Об утверждении Программы по снижению материнской и детской смертности в Республике Казахстан на 2008-2010 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 28 декабря 2007 года N 1325

С целью повышения конкурентоспособности системы здравоохранения Республики Казахстан, а также снижения материнской и детской смертности Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ :
1. Утвердить прилагаемую Программу по снижению материнской и детской смертности в Республике Казахстан на 2008-2010 годы (далее - Программа).
2. Центральным и местным исполнительным органам, а также заинтересованным организациям, ответственным за исполнение Программы:
1) принять меры по реализации Программы;
2) ежегодно, к 10 июля и к 10 января, представлять информацию о ходе реализации Программы в Министерство здравоохранения Республики Казахстан.
3. Министерству здравоохранения Республики Казахстан представлять в Правительство Республики Казахстан ежегодно, к 20 января, сводную информацию о ходе реализации Программы.
4. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 28 декабря 2007 года N 1325

Программа
по снижению материнской и детской смертности
в Республике Казахстан
на 2008-2010 годы

Астана, 2007 год

Содержание

1. Паспорт Программы
2. Введение
3. Анализ современного состояния проблемы
4. Цель и задачи Программы
5. Основные направления и механизмы реализации Программы
6. Объемы и источники финансирования
7. Ожидаемые результаты
8. План мероприятий по реализации Программы

1. Паспорт Программы

Наименование Программа по снижению материнской и детской
смертности в Республике Казахстан на 2008-2010 годы

Основание для Постановление Правительства Республики Казахстан от
разработки 20 апреля 2007 года N 319 "Об утверждении Плана
мероприятий по исполнению Общенационального плана
основных направлений (мероприятий) по реализации
ежегодных 2005-2007 годов Посланий Главы государства
народу Казахстана и Программы Правительства
Республики Казахстан на 2007-2009 годы"
(пункт 109 Плана)
Международный пакт об экономических, социальных и
культурных правах, ратифицированный Законом
Республики Казахстан от 21 ноября 2005 года
(подпункт а) пункта 2, статьи 12)

Разработчик Министерство здравоохранения Республики Казахстан
Программы

Цель Снижение материнской и детской смертности путем
внедрения современных подходов с доказанной
эффективностью в области охраны здоровья матери
и ребенка

Задачи Совершенствование и реализация нормативных правовых
актов, регламентирующих вопросы охраны здоровья
матери и ребенка с учетом международных подходов;
внедрение критериев рационального планирования и
управления в сфере охраны здоровья матери и ребенка
(далее - ОЗМиР), регионализация перинатальной
помощи;
повышение квалификации и переподготовка кадров
сферы ОЗМиР с учетом внедряемых технологий с
акцентом на первичную медико-санитарную помощь;
улучшение материально-технической базы
родовспомогательных и детских организаций;
улучшение взаимодействия и преемственности
служб здравоохранения для обеспечения качественной
медицинской помощи женщинам и детям. Развитие
межсекторального и межведомственного взаимодействия
при охране здоровья матери и ребенка;
повышение информированности населения об
эффективных подходах в области охраны здоровья
матери и ребенка.

Сроки 2008-2010 годы
реализации

Объемы и Источниками финансирования Программы являются
источники средства республиканского и местных бюджетов,
финансирования предусмотренные в рамках Государственной программы
реформирования и развития здравоохранения
Республики Казахстан на 2005-2010 годы,
утвержденной Указом Президента Республики Казахстан
от 13 сентября 2004 года N 1438, Программы по
противодействию эпидемии СПИДа в Республике
Казахстан на 2006-2010 годы, утвержденной
постановлением Правительства Республики Казахстан
от 15 декабря 2006 года N 1216, средства
международных организаций, другие источники,
незапрещенные законодательством Республики
Казахстан.
Общие затраты из государственного бюджета на
реализацию Программы на 2008-2010 годы составят
24 240 250,1 тыс. тенге, в том числе из средств
республиканского бюджета 8 310 940,1 тыс. тенге,
из средств местных бюджетов 15 929 310,0 тыс. тенге.

По годам	Всего (тыс. тенге)	Республиканский бюджет (тыс. тенге)	Местный бюджет (тыс. тенге)
2008 г.	8 151 134,0	2 586 953,0	5 564 181,0
2009 г.	7 859 861,7	2 766 530,7	5 093 331,0
2010 г.	8 229 254,4	2 957 456,4	5 271 798,0
Итого	24 240 250,1	8 310 940,1	15 929 310,0

Объем финансирования Программы будет уточняться при
формировании республиканского и местных бюджетов на
соответствующие финансовые годы в соответствии с
законодательством Республики Казахстан.

Ожидаемые К 2010 году будут снижены показатели материнской
результаты смертности до 40,0 на 100 000 родившихся живыми,
младенческой смертности до 25,0 на 1000 родившихся,
детской смертности до 30,0 на 1000 родившихся
живыми (с учетом перехода на международные критерии
живо- и мертворождения).

2. Введение

За период независимости Казахстан добился значительного прогресса в осуществлении широкомасштабных политических, экономических и социальных реформ для создания демократического государства с рыночной экономикой. При этом важнейшим приоритетом развития страны стало развитие человеческого потенциала и увеличение к 2030 году населения республики до 20 миллионов человек. Соответственно, охрана здоровья матери и ребенка, повышение рождаемости и снижение детской и материнской смертности являются важнейшими направлениями государственной политики по улучшению медико-демографической ситуации и вхождению Казахстана в число пятидесяти наиболее конкурентоспособных стран мира. Необходимость повышения качества медицинских услуг, отвечающих ожиданиям и нуждам населения, стала еще одним ключевым направлением дальнейшего развития здравоохранения страны, отмеченным в Послании Президента Республики Казахстан народу Казахстана "Новый Казахстан в новом мире" от 28 февраля 2007 года.
Показатели материнской и детской смертности являются интегральными индикаторами здоровья женщин и детей и отражают популяционный итог взаимодействия экономических, экологических, культурных, социально-гигиенических и медико-организационных факторов, поэтому наглядно отражают политику государства, направленную на сохранение и укрепления здоровья людей.
Вместе с тем, случаи смерти матерей и детей до пяти лет жизни чаще обусловлены такими факторами, как:
нерациональное использование современных подходов к планированию, нормированию, организации, управлению и использованию ресурсов, системы мониторинга и оценки работы в сфере ОЗМиР;
несовершенная кадровая политика, не отвечающая современным нуждам реформирования и развития сферы ОЗМиР, вследствие низкой укомплектованности кадрами, слабой технической базы подготовки и переподготовки кадров, отсутствия механизмов стимулирования, правовой и социальной защиты медицинских работников;
отсутствие стандартизированного подхода в клиническом ведении основных болезней детского возраста и осложнений течения беременности и родов, основанного на доказательной медицине;
недостаточная интеграция служб здравоохранения и преемственность между уровнями оказания медицинской помощи;
низкий уровень межсекторального и межведомственного взаимодействия, особенно в вопросах формирования здорового образа жизни и улучшения качества социальной, психологической и экологической среды;
неэффективное проведение информационно-образовательных и профилактических мероприятий по солидарной ответственности населения за собственное здоровье.
В условиях существующей системы здравоохранения наряду с обновлением информационного и технологического оснащения, усиления кадрового и управленческого потенциала здравоохранения, для снижения материнской и детской смертности необходимо внедрение основных стратегий и программ, рекомендованных ВОЗ/ЮНИСЕФ, ЮНФПА: "Обеспечение безопасной беременности", "Программа охраны, поддержки и поощрения грудного вскармливания", "Планирование семьи", "Интегрированное ведение болезней детского возраста и развитие детей раннего возраста", "Контроль ИППП, ВИЧ и туберкулеза", "Внедрение международных критериев живо- и мертворождения".
Данные стратегии и программы позволят повысить экономическую эффективность и результативность сферы ОЗМиР, усилить кадровый потенциал, повысить профессиональный уровень медицинских работников, провести стандартизацию и обновление сферы ОЗМиР (клинические протоколы, новые инструменты мониторинга/оценки, контроля качества), а также повысить вовлеченность населения в решении проблем по сохранению и поддержки здоровья женщин и детей.
В целях улучшения здоровья женщин и детей, снижения материнской и детской смертности, данная программа призвана улучшить комплексное выполнение всех современных и эффективных методов диагностики, лечения и профилактики женщин и детей, улучшить кадровую политику, развить межсекторальное и межведомственное взаимодействие в области охраны здоровья матери и ребенка, а также улучшить материально-техническую базу родовспомогательных и детских организаций.

3. Анализ современного состояния проблемы

Охрана здоровья матери и ребенка остается приоритетным направлением социальной политики Республики Казахстан.
За последние годы в республике отмечается рост показателя рождаемости, стабилизация показателя смертности, наметилась положительная тенденция увеличения средней продолжительности жизни населения.
По данным официальной статистики с 2004 года в республике отмечается тенденция роста показателя материнской смертности. Так по итогам 2004 года данный показатель составлял 36,9 на 100 000 живорожденных, то в 2006 году уровень материнской смертности достиг 45,6 на 100 000 живорожденных.
Уровень материнской смертности в Казахстане по данным официальной статистики соответствует показателям, отмечавшимся в странах Европы в середине 70-х годов XX века, и значительно превышает таковой в странах бывшего социалистического блока.
Ежегодно в Казахстане регистрируются около 500 000 беременностей и более 300 000 родов.
Однако, наряду с позитивной медико-демографической ситуацией, ежегодно в республике отмечаются потери более 100 жизней матерей и около 5000 детей в возрасте от 0 до 5 лет.
В структуре материнской смертности ведущее место занимают кровотечения, гестозы и аборты. Иными словами, Казахстан продолжает терять матерей, смерти которых можно было избежать.
То, что показатель материнской смертности в Казахстане остается высоким, и почти 100% родов происходят в присутствии или под наблюдением медицинского персонала, означает, что основная проблема заключается в качестве оказания медицинской помощи беременным, роженицам и родильницам.
Общепризнано, что большинство материнских смертей может быть предотвращено при предоставлении женщине доступа к качественным услугам планирования семьи, оказании квалифицированной медицинской помощи в период беременности и в родах, и обеспечения правильного ухода за ней в послеродовом периоде. Ключом к спасению жизни женщин является отлаженная система здравоохранения.
Несмотря на высокий показатель беременных женщин, охваченных антенатальным наблюдением, использование устаревших и малоэффективных подходов не позволяет достичь ожидаемых результатов по улучшению здоровья и продолжает носить формальный характер. Вышеуказанные проблемы являются результатом ограниченного доступа к международной практике на протяжении длительного времени.
Кроме того, в республике регистрируется высокая частота абортов среди женщин фертильного возраста, уровень которой составляет 1,4, что значительно выше, чем в странах со сходным уровнем фертильности, показатель которых равен 0,5-0,7 и обусловлен низким уровнем знаний и навыков населения о безопасном репродуктивном поведении и планировании семьи. Имеет место высокий уровень заболеваемости инфекциями, передающиеся половым путем (далее - ИППП) и рост вируса иммунодефицита человека (далее - ВИЧ-инфицированных) среди беременных женщин.
Необходимо отметить, что в последние годы в Республике Казахстан, в связи с ростом показателей заболеваемости и смертности от онкопатологии среди женского населения, рак молочной железы становится острой проблемой современной онкологии. В структуре онкологических заболеваний у женщин рак молочной железы занимает первое место среди злокачественных опухолей репродуктивных органов и третье место в общей структуре онкологических болезней. В структуре смертности от данного заболевания превалируют причины запущенных форм рака.
Среди злокачественных новообразований визуальной локализации второе место в структуре онкопатологии женского населения занимает рак шейки матки.
Уровень младенческой смертности имеет устойчивую тенденцию к снижению, так, если показатель 1993 года составлял 28,0 на 1000 родившихся живыми, то в 2006 году он снизился до - 13,91. Показатель детской смертности (среди детей от рождения до 5 лет) составил 17,6 на 1000 родившихся.
Основными причинами младенческой смерти являются состояния, возникшие в перинатальном периоде (47%), инфекции (26,9%), врожденные пороки развития (далее - ВПР) (10,4%), несчастные случаи (0,9%). В структуре младенческой смертности состояния, возникшие в перинатальном периоде, составляют почти половину всех потерь детей до 1 года.
Частота возникновения ВПР по данным мировой медицинской науки довольно низкая и в структуре смертности детей до одного года не превышает 8% (ВОЗ, 2004 год). В Казахстане ВПР как причина младенческой смертности в разные годы составляла 14-23%. Это наводит на мысль об использовании категории ВПР как способа сокрытия некоторых управляемых причин смерти детей или умышленного изменения причины смерти.
Лидирующее положение в структуре младенческой смертности занимают состояния, возникшие в перинатальном периоде. На первый взгляд это кажется благоприятной тенденцией, так как укрепилось мнение о том, что перинатальные потери в большинстве случаев предотвратить невозможно.
В странах с хорошо организованной перинатальной службой и высоким уровнем благосостояния населения, потери в данном периоде составляют 80%. Однако эти состояния обусловлены трудно предотвратимыми причинами, в частности, генными и хромосомными болезнями, несовместимыми с жизнью пороками развития.
В Казахстане смертность в перинатальном периоде обусловлена, в основном, предотвратимыми причинами. Основные потери (более 67%) приходятся на детей с массой тела 2000 грамм и выше, и вызваны асфиксией, инфекциями и родовыми травмами. Указанные причины вполне предотвратимы и отражают качество оказываемой перинатальной помощи в системе родовспоможения. Они являются, прежде всего, следствием неправильного выбора тактики ведения родов, а также неадекватной первичной реанимации, интенсивной терапии и ухода за новорожденными.
В рамках исследования причин младенческой и детской смертности, проведенного Министерством здравоохранения Республики Казахстан совместно с ЮНИСЕФ в 2003 году, были выявлены излишние вмешательства в биомеханизм родов (медикаментозная стимуляция, ручное пособие, защита промежности), частые вагинальные исследования в процессе родов, приводящие к излишней колонизации родовых путей госпитальной микрофлорой, отсутствие должного мониторинга родов, несоблюдение тепловой цепочки и раннего начала грудного вскармливания. Все это приводит к нарушению становления первого вдоха, развитию асфиксии, травмированию младенцев в родах, развитию гипотермии, и как следствие, к реализации риска развития многих неотложных состояний (синдрома дыхательных расстройств, геморригические нарушения и инфекций).
С 1997 года в стране была принята Программа поощрения, поддержки и охраны грудного вскармливания, утвержденная приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 июля 1997 года N 113. Однако далеко не все родовспомогательные учреждения осознали значимость исключительно грудного вскармливания и раннего кожного контакта матери и ребенка в профилактике инфекционных заболеваний у новорожденных и детей раннего возраста. Так, по предварительным данным, только 64% новорожденных были приложены к груди в первый час после рождения (МИКО, 2006 год).
Смертность детей в возрасте от 7 дней и до 1 года (поздний неонатальный и постнеонатальный периоды) в большинстве случаев связана с инфекционной патологией - 61%. Инфекции в эти возрастные периоды представлены, в основном, острыми респираторными заболеваниями, пневмонией и диареями. Основным фактором, определяющим смертность детей от этих инфекций в указанных возрастных группах, является низкое качество работы первичного звена здравоохранения (ПМСП и стационары) в патронажном наблюдении детей и клиническом ведении больных. Кроме того, в поздней обращаемости и смертности детей раннего возраста от вышеуказанных причин большую роль играют низкий социально-экономический уровень и недостаточная осведомленность родителей и ближайшего окружения о тревожных, опасных признаках и симптомах заболеваний, недооценка ими тяжести состояния ребенка. Следствием чего, в республике отмечается высокая досуточная легальность детей до 1 года жизни (20%, 2006 г.), а также смертность детей до 1 года на дому (9-10%, 2006 г.).
Возможности ПМСП - службы, представленной для решения этих задач, полностью и рационально не используются прежде всего из-за устаревших подходов в организации труда медицинских работников, несовершенных клинических протоколов, и как следствие, проводится излишняя медикализация (полипрагмазия) лекарственными средствами, иногда несовместимыми между собой. Вместе с тем, имеет место и необоснованная госпитализация детей раннего возраста в стационары.
Несмотря на показатели официальной статистики, по данным альтернативных исследований истинные значения материнской и детской смертности гораздо выше.
По данным мультииндикаторных кластерных исследований, проведенных Агентством Республики Казахстан по статистике совместно с международными организациями в 2006 году, в ходе которого было опрошено свыше 38,8 тысяч взрослых членов семей, оценочный показатель материнской смертности составил 70,0 на 100 000 живорожденных, а показатель младенческой смертности колеблется в пределах 31,8 на 1000 родившихся.
Следовательно, данные официальной статистики не отражают реальный уровень материнской и младенческой смертности в Казахстане. Это в свою очередь не позволяет эффективно планировать и проводить мероприятия по снижению материнской и младенческой смертности, уровень которых складывается из целого ряда факторов: состояние здоровья женщин репродуктивного возраста, ведения беременности и родов, ухода за новорожденными и наблюдением за развитием детей раннего возраста.
Кроме того, недостоверность статистических данных обусловлена неоднозначными подходами к учету материнской и младенческой смертности, в том числе, за счет сокрытия случаев смерти и использования расчетов, отличных от международных критериев живо- и мертворождения.
В этой связи, с начала 2008 года Казахстан переходит на критерии живорождения и мертворождения, рекомендованные ВОЗ, в соответствии со статьями 6 и 7 Конвенции о правах ребенка, принятой Генеральной Ассамблеей ООН и ратифицированной Республикой Казахстан 8 июня 1994 году, Законом Республики Казахстан от 8 августа 2002 года "О правах ребенка в Республике Казахстан". Если ранее учет родившихся детей велся с массы тела от 1000 грамм, то с переходом на международные стандарты мы будем выхаживать всех детей, родившихся с весом 500 грамм и более.
В связи с прогнозируемым ростом показателей материнской и младенческой смертности, Программой Правительства Республики Казахстан на 2007-2009 годы, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 6 апреля 2007 года N 310, предусмотрено объявление временного моратория на принятие административных мер.
Внедрение в практику родовспомогательных организаций эффективных перинатальных технологий, рекомендованных ВОЗ, а именно, партнерские роды, свободный выбор положения в родах, мониторинг родов по партограмме, активное ведение третьего периода родов, совместное пребывание матери и ребенка, ранний кожный контакт, соблюдение теплового режима и исключительно грудное вскармливание, будет способствовать выживанию большинства новорожденных с промежуточной и нормальной массой тела при рождении, и могут обеспечить снижение неонатальной смертности как минимум в 2 раза. Ранний и регулярный перинатальный уход оказывает положительное воздействие, как на здоровье матери, так и ребенка.
Одной из мер, позволяющих решать эти задачи, является методология "BABIES", позволяющая проводить мониторинг, оценку и своевременную коррекцию мероприятий по улучшению перинатальной помощи, рационально распределять ресурсы и оценивать качество работы родовспомогательных учреждений - в целом и отдельных звеньев.
Положительный опыт внедрения эффективных методов и технологий, апробированных в родовспомогательных организациях пилотных регионов страны (города Жезказган, Караганды, Алматы, Южно-Казахстанская, Восточно-Казахстанская, Алматинская области) показал реальное снижение потерь новорожденных от родового травматизма, асфиксии и других дыхательных расстройств, что определило снижение ранней неонатальной смертности на 17%, а также почти двукратное снижение заболеваемости новорожденных бактериальными инфекциями с 17,6 до 8,5 на 1000 живорожденных.
Анализ перинатальных потерь в зависимости от массы тела, периода смерти, с использованием матрицы "BABIES" подтвердил установленный принцип концентрации беременных с высоким риском осложнений и преждевременными родами в организации второго и третьего уровней. Предродовая подготовка беременных к родам привела к уменьшению осложнений в родах, снизила частоту преждевременных родов примерно в два раза, оперативное родоразрешение - в 1,8 раза.
В настоящее время сфера ОЗМиР испытывает наибольший дефицит кадрового потенциала. Так, укомплектованность неонатологами, участковыми педиатрами, анестезиологами, детскими патологоанатомами, составляет 50-75%. Средний возраст врачей 46,0 + 1,5 лет. Доля врачей-интернов по специальности "акушерство и гинекология" составляет всего 7%. Каждый второй выпускник медицинских ВУЗов не работает в системе здравоохранения. Вместе с тем, в настоящее время намного возросла интенсивность труда медицинских работников родовспомогательных и детских организаций, в связи с увеличением оборота больничной койки и нагрузки медицинского персонала в 2 и более раза.
Не менее важной проблемой является устаревшее базовое медицинское образование за счет недостаточного приобретения практических навыков, несвоевременного обновления теоретических основ обучения, отсутствия практики анализа и коррекции проводимого обучения.
С целью улучшения качества медицинских услуг все четыре составляющие системы управления здравоохранением: надзор и контроль, ресурсы, финансирование и услуги, в частности по ОЗМиР, также требуют корректировки в свете требований современного менеджмента.
Для достижения Целей развития тысячелетия, а также для реализации комплекса мер по снижению материнской и младенческой смертности, назрела необходимость разработки Программы, где будут систематизированы и внедрены в практику ОЗМиР международные стандарты и критерии, успешно апробированные в мире, повышена квалификация медицинских работников, совершенствован менеджмент.
На этом фоне актуальным является формирование позитивного имиджа системы здравоохранения, что позволит повысить доверие населения и обеспечит удовлетворенность пациентов медицинской помощью.

4. Цель и задачи Программы

Целью Программы является снижение материнской и детской смертности путем внедрения современных подходов с доказанной эффективностью.
Основными задачами Программы являются:
совершенствование и реализация нормативных правовых актов, регламентирующих вопросы охраны здоровья матери и ребенка с учетом международных подходов;
внедрение критериев рационального планирования и управления службой ОЗМиР, регионализация перинатальной помощи;
совершенствование кадровой политики;
улучшение материально-технической базы родовспомогательных и детских организаций;
улучшение взаимодействия и преемственности служб здравоохранения для обеспечения качественной медицинской помощи женщинам и детям;
усиление межсекторального и межведомственного взаимодействия по охране здоровья матери и ребенка;
повышение информированности населения об эффективных подходах в области охраны здоровья матери и ребенка.

5. Основные направления и механизмы реализации Программы

5.1. Совершенствование и реализация нормативных правовых актов, регламентирующих вопросы охраны здоровья матери и ребенка предполагает:
совершенствование и приведение нормативных правовых актов в соответствие с потребностями и внедряемыми международными технологиями:
переход на международные критерии живо- и мертворождения;
интегрированное ведение болезней детского возраста/развитие детей раннего возраста (далее - ИВБДВ/РДРВ);
патронажное наблюдение за детьми раннего возраста;
обеспечение безопасной беременности, конфиденциальный аудит материнской и перинатальной смертности, конфиденциальное исследование критических случаев заболеваемости;
обеспечение всеобщего доступа к охране репродуктивного здоровья, безопасной беременности, планирования семьи;
безопасный аборт;
интеграция службы профилактики и лечения ИППП в службу охраны репродуктивного здоровья;
клиники дружественных услуг к молодежи (далее - КДМ);
инициативы больниц дружелюбного отношения к ребенку (далее - ИБДОР).
Сноска. Пункт 5.1. с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 25.03.2009 № 397 .
5.2. Внедрение критериев рационального планирования и управления в сфере ОЗМиР, регионализация перинатальной помощи предусматривает:
внедрение практики рационального планирования ресурсов здравоохранения с учетом потребностей населения и сферы ОЗМиР на основании аналитических исследований;
стимулирование инвестирования внебюджетных средств (донорские/спонсорские средства, гранты) в сферу ОЗМиР;
разработка и утверждение индикаторов качества в сфере ОЗМиР, системы их оценки и мониторинга.
5.3. Совершенствование кадровой политики предполагает:
предусмотрение в пределах штатной численности должности заместителя руководителя местного органа государственного управления здравоохранением по вопросам ОЗМиР и создание отделов ОЗМиР;
внесение предложений по совершенствованию системы оплаты труда медицинских работников сферы ОЗМиР;
пересмотр и совершенствование программ, учебных планов, учебных пособий для пред- и постдипломной подготовки специалистов высшего и среднего звена;
проведение обучающих каскадных тренингов специалистов, работающих в организациях детства и родовспоможения;
повышение квалификации и переподготовку кадров с учетом внедряемых современных технологий сферы ОЗМиР с акцентом на первичную медико-санитарную помощь, включая планирования семьи, в том числе профессорско-преподавательского состава медицинских ВУЗов и колледжей;
обучение специалистов современным технологиям в сфере ОЗМиР в ближнем и дальнем зарубежье;
дальнейшее развитие науки в сфере ОЗМиР.
5.4. Улучшение материально-технической базы родовспомогательных и детских организаций предполагает, в том числе:
строительство перинатального центра, родильных домов, областных и городских детских больниц, а также создание в структуре многопрофильных больниц акушерско-гинекологических и педиатрических отделений (в рамках строительства 150 объектов здравоохранения);
доведение оснащения медицинским оборудованием и изделиями медицинского назначения до минимального норматива, в соответствии с уровнем оказания медицинской помощи, в том числе отделений реанимации, 11-го этапа выхаживания недоношенных;
оснащение современным медицинским оборудованием организаций медицинской науки, используемым в сфере ОЗМиР;
обеспечение службы санитарной авиации специализированным автотранспортом и средствами связи.
5.5. Улучшение взаимодействия и преемственности служб здравоохранения для обеспечения медицинской помощи женщинам и детям посредством:
регулярного пересмотра и внедрения клинических руководств, протоколов диагностики и лечения заболеваний и состояний во время беременности, в соответствии с международными подходами в сфере ОЗМиР;
оснащения сельских и городских организаций ПМСП (женские и детские консультации (кабинеты)) медицинским оборудованием, изделиями медицинского назначения в соответствии с нормативами;
мониторинга состояния и эффективности использования медицинского оборудования, в том числе дорогостоящего, а также сервисного обслуживания и ремонта в медицинских организациях родовспоможения и детства;
мониторинга и оценки развития детей от 0-18 лет в соответствии с международными стандартами (физическое, психосоциальное, половое развитие, состояние опорно-двигательного аппарата, слуха, зрения);
раннюю диагностику и лечение детей с ограниченными возможностями на уровне ПМСП;
скрининга рака шейки матки и рака молочной железы среди женского населения;
амбулаторного бесплатного лекарственного обеспечения женщин и детей в соответствии с протоколами диагностики и лечения;
обеспечения закупа лекарственных средств для лечения ВИЧ-инфицированных и больных СПИДом детей, в том числе на лечение антиретровирусными препаратами больных детей в Южно-Казахстанской области;
обеспечения вакцинацией против гемофильной инфекции детей в возрасте до 2 лет.
5.6. Усиление межсекторального и межведомственного взаимодействия по охране здоровья матери и ребенка включает:
обеспечение регионализации перинатальной помощи путем заключения соглашений между акиматами областей и городов Астана, Алматы по вопросам оказания медицинской помощи беременным, роженицам, родильницам и больным детям, проживающим в приграничных районах;
профилактику наиболее распространенных неинфекционных заболеваний (ожирение, микронутриентная недостаточность, артериальная гипертония, диабет, астма, онкологические заболевания и другие);
реализацию мер по противодействию эпидемии СПИДа, включая профилактику передачи ВИЧ от матери к ребенку и гемотрансфузионный путь передачи;
регулярное рассмотрение на заседаниях Национального Координационного совета по охране здоровья при Правительстве Республики Казахстан и региональных Координационных советов по охране здоровья вопросов ОЗМиР совместно с международными организациями;
обеспечение достоверности, полноты и своевременности регистрации случаев рождений, смерти детей и женщин (включая нерезидентов РК) через органы ЗАГС;
внесение предложений по урегулированию вопросов оказания медицинской помощи нерезидентам страны (беременным, роженицам, родильницам и детям), являющихся мигрантами;
внесение предложений по улучшению состояния коммуникационных средств и дорожно-транспортных сообщений для своевременной транспортировки пациентов, в том числе беременных и больных детей, до медицинских организаций.
5.7. Повышение информированности населения об эффективных подходах в области охраны здоровья матери и ребенка предусматривает:
создание на базе организаций ПМСП "школ" по подготовке матерей и отцов с целью повышения информированности и санитарной просвещенности по вопросам ОЗМиР;
возобновление работы "школ" для больных детей с заболеваниями (эпилепсия, бронхиальная астма, сахарный диабет, фенилкетонурия и другие) и их родителей с участием волонтеров;
усиление информирования населения о рациональном использовании лекарственных средств через постоянные рубрики в СМИ, и другую наглядную информацию.

6. Объемы и источники финансирования

Источниками финансирования Программы являются средства республиканского и местных бюджетов, средства, предусмотренные в рамках Государственной программы реформирования и развития здравоохранения Республики Казахстан на 2005-2010 годы, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 13 сентября 2004 года N 1438, Программы по противодействию эпидемии СПИДа в Республике Казахстан на 2006-2010 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 15 декабря 2006 года N 1216, средства международных организаций, другие источники, незапрещенные законодательством Республики Казахстан.
Общие затраты из государственного бюджета на реализацию Программы на 2008-2010 годы составят 24 240 250,1 тыс. тенге (в 2008 году - 8 151 134,0 тыс. тенге, в 2009 году - 7 859 861,7 тыс. тенге, в 2010 году - 8 229 254,4 тыс. тенге), в том числе из средств республиканского бюджета 8 310 940,1 тыс. тенге (в 2008 году - 2 586 953,0 тыс. тенге, в 2009 году - 2 766 530,7 тыс. тенге, в 2010 году - 2 957 456,4 тыс. тенге), из средств местных бюджетов 15 929 310,0 тыс. тенге (в 2008 году - 5 564 181,0 тыс. тенге, в 2009 году - 5 093 331,0 тыс. тенге, в 2010 году - 5 271 798,0 тыс. тенге).
Объем финансирования Программы будет уточняться при формировании республиканского и местных бюджетов на соответствующие финансовые годы в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

7. Ожидаемые результаты

В результате реализации данной программы будут определены подходы к совершенствованию и реализации нормативных правовых актов, регламентирующих вопросы охраны здоровья матери и ребенка с учетом доказательной медицины; внедрены критерии рационального планирования и управления службой ОЗМиР, регионализация перинатальной помощи.
Будет решена проблема кадровой обеспеченности, в виде усиления управления и мониторинга сферы ОЗМиР, подготовки/переподготовки медицинских работников в соответствии с внедряемыми технологиями с акцентом на первичную медико-санитарную помощь.
Будет улучшена материально-техническая база родовспомогательных и детских организаций, республиканских научных организаций ОЗМиР.
С 2008 года будут внедрены международные критерии живорождения и мертворождения, рекомендованные ВОЗ.
Усилится взаимодействие и преемственность служб здравоохранения для обеспечения качественной медицинской помощью женщинам и детям, а также обеспечено межсекторальное и межведомственное взаимодействие структур общества по охране здоровья матери и ребенка.
Будут заключены соглашения между акиматами областей и городов Астана, Алматы по вопросам оказания медицинской помощи беременным, роженицам, родильницам и больным детям, проживающим в приграничных районах.
Повысится информированность населения об эффективных подходах в области охраны здоровья матери и ребенка.
К 2010 году снизятся показатели материнской смертности до 40,0 на 100 000 родившихся живыми, в том числе от акушерских кровотечений.
Увеличится число женщин фертильного возраста, использующих контрацептивы, снизятся показатели абортов и постабортные осложнения.
К 2010 году будут снижены показатели младенческой смертности до 25,0 на 1000 родившихся, детской смертности до 30,0 на 1000 родившихся живыми (с учетом перехода на международные критерии живо- и мертворождения), смертности на дому детей первого года жизни до 7%, досуточной летальности детей первого года жизни в стационарах до 10%.

8. План мероприятий по реализации Программы по снижению
материнской и детской смертности в Республике Казахстан
на 2008-2010 годы

Сноска. Раздел 8 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 25.03.2009 № 397 .

N п/п	Мероприятия	Форма завершения	Ответ- ственные испол- нители	Срок исполнения	Предпола- гаемые расходы тыс. тенге*	Источник финанси- рования
1	2	3	4	5	6	7
1. Разработка и реализация нормативных правовых актов в области ОЗМиР
1	Совершенствовать и принимать нормативные правовые акты с учетом потребностей и внедряемых международных технологий в сфере ОЗМиР: переход на критерии живо- и мертворождения; обеспечение безопасной беременности; конфиденциальный аудит материнской и пери- натальной смертности, исследование критических случаев; ИБДОР, планирование семьи; безопасный аборт; патронажное наблюдение за детьми раннего возраста; ИВБДВ/РДРВ; КДМ	Приказы МЗ РК	МЗ РК (созыв), между- народные органи- зации (по согла- сованию)	2008-2010 годы	Не пред- полагаются
2	Исключена постановлением Правительства РК от 25.03.2009 № 397
2. Внедрение критериев рационального планирования и управления в сфере ОЗМиР
3	Внедрить практику рационального плани- рования ресурсов здравоохранения с учетом потребностей населения и службы ОЗМиР на основании аналитических исследований	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), между- народные органи- зации (по согла- сованию)	20 января, 2009-2010 годы	Не пред- полагаются
4	Стимулировать инвестирование внебюджетных средств в сферу ОЗМиР (донорские/ спонсорские средства, гранты, меценатства)	Предложение в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), НПО (по согла- сованию)	20 января, 2009-2010 годы	Не пред- полагаются
5	Разработать и утвердить индикаторы качества в сфере ОЗМиР, систему их оценки и мониторинга	Методические рекомендации	МЗ РК	IV квартал, 2008 года	Не пред- полагаются
6	Предусмотреть закуп контрацептивов для улучшения доступа населения к современным методам охраны репродуктивного здоровья	Информация в МЗ РК	Акимы областей, городов Астаны и Алматы	10 января и 10 июля ежегодно	В пределах экономии средств по амбулатор- ному лекар- ственному обеспече- нию	Местный бюджет
3. Совершенствование кадровой политики в сфере ОЗМиР
7	Предусмотреть в пределах штатной численности местных органов государствен- ного управления здравоохранением должность заместителя руководителя по вопросам ОЗМиР и соответствующие отделы ОЗМиР	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), Акимы областей, городов Астаны и Алматы	20 января, 2009 года	Не пред- полагаются
8	Разработать предложения по совершенствованию системы оплаты труда медицинских работников, работающих в системе ОЗМиР, в том числе неонатологов, онкогематологов, детских патологоанатомов, акушерок, анестезисток и медсестер по уходу за новорожденными	Предложение в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), МТСЗН	20 января, 2008 года	Не пред- полагаются
9	Пересмотреть и совершенствовать программы, учебные планы и учебные пособия для пред- и постдипломной подготовки специалистов высшего и среднего звена	Информация в МЗ РК	НИИ, НЦ, между- народные органи- зации (по согла- сованию)	10 июля, 2008-2009 годы	В пределах выделенных средств между- народных органи- заций	Средства между- народных органи- заций
10	Проводить обучающие каскадные тренинги специалистов, работающих в организациях детства и родовспоможения	Информация в МЗ РК	Акимы областей, городов Астаны и Алматы	10 января и 10 июля ежегодно	В пределах выделенных средств между- народных органи- заций	Средства между- народных органи- заций
11	Продолжить повышение квалификации и переподготовку кадров с учетом внедряемых современных технологий сферы ОЗМиР с акцентом на первичную медико- санитарную помощь, включая планирования семьи, в том числе профессорско-преподава- тельского состава медицинских ВУЗов и колледжей	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК	20 января, ежегодно	2008 год - 98328,0 2009 год - 105377,3 2008 год - 111699,5	Респуб- ликан- ский бюджет
12	Обеспечить обучение специалистов современ- ным технологиям в сфере ОЗМиР в ближнем и дальнем зарубежье	Приказ МЗ РК	МЗ РК	2008-2010 годы	2008 год - 44628,5 2009 год - 44628,5 2010 год - 44628,5	Респуб- ликан- ский бюджет в рамках реализа- ции ГПРРЗ РК на 2005- 2010 годы
13	Дальнейшее развитие науки в сфере ОЗМиР	Приказ МЗ РК	МЗ РК	2008-2010 годы	2008 год - 164100,0 2009 год - 173946,0 2010 год - 184382,8	Респуб- ликан- ский бюджет
4. Улучшение материально-технической базы родовспомогательных и детских организаций
14	Строительство перинатального центра, родильных домов, областных и городских детских больниц, а также создание в структуре многопрофиль- ных больниц акушерско- гинекологических и педиатрических отделений (в рамках строительства 150 объектов здравоохранения)	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ (созыв), Акимы областей, городов Астаны и Алматы	20 января, ежегодно	2008 год - 12785374,0 2009 год - 18746892,0 2010 год - 12089492,0	Респуб- ликан- ский бюджет в рамках реализа- ции ГПРРЗ РК на 2005- 2010 годы
15	Довести оснащенность детских и родовспомогательных организаций до минимального норматива оснащения медицинским оборудованием и изделиями медицинского назначения, в соответствии с уровнем оказания медицинской помощи, в том числе отделений реанимации, II этапа выхаживания недоношенных	Информация в МЗ РК	Акимы областей, городов Астаны и Алматы	10 января и 10 июля, ежегодно	2008 год - 3299430,0 2009 год - 10556533,0 2010 год - 6772569,0	Респуб- ликан- ский бюджет в рамках реализа- ции ГПРРЗ РК на 2005- 2010 годы
16	Оснастить организации медицинской науки современным медицинским оборудованием, используемым в сфере ОЗМиР	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК	20 января, ежегодно	2008 год - 246200,0 2009 год - 263400,0 2010 год - 281900,0	Респуб- ликан- ский бюджет
17	Обеспечить службу санитарной авиации специализированным автотранспортом и средствами связи с учетом регионализации	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК	20 января, ежегодно	2008 год - 308000,0 2009 год - 394154,0 2010 год - 421748,0	Респуб- ликан- ский бюджет в рамках реализа- ции ГПРРЗ РК на 2005- 2010 годы
5. Улучшение взаимодействия и преемственности служб здравоохранения по ОЗМиР
18	Обеспечить регулярный пересмотр и внедрение клинических руководств, протоколов диагностики и лечения заболеваний и состояний во время беременности, в соответствии с требованиями международных подходов в области ОЗМиР	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК	2009-2010 годы	2009 год - 20000,0 2010 год - 20000,0	Респуб- ликан- ский бюджет в рамках реализа- ции ГПРРЗ РК на 2005- 2010 годы
19	Оснастить сельские и городские организации ПМСП (женские и детские консультации (кабинеты) медицинским оборудова- нием, изделиями медицинского назначения в соответствии с нормативами	Постановления местных исполнитель- ных органов, информация в МЗ	Акимы областей, городов Астаны и Алматы	ежегодно	2008 год - 1561311,0 2009 год - 4520841,0 2010 год - 3599838,0	Респуб- ликан- ский бюджет в рамках реализа- ции ГПРРЗ РК на 2005- 2010 годы
20	Проводить мониторинг состояния и эффективности использования медицин- ского оборудования, в том числе дорогостоящего, а также сервисного обслуживания и ремонта в организациях родовспоможения и детства	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), акимы областей, городов Астаны, Алматы	20 января, ежегодно	Не пред- полагаются
21	Проводить регулярный мониторинг и оценку развития детей от 0-18 лет в соответствии с международными стандартами (физическое, психосоциальное, половое развитие, состояние опорно- двигательного аппарата, слуха, зрения)	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), акимы областей, городов Астаны, Алматы	20 января, ежегодно	2008 год - 1753051,0 2009 год - 1763995,0 2010 год - 1772384,0	Местный бюджет в рамках ГОБМП
22	Обеспечить проведение ранней диагностики и лечения детей с ограниченными возможностями на уровне ПМСП	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), МОН, Акимы областей, городов Астаны, Алматы	20 января, ежегодно	Не пред- полагаются
23	Внедрить скрининг рака шейки матки и рака молочной железы среди женщин репродуктивного возраста и проводить его мониторинг	Информация в МЗ РК	Акимы областей, городов Астаны, Алматы	10 января и 10 июля ежегодно	2008 год - 1121981,0 2009 год - 459879,0 2010 год - 487471,0	Местный бюджет в рамках ГОБМП
24	Обеспечить амбулаторное бесплатное лекарственное обеспечение женщин и детей в соответствии с протоколами диагностики и лечения	Информация в МЗ РК	Акимы областей, городов Астаны и Алматы	10 января и 10 июля, ежегодно	2008 год - 2689149,0 2009 год - 2869457,0 2010 год - 3011943,0	Местный бюджет в рамках ГОБМП
25	Обеспечить закуп лекарственных средств и антиретровирусных препаратов для лечения ВИЧ-инфицированных и больных СПИДом детей в Южно-Казахстанской области	Информация в МЗ РК	Аким Южно- Казах- станской области	10 января и 10 июля, ежегодно	2008 год - 115405,0 2009 год - 123483,0 2010 год - 132127,0	Респуб- ликан- ский бюджет
26	Обеспечить вакцинацию против гемофильной инфекции детей в возрасте до 2 лет	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), акимы областей, городов Астаны и Алматы	20 января, ежегодно	2008 год - 1962920,0 2009 год - 2100324,4 2010 год - 2247347,1	Респуб- ликан- ский бюджет
6. Межсекторальное и межведомственное взаимодействие в сфере ОЗМиР
27	Обеспечить заключение соглашений между акиматами областей и городов Астана, Алматы по вопросам оказания медицинской помощи беременным, роженицам, родильницам и больным детям, проживающим в приграничных районах	Информация в МЗ РК	Акимы областей, городов Астаны и Алматы	III квартал, 2008 года	Не пред- полагаются
28	Принять меры по профилактике наиболее распространенных неинфекционных заболеваний (ожирение, микронутриентная недостаточность, артериальная гипертония, диабет, астма, онкологические заболевания и другие)	Методические рекомендации, информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), акимы областей, городов Астаны и Алматы	II квартал, 2008 года 20 января, ежегодно	Не пред- полагаются
29	Обеспечить реализацию мер по противодействию эпидемии СПИДа, включая профилактику передачи ВИЧ от матери к ребенку и гемотрансфузионный путь передачи	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), МЮ РК	20 января, ежегодно	Республи- канский бюджет 2008 год - 20790,0 2009 год - 22040,0 2010 год - 216330,0 Местный бюджет 2008 год - 239020,0 2009 год - 206590,0 2010 год - 282040,0	В рамках реализа- ции Прог- раммы по противо- действию эпидемии СПИДа в РК на 2007- 2010 годы
30	Регулярно рассматривать на заседаниях Национального Координационного совета по охране здоровья при Правительстве Республики Казахстан и региональных Координационных советов по охране здоровья вопросы ОЗМиР, совместно с международными организациями	Предложения в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), акимы областей, городов Астаны и Алматы, между- народные органи- зации (по согла- сованию)	20 января, ежегодно	Не пред- полагаются
31	Обеспечить достоверность, полноту и своевременность регистрации случаев рождений, смерти детей и женщин (включая нерезидентов Республики Казахстан) через органы ЗАГС	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), МЮ РК, акимы областей, городов Астаны и Алматы	20 января, 2009 года	Не пред- полагаются
32	Внести предложения по урегулированию вопросов оказания медицинской помощи нерезидентам страны (беременным, роженицам, родильницам и детям), являющихся мигрантами	Предложения в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), МТСЗН	20 января, 2009 года	Не пред- полагаются
33	Внести предложения по улучшению состояния коммуникационных средств и дорожно- транспортных сообщений для своевременной транспортировки пациентов до медицинских организаций	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), акимы областей, городов Астаны, Алматы	20 января, ежегодно	Не пред- полагаются
7. Повышение информированности населения об эффективных подходах в области ОЗМиР
34	Создать на базе организаций ПМСП«школы по подготовке матерей и отцов с целью повышения информированности и санитарной просвещенности по вопросам ОЗМиР	Информация в МЗ РК	Акимы областей, городов Астаны и Алматы	10 января и 10 июля, ежегодно	Не пред- полагаются
35	Возобновить работу школ для больных детей с заболеваниями (эпилепсия, бронхиаль- ная астма, сахарный диабет, фенилкетонурия и другие) и их родителей с участием волонтеров	Информация в МЗ РК	Акимы областей, городов Астаны и Алматы	10 января и 10 июля, ежегодно	Не пред- полагаются
36	Усилить информирование населения о рациональном использовании лекарственных средств через постоянные рубрики в СМИ, и другую наглядную информацию	Информация в Правительство Республики Казахстан	МЗ РК (созыв), акимы областей, городов Астаны и Алматы	20 января, ежегодно	Не пред- полагаются

Источники предполагаемых расходов (тыс. тенге)	2008 год	2009 год	2010 год	Итого
Республиканский бюджет	2586953,0	2766530,7	2957456,4	8310940,1
Местные бюджеты	5564181,0	5093331,0	5271798,0	15929310,0
Итого	8151134,0	7859861,7	8229254,4	24240250,1

* Объем финансирования Программы по снижению материнской и детской смертности в Республике Казахстан на 2008-2010 годы будет уточняться при формировании республиканского и местных бюджетов на соответствующие финансовые годы в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Примечание :

МЗ - Министерство здравоохранения Республики Казахстан
МОН - Министерство образования и науки Республики Казахстан
МТСЗН - Министерство труда и социальной защиты населения
Республики Казахстан
МЮ - Министерство юстиции Республики Казахстан
ВОЗ - Всемирная организация здравоохранения
ЮНИСЕФ - Детский фонд ООН
ЮНФПА - Фонд ООН в области народонаселения
ВУЗ - высшие учебные заведения
НЦ, НИИ - научные центры, научно-исследовательские институты,
находящиеся в ведении Министерства здравоохранения
Республики Казахстан
НПО - Неправительственные организации
СМИ - средства массовой информации
КДМ - клиники, дружественные к молодежи
ГОБМП - гарантированный объем бесплатной медицинской помощи
ГПРРЗ - Государственная программа реформирования и развития
здравоохранения Республики Казахстан на 2005-2010 годы,
утвержденная Указом Президента Республики Казахстан
от 13 сентября 2004 года
ГМО - гранты международных организаций
ЗАГС - запись актов гражданского состояния
МИКО - мультииндикаторное кластерное обследование
ВИЧ - вирус иммунодефицита человека
СПИД - синдром приобретенного иммунодефицита
ВПР - врожденные пороки развития
ИППП - инфекции, передаваемые половым путем
ИБДОР - инициатива больницы дружелюбного отношения к ребенку
ИВБДВ/РДРВ - Интегрированное ведение болезней детского возраста/
Развитие детей раннего возраста
ОЗМиР - охрана здоровья матери и ребенка
ПМСП - первичная медико-санитарная помощь

Қазақстан Республикасында ана мен бала өлім-жітімін азайту жөніндегі 2008 - 2010 жылдарға арналған бағдарламаны бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 28 желтоқсандағы N 1325 Қаулысы

Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау жүйесінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру, сондай-ақ ана мен бала өлім-жітімін азайту мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ :

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасында ана мен бала өлім-жітімін азайту жөніндегі 2008-2010 жылдарға арналған бағдарлама (бұдан әрі - Бағдарлама) бекітілсін.

2. Бағдарламаның орындалуына жауапты орталық және жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ мүдделі ұйымдар:
1) Бағдарламаны іске асыру жөнінде шаралар қабылдасын;
2) жыл сайын, 10 шілдеге және 10 қаңтарға Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігіне Бағдарламаның іске асырылу барысы туралы ақпарат берсін.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі жыл сайын, 20 қаңтарға Қазақстан Республикасының Үкіметіне Бағдарламаның іске асырылу барысы туралы жиынтық ақпарат берсін.

4. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2007 жылғы 28 желтоқсандағы
N 1325 қаулысымен
бекітілген

Қазақстан Республикасында
ана мен бала өлім-жітімін азайту жөніндегі
2008 - 2010 жылдарға арналған
бағдарлама

Астана, 2007 жыл

Мазмұны

1. Бағдарламаның паспорты
2. Кіріспе
3. Проблеманың қазіргі кездегі жағдайын талдау
4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері
5. Бағдарламаның негізгі бағыттары және іске асырудың тетіктері
6. Қаржыландыру көздері мен көлемі
7. Күтілетін нәтижелер
8. Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

1. Бағдарламаның паспорты

Атауы Қазақстан Республикасында ана мен бала
өлім-жітімін азайтудың 2008 - 2010 жылдарға
арналған бағдарламасы

Әзірлеу үшін "Мемлекет басшысының 2005 - 2007 жылдардағы
негіздеме Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауларын
іске асыру жөніндегі негізгі бағыттардың
(іс-шаралардың) жалпыұлттық жоспарын және
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 -
2009 жылдарға арналған бағдарламасын
орындау жөніндегі іс-шаралар жоспарын
бекіту туралы" Қазақстан Республикасы
Үкіметінің 2007 жылғы 20 сәуірдегі N 319
қаулысы (Жоспардың 109-тармағы) Қазақстан
Республикасының 2005 жылғы 21 қарашадағы
Заңымен ратификацияланған Экономикалық,
әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы
халықаралық пакт (12-бабы, 2-тармағы, а)
тармақшасы)

Бағдарламаны Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау
әзірлеуші министрлігі

Мақсаты Ана мен бала денсаулығын сақтау саласында
тиімділігі дәлелденген қазіргі заманғы
тәсілдерді енгізу арқылы ана мен бала
өлім-жітімін азайту

Міндеттері Дәлелді медицинаны ескере отырып, ана мен
бала денсаулығын сақтау мәселелерін
реттейтін нормативтік-құқықтық актілерді
жетілдіру және іске асыру;
ана мен бала денсаулығын сақтау (бұдан әрі
- АБДС) саласында ұтымды жоспарлау және
басқарудың, перинаталдық көмекті
өңірлендірудің өлшемдерін енгізу;
бастапқы медициналық-санитарлық көмекке
бағытталып енгізіліп жатқан технологияларды
ескере отырып, АБДС кадрларының
біліктілігін арттыру және қайта даярлау;
босандыру және балалар ұйымдарының
материалдық-техникалық базасын жақсарту;
дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (бұдан
әрі - ДДҰ) ұсынған тірі туу мен өлі туудың
халықаралық өлшемдерін енгізу;
әйелдер мен балаларға сапалы медициналық
көмекті қамтамасыз ету үшін денсаулық
сақтау қызметтерінің өзара іс-қимылы мен
сабақтастығын жақсарту;
ана мен баланың денсаулығын сақтау кезінде
сектораралық және ведомствоаралық өзара
іс-қимылды дамыту;
халықтың ана мен бала денсаулығын сақтау
саласындағы тиімді тәсілдер туралы
ақпараттануын арттыру.

Іске асыру 2008-2010 жылдар
мерзімдері

Қаржыландыру Қазақстан Республикасы Президентінің
көздері мен 2004 жылғы 13 қыркүйектегі N 1438 Жарлығымен
көлемі бекітілген Қазақстан Республикасының
денсаулық сақтау ісін реформалау мен
дамытудың 2005 - 2010 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасының, Қазақстан
Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 15
желтоқсандағы N 1216 қаулысымен бекітілген
Қазақстан Республикасында ЖҚТБ індетіне
қарсы іс-қимыл жөніндегі 2006 - 2010
жылдарға арналған бағдарламаның шеңберінде
көзделген республикалық және жергілікті
бюджеттердің қаражаты, халықаралық
ұйымдардың қаражаты, Қазақстан
Республикасының заңнамасында тыйым
салынбаған басқа да қаржыландыру көздері.
Мемлекеттік бюджеттен 2008 - 2010 жылдарға
бағдарламаны іске асыруға жұмсалатын жалпы
шығындар 24 240 250,1 мың теңгені, оның
ішінде республикалық бюджет қаражатынан 8
310 940,1 мың теңгені, жергілікті
бюджеттердің қаражатынан 15 929 310,0 мың
теңгені құрайды.

Жылдар бойынша	Барлығы (мың теңге)	Республика- лық бюджет (мың теңге)	Жергілікті бюджет (мың теңге)
2008 ж.	8 151 134,0	2 586 953,0	5 564 181,0
2009 ж.	7 859 861,7	2 766 530,7	5 093 331,0
2010 ж.	8 229 254,4	2 957 456,4	5 271 798,0
Жиыны	24 240 250,1	8 310 940,1	15 929 310,0

Бағдарламаны қаржыландыру көлемі Қазақстан
Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті
қаржы жылына республикалық және жергілікті
бюджеттерді қалыптастыру кезінде
нақтыланатын болады.

Күтілетін Аналардың өлім-жітім көрсеткіші 2010 жылға
нәтижелер қарай тірі туған 100 000 анаға шаққанда
40,0-қа дейін, сәби өлім-жітімі тірі туған
1000 нәрестеге шаққанда 25,0-ке дейін,
балалар өлім-жітімі тірі туған 1000 балаға
шаққанда 30,0-ға дейін (тірі туу мен өлі
туудың халықаралық өлшемдеріне көшуді
ескергенде) төмендейтін болады.

2. Кіріспе

Тәуелсіздік кезеңінде Қазақстан нарықтық экономикасы бар демократиялық мемлекетті құру үшін кең ауқымды саяси, экономикалық және әлеуметтік реформаларды жүзеге асыруда айтарлықтай прогреске қол жеткізді. Бұл ретте адам әлеуетін дамыту мен республика халқын 2030 жылға қарай 20 миллион адамға дейін көбейту елді дамытудың маңызды басымдығы болды. Тиісінше, ана мен бала денсаулығын сақтау, тууды арттыру және бала мен ана өлім-жітімін азайту, медициналық-демографиялық жағдайды жақсарту және Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіруі жөніндегі мемлекеттік саясаттың маңызды бағыттары болып табылады. Халықтың үміті мен мұқтаждығына жауап беретін медициналық қызметтің сапасын арттырудың қажеттілігі Қазақстан Республикасы Президентінің "Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан" атты 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан халқына Жолдауында белгіленген елдің денсаулық сақтау ісін одан әрі дамытудың негізгі бағыттарының бірі болып табылады.
Ана мен бала өлім-жітімінің көрсеткіштері ана мен бала денсаулығының интегралды индикаторы болып табылады және экономикалық, экологиялық, мәдени, әлеуметтік-гигиеналық және медициналық-ұйымдастыру факторларының өзара іс-қимылдарының популяциялық қорытындысын көрсетеді, сондықтан халықтың денсаулығын сақтау мен нығайтуға бағытталған мемлекеттің саясатын көрнекі түрде көрсетеді.
Сонымен бірге, аналар мен бес жасқа дейінгі балалардың өлім-жітім оқиғалары көбінесе мынадай факторлармен түсіндіріледі:
ресурстарды жоспарлауға, нормалауға, ұйымдастыруға, басқару мен пайдалануға қазіргі заманғы тәсілдерді, АБДС саласында жұмысты бағалау мен мониторинг жүйесін ұтымды пайдаланбау;
АБДС саласын реформалау мен дамытудың қазіргі заманғы қажеттіліктеріне сай келмейтін жетілмеген кадр саясаты, кадрлармен нашар толықтырылу, даярлау мен қайта даярлаудың техникалық базасының нашарлығы, медицина қызметкерлерін ынталандыру тетіктерінің, құқықтық және әлеуметтік қорғаудың болмау салдары;
дәлелді медицинаға негізделген балалық шақтағы негізгі ауруларды клиникалық емдеуде стандартталған тәсілдердің болмауы және жүктілік пен босану ағымдарының асқынулары;
денсаулық сақтау қызметтері ықпалдасуының және медициналық көмек көрсету деңгейлерінің арасындағы сабақтастықтың жеткіліксіздігі;
әсіресе салауатты өмір салтын қалыптастыру және әлеуметтік, психологиялық және экологиялық ортаның сапасын жақсарту мәселелерінде сектораралық және ведомствоаралық өзара іс-қимылдың төмен деңгейі;
халықтың өз денсаулығына ынтымақтасқан жауапкершілігі жөніндегі ақпараттық-білім беру және алдын алу іс-шараларының тиімді жүргізілмеуі.
Қолданыстағы денсаулық сақтау жүйесі жағдайында ақпараттық және технологиялық жарақтандыруды, денсаулық сақтау ісінің кадрлық және басқарушылық әлеуетін күшейтуді жаңартумен қатар ана мен бала өлім-жітімін азайту үшін ДДҰ/ЮНИСЕФ, ЮНФПА ұсынған "Жүкті болу қауіпсіздігін қамтамасыз ету", "Емшекпен қоректендіруді қорғау, қолдау және көтермелеу бағдарламасы", "Отбасын жоспарлау", "Балалық шақтағы ауруларды сабақтастыра емдеу және ерте шақтағы балаларды дамыту", "ЖЖБЖ, АИТВ мен туберкулезді бақылау", "Тірі туу мен өлі туудың халықаралық өлшемдерін енгізу" сияқты негізгі стратегиялар мен бағдарламаларды енгізу қажет.
Бұл стратегиялар мен бағдарламалар АБДС саласындағы экономикалық тиімділік пен нәтижелілікті арттыруға, кадр әлеуетін күшейтуге, медицина қызметкерлерінің кәсіби деңгейін арттыруға, АБДС саласын стандарттау мен жаңартуды жүргізуге (клиникалық хаттамалар, мониторингтің/бағалаудың, сапаны бақылаудың жаңа құралдары), сондай-ақ әйелдер мен балалардың денсаулығын сақтау мен қолдау жөніндегі проблемаларды шешуге халықты көбірек тарту мүмкіндік береді.
Әйелдер мен балалардың денсаулығын жақсарту, ана мен бала өлім-жітімін азайту мақсатында бұл бағдарлама әйелдер мен балалар диагностикасының, емдеу мен алдын алудың барлық қазіргі заманғы және тиімді әдістерін кешенді орындауды жақсартуға, кадр саясатын жақсартуға, ана мен бала денсаулығын сақтау саласындағы сектораралық және ведомствоаралық өзара іс-қимылды дамытуға, сондай-ақ босандыру және балалар ұйымдарының, материалдық-техникалық базасын жақсартуға шақырады.

3. Проблеманың қазіргі кездегі жағдайын талдау

Ана мен бала денсаулығын сақтау Қазақстан Республикасының әлеуметтік саясатының басым бағыттары болып қалады.
Соңғы жылдары республикада туу көрсеткішінің өсуі, өлім-жітім көрсеткішінің тұрақтануы байқалып отыр, халықтың өмір сүруінің орташа ұзақтығының артуының оң үрдісі байқалады.
Ресми статистика деректері бойынша 2004 жылдан бастап республикада ана өлім-жітімі көрсеткіштерінің өсуі байқалады. 2004 жылдың қорытындысы бойынша бұл көрсеткіш тірі туған 100 мың адамға шаққанда 36,9-ды құраса, 2006 жылы ана өлім-жітімінің деңгейі тірі туған 100 мың адамға шаққанда 45,6-ға дейін жетті.
Қазақстан Республикасында ана өлім-жітімінің деңгейі ресми статистика деректері бойынша XX ғасырдың 70-ші жылдарының ортасында Еуропа елдерінде байқалған көрсеткіштерге сәйкес болып отыр және бұрынғы социалистік елдердегі көрсеткіштерден айтарлықтай асып отыр.
Жыл сайын Қазақстан Республикасында шамамен 500 000-ға жуық жүктілік пен 300 000-ден астам босану тіркеледі.
Алайда, оң медициналық-демографиялық жағдаймен қатар, жыл сайын республикада 100-ден астам ана мен 5 жасқа дейінгі 5000-ға жуық баланың қайтыс болатыны анықталған.
Ана өлім-жітімінің құрылымында бірінші орынды қан кету, гестоздар мен аборттар алады. Басқаша айтқанда, Қазақстанда алдын алуға болатын өлім-жітімнен аналардың қайтыс болуы жалғасуда.
Қазақстанда ана өлім-жітімі көрсеткішінің жоғары болуы және туудың 100 %-ға жуығы медицина қызметкерлерінің қатысуымен немесе қадағалауымен жүргізілуі негізгі проблеманың жүкті, босанатын және босанған әйелдерге медициналық көмек көрсетудің сапасында екенін білдіреді.
Әйелге отбасын жоспарлау, жүктілік пен босану кезеңінде білікті медициналық көмек көрсету және босанғаннан кейінгі кезеңде оған дұрыс күтім жасауды қамтамасыз ету секілді сапалы қызметтерге қол жеткізуді ұсынған кезде ғана ана өлім-жітімінің көпшілігін болдырмауға болатыны баршаға белгілі. Әйелдердің өмірін сақтаудың негізі реттелген денсаулық сақтау жүйесі болып табылады.
Антенаталдық бақылаумен қамтылған әйелдердің жоғары көрсеткішіне қарамастан, ескірген және тиімділігі аз тәсілдерді пайдалану денсаулықты жақсарту жөніндегі күтілетін нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік бермейді және формальды сипатқа ие болады. Жоғарыда көрсетілген проблемалар ұзақ уақыт бойы халықаралық практикаға шектелген қолжетімділіктің нәтижесі болып табылады.
Бұдан басқа, республикада балиғат жасындағы әйелдердің арасында аборттар аса жиілігі тіркеліп отыр, оның деңгейі 1,4-ті құрайды, бұл бала туудың ұқсас деңгейі 0,5-0,7-ге тең болатын елдермен салыстырғанда айтарлықтай жоғары және ұрпақты болудың қауіпсіз тәсілі мен отбасын жоспарлау туралы халықтың білімі мен дағдыларының төмен деңгейімен түсіндіріледі. Жүкті әйелдер арасында жыныстық жолмен берілетін жұқпалармен (бұдан әрі - ЖЖБЖ) сырқаттанудың жоғары деңгейі және адам иммунитеті тапшылығы вирусы (бұдан әрі - АИТВ) - жұқпаларының өсуі орын алуда.
Соңғы жылдары Қазақстан Республикасында әйелдер арасында сүт безі обыры сырқаттану мен онкопатологиялық өлім-жітім көрсеткіштерінің өсуіне байланысты онкологияның қазіргі заманның өзекті проблемасы болып отырғанын атап өту қажет. Онкологиялық аурулар құрылымында әйелдердің сүт безі обыры репродуктивтік мүшелердің ішінде бірінші орында және қатерлі ісіктер құрылымында үшінші орында тұр. Мұндай аурудан болатын өлім-жітім құрылымында обырдың асқынған түрлерінің себептері асып түседі.
Көрінетін және алынып тасталатын қатерлі ісіктер арасында әйелдердің онкопатологиясы құрылымында екінші орында жатыр мойны обыры тұр.
Нәрестелер өлім-жітімі деңгейінің тұрақты төмендеу үрдісі бар, бұл 1993 жылы тірі туған 1000 нәрестеге шаққанда 28,0-ді құраса, 2006 жылы ол тірі туған 1000 нәрестеге шаққанда 13,91-ге дейін төмендеді. Балалар өлім-жітімі көрсеткіші (туғаннан бастап 5 жасқа дейінгі балалар арасында) тірі туған 1000 балаға шаққанда 17,6-ны құрайды.
Нәрестелер өлім-жітімінің негізгі себептері перинаталдық кезеңде туындаған жағдайлар, (47%), жұқпалар (26,9%), туа біткен даму кемістігі (бұдан әрі - ТДК) (10,4%), жазатайым оқиғалар (0,9%) болып табылады. Перинаталдық кезеңде болған нәрестелер өлім-жітімі жағдайының құрылымында барлық 1 жасқа толмаған балалар өлім-жітімінің жартысына жуығын құрайды.
Әлемдік медицина ғылымының деректері бойынша ТДК жиі туындауы айтарлықтай төмен және бір жасқа дейінгі балалар өлім-жітімінің құрылымында 8%-дан (ДДҰ, 2004 жыл) аспайды. Қазақстанда ТДК нәрестелер өлім-жітімінің себебі ретінде әр жылда 14-23% құрады. Бұл ТДК санатын балалар өлім-жітімінің кейбір басқарылатын себептерін жасыру немесе өлім-жітім себептерін қасақана өзгерту тәсілдері ретінде пайдаланылуы туралы ойға әкеледі.
Нәрестелер өлім-жітімі құрылымындағы көш бастаушы перинаталдық кезеңдегі туындаған жағдайлар болып отыр. Көп жағдайда перинаталдық өлімнің алдын алу мүмкін емес деген ой қалыптасатындықтан, бұл алғашқы кезде қолайлы үрдіс сияқты болып көрінеді.
Перинаталдық қызметі жақсы ұйымдастырылған және халқының тұрмыс деңгейі жоғары елдерде бұл кезеңдегі өлім-жітім 80 %-ды құрайды. Алайда бұл жағдайлар алдын алу қиындығының себептерімен, атап айтқанда, гендік және хромосомдық аурулармен, өмір сүрумен үйлеспейтін даму кемістіктерімен түсіндіріледі.
Қазақстанда перинаталдық кезеңдегі өлім-жітім негізінен алдын алуға болатын себептермен түсіндіріледі. Негізгі айырылулар (67%-дан аса) дене салмағы 2000 және одан артық грамм болатын балаларда, негізінен, асфиксиядан, жұқпалар мен туған кездегі жарақаттанудан болады. Көрсетілген себептердің толығымен алдын алуға болады және босандыру жүйесіндегі көрсетілетін перинаталдық көмектің сапасын көрсетеді. Ең алдымен, олар босандыру тәсілдерін дұрыс жүргізбеудің, сондай-ақ бастапқы реанимацияның, жіті терапияның және жаңа туған нәрестелерге күтім жасаудың сәйкессіздігі
болып табылады.
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі ЮНИСЕФ-пен 1003 жылы жүргізген сәби және балалар өлім-жітімінің себептерін зерттеу шеңберінде босану механизміне (дәрімен әрекет жасау, қол құралы, бұтаралықты қорғау), артық әрекеттер, босану жолдарын госпитальдік микрофлорамен асыра жиналуына әкелетін босану процесінде қынапты жиі тексеру, босанудың тиісті мониторингінің болмауы, жылу буынын және емшек сүтімен қоректендіруді ерте бастау шартын сақтамау анықталды. Мұның барлығы босану кезінде нәрестенің алғаш тыныс алуының бұзылуына және тұншығуына, жарақаттануға және көптеген шұғыл жағдайлардың даму қаупіне (тыныс алу бұзылуының синдромы, геморрагиялық бұзылулар және жұқпалар) әкеледі.
1997 жылдан бастап елімізде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 1997 жылғы 25 шілдедегі N 113 бұйрығымен бекітілген Емшек сүтімен қоректендіруді көтермелеу, қолдау және сақтау жөніндегі бағдарлама қабылданды. Алайда босандыру мекемелерінің көбі тек емшек сүтімен қоректендірудің және нәрестелер мен ерте шақтағы балалардың жұқпалы ауруларының алдын алуда ана мен баланың тері арқылы жанасуының маңыздылығын сезініп отырған жоқ. Мысалы, алдын ала деректер бойынша нәрестелердің 64%-ы ғана туғаннан кейінгі бірінші сағатта кеудеге жатқызылды (МИКО, 2006 жыл).
7 күннен 1 жасқа дейінгі балалардың өлім-жітімі (кешіккен неонаталдық және постнаталдық кезеңдер) көбінесе жұқпа дертімен - 61% байланысты. Осы шақ кезеңіндегі жұқпалар негізінен жіті респираторлық аурулармен, өкпе қабынумен және іш өтумен белгіленеді. Бастапқы денсаулық сақтау буынының (БМСК және стационарлар) аурулардың алдын алу үшін балаларды патронаждық байқау және сырқат адамдарды клиникалық тексеру бойынша жұмыс сапасының төмендігі көрсетілген жас топтарындағы балалардың осы жұқпалардан өлім-жітімін анықтайтын негізгі факторы болып табылады. Бұдан басқа балаларды дәрігерге кеш әкелу және олардың жоғарыда көрсетілген себептерден өлім-жітімінде әлеуметтік-экономикалық деңгейдің төмен болуының және ата-ана мен жақын адамдардың аурулардың алаңдататын, қауіпті белгілері мен симптомдары туралы аз білуі, бала жағдайының ауырлығын толық сезінбеушілігінің рөлі зор. Соның салдарынан республикада 1 жасқа дейінгі балалардың бір тәулікке дейінгі (2006 ж., 20 %) өлім-жітімі, сондай-ақ 1 жасқа дейінгі балалардың үйде шетінеуі (2006 ж., 9-10 %) көрсеткіштерінің жоғары болуы байқалып отыр.
Осы міндеттерді шешу үшін ұсынылған БМСК қызметінің мүмкіндіктері толық және тиімді пайдаланылмайды, бірінші кезекте бұл медицина қызметкерлерінің жұмысын ұйымдастыруда ескі тәсілдер, жетілдірілмеген клиникалық хаттамалар себептерінен туындап отыр және осының салдарынан дәрі-дәрмектердің артықшылығымен (полипрагматия) кейбір жағдайларда өзара үйлеспейтін дәрілік заттармен емдеу жүргізіледі. Сонымен қатар ерте шақтағы балаларды стационарға негізсіз жатқызу орын алған.
Ана мен бала өлім-жітімі көрсеткіштерінің ресми статистикасының деректеріне қарамастан, балама зерттеулердің деректері бойынша шынайы көрсеткіштері едәуір жоғары.
2006 жылы Қазақстанда Статистика жөніндегі агенттік халықаралық ұйымдармен бірлесіп мультииндикаторлық кластерлік зерттеулер жүргізді, оның барысында 38,8 мыңнан астам отбасының ересек адамдарына сұрақ қойылды, зерттеулер деректері бойынша ана өлімінің бағалау көрсеткіші 100 000 тірі туғанға 70,0 құрады, ал сәби шетінеуі 1000 туғанға 31,8 шегінде өзгеріп тұрады.
Сондықтан ресми статистиканың деректері Қазақстандағы ана мен бала өлім-жітімінің нақты деңгейін көрсетіп отырған жоқ. Бұл өз кезегінде осы негізгі көрсеткіштерді азайту бойынша іс-шараларды тиімді жоспарлап, өткізуге мүмкіндік бермейді, өйткені олар бірқатар фактордан - ұрпақты болу жасындағы әйелдердің денсаулығынан, жүктілікті тексеріп-емдеу және босандырудан, нәрестелерді күту және ерте шақтағы балалардың дамуын байқаудан бастап қалыптасады.
Бұдан басқа статистикалық деректердің дұрыс болмауы, оның ішінде қайтыс болу оқиғаларын жасыру және тірі туу мен өлі туудың халықаралық өлшемдерінен айырмашылығы бар есептерді қолдану арқылы ана мен сәби өлім-жітімінің есебін жүргізуге түрлі мәндегі көзқарастардан туындайды.
Осыған байланысты 2008 жылдан бастап Қазақстан Республикасы БҰҰ Бас Ассамблеясы қабылдаған және 1994 жылы Қазақстан бекіткен Бала құқығы туралы конвенцияның 6 және 7-баптарына, "Қазақстан Республикасындағы бала құқығы туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 8 тамыздағы Заңына сәйкес ДДҰ ұсынған тірі туу мен өлі туу өлшемдеріне көшеді. Егер бұрын 1000 грамм және одан артық салмақпен туған балалардың есебі жүргізілсе, ал халықаралық стандарттарға көшкесін біз 500 грамм және одан артық салмақпен туған барлық балаларды күтіп бағатын боламыз.
Ана мен бала өлім-жітімі көрсеткішінің болжамды өсіміне байланысты Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 6 сәуірдегі N 310 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасымен әкімшілік шара қолдануға уақытша мораторий жариялау көзделген.
ДДҰ ұсынған босануға жәрдемдесу ұйымдарының практикасына тиімді перинаталдық технологияларды, атап айтқанда, серіктестік босану, босану жағдайын еркін таңдау, партограмма бойынша босану мониторингі, босанудың үшінші кезеңін белсенді тексеріп-емдеу, ана мен баланың бірге болуы, ерте терілік жанасу, жылу режимін сақтау және тек емшек сүтімен қоректендіру) енгізу босану кезінде аралық және қалыпты салмағы бар нәрестелердің көбінің өмір сүріп кетуіне ықпал тигізеді және неонаталдық өлім-жітім көрсеткішін кем дегенде 2 есе азайтуды қамтамасыз етеді. Ерте және жүйелі перинаталдық күтім ананың да, баланың да денсаулығына оң әсерін тигізеді.
Осы міндеттерді шешуге мүмкіндік беретін "ВАВІЕS" әдіснамасы болып табылады, ол перинаталдық көмекті жақсарту бойынша іс-шаралардың мониторингін жүргізуге, бағалауға және уақтылы реттеуге, ресурстарды бөлуге және жалпы босануға жәрдемдесу ұйымдарының және жеке буындарының жұмыс сапасын бағалауға мүмкіндік береді.
Еліміздің пилоттық өңірлеріндегі (Жезқазған, Қарағанды, Алматы қалалары, Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Алматы облыстары) босануға жәрдемдесу ұйымдарында сынақтан өткізілген тиімді әдістер мен технологияларды енгізудің оң тәжірибесі нәрестелерді босанудан болған жарақаттанудан, тұншығудан және басқа да тыныс алудың бұзылуларынан жоғалту көрсеткіштерінің нақты төмендеуін көрсетті, бұл ерте неонаталдық өлім-жітімнің 17%-ға азаюын, сондай-ақ нәрестелердің бактериялық жұқпалармен сырқаттанушылығының екі есеге жуық, яғни тірі туған 1000 нәрестенің 17,6-дан 8,5-ке дейін азайғанын анықтады.
"BABIES" матрицасын қолдана отырып дене салмағына, өлім кезеңіне байланысты перинаталдық жоғалтуды талдау екінші және үшінші деңгейдегі ұйымдарда асқынуларының және мезгілінен бұрын босану қауіпі жоғары жүкті әйелдердің концентрациясының белгіленген принципін растады. Жүкті әйелдерді босану алдындағы дайындау босанудағы асқынулардың азаюына әкелді, мерзімінен бұрын босанудың жиілігі шамамен екі есе, операциялық әрекеттермен босандыру - 1,8 есе төмендеді.
Қазіргі уақытта АБДС саласы кадр әлеуетінің мейлінше тапшылығын басынан кешуде. Сөйтіп неонатологтармен, учаскелік педиатрлармен, анестезиологтармен, балалар патологоанатомдарымен толықтырылу 50-75%-ды құрап отыр. Дәрігерлердің орташа жасы 46,0 + 1,5 жыл "акушерия және гинекология" мамандығы бойынша интерн-дәрігерлердің үлесі 7 %-ды ғана құрап отыр. Медициналық жоғары оқу орындарының әрбір екінші түлегі денсаулық сақтау жүйесінде жұмыс істемейді. Сонымен қатар ауруханалық төсек айналымының және медициналық қызметкерлер құрамының 2 және одан артық жүктемесінің көбеюіне байланысты қазіргі уақытта босандыратын және балалар ұйымдарындағы медицина қызметкерлерінің еңбек ету қарқыны едәуір өскен.
Практикалық дағдыларды жеткілікті көлемде алмау, оқытудың теориялық негіздерін уақтылы жаңартпау, оқытуды талдау және реттеу практикасының болмауы себебінен базалық медициналық білім берудің ескіргені маңызды проблема болып табылады.
Медициналық қызметтер сапасын жақсарту үшін денсаулық сақтау саласын басқарудың барлық төрт құрамы: қадағалау және бақылау, ресурстар, қаржыландыру және қызметтер, атап айтқанда, АБДС бойынша, қазіргі заманғы менеджменттің талаптары аясында реттеуді талап етеді.
Мыңжылдықтың даму мақсатына жету үшін, сондай-ақ ана мен бала өлім-жітімін азайту бойынша шаралар кешенін іске асыру үшін Бағдарлама әзірлеу қажеттілігі туындап отыр. Мұнда АБДС практикасына әлемде табысты сыналған халықаралық стандарттар мен өлшемдер, медицина қызметкерлерінің біліктілігін арттыру, менеджментті жетілдіру бір жүйеге келтіріліп, енгізілетін болады.
Осының аясында денсаулық сақтау жүйесінің дұрыс имиджін қалыптастыру өзекті болып табылады, бұл халықтың сенімін арттыруға мүмкіндік береді және емделушілердің медициналық көмекке қанағаттануын қамтамасыз етеді.

4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері

Бағдарламаның мақсаты тиімділігі дәлелденген қазіргі заманғы тәсілдерді енгізу арқылы ана мен бала өлім-жітімін азайту болып табылады.
Бағдарламаның негізгі міндеттері:
дәлелді медицинаны ескере отырып, ана мен бала денсаулығын сақтау мәселелерін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру және іске асыру;
АБДС қызметін тиімді жоспарлау және басқару өлшемдерін енгізу, перинаталдық көмекті өңірлер бойынша іске асыру;
кадр саясатын жетілдіру;
босандыру және балалар ұйымдарының материалдық-техникалық базасын жақсарту;
әйелдер мен балаларға сапалы медициналық көмекті қамтамасыз ету үшін денсаулық сақтау саласы қызметтерінің өзара байланысы мен сабақтастығын жақсарту;
ана мен бала денсаулығын сақтау бойынша сектораралық және ведомствоаралық өзара іс-қимылды күшейту;
халықтың ана мен бала денсаулығын сақтау саласындағы тиімді тәсілдер туралы ақпараттануын арттыру.

5. Бағдарламаның негізгі бағыттары мен іске асыру тетігі

5.1. Ана мен баланың денсаулығын сақтау мәселелерін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру және іске асыру мыналарды көздейді:
қызмет қажеттілігін және енгізілетін халықаралық технологияларды ескере отырып, нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру және сәйкес келтіру:
тірі туу мен өлі туудың халықаралық өлшемдеріне көшу;
балалар ауруларын ықпалдастыра емдеу/ерте шақтағы балалардың дамуы (бұдан әрі - БАЫЕ/ЕЖБД);
ерте шақтағы балаларды патронаждық байқау;
жүктіліктің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, ана мен перинаталдық өлім-жітімін құпия тексеру, сырқаттанушылықтың қиын жағдайларын құпия зерттеу;
ұрпақты болу денсаулығын сақтауға, жүктіліктің қауіпсіздігіне отбасын жоспарлауға жалпы қол жеткізуді қамтамасыз ету;
қауіпсіз аборт жасау;
ЖЖБЖ-ның алдын алу және емдеу қызметін ұрпақты болу денсаулығын сақтау қызметімен ықпалдастыру;
жастармен достастықтағы қызметтер клиникалары (бұдан әрі - ЖДҚК);
балалармен достастықтағы ауруханалардың бастамалары (бұдан әрі - БДҚАБ).
Ескерту. 5-1-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.03.25. N 397 Қаулысымен.
5.2. АБДС саласында тиімді жоспарлау және басқару өлшемдерін енгізу, перинаталдық көмекті өңірлер бойынша іске асыру, оның ішінде:
талдамалық зерттеулер негізінде халық пен АБДС қызметінің қажеттілігін ескере отырып, денсаулық сақтау ресурстарын ұтымды жоспарлау;
АБДС қызметіне бюджеттен тыс қаражатты (донорлық/демеушілік қаржы, гранттар, меценаттықтар) инвестициялауды ынталандыру;
АБДС саласында сапа индикаторларын, олардың мониторингін жүргізу және бағалауды әзірлеу және бекіту.
5.3. Кадр саясатын жетілдіру мыналарды көздейді:
штат құрамы шегінде осы қызметтің АБДС мәселелеріне жетекшілік ететін денсаулық сақтауды басқару жергілікті органдардың басшысы орынбасарының лауазымын және АБДС бөлімдерін белгілеу;
АБДС саласының медицина қызметкерлеріне еңбекақы төлеуді жетілдіру ұсыныстар енгізу;
жоғары және орта буын мамандарын дипломға дейін және дипломнан кейін даярлауға арналған бағдарламаларды, оқу жоспарларын, оқу құралдарын қайта қарау және жетілдіру;
балалар және босандыру ұйымдарында жұмыс істейтін мамандарды оқыту каскадтық тренингін өткізу;
отбасын жоспарлауды қамти отырып, бастапқы медициналық-санитарлық көмекке ерекше назар аудару арқылы АБДС саласының енгізілетін қазіргі заманғы технологияларын есепке ала отырып, кадрларды, оның ішінде медициналық ЖОО мен колледждердің профессор-оқытушылар құрамының біліктілігін арттыру мен қайта даярлауды жалғастыру;
мамандарды алыс және жақын шетелдерде АБДС саласындағы қазіргі заманғы және инновациялық технологияларға оқыту;
АБДС саласында ғылымды одан әрі дамыту.
5.4. Босандыру және балалар ұйымдарының материалдық-техникалық базасын жақсарту мыналарды көздейді, оның ішінде:
перинаталдық орталықтарды, перзентханаларды, облыстық және қалалық балалар ауруханаларын, сондай-ақ көп бағдарлы ауруханалардың құрылымындағы акушерлік-гинекологиялық және педиатриялық бөлімшелер салу (150 денсаулық сақтау объектісін салу шеңберінде);
медициналық көмек көрсету деңгейіне сәйкес медициналық жабдықтармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен жарақтандыруды ең төменгі нормативіне дейін жеткізу, оның ішінде реанимация мен мерзіміне жетпей туған нәрестелерді күтіп-бағудың II кезеңі бөлімшелері;
АБДС саласында медициналық ғылыми ұйымдарды қазіргі заманғы медициналық жабдықтармен жарақтандыру;
санитарлық авиация қызметін мамандандырылған автокөлікпен және байланыс құралдарымен қамтамасыз ету.
5.5. Әйелдер мен балаларға медициналық көмекті қамтамасыз ету үшін денсаулық сақтау қызметтерінің өзара іс-қимылы мен сабақтастығын жақсарту, ол мыналар арқылы жүзеге асырылады:
АБДС жүйесіндегі дәлелді медицинаның талаптарына сәйкес жүктілік кезіндегі ауруларды және жағдайды диагностикалау мен емдеудің клиникалық нұсқауларын, хаттамаларын ұдайы қайта қарау және енгізу;
ауылдық және қалалық БМСК ұйымдарын (әйелдер мен балалар консультацияларын (кабинеттерін) нормативтерге сәйкес медициналық жабдықтармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен жарақтандыру;
медициналық жабдықтардың, оның ішінде қымбат тұратын жабдықтарды пайдаланудың, сондай-ақ босандыру және балалар медициналық ұйымдарында сервистік қызмет көрсету мен жөндеудің жай-күйі мен тиімділігінің мониторингі;
халықаралық стандарттарға сәйкес 0-18 жастағы балалар дамуының (денесі, психоәлеуметтік, жыныстық дамуы, тірек-қимыл аппаратының, есту-көру жағдайы) мониторингі мен бағалау;
мүмкіндіктері шектеулі балаларды БМСК деңгейінде ерте диагностикалау және емдеу;
әйелдер арасында жатыр мойны обыры мен сүт безі обырының скринингі;
амбулаториялық тегін дәрі-дәрмекпен диагностика мен емдеу хаттамаларына сәйкес қамтамасыз ету тетіктерін жетілдіру;
АИТВ жұқтырғандар мен ЖҚТБ-мен ауыратын балаларды емдеу үшін дәрілік заттарды сатып алуды қамтамасыз ету, оның ішінде Оңтүстік Қазақстан облысындағы ауру балаларды антиретровирустық препараттармен емдеу үшін;
2 жасқа дейінгі балаларды гемофильді жұқпаға қарсы егуді қамтамасыз ету.
5.6. Ана мен баланың денсаулығын сақтау жөніндегі сектораралық және ведомствоаралық іс-қимылды күшейту мыналарды қамтиды:
шекаралас аудандарда тұратын жүкті, босанатын және босанған әйелдер мен сырқат балаларға медициналық көмек көрсету мәселелері жөнінде облыстардың, Астана мен Алматы қалалары әкімдіктерінің арасында келісім шарттар жасасу арқылы перинаталдық көмекті өңірлендіруді қамтамасыз ету;
неғұрлым көбірек таралған жұқпалы емес аурулардың (семіздік, микронутриенттік жеткіліксіздік, артериялық гипертения, диабет, демікпе, онкологиялық аурулар және басқалары) алдын алу;
АИТВ-ның анадан балаға берілуінің және гемотрансфузиялық берілу жолының алдын алуды қосқанда, ЖҚТБ індетіне қарсы іс-қимыл жөніндегі шараларды іске асыру;
Халықаралық ұйымдармен бірлесіп, АБДС мәселелерін Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Денсаулық сақтау жөніндегі ұлттық үйлестіру кеңесінің және Денсаулық сақтау жөніндегі өңірлік үйлестіру кеңестерінің отырыстарында ұдайы қарау;
тууды, балалар мен әйелдердің (ҚР резидент емес тұрғындарын қосқанда) қайтыс болуы жағдайларын АХАЖ органдары арқылы дұрыс, толық және уақтылы тіркеуді қамтамасыз ету;
мигранттар болып табылатын, елдің резидент емес тұрғындарына (жүкті, босанатын, босанған әйелдерге және балаларға) медициналық көмек көрсетуді реттеу жөнінде ұсыныстар енгізу;
пациенттерді, оның ішінде жүкті әйелдер мен сырқат балаларды медициналық ұйымдарға дейін уақтылы тасымалдау үшін коммуникациялық құралдар мен жол-көлік хабарларының жай-күйін жақсарту жөнінде ұсыныстар енгізу.
5.7. Халықтың ана мен бала денсаулығын сақтау саласындағы тиімді тәсілдер туралы ақпараттануын арттыру мыналарды көздейді:
ақпараттандыру мен санитарлық ағартуды арттыру мақсатында аналар мен әкелерді АБДС мәселесі бойынша дайындайтын "мектептер" құру;
волонтерлердің қатысуымен (эпилепсия, бронх демікпесі, қант диабеті, фенилкетонурия және басқалары бойынша) сырқат балалар мен ата-аналарға арналған "мектептердің" жұмысын жаңғырту;
БАҚ-та тұрақты рубрикалар арқылы және басқа да көрнекті ақпараттар арқылы дәрілік заттарды ұтымды қолдану туралы халықты ақпараттандыруды күшейту.

6. Қаржыландыру көздері мен көлемі

Бағдарлама Қазақстан Республикасы Президентінің 2004 жылдың 13 қыркүйектегі N 1438 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау ісін реформалау мен дамытудың 2005 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 15 желтоқсандағы N 1216 қаулысы бекітілген Қазақстан Республикасында ЖҚТБ індетіне қарсы іс-қимыл жөніндегі 2006 - 2010 жылдарға арналған бағдарламаның шеңберінде көзделген республикалық және жергілікті бюджеттердің қаражаты, халықаралық ұйымдарының қаражаты, Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған басқа да қаржыландыру көздерінен қаржыландырылады.
Мемлекеттік бюджеттен бағдарламаны іске асыруға жұмсалатын жалпы шығындар 24 240 250,1 мың теңгені (2008 жылы - 8 151 134,0 мың теңге, 2009 жылы - 7 859 861,7 мың теңге, 2010 жылы - 8 229 254,4 мың теңге), соның ішінде республикалық бюджет қаражатынан 8 310 940,1 мың теңгені (2008 жылы - 2 586 953,0 мың теңге, 2009 жылы - 2 766 530,7 мың теңге, 2010 жылы - 2 957 456,4 мың теңге), жергілікті бюджеттердің қаражатынан 15 929 310,0 мың теңгені (2008 жылы - 5 564 181,0 мың теңге, 2009 жылы - 5 093 331,0 мың теңге, 2010 жылы - 5 271 798,0 мың теңге) құрайды.
Бағдарламаны қаржыландыру көлемі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті қаржы жылына республикалық және жергілікті бюджеттерді қалыптастыру кезінде нақтыланатын болады.

7. Күтілетін нәтижелер

Осы бағдарламаны іске асыру нәтижесінде дәлелді медицинаны ескере отырып, ана мен бала денсаулығын сақтау мәселелерін реттейтін нормативтік-құқықтық актілерді жетілдіруге және іске асыруға арналған тәсілдер айқындалатын болады; АБДС қызметін ұтымды жоспарлау мен басқарудың өлшемдері, перинаталдық көмекті өңірлендіру енгізілетін болады.
АБДС саласын басқару мен мониторингін күшейту түрінде кадрлық қамтамасыз ету, кадр саясаты, бастапқы медициналық-санитарлық көмекке бағытталып енгізіліп жатқан жаңа технологияларға сәйкес медицина қызметкерлерін даярлау/қайта даярлау проблемасы шешіледі. Балалар ұйымдары мен босандыру ұйымдарының, республикалық АБДС ғылыми ұйымдарының материалдық-техникалық базасы жақсаратын болады.
2008 жылдан бастап ДДҰ ұсынған тірі туу мен өлі туудың халықаралық өлшемдері енгізіледі.
Әйелдер мен балаларға сапалы медициналық көмекті қамтамасыз ету үшін денсаулық сақтау қызметтерінің өзара іс-қимылы мен сабақтастығы күшейтіледі, сондай-ақ ана мен баланың денсаулығын сақтау жөніндегі қоғамдық құрылымдардың сектораралық және ведомствоаралық өзара іс-қимылы қамтамасыз етілетін болады. Шекаралас аудандарда тұратын жүкті, босанатын және босанған әйелдер мен сырқат балаларға медициналық көмек көрсету мәселелері жөнінде облыстардың, Астана мен Алматы қалалары әкімдіктерінің арасында келісім шарттар жасалатын болады.
Халықтың ана мен бала денсаулығын сақтау саласындағы тиімді тәсілдер туралы ақпараттануы жоғарылайды.
2010 жылға дейін аналардың өлім-жітім көрсеткіші тірі туған 100 000 анаға шаққанда, оның ішінде акушерлік қан кетуді қоса алғанда, 40,0-қа дейін төмендейді.
Контрацептивтерді пайдаланатын балиғат жасындағы әйелдердің саны көбейеді, аборттардың көрсеткіштері мен аборттан кейінгі асқынулар азаяды.
2010 жылға дейін сәби өлім-жітімі тірі туған 1000 нәрестеге шаққанда 25,0-ке дейін, балалар өлім-жітімі тірі туған 1000 балаға шаққанда 30,0-ға дейін (тірі туу мен өлі туудың халықаралық өлшемдеріне көшуді ескере отырып), өмірінің алғашқы жылында балалардың үйде шетінеуі 7 %-ға дейін, жаңа туған нәрестелердің бір тәулікке жетпей стационарларда шетінеуі 10 %-ға төмендейтін болады.

8. Ана мен бала өлім-жітімін азайту жөніндегі
2008 - 2010 жылдарға арналған бағдарламаның
іс-шаралар жоспары

Ескерту. 8-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.03.25. N 397 Қаулысымен.

Р/с N	Іс-шаралар	Аяқтау нысаны	Орын- дауға жауап- тылар	Орындау мерзімі	Болжам- ды шы- ғыстар (мың тенге)*	Қаржы- ландыру көздері
1	2	3	4	5	6	7
АБДС саласында нормативтік-құкықтық актілерді жетілдіру және іске асыру
1	АБДС саласында қызметтің қажет- тіліктері мен енгізіліп жатқан халықаралық технологияларды ескере отырып, нормативтік-құ- қықтық актілерді жетілдіру және қабылдау: тірі туу мен өлі туу өлшеміне көшу; жүктіліктің қауіпсіздігін қамтамасыз ету; ана және перина- талдық өлім-жі- тімнің құпия аудиті, қиын жағдайларды зерттеу; БДҚАБ; отбасын жоспарлау; қауіпсіз аборт; ерте шақтағы балаларды патро- наждық бақылау; БШАСЕ/ЕШБД; ЖДК;	ҚР ДСМ бұйрық- тары	ҚР ДСМ (жинақ- тау), халық- аралық ұйымдар (келісім бойынша)	2008 - 2010 жылдар	Болжан- байды
2	Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2009.03.25. N 397 Қаулысымен.
2. АБДС саласында ұтымды жоспарлау мен басқарудың өлшемдерін енгізу
3	Талдамалық зерт- теулер негізінде халықтың және АБДС қызметінің қажеттіліктерін ескере отырып, денсаулық сақтау ресурстарын ұтымды жоспарлау практикасын енгізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпа- рат	ҚР ДСМ (жинақ- тау), халық- аралық ұйымдар (келісім бойынша)	2009 - 2010 жылдар, 20 қаңтар	Болжан- байды
4	АБДС саласына бюджеттен тыс қаражатты инвес- тициялауды ынта- ландыру (донор- лық/демеушілік қаражат, гранттар, меценаттық)	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ұсыныс	ҚР ДСМ, ҮЕҰ (келісім бойынша)	2009 - 2010 жылдар, 20 қаңтар	Болжан- байды
5	АБДС саласында сапа индикатор- ларын, олардың мониторингі мен бағалау жүйесін әзірлеу және бекіту	Әдісте- мелік ұсыным- дар	ҚР ДСМ	2008 жылғы IV тоқсан	Болжан- байды
6	Ұрпақты болу денсаулығын сақтау қызметтері мен қазіргі заманға сай әдістерге халықтың жалпылай тұтас қол жетімділігі үшін контрацептивтерді сатып алуды қарастыру	ҚР ДСМ-ге ақпарат	Облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 10 қаңтар, 10 шілде	Амбула- торлық дәрілік заттар- мен қам- тамасыз ету бойынша үнемдел- ген қа- ражаттар шегінде	Жергі- лікті бюджет
3. АБДС саласындағы кадр саясатын жетілдіру
7	Денсаулық сақ- тауды басқарудың жергілікті органдарының штат саны шегінде АБДС қызметіне жетекші- лік ету үшін басшының орынбасары мен АБДС бөлімдерін қарастыру	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпа- рат	Облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	2009 жылғы 20 қаңтар	Қосымша шығыстар көздел- мейді
8	АБДС жүйесінде жұмыс істейтін медицина қызмет- керлерінің, оның ішінде неонато- логтар, онкоге- матолоктар, ба- лалар патолого- анатомдары, аку- шерлер, анесте- зистер мен нә- рестелерді бағып-күтетін мейірбикелерге еңбекақы төлеу жүйесін жетілдіру жөнінде ұсы- ныстар әзірлеу	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ұсыныс	ҚР ДСМ (жинақ- тау), Еңбек- мині	2008 жылғы 20 қаңтар	Болжан- байды
9	Жоғары және орта буын мамандарын дипломға дейінгі және дипломнан кейінгі даярлау үшін бағдарлама- ларды, оқу жос- парларын, оқу құралдарын қайта қарау және жетілдіру	ҚР ДСМ-ге ақпарат	ҒО, ҒЗИ, халық- аралық ұйымдар (келісім бойынша)	2008 - 2009 жылғы 10 шілде	Халық- аралық ұйымдар- дан бө- лінген қаражат шегінде	Халық- аралық ұйымдар- дың қаражаты
10	Балалардың және босандыру ұйым- дарында жұмыс істейтін маман- дардың үйрету каскадтық тре- нингтерін өткізу	ҚР ДСМ-ге ақпарат	Облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 10 қаңтар, 10 шілде	Халық- аралық ұйымдар- дан бө- лінген қаражат шегінде	Халық- аралық ұйымдар- дың қаражаты
11	Отбасын жоспар- лауды қамти отырып, бастапқы медициналық- санитарлық көмекке ерекше назар аудару арқылы АБДС саласының енгі- зілетін қазіргі заманғы техноло- гияларын есепке ала отырып, кадр- ларды, оның ішінде медициналық ЖОО мен колледждердің профессор- оқытушылар құрамының біліктілігін арттыру мен қайта даярлауды жалғастыру	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпа- рат	ҚР ДСМ	жыл сайын 20 қаңтар	2008 жыл - 98328,0 2009 жыл - 105377,3 2010 жыл - 111699,5	Респуб- ликасылқ бюджет
12	Мамандарды жақын және алыс шетел- дердегі АБДС са- ласындағы қазіргі заманғы технологияларға үйрету	ҚР ДСМ бұйрығы	ҚР ДСМ	2008 - 2010 жылдар	2008 жыл - 44 628,5 2009 - 44 628,5 2010 жыл - 44 628,5	ҚР ДР ДМБ іске асыру шеңбе- рінде респуб- ликалық бюджет
13	АБДС саласындағы ғылымды одан әрі дамыту	ҚР ДСМ бұйрығы	ҚР ДСМ	2008 - 2010 жылдар	2008 жыл - 164100,0 2009 жыл - 173946,0 2010 жыл - 184382,8	Респуб- ликалық бюджет
4. Босандыру және балалар ұйымдарының материалдық-техникалық базасын жақсарту
14	150 денсаулық сақтау объектісін салу шеңберінде перинаталдық орталықты, перзентханаларды, облыстық және қалалық балалар ауруханаларын, көп бағдарлы ауруханалардың құрылымындағы акушериялық-гине- кологиялық және педиатриялық бө- лімшелерді іске қосу	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпа- рат	Облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 20 қаңтар	2008 жыл - 12 785 374,0 2009 жыл - 18 746892,0 2010 жыл - 12 089492,0	ҚР ДР ДМБ іске асыру шеңбе- рінде респуб- ликалық бюджет
15	Медициналық кө- мек көрсету дең- гейіне сәйкес балалар мен бо- сандыру ұйымда- рын медициналық жабдықтармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен жа- рақтандырудың ең аз нормативіне дейін жеткізу, оның ішінде реа- нимация, мерзі- міне жетпей туған нәрестелердің II кезеңде күтім жасау бөлімшелері	ҚР ДСМ-ге ақпарат	Облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 10 қаңтар, 10 шілде	2008 жыл - 3 299430,0 2009 жыл - 10 556533,0 2010 жыл - 6 772569,0	ҚР ДР ДМБ іске асыру шеңбе- рінде респуб- ликалық бюджет
16	Медициналық ғылым және білім беру ұйымдарын АБДС саласында пайдаланылатын қазіргі заманғы медициналық жаб- дықтармен жарақтандыру	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпа- рат	ҚР ДСМ	жыл сайын 20 қаңтар	2008 жыл - 246200,0 2009 жыл - 263400,0 2010 жыл - 281900,0	Респуб- ликалық бюджет
17	Өңірлендіруді ескере отырып, Қазақстан сани- тарлық авиация қызметін маман- дандырылған кө- лікпен және бай- ланыс құралда- рымен қамтамасыз ету	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпа- рат	ҚР ДСМ	жыл сайын 20 қаңтар	2008 жыл - 308000,0 2009 жыл - 394154,0 2010 жыл - 421748,0	ҚР ДР ДМБ іске асыру шеңбе- рінде респуб- ликалық бюджет
5. АБДС жөніндегі денсаулық сақтау қызметтерінің өзара байланысын және сабақтастығын жақсарту
18	АБДС саласындағы халықаралық тә- сілдердің талап- тарына сәйкес жүктілік кезін- дегі ауруларды және жағдайды диагностика мен емдеудің клини- калық нұсқауларын, хаттамаларын ұдайы қайта қарау және енгізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпа- рат	ҚР ДСМ	2009 - 2010 жылдар	2009 жыл - 20 000,0 2010 жыл - 20 000,0	ҚР ДР ДМБ іске асыру шеңбе- рінде респуб- ликалық бюджет
19	Ауылдық және қа- лалық БМСК ұйым- дарын (әйелдер мен балалар кон- сультацияларын (кабинеттерін) нормативтерге сәйкес медициналық жабдықтармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен жарақтандыру	Жергі- лікті атқарушы органда- рының қаулыла- ры, ҚР ДСМ-ге ақпарат	Облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 10 қаңтар, 10 шілде	2008 жыл - 1 561311,0 2009 жыл - 4520841,0 2010 жыл - 3599838,0	ҚР ДР ДМБ іске асыру шеңбе- рінде респуб- ликалық бюджет
20	Медициналық жаб- дықтардың, оның ішінде қымбат тұратын жабдық- тарды пайдалану- дың, сондай-ақ босандыру және балалар медици- налық ұйымдарында сервистік қызмет көрсету мен жөндеудің жай-күйі мен тиімділігінің мониторинг жүргізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпа- рат	ҚР ДСМ (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 20 қаңтар	Болжан- байды
21	Халықаралық стандарттарға сәйкес 0-18 жастағы балалар дамуының (денесі, психоәлеуметтік, жыныстық дамуы, тірек-қимыл аппаратының, есту, көру жағдайы) тұрақты мониторингі мен бағалауды жүргізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпа- рат	ҚР ДСМ (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 20 қаңтар	2008 жыл - 1753051,0 2009 жыл - 1763995,0 2010 жыл - 1772384,0	Жергі- лікті бюджет ТМККК шегінде
22	Мүмкіндіктері шектеулі бала- ларды БМСК дең- гейінде ерте диагностикалау және емдеу жүр- гізуді қамта- масыз ету	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпа- рат	ҚР ДСМ (жинақ- тау), БҒМ, облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 20 қаңтар	Болжан- байды
23	Ұрпақты болу жасындағы әйел- дер арасында жатыр мойнының және сүт безде- рінің обырына скрининг енгізу және мониторинг жүргізу	ҚР ДСМ ақпарат	Облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 10 қаңтар, 10 шілде	2008 жыл - 1121981,0 2009 жыл - 459879,0 2010 жыл - 487471,0	Жергі- лікті бюджет ТМККК шегінде
24	Амбулаториялық тегін дәрі-дәр- мекпен (жүкті әйелдерді, 5 жасқа дейінгі балаларды, дис- пансерлік есепте тұрған балалар мен жасөспірім- дерді) диагнос- тика мен емдеу хаттамаларына сәйкес қамтама- сыз ету тетікте- рін жетілдіру	ҚР ДСМ ақпарат	Облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 10 қаңтар, 10 шілде	2008 жыл - 2689149,0 2009 жыл - 2869457,0 2010 жыл - 3011943,0	Жергі- лікті бюджет ТМККК шегінде
25	Оңтүстік Қазақ- стан облысындағы АИТВ жұқтырған- дар мен ЖҚТБ-мен ауыратын бала- ларды емдеу үшін дәрілік заттар мен антиретрови- рустық препарат- тарды сатып алу- ды қамтамасыз ету	ҚР ДСМ ақпарат	Оңтүстік Қазақс- тан облысы- ның әкімдігі	жыл сайын 10 қаңтар, 10 шілде	2008 жыл - 115405,0 2009 жыл - 123483,0 2010 жыл - 132127,0	Респуб- ликалық бюджет
26	2 жасқа дейінгі балаларды гемо- фильді жұқпаға қарсы егуді қамтамасыз ету	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпа- рат	ҚР ДСМ (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 20 қаңтар	2008 жыл - 1962920,0 2009 жыл - 2100324,4 2010 жыл - 2247347,1	Респуб- ликалық бюджет
6. АБДС саласында сектораралық және ведомствоаралық өзара байланыс
27	Шекаралас аудан- дарда тұратын жүкті, босанатын және босанған әйелдерге, сырқат балаларға медициналық көмек көрсету мәселелері жөнінде облыстардың, Астана және Алматы қалалары- ның әкімдіктері арасында келісім шарттар жасасуды қамтамасыз ету	ҚР ДСМ-ге ақпарат	ҚР ДСМ (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	2008 жылғы ІІІ тоқсан	Болжан- байды
28	Неғұрлым көбірек таралған жұқпалы емес аурулардың (семіздік, мик- ронутриенттік жеткіліксіздік, артериялық ги- пертения, диабет, демікпе, онкологиялық аурулар және басқалары) алдын алу бойынша шаралар қабылдау	Әдісте- мелік ұсыным- дар, Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпарат	ҚР ДСМ ҚР ДСМ (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	ІІ тоқсан 2008 жыл жыл сайын, 20 қаңтар	Болжан- байды
29	Анадан балаға және гематранс- фузиялық таралу жолымен АИТВ-ні жұқтырудың алдын алуды қосқанда, ЖҚТБ індетіне қарсы іс-қимыл шараларын іске асыруды қамта- масыз ету	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпарат	ҚР ДСМ (жинақ- тау), Әділет- мині	жыл сайын 20 қаңтар	Респуб- ликалық бюджет 2008 жыл - 20 790,0 2009 жыл - 22 040,0 2010 жыл - 216330,0 Жергі- лікті бюджет 2008 жыл - 239020,0 2009 жыл - 206590,0 2010 жыл - 282040,0	ҚР ЖҚТБ індетке қарсы әрекет жөнінде- гі 2006 - 2010 жылдарға арналған бағдар- лама іске асыру шеңбе- рінде, халық- аралық ұйымдар- дың грант- тары
30	Халықаралық ұйымдармен бір- лесіп АБДС мәсе- лелерін Қазақс- тан Республикасы Үкіметінің жа- нындағы Денсау- лық сақтау жө- ніндегі Ұлттық және өңірлік үйлестіру кеңес- терінің отырыс- тарында ұдайы қарау	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ұсыныс	ҚР ДСМ (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімде- рі, ха- лықара- лық ұйымдар (келісім бойынша)	жыл сайын 20 қаңтар	Болжан- байды
31	Тууды, балалар мен әйелдердің (ҚР резидент емес тұрғындарын қосқанда) қайтыс болуы жағдайларын тіркеудің дұрыстығын, то- лықтығын және уақтылылығын АХАЖ органдары арқылы қамтамасыз ету	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпарат	ҚР ДСМ (жинақ- тау), Әділет- мині, облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	2009 жылғы, 20 қаңтар	Болжан- байды
32	Мигранттар болып табылатын, елдің резидент емес тұрғындарына (жүкті, босанатын, босанған әйелдерге және балаларға) медициналық көмек көрсетуді реттеу жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ұсыныс	ҚР ДСМ (жинақ- тау), Еңбек- мині	жыл сайын, 20 қаңтар	Болжан- байды
33	Пациенттерді ме- дициналық ұйым- дарға дейін уақ- тылы тасымалдау үшін коммуника- циялық құралдар мен жол-көлік хабарларының жай-күйін жақ- сарту жөнінде ұсыныстар енгізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпарат	ҚР ДСМ (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын, 20 қаңтар	Болжан- байды
7. Халықтың АБДС саласындағы тиімді тәсілдер туралы ақпараттануын арттыру
34	БМСК ұйымдарының базасында ақпа- раттандыру мен санитарлық ағар- туды арттыру мақсатында аналар мен әкелерді дайындайтын "мектептер" құру	ҚР ДСМ-ге ақпарат	Облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 10 қаңтар, 10 шілде	Болжан- байды
35	Волонтерлердің қатысуымен (эпи- лепсия, бронх демікпесі, қант диабеті, фенил- кетонурия және басқалары) бойынша сырқат балалар мен ата-аналарға арналған "мек- тептің" жұмысын жаңғырту	ҚР ДСМ-ге ақпарат	Облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын 10 қаңтар, 10 шілде	Болжан- байды
36	БАҚ-та тұрақты рубрикалар ар- қылы және басқа да көрнекі ақпа- раттар арқылы дәрілік заттарды қолдану туралы халықты ақпа- раттандыруды күшейту	Қазақс- тан Респуб- ликасы Үкіметі- не ақпарат	ҚР ДСМ (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	жыл сайын, 20 қаңтар	Болжан- байды

Болжамды шығыс- тардың көздері (мың теңге)	2008 жыл	2009 жыл	2010 жыл	Барлығы
Республикалық бюджет	2 586 953,0	2 766 530,7	2 957 456,4	8 310 940,1
Жергілікті бюджет	5 564 181,0	5 093 331,0	5 271 798,0	15 929 310,0
Барлығы	8 151 134,0	7 859 861,7	8 229 254,4	24 240 250,1

* Қазақстан Республикасында ана мен бала өлім-жітімін азайтудың 2008-2010 жылдарға арналған бағдарламасын қаржыландыру көлемі тиісті қаржы жылына Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес республикалық және жергілікті бюджеттерді қалыптастыру кезінде нақтыланатын болады.
Ескертпе:

ДСМ - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау
министрлігі
БҒМ - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым
министрлігі
Еңбекмині - Қазақстан Республикасы Еңбек және
халықты әлеуметтік қорғау министрлігі
Әділетмині - Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі
ДДҰ - Дүниежүзілік Денсаулық сақтау ұйымы
ЮНИСЕФ - Біріккен Ұлттар Ұйымының Балалар Қоры
ЮНФПА - Біріккен Ұлттар Ұйымының Халықты
қалыптастыру саласындағы қоры
ЖОО - жоғары оқу орындары
ҒО, ҒЗИ - ғылыми орталықтар, ғылыми-зерттеу
институттары
ҮЕҰ - үкіметтік емес ұйымдар
БАҚ - бұқаралық ақпарат құралдары
ЖДК - жастармен достастықтағы клиникалар
ТМККК - тегін медициналық көмектің кепілді көлемі
ДР ДМБ - Қазақстан Республикасының денсаулық
ісін реформалау мен дамытудың
2005 - 2010 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасы
ХҰГ - халықаралық ұйымдар гранты
АХАЖ - азаматтық хал актілерінің жазбасы
МИКЗ - мультииндикаторлық кластерлік
зерттеулер
АИТВ - адам иммунитеті тапшылығы вирусы
ТДК - туа біткен даму кемістігі
ЖЖБЖ - жыныс жолдарымен берілетін жұқпалар
ЖҚТБ - жұқтырылған қорғаныш тапшылығының
белгісі
БДАБ - балалармен достастықтағы ауруханаларының
бастамасы
БШАСЕ/ЕШБД - Балалық шақ ауруларын сабақтастырып
емдеу/Ерте шақтағы балалардың дамуы
АБДС - ана мен бала денсаулығын сақтау
БМСК - бастапқы медициналық-санитарлық
көмек клиникалары