Об утверждении годовой финансовой отчетности (консолидированной) акционерного общества "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына" за 2008 год

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2009 года № 2279

В соответствии с подпунктом 2) пункта 3 статьи 9 Закона Республики Казахстан от 13 февраля 2009 года "О Фонде национального благосостояния" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемую годовую финансовую отчетность (консолидированную) акционерного общества "Фонд национального благосостояния "Самрук-Қазына" за 2008 год.
2. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 30 декабря 2009 года № 2279

Годовая финансовая отчетность (консолидированная)
акционерного общества "Фонд национального благосостояния
"Самрук-Қазына" за 2008 год

АО "Фонд национального благосостояния "Самрук-Казына"

Годовая финансовая отчетность (консолидированная)
_____________________________________________________

СОДЕРЖАНИЕ

Отчет независимых аудиторов

Годовая финансовая отчетность (консолидированная)

1. Консолидированный бухгалтерский баланс
2. Консолидированный отчет о прибылях и убытках
3. Консолидированный отчет об изменениях в капитале
4. Консолидированный отчет о движении денежных средств
5. Примечания к консолидированной финансовой отчетности

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 30 декабря 2009 года № 2279

АО "Фонд Национального Благосостояния "Самрук-Казына"

Годовая финансовая отчетность (консолидированная)

За год, закончившийся 31 декабря 2008 года
с отчетом независимых аудиторов

ОТЧЕТ НЕЗАВИСИМЫХ АУДИТОРОВ

Акционеру АО "Фонд Национального Благосостояния "Самрук-Казына"

Мы провели аудит прилагаемой консолидированной финансовой отчетности АО "Фонд Национального Благосостояния "Самрук-Казына" и его дочерних предприятий (далее по тексту "Группа"), которая включает консолидированный бухгалтерский баланс по состоянию на 31 декабря 2008 года, консолидированный отчет о прибылях и убытках, консолидированный отчет об изменениях в капитале и консолидированный отчет о движении денежных средств за год, закончившийся на указанную дату, а также информацию о существенных аспектах учетной политики и другие примечания к финансовой отчетности.

Ответственность руководства в отношении финансовой отчетности

Руководство Группы несет ответственность за подготовку и достоверное представление данной финансовой отчетности в соответствии с Международными стандартами финансовой отчетности. Эта ответственность включает планирование, внедрение и поддержание надлежащего внутреннего контроля в отношении подготовки и достоверного представления финансовой отчетности, не содержащей существенных искажений вследствие мошенничества или ошибки; выбора и применения соответствующей учетной политики; сделанных бухгалтерских оценок, соответствующих конкретным обстоятельствам.

Ответственность аудитора

Наша обязанность заключается в том, чтобы выразить мнение о данной консолидированной финансовой отчетности на основе проведенного аудита. Мы провели аудит в соответствии с Международными стандартами аудита. Эти стандарты требуют, чтобы мы соблюдали этические нормы, спланировали и провели аудит так, чтобы получить достаточную уверенность в отсутствии существенного искажения прилагаемой финансовой отчетности.

Аудит включает выполнение процедур, направленных на получение аудиторских доказательств в отношении сумм и информации, представленных в консолидированной финансовой отчетности. Выбор процедур основывается на суждении аудитора, включая оценку риска существенного искажения консолидированной финансовой отчетности вследствие мошенничества или ошибки. При оценке этого риска аудитор рассматривает аспекты внутреннего контроля в отношении подготовки и достоверного представления предприятием консолидированной финансовой отчетности с тем, чтобы определить процедуры аудита, необходимые в конкретных обстоятельствах, а не для выражения мнения об эффективности системы внутреннего контроля предприятия. Аудит также включает оценку уместности выбранной учетной политики и обоснованности бухгалтерских оценок, сделанных руководством, и оценку представления консолидированной финансовой отчетности в целом.

Мы считаем, что полученные нами аудиторские доказательства являются достаточными и надлежащими для выражения нашего мнения.

Основа для заключения с оговорками

Прилагаемая консолидированная финансовая отчетность не представляет сравнительную информацию, как того требуют положения МСБУ 1.

Заключение

По нашему мнению, за исключением влияния на консолидированную финансовую отчетность вопроса, рассмотренного в параграфе Основа для заключения с оговорками, консолидированная финансовая отчетность, во всех существенных аспектах, достоверно отражает финансовое положение Группы на 31 декабря 2008 года, а также ее финансовые результаты и движение денежных средств за год, закончившийся на указанную дату, в соответствии с Международными стандартами финансовой отчетности.

_______________________
Эльшад Алиев
Партнер

_______________________
Евгений Жемалетдинов
Генеральный директор
ТОО "Эрнст энд Янг"

Государственная лицензия на Квалификационное свидетельство
занятие аудиторской деятельностью аудитора № 0000553
на территории Республики Казахстан от 24 декабря 2003 года
серии МФЮ-2 № 0000003, выданная
Министерством финансов Республики
Казахстан 15 июля 2005 года

19 июня 2009 года

АО "Фонд Национального Благосостояния "Самрук-Казына"
Годовая финансовая отчетность (консолидированная)

КОНСОЛИДИРОВАННЫЙ БУХГАЛТЕРСКИЙ БАЛАНС

По состоянию на 31 декабря 2008 года

В тысячах тенге	Прим.	2008
АКТИВЫ
Долгосрочные активы
Основные средства	6	3.984.170.539
Нематериальные активы	7	116.801.586
Инвестиции в ассоциированные компании	8	177.487.307
Займы клиентам	9	169.712.749
Средства в кредитных учреждениях	10	142.506.747
Актив по отсроченному налогу	35	13.321.196
Вексель к получению от участника совместного предприятия	21	9.431.009
Долгосрочные финансовые активы	11	108.481.286
Долгосрочные банковские депозиты	12	37.606.677
Прочие долгосрочные активы	13	100.566.334
4.860.085.430
Текущие активы
Товарно-материальные запасы	14	169.377.704
НДС к возмещению		85.192.231
Предоплата по подоходному налогу	35	32.593.045
Торговая дебиторская задолженность	15	151.983.234
Займы клиентам	9	24.307.838
Средства в кредитных учреждениях	10	28.102.547
Краткосрочные финансовые активы	11	91.169.145
Краткосрочные банковские депозиты	12	590.785.603
Прочие текущие активы	15	132.008.589
Денежные средства и их эквиваленты	16	1.506.080.120
2.811.600.056 Активы, предназначенные для продажи 1.160.225
ИТОГО АКТИВОВ 7.672.845.711

Управляющий директор - Член Правления _____________________
Кайрат Айтекенов
Главный бухгалтер _____________________
Алмаз Абдрахманова

КОНСОЛИДИРОВАННЫЙ БУХГАЛТЕРСКИЙ БАЛАНС (продолжение)

По состоянию на 31 декабря 2008 года

В тысячах тенге	Прим.	2008
КАПИТАЛ И ОБЯЗАТЕЛЬСТВА
Капитал, относящийся к акционеру Группы
Уставный капитал	17	3.458.923.009
Резерв по переоценке инвестиций, имеющихся в наличии для продажи		(9.620.292)
Резерв по пересчету валют		(28.242.096)
Прочие капитальные резервы		11.920.441
Нераспределенная прибыль		270.036.775
3.703.017.837 Доля меньшинства 554.321.327
Итого капитала 4.257.339.164
Долгосрочные обязательства
Займы	18	1.694.800.480
Заем от Правительства Республики Казахстан	19	40.791.195
Кредиторская задолженность за приобретение доли в проекте	20	239.500.799
Кредиторская задолженность участнику совместного предприятия	21	163.451.870
Обязательства по финансовой аренде	22	18.423.140
Резервы	23	74.531.968
Обязательство по отсроченному налогу	35	219.051.735
Обязательства по вознаграждениям работникам	24	21.058.786
Производные финансовые инструменты		7.466.031
Прочие долгосрочные обязательства		28.887.895
2.507.963.899
Текущие обязательства
Займы	18	287.704.627
Заем от Правительства Республики Казахстан	19	796.024
Обязательства по финансовой аренде	22	6.372.272
Резервы	23	42.130.247
Обязательства по вознаграждениям работникам	24	1.439.383
Подоходный налог к уплате	35	67.371.986
Торговая кредиторская задолженность		269.358.734
Обязательство по опциону "пут"	25	14.895.525
Производные финансовые инструменты		115.802
Прочие текущие обязательства	26	217.358.048
907.542.648
Обязательства, связанные с активами, классифицированными как предназначенные для продажи
Итого обязательств 3.415.506.547
ИТОГО КАПИТАЛА И ОБЯЗАТЕЛЬСТВ 7.672.845.711

Управляющий директор - Член Правления _____________________
Кайрат Айтекенов
Главный бухгалтер _____________________
Алмаз Абдрахманова

КОНСОЛИДИРОВАННЫЙ ОТЧЕТ О ПРИБЫЛЯХ И УБЫТКАХ

За год, закончившийся 31 декабря 2008 года

В тысячах тенге	Прим.	2008
Доходы	27	3.340.461.948
Государственные субсидии	28	14.979.137
3.355.441.085
Себестоимость реализованной продукции и оказанных услуг	29	(2.003.875.432)
Валовая прибыль 1.351.565.653
Общие и административные расходы	30	(301.354.826)
Расходы по транспортировке и реализации	31	(216.001.926)
Доход от выбытия дочерних организаций		2.839.531
Списание разведочно-эксплуатационных непродуктивных скважин	6	(3.494.522)
Убыток от выбытия основных средств, нетто		(1.228.925)
Убыток от обесценения	32	(96.571.063)
Прочий операционный доход		10.197.386
Прибыль от операционной деятельности 745.951.308
Финансовые затраты	33	(204.187.087)
Финансовый доход	34	128.542.369
Доля в доходах ассоциированных компаний		40.750.833
Отрицательная курсовая разница, нетто		(16.652.481)
Прибыль до учета подоходного налога		694.404.942
Расходы по подоходному налогу	35	(233.370.426)
Прибыль за год		461.034.516
Приходящаяся на:
Акционера Группы		352.336.455
Долю меньшинства		108.698.061
461.034.516

Управляющий директор - Член Правления ___________________
Кайрат Айтекенов
Главный бухгалтер ___________________
Алмаз Абдрахманова

КОНСОЛИДИРОВАННЫЙ ОТЧЕТ ОБ ИЗМЕНЕНИЯХ В КАПИТАЛЕ

За год, закончившийся 31 декабря 2008 года

В тысячах тенге	Прим.	Приходится на акционера материнской компании
		Уставный капитал	Резерв переоценки инвестиций, имеющихся в наличии для продажи
Сальдо на 31 декабря 2007 года			(4.527.040)
Чистый нереализованный убыток по инвестициям, имеющимся в наличии для продажи			(5.513.967)
Чистый реализованный доход по имеющимся в наличии для продажи инвестициям, перенесенный в отчет о прибылях и убытках при выбытии			420.715
Чистые нереализованные убытки по производным финансовым инструментам, за вычетом налога
Пересчет иностранной валюты	17
Общая сумма доходов и расходов за год, признанных непосредствен- но в капитале			(5.093.252)
Чистый доход за год
Общая сумма доходов и расходов за год			(5.093.252)
Выпуск акций	17	3.458.923.009
Дивиденды выплаченные	17
Признание выплат на основе долевых инструментов
Опционы на покупку акций, осуществленные в дочерних организациях
Изменение долей участия в дочерних организациях - приобретение доли меньшинства
Изменение долей участия в дочерних организациях - выбытие дочерней организации
Изменение долей участия в дочерних организациях - приобретение долей миноритарным акционером
Выкуп собственных акций с рынка дочерней организацией
Прочие распределения дочерних организаций
Вклад в уставный капитал мино- ритарным акционером
Увеличение прочего резервного капитала
Сальдо на 31 декабря 2008 года		3.458.923.009	(9.620.292)

продолжение таблицы:

Приходится на акционера материнской компании
Резерв пере- оценки иност- ранной валюты	Прочие ка- питальные резервы	Нераспределен- ная прибыль	Итого	Доля меньшинства	Итого
(30.938.029)	13.514.781	2.579.057.178	2.557.106.890	453.714.830	3.010.821.720
			(5.513.967)	(1.185)	(5.515.152)
			420.715		420.715
	(3.258.561)		(3.258.561)		(3.258.561)
2.695.933			2.695.933	84.051	2.779.984
2.695.933	(3.258.561)		(5.655.880)	82.866	(5.573.014)
		352.336.455	352.336.455	108.698.061	461.034.516
2.695.933	(3.258.561)	352.336.455	346.680.575	108.780.927	455.461.502
		(2.648.911.940)	810.011.069		810.011.069
		(6.720.000)	(6.720.000)	(20.903.506)	(27.623.506)
	1.314.775		1.314.775		1.314.775
	(1.830.926)	880.251	(950.675)	701.195	(249.480)
		(1.465.921)	(1.465.921)	(4.271.010)	(5.736.931)
		(70.768)	(70.768)	(3.329.866)	(3.400.634)
		(78.200)	(78.200)	842.305	764.105
		(521.318)	(521.318)		(521.318)
		(2.288.590)	(2.288.590)		(2.288.590)
				18.786.452	18.786.452
	2.180.372	(2.180.372)
(28.242.096)	11.920.441	270.036.775	3.703.017.837	554.321.327	4.257.339.164

Управляющий директор - Член Правления _____________________
Кайрат Айтекенов
Главный бухгалтер ______________________
Алмаз Абдрахманова

КОНСОЛИДИРОВАННЫЙ ОТЧЕТ О ДВИЖЕНИИ ДЕНЕЖНЫХ СРЕДСТВ

За год, закончившийся 31 декабря 2008 года

В тысячах тенге	Прим.	2008
Денежные потоки от операционной деятельности:
Доход до подоходного налога		694.404.942
Корректировки на:
Износ, истощение и амортизацию	6,7	237.268.247
Долю в доходе ассоциированных компаний	8	(40.750.833)
Финансовые затраты	33	204.187.087
Финансовый доход	34	(128.542.369)
Убыток от обесценения	32	96.571.063
Долгосрочные обязательства по вознаграждениям работников	24	2.974.312
Списание разведочно-эксплуатационных непродуктивных скважин	6	3.494.522
Отчисления в резервы	23	23.376.714
Производные финансовые инструменты		(1.491.931)
Убыток от выбытия основных средств и нематериальных активов		1.228.925
Доход от выбытия дочерних организаций		(2.839.531)
Резервы по сомнительной дебиторской задолженности и прочим текущим активам	15	19.774.265
Резервы по сомнительным долгам по прочим финансовым активам	11	397.685
Резервы по НДС к возмещению	13	980.196
Убыток от переоценки финансовых активов, оцененных по справедливой стоимости через прибыль или убыток		14.563.823
Расходы по платежам на основе долевых инструментов		1.314.775
Резервы по списанию товарно-материальных запасов	14	4.586.294
Реализованный убыток от переоценки активов, имеющихся в наличии для продажи		420.715
Нереализованный доход от курсовой разницы		(2.285.622)
Доход от операционной деятельности до изменений в оборотном капитале 1.129.633.279
Уменьшение в прочих долгосрочных активах		862.801
Увеличение в займах клиентам		(117.561.605)
Увеличение в средствах в кредитных учреждениях		(104.323.429)
Увеличение в ценных бумагах, удерживаемых до погашения		(18.838.421)
Увеличение в ценных бумагах, купленных по соглашениям обратного выкупа		(21.069.901)
Финансовые активы, оцененные по справедливой стоимости через прибыль и убыток		(5.719.434)
Увеличение в товарно-материальных запасах		(35.710.213)
Увеличение в НДС к возмещению		(29.090.046)
Уменьшение в торговой дебиторской задолженности		76.874.020
Увеличение в прочих текущих активах		(23.708.962)
Увеличение в задолженности и займах от Правительства		102.323.683
Увеличение в торговой кредиторской задолженности		54.755.850
Уменьшение в прочих обязательствах		(5.120.062)
Поступление денежных средств от операционной деятельности 1.003.307.560
Подоходный налог уплаченный		(396.780.141)
Проценты уплаченные		(117.671.040)
Проценты полученные		87.363.357
Чистое поступление денежных средств от операционной деятельности 576.219.736

Управляющий директор - Член Правления ___________________
Кайрат Айтекенов
Главный бухгалтер ___________________
Алмаз Абдрахманова

КОНСОЛИДИРОВАННЫЙ ОТЧЕТ О ДВИЖЕНИИ ДЕНЕЖНЫХ СРЕДСТВ (продолжение)
За год, закончившийся 31 декабря 2008 года

В тысячах тенге	Прим.	2008
Денежные потоки от инвестиционной деятельности:
Размещение банковских депозитов, нетто		(51.574.281)
Приобретение акций ассоциированных компаний		(6.773.737)
Приобретение дочерних организаций, за вычетом приобретенных денежных средств	5	(78.479.031)
Приобретение совместно контролируемых предприятий, за вычетом приобретенных денежных средств	5	(41.316.086)
Приобретение доли меньшинства		(2.671.327)
Денежные средства дочерних организаций, которые перегруппированы из группы выбытия		105.033
Приобретение основных средств		(693.543.201)
Приобретение нематериальных активов		(15.883.317)
Приобретение финансовых активов		(2.630.133)
Поступления от продажи основных средств		31.157.988
Авансы, выплаченные за долгосрочные активы		(32.949.125)
Дивиденды, полученные от ассоциированных компаний	8	58.012.876
Поступления от продажи дочерних организаций		3.811.702
Поступления от продажи доли меньшинства		4.383.768
Исполнение опциона на покупку акций		(249.480)
Взносы дочерних организаций		14.220.213
Чистое расходование денежных средств в инвестиционной деятельности (814.378.138)
Денежные потоки от финансовой деятельности:
Поступления по займам		1.100.534.617
Погашение займов		(773.682.701)
Погашение обязательств по финансовой аренде		(5.307.833)
Погашение акций дочерних организаций		(521.318)
Операции с акционером		12.718.000
Дивиденды, выплаченные миноритарным акционерам дочерних организаций	17	(20.903.506)
Дивиденды, выплаченные акционеру		(6.720.000)
Прочие распределения дочерних организаций		(2.288.590)
Взносы в уставный капитал		795.629.420
Чистое поступление денежных средств от финансовой деятельности 1.099.458.089
Влияние изменений обменных курсов на денежные средства и их эквиваленты 1.377.450
Чистое увеличение денежных средств и их эквивалентов		862.677.137
Денежные средства и их эквиваленты на начало года		643.402.983
Денежные средства и их эквиваленты на конец года	16	1.506.080.120

Управляющий директор - Член Правления ___________________
Кайрат Айтекенов
Главный бухгалтер ___________________
Алмаз Абдрахманова

ПРИМЕЧАНИЯ К ГОДОВОЙ ФИНАНСОВОЙ ОТЧЕТНОСТИ (КОНСОЛИДИРОВАННОЙ)

За год, закончившийся 31 декабря 2008 года

1. ОБЩАЯ ИНФОРМАЦИЯ

Корпоративная информация

АО "Фонд Национального Благосостояния "Самрук-Казына" (далее по тексту "Компания", "Фонд" или "Самрук-Казына") было образовано 3 ноября 2008 года в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан от 13 октября 2008 года и Постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 октября 2008 года. Образование было осуществлено посредством слияния АО "Фонд Устойчивого Развития "Казына" ("Казына") и АО "Казахстанский Холдинг по Управлению Государственными Активами "Самрук" ("Самрук") и дополнительной передаче Государством Фонду своего права собственности в некоторых предприятиях, принадлежащих Правительству Республики Казахстан ("Государство" или "Правительство"). Правительство, представленное Комитетом государственного имущества и приватизации Министерства финансов Республики Казахстан является единственным акционером Компании (далее по тексту "Акционер").
Фонд является холдингом, объединяющим ряд государственных предприятий, перечисленных в Примечании 37 (далее по тексту "Группа"). Для управленческих целей деятельность Группа подразделяется в соответствии с видом производимой продукции и типом оказываемых услуг на следующие пять операционных сегментов (Примечание 42). Нефтегазовый сегмент включает операции по разведке и добыче нефти и газа, транспортировке нефти и газа, переработке и продаже сырой нефти и продуктов переработки. Сегмент транспортировки включает операции по железнодорожной и воздушной перевозке грузов и пассажиров. Сегмент телекоммуникаций включает операции по услугам фиксированной связи, включая местную, междугороднюю и международную связь (включая страны, входящие и не входящие в СНГ); а также услуги аренды каналов связи, передачи данных и беспроводной связи. Энергетический сегмент включает операции по производству и передаче электрической энергии, по технической диспетчеризации отпуска электроэнергии в электроэнергетическую систему и потребления импортируемой электроэнергии, функции централизованного оперативно-диспетчерского управления объектами Единой электроэнергетической системы Республики Казахстан. Сегмент Финансовых Институтов и Институтов Развития включает операции по увеличению и стимулированию инвестиционной и инновационной деятельности во всех сегментах экономики Казахстана.
Основной целью Правительства при реорганизации является повышение эффективности менеджмента и оптимизация организационных структур в этих компаниях, с целью успешного выполнения их стратегических задач, установленных в соответствующих программах Правительства и планах развития. Слияние Самрук и Казына и дополнительная передача представляют собой объединение предприятий под общим контролем, которое учитывается Фондом как объединение долей, как это раскрыто в Примечании 2.
Зарегистрированный офис Компании расположен по адресу: Астана, пр. Кабанбай батыра, 23, Республика Казахстан.
Данная консолидированная финансовая отчетность была утверждена к выпуску 19 июня 2009 года Управляющим директором - Членом Правления и Главным бухгалтером Компании.

Экономические условия

Республика Казахстан продолжает осуществлять экономические реформы и разработку своей законодательной, налоговой и нормативной базы, как того требуют условия рыночной экономики. Эти реформы и разработки и эффективность экономических, финансовых и монетарных мер, предпринятых правительством, ставят целью поддержание будущей стабильности Казахстанской экономики.
Казахстанская экономика чувствительна к спаду деловой активности и снижению темпов экономического развития в мире. Продолжающийся мировой финансовый кризис вызвал нестабильность рынка капитала, существенное ухудшение ликвидности в банковском секторе и более жесткие условия кредитования в Казахстане.

ПРИМЕЧАНИЯ К ГОДОВОЙ ФИНАНСОВОЙ ОТЧЕТНОСТИ (КОНСОЛИДИРОВАННОЙ)
(ПРОДОЛЖЕНИЕ)

За год, закончившийся 31 декабря 2008 года

В случае дальнейшего ухудшения в описанных выше сферах, отрицательное влияние на финансовые результаты и финансовое положение Группы в настоящее время не может быть определено.

План стабилизации экономики и финансовой системы на 2009-2010 годы

В целях обеспечения стабильности экономики и финансовой системы страны в условиях мирового финансового кризиса постановлением Правительства № 1085 от 25 ноября 2008 года был утвержден План совместных действий Правительства, Национального Банка и Агентства по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций Республики Казахстан по стабилизации экономики и финансовой системы на 2009-2010 годы (2008) ("План стабилизации"). План стабилизации предусматривает ряд мероприятий, направленных на следующие цели:
- Стабилизация финансового сектора
- Решение проблем на рынке недвижимости
- Поддержка малого и среднего бизнеса
- Развитие агропромышленного комплекса
- Реализация инновационных, индустриальных и инфраструктурных проектов
Фонд выступает основным оператором от Правительства по реализации Плана Стабилизации.

Установление тарифов

Ряд дочерних организаций Группы являются объектами регулирования со стороны Агентства по регулированию естественных монополий Республики Казахстан. Это Агентство отвечает за утверждение методики расчета тарифов и тарифных ставок, на основании которых дочерние организации получают существенную часть своих доходов.

2. ОСНОВА ПОДГОТОВКИ ФИНАНСОВОЙ ОТЧЕТНОСТИ

Данная консолидированная финансовая отчетность подготовлена на основе принципа первоначальной стоимости, за исключением случаев, описанных в учетной политике и примечаниях к данной консолидированной финансовой отчетности.
Данная консолидированная финансовая отчетность представлена в тенге, и все денежные суммы округлены до тысячи, за исключением специально оговоренных случаев.

Заявление о соответствии

Прилагаемая консолидированная финансовая отчетность была подготовлена в соответствии с Международными стандартами финансовой отчетности ("МСФО"), выпущенными Правлением Комитета по Международным стандартам финансовой отчетности ("ПКМС").
Подготовка консолидированной финансовой отчетности в соответствии с МСФО требует применения определенных критичных учетных оценок, а также требует от руководства применения суждений по допущениям в ходе применения учетной политики. Сферы применения, включающие в себя повышенный уровень сложности или применения допущений, а также области, в которых применение оценок и допущений является существенным для консолидированной финансовой отчетности, раскрыты в Примечании 4.

Принципы консолидации

Консолидированная финансовая отчетность включает финансовую отчетность Компании и контролируемых ею дочерних организаций и совместно контролируемых предприятий (Примечание 36).

Дочерние организации

Дочерние организации, это те предприятия, которые контролируются Группой. Контроль существует тогда, когда Группа имеет полномочия прямо или косвенно управлять финансовой и операционной политикой предприятия, получая, таким образом, выгоду от его деятельности. За исключением приобретения в сделке между предприятиями, находящимися под общим контролем, дочерние организации консолидируются с момента их приобретения, которым является дата приобретения Группой контроля над ними, до даты, когда такой контроль прекращается. При приобретении дочерней организации, стоимость приобретения распределяется на активы и обязательства на основе их справедливой стоимости на дату приобретения. Финансовая отчетность дочерних организаций готовится за тот же отчетный период, что и финансовая отчетность Компании, с использованием согласованной учетной политики. Все внутрифирменные сальдо по сделкам и сделки, включая нереализованный доход, возникающий по внутригрупповым сделкам, были полностью исключены из отчетности. Нереализованные убытки исключены таким же образом, как и нереализованный доход, за исключением того, что они исключаются только в той степени, в которой не существует свидетельства об обесценении.
Доля меньшинства представляет собой часть дохода или убытка и чистые активы в дочерних организациях, которые не принадлежат Группе, и показывается отдельно в составе капитала в консолидированном бухгалтерском балансе, отдельно от акционерного капитала материнской компании.

Доля в совместных предприятиях

Доля Группы в совместно контролируемых предприятиях учитывается по методу пропорциональной консолидации, что включает построчное признание пропорциональной доли в активах, обязательствах, доходах и расходах совместного предприятия с аналогичными статьями в консолидированной финансовой отчетности. Совместное предприятие консолидируется пропорционально до наступления даты, когда Группа теряет право совместного контроля над данным совместным предприятием.

Образование Группы

Группа была образована в 2008 году посредством слияния АО "Фонд Устойчивого Развития "Казына" и АО "Казахстанский Холдинг по Управлению Государственными Активами "Самрук", находившихся под общим контролем Государства и дополнительной передаче Государством своего права собственности в некоторых государственных предприятиях. Так как Группа была образована через реорганизацию компаний, находящихся под общим контролем, данная консолидированная финансовая отчетность была подготовлена с использованием метода объединения долей. Таким образом, финансовая отчетность была представлена так, как если бы перевод контролирующей доли владения в дочерних организациях произошел в начале наиболее раннего представленного периода (т.е. 1 января 2008 года), или позднее, на дату приобретения дочерней организации путем перевода компаний, находящихся под общим контролем. Активы и обязательства переданных дочерних организаций были отражены в данной консолидированной финансовой отчетности по балансовой стоимости, отраженной в финансовой отчетности передающих организаций, с соответствующей корректировкой на счета капитала. Номинальная стоимость акционерного капитала обусловлена капитализацией нераспределенной прибыли, денежными и имущественными взносами.

3. ОБЗОР СУЩЕСТВЕННЫХ АСПЕКТОВ УЧЕТНОЙ ПОЛИТИКИ

Основные аспекты учетной политики, использованные при подготовке настоящей консолидированной финансовой отчетности, приведены ниже. Данная учетная политика последовательно применялась для всех представленных периодов, если не указано иное.

Новое в МСФО

В течение отчетного года Группа приняла следующие новые и пересмотренные стандарты и интерпретации:
Интерпретация 11, "МСФО 2 - Операции с акциями группы и казначейскими акциями". Интерпретация требует, чтобы договор, по которому сотруднику предоставляются права на долевые инструменты компании, учитывался как план, предусматривающий выплаты долевыми инструментами, даже в тех случаях, когда компания приобретает долевые инструменты у третьей стороны или необходимые инструменты предоставляются акционерами. Принятие данной Интерпретации не оказало влияния на финансовое положение и результаты деятельности Группы.

Интерпретация 14, "МСБУ 19 - Выплаты работникам: влияние минимальных требований к финансированию на ограничение величины активов пенсионного плана". Интерпретация дает руководство в отношении того, как необходимо определять ограничение в отношении суммы излишка по пенсионному плану с установленными выплатами, который в соответствии с МСБУ 19 "Вознаграждения работникам" может признаваться в качестве актива. Так как у Группы нет плана с установленными выплатами, Интерпретация не оказала влияние на финансовое положение или результаты деятельности Группы.
Интерпретация 12 - "Концессионные договоры на оказание услуг". Данная интерпретация применяется в отношении концессионеров и объясняет, каким образом необходимо отражать обязательства и права, принятые и полученные в соответствии с концессионными договорами на оказание услуг. Группа не является концессионером, таким образом, данная интерпретация не оказала влияния на Группу.
Интерпретация 13 - "Программы, направленные на поддержание лояльности клиентов". В соответствии с данной Интерпретацией бонусные единицы за лояльность клиентов должны учитываться как отдельный компонент торговой сделки, в результате которой они были предоставлены, и тем самым, часть справедливой стоимости полученного вознаграждения относится на бонусные единицы и откладывается на период, когда происходит использование бонусных единиц. Затем они признаются как доход в том периоде, в котором бонусные единицы погашены. Данная интерпретация не оказала влияния на финансовое положение или результаты деятельности Группы.
Интерпретация 16 "Хеджирование чистых инвестиций в зарубежную деятельность". Интерпретация 16 была опубликована в июле 2008 года и вступает в силу для отчетных периодов, начинающихся 1 октября 2008 года или после этой даты. Интерпретация должна применяться перспективно. Интерпретация 16 предоставляет руководство по учету хеджирования чистых инвестиций. По сути, она предоставляет руководство по определению валютных рисков, которые удовлетворяют учету хеджирования при хеджировании чистой инвестиции, а также руководство относительно того, где в рамках группы при хеджировании чистой инвестиции могут удерживаться инструменты хеджирования и каким образом компания должна определять величину относящихся к пересчету сумм в иностранной валюте доходов или расходов, связанных как с чистой инвестицией, так и с инструментом хеджирования, которые должны быть перенесены в отчет о прибылях и убытках при выбытии чистой инвестиции. Группа не хеджирует чистые инвестиции, таким образом, данная интерпретация не оказала влияния на Группу.
Принятие пересмотренных стандартов и интерпретаций не оказало существенного влияния на консолидированную финансовую отчетность Группы, за исключением пересмотренного МСБУ 23 "Затраты по займам", который был заблаговременно принят Группой в 2007 году, что оказало влияние на финансовые показатели и финансовое положение Группы, как раскрыто в Примечании 6.
Группа также заблаговременно приняла новый МСФО 8 "Операционные сегменты", что привело к модификации раскрытия по сегментной отчетности (Примечание 42). Принятие данного стандарта не оказало влияния на финансовые показатели и финансовое положение Группы.

МСФО и Интерпретации КИМСФО, еще не вступившие в силу

Группа не применяла следующие МСФО и Интерпретации КИМСФО, которые были выпущены, но еще не вступили в силу:
- МСФО I (исправленный) "Принятие международных стандартов финансовой отчетности впервые";
- МСФО 2 "Выплаты на основе долевых инструментов - наделение правами и аннулирование";
- МСФО 3 (пересмотренный) "Объединение предприятий";
- МСФО 7 (исправленный) "Усовершенствование раскрытий по финансовым инструментам";
- МСФО 8 "Операционные сегменты";
- МСБУ 1 (пересмотренный и исправленный) "Представление финансовой отчетности";
- МСБУ 27 (пересмотренный) "Консолидированная и отдельная финансовая отчетность";
- МСБУ 28 "Инвестиции в ассоциированные компании", поправки, возникающие в результате поправок в МСФО 3 "Объединение предприятий".
- МСБУ 31 "Доля в совместно контролируемой деятельности", поправки, возникающие в результате поправок в МСФО 3 "Объединение предприятий";
- МСБУ 32 (поправки) "Финансовые инструменты: представление";
- МСБУ 39 "Финансовые инструменты: признание и оценка";
- Интерпретация 15 "Договоры на строительство объектов недвижимости";
- Интерпретация 17 "Распределение неденежных активов между собственниками";
- Интерпретация 18 "Передача активов от клиентов".
Руководство ожидает, что принятие данных Стандартов и Интерпретаций в будущих периодах не окажет существенного влияния на консолидированную финансовую отчетность Группы.
В мае 2008 года Правление Комитета по Международным стандартам финансовой отчетности выпустило сборник дополнений и исправлений в стандарты с целью устранения противоречий и уточнения формулировок. Каждый стандарт содержит свои переходные положения. В 2008 году Группа приняла те дополнения и исправления в МСФО, которые применимы к ее деятельности.

Функциональная валюта и валюта представления

Консолидированная финансовая отчетность представлена в тенге. Каждая организация в Группе определяет свою собственную функциональную валюту и статьи, включенные в финансовую отчетность каждой организации, оцениваются с использованием этой функциональной валюты. Организация Группы, чья функциональная валюта отличается от тенге, пересчитывает свою финансовую отчетность в тенге для целей представления в данной консолидированной финансовой отчетности на основании положений Международного Стандарта Бухгалтерского Учета ("МСБУ") 21 "Влияние изменения валютных курсов" следующим образом:
- Активы и обязательства для каждого представленного бухгалтерского баланса пересчитываются по заключительному курсу на отчетную дату;
- Доходы и расходы по каждому отчету о прибылях и убытках пересчитываются по среднему курсу обмена за период;
- Статьи капитала, помимо чистого дохода или убытка за период, которые включены в сальдо накопленного дохода или убытка, пересчитываются по заключительному курсу на дату представленного бухгалтерского баланса; и
- Все возникающие курсовые разницы признаются как отдельный компонент капитала.

Пересчет иностранных валют

Операции, выраженные в иностранной валюте, изначально отражаются в функциональной валюте по курсу, действующему на дату операции. Денежные активы и обязательства, выраженные в иностранной валюте, пересчитываются в тенге по обменному курсу на дату составления бухгалтерского баланса. Любые курсовые разницы, возникающие по активам и обязательствам, выраженным в иностранной валюте после даты соответствующей сделки, кредитуются или дебетуются на доходы или расходы. Неденежные статьи, определенные по исторической стоимости в иностранной валюте, переводятся по курсу обмена на дату первоначальной операции. Неденежные статьи, определенные по справедливой стоимости в иностранной валюте, переводятся по курсу обмена на дату, когда была определена справедливая стоимость.
Средневзвешенные курсы обмена валют, установленные на Казахстанской Фондовой Бирже ("КФБ"), используются в качестве официальных обменных курсов в Республике Казахстан.

В следующей таблице представлен обменный курс иностранной валюты к тенге:
31 декабря 2008 года

Доллар США	120,77
Евро	170,89
Швейцарский франк	114,43
Российский рубль	4,11
Японская Йена	1,34

Инвестиции в ассоциированные компании

Инвестиции Группы в ассоциированные компании учитываются с использованием метода долевого участия. Ассоциированные компании, это предприятия в которых Группа имеет существенное влияние и, которые не являются дочерними организациями или совместными предприятиями Группы. Инвестиции в ассоциированные компании отражаются в бухгалтерском балансе по стоимости, плюс изменения доли Группы в чистых активах ассоциированной компании, произошедшие после приобретения, минус любое обесценение стоимости. Консолидированный отчет о прибылях и убытках отражает долю Группы в доходах и расходах ассоциированных компаний.

Объединение предприятий

Объединение предприятий и приобретение долей в совместных предприятиях учитывается по методу приобретения.
Гудвилл первоначально оценивается по себестоимости, которая является превышением стоимости приобретения над долей Группы в чистой справедливой стоимости идентифицируемых активов, обязательств и условных обязательств приобретаемой компании.
После первоначального признания, Группа оценивает гудвилл, приобретенный при объединении предприятий, по стоимости за минусом любых накопленных убытков по обесценению. Для целей тестирования на предмет обесценения, гудвилл, приобретенный в результате объединения компаний, с момента приобретения, распределяется на единицы, генерирующие денежные потоки, которые, как ожидается, получат экономические выгоды, независимо от того относятся ли другие активы и обязательства приобретенной компании к этим единицам.

Приобретение дочерних организаций у сторон, находящихся под общим контролем

Учет приобретения дочерних организаций у сторон, находящихся под общим контролем (предприятия, контролируемые Государством), ведется по методу объединения долей.
Активы и обязательства переданной дочерней организации, находящейся под общим контролем, отражаются в данной консолидированной финансовой отчетности по их балансовой стоимости в отчетности передающей компании (Предшествующего владельца) на дату передачи. Гудвилл, возникший при первоначальном приобретении организации Предшествующим владельцем, также отражается в данной консолидированной финансовой отчетности. Разница между общей балансовой стоимостью чистых активов, включая гудвилл Предшествующего владельца, и суммой выплаченных средств, учтена в данной консолидированной финансовой отчетности как корректировка собственного капитала.
Данная консолидированная финансовая отчетность, составлена так, как если бы дочерняя организация была приобретена Группой на дату ее первоначального приобретения Предшествующим владельцем.

Изменение доли в имеющихся дочерних организациях

В транзакциях, где продается или приобретается часть доли владения в существующей дочерней организации, но меняется право контроля, разница между балансовой стоимостью отчуждаемой или приобретаемой доли в чистых активах дочернего предприятия и стоимостью реализации или приобретения этой доли отражается как увеличение или уменьшение нераспределенной прибыли.

Расходы по разведке и разработке нефти и природного газа

Затраты по приобретению лицензий и имущества

Затраты по приобретению лицензий на разведку капитализируются в составе нематериальных активов и амортизируются по линейному методу в течение предполагаемого срока разведки. Каждый объект рассматривается ежегодно на предмет подтверждения того, что буровые работы запланированы, и он не обесценился. В случае если по объекту не запланированы работы в будущем, оставшееся сальдо затрат на приобретение лицензий списывается. При обнаружении экономически обоснованных извлекаемых запасов ("доказанных запасов" или "коммерческих запасов"), амортизация прекращается, и оставшиеся затраты объединяются с затратами по разведке и признаются как доказанные активы в разрезе по месторождениям, до подтверждения запасов в составе прочих нематериальных активов. В момент внутреннего утверждения разработки, соответствующие расходы перемещаются в основные средства (нефтегазовые активы).

Затраты на разведку

Геологические и геофизические расходы списываются в момент, когда такие затраты были понесены. Затраты, напрямую относящиеся к разведочным скважинам капитализируются в составе основных средств (незавершенное строительство) до тех пор пока не будет завершено бурение скважины и результаты такого бурения не будут оценены. Такие затраты включают в себя заработную плату, материалы и горючее, стоимость буровых станков и платежи подрядчикам. Если углеводороды не обнаружены, тогда расходы на разведку будут списаны как расходы по сухой скважине. В случае если будут найдены углеводороды, подлежащие оценке, которая может включать в себя бурение других скважин (разведочных или структурно-поисковых скважин), коммерческая разработка которых достаточно вероятна, то такие затраты будут классифицированы как актив. Все затраты такого рода подлежат технической, коммерческой и управленческой проверке, по крайней мере раз в год, для того, чтобы подтвердить намерение о продолжении разработки или какого-либо другого способа извлечения пользы из обнаружения. В противном случае затраты списываются.
Когда запасы нефти и газа доказаны и принимается решение на продолжение разработки, тогда соответствующие затраты переводятся в состав основных средств (нефтегазовых активов).

Затраты на разработку

Затраты на строительство, установку и завершение объектов инфраструктуры, таких как платформы, трубопроводы и бурение разработочных скважин, капитализируются в составе основных средств, за исключением расходов, относящихся к разработочным или оконтуривающим скважинам, в которых не обнаружено достаточного коммерческого количества углеводородов, которые списываются как сухие скважины на расходы периода.

Износ

Нефтегазовое имущество амортизируется с использованием метода начисления износа по выработке продукции. Некоторые объекты нефтегазового имущества со сроком полезной службы, который меньше чем оставшийся срок полезной службы месторождений, амортизируются с использованием прямолинейного метода, в течение срока полезного использования в 4-10 лет. Стоимость добывающих скважин амортизируется из расчета доказанных разработанных запасов. Затраты на приобретение лицензий и имущества, вывод из эксплуатации и затраты на разработку месторождений, амортизируются по общей сумме доказанных запасов.

3. ОБЗОР СУЩЕСТВЕННЫХ АСПЕКТОВ УЧЕТНОЙ ПОЛИТИКИ (продолжение)

Основные средства

При первоначальном признании основные средства оцениваются по первоначальной стоимости или исходной стоимости в отношении некоторых организаций Группы, которые ранее приняли МСФО впервые. Впоследствии, основные средства учитываются по стоимости, за минусом накопленного износа, истощения и обесценения, кроме железнодорожных путей и инфраструктуры, вагонов, дрезин, снегоочистителей и локомотивов, учтенных по переоцененной сумме. Стоимость активов, созданных хозяйственным способом, включает стоимость материалов, прямых трудовых затрат и соответствующей доли производственных накладных расходов. Основные средства помимо нефтегазовых активов, в основном включают следующие классы основных средств, которые амортизируются прямолинейным методом в течение следующих сроков полезной службы:

Трубопроводы и активы переработки	4-100 лет
Здания и сооружения	8-100 лет
Железнодорожные пути и инфраструктура	10-80 лет
Горнорудные активы	40 лет
Машины и оборудование и транспортные средства	3-50 лет
Прочее	3-20 лет

Тогда, когда объекты основных средств являются предметом крупномасштабного технического осмотра, затраты признаются в балансовой стоимости основных средств как замещение, при условии соблюдения критериев признания, установленных в МСБУ 16.
Признание объекта основных средств прекращается после его выбытия или в том случае, когда получение будущих экономических выгод от его использования или выбытия больше не ожидается. Любые доходы или расходы, возникающие при прекращении признания актива (рассчитанные как разница между чистыми поступлениями от выбытия и остаточной стоимостью актива), включаются в отчет о прибылях и убытках в том отчетном периоде, в котором наступило прекращение признания актива.
Остаточная стоимость актива, срок полезной службы и методы амортизации пересматриваются и корректируются при необходимости на конец каждого финансового года.

Нематериальные активы

При первоначальном признании, нематериальные активы, приобретенные отдельно, учитываются по стоимости приобретения. Стоимость нематериальных активов, приобретенных в рамках операций по объединению организаций, представляет собой справедливую стоимость на дату приобретения. После первоначального признания нематериальные активы учитываются по стоимости приобретения, за вычетом любой накопленной амортизации и любого накопленного убытка от обесценения. Нематериальные активы, созданные своими силами, за исключением капитализированных затрат на разработку, не капитализируются, и соответствующие расходы признаются в консолидированном отчете о прибылях и убытках в том периоде, в котором расходы возникли. Срок полезной службы нематериальных активов определяется как ограниченный или неограниченный. Нематериальные активы с ограниченным сроком полезной службы амортизируются в течение данного срока службы и оцениваются на предмет обесценения тогда, когда существует показатель того, что нематериальный актив может быть обесценен. Период амортизации и метод амортизации для нематериальных активов с ограниченным сроком полезной службы пересматриваются, по крайней мере, на конец каждого отчетного года. Изменения в ожидаемом сроке полезной службы или ожидаемом объеме будущих экономических выгод от нематериального актива учитываются посредством изменения периода амортизации или метода амортизации, по обстоятельствам, и рассматриваются как изменения в бухгалтерских оценках. Расходы по амортизации нематериальных активов с ограниченным сроком службы признаются в отчете о прибылях и убытках в составе расходов согласно назначению нематериального актива. Нематериальные активы с неограниченным сроком службы не амортизируются, но проверяются на обесценение ежегодно или тогда, когда существуют показатели обесценения и, при необходимости списываются до возмещаемой величины.
Нематериальные активы включают программное обеспечение, лицензии и гудвилл. Более детальная информация в отношении нематериальных активов, например, используемые методы амортизации раскрыты в Примечании 7.

Гудвилл

Превышение стоимости приобретения над долей Группы в справедливой стоимости чистых идентифицируемых активов и обязательств на дату приобретения, учитывается как гудвилл и представляется в консолидированном бухгалтерском балансе как актив.
После первоначального признания, Группа оценивает гудвилл, приобретенный при объединении предприятий, по стоимости за минусом любых накопленных убытков по обесценению.
Если доля Группы в чистой справедливой стоимости идентифицируемых активов, обязательств и условных обязательств превышает стоимость объединения компаний, Группа (а) пересматривает идентификацию и оценку идентифицируемых активов, обязательств и условных обязательств приобретаемой компании и оценку стоимости объединения; и (б) немедленно отражает в прибылях или убытках любое превышение после такой переоценки.

Обесценение нефинансовых активов

Группа оценивает активы или группы активов на предмет обесценения в тех случаях, когда события или изменения в обстоятельствах указывают на то, что балансовая стоимость актива не может быть возмещена. Отдельные активы группируются для целей оценки на обесценение на самом низком уровне, на котором существуют идентифицируемые денежные потоки, которые, в основном, независимы от денежных потоков, генерируемых другими группами активов. В случае если существуют такие показатели обесценения или когда требуется ежегодное тестирование группы активов на обесценение, Группа осуществляет оценку возмещаемой стоимости актива. Возмещаемая стоимость группы активов является наибольшей из справедливой стоимости за вычетом расходов на его реализацию и его стоимости использования. В тех случаях, когда балансовая стоимость группы активов превышает его возмещаемую стоимость, тогда группа активов подлежит обесценению и создается резерв на снижение актива до стоимости возмещения. При оценке стоимости использования, ожидаемые денежные потоки корректируются на риски, специфичные для группы активов и дисконтируются к текущей стоимости с использованием ставки дисконтирования до налогообложения, которая отражает текущие рыночные оценки временной стоимости денег.
Оценка производится на каждую отчетную дату, относительно того имеются ли какие-либо показатели того, что резервы по обесценению признанные ранее, более не существуют или уменьшились. Если такие показатели существуют, тогда оценивается возмещаемая стоимость. Ранее признанный резерв по обесценению сторнируется только, если произошло изменение в оценках, использовавшихся для определения возмещаемой стоимости актива с момента признания последнего резерва по обесценению. В таком случае, остаточная стоимость актива увеличивается до возмещаемой стоимости. Увеличенная стоимость актива не может превышать балансовую стоимость, которая была бы определена, за вычетом износа или амортизации, если бы в предыдущие периоды не был признан резерв по обесценению. Такое сторнирование признается в консолидированном отчете о прибылях и убытках.
После проведения сторнирующей проводки, в последующих периодах корректируются расходы по амортизации, для распределения пересмотренной балансовой стоимости актива, за вычетом остаточной стоимости, на систематической основе в течение оставшегося срока полезной службы.
Также применяются следующие критерии при оценке конкретных активов:

Гудвилл

На каждую отчетную дату Группа оценивает наличие признаков обесценения гудвилла. Гудвилл тестируется на наличие признаков обесценения ежегодно и тогда, когда обстоятельства указывают на то, что балансовая стоимость может быть обесценена.
Обесценение гудвилла определяется посредством оценки возмещаемой суммы единиц, генерирующих денежные потоки, к которым относится гудвилл. Если возмещаемая сумма единиц, генерирующих денежные потоки, к которым относится гудвилл, меньше его балансовой стоимости, то признается убыток от обесценения. Убыток от обесценения не может быть восстановлен в будущих периодах. Группа ежегодно тестирует гудвилл на наличие обесценения по состоянию на 31 декабря.

Ассоциированные компании

После применения метода долевого участия Группа определяет необходимость признать дополнительный убыток от обесценения инвестиций Группы в ассоциированную компанию. На каждую отчетную дату Группа определяет наличие объективных свидетельств обесценения инвестиций в ассоциированные компании. Если инвестиции обесценены, Группа рассчитывает сумму обесценения как разницу между справедливой стоимостью ассоциированной компании и стоимостью приобретения. Эта сумма признается в отчете о прибылях и убытках.

Финансовые активы

Инвестиции Группы классифицируются либо как финансовые активы, оцениваемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток, займы и дебиторская задолженность, инвестиции, удерживаемые до погашения или инвестиции, имеющиеся в наличии для продажи. Первоначально инвестиции оцениваются по справедливой стоимости, в случае если инвестиции не классифицируются как финансовые активы по справедливой стоимости через доход или убыток, то при отражении в отчетности к их справедливой стоимости прибавляются непосредственно связанные с ними затраты по сделке. Группа определяет классификацию своих финансовых инвестиций после первоначального признания. Все приобретения и продажи инвестиций признаются на дату расчетов, т.е. дату, когда инвестиции переданы Группе или Группой.
Непроизводные финансовые активы с фиксированным или поддающимся определению размером платежей и фиксированным сроком погашения классифицируются в качестве удерживаемых до погашения в случае, если Группа намерена и способна удерживать их до срока погашения.
Займы и дебиторская задолженность являются непроизводными финансовыми активами, не котирующимися на активном рынке, с фиксированным или поддающимся определению размером платежей. Такие активы отражаются по амортизированной стоимости с использованием метода эффективной ставки процента. Прибыли и убытки по таким активам отражаются в отчете о прибылях и убытках в момент прекращения признания или в случае обесценения таких активов, а также посредством амортизации. Инвестиции, имеющиеся в наличии для продажи, представляют собой непроизводные финансовые активы, классифицируемые в качестве имеющихся в наличии для продажи, и не включенные в любую из трех вышеназванных категорий. После первоначального отражения в учете, инвестиции, имеющиеся в наличии для продажи, оцениваются по справедливой стоимости, при этом прибыли и убытки отражаются в качестве отдельного компонента в составе капитала до момента прекращения признания или обесценении инвестиции. В этом случае совокупная прибыль или убыток, ранее отраженные в составе капитала, включаются в отчет о прибылях и убытках. Восстановление убытков от обесценения, связанных с долевыми инструментами, не отражается в отчете о прибылях и убытках. Убытки от обесценения, связанные с долговыми инструментами, сторнируются в составе прибыли или убытка, в случае если превышение справедливой стоимости инструмента может быть объективно отнесено к событию, произошедшему после признания убытка от обесценения в отчете о прибылях и убытках.
Справедливая стоимость инвестиций, активно обращающихся на организованных финансовых рынках, определяется по рыночным котировкам на покупку на момент окончания торгов на отчетную дату. Справедливая стоимость инвестиций, не имеющих активного обращения на рынке, определятся с использованием методов оценки, в том числе по аналогии с последними по времени сделками, заключенными на рыночных условиях, а также на основании текущей рыночной стоимости финансового инструмента, практически идентичного рассматриваемому инструменту, или исходя из анализа дисконтированных денежных потоков.

Обесценение финансовых активов

На каждую отчетную дату Группа определяет, произошло ли обесценение финансового актива или группы финансовых активов.

Активы, учитываемые по амортизированной стоимости

Если существует объективное свидетельство появления убытков от обесценения по активам, которые учитываются по амортизированной стоимости, сумма убытка оценивается как разница между балансовой стоимостью актива и текущей стоимостью ожидаемых будущих денежных потоков (за исключением будущих кредитных потерь, которые еще не возникли), дисконтированных по первоначальной эффективной ставке вознаграждения по финансовому активу (то есть по эффективной процентной ставке, рассчитанной при первоначальном признании). Балансовая стоимость актива должна быть снижена с использованием резерва. Сумма убытка признается в консолидированном отчете о прибылях или убытках.
Если в последующий период сумма убытка от обесценения уменьшается, и такое уменьшение может быть объективно связано с событием, произошедшим после того, как было признано обесценение, ранее признанный убыток от обесценения восстанавливается. Любое последующее восстановление убытка от обесценения признается в отчете о прибылях и убытках в таком объеме, чтобы балансовая стоимость актива не превышала амортизированную стоимость этого актива на дату восстановления. Любое последующее восстановление убытка от обесценения признается в консолидированном отчете о прибылях и убытках.
По торговой дебиторской задолженности создается резерв под обесценение в том случае, если существует объективное свидетельство (например, вероятность неплатежеспособности или других существенных финансовых затруднений дебитора) того, что Группа не получит все суммы, причитающиеся ей в соответствии с первоначальными условиями счета-фактуры. Балансовая стоимость дебиторской задолженности уменьшается посредством использования счета резерва. Обесцененные задолженности прекращают признаваться, если они считаются безнадежными.

Финансовые инвестиции, имеющиеся в наличии для продажи

Если имеет место обесценение актива, имеющегося в наличии для продажи, разница между затратами на его приобретение (за вычетом выплат основной суммы и амортизации) и его текущей справедливой стоимостью, за вычетом убытка от обесценения, ранее признанного в консолидированном отчете о прибылях и убытках, переносится из капитала в отчет о прибылях и убытках. Восстановление ранее признанного убытка под обесценение по долевым инструментам, классифицированным как предназначенные для продажи, не признается в консолидированном отчете о прибылях и убытках. Восстановление убытков от обесценения по долговым инструментам осуществляется через консолидированный отчет о прибылях и убытках, если увеличение справедливой стоимости инструмента может быть объективно связано с событием, произошедшим после признания убытков от обесценения в консолидированном отчете о прибылях и убытках.

Производные финансовые инструменты и хеджирование

Группа использует производные финансовые инструменты, такие как форвардные и своп контракты по сырой нефти, для хеджирования своих рисков, связанных с колебаниями цен на сырьевые товары. Такие производные финансовые инструменты учитываются по справедливой стоимости. Группа использует данные финансовые инструменты только для целей хеджирования, и они не используются для торговых или других спекулятивных целей.
У Группы нет производных финансовых инструментов, квалифицированных как эффективные хеджи денежных потоков. Все доходы или убытки, возникающие в результате изменения в справедливой стоимости существующих производных финансовых инструментов, относятся напрямую к чистому доходу или убытку за период.

Долгосрочные активы, классифицированные как предназначенные для продажи

Активы классифицируются как долгосрочные активы, предназначенные для продажи, если они соответствуют следующим критериям:
- Имеются в наличии для немедленной продажи в их текущем состоянии;
- Существует твердое намерение осуществить планируемую продажу;
- Предпринимаются активные действия для определения покупателя и другие необходимые мероприятия для завершения плана.

Существует высокая вероятность осуществления продажи, и ожидается, что продажа будет завершена в течение одного года с момента классификации.
Долгосрочные активы, классифицированные как предназначенные для продажи, представлены отдельно в консолидированной финансовой отчетности в категории текущих активов в консолидированном бухгалтерском балансе.
Долгосрочные активы (и группы выбытия), классифицируемые как предназначенные для продажи, учитываются по наименьшей из балансовой стоимости активов и справедливой стоимости, за вычетом затрат на продажу.
Долгосрочный актив, который перестает классифицироваться как удерживаемый для продажи, оценивается по наименьшему значению из:
- его балансовой стоимости до того, как актив (или группа выбытия) был классифицирован как предназначенный для продажи, с корректировкой на любую амортизацию или переоценку, которая была бы признана, если бы данный актив (или группа выбытия) не был классифицирован как предназначенный для продажи, и
- его возмещаемой суммы на дату последующего решения об отказе от продажи.

Товарно-материальные запасы

Товарно-материальные запасы оценены по наименьшему из значений себестоимости или чистой стоимости реализации. Себестоимость включает в себя затраты, понесенные в связи с доставкой и приведением запасов в текущее состояние. Чистая стоимость реализации представляет собой оценку цены реализации запасов в ходе обычной деятельности за вычетом затрат на завершение и расчетных затрат на реализацию. Аналогичная формула вычисления затрат используется для всех товарно-материальных запасов, имеющих аналогичные характеристики и назначение. Товарно-материальные запасы операционного сегмента Нефти и Газа оцениваются на основе метода ФИФО. Все остальные товарно-материальные запасы оцениваются на основе средневзвешенной стоимости.

Денежные средства и их эквиваленты

Денежные средства и их эквиваленты включают наличность в кассе, срочные вклады, краткосрочные и высоколиквидные инвестиции со сроком погашения не более трех месяцев, которые свободно конвертируются в заранее оговоренные суммы денежных средств, и которые подвержены незначительному уровню риска, связанного с изменением их стоимости.

Займы и привлеченные средства

Займы первоначально признаются по справедливой стоимости, за вычетом расходов по сделке. В последующих периодах займы отражаются по амортизированной стоимости; разница между справедливой стоимостью полученных средств (за вычетом расходов по сделке) и суммой к погашению отражается в консолидированном отчете о прибылях и убытках в течение срока, на который выдан заем с использованием метода эффективной ставки процента. Займы классифицируются как текущие обязательства, если только Группа не обладает безусловным правом отсрочить выплату как минимум на 12 месяцев после отчетной даты.
Затраты по займам, которые непосредственно относятся к приобретению, строительству или производству квалифицируемого актива, капитализируются как часть стоимости такого актива. Прочие затраты по займам признаются как расходы в момент возникновения.

Конвертируемые долговые инструменты

Компонент конвертируемого долгового инструмента, который имеет характеристики обязательства, признается в бухгалтерском балансе как обязательство, за вычетом затрат по сделке. Справедливая стоимость компонента обязательства определяется по рыночной ставке, применяемой для аналогичных неконвертируемых обязательств; и эта сумма классифицируется как финансовое обязательство, оцениваемое по амортизированной стоимости до погашения при конвертации или выкупе.

Опционы пут, возникающие при объединении предприятий

Если при объединении предприятий Группа становится стороной опциона пут по оставшейся доле меньшинства в приобретенном предприятии, Группа оценивает, дает ли участие в таком опционе доступ к выгодам и рискам, связанным с правом собственности на такую долю меньшинства.
Когда установлено, что опцион пут по оставшимся акциям дает доступ к выгодам и рискам долевого владения, объединение предприятий учитывается на основании того, что акции, обусловленные опционом пут, были приобретены. Справедливая стоимость обязательства для миноритарных акционеров по опциону пут, признается как часть стоимости объединения предприятий. Любая разница между такой стоимостью и долей в чистых активах, которая в ином случае рассматривалась бы как относящаяся к доле меньшинства, отражается в составе гудвилла. Любые дивиденды, впоследствии объявленные и выплаченные таким миноритарным акционерам, до исполнения опциона, напрямую отражаются в консолидированном отчете о прибылях и убытках.
Впоследствии, финансовое обязательство оценивается в соответствии с требованиями МСБУ 39. Изменения в справедливой стоимости финансового обязательства, а также любые финансовые выплаты напрямую учитываются в консолидированном отчете о прибылях и убытках.

Прекращение признания финансовых активов и обязательств

Финансовые активы

Финансовый актив (или, где применимо - часть финансового актива или часть группы аналогичных финансовых активов) прекращает учитываться в бухгалтерском балансе, если:
- срок действия прав на получение денежных потоков от актива истек;
- Группа сохраняет за собой право получать денежные потоки от актива, но приняла на себя обязательство передать их полностью без существенной задержки третьей стороне в соответствии с соглашением о перераспределении; или
- Группа передала свои права на получение денежных потоков от актива и либо (а) передала все существенные риски и вознаграждения от актива, либо (б) не передала, но и не сохраняет за собой, все существенные риски и вознаграждения от актива, но передала контроль над данным активом.

Финансовые обязательства

Финансовое обязательство прекращает признаваться в бухгалтерском балансе, если обязательство погашено, аннулировано, или срок его действия истек.

Аренда

Операционная аренда

Аренда имущества, при которой арендодатель фактически сохраняет за собой риски и выгоды, связанные с правом собственности на объект аренды, классифицируется как операционная аренда. Платежи по договору операционной аренды равномерно списываются на расходы в консолидированном отчете о прибылях и убытках в течение срока аренды.

Финансовая аренда

Группа признает договоры финансовой аренды в составе активов и обязательств в консолидированном бухгалтерском балансе на дату начала срока аренды в сумме, равной справедливой стоимости арендованного имущества, или по текущей стоимости минимальных арендных платежей, если эта сумма ниже справедливой стоимости. При расчете текущей стоимости минимальных арендных платежей в качестве коэффициента дисконтирования используется внутренняя ставка процента по договору аренды, если определение такой ставки является возможным. В прочих случаях используется приростная ставка по заемным средствам Группы. Первоначальные прямые затраты учитываются в составе актива. Арендные платежи распределяются между расходами по финансированию и погашениям обязательства. Расходы по финансированию в течение срока аренды относятся на отчетные периоды таким образом, чтобы обеспечить отражение расходов по постоянной периодической процентной ставке, начисляемой на остаток обязательств, за каждый отчетный период.

Финансовая аренда приводит к увеличению расхода по амортизации в отношении актива, а также к финансовым расходам за каждый отчетный период. Политика амортизации в отношении арендуемого актива соответствует политике по амортизации собственных активов.

Резервы

Обязательство по выбытию актива (вывод из эксплуатации)

Резервы на вывод из эксплуатации признаются в полном объеме на дисконтированной основе тогда, когда у Группы имеется обязательство по демонтажу и переносу оборудования или механизма и по восстановлению участка, на котором находилось оборудование, а также тогда, когда можно осуществить разумную оценку такого резерва. Признаваемая сумма представляет собой текущую стоимость оцененных будущих расходов, определенных в соответствии с местными условиями и требованиями. Также создается соответствующее основное средство, сумма которого эквивалентна размеру резерва. Впоследствии, данный актив амортизируется в рамках капитальных затрат по производственным средствам и средствам транспортировки на основе производственного метода.
Изменения в оценке существующего резерва по выводу из эксплуатации, которые явились результатом изменений в расчетном сроке или сумме оттока ресурсов, лежащих в основе экономических выгод, необходимых для погашения обязательства, или изменение в ставке дисконтирования, учитывается таким образом, что:
(а) изменения в резерве прибавляются или вычитаются из стоимости соответствующего актива в текущем периоде;
(б) сумма, вычтенная из стоимости актива, не должна превышать его балансовую стоимость. Если снижение в резерве превышает балансовую стоимость актива, тогда превышение незамедлительно признается в отчетах о прибылях и убытках; и
(в) если корректировка приводит к увеличению стоимости актива, Группа рассматривает, является ли это показателем того, что новая балансовая стоимость актива не может быть полностью возмещена. Если это является таким показателем, Группа осуществляет тестирование актива на обесценение посредством оценки его возмещаемой стоимости и учитывает любой убыток по обесценению в соответствии с МСБУ 36.

Прочие резервы

Резервы отражаются в финансовой отчетности тогда, когда Группа имеет текущее (правовое или вытекающее из практики) обязательство в результате событий, произошедших в прошлом, а также существует вероятность того, что произойдет отток средств, связанных с экономическими выгодами, для погашения обязательства, и может быть произведена соответствующая достоверная оценка этого обязательства. Если Группа ожидает, что резерв будет возмещен, к примеру, по страховому договору, возмещение отражается как отдельный актив, но только тогда, когда возмещение является вероятным.
Если влияние временной стоимости денежных средств является существенным, резервы рассчитываются посредством дисконтирования ожидаемого будущего движения денежных средств по ставке до уплаты налогов, которая отражает текущую рыночную оценку временной стоимости денежных средств и, там где это уместно, риски, присущие обязательству. При использовании дисконтирования увеличение резерва вследствие истечения времени признается как финансовые затраты.

Вознаграждение работникам

Пенсионный план с установленными взносами

Группа удерживает 10 % от заработной платы своих сотрудников в качестве отчислений в их пенсионные фонды. В соответствии с законодательством, работники сами несут ответственность за свои пенсионные выплаты, и Группа не имеет ни текущего, ни будущего обязательства по выплатам работникам после их выхода на пенсию.

Социальный налог

Группа уплачивает социальный налог в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан. Социальный налог относится на расходы по мере начисления.

Пенсионный план с установленным размером выплат

В соответствии с Коллективными договорами и прочими положениями о вознаграждениях Группа выплачивает определенные вознаграждения своим работникам и по окончании трудовой деятельности ("Пенсионный план с установленным размером выплат").
Группа признает актуарные доходы и убытки, возникающие от переоценки обязательств по выплате вознаграждения работникам в том периоде, когда они выявлены, и признает расходы по вознаграждению и обязательства согласно оценке, определенной МСБУ 19 "Вознаграждения работникам".
Обязательства и расходы по вознаграждению согласно Пенсионному плану с установленным размером выплат определяются с помощью метода прогнозируемой условной единицы. Этот метод рассматривает каждый проработанный год как повышающий на дополнительную единицу права на получение вознаграждения, и измеряет каждую единицу отдельно для отражения итогового обязательства. Расходы по предоставлению вознаграждений отражаются в консолидированном отчете о прибылях и убытках с тем, чтобы распределить итоговые вознаграждения в течение рабочего стажа работников согласно формуле вознаграждения по Пенсионному плану с установленным размером выплат. Это обязательство измеряется по текущей стоимости расчетного будущего движения денег с применением ставки дисконта, сходной со ставкой вознаграждения по государственным облигациям, валюта и условия по которым сопоставимы с валютой и оцененными условиями обязательств по Пенсионному плану с установленным размером выплат.
Пенсионный план с установленным размером выплат является нефинансируемым.

Капитал

Уставный капитал

Простые акции классифицируются как капитал. Внешние затраты, напрямую относящиеся к выпуску новых акций, помимо случаев объединения организаций, показаны как вычет из суммы поступлений капитала. Любое превышение справедливой стоимости полученных средств над номинальной стоимостью выпушенных акций признается как увеличение нераспределенного дохода.

Доля меньшинства

Доли меньшинства представляют собой доли участия в дочерних организациях, не принадлежащие Группе. Доли меньшинства на отчетную дату представляют собой долю миноритарных акционеров в справедливой стоимости идентифицируемых активов и обязательств дочерней организации на дату приобретения, а также долю миноритарных акционеров в изменениях капитала, произошедших с момента объединения компаний. Доли меньшинства представлены в составе собственного капитала. Убытки, относимые на долю меньшинства, не превышают долю меньшинства в капитале дочерних организаций, за исключением случаев, когда миноритарные акционеры связаны обязательством по финансированию убытков. Все подобные убытки распределяются на Группу.

Дивиденды

Дивиденды признаются как обязательства и вычитаются из суммы капитала на отчетную дату только в том случае, если они были объявлены до отчетной даты включительно. Информация о дивидендах раскрывается в отчетности, если они были рекомендованы до отчетной даты, а также рекомендованы или объявлены после отчетной даты, но до даты утверждения консолидированной финансовой отчетности к выпуску.

Платежи на основе долевых инструментов

Работники Группы получают вознаграждение в форме выплат, основанных на операциях по долевым инструментам. Работники предоставляют услуги, за которые они получают вознаграждение долевыми инструментами дочерней организации, в которой они работают ("сделки, расчеты по которым осуществляются долевыми инструментами").
Стоимость сделок с работниками, расчеты по которым осуществляются долевыми инструментами, оценивается, исходя из справедливой стоимости таких инструментов на дату их предоставления. Справедливая стоимость определяется при помощи соответствующей модели оценки.
Расходы по операциям по выплатам на основе долевых инструментов признаются одновременно с соответствующим увеличением в резервах по прочему капиталу в течение периода, в котором выполняются условия достижения результатов деятельности и/или условия выслуги определенного срока, и заканчивающегося на дату, когда работники получают полное право на вознаграждение (дата перехода права на получение вознаграждения). Совокупные расходы по данным сделкам признаются на каждую отчетную дату до погашения обязательства пропорционально истекшему периоду на основании оптимальной оценки Группы в отношении количества долевых инструментов, которые будут переданы в качестве вознаграждения. Расход или доход в отчете о прибылях и убытках за период представляет собой изменение суммарного расхода, признанного на начало и конец периода.
По вознаграждению долевыми инструментами, право на которое окончательно не переходит сотрудникам, расход не признается.
Если условия вознаграждения, выплачиваемого долевыми инструментами, изменены, расход признается, как минимум, в том размере, как если бы условия не были изменены. Кроме того, признается дополнительный расход по изменению, которое увеличивает общую справедливую стоимость вознаграждения долевыми инструментами, либо которое иным образом выгодно для работника, согласно оценке, произведенной на дату такого изменения.
Если вознаграждение, выплачиваемое долевыми инструментами, аннулируется, оно учитывается, как если бы право на него перешло на дату аннулирования. При этом все расходы, еще не признанные, признаются немедленно. Однако если аннулированное вознаграждение замещается новым, и новое вознаграждение рассматривается как замещение аннулированного вознаграждения на дату его предоставления, аннулированное и новое вознаграждение учитываются так, как если бы произошло изменение первоначального вознаграждения, как описано в предыдущем абзаце.

Торговая и прочая кредиторская задолженность

Обязательства по торговой и прочей кредиторской задолженности учитываются по первоначальной стоимости, которая является справедливой стоимостью суммы, которая должна быть уплачена в будущем за полученные товары и услуги, независимо от того были ли выставлены счета Группе.

Признание выручки

Выручка признается, если существует вероятность того, что Группа получит экономические выгоды, и если выручка может быть надежно оценена.

Продажа товаров

Доходы от реализации сырой нефти, нефтепродуктов, газа и прочих товаров признаются тогда, когда произошла поставка товара, и риски и право собственности были переданы покупателю.

Предоставление услуг

Доходы от предоставления услуг признаются в момент оказания услуг.
В отношении услуг, относящихся к перевозке, доход признается по степени завершения транспортировки на дату консолидированного бухгалтерского баланса, при условии, что степень завершения и сумма дохода могут быть определены достаточно точно. Суммы предоплаты, полученной от заказчиков за еще не оказанные транспортные услуги, отражаются в составе авансов, полученных от заказчиков, на момент получения. Авансы, полученные от заказчиков, приблизительно равные ожидаемому расчетному доходу от уже оказываемых услуг, переносятся в доходы будущих периодов в составе прочих текущих обязательств в консолидированном бухгалтерском балансе. Доходы будущих периодов относятся на доходы по мере оказания услуг.
Реализация авиабилетов, по которой покупатели получают дополнительные баллы по программе лояльности клиентов, учитываются как множественный элемент доходных операций по их справедливой стоимости, соотнесенной между указанными услугами и предполагаемой наградой. Предполагаемая награда оценивается по справедливой стоимости - стоимости отдельной продажи данной награды. Данная оценка не признается доходом на момент продажи товара/оказания услуги, а отражается как доход будущего периода, и признается доходом, когда данная награда использована, и обязательства Группы полностью выполнены.

Агентское вознаграждение от выплаты роялти в натуральной форме

Группа выступает в качестве агента Правительства Казахстана, которое представлено Министерством энергетики и минеральных ресурсов ("МЭМР"), в продаже сырой нефти, полученной МЭМР от нефтедобывающих компаний в качестве их оплаты роялти в соответствии с их соглашениями о разделе прибыли (СРП) и соглашениями о недропользовании. Агентское вознаграждение Группы определяется как разница между ценой продажи сырой нефти, полученной по такому соглашению, и стоимостью такой нефти, как она определена в соглашении о недропользовании соответствующего СРП, заключенного МЭМР и нефтедобывающими компаниями. Агентское вознаграждение признается как доход тогда, когда осуществляется продажа сырой нефти.

Государственные Субсидии

В связи с тем, что Правительство Республики Казахстан является единственным акционером Компании, Группа анализирует все транзакции с Правительством, оценивая в каких случаях Правительство, действует главным образом в качестве акционера.
Если определено, что при конкретной транзакции Правительство действует в качестве акционера, любые прибыли или убытки, понесенные Группой в результате такой транзакции, признаются напрямую в капитале как взнос или изъятие капитала акционера.
Если же специфическая транзакция Правительства не определяется как действие в качестве акционера, такие транзакции учитываются в соответствии с положениями МСБУ 20 "Учет государственных субсидий и раскрытие информации о государственной помощи". В таких случаях, государственные субсидии признаются по их справедливой стоимости, когда есть разумная уверенность в том, что субсидии будут получены и все необходимые условия, связанные с ними, будут выполнены. В случае если субсидия относится к статье расхода, она признается в качестве дохода за период, необходимый для соотнесения с соответствующими расходами, которые она должна компенсировать, на систематической основе. Тогда, когда субсидия относится к активу, справедливая стоимость кредитуется на счет отсроченного дохода и отражается в отчете о прибылях и убытках за ожидаемый период полезной службы соответствующего актива равномерными ежегодными частями. Субсидии, относящиеся к доходу, представлены отдельно в консолидированном отчете о прибылях и убытках, в составе доходов от операционной деятельности.

Признание расходов

Расходы признаются по мере возникновения и отражаются в консолидированной финансовой отчетности в том периоде, к которому они относятся на основе метода начисления.

Подоходный налог

Подоходный налог за год включает текущий и отсроченный налог. Подоходный налог отражается в отчете о прибылях и убытках, за исключением того объема, в котором он относится к статьям, непосредственно отнесенным на собственный капитал, и в этом случае, он признается в собственном капитале. Налог на сверхприбыль рассматривается как подоходный налог и образует часть расходов по подоходному налогу.
Текущие расходы по налогу, это ожидаемый налог к уплате по налогооблагаемому доходу за год и любые корректировки в отношении налога к уплате в отношении предыдущих лет.
Налог на сверхприбыль рассматривается как подоходный налог и образует часть расходов по подоходному налогу. В соответствии с контрактами на недропользование, Группа начисляет и уплачивает налог на сверхприбыль по указанным ставкам от суммы прибыли после налогообложения, которая подлежит корректировке на сумму определенных вычетов в соответствие с применяемым контрактом на недропользование, при внутренней норме прибыли, превышающей определенные значения.
Внутренняя норма прибыли рассчитывается на основе денежных потоков по каждому контракту на недропользование и корректируется на национальный уровень инфляции. Отсроченный налог рассчитывается как для корпоративного подоходного налога, так и для налога на сверхприбыль. Отсроченный налог на сверхприбыль рассчитывается по временным разницам для активов, отнесенным к контрактам на недропользование, по ожидаемой ставке налога на сверхприбыль, подлежащей уплате по контракту.
Отсроченный налог учитывается по методу обязательств по балансу по временным разницам между балансовой стоимостью активов и обязательств для целей финансовой отчетности и суммами, использованными для целей налогообложения. Не признаются следующие временные разницы:
- первоначальное признание актива или обязательства в сделке, которая не является объединением компаний и, на момент сделки, не оказывает влияние ни на бухгалтерский доход, ни на налогооблагаемый доход или убыток; и
- инвестиции в дочерние организации, по которым можно регулировать сроки сторнирования временных разниц и существует вероятность того, что временные разницы не будут сторнированы в обозримом будущем.
Отсроченные активы и обязательства по подоходному налогу рассчитываются по налоговым ставкам, которые применимы к периоду, когда получен актив или оплачено обязательство, основываясь на налоговых ставках (и налоговом законодательстве), которые действовали или практически были введены в действие на дату составления бухгалтерского баланса.
Отсроченный налоговый актив признается только в том объеме, в котором существует вероятность получения налогооблагаемой прибыли, в счет которой актив может быть реализован. Отсроченные активы по подоходному налогу уменьшаются в том объеме, в котором более не существует вероятности реализации соответствующей налоговой льготы.

Налог на добавленную стоимость (НДС)

Налоговые органы позволяют производить погашение НДС по продажам и приобретениям на нетто основе. НДС к возмещению представляет собой НДС по приобретениям на внутреннем рынке, за вычетом НДС по продажам на внутреннем рынке. Продажи на экспорт имеют нулевую ставку.

Связанные стороны

Связанные стороны включают акционера Группы, ключевой управленческий персонал, ассоциированные организации и организации, в которых значительная доля голосующих акций прямо или косвенно принадлежит акционерам или ключевому управленческому персоналу Группы.

Условные обязательства и условные активы

Условные обязательства не признаются в консолидированной финансовой отчетности. Данные о таких обязательствах раскрываются в примечаниях к консолидированной финансовой отчетности за исключением случаев, когда отток ресурсов, составляющих экономические выгоды, является маловероятным.
Условные активы не отражаются в консолидированной финансовой отчетности. В случае если существует достаточная вероятность получения экономических выгод, связанных с такими активами, данные об указанных активах раскрываются в примечаниях.

Взаимозачет

Взаимозачет финансовых активов и обязательств с отражением только чистого сальдо в консолидированном бухгалтерском балансе осуществляется только при наличии юридически закрепленного права произвести взаимозачет и намерения реализовать актив одновременно с урегулированием обязательства.

Последующие события

События, наступившие по окончании отчетного года и содержащие дополнительную информацию о финансовом положении Группы на отчетную дату (корректирующие события), отражаются в консолидированной финансовой отчетности. События, наступившие по окончании отчетного года и не являющиеся корректирующими событиями, раскрываются в примечаниях к консолидированной финансовой отчетности, если они являются существенными.

4. СУЩЕСТВЕННЫЕ БУХГАЛТЕРСКИЕ ОЦЕНКИ И СУЖДЕНИЯ

Подготовка консолидированной финансовой отчетности в соответствие с МСФО требует от руководства использования оценок и допущений, которые влияют на отраженные в отчетности активы, обязательства и условные активы и обязательства на дату подготовки консолидированной финансовой отчетности, а также отраженные в отчетности активы, обязательства, доходы, расходы и условные активы и обязательства за отчетный период. Фактические результаты могут отличаться от этих оценок.
Основные допущения о будущем и прочие основные источники неопределенности в оценках на отчетную дату, которые могут послужить причиной существенных корректировок балансовой стоимости активов и обязательств в течение следующего финансового года, рассматриваются ниже:

Запасы Нефти и Газа

Оценка запасов нефти и газа является существенным фактором в расчетах Группы по износу, истощению и амортизации. Группа оценивает свои запасы нефти и газа в соответствии с методикой Общества Нефтегазовых Инженеров. При оценке запасов по методике Общества нефтегазовых инженеров, Группа использует долгосрочные плановые цены. Использование плановых цен для оценки доказанных запасов устраняет влияние нестабильности, присущей использованию цен спот на конец года. Руководство считает, что допущения по долгосрочным плановым ценам больше соответствуют долгосрочному характеру деятельности по добыче и предоставляют наиболее подходящую основу для оценки запасов нефти и газа. Все оценки запасов подразумевают некоторую степень неопределенности. Неопределенность в основном зависит от объема надежных геологических и инженерных данных, доступных на момент оценки и интерпретации таких данных.
Относительная степень неопределенности может быть выражена посредством отнесения запасов в одну из двух основных категорий: доказанные или недоказанные запасы. Существует большая определенность в извлечении доказанных запасов в сравнении с недоказанными запасами и доказанные запасы могут быть далее подразделены на разработанные и неразработанные запасы для обозначения прогрессивно возрастающей неопределенности в отношении возможности их извлечения. Доказанные запасы Группы практически всецело состоят из доказанных разработанных запасов. Ежегодно оценки анализируются и корректируются. Корректировки возникают вследствие оценки или переоценки уже имеющихся геологических данных, промысловых параметров или данных о добыче; наличии новых данных; или изменениях в допущениях по ценам.
Оценки запасов также могут быть пересмотрены вследствие действия проектов для повышения отдачи, изменений в производительности пласта или изменений в стратегии разработки. Доказанные запасы используются для расчета ставок амортизации пропорционально объему выполненной работы для начисления износа, истощения и амортизации. Группа включила в доказанные запасы только такие объемы, которые как ожидается, будут добыты в течение первоначального лицензионного периода. Это вызвано неопределенностью, относящейся к результату процедуры по продлению, так как продление лицензий, в конечном счете, осуществляется по усмотрению Правительства. Увеличение лицензионных периодов Группы и соответствующее увеличение в указанных размерах запасов обычно приводит к более низким расходам по износу и может оказать существенное влияние на доходы. Снижение в доказанных разработанных запасах приведет к увеличению отчислений на износ, истощение и амортизацию (при постоянном уровне добычи), к снижению дохода и также может привести к прямому снижению балансовой стоимости имущества. При относительно небольшом количестве эксплуатируемых месторождений, существует возможность того, что любые изменения в оценке запасов по сравнению с предыдущим годом, могут оказать существенное влияние на отчисления на износ, истощение и амортизацию.

Обязательства по Выбытию Активов

По условиям определенных контрактов, в соответствии с законодательством и нормативно-правовыми актами, Группа несет юридические обязательства по демонтажу и ликвидации основных средств и восстановлению земельных участков на каждом из месторождений. В частности, обязательства Группы относится к постепенному закрытию всех не продуктивных скважин и деятельности по окончательному закрытию, такая как демонтаж трубопроводов, зданий и рекультивация контрактной территории. Так как срок действия лицензий не может быть продлен по усмотрению Группы, допускается, что расчетным сроком погашения обязательств по окончательному закрытию является дата окончания каждого лицензионного периода. Если бы обязательства по ликвидации активов должны были бы погашаться по истечении экономически обоснованного окончания эксплуатации месторождений, то отраженное обязательство, может, значительно возрасти, вследствие дополнительных расходов по ликвидации скважин и конечных расходов по закрытию. Объем обязательств Группы по финансированию ликвидации скважин и затрат по окончательному закрытию зависит от условий соответствующих контрактов и действующего законодательства. Никаких обязательств не было признано в тех случаях, когда ни контракт, ни законодательство не подразумевают определенного обязательства по финансированию таких расходов по окончательной ликвидации и окончательному закрытию в конце лицензионного периода. Принятие такого решения сопровождается некоторой неопределенностью и существенными суждениями. Оценки руководства касательно наличия или отсутствия таких обязательств могут измениться вместе с изменениями в политике и практике Правительства или в местной отраслевой практике.
Группа рассчитывает обязательства по выбытию активов отдельно по каждому контракту. Сумма обязательства является текущей стоимостью оцененных затрат, которые как ожидаются, потребуются для погашения обязательства, скорректированных на ожидаемый уровень инфляции и дисконтированных с использованием средних безрисковых процентных ставок по государственному долгу стран с переходной экономикой, скорректированных на риски, присущие казахстанскому рынку.
Обязательство по выбытию активов пересматривается на каждую отчетную дату и корректируется для отражения наилучшей оценки согласно Интерпретация 1 "Изменения в обязательствах по выводу из эксплуатации объекта основных средств, восстановлению природных ресурсов на занимаемом им участке и иных аналогичных обязательствах". При оценке будущих затрат на закрытие использовались существенные оценки и суждения, сделанные руководством. Большинство этих обязательств относятся к отдаленному будущему и помимо неясности в законодательных требованиях, на оценки Группы могут оказать влияние изменения в технологии удаления активов, затратах и отраслевой практике. Неопределенности, относящиеся к затратам на окончательное закрытие уменьшаются влиянием дисконтирования ожидаемых денежных потоков. Группа оценивает стоимость будущей ликвидации скважин, используя цены текущего года и среднее значение долгосрочного уровня инфляции.
Долгосрочная инфляция и ставки дисконтирования, использованные для определения обязательства по бухгалтерскому балансу, на 31 декабря 2008 года составляли от 5,0 % до 5,5 % и от 7,0 % до 9,25 % соответственно. Изменения в резерве по обязательствам по выбытию активов раскрыты в Примечании 23.

Экологическая реабилитация

Группа также делает оценки и выносит суждения по формированию резервов по обязательствам на экологические очистительные работы и реабилитацию. Затраты на охрану окружающей среды капитализируются или относятся на расходы в зависимости от их будущей экономической выгоды. Затраты, которые относятся к существующему состоянию, вызванному прошлой деятельностью и не имеющие будущей экономической выгоды, относятся на расходы.

Обязательства определяются на основании текущей информации о затратах и ожидаемых планах по рекультивации и учитываются на не дисконтированной основе, если сроки процедур не согласованы с соответствующими органами. Резерв Группы на экологическую реабилитацию представляет собой наилучшие оценки руководства, основанные на независимой оценке ожидаемых затрат, необходимых для того, чтобы Группа соблюдала требования существующей казахстанской нормативной базы. В соответствии с Меморандумом о взаимопонимании, подписанным АО "Разведка Добыча "КазМунайГаз" ("РД "КМГ"), дочернее предприятие АО "Национальная Компания "КазМунайГаз" ("НК "КМГ", 100 % дочернее предприятие Фонда"), с Министерством по охране окружающей среды в июле 2005 года, РД КМГ согласилось взять на себя ответственность по восстановлению загрязненной почвы и устранению отходов нефти, которое явилось результатом добычи нефти, относящейся к началу добычи. На дату выпуска данной финансовой отчетности объем, и сроки плана по рекультивации не были согласованы с Правительством. Соответственно, обязательство не было дисконтировано. Так как первоначальные сроки обязательства еще не установлены и руководство обосновано ожидает выполнить план по рекультивации в течение периода до десяти лет, Группа классифицировала данное обязательство как долгосрочное, за исключением части затрат, которые должны быть понесены в 2008 году. В отношении резервов по экологической реабилитации, фактические затраты могут отличаться от оценок вследствие изменений в законодательстве и нормативно-правовых актах, общественных ожиданий, обнаружения и анализа территориальных условий и изменений в технологиях очистки. Дополнительные неопределенности, относящиеся к экологической реабилитации, раскрыты в Примечании 41. Изменения в резерве по обязательствам на экологическую реабилитацию раскрыты в Примечании 23.

Обесценение основных средств

На каждую отчетную дату Группа оценивает, существуют ли какие-либо признаки возможного обесценения актива. Если такие признаки существуют, или если требуется проведение ежегодного тестирования на предмет обесценения, то Группа производит оценку возмещаемой суммы. Возмещаемая сумма актива, представляет собой наибольшую величину из справедливой стоимости актива или генерирующей единицы, за вычетом затрат на продажу или стоимости использования, и определяется для отдельного актива за исключением случаев, когда актив не генерирует притоков денежных средств, которые в значительной мере независимы от притоков денежных средств, генерируемых другими активами или группами активов. Если балансовая стоимость актива превышает возмещаемую сумму, то актив рассматривается как обесцененный и стоимость его уменьшается до возмещаемой суммы. При оценке стоимости использования расчетные будущие потоки денежных средств дисконтируются до их текущей стоимости с использованием ставки дисконта до налогообложения, которая отражает текущую рыночную оценку временной стоимости денег и риски, присущие активам. В 2008 году Группа признала убытки от обесценения в размере 14.371.108 тысяч тенге и доход от сторнирования обесценения в размере 3.042.069 тысяч тенге.
Определение обесценения основных средств предполагает использование суждений, которые включают, но не ограничиваются, причину, срок и сумму обесценения. Обесценение основывается на большом количестве факторов, таких как изменение в процессе реструктуризации, в ожидаемом росте железнодорожной индустрии, изменение доступности финансирования в будущем, технологическое устаревание, прекращение оказания услуг, текущие затраты на замещение и другие изменения условий, которые указывают на существование обесценения. Возмещаемая сумма и справедливая стоимость обычно определяются с помощью метода дисконтированного потока денежных средств, которые включает обоснованные допущения участника рынка. Установление показателей обесценения, оценка будущих потоков денежных средств и определение справедливой стоимости активов (или группы активов) требуют от руководства существенных суждений, касающихся определения и подтверждения показателей обесценения, ожидаемых потоков денежных средств, применимых ставок дисконта, полезного срока службы и остаточной стоимости.
Определение возмещаемой суммы генерирующей единицы предполагает использование оценок руководства. Методы, использованные для определения стоимости использования, включают методы дисконтированного потока денежных средств. Эти оценки, включая используемые методологии, могут оказать существенное влияние на справедливую стоимость и, в конечном счете, на сумму любого обесценения основных средств.

Срок полезной службы объектов основных средств

Группа пересматривает оставшийся срок полезной службы основных средств на каждую отчетную дату и, в случае если ожидания отличаются от предыдущей оценки, изменения учитываются как изменения в учетных оценках в соответствии с МСБУ 8 "Учетная политика, изменения в расчетных оценках и ошибки".
Договор между АО "Интергаз Центральная Азия" с Государством, рассматривается в Примечании 41, является концессионным соглашением, которое было выведено из сферы рассмотрения Интерпретации 12 "Договора концессии услуг" (так как цедент не контролирует цену, по которой Группа заключает договора с основными покупателями). Последующие дополнения или усовершенствования по данным активам, находящимся в управлении по Договору, капитализируются и амортизируются в течение оцененного срока оставшейся службы вне зависимости от периода действия Договора, так как Правительство обязано возместить балансовую стоимость в случае, если Договор не продлен.

Активы по отсроченному налогу

Активы по отсроченному налогу признаются по всем резервам и перенесенным налоговым убыткам в той степени, в которой существует вероятность того, что будут обоснованы налогооблагаемые временные разницы и коммерческий характер таких расходов. Существенные суждения руководства требуются для оценки активов по отсроченному налогу, которые могут быть признаны на основе планируемого уровня и времени доходности, а также успешного применения стратегии налогового планирования. Сумма признанных активов по отсроченному налогу на 31 декабря 2008 года составляла 8.648.317 тысяч тенге. Более подробная информация содержится в Примечании 35.

Налогообложение

При оценке налоговых рисков, руководство рассматривает в качестве возможных обязательств известные сферы несоблюдения налогового законодательства, которые Группа не может оспорить или не считает, что она сможет успешно обжаловать, если дополнительные налоги будут начислены налоговыми органами. Такое определение требует вынесения существенных суждений и может изменяться в результате изменений в налоговом законодательстве и нормативно-правовых актах, поправок в условия налогообложения в контрактах Группы на недропользование, определения ожидаемых результатов по ожидающим своего решения налоговым разбирательствам и результата осуществляемой налоговыми органами проверки на соответствие. Резерв по налоговым рискам, раскрытый в Примечании 23, в основном, относится к применению Группой казахстанского законодательства о трансфертном ценообразовании в отношении экспортной реализации сырой нефти на период с 2002 по 2006 годы. Остальные неопределенности, относящиеся к налогообложению, раскрыты в Примечании 41.

Справедливая стоимость активов и обязательств, полученных при объединении предприятий

Группа обязана отдельно учитывать, на дату приобретения, идентифицируемые активы, обязательства и условные обязательства, приобретенные или принятые на себя в рамках сделки по объединению предприятий по их справедливой стоимости, что предполагает использование оценок. Такие оценки основываются на оценочных методах, предусматривающих значительную долю субъективных суждений при прогнозировании будущих денежных потоков и выработки других допущений. В 2008 году Группа приобрела доли в некоторых компаниях и на 31 декабря 2008 года Группа не завершила оценку справедливой стоимости идентифицируемых активов и обязательств некоторых приобретенных компаний, и, следовательно, учла эти приобретения по их предварительной сумме. Завершение определения справедливой стоимости в 2009 году может привести к существенным корректировкам в учтенных суммах идентифицируемых активов, обязательств и условных обязательств. Более подробная информация приведена в Примечании 5.

Активы, классифицированные как предназначенные для продажи

У Группы имеются определенные активы, классифицированные как предназначенные для продажи. В 2008 году руководство утвердило план по реализации этих активов и у него имеется действующая программа по определению покупателя. Группа считает, что реализация будет завершена к концу 2009 года посредством проведения тендеров.

Обязательство по выплатам работникам

Группа использует актуарный метод оценки для определения текущей стоимости обязательств по установленным выплатам после выхода на пенсию и связанную с этим текущую стоимость услуг (Примечание 24). Это требует использования демографических предположений в отношении будущих характеристик действительных и ушедших работников, которым полагаются вознаграждения (смертность в течение работы и после, статистика по изменению численности персонала, и прочее) а также финансовые предположения (ставка дисконтирования, будущая годовая материальная помощь, будущая годовая минимальная заработная плата, будущая средняя цена железнодорожного билета).

Убытки от обесценения по займам клиентам и финансовым учреждениям

На каждую отчетную дату Группа проводит анализ своих существенных по отдельности займов клиентам и кредитным учреждениям, для того, чтобы оценить должен ли убыток от обесценения быть учтен в отчете о прибылях и убытках. В частности, суждения руководства требуются в оценке суммы и сроков, будущих денежных потоков при определении убытка от обесценения. При оценке таких денежных потоков, Группа выносит суждения о финансовом положении заемщика и чистой стоимости реализации обеспечения. Эти оценки основаны на допущениях по ряду факторов и фактические результаты могут быть иными, что приведет к будущим изменениям в резерве.
Затем, займы, которые были оценены по отдельности, и которые не обесценились и все несущественные по отдельности займы, оцениваются в совокупности, в группах активов с аналогичными характеристиками риска, для определения того, необходимо ли формировать резерв вследствие наступления случаев убытка, в отношение которых имеется объективное свидетельство, но влияние не является очевидным.
Совокупная оценка принимает во внимание данные по кредитному портфелю, (такие как кредитное качество, уровни просрочки, использование кредита, соотношение займа к обеспечению и пр.), концентрацию риска и экономические показатели (в том числе уровень безработицы, индексы цен на недвижимость, страновой риск и показатели работы различных отдельных групп). Убыток по обесценению займов клиентам и кредитным учреждениям более детально раскрыт в Примечании 9 и Примечании 10.

Резервы

Группа формирует резервы по сомнительной дебиторской задолженности. Значительные суждения используются при определении сомнительных долгов. При определении сомнительных долгов рассматривается историческое и ожидаемое поведение клиентов. Изменения в экономике или индивидуальные условия клиента могут потребовать корректировок резерва по сомнительной задолженности в данной консолидированной финансовой отчетности. По состоянию на 31 декабря 2008 года резервы по сомнительным долгам были сформированы в размере 54.815.603 тысячи тенге (Примечания 13 и 15).

5. ОБЪЕДИНЕНИЕ ПРЕДПРИЯТИЙ И ПРИОБРЕТЕНИЕ СОВМЕСТНЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ

Объединение предприятий

Приобретение "Батуми Индастриал Холдингс Лимитед" ("БИХЛ")

12 сентября 2007 года НК КМГ заключило договор о приобретении 100 % простых акций БИХЛ у "Терминал Партнерс Лимитед" за 325 миллионов долларов США. БИХЛ является холдинговой компанией, владеющей 50 %-ой долей в BCPL (бывшее "Нафтранс Капитал Партнерс Лимитед"), 38,12 %-ой долей в "Батуми Терминал Лимитед" ("БТЛ") и 100 %-ой долей в "Порт Капитал Партнерс", которое владеет 100 %-ой долей в морском Порту Батуми. НК КМГ, 5 февраля 2008 года, дата приобретения, заплатила за приобретение 325 миллионов долларов США (эквивалент 39.061.750 тысячам тенге). Приобретение было учтено с использованием метода покупки.

Справедливая стоимость идентифицируемых активов, обязательств и условных обязательств, относящихся к 100 % доле, приобретенной в БИХЛ и первоначальная балансовая стоимость по МСФО, на дату приобретения представлены следующим образом:

В тысячах тенге	Справедливая стоимость, признанная при приобретении	Предыдущая балансовая стоимость
Основные средства	20.003.778	13.328.666
Товарно-материальные запасы	371.414	371.414
Торговая дебиторская задолженность	3.641.015	3.641.015
Прочие текущие активы	637.751	637.751
Краткосрочные финансовые активы	97.714	97.714
Денежные средства и их эквиваленты	1.157.980	1.157.980
Итого активов	25.909.652	19.234.540
Долгосрочные займы	480.760	480.760
Краткосрочные займы	1.953.213	1.953.213
Обязательства по отсроченному налогу	484.015	484.015
Прочие долгосрочные обязательства	1.155.884	1.155.884
Торговая кредиторская задолженность	480.573	480.573
Прочие налоги к уплате	123.139	123.139
Прочие текущие обязательства	2.159.846	2.159.846
Всего обязательств	6.837.430	6.837.430
Чистые активы	19.072.222	12.397.110
Доля меньшинства (19,06 % в БТЛ)	3.066.103
Приобретенная доля в чистых активах	22.138.325
Гудвилл, возникающий при приобретении (Примечание 7)	16.923.425
Общая стоимость приобретения	39.061.750

Общая стоимость приобретения включает денежный платеж в 39.061.750 тысяч тенге.

Отток денежных средств при приобретении:

В тысячах тенге
Чистые денежные средства, приобретенные с совместным предприятием	1.157.980
Средства уплаченные	(39.061.750)
Чистый отток денежных средств (37.903.770)

С даты приобретения, чистая прибыль БИХЛ за период, включенная в чистую прибыль Группы, составила 1.527.517 тысяч тенге. Если бы объединение имело место в начале года, чистая прибыль Группы составила бы 461.546.122 тысячи тенге, а доходы Группы составили бы 3.342.923.689 тысяч тенге за год, закончившийся 31 декабря 2008 года.
Гудвилл, признанный при приобретении, относится к ожидаемой совместной деятельности и прочим выгодам от объединения активов и деятельности БИХЛ с активами и деятельностью Группы.
Оценка основных средств была проведена независимым профессиональным оценщиком. Восстановительная стоимость использовалась в качестве основы для оценки.

Приобретение совместных предприятий

Приобретение доли в ЧКОО "Forum Muider BV" ("Forum Muider")

23 декабря 2008 года АО "Самрук-Энерго" ("Самрук-Энерго") приобрело 50 % долю в Forum Muider. Forum Muider является холдинговой компанией, которая владеет 100 % долями в уставном капитале Богатырь Комир и ряда компаний, зарегистрированных в Российской Федерации и Республике Кипр, и не осуществляющих значительных операций. Forum Muider является предприятием, совместно контролируемым Самрук-Энерго и Urel Enterprises Limited, предприятием, которое в конечном итоге контролируется ОК РУСАЛ. Богатырь Комир осуществляет добычу энергетического угля Экибастузского каменноугольного месторождения в пределах разрезов "Богатырь" и "Северный" в Павлодарской области Республики Казахстан, и его реализацию компаниям по производству электроэнергии на местном рынке и на территории Российской Федерации.
Приобретение Forum Muider было учтено по методу приобретения. На 31 декабря 2008 года Группа не смогла завершить оценку справедливой стоимости своей доли в приобретенных идентифицируемых активах, обязательствах и условных обязательствах. Приобретение было учтено с использованием предварительной справедливой стоимости на дату приобретения.
Предварительная справедливая стоимость идентифицируемых активов, обязательств и условных обязательств, относящихся к 50 % доле, приобретенной в Forum Muider и первоначальная балансовая стоимость по МСФО на дату приобретения, представлены следующим образом:

В тысячах тенге	Предварительная справедливая стоимость	Балансовая стоимость
Основные средства	52.335.730	17.657.260
Прочие долгосрочные активы	273.265	273.265
Товарно-материальные запасы	729.608	729.608
Торговая и прочая дебиторская задолженность	4.020.501	4.020.501
Денежные средства и их эквиваленты	1.074.568	1.074.568
Долгосрочные активы, предназначенные для продажи	166.609	166.609
Итого активов	58.600.281	23.921.811
Резерв на восстановление участка	681.827	681.827
Обязательства по отсроченному подоходному налогу	6.310.091	1.208.141
Обязательства по вознаграждениям работникам	297.868	297.868
Займы	3.588.441	3.588.441
Торговая и прочая кредиторская задолженность	5.327.447	5.327.447
Налоги к уплате	634.814	634.814
Итого обязательств	16.840.488	11.738.538
Чистые активы	41.759.793	12.183.273
Доля меньшинства в дочерних организациях Forum Muider	(250)
Приобретенная доля в чистых активах	41.759.543
Общая стоимость приобретения	41.759.543

Общая стоимость приобретения включает денежный платеж на сумму 41.747.543 тысячи тенге и затраты, непосредственно связанные с приобретением в размере 12.000 тысяч тенге.

Отток денежных средств при приобретении:

В тысячах тенге
Чистые денежные средства, приобретенные с совместным предприятием	1.074.568
Средства уплаченные	(41.747.543)
Чистый отток денежных средств	(40.672.975)

Доля Группы в доходе и прибыли Forum Muider с даты приобретения является несущественной для данной консолидированной финансовой отчетности. Если бы объединение имело место на начало года, чистая прибыль Группы составила 465.047.435 тысяч тенге, а доходы за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, составила бы 3.376.695.859 тысяч тенге.

6. ОСНОВНЫЕ СРЕДСТВА

Движение основных средств за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, представлено следующим образом:

В тысячах тенге	Нефтегазовые активы	Трубопроводы и активы НПЗ	Здания и сооружения
Остаточная стоимость на 31 декабря 2007 года	1.044.744.626	486.614.065	289.750.054
Пересчет иностранных валют	3.309.400	578.488	145.922
Поступления	103.547.042	2.179.359	18.182.536
Приобретение дополнительной доли в Северокаспийском проекте	280.816.885
Приобретения посредством объединения предприятий (Примечание 5)			7.910.822
Выбытия	(9.984.941)	(3.828.886)	(13.113.272)
Расходы по износу	(73.169.666)	(30.612.685)	(16.566.745)
Износ по выбытиям	1.698.252	2.530.884	841.625
(Резерв) на обесценение/ сторнирование резерва, нетто	(1.593.566)	4.621.581)	6.067.406)
Переводы из активов, классифи- цированных как предназначенные для продажи	95.535		7.887.147
Переводы в нематериальные активы
Переводы и перегруппировки	138.273.157	34.483.439	46.385.332
Остаточная стоимость на 31 декабря 2008 года	1.487.736.724	487.323.083	335.356.015
Первоначальная стоимость	1.231.225.910	535.547.712	331.320.235
Накопленный износ и обесценение	(186.481.284)	(48.933.647)	(41.570.181)
Остаточная стоимость на 31 декабря 2007 года	1.044.744.626	486.614.065	289.750.054
Первоначальная стоимость	1.747.282.988	568.960.112	407.531.187
Накопленный износ и обесценение	(259.546.264)	(81.637.029)	(72.175.172)
Остаточная стоимость на 31 декабря 2008 года	1.487.736.724	487.323.083	335.356.015

продолжение таблицы

Железнодорожные пути и инфраструктура	Машины, оборудование и транспортные средства	Горнорудные активы	Прочее	Незавершенное строительство	Итого
367.760.848	682.735.410		39.655.219	263.950.102	3.175.210.324
			69.354	122.613	4.225.777
265.565	70.849.286		10.256.242	514.216.456	719.496.486
					280.816.885
	15.830.206	34.678.470	13.695.862	224.148	72.339.508
(6.977.382)	(15.282.886)		(4.268.491)	(5.568.794)	(59.024.652)
(15.608.694)	(82.039.095)		(7.906.466)		(225.903.351)
4.836.201	8.899.208		1.008.039	69.402	19.883.611
72.605	(782.116)		(628.737)	2.291.762	(11.329.039)
	697.479		355.416		9.035.577
				(580.587)	(580.587)
23.138.360	145.159.621		9.171.202	(396.611.111)
373.487.503	826.067.113	34.678.470	61.407.640	378.113.991	3.984.170.539
399.925.377	967.986.716		60.270.225	266.575.922	3.792.852.097
(32.164.529)	(285.251.306)		(20.615.006)	(2.625.820)	(617.641.773)
367.760.848	682.735.410		39.655.219	263.950.102	3.175.210.324
416.373.420	1.219.733.963	34.678.470	89.713.978	378.113.991	4.862.388.109
(42.885.917)	(393.666.850)		(28.306.338)		(878.217.570)
373.487.503	826.067.113	34.678.470	61.407.640	378.113.991	3.984.170.539

В 2008 году "КМГ Кашаган Б.В.", дочерняя организация НК КМГ, приобрела у участников "Северо-Каспийского Проекта" ("СКП") дополнительную долю в СКП в размере 8,48 %. Цена приобретения включает в себя 1,78 миллиарда долларов США плюс две инвестиционные поправки. 1,78 миллиарда долларов США подлежит выплате тремя равными ежегодными платежами после начала добычи нефти на месторождении Кашаган (месторождение СКП) (Примечание 20). Инвестиционные поправки представляют собой суммы, равные сумме выплат денежных средств каждым участником СКП, которые осуществлялись им в отношении принадлежащей ему доли участия за период с 1 января 2008 года по 4 ноября 2008 года. "КМГ Кашаган Б.В." оплатил инвестиционные корректировки на общую сумму 377.198 тысяч долларов США. Общая сумма оплаты за приобретение составила 2.248.546 тысяч долларов США и была распределена следующим образом:

	В тысячах долларов США	В тысячах тенге
Основные средства (нефтегазовые активы)	2.334.499	280.816.885
Чистый оборотный капитал	(85.953)	(10.339.286)
	2.248.546	270.477.599

По состоянию на 31 декабря 2008 года, нефтегазовые активы включали остаточную стоимость разведочных и оценочных активов на сумму 82.203.650 тысяч тенге. Поступления по этим активам за 2008 год составили 39.495.395 тысяч тенге и выбытия по этим активам составили 816.959 тысяч тенге. Списания сухих скважин в течение периода составили 3.494.522 тысячи тенге.
На 31 декабря 2008 года некоторые объекты основных средств, чистой балансовой стоимостью в 399.608.678 тысяч тенге были заложены в качестве обеспечения по некоторым займам Группы (Примечание 18).
На 31 декабря 2008 года балансовая стоимость основных средств, полученным по соглашениям о финансовой аренде, включенных в категорию основных средств, составляла 26.496.093 тысячи тенге.
В 2008 году Группа капитализировала затраты по займам, по средней ставке капитализации в 6,14 % на сумму 4.066.086 тысяч тенге, относящиеся к строительству новых активов, которое было начато в 2008 году.

7. НЕМАТЕРИАЛЬНЫЕ АКТИВЫ

Движение нематериальных активов за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, представлено следующим образом:

В тысячах тенге	Лицензии	Программное обеспечение	Гудвилл	Прочее	Итого
Остаточная стоимость на 31 декабря 2007 года	33.785.552	18.178.408	41.704.012	31.744.446	125.412.418
Пересчет иностранной валюты	26.410	4.420	699.139	26.170	756.139
Поступления	3.754.413	7.162.352		4.966.552	15.883.317
Приобретения посредством объединения предприятий (Примечание 5)		24.507	16.923.425		16.947.932
Выбытия	(90.747)	(380.483)		(913.165)	(1.384.395)
Амортизационные отчисления	(4.981.405)	(4.417.063)		(1.966.428)	(11.364.896)
Накопленная амортизация по выбытиям	80.805	200.961		6.016	287.782
Резерв на обесценение	(4.079.876)		(29.215.642)		(33.295.518)
Переводы из предназна- ченных для продажи				2.905.929	2.905.929
Переводы и корректировки	243.670	366.963		42.245	652.878
Остаточная стоимость на 31 декабря 2008 года	28.738.822	21.140.065	30.110.934	36.811.765	116.801.586
Первоначальная стоимость	44.326.181	29.147.588	43.406.871	33.766.569	150.647.209
Накопленная амортизация и обесценение	(10.540. 629)	(10.969. 180)	(1.702. 859)	(2.022. 123)	(25.234. 791)
Остаточная стоимость на 31 декабря 2007 года	33.785.552	18.178.408	41.704.012	31.744.446	125.412.418
Первоначальная стоимость	48.259.912	36.575.454	55.366.926	40.792.156	180.994.448
Накопленная амортизация и обесценение	(19.521.090)	(15.435. 389)	(25.255. 992)	(3.980. 391)	(64.192. 862)
Остаточная стоимость на 31 декабря 2008 года	28.738.822	21.140.065	30.110.934	36.811.765	116.801.586

Лицензии в основном включают лицензии в телекоммуникационном секторе, приобретенные АО "Казахтелеком" ("Казахтелеком"), и капитализированные затраты по лицензиям, на разведку природных ресурсов, приобретенные НК КМГ. Амортизация на лицензии начисляется на основе прямолинейного метода исходя из расчетного срока полезной службы активов от 3 до 20 лет.
Программное обеспечение включает стоимость приобретенных прикладных программ, используемых в деятельности Группы, которые в основном относятся к бухгалтерским программам. Амортизация на программное обеспечение начисляется на основе прямолинейного метода исходя из расчетного срока полезной службы активов от 1 до 14 лет.

Анализ гудвилла на обесценение

Гудвилл, приобретенный при объединении предприятий в 2008 и 2007 годах, был отнесен, в основном, на предприятия "Rompetrol Group N.V." ("TRG"), БИХЛ и на некоторые телекоммуникационные предприятия. Эти предприятия вовлечены в нефтегазовые операции и телекоммуникационные услуги. На 31 декабря 2008 года большая часть балансовой стоимости гудвилла в размере 30.110.934 тысячи тенге относится на предприятия TRG, что включает 13.674.425 тысяч тенге гудвилла, относящегося к генерирующей единице НПЗ. Возмещаемая стоимость гудвилла была определена в соответствии с учетной политикой, описанной в Примечании 3. Ставки дисконта, использовавшиеся в расчете справедливой стоимости, минус затраты на реализацию, для генерирующих единиц TRG, генерирующих единиц БИХЛ и телекоммуникационных генерирующих единиц варьировались от 7,5 % до 11,3 %, 17,55 % и от 11,64 % до 14,34 % соответственно.
Изменение в любом из ключевых допущений может привести к будущим убыткам от обесценения.

8. ИНВЕСТИЦИИ В АССОЦИИРОВАННЫЕ КОМПАНИИ

На 31 декабря 2008 года инвестиции в ассоциированные компании включали:

2008

В тысячах тенге	Балансовая стоимость	Доля владения
"ПетроКазахстан Инк." ("ПКИ")	122.200.422	33,00 %
ТОО "GSM Казахстан" ("GSM")	44.604.223	49,00 %
АО "Астана-Финанс"	6.175.975	5,52 %
АО "Кедентранссервис"	1.884.870	33,00 %
Прочие	7.970.283
Минус: Обесценение	(5.348.466)
177.487.307

Изменения в инвестициях в ассоциированные компании представлены следующим образом:

В тысячах тенге	2008
Сальдо на 1 января 2008 года	197.707.846
Доля в доходе ассоциированных компаний	40.750.833
Дивиденды полученные	(58.012.876)
Приобретения	6.773.737
Выбытия	(4.383.767)
Обесценение	(5.348.466)
Сальдо на 31 декабря 2008 года	177.487.307

В 2008 году убыток от обесценения в 5.348.466 тысяч тенге представлял списание инвестиций в АО "Астана Финанс" ("Астана Финанс") до возмещаемой стоимости. Обесценение было признано в консолидированном отчете о прибылях и убытках. Возмещаемая величина была основана на доле Фонда в чистых активах Астана Финанс на 31 декабря 2008 года.
В следующих таблицах представлена обобщенная финансовая информация об инвестициях Группы в ассоциированные компании на 31 декабря 2008 года и за год, закончившийся на эту дату:

2008

В тысячах тенге	ПКИ	GSM	Прочие ассоции- рованные компании	Суммарно
Доля Группы в активах и обязательствах
Итого активов	170.600.122	58.990.975	36.683.311	266.274.408
Итого обязательств	(48.399.700)	(14.386.752)	(25.559.775)	(88.346.227)
Чистые активы	122.200.422	44.604.223	11.123.536	177.928.181
Доля Группы в доходах и чистом доходе
Доходы	191.805.573	59.609.244	15.934.664	267.349.481
Чистый доход	22.470.653	17.554.988	725.192	40.750.833

9. ЗАЙМЫ КЛИЕНТАМ

На 31 декабря 2008 года займы клиентам включали:

В тысячах тенге	2008
Займы предприятиям	183.337.077
Финансовый лизинг	18.077.910
Займы физическим лицам	5.876.759
Прочие займы	1.212.606
Начисленный процент	5.482.096
Общая сумма займов	213.986.448
Минус: резерв на обесценение	(19.965.861)
Займы клиентам, нетто	194.020.587
Минус: текущая часть	(24.307.838)
Долгосрочная часть	169.712.749

Движение в резерве на обесценение по займам за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, представлено следующим образом:

В тысячах тенге	2008
На 1 января 2008 года	8.342.832
Отчисления за год	17.453.669
Списания	(5.840.422)
Пересчет иностранной валюты	9.782
На 31 декабря 2008 года	19.965.861

В следующей таблице представлена информация о кредитном качестве ссудного портфеля на 31 декабря 2008 года:

2008

8 тысячах тенге	Общая сумма займов	Обесценение	Займы, нетто	Соотношение обесценения к общей сумме займов
Займы, по которым не было выявлено признаков обесценения: - Стандартные займы	174.924.586	(1.058.050)	173.866.536	0,60 %
Обесцененные займы:
- непросроченные	32.202.899	(13.959.103)	18.243.796	43,35 %
- просроченные менее чем на 90 дней	6.628.615	(4.718.668)	1.909.947	71,19 %
- просроченные свыше 90 дней и менее 1 года	230.348	(230.040)	308	99,87 %
Итого обесцененных займов	39.061.862	(18.907.811)	20.154.051	48,40 %
Итого займов	213.986.448	(19.965.861)	194.020.587	9,33 %

Компоненты чистых инвестиций по финансовой аренде на 31 декабря 2008 года представлены следующим образом:

В тысячах тенге	2008
В течение одного года	4.365.756
Более одного года, но не свыше пяти лет	15.125.010
Свыше пяти лет	4.256.663
Минимальные арендные платежи	23.747.429
Минус незаработанный финансовый доход	(5.669.519)
Минус резерв на обесценение	(5.890.804)
Чистые инвестиции в финансовую аренду	12.187.106

В тысячах тенге	2008
Срок погашения до 1 года	24.307.838
Срок погашения от 1 до 5 лет	61.520.810
Срок погашения свыше 5 лет	108.191.939
194.020.587

10. СРЕДСТВА В КРЕДИТНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ

На 31 декабря 2008 года средства в кредитных учреждениях включали:

В тысячах тенге	2008
10 крупнейших местных банков	168.996.989
Прочие местные кредитные учреждения	20.562.909
Начисленный процент	2.727.553
Общая сумма займов	192.287.451
Минус: резерв на обесценение	(21.678.157)
Займы, нетто	170.609.294
Минус: текущая часть	(28.102.547)
Долгосрочная часть	142.506.747

В тысячах тенге	2008
Рейтинги от ВВ- до ВВ+	113.646.469
Рейтинги ниже, чем В+	56.514.421
Рейтинг отсутствует	448.404
170.609.294

Изменения в резерве на обесценение по средствам в кредитных учреждениях представлены следующим образом:

В тысячах тенге	2008
На 1 января 2008 года	484.253
Отчисление за год	21.193.904
На 31 декабря 2008 года	21.678.157

В тысячах тенге	2008
Срок погашения до 1 года	28.102.547
Срок погашения от 1 до 5 лет	115.513.409
Срок погашения свыше 5 лет	26.993.338
170.609.294

11. ФИНАНСОВЫЕ АКТИВЫ

На 31 декабря 2008 года финансовые активы включали:

В тысячах тенге	2008
Финансовые активы, имеющиеся в наличии для продажи
Казначейские векселя Министерства финансов Республики Казахстан	58.549.761
Корпоративные облигации	7.239.033
Облигации казахстанских финансовых агентств	33.118.266
Облигации международных финансовых организаций	3.543.652
Прочие долговые ценные бумаги	651.090
Минус: Обесценение	(1.938.642)
	101.163.160
По договорам репо	7.755.212
Финансовые активы, удерживаемые до погашения
Казначейские векселя Министерства финансов Республики Казахстан	8.564.799
Корпоративные облигации	9.886.116
Облигации казахстанских финансовых агентств	15.499.558
Прочие долговые ценные бумаги	1.525.854
	35.476.327
Ценные бумаги, приобретенные по соглашениям обратного выкупа
Ценные бумаги, приобретенные по соглашениям обратного выкупа	42.087.917
Минус: Обесценение	(245.406)
	41.842.511
Финансовые активы, оцененные по справедливой стоимости через прибыль и убыток
Некотирующиеся инвестиции в организации венчурного капитала	4.092.857
Некотирующиеся инвестиции в акционерный капитал	15.749.365
Корпоративные облигации	647.474
	20.489.696
Дебиторская задолженность по финансовой аренде	678.737
Итого финансовых активов	199.650.431
Минус: текущая часть	(91.169.145)
Долгосрочная часть	108.481.286

На 31 декабря 2008 года процентные ставки по финансовым активам, имеющимся в наличии для продажи, финансовым активам, удерживаемым до погашения и ценным бумагам, приобретенным по соглашениям обратного выкупа, находились в диапазоне от 1,7 % до 45,4 %, от 5,6 % до 19,0 % и от 4,6 % до 14,5 % соответственно.

В тысячах тенге	2008
Финансовые активы, выраженные в долларах США	12.507.185
Финансовые активы, выраженные в тенге	185.287.539
Финансовые активы, выраженные в иных валютах	1.855.707
199.650.431

Изменения в резерве на обесценение по средствам в кредитных учреждениях представлены следующим образом:

В тысячах тенге	2008
На 1 января 2008 года	1.876.203
Отчисления за год	397.685
Возвращено	(89.840)
На 31 декабря 2008 года	2.184.048

В тысячах тенге	2008
Срок погашения до 1 года	91.169.145
Срок погашения от 1 до 5 лет	65.480.358
Срок погашения свыше 5 лет	33.116.467
Нет срока погашения	9.884.461
199.650.431

12. БАНКОВСКИЕ ДЕПОЗИТЫ

На 31 декабря 2008 года долгосрочные банковские депозиты включали:

В тысячах тенге	2008
Банковские депозиты, выраженные в долларах США	452.912.919
Банковские депозиты, выраженные в тенге	183.126.111
Банковские депозиты, выраженные в прочих валютах	345.477
Минус: обесценение	(7.992.227)
Итого банковских депозитов	628.392.280
Минус: текущая часть	(590.785.603)
Долгосрочная часть	37.606.677

Изменения в резерве на обесценение по банковским депозитам представлены следующим образом:

В тысячах тенге	2008
На 1 января 2008 года	-
Отчисления за год	7.992.227
На 31 декабря 2008 года	7.992.227

На 31 декабря 2008 года средневзвешенная процентная ставка по долгосрочным финансовым инвестициям и банковским депозитам составила 4,59 %, средневзвешенная ставка по краткосрочным банковским депозитам составила 7,06 %.

В тысячах тенге	2008
Со сроком погашения менее 1 года	590.785.603
Со сроком погашения от 1 года до 5 лет	34.140.861
Со сроком погашения свыше 5 лет	3.465.816
628.392.280

На 31 декабря 2008 года долгосрочные банковские депозиты включали денежные средства, выраженные в долларах США, в сумме 30.031.537 тысяч тенге, которые были заложены в качестве обеспечения по некоторым займам Группы (Примечание 18).
На 31 декабря 2008 года банковские депозиты Группы включали в себя депозит на сумму 3.243.177 тысяч тенге, который выступал в качестве гарантийного депозита по валютному свопу с "Morgan Stanley".

13. ПРОЧИЕ ДОЛГОСРОЧНЫЕ АКТИВЫ

На 31 декабря 2008 года прочие долгосрочные активы включали:

В тысячах тенге	2008
Авансы, уплаченные за долгосрочные активы	72.017.527
Долгосрочный НДС к возмещению	28.714.326
Прочее	12.773.730
Минус: резерв на обесценение НДС к возмещению	(12.939.249)
100.566.334

Изменения в резерве на обесценение НДС к возмещению представлены следующим образом:

В тысячах тенге	2008
На 1 января 2008 года	11.959.053
Начисление за год	980.196
На 31 декабря 2008 года	12.939.249

В 2008 году Группа выплатила авансы в размере 22.072.859 тысяч тенге Китайской Национальной Нефтяной Компании за строительство нового газопровода между Казахстаном и Китаем и 11.270.414 тысяч тенге за строительство Мойнакской ГЭС. Остальные авансы также представляют собой предоплату за поставку основных средств и выполнение строительных работ.
На 31 декабря 2008 года руководство осуществило повторную оценку вероятности погашения долгосрочного НДС к возмещению и пришло к выводу, что взыскание в размере 12.939.249 тысяч тенге является маловероятным. В результате, в 2008 году Группа приняла решение начислить дополнительный резерв по НДС к возмещению в сумме 980.196 тысяч тенге.

14. ТОВАРНО-МАТЕРИАЛЬНЫЕ ЗАПАСЫ

На 31 декабря 2008 года товарно-материальные запасы включали:

В тысячах тенге	2008
Материалы и запасы нефтегазовой отрасли	56.339.882
Продукция переработки для продажи	34.397.878
Сырая нефть	33.426.736
Материалы и запасы железнодорожной отрасли	33.420.046
Топливо	4.618.240
Продукты переработки газа	4.506.256
Товары для перепродажи	3.145.531
Производственные материалы и запасы	2.687.307
Запасные части для оборудования по передаче электроэнергии	2.653.951
Незавершенное производство	2.200.533
Запасные части для телекоммуникационного оборудования	1.742.335
Прочие материалы и запасы	4.880.910
Минус: списание до чистой стоимости реализации	(14.641.901)
169.377.704

15. ТОРГОВАЯ ДЕБИТОРСКАЯ ЗАДОЛЖЕННОСТЬ И ПРОЧИЕ ТЕКУЩИЕ АКТИВЫ

На 31 декабря 2008 года прочие текущие активы включали:

В тысячах тенге	2008
Авансы выплаченные и расходы будущего периода	67.818.244
Денежные средства, ограниченные в использовании	11.697.374
Финансовая помощь	8.478.784
Прочая предоплата по налогам	8.444.163
Активы, подлежащие переводу в соответствии с договорами финансового лизинга	6.273.302
Дивиденды к получению	2.940.000
Задолженность работников	2.462.384
Прочее	36.129.535
Минус: резерв	(12.235.197)
132.008.589

На 31 декабря 2008 года торговая дебиторская задолженность включала:

В тысячах тенге	2008
Торговая дебиторская задолженность	181.624.391
Минус: резерв	(29.641.157)
151.983.234

На 31 декабря 2008 года дебиторская задолженность Группы в размере 15.205.860 тысяч тенге заложена в качестве обеспечения по договорам займа (Примечание 18).
В соответствии с соглашением о финансировании ТОО "Тенгизшевройл" ("ТШО"), необходимо создать резервный счет обслуживания долга ("Счет"), который должен финансироваться ведущим банкиром ТШО в сумме, равной сумме следующего планового платежа по процентам и основной сумме долга. На 31 декабря 2008 года денежные средства, ограниченные в использовании, составляли 11.071.541 тысячу тенге.
Изменения в резерве на обесценение торговой дебиторской задолженности и прочих текущих активов представлены следующим образом:

В тысячах тенге	Обесценены на индивидуальной основе
На 1 января 2008 года	29.866.154
Начисление за год	21.620.985
Использовано	(7.764.065)
Восстановлено	(1.846.720)
На 31 декабря 2008 года	41.876.354

На 31 декабря 2008 года вознаграждение по торговой дебиторской задолженности и прочим текущим активам не начислялось.
На 31 декабря 2008 года анализ торговой дебиторской задолженности в разрезе сроков представлен следующим образом:

В тысячах тенге	итого	Не просроченная и не обесцененная	Просроченная, но не обесцененная
			<30 дней	30-60 дней	60-90 дней	90-120 дней	>120 дней
2008	151.983. 234	113.161.255	24.542. 727	5.378.192	4.150.139	1.518. 587	3.232.334

16. ДЕНЕЖНЫЕ СРЕДСТВА И ИХ ЭКВИВАЛЕНТЫ

На 31 декабря 2008 года денежные средства и их эквиваленты включали:

В тысячах тенге	2008
Банковские вклады - доллары США	345.269.628
Банковские вклады - тенге	802.642.172
Банковские вклады - другие валюты	14.481.952
Текущие счета в банках - доллары США	95.675.135
Текущие счета в банках - тенге	238.139.533
Текущие счета в банках - другие валюты	7.860.383
Денежные средства в кассе	1.743.037
Денежные средства в пути	268.280
	1.506.080.120

На 31 декабря 2008 года денежные средства Группы и их эквиваленты в сумме 3.573.964 тысячи тенге были заложены в качестве обеспечения по некоторым займам Группы (Примечание 18).
На 31 декабря 2008 года денежные средства на счетах в банках в сумме 5.231.835 тысяч тенге могут быть использованы исключительно в целях, установленных некоторыми договорами займов Группы (Примечание 18).
Краткосрочные вклады вносятся на различные сроки - от одного дня до трех месяцев, в зависимости от срочных потребностей Группы в наличных денежных средствах. На 31 декабря 2008 года средневзвешенная процентная ставка по срочным депозитам в банках составила 2,72 %.

17. КАПИТАЛ

Группа была создана путем реорганизации юридических лиц, находящихся под общим контролем Правительства (Примечание 1). Активы и обязательства переданных дочерних организаций, как таковые, были учтены в данной консолидированной финансовой отчетности по балансовой стоимости в финансовой отчетности передаваемых предприятий с соответствующим зачислением в капитал.

Уставный капитал

В течении 2008 года Группа осуществила эмиссию акций, которые были оплачены следующим образом:

	Дата взноса	Количество объявленных и выпущенных акций	Номинальная стоимость, в тенге	Уставный капитал, в тысячах тенге
1-ий взнос	3 ноября 2008 года	2.816.433. 936	1.000	2.816.433.936
2-ой взнос	6 ноября - 30 декабря 2008 года	607.500.000	1.000	607.500.000
3-ий взнос	24 декабря 2008 года	3.189.907	10.000	31.899.073
4-ый взнос	30 декабря 2008 года	309.000	10.000	3.090.000
На 31 декабря 2008 года		3.427.432. 843		3.458.923.009

На 31 декабря 2008 года 3.427.432.843 акций были полностью оплачены.
Уставный капитал Фонда был сформирован путем поэтапного размещения акций (Примечание 2), относящихся к вкладу организаций, которые находятся под общим управлением Государства, капитализации нераспределенной прибыли, взносами денежными и имущественными средствами, следующим образом:
- 1-ий взнос - Согласно Постановлению Президента Республики Казахстан от 13 октября 2008 года и Постановлению Правительства Республики Казахстан от 17 октября 2008 года внесло в Фонд акции бывших дочерних организаций Самрук и Казына.
- 2-ой взнос - Согласно Закону Республики Казахстан "О бюджете" за 2008 год № 8-IV от 6 декабря 2007 года Правительство внесло денежные средства в размере 607.500.000 тысяч тенге. Данные средства предназначены для осуществления Плана Стабилизации, одобренного Правительством в 2008 году (Примечание 1).
- 3-ий взнос - Согласно приказу Комитет государственного имущества и приватизации Министерства финансов Республики Казахстан № 757 от 10 декабря 2008 года Правительство перевело в Фонд акции семи социально-предпринимательских корпораций и АО "Казахстанский фонд гарантирования ипотечных кредитов" (Примечание 37).
- 4-ый взнос - Согласно Постановлению Правительства Республики Казахстан № 1236 от 24 декабря 2008 года Правительство внесло денежный вклад в размере 3.090.000 тысяч тенге. Данные средства предназначены для строительства и эксплуатации железнодорожного пути Чар-Усть-Каменогорск.

Дивиденды

В 2008 году до слияния Самрук объявил и выплатил дивиденды Акционерам на общую сумму 6.720.000 тысяч тенге (3,10 тенге за акцию). Остальная часть уплаченных дивидендов представляет собой выплату дивидендов миноритарным акционерам дочерними организациями Компании.

Резерв по пересчету иностранной валюты

Резерв по пересчету валюты используется для учета курсовых разниц, возникающих от пересчета финансовой отчетности дочерних организаций, функциональной валютой которых не является тенге, и финансовая отчетность которых включена в данную консолидированную финансовую отчетность в соответствии с учетной политикой, описанной в Примечании 3.

Изменение доли участия дочерних организаций - доля участия в капитале миноритарными акционерами

Казахтелеком

26 сентября 2008 года уставный капитал ТОО "Мобил-Телеком Сервис", дочерней организации Казахтелеком, был пополнен на сумму 3.000.000 тысяч тенге. Вклад в сумме 1.469.999 тысяч тенге был внесен наличными средствами миноритарным акционером.

Самрук-Энерго

В 2008 году Самрук-Энерго получил 1.821.469 тысяч тенге от миноритарного акционера Мойнакской ГЭС в результате увеличения акционерного капитала данной дочерней организации с целью соответствия кредитному договору. Увеличение акционерного капитала не изменило долю участия Самрук-Энерго в данной дочерней организации.

Социально-предпринимательские корпорации

В течение 2008 года Комитет государственного имущества и приватизации Министерства финансов Республики Казахстан, акционер Фонда, осуществил вклады в социально-предпринимательские корпорации (Примечание 37) в виде денежных средств или основных средств на сумму 10.164.390 тысяч тенге и 5.330.594 тысяч тенге соответственно.

Прочие капитальные резервы

В соответствии с законодательством, накопленный чистый доход АО "Банка Развития Казахстана" не может быть распределен и ежегодно переводится, в резервный капитал или в резерв общих банковских рисков после одобрения неконсолидированной финансовой отчетности банка. Резервный капитал и резерв общих банковских рисков не подлежат распределению.
Прочие капитальные резервы также включают в себя влияние учета хеджирования потоков денежных средств для учета любых прибылей или убытков по справедливой стоимости в отношении определенного производного финансового инструмента в резерве по хеджированию в рамках капитала. Эти прибыли и убытки впоследствии непосредственно признаются в отчете о прибылях и убытках при проведении операции.

18. ЗАЙМЫ

На 31 декабря 2008 года займы, в том числе начисленное вознаграждение, включали:

В тысячах тенге	2008
Займы с фиксированной ставкой вознаграждения	889.933.916
Средневзвешенная ставка вознаграждения	7,96 %
Займы с плавающей ставкой вознаграждения	1.092.571.191
Средневзвешенная ставка вознаграждения	4,68 %
1.982.505.107
За вычетом суммы, подлежащей погашению в течение 12 месяцев	(287.704.627)
Суммы, подлежащие погашению после 12 месяцев 1.694.800.480
В тысячах тенге	2008
Займы, выраженные в долларах США	1.808.669.818
Займы, выраженные в тенге	82.962.600
Займы, выраженные в других валютах	90.872.689
1.982.505.107

На 31 декабря 2008 года некоторые объекты основных средств чистой балансовой стоимостью в 399.608.678 тысяч тенге были заложены в качестве обеспечения по некоторым займам Группы (Примечание 6).
По состоянию на 31 декабря 2008 года долгосрочные финансовые инвестиции и банковские вклады включают денежные средства, выраженные в долларах США, в залоге в банке в сумме 30.031.537 тысяч тенге (Примечание 12).
На 31 декабря 2008 года денежные средства Группы и их эквиваленты в сумме 2.629.503 тысячи тенге заложены в качестве обеспечения по некоторым кредитным соглашениям (Примечание 16).
На 31 декабря 2008 года денежные средства на счетах в банках в сумме 5.231.835 тысяч тенге могут быть использованы исключительно в целях, определенных некоторыми договорами займов Группы (Примечание 16).
На 31 декабря 2008 года дебиторская задолженность Группы в сумме 15.205.860 тысяч тенге заложена в качестве обеспечения по кредитным соглашениям (Примечание 15).
В соответствии с положениями и условиями отдельных соглашений о займах, соответствующие дочерние организации Группы обязаны выполнять определенные ограничительные условия. Руководство Группы считает, что на 31 декабря 2008 года дочерние организации Группы выполняли такие ограничительные условия (Примечание 43).

19. ЗАЕМ ОТ ПРАВИТЕЛЬСТВА

На 31 декабря 2008 года Заем от Правительства включал:

В тысячах тенге	2008
Займы от Правительства РК	31.672.395
Авансы на финансирование проектов	9.914.824
41.587.219
За вычетом суммы, подлежащей погашению в течение 12 месяцев	(796.024)
Суммы, подлежащие погашению после 12 месяцев	40.791.195

На 31 декабря 2008 года займы от Правительства Республики Казахстан включали долгосрочные займы, выданные из государственного бюджета и предназначенные для поддержания определенных отраслей промышленности, в том числе текстильную, отрасль по переработке газа и химическую отрасль. Процентные ставки по займам составляют от 0,1 % до 8,4 % в год, и процентная ставка, начисляемая заказчикам, отражает цель займа.
Авансы на финансирование проектов представляют собой неиспользованную часть займа из бюджета, предназначенную на финансирование АО "Совместное Казахстанско-Российское Предприятие "Байтерек" для постройки авиационно-космического комплекса к 2009 году. Заем будет погашен равными долями с 2010 до 2023 года. Группа выступает в качестве агента и не несет ответственность за использование заемщиком кредита не по назначению или за любые другие риски, имеющие отношение к займу.

20. КРЕДИТОРСКАЯ ЗАДОЛЖЕННОСТЬ ЗА ПРИОБРЕТЕНИЕ ДОЛИ В ПРОЕКТЕ

На 31 декабря 2008 года кредиторская задолженность за приобретение доли в проекте включала:

В тысячах тенге	2008
Кредиторская задолженность по приобретению дополнительной доли в проекте	228.283.802
Штраф за отсрочку начала добычи	11.216.997
239.500.799

31 октября 2008 года все участники проекта СКП подписали соглашение, согласно которому все участники проекта, за исключением "КМГ Кашаган Б.В.", согласились частично продать свои доли в проекте, на пропорциональной основе, таким образом, чтобы увеличить долю "КМГ Кашаган Б.В." в СКП с 8,33 % до 16,81 % ретроспективно с 1 января 2008 года (Примечание 6).
Также, "КМГ Кашаган Б.В." признал обязательства по дополнительной выплате штрафа по отсроченной коммерческой добыче на месторождении Кашаган на основании наилучшей оценки того, что добыча нефти на месторождении Кашаган начнется после 1 октября 2012 года.

21. КРЕДИТОРСКАЯ ЗАДОЛЖЕННОСТЬ УЧАСТНИКУ СОВМЕСТНОГО
ПРЕДПРИЯТИЯ

8 ноября 2007 года Группа подписала договор о покупке 50 % доли в холдинговой компании "CCEL", средства которой инвестированы в добычу нефти и природного газа в западном Казахстане.
Данное совместное предприятие и его дочерние организации обязаны по договору распределять участникам весь доступный распределяемый капитал наиболее эффективным способом, или посредством объявления дивидендов, распределения капитала или погашения беспроцентных векселей к оплате каждому участнику. Соответственно, "CCEL" не имеет капитала, и все распределяемые резервы были классифицированы как кредиторская задолженность, причитающаяся участникам совместного предприятия, в размере 148.794.516 тысяч тенге по состоянию на 31 декабря 2008 года. По состоянию на 31 декабря 2008 года пропорциональная доля Группы в данной кредиторской задолженности составляла 74.397.258 тысяч тенге и была отражена как кредиторская задолженность участнику совместного предприятия в составе краткосрочных обязательств.
Кроме того, по условиям договора о приобретении, Группа получила право на получение денежных потоков от финансового актива, но приняла на себя обязательство выплатить CITIC эти денежные потоки в превышение гарантированной выплаты в размере 26,2 миллионов долларов США, до 2020 года, по соглашению о перераспределении в размере до 782,5 миллионов долларов США (94.106.228 тысяч тенге) на 31 декабря 2007 года. По данному обязательству начисляются проценты по ставке ЛИБОР плюс 1,45 % в год. Группа не имеет обязательства уплачивать эти суммы CITIC до тех пор, пока она не получит эквивалентную сумму от предприятия под общим контролем. Соответственно, данное право и обязательство не признаны в бухгалтерском балансе Группы. Вексель к получению на сумму 75 миллионов долларов США (эквивалентно 9.431.009 тысячам тенге) на 31 декабря 2008 года представляет собой 50 % часть финансового актива, признание которого было прекращено в результате соглашения о перераспределении.
По состоянию на 31 декабря 2008 года долгосрочная часть займа к уплате участнику совместного предприятия составляла 89.054.612 тысяч тенге. Данная сумма представляет собой долю Группы в обязательствах по основной сумме и вознаграждению по векселю "CCEL" к уплате в пользу CITIC, за предоставленное финансирование на приобретение инвестиций в добычу нефти и природного газа в западном Казахстане.
Кроме того, Группа имеет право в случае наступления определенных условий, как предусмотрено в соглашении о покупке, исполнить опцион пут и вернуть CITIC инвестицию и получить обратно 150 миллионов долларов США плюс проценты, начисленные на эту сумму по ставке 8 %, за вычетом совокупной суммы любых полученных платежей, составляющих 26,2 миллиона долларов США.
17 ноября 2008 года Группа подписала дополнительное соглашение к договору, которое изменяет гарантированный платеж на 26,87 миллионов долларов США и устанавливает годовые сроки выплаты одной второй от суммы гарантированного платежа не позднее 12 июня и 12 декабря за каждый год соответственно. Тем не менее, по состоянию на 31 декабря 2008 года вознаграждение на финансовый актив было начислено с 12 сентября 2008 года. После заключения данного соглашения эффективная ставка вознаграждения по дебиторской задолженности составляет 15 % в год.

22. ОБЯЗАТЕЛЬСТВА ПО ФИНАНСОВОЙ АРЕНДЕ

Группа заключает соглашения о финансовой аренде по различным объектам основных средств, включая телекоммуникационное оборудование, запасные части для воздушных судов, танкеры и причалы. Эти соглашения имеют положения о возобновлении, но у них положений по опционам покупателя и оговорок о скользящих ценах. На 31 декабря 2008 года будущие минимальные арендные платежи по финансовой аренде, вместе с текущей стоимостью чистых минимальных арендных платежей, представлены следующим образом.
Расчет суммы процентов основывается на эффективных ставках процента от 6,97 % до 21,19 %.

2008

В тысячах тенге	Минимальные арендные платежи	Текущая стоимость минимальных арендных платежей
В течение одного года	9.380.524	6.372.272
От 2 до 5 лет включительно	22.820.474	14.981.350
Свыше пяти лет	7.520.300	3.441.790
Минус: суммы, представляющие финансовые выплаты	(14.925.886)
Текущая стоимость минимальных арендных платежей	24.795.412	24.795.412
За вычетом суммы, подлежащей погашению в течение 12 месяцев	(6.372.272)
Суммы, подлежащие погашению после 12 месяцев	18.423.140

23. РЕЗЕРВЫ

На 31 декабря 2008 года резервы включали:

В тысячах тенге	Обязательства по выбытию активов	Резерв по обязательству за ущерб окружающей среде	Резерв по налогам	Прочие	Итого
Резерв на 1 января 2008 года	33.818.047	35.524.553	22.601.410	13.567.893	105.511.903
Пересчет иностранной валюты	147.213	69.208	(1.998)	66	214.489
Пересмотр оценок	(287.347)				(287.347)
Увеличение на сумму дисконта	2.552.487				2.552.487
Резерв за год	8.078.492	594 366	7.899.873	10.883.581	27.456.312
Поступления при объединении предприятий (Примечание 5)	681.827				681.827
Использование резерва	(631.803)	(3.768.250)	(281.325)	(10.993.827)	(15.675.205)
Сторнирование неиспользованных сумм		(529.177)	(2.902.779)	(360.295)	(3.792.251)
Резерв на 31 декабря 2008	44.358.916	31.890.700	27.315.181	13.097.418	116.662.215

Текущая и долгосрочная части разделены следующим образом:

В тысячах тенге	Обязательства по выбытию активов	Резерв по обязательству за ущерб окружающей среде	Резерв по налогам	Прочие	Итого
Текущая часть	1.120.014	6.386.533	26.831. 960	7.791.740	42.130.247
Долгосрочная часть	43.240.902	25.502.167	483.221	5.305.678	74.531.968
Резерв на 31 декабря 2008 года	44.360.916	31.888.700	27.315. 181	13.097.418	116.662.215

Описание этих резервов, включая существенные оценки и допущения, включено в Примечание 4.

24. ОБЯЗАТЕЛЬСТВА ПО ВЫПЛАТАМ РАБОТНИКАМ

Обязательства по государственному пенсионному обеспечению

Группы выплачивает социальный налог в соответствии с действующими законодательными требованиями Республики Казахстан. Расходы по социальному налогу и зарплате относятся на расходы в момент их возникновения.
Кроме того, Группа удерживает 10 % от зарплаты сотрудников, выплачиваемых в качестве взносов сотрудников в накопительные пенсионные фонды. Такие расходы отражаются в том периоде, в котором они имели место.

Пенсионный план с установленными выплатами

Обязательство по выплатам работникам по этой системе, подлежат оплате в соответствии с договорами профсоюзов, заключенными между некоторыми дочерними организациями Группы (АО "Национальная Компания "КазМунайГаз", АО "Национальная Компания "Қазақстан Teмip Жолы", АО "Самрук-Энерго" и ТОО "КАМКОР") и работниками этих дочерних организаций.
На 31 декабря 2008 года общие обязательства Группы по пенсионному плану с установленными выплатами включали:

2008
Текущая стоимость обязательств по пенсионному плану с установленными размерами выплат	22.498.169

На 31 декабря 2008 года сверка текущей стоимости обязательств по пенсионному плану с установленными размерами выплат и фиксированных выплат представлена следующим образом:

В тысячах тенге	2008
Общая сумма обязательств на начало года	21.087.552
Стоимость текущих услуг	2.219.397
Стоимость прошлых услуг	129.916
Затраты на вознаграждение	1.661.556
Выплаты, произведенные за год	(1.861.563)
Приобретения за год	297.868
Непризнанная стоимость прошлых услуг	1.255.287
Актуарный убыток, признанный за год	(2.291.844)
Общая сумма обязательств на конец года	22.498.169
Обязательство, срок погашения которого наступает в течение года	(1.439.383)
Обязательство, срок погашения которого наступает после года	21.058.786

Актуарный убыток, признанный за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, возник, в основном, в результате изменений в допущениях, относящихся к повышению зарплаты в будущем.
Текущая стоимость услуг, стоимость вознаграждения, стоимость прошлых услуг и актуарный убыток в общей сумме 2.974.312 тысяч тенге были учтены в консолидированном отчете о прибылях и убытках в составе затрат на персонал.
Расчеты обязательств Группы были подготовлены на основе публикуемых статистических данных по уровню смертности, а также фактических данных Группы по количеству, возрасту, полу и стажу работников. Прочие основные допущения на отчетную дату, рассчитанные как средневзвешенные значения для всех планов, представлены ниже:

2008
Ставка дисконта	7,48 %
Ожидаемый годовой прирост материальной помощи в будущем	6,12 %
Ожидаемый годовой прирост минимальной заработной платы в будущем	6,22 %
Ожидаемый годовой рост стоимости железнодорожных билетов в будущем	4,50 %

Пенсионный план с установленным размером выплат является нефинансируемым.

25. ОБЯЗАТЕЛЬСТВА ПО ОПЦИОНАМ "ПУТ"

28 ноября 2007 года Группа приобрела 75 % долю участия в TRG. TRG является холдинговой компанией, действующей на европейском рынке нефтегазовой промышленности.
Как часть приобретения, Группа также получила опционы кол и пут на приобретение оставшихся 25 % TRG. Опционы кол и пут могут быть использованы не ранее чем через 270 дней после даты приобретения (28 ноября 2007 года) и не имеют срока погашения. Цена реализации опциона определяется с использованием формулы при помощи корректировки пропорциональной части цены, уплаченной Группой за 75 % долю в TRG, на текущую стоимость двенадцатимесячного дохода до учета процентов, налогообложения, износа и амортизации и общую сумму долга TRG. Группа пришла к заключению о том, что цена исполнения опциона не отражает возможные колебания в справедливой стоимости соответствующих акций в соответствии с опционом кол и пут и, соответственно, Группа имеет доступ к выгодам и рискам долевого владения соответствующими акциями. Соответственно, Группа применила учет по объединению предприятий на основе того, что соответствующие акции по условиям опциона пут были приобретены.

26. ПРОЧИЕ ТЕКУЩИЕ ОБЯЗАТЕЛЬСТВА

На 31 декабря 2008 года прочие текущие обязательства включали:

В тысячах тенге	2008
Прочие налоги к уплате	66.426.891
Авансы полученные	44.759.253
Обязательства по обязательствам по выплатам работникам	33.419.423
Ценные бумаги, проданные по соглашениям РЕПО	13.104.136
Вклады клиентов	7.895.826
Прочее	51.752.519
	217.358.048

На 31 декабря 2008 года вознаграждение по прочим текущим обязательствам не начислялось, за исключением вкладов клиентов и ценных бумаг, проданных по соглашению репо, по которым ставки вознаграждения были установлены в диапазоне от 3 % до 8,5 % в год.

27. ДОХОД

Доход за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, включает:

В тысячах тенге	2008
Продажа сырой нефти	1.145.808.508
Продажа нефтепродуктов	1.113.116.384
Грузовые железнодорожные перевозки	404.473.305
Транспортировка нефти и газа	205.363.604
Телекоммуникационные услуги	134.079.691
Продажа продукции переработки газа	109.983.864
Авиаперевозки	77.762.198
Электрический комплекс	48.857.598
Процентный доход	46.668.973
Пассажирские железнодорожные перевозки	42.523.391
Транспортировка электроэнергии	29.394.437
Почтовые услуги	13.675.161
Прочий доход	192.933.336
Минус: налог на продажу и коммерческие скидки	(224.178.502)
3.340.461.948

Прочий доход

Прочий доход в основном включает доход от продажи товарно-материальных запасов и предоставления прочих дополнительных услуг третьим сторонам, которые предоставляются вместе с основными услугами.

28. ГОСУДАРСТВЕННЫЕ СУБСИДИИ

Согласно постановлению Правительства Республики Казахстан от 11 ноября 2004 года № 1188 "Об утверждении правил субсидирования убытков перевозчика, связанных с осуществлением пассажирских перевозок", с 1 января 2005 года АО "Национальная Компания "Қазақстан Teмip Жолы" ("НК КТЖ") начал получать субсидии в качестве покрытия убытков перевозчиков по социально значимым сообщениям. По данным субсидиям отсутствуют какие-либо невыполненные условия или условные обязательства. Сумма субсидии за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, составила 7.300.236 тысячи тенге.
В соответствии с контрактом между МЭМР и АО "Жамбылская ГРЭС имени Т.И. Батурова" ("ЖГРЭС"), дочерним предприятием Группы, МЭМР возместило ЖГРЭС расходы на топливо в размере 6.119.420 тысяч тенге, использованные для производства электроэнергии в южных регионах Республики Казахстан в 2008 году. Сумма субсидии за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, приходящаяся на долю Самрук Энерго в ЖГРЭС, равна 2.707.708 тысячи тенге (50 % от суммы возмещения за вычетом НДС).
В соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 7 октября 2004 года за № 1039 "Об утверждении Правил субсидирования стоимости универсальных услуг телекоммуникаций для компенсации убытков операторам связи, оказывающим универсальные услуги телекоммуникаций населению" начиная с 4-го квартала 2004 года, Казахтелеком получало правительственные дотации, предназначенные для компенсации убытков, понесенных операторами при оказании услуг связи в социально-значимых районах. Все условия и условные обязательства в отношении указанных дотаций выполнены. Общая сумма субсидий, полученных за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, составила 4.386.282 тысяч тенге.
В соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан № 915 от 17 августа 2002 года, Правительство предоставляет субсидии компаниям, осуществляющим услуги по пассажирским авиаперевозкам по нерентабельным маршрутам из Астаны в другие города Казахстана. Субсидия основана на превышении затрат на рейс над полученным доходом. Сумма субсидии за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, составила 584.911 тысячи тенге.

29. СЕБЕСТОИМОСТЬ РЕАЛИЗАЦИИ

Себестоимость реализации за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, включала следующее:

В тысячах тенге	2008
Материалы и запасы	1.154.200.461
Расходы по заработной плате	277.961.664
Износ, истощение и амортизация	205.848.367
Роялти	92.226.352
Оказанные производственные услуги	77.625.183
Ремонт и обслуживание	20.510.767
Аренда	17.859.262
Процентные расходы	12.254.103
Прочие	145.389.273
	2.003.875.432

30. ОБЩИЕ И АДМИНИСТРАТИВНЫЕ РАСХОДЫ

Общие и административные расходы за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, включали следующее:

В тысячах тенге	2008
Расходы по заработной плате	99.970.272
Налоги, кроме подоходного налога	36.987.130
Износ и амортизация	22.142.313
Резервы по сомнительным долгам	21.712.280
Консультационные услуги	15.852.764
Благотворительность	10.253.176
Прочее	94.436.891
301.354.826

31. РАСХОДЫ ПО ТРАНСПОРТИРОВКЕ И РЕАЛИЗАЦИИ

Расходы по транспортировке и реализации за год, закончившийся 31 декабря 2008 года включали следующее:

В тысячах тенге	2008
Транспортировка	92.873.024
Таможенные пошлины	72.736.071
Комиссионные вознаграждения агентам и реклама	11.070.224
Расходы по заработной плате	12.002.510
Износ и амортизация	8.431.559
Прочее	18.888.538
216.001.926

32. УБЫТОК ОТ ОБЕСЦЕНЕНИЯ

Убыток от обесценения за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, включал следующее:

В тысячах тенге	2008
Обесценение гудвилла	29.215.642
Обесценение средств в кредитных учреждениях	21.157.062
Обесценение займов клиентам	17.453.669
Обесценение основных средств и нематериальных активов	15.408.915
Обесценение банковских депозитов	7.154.227
Обесценение инвестиций в ассоциированные предприятия	5.348.466
Прочее	833.082
96.571.063

33. ФИНАНСОВЫЕ ЗАТРАТЫ

Финансовые затраты за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, включают:

В тысячах тенге	2008
Проценты по займам и выпущенным долговым ценным бумагам	182.367.162
Увеличение на сумму дисконта по резервам	7.855.453
Обязательства по процентам по финансовой аренде	2.310.099
Прочее	11.654.373
204.187.087

34. ФИНАНСОВЫЙ ДОХОД

Финансовый доход за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, включает:

В тысячах тенге	2008
Вознаграждение по банковским вкладам и краткосрочным инвестициям	91.599.205
Переоценка финансовых обязательств	24.616.953
Прочее	12.326.211
128.542.369

35. ПОДОХОДНЫЙ НАЛОГ

На 31 декабря 2008 года предоплата по подоходному налогу в сумме 32.593.045 тысяч тенге представляет предоплату по корпоративному подоходному налогу.

На 31 декабря 2008 года подоходный налог к уплате включал:

В тысячах тенге	2008
Налог на сверхприбыль	64.729.666
Корпоративный подоходный налог	2.642.320
Подоходный налог к уплате	67.371.986

За год, закончившийся 31 декабря, расходы по подоходному налогу включали:

В тысячах тенге	2008
Расходы по текущему подоходному налогу:
Корпоративный подоходный налог	285.715.667
Налог на сверхприбыль	69.126.541
Налог у источника выплаты по дивидендам	21.076.974
Льгота по отсроченному подоходному налогу:
Корпоративный подоходный налог	(139.392.224)
Налог на сверхприбыль	(2.946.024)
Налог у источника выплаты по дивидендам	(210.508)
Расходы по подоходному налогу	233.370.426

С принятием нового налогового кодекса ставка КПН была снижена до 20 % в 2009 году, до 17,5 % в 2010 году, до 15 % в 2011 и так далее. Механизм расчета налога на сверхприбыль также изменился в 2009 году. Ниже приводится сверка расходов по подоходному налогу, применимому к доходу до уплаты подоходного налога по официально установленной ставке (30 % в 2008 году), с расходами по подоходному налогу за год, закончившийся 31 декабря 2008 года:

В тысячах тенге	2008
Бухгалтерская прибыль до учета подоходного налога	694.404.942 30 %
Расходы по подоходному налогу по бухгалтерской прибыли	208.321.483
Налог на сверхприбыль	69.134.841
Налог у источника выплаты по дивидендам	20.336.978
Налоговый эффект статей, не относимых на вычеты или не подлежащих обложению в целях налогообложения	45.237.904
Влияние различных ставок корпоративного подоходного налога	47.121.928
Влияние изменений ставок подоходного налога	(144.110.133)
Доля прибыли ассоциированной компании, не облагаемая налогом	(5.525.360)
Изменение в непризнанных активах по отсроченному налогу	(7.147.215)
Расходы по корпоративному подоходному налогу, показанные в консолидированном отчете о прибылях и убытках	233.370.426

Сальдо отсроченного налога, рассчитанного посредством применения установленных законом ставок налога, действующих на дату составления бухгалтерского баланса, к временным разницам между основой для расчета активов и обязательств и суммами, отраженными в консолидированной финансовой отчетности, включают следующее на 31 декабря 2008 года:

2008

В тысячах тенге	Корпоративный подоходный налог	Налог на сверхприбыль	Налог у источника	Итого
Активы по отсроченному налогу
Основные средства и нематериальные активы	6.874.253	563.390		7.437.643
Перенесенные налоговые убытки	14.915.539			14.915.539
Начисленные обязательства в отношении работников	5.088.205	61.519		5.149.724
Обесценение финансовых активов	5.281.019			5.281.019
Обязательство за загрязнение окружающей среды	1.250.832	3.678		1.254.510
Прочие начисления	10.027.515			10.027.515
Прочее	7.486.172	236.625		7.722.797
Минус: непризнанные активы по отсроченному налогу	(15.948.908)	(563.390)		(16.512.298)
Минус: активы, по отсроченному налогу, зачтенные с обязательствами по отсроченному налогу	(21.823.116)	(132.137)		(21.955.253)
Активы по отсроченному налогу	13.151.511	169.685		13.321.196
Обязательства по отсроченному налогу
Основные средства и нематериальные активы	231.688.527	556.509		232.245.036
Нераспределенная прибыль дочерних компаний	336		2.107.799	2.108.135
Прочее	6.653.195	622		6.653.817
Минус: обязательства по отсроченному налогу, зачтенные с активами по отсроченному налогу	(21.823.116)	(132.137)		(21.955.253)
Обязательства по отсроченному налогу	216.518.942	424.994	2.107.799	219.051.735
Чистые обязательства по отсроченному налогу	(203.367.431)	(255.309)	(2.107.799)	(205.730.539)

На 31 декабря 2008 года перенос налоговых убытков в Республике Казахстан истекает в налоговых целях через три года с даты их возникновения. Следовательно, большая часть перенесенных налоговых убытков Группы на 31 декабря 2008 и 2007 годов истекает в налоговых целях в 2008-2011 годах.
За год, закончившийся 31 декабря 2008 года, изменения в чистых обязательствах по отсроченному налогу представлены следующим образом:

2008
В тысячах тенге	Корпоративный подоходный налог	Налог на сверхприбыль	Налог у источника	Итого
Сальдо на 1 января	335.126.808	2.767.687	2.313.359	340.207.854
Пересчет иностранной валюты	630.895	433.646	4.948	1.069.489
Отнесено на капитал	207.846			207.846
Приобретение дочерней организации	6.794.106			6.794.106
Отнесено на отчет о прибылях и убытках	139.392.224	(2.946.024)	(210.508)	(142.548.756)
Сальдо на 31 декабря	203.367.431	255.309	2.107.799	205.730.539

ДОЛЯ В СОВМЕСТНЫХ ПРЕДПРИЯТИЯХ

На 31 декабря Группа имела доли в следующих совместных предприятиях:

Доля владения

Существенные организации	2008
ТОО "КазРосГаз"	50,00 %
ТОО СП "Тенгизшевройл" и дочерние организации	20,00 %
Северокаспийский Проект ("СКП")	16,81 %
CCEL	50,00 %
ТОО "Казахтуркмунай"	51,00 %
ТОО "Казахойл-Актобе" ("КОА")	50,00 %
ТОО "СП Казгермунай"	50,00 %
ТОО "Каспийская нефтегазовая компания"	50,00 %
ТОО "Жамбай"	50,00 %
ТОО "Тениз Сервис"	48,99 %
ТОО "Станция Екибастузская ГРЭС-2"	50,00 %
АО "Жамбылская ГРЭС имени Т.И. Батурова"	50,00 %
ЧКОО "Forum Muider BV"	50,00 %

Доля Группы в совместно контролируемых активах, обязательствах, понесенных расходах и полученных доходах, включенная в консолидированный бухгалтерский баланс и в отчет о прибылях и убытках на 31 декабря 2008 года до исключения внутрихозяйственных операций и сальдо по таким операциям, представлена следующим образом:

В тысячах тенге	2008
Активы
Денежные средства и их эквиваленты	63.378.156
Торговая дебиторская задолженность	24.412.330
Товарно-материальные запасы	21.592.242
Прочие текущие активы	70.999.831
Основные средства и нематериальные активы	668.268.528
Прочие долгосрочные активы	10.334.619
	858.985.706
Обязательства
Торговая кредиторская задолженность	15.196.821
Прочие текущие обязательства	281.715.879
Займы	193.900.727
	490.813.427
Доля Группы в чистых активах	368.172.279
Доходы	627.128.309
Расходы	(428.058.892)

37. КОНСОЛИДАЦИЯ

Следующие существенные дочерние организации были включены в данную консолидированную финансовую отчетность:

Доля владения

В тысячах тенге	2008
АО "Национальная Компания "КазМунайГаз" и дочерние организации	100,00 %
АО "Национальная Компания "Қазақстан Teмip Жолы" и дочерние организации	100,00 %
АО "Казахстанская компания по управлению электрическими сетями" и дочерние организации	100,00 %
АО "Казпочта"	100,00 %
АО "КОРЭМ"	100,00 %
АО "Национальная Компания "Казахстан Инжиниринг" и дочерние организации	100,00 %
АО "Аэропорт Павлодар"	100,00 %
АО "Международный аэропорт Актобе"	100,00 %
АО "Самрук-Энерго" и дочерние организации	100,00 %
ТОО "Самрук-Инвест"	100,00 %
ТОО "Телеком-Инвест"	100,00 %
ТОО "Ремонтная корпорация "Камкор" и дочерние организации	100,00 %
АО "Банк Развития Казахстана" и дочерние организации	100,00 %
АО "Инвестиционный Фонд Казахстана"	100,00 %
АО "Национальный инновационный фонд" и дочерние организации	100,00 %
АО "Фонд развития предпринимательства "Даму"	100,00 %
АО "Государственная страховая корпорация по страхованию экспортных кредитов и инвестиций"	100,00 %
АО "Корпорация по развитию и продвижению экспорта "KAZNEX"	100,00 %
АО "Kazyna Capital Management"	100,00 %
ТОО "Казахстанский центр содействия инвестициям "Казинвест"	100,00 %
АО "Национальная Компания "Социально-Предпринимательская Корпорация "Батыс"	100,00 %
АО "Национальная Компания "Социально-Предпринимательская Корпорация "Каспий"	73,04 %
АО "Национальная Компания "Социально-Предпринимательская Корпорация "Жетісу"	48,46 %
АО "Национальная Компания "Социально-Предпринимательская Корпорация "Оңтүстік"	52,87 %
АО "Национальная Компания "Социально-Предпринимательская Корпорация "Сарыарка"	79,49 %
АО "Национальная Компания "Социально-Предпринимательская Корпорация "Тобол"	42,43 %
АО "Национальная Компания "Социально-Предпринимательская Корпорация "Epтic"	74,12 %
АО "Казахстанский фонд гарантирования ипотечных кредитов"	88,70 %
АО "Эйр Астана"	51,00 %
АО "КазНИИ энергетики имени академика Ш.Ч. Чокина"	51,00 %
АО "Казахтелеком" и дочерние организации	51,00 %
АО "НМСК "Казмортрансфлот" и дочерние организации	50,00 %

38. СУЩЕСТВЕННЫЕ НЕДЕНЕЖНЫЕ СДЕЛКИ

В 2008 году Группа погасила сырой нефтью сумму задолженности в 17.862.800 тысяч тенге по условиям соглашения о предэкспортном финансировании. Данная операция была исключена из консолидированного отчета о движении денежных средств.
В 2008 году НК КТЖ заключило договор государственных закупок финансовой аренды с АО "БРК Лизинг" на предоставление 340 единиц подвижных составов для своей дочерней организации АО "Центр транспортного сервиса". В 2008 году Группа получила 190 цистерн на общую сумму 1.028.838 тысяч тенге (Примечание 22). Данная операция была исключена из консолидированного отчета о движении денежных средств.
В 2008 году Казахтелеком получил по договорам финансовой аренды телекоммуникационное оборудование стоимостью 8.130.206 тысяч тенге. Данная операция была исключена из консолидированного отчета о движении денежных средств.
В 2008 году в соответствии с условиями договоров займа кредиторы осуществляли платежи в сумме 6.286.585 тысяч тенге напрямую поставщикам основных средств Казахтелеком. Данная операция была исключена из настоящего консолидированного отчета о движении денежных средств.
В 2008 году Группа капитализировал затраты по займам в размере 4.066.086 тысяч тенге (Примечания 6 и 24). Данная операция была исключена из настоящего консолидированного отчета о движении денежных средств.
В 2008 Группа получила от материнской компании контрольный пакет в семи социально-предпринимательских корпорациях и АО "Казахстанский фонд гарантирования ипотечных кредитов" на общую сумму 31.899.073 тысяч тенге в качестве взноса в уставный капитал. Данная операция была исключена из настоящего консолидированного отчета о движении денежных средств.

39. РАСКРЫТИЕ ИНФОРМАЦИИ О СВЯЗАННЫХ СТОРОНАХ

Связанные стороны включают в себя ключевой управляющий персонал Группы, организации, в которых ключевому управляющему персоналу Группы прямо или косвенно принадлежит существенная доля участия, а также прочие предприятия, контролируемые Правительством. Сделки со связанными сторонами осуществлялись на условиях, согласованных между сторонами, которые не обязательно соответствуют рыночным ставкам, за исключением некоторых регулируемых услуг, которые предоставлены на основании тарифов, предлагаемых для связанных и третьих сторон.
Следующая таблица показывает общую сумму сделок, которые были совершены со связанными сторонами в 2008 году и соответствующие сальдо по состоянию на 31 декабря 2008 года:

В тысячах тенге		Продажи связанным сторонам	Приобретения у связанных сторон	Задолженность связанных сторон	Задолженность связанным сторонам
Предприятия, контролируемые государством	2008	10.695.160	515.161	1.212.253	7.520.650
Ассоциированные компании	2008	26.526.368	35.808.781	9.821.908	5.461.032
Совместные предприятия	2008	10.802.693	32.487.503	4.178.383	3.159.264

Прочие сделки со связанными сторонами включали следующее:
- На 31 декабря 2008 года ряд займов Группы в сумме 27.894.840 тысяч тенге были гарантированы Правительством Республики Казахстан.
- После учреждения Фонда, АО "Народный Сберегательный Банк Казахстана", находящийся под контролем одного из ключевого управляющего персонала Фонда, считается связанной стороной Фонда и его дочерних организаций. На 31 декабря 2008 года Группа имела общее сальдо на текущем счете депозиты в данном банке на сумму 359.519.416 тысяч тенге (Примечания 12, и 16) и непогашенные займы, подлежащие уплате, на сумму 12.411.653 тысяч тенге (Примечание 18).
Общая сумма вознаграждений, выплаченных ключевому управленческому персоналу, включенная в затраты на персонал в прилагаемом консолидированном отчете о прибылях и убытках, составила 3.846.308 тысяч тенге за год, закончившийся 31 декабря 2008 года. Вознаграждение, выплаченное ключевому управленческому персоналу, преимущественно состоит из расходов по заработной плате, установленной контрактами, и премиями, основанными на операционных результатах.
Как отмечено в Примечании 28, Правительство предоставляет некоторые субсидии дочерним организациям Группы.

40. ФИНАНСОВЫЕ ИНСТРУМЕНТЫ, ЦЕЛИ И ПОЛИТИКА УПРАВЛЕНИЯ ФИНАНСОВЫМИ РИСКАМИ

Основные финансовые инструменты Группы включают банковские займы, денежные средства, краткосрочные вклады, а также дебиторскую и кредиторскую задолженность. Основные риски, возникающие по финансовым инструментам Группы, это риск, связанный со ставками вознаграждения, валютный риск и кредитный риск. Группа также отслеживает рыночный риск и риск, связанный с ликвидностью, которые возникают по всем финансовым инструментам.

Риск, связанный со ставками вознаграждения

Риск, связанный со ставками вознаграждения, представляет собой риск колебания стоимости финансового инструмента в результате изменения ставок вознаграждения на рынке. Группа ограничивает риск, связанный со ставками вознаграждения, посредством осуществления контроля изменений ставок вознаграждения по валютам, в которых выражены ее собственные и заемные средства, а также ее инвестиции.
Подверженность Группы риску, связанному со ставками вознаграждения в основном относится к долгосрочным и краткосрочным долговым обязательствам Группы с плавающими процентными ставками. (Примечание 18).
В следующей таблице представлена чувствительность прибыли Группы до подоходного налога (вследствие наличия займов с плавающими ставками вознаграждения) и капитала (вследствие изменения в справедливой стоимости инвестиций, имеющихся в наличии для продажи), к возможным изменениям в обменном курсе доллара США, при том условии, что все остальные параметры приняты величинами постоянными.

В тысячах тенге	Увеличение/уменьшение в базисных пунктах*	Влияние на доход до налогообложения	Влияние на капитал
2008	+50	(4.527.075)	405.336
Доллары США	-50	4.527.075	(405.336)

* 1 базисный пункт = 0,01 %

Валютный риск

В результате значительных сумм займов, обязательств по финансовой аренде и торговой кредиторской задолженности, денежных средств и их эквивалентов и дебиторской задолженности, выраженных в долларах США, на консолидированный бухгалтерский баланс Группы может оказать значительное влияние изменения в обменных курсах доллара США к тенге.
В следующей таблице представлена чувствительность прибыли Группы до подоходного налога и капитала (вследствие изменения в справедливой стоимости денежных активов и обязательств), к возможным изменениям в обменном курсе доллара США, при том условии, что все остальные параметры приняты величинами постоянными.

В тысячах тенге	Увеличение/ уменьшение в обменных курсах	Влияние на доход до налогообложения	Влияние на капитал
2008	25 %	(281.128.989)	(2.299.721)
Доллары США	40 %	(449.826.286)	(2.303.246)

Рыночный риск

Группа подвергается влиянию рыночного риска. Рыночный риск возникает в связи с наличием открытых позиций по процентным ставкам, валютам и ценным бумагам, подверженным общим и специфическим колебаниям рынка. Группа осуществляет управление рыночным риском путем периодической оценки потенциальных убытков, которые могут возникнуть в результате негативных изменений конъюнктуры рынка, а также установления адекватных требований в отношении нормы прибыли и залогового обеспечения.

Кредитный риск

Кредитный риск, возникающий в результате невыполнения контрагентами условий договоров с финансовыми инструментами Группы, обычно ограничивается суммами, при наличии таковых, на которые величина обязательств контрагентов превышает обязательства Группы перед этими контрагентами. Политика Группы предусматривает совершение операций с финансовыми инструментами с рядом кредитоспособных контрагентов. Максимальная величина подверженности кредитному риску равна балансовой стоимости каждого финансового актива. Группа считает, что максимальная величина ее риска отражается суммой займов клиентам (Примечание 9), суммой задолженности кредитных институтов (Примечание 10), торговой дебиторской задолженности и прочих текущих активов (Примечание 15), прочих финансовых активов (Примечание 11), банковских вкладов (Примечание 12) и НДС к возмещению (Примечание 13), за вычетом резервов на обесценение, отраженных на отчетную дату.
Концентрация кредитного риска может возникать при наличии нескольких сумм задолженности от одного заемщика или от группы заемщиков со сходными условиями деятельности, в отношении которых есть основания ожидать, что изменения экономических условий или иных обстоятельств могут одинаково повлиять на их способность выполнять свои обязательства.
В Группе действует политика, предусматривающая постоянный контроль за тем, чтобы сделки заключались с заказчиками, имеющими адекватную кредитную историю, и не превышали установленных лимитов кредитования. Кредитный риск снижается, благодаря тому факту, что Группа работает с большинством своих клиентов на основе предоплаты.
Группа не выступает гарантом по обязательствам третьих сторон.

Риск ликвидности

Риск ликвидности связан с возможностью того, что Группа столкнется с трудностями при привлечении средств для выполнения своих финансовых обязательств. Риск ликвидности может возникнуть в результате невозможности оперативно реализовать финансовый актив по стоимости, приближающейся к его справедливой стоимости.
Требования к ликвидности регулярно контролируются, и руководство следит за наличием средств в объеме, достаточном для выполнения обязательств по мере их возникновения.

В следующей таблице представлена информация по состоянию на 31 декабря 2008 года о договорных недисконтированных платежах по финансовым обязательствам Группы в разрезе сроков погашения этих обязательств.

В тысячах тенге	До востребо- вания	Свыше 1 месяца, но не более 3 месяцев	Свыше 3 месяцев, но не более 1 года	Свыше 1 года, но не более 5 лет	Свыше 5 лет	Итого
На 31 декабря 2008 года
Займы	15.242.884	97.086.606	308.384.654	1.743.163.651	690.158.819	2.854.036.614
Обязательства по финансовой аренде	125.169	1.983.004	7.123.021	22.341.135	7.520.300	39.092.629
Торговая кредиторская задолженность	48.053.124	139.665.725	81.281.303	358.582		269.358.734
Обязательство по приобре- тению доли в проекте					304.744.376	304.744.376
Производные финансовые инструменты			115.802	2.864	7.463.167	7.581.833
Задолженность по подоход- ному налогу			67.371.986			67.371.986
Прочие текущие обязательства	46.932.578	28.694.586	80.659.284	1.741.075	376.212	158.403.735
	110.353. 755	267.429. 921	544.936. 050	1.767.607. 307	1.010.262. 874	3.700.589.907

Риск денежных потоков

Риск денежных потоков заключается в возможных колебаниях объема будущих денежных потоков, связанных с денежным финансовым инструментом.
Требования к денежным потокам регулярно контролируются, и руководство следит за наличием средств в объеме, достаточном для выполнения обязательств по мере их возникновения. Руководство Группы полагает, что любые возможные колебания объема будущих денежных потоков, связанных с денежным финансовым инструментом, не окажет существенного влияния на деятельность Группы.

Управление капиталом

Группа управляет своим капиталом главным образом через управление капиталом своих дочерних организаций и реализуя свои контрольные функции. Главная цель управления капиталом состоит в том, чтобы обеспечить, что дочерние организации Группы будут в состоянии продолжать придерживаться принципа непрерывности деятельности наряду с максимизацией доходов для акционера посредством оптимизации отношения задолженности и капитала.
Группа управляет капиталом своих дочерних организаций, устанавливая определенные показатели деятельности, разработанные с учетом потребностей бизнеса и специфики деятельности каждой дочерней организации. Основные показатели деятельности, используемые Группой для управления капиталом своих дочерних организаций - это следующие коэффициенты: Чистая Задолженность к Чистой Капитализации ("ND/NC"); Чистая Задолженность к Доходу до Учета Процентов, Налогообложения, Износа и Амортизации ("ND/EBITDA"); и Чистая Задолженность к Капиталу ("ND/E"). Чистая Задолженность равняется обязательствам по займам, долговым бумагам, гарантиям и финансовой аренде соответствующих дочерних организаций уменьшенных на стоимость денежных средств и их эквивалентов. Чистая Капитализация равняется сумме Чистой Задолженности и Капитала. Капитал равняется всему капиталу дочерней организации, относящемуся к доле большинства.
Разрешенные максимальные показатели одобрены для каждой дочерней организации, на основании потребностей и специфических особенностей ее бизнеса и изменяются в пределах следующих диапазонов (консолидированные основные показатели деятельности для Группы были представлены справочно, так как Группа не контролирует основные показатели деятельности на консолидированном уровне):

	Фактический для Группы
Основные показатели деятельности	2008
ND/NC	0,21
ND/EBITDA	0,80
ND/E	0,26
В тысячах тенге Займы	1.982.505.107
Заем от Правительства Республики Казахстан	41.587.219
Задолженность за приобретение доли участия в проекте	239.500.799
Задолженность акционерам совместных предприятий	163.451.870
Обязательства по финансовой аренде	24.795.412
Обязательство по опциону "пут"	14.895.525
Производные финансовые инструменты	7.581.833
Минус: Денежные средства и их эквиваленты	(1.506.080.120)
Чистая Задолженность	968.237.645
Займы	1.982.505.107
Заем от Правительства Республики Казахстан	41.587.219
Задолженность за приобретение доли участия в проекте	239.500.799
Задолженность акционерам совместных предприятий	163.451.870
Обязательства по финансовой аренде	24.795.412
Обязательство по опциону "пут"	14.895.525
Производные финансовые инструменты	7.581.833
Капитал, относящийся к акционеру Группы	3.703.017.837
Минус: Денежные средства и их эквиваленты	(1.506.080.120)
Чистая капитализация	4.671.255.482
Прибыль до учета подоходного налога	694.404.942
Вознаграждение по займам и выпущенные долговые ценные бумаги	182.367.162
Вознаграждение по финансовой аренде	2.310.099
Износ, истощение и амортизация	237.268.247
Убыток от обесценения	96.571.063
EBITDA	1.212.921.513
Итого капитала	4.257.339.164
Минус: Доля меньшинства	(554.321.327)
Капитал, относящийся к акционеру Группы	3.703.017.837

Справедливая стоимость финансовых инструментов

Справедливая стоимость определяется как сумма, по которой инструмент может быть обменен между осведомленными сторонами на коммерческих условиях, за исключением ситуаций с вынужденной реализацией или реализацией при ликвидации. Так как для большинства финансовых инструментов Группы отсутствуют существующие доступные рыночные механизмы для определения справедливой стоимости, при оценке справедливой стоимости необходимо использовать допущения на основе текущих экономических условий и конкретных рисков, присущих инструменту.
Справедливая стоимость финансовых инструментов, состоящих из денежных средств, дебиторской и кредиторской задолженности, депозитов и обязательств по долговым инструментам, считается равной их балансовой стоимости.
Были сформированы адекватные резервы по дебиторской задолженности.

41. ФИНАНСОВЫЕ И УСЛОВНЫЕ ОБЯЗАТЕЛЬСТВА

Судебные разбирательства

Группа вовлечена в различные судебные разбирательства, связанные с деятельностью Группы, такие как иски в отношении порчи имущества и претензии сотрудников. Группа считает, что результат этих претензий, по отдельности или в целом, не будет иметь значительного отрицательного влияния на финансовое положение Группы или на результаты ее деятельности.
Группа оценивает степень вероятности возникновения существенных обязательств с учетом конкретных обстоятельств и отражает соответствующий резерв в своей консолидированной финансовой отчетности только в тех случаях, когда существует вероятность того, что события, ведущие к возникновению обязательства, фактически будут иметь место, а сумма соответствующего обязательства может быть обоснованно определена. В данной консолидированной финансовой отчетности не было отражено никаких резервов ни по одному из вышеупомянутых потенциальных обязательств.

Обязательства по поставкам на внутренний рынок

Казахстанское правительство обязывает нефтедобывающие компании поставлять часть добытой сырой нефти на внутренний рынок. Так как цена по таким дополнительным поставкам сырой нефти согласовывается с материнской компанией, она может быть значительно ниже международных цен и может даже устанавливаться на уровне себестоимости добычи. В случае если Правительство обяжет поставить дополнительный объем сырой нефти, превышающий объем поставляемой Группой в настоящее время, такие поставки будут иметь приоритет перед поставками по рыночным ценам, и будут генерировать значительно меньше выручки от продажи сырой нефти на экспорт, что в свою очередь может значительно и негативно повлиять на деятельность, перспективы, финансовое состояние и результаты деятельности Группы.

Экологические обязательства

Законодательство по защите окружающей среды в Казахстане находится в процессе развития и поэтому подвержено постоянным изменениям. Штрафы за нарушение законодательства Республики Казахстан в области охраны окружающей среды могут быть весьма суровы. Потенциальные обязательства, которые могут возникнуть в результате более строгой интерпретации существующих положений, гражданских исков или изменений в законодательстве не могут быть достоверно оценены. Помимо тех сумм, по которым были сформированы резервы (Примечание 23), руководство считает, что не существует вероятных либо возможных экологических обязательств, которые могут оказать существенное отрицательное влияние на финансовое положение Группы, отчет о прибылях и убытках и отчет о движении денежных средств.

Налогообложение

Казахстанское налоговое законодательство и нормативно-правовые акты являются предметом постоянных изменений и различных толкований. Нередки случаи расхождения во мнениях между местными, региональными и республиканскими налоговыми органами. Штрафы и пени за выявленные правонарушения на основании действующих в Казахстане законов могут быть существенными. Штрафные санкции включают в себя штрафы, как правило, в размере 50 % от суммы дополнительно начисленных налогов, и пеню начисленную по ставке рефинансирования, установленной Национальным Банком Республики Казахстан, умноженной на 2,5. В результате, сумма штрафных санкций и пени может в несколько раз превышать суммы подлежащих доначислению налогов. Финансовые периоды остаются открытыми для проверки налоговыми органами в течение пяти календарных лет, предшествующих году, в котором проводится проверка. При определенных обстоятельствах проверки могут охватывать более длительные периоды. Ввиду вышеизложенного, окончательная сумма налогов, штрафных санкций и пени, если таковые имеются, может превысить сумму, отнесенную на расходы по настоящее время и начисленную на 31 декабря 2008 года. Руководство считает, что на 31 декабря 2008 года его толкование применимого законодательства является соответствующим и существует вероятность того, что позиция Группы по налогам будет подтверждена, кроме случаев, когда резервы начислены или раскрыты другим образом в настоящей финансовой отчетности (Примечания 4 и 23).

Обязательства инвестиционного характера

На 31 декабря 2008 года контрактные обязательства Группы по строительным проектам и приобретению основных средств составляли примерно 597.609.943 тысячи тенге. Также, на 31 декабря 2008 года у Группы имеются контрактные обязательства по приобретению товарно-материальных запасов (материалы и запасные части) и услуг на сумму 54.061.451 тысяч тенге.

Обязательства в совместных предприятиях

Отдельные совместные предприятия в составе Группы (ТОО "Тенгизшевройл", ТОО "Казахтуркмунай", "Северокаспийский Проект" и ТОО "Казахойл Актобе") имеют обязательства по условиям лицензионных соглашений, заключенных ими с Республикой Казахстан. В соответствии с этими соглашениями, иностранные партнеры обязаны осуществлять определенные инвестиции в соответствии с оговоренными графиками. Так как обязательства по таким инвестициям возложены на иностранных партнеров, они не учтены в настоящей отчетности в качестве договорных обязательств Группы.

Обязательства по операционной аренде

Обязательства по операционной аренде в основном связаны с арендой самолетов со сроками аренды от 5 до 6 лет. Все контракты операционного лизинга содержат разделы по обновлению рыночных цен в случае, если Группа воспользуется возможностью их продления. Группа не имеет возможности приобретения арендованных активов по окончании срока аренды.
На 31 декабря 2008 года обязательства по операционной аренде Группы представлены следующим образом:

В тысячах тенге	2008
В течение одного года
От 1 до 5 лет	14.467.064
Свыше пяти лет	32.977.626
	5.785.298
Итого	53.229.988

Аренда воздушных судов предполагает cущественные арендные платежи, которые варьируются в зависимости от летных часов и циклов.

Обязательства по лицензиям и контрактам на недропользование

Группа является объектом периодических проверок со стороны государственных органов касательно выполнения требований лицензий и соответствующих контрактов на недропользование. Руководство сотрудничает с государственными органами по согласованию исправительных мер, необходимых для разрешения вопросов, выявленных в ходе таких проверок. Невыполнение положений, содержащихся в лицензии, может привести к штрафам, пени, ограничению, приостановлению или отзыву лицензии. Руководство Группы считает, что любые вопросы, касающиеся несоблюдения условий контрактов или лицензий, будут разрешены посредством переговоров или исправительных мер и не окажут существенного влияния на финансовое положение Группы, отчет о прибылях и убытках или отчет о движении денежных средств.
Условия некоторых контрактов Группы на недропользование требуют минимального уровня расходов за период до конца срока действия лицензии. По каждому из контрактов на недропользование от Группы также требуется согласование планов по ежегодным расходам по капитальным и инфраструктурным проектам с местными органами власти. Максимальная годовая сумма обязательств ограничена 1 % затрат на разработку за год.

Лицензии и контракты на нефтяные месторождения РД КМГ

Обязательства по лицензиям и контрактам на нефтяные месторождения РД КМГ включали следующее по состоянию на 31 декабря 2008 года:

Год	Капитальные расходы	Операционные расходы
2009	44.586.977	4.735.461
2010	841.000	3.834.857
2011	841.000	3.834.857
2012		3.834.857
2013		3.834.857
2014-2021		22.564.721
Итого	46.268.977	42.639.610

Обязательства по поставкам сырой нефти

По условиям соглашения о предэкспортном финансировании, от Группы требуется осуществлять ежемесячные поставки 150.000 тонн сырой нефти в пользу заимодателя в срок до сентября 2009 года, по справедливой стоимости, определяемой на дату поставки. У Группы также есть обязательства по поставке нефти и нефтепродуктов на внутренний рынок в соответствии с распоряжениями Правительства.

Обязательства ТОО "КазГерМунай" ("КГМ", 50 % совместное предприятие РД КМГ)

На 31 декабря 2008 года доля Группы в обязательствах КГМ составляла 10.740.257 тысяч тенге.

Условные обязательства КГМ

Налоговые органы подали иск на КГМ в отношении обязательств, связанных со ставками, применяемыми при подсчете штрафов за сжигание газа в объемах, превышающих разрешенный лимит. По данному вопросу в 2008 году КГМ подал апелляцию на расчет, сделанный налоговыми органами, в Кызылординский региональный экономический суд и получил одобрение. Однако, налоговый комитет опроверг данный вердикт в Наблюдательном Совете суда Кызылординской области и предыдущий вердикт был оспорен в пользу налогового комитета. КГМ находится в процессе подачи последующей апелляции в Верховный Суд Республики Казахстан. Руководство КГМ предполагает, что в конечном итоге дело будет решено в пользу компании. В связи с этим, в консолидированной финансовой отчетности за год, закончившийся 31 декабря 2008 года, не было начислено никаких соответствующих сумм. Если КГМ не выиграет апелляцию, максимальная сумма обязательства оцененная руководством КГМ составит 9.873.360 тысяч тенге, включая штрафы и пени.

Условные обязательства CCEL (50 % совместное предприятие РД КМГ)

В 2007 году бухгалтерские книги CCEL были проаудированы налоговыми органами в отношении расчета и начисления налога на сверхприбыль за 2002-2004 годы. В результате данной проверки, CCEL было выставлено требование от Налогового Комитета Министерства Финансов Республики Казахстан об оплате дополнительного налога в размере 11.781.577 тысяч тенге, штрафа на сумму 2.727.387 тысяч тенге и пени на сумму 11.641.376 тысяч тенге. В 2008 году Компания подала апелляцию в суд города Астаны, где было вынесено решение в пользу CCEL. Налоговые органы затем подали на апелляцию в Верховный Суд, где впоследствии было вынесено решение в их пользу. 16 января 2009 года CCEL подал апелляцию в Коллегию Верховного Суда в отношении выставленных требований по налогу на сверхприбыль. На дату подписания финансовой отчетности исход данного дела остается неопределенным. По состоянию на 31 декабря 2008 года CCEL начислил возможные убытки по данному требованию на сумму 1.889.187 тысяч тенге. Оставшаяся сумма не была начислена, так как CCEL предполагает, что исход дела будет решен в его пользу.

Инвестиционные и прочие обязательства АО "Интергаз Центральная Азия" ("ИЦА") по Договору с Правительством

Инвестиции на улучшение газотранспортных активов

Группа управляет сетью магистральных газопроводов в Республике Казахстан в соответствии с договором (далее "Договор"), подписанным между Группой и Правительством. По условиям Договора ИЦА имеет обязательство ежегодно инвестировать 30 миллионов долларов США (3.623.100 тысяч тенге по курсу 120,77 тенге за 1 доллар США на 31 декабря 2008 года) на улучшение и ремонт переданных газотранспортных активов и на инвестиции в новые газотранспортные активы. В соответствии с условиями Договора, ИЦА будет компенсирована остаточная стоимость указанных инвестиций на момент истечения срока действия Договора. На 31 декабря 2008 года ИЦА имело контрактные обязательства, относящиеся к данному инвестиционному обязательству, приблизительно на сумму 4.700.470 тысяч тенге.
Настоящее инвестиционное обязательство возникает при наступлении определенных условий. Одно из них состоит в том, что физический объем транспортируемого газа остается стабильным или увеличивается по сравнению с уровнем 1996 года; следующее условие заключается в том, что продолжающиеся условия контрактов по транспортировке газа с иностранными клиентами останутся такими же благоприятными, какими они были до заключения Договора. Если тарифы на транспортировку газа и неуплаты со стороны клиентов сделают неосуществимым проведение улучшений и инвестиций, ИЦА имеет право обратиться к Правительству Республики Казахстан для рассмотрения корректировки внутреннего тарифа или корректировки уровня его инвестиционных обязательств.

Роялти

С 17 июля 1997 года ИЦА обязано выплачивать роялти Правительству Республики Казахстан в размере, примерно, 2 % от объема газа, транспортированного по Западной системе. Однако, в соответствии с Договором данный платеж подлежит оплате по Западной системе только после издания постановления Правительством Республики Казахстан или приказа Министерством финансов, уведомляющего клиентов Западной системы об их обязательстве оплатить роялти ИЦА. По состоянию на 31 декабря 2008 года такое постановление не было опубликовано. Вследствие неопределенности, связанной с реализацией условий выплаты роялти, ИЦА до настоящего времени не начисляло роялти своим клиентам
Кроме того, ИЦА не получило никакого указания от Правительства Республики Казахстан в отношении того, что роялти уже должно было быть начислено, или будет начислено, также как и разъяснений в отношении того, имеются ли у ИЦА обязательства в отношении каких-либо сумм роялти за прошедшие периоды.
Руководство работает над разъяснением данного вопроса с Правительством Республики Казахстан и считает, что ИЦА или его клиентам не будут вынесены никакие обязательства по выплате роялти за прошедшие периоды или в будущем.

Кыргызский обвод

В соответствии с рядом определенных условий, которые включают возмещение тарифа, ИЦА должно спроектировать и построить кыргызский обвод по стоимости, которая была определена в Договоре в размере примерно 90-100 миллионов долларов США. Данный актив будет передан Республике Казахстан на более позднюю из следующих дат: в конце срока действия Договора или через двадцать лет после завершения за 1 доллар США. Строительство данного обвода еще не началось.
Руководство считает, что оно предприняло все необходимые шаги для выполнения обязательств ИЦА в этом вопросе, в том числе рассматривает вопрос о принятии в концессионное управление участка газопровода, принадлежащего Республике Кыргызстан. Однако новые внутренние тарифы, которые по условиям Договора являются непременным условием начала строительства кыргызского обвода, еще не были опубликованы по состоянию на 31 декабря 2008 года.
Правительство Республики Казахстан осуществило проверку выполнения ИЦА своих обязательств по Договору, включая выполнение инвестиционных обязательств. Проверка выполнения инвестиционных обязательств ИЦА по Договору за 2008 год будет проведена в 2009 году. Руководство считает, что ИЦА выполняет требования по инвестиционным обязательствам по состоянию на 31 декабря 2008 года.
До декабря 2005 года ИЦА платило Правительству 10 % от чистого дохода в соответствии с Договором. 31 марта 2006 года Республика Казахстан, в лице Министерства финансов, и ИЦА подписали контракт о поправках ("Поправки") к Договору. В соответствии с Поправками, в течение периода с 1 января 2008 года по 31 декабря 2012 года и дополнительного пятилетнего периода, годовой платеж будет согласовываться в начале каждого периода, в случае если данного согласования не произойдет, ИЦА будет платить 2.082.287 тысяч тенге в год.

Технологическая нефть АО "МунайТас" и АО "Казахстанско-Китайский Трубопровод"

АО "МунайТас", 50 %-е совместное предприятие Группы, получило технологическую нефть для закачки в трубопровод. По состоянию на 31 декабря 2008 года объем нефти, закачанной для заполнения трубопровода, составлял 99 тысяч тонн. Аналогично, АО "Казахстанско-Китайский Трубопровод", 50 %-е совместное предприятие Группы, получило нефть для заполнения своего трубопровода в количестве 401 тысячи тонн от своей связанной стороны ТОО "ПетроЧайна Интернэшнл Казахстан". АО "МунайТас" и АО "Казахстанско-Китайский Трубопровод" несут полную ответственность за сохранность этой нефти и должны возвратить ее клиентам в случае вывода трубопровода из эксплуатации или истечения срока действия контрактов на транспортировку. Группа не отражает никаких активов или обязательств в отношении данной нефти.

Ковенанты

Отдельным дочерним организациям Группы необходимо соблюдать ограничительные условия, возникающие по договорам займов. Руководство Группы считает, что Группа и ее дочерние организации соблюдали все установленные ограничительные условия по состоянию на отчетную дату (Примечание 43).

Обязательства по контрактам АО "КазМунайТениз" ("КМТ") на проведение разведки углеводородного сырья

Согласно условиям контрактов "КМТ" на проведение разведки углеводородного сырья, заключенных с Правительственными органами, "КМТ" имеет обязательства по исполнению минимальных рабочих программ по соответствующим нефтегазовым проектам. На 31 декабря 2008 года, "КМТ" имело обязательства по выполнению минимальной-рабочей программы на 2009 год на общую сумму 239.836 тысяч долларов США (эквивалентно 28.964.994 тысячам тенге).

Обязательства АО "Торговый Дом "КазМунайГаз" ("ТД КМГ") по поставкам на внутренний рынок

Казахстанское правительство обязывает компании, специализирующиеся на реализации нефти, поставлять часть продукции на внутренний рынок для обеспечения ежегодной внутренней энергетической потребности, в основном для поддержки сельхозпроизводителей во время весенних и осенних полевых работ. Цены на нефть на внутреннем рынке значительно ниже цен, которые можно получить на внешних рынках, и даже ниже чем стандартные цены на внутреннем рынке, определяемые в коммерческих сделках. За 2008 год ТД КМГ поставил 560.501 тонну нефтепродуктов на общую сумму в 30.466.132 тысячи тенге. В 2009 году ТД КМГ обязан поставить дополнительные 100.000 тонн на сумму 5.044.248 тысяч тенге.

Условные обязательства ПКИ

По состоянию на 31 декабря 2008 года, ПКИ имел налоговые и иные условные обязательства на общую сумму 29.667.715 тысяч тенге. ПКИ является ассоциированной организацией Группы с долей владения 33 %.

Лицензионные обязательства Казахтелекома

В соответствии с условиями ряда лицензий на оказание услуг беспроводной связи Казахтелеком имеет определенные обязательства в отношении зоны покрытия своей сети. Казахтелеком обязан расширять покрытие мобильной сети, охватывая районы вдоль основных магистралей, мелких городов и поселков городского типа Республики Казахстан. Руководство Казахтелекома считает, что Казахтелеком соблюдает условия лицензий.

Обязательства по выдаче кредита

Группа, в любое время, имеет непогашенные обязательства по выдаче кредитов. Эти обязательства принимают форму утвержденных займов и лимитов по кредитным карточкам и овердрафтам и являются аннулируемыми при определенных условиях. Группа планирует профинансировать эти обязательства посредством выпуска долговых ценных бумаг, займов от материнской компании и ряда зарубежных контрагентов в 2009 году.
Группа предоставляет финансовые гарантии и аккредитивы с целью гарантирования выполнения клиентами обязательств перед третьими сторонами. Эти соглашения имеют фиксированные лимиты и обычно выдаются на срок до пяти лет.
Контрактные суммы обязательств указаны в следующей таблице по категории. Суммы по обязательствам, показанные в таблице, предполагают, что суммы полностью выданы авансом. Суммы, показанные в таблице, по аккредитивам представляют максимальный бухгалтерский убыток, который был бы признан на отчетную дату, если контрагенты полностью не выполнят своих обязательств по контракту.

В тысячах тенге	2008
Договорная сумма
Заем, кредитная линия и обязательства по финансовой аренде	124.399.242
Аккредитивы и прочие обязательства, относящиеся к расчетным операциям	14.846.794

Группа использует те же политики по кредитному регулированию и управленческие политики при принятии внебалансовых обязательств, что и политики по балансовым операциям.
Общая сумма имеющихся договорных обязательств по выдаче кредита, указанная выше, необязательно представляет собой будущую потребность в денежных средствах, так как эти обязательства могут истечь или быть закрыты до того, как они будут профинансированы.

Обязательства по Плану Стабилизации

Фонд назначен основным оператором Правительства в осуществлении Плана Стабилизации, утвержденного Правительством в 2008 году (Примечание 1). Соответственно, Фонд имеет следующие обязательства по Плану Стабилизации:

Стабилизация финансового сектора

Правительство поручило Фонду приобрести до 25 % акций четырех крупнейших банков второго уровня в Казахстане для обеспечения дополнительной капитализации. Правительство выделит Фонду 480 миллиардов тенге для этих целей. Фонд не останется акционером после окончания экономического кризиса и предоставит банкам выбор выкупить акции в течение 5 лет после приобретения, но по цене не ниже той, которую заплатил Фонд.

Решение проблем на рынке недвижимости

Правительство решило предоставить средства для финансирования и рефинансирования ипотечных займов. Правительство поручило Фонду разместить депозиты в банках второго уровня и предоставить прямое финансирование строительным компаниям на общую сумму в 600 миллиардов тенге. Эта сумма будет частично использована на рефинансирование существующих ипотечных займов, обеспечение финансирования для завершения продолжающегося строительства и приобретения готового жилья через фонд и его дочерние организации.

Поддержка малого и среднего бизнеса

Правительство поручило Фонду предоставить поддержку предприятиям малого и среднего бизнеса через финансирование новых проектов (30 %) и рефинансирование существующих проектов (70 %). Фонд предоставит 120 миллиардов тенге на эти цели.

Развитие агропромышленного комплекса

Правительство инвестирует 350 миллиардов тенге в агропромышленный комплекс в 2009-2011 годах. Социально предпринимательские корпорации будут вовлечены в программу финансирования, однако, План Стабилизации не предусматривает размер финансирования, которое будет предоставлено через Фонд.

Реализация инновационных, индустриальных и инфраструктурных проектов

Фонд предоставит 120 миллиардов тенге для финансирования инновационных, индустриальных и инфраструктурных проектов.

42. СЕГМЕНТНАЯ ОТЧЕТНОСТЬ

Для управленческих целей деятельность Группа подразделяется в соответствии с видом производимой продукции и типом оказываемых услуг на следующие пять операционных сегментов:
Нефтегазовый сегмент включает операции по разведке и добыче нефти и газа, транспортировке нефти и газа, переработке и продаже сырой нефти и продуктов переработки.
Сегмент транспортировки включает операции по железнодорожной и воздушной перевозке грузов и пассажиров.
Сегмент телекоммуникаций включает операции по услугам фиксированной связи, включая местную, междугороднюю и международную связь (включая страны, входящие и не входящие в СНГ); а также услуги аренды каналов связи, передачи данных и беспроводной связи.
Энергетический сегмент включает операции по производству и передаче электрической энергии, по технической диспетчеризации отпуска электроэнергии в электроэнергетическую систему и потребления импортируемой электроэнергии, функции централизованного оперативно-диспетчерского управления объектами Единой электроэнергетической системы Республики Казахстан.
Сегмент финансовых институтов и развития включает операции по увеличению и стимулированию инвестиционной деятельности во всех сегментах экономики Казахстана.
Некоторые из вышеуказанных отчетных сегментов сформированы путем агрегирования более мелких отчетных сегментов в соответствии с организационной структурой Группы. Каждый отчетный сегмент осуществляет бухгалтерский учет в соответствии с МСФО. Финансовые результаты деятельности каждого сегмента, подготовленные в соответствии с МСФО, представляются главному управляющему и ответственному за принятие решений для целей принятия решений о распределении ресурсов сегменту и оценки результатов его деятельности.
Остальные операционные сегменты были объединены и представлены как Прочие сегменты в связи с их незначительностью. Операции Самрук-Казына были включены в сегмент финансовых институтов и институтов развития.

Ниже представлена информация о прибыли и убытке, активах и обязательствах операционных сегментов Группы за 2008 год:

В тысячах тенге	Нефтегазовый	Транспортировка	Телекоммуникации
Доход от реализации внешним клиентам	2.509.812.468	560.857.501	138.465.973
Доход от реализации другим сегментам	34.327.275	61.941.475	3.913.223
Итого доходов	2.544.139.743	622.798.976	142.379.196
Чистый доход за год	385.589.399	68.125.550	29.515.837
Итого активов сегмента	4.588.435.347	987.101.619	337.959.457
Итого обязательств сегмента	2.562.941.058	314.223.098	143.644.161
Прочая сегментная информация
Финансовый доход	103.244.785	7.724.631	878.585
Финансовые затраты	(186.952.629)	(10.163.968)	(6.089.217)
Доля в доходах ассоциированных компаний	22.364.417	862.880	17.554.988
Расходы по подоходному налогу	(253.842.485)	14.603.630	6.085.400
Износ, истощение и амортизация	(154.650.428)	(49.616.841)	(23.113.024)
Убыток от обесценения	(32.374.490)	184.540	(10.869.970)
Резервы на устаревшие товарно-материальные запасы, сомнительную дебиторскую задолженность и сомнительный НДС к возмещению	(18.711.728)	(3.779.533)	(975.607)
Отчисления в резервы	(20.563.047)	(1.238.726)	(1.293.763)
Инвестиции в ассоциированные компании	127.090.073	2.436.557	44.604.223
Капитальные затраты	480.584.079	139.625.273	63.687.574

продолжение таблицы

Энергетика	Финансовые институты и институты развития	Прочие	Элиминации	Всего
76.415.827	42.016.664	27.872.652		3.355.441.085
13.392.427	1.378.544	3.460.675	(118.413.619)
89.808.254	43.395.208	31.333.327	(118.413.619)	3.355.441.085
10.562.717	(14.889.077)	16.830.617	(34.700.527)	461.034.516
273.430.865	626.472.628	3.532.969.249	(2.673.523.454)	7.672.845.711
150.223.076	380.396.757	38.243.996	(174.165.599)	3.415.506.547
1.164.984	3.086.675	52.858.793	(40.416.084)	128.542.369
(1.491.170)	(638.949)	(463.077)	1.611.923	(204.187.087)
(2.729)		(28.723)		40.750.833
1.973.304	(2.008.081)	(182.194)		(233.370.426)
(6.730.214)	(364.916)	(1.978.445)		(236.453.868)
(1.555.013)	(18.788.015)	(33.684.059)	515.944	(96.571.063)
(669.337)	(373.497)	(831.053)		(25.340.755)
	(275.141)	(6.037)		(23.376.714)
75.429	17.099	3.263.926		177.487.307
31.684.260	559.257	19.407.495	(168.135)	735.379.803

43. СОБЫТИЯ, ПРОИЗОШЕДШИЕ ПОСЛЕ ОТЧЕТНОЙ ДАТЫ

Девальвация Тенге

4 февраля 2009 года Тенге девальвировал по отношению к Доллару США и другим основным валютам. Обменный курс до и после девальвации составил 120 Тенге за 1 доллар США и 150 Тенге за 1 доллар США, соответственно. Обменный курс КФБ на 19 июня 2009 года составил 150,3 тенге за 1 доллар США.

Приобретение АО "МангистауМунайГаз" ("ММГ")

15 апреля 2009 года НК КМГ и "CNPC Exploration and Development Company Ltd." подписали договор о намерении приобрести 100 % простых акций ММГ у "Central Asia Petroleum Ltd.". Активы ММГ включают нефтегазовое месторождение Каламкас, Жетыбай и прочие активы по разведке. Активы, относящиеся к Павлодарскому нефтеперерабатывающему заводу, которые находились во владении ММГ, не были включены в сделку. Завершение сделки намечено на август 2009 года, однако на дату этой отчетности не все условия, требуемые для завершения сделки, выполнены.

Выпуск облигаций

30 января 2009 года Фонд разместил на неорганизованном рынке 480.000 купонных облигаций на общую сумму 480 миллиардов тенге. Срок обращения облигаций составляет 15 лет, купонное вознаграждение в размере 0,02 % выплачивается каждые полгода и номинальная стоимость составляет 1.000.000 тенге за облигацию. Все облигации были выкуплены Национальным Банком Республики Казахстан. Целью выпуска облигаций было привлечение средств для финансирования мероприятий в рамках Плана Стабилизации.
18 марта 2009 года Фонд разместил на КФБ дополнительно 750.000.000 купонных облигаций на общую сумму 750 миллиардов тенге. Срок обращения облигаций составляет от 6-15 лет, годовое купонное вознаграждение в размере 4 % выплачивается каждые полгода и номинальная стоимость составляет 1.000 тенге за облигацию. Все эти облигации были выкуплены БТА Банком и Альянс Банком, как раскрыто далее.

Приобретение АО "БТА Банк" ("БТА Банк")

В феврале 2009 года в соответствии с Законом Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности" Агентство Республики Казахстан по регулированию и надзору финансовых рынков и финансовых институтов предложило Правительству, а Правительство в лице Фонда, приняло предложение Агентства выкупить контрольный пакет АО "БТА Банка". Таким образом, Фонд приобрел 25.243.343 штук дополнительно выпущенных простых акций по цене 8.401 тенге за акцию на общую сумму 212.095 миллионов тенге, в результате чего доля Фонда в капитале БТА Банка составила 75,10 %. Банк был приобретен Фондом с целью дальнейшей перепродажи по завершению текущей реструктуризации внешних обязательств Банка. В феврале 2009 года рейтинговые агентства снизили рейтинги некоторых долговых инструментов Банка, что привело к нарушению ковенантов по этим долговым инструментам, и как следствие, большинство обязательств Банка стало текущими.
В течение марта 2009 года БТА Банк разместил на КФБ свои облигации с купонным вознаграждением в размере 9 % на общую сумму 645 миллиардов тенге со сроком обращения от 6-15 лет. Все эти облигации были приобретены Фондом. Одновременно Фонд выпустил облигации с аналогичным сроком обращения и с купонным вознаграждением в размере 4 % (как представлено в параграфе "Выпуск облигаций"). Часть данных облигаций на общую сумму 645 миллиардов тенге была приобретена БТА Банком. Впоследствии, БТА Банк продал облигации на сумму 289,5 миллиардов тенге Национальному Банку Республики Казахстан по соглашениям обратного выкупа.

АО "Альянс Банк" - размещение депозита и приобретение облигаций

2 февраля 2009 года Фонд разместил депозит в АО "Альянс Банк" ("Альянс Банк") в размере 24.000.000 тысяч тенге с целью дополнительной капитализации Альянс Банка.
В течение марта 2009 года Альянс Банк разместил на КФБ свои облигации с купонным вознаграждением в размере 9 % на общую сумму 105 миллиардов тенге со сроком обращения от 6-15 лет. Все эти облигации были приобретены Фондом. Одновременно Фонд выпустил облигации с аналогичным сроком погашения и с купонным вознаграждением в размере 4 % (как представлено в параграфе "Выпуск облигаций"). Часть данных облигаций на общую сумму 105 миллиардов тенге была приобретена Альянс Банком и на настоящую дату облигации на сумму 54 миллиарда проданы Национальному Банку Республики Казахстан по соглашениям обратного выкупа.

Приобретение доли и размещение депозитов в других банках второго уровня

В рамках Плана Стабилизации (Примечание 1) в течение 2009 года Правительство оказало финансовую поддержку некоторым казахстанским банкам.
В конце января 2009 года Фонд разместил в краткосрочные депозиты в АО "Казкоммерцбанк" и АО "Народный сберегательный банк Казахстана" 36.000.000 тысяч тенге и 60.000.000 тысяч тенге, соответственно, которые впоследствии были инвестированы в капитал банков путем приобретения их акций в рамках новой эмиссии, как представлено ниже:
- 14 мая 2009 года Фонд приобрел 165.517.241 штук простых акций АО "Казкоммерцбанк" по цене 217,5 тенге за акцию, что привело к тому, что в капитал Банка было инвестировано 36.000.000 тысяч тенге.
- 27 и 29 марта 2009 года Фонд приобрел 259.064.909 штук простых акций и 196.232.499 штук привилегированных акций АО "Народный сберегательный банк Казахстана" по цене 104,03 тенге за акцию и 168,42 тенге за акцию, соответственно, в результате 60.000.000 тысяч тенге было инвестировано в капитал Банка.
Приобретение было осуществлено посредством дополнительной эмиссии и доля Фонда от общего количества простых акций АО "Казкоммерцбанк" и АО "Народный сберегательный банк Казахстана" составила 21,26 % и 20,91 %, соответственно. Акции АО "Казкоммерцбанк" были впоследствии переданы в доверительное управление акционерам АО "Казкоммерцбанк".
Также в конце января 2009 года Фонд разместил в долгосрочные депозиты со сроком погашения в 2012 году с годовой ставкой вознаграждения 8 % в АО "Казкоммерцбанк" и АО "Народный сберегательный банк Казахстана" 84.000.000 тысяч тенге и 60.000.000 тысяч тенге соответственно, с целью кредитования проектов реального сектора экономики.

Размещение вкладов в банках второго уровня с целью рефинансирования ипотечных займов

В рамках Плана Стабилизации (Примечание 1) во втором квартале 2009 года Фонд разместил депозиты в размере 120.000.000 тысяч тенге в некоторые казахстанские банки. Депозиты были размещены на двадцать лет для рефинансирования ими ипотечных займов, полученных населением.

Размещение вкладов в банках второго уровня с целью поддержки малого и среднего бизнеса.

В рамках Плана Стабилизации (Примечание 1) в первом квартале 2009 года Фонд выдал заем АО "Фонд развития предпринимательства "Даму" ("Фонд "Даму"), дочерней организации, в размере 120.000.000 тысяч тенге сроком до 7 лет. Фонд "Даму" из полученных средств выдал займы на сумму 117.000.000 тысяч тенге некоторым казахстанским банкам. Займы были выданы для целей финансирования и рефинансирования субъектов малого и среднего бизнеса согласно Плану Стабилизации. 3.000 000 тысяч тенге будут использованы на те же цели самим Фондом "Даму".

Передача акций АО "НАК "КазАтомПром" и АО "НГРК "Тау-Кен Самрук"

В течение первого квартала 2009 года Правительство передало Фонду инвестиции в доли АО "Национальная Атомная Компания "КазАтомПром" (100 %) и АО "Национальная Горнорудная Компания "Тау-Кен Самрук" (100 %).
В течение первого квартала 2009 года Правительство передало Фонду инвестиции в доли АО "Национальная Атомная Компания "КазАтомПром" (100 %) % и АО "Национальная Горнорудная Компания "Тау-Кен Самрук" (100 %).

Выбытие предприятий

В соответствии с решением Государственной комиссии по вопросам модернизации экономики Республики Казахстан в июне 2009 года Фондом начаты процедуры по передаче Министерству индустрии и торговли Республики Казахстан следующих дочерних организаций:

1. АО "СПК Сары-Арка"
2. АО "СПК Epтіс"
3. АО "СПК Онтустік"
4. АО "СПК Жетісу"
5. АО "СПК Тобол"
6. АО "СПК Каспий"
7. АО "СПК Батыс"
8. АО "Национальный Инновационный Фонд"
9. АО "Корпорация по развитию и продвижению экспорта "KAZNEX"

Нарушение ковенантов КМГ

По состоянию на дату данной финансовой отчетности The Rompetrol Group и АО "КазТранГаз", дочерние предприятия НК КМГ, нарушили некоторые финансовые условия по договорам займов. Однако, эти дочерние организации получили освобождение от возможных обязательств от кредиторов по самому крупному займу и, в отношении остальных займов, считают, что на данный момент отсутствуют случаи неисполнения обязательств по выплатам и соответствующие кредиторы не имеют намерений отзывать займы и/или ускорять выплаты. По состоянию на дату данной финансовой отчетности общая сумма займов, по которым нарушены финансовые условия, составляет приблизительно 145,1 миллионов долларов США.

"Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының 2008 жылғы жылдық қаржылық есептілігін (шоғырландырылған) бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 30 желтоқсандағы № 2279 Қаулысы

«Ұлттық әл-ауқат қоры туралы» Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 13 ақпандағы Заңының 9-бабы 3-тармағының 2) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» акционерлік қоғамының 2008 жылғы жылдық қаржылық есептілігі (шоғырландырылған) бекітілсін.
2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2009 жылғы 30 желтоқсандағы
№ 2279 қаулысымен
бекітілген

«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» акционерлік қоғамының
2008 жылғы жылдық қаржылық есептілігі (шоғырландырылған) Астана 2009 жыл «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ
Жылдық қаржылық есептілік (шоғырландырылған)

МАЗМҰНЫ

Тәуелсіз аудиторлардың есебі

Жылдық қаржылық есептілік (шоғырландырылған)

1. Шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерім
2. Пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есеп
3. Капиталдағы өзгерістер туралы шоғырландырылған есеп
4. Ақша қаражатының қозғалысы туралы шоғырландырылған есеп
5. Шоғырландырылған қаржылық есептілікке ескертпелер

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2009 жылғы 30 желтоқсандағы
№ 2279 қаулысымен
бекітілген

«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ

Жылдық қаржылық есептілік (шоғырландырылған)
Тәуелсіз аудиторлардың есебінен 2008 жылғы
31 желтоқсанда аяқталатын жыл үшін

ТӘУЕЛСІЗ АУДИТОРЛАРДЫҢ ЕСЕБІ

«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ акционеріне

Біз «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ-тың және оның еншілес ұйымдарының (бұдан әрі мәтін бойынша «Топ») қоса беріліп отырған қаржылық есептілігіне аудит жүргіздік, ол 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімді, пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есепті, капиталдағы өзгерістер туралы шоғырландырылған есепті және көрсетілген күні аяқталатын жыл ішіндегі ақша қаражатының қозғалысы туралы шоғырландырылған есепті, сондай-ақ есеп саясатының қазіргі аспектілері туралы ақпарат пен шоғырландырылған қаржылық есептілікке басқа да ескертпелерді қамтиды.

Басшылықтың қаржылық есептілікке жауапкершілігі

Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына сәйкес осы қаржылық есептілікті дайындау және дұрыс ұсыну үшін Топ басшылығы жауапты болады. Бұл жауапкершілік: алаяқтық немесе қателік салдарынан болатын елеулі бұрмалаулары жоқ қаржылық есептілікті дайындау және дұрыс ұсыну үшін қажетті тиісті ішкі бақылаудың жоспарлануын, енгізілуін және ұсталуын; тиісті есеп саясатын таңдау мен қолдануды; осы жағдаяттарға сәйкес келетін бухгалтерлік бағалауды жүзеге асыруды қамтиды.

Аудитордың жауапкершілігі

Біздің міндетіміз өзіміз жүргізген аудит негізінде осы шоғырландырылған қаржылық есептілік бойынша пікір білдіру болып табылады. Біз аудитті Халықаралық аудит стандарттарына сәйкес жүргіздік. Бұл стандарттар біздің ізеттілік нормаларын сақтауымызды, коса беріліп отырған қаржылық есептілікте елеулі бұрмалаулардың жоқтығына жеткілікті сенімділік алу үшін аудиторлық тексеруді жоспарлау мен жүргізуімізді талап етеді.
Аудит қаржылық есептіліктегі сомалар мен ақпараттарға қатысты аудиторлық дәлелдер алуға бағытталған рәсімдердін жүзеге асырылуын қамтиды. Рәсімдерді таңдау алаяқтық немесе қателік салдарынан болатын елеулі бұрмалау қаупін бағалауды коса алғанда, аудитордың пайымдауына негізделеді. Бұл қауіпті бағалау кезінде аудитор ұйымның ішкі бақылау жүйесінің тиімділігі туралы пікірін білдіру үшін емес, аудиттің нақты жағдаяттарда қажетті рәсімдерін айқындау үшін қаржылық есептіліктің дайындалуы мен дұрыс ұсынылуына қатысты ішкі бақылау жүйесінің ұйымдастырылуын қарайды. Аудит сондай-ақ пайдаланылған есеп саясатының орындылығын және қаржылық есептіліктің жалпы ұсынылуын бағалауға тең басшылық жасаған бухгалтерлік бағалаудың негізділігін бағалауды қамтиды.
Біз алған аудиторлық дәлелдер біздің аудиторлық пікірімізді білдіру үшін негіздемелер ұсынуға жеткілікті және лайықты болып табылады деп санаймыз.
Ескертпелермен қорытынды үшін негіз
Қоса беріліп отырған шоғырландырылған қаржылық есептілік ХБЕС ережелері талап ететіндей салыстырма ақпаратты білдірмейді.
Қорытынды
Біздің пікіріміз бойынша, барлық елеулі аспектілердегі шоғырландырылған қаржылық есептілік Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес Топтың 2007 жылғы 31 желтоқсандағы қаржылық жағдайын, сондай-ақ оның қаржылық нәтижелері мен көрсетілген күні аяқталатын жыл ішіндегі ақша қаражатының қозғалысын дұрыс көрсетеді.

____________________ ____________________________
Эльшад Алиев Евгений Жемалетдинов
Аудит партнері Бас директор
Қазақстан Республикасының аумағында
аудиторлық қызметпен айналысуға
арнап Қазақстан Республикасы Қаржы
министрлігі 2005 жылғы 15 шілдеде
берген сериясы МФЮ - 2, № 0000003
мемлекеттік лицензия

2009 жылғы 19 маусым

«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ
Жылдық қаржылық есептілік (шоғырландырылған)

ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН БУХГАЛТЕРЛІК ТЕҢГЕРІМ
2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша

Мың теңгемен	Ескертпе	2008
АКТИВТЕР
Ұзақ мерзімді активтер
Негізгі құралдар	6	3.984.170.539
Материалдық емес активтер	7	116.801.586
Қауымдасқан компаниялардағы инвестициялар	8	177.487.307
Клиенттерге қарыздар	9	169.712.749
Кредиттік мекемелердегі қаражат	10	142.506.747
Кейінге қалдырылған салық бойынша актив	35	13.321.196
Бірлескен кәсіпорын қатысушысынан алынатын вексель	21	9.431.009
Ұзақ мерзімді қаржы активтері	11	108.481.286
Ұзақ мерзімді банк делозиттері	12	37.606.677
Өзге де ұзақ мерзімді активтер	13	100.566.334
		4.860.085.430
Ағымдағы активтер
Тауарлық-материалдық қорлар	14	169.377.704
Өтеуге ҚҚС		85.192.231
Табыс салығы бойынша алдын ала төлем	35	32.593.045
Сауда дебиторлық берешек	15	151.983.234
Клиенттерге қарыздар	9	24.307.838
Кредиттік мекемелердегі қаражат	10	28.102.547
Қысқа мерзімді қаржы активтері	11	91.169.145
Қысқа мерзімді банк депозиттері	12	590.785.603
Өзге де ағымдағы активтер	15	132.008.589
Ақша қаражаты және оның баламалары	16	1.506.080.120
		2.811.600.056
Сатуға арналған активтер		1.160.225
АКТИВТЕРДІҢ ЖИЫНЫ		7.672.845.711

«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ Директорлар кеңесі атынан шығаруға қол қойылды және бекітілді

Басқарушы Директор-Басқарма мүшесі ___________________________
Әйтекенов Қайрат

Бас бухгалтер ___________________________
Алмаз Әбдірахманова

Қоса беріліп отырған есеп саясаты мен 11-74 беттердегі түсіндірме жазба осы жылдың қаржылық есептіліктің (шоғырландырыдған) ажырамас бөлігі болып табылады.

Мың теңгемен	Ескертпе	2008
КАПИТАЛ ЖӘНЕ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Топ акционеріне жататын капитал
Жарғылық капитал	17	3.458.923,009
Сату үшін қолда бар инвестицияларды қайта бағалау бойынша резерв		(9.620.292)
Валюталарды қайта есептеу бойынша резерв		(28.242.096)
Өзге де капитал резервтері		11.920.441
Бөлінбеген пайда		270.036.775
		3.703.017.837
Азшылық үлесі		554.321.327
Капитал жиыны		4.257.339.164
Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Қарыздар	18	1.694.800.480
Қазақстан Республикасының Үкіметінен қарыз	19	40.791.195
Жобадағы үлесті сатып алғаны үшін кредиттік берешек	20	239.500.799
Бірлескен кәсіпорынға қатысушыға кредиторлық берешек	21	163.451.870
Қаржылық жалға алу жөніндегі міндеттемелер	22	18.423.140
Резервтер	23	74.531.968
Кейінге қалдырылған салық жөніндегі міндеттемелер	35	219.051.735
Қызметкерлерге сыйақылар жөніндегі міндеттемелер	24	21.058.786
Туынды қаржы құралдары		7.466.031
Өзге де ұзақ мерзімді міндеттемелер		28.887.895
		2.507.963.899
Ағымдағы міндеттемелер
Қарыздар	18	287.704.627
Қазақстан Республикасының Үкіметінен қарыз	19	796.024
Қаржылық жалға алу жөніндегі міндеттемелер	22	6.372.272
Резервтер	23	42.130.247
Қызметкерлерге сыйақылар жөніндегі міндеттемелер	24	1.439.383
Төлеуге табыс салығы	35	67.371.986
Сауда кредиторлық берешек		269.358.734
«Пут» опционы бойынша міндеттемелер	25	14.895.525
Туынды қаржылық құралдар		115.802
Ағымдағы өзге де міндеттемелер	26	217.358.048
		907.542.648
Сатуға арналған ретінде жіктелген активтермен байланысты міндеттемелер		-
Міндеттемелердің жиыны		3.415.506.547
КАПИТАЛ МЕН МІНДЕТТЕМЕЛЕРДІҢ ЖИЫНЫ		7.672.845.711

«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ Директорлар кеңесі атынан шығаруға кол қойылды және бекітілді

Басқарушы Директор-Басқарма мүшесі ___________________________
Әйтекенов Қайрат

Бас бухгалтер ___________________________
Алмаз Әбдірахманова

Қоса беріліп отырған есеп саясаты мен 11-74 беттердегі түсіндірме жазба осы жылдың қаржылық есептіліктің (шоғырландырылған) ажырамас бөлігі болып табылады.

ПАЙДА ЖӘНЕ ШЫҒЫНДАР ТУРАЛЫ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ЕСЕП
2008 жылға 31 желтоқсандағы жағдай бойынша

Мың теңгемен	Ескертпе	2008
Кірістер	27	3.340.461.948
Мемлекеттік субсидиялар	28	14.979.137
		3.355.441.085
Сатылған өнім мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құны	29	(2.003.875.432)
Жалпы пайда		1.351.565.653
Жалпы және әкімшілік шығындар	30	(301.354.826)
Тасымалдау және сату жөніндегі шығыстар	31	(216.001.926)
Еншілес ұйымдардың шығуынан түсетін кіріс		2.839.531
Өнім бермейтін барлау-пайдалану ұңғымаларды шығысқа шығару	6	(3.494.522)
Негізгі құралдардың шығуынан келетін шығын, нетто		(1.228.925)
Құнсызданудан келетін шығын	32	(96.571.063)
Өзге де операциялық кіріс		10.197.386
Операциялық қызметтен түсетін пайда		745.951.308
Қаржылық шығындар	33	(204.187.087)
Қаржылық кіріс	34	128.542.369
Қауымдасқан компаниялардың кірістеріндегі үлес		40.750.833
Теріс бағам айырмасы, нетто		(16.652.481)
Табыс салығы есептелгенге дейінгі пайда		694.404.942
Табыс салығы бойынша шығыстар	35	(233.370.426)
Жыл бойғы пайда		461.034.516
Мыналарға келетін:
Топ акционеріне		352.336.455
Азшылық үлесіне		108.698.061
		461.034.516

«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ Директорлар кеңесі атынан шығаруға кол қойылды және бекітілді

Басқарушы Директор-Басқарма мүшесі ___________________________
Әйтекенов Қайрат

Бас бухгалтер ___________________________
Алмаз Әбдірахманова

Қоса беріліп отырған есеп саясаты мен 11-74 беттердегі түсіндірме жазба осы жылдың қаржылық есептіліктің (шоғырландырылған) ажырамас бөлігі болып табылады.

КАПИТАЛДАҒЫ ӨЗГЕРІСТЕР ТУРАЛЫ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ЕСЕП
2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша

Негізгі компанияның акционеріне келеді
Мың теңгемен	Ескертпе.	Жарғылық капитал	Сату үшін бар инвестицияларды қайта бағалау резерві	Шетелдік валютаны қайта бағалау резерві	Өзге де капитал резервтері	Бөлінбе пайда/жинақтау (тапшылық)	Жиыны	Азшылық үлесі	Жиыны
2007 жылғы 31 желтоқсандағы сальдо		-	(4.527.040)	(30.938.029)	13.514.781	2.579.057.178	2.557.106.890	453.714.830	3.010.821.720
Сату үшін қолда бар инвестициялар бойынша іске асырылмаған таза шығын		-	(5.513.967)	-	-	-	(5.513.967)	(1.185)	(5.515.152)
Сату үшін қолда бар инвестициялар іске асырылған, шығару кезіндегі пайда және шығындар туралы есепке көшірілген таза кіріс			420.715	-	-	-	420.715	-	420.715
Салықты шегергенде туынды қаржы құралдары бойынша Іске асырылмаған таза шығындар		-	-	-	(3.258.561)	-	(3.258.561)	-	(3.258.561)
Шетелдік влютаны қайта есептеу	17	-	-	2.695.933	-	-	2.695.933	84.051	2.779.984
Тікелей капиталында танылған жыл ішіндегі кірістер мен шығыстардың жалпы сомасы		-	(5.093.252)	2.695.933	(3.258.561)	-	(5.655.880)	82.866	(5.573.014)
Жыл бойғы таза кіріс		-	-	-	-	352.336.465	352.336.465	108.698.061	461.034.516
Жыл бойғы кірістер мен шығыстардың жалпы сомасы		-	(5.093.252)	2.695.933	(3.258.561)	352.680.455	346.680.575	108.780.927	455.461.502
Акциялар шығару	17	3.458.923.009	-	-	-	(2.648.911.940)	810.011.069	-	810.011.069
Төленген дивидендтер	17	-	-	-	-	(6.720.000)	(6.720.000)	(20.903.506)	(27.623.506)
Үлестік құралдар негізіндегі төлемдерді тану		-	-	-	1.314.775	-	1.314.775	-	1.314.775
Еншілес ұйымдарда жүзеге асырылған акцияларды сатып алу опциондары		-	-	-	(1.830.926)	880.251	(950.675)	701.195	(249.480)
Еншілес ұйымдардағы қатысу үлестерін өзгерту - азшылық үлесін сатып алу		-	-	-	-	(1.465.921)	(1.465.921)	(4.271.010)	(5.736.931)
Еншілес ұйымдардағы қатысу үлестерін өзгерту - еншілес ұйымның шығуы		-	-	-	-	(70.768)	(70.768)	(3.329.866)	(3.400.634)
Еншілес ұйымдардағы қатысу үлестерін өзгерту - миноритарлық акционердің үлесті сатып алуы		-	-	-	-	(78.200)	(78.200)	842.305	764.105
Еншілес ұйымның нарықтан өз акцияларын сатып алуы		-	-	-	-	(521.318)	(521.318)	-	(521.318)
Еншілес ұйымдарды өзге де тарату		-	-	-	-	(2.288.590)	(2.288.590)	-	(2.288.590)
Жарғылық капиталға миноритарлық акционердің салымы		-	-	-	-	-	-	18.786.452	18.786.452
Өзге де резервтік капиталды ұлғайту		-	-	-	2.10.372	(2.10.372)	-	-	-
2008 жылғы 31 желтоқсандағы сальдо		3.458.923.009	(9.620.292)	(28.242.096)	11.920.441	270.036.775	3.703.017.837	554.321.327	4.257.339.164

«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ Директорлар кеңесі атынан шығаруға қол қойылды және бекітілді

Басқарушы Директор-Басқарма мүшесі ___________________________
Әйтекенов Қайрат

Бас бухгалтер ___________________________
Алмаз Әбдірахманова

Қоса беріліп отырған есеп саясаты мен 11-74 беттердегі түсіндірме жазба осы жылдың қаржылық есептіліктің (шоғырландырылған) ажырамас бөлігі болып табылады.

АҚША ҚАРАЖАТЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ ТУРАЛЫ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ЕСЕП
2008 жылға 31 желтоқсандағы жағдай бойынша

Мың теңгемен	Ескертпе	2008
Операциялық қызметтен ақша ағындары:
Табыс салығына дейінгі кіріс		694.404.942
Мыналарға түзету:
Тозуға, ескіруге және амортизацияға	6,7	237.268.247
Қауымдасқан компаниялардағы кірістегі үлеске	8	(40.750.833)
Қаржы шығындары	33	204.187.087
Қаржы кірісі	34	(128.542.369)
Құнсызданудан болған шығын	32	96.571.063
Қызметкерлерге сыйақы төлеу жөніндегі ұзақ мерзімді міндеттемелер	24	2.974.312
Өнім бермейтін барлау-пайдалану ұңғымаларды шығысқа шығару	6	3.494.522
Резервтерге аудару	23	23.376.714
Туынды қаржы құралдары		(1.491.931)
Негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің шығуынан келетін шығын		1.228.925
Еншілес ұйымдардың шығуынан келетін кіріс		(2.839.531)
Күмәнді дебиторлық берешек пен өзге де ағымдағы активтер бойынша резервтер	15	19.774.265
Өзге де қаржы активтері бойынша күмәнді борыштар жөніндегі резервтер	11	397.685
Өтеуге ҚҚС бойынша резервтер	13	980.196
Пайда немесе шығын арқылы әділ құн бойынша бағаланған қаржы активтерін қайта бағалаудан болатын шығын		14.563.823
Үлестік құралдар негізіндегі төлемдер бойынша шығыстар		1.314.775
Тауар-материалдық қорларды шығысқа шығару бойынша резервтер	14	4.586.294
Сату үшін қолда бар активтерді қайта бағалаудан болатын іске асырылған шығын		420.715
Бағамдық айырмадан түсетін іске асырылмаған кіріс		(2.285.622)
Айналым капиталындағы өзгерістерге дейінгі операциялық қызметтен түсетін кіріс		1.129.633.279
Өзге де ұзақ мерзімді активтердегі азаю		862.801
Клиенттерге қарыздардағы ұлғаю		(117.561.605)
Кредиттік мекемелердегі қаражаттағы ұлғаю		(104.323.429)
Өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздардағы ұлғаю		(18.838.421)
Кері сатып алу келісімдері бойынша сатып алынған бағалы қағаздардағы ұлғаю		(21.069.901)
Пайда және шығын арқылы әділ құн бойынша бағаланған қаржы активтері		(5.719.434)
Тауар-материалдық қорлардағы ұлғаю		(35.710.213)
Өтеуге ҚҚС-тағы ұлғаю		(29.090.046)
Сауда-дебиторлық берешектегі азаю		76.874.020
Ағымдағы өзге де активтердегі ұлғаю		(23.708.962)
Үкіметке берешектегі және одан алынған қарыздағы ұлғаю		102.323.683
Сауда-дебиторлық берешектегі ұлғаға		54.755.850
Өзге де міндеттемелердегі азаю		(5.120.062)
Операциялық қызметтен ақшаның таза түсімі		1.003.307.560
Төленген табыс салығы		(396.780.141)
Төленген пайыздар		(117.671.040)
Алынған пайыздар		87.363.357
Операциялық қызметтен түскен ақша қаражатының таза түсімі		576.219.736

«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ Директорлар кеңесі атынан шығаруға қол қойылды және бекітілді

Басқарушы Директор-Басқарма мүшесі ___________________________
Әйтекенов Қайрат

Бас бухгалтер ___________________________
Алмаз Әбдірахманова

Қоса беріліп отырған есеп саясаты мен 11-74 беттердегі түсіндірме жазба осы жылдың қаржылық есептіліктің (шоғырландырылған) ажырамас бөлігі болып табылады.

Мың теңгемен	Ескертпе	2008
Инвестициялық қызметтен түсетін ақшаның қозғалысы:
Банк депозиттерін орналастыру, нетто		(51.574.281)
Қауымдасқан компаниялардың акцияларын сатып алу		(6.773.737)
Сатып алынған ақшалай қаражатты шығарып тастағанда, еншілес ұйымдарды сатып алу	5	(78.479.031)
Сатып алынған ақшалай қаражатты шығарып тастағанда, бірлесіп бақыланатын кәсіпорындарды сатып алу	5	(41.316.086)
Азшылық үлесін сатып алу		(2.671.327)
Шығару тобынан қайта топтастырылған еншілес ұйымдардың ақша қаражаты		105.033
Негізгі құралдарды сатып алу		(693.543.201)
Материалдық емес активтерді сатып алу		(15.883.317)
Қаржы активтерін сатып алу		(2.630.133)
Негізгі құралдарды сатудан түскен түсімдер		31.157.988
Ұзақ мерзімді активтер үшін төленген аванстар		(32.949.125)
Қауымдасқан компаниялардан алынған дивидендтер	8	58.012.876
Еншілес ұйымдарды сатудан түскен түсімдер		3.811.702
Азшылық үлесін сатудан түскен түсімдер		4.383.768
Акциялар сатып алуға арналған опционды орындау		(249.480)
Еншілес ұйымдардың жарналары		14.220.213
Инвестициялық қызметке ақшаны таза жұмсау		(814.378.138)
Қаржы қызметінен түсетін ақша қозғалысы:
Қарыздар бойынша түсімдер		1.100.534.617
Қарыздарды өтеу		(773.682.701)
Қаржылық жалдау жөніндегі міндеттемелерді өтеу		(5.307.833)
Еншілес ұйымдардың акцияларын өтеу		(521.318)
Акционермен болатын операциялар		12.718.000
Еншілес ұйымдардың миноритарлық акционерлеріне төленген дивидендтер	17	(20.903.506)
Акционерге төленген дивидендтер		(6.720.000)
Еншілес ұйымдарды өзге де бөлу		(2.288.590)
Жарғылық капиталға жарналар		795.629.420
Қаржы қызметінен түсетін ақша қаражатының таза түсімі		1.099.458.089
Айырбастау бағамдары өзгерістерінің ақшаға және оның баламаларына әсері		1.377.450
Ақша қаражаты мен оның баламаларының таза ұлғаюы		862.677.137
Жыл басындағы ақша қаражаты және оның баламалары		643.402.983
Жыл аяғындағы ақша және оның баламалары	16	1.506.080.120

«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ Директорлар кеңесі атынан шығаруға қол қойылды және бекітілді

Басқарушы Директор-Басқарма мүшесі ___________________________
Әйтекенов Қайрат

Бас бухгалтер ___________________________
Алмаз Әбдірахманова

Қоса беріліп отырған есеп саясаты мен 11-74 беттердегі түсіндірме жазба осы жылдың қаржылық есептіліктің (шоғырландырылған) ажырамас бөлігі болып табылады.

«Самұрық» мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық
холдингі» АҚ жылдық қаржылық есептілік (шоғырландырылған) ЖЫЛДЫҚ ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІККЕ
(ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН) ЕСКЕРТПЕЛЕР

1. ЖАЛПЫ АҚПАРАТ

Корпоративтік ақпарат

«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ (бұдан әрі мәтін бойынша «Компания», «Қор» немесе «Самұрық-Қазына») Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 13 қазандағы Жарлығына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 қазандағы қаулысына сәйкес 2008 жылғы 3 қарашада құрылды. Құрылу «Қазына» орнықты даму қоры» АҚ («Қазына») пен «Самұрық» мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық холдингі» АҚ («Самұрық») қосылуы және Мемлекеттің Қорға Қазақстан Республикасының Үкіметіне («Мемлекет» немесе «Үкімет») тиесілі кейбір кәсіпорындардағы өзінің меншік құқығын қосымша беру арқылы жүзеге асырылды. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитеті білдіретін Үкімет Компанияның жалғыз акционері (бұдан әрі мәтін бойынша «Акционер»)болып табылады.
Қор 37-ескертпеде санамаланған бір қатар мемлекеттік кәсіпорындарды біріктіретін холдинг (бұдан әрі мәтін бойынша «Топ») болып табылады. Басқарушылық мақсаттары үшін Топтың қызметі өндіретін өнімнің түріне және көрсетілетін қызметтеріне сәйкес мынадай бес операциялық сегменттерге бөлінеді (42-ескертпе). Мұнай-газ сегменті мұнай мен газды барлау және өндіру, мұнай мен газды тасымалдау, шикі мұнайды қайта өңдеу және қайта өңдеу өнімдерін сату. Тасымалдау сегменті жүктер мен жолаушыларды темір жол және әуе көлігімен тасымалдау операцияларын қамтиды. Телекоммуникация сегменті жергілікті, қалааралық және халықаралық байланысты қоса алғанда (ТМД-ға кірмейтін елдерді коса алғанда) тіркелген байланыс қызметтері жөніндегі операцияларды; сондай-ақ байланыс арналарын жалға беру, деректер беру мен сымсыз байланыс қызметтерін қамтиды. Энергетикалық сегмент электр энергиясын өндіру мен беру жөніндегі, электр энергиясын энергетикалық жүйеге босатуды техникалық диспетчерлеу жөніндегі және импортталатын электр энергиясын тұтыну жөніндегі операцияларды, Қазақстан Республикасының бірыңғай электр энергетикалық жүйесінің объектілерін орталықтандырып жедел-диспетчерлік басқару функцияларын қамтиды. Қаржы институттары мен Даму институттары сегменті Қазақстан экономикасының барлық сегменттерінде инвестициялық және инновациялық қызметті ұлғайту мен ынталандыру жөніндегі операцияларды қамтиды.
Қайта ұйымдастыру кезіндегі Үкіметтің негізгі мақсаты Үкіметтің тиісті бағдарламалары мен даму жоспарларында белгіленген олардың стратегиялық міндеттерін табысты орындау мақсатында осы компаниялардағы менеджменттің тиімділігін арттыру мен ұйымдық құрылымын оңтайландыру болып табылады. Самұрық пен Қазынаның қосылуы және қосымша беру кәсіпорындарды жалпы бақылауға біріктіруді білдіреді, оны Қор 2-ескертпеде ашқандай, үлестерді біріктіру ретінде ескереді.
Компанияның тіркелген офисі: Қазақстан Республикасы, Астана, Қабанбай батыр даңғылы, 23/1 мекен-жайында орналасқан.
Осы қаржылық есептілікті шығаруға 2009 жылғы 19 маусымда Компанияның Басқарушы директоры-Басқарма мүшесі мен Бас бухгалтері бекітті.

Экономикалық жағдайлар

Қазақстан Республикасы нарықтық экономика шарттары талап еткендей, экономикалық реформаларды және өзінің заңнамалық, салық және нормативтік базасын әзірлеуді жалғастыруда. Осы реформалар мен әзірленімдер және үкімет қабылдаған экономикалық, қаржылық және монетарлық шаралардың тиімділігі қазақстан экономикасының болашақтағы тұрақтылығын қолдау мақсатын қояды.
Қазақстан экономикасы іскерлік белсенділіктің әлсіреуіне және әлемдегі экономикалық даму қарқынының төмендеуіне сезімтал. Жалғасып отырған әлемдік қаржы дағдарысы капитал нарығының тұрақсыздығын, банк секторындағы өтімділіктің елеулі нашарлауын және қазақстанда кредит берудің неғұрлым қатаң шарттарын туғызды.
Жоғарыда көрсетілген салаларда одан әрі нашарлау жағдайында Топтың қаржылық нәтижелері мен қаржылық жағдайына теріс әсер ету қазіргі кезде айқындалмайды.
2009 - 2010 жылдарға арналған экономика мен қаржы жүйесін тұрақтандыру жоспары
Әлемдік қаржы дағдарысы жағдайында елдің экономикасы мен қаржы жүйесінің тұрақтылығын камтамасыз ету мақсатында Үкіметтің 2008 жылғы 25 қарашадағы № 1085 қаулысымен Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің Экономикасы және қаржы жүйесін тұрақтандыру жөніндегі 2009 - 2010 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл жоспары (2008) («Тұрақтандыру жоспары») бекітілді. Тұрақтандыру жоспары мынадай мақсаттарға бағытталған бірқатар іс-шараларды көздейді:
* Қаржы секторын тұрақтандыру
* Жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемаларды шешу
* Шағын және орта бизнесті қолдау
* Агроонеркәсіп кешенін дамыту
* Инновациялық, индустриалдық және инфрақұрылымдық жобаларды
іске асыру
Қор Үкіметтің Тұрақтандыру жоспарын іске асыру жөніндегі негізгі операторы ретінде түседі.

Тарифтерді белгілеу

Топтың бірқатар еншілес ұйымдары Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігі тарапынан реттеу объектілері болып табылады. Бұл Агенттік тарифтерді есептеу әдістемесі мен тарифтік ставкаларды бекітуге жауап береді, олардың негізінде еншілес ұйымдар өз кірістерінің елеулі бөлігін алады.

2. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІ ДАЙЫНДАУ НЕГІЗІ

Осы шоғырландырылған қаржылық есептілік есеп саясатында және осы шоғырландырылған қаржылық есептілікке ескертпелерде сипатталған жағдайларды қоспағанда, бастапқы құн қағидаты негізінде дайындалды.
Осы шоғырландырылған қаржылық есептілік теңгемен ұсынылған және арнайы шарттасқан жағдайларды қоспағанда, ақша сомалары мыңға дейін дөңгелектелген.

Сәйкестігі туралы мәлімдеме

Топтың қоса беріліп отырған шоғырландырылған қаржылық есептілігі Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары («ХҚЕС») жөніндегі Комитеттің Басқармасы шығарған Қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына («ҚЕХС») сәйкес дайындалды.
Шоғырландырылған қаржылық есептілікті ХҚЕС-ка сәйкес дайындау белгілі бір сыни есептемелік бағалауды талап етеді, сондай-ақ басшылықтан есеп саясатын қолдану барысында жол берулер бойынша пікірлер қолдануда талап етеді. Жоғары күрделілік деңгейі мен жол берулерді қолдануды қамтитын қолданылу саласы, сондай-ақ бағалау мен жол берулерді қолдану шоғырландырылған қаржылық есептілік үшін елеулі болып табылатын салалар 4-ескертпеде ашылған.

Шоғырландыру қағидаттары

Шоғырландырылған қаржылық есептілік Компанияның және ол бақылайтын еншілес ұйымдар мен бірлесіп бақыланатын кәсіпорындардың қаржылық есептілігін қамтиды (36-ескертпе).

Еншілес ұйымдар

Еншілес ұйымдар, бұл Топ бақылайтын кәсіпорындар. Топтың осындай түрде оның қызметінен пайда ала отырып, кәсіпорынның қаржы және операциялық саясатын тікелей немесе жанама басқару өкілеттігі болғанда бақылау болады. Жалпы бақылаудағы кәсіпорындар арасындағы мәміледе сатып алуды қоспағанда, еншілес ұйымдар өздерін сатып алған сәттен бастап шоғырландырылады, ол мұндай бақылау тоқтатылған күнге дейін Топтың оларды бақылауды сатып алған күні болып табылады. Еншілес ұйымдарды сатып алған кезде сатып алу құны олардың сату күніндегі әділ құны негізіндегі активтер мен міндеттемелерге бөлінеді. Еншілес ұйымдардың қаржылық есептілігі келісілген есеп саясаты пайдаланыла отырып, Компанияның қаржылық есептілігі сияқты есепті кезеңде дайындалады. Мәмілелер бойынша барлық фирмаішілік сальдо мен топ ішілік мәмілелер бойынша туындайтын іске асырылмаған кірісті коса алғандағы мәмілелер есептіліктен толығымен шығарылды. Іске асырылмаған шығындар, олар құнсыздану туралы куәлік болмағандай дәрежеде ғана шығарылатынын қоспағанда, іске асырылмаған кіріс сияқты шығарылды.
Азшылық үлесі Топқа тиесілі емес және шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімде жеке, негізгі компанияның акционерлік капиталынан жеке көрсетілетін еншілес ұйымдардағы кірістің немесе шығынның бөлігін және таза активтерді білдіреді.
Бірлескен кәсіпорындардағы үлес
Топтың бірлесіп бақыланатын кәсіпорындардағы үлесі тең шоғырлану әдісі бойынша есептеледі, ол шоғырландырылған қаржылық есептіліктегі ұқсас баптармен бірге бірлескен кәсіпорынның активтеріндегі, міндеттемелеріндегі, кірістері мен шығыстарындағы тең үлесті жол бойынша тануды қамтиды. Бірлескен кәсіпорын Топ осы бірлескен кәсіпорынды бірлесіп бақылау жоғалтқан күнге дейін тең шоғырландырылады.

Топтың құрылуы

Топ 2008 жылы Мемлекеттің жалпы бақылауында болған «Қазына» орнықты даму қоры» АҚ пен «Самұрық» мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық холдингі» АҚ қосылуы және Мемлекеттің Қорға кейбір кәсіпорындардағы өзінің меншік құқығын қосымша беру арқылы құрылды. Топ жалпы бақылаудагы компанияларды қайта ұйымдастыру арқылы құрылғандықтан, осы шоғырландырылған қаржылық есептілік үлестерді біріктіру әдісі пайдаланыла отырып дайындалды. Сөйтіп, салыстырмалы деректерді қоса алғанда, қаржылық есептілік, егер еншілес ұйымдардағы бақылаушы иелену үлестерін аудару неғұрлым ерте ұсынылған кезеңнің басында (яғни 2008 жылғы 1 қаңтарда) немесе кешірек, жалпы бақылаудағы компанияларды ауыстыру жолымен еншілес ұйымдарды сатып алу күнінде жүргізілгендей ұсынылды. Берілген еншілес ұйымдардың активтері мен міндеттемелері осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте капитал шоттарына тиісті түзетумен беретін ұйымдардың қаржылық есептілігінде көрсетілген теңгерім құны бойынша көрсетілді. Акционерлік капиталдың номиналдық құны бөлінбеген пайданы капиталдандырумен, ақшалай және мүліктік жарналармен шарттасады.

3. ЕСЕП САЯСАТЫНЫҢ ЕЛЕУЛІ АСПЕКТІЛЕРІНЕ ШОЛУ

Осы шоғырландырылған қаржылық есептілікті дайындау кезінде пайдаланылған есеп саясатының негізгі аспектілері төменде келтірілді. Бұл есептік саясат, егер өзгеше көрсетілмесе, барлық ұсынылған кезеңдер үшін дәйекті түрде қолданылды.

ХҚЕС жаңалықтары

Топ есепті жыл ішінде жаңа немесе қайта қаралған стандарттар мен интерпретациялар қабылдады:
Интерпретация 11 «ХҚЕС 2 - Топ акцияларымен және қазынашылық акцияларымен операциялар». Интерпретация ол бойынша қызметтерге компанияның үлестік құралдарына құқық берілетін шарттың компания үлестік құралдарды үшінші жақтан сатып алатын немесе қажетті құралдарды акционерлер беретін жағдайлардың өзінде үлестік құралдары төлеуді көздейтін жоспар ретінде ескерілуін талап етеді. Осы Интерпретацияны қабылдау Топтың қаржылық жағдайы мен қызметінің нәтижелеріне әсер етпеді.
Интерпретация 14, «ХБЕС 19 - Қызметкерлерге төлемдер: зейнетақы жоспары активтерінің шамасын шектеуді қаржыландыруға қойылатын ең аз талаптардың әсері». Интерпретация «Қызметкерлерге төлемдер» ХБЕС 19 сәйкес актив ретінде танылуы мүмкін белгіленген төлемдерімен зейнетақы жоспары бойынша артық сомаға қатысты шектеуді қалай айқындауға болатындығына басшылық береді. Топта белгіленген төлемдерімен жоспар болмағандықтан Интерпретация Топтың қаржылық жағдайы мен қызметінің нәтижелеріне әсер етпеді.
Интерпретация 12 - «Қызметтер көрсетуге арналған концессиялық шарттар». Бұл интерпретация концессионерлерге қатысты қолданылады және қызметтер көрсетуге арналған концессиялық шарттарға сәйкес қабылданған және алынған міндеттемелер мен құқықтарды қандай түрде көрсету қажеттігін түсіндіреді. Топ концессионер болып табылмайды, сөйтіп бұл интерпретация Топка әсер еткен жоқ.
Интерпретация 13 - «Клиенттердің адалдығын қолдауға бағытталған бағдарламалар». Осы Интерпретацияға сәйкес клиенттердің адалдығы үшін бонустық бірліктер сауда мәмілесінің жеке құрамдас бөлігі ретінде ескерілуге тиіс, оның нәтижесінде олар ұсынылды, және сондықтан алынған сыйақының әділ құнының бір бөлігі бонустық бірлікке жатады және бонустық бірліктерді пайдалану жататын кезеңге кейінге қалдырылады. Содан кейін олар бонустық бірліктер өтелген кезеңдегі кіріс ретінде танылады. Бұл Интерпретация Топтың қаржылық жағдайы мен қызметінің нәтижелеріне әсер етпеді.
Интерпретация 16 «Таза инвестицияларды шетелдік қызметке хеджирлеу». Интерпретация 16 2008 жылғы шілдеде жарияланды және 2008 жылғы 1 қазанда немесе осы күннен кейін басталатын есепті кезеңдер үшін күшіне енеді. Интерпретация перспективті түрде қолданылуға тиіс. Интерпретация 16 таза инвестицияларды хеджирлеуді есепке алу жөніндегі басшылықты білдіреді. Мәні бойынша ол таза инвестицияны хеджирлеу кезінде хеджирлеу есебін қанағаттандыратын валюталық тәуекелдерді айқындау жөніндегі басшылықты, сондай-ақ таза инвестицияны хеджирлеу кезінде топтың шеңберінде хеджирлеу құралдары ұсталынатынына және компания қандай түрде таза инвестицияны шығару кезінде пайда және шығындар туралы есепке көшірілуге тиіс таза инвестициямен де, сондай-ақ хеджирлеу құралымен де байланысты кірістердің немесе шығыстардың шетелдік валютадағы сомасына қайта есептеуге жататын шаманы айқындауға тиісті басшылықты білдіреді. Топ таза инвестицияларды хеджирлемейді, сондықтан бұл интерпретация Топка әсер еткен жоқ.
Топ 2007 жылы алдын ала қабылдаған қайта қаралған 6-ескертпеде ашылғандай, Топтың қаржылық жағдайы мен қызметінің нәтижелеріне әсер еткен ХБЕС 23 «Қарыздар бойынша шығындарды» қоспағанда қайта қаралған стандарттар мен интерпретацияларды қабылдау Топтың шоғырландырылған қаржылық есептілігіне елеулі әсер етпеді.
Топ сондай-ақ жаңа «Операциялық сегменттер» ХҚЕС 8 уақтылы қабылдады, ол сегменттік есептілік бойынша ашуды түрлендіруге әкелді(42-ескертпе). Бұл стандарты қабылдау Топтың қаржылық көрсеткіштері мен қаржылық жағдайына әсер еткен жоқ.
Әлі күшіне енбеген ХҚЕС пен КИҚЕХС Интерпретацилары
Топ шығарылған бірақ әлі күшіне енбеген мынадай ҚЕХС пен КИҚЕХС Интерпретациларын қолданған жоқ:
* ХҚЕС 1 (түзетілген) «Халықаралық қаржылық есептілік
стандарттарын алғаш реет қабылдау»;
* ХҚЕС 2 «Үлестік құралдар негізінде төлеу - құдықтар беру және
күшін жою»;
* ХҚЕС 3 (қайта қаралған) «Кәсіпорындарды біріктіру»;
* ХҚЕС 7 (түзетілген) «Қаржы құралдары бойынша ашуды
жетілдіру»;
* ХҚЕС 8 «Операциялық сегменттер»_;
* ХБЕС 1 (қайта қаралған және түзетілген) «Қаржылық есептілі»
беру»;
* ХБЕС 27 (қайта қаралған) Шоғырландырылған және жеке қаржылық
есептілік»;
* ХБЕС 28 «Қауымдасқан компанияларға инвестициялар», ҚЕХС 3
«Кәсіпорындарды біріктіруге» туындаған туындаған түзетулер;
* ХБЕС 31 «Бірлесіп бақыланатын қызметтегі үлес»,
ҚЕХС 3 «Кәсіпорындарды біріктіруге» түзету нәтижесінде
туындаған түзетулер;
* ХБЕС 32 (түзетулер) «Қаржы құралдары: ұсыну»;
* ХБЕС 39 «Қаржы құралдары: тану және бағалау»;
* Интерпретация 15 «Жылжымайтын мүлік объектілерін салуға
арналған шарттар»;
* Интерпретация 17 «Меншік иелері арасында сенімсіз активтерді
бөлу»;
* Интерпретация 18 «Клиенттердің активтерін беру».
Басшылық осы Стандарттар мен Интерпретацияларды қабылдау болашақтағы кезеңдерде Топтың шоғырландырылған қаржылық есептілігіне елеулі әсер етпейді деп күтеді.
2008 жылғы мамырда Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары жөніндегі комитеттің Басқармасы қарама-қайшылықтарды жою және тұжырымдарды нақтылау мақсатында стандарттарға толықтырулар мен өзгерістер жинағын шығарды. Әрбір стандарт өзінің ауыспалы ережесін қамтиды. 2008 жылы Топ өзінің қызметіне қолданылатын ХҚЕС-кк толықтырулар мен түзетулерді қабылдады.

Функционалдық валюта және беру валютасы

Шоғырландырылған қаржылық есептілік теңгемен берілді. Топтағы әрбір ұйым өзінің меншік функционалдық валютасын анықтайды және әрбір ұйымның қаржылық есептілігіне енгізілген баптар осы функционалдық валютаны пайдалана отырып бағаланады. Функционалдық валютасы теңгеден ерекшеленетін Топтың ұйымы 21 «Валюта бағамдары өзгерісінің әсері» Бухгалтерлік Есептің Халықаралық Стандарты («ХБЕС») ережелерінің негізінде осы шоғырландырылған қаржылық есептілікке беру мақсаты үшін өзінің қаржылық есептілігін теңгемен былайша қайта есептейді:
* Әрбір берілген бухгалтерлік теңгерім үшін активтер мен
міндеттемелер есепті күнге қорытынды бағам бойынша қайта
есептеледі;
* Кірістер мен шығыстар туралы әрбір есеп бойынша кірістер мен
шығыстар кезең үшін орташа айырбастау бағамы бойынша қайта
есептеледі;
* Жинақталған кіріс немесе шығын сальдосына енгізілген кезеңге
таза кірістен немесе шығыннан басқа, капиталдың баптары
берілген бухгалтерлік теңгерім күнгі қорытынды бағам бойынша
қайта есептеледі; және
* Барлық пайда болатын бағамдық айырмалар капиталдың бөлек
құрауышы ретінде танылады.

Шетел валюталарын қайта есептеу

Шетел валютасында берілген операциялар бастапқыда операция күнгі қолданылған бағам бойынша функционалдық валютада көрсетіледі. Шетел валютасында берілген ақшалай активтер мен міндеттемелер бухгалтерлік теңгерім жасалған күнгі айырбастау бағамы бойынша теңгемен қайта есептеледі. Тиісті мәміле күнінен кейін шетел валютасында берілген активтер мен міндеттемелер бойынша пайда болатын кез келген бағамдық айырмалар кірістерге және шығыстарға кредиттеледі немесе дебеттеледі. Шетел валютасында тарихи құн бойынша анықталған ақшалай емес баптар бастапқы операциялар күнгі айырбастау бағамы бойынша көшіріледі. Шетел валютасындағы әділ құн бойынша анықталған ақшалай емес баптар әділ құн анықталған күнгі айырбастау бағамы бойынша көшіріледі.
Қазақстандық қор биржасы («ҚҚБ») белгілеген - валюта айырбастаудың орташа салмақталған бағамдары Қазақстан Республикасында ресми айырбастау бағамдары ретінде пайдаланылады.
Мына кестеде шетел валютасының айырбастау бағамы теңгемен берілген:

	31 желтоқсан, 2008
АҚШ доллары	120,77
Евро	170,89
Швейцар франкі	114,43
Ресей рублі	4,11
Жапон иені	1.34

Қауымдасқан компанияларға инвестициялар

Қауымдасқан компанияларға Топтың инвестициялары үлестік қатысу әдісін пайдалана отырып, ескеріледі. Қауымдасқан кәсіпорын - бұл Топ елеулі ықпал ететін және Топтың еншілес ұйымдары немесе бірлескен кәсіпорындары болып табылмайтын кәсіпорын. Қауымдасқан компанияларға инвестициялар құны бойынша бухгалтерлік теңгерімде және сатып алғаннан кейін болған қауымдасқан компанияның таза активтерінде Топ үлесінің өзгерісі және алынған құнның кез келген құнсыздануы көрсетіледі. Кірістер мен шығыстар туралы шоғарландырылған есеп қауымдасқан компаниялардың кірістерінде және шығыстарында Топтың үлесін көрсетеді.

Кәсіпорындарды біріктіру

Кәсіпорындарды біріктіру және бірлескен кәсіпорындардағы үлестерді сатып алу сатып алу әдісі бойынша ескеріледі.
Гудвилл бастапқыда өзіндік құны бойынша бағаланады, ол сатып алынатын компанияның таза бірдейлендірілген активтерінің, міндеттемелері мен шартты міндеттемелерінің таза әділ құнындағы Топ үлесінен сатып алу құнының артуы болып табылады.
Бастапқы танығаннан кейін Топ кәсіпорындар біріктірілген кезде сатып алынған гудвиллді құнсыздану бойынша кез келген жинақталған шығындарды минустық құны бойынша бағалайды. Құнсыздану мәніне тестілеу мақсаттары үшін компаниялардың біріктірілуі нәтижесінде сатып алынған гудвилл сатып алынған сәттен бастап ақша ағындарын генерациялайтын бірліктерге бөлінеді, олар компаниялар сатып алған басқа активтер мен міндеттемелер осы бірліктерге жататын-жатпайтындығына қарамастан экономикалық тиімділік алу күтіледі.
Жалпы бақылаудағы тараптардан еншілес ұйымдарды сатып алу
Жалпы бақылаудағы тараптардан еншілес ұйымдарды (Мемлекет бақылайтын қарапайым кәсіпорын) сатып алуды есепке алу үлестерді біріктіру әдісі бойынша жүргізіледі.
Жалпы бақылаудағы еншілес ұйым берген активтер мен міндеттемелер берген күнгі берген компанияның (алдыңғы иесі) есептілігінде олардың теңгерім құны бойынша осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте көрсетіледі. Алдыңғы иесінен ұйымды бастапқы сатып алған кезде пайда болатын гудвилл осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте де көрсетіледі. Алдыңғы иесінің гудвиллін коса алғанда, таза активтердің жалпы теңгерім құны мен төленген қаражат сомасы арасындағы айырма меншік капиталды түзету ретінде осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте ескерілген.
Егер еншілес ұйымды Топ Бастапқы иесі осы сатып алған күні сатып алса, осы шоғырландырылған қаржылық есептілік жасалады.
Бар еншілес компаниялардағы үлестің өзгеруі
Бар еншілес ұйымдағы иелену үлесінің сатылатын немесе сатып алынатын, бірақ бақылау құқығы өзгеретін транзакцияларда еншілес ұйымның таза активтерінде иеліктен шығарылатын немесе сатылып алынатын үлестің теңгерім құны мен сату құнының немесе осы үлесті сатып алу құнының арасындағы айырма бөлінбеген пайданың ұлғаюы немесе кемуі ретінде көрсетіледі.

Мұнай мен табиғи газды барлау және игеру бойынша шығыстар

Лицензиялар мен мүлік сатып алу бойынша шығындар
Барлауға арналған лицензияларды сатып алу бойынша шығындар материалдық емес активтердің құрамында капиталданады және болжанған барлау мерзімі ішінде желілік әдіс бойынша амортизацияланады. Әрбір объект бұрғылау жұмыстары жоспарланғанын және ол құнсызданбағанын растау мәнін жыл сайын қарайды. Егер объекті бойынша болашақтағы жұмыстар жоспарланбаған жағдайда, лицензиялар мен мүлік сатып алу бойынша шығындардың қалған сальдосы есептен шығарылады. Өнеркәсіптік қорлар («дәлелденген қорлар» немесе «коммерциялық қорлар») табылған жағдайда, амортизация тоқтатылады және қалған шығындар барлау бойынша шығындармен бірігеді және магериалдық емес активтер құрамына қорларды растағанға дейін кен орындары бойынша бөліністе дәлелденген активтер ретінде танылады. Кен көзін игеруді іштей бекіткен сәтте тиісті шығыстар негізгі құралдарға (мұнай-газ активтеріне) ауыстырылады.
Барлауға жұмсалатын шығындар
Геологиялық және геофизикалық шығыстар мұндай шығындар болған сәтте есептен шығарылады. Барлау ұнғымаларына тікелей қатысты шығындар ұңғымаларды бұрғылау аяқталғанға және мұндай бұрғылау қорытындылары бағаланғанға дейін негізгі құралдар (аяқталмаған құрылыс) құрамында капиталдандырылады. Мұндай шығындар өзіне жалақыны, материалдар мен жанар-жағармайды, бұрғылау станоктарының құнын және мердігерлердің төлемдерін қамтиды. Егер көмірсутегі табылмаса, барлауға арналған шығындар құрғақ ұңғыма бойынша шығыстар сияқты шығысқа шығарылады. Егер баска ұңғымаларды (барлау немесе құрылымдық-іздеу ұңғымалары) қамтуы мүмкін бағалауға жататын көмірсутегі табылса, оларды коммерциялық игеру мүмкін болса, онда шығындар актив ретінде жіктеледі. Осы сияқты барлық шығындар кен көзін игеруді жалғастыру ниетін немесе қандай-да бір тәсілмен кен ашудан өтеуді тартуды растау үшін кем дегенде жылына бір рет техникалық, коммерциялық және басқару тексеруіне жатады. Керісінше жағдайда шығындар шығысқа шығарылады.
Мұнай мен газдың дәлелденген қорлары белгіленсе және кен көзін игеруді жалғастыруға шешім қабылданса, онда тиісті шығындар негізгі құралдар (мұнай-газ активтері) құрамына ауыстырылады.
Игеруге жұмсалатын шығындар
Платформа, құбыр арналары және кен көзін игеру ұңғымалары сияқты инфрақұрылым объектілерінің құрылысына, орнатуға және аяқтауға шығындар кезең шығыстарына құрғақ ұңғымалар ретінде есептен шығарылатын көмірсутегінің жеткілікті коммерциялық саны ашылмаған кен көзін игеру немесе сұлбасын жасау ұңғымаларына қатысты шығыстарды қоспағанда, негізгі құралдардың құрамында капиталдандырылады.
Тозу
Мұнай-газ мүлкі өнімді шығару бойынша тозуды есептеу әдісін пайдалана отырып, амортизацияланады. Кен орындарының пайдалы қызметінің қалған мерзімінен аз пайдалы қызмет мерзімімен мұнай-газ объектілерінің кейбір объектілері 4-10 жылға пайдалы пайдалану мерзімі ішінде тіке желілік әдісті пайдалана отырып, амортизацияланды. Өндіруші ұңғымалардың құны дәлелденген шығарылған қорлардың есебінен амортизацияланады. Лицензиялар мен мүлік сатып алуға шығындар пайдалануға шығару және кен орындарын өңдеуге шығындар дәлелденген қорлардың жалпы сомасы бойынша амортизацияланады.

Негізгі құралдар

Бастапқы тану кезінде негізгі құралдар бастапқы құны немесе бұрын ҚЕХС алғашқы болып қабылдаған Топтың кейбір ұйымдарына қатысты бастапқы құн бойынша бағаланады. Соның салдарынан негізгі құралдар қайта бағалау сомасы бойынша теміржол жолдары мен инфрақұрылымнан, локомотивтерден, вагондардан, дерзиналар мен кар тазалағыштардан басқа жинақталған тозу, ескіру және құнсыздану алынған құны бойынша ескеріледі. Шаруашылық тәсілмен құрылған активтердің құны материалдардың құнын, тікелей еңбек шығындарын және өндірістік жүктеме шығыстарының тиісті үлесін қамтиды. Мұнай-газ активтерінен басқа негізгі құралдар негізінен мынадай негізгі құралдардың кластарын қамтиды, олар мына пайдалы қызмет мерзімі ішінде тіке желілік әдіспен амортизацияланады:
Құбыржолдар мен қайта өңдеу активтері 4-100 жыл
Ғимараттар мен құрылыстар 8-100 жыл
Темір жолдар мен инфрақұрылым 10-80 жыл
Тау-кен активтері 40 жыл
Машиналар мен жабдықтар және көлік құралдары 3-50 жыл
Өзгелері 3-20 жыл
Негізгі құралдардың объектілері ірі ауқымды техникалық тексерудің мәні болып табылғанда, шығындар 16 БЕХС-да белгіленген тану өлшемдерін сақтау талабы кезінде ауыстыру ретінде негізгі құралдардың теңгерім құнында танылады.
Негізгі құралдардың объектісін тану ол істен шыққаннан кейін немесе оны пайдаланудан не істен шығуынан болашақ экономикалық пайда алу күтілмейтін болса, тоқтатылады. Активті тану тоқтатылған кезде пайда болған кез келген кірістер немесе шығыстар (істен шығу мен активтің қалдық құнынан түскен таза түсімдер арасындағы айырма ретінде есептелген) активті тану тоқтатылған есепті кезеңдегі кірістер мен шығыстар туралы есепке енгізіледі.
Активтің қалдық құны, пайдалы қызмет мерзімі және амортизациялау әдісі әрбір қаржы жылының аяғында қажеттілік болғанда қайта қаралады және түзетіледі.

Материалдық емес активтер

Бөлек сатып алынған материалдық емес активтерді бастапқы тану кезінде сатып алу құны бойынша ескеріледі. Ұйымдарды біріктіру бойынша операциялар шеңберінде сатып алынған материалдық емес активтердің құны сатып алу күнгі әділ құнды білдіреді. Материалдық емес активтерді бастапқы танығаннан кейін кез келген жинақталған амортизацияны және құнсызданудан болатын кез келген жинақталған шығынды шегере отырып, сатып алу құны бойынша ескеріледі. Кен көзін игеруге капиталдандырылған шығындарды қоспағанда, өз күштерімен құрылған материалдық емес активтер капиталдандырылмайды және тиісті шығыстар шығыстар пайда болған сол кезеңде кірістер мен шығыстар туралы шоғырландырылған есепте танылады. Материалдық емес активтердің пайдалы қызмет мерзімі шектеулі немесе шектеусіз ретінде анықталады. Пайдалы қызмет мерзімі шектелген материалдық емес активтер қызметтің осы мерзімі ішінде амортизацияланады және материалдық емес актив құнсыздануы мүмкін көрсеткіш болғанда құнсыздану мәніне бағаланады. Амортизациялау кезеңі және пайдалы қызметтің мерзімі шектелген материалдық емес активтер үшін амортизация әдісі кем дегенде әрбір есепті жылдың аяғында қайта қаралады. Пайдалы қызметтің күтілетін мерзіміне немесе материалдық емес активтен түсетін алдағы экономикалық пайданың күтілетін көлеміне өзгерістер амортизация кезеңіне өзгерістер немесе мән-жайлар бойынша амортизация әдісі арқылы ескеріледі және бухгалтерлік бағалауға өзгерістер ретінде қаралады. Қызмет мерзімі шектелген материалдық емес активтердің амортизациясы бойынша шығыстар материалдық емес активті белгілеуге сәйкес шығыстар құрамында кірістер мен шығыстар туралы есепте танылады. Қызмет мерзімі шектелген материалдық емес активтер амортизацияланбайды, бірақ жыл сайын құнсыздануға тексеріледі немесе құнсыздану көрсеткіштері болғанда және кажет болған кезде өтелетін шамаға дейін есептен шығарылады.
Материалдық емес активтер бағдарламалық-қамтамасыз етуді, лицензияны және гудвилді қамтиды. Материалдық емес активтерге қатысты неғұрлым нақтырақ ақпарат, мысалы амортизацияның пайдаланылатын әдістері 7-ескертпеде ашылған.
Гудвилл
Сатып алу құны сатып алу күнгі сатып алынған таза сәйкестендірілетін активтер мен міндеттемелердің әділ құнында Топтың үлесінен асып кетуі гудвилл ретінде ескеріледі және шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімге актив ретінде танылады.
Бастапқы танығаннан кейін Топ құнсызданудан кез келген жинақталған шығынды ала отырып, өздік құны бойынша компанияларды біріктіру кезінде сатып алынған гудвилді бағалайды.
Егер сәйкестендірілетін активтердің, міндеттемелердің шартты міндеттемелердің таза әділ құнында Топтың үлесі компанияларды біріктіру құнынан асып кетсе, Топ (а) сатып алынатын компанияның сәйкестендірілетін активтерінің, міндеттемелерінің және шартты міндеттемелерінің сәйкестігі мен бағасын және біріктіру құнының бағасын қайтадан анықтайды; және (б) тікелей кірісте немесе шығында мұндай қайталама анықтаудан кейін қалған кез келген асып кетуді таниды.

Қаржылық емес активтердің құнсыздануы

Топ активтерді немесе активтер тобын оқиға немесе жағдаяттардағы өзгерістер активтік теңгерімдік құны өтелмейтіндігін көрсеткен жағдайларда құнсыздану мәніне бағалайды. Жекелеген активтер негізінен ақша ағындарына қарамастан, басқа активтер топтарымен генерацияланатын сәйкестендірілген ақша ағындары бар ең төменгі деңгейде құнсыздануға бағалау мақсаттары үшін топтастырылады. Егер құнсызданудың осындай көрсеткіштері болған жағдайда, немесе активтер топтарын құнсыздануға жыл сайын тестілеу талап етілген кезде, Топ активтің өтелген құнын бағалауды жүзеге асырады. Активтер тобының өтелген құны оны сатуға кеткен шығыстарды шегергенде әділ құнның және оның пайдалану құнының ең көбі болып табылады. Активтер тобының теңгерімдік құны оның өтелетін құнынан асып кеткен жағдайда, активтер тобы құнсыздануға жатады және активті өтеу құнына дейін төмендетуге арналған резерв құрылады. Пайдалану құнын бағалау кезінде күтілетін ақша ағындары активтер топтарына тән тәуекелдерге түзетіледі және ақшаның уақытша құнының ағымдағы нарықтық бағасын көрсететін салық салуға дейінгі дисконттау ставкасы пайдаланыла отырып, ағымдағы құнға дисконтталады.
Бағалау бұрын танылған құнсыздану жөніндегі резервтер ендігі жоқ немесе азайды дегеннің қандай да бір көрсеткішінің бар-жоқтығына қатысты әрбір есептілік күні жүргізіледі. Егер ондай көрсеткіштер бар болса, онда өтелетін құн бағаланады. Құнсыздану жөніндегі соңғы резерв танылған сәттен бастап активтін өтелетін құнын айқындау үшін пайдаланылған бағалауларда өзгерістер болса ғана құнсыздану бойынша бұрын танылған резерв сторнирланады. Мұндай жағдайда, активтің қалдық құны өтелетін құнға дейін ұлғаяды. Активтің ұлғайтылған құны, егер алдыңғы кезеңдерде құнсыздану жөніндегі резерв танылмаған болса, тозуды немесе амортизацияны шегергенде анықталған теңгерімдік құннан аспайды. Мұндай сторнирлау пайда және шығындар туралы шоғырландырылған есепте танылады.
Сторнирлау өткізілімі жүргізілгеннен кейін келесі кезеңдерде қалдық құны шегеріле отырып, активтің қайта қаралған теңгерімдік құнын бөлу үшін амортизация жөніндегі шығыстар жүйелі негізде пайдалы қызметінің қалған мерзімі ішінде түзетіледі.
Сондай-ақ нақты активтерді бағалау кезінде мынадай өлшемдер қолданылады:
Гудвилл
Әрбір есепті күні Топ гудвиллдін құнсыздану белгілерінің болуын бағалайды. Гудвилл жыл сайын және жағдаяттар теңгерімдік құнның құнсыдануының мүмкіндігін көрсеткенде құнсыздану белгілерінін болуына тестіленеді.
Гудвилдің құнсыздануы оған гудвилл жататын ақша ағындарын генерациялайтын өтелетін бірліктер сомасын бағалау арқылы айқындалады. Егер оған гудвилл жататын ақша ағындарын генерациялайтын өтелетін бірліктер сомасы оның теңгерімдік құнынан аз болса, онда құнсызданудан болған шығын танылады. Құнсызданудан болған шығын болашақ кезеңдерде қалпына келтірілмейді. Топ жыл сайын гудвилді 31 желтоқсандағы жағдай бойынша құнсызданудың болуына тестілейді.
Қауымдасқан компаниялар
Топ үлестік қатысу әдісі қолданылғаннан кейін Топтың қауымдасқан компанияға қосқан инвестициясының құнсыздануынан болған қосымша шығынды тану қажеттігін анықтайды. Әрбір есепті кезеңде Топ қауымдасқан компанияларға құйылған инвестициялардың құнсыздануынық объективті куәлігінің болуын анықтайды. Егер инвестициялар құнсызданса, Топ құнсыздану сомасын қауымдасқан компанияның әділ құны мен сатып алу құны арасындағы айырма ретінде есептейді. Бұл сома пайда мен шығындар туралы есепте танылады.

Қаржы активтері

Топтың инвестициялары өтеуге дейін ұсталатын инвестициялар немесе сату үшін қолда бар инвестициялар кіріс немесе шығын арқылы әділ құн бойынша көрсетілетін қаржы активтері ретінде жіктеледі. Бастапқыда инвестициялар әділ құн бойынша бағаланады. Егер инвестициялар кіріс немесе шығын арқылы әділ құн бойынша көрсетілетін қаржы активтері ретінде жіктелмесе, онда есептілікте көрсеткен кезде олардың әділ құнына онымен тікелей байланысты мәміле жөніндегі шығындар қосылады. Топ өзінің қаржылық инвестицияларының жіктемесін бастапқы танылғаннан кейін анықтайды. Барлық сатып алынған және сатылған инвестициялар есеп айырысу күнінде, яғни инвестициялар Топқа берілген немесе Оларды Топ Берген күні танылады.
Тіркелген немесе төлем мөлшерін анықтауға икемді және өтеудің тіркелген мерзімді өнімсіз қаржы активтері, егер Топ оларды өтеу мерзіміне дейін ұстауға ниетті және қабілетті болған жағдайда, өтегенге дейін ұсталатын ретінде жіктеледі.
Қарыздар мен дебиторлық берешек тіркелген немесе төлем мөлшерін анықтауға икемді белсенді нарықта баға белгіленбейтін өнімсіз қаржы активтері болып табылады. Мұндай активтер пайыздың тиімді ставка әдісін пайдалана отырып, амортизацияланған құны бойынша көрсетіледі. Мұндай активтер бойынша пайда мен шығындар тану тоқтатылған сәтте немесе мұндай активтер құнсызданған жағдайда, сондай-ақ амортизация арқылы кірістер мен шығыстар туралы есепте көрсетіледі.
Сату үшін қолда бар инвестициялар сату үшін қолда бар ретінде жіктелетін және жоғарыда аталған кез келген үш санатқа енгізілмеген өнімсіз қаржы активтерін білдіреді. Есепте бастапқы көрсетуден кейін сату үшін қолда бар инвестициялар әділ күн бойынша бағаланады, бұл ретте, пайда мен шығындар инвестицияларды тану немесе құнсыздандыру тоқтатылған сәтке дейін капитал құрамында бөлек құрауыш ретінде көрсетіледі. Капитал құрамында бұрын көрсетілген жиынтық пайда немесе шығын кірістер мен шығыстар туралы есепке енгізілген жағдайда. Үлестік инструменттерге байланысты құнсызданудан болатын шығындарды қалпына келтіру кірістер мен шығыстар туралы есепте көрсетілмейді. Борыштық инструменттерге байланысты кұнсызданудан болатын шығындар пайда немесе шығын құрамында түзетіледі, егер инструменттің әділ құнынан арту кірістер мен шығыстар туралы есепте құнсызданудан болатын шығынды танығаннан кейін болған оқиғаға объективті түрде жатқызылуы мүмкін.
Ұйымдасқан қаржы нарықтарында белсенді айналымдағы инвестициялардың әділ құны есеп күнгі саудалар аяқталған сәттегі сатып алуға нарықтық баға белгілеу бойынша анықталады. Нарықта белсенді айналымы жоқ инвестициялардың әділ құны бағалау әдістерін пайдалана отырып, оның ішінде нарықтық жағдайларда жасалған мәмілелер уақыты бойынша соңғысымен ұқсас бойынша, сондай-ақ іс жүзінде қаралатын инструментке ұқсас немесе дисконтталған ақша ағындарын талдауды ескере отырып, қаржы инструментінің ағымдағы нарықтық құны негізінде анықталады.

Қаржы активтерінің құнсыздануы

Әрбір есепті күні Топ қаржы активінің немесе қаржы активтері тобының құнсыздануының болған-болмағанын айқындайды.
Амортизациялық құн бойынша ескерілетін активтер
Амортизациялық күн бойынша ескерілетін активтер бойынша құнсызданудан болатын шығындардың пайда болуы туралы объективті куәлік болса, шығынның сомасы активтің теңгерімдік құны мен қаржы активі бойынша бастапқы тиімді сыйақы ставкасы (яғни бастапқы таныған кезде есептелген тиімді пайыздық ставка бойынша) бойынша дисконтталатын болашақта күтілетін ақша ағындарының (әлі туындамаған болашақтағы кредиттік шығындарды қоспағанда) арасындағы айырма ретінде бағаланады. Активтің теңгерімдік құны резерв пайдаланыла отырып төмендетілуі тиіс. Шығынның сомасы пайда немесе шығындар туралы шоғырландырылған есепте танылады.
Егер кейінгі кезеңде құнсызданудан болатын шығын сомасы азайса, онда бұндай азаю құнсыздану танылғаннан кейін жүргізілген оқиғаларға объективті түрде байланысты болуы мүмкін, құнсызданудан болған бұрын танылған шығын қалпына келтіріледі. Құнсызданудан болған шығынды кез келген келесі қалпына келтіру пайда мен шығындар туралы есепте активтің теңгерімдік құны бұл активтің қалпына келтірілу күніндегі амортизациялық құнынан аспайтындай көлемде танылады. Құнсызданудан болған кез келген кейінгі қалпына келтіру пайда немесе шығындар туралы шоғырландырылған есепте танылады.
Егер Топ шот-фактураның бастапқы шарттарына сәйкес өзіне тиесілі бүкіл соманы алмайтынының объективті куәлігі болса (мысалы, дебитордың төлем қабілетсіздігі немесе басқа да елеулі қаржылық қиындықтары мүмкіндігі), сауда-дебиторлық берешек бойынша құнсыздану резерві жасалады. Дебиторлық берешектің теңгерімдік құны резерв шотын пайдалану арқылы азайтылады. Егер құнсызданған берешек үмітсіз болып саналса, оларды тану тоқтатылады.
Сату үшін қолда бар қаржы инвестициялары
Егер сату үшін қолда бар актив құнсызданса, оны сатып алуға кеткен шығындар (негізгі сома мен амортизация төлемдерін шегергенде) мен бұрын пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте танылған оның ағымдағы әділ құны арасындағы айырма капиталдан пайда және шығындар туралы есепке көшіріледі. Сатуға арналған ретінде жіктелген үлестік құралдар бойынша құнсызданудағы бұрын танылған шығынды қалпына келтіру пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте танылмайды. Борыштық құралдар бойынша құнсызданудан болған шығындарды қалпына келтіру, егер құралдың әділ құнының ұлғаюы пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте құнсызданудан болған шығындар танылғаннан кейін болған оқиғамен объективті түрде байланыстылығы мүмкін болса, пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есеп арқылы жүзеге асырылады.

Туынды қаржы құралдары және хеджирлеу

Топ шикізат тауарларына бағалардың ауытқуына байланысты өздерінің тәуекелдерін хеджерлеу үшін шикі мұнай жөнінде форвардтық келісім-шарттар ретінде туынды қаржы инструменттерін пайдаланады. Мұнай туынды қаржы инструменттері әділ құн бойынша ескеріледі. Топ хеджерлеу мақсаты үшін ғана осы қаржы инструменттерін пайдаланады және олар сауда үшін немесе басқа да алып-сатарлық мақсатта пайдаланылмайды.
Топта ақша ағындарының тиімді хеджиі ретінде жіктелген туынды қаржы құралдары жоқ. Қазіргі туынды қаржы құралдарының әділ құнындағы өзгерістердің нәтижесінде туындайтын барлық кірістер мен шығындар тікелей таза кіріске немесе кезең ішіндегі шығынға жатқызылады.

Сатуға арналған ретінде жіктелетін ұзақ мерзімді активтер

Активтер сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер ретінде жіктеледі, егер олар мынадай өлшемдерге сәйкес келсе:
* Олардың ағымдағы жағдайында шұғыл сату үшін қолда бар;
* Жоспарланған сатуды жүзеге асыруға қатаң ниет бар;
* Сатып алушыны және жоспарды аяқтау, үшін. басқа да қажетті шаралар үшін белсенді іс-қимылдар қабылданады;
* Сатуды жүзеге асыру үшін жоғары ықтималдық бар және сату жіктеу сәтінен бастап бір жыл ішінде аяқталатыны күтілуде.
Сатуға арналған ретінде жіктелген ұзақ мерзімді активтер шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімде ағымдағы активтер санатында шоғырландырылған қаржылық есептілікте бөлек берілген.
Сату үшін арналған ретінде жіктелетін ұзақ мерзімді активтер (және шығу топтары) сатуға арналған шығындарды шегергенде, активтердің ең төменгі теңгерімдік құны мен әділ құны бойынша ескеріледі.
Сату үшін ұсталатын ретінде жіктелуі тоқтатылған ұзақ мерзімді актив:
* егер осы актив (немесе шығу тобы) сату үшін арналған ретінде жіктелмесе ол танылатын кез келген амортизацияға немесе қайта бағалауға түзетіле отырып, актив (немесе шығу тобы) сату үшін арналған ретінде жіктелгенге дейінгі теңгерімдік құнынан, және
* оны сатудан бас Тарту туралы кейінгі шешім күніндегі оның өтелетін сомасынан ең төменгі мән бойынша бағаланады.

Тауар-материалдық қорлар

Тауар-материалдық қорлар өзіндік құнының ең аз мәні немесе таза өткізу құны бойынша бағаланды. Өзіндік күн қорларды жеткізуге және ағымдағы жағдайға келтіруге байланысты шығындарды қамтиды. Таза өткізу құны аяқтауға шығындарды және өткізуге есеп айырысу шығындарын шегере отырып, қарапайым қызмет барысында қорларды өткізу бағасын бағалауды білдіреді. Шығындарды есептеп шығарудың ұқсас формуласы ұқсас сипаты және белгіленімі бар барлық тауар-материалдық қорлар үшін пайдаланылады. Мұнай мен Газ операциялық сегментінің тауарлық-материалдық қорлары ФИФО әдісі негізінде бағаланады. Барлық қалған тауар-материалдық қорлар орташа салмақталған құн негізінде бағаланады.

Ақша қаражаты және оның баламалары

Ақша қаражаты және оның баламалары кассадағы қолма-қол ақшаны, мерзімді салымдарды, бұрын айтылған ақша қаражаты сомасына еркін айырбасталатын және олардың құнының өзгеруіне байланысты тәуекелдің елеусіз деңгейіне расталған өтеу мерзімі үш айдан аспайтын қысқа мерзімді және өтімділігі жоғары инвестицияларды қамтиды.

Қарыздар және тартылған қаражат

Барлық қарыздар және тартылған қаражат бастапқыда мәміле бойынша келтірілген шығындарды шегере отырып, алынған қаражаттың әділ құнын білдіретін құн бойынша ескеріледі. Келесі кезеңдерде қарыздар амортизацияланған құн бойынша бағаланады: алынған қаражаттың (мәміле жөніндегі шығыстарды шегергенде) әділ кұны мен өтеу сомасы арасындағы айырма пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте пайыздың тиімді ставкасы пайдаланыла отырып, қарыз Берген мерзім ішінде көрсетіледі. Егер топ төлемді есепті күннен кейін кем дегенде 12 айға кейінге қалдыруға сөзсіз құқылы болмаса, қарыздар ағымдағы міндеттемелер ретінде жіктеледі.
Жіктелетін активті сатып алуға, құрылысына немесе шығаруға жататын қарыздар бойынша шығындар осындай актив құнының бөлігі ретінде капиталдандырылады. Қарыз бойынша өзге де шығындар туындау сәтіндегі шығыстар ретінде танылады.

Айырбасталатын борыштық құралдар

Міндеттеменің сипаттамасы бар айырбасталатын борыштық құралдардың құрамдас бөлігі мәміле жөніндегі шығындар шегеріле отырып, бухгалтерлік теңгерімде міндеттеме ретінде танылады. Міндеттеме құрамдас бөлігінің әділ құны осыған ұқсас айырбасталмайтын міндеттемелер үшін қолданылатын нарықтық ставка бойынша анықталады; және бұл сома, айырбастау немесе сатып алу кезінде өтеуге дейін амортизациялық құн бойынша бағаланатын қаржы міндеттемесі ретінде жіктеледі.

Кәсіпорындарды біріктіру кезінде туындайтын пут опциондары

Егер кәсіпорындарды біріктіру кезінде Топ опцион тарабына айналса, сатып алынған кәсіпорындағы азшылықтың қалған үлесі бойынша путы Топ мұндай опционда осындай азшылық үлесіне меншік құқығымен байланысты пайда мен тәуекелдерге қатысу беретіндігін бағалайды.
Қалған акциялары бойынша пут опционы үлестік иелену пайдалары мен тәуекелдеріне кол жетімділік беретіні анықталғанда, кәсіпорындар бірлестігі опционмен келісілген путтың сатып алынуы негізінде ескеріледі. Пут опционы бойынша миноритарлық акционерлерге арналған міндеттеменің әділ құны кәсіпорындар бірлестігі құнының бөлігі ретінде танылады. Өзге жағдайда азшылық ұлесіне жатқызылатын ретінде қарастырылатын осындай құн мен таза активтердегі үлестер арасындағы кез келген айырма гудвилл құрамында көрсетіледі. Кейіннен жарияланған және осындай миноритарлық акционерлерге төленген кез келген дивидендтер пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте тікелей көрсетіледі.
Кейіннен қаржылық міндеттеме ХБЕС 39 талаптарына сәйкес бағаланады. Қаржы міндеттемесінің әділ құнына өзгерістер, сондай-ақ кез келген қаржылық төлемдер пайда мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте тікелей көрсетіледі.

Қаржы активтері мен міндеттемелерін тануды тоқтату

Қаржы активтері
Қаржы активтері (немесе, қолданылуына карай - қаржы активінің бөлігі немесе ұқсас қаржы активтері тобының бөлігі), егер:
* активтен ақша ағындарын алу құқығының қолданылу мерзімі
аяқталса;
* Топ активтен ақша ағындарын алу құқығын сақтаса, бірақ қайта
бөлу туралы келісімге сәйкес үшінші тарапқа елеулі кешігусіз
оларды толығымен беру міндеттемесін қабылдаса; немесе
* Топ өзінің активтен ақша ағындарын алуға арналған құқықтарын
берсе және не (а) активтен барлық елеулі тәуекелдер мен
сыйақы берсе, не (б) бермесе, бірақ активтен барлық елеулі
тәуекелдер мен сыйақыларды өзінде сақтаса, алайда активтерге
бақылауды берсе бухгалтерлік теңгерімде ескерілуін
тоқтатады.
Қаржылық міндеттемелер
Егер міндеттеме өтелсе, күші жойылса, немесе оның қолданылу мерзімі аяқталса, қаржылық міндеттеме бухгалтерлік теңгерімде танылуын тоқтатады.

Жалдау

Операциялық жалдау
Жалдау объектісіне меншік құқығына байланысты тәуекелдер мен пайданы жалға алушы іс жүзінде сақтаған кезде мүлікті жалдау операциялық жалдау ретінде жіктеледі. Операциялық жалдау шарты бойынша төлемдер жалдау мерзімі ішінде кірістер мен шығыстар туралы шоғырландырылған есепте шығыстарға тепе-тең есептен шығарылады.
Қаржылық жалдау
Топ жалданған мүліктің әділ құнына тең сомада немесе егер бұл сома әділ құннан төмен болса, ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құны бойынша жалдау мерзімі басталған күнгі шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімде активтер мен міндеттемелердің құрамында қаржылық жалдау шарттарын таниды. Дисконттау коэффициенті ретінде ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құнын есептеу кезінде, егер мұндай ставканы анықтау мүмкін болып, табылса, жалдау шарты бойынша пайыздың ішкі ставкасы пайдаланылады. Өзге де жағдайларда, жағдай қарыз қаражаты бойынша өспелі ставка пайдаланылады. Бастапқы тете шығындар актив құрамында ескеріледі. Жалдау төлемдері міндеттемелерді қаржыландыру және өтеу бойынша шығыстар арасында бөлінеді. Қаржыландыру бойынша шығыстар жалдау мерзімі ішінде әрбір есепті кезеңге міндеттемелердің қалдығына есептелетін тұрақты мерзімді пайыз ставкасы бойынша шығыстарды көрсетуді қамтамасыз ететіндей түрде есепті кезеңдерге жатқызылады.
Қаржылық жалдау активке қатысты амортизация бойынша шығыстың ұлғаюына, сондай-ақ әрбір есепті кезеңге қаржылық шығыстарға әкеледі. Жалға алынатын активке қатысты амортизация саясаты меншік активтерді амортизациялау жөніндегі саясатқа сәйкес келеді.

Резервтер

Активтің істен шығуы (пайдаланудан шығару) бойынша міндеттеме
Пайдаланудан шығаруға резервтер Топтың жабдықты немесе тетікті демонтаждау және көшіру бойынша және жабдық болған учаскені қалпына келтіру бойынша міндеттемесі болғанда, сондай-ақ мұндай резервке пайымды бағалауды жүзеге асыру мүмкін болғанда дисконттау негізінде толық көлемде танылады. Танылған сома жергілікті шарттар мен талаптарға сәйкес анықталған бағаланған болашақ шығыстардың ағымдағы құнын білдіреді. Сондай-ақ сомасы резервтің мөлшеріне балама тиісті негізгі құрал құрылады. Соның салдарынан, осы актив өндірістік әдіс негізінде өндірістік құралдар және тасымалдау құралдары бойынша күрделі шығындар шеңберінде амортизацияланады.
Міндеттемелерді өтеу үшін қажетті экономикалық пайда негізінде жататын есепті мерзімдегі немесе ресурстардың қайту сомасындағы өзгерістердің нәтижесі болып табылған пайдаланудан шығару жөніндегі қазіргі резервті бағалаудағы өзгерістер, немесе дисконттау ставкасындағы өзгеріс мынадай түрде ескеріледі, соның салдарынан:
(а) резервтегі өзгерістер ағымдағы кезеңге тиісті актив құнына
қосылады немесе шегеріледі;
(б) актив құнынан шегерілген сома оның теңгерім құнынан асып
кетпеуі кажет. Егер резервтегі кему активтің теңгерім
құнынан асып кетсе, онда асып кету кірістер мен шығыстар
туралы есептерде дереу танылады; және
(в) егер активтің құны ұлғаюға әкелсе, Топ активтің жаңа
теңгерім құны толығымен өтелмейтіні осы көрсеткіш болып
табылатындығын қарастырады. Егер бұл осындай көрсеткіш
болып табылса, Топ оның өтелетін құнын бағалау арқылы
құнсыздануға активті тестілеуді жүзеге асырады және 36 БЕХС
сәйкес құнсыздану бойынша кез келген шығынды ескереді.
Өзге де резервтер
Резервтер Топтың өткен шақта болған оқиғалардың нәтижесінде ағымдағы (құқықтық немесе іс-тәжірибеден туындаған) міндеттемесі болса, сондай-ақ міндеттемелерді өтеу үшін экономикалық пайдаларға байланысты қаражат ағыны болатын ықтималдық болғанда және осы міндеттеменің тиісті дұрыс бағасы жүргізілгенде қаржы есептілігінде көрсетіледі. Егер Топ резервтің өтелгенін күтсе, мысалы, сақтандыру шарты бойынша, өтеу жеке актив ретінде көрінеді, бірақ өтеу ықтимал болғанда ғана.
Егер ақша қаражатының уақытша құнының әсері мәнді болып табылса, резервтер ақша қаражатының уақытша құнының ағымдағы нарықтық бағасын көрсететін және онда міндеттемеге тән тәуекелдер орынды салықтарды төлегенге дейін ставка бойынша ақша қаражатының күтілетін болашақ қозғалысын дисконттау арқылы есептеледі. Дисконттауды пайдалану кезінде резервтің ұлғаюы уақыттың етуі салдарынан қаржылық шығындар ретінде танылады.

Қызметкерлерге сыйақы

Белгіленген жарналармен зейнетақы жоспары
Топ аударымдар ретінде өзінің қызметкерлерінің жалақысынан 10% олардың зейнетақы қорларына ұстайды. Заңнамаға сәйкес қызметкерлер өздерінің зейнетақы төлемдеріне өздері жауапкершілікте болады және Топтың қызметкерлер зейнеткерлікке шыққаннан кейін оларға төлемдер бойынша ағымдағы және болашақтағы міндеттемелері болмайды.
Әлеуметтік салық
Топ Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес әлеуметтік салық төлейді. Әлеуметтік салық есептеуге қарай шығыстарға жатады.
Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспары
Ұжымдық шартқа және сыйақы туралы өзге де ережелерге сәйкес Топ өздерінің қызметкерлеріне еңбек қызметін аяқтағанда («Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспары») белгілі бір сыйақы төлейді.
Топ олар анықталған сол кезеңде қызметкерлерге сыйақы төлеу бойынша міндеттемелерді қайта бағалаудан туындаған актуарлық кірістер мен шығындарды таниды және 19 «Қызметкерлерге сыйақы» ХБЕС-да анықталған бағаға сәйкес сыйақы бойынша шығыстарды және міндеттемені таниды.
Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспарына сәйкес міндеттемелер және сыйақы бойынша шығыстар болжамдалған шартты бірлік әдісі көмегімен анықталады. Бұл әдіс сыйақы алуға құқықтың қосымша бірлігінен асатын ретінде әрбір жұмыс істелген жылды қарастырады және жиынтық міндеттемені көрсету үшін әрбір бірлікті бөлек өлшейді. Сыйақылар беру бойынша шығыстар Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспары бойынша сыйақы формуласына сәйкес қызметкерлердің жұмыс өтілі ішінде жиынтық сыйақыны бөлу үшін кірістер мен шығыстар туралы шоғырландырылған есепте көрсетіледі. Бұл міндеттеме валюта мен талап Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспары бойынша міндеттемелердің валютасымен және бағаланған талаптарымен салыстырмалы мемлекеттік облигациялар бойынша сыйақы ставкасына ұқсас дисконт ставкасын қолдана отырып, болашақтағы есеп айырысу ақша қозғалысының ағымдағы құны бойынша өлшенеді.
Төлемдердің белгіленген мөлшерімен зейнетақы жоспары қаржыландырылмайтын болып табылады.

Капитал

Жарғылық капитал
Жай акциялар меншік капитал ретінде жіктеледі. Ұйымдарды біріктіру жағдайларынан баска, жаңа акциялар шығаруға қатысты тікелей сыртқы шығындар капитал түсімдері сомасынан шегерім ретінде көрсетілген. Шығарылған акциялардың атаулы құнынан алынған қаражаттың әділ құнының кез келген асып түсуі бөлінбеген кірістің ұлғаюы ретінде танылады.
Азшылық үлесі
Азшылык үлесі Топқа тиісті емес еншілес ұйымдардағы қатысу үлесін білдіреді. Есепті күнгі азшылық үлесі сатып алу күнгі еншілес ұйымның сәйкестендірілетен активтер мен міндеттемелердің әділ құнындағы минориторлық акционерлердің үлесін, сондай-ақ компанияларды біріктіру сәтінде болған капиталдағы өзгерістерге миноритарлық акционерлердің үлесін білдіреді. Азшылық үлесі меншік капиталдың құрамында берілген. Азшылық үлесіне жатқызылатын шығындар миноритарлық акционерлер шығындарды қаржыландыру бойынша міндеттемемен байланысты жағдайларды қоспағанда, еншілес ұйымдардың капиталындағы азшылық үлесінен асып кетпейді. Осыған ұқсас барлық шығындар Топқа бөлінеді.

Дивидендтер

Дивидендтер міндеттемелер ретінде танылады және есепті күнді қоса алғанға дейін жарияланған жағдайда ғана есепті күнгі капитал сомасынан шегеріледі. Дивидендтер туралы ақпарат, егер олар есепті күнге дейін ұсынылса, сондай-ақ есепті күннен кейін, бірақ шығаруға шоғырландырылған қаржылық есептілікті бекіткен күнге дейін ұсынылса немесе жарияланса, есептілікте ашып көрсетіледі.
Үлестік құралдар негізіндегі төлемдер
Топ қызметкерлері үлестік құралдар жөніндегі операцияларға негізделген төлемдер нысанында сыйақы алады. Қызметкерлер өздері жұмыс істейтін еншілес ұйымның үлестік құралдарымен сыйақы алатын қызметтерді ұсынады («олар бойынша үлестік құралдармен жүзеге асырылатын мәмілелер, есептер»).
Олар бойынша есеп үлестік құралдармен жүзеге асырылатын қызметкерлермен жасалған мәмілелердің құны олар берілген күнгі осындай құралдардың әділ құны негізге алына отырып, бағаланады. Әділ құн тиісті бағалау моделінің көмегімен айқындалады.
Үлестік құралдар негізіндегі төлемдер бойынша операциялар бойынша шығыстар онда қызмет нәтижелеріне қол жеткізу шарттары және/немесе белгілі бір мерзімнің еңбек сіңіру шарттары орындалатын кезеңнің ішінде өзге капитал бойынша резервтерде тиісті ұлғаюмен бір мезгілде танылады және қызметкерлер сыйақыға арналған толық құқықтарды алған кездегі күні аяқталады (сыйақы алуға құқықтың көшкен күні). Бұл мәмілелер бойынша жиынтық шығыстар сыйақы ретінде берілетін үлестік құралдар санына қатысты Топтың оңтайлы бағалауының негізінде аяқталған мерзімге теңбе тең міндеттемелер өтелгенге дейінгі әрбір есепті күні танылады. Кезең ішіндегі пайда және шығындар туралы есепте шығыс немесе кіріс кезеңнің басында немесе аяғында танылған жиынтық шығыстың өзгерісін білдіреді.
Оған арналған құқық қызметкерлерге түпкілікті өтетін үлестік құралдармен сыйақы бойынша шығыс танылмайды.
Егер үлестік құралдармен төленетін сыйақының шарттары өзгерсе, шығыс ең төменгі ретінде, егер шарттар өзгермегендей мөлшерде танылады. Бұдан басқа, өзгеріс жөніндегі қосымша шығыс танылады, ол сыйақының жалпы әділ құнын осындай өзгеріс күнінде жүргізілген бағаға сәйкес үлестік құралдармен немесе қызметкер үшін өзге түрде тиімді құралдармен ұлғайтады.
Егер үлестік құралдармен төленетін сыйақының күші жойылса, ол оған арналған құқық күші жойылған күнге өткендегідей болып ескеріледі. Бұл ретте әлі танылмаған шығыстар жедел түрде танылады. Алайда, егер күші жойылған сыйақы жаңа сыйақымен ауыстырылса, және жаңа сыйақы ол ұсынылған күнгі күші жойылған сыйақының орнын толтырған ретінде қарастырылса, күші жойылған және жаңа сыйақы, алдынғы абзацта сипатталғандай, бастапқы сыйақының өзгерісі жүргізілгендей болып ескеріледі.

Сауда және өзге де кредиторлық берешек

Сауда және өзге де кредиторлық берешек бойынша міндеттеме бастапқы құн бойынша ескеріледі, ол Топтың шотына қойылғанына қарамастан алынған тауарлар мен қызметтер болашақта төленуі тиіс соманың әділ құны болып табылады.
Түсімді тану
Выручка признается, если существует вероятность того, что Группа получит экономические выгоды, и если выручка может быть надежно оценена.
Тауарларды сату
Шикі мұнайды, мұнай өнімдерін, газ бен басқа да тауарларды сатудан түскен кірістер тауарды жеткізу жүргізілгенде және тәуекел мен меншік құқығы сатып алушыға берілгенде танылады.
Қызметтер көрсету
Қызметтер көрсетуден түсетін кірістер қызметтер көрсетілген сәтте танылады.
Тасымалдауға жататын қызметтерге қатысты, аяқталу дәрежесі мен кірістің сомасның жеткілікті түрде дәл анықталуы шартымен шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерім күнінде тасымалдаудың аяқталу дәрежесі бойынша танылады. Әлі көрсетілмеген көлік қызметтері үшін тапсырыс берушілерден алынған алдын ала төлем сомалары алу сәтінде тапсырыс берушілерден алынған аванстар құрамында көрсетіледі. Көрсетіліп қойған қызметтерден түсетін күтілетін есепті кіріске шамамен алғанда тең болатын тапсырыс берушілерден алынған аванстар шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімдегі өзге де ағымдағы міндеттемелердің құрамындағы болашақтағы кезеңнің кірістеріне көшіріледі. Болашақтағы кезеңдердің кірістері кызметтердің көрсетілуіне қарай кірістерге жатады.
Клиенттердің әділдігі бағдарламасы бойынша сатып алушылар қосымша балл алатын авиабилеттерді сату көрсетілген қызметтер мен болжанатын награда арасындағыға жатқызылған олардың әділ құны бойынша кіріс операцияларының көп элементі ретінде ескеріледі. Болжанатын награда әділ құн - осы награданы бөлек сатудың құны бойынша бағаланады. Бұл бағалау тауарды сату/қызметтер көрсету сәтіндегі кіріс болып танылмайды, болашақ кезеңнің кірісі ретінде көрсетіледі, және аталған награда пайдаланылғанда және Топтың міндеттемелері толығымен орындалғанда кіріс болып танылады.
Натуралды нысанда роялти төлегеннен агенттік сыйақы
Пайданы бөлу туралы келісімдерге (ПБК) және жер қойнауын пайдалану туралы келісімдерге сәйкес оларға роялти төлеу ретінде ЭМРМ мұнай өндіруші компаниялардан алатын шикі мұнайды сатуда Топ Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі («ЭМРМ») білдіретін Қазақстан Үкіметінің агенті ретінде түседі. Топтың агенттік сыйақысы осындай келісім бойынша алынған шикі мұнайды сату бағасы мен ЭМРМ мен мұнай өндіретін компаниялардың арасында жасалған тиісті ПБК жер қойнауын пайдалану туралы келісімде айқындалғандай, осындай мұнай құнының арасындағы айырма ретінде белгіленеді. Агенттік сыйақы шикі мұнайды сату жүзеге асырылған кезде кіріс ретінде танылады.
Қазақстан Республикасының Үкіметі Компанияның жалғыз акционері болып табылатындығына байланысты Топ Үкімет қандай жағдайларда басты негізде акционер ретінде әрекет ететіндігін бағалай отырып, Үкіметпен барлық транзакцияларды талдайды.

Мемлекеттік субсидиялар

Қазақстан Республикасының Үкіметі Компанияның жалғыз акционері болып табылатындығына байланысты Топ Үкімет қандай жағдайларда басты негізде акционер ретінде әрекет ететіндігін бағалай отырып, Үкіметпен барлық транзакцияларды талдайды.
Егер нақты транзакция кезінде Үкіметтің акционер ретінде әрекет ететіндігі белгіленсе, Топтың мұндай транзакцияның нәтижесінде көтерген кез келген пайдасы немесе шығындары тікелей капиталда жарна ретінде немесе акционердің капиталын бөлу деп танылады.
Егер Үкіметтің ерекшелік транзакциясы акционер ретіндегі әрекет ретінде белгіленбесе, мұндай транзакциялар ХБЕС 20 «Мемлекеттік субсидияларды есепке алу және мемлекеттік көмек туралы ақпаратты ашу» ережелеріне сәйкес ескеріледі. Мұндай жағдайларда мемлекеттік субсидиялар субсидиялардың алынатындығы және онымен байланысты барлық қажетті жағдайлардың орындалатындығына ақылға қонымды сенімділік болған кезде олардың әділ құны бойынша танылады. Егер субсидия шығыс бабына жатқызылатын жағдайда, ол жүйелі негізде өтемақы төлеуге тиіс тиісті шығыстармен сәйкес келуі үшін қажетті кезең ішіндегі кіріс ретінде танылады. Субсидия активке жататын кезде әділ құн кейінге қалдырылған кіріс есебіне кредиттеледі және тиісті активтің пайдалы қызмет етуінің күтілетін кезеңі ішінде пайда және шығындар туралы есепте тең жыл сайынғы бөліктермен көрсетіледі. Кіріске жататын субсидиялар пайда және шығындар туралы шоғырландырылған есепте операциялық қызметтен түсетін кірістердің құрамында жеке ұсынылған.

Шығыстарды тану

Шығыстар пайда болу шамасына карай танылады және олар есептеу әдісінің негізіне жатқызылған сол кезеңде шоғырландырылған қаржылық есептілікте көрсетіледі.

Табыс салығы

Бір жылға табыс салығы ағымдағы және кейінге қалдырылған салықты қамтиды. Табыс салығы меншік капиталға тікелей жатқызылған баптарға тиісті сол көлемді қоспағанда, кірістер мен шығыстар туралы есепте көрсетіледі және бұл жағдайда, ол меншік капиталда танылады. Үстеме пайдаға салынатын салық табыс салығы ретінде қаралады және табыс салығы бойынша шығыстардың бөлігін құрады.
Салық бойынша ағымдағы шығыстар бұл бір жалға салық салынатын кіріс бойынша төлеуге күтілетін салық және өткен жылдарға қатысты төлеуге салыққа қатысты кез келген түзетулер.
Үстеме пайдаға салынатын салық табыс салығы ретінде қаралады және табыс салығы бойынша шығастардың бөлігін құрайды. Жер қойнауын пайдалануға келісім-шарттарға сәйкес Топ белгілі бір мәндерден асатын пайданың ішкі нормасы кезінде жер қойнауын пайдалануға қолданылатын келісім-шартқа сәйкес белгілі бір шегерімдер сомасына түзетуге жататын салық салудан кейін пайда сомасынан көрсетілген ставка бойынша үстеме пайдаға салық есептейді және төлейді.
Пайданың ішкі нормасы жер қойнауын пайдалануға әрбір келісім-шарт бойынша ақша ағындарының негізінде есептеледі және инфляцияның ұлттық деңгейіне түзетіледі. Кейінге қалдырылған салық корпоративтік табыс салығына да және үстеме пайдаға салық үшін де есептеледі. Үстеме пайдаға салынатын кейінге қалдырылған салық келісім-шарт бойынша төлеуге тиісті үстеме пайдаға салықтың күтілетін ставкасы бойынша жер қойнауын пайдалануға келісім-шарттарға жатқызылған активтер үшін уақытша айырмалар бойынша есептеледі.
Кейінге қалдырылған салық қаржылық есептілік мақсаты үшін активтер мен міндеттемелердің теңгерім құны мен салық салу мақсаты үшін пайдаланылған сома арасындағы уақытша айырмалар бойынша теңгерім бойынша міндеттемелер әдісі бойынша ескеріледі. Мына уақытша айырмалар танылмайды:
* компанияларды біріктіру болып табылмайтын мәміледе активті
немесе міндеттемені бастапқы тану және мәміле сәтінде
бухгалтерлік кіріске де. Салық салынатын кіріске немесе
шығынға да әсер етпейді; және
* уақытша айырмаларды түзету мерзімін реттеуге болатын еншілес
ұйымдағы инвестициялар және уақытша айырмалар шолу жасалған
болашақта түзетілмейтін ықтималдық бар.
Табыс салығы бойынша кейінге қалдырылған активтер мен міндеттемелер қолданылған немесе бухгалтерлік теңгерім жасаған күні іс жүзінде қолданысқа енгізілген салық ставкаларын (және салық заңнамаларын) негізге ала отырып, актив алынған немесе міндеттеме төленген кезеңге қолданылатын салық ставкалары бойынша есептеледі.
Кейінге қалдырылған салық активі актив өткізілуі мүмкін шотқа салық салынатын пайданы алу ықтималдығы бар сол көлемде ғана танылады. Табыс салығы бойынша кейінге қалдырылған тиісті салық жеңілдігін өткізуден артық ықтималдық жоқ сол көлемде кемітіледі.

Қосылған құн салығы (ҚҚС)

Салық органдары нетто негізде сату мен сатып алу бойынша ҚҚС өтеуді жүргізуге мүмкіндік береді. Өтеуге ҚҚС ішкі нарықта сату бойынша ҚҚС шегерілген ішкі нарықта сатып алу бойынша ҚҚС-ны білдіреді. Экспортқа сатудың нөлдік ставкасы бар.

Байланысты тараптар

Байланысты тараптар Топтың акционерлерін, негізгі басқарушы персоналды, қауымдасқан ұйымдарды және дауыс беретін акциялардың біршама үлесі тікелей немесе жанама Топтың акционерлеріне немесе негізгі басқарушы персоналына тиесілі ұйымды қамтиды.

Шартты міндеттемелер және шартты активтер

Шартты міндеттемелер шоғырландырылған қаржылық есептілікте танылмайды. Мұндай міндеттемелер туралы деректер экономикалық пайдаларды құрайтын ресурстар ағынының ықтималдығы аз болып табылған жағдайды қоспағанда, шоғырландырылған қаржылық есептілікке ескертпелерде ашылады.
Шартты активтер шоғырландырылған қаржылық есептілікте көрсетілмейді. Егер мұндай активтерге байланысты экономикалық пайдаларды алудың жеткілікті ықтималдығы болған жағдайда, көрсетілген активтер туралы деректер ескертпелерде ашылады.

Өзара есеп айырысу

Шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімде тек таза сальдо көрсетілген қаржы активтері мен міндеттемелерінің өзара есебі заңды бекітілген өзара есеп жүргізу құқығы және міндеттемелерді реттеумен бір уақытта активті өткізу ниеті болған көзде ғана жүзеге асырылады.

Кейінгі оқиғалар

Есепті жыл аяқталғанда болған және есепті күнгі Топтың қаржылық жағдайы туралы қосымша ақпараты бар оқиғалар (түзетуші оқиғалар) шоғырландырылған қаржылық есептілікте көрсетіледі. Есепті жыл аяқталғанда болған және түзетуші оқиғалар болып табылмайтын оқиғалар, егер олар мәнді болса, шоғырландырылған қаржылық есептілікке ескертпелерде ашылады.

4. МАҢЫЗДЫ БУХГАЛТЕРЛІК БАҒАЛАУ ЖӘНЕ ПАЙЫМДАУ

ҚЕХС-ға сәйкес шоғырландырылған қаржылық есептілікті дайындау көрсетілген актив есептілігіне, міндеттемелер мен шартты активтерге және шоғырландырылған қаржылық есептілікті дайындаған күнгі міндеттемелерге әсер ететін бағалаулар мен жол берулерді, сондай-ақ есептілікте көрсетілген активтерді, міндеттемелерді, кірістерді, шығыстарды және шартты активтер мен есепті кезең ішіндегі міндеттемелерді пайдалануды Топ басшылығының пайдалануын талап етеді. Нақты нәтижелер осы субъективті бағалаулардан ерекшеленуі мүмкін.
Есепті күнге бағаның айқындалмауының болашаққа және өзге де негізгі көздерге қатысты және келесі есепті жыл ішіндегі активтер мен міндеттемелердің теңгерім құнына біршама түзету енгізу қажеттігінен пайда болған елеулі тәуекелді көтеретін негізгі болжамдары төменде қарастырылады:

Мұнай мен Газдың қорлары

Мұнай мен газдың қорларын бағалау тозу, ескіру және амортизация бойынша Топтың есеп айырысуында маңызды фактор болып табылады. Топ Қоғамның мұнай-газ ииженерлерінің әдістемесіне сәйкес өзінің мұнай мен газ қорларын бағалайды. Қоғамның мұнай-газ инженерлерінің әдістемесі бойынша қорларды бағалау кезінде Топ кен орындарын өңдеуге қатысты инвестициялық шешімдерді қабылдау үшін басшылық та қолданатын ұзақ мерзімді жоспарлық бағаны пайдаланады. Дәлелденген қорларды бағалау үшін жоспарлық бағаларды пайдалану жыл аяғына іркілу бағасын пайдалануға тән тұрақсыздықтың әсерін жояды. Басшылық ұзақ мерзімді жоспарлы бағалар бойынша болжам өнім өндіру бойынша қызметтің ұзақ мерзімді сипатына көбірек сәйкес келеді және мұнай мен газ қорларын бағалау үшін неғұрлым қолайлы негізді береді деп санайды. Қорлардың барлық бағалау айқындалмаудың кейбір деңгейін білдіреді. Айқындалмаушылық негізінен мұнай деректерді бағалау және түсіндіру сәтінде кол жетімді сенімді геологиялық және инженерлік деректердің көлеміне байланысты.
Айқындалмаушылықтың салыстырмалы деңгейі екі негізгі санаттың біріне қорларды жатқызу арқылы көрсетілуі мүмкін: дәлелденген немесе дәлелденбеген қорлар. Дәлелденбеген қорлармен салыстырғанда дәлелденген қорларды тартуға үлкен айқындылық бар және дәлелденген қорлар оларды тарту мүмкіндігіне қатысты прогрессивті түрде өсіп келе жатқан айқындылықтың болмауын көрсету үшін өңделген және өңделмеген қорларға бұдан әрі бөлінуі мүмкін. Топтың дәлелденген қорлары іс жүзінде толықтай дәлелденген өңделген қорлардан тұрады. Жыл сайын баға талданады және түзетіледі. Түзетулер қолда бар геологиялық деректерді, кәсіпшілік өлшемдерін немесе өнім туралы деректерді; жаңа деректердің болуын; немесе бағалар бойынша болжамдарға өзгерістерді бағалау немесе қайта бағалау сандарынан пайда болады.
Қорларды бағалау қайтарымды арттыруға арналған жобалардың қолданылу, пласттың өнімділігіне өзгерістер немесе өңдеу стратегиясына өзгерістер салдарынан қайта қаралауы мүмкін. Дәлелденген қорлар тозуды, ескіруді және амортизацияны есептеу үшін орындалған жұмыстың көлеміне үйлесімді амортизация ставкасын есептеуге пайдаланылады. Топ бастапқы лицензиялық кезең ішінде өндірілетін болады деп күтілетін ретінде осындай көлемді ғана дәлелденген қорларға қосты. Бұл ұзарту бойынша рәсім нәтижесіне жатқызылатын айқындылықтың болмауынан пайда болды, өйткені лицензияларды ұзарту ең соңында Үкіметтің қарауы бойынша жүзеге асырылады. Топтың лицензиялық кезеңдерін ұзарту және қорлардың көрсетілген қорларын тиісінше ұлғайту, әдетте, тозу бойынша неғұрлым төменгі шығысқа әкеледі және кірістерге біршама әсер етуі мүмкін. Дәлелденген өңделген қорлардағы кему тозуға, ескіруге және амортизацияға (өндірудің тұрақты деңгейі кезінде) аударымдардың ұлғаюына, кірістің кемуіне әкеледі және мүліктің теңгерім құнында тікелей кемуге де әкелуі мүмкін. Салыстырмалы түрде пайдаланылатын кен орындарының саны болған кезде өткен жылмен салыстырғанда қорларды бағалауға кез келген өзгерістер тозуға, ескіруге және амортизацияға аударымдарға біршама әсер етуі мүмкіндігі болады.

Активтердің істен шығуы бойынша міндеттемелер

Белгілі бір келісім-шарттардың талаптары бойынша заңнамаға және нормативтік-құқықтық актілеріге сәйкес Топтың негізгі құралдарды демонтаждау және жою және кез келген кен орындарындағы жер учаскелерін қалпына келтіру бойынша заңды міндеттемелері болады. Атап айтқанда, Топтың міндеттемелері барлық өнімді ұңғымаларды біртіндеп жабуға және құбыр арналарын, ғимараттарды демонтаждау және келісім-шарт аумағын қалпына келтіру сияқты түпкілікті жабу бойынша қызметке жатады. Лицензияның қолданылу мерзімі Топтың қарауы бойынша ұзартылмайтындықтан, түпкілікті жабу бойынша міндеттемелерді өтеудің есеп мерзімі әрбір лицензиялық кезең аяқталған күн болып табылады. Егер активтерді жою бойынша міндеттемелер кен орындарын экономикалық жағынан негіздемелі түрде пайдалануды аяқтау өткенде өтелуі кажет болса, онда көрсетілген міндеттемені ұңғымаларды жою бойынша қосымша шығыстарды және жабу бойынша соңғы шығыстардың біршама өсіруі мүмкін. Ұңғымаларды жоюды қаржыландыру бойынша Топтың міндеттемелерінің және түпкілікті жабу бойынша шығыстардың көлемі тиісті келісім-шарттардың және қолданыстағы заңнаманың талаптарына байланысты. Ешқандай да міндеттемелер лицензиялық кезең соңында түпкілікті жою және түпкілікті жабу бойынша мұндай шығыстарды қаржыландыру бойынша келісім-шарт та, заңнама да белгілі бір міндеттемені түсіндірмеген сол жағдайларда танылмайды. Мұндай шешімді қабылдау кейбір айқындылықтың болмауымен және біршама байымдаулармен түсіндіріледі. Басшылықтың мұндай міндеттемелердің болуына немесе болмауына қатысты бағасы Үкіметтің саясаты мен тәжірибесіндегі немесе жергілікті салалық тәжірибеге өзгерістермен бірге өзгеруі мүмкін.
Топ активтердің істен шығуы бойынша міндеттемелерді әрбір келісім-шарт бойынша бөлек есептейді. Міндеттемелердің сомасы инфляцияның күтілетін деңгейіне түзетілген және қазақстандық нарыққа тән тәуекелдерге түзетілген өтпелі экономикамен елдің мемлекеттік борышы бойынша орташа тәуекелсіз пайыздық ставканы пайдалана отырып дисконтталған міндеттемелерді өтеу үшін күтілетін, талап етілетін ретіндегі бағаланған шығындардың ағымдағы құны болып табылады.
Активтердің істен шығаруы бойынша міндеттеме әрбір есепті күнге қайта қаралады және № 1 «Негізгі құралдардың объектісін пайдаланудан шығару, олар орналасқан учаскедегі табиғи ресурстарды қалпына келтіру бойынша міндеттемелерге және өзге де осыған ұқсас міндеттемелерге өзгерістер» түсіндіруге сәйкес ең үздік бағаны көрсету үшін түзетіледі. Жабуға болашақтағы шығындарды бағалау кезінде мәнді бағалар мен басшылық жасаған байымдаулар пайдаланылды. Бұл міндеттемелердің көпшілігі алыс болашаққа жатқызылады және заңнама талаптарындағы түсініксіздіктен басқа, Топтың бағасына активтерді жою технологиясындағы, шығындардағы және салалық тәжірибедегі өзгерістер әсер етуі мүмкін. Түпкілікті жабуға шығындарға жатқызылатын айындықтың болмауы күтілетін ақша ағындарын дисконттау әсерінен кемітіледі. Топ ағымдағы жылдың бағасын және ұзақ мерзімді инфляция деңгейінің орташа мәнін пайдалана отырып, ұңғымаларды болашақ жою құнын бағалайды.
Ұзақ мерзімді инфляция және 2008 жылғы 31 желтоқсандағы бухгалтерлік теңгерім бойынша міндеттемелерді анықтау үшін пайдаланылған дисконттау ставкасы тиісінше 5,0%-дан 5,5%-ға дейін және 7,0%-дан 9,25%-ға дейін құрады. Активтердің істен шығуы бойынша міндеттемелер бойынша резервтегі өзгерістер 23-ескертпеде ашып көрсетілген.

Экологиялық оңалту

Топ бағалау да жасайды және экологиялық тазарту жұмыстары мен оңалтуға міндеттемелер бойынша резервтер қалыптастыру бойынша пайымдау шығарады. Қоршаған ортаны қорғауға шығындар капиталдандырылады немесе олардың болашақ экономикалық пайдасына қарай шығыстарға жатқызылады. Өткен қызметте пайда болған қазіргі жағдайға жатқызылатын және болашақ экономикалық пайдасы жоқ шығындар шығыстарға жатқызылады.
Міндеттемелер шығындар туралы ағымдағы ақпарат және қалпына келтіру жөніндегі күтілетін жоспарлар негізінде анықталады және егер рәсімдер мерзімі тиісті органдармен келісілмесе, дисконтталмаған негізде ескеріледі. Топтың экологиялық оңалту резерві Топ қолданыстағы қазақстандық нормативтік базаның талаптарын сақтауға қажетті күтілетін шығындарды тәуелсіз бағалауға негізделген басшылықтың үздік бағасын білдіреді. «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ-тың («ҚМГ ҰК», 100% Қордың еншілес кәсіпорны) еншілес ұйымы «ҚазМұнайГаз» Барлау Өндіру» АҚ («ҚМГ БӨ») Қоршаған ортаны қорғау министрлігімен 2005 жылғы шілдеде қол қойған өзара түсіністік туралы меморандумға сәйкес ҚМГ БӨ өндіруді бастауға қатысты мұнай өндірудің нәтижесі болып табылған су мен топырақтың кейбір ластануына жауапкершілікті өзіне алуға келісті. Осы қаржылық есептілік шыққан күнгі қалпына келтіру жөніндегі жоспардың көлемі және мерзімі Үкіметпен келісілмеді. Тиісінше міндеттеме дисконтталмады. Өйткені, міндеттемелердің бастапқы мерзімі әлі белгіленген жоқ және басшылық он жылға дейінгі кезең ішінде қалпына келтіру жөніндегі жоспарды орындауды негіздемелі түрде күтуде. Топ 2008 жылы көтерілуі тиісті шығындардың бөлігін қоспағанда, ұзақ мерзімді ретінде осы міндеттемені жіктеді. Экологиялық жағынан оңалту бойынша резервтерге қатысты іс жүзіндегі шығындар заңнамаға және нормативтік-құқықтық актілерге, қоғамдық күтуден, аумақтық жағдайларды қолға түсіру мен талдауға өзгерістер және тазалау технологияларына өзгерістер салдарын бағалаудан ерекшеленуі мүмкін. Экологиялық жағынан оңалтуға қатысты қосымша айқындықтың болмауы 41-ескертпеде ашылған. Экологиялық жағынан оңалтуға міндеттемелер бойынша резервке өзгерістер 23-ескертпеде ашылған.

Негізгі құралдардың құнсыздануы

Әрбір есепті күні Топ активтің ықтимал құнсыздануының қандай-да бір белгілері бар екендігін бағалайды. Егер мұндай белгілер болса немесе егер құнсыздану мәніне жыл сайын тестілеу өткізу талап етілсе, онда Топ өтелетін соманы бағалауды жүргізеді. Активтің өтелетін сомасы сатуға жұмсалатын шығынды шегере отырып, активтің әділ құнының немесе тудырушы бірліктің немесе пайдалану құнының неғұрлым үлкен мөлшерін білдіреді және актив айтарлықтай мөлшерде баска активтермен немесе активтер топтарымен тудырылатын ақша қаражатының ағынына тәуелсіз ақша қаражатының ағынын тудырмайтын жағдайларды қоспағанда, бөлек актив үшін анықталады. Егер активтің теңгерім құны өтелетін сомадан асып кетсе, онда актив құнсызданған ретінде қаралады және оның құны өтелетін сомаға дейін кемітіледі. Пайдалану құнын бағалау кезінде есеп айырысу болашақ ақша қаражатының ағыны ақшаның уақытша құнын ағымдағы нарықтық бағалауды және активтерге тән тәуекелдерді көрсететін салық салуға дейінгі дисконт ставкасын пайдалана отырып, оның ағымдағы құнына дейін дисконтталады. 2008 жылы Топ 14.371.108 мың теңге мөлшерінде құнсызданудан шығынды және 3.042.069 мың теңге мөлшерінде құнсыздануды түзетуден болған кірісті таныды.
Негізгі құралдардың құнсыздануын анықтау құнсыздану себебін, мерзімін және сомасын қамтитын, бірақ шектелмейтін байымдауларды пайдалануды болжайды. Құнсыздану қайта құрылымдау процесіндегі, темір жол индустриясының күтілетін өсуіндегі өзгеріс, технологиялық ескіруді, қызметтер көрсетуді тоқтатуды, ағымдағы шығындарды болашақта қаржыландыруға кол жеткізудің өзгерісі және құнсыздануды көрсететін талаптардың басқа да өзгерістері сияқты факторлардың көп болуына негізделеді. Өтелетін сома және әділ құн, әдетте, нарыққа қатысушының негіздемелі болжамын қамтитын ақша қаражатының дисконтталған ағыны әдісінің көмегімен анықталады. Құнсыздану көрсеткіштерін белгілеу, ақша қаражатының болашақ ағындарын бағалау және активтердің (немесе активтер топтарының) әділ құнын анықтау ақша қаражатының күтілген ағындарының, қолданылатын дисконт ставкасының, пайдалы қызмет мерзімі және қалдық құнның құнсыздану көрсеткіштерін анықтау мен растауға қатысты мәнді пайымдауларды басшылықтан талап етеді.
Тудырушы бірліктің өтелетін сомасын анықтау басшылықтың бағасын пайдалануды болжайды. Пайдалану құнын анықтауға пайдаланылған әдістер ақша қаражатының дисконтталған ағынының әдісін қамтиды. Пайдаланылатын әдіснамаларды қоса алғанда, бұл бағалар әділ құнға және ең соңында негізгі құралдардың кез келген құнсыздануына елеулі әсер етуі мүмкін.

Негізгі құралдар объектілерінің пайдалы қызмет мерзімі

Топ әрбір есепті күнгі негізгі құралдардың пайдалы қызметінің қалған мерзімін қайта қарайды және егер күту өткен бағалаудан ерекшеленген жағдайда, өзгерістер 8 «Есеп саясаты, есеп бағаларындағы өзгерістер және қателер» БЕХС-ке сәйкес есеп бағалауларындағы өзгерістер ретінде ескеріледі.
«Интергаз Орталық Азия» АҚ-тын Мемлекетпен арасындағы Шарт 1-ескертпеде қаралған, ол 12 «Қызметтер концессиясының шарты» түсіндіруіндегі қарау саласынан шығарылған концессиялық келісім болып табылады (өйткені цедент Топ негізгі сатып алушылармен шарт жасасқан бағаны бақыламайды). Кейінгі толықтырулар немесе Шарт бойынша басқарудағы активтердің деректері бойынша жетілдіру Шарттың қолданылу кезеңіне байланысты емес қалған қызметтің бағаланған мерзімі ішінде капиталданады және амортизацияланады, өйткені Үкімет егер Шарт ұзартылмаған жағдайда, теңгерім құнын өтеуге міндетті.

Кейінге қалдырылған салық жөніндегі активтер

Кейінге қалдырылған салық жөніндегі активтер салық салынатын уақытша айырмалар мен осындай шығыстардың коммерциялық сипатының негізделетіндігі мүмкіндігі бар дәрежеде барлық резервтер мен ауыстырылған салық шығындары бойынша танылады. Басшылықтың елеулі пайымдаулары жоспарланатын деңгей мен кірістілік уақытының негізінде, сондай-ақ салықтық жоспарлау стратегиясының табысты қолданылуының негізінде танылуы мүмкін кейінге қалдырылған салық жөніндегі активтерді бағалау үшін талап етіледі. Кейінге қалдырылған салық жөніндегі танылған активтердің сомасы 2008 жылғы 31 желтоқсанда 8.648.317 мың теңгені құрады. Неғұрлым егжей-тегжейлі ақпарат 35-ескертпеде қамтылған.

Салық салу

Салық тәуекелдерін бағалау кезінде басшылық, егер қосымша салықтарды салық органдары есептейтін болса, ол сәтті шағымдана алады деп Топ дауласпайтын немесе санамайтын салық заңнамасын сақтамаудың белгілі салаларының ықтимал міндеттемелері ретінде қарайды. Мұндай анықтау мәнді пайымдауларды шығаруды талап етеді және салық заңнамасы мен нормативтік құқықтық актілердегі өзгерістер, жер қойнауын пайдалануға Топтың келісім-шарттарында салық салу талабына түзету, салық талқылауларынан өзі күтетін шешімдер бойынша күтілетін нәтижелерді және сәйкестікті тексеруге салық органдары жүзеге асыратын ағымдағы нәтижені анықтау нәтижесінде өзгеруі мүмкін. 3-ескертпеде ашылған салық тәуекелдері бойынша резерв, негізінен, 2002 жылдан бастап 2006 жылды қоса алғандағы кезеңге шикі мұнайды экспорта сатуға қатысты трансферттік баға белгілеу туралы қазақстандық заңнаманы Топтың қолдануына жатқызылады. Салық салуға жатқызылған қалған айқындылықтың болмауы 41-ескертпеде ашылған.
Компанияларды біріктіру кезінде сатып алынған активтер мен міндеттемелердің әділ құны
Топ бағаларға негізделетін олардың әділ құны бойынша компанияларды біріктіру нәтижесінде сатып алынған немесе алынған барлық сәйкестендірілетін активтер, міндеттемелер және шартты міндеттемелер сатып алған күніне бөлек тануға міндетті, бұл бағалауларды пайдалануды көздейді. Мұндай бағалар ақша қаражатының болашақтағы ағынын болжауға біршама пайымдауды талап ететін есеп әдістемелеріне және өзге де болжамдарды әзірлеуге негізделеді. Топ 2008 жылы кейбір компаниялардағы үлес сатып алды және 2008 жылғы 31 желтоқсанда Топ сатып алынған компаниялардың сәйкестендірілетін активтері мен міндеттемелерінің әділ құнын бағалауды аяқтамады және нәтижесінде осы сатып алуды олардың алдын ала сомасы бойынша ескерді. 2009 жылы әділ құнды анықтауды аяқтау сәйкестендірілетін активтердің, міндеттемелер мен шартты міндеттемелердің ескерілген сомасына біршама түзетуге әкелуі мүмкін. Неғұрлым егжей-тегжейлі ақпарат 5-ескертпеде берілген.

Сатуға арналған ретінде жіктелген активтер

Топта сату үшін арналған ретінде жіктелген белгілі бір активтер бар. 2008 жылы басшылық осы активтерді іске асыру жөніндегі жоспарды бекітті және онда сатып алушыны айқындау бойынша қолданыстағы бағдарлама бар. Топ іске асыру тендерлер өткізу арқылы 2009 жылдың аяғында аяқталатын болады деп санайды.

Қызметкерлерге төлем бойынша міндеттеме

Топ зейнетке шыққаннан кейінгі белгіленген төлемдер және осыған байланысты ағымдағы қызметтердің құны бойынша міндеттемелердің ағымдағы құнын анықтау үшін бағалаудың актуарлық әдісін пайдаланады (24-ескертпе). Бұл сыйақы болжанылған жұмыс істеп жатқан және жұмыстан кеткен қызметкерлердің болашақтағы мінездемелеріне қатысты демографиялық жорамалдарды (жұмыста немесе одан кейін қайтыс болу, персонал санының өзгеруі бойынша статистика және басқалар), сондай-ақ қаржылық жорамалдарды (дисконттау ставкасы, болашақтағы жылдық материалдық көмек, болашақтағы ең төменгі жалақы, темір жол билетінің болашақтағы орташа құны) пайдалануды талап етеді.

Клиенттерге және қаржы мекемелеріне қарыздар бойынша құнысызданудан болған шығындар

Әрбір есепті күнге Топ құнсызданудан болатын шығындар пайдалар мен шығындар туралы есепте ескерілуі қажеттілігін бағалау үшін клиенттер мен қаржы мекемелеріне қарыздардың әрқайсысы бойынша өздерінің маңыздылығына талдау жүргізеді. Атап айтқанда, басшылықтың пайымдауы құнсызданудан болатын шығынды анықтау кезінде болашақ қаржы ағынының сомасы мен мерзімін бағалауда талап етіледі. Мұндай қаржы ағынын бағалау кезінде Топ қарыз алушының қаржы жағдайы мен құнсыздануды іске асырудың таза құны туралы пайымдаулар шығарады. Бұл бағалар факторлар қатарында жорамалдарға негізделген және нақты нәтижелері болашақта резервке өзгерістер әкелетін өзгелер болуы мүмкін.
Содан соң бөлек-бөлек бағаланған және құнсызданбаған қарыздар және барлық жекеше маңызы жоқ қарыздар жиынтықта, оған қатысты объективті куәлік бар, бірақ әсері анық болып табылмайтын шығын жағдайы болуының салдарында резерв құру қажеттілігін анықтау үшін ұқсас тәуекел сипаттамалары бар активтер тобында бағаланады.
Жиынтық бағалау кредиттік қоржын деректерін (кредит сапасы, мерзімін ұзарту деңгейі, кредитті пайдалану, қамтамасыз етуге қарыздың қарым-қатынасы және т.б. сындылар), тәуекелдер мен экономикалық көрсеткіштер шоғырлануын (оның ішінде жұмыссыздар деңгейі, жылжымайтын мүлікке бағалар индекстері, ел тәуекелі және әртүрлі бөлек топтардың жұмыс көрсеткіштері) назарға алады. Клиенттер және қаржы мемекемелеріне қарыздарды құнсыздандыру бойынша шығындар 9-ескертпеде және 10-ескертпеде біршама егжей-тегжейлі ашылған.

Резервтер

Топ күмәнді дебиторлық берешек бойынша резерв құрады. Біршама пайымдаулар күмәнді борыштарды анықтау кезінде пайдаланылады. Күмәнді борыштарды анықтау кезінде клиенттердің тарихи әрі күтілетін мінез-құлқы қаралады. Экономикаға өзгерістер немесе клиенттің жеке шарты осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте күмәнді берешек бойынша резервті түзетуді талап етуі мүмкін. 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша күмәнді борыштар бойынша резервтер 54.815.603 мың теңге мөлшерінде құрылды (13 және 15-ескертпелер).

5. КОМПАНИЯЛАРДЫ БІРІКТІРУ ЖӘНЕ БІРЛЕСКЕН КӘСІПОРЫНДАР САТЫП АЛУ

Кәсіпорындарды біріктіру

«Батуми Иидастриал Холдингс Лимитед» («БИХЛ») сатып алу
2007 жылғы 12 қыркүйекте ҚМГ ҰК 325 миллион АҚШ долларына «Терминал Партнерс Лимитедтен» БИХЛ 100% жай акцияны сатып алу туралы шарт жасасты. БИХЛ ВСРL-да (бұрынғы «Нафтранс Капитал Партнерс Лимитед») 50% үлесті, «Батуми Терминал Лимитед» («БТЛ») компаниясында 38,12% үлесті және Батуми Теңіз портында 100% үлесті иеленетін «Порт Капитал Партнерс» 100% үлесті иеленетін холдинг компания болып табылады. ҚМГ ҰК 2008 жылғы 5 ақпан, сатып алу күні 325 миллион АҚШ долларын (39.061.750 мың теңгеге балама) сатып алуға төледі. Сатып алу әдісі пайдаланыла отырып сатып алу ескерілді.
БИХЛ-ден сатып алынған 100% үлеске жататын сәйкестендірілген активтердің, міндеттемелер мен шартты міндеттемелердің әділ құны және ҚЕХС бойынша бастапқы теңгерімдік құны сатып алу күнінде былайша ұсынылды:

Мың теңгемен	Сатып алу кезінде танылған әділ құны	Өткен теңгерімдік құн
Негізгі құралдар	20.003.778	13.328.666
Тауарлық-материалдық қорлар	371.414	371.414
Сауда дебиторлық берешек	3.641.015	3.641.015
Өзге де ағымдағы активтер	637.751	637.751
Қысқа мерзімді қаржы активтері	97.714	97.714
Ақша қаражаты мен оның баламалары	1.157.980	1.157.980
Активтердің жиыны	25.909.652	19.234.540
Ұзақ мерзімді қарыздар	480.760	480.760
Қысқа мерзімді қарыздар	1.953.213	1.953.213
Мерзімі ұзартылған салық бойынша міндеттемелер	484.015	484.015
Өзге де ұзақ мерзімді міндеттемелер	1.155.884	1.155.884
Сауда кредиторлық берешек	480.573	480.573
Төлеуге өзге де салықтар	123.139	123.139
Өзге де ағымдағы міндеттемелер	2.159.846	2.159.846
Міндеттемелердің барлығы	6.837.430	6.837.430
Таза активтер	19.072.222	12.397.110
Азшылық үлесі (БТЛ-да 19,06 %)	3.066.103
Таза активтердегі сатып алынған үлес	22.138.325
Сатып алуда пайда болған гудвилл (7-ескертпе)	16.923.425
Жалпы сатып алу құны	39.061.750

Сатып алудың жалпы құны 39.061.750 мың теңгеге ақшалай төлемді қамтиды.

Сатып алу кезіндегі ақшалай қаражаттың қайтуы:

Мың теңгемен
Біріккен кәсіпорыннан сатып алынған таза ақшалай қаражат	1.157.980
Төленген қаражат	(39.061.750)
Ақшалай қаражаттың таза қайтуы	(37.903.770)

Сатып алынған күннен бастап Топтың таза пайдасына қосылған кезеңге БИХЛ-дың таза пайдасы 1.527.517 мың теңгені құрады. Егер бірлестіктің жыл басында орны болғанда, Топтың таза пайдасы 461.546.122 мың теңгені құраған болар еді, ал Топтың кірісі 2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін 3.342.923.689 мың теңгені құраған болар еді.
Сатып алу кезінде танылған гудвилл БИХЛ активтері мен қызметін Топ активтерімен және қызметімен біріктіруден күтілетін бірлескен қызметке және өзге де пайдаға жатады.
Негізгі құралдарды бағалауды тәуелсіз кәсіп қой бағалаушы жүргізді. Қалпына келтіру құны бағалау үшін негіз ретінде пайдаланылды.

Бірлескен кәсіпорындарды сатып алу

«Forum Muider BV» («Forum Muider») ЧКОО-да үлес сатып алу
2008 жылғы 23 желтоқсанда «Самұрық-Энерго» АҚ («Самұрық-Энерго») Forum Muider 50% үлесін сатып алды. Forum Muider Богатырь Көмір және Ресей Федерациясында және Кипр Республикасында тіркелген компаниялар қатарының жарғылық капиталында 100% үлесті иеленетін және маңызы бар операцияларды жүзеге асырмайтын холдинг компания болып табылады. Forum Muider ең соңында ОК РУСАЛ кәсіпорны бақылайтын Самұрық-Энерго мен Urel Enterpriser Limited бірігіп бақылайтын кәсіпорын болып табылады. Богатырь Көмір Қазақстан Республикасының Павлодар облысындағы «Богатырь» және «Солтүстік» тіліктері шегінде Екібастұз таскөмір кен орнына энергетикалық көмір өндіруді және оны жергілікті нарықта және Ресей Федерациясы аумағында электр энергиясын өндіретін компанияларға өткізуді жүзеге асырады.
Forum Muider сатып алу сатып алу әдісі бойынша ескерілді. 2008 жылғы 31 желтоқсанда сатып алынған сәйкестендірілген активтердегі, міндеттемелер мен шартты міндеттемелердегі өзінің үлесінің әділ құнын бағалауды Топ аяқтай алмады. Сатып алу сатып алу күніндегі алдын ала әділ құнды пайдалана отырып ескерілді.
Forum Muider-ден сатып алынған 50% үлеске жататын сәйкестендірілген активтердің, міндеттемелер мен шартты міндеттемелердің алдын ала әділ құны және ҚЕХС бойынша бастапқы теңгерімдік құн сатып алу күнінде былайша ұсынылды:

Мың теңгемен	Алдын ала әділ құны	Теңгерімдік құны
Негізгі құралдар	52.335.730	17.657.260
Өзге де ұзақ мерзімді активтер	273.265	273.265
Тауарлық-материалдық қорлар	729.608	729.608
Сауда және өзге дебиторлық берешек	4.020.501	4.020.501
Ақша қаражаты мен оның баламалары	1.074.568	1.074.568
Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер	166.609	166.609
Активтердің жиыны	58.600.281	23.921.811
Учаскені қалпына келтіруге резерв	681.827	681.827
Мерзімі ұзартылған табыс салығы бойынша міндеттемелер	6.310.091	1.208.141
Қызметкерлерге сыйақылар бойынша міндеттемелер	297.868	297.868
Қарыздар	3.588.441	3.588.441
Сауда және өзге кредиторлық берешек	5.327.447	5.327.447
Төлеуге салықтар	634.814	634.814
Міндеттемелердің жиыны	16.840.488	11.738.538
Таза активтер	41.759.793	12.183.273
Forum Muider еншілес ұйымдарында азшылық үлесі	(250)
Таза активтерде сатып алынған үлес	41.759.543
Жалпы сатып алу құны	41.759.543

Жалпы сатып алу құны 41.747.543 мың теңге сомаға ақшалай төлемді және 12.000 мың теңге мөлшерінде сатып алуға тікелей байланысты шығындарды қамтиды.
Сатып алу кезіндегі ақшалай қаражаттың қайтуы:

Мың теңгемен
Біріккен кәсіпорыннан сатып алынған таза ақшалай қаражат	1.074.568
Төленген қаражат	(41.747.543)
Ақшалай қаражаттың таза қайтуы	(40.672.975)

Сатып алынған күннен бастап Forum Muider кірісі мен пайдасында Топтың үлесі осы шоғырландырылған қаржылық есептілік үшін маңызы жоқ болып табылады. Егер жыл басында орны болғанда, Топтың таза пайдасы 465.047.435 мың теңгені құраған болар еді, ал 2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін кірісі 3.376.695.859 мың теңгені құраған болар еді.

6.НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАР

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл ішіндегі негізгі құралдардың қозғалысы былайша берілген:

Негізгі компанияның акционеріне келеді
Мың теңгемен	Мұнай-газ активтері	Құбыржолдар мен МӨЗ активтері	Ғимараттар мен құрылыстар	Темір жолдар мен инфрақұрылым	Машиналар, жабдық және көлік құралдары	Тау-кен активтері	Өзгелері	Аяқталмаған құрылыс	Жиыны
2007 жылғы 31 желтоқсанға қалдық құн	1.044.744.626	486.614.065	289.750.054	367.760.848	682.735.410	-	39.655.219	263.950.102	3.175.210.324
Шетелдік валюталарды қайта есептеу	3.309.400	578.488	145.922	-	-	-	69.354	122.613	72.339.508
Түсімдер	103.547.042	2.179.359	18.182.536	265.565	70.849.286	-	10.256.242	514.216.456	719.496.486
Солтүстік Каспий жобасындағы қосымша үлесті сатып алу	280.816.885	-	-	-	-	-	-		280.816.885
Кәсіпорындарды біріктіру арқылы сатып алу (5-ескертпе)	-	-	7.910.822	-	15.830.206	34.678.470	13.695.862	224.148	72.339.508
Істен шығу	(9.984.941)	(3.828.886)	(13.113.272)	(6.977.382)	(15.282.886)	-	(4.268.491)	(5.568.794)	(59.024.652)
Тозу бойынша шығыстар	(73.169.666)	(30.612.685)	(16.566.745)	(15.608.694)	(82.039.095)	-	(7.906.466)	-	(225.903.351)
Істен шығу бойынша тозу	1.698.252	2.530.884	841.625	4.836.201	8.899.208	-	1.008.039	69.402	19.883.611
Құнсыздануға (резерв) / резервті түзету, нетто	(1.593.566)	(4.621.581)	(6.067.406)	72.605	(782.116)	-	(628.737)	2.291.762	(11.329.039)
Сатуға арналған ретінде сыныпталған активтерден аударымдар	95.535	-	7.887.147	-	697.479	-	355.416	-	9.035.577
Материалдық емес активтерге аударымдар	-	-	-	-	-	-	-	(580.587)	(580.587)
Аударымдар және қайта топтамалар	138.273.157	34.483.439	46.385.332	23.138.360	145.159.621	-	9.171.202	(396.611.111)	-
2008 жылғы 31 желтоқсанға қалдық құн	1.487.736.724	487.323.083	335.356.015	373.487.503	826.067.113	34.678.470	61.407.640	378.113.991	3.984.170.539
Бастапқы құн	1.231.225.910	535.547.712	331.320.235	399.925.377	967.986.716	-	60.270.225	266.575.922	3.792.852.097
Жинақталған тозу және құнсыздану	(186.481.284)	(48.933.647)	(41.570.181)	(32.164.529)	(285.251.306)	-	(20.615.006)	(2.625.820)	(617.641.773)
Бастапқы құн	1.747.282.988	568.960.112	407.531.187	416.373.420	1.219.733.963	34.678.470	89.713.978	378.113.991	4.862.388.109
Жинақталған тозу және құнсыздану	(259.546.264)	(81.637.029)	(72.175.172)	(42.885.917)	(393.666.850)	-	(28.306.338)	-	(878.217.570)
2008 жылғы 31 желтоқсанға қалдық құн	1.487.736.724	487.323.083	335.356.015	373.487.503	826,067.113	34.678.470	61.407.640	378.113.991	3.984.170.539

2008 жылы ҚМГ ҰК еншілес ұйымы «ҚМГ Қашаған Б.В.» 8,48% мөлшерінде «Солтүстік-Каспий Жобасына» («СКЖ») қосымша үлесті СКЖ қатысушыларынан сатып алды. Сатып алу бағасы 1,78 миллиард АҚШ долларын және екі инвестициялық түзетуді қамтиды. 1,78 миллиард АҚШ доллары Қашаған кен орнына (СКЖ кен орны) мұнай өндіру басталғаннан кейін үш жыл сайынғы тең төлемдермен төлеуге жатады (20-ескертпе). Инвестициялық түзетулер 2008 жылғы 1 қаңтардан бастап 2008 жылғы 4 қарашаны қоса алғандағы кезеңде оған тиесілі қатысу үлесіне қатысты оларға жүзеге асырылған СКЖ-ның әрбір қатысушысының ақшалай қаражатты төлеу сомасына тең соманы білдіреді. «ҚМГ Қашаған Б.В.» жалпы сомасы 377.198 мың АҚШ долларына инвестициялық түзетулер төледі. Сатып алуға жалпы төлем сомасы 2.248.546 мың АҚШ долларын құрады және былайша бөлінді:

	мың АҚШ долларымен	Мың теңгемен
Негізгі құралдар (мұнай-газ активтері)	2.334.499	280.816.885
Таза айналым капиталы	(85.953)	(10.339.286)
	2.248.546	270.477.599

2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша мұнай-газ активтері 82.203.650 мың теңге сомаға барлау және бағалау активтерінің қалдық құнын қамтиды. Осы активтер бойынша түсімдер 2008 жылы 39.495.395 мың теңгені және осы активтер бойынша істен шығу 816.959 мың теңгені құрады. Кезең ішінде құрғақ ұңғымаларды есептен шығару 3.494.522 мың теңгені құрады.
2008 жылғы 31 желтоқсанда таза теңгерімдік құны 399.608.678 мың теңге негізгі құралдардың кейбір объектілері Топтың кейбір қарыздары бойынша қамтамасыз ету ретінде салынды (18-ескертпе).
2008 жылғы 31 желтоқсанда негізгі құралдардың санатына енгізілген қаржы жалдауы туралы келісімдер бойынша алынған негізгі құралдардың теңгерімдік құны 26.496.093 мың теңгені құрады.
2008 жылы басталған жаңа активтерді салуға қатысты 4.066.086 мың теңге сомаға 6,14%-да орташа капиталдану ставкасында қарыздар бойынша шығындарды 2008 жылы Топ капиталдандырды.

7. МАТЕРИАЛДЫҚ ЕМЕС АКТИВТЕР

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл ішіндегі материалдық емес активтердік қозғалысы былайша берілген:

Мың теңгемен	Лицензиялар	Бағдарламалық қамтамасыз ету	Гудвилл	Өзгелері	Жиыны
2007 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құн	33.785.552	18.178.408	41.704.012	31.744.446	125.412.418
Шетелдік валютаны қайта есептеу	26.410	4.420	699.139	26.170	756.139
Түсімдер	3.754.413	7.162.352	-	4.966.552	15.883.317
Кәсіпорындарды біріктіру арқылы сатып алу (5-ескертпе)	-	24.507	16.923.425	-	16.947.932
Істен шығу	(90.747)	(380.483)	-	(913.165)	(1.384.395)
Амортизациялық аударымдар	(4.981.405)	(4.417.063)	-	(1.966.428)	(11.364.896)
Істен шығулар бойынша жинақталған амортиэация	80.805	200.961	-	6.016	287.782
Құнсыздануға резерв	(4.079.876)	-	(29.215.642)	-	(33.295.518)
Сатуға арналған аударымдар	-	-	-	2.905.929	2.905.929
Аударымдар және түзетулер	243.670	366.963	-	42.245	652.878
2008 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құн	28.738.822	21.140.065	30.110.934	36.811.765	116.801.586
Бастапқы құн	44.326.181	29.147.588	43.406.871	33.766.569	150.647.209
Жинақталған амортизация және құнсыздану	(10.540.629)	(10.969.180)	(1.702.859)	(2.022.123)	(25.234.791)
2007 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құн	33.785.552	18.178.408	41.704.012	31.744.446	125.412.418
Бастапқы құн	48.259.912	36.575.454	55.366.926	40.792.156	180.994.448
Жинақталған амортизация және құнсыздану	(19.521.090)	(15.435.389)	(25.255.992)	(3.980.391)	(64.192.862)
2008 жылғы 31 желтоқсандағы қалдық құн	28.738.822	21.140.065	30.110.934	36.811.765	116.801.586

Лицензиялар көбінесе «Қазақтелеком» АҚ («Қазақтелеком») сатып алған телекоммуникация секторындағы лицензияларды және ҚМГ ҰК сатып алған табиғи ресурстарды барлауға лицензиялар бойынша капиталданған шығындарды қамтиды. Лицензияға амортизация 3 жылдан 20 жылға дейін активтердің пайдалану қызметін есептеу мерзімін ескере отырып, тік желілі әдіс негізінде есептеледі.
Бағдарламалық қамтамасыз ету Топтың қызметінде пайдаланылатын сатып алынған қолданбалы бағларламалардың шығындарын қамтиды, олар негізінен бухгалтерлік бағдарламаларға жатады. Бағдарламалық қамтамасыз етуге амортизация 3 жылдан 20 жылға дейін активтердің пайдалану қызметін есептеу мерзімін ескере отырып, тік желілі әдіс негізінде есептеледі.

Құнсыздануға гудвиллді талдау

2008 және 2007 жылдары кәсіпорындарды біріктіру кезінде сатып алынған гудвилл, негізінен, «Rompetrol Group N.V.» («ТRG»), БИХЛ кәсіпорнына және кейбір телекоммуникациялық кәсіпорындарға жатқызылды. Бұл кәсіпорындар мұнай-газ операцияларына және телекоммуникациялық қызметтерге тартылды. 2008 жылғы 31 желтоқсанда 30.110.934 мың теңге мөлшерінде гудвиллдың теңгерімдік құнының үлкен бөлігі ТRG кәсіпорнына жатқызылды, ол МӨЗ бірлігін тудырушыға қатысты 13.674.425 мың теңге гудвиллды қамтиды. Гудвиллдың өтелетін құны3-ескертпеде сипатталған есеп саясатына сәйкес анықталды. Әділ құн есебінде пайдаланылған және ТRG бірлігін тудырушы, БИХЛ бірлігін тудырушы және телекоммуникациялық турыдушы бірліктер үшін іске асыруға шығындар шегерілген дисконт ставкасы тиісінше 7,5%-дан 11,3%, 17,55% дейін және 11,64%-дан 14,34% дейін түрлендірілді.
Кез келген негізгі жорамалдардағы өзгеріс құснсызданудан болашақтағы шығындарға әкелуі мүмкін.

8. ҚАУЫМДАСҚАН КОМПАНИЯЛАРҒА ИНВЕСТИЦИЯЛАР

2008 жылғы 31 желтоқсанда қауымдасқан компанияларға инвестициялар мыналарды қамтиды:

2008

Мың теңгемен	Теңгерім құны	Иелену үлесі
«ПетроКазахстан Инк.» («ПКИ»)	122.200.422	33,00%
«GSМ Қазақстан» («GSM») ЖШС	44.604.223	49,00%
«Астана-Финанс» АҚ	6.175.975	5,52%
«Кедентранссервис» АҚ	1.884.870	33,00%
Өзгелер	7.970.283
Минус: Құнсыздану	(5.348.466)
	177.487.307

Қауымдасқан компанияларға инвестицияларға өзгерістер былайша берілген:

Мың теңгемен	2008
2008 жылғы 1 қаңтардағы сальдо	197.707.846
Қауымдасқан компаниялардың кірісіндегі үлес	40.750.833
Алынған дивидендтер	(58.012.876)
Сатып алулар	6.773.737
Істен шығу	(4.383.767)
Құнсыздану	(5.348.466)
2008 жылғы 31 желтоқсандағы сальдо	177.487.307

2008 жылы 5.348.466 мың теңге құнсызданудан болған шығындар өтелетін құнға дейін «Астана Финанс» АҚ-ка («Астана Финанс») инвестицияларды есептен шығаруды білдірді. Құнсыздану пайдалар мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте танылған болатын. Өтелетін шама 2008 жылғы 31 желтоқсанға Астана Финанстың таза активтерінде Қордың үлесіне негізделген болатын.
Келесі кестелерде 2008 жылғы 31 желтоқсанда және осы күні аяқталатын жылға қауымдасқан компаниялардағы Топтың инвестициялары туралы қаржылық ақпарат қорытындыланып берілген:

2008

Мың теңгемен	ПКИ	GSM	Өзге қауымдасқан компаниялар	Жиынтық
Топтың активтер мен міндеттемелердегі үлесі
Активтердің жиыны	170.600.122	58.990.975	36.683.311	266.274.408
Міндеттемелердің жиыны	(48.399.700)	(14.386.752)	(25.559.775)	(88.346.227)
Таза активтер	122.200.422	44.604.223	11.123.536	177.928.181
Топтың кірістердегі және таза кірістегі үлесі
Кірістер	191.805.573	59.609.244	15.934.664	267.349.481
Таза кіріс	22.470.653	17.554.988	725.192	40.750.833

9. КЛИЕНТТЕРГЕ ҚАРЫЗДАР

2008 жылғы 31 желтоқсанда клиенттерге қарыздар мынаны қамтыды:

Мың теңгемен	2008
Кәсіпорындарға қарыздар	183.337.077
Қаржы лизингі	18.077.910
Жеке тұлғаларға қарыздар	5.876.759
Өзге қарыздар	1.212.606
Есептелген пайыз	5.482.096
Қарыздардың жалпы сомасы	213.986.448
Минус: құнсыздануға резерв	(19.965.861)
Клиенттерге қарыздар, нетто	194.020.587
Минус: ағымдағы бөлік	(24.307.838)
Ұзақ мерзімді бөлік	169.712.749

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жылға қарыздар бойынша құнсыздануға резервтің қозғалысы былайша берілген:

Мың теңгемен	2008
2008 жылғы 1 қаңтарға	8.342.832
Бір жылға аударымдар	17.453.669
Есептен шығару	(5.840.422)
Шетелдік валютаны қайта есептеу	9.782
2008 жылғы 31 желтоқсанға	19.965.861

Келесі кестеде 2008 жылғы 31 желтоқсанға несие қоржынындағы кредиттің сапасы туралы ақпарат берілген:

2008

Мың теңгемен	Жалпы қарыз сомасы	Құнсыздану	Қарыздар, нетто	Қарыздардың жалпы сомасына құнсызданудың ара қатыснасы
Құнсыздану белгілері анықталмаған қарыздар:
- Стандартты қарыздар	174.924.586	(1.058.050)	173.866.536	0,60%
Құнсызданған қарыздар:
- мерзімі өткізілмеген	32.202.899	(13.959.103)	18.243.796	43,35%
- 90 күннен кем уақытқа мерзімі өткен	6.628.615	(4.718.668)	1.909.947	71,19%
- 90 күннен жоғары және 1 жылдан кем мерзімі өткен	230.348	(230.040)	308	99,87%
Құнсызданған қарыздардың жиыны	39.061.862	(18.907.811)	20.154.051	48,40%
Қарыздардың жиыны	213.986.448	(19.965.861)	194.020.587	9,33%

2008 жылғы 31 желтоқсанға қаржы жалдауы бойынша таза инвестициялардың құрауыштары былайша берілген:

Мың теңгемен	2008
Бір жыл ішінде	4.365.756
Бір жылдан астам, бірақ бес жылдан аспайтын	15.125.010
Бес жылдан астам	4.256.663
Ең төменгі жалдау төлемдері	23.747.429
Жұмыспен өтелмеген қаржы кірісі шегерілген	(5.669.519)
Құнсыздануға резерв шегерілген	(5.890.804)
Қаржы жалдауға таза инвестициялар	12.187.106
Өтеу мерзімі 1 жылға дейін	24.307.838
Өтеу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін	61.520.810
Өтеу мерзімі 5 жылдан жоғары	108.191.939
	194.020.587

10. КРЕДИТТІК МЕКЕМЕЛЕРДЕГІ ҚАРАЖАТ

2008 жылғы 31 желтоқсанға кредиттік мекемелердегі қаражат мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
10 ірі жергілікті банктер	168.996.989
Өзге жергілікті кредиттік мекемелер	20.562.909
Есептелген пайыз	2.727.553
Жалпы қарыздардың сомасы	192.287.451
Минус: құнсыздануға резерв	(21.678.157)
Қарыздар, нетто	170.609.294
Минус: ағымдағы бөлік	(28.102.547)
Ұзақ мерзімді бөлік	142.506.747

Мың теңгемен	2008
ВВ- бастап ВВ+ дейінгі рейтингтер	113.646.469
В+ қарағанда темен рейтингтер	56.514.421
Рейтинг жоқ	448.404
	170.609.294

Кредиттік мекемелердегі қаражат бойынша құнсыздануға резервке өзгерістер былайша берілген:

Мың теңгемен	2008
2008 жылғы 1 қаңтарға	484.253
Бір жылға аударым	21.193.904
2008 жылғы 31 желтоқсанға	21.678.157

Мың теңгемен	2008
Өтеу мерзімі 1 жылға дейін	28.102.547
Өтеу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін	115.513.409
Өтеу мерзімі 5 жылдан жоғары	26.993.338
	170.609.294

11. ҚАРЖЫ АКТИВТЕРІ

2008 жылғы 31 желтоқсанға қаржы активтері мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Сату үшін қолда бар қаржы активтері
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің қазынашылық вексельдері	58.549.761
Корпоративтік облигациялар	7.239.033
Қазақстандық қаржы агенттіктерінің облигациялары	33.118.266
Халықаралық қаржы ұйымдарының облигациялары	3.543.652
Өзге де борыштық бағалы қағаздар	651.090
Минус: Құнсыздану	(1.938.642)
	101.163.160
Репо шарттары бойынша	7.755.212
Өтегенге дейін ұсталған қаржы активтері
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің қазынашылық вексельдері	8.564.799
Корпоративтік облигациялар	9.886.116
Қазақстандық қаржы агенттіктерінің облигациялары	15.499.558
Өзге де борыштық бағалы қағаздар	1.525.854
	35.476.327
Кері сатып алу келісімдері бойынша сатып алынған бағалы қағаздар
Кері сатып алу келісімдері бойынша сатып алынған бағалы қағаздар	42.087.917
Минус: Құнсыздану	(245.406)
	41.842.511
Пайда жене шығын арқылы әділ құн бойынша бағаланған қаржы активтері
Венчурлық капиталды ұйымдастыруда баға белгіленбейтін инвестициялар	4.092.857
Акционерлік капиталда баға белгіленбейтін инвестициялар	15.749.365
Корпоративтік облигациялар	647.474
	20.489.696
Қаржы жалдауы бойынша дебиторлық берешек	678.737
Қаржы активтерінің жиыны	199.650.431
Минус: ағымдағы бөлік	(91.169.145)
Ұзақ мерзімді бөлік	108.481.286

2008 жылғы 31 желтоқсанға сату үшін қолда бар қаржы активтері, өтегенге дейін ұсталатын қаржы активтері және кері сатып алу келісімдері бойынша сатып алынған бағалы қағаздар бойынша пайыздық ставкалар тиісінше 1,7% бастап 45,4% дейінгі, 5,6% бастап 19,0% дейінгі және 4,6% бастап 14,5% дейінгі диапазонда болды.

Мың теңгемен	2008
АҚШ долларында көрсетілген қаржы активтері	12.507.185
Теңгемен көрсетілген қаржы активтері	185.287.539
Өзге шетел валюталарында көрсетілген қаржы активтері	1.855.707
	199.650.431

Кредиттік мекемелердегі қаражат бойынша құнсыздануға резервтегі өзгерістер былайша берілген:

Мың теңгемен	2008
2008 жылғы 1 қаңтарға	1.876.203
Бір жылға аударымдар	397.685
Қайтарылды	(89.840)
2008 жылғы 31 желтоқсанға	2.184.048

Мың теңгемен	2008
Өтеу мерзімі 1 жылға дейін	91.169.145
Өтеу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін	65.480.358
Өтеу мерзімі 5 жылдан жоғары	33.116.467
Өтеу мерзімі жоқ	9.884.461
	199.650.431

12. БАНКТІК ДЕПОЗИТТЕР

2008 жылғы 31 желтоқсанға ұзақ мерзімді банктік депозиттер мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
АҚШ долларында көрсетілген банктік депозиттер	452.912.919
Теңгеде көрсетілген банктік депозиттер	183.126.111
Өзге валюталарда көрсетілген банктік депозиттер	345.477
Минус: құнсыздану	(7.992.227)
Банктік депозиттердің жиыны	628.392.280
Минус: ағымдағы бөлік	(590.785.603)
Ұзақ мерзімді бөлік	37.606.677

Банктік депозиттер бойынша құнсыздануға резервке өзгерістер былайша берілген:

Мың теңгемен	2008
2008 жылғы 1 қаңтарға	-
Бір жылғы аударымдар	7.992.227
2008 жылғы 31 желтоқсанға	7.992.227

2008 жылғы 31 желтоқсанға ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары мен банктік депозиттер бойынша орташа салмақталған пайыз ставкасы 4,59%-ды құрады, қысқа мерзімді банктік депозиттер салмақталған бойынша орташа ставка 7,06%-ды құрады.

Мың теңгемен	2008
Өтеу мерзімі 1 жылдан аз	590.785.603
Өтеу мерзімі 1 жылдан 5 жылға дейін	34.140.861
Өтеу мерзімі 5 жылдан жоғары	3.465.816
	628.392.280

2008 жылғы 31 желтоқсанға ұзақ мерзімді банктік депозиттер АҚШ долларында көрсетілген 30.031.537 мың теңге сомасында ақша қаражатын қамтиды, олар Топтың кейбір қарыздары бойынша қамтамасыз ету ретінде салынды (18-ескертпе).
2008 жылғы 31 желтоқсанға Топтың банктік депозиттері 3.243.177 мың теңге сомасында депозитті қамтиды, ол «Morgan Stanley» валюталық своп бойынша кепілдікті депозит ретінде көрінді.

13. ӨЗГЕ ДЕ ҰЗАҚ МЕРЗІМДІ АКТИВТЕР

2008 жылғы 31 желтоқсанға өзге де ұзақ мерзімді активтер мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Ұзақ мерзімді активтерге төленген аванстар	72.017.527
Өтеуге ұзақ мерзімді ҚҚС	28.714.326
Өзгелер	12.773.730
Минус: өтеуге ҚҚС құнсыздануға резерв	(12.939.249)
	100.566.334

Өтеуге ҚҚС құнсыздануға резервке өзгерістер былайша берілген:

Мың теңгемен	2008
2008 жылғы 1 қаңтарға	11.959.053
Бір жылға есептеу	980.196
2008 жылғы 31 желтоқсанға	12.939.249

2008 жылы Топ Қазақстан мен Қытай арасындағы жаңа газ құбырын салуға Қытай Ұлттық Мұнай Компаниясына 22.072.859 мың теңге және Мойнақ СЭС-ін салуға 11.270.414 мың теңге мөлшерінде аванстар төледі.
2008 жылғы 31 желтоқсанда басшылық өтеуге ұзақ мерзімді ҚҚС-ны өтеу ықтималдығын қайталама бағалауды жүзеге асырды және 12.939.249 мың теңге мөлшерінде өндіріп алу ықтималдығы сенімсіз болып табылатын қорытындыға келді. Нәтижесінде, Топ 2008 жылы 980.196 мың теңге сомасында өтеуге ҚҚС бойынша қосымша резерв есептеуге шешім қабылдады.

14. ТАУАРЛЫҚ-МАТЕРИАЛДЫҚ ҚОРЛАР

2008 жылғы 31 желтоқсанға тауарлық-материалдық қорлар мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Мұнай-газ саласының материалдары мен қорлары	56.339.882
Сатуға қайта өңделетін өнім	34.397.878
Шикі мұнай	33.426.736
Темір жол саласының материалдары мен қорлары	33.420.046
Отын	4.618.240
Газды қайта өңдеу өнімдері	4.506.256
Қайта сатуға арналған тауарлар	3.145.531
Өндірістік материалдар мен қорлар	2.687.307
Электр энергиясын беретін жабыдыққа босалқы бөлшектер	2.653.951
Аяқталмаған өндіріс	2.200.533
Телекоммуникациялық жабдыққа босалқы бөлшектер	1.742.335
Өзге материалдар мен қорлар	4.880.910
Минус: өткізудің таза құнына дейін есептен шығару	(14.641.901)
	169.377.704

15. САУДА ДЕБИТОРЛЫҚ БЕРЕШЕК ЖӘНЕ ӨЗГЕ АҒЫМДАҒЫ АКТИВТЕР

2008 жылғы 31 желтоқсанға өзге ағымдағы активтер мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Төленген аванстар және алдағы кезеңнің шығыстары	67.818.244
Пайдалануда шектелген ақша қаражаты	11.697.374
Қаржы көмегі	8.478.784
Салықтар бойынша өзге артық төлеу	8.444.163
Қаржы лизингі шарттарына сәйкес аударуға жататын активтер	6.273.302
Алуға дивидендтер	2.940.000
Қызметкерлердің берешегі	2.462.384
Өзгелер	36.129.535
Минус: резерв	(12.235.197)
	132.008.589

2008 жылғы 31 желтоқсанға сауда дебиторлық берешек мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Сауда дебиторлық берешек	181.624.391
Минус: резерв	(29.641.157)
	151.983.234

2008 жылғы 31 желтоқсанға Топтың 15.205.860 мың теңге мөлшеріндегі дебиторлық берешегі қарыз шарты бойынша қамтамасыз ету ретінде салынды (18-ескертпе).
«Теңізшевройл» ЖШС («ТШО») қаржыландыру туралы келісімге сәйкес борышқа қызмет көрсететін резерв шотын («Шот») құру кажет, оны келесі пайыз және негізгі борыш сомасы бойынша жоспарлы төлем сомасына тең сомада ТШО-ның жетекші банкирі қаржыландыруы тиіс. 2008 жылғы 31 желтоқсанға пайдалануға шектелген ақша қаражаты 11.071.541 мың теңгені құрады.
Сауда дебиторлық берешек және өзге ағымдағы активтердің құнсыздануға резервіне өзгерістер былайша берілген:

Мың теңгемен	Дербес негізде құнсызданды
2008 жылғы 1 қаңтарға	29.866.154
Бір жылға есептеу	21.620.985
Пайдаланылды	(7.764.065)
Қалпына келтірілді	(1.846.720)
2008 жылғы 31 желтоқсанға	41.876.354

2008 жылғы 31 желтоқсанға сауда дебиторлық берешек және өзге ағымдағы активтер бойынша сыйақы есептелген жоқ.
2008 жылғы 31 желтоқсанға мерзімдер бөлінісінде сауда дебиторлық берешекті талдау былайша берілген:

Мың теңгемен	Жиыны	Мерзімі өтпеген және құнсызданбаған	Мерзімі өткен, бірақ құнсызданбаған
			<30 күн	30 - 60 күн	60 - 90 күн	90 - 120 күн	>120 күн
2008	151.983.234	113.161,255	24.542.727	5.378.192	4.150.139	1.518.587	3.232.334

16. АҚША ҚАРАЖАТЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ БАЛАМАЛАРЫ

2008 жылғы 31 желтоқсанға ақша қаражаты және оның баламалары мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	Дербес негізде құнсызданды
Банктік салымдар - АҚШ доллары	345.269.628
Банктік салымдар - теңге	802.642.172
Банктік салымдар - басқа валюталар	14.481.952
Банктердегі ағымдағы шоттар - АҚШ доллары	95.675.135
Банктердегі ағымдағы шоттар - теңге	238.139.533
Банктердегі ағымдағы шоттар - басқа валюталар	7.860.383
Кассадағы ақша қаражаты	1.743.037
Жолдағы ақша қаражаты	268.280
	1.506.080.120

2008 жылғы 31 желтоқсанға Топтың 3.573.964 мың теңге сомасындағы ақша қаражаты мен олардың баламалары Топтың кейбір қарыздары бойынша қамтамасыз ету ретінде салынды (18-ескертпе).
2008 жылғы 31 желтоқсанға 5.231.835 мың теңге сомасындағы банктердегі ақша қаражаты Топтың кейбір қарыз шарттарында белгіленген мақсаттарға ғана пайдаланылады (18-ескертпе).
Қысқа мерзімді салымдар әртүрлі мерзімдерге - қолма-кол ақша қаражатында Топтың шұғыл мұқтаждықтарына карай бір күннен үш айға дейін енгізіледі. 2008 жылғы 31 желтоқсанға банктердегі мерзімді депозиттер бойынша орташа салмақталған пайыз ставкасы 2,72% құрады.

17. КАПИТАЛ

Топ Үкіметтің жалпы бақылауындағы заңды тұлғаларды қайта ұйымдастыру арқылы құрылды (1-ескертпе). Еншілес ұйымдарға берілген активтер мен міндеттемелер капиталға тиісті есептеулермен берілетін кәсіпорындардың қаржы есептілігіне теңгерімдік құны бойынша осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте ескерілді.

Жарғылық капитал

2008 жыл ішінде Топ акциялардың эмиссияларын жүзеге асырды, ол былайша төленді:

	Салым күні	Жарияланған және шығарылған акциялардың саны	Атаулы құны, теңгемен	Жарғылық капитал, мың теңгемен
1-ші жарна	2008 жылғы 3 қараша	2.816.433.936	1.000	2.816.433.936
2-ші жарна	2008 жылғы 6 қараша - 30 желтоқсан	607.500.000	1.000	607.500.000
3-ші жарна	2008 жылғы 24 желтоқсан	3.189.907	10.000	31.889.073
4-ші жарна	2008 жылғы 30 желтоқсан	309.000	10.000	3.090.000
2008 жылғы 31 желтоқсанға		3.427.432.843		3.458.923.009

2008 жылғы 31 желтоқсанға 3.427.432.843 акция толық төленді.
Қордың жарғылық капиталы Мемлекеттің жалпы басқаруындағы ұйымның салымына қатысты акцияларды кезең-кезеңмен-орналастыру (%-ескертпе), бөлінбеген пайданы капиталдындыру, ашқалай және мүліктік қаражат жарналары қалыптастырылды, ол былайша берілген:
1-ші жарна - Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 13 қазандағы Жарлығына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 17 қазандағы қаулысына сәйкес Үкімет Самұрық және Қазынаның бұрынғы еншілес ұйымдарының акцияларын Қорға енгізді.
* 2-ші жарна - 2008 жылға «Бюджет туралы» Қазақстан
Республикасының 2007 жылғы 6 желтоқсандағы № 8-ІV Заңына
сәйкес Үкімет 607.500.000 мың теңге мөлшерінде ақшалай
қаражат енгізлі. Осы қаражат 2008 жылы Үкімет мақұлдаған
Тұрақтандыру жоспарын жүзеге асыруға арналған (1-ескертпе).
* 3-ші жарна жарна - Қазақстан Республикасының Қаржы
министрлігі Активтерді және жекешелендіруді басқаратын
мемлекеттік комитеттің 2008 жылғы 10 желтоқсандағы № 757
бұйрығына сәйкес Үкімет жеті әлеуметтік-кәсіпкерлік
корпорацияның және «Ипотекалық кредиттерге кепілдік берудің
қазақстандық қоры» АҚ акцияларын Қорға ауыстырды
37-ескертпе).
* 4-ші жарна - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 24
желтоқсандағы № 1236 қаулысына сәйкес Үкімет 3.090.000 мың
теңге мөлшерінде ақшалай салым енгізді. Осы қаражат
Шар-Өскемен темір жолын салу мен оны пайдалануға арналған.
Дивидендтер
2008 жылы Самұрықты біріктіргенге дейін жалпы сомасы 6.720.000 мың теңгеге (бір акцияға 3,10 теңге) жариялады және Акционерлерге дивидендтер төледі. Төленген дивидендтердің қалған бөлігі Компанияның еншілес ұйымдарына миноритарлық акциоиерлеріне дивидендтер төлеуді білдіреді.
Шетел валютасына қайта есептеу бойынша резерв
Валютаға қайта есептеу бойынша резерв функционалдық валютасы теңге болып табылмайтын және қаржы есептілігі 3-ескертпеде сипатталған есеп саясатына сәйкес осы шоғырландырылған қаржы есептілігіне енгізілген еншілес ұйымдардың қаржы есептілігін қайта есептеуден болатын бағам айырмаларын есепке алу үшін пайдаланылады.
Еншілес ұйымдардың қатысу үлесінің - миноритарлық акционерлермен капиталға қатысу үлесінің өзгерісі
Қазақтелеком
2008 жылғы 26 қыркүйекте Қазақтелекомның еншілес ұйымы «Мобил-Телеком Сервис» ЖШС жарғылық капиталы 3.000.000 мың теңге сомаға толықтырылды. 1.469.999 мың теңге сомасындағы салым миноритарлық акционердің қолма-кол қаражатымен енгізілді.
Самұрық-Энерго
2008 жылы Самұрық-Энерго кредит шартына сәйкестік мақсатында осы еншілес ұйымның акционерлік капиталын ұлғайту нәтижесінде Мойнақ СЭС-і миноритарлық акционерінен 1.821.469 мың теңге алды. Акционерлік капиталдың ұлғаюы осы еншілес ұйымға Самұрық-Энергоның қатысу үлесін өзгертпеді.
Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар
2008 жыл ішінде Қордың акционері Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Активтерді және жекешелендіруді басқаратын мемлекеттік комитет тиісінше 10.164.390 мың теңге және 5.330.594 мың теңге сомасына ақша қаражаты немесе негізгі құралдар түрінде әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларға салымдарды (37-ескертпе) жүзеге асырды.

Өзге капиталдық резервтер

Заңнамаға сәйкес «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ-тың жинақталған таза кірісі бөлінбейді және жыл сайын резерв капиталына немесе банктің шоғырландырылмаған қаржылық есептілігі мақұлданғаннан кейін жалпы банктік тәуекелдер резервіне ауыстырылады және жалпы банктік тәуекелдер резерві бөлінбейді.
Өзге капиталдық резервтер капитал шеңберінде хеджирлеу бойынша резервте белгілі бір туынды қаржы инструментіне қатысты әділ құн бойынша кез келген пайдаларды немесе шығындарды есепке алу үшін ақша қаражатының ағындарын хеджирлеуді есепке алуды қамтиды.

18. ҚАРЫЗДАР

2008 жылғы 31 желтоқсанға қарыздар, оның ішінде есептелген сыйақы мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Сыйақының тіркелген ставкасы бар қарыздар	889.933.916
Сыйақының орташа салмақталған ставкасы	7,96%
Сыйақының өзгермелі ставкасы бар қарыздар	1.092.571.191
Сыйақының орташа салмақталған ставкасы	4,68%
	1.982.505.107
12 ай ішінде өтеуге тиесілі сома шегерілген	(287.704.627)
12 айдан кейін өтеуге тиісті сома	1.694.800.480

Мың теңгемен	2008
АҚШ долларында көрсетілген қарыздар	1.808.669.818
Теңгеде көрсетілген қарыздар	82.962.600
Басқа валюталарда көрсетілген қарыздар	90.872.689
	1.982.505.107

2008 жылғы 31 желтоқсанға таза теңгерімдік құны 399.608.678 мың теңге тұратын негізгі құралдардың кейбір объектілері Топтың кейбір қарыздары бойынша қамтамасыз ету ретінде салынды (6-ескертпе).
2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары және банктік салымдар 30.031.537 мың теңге сомасында банктің кепілінде АҚШ долларында көрсетілген ақша қаражатын қамтиды (12-ескертпе).
2008 жылғы 31 желтоқсанға Топтың 2.629.503 мың теңге сомасындағы ақша қаражаты және оның баламалары кейбір кредиттік келісімдер бойынша қамтамасыз ету ретінде салынды (16-ескертпе).
2008 жылғы 31 желтоқсанға 5.231.835 мың теңге сомасындағы банктердегі ақша қаражаты Топтың кейбір қарыздар шарттарында белгіленген мақсатта ғана пайдаланылады (16-ескертпе).
2008 жылғы 31 желтоқсанға 15.205.860 мың теңге сомасындағы Топтың дебиторлық берешегі кредиттік келісімдер бойынша қамтамасыз ету ретінде салынды (15-ескертпе).
Қарыздар туралы кейбір келісімдердің ережелері мен шарттарына сәйкес Топтың тиісті ұйымдары белгілі бір шектеу шарттарын орындауға міндетті. Топтың басшылығы 2008 жылғы 31 желтоқсанға Топтың ұйымдары осындай шектеу шараттарын орындады деп санайды (43-ескертпе).

19. ҮКІМЕТТІҢ ҚАРЫЗЫ

2008 жылғы 31 желтоқсанға Үкіметтен қарыз мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
ҚР Үкіметінен қарыздар	31.672.395
Жобаларды қаржыландыруға аванстар	9.914.824
	41.587.219
12 ай ішінде өтеуге жататын сома шегерілген	(796.024)
12 айдан кейін өтеуге жататын сома	40.791.195

2008 жылғы 31 желтоқсанға Қазақстан Республикасының Үкіметінен алынған қарыздар мемлекеттік бюджеттен берілген және өнеркәсіптің, оның ішінде тоқыманың белгілі бір салаларын, газ өңдейтін саланы және химия саласын қолдауға арналған ұзақ мерзімді қарыздарды қамтыды.
Жобаларды қаржыландыруға аванстар 2009 жылға авиациялық-ғарыш кешенін салуға «Бәйтерек» Біріккен Қазақстан-Ресей кәсіпорын» АҚ қаржыландыруға арналған бюджеттен қарыздың пайдаланылмаған бөлігін білдіреді. Қарыз 2010 жылдан 2023 жылға Дейін тең үлестермен өтелетін болады. Топ агентті білдіреді және қарыз алушының кредитті мақсатқа сай пайдаланбағаны немесе қарызға қатысы бар кез келген басқа тәуекелдер үшін жауаптылықта болмайды.

20. ЖОБАДА ҮЛЕС САТЫП АЛУҒА КРЕДИТОРЛЫҚ БЕРЕШЕК

2008 жылғы 31 желтоқсанға жобада үлес сатып алуға кредиторлық берешек мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Жобада қосымша үлес сатып алу бойынша кредиторлық берешек	228.283.802
Өндіруді бастау мерзімін өткізгені үшін айыппұл	11.216.997
	239.500.799

2008 жылғы 31 қазанда ӘКК жобасының барлық қатысушылары келісімге кол қойды, оған сәйкес «ҚМГ Қашаған Б.В.» қоспағанда, жобаның барлық қатысушылары жобадағы өз үлестерін ӘКК-де «ҚМГ Қашаған Б.В.» үлесін 2008 жылғы 1 қаңтардан бастап ретроспективті түрде 8,33%-дан бастап 16,81%-ға дейін ұлғайтатындай түрде үйлесімде негізде ішінара сатуға келісті (6-ескертпе).
Сондай-ақ «ҚМГ Қашаған Б.В.» 2012 жылы 1 қазаннан кейін Қашаған кен орнында мұнай өндіру басталатын ең үздік баға негізінде Қашаған Кен орнына мерзімі өткен коммерциялық ендіру бойынша айыппұлды қосымша төлеу міндеттемесін таныды.

21. БІРІККЕН КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАТЫСУШЫСЫНА КРЕДИТОРЛЫҚ БЕРЕШЕК

Топ 2007 жылғы 8 қарашада «CCEL» холдингті компаниясында 50% үлесті сатып алу туралы шартқа қойды, оның қаражаты батыс Қазақстанда мұнай мен табиғи газ өндіруге инвестицияланды.
Осы біріккен кәсіпорын мен оның еншілес ұйымы неғұрлым тиімді тәсілмен немесе дивидендтерді жариялау, капиталды тарату немесе әрбір қатысушыға төлеуге пайызсыз вексельдерді өтеу арқылы барлық қол жетімді таратылатын капиталды шарт бойынша қатысушыларға таратуға міндетті. Тиісінше, CCEL капиталы жоқ және барлық таратылатын резервтер 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша 148.794.516 мың теңге мөлшерінде біріккен кәсіпорынның акционерлеріне тиесілі кредиторлық берешек ретінде сыныпталды. 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша осы кредиторлық берешекте Топтың үйлесімді үлесі 74.397.258 мың теңгені құрады және қысқа мерзімді міндеттемелер құрамында біріккен кәсіпорын қатысушысына кредиторлық берешек ретінде көрініс тапты.
Бұдан басқа, сатып алу туралы шарттың талаптары бойынша Топ қаржылық активтен ақша ағынын алуға құқық алды, бірақ 2007 жылғы 31 желтоқсандағы 782,5 миллион АҚШ долларына (94.106.228 мың теңге) дейінгі мөлшерде қайта бөлу туралы келісім бойынша 2020 жылға дейін 26,2 миллион АҚШ доллары мөлшерінде кепілдік берілген төлемді арттыруға осы ақша ағынын СІТІС төлеуге міндеттеме алды. Осы міндеттеме бойынша жылына ЛИБОР қосылған 1,45% ставка бойынша пайыздар есептеледі. Топ жалпы бақылаудағы кәсіпорыннан баламалы соманы алғанға дейін осы СІТІС сомасын төлеуге міндеттемесі болмайды. Тиісінше, осы құқық пен міндеттеме Топтың бухгалтерлік теңгерімінде танылмаған. 75 миллион АҚШ доллары (9.431.009 мың теңге) сомасын алуға вексель қайта бөлу бөлу туралы келісімнің нәтижесінде тоқтату танылған қаржылық активтің 50% бөлігін ұсынады.
2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша біріккен кәсіпорынның қатысушысына төлеуге қарыздың ұзақ мерзімді бөлігі 89.054.612 мың теңгені құрады. Осы сома батыс Қазақстанда мұнай және табиғи газ өндіруге инвестициялар сатып алуға берілген қаржыландыруға СІТІС пайдасына төлеуге «CCEL» векселі бойынша негізгі сома мен сыйақы бойынша міндеттемелерде Топтың үлесін білдіреді.
Бұдан басқа, Топтың сатып алу туралы келісімде көзделгендей белгілі бір талаптар болған жағдайда, 26,2 миллион АҚШ долларын құрайтын кез келген алынған төлемдердің жиынтық сомасын шегере отырып, опцион пут орындауға және СІТІС-ке инвестицияны қайтаруға және 150 миллион АҚШ долларын және 8% ставка бойынша осы сомаға есептелген пайыздарды кері қайтып алуға құқығы бар.
2008 жылғы 17 қарашада Топ шартқа қосымша келісімге кол қойды, ол 26,87 миллион АҚШ долларында кепілдік берілген төлемді өзгертеді және эр жылға тиісінше 12 маусым мен 12 желтоқсаннан кешіктірмей кепілдік берілген төлем сомасынан екіден бірді төлеудің жылдық мерзімін белгілейді. Сонымен қатар, 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша қаржы активіне сыйақы 2008 жылғы 12 қыркүйектен бастап есептелді. Осы келісімді жасасқаннан кейін дебиторлық берешек бойынша сыйақының тиімді ставкасы жылына 15%-ды құрайды.

22. ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАЛДАУ БОЙЫНША МІНДЕТТЕМЕЛЕР

Топ телекоммуникациялық жабдықты, әуе кемелері, танкерлер және айлақтар үшін босалқы бөлшектерді қоса алғанда, негізгі құралдардың әр түрлі объектілері бойынша қаржы жалдауы туралы келісім жасасты. Бұл келісімдерде жаңарту туралы ереже, бірақ оларда сатып алушының опциялары бойынша ережелер және ауытқымалы бағалар туралы түсіндірмелер бар. 2008 жылғы 31 желтоқсанға таза ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құнымен бірге, қаржылық жалдау бойынша болашақ ең төменгі жалдау төлемдері былайша берілген.
Пайыз сомасының есебі 6,97%-дан 21,19%-га дейін тиімді пайыз ставкасына негізделеді.

2008

Мың теңгемен	Ең төменгі жалдау төлемдері	Ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құны
Бір жыл ішінде	9.380.524	6.372.272
2 жылдан 5 жылды қоса алғанда	22.820.474	14.981.350
Бес жылдан жоғары	7.520.300	3.441.790
Минус: қаржы төлемдерін білдіретін сома	(14.925.886)	-
Ең төменгі жалдау төлемдерінің ағымдағы құны	24.795.412	24.795.412
12 ай ішінде өтеуге тиісті сома шегерілген	(6.372.272)
12 айдан кейін төлеуге тиісті сома	18.423.140

23. РЕЗЕРВТЕР

2008 жылғы 31 желтоқсанға резервтер мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	Активтердің істен шығуы міндеттемелер	Қоршаған ортаға келтірілген зиянға міндеттемелер бойынша резерв	Салықтар бойынша резерв	Өзгелер	Жиыны
2008 жылғы 1 қаңтарға резерв	33.818.047	35.524.553	22.601.410	13.567.893	105.511.903
Шетелдік валютасына қайта есептеу	147.213	69.208	(1.998)	66	214.489
Бағаны қайта қарау	(287.347)	-	-	-	(287.347)
Дисконт сомасына ұлғайту	2.552.487	-	-	-	2.552.487
Бір жылға резерв	8.078.492	594.366	7.899.873	10.883.581	27.456.312
Кәсіпорындарды біріктіру кезінде болатын түсімдер (5-ескертпе)	681.827	-	-	-	681.827
Резервті орындау	(631.803)	(3.768.250)	(281.325)	(10.993.827)	(15.675.205)
Пайдаланылмаған соманы түзету	-	(529.177)	(2.902.779)	(360.295)	(3.792.251)
2008 жылғы 31 желтоқсанға резерв	44.358.916	31.890.700	27.315.181	13.097.418	116.662.215

Ағымдағы және ұзақ мерзімді бөліктер былайша бөлінді:

Мың теңгемен	Активтердің істен шығуы міндеттемелер	Қоршаған ортаға келтірілген зиянға міндеттемелер бойынша резерв	Салықтар бойынша резерв	Өзгелер	Жиыны
Ағымдағы бөлік	1.120.014	6.386.533	26.831.960	7.791.740	42.130.247
Ұзақ мерзімді бөлік	43.240.902	25.502.167	483.221	5.305.678	74.531.968
2008 жылғы 31 желтоқсанға резерв	44.360.916	31.888.700	27.315.181	13.097.418	116.662.215

Маңызды бағалар мен жорамалдарды қоса алғанда, бұл резервтерді сипаттау 4-ескертпеге енгізілген.

24. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРГЕ ТӨЛЕМДЕР БОЙЫНША МІНДЕТТЕМЕЛЕР

Мемлекеттік зейнетақымен қамтамасыз ету бойынша міндеттемелер

Топ Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамалық талаптарына сәйкес әлеуметтік салық төлейді. Әлеуметтік салық және жалақы бойынша шығыстар олар пайда болған сәтте шығыстарға жатқызылады.
Бұдан басқа, Топ жинақтаушы зейнетақы қорларына қызметкерлердің жарналары ретінде төленетін қызметкерлердің жалақысынан 10% ұстайды. Мұндай шығыстар керек болған кезеңде көрсетіледі.

Белгіленген төлемдері бар зейнетақы жоспары

Осы жүйе бойынша қызметкерлерге төлемдер бойынша міндеттеме Топтың кейбір еншілес ұйымдары («ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы» АҚ, «Қазақстан Темір Жолы» ұлттық компаниясы» АҚ, «Самұрық-Энерго» АҚ және «ҚАМҚОР» ЖШС) арасында жасалған кәсіподақ ұйымдарының шарттарына сәйкес төлемге жатады.
2008 жылғы 31 желтоқсанға белгіленген төлемдері бар зейнетақы жоспары бойынша Топтың жалпы міндеттемелері мынаны қамтиды:

	2008
Белгіленген төлем мөлшерлері бар зейнетақы жоспары бойынша міндеттемелердің ағымдағы құны	22.498.169

2008 жылғы 31 желтоқсанға белгіленген төлем мөлшерлері бар зейнетақы жоспары және тіркелген төлемдер бойынша міндеттемелердің ағымдағы құнын салыстыру былайша берілген:

Мың теңгемен	2008
Жыл басындағы міндеттемелердің жалпы сомасы	21.087.552
Ағымдағы қызметтердің құны	2.219.397
Өткен қызметтердің құны	129.916
Сыйақыға шығындар	1.661.556
Бір жылға жүргізілген төлемдер	(1.861.563)
Бір жылдағы сатып алу	297.868
Өткен қызметтердің танылмаған құны	1.255.287
Бір жылға танылған актуарлық шығын	(2.291.844)
Жыл соңына міндеттемелердің жалпы сомасы	22.498.169
Өтеу мерзімі бір жыл ішінде болатын міндеттеме	(1.439.383)
Өтеу мерзімі бір жылдан кейін болатын міндеттеме	21.058.786

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жылға танылған актуарийлік шығын, негізінен, болашақта жалақыны арттыруға қатысты жорамалдардағы өзгерістер нәтижесінде пайда болды.
Жалпы сомасы 2.974.312 мың теңге болатын қызметтердің ағымдағы құны, сыйақы құны, өткен қызметтердің құны және актуарийлік шығын персоналға шығындар құрамында пайдалар мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте ескерілді.
Топ міндеттемелерінің есептері өлім-жітім деңгейі бойынша жарияланатын статистикалық деректер, сондай-ақ қызметкерлердің саны, жынысы және еңбек өтілі бойынша Топтың нақты деректері негізінде дайындалды. Барлық жоспарлар үшін орташа салмақталған мән ретінде есептелген есепті күнгі өзге де негізгі жорамалдар төменде келтірілген:

	2008
Дисконт ставкасы	7,48%
Болашақта материалдық көмектің күтілетін жылдық өсімі	6,12%
Болашақта ең төменгі жалақының күтілетін жылдық өсімі	6,22%
Болашақта теміржол билеттері құнының күтілетін жылдық өсімі	4,50%

Белгіленген төлем мөлшері бір зейнетақы жоспары қанжыландырылмайтын болып табылады.

25. «ПУТ» ОПЦИОНЫ БОЙЫНША МІНДЕТТЕМЕЛЕР

2007 жылғы 28 қарашада Топ TRG-ге 75% қатысу үлесін алды. TRG мұнай-газ өнеркәсібінің еуропалық нарығында әрекет ететін холдингтік компания болып табылады.
Сатып алудың бөлігі ретінде, Топ қалған TRG 25% сатып алуға қол және пут опциондарын да алды. Кол және пут опциондары сатып алу күнінен (2007 жылғы 27 қараша) кейін 270 күннен ерте емес пайдаланылады және өтем мерзімі болмайды. Опционды өткізу бағасы пайыздарды, салық салуды, тозу мен амортизацияны және TRG борышының жалпы сомасын есепке алғанға дейін он екі ай кірісінің ағымдағы құнына TRG-дегі 75% үлеске Топ төлеген бағаның теңбе-тең бағасын түзету көмегімен формуланы пайдалана отырып анықталады. Топ опционды орындау бағасы кол және пут опционына сәйкес тиісті акциялардың әділ құнындағы ықтимал ауытқуларды көрсетпейді және тиісінше Топтық тиісті акцияларға үлестік иелік ету пайдасы мен тәуекелдеріне колы жетімді. Тиісінше, Топ пут опционының шарттары бойынша тиісті акциялар сатып алынуы негізінде кәсіпорындарды біріктіру бойынша есепті қолданды.

26. ӨЗГЕЛЕЙ АҒЫМДАҒЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕР

2008 жылғы 31 желтоқсанға өзгелей ағымдағы міндеттемелер мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Төлеуге өзге де салықтар	66.426.891
Алынған аванстар	44.759.253
Қызметкерлерге төлемдер бойынша міндеттемелер бойынша міндеттемелер	33.419.423
РЕПО келісімдері бойынша сатылған бағалы қағаздар	13.104.136
Клиенттердің салымдары	7.895.826
Өзгелер	51.752.519
	217.358.048

2008 жылғы 31 желтоқсанда өзгелей ағымдағы міндеттемелер бойынша сыйақы репо келісімдері бойынша сатылған бағалы қағаздар мен клиенттердің салымдарын қоспағанда, есептелмеді, ол бойынша сыйақы ставкасы жылына 3%-дан 8,5%-ға дейінгі диапазонда белгіленді.

27. КІРІС

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жылға кіріс мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Шикі мұнайды сату	1.145.808.508
Мұнай өнімдерін сату	1.113.116.384
Жүк теміржол тасымалдары	404.473.305
Мұнай мен газды тасымалдау	205.363.604
Телекоммуникациялық қызметтер	134.079.691
Газды қайта өңдейтін өнімді сату	109.983.864
Әуе тасымалы	77.762.198
Электрлік кешен	48.857.598
Пайыздық кіріс	46.668.973
Жолаушылар теміржол тасымалы	42.523.391
Электр энергиясын тасымалдау	29.394.437
Почта қызметтері	13.675.161
Өзгеде кіріс	192.933.336
Минус: сатуға салық және коммерциялық жеңілдіктер	(224.178.502)
	3.340.461.948

Өзге де кіріс

Өзге де кіріс негізінен тауарлық-материалдық қорларды сатудан және негізгі қызметтермен бірге ұсынылатын үшінші тараптарға өзге де қосымша қызметтер ұсынудан түсетін кірісті қамтиды.

28. МЕМЛЕКЕТТІК СУБСИДИЯЛАР

«Тасымалдаушының әлеуметтік мәні бар қатынастар бойынша жолаушылар тасымалдауды жүзеге асыруына байланысты залалдарын субсидиялау ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 11 қарашадағы № 1188 қаулысына сәйкес «Қазақстан Темір Жолы» ұлттық компаниясы» АҚ («КТЖ ҰК») 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап әлеуметтік мәні бар қатынастар бойынша тасымалдаушылардың залалдарын жабу ретінде субсидиялар ала бастады. Бұл субсидиялар бойынша қандай да бір орындалмаған шарттар немесе шартты міндеттемелер жоқ. 2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл ішіндегі субсидиялардың сомасы 7.300.236 мың теңгені құрады.
ЭМРМ және Топтың еншілес кәсіпорны «Б.И. Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС» АҚ («ЖГРЭС») арасындағы келісім-шартқа сәйкес 2008 жылы Қазақстан Республикасының оңтүстік өңірлерінде электр энергетикасын өндіру үшін пайдаланылған 6.119.420 мың теңге мөлшерінде отынға шығыстарды ЖГРЭС өтеді. 2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін субсидиялардың сомасы ЖГРЭС-ке Самұрық-Энергоның үлесіне келетін 2.707.708 мың теңгеге (ҚҚС шегерілген өтеу сомасынан 50%) тең.
«Халыққа телекоммуникацияның әмбебап қызметтерін көрсететін байланыс операторларына шығынға өтем жасау үшін телекоммуникацияның әмбебап қызметтерінің құнын субсидиялау ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 7 қазандағы № 1039 қаулысына сәйкес 2004 жылғы 4-тоқсаннан бастап Топ әлеуметтік мәні бар аудандарда байланыс қызметтерін көрсету кезінде операторлар шеккен шығындарға өтем жасауға арналған үкіметтік дотациялар алды. Көрсетілген дотацияларға қатысты барлық талаптар мен шартты міндеттемелер орындалды. 2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін алынған субсидиялардың жалпы сомасы 4.386.282 мың теңгені құрады.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 17 тамыздағы № 915 қаулысына сәйкес Үкімет Астанадан және Қазақстанның басқа қалаларына тиімсіз бағыттар бойынша жүретін жолаушылар әуе тасымалдарын жүзеге асыратын компанияларға субсидиялар береді. Субсидия рейске жұмсалған шығындардың алынған кірістен асуына негізделді. 2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл ішіндегі субсидиялардың сомасы 584.911 мың теңгені құрады.

29. ІСКЕ АСЫРУДЫҢ ӨЗІНДІК ҚҰНЫ

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жылғы іске асырудың өзіндік құны мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Материалдар және қорлар	1.154.200.461
Жалақы бойынша шығыстар	277.961.664
Тозу, ескіру және амортиэация	205.848.367
Роялти	92.226.352
Көрсетілген өндірістік қызметтер	77.625.183
Жөндеу және қызмет көрсету	20.510.767
Жалдау	17.859.262
Пайыздық шығыстар	12.254.103
Өзгелер	145.389.273
	2.003.875.432

30. ЖАЛПЫ ЖӘНЕ ӘКІМШІЛІК ШЫҒЫСТАР

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін жалпы және әкімшілік шығыстар мыналарды қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Жалақы бойынша шығыстар	99.970.272
Табыс салығынан басқа, салықтар	36.987.130
Тозу және амортизация	22.142.313
Күмәнді борыштар бойынша резервтер	21.712.280
Консультациялық қызметтер	15.852.764
Қайырымдылық	10.253.176
Өзгелер	94.436.891

31. ТАСЫМАЛДАУ ЖӘНЕ ІСКЕ АСЫРУ БОЙЫНША ШЫҒЫСТАР

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін тасымалдау және іске асыру бойынша шығыстар мыналарды қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Тасымалдау	92.873.024
Кедендік баждар	72.736.071
Агенттерге комиссиялық сыйақы және жарнама	11.070.224
Жалақы бойынша шығыстар	12.002.510
Тозу және амортизация	8.431.559
Өзгелер	18.888.538
	216.001.926

32. ҚҰНСЫЗДАНУДАН БОЛАТЫН ШЫҒЫНДАР

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жыл үшін құнсызданудан болған шығындар мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Гудвилды құнсыздандыру	29.215.642
Кредиттік мекемелерде қаражатты құнсыздандыру	21.157.062
Тапсырыс берушілерге қарыздарды құнсыздандыру	17.453.669
Негізгі құралдарды және материалдық емес активтерді құнсыздандыру	15.408.915
Банктік депозиттерді құнсыздандыру	7.154.227
Қауымдасқан кәсіпорынға инвестицияларды құнсыздандыру	5.348.466
Өзгелер	833.082
	96.571.063

33. ҚАРЖЫЛЫҚ ШЫҒЫНДАР

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жылға қаржылық шығындар мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Қарыздар және шығарылған борыштық бағалы қағаздар бойынша пайыздар	182.367.162
Резервтер бойынша дисконттың сомасын ұлғайту	7.855.453
Қаржылық жалдау бойынша пайыздар бойынша міндеттемелер	2.310.099
Өзгелер	11.654.373
	204.187.087

34. ҚАРЖЫЛЫҚ КІРІС

2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жылға қаржылық кіріс мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Банктік салымдар және қысқа мерзімді инвестициялар бойынша сыйақы	91.599.205
Қаржылық міндеттемелерді қайта бағалау	24.616.953
Өзгелер	12.326.211
	128.542.369

35. ТАБЫС САЛЫҒЫ

2008 жылғы 31 желтоқсанда 32.590.045 мың теңге сомасында табыс салығы бойынша алдын ала төлем корпоративтік табыс салығы бойынша алдын ала төлемді білдіреді.

Мың теңгемен	2008
Үстеме пайда салығы	64.729.666
Корпоративтік табыс салығы	2.642.320
Төлеуге табыс салығы	67.371.986

31 желтоқсанда аяқталған жылға табыс салығы бойынша шығыстар мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
Ағымдағы табыс салығы бойынша шығыстар:
Корпоративтік табыс салығы	285.715.667
Үстеме пайда салығы	69.126.541
Дивидендтер бойынша төлем кезінен ұсталатын салық	21.076.974
Кейінге қалдырылған табыс салығы бойынша жеңілдік:
Корпоративтік табыс салығы	(139.392.224)
Үстеме пайда салығы	(2.946.024)
Дивидендтер бойынша төлем көзінен ұсталатын салық	(210.508)
Табыс салығы бойынша шығыстар	233.370.426

Жаңа салық кодексі қабылданғаннан бастап КТС 2009 жылы 20%-ға дейін, 2010 жылы 17,5%-га дейін, 2011 жылы 15%-ға дейін және т.с.с. азайтылатын болады. Үстеме пайда салығын есептеу тетігі 2009 жылы да өзгерді. Төменде 2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқтаған жылға табыс салығы бойынша шығыстармен ресми белгіленген ставка (2008 жылы 30%) бойынша табыс салығын төлегенге дейін кіріске қолданылатын табыс салығы бойынша шығыстарға салыстыру келтіріледі:

Мың теңгемен	2008
Табыс салығын есепке алғанға дейінгі бухгалтерлік пайда	694.404.942
	30%
Бухгалтерлік пайда бойынша табыс салығы бойынша шығыстар	208.321.483
Үстеме пайда салығы	69.134.841
Дивидендтер бойынша төлем көзінен ұсталатын салық	20.336.978
Шегерімге жатқызылмайтын немесе салық салу мақсатында салық салуға жатпайтын баптардың салықтық әсері	45.237.904
Корпоративтік табыс салығының әртүрлі ставкаларының әсері	47.121.928
Табыс салығы ставалары өзгерістерінің әсері	(144.110.133)
Салық салынбайтын қауымдасқан компания пайдасының үлесі	(5.525.360)
Кейінге қалдырылған танылмаған активтерге өзгеріс	(7.147.215)
Пайдалар мен шығындар туралы шоғырландырылған есепте көрсетілген корпоративтік табыс салығы бойынша шығыстар	233.370.426

Активтер мен міндеттемелерді есептеу үшін негіз бен шоғырландырылған қаржылық есептілікте көрсетілген соманың арасындағы уақытша айырмаға бухгалтерлік теңгерімді жасау күні қолданылған заңда белгіленген салық ставкасын қолдану арқылы есептелген кейінге қалдырылған салық сальдосы 2008 жылғы 31 желтоқсанға мынаны қамтиды:

Мың теңгемен	2008
	Корпоративтік табыс салығы	Үстеме пайда салығы	Төлем көзінен ұсталатын салық	Жиыны
Кейінге қалдырылған салық бойынша активтер
Негізгі құралдар және материалдық емес активтер	6.874.253	563.390	-	7.437.643
Шеккен салық шығындары	14.915.539		-	14.915.539
Қызметкерлерге қатысты есептелген міндеттемелер	5.088.205	61.519	-	5.149.724
Қаржылық активтерді құнсыздандыру	5.281.019	-	-	5.281.019
Қоршаған ортаны ластағаны үшін міндеттеме	1.250.832	3.678	-	1.254.510
Өзгелей есептеулер	10.027.515	-	-	10.027.515
Өзгелер	7.486.172	236.625	-	7.722.797
Минус: кейінге қалдырылған салық, бойынша танылмаған активтер	(15.948.908)	(563.390)	-	(16.512.298)
Минус: кейінге қалдырылған салық бойынша міндеттемелермен ескерілген кейінге қалдырылған салық бойынша активтер	(21.823.116)	(132.137)	-	(21.955.253)
Кейінге қалдырылған салық бойынша активтер	13.151.511	169.685	-	13.321.196
Кейінге қалдырылған салық бойынша міндеттеме
Негізгі құралдар және материалдық емес активтер	231.688.527	556.509	-	232.245.036
Еншілес компаниялардың бөлінбеген пайдасы	336	-	2.107.799	2.108.135
Өзгелер	6.653.195	622	-	6.653.817
Минус: кейінге қалдырылған салық бойынша активтермен ескерілген кейінге қалдырылған салық бойынша міндеттемелер	(21.823.116)	(132.137)	-	(21.955.253)
Кейінге қалдырылған салық бойынша міндеттемелер	216.518.942	424.994	2.107.799	219.051.735
Кейінге қалдырылған салық бойынша таза міндеттемелер	(203.367.431)	(255.309)	(2.107.799)	(205.730.539)

2008 жылғы 31 желтоқсанда Қазақстан Республикасында салық шығындарын көшіру олар пайда болған күннен бастап үш жылдан кейін салық мақсаттарында мерзімі өтеді. Демек, 2008 және 2007 жылдардағы 31 желтоқсанда Топтық ауыстырылған салық шығындарының үлкен бөлігі 2008 - 2011 жылдарда салық мақсаттарында мерзімі өтеді.
2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталған жылға кейінге қалдырылған салық бойынша таза міндеттемелерге өзгерістер былайша берілген:

Мың теңгемен	2008
	Корпоративтік табыс салығы	Үстеме пайда салығы	Төлем көзінен ұсталатын салық	Жиыны
1 қаңтарға сальдо	335.126.808	2.767.687	2.313.359	340.207.854
Шетел валютасына қайта есептеу	630.895	433.646	4.948	1.069.489
Капиталға жатқызылды	207.846	-	-	207.846
Еншілес ұйымнан сатып алу	6.794.106	-	-	6.794.106
Пайдалар мен шығындар туралы есепке жатқызылды	(139.392.224)	(2.946.024)	(210.508)	(142.548.756)
31 желтоқсанға сальдо	203.367.431	255.309	2.107.799	205.730.539

36. БІРІККЕН КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ ҮЛЕСІ

31 желтоқсанда Топ мына біріккен кәсіпорындардың үлестерін иеленді:

Иелену үлесі

Маңызды ұйымдар	2008
«ҚазРесГаз» ЖШС	50,00%
«Теңізшевройл» БК ЖШС және еншілес ұйымдары	20,00%
Солтүстік Каспий Жобасы («СКП»)	16,81 %
CCEL	50,00%
«Қазақтүрікмұнай» ЖШС	51,00%
«Қазақойл-Актөбе» («ҚОА») ЖШС	50,00%
«Қазгермұнай БК» ЖШС	50,00%
«Каспий мұнай-газ компаниясы» ЖШС	50,00%
«Жамбай» ЖШС	50,00%
«Теңіз Сервис» ЖШС	48,99%
«Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» ЖШС	50,00%
«Т.И.Батуров атындағы Жамбыл ГРЭС» АҚ	50,00%
«Forum Muider BV» ЧКОО	50,00%

Топтың ішкі шаруашылық операциялар мен мұндай операциялар бойынша сальдоны шығарғанға дейінгі 2008 жылғы 31 желтоқсанда шоғырландырылған бухгалтерлік теңгерімге және кірістер мен шығыстар туралы есепке енгізілген бірлесіп бақыланатын активтердегі, міндеттемелердегі, шеккен шығындары мен алған кірістердегі үлесі былайша берілген:

Мың теңгемен	2008
Активтер
Ақша қаражаты және оның баламалары	63.378.156
Сауда дебиторлық берешек	24.412.330
Тауарлық-материалдық қорлар	21.592.242
Өзге де ағымдағы активтер	70.999.831
Негізгі құралдар мен материалдық емес активтер	668.268.528
Өзге де ұзақ мерзімді активтер.	10.334.619
	858.985.706
Міндеттемелер
Сауда кредиторлық берешек	15.196.821
Өзге де ағымдағы міндеттемелер	281.715.879
Қарыздар	193.900.727
	490.813.427
Таза активтердегі Топтың үлесі	368.172.279
Кірістер	627.128.309
Шығыстар	(428.058.892)

37. ШОҒЫРЛАНУ

Осы шоғырландырылған қаржылық есептілікке мынадай елеулі еншілес ұйымдар енгізілді:

Иелену үлесі

Мың теңгемен	2008
«ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы» АҚ және еншілес ұйымдары	100,00%
«Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» АҚ және еншілес ұйымдары	100,00%
«Қазақстандық электр желілерін басқаратын компания» АҚ және еншілес ұйымдары	100,00%
«Қазпочта» АҚ	100,00%
«КОРЭМ» АҚ	100,00%
«Қазақстан Инжиниринг» ұлттық компаниясы» АҚ және еншілес ұйымдары	100,00%
«Павлодар әуежайы» АҚ	100,00%
«Ақтөбе халықаралық әуежайы» АҚ	100,00%
«Самұрық-Энерго» АҚ және еншілес ұйымдары	100,00%
«Самұрық-Инвест» ЖШС	100,00%
«Телеком-Инвест» ЖШС	100,00%
«Қамқор» жөндеу корпорациясы» ЖШС және еншілес ұйымдары	100,00%
«Қазақстанның Даму банкі» АҚ және еншілес ұйымдары	100,00%
«Қазақстанның Инвестициялық қоры» АҚ	100,00%
«Ұлттық инновациялық қор» АҚ және еншілес ұйымдары	100,00%
«Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ	100,00%
«Экспорттық кредиттерді және инвестицияларды сақтандыру жөніндегі мемлекеттік сақтандыру корпорациясы» АҚ	100,00%
«КАZNЕХ» экспортгы дамыту және алға бастыру корпорациясы» АҚ	100,00%
«Kazyna Capital Management» АҚ	100,00%
«Қазинвест» Қазақстан инвестицияларға жәрдемдесу орталығы» ЖШС	100,00%
«Батыс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ	100,00%
«Каспий» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ	73,04%
«Жөтісу» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ	48,46%
«Оңтүстік» әлеуметтік кәсіпкерлік копорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ	52,87%
«Сарыарқа» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ	79,49%
«Тобыл» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ	42,43%
«Ертіс» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ұлттық компаниясы» АҚ	74,12%
«Қазақстандық ипотекалық кредиттерге кепілдік беру қоры» АҚ	88,70%
«Эйр Астана» АК	51,00%
«Академик Ш.Ч. Чокин атындағы энергетика ҚазҒЗИ" АҚ	51,00%
«Қазақтелеком» АҚ және еншілес ұйымдары	51,00%
«Қазақтеңізкөлікфлоты» ҰТКҚК» АҚ және еншілес ұйымдары	50,00%

38. МАҢЫЗДЫ АҚШАЛАЙ ЕМЕС МӘМІЛЕЛЕР

2008 жылы Топ экспорт алдындағы қаржыландыру туралы келісімнің шарттары бойынша 17.862.800 мың теңгеге берешек сомасында шикі мұнайды етеді. Осы операция ақша қаражатының қозғалысы туралы шоғырландырылған есептен шығарылды.
2008 жылы ҚТЖ ҰК «Көлік сервисі орталығы» АҚ өзінің еншілес ұйымына 340 жылжымалы құрам бірлігін беруге «БРК Лизинг» АҚ-мен қаржылық жалдауды мемлекеттік сатып алу шартын жасасты. Топ 2008 жылы жалпы сомасы 1.028.838 мың теңгеге 190 цистерна алды (22-ескертпе). Осы операция ақша қаражатының қозғалысы туралы шоғырландырылған есептен шығарылды.
2008 жылы Қазақтелеком құны 8.130.206 мың теңге болатын телекоммуникациялық жабдықты қаржылай жалдау шарты бойынша алды. Осы операция ақша қаражатының қозғалысы туралы шоғырландырылған есептен шығарылды.
2008 жылы қарыз шарттарының талаптанына сәйкес кредиторлар Қазақтелекомның негізгі құралдарын берушілерге тікелей 6.286.585 мың теңге сомасында төлемдерді жүзеге асырды. Осы операция ақша қаражатының қозғалысы туралы осы шоғырландырылған есептен шығарылды.
2008 жылы Топ 4.066.086 мың теңге мөлшерінде қарыздар бойынша шығындарды капиталдандырылды (6 және 24-ескертпелер). Осы операция ақша қаражатының қозғалысы туралы осы шоғырландырылған есептен шығарылды.
2008 жылы Топ жарғылық капиталға салым ретінде жалпы сомасы 31.899.073 мың теңгеге жеті әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорацияларға және «Қазақстандық ипотекалық кредиттерге кепілдік беру қоры» АҚ-га бақылау пакетін негізгі компаниядан алды. Осы операция ақша қаражатының қозғалысы туралы осы шоғырландырылған есептен шығарылды.

39. БАЙЛАНЫСТЫ ТАРАПТАР ТУРАЛЫ АҚПАРАТТЫ АШУ

Байланысты тараптар Топтың негізгі басқарушы персоналын, Топтың негізгі басқарушы персоналына қатысудың елеулі үлесі тікелей немесе жанама тиесілі болатын ұйымдарды, сондай-ақ Үкімет бақылайтын өзге кәсіпорындарды қамтиды. Байланысты тараптармен мәмілелер байланысты және үшінші тараптар үшін ұсынылатын тарифтердің негізінде ұсынылған кейбір реттелетін қызметтерді қоспағанда, нарық ставкаларына міндетті түрде сәйкес келмейтін тараптардың арасында келісілген талаптарда жүзеге асырылды.
Келесі кесте 2008 жылы байланысты тараптармен жасалған мәмілелердің жалпы сомасын және 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша сәйкес келетін сальдоны көрсетеді:

Мың теңгемен		Байланысты тараптарға сату	Байланысты тараптардан сатып алу	Байланысты тараптардың берешегі	Байланысты тараптарға берешек
Мемлекет бақылайтын кәсіпорындар	2008	10.695.160	515.161	1.212.253	7.520.650
Қауымдасқан компаниялар	2008	26.526.368	35.808.781	9.821.908	5.461.032
Бірлескен кәсіпорындар	2008	10.802.693	3.159.264	4.178.383	32.487.503

Байланысты кәсіпорындармен өзге де мәмілелер мыналарды қамтиды:
* 2008 жылғы 31 желтоқсанда Топтың 27.894.840 мың теңге
сомасындағы бір қатар қарыздарына Қазақстан Республикасының
Үкіметі кепілдік берді.
* Қор құрылғаннан кейін Қордың негізгі басқарушы персоналының
біреуінің бақылауындағы «Қазақстанның жинақтаушы халық банкі»
АҚ Қордың және оның еншілес ұйымдарының байланысты
тарабы деп саналады. 2008 жылғы 31 желтоқсанда Топтың
359.519.416 мың теңге сомасына, осы банктегі депозиттері
ағымдағы шотта жалпы сальдосы (12 және 16-ескертпелері) және
12.411.653 мың теңге сомасында төлеуге тиісті өтелмеген
қарыздары болды (18-ескертпе).
Ұсынылған пайда мен шығыстар туралы шоғырландырылған есепте персоналға жұмсалатын шығындарға қосылған негізгі басқару персоналына төленген сыйақының жалпы сомасы 2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл ішінде 3.846.308 мың теңгені құрады. Негізгі басқару персоналына төленген сыйақы келісім-шарттарда белгіленген жалақы және операциялық нәтижелерге негізделген сыйлықтар бойынша шығыстардан басым тұрады.
28-ескертпеде көрсетілгендей, Үкімет Топтың еншілес ұйымдарына кейбір субсидияларды береді.

40. ҚАРЖЫ ИНСТРУМЕНТТЕРІ, ҚАРЖЫ ТӘУЕКЕЛДЕРІН БАСҚАРУДЫҢ МАҚСАТЫ МЕН САЯСАТЫ

Топтың негізгі қаржы инструменттері банк қарыздарын, ақшалай қаражатты, қысқа мерзімді салымдарды, сондай-ақ дебиторлық және кредиторлық берешекті қамтиды. Топтың қаржы инструменттері бойынша туындайтын негізгі тәуекелдер бұл сыйақы ставкаларымен байланысты тәуекел, валюталық тәуекел және кредиттік тәуекел. Топ, сонымен қатар, нарық тәуекелін және барлық қаржы инструменттері бойынша туындайтын өтімділікпен байланысты тәуекелді қадағалайды.

Сыйақы ставкаларымен байланысты тәуекел

Сыйақы ставкаларымен байланысты тәуекел нарықтағы сыйақы ставкаларының өзгеруі нәтижесінде қаржы инструменті құнының құбылу тәуекелін білдіреді. Топ өзінің меншікті және қарыз каражаты, сондай-ақ инвестициялары көрсетілген валюталар бойынша сыйақы ставкаларының өзгеруіне бақылауды жүзеге асыру арқылы сыйақы ставкаларымен байланысты тәуекелді шектейді.
Топтың сыйақы ставкаларымен байланысты тәуекелге бейімдігі, негізінен, өзгермелі пайыз ставкаларымен Топтық ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді борыштық міндеттемелеріне жатады (18-ескертпе).
Келесі кестеде барлық қалған өлшемдер тұрақты шама болып қабылдануы талабымен АҚШ долларының айырбастау бағамындағы ықтимал өзгерістерге табыс салығына (сыйақының өзгермелі ставкасымен қарыздардың болуы салдары) және капиталға (салу үшін қолда бар инвестициялардың әділ құнындағы өзгерістердің салдары) дейін Топтың пайдасының сезілуі берілген.

Мың теңгемен	Базистік тармақтардағы* ұлғаю/кему	Салық салуға дейін кіріске әсері	Капиталға әсері
2008
АҚШ доллары	+50	(4.527.075)	405.336
	-50	4.527.075	(405.336)

*1 базистік тармақ = 0.01%

Валюталық тәуекел

АҚШ долларымен қарыздардың, қаржылық жалдау және сауда кредиторлық берешек бойынша міндеттемелердің, ақшалай қаражат пен оның баламаларының және дебиторлық берешектің біршама сомасы болғанда теңгеге АҚШ долларының айырбастау бағамдарындағы өзгерістер Топтың шоғырландырылған бухгалтерлік теңгеріміне біршама әсер етуі мүмкін.
Келесі кестеде барлық қалған өлшемдер тұрақты шама болып қабылдануы талабымен АҚШ долларының айырбастау бағамындағы ықтимал өзгерістерге табыс салығына және капиталға (ақшалай активтер мен міндеттемелердің әділ құнындағы өзгерістердің салдары) дейін Топтық пайдасының сезілуі берілген.

Мың теңгемен	Базистік тармақтардағы* ұлғаю/кему	Салық салуға дейін кіріске әсері	Капиталға әсері
2008
АҚШ доллары	25%	(281.128.989)	(2.299.721)
	40%	(449.826.286)	(2.303.246)

Нарықтық тәуекел

Топ нарықтық тәуекелдің әсеріне ұшырайды. Нарықтық тәуекел жалпы және айырмашылықты нарықтың ауытқуына бейімделген пайыз ставкалары, валюталар және бағалы қағаздар бойынша ашық позицияның болуына байланысты пайда болады. Топ ықтимал шығындарды мерзімді түрде бағалау арқылы нарықтық тәуекелді басқаруды жүзеге асырады, ол нарықтың конъюктурасына жағымсыз өзгерістердің, сондай-ақ пайда нормасына және кепілдік қамтамасыз етуге қатысты баламалы талаптарды белгілеу нәтижесінде пайда болуы мүмкін.

Кредиттік тәуекел

Контрагенттердің Топтың қаржы инструменттерімен жасалған шарттардың талаптарын орындамауы нәтижесінде туындаған кредиттік тәуекел, әдетте, контрагенттер міндеттемелерінің шамасы Топтың осы контрагенттердің алдындағы міндеттемелерінен асатын, мұндайлар болған кезде, сомамен шектеледі. Топ саясаты кредитке қабілетті конртагенттермен бірге қаржы инструменттерімен операциялар жасауды көздейді. Кредиттік тәуекелге бейімділіктің ең жоғарғы шамасы әрбір қаржы активінің теңгерім құнына тең. Топ өз тәуекелінің ең жоғары шамасы есепті күні көрсетілген құнсыздану резервін шегергенде, клиенттер қарыздарының сомасында (9-ескертпе), кредит институттары берешегінің сомасында (10-ескертпе), сауда-дебиторлық берешек пен өзге де ағымдағы активтерде (15-ескертпе), өзге де қаржы активтерінде (11-ескертпе), банк салымдарында (12-ескертпе) және ҚҚС өтеуде (13-ескертпе) көрініс табады деп санайды.
Кредиттік тәуекелдің жинақталуы оларға қатысты экономикалық жағдайлардың немесе өзге де жағдайлардың өзгеруі олардың өз міндеттемелерін орындау қабілетіне бірдей әсер етеді деп күтуге негіз бар бір қарыз алушының немесе бірдей қызмет шарттарымен қарыз алушылар тобының берешегінің бірнеше сомасы болған кезде туындауы мүмкін.
Топта бара-бар кредиттік тарихы бар тапсырысшылармен мәмілелер жасасуға және белгіленген кредит беру лимиттерінен асырмауға тұрақты бақылауды көздейтін саясат әрекет етеді. Топ өз клиенттерінің көпшілігімен алдын ала төлем негізінде жұмыс істеуінің арқасында кредиттік тәуекел азаяды.
Топ үшінші тараптың міндеттемелері бойынша кепілгер болмайды.

Өтімділік тәуекелі

Өтімділік тәуекелі Топ өзінің қаржылық міндеттемелерін орындау үшін қаражат тартқан кезде киындықтарға кездесуі мүмкіндігімен байланысты. Өтімділік тәуекелі қаржы активін оның әділ құнына жақын құн бойынша жедел сатудын мүмкін еместігі нәтижесінде туындауы мүмкін.
Өтімділікке қойылатын талаптар ұдайы бақыланады және басшылық міндеттемелерді олардың туындауына қарай орындау үшін жеткілікті көлемде қаражаттың болуын қадағалайды.
Келесі кестеде осы міндеттемелерді өтеудің мерзімі бөлігінде Топтың қаржылық міндеттемелері бойынша келісілген дисконтталмаған төлемдер туралы 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша ақпарат берілген.

Мың теңгемен	Талап етілгенге дейін	1 айдан артық, бірақ 3 айдан аспайтын	3 айдан артық, бірақ 1 жылдан аспайтын	1 жылдан артық, бірақ 5 жылдан аспайтын	5 жылдан артық	Жиыны
2008 жылғы 31 желтоқсанға арналған
Қарыздар	15.242.884	97.086.606	308.384.654	1.743.163.651	690.158.819	2.854.036.614
Қаржылық жалдау бойынша міндеттемелер	125.169	1.983.004	7.123.021	22.341.135	7.520.300	39.092.629
Сауда кредиторлық берешек	48.053.124	139.665.725	81.281.303	358.582	-	269.358.734
Жобадағы үлесті сатып алу жөніндегі міндеттеме	-	-	-	-	304.744.376	304.744.376
Туынды қаржы инструменттері	-	-	115.802	2.864	7.463.167	7.581.833
Табыс салығы бойынша берешек	-	-	67.371.986	-	-	67.371.986
Ағымдағы өзге де міндеттемелер	46.932.578	28.694.586	80.659.284	1.741.075	376.212	158.403.735
	110.353.755	267.429.921	544.936.050	1.767.607.307	1.010.262.874	3.700.589.907

Ақша ағындары тәуекелі

Ақша ағындары тәуекелі ақшалай қаржы инструментімен байланысты болашақтағы ақша ағындары көлемінің ықтимал ауытқуы болып табылады.
Ақша ағындарына қойылатын талаптар ұдайы бақыланады және басшылық міндеттемелерді олардың туындауына карай орындау үшін жеткілікті көлемде қаражаттың болуын қадағалайды. Топ басшылығы ақшалай қаржы интрументімен байланысты болашақтағы ақша ағындары көлемінің кез келген ықтимал ауытқуы Топ қызметіне елеулі әсер етпейді деп санайды.

Капиталды басқару

Топ ең бастысы өзінің еншілес ұйымдарының капиталын басқару арқылы және өзінің бақылау функцияларын іске асыра отырып, өзінің капиталын басқарады. Капиталды басқарудың басты мақсаты Топтың еншілес ұйымдары берешек пен капиталға қатысты оңтайландыру арқылы акционерге кірістерді көбейтумен катар қызметтің үздіксіз болуы қағидатын ұстануды жалғастыру жағдайында болуын қамтамасыз ету болып табылады.
Топ әрбір еншілес ұйымның бизнесінің мұқтаждығын және қызметінің ерекшелігін ескере отырып әзірлеген қызметтің белгілі бір көрсеткіштерін белгілей отырып, өзінің еншілес ұйымдарының капиталын басқарады. Топ өзінің еншілес ұйымдарының капиталын басқару үшін пайдаланатын қызметтің негізгі көрсеткіштері - бұл мына коэффициенттер: Таза Капиталдануға Таза Берешек («ND/NC»); Пайызды, Салық салуды, Тозуды және Амортизацияны Есепке алғанға дейін Кіріске Таза Берешек («ND/EBITDA»); және Капиталға Таза Берешек («ND/E»). Таза Берешек ақшалай қаражат пен олардың баламалары құнына кемітілген тиісті еншілес ұйымдардың қарыздары, борыш қағаздары, кепілдіктері және қаржылық жалдауы бойынша міндеттемелеріне теңестіріледі. Таза Капиталдану Таза Берешек пен Капитал сомасына тенестіріледі. Капитал көпшілік үлесіне жатқызылатын еншілес ұйымның капиталына теңестіріледі.
Рұқсат етілген ең жоғарғы көрсеткіштер әрбір еншілес ұйымға оның бизнесінің мұқтаждығы және ерекшелікті артықшылығы негізінде мақұлданды және мынадай диапазондар шегінде өзгереді (Топ үшін қызметтің шоғырландырылған негізгі көрсеткіштері анықтамалық түрде берілді, өйткені Топ шоғырландырылған деңгейде қызметтің негізгі көрсеткіштерін бақыламайды):

Топ үшін іс жүзінде

Қызметтің негізгі көрсеткіштері	2008
ND/NTA	0,21
ND/EBITDA	0,80
ND/E	0,26

Мың теңгемен	2008
Қарыздар	1.982.505.107
Мемлекеттік субсидиялар	41.587.219
Жобаға қатысу үлесін сатып алғаны үшін берешек	239.500.799
Бірлескен кәсіпорындардың акционерлеріне берешек	163.451.870
Қаржылық жалдау бойынша міндеттемелер	24.795.412
Сатуға арналған опцион жөніндегі берешек	14.895.525
Туынды қаржылық инструменттер	7.581.833
Минус: Ақшалай қаражат және оның баламалары	(1.506.080.120)
Таза берешек	968.237.645
Қарыздар	1.982.505.107
Мемлекеттік субсидиялар	41.587.219
Жобаға қатысу үлесін сатып алғаны үшін берешек	239.500.799
Бірлескен кәсіпорындардың акционерперіне берешек	163.451.870
Қаржылық жалдау бойынша міндеттемелер	24.795.412
Сатуға арналған опцион жөніндегі берешек	14.895.525
Туынды қаржылық инструменттер	7.581.833
Акционердің үлесіне келетін капитал	3.703.017.837
Минус: Ақшалай қаражат және оның баламалары	(1.506.080.120)
Таза капиталдандыру	4.671.255.482
Табыс салығын есепке алғанға дейінгі пайда	694.404.942
Қарыздар және шығарылған борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйақы	182.367.162
Қаржылық жалдау бойынша сыйақы	2.310.099
Тозу, ескіру және амортизация	237.268.247
Құнсызданудан болатын шығын	96.571.063
EBITDA	1.212.921.513
Капиталдың жиыны	4.257.339.164
Минус: Азшылық үлесі	(554.321.327)
Мажоритарлық акционерге жататын капитал	3.703.017.837

Қаржы инструменттерінің әділ құны

Әділ құн сатуға мәжбүр болатын немесе таратылу кезінде сатылатын жағдайларды қоспағанда, олар бойынша инструмент хабарланған-тараптардың арасында коммерциялық шарттарда айырбасталуы мүмкін сома ретінде айқындалады. Топтың көптеген қаржы инструменттері үшін әділ құнды айқындауға арналған кол жетімді нарық тетіктері болмағандықтан; әділ құнды бағалау кезінде ағымдағы экономикалық жағдайлар мен инструментке тән нақты тәуекелдер негізінде болжамдарды пайдалану қажет.
Ақшалай қаражаттан, дебиторлық және кредиторлық берешектен, борыштық инструменттер бойынша депозиттер мен міндеттемелерден тұратын қаржы инструменттерінің әділ құны теңгерім құнға тең болып саналады.
Дебиторлық берешек бойынша бара-бар резервтер қалыптастырылды.

41. ҚАРЖЫЛЫҚ ЖӘНЕ ШАРТТЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕР

Сот талқылаулары

Топ мүлікті бүлдіруге және қызметкерлер талабына қатысты талаптар сияқты Топтың қызметіне байланысты әр түрлі сот талқылауларына тартылды. Топ жеке немесе тұтастай бұл талаптардың нәтижесі Топтың қаржы жағдайына немесе оның қызметінің нәтижелеріне елеулі жағымсыз әсер етпейді деп санайды.
Топ нақты міндеттемелерді ескере отырып, елеулі міндеттемелердің туындау мүмкіндігі дәрежесін бағалайды және міндеттеме туындауына әкелетін оқиғалар іс жүзінде орын алатын, ал тиісті міндеттеменің сомасы негізді түрде айқындалуы мүмкін жағдайларда ғана өзінің шоғырландырылған қаржылық есептілігінде тиісті резервті көрсетеді. Осы шоғырландырылған қаржылық есептілікте жоғарыда аталған ықтимал міндеттемелердің бір де біреуі бойынша ешқандай резерв көрсетілген жоқ.

Ішкі нарыққа жеткізілімдер бойынша міндеттемелер

Қазақстан үкіметі мұнай өндіруші компанияларды өндірген шикі мұнайдың бір бөлігін ішкі нарыққа жеткізуді міндеттейді. Шикі мұнайдың осындай қосымша жеткізілімдері бойынша баға негізгі компаниямен келісілетіндіктен, ол халықаралық бағадан едәуір төмен болуы мүмкін және өндірудің өзіндік құны деңгейінде белгіленуі де мүмкін. Егер Үкімет Топ қазіргі уақытта жеткізетін көлемнен асатын шикі мұнайдың қосымша көлемін жеткізуге міндеттеген жағдайда, мұндай жеткізілімдер нарықтық бағалар бойынша жеткізілімдерден басым болады және шикі мұнайды сатудан түсетін түсімнен әлде қайда аз түсімге ие болады, бұл өз кезегінде Топтың қызметіне, перспективаларына, қаржылық жағдайына және қызмет нәтижелеріне елеулі әрі жағымсыз әсер етуі мүмкін.

Экологиялық міндеттемелер

Қазақстанда қоршаған ортаны қорғау жөніндегі заңнама даму үдерісінде түр және сондықтан тұрақты өзгеріске ұшырауда. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңнамасын бұзғаны үшін айыппұл ете қатаң болуы мүмкін. Заңнамадағы қолданыстағы ережелерді, азаматтық талаптарды немесе өзгерістерді неғұрлым қатаң интерпретациялау нәтижесінде туындауы мүмкін ықтимал міндеттемелер дұрыс бағаланбауы мүмкін. Резервтер қалыптастырылған сомадан басқа (23-ескертпе), басшылық Топтың қаржылық жағдайына, пайда мен шығындар туралы есебіне және ақша қозғалысы туралы есебіне біршама елеулі әсер етуі мүмкін ықтимал не мүмкін экологиялық міндеттемелер жоқ деп санайды.

Салық салу

Қазақстанның салық заңнамасы мен нормативтік құқықтық актілері тұрақты өзгерістер мен әр түрлі түсіндіру мәні болып табылады. Жергілікті, өңірлік және республикалық салық органдары арасында пікір сәйкессіздігі жиі болады. Қазақстанда қолданылатын заңдар негізінде анықталған құқық бұзушылықтар үшін айыппұлдар мен өсімақылар жүйесі елеулі болуы мүмкін. Айыппұл санкциялары, әдетте, қосымша есептелген салық сомасының 50%-ы мөлшеріндегі айыппұлды және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген қайта қаржыландыру ставкасы бойынша есептелген 2,5-ке көбейтілген өсімақыны қамтиды. Нәтижесінде айыппұл санкциясы мен өсімақының сомасы қосымша есептеуге жататын салықтың сомасынан бірнеше есе асады. Қаржы кезеңдері тексеру жүргізілетін жыл алдындағы бес күнтізбелік жыл ішінде салық органдары тексеру үшін ашық. Белгілі бір жағдайларда тексеру неғұрлым ұзақ мерзімді қамтуы мүмкін. Қазақстандық салық салу жүйесіне тән белгісіздіктерге байланысты, егер мұндай жағдай болса, салықтардың, айыппұл санкцияларының және өсімақының түпкілікті сомасы осы уақытта шығыстарға жатқызылған және 2008 жылғы 31 желтоқсанда есептелген сомадан асуы мүмкін. Басшылық 2008 жылғы 31 желтоқсанда қолданылатын заңнаманы түсіндіру сәйкес болады және резервтер есептелген немесе осы қаржылық есептілікте басқа түрде ашылған жағдайлардан басқа, Топтың салық жөніндегі ұстанымы расталатын мүмкіндік бар деп санайды (4 және 23-ескертпелер).

Инвестициялық сипаттағы міндеттемелер

Топтың құрылыс жобалары мен негізгі құралдарды сатып алу жөніндегі келісім-шарттық міндеттемелері 2008 жылғы 31 желтоқсанда шамамен 597.609.943 мың теңгені құрады. Сондай-ақ 2008 жылғы 31 желтоқсанда Топта 54.061.451 мың теңге сомасында тауар-материалдық қорлар (материалдар мен қосалқы бөлшектер) мен қызметтер жөніндегі келісім-шарттық міндеттемелер бар.

Бірлескен кәсіпорындардағы міндеттемелер

Топ құрамындағы жекелеген бірлескен кәсіпорындардың («Теңізшевройл» ЖШС, «Қазақтүрікмұнай» ЖШС, «Солтүстік Каспий жобасы» және «Қазақойл Ақтөбе» ЖШС) олар Қазақстан Республикасымен жасасқан лицензиялық келісімдердің шарттары бойынша міндеттемелері бар. Осы келісімдерге сәйкес шетелдік әріптестер келісілген кестелерге сәйкес белгілі бір инвестицияларды жүзеге асыруға міндетті. Мұндай инвестициялар бойынша міндеттемелер шетелдік әріптестерге жүктелгендіктен, олар осы есептілікте Топтың шарттық міндеттемелері ретінде ескерілген жоқ.

Операциялық жалдау бойынша міндеттемелер

Операциялық жалдау бойынша міндеттемелер, негізінен, ұшақтарды 5 жылдан 6 жылға дейін жалға алу мерзімімен байланысты. Операциялық лизингтің барлық келісім-шарттарында, егер Топ оларды ұзарту мүмкіндігін пайдаланған жағдайда, нарықтық бағалардың жаңаруы бойынша бөлімдері болады. Топтың жалдау мерзімі аяқталғанда жалға алған активтерді сатып алуға мүмкіндігі жоқ.
2008 жылғы 31 желтоқсанда Топтың операциялық жалдау бойынша міндеттемелері былайша ұсынылды:

Мың теңгемен	2008
Бір жыл ішінде	14.467.064
1 жылдан 5 жылға дейін	32.977.626
Бес жылдан астам	5.785.298
Жиыны	53.229.988

Әуе кемелерін жалдау ұшу сағаттары мен циклдарына қатысты түрленетін мәнді жалдау төлемдерін болжайды.

Жер қойнауын пайдалануға лицензиялар мен келісімшарттар бойынша міндеттемелер

Топ жер қойнауын пайдалануға лицензиялар мен тиісті келісімшарттар талаптарының орындалуына қатысты мемлекеттік органдардың тарапынан мерзімді түрде тексеру жүргізу объектісі болып табылады. Басшылық мұндай тексерулер барысында анықталған мәселелерді шешу үшін қажетті түзету шараларын келісу бойынша мемлекеттік органдармен ынтымақтастықта жұмыс істейді. Лицензиядағы ережелердің орындалмауы айыппұл салуға, өсімақыға, шектеуге немесе лицензияны қайтарып алуға әкеп соқтыруы мүмкін. Топтың басшылығы келісім-шарттардың немесе лицензиялардың талаптарын сақтамауға қатысты кез келген мәселелер келіссөздер немесе түзету шаралары арқылы шешілетін болады және Топтың қаржылық жағдайына, пайда мен шығындар туралы есепке немесе ақша қаражатының қозғалысы туралы есепке мәнді әсер етпейді деп санайды.
Топтың жер қойнауын пайдалануға кейбір келісімшарттарының талаптары лицензияның қолданылу мерзімінің соңына дейінгі кезеңге шығыстардың ең төменгі деңгейін талап етеді. Жер қойнауын пайдалануға әрбір келісімшарттар бойынша Топ жергілікті билік органдарымен күрделі және инфрақұрылым жобалары бойынша жыл сайынғы шығыстар бойынша жоспарларға келісуді де талап етеді. Міндеттемелердің ен жоғарғы жылдық сомасы бір жылға әзірлеуге 1% шығынға шектелген.

ҚМГ ӨБ мұнай кенорындарына лицензиялар мен келісімшарттар

ҚМГ ӨБ мұнай кенорындарына лицензиялар мен келісімшарттар бойынша міндеттеме 2007 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша мынаны қамтиды:

Жыл	Күрделі шығыстар	Операциялық шығыстар
2009	44.586.977	4.735.461
2010	841.000	3.834.857
2011	841.000	3.834.857
2012		3.834.857
2013		3.834.857
2014-2021		22.564.721
Жиыны	46.268.977	42.639.610

Шикі мұнай жеткізу бойынша міндеттемелер

Экспорт алдындағы қаржыландыру туралы келісімнің шарттары бойынша Топтан 2009 жылғы қыркүйекке дейінгі мерзімде жеткізу күні айқындалатын әділ құн бойынша қарыз берушінің пайдасына ай сайын 150.000 тонна шикі мұнай жеткізуді жүзеге асыру талап етіледі. Топтың Үкіметтің өкіміне сәйкес ішкі нарыққа мұнай мен мұнай өнімін жеткізу бойынша да міндеттемелері бар.

«ҚазГерМұнай» ЖШС («ҚГМ», ҚМГ БӨ 50% бірлескен кәсіпорны) міндеттемелері

2008 жылғы 31 желтоқсанда ҚГМ міндеттемелеріндегі Топтың үлесі 10.740.257 мың теңгені құрады.

ҚГМ шартты міндеттемелері

Салық органдары рұқсат етілген лимиттен асатын көлемде газ жаққаны үшін айыппұл есептеу кезінде қолданылатын ставкалармен байланысты міндеттемеге қатысты ҚГМ-ға шағым берді. Осы мәселе бойынша 2008 жылы ҚГМ салық органдары жасаған есепке Қызылорда өңірлік экономикалық сотына апелляция берді және мақұлдау алды. Алайда салық комитеті Қызылорда облысы сотының Қадағалау кеңесінде осы ұйғарымды теріске шығарды және алдыңғы ұйғарым салық комитетінің пайдасына шешілді. ҚГМ Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотына келесі апелляцияны беру үстінде. ҚГМ басшылығы ақырында іс компанияның пайдасына шешіледі деп болжайды. Осыған байланысты 2008 жылғы 31 желтоқсанда аяқталатын жыл ішіндегі шоғырландырылған қаржылық есептілікте ешқандай тиісті сома есептелген жоқ. Егер ҚГМ апелляцияны: жеңіп шықса ҚГМ басшылығы бағалаған міндеттеменің ең жоғары сомасы айыппұлдар мен өсімпұлдарды қоса алғанда, 9,873.360 мың теңгені құрайды.

CCEL шартты міндеттемелері (ҚМГ БӨ 50% бірлескен кәсіпорны)

2007 жылы CCEL бухгалтерлік кітаптарына 2002-2004 жылдарға арналған жоғары пайданы есептеу мен аударуға қатысты салық органдары аудит жүргізді. Осы тексерудің нәтижесінде CCEL-ге Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Салық комитетінен 11.781.577 мың теңге мөлшерінде қосымша салық, 2.727.387 мың теңге сомасында айыппұл және 11.641.376 мың теңге сомасында өсімпұл төлеу талабы қойылды. 2008 жылы Компания Астана қаласының сотына апелляция берді, онда CCEL пайдасына шешім шығарылды. Салық органдары Жоғарғы сотқа апелляция берді, онда кейіннен олардың пайдасына шешім шығарылды. ССЕL жоғарғы соттың алқасына жоғары пайдаға салық бойынша қойылған талаптарға қатысты апелляция берді. Қаржылық есептілікке кол қою күнінде бұл істің шешімі белгісіз болып қалды. 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша CCEL осы талап бойынша 1.889.187 мың теңге сомасындағы ықтимал шығындарды есептеді.Қалған сома есептелген жоқ, өйткені CCEL істің қорытындысы өзінің пайдасына шешіледі деп болжайды.

«Интергаз Орталық Азия» («ИОА») АҚ-тық Үкіметпен жасалған шарт бойынша инвестициялық және өзге де міндеттемелері

Газ тасымалдары активтерін жақсартуға арналған инвестициялар
Топ Үкімет пен Топ арасында кол қойылған шартқа (бұдан әрі «Шарт») сәйкес Қазақстан Республикасында магистралдық газ құбырлары желісін басқарады. Шарттың талаптары бойынша ИОА-ның берілген газ тасымалдары активтерін жақсартуға жөндеуге және жаңа газ тасымалдары активтеріне инвестиция беруге жыл сайын 30 миллион доллар (2008 жылғы 31 желтоқсанда 1 АҚШ доллары 120,77 теңге бағамы бойынша 3.623.100 мың теңге) инвестиция беру міндеттемесі бар. Шарттың талаптарына сәйкес ИОА Шарттың қолданылу мерзімі ету сәтінде көрсетілген инвестициялардың қалдық құнын өтейтін болады. 2008 жылғы 31 желтоқсанда ИОА-ның осы инвестициялық міндеттемеге қатысты шамамен 4700.470 мың теңге сомасына келісім шарттық міндеттемесі болды.
Осы инвестициялық міндеттеме белгілі бір шарттар болған кезде туындайды. Олардың бірі тасымалданатын газдың физикалық көлемінің тұрақты болып қалатындығында немесе 1996 жылдың деңгейімен салыстырғанда ұлғаятындығымен қорытындыланады; келесісі газ тасымалдау жөнінде шетелдік клиенттермен келісімшарттардың жалғасатын талаптары Шарт жасалғанға дейін қандай болса сондай қолайлы болып қалатындығымен қорытындыланады. Егер газ тасымалдауға арналған тарифтер мен клиенттер тарапынан төлемеушіліктер жақсарту жүргізу мен инвестицияны жүзеге асырылмайтын етсе, ИОА-ның ішкі тарифті түзетуді немесе оның инвестициялық міндеттемелері деңгейін түзетуді қарау үшін Қазақстан Республикасының Үкіметіне жүгінуге құқығы бар.
Роялти
1997 жылғы 17 шілдеден бастап ИОА Қазақстан Республикасының Үкіметіне шамамен Батыс жүйесі бойынша тасымалданған газ көлемінің 2%-ы мөлшерінде роялти төлеуге міндетті. Алайда, Шартқа сәйкес бұл төлем Батыс жүйесі бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Батыс жүйесі клиенттерін ИОА алдындағы роялти төлеу міндеттемесі туралы хабардар ететін қаулысы шыққаннан кейін ғана төлеуге жатады. 2008 жылғы 31 желтоқсанда мұндай қаулы жарияланбады. Роялти төлеу шарттарын іске асыруға байланысты белгісіздік салдарынан Топ қазіргі кезде өз клиенттеріне роялти есептемейді.
Бұдан басқа, ИОА өткен кезеңдерде роялтидің қандай да бір сомасына қатысты ИОА-да міндеттеме бар екендігі жайлы түсініктеме сияқты, роялти ендігі есептелуі тиіс немесе есептеледі деген Қазақстан Республикасының Үкіметінен ешқандай нұсқау алған жоқ.
Басшылық Қазақстан Республикасы Үкіметімен осы мәселені түсіндіру жөнінде жұмыс істеуде және ИОА-ға немесе оның клиенттеріне еткен кезеңдер үшін немесе болашақта роялти төлеу жөнінде ешқандай міндеттеме енгізілмейді деп санайды.
Қырғыз айналымы
ИОА тарифтерді өтеуді қамтитын белгілі бір шарттарға сәйкес Шартта шамамен 90-100 миллион АҚШ доллары мөлшерінде белгіленген күн бойынша қырғыз айналымын әзірлеуге және салуға тиіс. Бұл актив Қазақстан Республикасына мынадай күндерден неғұрлым кешірек берілетін болады: Шарт мерзімі аяқталғаннан кейін, немесе аяқталған соң жиырма жылдан кейін бір АҚШ долларына. Бұл айналымның құрылысы әлі басталған жоқ.
Басшылық ИОА осы мәселеде міндеттемелерін орындау үшін барлық қажетті қадамдарды жасады деп санайды, оның ішінде Қырғыз Республикасына тиесілі газ құбыры учаскесін басқаруға қабылдау туралы мәселені қарайды. Алайда, Шарт талаптары бойынша қырғыз айналымын салудың негізгі шарты болып табылатын жаңа ішкі тарифтер 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша әлі жарияланған жоқ.
Қазақстан Республикасының Үкіметі ИОА-ның инвестициялық міндеттемелерін орындауын коса алғанда, Шарт бойынша өз міндеттемелерін орындауын тексеруді жүзеге асырады. ИОА-ның 2008 жылғы Шарт бойынша инвестициялық міндеттемелерді орындауын тексеру 2009 жылы жүргізілетін болады. Басшылық 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша ИОА инвестициялық талаптарды орындайды деп санайды.
2005 жылғы 31 желтоқсанға дейін ИОА өзінің Шарт бойынша таза пайдасының 10%-ын Үкіметке төледі.
2006 жылғы 31 наурызда Қазақстан Республикасының атынан Қаржы министрлігі мен ИОА Шартқа түзетулер («Түзетулер») енгізу туралы келісімге кол қойды. Түзетулерге сәйкес 2008 жылғы 1 қаңтардан бастап 2012 жылғы 31 желтоқсанға дейінгі кезең және қосымша бес жылдық кезең ішінде жылдық төлем әрбір кезеңнің басында келісілетін болады, егер бұл келісім жүргізілмеген жағдайда ИОА жылына 2.082.287 мың теңге төлейтін болады.

«МұнайТас» АҚ пен «Қазақстан-Қытай құбыр жолы» АҚ технологиялық мұнайы

«Мұнай Тас» АҚ, Топтың 50% бірлескен кәсіпорны құбыр жолға айдау үшін технологиялық мұнай алды. 2008 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша құбыр жолын толтыру үшін айдалған мұнайдың көлемі 99 мың тоннаны құрады. Осыған ұқсас «Қазақстан-Қытай құбыр жолы» АҚ Топтың 50% бірлескен кәсіпорны өзінің «ПетроЧайна Интернэшнл Қазақстан» ЖСШ байланысты тарапынан 401 мың тонна мөлшерінде өз құбыр жолын толтыру үшін мұнай алды. «Мұнай Тас» АҚ және «Қазақстан-Қытай құбыр жолы» АҚ осы мұнайдың сақталуы үшін толық жауаптылықта болады және құбыржол пайдаланудан шығарылған немесе тасымалдау келісім-шартының қолданылу мерзімі аяқталған жағдайда оны клиенттерге қайтаруға тиіс. Топ осы мұнайға қатысты ешқандай активтерді немесе міндеттемелерді көрсетпейді.

Ковенанттар

Топтың жекелеген еншілес ұйымдарына қарыз шарттары бойынша туындайтын шектеу шарттарын сақтау кажет. Топтың басшылығы Топ және оның еншілес ұйымдары есепті күнгі жағдай бойынша белгіленген барлық шектеу шарттарын сақтады деп санайды (43-ескертпе)

«ҚазМұнайТеңіз» АҚ («ҚМТ») көмірсутегі шикізатына барлау жүргізуге арналған келісім-шарттар бойынша міндеттемелері

Көмір сутегі шикізатына барлау жүргізуге арналып Үкіметтік органдармен жасалған «ҚМТ» келісім-шарттарының талаптарына сәйкес «ҚМТ» тиісті мұнай-газ жобалары жөніндегі ең аз жұмыс бағдарламаларын орындау бойынша міндеттемелері бар. 2008 жылғы 31 желтоқсанда «ҚМТ»-ның жалпы сомасы 239.836 мың АҚШ долларына (28.964.994 мың теңгеге баламалы) 2009 жылға арналған ең аз жұмыс бағдарламасын орындау жөніндегі міндеттемесі бар.

«ҚазМұнайГаз» Сауда үйі» АҚ-тын («ҚМГ СУ») ішкі нарыққа жеткізілімдер бойынша міндеттемелері

Қазақстан үкіметі мұнайды сатуға маманданған компанияларды негізінен ауыл шаруашылығы өндірушілерін көктемгі және күзгі дала жұмыстары уақытында қолдау үшін жыл сайынғы ішкі энергетикалық қажеттілікті қамтамасыз ету үшін өнімнің бір бөлігін ішкі нарыққа беруді міндеттейді. Ішкі нарықтағы мұнайдың бағасы сыртқы нарықтағы бағалардан, тіпті коммерциялық мәмілелерде белгіленетін ішкі нарықтағы стандарты бағадан да айтарлықтай темен. 2008 жыл ішінде ҚМГ СҮ жалпы сомасы 30.466.132 мың теңгеге 560.501 тонна мұнай өнімдерін берді. 2009 жылы ҚМГ СҮ 5.044.248 мың теңге сомасына қосымша 100.000 тонна беруге міндетті.

ИТК шартты міндеттемелері

2008 жылғы 31 желтоқсандаға жағдай бойынша ИТК жалпы сомасы 29.667.715 мың теңгеге салық және өзге де шартты міндеттемелері болды. ИТК Топтың 33% иелену үлесі бар қауымдасқан ұйымы болып табылады.

Қазақтелекомның лицензиялық міндеттемелері

Сымсыз байланыс қызметтерін көрсетуге арналған бірқатар лицензия шарттарына сәйкес Қазақтелекомның өз желісін жабу аймағына қатысты белгілі бір міндеттемелері бар. Қазақтелеком Қазақстан Республикасының негізгі магистралдарының, шағын қалалар мен кала үлгісіндегі кенттердің бойындағы аудандарды қамти отырып, ұтқыр желіні жабуды кеңейтуге міндетті. Қазақтелекомның басшылығы Қазақтелеком лицензиялардың шарттарын сақтайды деп санайды.

Кредит беру жөніндегі міндеттемелер

Топтың кез келген уақытта кредиттерді беру жөнінде өтелмеген міндеттемелері болады. Бұл міндеттемелер кредиттік карточкалар мен овердравттар бойынша бекітілген қарыздар мен лимиттер нысанын қабылдайды және белгілі бір жағдайларда күші жойылатын болып табылады. Топ 2009 жылы негізгі компаниядан және шетелдік контрагенттердің бір қатарынан қарыздық бағалы қағаздарды, қарыздарды шығару арқылы осы міндеттемелерді қаржыландыруды жоспарлап отыр.
Топ үшінші тараптардың алдында клиенттердің міндеттемелерді орындауына кепілдік беру мақсатында қаржылық кепілдіктер мен аккредитивтер ұсынады. Бұл келісімдердің тіркелген лимиттері болады және әдетте бес жылға дейінгі мерзімге беріледі.
Міндеттемелердің келісім шарттық сомалары санат бойынша мынадай кестеде көрсетілген. Кестеде көрсетілген міндеттемелер бойынша сомалар толығымен аванспен берілген сома деп болжанбайды. Кестеде көрсетілген аккредитивтер бойынша сомалар барынша бухгалтерлік шығынды көрсетеді, егер контрагенттер келісімшарт бойынша өз міндеттемелерін орындамаса, есепті күнге танылған болады.

Мың теңгемен	2008
Шартты сома
Қарыз, кредиттік желі және қаржылық жалдау бойынша міндеттемелер	124.399.242
Аккредитиетер және есептік операцияларға жатқызылған басқа да міндеттемелер	14.846.794

Топ теңгерімнен тыс міндеттемелерді қабылдаған кезде кредиттік реттеу саясатын және басқару саясатын да, теңгерімдік операциялар бойынша саясатты да пайдаланады.
Жоғарыда көрсетілген кредит беру жөніндегі қолда бар шарттық міндеттемелердің жалпы сомасы болашақта ақшалай қаражатта өз қажеттілігін тудыруы міндетті емес, өйткені бұл міндеттемелер олар қаржыландырылғанға дейін бітуі немесе жабылуы мүмкін.

Тұрақтандыру жоспары бойынша міндеттемелер

Қор 2008 жылы Үкімет бекіткен Тұрақтандыру жоспарын жүзеге асыруда Үкіметтің негізгі операторы болып тағайындалды (1-ескертпе). Тиісінше, Қор мынадай Тұрақтандыру жоспары бойынша міндеттемелерге ие:
Қаржылық секторды тұрақтандыру
Үкімет Қазақстанда қосымша капиталдандыруды қамтамасыз ету үшін екінші деңгейдегі төрт ірі банктердің акцияларын 25%-ға дейін сатып алуды Қорға тапсырды. Үкімет осы мақсаттар үшін Қорға 480 миллиард теңге бөліп отыр. Қор экономикалық дағдарысты аяқтағаннан кейін акционер болып қалмайды және акцияларды 5 жыл ішінде сатып алғаннан кейін, бірақ Қор төлеген бағадан темен емес бағаға сатып алуды іріктеуді банктерге береді.
Жылжымайтын мүлік нарығындағы проблемаларды шешу
Үкімет ипотекалық қарыздарды қаржыландыру және қайта қаржыландыру үшін қаражат беруді шешті. Үкімет Қорға екінші деңгейдегі банктерде депозиттер орналастыруды және жалпы сомасы 600 миллиард теңгеге құрылыс компанияларын тікелей қаржыландыруды беруді тапсырды. Бұл сома қолданыстағы ипотекалық қарыздарды қайта қаржыландыруға, жалғастырылатын құрылысты аяқтау үшін қаржыландыруды қамтамасыз етуге және қор және оның еншілес ұйымдары арқылы дайын тұрғын үйді сатып алуға ішінара жұмсалатын болады.
Шағын және орта бизнесті қолдау
Правительство поручило Фонду предоставить поддержку предприятиям малого и среднего бизнеса через финансирование новых проектов (30%) и рефинансирование существующих проектов (70%). Фонд предоставит 120 миллиардов тенге на эти цели.
Агроөнеркәсіптік кешенді дамыту
Үкімет 2009-2011 жылдарда агроөнеркәсіптік кешенде 350 миллиард теңгені инвестициялайды. Әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациялар қаржыландыру бағдарламасына тартылатын болады, алайда, Тұрақтандыру жоспары Қор арқылы берілетін қаржыландыру мөлшерін көздемейді.
Инновациялық, индустриялық және инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру
Қор инновациялық, индустриялық және инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыру үшін 120 миллиард теңге береді.

42. САРАЛАНЫМ ЕСЕПТІЛІГІ

Басқару мақсаты үшін Топтың қызметі өндіретін өнім түріне және көрсетілетін қызметтің тұрпатына сәйкес мынадай бес операциялық сараланымға бөлінеді:
Мұнай-газ сараланымы мұнай мен газды барлау және ендіру, мұнай мен газды тасымалдау, мұнай мен газды қайта өңдеу және сату, шикі мұнай, қайта өңделетін өнімдер бойынша операцияларды қамтиды.
Тасымалдау сараланымы жүктер мен жолаушыларды темір жолмен және әуе көлігімен тасымалдау жөніндегі операцияларды қамтиды.
Телекоммуникация сараланымы жергілікті, алыстағы қалааралық және халықаралық байланысты коса алғанда (ТМД-ға кіретін және кірмейтін елдерді коса алғанда), тіркелген байланыс қызметтері; сондай-ақ байланыс арналарын жалдау, деректерді беру және сымсыз байланыс қызметтері бойынша операцияларды қамтиды.
Энергетикалық сараланым электр энергиясын өндіру және беру жөніндегі, электр энергетикалық жүйеге электр энергиясын жіберуді техникалық, диспетчерлеу және импортталатын электр энергиясын пайдалану жөніндегі операцияларды, Қазақстан Республикасының Бірыңғай электр энергетикасы жүйесінің объектілерін орталықтандырылған шұғыл-диспетчерлік басқару функцияларын қамтиды.
Қаржы институттары мен даму институттары, сараланымы Қазақстан экономикасының барлық сараланымдарында инвестициялық және және инновациялық қызметті арттыру және ынталандыру жөніндегі.
Жоғарыда аталған есептік сараланымдардың кейбіреулері Топтық ұйымдық құрылымына сәйкес неғұрлым ұсақ есептік сараланымдарды біріктіру арқылы қалыптастырылды. Әрбір есептік сегмент ҚЕХС-қа сәйкес дайындалған әрбір сараланым қызметінің қаржылық нәтижелері сараланымға ресурстарды бөлу және оның қызмет нәтижелерін бағалау туралы шешімдерді қабылдау мақсаты үшін Бас басқарушыға және шешімдер қабылдауға жауаптыға беріледі.
Қалған операциялық сегменттер олардың мәнінің болмауына байланысты Өзгелей сегменттер ретінде біріктіріліп, ұсынылды. «Самұрық-Қазына» операциялары қаржы институттары мен даму институттарының сараланымына енгізілді.
Төменде 2008 жыл ішіндегі Топтың операциялық сараланымдарының пайдасы мен шығыны, активтері мен міндеттемелері туралы ақпарат берілген:

Мың теңгемен	Мұнай-газ	тасымалдау	Телекоммуникация	Энергетика	Қаржы және даму институттары	Өзгелер	Элиминация	Барлығы
Сыртқы клиенттерге сатудан кіріс	2.509.812.468	560.857.501	138.465.973	76.415.827	42.016.664	27.872.652	-	3.355.441.085
Басқа сараланымдарға сатудан кіріс	34.327.275	61.941.475	3.913.223	13.392.427	1.378.544	3.460.675	(118.413.619)	-
Кірістің жиыны	2.544.139.743	622.793.976	142.379.196	89.808.254	43.395.208	31.333.327	(118.413.619)	3.355.441.085
Бір жылға таза пайда	385.589.399	68.125.550	29.515.837	10.562.717	(14.889.077)	16.830.617	(34.700.527)	461.034.516
Сараланымның активтер жиыны	4.588.435.347	987.101.619	337.959.457	273.430.865	626.472.628	3.532.969.249	(2.673.523.454)	7.672.845.711
Сараланымның міндеттемелер жиыны	2.562.941.058	314.223.098	143.644.161	150.223.076	380.396.757	38.243.996	(174.165.599)	3.415.506.547
Өзгелей сараланым ақпараты
Қаржылық кіріс	103.244.785	7.724.631	878.565	1.164.984	3.086.675	52.858.793	(40.416.084)	128.542.369
Қаржылық шығындар	(188.952.629)	(10.163.968)	(6.089.217)	(1.491.170)	(638.949)	(463.077)	1.611.923	(204.187.087)
Қауымдасқан компаниялардың кірісіндегі ұлас	22.364.417	862.880	17.554.988	(2.729)	-	(26.723)	-	40.750.833
Табыс салығы бойынша шығыстар	(253.842.485)	14.603.630	6.085.400	1.973.304	(2.008.081)	(182.194)	-	(233.370.426)
Тозу, ескіру және амортизация	(154.660.428)	(49.616.841)	(23.113.024)	(8.730.214)	(364.916)	(1.978.445)	-	(236.453.868)
Құнсызданудан түскен шығындар	(32.374.490)	184.540	(10.669.970)	(1.555.013)	(18.788.015)	(33.684.059)	515.944	(96.571.063)
Тозған тауарлық-материалдық қорларға күмәнді дебиторлық берешекке және өтеуге күмәнді ҚҚС-қа резервтер	(18.711.728)	(3.779.533)	(975.607)	(669.337)	(373.497)	(831.053)	-	(25.340.755)
Резервтерге аударымдар	(20.563.047)	(1.238.728)	(1.293.763)	-	(275.141)	(6.037)	-	(23.376.714)
Қауымдасқан компаниялардағы инвестициялар	127.090.073	2.436.557	44.604.223	75.429	17.099	3.263.926	-	177.487.307
Күрделі шығындар	480.584.079	139.625.273	63.687.574	31.684.260	559.257	19.407.495	(168.135)	735.379.803

43. ЕСЕПТІК КҮННЕН КЕЙІН БОЛҒАН ОҚИҒАЛАР

Теңгенің девальвациялануы
2009 жылғы 4 ақпанда Теңге АҚШ долларына және баска негізгі валюталарға қатынасы бойынша девальвацияланды. Девальвацияға дейін және одан кейін айырбастау бағамы 1 АҚШ доллары 120 Теңгені және тиісінше 1 АҚШ доллары үшін 150 Теңгені құрады. ҚҚБ айырбастау бағамы 2009 жылғы 19 маусымда 1 АҚШ доллары үшін 150,3 теңгені құрады.
«МаңғыстауМұнайГаз» АҚ сатып алу («ММГ»)
2009 жылы 15 сәуірде ҚМГ ҰК және «CNPC Exploration and Development Company Ltd.» «Central Asia Petroleum Ltd.-дан» ММГ-ның 100% жай акцияларын сатып алуға ниет білдіргені туралы шартқа қол қойды. ММГ активтері Қаламқас, Жетібай мұнай-газ кенорнынан және барлау бойынша баска активтерді қамтиды. ММГ иелігінде тұрған Павлодар мұнай өңдейтін зауытына жатқызылған активтер мәмілеге қосылмаған болатын. Мәмілені аяқтау 2009 жылдың тамызы деп белгіленіп отыр, алайда осы есепті күнге мәмілені аяқтау үшін талап етілетін барлық талаптар орындалмаған.
Облигацияларды шығару
2009 жылы 30 қаңтарда Қор ұйымдаспаған нарықта жалпы сомасы 480 миллиард теңгеге 480.000 купонды облигацияларды орналастырды. Облигациялардың айналым мерзімі 15 жылды құрайды, купондық сыйақы 0,02% мөлшерінде әр жарты жыл сайын төленеді және бір облигация үшін номиналдық құны 1.000.000 теңгені құрайды. Барлық облигацияларды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі сатып алды. Облигацияларды шығару мақсатында Тұрақтандыру жоспары шеңберінде іс-шараларды қаржыландыру үшін қаражат тартылған болатын.
2009 жылы 18 наурызда Қор ҚҚБ-ға жалпы сомасы 750 миллиард теңгеге қосымша 750.000.000 купондық облигациларды орналастырды. Облигациялардың айналым мерзімі 6-15 жылды құрайды, жылдық купондық сыйақы 4% мөлшерінде әр жарты жыл сайын төленеді және бір облигация үшін номиналдық құны 1.000 теңгені құрайды. Осы облигациялардың барлығын одан әрі қалай ашылғанын БТА банкі мен Альянс банкі сатып алған болатын.
«БТА Банкі» АҚ («БТА Банкі») сатып алуы
2009 жылғы ақпанда «Банк және банк қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасы Қаржы нарығы мен қаржы институттарын реттеу және қадағалау агенттігі Үкіметке «БТА Банкі» АҚ бақылау пакетін сатып алуды ұсынды, ал Үкімет Қор тұлғасында Агенттіктің ұсынысын қабылдады. Сөйтіп Қор әрбір акцияны 8.401 теңге бағасы бойынша 25.243.343 дана қосымша шығарылған 212.095 миллион теңге сомасындағы жай акцияларды сатып алды, соның нәтижесінде БТА Банкі капиталындағы Қордың үлесі 75,10% құрады. Банкті Қор Банктің сыртқы міндеттемелерін ағымдағы қайта құрылымдау аяқталғаннан кейін одан әрі қайта сату мақсатында сатып алды. 2009 жылғы ақпанда рейтингтік агенттіктер Банктік кейбір борыштық инструменттерін төмендетті, бұл осы борыштық инструменттер бойынша ковенанттардың бұзылуына әкеліп соқты, және соның салдарынан банктің көптеген міндеттемелері ағымдыққа айналды.
2009 жылғы наурыздың ішінде БТА Банкі ҚҚБ-га 6-15 жыл айналым мерзімімен жалпы сомасы 645 миллиард теңгеге 9% мөлшеріндегі купондық сыйақысымен өз облигацияларын орналастырды. Осы облигациялардың барлығын Қор сатып алды. Бір мезгілде Қор осындай айналым мерзімімен және 4% мөлшердегі купондық сыйақысымен облигациялар шығарды («Облигациялар шығару» параграфында ұсынылғандай). Жалпы сомасы 645 миллиард теңге облигацияларды БТА Банкі сатып алды. Кейіннен БТА Банкі жалпы сомасы 289,5 миллиард теңге облигацияларды кері сатып алу келісімімен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне сатты.
«Альянс банкі» АҚ- депозитті орналастыру және облигацияларды сатып алу
2009 жылдың 2 ақпанында Қор Альянс банкті қосымша капиталдандыру мақсатында 24.000.000 мың теңге мөлшерінде «Альянс Банкі» АҚ-га («Альянс Банк») депозит орналастырды.
2009 жылғы наурыздың ішінде Альянс Банкі ҚҚБ-ға 6-15 жыл айналым мерзімімен жалпы сомасы 105 миллиард теңгеге 9% мөлшеріндегі купондық сыйақысымен өз облигацияларын орналастырды. Осы облигациялардың барлығын Қор сатып алды. Бір мезгілде Қор осындай айналым мерзімімен және 4% мөлшердегі купондық сыйақысымен облигациялар шығарды («Облигациялар шығару» параграфында ұсынылғандай). Жалпы сомасы 105 миллиард теңге облигацияларды Альянс Банкі сатып алды және осы күні 54 миллиард сомасындағы облигацияларды кері сатып алу келісімімен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне сатты. Басқа екінші деңгейдегі банктердегі үлестерді сатып алу және депозиттер орналастыру
Тұрақтандыру жоспары шеңберінде (1-ескертпе) 2009 жылдың ішінде Үкімет кейбір қазақстандық банктерге қаржылық қолдау көрсетті.
Қор 2009 жылғы қаңтардың соңында «Қазкоммерцбанк» АҚ мен «Қазақстанның халық жинақ банкі» АҚ-ға 36.000.000 мың теңге және тиісінше 60.000.000 мың теңге қысқа мерзімді депозиттер орналастырды, соңында жаңа эмиссия шеңберінде олардың акцияларын сатып алу жолымен банктердің капиталына инвестициялаған болатын, олар төмендегідей берілген:
* 2009 жылы 14 мамырда Қор бір акция үшін бағасы 217,5 теңгеден
«Қазкоммерцбанк» АҚ-ның 1165.517.241 дана жай акцияларын
сатып алды, бұл Банктің капиталын 36.000.000 мың теңгеге
инвестициялауға әкелді.
* 2009 жылдың 27 және 29 наурызында Қор «Қазақстанның халық
жинақ банкі» АҚ бір акция үшін бағасы 104,03 теңгеге және
тиісінше бір акция үшін бағасы 168,42 теңгеге 259.064.909
дана жай акциялар мен артықшылық берілген 196.232.499 дана
артықшылықты акцияларды иеленді, нәтижесінде 60.000.000 мың
теңгеге Банктің капиталын инвестициялаған болатын.
«Қазкоммерцбанк» АҚ пен «Қазақстанның халық жинақ банкі» АҚ жай акцияларының жалпы санынан Қордың қосымша эмиссиясы мен үлесін арқылы сатып алу жүзеге асырылған болатын, ол 21,26% және тиісінше 20,91% құрады. «Қазкоммерцбанк» АҚ акциялары соңынан «Қазкоммерцбанк» АҚ акционерлеріне сенімді басқаруға берілді.
Сонымен 2009 жылғы қаңтардың аяғында Қор экономиканың нақты секторының жобаларын несиелендіру мақсатында «Қазкоммерцбанк» АҚ мен «Қазақстанның халық жинақ банкі» АҚ-ға 84.000.000 мың теңге және тиісінше 60.000.000 мың теңге 8% сыйақының жылдық мөлшерлемесімен 2012 жылда өтеу мерзімі бар ұзақ мерзімді депозиттерді орналастырды.
Ипотекалық қарыздарды қайта қаржыландыру мақсатында екінші деңгейдегі банктерге салымдар орналастыру
Тұрақтандыру жоспары шеңберінде (1-ескертпе) 2009 жылдың екінші тоқсанында Қор кейбір қазақстандық банктерге 120.000.000 мың теңге мөлшерінде депозиттер орналастырды. Депозиттер халықтың олардан алған ипотекалық қарыздарын қайта қаржыландыру үшін жиырма жылға орналастырылған болатын.
Шағын және орта бизнесті қолдау мақсатында екінші деңгейдегі банктерге салымдар орналастыру
Тұрақтандыру жоспары шеңберінде (1-ескертпе) 2009 жылдың бірінші тоқсанында Қор «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ («Даму» қоры»), еншілес ұйымдарға 120.000.000 мың теңге мөлшерінде 7 жылға дейінгі мерзіммен қарыз берді. «Даму» қоры алынған қаражаттың бөлігін кейбір қазақстандық банктерге 117.000.000 мың теңге сомасында қарыз берді. Қарыздар Тұрақтандыру жоспарына сәйкес шағын және орта бизнес субъектілерін қаржыландыру және қайта қаржыландыру мақсаттары үшін берілді. 3.000.000 мың теңге «Даму» қорының өзі де осындай мақсаттарға пайдаланатын болады.
«ҚазАтомӨнеркәсіп» ҰАК» АҚ және «Тау-Кен Самұрық» ҰТК» АҚ акцияларын беру
2009 жылдың бірінші тоқсаны ішінде Үкімет «ҚазАтомӨнеркәсіп» ұлттық компаниясы» АҚ (100%) және «Тау-Кен Самұрық» ұлттық тау-кен компаниясы» АҚ (100%) үлестеріндегі инвестицияларды Қорға тапсырды.
Кәсіпорындардың шығуы
Қазақстан Республикасы экономикасын жаңарту мәселелері жөніндегі Мемлекеттік комиссияның 2009 жылғы маусымдағы шешіміне сәйкес Қор Қазақстан Республикасының Индустрия және сауда министрлігіне мынадай еншілес кәсіпорындарды беру жөніндегі рәсімдерді бастады;
1. «Сарыарқа ӘКК» АҚ
2. «Ертіс ӘКК» АҚ
3. «Оңтүстік ӘКК» АҚ
4. «Жетісу ӘКК» АҚ
5. «Тобыл ӘКК» АҚ
6. «Каспий ӘКК» АҚ
7. «Батыс ӘКК» АҚ
8. «Ұлттық инновациялық қор» АҚ
9. «KAZNEX» экспортты дамыту және алға бастыру корпорациясы» АҚ
ҚМГ ковенаттарын бұзу
Осы қаржылық есептілік күніндегі жағдай бойынша ҚМГ ҰК еншілес кәсіпорындары The Rompetrol Group және «ҚазТранГаз» АҚ қарыз шарттары бойын кейбір қаржылық талаптары бұзды. Алайда, осы еншілес ұйымдар кредиторлардан ең ірі қарыз бойынша және қалған қарыздарға да қатысты ықтимал міндеттемелерден босатылады, қазіргі сәтте төлем жөніндегі міндеттемелерді орындамау жағдайлары жоқ және тиісті кредиторлардың қарызы қайтарып алу және/немесе төлемдерді жеделтету ниеті жоқ. Осы қаржылық есептілік күніндегі жағдай бойынша қаржылық шарттар бұзылған қарыздардың жалпы сомасы шамамен 145,1 миллион АҚШ долларын құрайды.