О Программе развития государственной системы предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций на 2004-2010 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 декабря 2003 года N 1383

      Правительство Республики Казахстан постановляет:

      1. Утвердить прилагаемую Программу развития государственной системы предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций на 2004-2010 годы (далее - Программа).

      2. Центральным и местным исполнительным органам, задействованным в плане мероприятий, по отчетам полугодия 2 раза в год (до 15 января и 15 июля) представлять Агентству Республики Казахстан по чрезвычайным ситуациям информацию о ходе реализации Программы.

      3. Агентству Республики Казахстан по чрезвычайным ситуациям на основании представленных отчетов 2 раза в год (до 25 января и 25 июля) представлять информацию о ходе выполнения мероприятий по реализации Программы в Правительство Республики Казахстан.

      4. Координацию деятельности центральных и местных исполнительных органов по выполнению Программы возложить на Первого заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан Павлова А.С.

      5. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

       Премьер-Министр
      Республики Казахстан

Утверждена         
постановлением Правительства
Республики Казахстан    
от 31 декабря 2003 г. N 1383

  Программа
развития государственной системы предупреждения и
ликвидации чрезвычайных ситуаций на 2004-2010 годы

  1. Паспорт Программы

Наименование             Программа развития государственной системы
                         предупреждения и ликвидации чрезвычайных
                         ситуаций на 2004-2010 годы.

Основание для            В соответствии с пунктом 10.14 Плана
разработки               мероприятий по реализации Программы
Программы                Правительства Республики Казахстан на
                         2003-2006 годы, утвержденного
                          постановлением Правительства Республики
                         Казахстан от 5 сентября 2003 года N 903.

Основной разработчик     Агентство Республики Казахстан по
                         чрезвычайным ситуациям (далее - Агентство
                         или АЧС).

Цель                     Повышение и обеспечение эффективной защиты
                         населения, экономического потенциала и
                         окружающей среды Республики Казахстан от
                         воздействия чрезвычайных ситуаций
                         природного и техногенного характера (далее
                         - ЧС), развитие сил и средств для
                         предупреждения, снижения ущерба и
                         ликвидации их последствий, в том числе от
                         крупномасштабных землетрясений.

Задачи                   Восполнение имеющихся пробелов в
                         функционировании государственной системы
                         предупреждения и ликвидации чрезвычайных
                         ситуаций (далее - ГСЧС); прогрессирующее
                         повышение эффективности ее деятельности;
                         совершенствование и повышение
                         эффективности работы органов управления,
                         аварийно-спасательных и прогнозных служб
                         ГСЧС; 
                         сокращение числа пострадавших и
                         жертв среди населения от ЧС; 
                         уменьшение экономического ущерба и 
                         сохранение экологического равновесия в 
                         окружающей среде.

Основные направления     Проведение единой государственной политики
реализации Программы     в области ЧС. Совершенствование и развитие
                         ГСЧС.

Источники и объемы       Источниками финансирования Программы
финансирования           являются республиканский и местные бюджеты.
                         Республиканский бюджет: 1500,0 млн. тенге,
                         в том числе: 2004 г. - 500,0 млн. тенге;
                         2005 г. - 500,0 млн. тенге; 2006 г. -
                         500,0 млн. тенге. 
                         Кроме того, будут привлечены 
                         средства различных общественных
                         фондов, пожертвований частных лиц, грантов
                         неправительственных, международных и
                         других организаций.

Ожидаемые результаты     Выполнение предусмотренных данной
                         Программой мероприятий позволит:
                         повысить эффективность проведения единой
                         государственной политики в области
                         чрезвычайных ситуаций и защиты населения,
                         объектов и территорий от ЧС, в том числе
                         от крупномасштабных землетрясений;
                         упорядочить контрольно-надзорные функции и
                         прогностическую деятельность, расширить их
                         возможности по предотвращению ЧС;
                         усилить контроль и надзор за обеспечением
                         промышленной и пожарной безопасности,
                         безопасным ведением нефтяных операций,
                         улучшить мониторинг возможных ЧС и
                         окружающей среды;
                         заблаговременно обнаружить очаги
                         землетрясений и осуществить рациональное
                         планирование хозяйственной деятельности на
                         потенциально опасной территории;
                         повысить оперативную готовность органов
                         управления, аварийно-спасательных сил и
                         средств ГСЧС, решать задачи в комплексе и
                         в кратчайшие сроки без дополнительных
                         согласований и уточнений, улучшить
                         качество принимаемых решений;
                         поднять на современный уровень систему
                         информатизации, связи и оповещения
                         населения и органов управления, служб
                         ГСЧС;
                         создать необходимые запасы материально-
                         технических и медицинских резервов по
                         жизнеобеспечению пострадавшего населения;
                         снизить ежегодно ожидаемый материальный
                         ущерб от чрезвычайных ситуаций на 2-3 %,
                         количество пострадавших и погибших на
                         3-4 %, увеличить количество спасенных на
                         5-6 %.

Срок реализации          2004-2010 годы.
                         Первый этап (2004-2006 годы.)
                         Второй этап (2007-2010 годы.)

  2. Введение

      Программа разработана на основе  Закона Республики Казахстан "О чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера", в соответствии с протокольными решениями заседания Совета Безопасности Республики Казахстан от 15 января 2003 года N 1 "Об угрозах экологической Безопасности Республики Казахстан и мерах по предупреждению чрезвычайных ситуаций техногенного и природного характера" и Правительства Республики Казахстан от 27-28 мая 2003 г. N 14 "О мерах по ликвидации последствий землетрясения в Жамбылской области и задачах центральных и местных исполнительных органов по максимальному снижению ущерба от стихийных бедствий".
      На 2004-2010 годы Программой предусматриваются значительные меры по повышению и обеспечению высокоэффективной защиты населения, экономического потенциала и окружающей среды Республики Казахстан от воздействия ЧС, развитию и совершенствованию сил и средств предупреждения, снижения ущерба и ликвидации последствий аварий, катастроф и стихийных бедствий.
      В соответствии со  Стратегией развития "Казахстан-2030" долгосрочным приоритетом номер один является национальная безопасность. В Республике Казахстан в соответствии с законодательством ЧС отнесены к угрозам национальной безопасности.
      Принимая во внимание активизацию сил международного терроризма (особенно после событий 11 сентября 2001 года в США), нестабильную обстановку в сопредельных государствах и то, что чрезвычайные ситуации, особенно землетрясения, наносят значительный материальный ущерб с людскими жертвами, а при глобальных масштабах могут привести к нарушению экономического развития государства и существенным социальным и политическим проблемам, постановка вопроса о развитии ГСЧС становится на сегодня крайне актуальной и своевременной, имеющей общегосударственное значение.
      Последние десятилетия характеризуются в мире ускоренным индустриальным ростом крупных промышленных регионов с широким использованием вредных производств, интенсивным освоением природных ресурсов, урбанизацией, значительным ростом населения и высокой концентрацией его на ограниченных территориях, зачастую в зонах риска. Все это приводит к резкому увеличению антропогенной нагрузки на окружающую среду, повышению вероятности возникновения аварий, катастроф и стихийных бедствий с негативными экономическими, социальными и экологическими последствиями. По данным ООН, начиная с 1960 года, экономический ущерб от стихийных бедствий возрос в 9 раз, а частота крупных природных катастроф увеличилась более чем в 3 раза. При стихийных бедствиях в мире в 1991-2000 годах в среднем ежегодно погибало 75 тысяч человек, а общее число пострадавших составило 211 млн. человек, экономический ущерб при этом достиг свыше 40 млрд. долларов США.
      Казахстан не является исключением общемировых закономерностей возникновения ЧС и их негативного воздействия на социальную сферу и окружающую среду.
      Ежегодно прямой ущерб от ЧС в республике исчисляется суммой от 3,5 до 4,5 млрд.тенге (при отсутствии глобальных стихийных бедствий). По экспертным оценкам косвенный ущерб в этом случае оценивается суммой около 15-20 млрд.тенге и ущерб от гибели людей и лечения пострадавших - около 3 млрд.тенге. В общей сумме это может составлять до 25 млр. тенге ежегодно.

  3. Анализ современного состояния проблемы

      Различные природные условия республики предопределяют значительную ее подверженность природным катастрофам, таким как: сели, оползни и обвалы, наводнения, засухи, резкие понижения температуры, затопления и подтопления в прибрежной зоне Каспийского моря, лесные и степные пожары. Угрозе разрушительных землетрясений постоянно подвержены Алматинская, Восточно-Казахстанская, Жамбылская, Южно-Казахстанская области и г. Алматы.
      По данным Института сейсмологии южные, восточные и юго-восточные регионы страны после длительного сейсмического затишья вступили в период активизации сейсмических процессов с возможным возникновением сильных разрушительных землетрясений в ближайшие годы. Проблемы прогноза землетрясений и снижения ущерба от этих катастроф и вызываемых ими вторичных геологических и техногенных факторов имеют жизненно важное значение для обеспечения безопасности населения и объектов. Треть территории страны является сейсмоопасной, где расположено свыше 400 городов и населенных пунктов, сосредоточено 40% промышленного потенциала и проживает половина населения страны. Регион Северного Тянь-Шаня, куда входит территория Алматинской области и г. Алматы, является одним из наиболее сейсмоопасных во всей Центральной Азии. За период более ста лет здесь произошло около десятка разрушительных землетрясений, два из которых (Чиликское 1889 г. и Кеминское 1911 г.) имели магнитуду более восьми баллов и вошли в ранг мировых сейсмических катастроф.
      В последние годы произошли 5-6 бальные землетрясения в Атырауской, Западно-Казахстанской и Карагандинской областях, 7 бальное Зайсанское землетрясение в 1990 году в Восточном Казахстане. Найдены следы, по крайней мере, трех достаточно сильных (до 8-9 баллов) палеоземлетрясений, произошедших несколько столетий назад в Мангистауской области. В Западном Казахстане происходят интенсивные геодинамические процессы. Ситуация усугубляется тем, что здесь осуществляется добыча углеводородного сырья, которая в ряде случаев может привести к достаточно интенсивным техногенным землетрясениям. В этой связи обширные регионы Западного, Центрального и Восточного Казахстана требуют пересмотра оценки сейсмической опасности.
      Старение и износ основных фондов, производственных зданий и сооружений, подвижного состава и инфраструктуры на транспорте, интенсификация разработки и освоения нефтяных и газовых месторождений, других природных ресурсов, возрастающие объемы транспортировки углеводородного сырья и продуктов его переработки создают реальные предпосылки для возрастания негативной роли ЧС техногенного характера.
      Защита населения, окружающей среды и объектов хозяйствования от стихийных бедствий, аварий и катастроф и ликвидация их последствий являются приоритетной областью государственной политики. Вопросы организации и ведения гражданской обороны, в задачи которой входит и защита от ЧС, являются одной из важнейших функций государства по выполнению оборонных мероприятий.
      В республике государственное управление в области защиты населения и территорий от стихийных бедствий, аварий и катастроф и вызванных ими чрезвычайных ситуаций осуществляется в рамках ГСЧС.
      ГСЧС действует на основе  Конституции Республики Казахстан, Законов Республики Казахстан  "О чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера" ,  "О гражданской обороне" ,  "Об аварийно-спасательных службах и статусе спасателей" ,  "О пожарной безопасности" ,  "О промышленной безопасности на опасных производственных объектах" ,  постановления Правительства Республики Казахстан "О Государственной системе предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций" от 28 августа 1997 года N 1298, а также иных нормативных правовых актов.
      ГСЧС проводит единую государственную политику в области предупреждения и ликвидации ЧС, защиты жизни и здоровья людей, материальных и культурных ценностей; реализации конкретных мер, направленных на повышение устойчивости функционирования объектов хозяйствования и социальной сферы при возникновении аварий, катастроф, стихийных и экологических бедствий, эпидемий, эпизоотии, эпифитотий; обеспечения высокой готовности органов и пунктов управления, систем связи и оповещения, сил и средств; обучения и подготовки населения к действиям в ЧС; осуществления международного сотрудничества.
      АЧС осуществляет общее руководство ГСЧС, межотраслевую координацию, реализует специальные разрешительные функции в области предупреждения и ликвидации ЧС.
      Координация действий центральных и местных исполнительных органов, организаций осуществляется:
      - на республиканском уровне - Агентством, Межведомственной государственной комиссией по предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций, Межведомственным советом по взрывному делу, комиссиями по ЧС центральных исполнительных органов;
      - на местном уровне - Агентством через его территориальные органы, комиссиями по ЧС местных исполнительных органов и организаций, размещенных на соответствующих территориях.
      Республика Казахстан входит в ряд международных организаций в области ЧС, сотрудничает с НАТО в рамках программы "Партнерство во имя мира" в сфере чрезвычайного гражданского планирования, со специализированными органами СНГ по ЧС.
      Высокий уровень подверженности Республики Казахстан чрезвычайным ситуациям и имеющиеся недостатки в структуре и функционировании ГСЧС диктуют необходимость ее значительного переустройства и развития. Нуждаются в совершенствовании деятельность прогнозных служб, прежде всего система сейсмического мониторинга и краткосрочного прогноза, нормативные требования архитектурно-градостроительной политики. Необходимо пересмотреть концептуальные основы формирования государственного, мобилизационного и местного резервов, аварийно-спасательных сил страны и, в первую очередь, сил экстренного реагирования.

  3.1. Оценка состояния ГСЧС

      ГСЧС оценивается следующими основными характеристиками
      1) Нормативная правовая основа.
      Законодательство Казахстана в области предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций по существу начало формироваться лишь в последние несколько лет. В настоящее время оно представлено 6 специальными законами, несколькими законами, регулирующими отдельные вопросы по чрезвычайным ситуациям, сотнями подзаконных нормативных правовых актов различных иерархических уровней и отраслей правового регулирования и находится в стадии конкретизации правовых основ на подзаконном уровне.
      В целом они отвечают действующим общегосударственным правовым и экономическим нормам. Однако ряд нормативных правовых актов, регулирующих общественные отношения ГСЧС, не в полной мере определяет границы правового пространства.
      В настоящее время в республике масштабы ЧС определяются сугубо по территориальному принципу и подразделяются на объектовые, местные, региональные и глобальные. Указанный подход к оценке ЧС не позволяет давать объективную характеристику их масштабам и, соответственно, возможность адекватного реагирования на аварии и природные катастрофы, а также определения объемов финансирования из резерва Правительства для ликвидации их последствий.
      Неудовлетворительными темпами идет создание отечественной нормативной технической базы, регулирующей правовые отношения по охране труда, экологической, промышленной, пожарной безопасности и в других сферах деятельности. Подлежат пересмотру и переработке около 2,5 тыс. документов (правила, инструкции, распорядительные и регламентирующие документы, в том числе бывшего СССР), которые не соответствуют новым экономическим отношениям, современным техническим и технологическим требованиям. Эти недостатки создают значительные трудности в работе хозяйствующих субъектов.
      Продолжает оставаться несовершенной страховая деятельность. Она пока еще не охватывает в полной мере всех аспектов гарантированного возмещения убытков, нанесенных промышленными авариями и стихийными бедствиями, физическим и юридическим лицам, окружающей среде и государству.
      Имеющиеся недостатки и пробелы в нормативной правовой базе существенно снижают роль ГСЧС в регулировании вопросов предупреждения и ликвидации последствий аварий, катастроф и стихийных бедствий, не позволяют в полной мере использовать преимущества законодательства в практике, в результате они зачастую компенсируются неэффективной командно-административной формой управления, что безусловно, влечет за собой излишние материальные и моральные издержки.
      В связи с этим необходимо провести анализ законодательства в области ЧС, гражданской обороны, пожарной и промышленной безопасности и других смежных отраслях права, осуществить конкретные меры по дальнейшему его совершенствованию.

      2) Институциональная основа ГСЧС.
      Успешное решение задач, поставленных перед ГСЧС по защите населения, объектов и территорий, возможно лишь при создании оптимальных институциональных основ системы, направленных, прежде всего на выполнение превентивных мероприятий по предупреждению и снижению возможного ущерба от ЧС, обеспечение четкого контроля и надзора за состоянием окружающей среды, устойчивого функционирования объектов хозяйствования и социальной сферы. Как показывает анализ ее деятельности, действующая институциональная основа далека от совершенства и нуждается в переустройстве и развитии.
      Спектр контрольно-надзорных функций, осуществляемых АЧС, достаточно узок и не отвечает требованиям сегодняшнего дня. В настоящее время Агентство осуществляет лишь пожарный надзор, надзор за безопасным ведением работ в промышленности и горный надзор. Многие контрольно-надзорные функции в области ЧС рассредоточены по различным центральным исполнительным органам.
      Это касается полномочий по контролю и надзору за: соблюдением законодательства об охране труда и гражданской обороне; охраной недр; безопасностью в сфере производства, передачи, распределения и потребления электроэнергии; ядерной и радиационной безопасностью; обеспечением безопасности на транспорте; эксплуатацией маломерных судов; безопасностью подводно-технических работами; охраной лесов от пожаров; качеством строительства, надежностью и безопасностью эксплуатации зданий и сооружений; эксплуатацией гидротехнических сооружений (особенно в сейсмических районах); выполнением противоэпидемических и противоэпизоотических мероприятий. Выполнение этих ведомственных полномочий является для соответствующих министерств и агентств, зачастую, второстепенной задачей. Более того, ряд центральных исполнительных органов контролирует в этом отношении себя, что противоречит принципу независимости контрольно-надзорных органов.
      Для повышения эффективности мер по защите населения и территорий от аварий, катастроф и стихийных бедствий было бы целесообразным максимально сосредоточить в Агентстве контрольно-надзорные функции по основным вопросам предупреждения ЧС, создать при необходимости новые надзорные органы.
      В результате поступательного развития экономики, роста инвестиций и расширения производства возникли новые серьезные проблемы.
      Интенсификация нефтяных операций на шельфах Каспийского, Аральского морей и Карачаганакском нефтегазоконденсатном месторождении при отсутствии действенного контроля и надзора за безопасным ведением этих работ, необходимых сил и средств для ликвидации негативных последствий аварий может привести к значительному загрязнению окружающей среды, невосполнимым потерям флоры и фауны Казахстана и сопредельных государств и, как следствие, - применению к республике крупных экологических штрафных санкций. Катастрофические последствия также могут иметь разливы нефти при разгерметизации затопленных скважин. Положение может усугубиться возникновением сильных землетрясений техногенного характера, аналогичных Газлийским (1976 и 1984 гг.) и Нефтегорскому на Сахалине (1996 г.).
      В целях предотвращения и снижения возможных последствий от нефтяных разливов следует укрепить контрольно-надзорные органы и ужесточить требования в этой области, создать специализированный морской аварийно-спасательный отряд. Изучить потенциальную вероятность возникновения техногенных землетрясений в регионе, пересмотреть оценку сейсмической опасности и их масштабов. Целесообразно также с учетом прогнозируемых катастроф сформировать в западном регионе республики полк гражданской обороны.
      В настоящее время в нефтедобывающей и строительной отраслях экономики получают развитие подводно-технические работы, связанные с добычей нефти на шельфах, прокладкой через водоемы нефтегазопроводов и линий связи, а также строительство гидросооружений и мостов.
      Отмечены факты бесконтрольного проведения таких ответственных и опасных работ организациями и частными лицами, не имеющими подготовленных кадров и соответствующего водолазного оборудования, что может привести к тяжелым негативным последствиям.
      Горные и предгорные районы Казахстана с населением около 6 млн. человек относятся к зонам активной сейсмичности. Прогноз землетрясений для этих регионов является крайне актуальным. В то же время плотность сейсмических пунктов наблюдений неравномерна и недостаточна, практически они отсутствуют на востоке республики, редка сеть станций в южных регионах. Из 56 сейсмических станций только 6 соответствуют международным нормам. Карты сейсмического районирования не отвечают современным требованиям и принятым в СНГ стандартам, не отражают реальной сейсмичности территорий. Отсутствует должная координация деятельности сейсмологических учреждений как внутри республики, так и с соседними государствами региона.
      Для эффективного функционирования Республиканской системы сейсмологических наблюдений и прогнозов землетрясений необходимо в ближайшие годы мобилизовать научный потенциал страны на разработку методик краткосрочного прогноза землетрясений, создать республиканский центр и систему космического мониторинга за сейсмическими и другими природными и техногенными процессами, прежде всего за лесными и степными пожарами, наводнениями, селями, нефтяными разливами, переоснастить современными приборами, оборудованием, автотранспортом и средствами связи 40 действующих и создать 52 новые сейсмостанции, разработать карты детального и микросейсмического районирования для сейсмоопасных районов.
      Для установления генетической связи движений с сейсмическими явлениями и для разработки методов прогноза землетрясений необходимо восстановить и возобновить на геодинамических полигонах Алматинский, Чиликский, Жамбылский, Региональный Северо-Тянь-Шанский высокоточные геодезические наблюдения по определению современных движений земной коры и деформации земной поверхности.
      Возможность возникновения природных и техногенных процессов в западной и восточной, а также в центральной частях Казахстана подчеркивает необходимость создания новых геодинамических полигонов, непрерывных комплексных наблюдений и надлежащего финансирования.
      Реализация данной проблемы предусмотрена и  Законом Республики Казахстан от 3 июля 2002 года N 332-II "О геодезии и картографии".
      Ежегодный ущерб республике наносят чрезвычайные ситуации, связанные с водной стихией (паводки, наводнения, сели). Из 570 имеющихся в республике гидросооружений 268 (в том числе 16 крупных) не отвечают современным требованиям надежности и представляют потенциальную угрозу для нижерасположенных населенных пунктов и объектов. Необходимо ускорить проведение ремонтно-восстановительных работ, продолжить строительство плотин и других инженерных защитных сооружений, в том числе в селеопасных регионах.
      В то же время в республике нет единой организации, специализирующейся на предупреждении, снижении ущерба и ликвидации последствий, указанных ЧС, выполнении на постоянной основе проектных, ремонтных и профилактических работ на гидротехнических сооружениях, расчистке русел и укреплении берегов рек и водохранилищ. Поэтому целесообразно преобразовать ГУ "Казселезащита" АЧС в "Казводселезащита" с созданием дополнительных управлений в 8 областях республики, где они отсутствуют. Также предлагается расширить полномочия АЧС, наделив его всеми контрольно-надзорными функциями за состоянием берегов рек и водоемов близ населенных пунктов, плотин, водохранилищ, других гидротехнических объектов, создав соответствующую инспекцию.
      В стадии становления находится Служба-051 (создаваемая по аналогии со службой 911 в США). В ее состав должны войти:
      городские Центры приема информации по единому телефонному номеру об угрожающих жизни и здоровью населения происшествиях, взаимодействующие с диспетчерскими центрами экстренных служб (скорой медицинской помощи, противопожарной службы, криминальной полиции, дорожной полиции, аварийных служб газа, электросетей, водоканала, теплосетей, других аварийных и коммунальных служб, саперных подразделений Минобороны, подразделений борьбы с терроризмом);
      службы спасения, осуществляющие в регионах круглосуточное оперативное реагирование на происшествия и укомплектованные штатными спасателями, оснащенные всем необходимым аварийно-спасательным оборудованием.
      Постоянно растет количество ЧС, связанных с взрывами газа в быту, с человеческими жертвами и значительными материальными ущербами. Упразднение при сегментации газового хозяйства инспекционной службы привело к ликвидации с начала 90-х годов надзора за безопасным использованием газа в жилых домах и коммунально-бытовых организациях. Работа по ее воссозданию в свете принятых решений не начата.
      В сфере обеспечения пожарной безопасности забыт опыт существования добровольных пожарных дружин из числа рабочих, инженерно-технических работников и служащих. Опора на общественность, вовлечение широких масс населения в активную борьбу за укрепление пожарной безопасности, тесное взаимодействие с добровольными пожарными организациями должны приобрести все более важное, решающее значение.

      3) Материально-техническое обеспечение ГСЧС.
      Одной из основных задач ГСЧС является "обеспечение высокой готовности органов и пунктов управления, систем связи и оповещения, сил и средств ГСЧС к действиям в чрезвычайных ситуациях, проведение аварийно-спасательных и других неотложных работ по их ликвидации".
      Вместе с тем, имеющиеся силы и средства, в том числе в системе Агентства, лишь частично удовлетворяют этим требованиям.
      В условиях роста чрезвычайных ситуаций действующий Республиканский оперативно-спасательный отряд, пять региональных аэромобильных оперативно-спасательных отрядов, воинские части гражданской обороны по своему оснащению и количественному составу не в состоянии выполнять спасательные работы в полном объеме и нуждаются в существенном укреплении. К тому же из-за отсутствия за последние 15 лет должного финансирования эксплуатируемая техника и оборудование изношены. Имеющиеся в центральном аппарате и территориальных органах 627 единиц техники выпущены в 70-х годах, из них 10% находятся в неисправном состоянии. Физически и морально устарело 70% пожарной техники, а оснащенность аварийно-спасательной техникой и оборудованием специализированных пожарных частей составляет 80%. Низкую техническую оснащенность имеют воинские части гражданской обороны. Дефицит оборудования и техники в них составляет 25%, при этом 70% автомобильной и 85% инженерной техники выпущено после 60-х годов. Тяжелое положение сложилось в системе водно-спасательной службы, где большинство оборудования и техники имеет изношенность более 80%.
      Переданные Агентству из Министерства обороны 19 вертолетов также изношены. На восстановление их требуются значительные финансовые средства. Агентство остро нуждается в усиленных вертолетах МИ-8МТВ и вертолетах КА-226 для обеспечения противопожарных, спасательных работ в горных условиях, в транспортных самолетах для доставки спасателей, грузов в зоны крупномасштабных бедствий, самолетах, способных вывозить более 20 кубических метров воды для тушения лесных и степных пожаров, и катерах для береговой службы.
      Злободневным остается вопрос оснащения всех оперативно-спасательных отрядов и воинских частей современными средствами малой механизации, специальным защитным снаряжением, приборами разведки и поиска людей, особенно при ведении спасательных работ на территориях, подверженных химическому и радиоактивному заражению.
      За последние 10 лет государственные материальные резервы гражданской обороны существенно истощились, а местные резервы закладываются без должного обоснования и не везде.
      Из имеющихся на складах длительного хранения акиматов областей, городов Астаны и Алматы мобилизационного резерва средств индивидуальной защиты населения от современного оружия массового поражения (противогазы, приборы радиационной и химической разведки, камеры защитные детские) 40% (закладки 1977-1983 гг.) потеряли свои защитные и эксплуатационные свойства и требуют разбронирования, освежения и восполнения до плановой потребности.
      Не лучше обстоит дело с резервом на республиканском уровне. Так, в государственном материальном резерве в недостаточном количестве заложены средства жизнеобеспечения для пострадавшего населения. В резерве имеется всего 3165 палаток и 766 юрт, однако расчеты показывают, что только в г. Алматы при разрушительном землетрясении может остаться без крова более 300 тысяч человек. При этом в госрезерве хранится лишь 3 автосамосвала, 6 экскаваторов, 12 бульдозеров, 6 компрессорных станций, что крайне недостаточно для проведения эффективной работы по ликвидации возможных последствий аварий, катастроф и стихийных бедствий, в том числе разрушительных землетрясений. Необходимо пересмотреть нормативы и номенклатуру хранения государственного материального резерва, предназначенного для ликвидации ЧС, в сторону их увеличения.
      Значительно устарел как морально, так и физически, парк оборудования в системе связи. Не отвечает современным требованиям по надежности и качеству связи 62% находящегося в эксплуатации оборудования, выпущенного в 70-х годах. Областные и городские управления по ЧС оснащены оперативной и транкинговой связью в среднем на 10-20%, у них нет средств связи для работы в труднодоступных местностях.
      Частотный ресурс Агентства ограничен и не позволяет в полном объеме решать задачи обеспечения связью оперативного управления при чрезвычайных ситуациях.
      Система централизованного оповещения создана более 30 лет назад и плохо сопрягается с современными технологиями цифровой и волоконно-оптической связи. В последние годы в 12 раз сократилось количество радиотрансляционных узлов и в 2 раза - электросирен. Нарушена сельская связь, более 1500 населенных пунктов, где проживает около 500 тысяч человек, не обеспечены никаким видом оповещения. К тому же 20% радиоузлов, 40% каналов радио и телевидения, 40% электросирен страны не обеспечены автоматическим запуском.
      Требует кардинальных перемен и интенсивного развития действующая Республиканская автоматизированная информационно-управляющая система по чрезвычайным ситуациям. В центральном аппарате и областных управлениях АЧС на штатную численность 1478 человек имеется 347 персональных компьютеров (обеспеченность ниже 24%), из них 30% находятся в эксплуатации 5-10 лет и практически не сопрягаются с новыми информационными технологиями.
      При угрозе и возникновении чрезвычайных ситуаций, когда жизнь и здоровье людей зависят от принятия своевременных мер, такое состояние систем информатизации, связи и оповещения недопустимо.
      Ко всему не выполняются нормы действующего законодательства по обеспечению жильем военнослужащих и работников Агентства.

      4) Планирование деятельности ГСЧС.
      АЧС, Программой Развития Организации Объединенных Наций (далее - ПРООН) и Международным Фондом Красного Полумесяца (далее  - МФКП) разработан План подготовленности Казахстана к природным катастрофам, который необходимо реализовать на республиканском и местном уровнях.
      Правительством Республики Казахстан определен перечень из 520 организаций, деятельность которых имеет повышенный риск возникновения чрезвычайных ситуаций. Начато поэтапное декларирование безопасности названных промышленных объектов, что позволит взять под контроль их мероприятия по обеспечению безопасности работающего персонала и проживающего вблизи них населения.
      Вместе с тем, в республике недостаточное внимание уделяется вопросам комплексного планирования работ в области чрезвычайных ситуаций и гражданской обороны (далее - ЧС и ГО). Слабо отслеживаются вопросы развития природных, техногенных и экономических процессов, движения трудовых и материальных ресурсов регионов. В результате не проводится своевременная корректировка мероприятий, появляется разобщенность в запланированных и реальных действиях.

      5) Научно-технические исследования.
      Социально-экономическая отрасль в области предупреждения и ликвидации ЧС и ГО имеет непродолжительную историю развития в республике и пока еще не располагает необходимыми специальными научно-исследовательскими институтами и центрами. В результате многие ее научные первоочередные проблемы остаются нерешенными. Это, прежде всего, касается разработки концепций развития основных направлений деятельности ГСЧС, определения критериев государственного учета ЧС, создания методик оценки эффективности работы отрасли и подсчета прямых и косвенных ущербов от ЧС, определения норм закладки резервов на республиканском и местном уровнях, разработки комплексных систем защиты от ЧС.

      6) Подготовка и переподготовка специалистов и доукомплектование кадрами ГСЧС.
      В республике в пяти высших учебных заведениях организовано обучение по статусу высшего образования специалистов в области предупреждения и ликвидации ЧС и ГО.
      Вместе с тем, структурные подразделения АЧС недостаточно укомплектованы кадрами, особенно среднего и низшего звена. Ограниченное количество (7-8 человек) слушателей, обучающихся в специализированных академиях в Российской Федерации (Академия гражданской защиты МЧС РФ и Академия противопожарной службы МВД РФ) не обеспечивает необходимую потребность в специалистах с высшим военно-техническим образованием. Штаты подразделений водно-спасательной службы находятся в пределах 40 % укомплектованности.
      Отсутствует в республике возможность подготовки специалистов аварийно-спасательной службы. Уровень учебного процесса, методическая и учебно-материальная база ВУЗов отстают от требований времени. Также остро стоит вопрос создания и укрепления штатных структур в центральных и местных исполнительных органах, осуществляющих непосредственную работу в области ЧС. Зачастую она возложена на неподготовленных и неквалифицированных сотрудников, а во многих случаях по совместительству, что существенно сказывается на уровне готовности соответствующих органов.

      7) Деятельность центральных и местных исполнительных органов.
      Одним из общих недостатков в деятельности центральных и местных исполнительных органов является низкая эффективность работы организаций, осуществляющих специальные контрольные, надзорные и прогностические функции, в том числе по сейсмоусилению. На объектах подведомственных им отраслей производства не в полной мере выполняются необходимые предупредительные и защитные мероприятия.
      По данным, паспортизации существующих зданий и сооружений в сейсмоопасных регионах Республики Казахстан не соответствуют установленным нормам, подлежат усилению или сносу 255,8 тыс. жилых домов общей площадью 26,57 млн. кв. метров, 673 школы, 887 зданий детских дошкольных учреждений, 447 учреждений здравоохранения. Кроме того, в республике в настоящее время имеется около 2,5 млн. кв. метров ветхих и аварийных жилых домов.
      По экспертным оценкам в случае возникновения землетрясения с интенсивностью более 9 баллов (по шкале МСК-64) только в г. Алматы будут разрушены 24225 и повреждены 31183 жилых дома, выведены из строя 109 промышленных предприятий, 150 школ, 209 детсадов, 194 общественных зданий.
      Однако из-за недостаточности выделяемых местными исполнительными органами и предприятиями финансовых средств сейсмоусиление зданий и сооружений проводится недопустимо низкими темпами. Так, за период с 1998 по 2000 годы антисейсмическое усиление зданий велось лишь в г. Алматы, где работы были выполнены только на 31 объекте, из них на 21 школе, 9 больницах и одном детском саде, всего на сумму 680 млн. тенге.
      Следует коренным образом изменить положение дел. В число первоочередных объектов, подлежащих сейсмоусилению, необходимо включить жилые дома, школы, детские сады, больницы, здания с массовым пребыванием людей, а также объекты жизнеобеспечения (тепло-, водо-, газо- и энергоснабжения, связи, канализации).
      Одним из факторов создавшегося положения с несейсмостойкими объектами является отсутствие в стране действенной системы архитектурно-строительного контроля. Деятельность входящих в эту систему территориальных подразделений Комитета по делам строительства, местных органов архитектуры, технического и авторского надзора полностью ориентирована на новое строительство. Контроль за состоянием эксплуатируемых зданий и сооружений ими не обеспечивается. При этом число государственных инспекторов архитектурно-строительного контроля в 12 областях составляет не более 4-7 специалистов в каждой.
      Очень остро стоит вопрос о подготовленности руководящих кадров, сил и средств к реализации задач по предупреждению и ликвидации ЧС и ГО.
      После передислокации в город Астану все центральные исполнительные органы:
      не создали городские и загородные пункты управления;
      не обеспечили наличие, функционирование и подготовленность штатных подразделений (отраслевых работников) по ГО и ЧС.
      Нуждается в улучшении состояние имеющихся у этих органов объектов и имущества ГО, включая наличие и накопление соответствующих резервов. Не выделяются финансовые средства на оснащение формирований служб ГО и ЧС.

  4. Цель и задачи Программы

      Намечаемое развитие ГСЧС обеспечит эффективную защиту населения, экономического потенциала и окружающей среды Республики Казахстан от воздействия ЧС, в том числе крупномасштабных землетрясений.
      Целью Программы является повышение и обеспечение эффективной защиты населения, экономического потенциала и окружающей среды Республики Казахстан от воздействия ЧС, развитие сил и средств для предупреждения, снижения ущерба и ликвидации их последствий.
      Задачами Программы является реализация мероприятий по:
      восполнению имеющихся пробелов в функционировании ГСЧС;
      прогрессирующее повышение эффективности ее деятельности;
      совершенствованию и повышению эффективности работы органов управления, аварийно-спасательных и прогнозных служб;
      сокращению числа пострадавших и жертв среди населения;
      уменьшению экономического ущерба и сохранению экологического равновесия в окружающей среде.

  5. Основные направления и механизм реализации Программы

      В целом реализация Программы будет осуществляться в два этапа:
      Первый этап (2004-2006 гг.) связан с реализацией следующих мероприятий:
      1) совершенствование нормативной правовой базы;
      2) институциональное развитие ГСЧС, совершенствование мониторинга ЧС, в том числе землетрясений;
      3) материально-техническое обеспечение ГСЧС, развитие и совершенствование аварийно-спасательной службы страны;
      4) создание материально-технических резервов;
      5) сейсмоусиление зданий и сооружений, обеспечение надлежащего контроля за качеством нового строительства и состоянием эксплуатируемых объектов;
      6) активизация и совершенствование деятельности центральных и местных исполнительных органов в области ЧС;
      7) планирование деятельности ГСЧС, проведение научно-технических исследований;
      8) развитие и совершенствование системы связи, оповещения и информатизации;
      9) подготовка органов государственного управления, переподготовка специалистов ГСЧС, обучение населения;
      10) международное сотрудничество в области ЧС.
      Второй этап (2007-2010 гг.) станет периодом реализации незавершенных мероприятий по развитию и совершенствованию ГСЧС и системы защиты от землетрясений. Также будет начат ряд запланированных мероприятий по дальнейшему усилению аварийно-спасательных сил, укреплению материально-технических и финансовых резервов областей и государственных ведомств, предназначенных для ликвидации ЧС и жизнеобеспечения пострадавшего населения.
      В области институционального развития ГСЧС, совершенствования мониторинга землетрясений планируется продолжение проведения мероприятий по:
      оснащению сейсмостанций современным оборудованием;
      созданию новых сейсмостанций;
      постепенному увеличению численности ГУ "Сейсмологическая опытно-методическая экспедиция" МОН;
      разработке методологии краткосрочного прогноза землетрясений на основе анализа существующих и внедрения новых методик с созданием модернизированной сети наблюдений.
      Для укрепления материально-технических резервов планируется проведение мероприятий по:
      завершению создания резервов, предназначенных для жизнеобеспечения пострадавшего населения, в АЧС, государственном материальном резерве и сейсмоопасных областях и городах;
      продолжению укрепления материально-технического обеспечения ГСЧС и аварийно-спасательных служб путем приобретения современной техники и оборудования.
      Запланировано продолжение проведения мероприятий по сейсмоусилению зданий и сооружений, в первую очередь школ, больниц и других объектов, связанных с массовым пребыванием людей.
      Также будут выполняться мероприятия по:
      переподготовке специалистов и проведению учений и тренировок органов управления и аварийно-спасательных сил;
      обучению населения;
      международному сотрудничеству в области предупреждения и ликвидации ЧС, сейсмологии и краткосрочного прогноза землетрясений.

  Совершенствование нормативной правовой базы

      Мероприятия по развитию нормативной правовой базы будут включать:
      внесение изменений и дополнений в  Закон Республики Казахстан "О чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера", предусматривающих наделение Правительства функциями по установлению классификации ЧС;
      разработку классификации ЧС;
      устранение имеющихся недостатков в правовом регулировании в области ЧС, в том числе промышленной безопасности;
      подготовку проектов актов Правительства нормативного характера по решению задач, стоящих перед ГСЧС и АЧС;
      принятие актов АЧС нормативного правового характера по вопросам, входящим в его компетенцию;
      утверждение и согласование межведомственных и ведомственных нормативных правовых актов в области предупреждения и ликвидации ЧС и ГО;
      отработку вопросов упрощения и ускорения таможенных процедур, пограничного и визового контроля при пересечении государственной границы Республики Казахстан спасательными подразделениями Республики Казахстан и зарубежных стран, доставке гуманитарных грузов.

             Институциональное развитие ГСЧС, совершенствование         
                мониторинга ЧС, в том числе землетрясений.
 
        Будет выполнен целый комплекс работ по:
      развитию и усовершенствованию общей структуры ГСЧС и АЧС, укреплению действующих и созданию новых подразделений для полноты охвата выдвигаемых жизнью проблем;
      всестороннему анализу сложившейся ситуации при осуществлении контрольно-надзорных функций в области ЧС, выработке предложений по их упорядочению, оптимизации и дальнейшему совершенствованию;
      развитию структуры и расширению полномочий АЧС в целях эффективного предупреждения и снижения ущерба от ЧС, усиления координирующей роли Агентства в соответствующей деятельности центральных и местных исполнительных органов;
      созданию и обеспечению эффективного функционирования соответствующих служб наблюдения, контроля обстановки и прогнозирования ЧС, улучшению работы подведомственных структур и подразделений в области ЧС и ГО, обеспечению полноценного функционирования служб ЧС и ГО;
      переоснащению имеющихся сейсмостанций современной аппаратурой, автотранспортом, средствами связи и открытию новых станций наблюдения;
      обеспечению проведения научно-прикладных исследований с целью выработки методики и методологии краткосрочного прогноза землетрясений;
      обеспечению организации геодинамического мониторинга на месторождениях нефти и газа западных регионов республики с разработкой для этих регионов карт сейсморайонирования и микросейсморайонирования;
      обеспечению создания геодинамических полигонов для установления генетической связи движений с сейсмическими явлениями и для разработки прогноза землетрясений;
      обеспечению проведения высокоточных геодезических наблюдений (геодезический мониторинг) для установления современной активности любого разлома, определения пространственно-временной изменчивости идущих в разломной зоне деформационных процессов;
      разработке карт современных движений земной коры в масштабе 1:500000, используемых при сейсмическом микрорайонировании городов, промышленных объектов, гидротехнических сооружений;
      созданию ГУ "Центр космического мониторинга чрезвычайных ситуаций АЧС" с оснащением его аппаратными комплексами приема космической информации и современным оборудованием связи и вычислительной техники;
      использованию космического мониторинга для разработки методик прогнозирования сейсмической опасности и сейсмического риска г. Алматы и сейсмоопасных регионов Казахстана;
      разработке карт детального сейсмического районирования в масштабе 1:1000000 для Алматинской, Жамбылской, Южно-Казахстанской, Восточно-Казахстанской областей;
      разработке карт микросейсмического районирования и сейсмического риска городов и поселков городского типа с численностью населения свыше 30 тыс. человек для Алматинской, Жамбылской, Южно-Казахстанской, Восточно-Казахстанской областей и г. Алматы;
      организации мониторинга радиационной, химической, бактериологической опасности и созданию банка данных потенциально опасных природных явлений и промышленных объектов; усилению контроля за сбором, приемом, хранением, перевозкой и утилизацией радиоактивных материалов.

  Материально-техническое обеспечение ГСЧС и
совершенствование аварийно-спасательной службы страны

      Это направление будет включать работы по:
      разработке норм положенности материально-технических средств для структур ГСЧС;
      проведению необходимых расчетов по оптимальному обеспечению материально-техническими ресурсами ГСЧС;
      подготовке необходимого обоснования для выделения средств из республиканского и местного бюджетов;
      оснащению сил аварийно-спасательной службы республики транспортом высокой проходимости, самолетами, вертолетами, катерами, специальным спасательным оборудованием, техникой и снаряжением;
      дооснащению пожарных частей пожарной, аварийно-спасательной техникой, оборудованием, средствами связи;
      дооснащению и развитию Республиканского кризисного центра АЧС и "Службы 051". На первом этапе эту службу надо создать во всех городах с населением 50 и более тысяч человек;
      усилению группировки сил АЧС, предназначенной для ликвидации последствий землетрясений, путем создания дополнительных формирований и подразделений;
      созданию подразделений Государственной противопожарной службы в населенных пунктах с числом проживающих 5 тысяч человек и более, расположенных в сейсмоопасных зонах;
      созданию при ГУ "Республиканский центр медицины катастроф" мобильного госпиталя на 500 пострадавших в сутки и железнодорожного госпиталя на 300 пострадавших в сутки для оказания медицинской помощи при ЧС;
      созданию ГУ "Республиканский медицинский и реабилитационный центр АЧС" для сотрудников, военнослужащих АЧС и граждан, участвующих в мероприятиях по предупреждению и ликвидации ЧС;
      созданию авиационного предприятия ГУ "Казавиаспас" для организации патрулирования, доставки аварийно-спасательных формирований, инженерной техники, гуманитарных грузов в зоны бедствия и тушения природных пожаров;
      эффективному и рациональному использованию средств для более полного материально-технического обеспечения ГСЧС.

  Создание материально-технических резервов

      Будут выполнены работы по:
      восполнению и поэтапному освежению находящихся на текущем довольствии и хранящихся в мобилизационном резерве средств индивидуальной защиты, приборов радиационной и химической разведки, другого имущества гражданской обороны с последующим созданием оперативных запасов и резервов имущества ГО;
      закладке для нужд ЧС материально-технических средств, оборудования, продуктов питания, медикаментов и средств жизнеобеспечения в государственный резерв страны;
      закладке в структурные подразделения АЧС оперативного резерва средств и систем жизнеобеспечения из расчета на 8000 пострадавших для организации немедленного первичного жизнеобеспечения населения в зоне ЧС;
      закладке акимами г. Алматы, Алматинской, Восточно-Казахстанской, Жамбылской, Южно-Казахстанской областей резерва материально-технических средств, систем и средств жизнеобеспечения из расчета на 30 тыс. пострадавших к 2007 году;
      закладке акимами Мангистауской, Атырауской, Актюбинской, Западно-Казахстанской и Кызылординской областей резерва систем и средств жизнеобеспечения из расчета на 10 тыс. пострадавших к 2010 году;
      созданию для первичного жизнеобеспечения пострадавшего населения г. Алматы и других сейсмоопасных областей площадок, оборудованных коммунально-энергетическими сетями, из расчета на 200 тыс. пострадавших для г. Алматы и на 50 - 100 тыс. пострадавших для других областей с закладкой средств жизнеобеспечения;
      пересмотру норм и номенклатуры материальных средств в государственном материальном резерве с целью жизнеобеспечения 50 тыс. пострадавших и своевременного проведения аварийно-спасательных работ при крупномасштабных ЧС; закладке их до установленных норм;
      ревизии резерва медикаментов и медицинского имущества на случай ЧС и обеспечению его закладки в областях и ГУ "Республиканский центр медицины катастроф" в объемах, соответствующих нормативам;
      освежению и доведению имущества длительного хранения до установленных нормативов в структурных подразделениях АЧС.

  Сейсмоусиление зданий и сооружений, усиление контроля
за качеством нового строительства и состоянием
эксплуатируемых объектов

      Предполагается проведение работ по:
      обследованию состояния объектов, зданий и сооружений, расположенных в сейсмоопасных регионах республики, и определению уровня их сейсмостойкости;
      разработке программ областей и г. Алматы по сейсмоусилению зданий и сооружений на 2004-2010 годы;
      проведению сейсмического усиления зданий и сооружений, в первую очередь организаций образования, медицинских учреждений, объектов жизнеобеспечения;
      внесению предложений по укреплению в сейсмоопасных регионах территориальных органов Государственного архитектурно-строительного контроля Министерства индустрии и торговли.

  Активизация и совершенствование деятельности
центральных и местных исполнительных органов в области ЧС

      В этой области центральными и местными исполнительными органами республики будут приняты конкретные меры по:
      максимально возможному уменьшению риска возникновения ЧС, сохранению здоровья и жизни людей, снижению размеров ущерба и материальных потерь;
      созданию территориальных технических инспекций по безопасному использованию газа в жилых домах и на объектах коммунального хозяйства;
      организации и обеспечению надежной охраны объектов государственного и оборонного значения, а также коммуникаций и систем жизнеобеспечения, усилению противодействий террористической деятельности, включая биотерроризм; обеспечению готовности к гуманитарным акциям;
      созданию, совершенствованию и поддержанию в готовности городских, загородных пунктов управления, защитных сооружений гражданской обороны; планированию и осуществлению восполнения и поэтапного освежения средств индивидуальной защиты и другого имущества ГО, находящихся на текущем довольствии и хранящихся в неприкосновенных запасах и мобилизационных резервах;
      активизации работы по созданию и совершенствованию службы - 051, водно-спасательной службы, водолазных аварийно-спасательных отрядов;
      обеспечению эпидемиологического благополучия населения, ужесточению санитарного, ветеринарного надзора и контроля, своевременному проведению профилактических мероприятий, недопущению вспышек инфекционных заболеваний, развитию санитарно-карантинных пунктов, оснащению их всем необходимым имуществом.

  Планирование деятельности ГСЧС,
проведение научно-технических исследований

      Планирование деятельности ГСЧС предполагает:
      выработку общей методологии планирования деятельности ГСЧС и ее подсистем;
      разработку конкретных текущих и долгосрочных планов работ по различным уровням управления и направлениям деятельности, мероприятий по взаимодействию органов государственного управления, хозяйствующих субъектов, сил и средств при ликвидации ЧС;
      пересмотр и корректировку планов действий органов государственного управления, состава и численности сил и средств, выделяемых министерствами и ведомствами, областями при возникновении разрушительных землетрясений;
      разработку планов ликвидации трансграничных ЧС во взаимодействии с приграничными областями соседних государств.
      Проведение научно-технических исследований будет заключаться в:
      выполнении актуальных научно-технических работ действующими и вновь созданными научно-исследовательскими структурами как в системе АЧС, так и заинтересованных организаций;
      выработке долгосрочных стратегических научно-технических планов на основе утвержденных приоритетов деятельности;
      внедрении полученных результатов работ;
      обмене опытом с научно-техническими организациями зарубежных государств.

  Совершенствование системы информатизации,
связи и оповещения

      Это направление будет включать работы по:
      созданию корпоративной вычислительной сети АЧС, приобретению современных средств вычислительной техники, телекоммуникации и связи;
      модернизации системы оповещения населения и органов государственного управления на республиканском, областном, городском, районном уровнях, а также локальных систем на всех потенциально опасных объектах;
      созданию региональных систем оповещения о селевой угрозе населения и автоматизированной спутниковой системы наблюдения за селевыми потоками и селеопасными объектами;
      модернизации системы связи АЧС, включая, в первую очередь приобретение подвижных узлов управления и связи, средств радио и спутниковой связи.

  Подготовка органов государственного управления,
переподготовка специалистов ГСЧС, обучение населения

      Данная работа будет включать:
      преобразование Кокшетауского технического института в Академию спасателей, с подготовкой на ее базе также специалистов ЧС и ГО;
      подготовку специалистов в высших и средних специальных учебных заведениях по соответствующим специальностям на вновь открытых или обновленных курсах обучения; комплектование отрасли на постоянной основе квалифицированными кадрами;
      укрепление материально-технической базы центров подготовки и обучения, повышения квалификации работающих специалистов;
      создание Республиканского центра подготовки спасателей;
      проведение учений и тренировок по действиям органов управления и населения при ЧС;
      выпуск памяток по подготовке населения к ЧС, усиление пропаганды и обучения персонала органов управления и организаций, населения действиям при ЧС, в том числе через средства массовой информации.

  Международное сотрудничество в области ЧС

      Программой намечено:
      двухстороннее и многостороннее сотрудничество в области предупреждения и ликвидации ЧС Республики Казахстан с другими странами, Евросоюзом, НАТО, ПРООН, МФКП, Международной организацией гражданской обороны, Шанхайской организацией содружества;
      широко использовать мировой опыт, прежде всего Министерства Российской Федерации по делам гражданской обороны, чрезвычайным ситуациям и ликвидации последствий стихийных бедствий (МЧС РФ), как наиболее прогрессивный и более полно охватывающий все сферы деятельности в области предупреждения и ликвидации ЧС; осуществить тесное сотрудничество с этим министерством по укреплению материально-технической базы АЧС;
      расширить практику направления специалистов АЧС на учебу в Академию гражданской защиты МЧС РФ;
      продолжить сотрудничество с государственными органами надзора и контроля стран СНГ и Балтии в области промышленной и пожарной безопасности;
      укрепить и развить сотрудничество с Российской Федерацией, КНР, Японией, США и другими передовыми странами, международными организациями в области сейсмологии;
      участвовать в научно-исследовательских программах, осуществлять взаимообмен информацией и новыми технологиями; привлекать методологическую помощь для реализации сейсмологических программ;
      практиковать проведение учений, семинаров и конференций в области предупреждения и ликвидации ЧС; обеспечить стажировку и обучение специалистов и спасателей за рубежом.

  6. Необходимые ресурсы и источники финансирования

      Ежегодные объемы бюджетного финансирования будут уточняться Республиканской бюджетной комиссией при формировании республиканского и местного бюджетов на соответствующий год.
      Источники финансирования Программы развития государственной системы предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций и системы защиты от землетрясений на 2004-2010 годы приведены в Плане мероприятий по реализации Программы.
      Кроме того, в качестве источников финансирования могут быть предусмотрены кредиты и собственные средства организаций всех форм собственности.

  7. Ожидаемый результат от реализации Программы

      Реализация Программы будет осуществляться на основе Плана конкретных мероприятий, перечень которых разработан, исходя из их приоритетности.
      Выполнение предусмотренных Программой мероприятий позволит:
      повысить эффективность проведения единой государственной политики в области ЧС и защиты населения, объектов и территорий от ЧС, в том числе от крупномасштабных землетрясений;
      упорядочить контрольно-надзорные функции и прогностическую деятельность, расширить их возможности по предотвращению ЧС;
      усилить контроль и надзор за обеспечением промышленной и пожарной безопасности, безопасным ведением нефтяных операций, улучшить мониторинг возможных ЧС и окружающей среды;
      заблаговременно обнаружить очаги землетрясений и осуществить рациональное планирование хозяйственной деятельности на потенциальноопасной территории;
      повысить оперативную готовность органов управления, аварийно-спасательных сил и средств ГСЧС, решать задачи в комплексе и в кратчайшие сроки без дополнительных согласований и уточнений, улучшить качество принимаемых решений;
      поднять на современный уровень систему информатизации, связи и оповещения населения и органов управления, служб ГСЧС;
      создать необходимые запасы материально-технических и медицинских резервов по жизнеобеспечению пострадавшего населения;
      снизить ежегодно ожидаемый материальный ущерб от чрезвычайных ситуаций на 2-3 %, количество пострадавших и погибших на 3-4 %, увеличить количество спасенных на 5-6 %.

              8. План мероприятий по реализации Программы

-------------------------------------------------------------------
N  !    Мероприятие   !  Форма   !Ответст-!Срок ис-!Предпо-!Источ-
п/п!                  !завершения!венный  !полнения!лагае- !ник
   !                  !          !за ис-  !(реали- !мые    !финан-
   !                  !          !полнение!зации)  !расходы!сирова-
   !                  !          !(реали- !        !(млн.  !ния
   !                  !          !зацию)  !        !тенге) !
-------------------------------------------------------------------
1 !         2        !     3    !    4   !    5   !   6   !   7
-------------------------------------------------------------------
         1. Совершенствование нормативной правовой базы
-------------------------------------------------------------------
1.1 Развивать и совер- Проекты    АЧС, МЗ, ежегодно         не тре-
    шенствовать норма- постанов-  МТК и                     буется
    тивную правовую    лений      другие
    базу в области ЧС  Прави-     цент-
    природного и тех-  тельства,  ральные
    ногенного харак-   акты       исполни-
    тера, в том числе  централь-  тельные
    в области техни-   ных ис-    органы
    ческой безопас-    полни-
    ности, санитарно-  тельных
    эпидемиологичес-   органов
    кого благополучия
    страны и безопас-
    ности на транс-
    порте

1.2 Отработать вопро-  Проекты    АЧС,     III              Не тре-
    сы упрощения и     норматив-  МИД,     квартал          буется
    ускорения тамо-    ных пра-   МСХ,     2004 г.
    женных процедур,   вовых      МТК, МЗ,
    пограничного и     актов      (КНБ и
    визового контроля             АТК по
    при пересечении               согла-
    Государственной               сованию)
    границы Республи-
    ки Казахстан спа-
    сательными под-
    разделениями Рес-
    публики Казахстан
    и зарубежных
    стран, доставке
    гуманитарных гру-
    зов
-------------------------------------------------------------------
       2. Институциональное развитие ГСЧС, совершенствование
              мониторинга ЧС, в том числе землетрясений
-------------------------------------------------------------------
2.1 Упорядочить и ук-  Проекты    АЧС,     III              Не тре-
    репить контроль-   норматив-  МООС,    квартал          буется
    но-надзорные       ных пра-   МТСЗН,   2004 г.
    функции государ-   вовых      МСХ,
    ственных органов   актов      МТК, МЗ,
    в области предуп-             МЭМР,
    реждения и ликви-             МО, МИТ
    дации ЧС и обес-
    печить координа-
    цию их деятель-
    ности
-------------------------------------------------------------------
      3. Материально-техническое обеспечение ГСЧС, развитие и
       совершенствование аварийно-спасательной службы страны
-------------------------------------------------------------------
3.1 Обеспечить осна-   Проект     АЧС      ежегодно 2004 -  респуб-
    щение современной  постанов-                    286,3   публи-
    техникой, аварий-  ления                        2005 -  канский
    но-спасательным    Прави-                       287,3   бюджет
    оборудованием и    тельства                     2006 -
    имуществом, ре-                                 287,3
    зервом на случай
    возникновения ЧС
    в соответствии с
    нормативами:
    республиканский и
    региональные
    аэромобильные
    оперативно-спаса-
    тельные отряды;
    воинские части
    гражданской обо-
    роны;
    ГУ "Казселезащи-
    та".

3.2 Обеспечить осна-   Проекты    АЧС      ежегодно 2004 -  респуб-
    щение республи-    норматив-                    13,5    ликан-
    канского, обла-    ных пра-                     2005 -  ский
    стных, городских   вовых                        13,5    бюджет
    центров подготов-  актов                        2006 -
    ки и обучения                                   13,5
    техническими
    средствами обу-
    чения, программ-
    но-методологи-
    ческими материа-
    лами

3.3 Захоронение        Проекты    АЧС      2004 г.  2004 -  респуб-
    радиоактивных      норматив-                    1,0     ликан-
    материалов         ных пра-                             ский
                       вовых                                бюджет
                       актов
-------------------------------------------------------------------
          4. Создание материально-технических резервов
-------------------------------------------------------------------
4.1 Обеспечить зак-    Проект     АЧС      ежегодно 2004 -  респуб-
    ладку в струк-     постанов-                    150,0   ликан-
    турные подразде-   ления                        2005 -  ский
    ления АЧС Респуб-  Прави-                       150,0   бюджет
    лики Казахстан     тельства                     2006 -
    оперативного ре-                                150,0
    зерва средств и
    систем жизнеобес-
    печения от ЧС.
-------------------------------------------------------------------
   5. Сейсмоусиление зданий и сооружений, обеспечение надлежащего
            контроля за качеством нового строительства и
                 состоянием эксплуатируемых объектов
-------------------------------------------------------------------
5.1 Разработать прог-  Проекты    Акимы г. IY               в пре-
    раммы областей и   норматив-  Алматы,  квартал          делах
    г. Алматы по сей-  ных пра-   Алматин- 2004 г.          сред-
    смоусилению зда-   вовых      ской,                     ств,
    ний и сооружений   актов      ВКО, ЮКО                  предус-
    на 2004-2010 годы             и Жам-                    мотрен-
                                  былской                   ных в
                                  облас-                    местных
                                  тей, МИТ                  бюдже-
                                                            тах
-------------------------------------------------------------------
   6. Активизация и совершенствование деятельности центральных и
            местных исполнительных органов в области ЧС
-------------------------------------------------------------------
6.1 Разработать и      Проекты    АЧС,     ежегодно 2004 -  респуб-
    переработать нор-  норматив-  МТСЗН,            11,2    ликан-
    мативно-техничес-  ных пра-   МЭМР,             2005 -  ский
    кие документы в    вовых      МИТ, МСХ          11,2    бюджет
    области промыш-    актов                        2006 -
    ленной и пожарной                               11,2
    безопасности
-------------------------------------------------------------------
                7. Планирование деятельности ГСЧС,
            проведение научно-технических исследований
-------------------------------------------------------------------
7.1 Разработать комп-  Акты АЧС,  АЧС,     ежегодно         не тре-
    лексный план ос-   централь-  МООС,                     буется
    новных мероприя-   ных и      цент-
    тий ГСЧС с учетом  местных    ральные
    возможных ЧС при-  исполни-   и мест-
    родного и техно-   тельных    ные
    генного характера  органов    испол-
                                  нитель-
                                  ные
                                  органы

7.2 Разработать планы  Информация АЧС,     ежегодно         - " -
    по взаимодействию  Правитель- МИД, МЗ,
    при возможных      ству       МТК,
    трансграничных ЧС             МООС,
    между органами                МИТ,
    управления Рес-               МСХ,
    публики Казахстан             МОН,
    и органами по ЧС              МВД,
    приграничных                  КНБ, АТК
    государств                    (по сог-
                                  лас.),
                                  местные
                                  исполни-
                                  тельные
                                  органы

7.3 Пересмотреть пла-  Проекты    АЧС,     2004 г.          не тре-
    ны действий орга-  норматив-  цент-                     буется
    нов государствен-  ных пра-   ральные
    ного управления    вовых      и мест-
    при возникновении  актов      ные
    разрушительных                исполни-
    землетрясений на              тельные
    территории Рес-               органы
    публики Казахстан

7.4 Разработать мето-  Проекты    АЧС      ежегодно 2004 -  респуб-
    дологию кратко-    норматив-                    10,0    ликан-
    срочного прогно-   ных пра-                     2005 -  ский
    зирования сильных  вовых                        10,0    бюджет
    землетрясений на   актов                        2006 -
    основе анализа                                  10,0
    существующих и
    внедрения новых
    методик
-------------------------------------------------------------------
           8. Развитие и совершенствование системы связи,
                   оповещения и информатизации
-------------------------------------------------------------------
8.1 Провести модерни-  Проекты    АЧС      ежегодно 2004 -  респуб-
    зацию систем опо-  норматив-                    5,0     ликан-
    вещения населения  ных пра-                     2005 -  ский
    и органов госу-    вовых                        5,0     бюджет
    дарственного уп-   актов                        2006 -
    равления Респуб-                                5,0
    лики Казахстан в
    чрезвычайных
    ситуациях

8.2 Создать корпора-   Информация АЧС      ежегодно 2004 -  респуб-
    тивную вычисли-    Прави-                       19,4    ликан-
    тельную сеть       тельству                     2005 -  ский
    ГСЧС, провести                                  19,4    бюджет
    разработку терри-                               2006 -
    ториальных и ве-                                19,4
    домственных зве-
    ньев республикан-
    ской автоматизи-
    рованной информа-
    ционно-управ-
    ляющей системы по
    ЧС на базе ГИС и
    WEB-технологии,
    включая формиро-
    вание баз данных
    объектов с повы-
    шенной сейсмичес-
    кой уязвимостью
-------------------------------------------------------------------
        9. Подготовка органов государственного управления,
       переподготовка специалистов ГСЧС, обучение населения
-------------------------------------------------------------------
9.1 Организовать вы-   Решение    АЧС      ежегодно 2004 -  респуб-
    пуск периодичес-   АЧС                          3,6     ликан-
    ких журналов,                                   2005 -  ский
    информационных                                  3,6     бюджет
    сборников,                                      2006 -
    иллюстрированных                                3,6
    материалов и
    буклетов, видео-
    материалов в
    области ЧС
-------------------------------------------------------------------

Төтенше жағдайлардың алдын алудың және оларды жоюдың мемлекеттік жүйесiн дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған бағдарламасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 31 желтоқсандағы N 1383 қаулысы

      Қазақстан Республикасының Yкiметi қаулы етеді:

      1. Қоса берiлiп отырған Төтенше жағдайлардың алдын алудың және оларды жоюдың мемлекеттiк жүйесiн дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) бекiтiлсiн.

      2. Ic-шаралар жоспарына тартылған орталық және жергiлiктi атқарушы органдар жарты жылдық есеп бойынша жылына 2 рет (15 қаңтарға және 15 шiлдеге дейiн) Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiгiне Бағдарламаның iске асырылу барысы туралы ақпарат ұсынсын.

      3. Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттігi ұсынылған есептiң негiзiнде жылына 2 рет (25 қаңтарға және 25 шiлдеге дейiн) Қазақстан Республикасының Үкiметiне Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi iс-шаралардың орындалу барысы туралы ақпарат ұсынсын.

      4. Орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың Бағдарламаны орындау жөніндегi қызметiн үйлестiру Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң бiрiншi орынбасары А.С.Павловқа жүктелсiн.

      5. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң
2003 жылғы 31 желтоқсандағы
N 1383 қаулысымен   
бекітiлген     

Төтенше жағдайлардың алдын алудың және оларды жоюдың
мемлекеттiк жүйесiн дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған
Бағдарламасы

1. Бағдарламаның паспорты

Атауы              Төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою
                   мемлекеттік жүйесін дамытудың 2004-2010 жылдарға
                   арналған бағдарламасы.
Бағдарламаны       Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы
әзiрлеу үшiн       5 қыркүйектегi N 903 қаулысымен бекiтiлген
негiздеме          Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003-2006
                   жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру
                   жөнiндегi iс-шаралар жоспарының 10.14-тармағына
                   сәйкес.
Негiзгi            Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар
әзiрлеушi          жөнiндегi агенттiгi (бұдан әрi - Агенттiк немесе
                   ТЖА).
Мақсаты            Қазақстан Республикасының халқын, экономикалық
                   әлеуетiн және қоршаған ортасын табиғи және
                   техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлардың
                   (бұдан әрi - ТЖ) әсерiнен тиiмдi қорғауды
                   арттыру және қамтамасыз ету, ТЖ олардың, оның
                   iшiнде кең ауқымды жер сiлкiнiсiнiң алдын алу,
                   залалын азайту және зардаптарын жою үшін күштер
                   мен құралдарды дамыту.
Мiндеттерi         Төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою
                   мемлекеттiк жүйесiнiң (бұдан әрi - ТЖМЖ) жұмыс
                   iстеуіндегi орын алған кемшілiктердiң орнын
                   толтыру; оның қызметiнiң тиiмдiлiгiн қарқынды
                   арттыру;
                   басқару органдары, ТЖМЖ авариялық-құтқару және
                   болжау қызметтерi жұмысының тиiмдiлiгiн
                   жетілдiру және арттыру;
                   халық арасында ТЖ-дан зардап шеккендер мен қаза
                   тапқандардың санын қысқарту;
                   экономикалық залалды азайту және қоршаған
                   ортадағы экологиялық тепе-теңдiктi сақтау.
Бағдарламаны       ТЖ саласында бiрыңғай мемлекеттiк саясат
iске асырудың      жүргiзу. ТЖМЖ жетiлдiру және дамыту.
негiзгi
бағыттары
Қаржыландыру       Бағдарламаны қаржыландыру көздерi республикалық
көздерi мен        және жергiлiктi бюджеттер болып табылады.
көлемi             Республикалық бюджет:
                   1500,0 млн. теңге, оның iшiнде:
                   2004 ж. - 500,0 млн. теңге; 2005 ж. - 500,0 млн.
                   теңге; 2006 ж. - 500,0 млн. теңге.
                   Бұдан басқа, әртүрлi қоғамдық қорлардың
                   қаражаты, жеке адамдардың қайырылымдықтары,
                   үкiметтiк емес, халықаралық және басқа да
                   ұйымдардың гранттары тартылады.
Kүтілетін          Осы Бағдарламада көзделген iс-шараларды орындау:
нәтижелер          төтенше жағдайлар және халықты, объектiлердi
                   және аумақтарды ТЖ-дан, оның iшiнде кең
                   ауқымды жер сiлкінісiнен қорғау саласында
                   бiрыңғай мемлекеттiк саясат жүргiзудiң
                   тиiмділiгiн арттыруға;
                   бақылау-қадағалау функцияларын және болжау
                   қызметiн реттеуге, ТЖ алдын алу жөнiндегi
                   мүмкіндіктерiн кеңейтуге;
                   өнеркәсiптiк және өрт қауiпсiздiгiнiң қамтамасыз
                   етілуiн, мұнай операцияларының қауiпсiз
                   жүргiзілуiн бақылау мен қадағалауды күшейтуге,
                   мүмкiн ТЖ-ның және қоршаған ортаның мониторингiн
                   жақсартуға;
                   жер сілкiнiсiнiң ошағын алдын ала анықтауға және
                   аса қауiптi аумақтарда шаруашылық қызметтi
                   ұтымды жоспарлауды жүзеге асыруға;
                   басқару органдарының, ТЖМЖ авариялық-құтқару
                   күштерi мен құралдарының жедел дайындығын
                   арттыруға, мiндеттердi кешендi түрде және қысқа
                   мерзiм iшiнде қосымша келiсусiз және анықтаусыз
                   шешуге; қабылданатын шешімдердiң сапасын
                   жақсартуға;
                   TЖМЖ қызметтерiнiң информатикалау, байланыс және
                   халық пен басқару органдарына, хабарлау
                   жүйелерiн осы заманның деңгейiне көтеруге;
                   зардап шеккен халықтың тiршiлiгiн қамтамасыз
                   етудің материалдық-техникалық және медициналық
                   резервтерiнiң қажеттi қорларын құруға;
                   төтенше жағдайлардан күтiлетiн материалдық
                   шығынды жыл сайын 2-3 пайызға, зардап шеккендер
                   мен қаза тапқандардың санын 3-4 пайызға
                   азайтуға, құтқарылғандардың санын 5-6 пайызға
                   арттыруға мүмкiндiк бередi.
Iске асыру         2004-2010 жылдар.
мерзiмi            Бiрiншi сатысы (2004-2006 жылдар).
                   Екiншi сатысы (2007-2010 жылдар).

2. Кiрiспе

      ТЖМЖ дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған бағдарламасы "Табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының негiзiнде, "Қазақстан Республикасының экологиялық қауiпсiздiгiне төнген қатер және техногендiк және табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу жөнiндегi шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Қауiпсiздiк Кеңесi мәжiлiсiнiң 2003 жылғы 15 қаңтардағы N 1 және "Жамбыл облысындағы жер сiлкiнiсiнiң зардаптарын жою жөнiндегi шаралар және дүлей зiлзаланың салдарын барынша азайту жөнiндегi орталық және жергілiктi атқарушы органдардың мiндеттерi туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2003 жылғы 27-28 мамырдағы мәжiлiсiнiң N 14 хаттамалық шешiмдерiне сәйкес әзiрлендi.
      Бағдарлама 2004-2010 жылдарға ТЖ-ның әсерiнен Қазақстан Республикасының халқын, экономикалық әлеуетiн және қоршаған ортаны жоғары нәтижелiлiкпен қорғауды арттыру және қамтамасыз ету, авариялардың, апаттардың және дүлей зілзалалардың алдын алу, залалын азайту және зардаптарын жоюға арналған күштер мен құралдарды дамыту және жетiлдiру жөнiндегi маңызды шараларды қарастырады.
      "Қазақстан-2030" даму стратегиясына сәйкес ұлттық қауiпсiздік нөмiрi бiрiншi ұзақ мерзiмдi басымдық болып табылады. Қазақстан Республикасында ТЖ заңнамаға сәйкес ұлттық қауiпсiздiкке төнген қауiп-қатерге жатқызылады.
      Халықаралық терроризм күштерiнiң жандануын (әсiресе 2001 жылғы 11 қыркүйектегi АҚШ-тағы оқиғадан кейiн), іргелес мемлекеттердегi жағдайдың тұрақсыздығын және төтенше жағдайлардың, әсiресе жер сiлкiнiстерiнiң адамдардың құрбан болуымен едәуiр зиян келтiруiн, ал олардың барынша ауқымдылары мемлекет экономикасының дамуының бұзылуына және елеулi әлеуметтiк және саяси проблемаларға әкеп соғуы мүмкiн екенiн ескерсек, ТЖМЖ дамыту туралы мәселе қою бүгiнгi күнгi көкейкестi және дер кезiндегi жалпы мемлекеттiк маңызы бар мәселе болып тұр.
      Соңғы онжылдық әлемде қауiптi өндiрiстердi кеңiнен пайдаланатын iрi өнеркәсiптiк аймақтардың индустриялық жедел өсуiмен, табиғи ресурстардың қарқынды игерілуiмен, урбанизациялануымен, халықтың едәуiр өсуiмен және олардың шек қойылған аумақтарға, көбiнесе қауiптi аймақтарға көп шоғырлануымен сипатталады. Мұның бәрi қоршаған ортаға түсетiн антропогендiк күштiң күрт өсуiне, экономикалық, әлеуметтiк және экологиялық зардаптарға әкеп соғатын авариялардың, апаттардың және дүлей зiлзалалардың туындау ықтималдылығын арттырады. БҰҰ деректерi бойынша 1960 жылдан бергi дүлей зiлзалалардан келген экономикалық шығын 9 есе артты, ал iрi табиғи апаттардың жиiлiгi 3 еседен артыққа өстi. Дүлей зiлзалалар кезiнде әлемде 1991-2000 жылдары жыл сайын орташа есеппен 75 мың адам опат болды, ал зардап шеккендердiң жалпы саны 211 млн. адамды құрады, экономикалық зиян 40 млрд. АҚШ долларына жеттi.
      ТЖ-ның туындауы мен олардың әлеуметтiк салаға және қоршаған ортаға тигiзетiн келеңсiз әсерiнiң жалпы дүниежүзiлiк заңдылығы Қазақстанды да шет қалдырмайды.
      Республикада жыл сайын ТЖ-дан келетiн тура шығын 3,5-4,5 миллиард теңгеге дейiнгi соманы (барынша ауқымды дүлей зiлзала болмағанда) құрайды. Сараптық бағалау бойынша бұл жағдайдағы қосымша шығын 15-20 миллиард теңге шамасында және адамдардың опат болуына байланысты және зардап шеккендердi емдеуге кеткен шығын - 3 миллиард теңгеге жуық. Бұл жалпы сомада жыл сайын 25 миллиард теңгенi құрауы мүмкiн.

3. Проблеманың қазiргi жай-күйiн талдау

      Республиканың әртүрлi табиғи жағдайы оның жер сiлкiнiсi, сел тасқыны, көшкiн және опырылып құлау, су тасқыны, құрғақшылық, температураның кенет төмендеуi, Каспий теңiзi жағалауларының аймақтарын су басып қалу және су астында қалу, орман және дала өрттерi сияқты табиғи апаттарға едәуiр бейiм екендiгiн айғақтайды. Алматы, Шығыс Қазақстан, Жамбыл, Оңтүстiк Қазақстан облыстарына және Алматы қаласына қиратушы жер сiлкiнiсiнiң қатерi үнемi төнiп тұр.
      Сейсмология институтының деректерi бойынша елiмiздiң оңтүстiк, шығыс және оңтүстiк шығыс өңiрлерi ұзақ сейсмикалық тыныштықтан кейiн таяу жылдарда қатты қиратушы жер сілкінiсiнiң туындауы мүмкiн сейсмикалық процестің жандану кезеңiне ендi. Жер сiлкiнiсiн болжау және бұл апаттардан келген залалды және олардан туындаған геологиялық және техногендiк қосымша факторларды төмендету проблемаларының халықтың және объектілердiң қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуде өмiрлiк маңызы бар. Елiмiздің 400-ден аса қалалары мен елдi мекендерi орналасқан, өнеркәсiптiк әлеуеттің 40 пайызы шоғырланған және елiмiздiң халқының жартысы тұратын ел аумағының үштен бiрi сейсмоқауiптi болып табылады. Алматы облысы мен Алматы қаласының аумағы кiретiн Солтүстiк Тянь-Шань аймағы бүкiл Орталық Азиядағы ең бiр сейсмоқауiптiлердiң бiрi болып табылады. Жүз жыл аралығында мұнда онға жуық қиратушы жер сiлкiнiсi болды, оның екеуiнiң (Шелекте 1989 жылы және Кеминде 1911 жылы) магнитудасы сегiз баллға жеттi және дүниежүзiлiк сейсмикалық апаттардың рангiне кірдi.
      Соңғы жылдары Атырау, Батыс Қазақстан және Қарағанды облыстарында 5-6 балдық, жер сiлкiнiстерi, 1990 жылы Шығыс Қазақстанның Зайсан қаласында 7 балдық жер сiлкiнiсi болды. Бiрнеше мыңдаған жылдар бұрын Маңғыстау облысында болған үш қатты жер сiлкiнiсiнiң (8-9 балл) iзi табылды. Батыс Қазақстанда қарқынды геодинамикалық процестер болып жатыр. Жағдай мұнда көмiрсутектi шикiзаттардың өндiрiлуiмен қиындай түсуде, олар бiрқатар жағдайларда қарқынды техногендiк жер сiлкiнiсiне әкеп соғуы мүмкiн. Осыған байланысты Батыс, Орталық және Шығыс Қазақстанның байтақ аймақтары сейсмикалық қауiптi бағалауды қайта қарауды талап етедi.
      Негiзгi қорлардың, өндiрiстiк ғимараттар мен құрылғылардың, жылжымалы составтың және көлiктегi инфрақұрылымның ескiруi мен тозуы, мұнай және газ кен орындарын, басқа да табиғи ресурстарды игеру мен өндiрудің қарқынды өсуi, көмiрсутектi шикізаттар мен олардың өңделген өнiмдерiн тасымалдау көлемiнiң артуы техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлардың келеңсiз рөлiнiң өсуiнiң шын мәнiндегi алғышарттарын туғызып отыр.
      Дүлей зiлзалалардан, авариялардан және апаттардан халықты, қоршаған ортаны және шаруашылық жүргiзушi объектiлердi қорғау және олардың зардаптарын жою мемлекеттiк саясаттың басым саласы болып табылады. Мiндетiне төтенше жағдайлардан қорғау да кiретiн азаматтық қорғанысты ұйымдастыру және жүргiзу мемлекеттiң қорғаныс iс-шараларын орындау жөнiндегi маңызды функцияларының бiрi болып табылады.
      Республикада халықты және аумақтарды дүлей зiлзалалардан, авариялар мен апаттардан және олардан туындаған төтенше жағдайлардан қорғау саласындағы мемлекеттiк басқару ТЖМЖ аясында жүзеге асырылады.
      ТЖМЖ Қазақстан Республикасы Конституциясының , " Табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар туралы", " Азаматтық қорғаныс туралы ", " Авариялық-құтқару қызметi және құтқарушылардың мәртебесi туралы", " Өрт қауiпсiздiгi туралы ", " Қауiптi өндiрiстiк объектiлердегi өнеркәсiптiк қауiпсiздiк туралы" Қазақстан Республикасы заңдарының, 1997 жылғы 28 тамыздағы ("Төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою мемлекеттiк жүйесi туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң N 1298 қаулысының ), сондай-ақ өзге де нормативтiк құқықтық актiлердiң негiзiнде iс-қимыл жасайды.
      ТЖМЖ төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою, адамдардың өмiрi мен денсаулығын, материалдық және мәдени құндылықтарды қорғау; авариялар, апаттар, дүлей және экологиялық зiлзалалар, эпидемиялар, эпизоотиялар, эпифитотиялар туындаған кезде шаруашылық жүргiзу және әлеуметтiк сала объектiлерiнiң жұмыс тұрақтылығын арттыруға бағытталған нақты шараларды iске асыру; басқару органдары мен пункттерiнiң, байланыс және хабарлау жүйелерiнiң, күштер мен құралдардың жоғары әзiрлiгiн қамтамасыз ету; халықты төтенше жағдайдағы iс-қимылға дайындау және оқыту; халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру саласында бiрыңғай мемлекеттiк саясат жүргiзедi.
      ТЖА ТЖМЖ-ға жалпы басшылықты, салааралық үйлестiрудi жүзеге асырады, ТЖ алдын алу және жою саласында арнайы рұқсат етiлетiн функцияларды iске асырады.
      Орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың, ұйымдардың iс-қимылын үйлестiрудi:
      - республикалық деңгейде - Қазақстан Республикасының Tөтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiгi, Төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою жөнiндегi ведомствоаралық мемлекеттiк комиссиясы, Жарылыс iсi жөнiндегi ведомствоаралық кеңес, орталық атқарушы органдардың төтенше жағдайлар жөнiндегi комиссиялары;
      - жергiлiктi деңгейде - өзiнiң аумақтық органдары арқылы Агенттiк, жергiлiктi атқарушы органдардың және ұйымдардың тиiстi аумақтарда орналасқан төтенше жағдайлар жөнiндегi комиссиялары жүзеге асырады.
      Қазақстан Республикасы төтенше жағдайлар саласындағы бiрқатар халықаралық ұйымдарға кiредi, азаматтық төтенше жоспарлау саласында "бейбiтшiлiк жолындағы серiктестiк" бағдарламасының аясында НАТО-мен, ТМД елдерiнiң төтенше жағдайлар жөнiндегi мамандандырылған органдарымен ынтымақтастық қарым-қатынас жасайды.
      Қазақстан Республикасының төтенше жағдайларға ұшырау қаупiнiң жоғары деңгейi және TЖМЖ құрылымы мен қызметiндегi орын алған кемшiлiктер оны айтарлықтай дәрежеде қайта құру және дамыту қажеттiлiгiн талап етедi. Болжау қызметтерiнiң жұмысы, ең алдымен сейсмикалық мониторинг пен қысқа мерзiмдi болжау жүйесi, сәулет-қала құрылысы саясатының нормативтiк талаптары жетілдiрудi; мемлекеттiк, жұмылдыру және жергiлiктi резервтердi, елiмiздiң авариялық құтқару күштерiн және бiрiншi кезекте шұғыл бepу мен беру күштерін құрудың тұжырымдамалық негіздерін қайта қарауды қажет етедi.

3.1. ТЖМЖ жай-күйiн бағалау

      ТЖМЖ мына негiзгi сипаттамалармен бағаланады
      1) Нормативтiк құқықтық негiз.
      Қазақстанның төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою саласындағы заңнамасы шын мәнiнде соңғы бiрнеше жылдың iшiнде ғана қалыптаса бастады. Қазiргi уақытта ол 6 арнайы заңнан, төтенше жағдайлар жөнiндегi жекелеген мәселелердi реттейтiн бiрнеше заңдардан, әртүрлi иерархиялық дәрежелердегi және құқықтық реттеу салаларының жүздеген заңға тәуелдi нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады және құқықтық негiздерiнiң заңға тәуелдi деңгейде нақтылануы сатысында.
      Олар бүтiндей алғанда жалпы мемлекеттiк құқықтық және экономикалық нормаларға жауап бередi. Алайда, ТЖМЖ-ң қоғамдық қатынастарын реттейтiн нормативтiк құқықтық актiлердiң бiрқатары құқықтық қолдану шекарасын толық айқындамайды.
      Қазiргi уақытта республикада төтенше жағдайлар ауқымы аумақтық қағидатын бойынша айқындалады және объектiлiк, жергiлiктi, аймақтық және барынша ауқымды болып бөлiнедi. Көрсетiлген төтенше жағдайды бағалау тәсiлi олардың ауқымын шынайы сипаттауға және авариялар мен табиғи апаттарға сай мән беруге, сондай-ақ олардың зардаптарын жою үшiн Yкiмет резервiнен берілетiн қаражат көлемiн анықтауға мүмкіндiк бермейдi.
      Еңбек қорғау, экологиялық, өнеркәсiптiк, өрт қауiпсiздiгi және басқа қызмет салалары бойынша құқықтық қатынастарды реттейтiн отандық нормативтiк техникалық базаны құру баяу жүргiзiлуде. Жаңа экономикалық қатынастарға, қазiргi заманғы техникалық және технологиялық талаптарға сай келмейтiн 2,5 мыңға жуық құжаттар (ережелер, нұсқаулар, басқарушы және реттеушi құжаттар, оның iшiнде бұрынғы КСРО-ның) қайта қарау мен қайта әзiрлеуге жатады. Осындай кемшілiктер шаруашылық субъектiлерiнiң жұмысында едәуiр қиындықтар туғызады.
      Сақтандыру қызметi жетілмеген күйiнде қалуда. Ол жеке және заңды тұлғаларға, қоршаған ортаға және мемлекетке өнеркәсiптiк авариялар мен дүлей зiлзалалардың келтiрген шығынының орнын толтыруға берiлетiн кепiлдiктiң барлық, аспектiлерiн толық көлемде қамти алмайды.
      Нормативтiк құқықтық базадағы кемшiлiктер мен олқылықтар ТЖМЖ-ның авариялардың, апаттардың және дүлей зiлзалалардың алдын алу және зардаптарын жою мәселелерiн реттеудегi рөлiн елеулi төмендетедi, заңнаманың артықшылығын iс жүзiнде толық көлемде пайдалануға мүмкiндiк бермейдi, соның салдарынан командалық- әкiмшілiк басқару нысаны көбiнесе тиiмдi болмайды, мұның ақыры артық материалдық және моральдық шығынға ұшыратады.
      Осыған байланысты төтенше жағдайлар, азаматтық қорғаныс, өрт және өнеркәсiптiк қауiпсiздiк саласындағы және басқа да құқықтың аралас салаларындағы заңдарға талдау жасау, оларды одан әрi жетiлдiру жөнiндегi нақты iс-шараларды жүзеге асыру қажет.

      2) ТЖМЖ институционалдық негiзi.
      ТЖМЖ-ң халықты, объектiлердi және аумақтарды қорғау жөнiндегi алдына қойған мiндеттерiн ойдағыдай шешу ең алдымен төтенше жағдайлардан келуi мүмкiн зиянның алдын алу және азайту жөнiндегi шараларды орындауға, қоршаған ортаның жай-күйiн бақылау мен қадағалауды, шаруашылық жүргiзу және әлеуметтiк сала объектiлерiнiң тұрақты жұмыс iстеуiн қамтамасыз етуге бағытталған оңтайлы институционалдық негiз құрғанда ғана мүмкiн. Оның қызметiн талдау көрсеткенiндей, қолданыстағы институционалдық негiз кемелiне жетуден алыс және қайта құру мен дамытуды қажет етедi.
      ТЖА жүзеге асыратын бақылау-қадағалау функцияларының аясы өте тар және бүгiнгi күннiң талабына сай келмейдi. Қазiргi уақытта Агенттiк өрт қадағалау, өнеркәсiпте қауiпсiз жұмыс жүргiзудi қадағалау және тау-кен қадағалауды ғана жүзеге асырады. Төтенше жағдай саласындағы көптеген бақылау-қадағалау функциялары республиканың әртүрлi орталық атқарушы органдарына бөлiнiп берiлген.
      Бұл - еңбек қорғау және азаматтық қорғаныс туралы заңнаманың сақталуын; жер қойнауының қорғалуын; электр энергиясын өндiру, тарату, бөлу және тұтыну саласындағы қауiпсiздiктi; ядролық және радиациялық қауiпсiздiктi; көлiктегi қауiпсiздiктің қамтамасыз етілуiн; кiшiгiрiм кемелердiң пайдаланылуын; суасты-техникалық жұмыстардың қауiпсiздiгiн, ормандардың өрттен қорғалуын; құрылыстың сапасын, үйлер мен құрылыстардың және гидротехникалық құрылғылардың сенiмдiлiгi мен қауiпсiздiгiн (әcipece сейсмикалық аудандарда); жұқпалы аурулар мен iндетке қарсы iс-шаралардың орындалуын бақылау мен қадағалау жөнiндегi өкілеттіктерге қатысты. Бұл ведомстволық өкілеттiктердi орындау тиiстi министрлiктер мен агенттiктер үшiн көбiнесе қосымша мiндет болып табылады. Оның үстiне, орталық атқарушы органдардың бiрқатары бұл жөнiнде өзiн-өзi бақылайды, бұл бақылау-қадағалау органдарының тәуелсiздiк принципiне қарама-қайшы келедi.
      Халықты және аумақтарды авариялардан, апаттардан және дүлей зiлзалалардан қорғау жөніндегi шаралардың тиiмдiлігiн арттыру үшiн ТЖ алдын алудың негiзгi мәселелерi бойынша бақылау-қадағалау функцияларын Агенттiкке барынша шоғырландыру, қажет болса жаңа қадағалау органдарын құру орынды болар едi.
      Экономиканың үдемелi дамуы, инвестицияның өсуi және өндiрiстiң кеңеюi нәтижесiнде жаңа маңызды проблемалар туындады.
      Каспий және Арал теңiздерiнiң қайраңдарында және Қарашығанақ мұнай-газ конденсатты кен орнындағы мұнай операцияларының қарқындылығы, бұл жұмысының қауiпсiз жүргiзiлуiне пәрмендi бақылау мен қадағалаудың және аварияның келеңсiз зардаптарын жою үшiн қажеттi күш пен құралдардың болмауынан қоршаған ортаның едәуiр ластануына, Қазақстанның және шектес мемлекеттердiң флорасы мен фаунасының орны толмас шығынына және соның салдарынан республикаға iрi экологиялық айыппұл шараларын қолдануға әкеп соғуы мүмкiн. Tоғытылған ұңғымалардың саңлаулануы кезiнде мұнайдың төгiлуiнен де апаттық зардаптар болуы мүмкiн. Газлийдегi (1976 және 1984 жылдардағы) және Сахалиндегi Нефтегордағыға (1996 ж.) ұқсас техногендiк сипаттағы қатты жер сiлкiнiсiнiң туындауынан жағдай қиындауы мүмкiн.
      Мұнайдың төгiлуiнен болуы ықтимал зардаптардың алдын алу және азайту мақсатында бақылау-қадағалау органдарын нығайту және бұл саладағы талаптарды қатайту, мамандандырылған теңiз авариялық-құтқару жасағын құру, аймақтағы техногендiк жер сiлкінiсi туындауының ықтималдылығын зерттеу, олардың сейсмикалық қауiптілiгi мен ауқымын бағалауды қайта қарау қажет. Сондай-ақ болжанатын апаттарды ескерiп, республиканың батыс аймағында азаматтық қорғаныс полкiн құрған жөн.
      Қазiргi кезде экономиканың мұнай өндiру және құрылыс салаларында қайраңдарда мұнай өндiруге, су айдындары арқылы өтетiн мұнай-газ құбырларын және байланыс желiлерiн тартуға, сондай-ақ гидроқұрылыстар мен көпiрлер салуға байланысты суасты-техникалық жұмыстары дамытылуда.
      Осындай жауапты және қауiптi жұмыстарды дайындалған кадрлары мен тиiстi сүңгуiр жабдықтары жоқ ұйымдардың және жеке адамдардың бақылаусыз жүргiзу деректерi анықталған, бұның ауыр келеңсiз зардаптарға әкеп соғуы мүмкiн.
      Қазақстанның 6 млн. жуық халқы бар таулы және тау бөктерiндегi аудандары сейсмикалық қауiптi аймақтарға жатады. Жер сiлкiнiсiнiң болжамы бұл аймақтар үшiн өте маңызды болып табылады. Солай бола тұра, сейсмикалық байқау пункттерiнiң жиiлiгi бiркелкi емес және жеткiлiксiз, iс жүзiнде олар республиканың шығысында жоқ, оңтүстiк аймақтарда станса жүйелерi сирек кездеседi. 56 сейсмикалық стансаның 6-уы ғана халықаралық нормаларға сәйкес. Сейсмикалық ауданға бөлу картасы қазiргi заманның талаптарына және ТМД-да қабылданған стандарттарға сай емес, аумақтың нақты сейсмикалығын көрсетпейдi. Республикадағы сейсмологиялық мекемелердiң iс-қимылы өзара да, аймаққа көршiлес мемлекеттердiң осындай ұйымдарымен де тиiстi түрде үйлестiрiлмеген.
      Республикалық сейсмологиялық бақылау және жер сілкінісiн болжау жүйесiнiң тиiмдi жұмыс iстеуi үшiн таяудағы жылдарда елiмiздiң ғылыми әлеуетiн қысқа мерзiмдi жер сiлкiнiсiн болжаудың әдiстемесiн әзiрлеуге жұмылдыру, республикалық орталық және сейсмикалық және басқа да табиғи және техногендiк процестердiң, ең алдымен орман және дала өрттерiнiң, су тасқындарының, селдердiң, мұнайдың төгiлуiнiң ғарыштық мониторинг жүйесiн құру, қолданыстағы 40 сейсмикалық стансаны қазiргi заманғы аспаптармен, жабдықтармен, автокөлiкпен және байланыс құралдарымен қайта жарақтандыру және 52 жаңа сейсмикалық станса құру, сейсмикалық қауiптi аудандар үшiн егжей-тегжейлi және шағын сейсмикалық аудандарға бөлу картасын әзiрлеу қажет.
      Қозғалыстардың сейсмикалық құбылыстармен генетикалық байланысын орнату және жер сiлкiнiсiн болжау әдiстерiн әзiрлеу үшiн Алматы, Шелек, Жамбыл, Аймақтық Солтүстiк Тянь-Шань геодинамикалық полигондарындағы жер қыртысының қазiргi уақыттағы қозғалысын және жер бетiнің өзгеруiн анықтау жөнiндегi жоғары нүктедегi геодезиялық бақылауларды қалпына келтiру және жаңарту қажет.
      Қазақстанның батыс және шығыс, сондай-ақ орталық бөлiгiнде табиғи және техногендiк процестердiң туындау мүмкіндiгi жаңа геодинамикалық полигондарды құрудың, үздiксiз кешендi бақылаулар жүргізудiң және тиiстi түрде қаржыландырудың қажеттiгiн көрсетедi.
      Осы проблеманы iске асыру "Геодезия мен картография туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 3 шiлдедегi N 332-II Заңында қарастырылған.
      Су апатына (cу тасқыны, су бacу, сел) байланысты төтенше жағдайлар республикаға жыл сайын залал келтiредi. Республикада бар 570 гидроқұрылғының 268-i (оның iшiнде 16-ы ipi) қазiргi заманғы сенiмдiлiк талаптарына сай келмейдi және төмен орналасқан елдi мекендер мен объектiлерге ауқымы зор қауiп-қатер туғызады. Жөндеу-қалпына келтiру жұмыстарын жүргiзудi тездету, оның iшiнде сел қауiптi аймақтарда бөгеттер мен басқа да инженерлiк құрылғылар салуды жалғастыру қажет.
      Сонымен қатар республикада залалдың алдын алу, азайту және аталған төтенше жағдайлар зардаптарын жою, гидротехникалық құрылыстарда жобалау, жөндеу және профилактика жұмыстарын, өзендердiң жағалаулары мен су қоймаларының арналарын тазалау және бекіту жұмыстарын тұрақты негiзде орындайтын мамандандырылған бiрегей ұйым жоқ. Сондықтан Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiгiнiң "Қазселденқорғау" ММ-сiн  Республиканың олар құрылмаған 8 облысында қосымша басқармалар құра отырып, "Қазсуданселденқорғау" етiп қайта құру орынды деп санаймыз. Сондай-ақ, тиiстi инспекция құра отырып, елдi мекендерге жақын орналасқан өзендер мен су айдындарының, бөгеттердiң, су қоймаларының, басқа да гидротехникалық объектiлердiң жай-күйiн бақылау-қадағалау функцияларын берiп, Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiгiнiң өкiлеттілiгiн кеңейту ұсынылады.
      051-қызметi (АҚШ-тың 911 қызметiне ұқсас) қалыптасу сатысында. Оның құрамына:
      халықтың өмiрi мен денсаулығына қатер төндiретiн оқиғалар туралы бiрегей телефон нөмiрi бойынша хабар қабылдайтын, жедел қызметтердiң диспетчерлiк орталықтарымен (медициналық жедел жәрдем, өртке қарсы қызмет, криминалдық полиция, жол полициясы, газ, электр жүйелерiнің, су каналдарының, жылу жүйелерiнiң авариялық қызметтерi және басқа да авариялық және коммуналдық қызметтер, Қорғаныс министрлiгiнiң саперлер бөлiмшелерi, терроризмге қарсы күрес бөлiмшелерi) өзара iс-қимыл жасайтын қалалық орталықтар;
      аймақтарда тәулiк бойы оқиғаға жедел мән берудi жүзеге асыратын және штаттық құтқарушылармен жасақталған, барлық қажеттi авариялық-құтқару жабдықтарымен жарақтандырылған құтқару қызметтерi кiруi тиiс.
      Тұрмыста адам қаза табатын және едәуiр материалдық шығын әкелетiн газ жарылыстарымен байланысты төтенше жағдайлардың саны ұдайы өсуде. Газ шаруашылығын бөлу кезiнде инспекциялық қызметтiң таратылуы 90-шы жылдардың басынан тұрғын үйлер мен коммуналдық-тұрмыстық ұйымдарда газды қауiпсiз пайдалануды қадағалаудың жойылуына алып келдi. Қабылданған шешiмдер аясында оны қайтадан құру жөнiндегi жұмыс iс жүзiнде әлi басталған жоқ.
      Өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету саласында жұмысшылардың, инженерлiк-техникалық қызметкерлердiң және қызметшілердiң қатарынан құрылған ерiктi өрт сөндiру жасақтарының болуы тәжiрибесi ұмыт болды. Жұртшылыққа сүйену, халықтың қалың көпшілігiн өрт қауiпсiздiгiн нығайту үшiн күреске белсендi тарту, ерiктi өрт сөндiру ұйымдарымен тығыз байланыста болу өте маңызды, шешушi мәнге ие болуы тиiс.

      3) ТЖМЖ-ны материалдық-техникалық қамтамасыз ету.
      ТЖМЖ-ның ең негізгі мiндеттерiнiң бiрi "басқару органдары мен пункттерiнiң, хабарлау және байланыс жүйелерiнiң ТЖМЖ күштерi мен құралдарының төтенше жағдайлардағы iс-қимылға жоғары дайындығын қамтамасыз ету, авариялық-құтқару және төтенше жағдайлардағы жою жөнiндегi басқа да шұғыл жұмыстар жүргiзу" болып табылады.
      Сонымен бiрге, қолда бар, оның iшiнде Агенттiк жүйесiндегi күштер мен құралдар бұл талаптарды жартылай ғана қанағаттандырады.
      Төтенше жағдайлардың артуы жағдайында жұмыс iстеп жатқан Республикалық жедел-құтқару жасағы, бес аймақтық аэромобильдi жедел-құтқару жасағы, азаматтық қорғаныстың әскери бөлiмдерi өздерiнiң жарақтандырылуы және сандық құрамы бойынша құтқару жұмыстарын толық көлемде орындай алмайды және елеулi нығайтуды қажет етедi. Бұған қоса, соңғы 15 жыл iшiнде тиiстi қаржыландырудың болмауынан пайдаланылатын техника мен жабдықтар тозған. Орталық аппарат пен аумақтық органдардағы 627 бiрлiк техника 70-шi жылдары шығарылған, оның 10 пайызы жарамсыз жағдайда. Өрт техникасының 70 пайызы мүлдем ескiрген, ал мамандандырылған өрт сөндiру бөлiмдерiнiң авариялық-құтқару техникасымен және жабдықтармен жарақтандырылуы 80 пайызды құрайды. Азаматтық қорғаныс әскери бөлiмдерiнің техникалық жарақтандырылуы өте төмен. Олардағы жабдықтар мен техника тапшылығы 25 пайызды құрайды, автотехниканың 70 пайызы және инженерлiк техниканың 85 пайызы 60-шы жылдардан кейiн шығарылған. Суда құтқару қызметi жүйесiнiң жағдайы мүлдем ауыр, оның жабдықтары мен техникасының 80 пайызынан астамы тозған.
      Қорғаныс министрлiгiнен Агенттiкке берiлген 19 тiкұшақ та тозған. Оларды қалпына келтiру үшiн едәуiр қаражат керек. Агенттiк таулы жерлерде өрт сөндiру, құтқару жұмыстарын қамтамасыз ету үшiн күшейтiлген MИ-8MTB тiкұшақтарына және КА-226 тiкұшақтарына, iрi ауқымды апаттар аймағына құтқарушыларды, жүктерді жеткiзу үшін көлiк ұшақтарына, oрман және дала өрттерін сөндіру үшiн 20 текше метрден аса су таси алатын ұшақтарға және жағалауларды күзету қызметтерi үшiн катерлерге аса мұқтаж.
      Барлық жедел-құтқару жасақтарын және әскери бөлiмдердi қазiргi заманғы байланыс құралдарымен кiшi механизациямен, арнайы қорғану жабдықтарымен, әсiресе химиялық және радиоактивтiк зақымдануға тап болған аумақтарда құтқару радиоактивтік зақымдануға тап болған аумақтарда құтқару жұмыстарын жүргізуге қажетті барлау және адамдарды іздестіру аспаптарымен жарықтандыру мәселесi бүгiнгi күнi өткiр күйiнде қалуда.
      Соңғы 10 жыл iшiнде азаматтық қорғаныстың мемлекеттiк материалдық резервтерi едәуiр азайды, ал жергiлiктi резервтер тиiстi негiздемесiз салынады, онда да барлық жерде емес.
      Облыстардың, Астана және Алматы қалалары әкiмдiктерiнiң ұзақ сақтау қоймасындағы жұмылдыру резервiнiң қазiргi заманғы жаппай зақымдау қаруынан халықты қорғаудың жеке құралдары (газқағар, радиациялық және химиялық барлау аспаптары, балаларды қорғау камералары) 40 пайызы (1977-1983 жж, салынған) өзiнiң қорғау және пайдалану қасиеттерiн жоғалтқан және броньнан алуды, жаңартуды және жоспарлы тұтынуға дейiн орнын толтыруды қажет етедi.
      Республикалық деңгейдегi резервтiң жағдайы да онша емес. Осылайша мемлекеттiк материалдық резервке зардап шеккен халықтың тiршiлiгiн қамтамасыз ету құралдары жеткіліксiз санда салынған. Резервте барлығы 3165 шатыр және 766 киiз үй бар, есептеулер қиратушы жер сiлкiнiсi кезiнде тек қана Алматы қаласында 300 мыңнан астам адам баспанасыз қалуы мүмкiн екендiгiн көрсетедi. Солай бола тұра, мемрезервте 3 автосамосвал, 6 экскаватор, 12 бульдозер, 6 компрессорлы станса ғана бар, болуы мүмкiн авариялардың, апаттың және дүлей зілзаланың, оның iшiнде қиратушы жер сiлкiнiстерінің зардаптарын жою жөнiнде тиiмдi жұмыстар жүргiзу үшін көзделген мүлдем жеткiлiксiз. Төтенше жағдайларды жою үшін көзделген мемлекеттiк материалдық резервтi сақтаудың нормативтерi мен номенклатурасын оларды арттыру жағына қарай қайта қарау қажет.
      Байланыс жүйесiндегi жабдықтар паркi әбден тозды. 70-шi жылдары шығарылған пайдаланудағы байланыс жабдықтарының 62 пайызы сенiмдiлiгi және сапасы жағынан қазiргi заман талабына сай келмейдi. Облыстық және қалалық ТЖ жөнiндегi басқармалар жедел және транкингтi байланыспен орташа есеппен 10-20 пайызы жарақтандырылған, олардың баруы қиын жерлерде жұмыс iстеуге арналған байланыс құралдары жоқ.
      Агенттiктiң жиiлiк ресурсы шектеулi және төтенше жағдайлар кезiнде жедел басқаруды байланыспен қамтамасыз ету мiндеттерiн толық көлемде шешуге мүмкiндiк бермейдi.
      Орталықтандырылған хабарлау жүйесi бұдан 30 жыл бұрын құрылған және қазiргi заманғы сандық және талшықты-оптикалық байланыс технологиясын қолдануда қиындық тудырады. Соңғы жылдары радиотрансляциялық тораптардың саны 12 eceгe, электр дабылдары 2 есеге қысқарды. Селолық байланыс бұзылған, 500 мыңнан аса халық тұратын 1500 елдi мекен хабарлаудың ешқандай түрiмен жабдықталмаған. Оған қоса елiмiздiң радиоторабының 20 пайызы, радио және телевизия арналарының 40 пайызы, электр дабылдарының 40 пайызы автоматты қосылумен қамтамасыз етiлмеген.
      Жұмыс iстеп тұрған Республикалық төтенше жағдайлар жөнiндегi автоматтандырылған ақпараттық-басқару жүйесi түбегейлi өзгертудi және қарқынды дамытуды талап етедi. Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiктiң орталық аппараты мен облыстық басқармаларының штатындағы 1478 адамға 347 жеке компьютер бар, (қамтамасыз етiлу 24 пайыздан төмен) оның 30 пайызының пайдаланылғанына 5-10 жыл болды және жаңа ақпараттық технологиялармен қабыспайды.
      Төтенше жағдайлар қаупi туындаған және болған кезде адамдардың өмiрi мен денсаулығы уақытында қабылданған iс-шараларға байланысты жағдайда мұндай ақпарат, байланыс және хабарлау жүйелерiн пайдалану мүмкiн емес.
      Осының барлығына қоса, қолданыстағы заңнаманың Агенттiктің әскери қызметшiлерiн тұрғын үймен қамтамасыз ету жөнiндегі нормалары орындалмайды.

      4) ТЖМЖ қызметiн жоспарлау.
      Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттік, Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасы (бұдан әрi- БҰҰДБ) және Қызыл Жарты Ай Халықаралық қоры (бұдан әрi - ҚЖХҚ) Қазақстанның табиғи апаттарға дайындық жоспарын әзiрледi, оны республикалық және жергілiктi деңгейде iске асыру қажет.
      Қазақстан Республикасының Үкiметi төтенше жағдайлар туындауының жоғары қатерi бар 520 ұйымның тізбесiн айқындады. Аталған өнеркәсiптiк объектiлердiң қауiпсiздiгiн кезеңiмен декларациялау басталды, бұл объектілерде жұмыс iстейтін персоналдың және оларға жақын тұратын халықтың қауiпсіздігін қамтамасыз ету жөнiндегi олардың ic-шараларын бақылауға алуға мүмкiндiк туғызады.
      Сонымен бiрге республикада Төтенше жағдай және азаматтық қорғаныс (бұдан әрi - ТЖ және AK) саласындағы жұмыстарды кешендi жоспарлау мәселесiне жеткiлiктi көңiл бөлiнбей келедi. Табиғи, техногендiк және экономикалық процестердi дамыту, аймақтардың еңбек және материалдық ресурстарының қозғалысы мәселелерi нашар қадағалануда. Соның салдарынан iс-шараларға уақытында түзетулер енгiзілмейдi, жоспарланған және нақты iс-қимылдарда байланыс жоқ.

      5) Ғылыми-техникалық зерттеулер.
      АҚ пен ТЖ алдын алу және оларды жоюдағы әлеуметтiк-экономикалық саланың даму тарихы ендi ғана басталды, әзiрше қажетті арнайы ғылыми-зерттеу институттары мен орталықтары жоқ. Соның салдарынан оның бiрiншi кезектегi көптеген ғылыми проблемалары шешілмеген күйiнде қалуда. Бұл ең алдымен ТЖМЖ қызметінiң негізгі бағыттарының даму тұжырымдамасын әзiрлеуге, төтенше жағдайларды мемлекеттік есепке алу өлшемдерiн белгілеуге, сала жұмысының тиімдiлігiн бағалау әдiстемесiн жасауға, төтенше жағдайлардан келген тура және қосымша шығындарды eceптеуге, резервке салу нормаларын республикалық және жергілiктi деңгейде белгiлеуге, төтенше жағдайлардан қорғанудың кешендi жүйелерiн әзiрлеуге қатысты.

      6) Мамандар даярлау және қайта даярлау және ТЖМЖ-ны кадрлармен жете толықтыру.
      Республиканың бес жоғары оқу орнында ТЖ мен АҚ алдын алу және жою саласындағы мамандарды жоғары бiлiм мәртебесiмен оқыту ұйымдастырылды.
      Сонымен қатар, Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiктiң құрылымдық бөлiмшелерi, әсiресе орта және төменгi звенолары кадрлармен жеткiлiктi толықтырылмаған. Ресей Федерациясының мамандандырылған академияларында (РФ ТЖМ Азаматтық қорғаныс академиясы және РФ IIМ Өртке қарсы қызмет академиясы) оқитын тыңдаушылардың аз ғана саны (7-8 адам) жоғары әскери-техникалық бiлiмi бар мамандарға қажеттiлiктi қамтамасыз етпейдi. Суда құтқару қызметi бөлiмшелерiнiң штаты 40 пайызбен ғана толықтырылған.
      Республикада авариялық-құтқару қызметi мамандарын даярлау мүмкiндiгi жоқ. Оқу процесiнiң деңгейi, ЖОО-ның әдiстемелiк және оқыту-материалдық базасы уақыт талабынан артта қалған. Төтенше жағдайлар саласындағы тiкелей жұмысты жүзеге асыратын орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың штаттық құрылымдарын құру және нығайту мәселелерi де өткiр күйiнде қалып отыр. Ол көбiнесе дайындығы мен бiлiктiгi жоқ қызметкерлерге жүктеледi, және көп жағдайларда қосымша жұмыс ретiнде атқарылады, бұл тиiстi органдардың дайындық деңгейiне әсерiн тигiзедi.

      7) Орталық және жергілiктi атқарушы органдардың қызметi.
      Орталық және жергiлiктi атқарушы органдар қызметiнiң жалпы кемшiлiктерiнiң бiрi арнайы бақылау, қадағалау және болжау, оның iшiнде сейсмикалық берiктендiру жөнiндегi функцияларды жүзеге асыратын ұйымдардың жұмыс тиiмдiлiгiнiң төмендiгi болып табылады. Өндiрiс салаларының оларға ведомстволық бағынысты объектiлерiнде қажеттi алдын алу және қорғану iс-шаралары толық көлемде орындалмайды.
      Қазақстан Республикасының сейсмикалық қауiптi аймақтарындағы үйлер мен ғимараттарды паспорттау мәлiметтерi бойынша жалпы аумағы 26,57 млн. шаршы метр 255,8 мың тұрғын үй, 673 мектеп, 887 мектепке дейiнгi балалар үйi, 447 денсаулық сақтау мекемесi белгiленген нормаларға сай емес, берiктендiруге немесе бұзуға жатады. Одан басқа, республикада қазiргi уақытта 2,5 млн. шаршы метрге жуық тозығы жеткен және авариялық тұрғын үйлер бар.
      Сараптық бағалау бойынша күшi 9 баллға жуық жер сiлкiнісi болған жағдайда (МСК-64 шкаласы бойынша) тек Алматы қаласында: 24225 тұрғын үй қирап, 31183-i бүлiнедi, 109 өнеркәсiптiк кәсіпорын, 150 мектеп, 209 балалар бақшасы, 194 қоғамдық үй қатардан шығады.
      Сөйтсе де жергiлiктi атқарушы органдар мен кәсiпорындардың қаражатты жеткiлiксiз бөлуiнен үйлер мен ғимараттарға сейсмикалық беріктендіру болып берілмейтiн қарқынмен жүргiзiлуде. Мысалы, 1998 жыл мен 2000 жылдары аралығында тек Алматы қаласында ғана үйлердi сейсмикаға қарсы беріктендіру жүргiзiлдi, онда да 31 объектіде ғана, оның 21-i мектеп, 9-ы аурухана және бiр бала бақшасы, барлығы 680 млн.теңге сомасындағы жұмыс орындалды.
      Iстiң жайын түбегейлi өзгерту қажет. Сейсмикалық беріктендіруге жататын бiрiншi кезектегi объектілерге тұрғын үйлердi, мектептердi, балалар бақшаларын, ауруханаларды, адамдар көп жиналатын ғимараттарды, сондай-ақ тiршіліктi қамтамасыз ету объектiлерiн (жылу-, су-, газ және энергиямен жабдықтау, байланыс, канализация) жатқызу қажет.
      Сейсмикалық орнықсыз объектілермен қалыптасқан жағдайды туғызған факторлардың бiрi елiмiзде сәулет-құрылыс бақылауының пәрмендi жүйесінің болмауы болып табылады. Бұл жүйеге кiретiн Құрылыс iсi жөнiндегi комитеттiң аумақтық бөлімшелерінің, сәулет, техникалық және авторлық қадағалау жергiлiктi органдарының қызметi толығымен жаңа құрылысқа бағытталған. Пайдаланудағы үйлер мен ғимараттардың жай-күйін бақылауды олар қамтамасыз етпейді. Сонымен сәулет-құрылыс бақылау мемлекеттiк инспекторларының саны 12 облыстың әрқайсысында 4-7 маманнан аспайды.
      ТЖ және АҚ алдын алу және жою жөнiндегi мiндеттердi iске асыруға басшы кадрлардың, күштер мен құралдардың дайындығы туралы мәселе өткір күйiнде қалып отыр.
      Астана қаласына көшкеннен кейiн барлық орталық атқарушы органдар:
      қалалық және қала сыртындағы басқару пункттерiн салмады;
      АҚ және ТЖ штаттық бөлiмшелерiнiң (салалық қызметкерлердің) санын, олардың қызметiн және дайындығын қамтамасыз етпедi.
      Бұл органдардағы АҚ объектiлерi мен мүлкінің жай-күйi, тиiстi резервтердiң болуын және жинақталуын қоса, жақсартуды қажет етедi. АҚ және ТЖ қызметтерi құрамаларын жарақтандыруға қаражат бөлiнбейдi.

4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi

      Көзделiп отырған ТЖМЖ-ны дамыту табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлардың, оның iшiнде кең ауқымды жер сiлкiнiсiнiң әсерiнен Қазақстан Республикасының халқын, экономикалық әлеуетiн және қоршаған ортаны тиiмдiлiкпен қорғауды қамтамасыз етедi.
      Бағдарламаның мақсаты Қазақстан Республикасының халқын, экономикалық әлеуетiн және қоршаған ортаны ТЖ әсерiнен тиiмдi қорғауды арттыру және қамтамасыз ету, олардың алдын алу, зардаптарын жою, залалын азайту үшiн күштер мен құралдарды дамыту болып табылады.
      Бағдарламаның мiндеттерi:
      ТЖМЖ-ның қызметiнде орын алған кемшiлiктердi жою; оның қызметiнiң тиiмдiлiгін қарқынды арттыру;
      басқару органдарының, авариялық-құтқару және болжау қызметтерiнiң жұмысын жетілдiру және тиiмдiлiгiн арттыру;
      халық арасында төтенше жағдайлардан қаза тапқандар мен зардап шеккендердiң санын қысқарту;
      экономикалық шығынды азайту және қоршаған ортаның экологиялық тепе-теңдiгiн сақтау жөнiндегi iс-шараларды iске асыру болып табылады.

5. Бағдарламаны iске асырудың негiзгi бағыттары мен тетiгi

      Бағдарламаны iске асыру бүтiндей алғанда, екi сатыда жүзеге асырылады:
      Бiрiншi сатысы (2004-2006 жж.) мына iс-шараларды:
      1) нормативтiк құқықтық базаны жетiлдiру;
      2) TЖМЖ-ны институционалдық дамыту, төтенше жағдайлардың, оның iшiнде жер сiлкінiсiнiң мониторингiн жетiлдiру;
      3) ТЖМЖ-ны материалдық-техникалық қамтамасыз ету, елiмiздiң авариялық-құтқару қызметiн дамыту және жетiлдiру;
      4) материалдық-техникалық резервтер жасау;
      5) үйлер мен ғимараттарды сейсмикалық берiктендiру, жаңа құрылыстың сапасына және пайдаланымдағы объектiлердiң жай-күйiне тиiстi бақылауды қамтамасыз ету;
      6) төтенше жағдай саласындағы орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың қызметiн жандандыру және жетiлдiру;
      7) TЖМЖ-ның iс-қимылын жоспарлау, ғылыми-техникалық зерттеулер жүргiзу;
      8) байланыс, хабарлау және информатикалау жүйесiн дамыту және жетілдiру;
      9) мемлекеттiк басқару органдарын дайындау, TЖМЖ мамандарын қайта даярлау, халықты оқытып-үйрету;
      10) төтенше жағдайлар саласындағы халықаралық ынтымақтастықты iске асырумен байланысты.

      Екiншi сатысы (2007-2010 жж.) TЖМЖ-ны және жер сiлкiнiсiнен қорғау жүйесiн дамыту мен жетiлдiру жөнiндегi аяқталмаған iс-шараларды iске асыру кезеңi болады. Сонымен қатар ТЖ жоюға және зардап шеккен халықтың тiршiлiгiн қамтамасыз етуге арналған авариялық-құтқару күштерiн одан әрi күшейту және облыстар мен мемлекеттiк ведомстволардың материалдық-техникалық және қаржы резервтерiн нығайту жөнiндегi жоспарланған iс-шаралардың бiрқатарын iске асыру басталатын болады.
      ТЖМЖ-ны институционалдық дамыту, жер сiлкiнiсiнiң мониторингiн жетілдiру саласында:
      сейсмикалық стансаларды қазiргi заманғы жабдықтармен жарақтандыру;
      жаңа сейсмикалық стансалар құру;
      Бiлiм және ғылым министрлiгiнiң "Сейсмикалық тәжiрибелiк- әдiстемелiк экспедиция, мемлекеттiк мекемесi қызметкерлерiнiң санын бiртiндеп арттыру;
      іс жүзіндегі әдiстемелердi талдау және жаңаларын енгiзу негiзiнде жаңғыртылған бақылау жүйелерiн құра отырып, жер сiлкінiсiн қысқа мерзiмдi болжау әдiстемелiгiн әзiрлеу бойынша iс- шаралар жүргiзу жоспарлануда.
      Материалдық-техникалық резервтердi нығайту үшiн:
      ТЖА, мемлекеттiк материалдық резервте және сейсмикалық қауiптi облыстар мен қалаларда зардап шеккен халықтың тiршiлiгiн қамтамасыз етуге арналған резервтер құруды аяқтау;
      қазiргi заманғы техникалар мен жабдықтарды сатып алу арқылы TЖМЖ-ы және авариялық-құтқару қызметтерін материалдық-техникалық қамтамасыз етудi нығайтуды жалғастыру бойынша iс-шаралар жүргiзу жоспарлануда.
      Үйлер мен ғимараттарды, бiрiншi кезекте мектептердi, ауруханаларды және адамдар көп жиналатын басқа да объектiлердi сейсмикалық берiктендiру бойынша iс-шаралар жүргiзудi жалғастыру жоспарланды.
      Сонымен бірге:
      мамандарды қайта даярлау және басқару органдары мен авариялық-құтқару күштерiнiң оқу-жаттығуын және жаттығуларын өткiзу;
      халықты оқытып-үйрету;
      ТЖ алдын алу және жою, сейсмология және жер сiлкiнiсiн қысқа мерзiмдi болжау саласында халықаралық ынтымақтастық бойынша iс-шаралар орындалады.

Нормативтiк құқықтық базаны жетілдiру

      Нормативтiк құқықтық базаны дамыту жөнiндегi iс-шараларға:
      "Табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына Үкiметке төтенше жағдайларды жiктеудi белгiлеу функцияларын берудi көздейтiн өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу;
      TЖ жiктемесiн әзiрлеу;
      ТЖ саласындағы, оның iшiнде өнеркәсiптiк қауiпсiздiктегi құқықтық реттеудегi кемшiлiктердi жою;
      TЖМЖ және ТЖА алдына қойған мiндеттердi шешу жөнiндегi нормативтiк сипаттағы Үкiмет актiлерiнiң жобасын әзiрлеу;
      ТЖА құзыретiне кiретiн мәселелер жөнiнде нормативтiк құқықтық сипаттағы актiлер қабылдау;
      АҚ және ТЖ алдын алу және оларды жою саласындағы ведомствоаралық және ведомстволық нормативтiк құқықтық актiлердi бекiту және келiсу;
      Қазақстан Республикасының және шет елдердiң құтқару бөлiмшелерiнiң Қазақстан Республикасының мемлекеттiк шекарасынан өту, iзгілiк жүктердi жеткiзуi кезiнде кеден рәсiмдерiн, шекаралық және визалық бақылауды жеңiлдету және тездету мәселелерiн пысықтау кiредi.

ТЖМЖ-ның институционалдық дамуы, ТЖ, оның iшiнде жер
сілкiнiсi мониторингiн жетілдiру

      Төменде көрсетiлген жұмыстардың толық кешенi орындалатын болады:
      ТЖМЖ және жалпы құрылымын дамыту және жетiлдiру, өмiрдiң алға қойған проблемаларын толығымен қамту үшiн бұрын бар бөлiмшелердi нығайту және жаңаларын құру;
      ТЖ саласында бақылау-қадағалау функцияларын жүзеге асыру кезiнде қалыптасқан жағдайды жан-жақты талдау, оларды реттеу, оңтайландыру және одан әрi жетілдiру жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу;
      тиiмдi түрде ТЖ алдын алу және залалын азайту, орталық және жергiліктi атқарудағы органдардың тиiстi қызметтерiнде Агенттiктiң үйлестiруші рөлiн арттыру мақсатында оның құрылымын дамыту және өкілеттiгін кеңейту;
      байқау, жағдайды бақылау және төтенше жағдайды болжау тиiстi қызметтерiн құру және тиiмдi қызметiн қамтамасыз ету, ТЖ мен АҚ қорғаныс саласындағы ведомстволық бағынысты құрылымдар мен бөлiмшелердiң жұмысын жақсарту, ТЖ және АҚ қызметтерiнiң толыққанды қызметiн қамтамасыз ету;
      бар сейсмикалық стансаларды қазiргi заманғы аппаратуралармен, автокөлiкпен, байланыс құралдарымен қайта жарақтандыру және жаңа байқау стансаларын ашу;
      жер сiлкiнiсінің қысқа мерзiмдi болжау әдiстемесi мен әдiстемелiгiн әзiрлеу мақсатында ғылыми-қолданбалы зерттеулер жүргізудi қамтамасыз ету;
      республиканың батыс аймақтарындағы мұнай және газ кен орындарында бұл аймақтар үшiн сейсмикалық аудандарға бөлу және сейсмикалық ықшам аудандарға бөлу карталарын жасай отырып, геодинамикалық мониторинг ұйымдастыруды қамтамасыз ету;
      қозғалыстардың сейсмикалық құбылыстармен генетикалық байланысын орнату және жер сілкінiсi болжамын әзiрлеу үшiн геодинамикалық полигондар құруды қамтамасыз ету;
      қандай да болмасын қираудың қазiргi заманғы белсендiлiгiн анықтау, қирау аймағында болып жатқан өзгеру процестерiнiң кеңiстiгiндегi уақытша өзгерiстi айқындау үшін жоғары нүктеде геодезиялық байқау (геодезиялық мониторинг) жүргiзудi қамтамасыз ету;
      қалаларды, өнеркәсiптiк объектiлердi, гидротехникалық құрылғыларды сейсмикалық ықшам аудандарға бөлу кезiнде пайдаланылатын 1:500000 көлемiндегi жер қыртысының қазiргi заманғы қозғалысының картасын әзiрлеу;
      ғарыштан ақпарат қабылдайтын аппарат кешендерiмен, қазiргi заманғы байланыс құралдарымен және есептеу техникаларымен жарақтандыра отырып, "Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiгiнiң төтенше жағдайлардың ғарыштық мониторинг орталығы" мемлекеттiк мекемесiн құру;
      Алматы қаласының және Қазақстанның сейсмикалық қауiптi аймақтарының сейсмикалық қауiптiлiгiн және сейсмикалық қауiп-қатерiн болжау әдiстемесiн әзiрлеу үшiн ғарыштық мониторингтi пайдалану;
      Алматы, Жамбыл, Оңтүстiк Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстары үшiн 1:1000000 көлемдегi егжей-тегжейлi сейсмикалық аудандарға бөлу картасын әзiрлеу;
      Алматы, Жамбыл, Оңтүстiк Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстары мен Алматы қаласы үшiн 30 мыңнан астам адам саны бар қалалар мен қала үлгісiндегi поселкелердi шағын сейсмикалық аудандарға бөлу және сейсмикалық қауiп-қатер карталарын әзiрлеу;
      радиациялық, химиялық, бактериологиялық қауiптiлiк мониторингiн ұйымдастыру және аса қауiптi табиғи құбылыстардың және өнеркәсiптiк объектiлердiң мәлiметтер банкiн құру; радиоактивтi материалдарды жинауға, қабылдауға, сақтауға, тасымалдауға және пайдаға асыруға бақылауды күшейту.

ТЖМЖ материалдық-техникалық қамтамасыз ету және
елiмiздiң авариялық-құтқару қызметiн жетiлдiру

      Бұл бағытқа мына жұмыстар кiредi:
      ТЖМЖ құрылымдары үшiн материалдық-техникалық құралдардың тиiстiк нормасын әзiрлеу;
      TЖМЖ-ны материалдық-техникалық ресурстармен оңтайлы қамтамасыз ету бойынша қажеттi есептеулер жүргiзу;
      республикалық және жергiлiктi бюджеттерден қаражат бөлу үшiн қажеттi негiздеме дайындау;
      республиканың авариялық-құтқару қызметiнiң күштерiн өткiштiгi жоғары көлiкпен, ұшақтармен, тiкұшақтармен, катерлермен, арнайы құтқару жабдықтарымен, техникамен және керек-жарақтармен жарақтандыру;
      өрт сөндiру бөлiмдерiн өрт сөндiру, авариялық-құтқару техникасымен, байланыс құралдарының жабдықтарымен толықтыра жарақтандыру;
      ТЖА Республикалық дағдарыс орталығын және "051 қызметiн" толықтыра жарақтандыру және дамыту. Бiрiншi сатысында бұл қызметтi 50 мың және одан артық адам тұратын барлық қалаларда құру керек;
      жер сiлкiнiсiнiң зардаптарын жоюға арналған ТЖА күштерiнiң топтарын қосымша құралымдар мен бөлiмшелер құру арқылы күшейту;
      сейсмикалық қауiптi аймақтарға орналасқан саны 5 мың және одан артық адам тұратын елдi мекендерде Мемлекеттiк өртке қарсы қызмет бөлiмшелерiн құру;
      "Республикалық апат медицина орталығы" ММ жанынан ТЖ кезiнде медициналық көмек көрсету үшiн тәулiгiне 500 зардап шеккендерге - жинақы госпиталь және тәулiгiне 300 зардап шеккендерге - темiр жол госпиталін құру;
      TЖ алдын алу және оларды жою жөнiндегi iс-шараларға қатысушы ТЖА қызметкерлерi, әскери қызметшiлерi және азаматтар үшiн "ТЖА Республикалық медициналық және оңалту орталығы" ММ құру;
      патрульдеудi ұйымдастыру, авариялық-құтқару құралымдарын, инженерлiк техниканы, iзгiлiк жүктерді апат және табиғи өрттердi сөндiру аймағына жеткiзу үшiн "Қазавиақұтқару" ММ авиациялық кәсiпорнын құру;
      TЖМЖ-ны толығымен материалдық-техникалық қамтамасыз ету үшiн қаржыны тиiмдi және ұтымды пайдалану.

Материалдық-техникалық резервтерiн құру

      Мыналар бойынша:
      күнделiктi пайдаланудағы және жұмылдыру қорындағы жеке қорғану құралдарының, радиациялық және химиялық барлау аспаптарының, азаматтық қорғаныстың басқа да мүлiктерiнiң орнын толтыру және кезең-кезеңiмен жаңарту, кейiн АҚ жедел қорларын және мүлiктер резервiн құру;
      ТЖ мұқтаждығы үшiн елiмiздiң мемлекеттiк резервiне материалдық-техникалық құралдарды, жабдықтарды, азық-түлiк өнiмдерiн, дәрi-дәрмектер мен тiршiлiктi қамтамасыз ету құралдарын салу;
      ТЖА құрылымдық бөлiмшелерiне дереу ТЖ аймағындағы халықтың алғашқы тiршілiгiн қамтамасыз етудi ұйымдастыру үшiн 8000 зардап шеккенге есебiмен тiршiлiктi қамтамасыз ету құралдары мен жүйесiнiң жедел резервiн салу;
      Алматы қаласы, Алматы, Шығыс Қазақстан, Жамбыл, Оңтүстiк Қазақстан облыстары әкiмдерiнiң 2007 жылға 30 мың зардап шеккенге есебiмен материалдық-техникалық құралдардың, тiршiлiктi қамтамасыз ету құралдары мен жүйелерiнiң резервiн салуы;
      Маңғыстау, Атырау, Ақтөбе, Батыс-Қазақстан және Қызылорда облыстары әкiмдерiнiң 2010 жылға 10 мың зардап шеккенге есебiмен тiршiлiктi қамтамасыз ету құралдары мен жүйелерiнiң резервiн салуы;
      Алматы қаласы мен басқа да сейсмикалық қауiптi облыстардың зардап шеккен халқының алғашқы тiршiлiгiн қамтамасыз ету үшін тiршiлiктi қамтамасыз ету құралдарын сала отырып, Алматы қаласы үшiн 200 мың зардап шеккенге және басқа облыстар үшiн 50-100 мың зардап шеккенге есебiмен коммуналдық-энергетикалық жүйелермен жабдықталған алаңдар құру;
      50 мың зардап шеккендi тiршiлiкпен қамтамасыз ету және кең ауқымды ТЖ кезiнде дер кезiнде авариялық-құтқару жұмыстарын жүргiзу мақсатында мемлекеттiк материалдық резервтегi материалдық құралдардың нормасы мен номенклатурасын қайта қарау; оларды белгiленген нормаға дейiн толтыру;
      ТЖ болған жағдайларға дәрi-дәрмек пен медициналық мүлiктiң резервiне тексеру жүргiзу және оның тиiстi нормативтерге сәйкес көлемде облыстарда және "Республикалық апат медицина орталығы" MM-e салынуын қамтамасыз ету;
      ТЖА құрылымдық бөлiмшелерiнде ұзақ сақталудағы мүлiктердi белгіленген нормативтерге дейiн жеткiзу және жаңартып отыру бойынша жұмыстар орындалады.

Үйлер мен ғимараттарды сейсмикалық берiктендiру,
жаңа құрылыстың сапасына және пайдаланылатын объектiлердiң
жай-күйiне бақылауды күшейту.

      Мынадай:
      республиканың сейсмикалық қауiптi аймақтарына орналасқан үйлер мен ғимараттар объектiлерiнiң жай-күйiн зерттеу және олардың сейсмикалық орнықтылық деңгейiн айқындау;
      облыстардың және Алматы қаласының үйлер мен ғимараттарды сейсмикалық берiктендiру жөнiндегi 2004-2010 жылдарға арналған бағдарламаларын әзiрлеу;
      үйлер мен ғимараттарға, ең алдымен бiлiм беру мекемелерiне, медицина мекемелерiне, тiршiлiктi қамтамасыз ету объектiлерiне сейсмикалық берiктендiру жүргiзу;
      сейсмикалық қауiптi аймақтардағы Индустрия және сауда министрлiгiнiң Мемлекеттiк сәулет-құрылыс бақылау аумақтық органдарын нығайту жөнiнде ұсыныс енгiзу жұмыстарын жүргiзу болжанылады.

Орталық және жергілiктi атқарушы органдардың
ТЖ саласындағы қызметiн жандандыру және жетiлдiру

      Республиканың орталық және жергiлiктi атқарушы органдары бұл салада мынадай нақты шаралар қабылдайтын болады:
      төтенше жағдайлардың туындау қатерiн мүмкіндігiнше азайту, адамдардың өмiрi мен денсаулығын сақтау, зиянның көлемi мен материалдық шығынды азайту;
      тұрғын үйлер мен коммуналдық шаруашылық объектілерiнде газды қауiпсiз пайдалану жөнiндегi аумақтық техникалық инспекциялар құру;
      мемлекеттiк және қорғаныс маңызы бар объектiлердiң сондай-ақ коммуникацияларды және тiршiлiктi қамтамасыз ету жүйелерiнiң сенiмдi күзетiн ұйымдастыру және қамтамасыз ету, биотерроризмді қоса алғанда терроршылдыққа қарсы iс-қимылды күшейту iзгілiк акцияларына әзiрлiктi қамтамасыз ету;
      қалалық, қала сыртындағы басқару пункттерiн, азаматтық қорғаныстың қорғану құрылыстарын салу, жетілдiру және әзiрлiкте ұстау; күнделiктi пайдаланудағы, жұмсалмайтын қордағы және жұмылдыру резервiндегi жеке қорғану құралдарын және басқа да АҚ мүлкiн толықтыруды және кезең-кезеңiмен жаңғыртуды жоспарлау және жүзеге асыру;
      051-қызметiн, суда-құтқару қызметiн, сүңгуiр авариялық-құтқару жасақтарын құру және жетілдiру жөнiндегi жұмыстарды жандандыру;
      халықтың эпидемиологиялық саулығын қамтамасыз ету; санитарлық, ветеринарлық қадағалау мен бақылауды күшейту, алдын алу шараларын уақытында жүргiзу; жұқпалы аурулардың таралуына жол бермеу, санитарлық-карантин пункттерiн дамыту, оларды барлық қажеттi мүлiкпен жарақтандыру.

ТЖМЖ қызметiн жоспарлау, ғылыми-техникалық
зерттеулер жүргiзу

      ТЖМЖ қызметiн жоспарлау:
      ТЖМЖ және оның бағынысты жүйелерi қызметiн жоспарлаудың жалпы әдiстемелiгiн жасауды;
      басқарудың түрлi иерархиялық деңгейi және қызмет бағыты бойынша ағымдағы және ұзақ мерзiмдi нақты жұмыс жоспарларын, ТЖ жою кезiндегi мемлекеттiк басқару органдарының, шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң, күштер мен құралдардың өзара iс-қимылы жөнiндегi iс-шараларды әзiрлеудi;
      қиратушы жер сiлкiнiсi болған жағдайда мемлекеттік басқару органдарының iс-қимыл жоспарларын, министрлiктер мен ведомстволардың, облыстардың бөлетiн күштерi мен құралдарының құрамы мен санын қайта қарау және түзетулер енгiзудi;
      көршiлес мемлекеттердің шекаралас облыстарымен өзара iс-қимыл жасай отырып, трансшекаралық ТЖ жою жоспарларын әзiрлеудi қарастырады.
      Ғылыми-техникалық зерттеулер жүргiзу:
      ТЖА жүйесiне, сондай-ақ мүдделi ұйымдарда iстеп тұрған және жаңадан құрылған ғылыми-зерттеу құрылымдарының өзектi ғылыми-техникалық жұмыстар орындауын;
      қызметтiң бекiтiлген басымдықтарының негiзiнде ұзақ мерзiмдi стратегиялық ғылыми-техникалық жоспарлар әзiрлеудi;
      алынған жұмыс нәтижесiн қолданысқа енгiзудi;
      шетел мемлекеттерiнiң ғылыми-техникалық ұйымдарымен тәжiрибе алмасуды қамтиды.

Информатикалау, байланыс және хабарлау жүйесiн жетiлдiру

      Бұл бағыт:
      ТЖА корпоративтi есептеу желiлерiн құру, қазiргi заманғы есептеу техникасын, телекоммуникация және байланыс құралдарын сатып алу;
      халықты және республикалық, облыстық, қалалық, аудандық деңгейдегi мемлекеттiк басқару органдарын, хабарландыру жүйелерiн, сондай-ақ барлық аса қауiптi объектiлердегi жергiлiктi жүйелердi жаңғырту;
      халыққа селдiң қауiп-қатерi туралы аймақтық хабарлау жүйелерiн және сел тасқыны мен сел қауiптi объектiлердi қадағалайтын автоматтандырылған спутниктi жүйелер құру;
      бiрiншi кезекте жылжымалы басқару және байланыс желiлерiн, радио мен спутниктiк байланыс құралдарын сатып алуды қоса отырып, ТЖА байланыс жүйесiн жаңғырту жұмыстарын қамтитын болады.

Мемлекеттiк басқару органдарын даярлау, ТЖМЖ
мамандарын қайта даярлау, халықты оқытып-үйрету

      Бұл жұмысқа:
      Көкшетау техникалық институтын, базасында бұрынғысынша АҚ және ТЖ мамандарын даярланатын Құтқарушылар академиясы етiп қайтадан құру;
      мамандарды жоғары және арнайы орта оқу орындарында тиiстi мамандықтар бойынша жаңадан ашылған немесе жаңғыртылған оқу курстарында даярлау; саланы бiлiктi кадрлармен тұрақты негiзде толықтыру;
      даярлау және оқыту, жұмыс iстейтiн мамандардың бiлiктiлiгiн арттыру орталықтарының материалдық-техникалық базасын нығайту;
      Республикалық құтқарушылар дайындау орталығын құру;
      ТЖ кезінде басқару органдарымен және халықпен іс-қимыл жасау бойынша оқу-жаттығу және жаттығулар жүргiзу;
      халықты ТЖ-ға даярлау жөнiнде жадынамалар шығару, үгiт-насихатты күшейту, табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ кезiндегі iс-қимылға басқару органдары мен ұйымдардың персоналдарын, халықты оқытып-үйрету, оның iшiнде бұқаралық ақпарат құралдары арқылы, кiретiн болады.

ТЖ саласындағы халықаралық ынтымақтастық

      Бағдарламада:
      Қазақстан  Республикасының басқа елдермен, Еуроодақпен, НАТО, БҰҰДБ, ҚКжҚЖАХҚ, Азаматтық қорғаныстың Халықаралық ұйымымен, Шанхай ынтымақтастық ұйымымен төтенше жағдайлардың алдын алу және жою саласындағы екiжақты және көпжақты ынтымақтастығы;
      Агенттiктiң төтенше жағдайлар жөнiндегі құрылымын дамыту мен жетілдiруде әлемдiк тәжiрибенi, ең алдымен неғұрлым прогресшіл және ТЖ алдын алу және жою саласындағы барлық іс-қимыл саласын толығымен қамтитын Ресей Федерациясының Азаматтық қорғаныс, төтенше жағдайларды және дүлей зiлзалалардың зардаптарын жою істерi жөніндегi министрлiгiнiң тәжiрибесiн (РФ ТЖМ) кеңінен қолдану, осыған байланысты ТЖА материалдық-техникалық базасын нығайту бойынша осы министрлiкпен тығыз байланыста болуды жүзеге асыру; ТЖА мамандарын РФ ТЖМ Азаматтық Қорғаныс академиясына оқуға жiберу практикасын кеңейту;
      ТМД және Балтық елдерiнiң мемлекеттiк қадағалау және бақылау органдарымен өнеркәсіптiк және өрт қауіпсіздiгi саласындағы ынтымақтастықты жалғастыру;
      Ресей Федерациясымен, ҚХР, Жапония, AҚШ және басқа да алдыңғы қатарлы елдермен, халықаралық ұйымдармен сейсмология саласындағы ынтымақтастықты нығайту және дамыту;
      ғылыми-зерттеу бағдарламаларына қатысу, ақпарат және жаңа технологиялармен өзара алмасуды жүзеге асыру; сейсмологиялық бағдарламаларды iске асыру үшiн әдiстемелiктiк көмек тарту;
      ТЖ алдын алу және оларды жою саласында оқулар, семинарлар мен конференциялар өткiзудi дағдыға айналдыру;
      мамандар мен құтқарушыларды шетелде оқыту мен тағылымдамаға жiберу көзделген.

6. Қажеттi ресурстар және қаржыландыру көздерi

      Бюджеттiк қаржыландырудың жыл сайынғы көлемiн тиiстi жылға республикалық және жергiлiктi бюджеттердi жасау кезiнде Республикалық бюджеттiк комиссия анықтайтын болады.
      Төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою мемлекеттiк жүйесiн дамытудың 2004-2010 жылдарға арналған бағдарламасын қаржыландыру көздерi Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспарында келтiрiлген.
      Бұдан басқа, көзделген кредиттер және меншiктiң барлық нысанындағы ұйымдардың жеке қаржылары қаржыландыру көздерi ретiнде жүруi мүмкiн.

7. Бағдарламаны iске асырудан күтілетiн нәтиже

      Бағдарламаны iске асыру, тiзбесi олардың басымдылығына қарай жасалған нақты iс-шаралар жоспарының негiзiнде жүзеге асырылатын болады.
      Бағдарламада көзделген iс-шараларды орындау:
      төтенше жағдайлар және ТЖ, оның iшiнде кең ауқымды жер сiлкiнiстерiнен халықты, объектiлердi және аумақтарды қорғау саласында бiрыңғай мемлекеттiк саясат жүргiзудiң тиiмдiлiгiн арттыруға;
      бақылау-қадағалау функцияларын және болжау қызметiн реттеуге, олардың ТЖ болдырмау жөнiндегi мүмкiндiктерiн кеңейтуге;
      өнеркәсiптiк және өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге, мұнай операцияларын қауiпсiз жүргiзуге бақылау мен қадағалауды күшейтуге, болуы мүмкiн ТЖ және қоршаған ортаның мониторингiн жақсартуға;
      жер сiлкiнiсiнiң ошағын алдын ала анықтауға және аса қауiптi аумақтарда шаруашылық қызметтерiн ұтымды жоспарлауды жүзеге асыруға;
      басқару органдарының, ТЖМЖ авариялық-құтқару күштерi мен құралдарының жедел дайындығын арттыруға, мiндеттердi кешендi түрде және қысқа мерзiм iшiнде қосымша келiсусiз және анықтаусыз шешуге, қабылданатын шешімдердің сапасын жақсартуға;
      ТЖМЖ қызметтерiнің информатикалау, байланыс және халыққа, басқару органдарына хабарлау жүйелерiн осы заманның деңгейiне көтеруге;
      зардап шеккен халықтың тiршiлiгiн қамтамасыз eту жөнiндегi материалдық-техникалық және медициналық резервтердiң қажеттi қорын құруға;
      жыл сайын төтенше жағдайлардан күтiлетiн материалдық шығынды 2-3 пайызға, зардап шеккендер мен қаза тапқандардың санын 3-4 пайызға азайтуға, құтқарылғандардың санын 5-6 пайызға арттыруға мүмкiндiк бередi.

8. Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары

__________________________________________________________________
р/с Іс-шаралар      Аяқталған  Орындалуына Орындау Болжам Қаржылан.
N                   түрі       (іске       (іске   шығыс. дыру
                               асырылуына) асыру)  тар    көздері
                               жауапты     мерзімі (млн.
                                                   теңге)
__________________________________________________________________
1     2              3          4           5        6      7
__________________________________________________________________
               1. Нормативтiк құқықтық базаны жетілдiру
__________________________________________________________________
1.1 ТЖ, оның iшiнде Үкiмет қау. ТЖА, ДСМ,  Жыл            қажет емес
    техникалық қау. лыларының   ККМ және   сайын
    iпсiздiк, елi.  жобалары,   басқа да
    мiздiң сани.    орталық ат. орталық
    тарлық-эпиде.   қарушы ор.  атқарушы
    миологиялық     гандардың   органдар
    саулығы және    актілері
    көлiктегi
    қауiпсiздiк
    саласындағы
    нормативтiк
    құқықтық ба.
    заны дамыту
    және жетiл.
    дiру
__________________________________________________________________
1.2 Қазақстан       Нормативтік  ТЖА,      2004ж.         қажет емес
    Республикасының құқықтық     СІМ, АШМ, ІІІ-
    құтқарушы бөлiм.актілердің   ККМ, ДСМ, тоқсан
    шелерiнiң iз.   жобалары     (ҰҚК
    гiлiк жүктердi               және АТК
    жеткiзуде                    келісім
    Қазақстан                    бойынша)
    Республикасы
    Мемлекеттiк және
    шетелдер шека.
    расынан өтуi
    кезiнде кеден.
    дiк рәсiмдердi,
    шекаралық және
    визалық бақы.
    лауды жеңiлдету
    және тездетiп
    жасау мәселе.
    лерiн пысықтау
__________________________________________________________________
      2. ТЖМЖ институционалдық, дамуы, ТЖ, оның iшiнде жер
         сiлкiнiстерiнiң мониторингiн жетілдiру
__________________________________________________________________
2.1 ТЖ алдын алу    Нормативтiк  ТЖА, ҚОҚМ,2004 ж.        қажет емес
    және оларды жою құқықтық     ЕХҚМ, AШM,ІІІ
    саласындағы мем.актiлердiң   ККМ, ДСМ, тоқсан
    лекеттiк орган. жобалары     ЭМРМ, ҚМ,
    дардың бақылау               ИСМ
    -қадағалау
    функцияларын
    реттеу және
    нығайту және
    олардың қыз.
    метiн үйлестi.
    рудi қамтама.
    сыз ету
__________________________________________________________________
      3. ТЖМЖ материалдық-техникалық қамтамасыз ету, елiмiздiң
         авариялық-құтқару қызметiн дамыту және жетілдiру
__________________________________________________________________
3.1 ТЖ туындай қал. Үкiмет       ТЖА       жыл     2004-  республи.
    ған жағдайда    қаулысының             сайын   286,3  калық
    қазiргі заманғы жобасы                         2005-  бюджет
    техникамен,                                    287,3
    авариялық-құт.                                 2006-
    қару жабдық.                                   287,3
    тарымен және
    мүлкiмен,
    резервтермен
    нормативтерге
    сәйкес:
    республикалық
    және аймақтық
    аэромобильдi
    жедел-құтқару
    жасақтарын;
    азаматтық қор.
    ғаныстың әскери
    бөлiмдерi;
    "Қазселденқор.
    ғау" ММ жарақ.
    тандыруды қамта.
    масыз ету
__________________________________________________________________
3.2 Республикалық,  Нормативтiк  ТЖА       жыл     2004-  республи.
    облыстық, қала. құқықтық               сайын   13,5   калық
    лық даярлау     актiлердiң                     2005-  бюджет
    және оқыту      жобалары                       13,5
    орталықтарын                                   2006-
    техникалық оқы.                                13,5
    ту құралдарымен,
    бағдарламалық-
    методологиялық
    материалдармен
    жарақтандыруды
    қамтамасыз eту
__________________________________________________________________
3.3 Радиоактивтiк   Нормативтiк  ТЖА       2004ж.  2004-  республи.
    материалдарды   құқықтық                       1,0    калық
    көму            актiлердiң                            бюджет
                    жобалары
__________________________________________________________________
      4. Материалдық-техникалық және қаржылық резервтердi құру
__________________________________________________________________
4.1 Қазақстан Рес.  Yкiмет       ТЖА       жыл     2004-  республи.
    публикасының    қаулысының             сайын   150,0  калық
    ТЖА құрылымдық  жобасы                         2005-  бюджет
    бөлiмшелерiне                                  150,0
    ТЖ-дан қорғау                                  2006-
    құралдары мен                                  150,0
    тiршілiктi
    қамтамасыз ету
    жүйелерiнiң
    жедел резервiн
    салуды қамтама.
    сыз ету
__________________________________________________________________
      5. Yйлер мен ғимараттарды сейсмикалық берiктендiру, жаңа
          құрылыстың сапасына және пайдаланымдағы объектiлердiң
          жай-күйiне тиiстi бақылауды қамтамасыз ету
__________________________________________________________________
5.1 Облыстардың     Нормативтiк  Алматы    2004ж.         жергілікті
    және Алматы қ.  құқықтық     қаласы,                  бюджеттер.
    үйлер мен ғима. актілердің   Алматы,                  дегі
    раттарды сейсми.жобалары     ШҚО,ОҚО,                 қарастыры.
    калық берiктен.              және Жам.                лған
    дiру жөнiндегi               был облыс.               қаржы
    2004-2010 жыл.               тарының                  шеңберінде
    дарға арналған               әкiмдерi,
    бағдарламаларын              ИСМ
    әзiрлеу
__________________________________________________________________
      6. ТЖ саласындағы орталық және жергiлiктi атқарушы
         органдардың қызметiн жандандыру және жетiлдiру
__________________________________________________________________
6.1 Өнеркәсiптiк жә.Нормативтiк  ТЖА, ЕХҚМ,жыл     2004-  республи.
    не өрт қауiп.   құқықтық     ЭМРМ, ИСМ,сайын   11,2   калық
    сiздiгi сала.   актiлердiң   АШМ               2005-  бюджет
    сындағы норма.  жобалары                       11,2
    тивтiк-техни.                                  2006-
    калық құжат.                                   11,2
    тарды әзiрлеу
    және пысықтау
__________________________________________________________________
      7. ТЖМЖ қызметiн жоспарлау, ғылыми-техникалық зерттеулер
         жүргiзу
__________________________________________________________________
7.1 Болуы ықтимал   ТЖА, орталық ТЖА,ҚОҚМ  жыл            қажет емес
    табиғи және тех.және жергі.  орталық   сайын
    ногендiк сипат. лікті атқа.  және жер.
    тағы ТЖ ескере  рушы орган.  гілікті
    отырып, ТЖМЖ не.дардың       атқарушы
    гізгi iс-шара.  актілері     органдар
    ларының кешендi             
    жоспарын әзiрлеу
__________________________________________________________________
7.2 Болуы мүмкін    Үкіметке     ТЖА, СІМ, жыл            -//-
    трансшекаралық  ақпарат      ДСМ, КОКМ,сайын
    ТЖ кезiндегі                 ҚОҚМ, ИСМ,
    Қазақстан                    АШМ, БҒМ,
    Республикасының              ІІМ, (ҰҚК,
    басқару орган.               АТК келі.
    дары мен шекара.             сім бойын.
    лас мемлекет.                ша) жергі.
    тердiң ТЖ жөнiн.             лікті атқа.
    деу органдары                рушы орган.
    арасындағы өзара             дар
    iс-қимыл жоспар.
    ларын әзiрлеу
__________________________________________________________________
7.3 Қазақстан Рес.  Нормативтік  ТЖА, орта.2004ж.         қажет емес
    публикасының    құқықтық     лық және
    аумағында       актілердің   жергілікті
    қиратушы        жобалары     атқарушы
    жер сiлкiнiсi                органдар
    туындаған жағдай.
    дағы мемлекеттiк
    басқару органда.
    рының iс-қимылы
    жоспарларын
    қайта қарау
__________________________________________________________________
7.4 Іс жүзiндегi    Нормативтік  ТЖА       жыл     2004-  республи.
    әдiстемелiктер. құқықтық               сайын   10,0   калық
    дi талдау және  актілердің                     2005-  бюджет
    жаңасын енгiзу  жобалары                       10,0
    негізiнде қатты                                2006-
    жер сілкiнiсiн                                 10,0
    қысқа мерзiмдi
    болжау әдiсте.
    мелiгiн әзiрлеу
__________________________________________________________________
      8. Информатикалау, байланыс және хабарлау жүйесiн дамыту мен
      жетiлдiру
__________________________________________________________________
8.1 Төтенше жағдай. Нормативтiк  ТЖА, ККМ, жыл     2004-  республи.
    ларда Қазақстан құқықтық     АМ        сайын   5,0    калық
    Республикасының актілердің                     2005-  бюджет
    халқына және    жобалары                       5,0
    мемлекеттiк бас.                               2006-
    қару органдарына                               5,0
    хабарлау жүйеле.
    рiне жаңғырту
    жүргiзу
__________________________________________________________________
8.2 ТЖМЖ-ң корпо.   Үкіметке     ТЖА       жыл     2004-  республи.
    ративтi есептеу ақпарат                сайын   19,4   калық
    жүйесiн құру,                                  2005-  бюджет
    ГАЖ мен WEB-                                   19,4
    технологиясының                                2006-
    базасында жоғары                               19,4
    сейсмикалық қау.
    іпті объектiлер.
    дiң мәлiметтер
    базасын құрауды
    енгiзе отырып,
    ТЖ жөнiндегi
    республикалық
    автоматтанды.
    рылған ақпарат.
    тық-басқару
    жүйесiнiң
    аумақтық және
    ведомстволық
    звеноларын
    әзiрлеудi
    жүргізу
__________________________________________________________________
      9. Мемлекеттiк басқару органдарын даярлау, TЖМЖ мамандарын
         қайта даярлау, халықты оқытып-үйрету
__________________________________________________________________
9.1 ТЖ саласындағы  ТЖА шешiмi   ТЖА       жыл     2004-  республи.
    мерзiмдi жур.                          сайын   3,6    калық
    налдар, ақпа.                                  2005-  бюджет
    раттық жинақ.                                  3,6
    тар, суреттi                                   2006-
    материалдар                                    3,6
    мен буклеттер,
    бейне-матери.
    алдар шығаруды
    ұйымдастыру
__________________________________________________________________