың саны 1600-ге дейiн өстi. Yкiметтiк емес сектордың тек сандық жағынан өсуiн ғана емес, сонымен бiрге қызмет түрлерi бойынша да сараланғанын атап өткен жөн. Yкiметтiк емес ұйымдардың сандық өсуiн бiрiншi кезекте халықаралық қорлар мен ұйымдардың гранттар жүйесi арқылы жаппай қаржылық қолдау есебiнен жүруiмен түсiндiруге болады.
Шетелдiк қорлар мен ұйымдардың гранттық қолдауы оқыту әрi әдiстемелiк сипатта болды және үкiметтiк емес сектордың қалыптасу процесiне елеулi әсер еттi.
1996 жылы қоғамдық бiрлестiктердiң заңдық мәртебесiн, құқықтары мен мiндеттерiн анықтаған, жаңа үкiметтiк емес ұйымдардың пайда болу процесiн жандандыра түскен "Қоғамдық бiрлестiктер туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды.
Бұл кезең үкiметтiк емес ұйымдардың құрылымдық және ұйымдастырушылық қалыптасуымен, үкiметтiк емес секторға қатысты бiрыңғай мемлекеттiк саясаттың әзiрленуiмен атап өтiледi.
3-шi кезең 1998 жылдан басталады және осы уақытқа дейiн жалғасып келедi. Бұл - мемлекеттiң үкiметтiк емес ұйымдармен өзара iс-қимылының тетiгiн iске асыру туралы мәселенiң нақты қойылуымен сипатталатын, жаңа сапалық кезең. Yкiметтiк емес ұйымдардың сандық өсуi олардың санының 3500-ге жуықтауына алып келдi. Оларда тұрақты негiзде 35 мыңнан аса адам, уақытша (консультанттар, сарапшылар) - 50 мыңға дейiн адам және ерiктiлер - 100 мыңнан аса адам жұмыс iстейдi.
Талдау қазiргi уақытта қызметтiң әр түрлi бағыттары бойынша үкiметтiк емес ұйымдардың жеткiлiктi тұрақты топтарының қалыптасып отырғанын көрсетедi.
Бiрiншi кезекте қоғамдық секторды сапалық, ұйымдастырушылық-практикалық қолдау проблемасы туындайды. Мұндай жағдайда үкiметтiк емес сектордың мемлекетпен тең құқылық әрiптестiк қағидаттарындағы нақты ынтымақтастығы маңызды мәнге ие болып отыр.
Мемлекет бүгiнде мемлекеттiк емес ұйымдарға қолдау көрсетуде. Қоғамдық процестерде коммерциялық емес ұйымдардың рөлi мен орнын тануда нақты қадам болған "Коммерциялық емес ұйымдар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 2001 жылы қабылдануы осының айғақтарының бiрi болып табылады. Коммерциялық емес заңды тұлғалардың ұйымдастырушылық-құқықтық нормалары мен түрлерi, олардың құқықтары мен мiндеттерi, құрылу тәртiбi, қызметiн қайта ұйымдастыру және тоқтату заңмен айқын белгiленген.
Yкiметтiк емес ұйымдардың кейбiр санаттарына тiркеу шарттарының жеңiлдетiлуiн оң құбылыс ретiнде атап өтуге болады. Айталық, "Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу үшiн алым төлеу ставкаларын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2001 жылғы 19 желтоқсандағы N 1660 қаулысына сәйкес балалар мен жастардың қоғамдық ұйымдарын тiркеу үшiн алым ставкасы алым төлеу күнiндегi қолданыстағы екi еселенген айлық есептiк көрсеткiштi құрайды.
Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002 жылғы 23 қаңтардағы N 84 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасына импортталатын тауарларды қосылған құн салығынан босату ережесiне сәйкес мемлекет, мемлекеттер үкiметтерi, халықаралық ұйымдардың желiсi бойынша қайырымдылық мақсатында әкелiнетiн тауарлар салықтан босатылуы әлеуметтiк проблемаларды шешу үшiн маңызды болып табылады.
Yкiметтiк емес ұйымдарды мемлекеттiк қолдаудың мақсаттары мен басымдықтары, оны iске асырудың қағидаттары, тетiктерi мен деңгейлерi анықталған Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002 жылғы 23 қаңтардағы N 85 қаулысымен мақұлданған Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес ұйымдарын мемлекеттiк қолдау тұжырымдамасының қабылдануы үкiметтiк емес секторды дамытудағы ерекше оқиға болып табылады.
Осылайша, қазiргi уақытта мемлекет үкiметтiк емес секторды қолдау жөнiнде едәуiр шаралар қабылдауда, бiрақ үкiметтiк емес ұйымдардың көпшiлiгi өз мiндеттерiн жүзеге асыруда қиыншылықтарды бастан кешiруде. Өңiрлерде, әсiресе ауылдық жерлерде, оның бiркелкi дамымауы мемлекеттiк емес секторды дамытудағы осал тұсының бiрi болып табылады. Yкiметтiк емес ұйымдардың тек 8% аудандық деңгейде бой көрсетуде, бұл қоғамдық бастаманы дамыту үшiн мүлде жеткiлiксiз.
Yкiметтiк емес секторды мақсатты мемлекеттiк қолдаудың болмауы көп жағдайда мұның себебi болып табылады, бұдан басқа мемлекеттiк органдар мен үкiметтiк емес ұйымдардың өзара iс-қимыл және ынтымақтастық жасау тетiктерi жеткiлiксiз пысықталған.

3.2. Yкiметтiк емес ұйымдар жобаларын мемлекеттiк қаржыландыруды заңнамалық реттеу саласындағы шетелдердiң
тәжiрибесi

Әлеуметтiк тапсырыс үкiметтiк емес ұйымдарды мемлекеттiк қолдаудың неғұрлым тиiмдi нысаны болып табылады. Осыған байланысты үкiметтiк емес ұйымдар жүзеге асыратын жобаларды мемлекеттiк қаржыландыруды заңнамалық реттеу саласындағы шет елдердiң тәжiрибесiн зерделеу маңызды болып табылады.
Грант немесе мемлекет пен үкiметтiк емес ұйымдар арасындағы келісім-шарт арқылы мемлекеттiк қызмет көрсетудi ұсыну жөнiндегi мiндеттердi үкiметтiк eмec ұйымдарға беру практикасы Америка Құрама Штаттарында бұрыннан бар, алайда орталықтандыру үрдiсi неғұрлым мол еуропалық елдерде таяуда ғана қолданыла бастады. Айталық, Люксембург Ұлы Герцогтiгiнiң "Даму үшiн ынтымақтастық туралы" 1996 жылғы 6 қаңтардағы Заңы тiркелген үкiметтiк емес ұйымдардың қосымша қаржыландыруға, жыл сайынғы көмекке, ынтымақтастыққа жәрдемдесу үшiн субсидияға, бiрнеше жылға созылатын ынтымақтастық туралы келiсiмге құқығы болатынын белгiлейдi. Нидерландыда үкiметтiк емес ұйымдар әлеуметтiк қызметтердi негiзгi көрсетушiлер болып табылады. Әлеуметтiк қызметтер көрсетудi үкiметтiк емес ұйымдарға берудi Германия үкiметi табысты жүзеге асыруда.
Қазiргi уақытта көптеген дамушы елдер мен өтпелi кезеңдегi елдер үкiметтiк емес ұйымдармен әлеуметтiк қызметтер көрсетуге келiсiм-шарттар жасасуға мүмкiндiк беретiн заңнамалық тетiктердi жасады немесе жасауда. Мемлекеттiң әлеуметтiк қызметтердi жүзеге асыру жөнiндегi құқықтарды үкiметтiк емес ұйымдарға беруiне бағытталған заңдар Шығыс Еуропа елдерiнде (Словакия, Польша, Венгрия, Румыния, Болгария және т.б.) қолданылуда.
Кеңестен кейiнгi кеңiстiк елдерiндегi үкiметтiк емес ұйымдарды мемлекеттiк қолдау мәселесiнiң шешiлуi Қазақстан үшiн құнды болып табылады. Бұл ретте үкiметтiк eмec ұйымдардың әлеуметтiк қызмет көрсетудi орындауына әлеуметтiк тапсырыстың берiлуi мемлекеттiк қолдаудың неғұрлым тиiмдi нысаны болып танылған Ресей тәжiрибесi назар аударарлық. Ресей Федерациясының қалалары мен субъектiлерi деңгейiнде үкiметтiк емес ұйымдардың жергiлiктi бюджет есебiнен әлеуметтiк маңызы бар проблемаларды шешуге қатысуы үшiн құқықтық негiздi қамтамасыз ететiн 20-дан астам нормативтiк-құқықтық кесiм қабылданды.
"Пермь облысындағы мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырыс туралы" Пермь облысының 2000 жылғы 21 қыркүйектегi Заңында "осы Заңның Пермь облысындағы азаматтық қоғам институттарын дамытуға, әлеуметтiк проблемаларды шешу үшiн бөлінетiн бюджет қаражатын пайдалану тиiмдiлiгiн арттыруға және олардың шешiлуiне коммерциялық емес ұйымдар мен халықтың кең жiктерiн тартуға бағытталғаны" атап өтiледi.
"Мәскеу қаласы өкiмет органдарының мемлекеттiк емес коммерциялық емес ұйымдармен өзара iс-қимылы туралы" Мәскеу қаласының 2000 жылғы 12 сәуiрдегi Заңы Мәскеу қаласы өкiмет органдарының мемлекеттiк емес коммерциялық емес ұйымдармен, соның iшiнде мемлекеттiк емес коммерциялық емес ұйымдардың мақсатты әлеуметтiк бағдарламаларымен, қоғамдық-азаматтық бастамалармен, ерiктi қызметтi қолдаумен байланысты өзара iс-қимылы негiзгi қағидаттары мен жiктерiн айқындайды. Көрсетiлген заңның "Мәскеу өкiмет органдарының мемлекеттiк емес коммерциялық емес ұйымдармен экономикалық емес өзара iс-қимылы" 4-тарауында мемлекеттiк емес коммерциялық емес ұйымдарды қолдаудың нысаны: ақпараттық қолдау; қоғамдық кеңестер құру; мамандарды оқыту, әдiстемелiк көмек көрсету; конференциялар, семинарлар, консультациялар өткiзу; қаланың, Мәскеу қаласы ауданының мақсатты әлеуметтiк бағдарламалары жобаларын талқылауды ұйымдастыру сияқты басқа да нысандары атап өтiлген.
Ресейде муниципалдық әлеуметтiк тапсырыс практикасы таралып отыр. Бұл муниципалдық тапсырыстың әр түрлiлiгi, iс-шаралар мен қаржыландырудың кепiлдi көздерiн қамтамасыз ете отырып конкурстық негiзде келiсiм-шарттар (шарттар) жасасу жолымен қала тiршiлiгi қызметiнiң әлеуметтiк маңызы бар мәселелерiн iске асыруға бағытталған шараларды орындауға муниципалдық тапсырыс берушiнiң тапсырмасы.
Айталық, Түмен қалалық Думасының 1999 жылғы 27 қазандағы N 508 шешiмiмен Муниципалдық әлеуметтiк тапсырыс туралы ереже бекiтiлдi. Бұл құжатпен муниципалдық әлеуметтiк тапсырыс саласындағы нормативтiк құқықтық база мен қатынастар реттеледi, бекiтiлдi. Бұл құжатпен муниципалдық әлеуметтiк тапсырыс саласындағы нормативтiк құқықтық база мен қатынастар реттеледi, муниципалдық тапсырыс берушiнiң, конкурсты ұйымдастырушының, сарапшылардың және басқа да қатысушылардың өзара iс-қимылының тәртiбi, муниципалдық әлеуметтiк тапсырысты iске асыру кезiнде өтiнiмдердiң бекiтiлу, өту тәртiбi және басқа да мiндеттi шарттар бекiтiледi. 2000-2001 жылдары конкурстарға 96 ұйым қатысты, әлеуметтiк қызметтердi орындауға 127 өтiнiм берiлдi.
Осылайша, мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырыс тетiгi экономикалық және саяси жүйелерi әр түрлi елдерде қолданылады және үкiметтiк емес секторды нығайту мен дамытудың маңызды факторы болып табылады.

4. Бағдарламаның мақсаттары мен мiндеттерi

Бағдарламаның мақсаты азаматтық қоғамның бiр бөлiгi ретiнде Қазақстан Республикасында үкiметтiк емес ұйымдарды тұрақты дамыту үшiн жағдайлар жасау және өзара iс-қимыл мен мемлекеттiк билiк органдары тарапынан қолдау негiзiнде әлеуметтiк маңызы бар проблемаларды шешудегi олардың рөлiн күшейту болып табылады.
Бағдарламаның негiзгi мiндеттерi:
1) үкiметтiк емес ұйымдар қызметiн қамтамасыз ететiн құқықтық базаны жетiлдiру;
2) мемлекеттiк органдар мен мемлекеттiк емес ұйымдардың өзара iс-қимылы мен ынтымақтастық жасау жүйесiн жетiлдiру;
3) әлеуметтiк мәселелердi шешетiн елдiң үкiметтiк емес ұйымдарына ақпараттық, консультативтiк, әдiстемелiк, ұйымдастырушылық-техникалық қолдау көрсету;
4) мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырыс жүйесiн қалыптастыру;
5) өңiрлерде азаматтық бастамалардың өсуi үшiн жағдайлар жасау;
6) үкiметтiк емес ұйымдармен ынтымақтастық және өзара iс-қимыл жасау мәселелерi бойынша мемлекеттiк қызметшiлердi даярлау және олардың бiлiктiлiгiн арттыру жүйесiн құру;
7) үкiметтiк емес ұйымдардың қызметiне тұрақты мониторинг пен зерттеулер жүргiзу;
8) халықаралық ұйымдармен ынтымақтастықты дамыту.

5. Бағдарламаны iске асырудың негiзгi
бағыттары мен тетiгi

Бағдарламаны iске асыру мынадай басым бағыттар бойынша:
1) ұйымдастырушылық-құқықтық iс-шаралар;
2) өңiрлерде азаматтық бастамаларды дамыту;
3) үкiметтiк емес ұйымдармен өзара iс-қимыл және ынтымақтастық жасау жөнiндегi органдар құру;
4) үкiметтiк емес ұйымдардың қызметiн ақпараттық қамтамасыз ету;
5) үкiметтiк емес ұйымдарды консультативтiк және әдiстемелiк қолдау;
6) үкiметтiк емес ұйымдарды ұйымдастырушылық-техникалық қолдау;
7) үкiметтiк емес сектормен өзара iс-қимыл жасау мәселелерi бойынша мемлекеттiк қызметшiлердiң бiлiктiлiгiн арттыру жөнiндегi iс-қимылдардың жүйелiлiгi мен кезеңдiлiгiн көздейдi.
Бағдарлама үкiметтiк емес ұйымдарды мемлекеттiк қолдауды iске асырудың, мемлекеттiк органдар мен үкiметтiк емес ұйымдардың одан әрi ынтымақтастығының тиiмдiлiгiн арттыруға бағытталған.

5.1. Ұйымдастырушылық-құқықтық iс-шаралар

Yкiметтiк емес ұйымдардың қызметiн қамтамасыз ететiн тиiстi нормативтiк құқықтық базаны қалыптастыру мен жетiлдiру үкiметтiк емес секторға пәрмендi мемлекеттiк қолдау көрсетудiң аса маңызды шарты болып табылады.
"Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002-2004 жылдарға арналған Бағдарламасын iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002 жылғы 24 сәуiрдегi N 470 қаулысына сәйкес "Мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырыс туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасын әзiрлеу жоспарлануда.
Мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырыс - келiсiм-шарттар (шарттар) жасасу жолымен Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бюджет қаражаты есебiнен қамтамасыз етiлген, республикалық және өңiрлiк деңгейлердегi басым мақсатты әлеуметтiк бағдарламаларды iске асырудың экономикалық-құқықтық нысаны. Тапсырыс берушi мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырыстар орналастыруды жариялы ашық конкурстар (тендерлер) өткiзу негiзiнде қамтамасыз ететiн болады.
"Мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырыс туралы" Заң мемлекеттiк органдар мен үкiметтiк емес ұйымдардың өзара iс-қимылының құқықтық, ұйымдастырушылық және өзге де мәселелерi кешенiн, қоғамның әлеуметтiк маңызды проблемаларын шешуге олардың қатысуын анықтайды. Заң мемлекеттiк бюджет қаражаты есебiнен әлеуметтiк маңызды жобаларды шешуге үкiметтiк емес ұйымдардың кеңiнен қатысуы үшiн құқықтық негiздi қамтамасыз етедi, халыққа ұсынылатын әлеуметтiк қызметтердiң сапасы мен көлемiн арттыруға мүмкiндiк бередi.
Бағдарламаны iске асыру шеңберiнде үкiметтiк емес ұйымдардың әлеуметтiк маңызы бар жобаларына орталық атқарушы органдардың пилоттық тендерлер (конкурстар) өткiзуi жоспарлануда. Тендерлердiң (конкурстар) жариялылығы мен ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында үкiметтiк емес ұйымдардың әлеуметтiк маңызы бар жобаларына тендер (конкурс) өткiзудiң ережесiн әзiрлеу көзделген.
Yкiметтiк емес ұйымдардың мәртебесi мен қызметiне байланысты ұғымдарға қатысты заңнаманың терминологиялық үйлестiгi маңызды.
Қазақстан Республикасының Yкiметiне үкiметтiк емес ұйымдардың қызметiне қатысты нормативтiк құқықтық базаны жетiлдiру жөнiнде ұсыныстар енгiзу көзделуде.
Yкiметтiк емес сектор проблемаларын, оның даму үрдiстерiн мемлекеттiк органдармен iс-қимылын анықтау мақсатында үкiметтiк емес ұйымдар проблемалары бойынша социологиялық зерттеулер, Бағдарламаның орындалу барысына мониторинг жүргiзiлетiн болады.

5.2. Өңiрлерде азаматтық бастаманы дамыту

Өңiрлерде, әсiресе ауылдық жерлерде, үкiметтiк емес секторды дамыту, жергiлiктi билiк органдарының әлеуметтiк проблемаларды шешуге үкiметтiк емес ұйымдарды тартуы әлеуметтiк шиеленiстi түсiредi, халықтың өзiне өзi көмек көрсетуi мен өзiн өзi жұмыспен қамтуын ұйымдастыруда азаматтық бастамалардың өсуiне, әлеуметтiк қызмет көрсету сапасы мен көлемiнiң артуына ықпал ететiн болады.
Yкiметтiк емес ұйымдардың әлеуметтiк маңызы бар жобаларына тендерлер (конкурстар) ұйымдастыру және өткiзу арқылы жергiлiктi үкiметтiк емес ұйымдарды аймақтық әлеуметтiк маңызы бар проблемаларды шешуге тарту көзделуде.
Жергiлiктi атқарушы билiк органдарының үкiметтiк емес ұйымдармен бiрлесе отырып өңiрлерде дамытудың өзектi проблемалары бойынша оқыту семинарларын, тренингтерiн, "дөңгелек үстелдерiн" өткiзуi ауылдық жерлерде азаматтық бастамаларды көтермелеуге жәрдемдесетiн болады.
Қайырымдылық, ерiктiлiк, мәдени-көпшiлiк және өзге де акцияларды бiрлесiп өткiзу ауыл халқы әлеуметтiк белсендiлiгi артуының маңызды шарты болып табылады.
Халықтың неғұрлым әлсiз жiктерiн қолдау, сондай-ақ мемлекеттiк әлеуметтiк бағдарламаларды тиiмдi әрi сапалы iске асыру үшiн коммерциялық сектор әлеуетiн барынша толық пайдалану есебiнен жеке көздерден қайырымдылық саласына түсетiн ресурстар көлемiн елеулi түрде ұлғайтуға мүмкiндiк беретiн жағдайлар жасау қажет.
Мемлекеттiк билiк органдары жеке тұлғалардың үкiметтiк емес ұйымдар қызметi шеңберiнде iске асырылатын әлеуметтiк маңызы бар қызмет ретiнде өтеусiз еріктi қызметiн дамытуға жәрдем көрсетуi тиiс.
Ерiктiлер көмегi мынадай: халыққа қызмет көрсету түрiнде көмек көрсету, қоғамдық пайдалы еңбектi жүзеге асыру, қайырымдылық бағдарламаларын iске асыруға қатысу нысандарында жүзеге асырылады.
Өңiрлiк деңгейде азаматтық бастамаларды дамыту проблемаларының табысты шешiлуi әлеуметтiк саладағы үкiметтiк емес ұйымдардың тиiмдi қызметi үшiн жағдайлар жасайды.

5.3. Yкiметтiк емес ұйымдармен өзара iс-қимыл жасау
жөнiндегi органдар құру

Жергiлiктi атқарушы билiк органдары жанындағы консультативтiк-кеңесшi мәртебесi бар кеңестер мемлекеттiк билiк органдарының үкiметтiк емес ұйымдармен өзара iс-қимылының оңтайлы жолдарын iздеуге жәрдемдесетiн болады. Кеңестер қызметiнiң негiзгi бағыттары: мемлекеттiк және үкiметтiк емес ұйымдардың өзара қатынастарын нығайту мен кеңейту, оларға жүйелiлiк сипат беру; бiрлескен iс-қимылды үйлестiру және оларды үйлестiрудiң нақты тетiктерiн әзiрлеу; әлеуметтiк және экономикалық мәселелерді шешуге, қазақстандық мемлекеттiлiктi нығайтуға, қоғамдық процестердi демократияландыруға бағытталған бiрлескен iс-шаралардың кешендi бағдарламасын әзiрлеу; өзара қолайлы шешiмдердi iздеудегi қоғамдық дамудың өзектi проблемаларын бiрлесiп талқылау.
Кеңестер қызметiне бiрыңғай талаптарды әзiрлеу мақсатында жергiлiктi билiк органдарына ұсынылатын атқарушы билiк органдары жанындағы үкiметтiк емес ұйымдармен өзара iс-қимыл жөнiндегi консультативтiк кеңестер туралы үлгi ереже жасалатын болады.
Yкiметтiк емес ұйымдарды әлеуметтiк маңызы бар заң жобаларын және орталық мемлекеттiк органдар бағдарламалық құжаттарын әзiрлеу процесiне кеңiнен тарту Бағдарламаны iске асырудың маңызды тетiгi болып табылады.

5.4. Yкiметтiк емес ұйымдар қызметiн ақпараттық
қамтамасыз ету

Yкiметтiк емес ұйымдар қызметiн ақпараттық қолдау бұқаралық ақпарат құралдарында үкiметтiк емес сектордың әлеуметтiк маңызы бар проблемаларды шешудегi жұмыс тәжiрибесiн, оның мемлекеттiк органдармен өзара iс-қимылы мен ынтымақтастығын кеңiнен жария етудi көздейдi. Yкiметтiк емес ұйымдар қызметi туралы мамандандырылған айдарлар, тақырыптық радио және теле хабарларын жасау, қоғамда үкiметтiк емес сектордың жағымды бейнесiн қалыптастыруға жәрдемдесуге тиiс.
Yкiметтiк емес ұйымдардың проблемаларын, әлеуметтiк маңызы бар қызметтiң даму практикасын, қоғамдық-азаматтық бастамаларды мемлекеттiк ақпарат саясатын жүргiзуге мемлекеттiк тапсырысты орындайтын бұқаралық ақпарат құралдарында жариялап отыру көзделген.
Ақпараттық қолдау шеңберiнде, сондай-ақ әлеуметтiк жарнамалар рыногын дамыту үшiн құқықтық және қаржылық жағдайлар қалыптастыру қажет.

5.5. Yкiметтiк емес ұйымдарды консультативтiк және
әдiстемелiк қолдау

Yкiметтiк емес ұйымдарды консультативтiк қолдау үкiметтiк емес ұйымдар қызметiн қамтамасыз ететiн Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң нормативтiк құқықтық кесiмдерiн түсiндiрудi; оларға үкiметтiк емес сектормен ынтымақтастықты дамыту жөнiндегi мемлекеттiк органдардың, отандық және шетелдiк грант берушiлердiң жұмыс әдiстерi, бағыттары туралы ақпарат, елдегi үкiметтiк емес ұйымдар туралы деректер мен өзге де ақпарат берудi көздейдi.
Қазақстан Республикасы үкiметтiк емес ұйымдарының деректер банкiн жасау көзделген.
Yкiметтiк емес секторды одан әрi жандандыру мен топтастыру мақсатында "Қазақстандық үкiметтiк емес ұйымдар 21 ғасырда: қалыптасу проблемалары, даму перспективалары" халықаралық форумы өткiзiлетiн болады, онда Қазақстанның үкiметтiк емес ұйымдарының даму үрдiстерi мен перспективалары талқыланатын болады, кең көлемде тәжiрибе алмасу өтедi, мемлекеттiк органдармен тиiмдi ынтымақтастықтың жолдары қаралады.
Әдiстемелiк қолдау үкiметтiк емес сектор қызметiне жүргiзiлетiн мониторинг пен зерттеулер, оның мемлекеттiк органдармен өзара iс-қимылы проблемаларын талдау негiзiнде үкiметтiк емес ұйымдар үшiн әдістемелік ұсынымдар, материалдар, анықтамалықтар, оқу құралдарын жасауды көздейдi.

5.6. Yкiметтiк емес ұйымдарды
ұйымдастырушылық-техникалық қолдау

Ұйымдастырушылық-техникалық қолдаудың маңызды бағыты практикалық сипаттағы iс-шаралар: "дөңгелек үстелдер", семинарлар, конференциялар, тренингтер, үкiметтiк емес ұйымдармен бiрлесiп өзге де акциялар өткiзу, сондай-ақ iс-шараларды өткiзуге техникалық көмек көрсету (үй-жайларды, техникалық құралдарды беру, мүдделi органдарды, адамдарды шақыру және т.б.) болып табылады.
Yкiметтiк емес секторды дамытудың өзектi проблемалары бойынша "дөңгелек үстелдердi" жүйелi негiзде ұйымдастыру мен өткiзу үкiметтiк емес ұйымдардың даму процесінiң, олардың мемлекеттiк органдармен өзара iс-қимылын көтермелеу мен кедергiлерiн анықтауға жәрдемдесетiн болады.
"YЕҰ ақпарат-орталығы" үкiметтiк емес ұйымдарға қолдау көрсету республикалық орталығы мен орталықтың өңiрлiк өкiлдiгiн байланыстыратын бiрыңғай жүйе құру, бағдарламалық жабдықтар орнату жұмысты тиянақты үйлестiруге, мемлекеттiк органдар мен үкіметтiк емес ұйымдардың өзара қатынастарын нығайту мен кеңейту жөнiндегi қызметтi жоспарлы түрде жүзеге асыруға мүмкiндiк бередi.
Жұртшылықтың экологиялық ақпаратқа кеңiнен қол жеткiзуiн қамтамасыз ету, үкiметтiк емес ұйымдарды экологиялық проблемаларды шешуге тарту, қоршаған ортаны қорғауға қатысты мәселелер бойынша құқықтық сауаттылықты арттыру қажет.

5.7. Yкiметтiк емес сектормен өзара iс-қимыл мәселелерi бойынша мемлекеттiк қызметшiлердi дайындау және олардың бiлiктiлiгiн арттыру

Осы бағыт үкiметтiк емес ұйымдармен өзара iс-қимыл жасау жүйелерiн жетiлдiрудiң әртүрлi мәселелерi бойынша мемлекеттiк қызметшiлер үшiн жүйелi семинарлар, оқыту тренингтерiн ұйымдастыруды және өткiзудi көздейдi.
Yкiметтiк емес секторды дамыту саласындағы тәжiрибе, әдiстемелiк және теориялық әзiрленiмдер Қазақстанда әзiрше жеткiлiксiз болғандықтан, бағдарламаны iске асыру жөнiндегі жұмыс көбiнесе инновациялық сипатта болады. Осыған байланысты Бағдарлама бойынша iс-шараларды жүзеге асыратын уәкiлеттi органдардың қызметкерлерiн даярлауға және олардың бiлiктiлiгiн арттыруға едәуiр көңiл бөлу қажет.
Аумақтық бөлiмшелер қызметкерлерi үшiн бiлiктiлiктi арттыру семинарларын өткiзiп, бөлiмшелер мен әртүрлi деңгейлер арасында тәжiрибе алмасу жүйесiн жолға қойып, қызметкерлердiң халықаралық және ұлттық оқыту iс-шараларына қатысуына жәрдемдескен жөн.
Халықаралық ұйымдармен әрiптестiк қатынастар негiзiндегi ынтымақтастық демократиялық реформалардың алға басуының, азаматтық қоғам құрудың маңызды көрсеткiшi болып табылады. Әлеуметтiк маңызы бар мiндеттердi шешуге бағытталған бiрлескен бағдарламаларды орындау елдiң үкiметтiк емес секторын дамытуға оң ықпал етедi. Халықаралық ұйымдар мен қорлардың қаржылық және техникалық қолдауы үкiметтiк емес ұйымдарды нығайту мен дамытуға, мемлекеттiк органдармен ынтымақтастық жасауға жәрдемдесетiн болады.

5.8. Бағдарламаны iске асыру тетiгi

Бағдарламаны iске асыру үшiн белгiленген iс-шаралардың кезең-кезеңiмен орындалуын көздейтiн, Қазақстан Республикасының үкiметтiк емес ұйымдарын мемлекеттiк қолдаудың 2003-2005 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары (бұдан әрi - Жоспар) әзiрленедi.
Жоспар Бағдарламаны орындау жөнiндегi мемлекеттiк органдардың қызметiн үйлестiру мен бақылауға мүмкiндiк бередi.
Бағдарламаны iске асыру процестерiн үйлестiру Қазақстан Республикасының Мәдениет, ақпарат және спорт министрлiгiне жүктелген.
Бағдарламаны iске асыру тетiгi мемлекеттiк органдар мен үкiметтiк емес ұйымдардың бiрлескен iс-қимылын, сондай-ақ халықаралық ұйымдармен белсендi ынтымақтастықты көздейдi.
Бағдарламаның орындалуын үйлестiру мен бақылау мақсатында жүргiзiлетiн iс-шаралар тиiмдiлiгiн бақылаудың айқын көрсеткiштерiн (индикаторларын) қамтитын оның мониторингi мен бағалау жүйесi жасалатын болады. 2003 жылдың 4 тоқсанында 300 сараптамашы (мемлекеттiк органдар, ғылыми, үкiметтiк емес ұйымдар) қатысатын Қазақстан Республикасындағы үкiметтiк емес сектордың даму проблемалары жөнiнде сараптамалық сұрау салуды өткiзу жоспарланып отыр.
Бағдарлама мониторингiн талдау нәтижелерi жекелеген бағыттарға түзету енгiзу, Бағдарлама мен Жоспарға тиiстi өзгерiстер енгiзу, сондай-ақ кейiнгi бағдарламаларды әзiрлеу үшiн негiз болады.
Ескерту. 5.8-бөлімше өзгерді - ҚР Үкіметінің 2004.02.06. N 146 қаулысымен , 2005.01.28. N 73 қаулысымен .

6. Қаржыландырудың қажеттi ресурстары мен көздерi

Бағдарламаны iске асыру мынадай қаржыландыру көздерiнен жүзеге асырылатын болады:
1) республикалық бюджеттен;
2) жергiлiктi бюджеттерден;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған қаржыландырудың өзге де көздерiнен.
Бағдарламаны қаржыландыру бiлiм беру, денсаулық сақтау, жастар саясаты, демографиялық саясат, гендерлiк саясат, әлеуметтiк қамтамасыз ету және әлеуметтiк көмек, мәдениет, ақпарат, cпopт, қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шаралар салаларындағы әлеуметтiк маңызы бар iс-шаралардың бiр бөлiгiн орындауға республикалық және жергiлiктi бюджеттерде көзделген қаражат шегiнде жүзеге асырылатын болады.
Халықаралық ұйымдардың, қоғамдық қорлардың техникалық және гранттық көмегiн, барлық меншiк нысанындағы ұйымдардың өз қаражаттары мен Қазақстан Республикасының заңнамалық кесiмдермен тыйым салынбаған өзге де көздердi тарту көзделедi.
Бағдарламаны іске асыруға арналған республикалық бюджеттен қаржыландырудың жалпы көлемi 37 628 000 теңге көлемінде көзделедi, оның ішінде: 2003 жылға - 14000 000 теңге, 2004 жылға - 11 146 000 теңге, 2005 жылға - 12 482 000 теңге. <*>
Ескерту. 6-бөлім өзгерді - ҚР Үкіметінің 2004.02.06. N 146
қаулысымен .

7. Бағдарламаны іске асырудан күтiлетiн нәтиже

Бағдарламаны толық iске асыру және онда көзделген барлық шараларды қабылдау нәтижесiнде мемлекеттiк органдар мен қоғамдық сектор арасында әрiптестiк қатынастардың тиiмдi жүйесi, сондай-ақ республика азаматтық қоғамының тұрақты дамуы қамтамасыз етiлетiн болады.
Осы Бағдарламаның iске асырылуы елдiң үкiметтiк емес секторына нақты ұйымдастырушылық-техникалық, әдiстемелiк, консультативтiк, ақпараттық қолдаудан көрiнетiн болады, қайырымдылық қызмет үшiн жағдайлар жасайды, халықаралық ұйымдармен ынтымақтастықты жандандыра түседi.
Бағдарламаны iске асыру нәтижесiнде қол жеткiзiлетiн үкiметтiк емес сектор дамуындағы оң өзгерiстердi сипаттайтын негiзгi көрсеткiштер (индикаторлар): үкiметтiк емес ұйымдардың сандық және сапалық құрамы, кадрлық әлеуетi, ұйымдастырушылық және қаржылық ресурстары, олардың қоғамдық рейтингi, өңірлерде үкiметтiк емес сектордың өсуi, үкiметтiк емес ұйымдардың мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырысты iске асыруға қатысуы, мемлекеттiк құрылымдармен әрiптестiк қатынастар.
Бағдарламаны толық iске асыру және онда көзделген шараларды қабылдау нәтижесiнде:
Қазақстанның үкiметтiк емес секторын одан әрi дамыту үшiн құқықтық, әдiснамалық, ұйымдастырушылық-техникалық жағдайлар жасалатын;
халыққа көрсетiлетiн әлеуметтiк қызметтердiң сапасы мен көлемiн арттыруға жәрдемдесетiн мемлекеттiк органдар мен үкiметтiк емес сектор арасындағы әрiптестiк қатынастардың тиiмдi жүйесi жасалатын және енгiзiлетiн;
өңiрлерде азаматтық бастамалардың өсуiне жағдайлар жасалатын;
халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық жөнiндегi әдiснамалық база нығайтылатын болады.
Көрсетiлгендер, тұтастай алғанда азаматтық қоғамды дамыту мен нығайтуға, елдiң әлеуметтiк және гуманитарлық әлеуетiн арттыруға жәрдемдесетiн болады.

8. Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

Ескерту. 8-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2004.02.06. N 146 қаулысымен , 2004.03.20. N 364 қаулысымен , 2005.01.28. N 73 қаулысымен .

------------------------------------------------------------------
Р/с! Іс-шара ! Аяқтау !Орындалу.!Орындалу!Болжамды! Қаржылан.
N ! ! нысаны !ына жау. ! (іске !шығыстар! ландыру
! ! !аптылар ! асыру)! ! көздері
! ! ! ! мерзімі! !
------------------------------------------------------------------
1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7
------------------------------------------------------------------
1. Ұйымдастырушылық-құқықтық іс-шаралар

1 Қазақстан Қазақстан МАҚКМ 2003 ж. - Қаржыланды.
Республика. Республи. 2 тоқсан руды қажет
сының "Мем. касы За. етпейді
лекеттiк ңының
әлеуметтiк жобасы
тапсырыс
туралы"
заңының
жобасын
әзiрлеу

2 Yкiметтiк Бұйрық МАҚКМ 2003 ж. - Қаржыланды.
емес ұйым. 2 тоқсан руды қажет
дардың әлеу. етпейді
меттiк ма.
ңызды жоба.
ларына тен.
дер (кон.
курс) өткiзу
ережесiн
әзiрлеу

3 Орталық және Бұйрық МАҚКМ 2003 ж. - Қаржыланды.
жергiлiктi ҮЕҰ 2 тоқсан руды қажет
атқарушы (келісім етпейді
органдар бойынша)
жанындағы
үкіметтік
емес ұйым.
дармен өзара
iс-қимыл
жөнiндегi
консульта.
тивтiк ке.
ңестер тура.
лы үлгiлiк
eреже
әзiрлеу

4 Yкiметтiк Орталық МАСМ, 2003 ж. 10700000 Республи.
емес ұйым. атқарушы ЕХҚМ, 2 тоқсан теңге калық
дардың әлеу. органдар. ДСМ, (МАСМ) бюджет
меттiк ма. дың бұй. ҚОҚМ,
ңызды жоба. рықтары ОӘІҰК
ларын iрiк. (келісім 2004 ж. 9700000
теу жөнiнде бойынша) 2 тоқсан теңге
тендерлер (МАСМ)
(конкурстар)
ұйымдастыру 2005 ж. 9700000
және өткізу 2 тоқсан теңге
(МАСМ)

5 Мемлекеттiк Қазақстан МАҚКМ 2003 ж. - Қаржыланды.
емес ұйымдар Республи. 4 тоқсан руды қажет
қызметiн касының етпейді
қамтамасыз Үкіметіне
ететiн құ. ақпарат
қықтық база.
ны жетiлдiру
жөнiнде
ұсыныстар
енгiзу

6 Үкiметтiк Қазақстан МАҚКМ
емес ұйым. Республи.
дардың қыз. касының
метiне мони. Үкіметіне
торинг өткi. ақпарат
зу:
Yкiметтiк 2003 ж. - Қаржыланды.
емес сектор. 4 тоқсан руды қажет
ды дамыту етпейді
мәселелерi
бойынша са.
раптамалық
сауалдама

2. Аймақтарда азаматтық бастаманы дамыту

7 Yкiметтiк Қазақстан МАСМ, Желтоқсан - Қаржыланды.
емес ұйым. Республи. облыс. жыл сайын руды қажет
дармен бiр. касының тардың, етпейді
лесiп өңiр. Үкіметіне Астана
лiк әлеумет. ақпарат және
тiк маңызды Астана
проблемалар қалала.
бойынша рының
семинарлар, әкімдері,
"дөңгелек ҮЕҰ
үстелдер" (келісім
өткiзу бойынша)

8 Yкiметтiк Қазақстан МАСМ, Желтоқсан - Қаржыланды.
емес ұйым. Республи. облыс. жыл сайын руды қажет
дармен бiр. касының тардың, етпейді
лесiп қайы. Үкіметіне Астана
рымдылық, ақпарат және
ерікті, мә. Астана
дени-көпшілік қалала.
және өзге рының
де акциялар әкімдері,
ұйымдастыру ҮЕҰ
және өткізу (келісім
бойынша)

3. Үкіметтік емес ұйымдармен өзара іс-қимыл
жөніндегі органдар құру

9 Жергiлiктi Әкімдердің Облыстар. 2003 ж. - Қаржыланды.
атқарушы шешімдері дың, Ас. 2 тоқсан руды қажет
органдар тана, Ал. етпейді
жанынан маты қа.
үкiметтiк лаларының
емес ұйым. әкімдері
дармен ын.
тымақтастық
және өзара
iс-қимыл
жөнiндегi
консульта.
тивтiк ке.
ңестер құру

10 Yкiметтiк Қазақстан МАСМ, 4 тоқсан, - Қаржыланды.
емес ұйым. Республи. орталық жыл сайын руды қажет
дарды әлеу. касының атқарушы етпейді
меттiк ма. Үкіметіне органдар
ңызды заң ақпарат
жобаларын
және бағдар.
ламалар жо.
баларын
әзiрлеу про.
цесiне тар.
туды ұйым.
дастыру

4. Yкіметтiк емес ұйымдар қызметін ақпараттық
қамтамасыз ету

11 Әлеуметтiк Қазақстан МАСМ Маусым, - Қаржыланды.
маңызды про. Республи. желтоқсан, руды қажет
блемаларды касының жыл сайын етпейді
шешудегi Үкіметіне
үкіметтік ақпарат
емес ұйым.
дардың жұмыс
тәжiрибесiн
бұқаралық
ақпарат құ.
ралдарында
кеңiнен
жариялау

12 Әлеуметтiк Қазақстан МАСМ 2005 ж. - Қаржыланды.
жарнама Республи. 1 тоқсан руды қажет
рыногын да. касының етпейді
мыту үшiн Үкіметіне
құқықтық ұсыныс
және қаржы.
лық жағдай.
лар қалып.
тастыру

13 Мемлекеттiк Қазақстан Ақп.мині 2004 ж. - Қаржыланды.
тапсырысты Республи. 4 тоқсан руды қажет
орындайтын касының етпейді
бұқаралық Үкіметіне
ақпарат есеп
құралдарында
үкіметтік
емес сектор.
ды дамыту
проблемалары
жөнiнде ма.
мандандырыл.
ған айдарлар
ұйымдастыру

5. Yкiметтік емес ұйымдарды консультативтік
және әдістемелік қолдау

14 Үкiметтiк Қазақстан МАСМ, Маусым, - Қаржыланды.
емес ұйым. Республи. ӘдМ, желтоқсан, руды қажет
дардың қыз. касының ЕХҚМ, жыл сайын етпейді
метiне қа. Үкіметіне ДСМ,
тысты норма. ақпарат ҚОҚМ
тивтiк құ.
қықтық ке.
сiмдердi,
қоғамдық
бiрлестiк.
терге түсiн.
дiру

15 Үкiметтiк Қазақстан МАСМ, Желтоқсан, Республика.
емес ұйым. Республи. ЕХҚМ, жыл сайын лық бюджет
дармен өзара касының ДСМ, 2003 ж. 180 000
iс-қимыл Үкіметіне ҚОҚМ теңге
және ынты. ақпарат (МАҚКМ)
мақтастық 2004 ж. 180 000
саласындағы теңге
мемлекеттiк (МАСМ)
саясатты
түсiндiру
жөнiндегi
әдістемелік
материалдар,
ұсынымдар,
оқу құралда.
рын әзiрлеу

16 <*>

17 "Қазақстан. Бұйрық МАСМ, 2005 ж. 2 782 000 Республи.
дық YEҰ 21- СІМ, 3 тоқсан теңге калық
ғасырда: қа. халық. бюджет
лыптасу про. аралық
блемалары, ұйымдар
даму перс. (келісім
пективалары" бойынша)
үкiметтiк
емес ұйымдар.
дың халық.
аралық фору.
мын өткiзу

6. Үкiметтік емес ұйымдарды ұйымдастырушылық-техникалық
қолдау

18 Yкiметтiк Қазақстан МАСМ, Жыл сайын, - Қаржыланды.
емес ұйым. Республи. мемле. желтоқсан руды қажет
дармен бiр. касының кеттік етпейді
лесiп конфе. Үкіметіне органдар
ренциялар, ақпарат
"дөңгелек
үстелдер",
тренингтер,
семинарлар,
өзге де
акциялар
өткiзу

19 Yкiметтiк Бұйрық МАСМ 2003 ж. 1 200 000 Республика.
емес сектор. теңге лық бюджет
ды дамытудың
өзектi проб. 2004 ж. 446 000
лемалары, теңге
оның мемле.
кеттік ұйым.
дармен өзара
iс-қимылы
мен ынтымақ.
тастығы жө.
нiнде "дөң.
гелек үстел.
дер" ұйымдас.
тыру және
өткiзу

20 "YEҰ ақпарат Бұйрық МАҚКМ, 2003 ж. 300 000 Республика.
орталығы" халық. 1 тоқсан теңге лық бюджет
YEҰ-ны қол. аралық
даудың рес. ұйымдар
публикалық (келісім
орталығы мен бойынша)
орталықтың
өңiрлiк
өкiлдiктерiн
байланысты.
ратын бiрың.
ғай желi құру,
бағдарламалық
қамтамасыз
етуді белгiлеу

21 YEҰ-ның эко. Қазақстан ҚОҚМ Тоқсан - Қаржыланды.
логиялық ақ. Республи. сайын руды қажет
паратқа ке. касының етпейді
ңiнен қол Үкіметіне
жеткiзуiн есеп
қамтамасыз
ету, оларды
экологиялық
проблемаларды
шешуге тарту,
қоршаған
ортаны қор.
ғауға қатысты
мәселелер
бойынша құ.
қықтық caуат.
тылықты көтеру

7. Yкiметiк емес сектормен өзара iс-қимыл мәселелерi
бойынша мемлекеттiк қызметшiлердi даярлау және
олардың бiлiктiлiгiн арттыру

22 Tренингтер Бұйрық МАҚКМ, 2003 ж. 60 000 Республика.
үйренушi МҚА, Мем. 2 тоқсан теңге лық бюджет
мемлекеттiк қызмет. (МАҚКМ)
қызметшiлер академия.
үшiн семинар. сы (келі.
лар ұйымдас. сім бой.
тыру және ынша),
өткiзу халықара.
лық ұйым.
дар (келi.
сiм бойын.
ша)

23 Yкіметтік Бұйрық, Ақп.мині, 2004 ж. 820 000 Республика.
емес сектор. әкiмдер. МҚА, 2, 3, 4 теңге лық бюджет
мен өзара дiң ше. облыстар. тоқсандар (Ақп.мині)
iс-қимыл шiмдерi дың,
мәселелерi Астана
бойынша мем. және
лекеттiк Алматы
органдар қалалар.
қызметкер. ының
лерi үшiн әкiмдерi,
өңiрлiк мемқызмет
семинарлар академиясы
ұйымдастыру (келiсiм
бойынша)

24 Қазақстан Бұйрық МАҚКМ, 2003 ж. 1 560 000 Республи.
Республика. МҚА, СІМ, теңге калық
сының шет халықаралық бюджет
елдердегi ұйымдар
мемлекеттiк (келiсiм
органдары. бойынша)
ның қызмет.
керлерiн
оқытуды
ұйымдастыру
------------------------------------------------------------------

Ескерту: Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджеттiң қалыптастырылуына қарай iс-шараларды қаржыландыру көлемi нақтыланады

Қабылданған қысқартулар:

Мемқызмет академиясы - Қазақстан Республикасының Президентi жанындағы Мемлекеттiк қызмет академиясы
МҚА - Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк қызмет iстерi жөнiндегi агенттiгi
ДСМ - Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi
СIМ - Сыртқы iстер министрлiгi
МАҚКМ - Қазақстан Республикасының Мәдениет, ақпарат және қоғамдық келiсiм министрлiгi
ҚOҚM - Қазақстан Республикасының Қоршаған ортаны қорғау министрлiгi
ЕХҚМ - Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгi
ӘдМ - Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгi
ЭБЖМ - Қазақстан Республикасының Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлiгi
ОӘIҰК - Қазақстан Республикасының Президентi жанындағы Отбасы және әйелдер iсi жөнiндегi ұлттық комиссиясы
YEҰ - үкiметтiк емес ұйымдар
MACM - Қазақстан Республикасының Мәдениет, ақпарат және спорт министрлiгi