ИПС "Әділет"

Сноска. Утратило силу нормативным постановлением Верховного суда РК от 24.12.2014 № 3 (вводится в действие со дня официального опубликования).

В целях приведения нормативного постановления Верховного Суда Республики Казахстан в соответствие с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях и единообразного применения в судебной практике некоторых норм законодательства об административных правонарушениях пленарное заседание Верховного Суда Республики Казахстан

постановляет:

1. Внести в нормативное постановление Верховного Суда Республики Казахстан от 26 ноября 2004 года № 18 "О некоторых вопросах применения судами законодательства об административных правонарушениях" (с изменениями от 16 января 2006 года, от 16 июля 2007 года, и от 22 декабря 2008 года) следующие изменения и дополнения:

1) в пункте 1 слова "материалов, не имеющих силы доказательств" заменить словами "материалов не имеющими силы доказательств";

2) в абзаце втором пункта 2 после слов "частные нотариусы," дополнить словами "частные судебные исполнители,";

3) пункт 4 дополнить абзацем третьим следующего содержания:

"Применение в соответствии с частью второй статьи 46 КоАП административного выдворения за пределы Республики Казахстан иностранцев или лиц без гражданства в качестве дополнительного административного взыскания по части третьей статьи 391-1, части второй статьи 394 КоАП допускается только наряду с основным административным взысканием в виде административного ареста.";

4) пункт 9 дополнить абзацами шестым, седьмым, восьмым, девятым, десятым и одиннадцатым следующего содержания:

"Статьей 636 КоАП определен круг должностных лиц, уполномоченных составлять протокол об административном правонарушении. Главой 32 КоАП установлена подведомственность административных дел и перечень наименований государственных органов, должностные лица, которые уполномочены рассматривать дела об административных правонарушениях.

Из содержания части первой статьи 640 КоАП следует, что протокол об административном правонарушении в течение трех суток с момента составления направляется в государственный орган, должностное лицо которого уполномочено рассмотреть дело об административном правонарушении. Данное требование закона применяется в тех случаях, когда должностное лицо, составившее протокол об административном правонарушении, не вправе само рассмотреть дело и наложить административное взыскание, а также в иных случаях, предусмотренных КоАП, исключающих рассмотрение дела лицом, составившим протокол об административном правонарушении.

К иным случаям относится, например, выполнение требований части пятой статьи 539 КоАП о том, что по заявлению лица, в отношении которого ведется производство по делу об административном правонарушении, дело о любом правонарушении, предусмотренном особенной частью раздела 2 КоАП, рассматривается судьей.

Ходатайство, заявленное правонарушителем, разрешение которого имеет существенное значение для дела, при невозможности его удовлетворения на месте совершения административного правонарушения лишает должностное лицо права налагать административное взыскание на месте.

В случаях, предусмотренных частью третьей статьи 27, частями третьей и пятой статьи 539, статьей 541 КоАП, дело об административном правонарушении подлежит направлению для рассмотрения в специализированный административный суд или районный суд с соблюдением правил, установленных статьей 642 КоАП.

Должностное лицо, составившее протокол об административном правонарушении, вправе само рассмотреть административное дело, за исключением случаев, прямо предусмотренных КоАП, и исключающих рассмотрение дела и применение мер взыскания на месте.";

5) абзац пятый пункта 11 изложить в следующей редакции:

"Сведения о наличии или отсутствии у несовершеннолетнего самостоятельного заработка или имущества, за счет которого может быть уплачен штраф, представляются вместе с делом об административном правонарушении должностным лицом, составившим протокол об административном правонарушении. Непредставление таких сведений является в соответствии с подпунктом 4) части 1 статьи 646 КоАП основанием для возвращения материалов должностному лицу, составившему протокол.";

6) пункт 12 дополнить абзацами четвертым и пятым следующего содержания:

"Если диспозиция статьи КоАП предусматривает ответственность за правонарушение, повлекшее причинение здоровью потерпевшего вреда без указания его тяжести, в случаях отказа потерпевшего от прохождения судебно-медицинской экспертизы, акт медицинского освидетельствования может служить доказательством наступления таких последствий правонарушения и при отсутствии в нем данных о степени тяжести причиненного вреда здоровью. При этом обстоятельства, подлежащие доказыванию по делу об административном правонарушении, предусмотренные подпунктом 5) статьи 605 КоАП, могут устанавливаться на основании иных подтверждающих документов (справки об оказанной медицинской помощи, о периоде временной нетрудоспособности, данные о прохождении потерпевшим лечения и т.п.).

Поскольку акты медицинского освидетельствования, в том числе акт освидетельствования на предмет определения состояния алкогольного или наркотического опьянения, могут служить доказательствами по делу об административном правонарушении, они должны исследоваться и оцениваться в совокупности с другими собранными по делу доказательствами, и не могут быть оспорены в порядке гражданского судопроизводства.";

7) пункт 13 дополнить абзацем четвертым следующего содержания:

"В случаях, когда должностное лицо, составившее протокол, в нарушении статей 607, 618 КоАП не обеспечило явку в суд лиц, присутствие которых обязательно в соответствии с частью третьей статьи 584 КоАП, и у суда отсутствует возможность рассмотрения дела с соблюдением требований части третьей статьи 584 и части третьей статьи 647 КоАП, судья при подготовке дела к рассмотрению на основании подпункта 4) части первой статьи 646 КоАП в случае невозможности немедленного исполнения определения о приводе указанных лиц вправе принять решение о возвращении протокола об административном правонарушении и других материалов дела должностному лицу, составившему протокол, по мотивам неполноты, которая не может быть восполнена при рассмотрении дела.";

8) в пункте 15 слова ", при отсутствии в действиях привлекаемого лица конкретного состава правонарушения," исключить;

9) в пункте 16:

в абзаце первом слово "свидетеля" исключить;

абзац третий изложить в следующей редакции:

"Суд в ходе судебного разбирательства по гражданскому или уголовному делу (соответственно статья 121 Гражданского процессуального кодекса и часть шестая статьи 327 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан) вправе непосредственно в том же судебном заседании в соответствии с частью второй статьи 578 КоАП рассмотреть дело об административном правонарушении, предусмотренном статьей 513 КоАП, с соблюдением правил, установленных частями 1-1 и второй статьи 648 КоАП.";

10) пункт 18 дополнить абзацем седьмым следующего содержания:

"Должностные лица органов внутренних дел не вправе осуществлять принудительное исполнение постановления о наложении штрафа, так как это не входит в их полномочия.";

11) в пункте 19:

абзац шестой изложить в следующей редакции:

"Порядок подачи и рассмотрения жалобы, протеста на постановление должностного лица уполномоченного государственного органа по делу об административном правонарушении определяется гражданским процессуальным законодательством (глава 26 Гражданского процессуального кодекса Республики Казахстан).";

дополнить абзацем седьмым следующего содержания:

"Жалоба, протест, не соответствующие требованиям статьи 658 КоАП, могут быть возвращены без рассмотрения судом, правомочным их рассматривать. Такое же решение может быть принято судом в случае пропуска установленного статьей 657 КоАП срока для обжалования или опротестования судебного акта и при отсутствии ходатайства о восстановлении пропущенного срока, заявленного лицом, в отношении которого вынесено обжалуемое постановление, либо отсутствии оснований для восстановления этого срока.";

12) в пункте 21:

абзац первый изложить в следующей редакции:

"Определение специализированного административного или районного суда по результатам рассмотрения жалобы, протеста на постановление должностного лица уполномоченного органа, а также определение областного и приравненного к нему суда по жалобе, протесту на постановление специализированного административного или районного суда по делу об административном правонарушении вступает в законную силу с момента принятия. Такое определение, а равно вступившее в законную силу постановление специализированного административного или районного суда либо специализированного суда по делам несовершеннолетних может быть пересмотрено в порядке надзора Верховным Судом Республики Казахстан по протесту Генерального Прокурора Республики Казахстан или его заместителей только по основаниям, предусмотренным статьей 665 КоАП.";

абзацы второй и третий исключить;

13) пункт 25-2 дополнить абзацами вторым, третьим, четвертым, пятым следующего содержания:

"Ответственность за совершение административного правонарушения, предусмотренного статьей 468-1 КоАП, наступает тогда, когда лицо, управлявшее механическим транспортным средством, допустило нарушение правил дорожного движения или эксплуатации транспортных средств, в результате которого по неосторожности здоровью потерпевшего причинен вред средней тяжести.

Если водителем, управлявшим механическим транспортным средством, в результате указанных выше противоправных действий наряду с причинением здоровью потерпевшего вреда средней тяжести причинен и материальный ущерб в виде повреждения транспортных средств, грузов, дорог, дорожных и других сооружений или иного имущества, либо причинен легкий вред здоровью третьего лица, то его действия подлежат квалификации в соответствии со статьей 63 КоАП по совокупности правонарушений, предусмотренных соответствующими частями статьи 468 и статьи 468-1 КоАП.

Под причинением потерпевшему вреда здоровью, ответственность за причинение которого предусмотрена частью второй статьи 468 КоАП, следует понимать легкий вред, повлекший либо не повлекший кратковременное расстройство здоровья.

Должностное лицо органа дорожной полиции при составлении протокола об административном правонарушении за нарушение правил безопасности дорожного движения и эксплуатации транспортных средств вправе в соответствии с положениями статей 577, 615, подпунктом 5) части первой статьи 618 КоАП изъять удостоверение на право управления транспортным средством лишь в порядке применения мер обеспечения производства по делу об административном правонарушении.";

14) пункт 25-3 считать пунктом 25-4;

15) дополнить пунктом 25-3 следующего содержания:

"25-3. В зависимости от установленных обстоятельств правонарушения, за совершение которого налагается административное взыскание в виде лишения специального права, связанного с доступом к управлению транспортным средством, самоходной машиной или иным механическим транспортным средством, судном, воздушным судном, в резолютивной части постановления конкретно указывается о лишении права управления определенным видом указанных средств передвижения (техники).

Указание в постановлении о лишении права управления транспортными средствами означает лишение специального права, связанного с доступом к управлению перечисленными в примечании к статьям 461 и 567 КоАП всеми видами автомобилей, тракторов и иных самоходных, самоходных сельскохозяйственных, мелиоративных и дорожно-строительных машин, трамваев, троллейбусов, а также мотоциклов и других механических транспортных средств. Указание в постановлении о лишении права управления судном, в том числе маломерным, означает лишение специального права, связанного с доступом к управлению плавательными средствами, перечисленными в примечании к статье 450 КоАП. При наложении по статье 445 КоАП взыскания в виде лишения специального права в постановлении также должно быть конкретно указано о лишении права управления воздушным судном.";

16) пункт 25-4 считать пунктом 25-5, изложив абзацы второй и третий в следующей редакции:

"Применительно к статье 484 КоАП под систематическим нарушением правил эксплуатации транспортных средств следует понимать совершение лицом три любых деяния, перечисленных соответственно в частях первой или второй указанной статьи, за каждое из которых оно привлечено к административной ответственности. К материалам дела об административном правонарушении, возбужденного по статье 484 КоАП, должны быть приобщены копии вступивших в законную силу постановлений, свидетельствующие о систематическом нарушении правил эксплуатации транспортных средств или правил дорожного движения.

17) пункт 25-5 считать пунктом 25-6;

18) пункт 25-6 считать пунктом 25-9;

19) пункт 25-7 считать пунктом 25-10, исключив из него слова "размера и";

20) дополнить пунктом 25-7 следующего содержания:

"25-7. Отчуждение в налоговом периоде субъектом правонарушения, предусмотренного статьей 532 КоАП, имущества, являющегося объектом налогообложения, без надлежащего или своевременного оформления либо без соответствующей государственной регистрации такой сделки, не исключает ответственность этого субъекта за нарушение мер финансового контроля.";

21) пункт 25-8 считать пунктом 25-11;

22) дополнить пунктом 25-8 следующего содержания:

"25-8. Начало срока, предусмотренного статьей 354-3 КоАП должно исчисляться с момента наступления юридического факта, являющегося основанием для возникновения права на недвижимое имущество (в частности, нотариальное удостоверение договора, вступление в силу решения суда, получение иного правоустанавливающего документа), с учетом фактического наличия и получения лицом от уполномоченных органов документов, удостоверяющих объект регистрации (технический паспорт строения, идентификационный документ на земельный участок), необходимых и достаточных для подачи документов на государственную регистрацию прав на недвижимое имущество.";

23) пункт 25-9 считать пунктом 25-12, изложив абзац третий в следующей редакции:

"При рассмотрении дел об административных правонарушениях и определении мер административного взыскания следует правильно применять нормы законов, предусматривающих внесение изменений и дополнений в КоАП, и обращать внимание на дату совершения административного правонарушения. Лицо, в отношении которого уголовное дело прекращено в связи с декриминализацией и отнесением совершенного деяния к категории административного правонарушения, подлежит привлечению к административной ответственности по статье особенной части раздела 2 КоАП, если не истек предусмотренный частью пятой статьи 69 КоАП срок давности привлечения к административной ответственности.";

24) пункт 25-10 считать пунктом 25-13, дополнив его абзацами четвертым, пятым и шестым следующего содержания:

"Административное правонарушение считается оконченным с момента, когда в результате действия (бездействия) правонарушителя имеются все предусмотренные законом признаки состава административного правонарушения.

В случае, если в соответствии с законодательными и нормативными правовыми актами обязанность должна быть выполнена к определенному сроку, состав правонарушения считается образовавшимся с момента истечения этого срока.

При наличии состава административного правонарушения в действиях (бездействии) юридического лица и его должностного лица положения части пятой статьи 69 КоАП о сроке привлечения к административной ответственности распространяются только на то лицо, в отношении которого принято решение об отказе в возбуждении уголовного дела либо о его прекращении.";

25) пункт 25-11 считать пунктом 25-14;

26) пункт 25-12 считать пунктом 25-15;

27) пункт 25-13 считать пунктом 25-16, дополнив его абзацем шестым следующего содержания:

"Если лицо привлечено к административной ответственности за осуществление лицензируемого вида деятельности с нарушением требований к такой деятельности, то суд вправе принять решение о приостановлении или прекращении такой деятельности. Если лицо привлечено к административной ответственности за осуществление без соответствующей лицензии лицензируемого вида деятельности либо за осуществление деятельности, требующей иного специального разрешения, без наличия такого специального разрешения, то суд вправе назначить дополнительное административное взыскание в виде запрещения такой деятельности на указанный в законе срок. Такое решение суда не позволяет лицу в период срока запрета получить соответствующую лицензию или иное специальное разрешение.";

28) дополнить пунктом 25-17 следующего содержания:

"25-17. Частью первой статьи 320 КоАП не установлен минимальный размер наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров, за участие в незаконном обращении которых предусмотрена административная ответственность. Поэтому незаконные изготовление, переработка, приобретение, хранение, перевозка или пересылка наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров образуют состав административного правонарушения, предусмотренного частью первой статьи 320 КоАП, и в случае, когда их размер не превышает размер, установленный Законом Республики Казахстан "О наркотических средствах, психотропных веществах, прекурсорах и мерах противодействия их незаконному обороту и злоупотреблению ими.";

29) дополнить пунктом 25-18 следующего содержания:

"25-18. Учитывая императивный характер санкции частей статьи 338-1 КоАП, предусматривающей конфискацию игорного оборудования, легитимационных знаков, в том числе не принадлежащих на праве собственности правонарушителям, виновным в нарушении законодательства об игорном бизнесе, суды обязаны при рассмотрении таких дел применять конфискацию игорного оборудования и легитимационных знаков, как предметов совершения административного правонарушения.";

30) дополнить пунктом 25-19 следующего содержания:

"25-19. При применении к лицу, виновному в незаконном строительстве, дополнительного административного взыскания в виде сноса незаконно возведенного строения следует учитывать нарушены ли требования Закона "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан", "Правил оформления и выдачи исходных материалов для проектирования и строительства", соответствует ли незаконно возведенное строение требованиям нормативной документации по строительству, не утратило ли лицо, привлеченное к административной ответственности, право обращения в соответствующие органы с целью получения правоустанавливающих документов, а также с заявлением в порядке статьи 244 ГК о признании права собственности на самовольную постройку. Исполнение постановления по делу об административном правонарушении в части сноса незаконно возведенного строения может быть приостановлено по основаниям и в случаях, предусмотренных законодательными актами (в частности, подпункт 5) пункта 1 статьи 583, статьи 659, 675 КоАП, подпункт 5) пункта 1 статьи 159, статья 396 ГПК, Закон "Об исполнительном производстве и статусе судебных исполнителей").";

31) дополнить пунктом 25-20 следующего содержания:

"25-20. При рассмотрении вопроса о привлечении лица к административной ответственности по части второй статьи 147 КоАП судам следует иметь в виду, что для признания действий субъектов рынка, направленных на ограничение конкуренции согласованными, необходимо наличие условий, предусмотренных антимонопольным законодательством (в частности, часть вторая статьи 11 Закона "О конкуренции").

Одним из таких условий является параллельность действий субъектов рынка. Параллельными следует понимать действия, совершаемые двумя или несколькими субъектами рынка в течение трехмесячного срока, в результате которых каждый из этих субъектов получил выгоду, не предполагавшуюся при отсутствии согласованных действий. При этом действия этих субъектов должны быть известны каждому из них, и они не являлись следствием каких-либо обстоятельств, в равной мере влияющих на данные субъекты.

Под трехмесячным сроком следует понимать предельный период времени между датами от начала действий субъекта рынка, совершившего их первым, и до начала аналогичных действий, совершенных другими субъектами рынка. Параллельные действия, совершенные вторым и последующими субъектами рынка по истечении трехмесячного срока, уже не могут квалифицироваться как согласованные.".

2. Согласно статье 4 Конституции Республики Казахстан настоящее нормативное постановление включается в состав действующего права, а также является общеобязательным и вводится в действие со дня официального опубликования.

Председатель Верховного Суда
Республики Казахстан	Б. Бекназаров
Судья Верховного Суда
Республики Казахстан,
секретарь пленарного заседания	Ж. Баишев

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Жоғарғы Сотының 24.12.2014 N 3 Нормативтік қаулысымен (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының нормативтік қаулысын Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексімен сәйкес келтіру және әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнаманың кейбір нормаларын сот тәжірибесінде біркелкі қолдану мақсатында Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы

қаулы етеді:

1. "Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы заңнаманы соттардың қолдануының кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2004 жылғы 26 қарашадағы № 18 нормативтік қаулысына (2006 жылғы 16 қаңтардағы, 2007 жылғы 16 шілдедегі және 2008 жылғы 22 желтоқсандағы өзгерістермен бірге) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1) 1-тармақтағы өзгерістің қазақ тіліндегі мәтінге қатысы жоқ;

2) 2-тармақтың екінші абзацында "жеке нотариустар" деген сөздерден кейін ", жеке сот орындаушылар," деген сөздермен толықтырылсын;

3) 4-тармақ мынадай мазмұндағы үшінші абзацпен толықтырылсын:

"ӘҚБтК-нің 46-бабының екінші бөлігіне сәйкес, шетел азаматтарын немесе азаматтығы жоқ адамдарды Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге әкімшілік жолмен кетіруді тек әкімшілік қамау түрінде негізгі әкімшілік жазамен қатар ӘҚБтК-нің 391-1-бабының үшінші бөлігі, 394-бабының екінші бөлігі бойынша қосымша әкімшілік жаза ретінде қолдануға жол беріледі.";

4) 9-тармақ мынадай мазмұндағы алтыншы, жетінші, сегізінші, тоғызыншы, оныншы және он бірінші абзацтармен толықтырылсын:

"ӘҚБтК-нің 636-бабында әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасауға уәкілетті лауазымды адамдар тобы айқындалған. ӘҚБтК-нің 32-тарауында әкімшілік істердің қайда қарауға жататындығы және әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға уәкілетті мемлекеттік органдардың, лауазымды адамдардың тізбесі белгіленген.

ӘҚБтК-нің 640-бабының бірінші бөлігінің мазмұны бойынша әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттама жасалған кезден бастап үш тәулiктің iшiнде әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстi қарауға уәкiлетті мемлекеттік органға, лауазымды адамға жiберiледi. Заңның осы талабы әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасаған лауазымды адамның өзі істі қарауға және әкімшілік жаза қолдануға құқығы болмаған жағдайларда, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасаған адамның істерді қарауын болдырмайтын, ӘҚБтК-де көзделген өзге де жағдайларда қолданылады.

Өзге жағдайларға, мысалы, ӘҚБтК-нің 539-бабының бесінші бөлігінің әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша өзіне қатысты іс жүргізілетін адамның арызы бойынша ӘҚБтК-нің 2-тарауының Ерекше бөлігінде көзделген кез келген құқық бұзушылық туралы істі судья қарайтындығы туралы талаптарын орындау жатады.

Құқық бұзушының істің шешілуі үшін елеулі маңызы бар өтінішін әкімшілік құқық бұзушылық жасалған жерде қанағаттандыру мүмкін болмаса, лауазымды адамды сол жерде әкімшілік жаза қолдану құқығынан айырады.

ӘҚБтК-нің 27-бабының үшінші бөлігінде, 539-бабының үшінші және бесінші бөліктерінде, 541-бабында көзделген жағдайларда, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс ӘҚБтК-нің 642-бабында белгіленген ережелерді сақтай отырып, мамандандырылған әкімшілік сотқа немесе аудандық сотқа қарау үшін жіберілуге тиіс.

Әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманы жасаған лауазымды адам ӘҚБтК-де тікелей көзделген әрі істі қарауды және сол жерде жазалау шарасын қолдануды болдырмайтын жағдайларды қоспағанда, әкімшілік істі өзі қарауға құқылы.";

5) 11-тармақтың бесінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"Кәмелетке толмағанның айыппұл төленуі мүмкін дербес табысының немесе мүлкінің болуы немесе жоқтығы туралы мәліметті әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманы жасаған лауазымды адам әкімшілік құқық бұзушылық туралы іспен бірге ұсынады. Мұндай мәліметтердің берілмеуі материалдарды хаттама жасаған лауазымды адамға ӘҚБтК-нің 646-бабы 1-бөлігінің 4) тармақшасына сәйкес қайтаруға негіз болып табылады.";

6) 12-тармақ мынадай мазмұндағы төртінші және бесінші абзацтармен толықтырылсын:

"Егер ӘҚБтК-нің бабының диспозициясында жәбірленушінің денсаулығына зиян келтіруге әкеп соқтырған құқық бұзушылық үшін жауапкершілік көзделсе және осы зиянның ауырлығы көрсетілмесе, жәбірленуші сот-медициналық сараптамадан өтуден бас тартқан жағдайда, медициналық куәландыру актісі денсаулыққа келтірілген зиянның ауырлық дәрежесі туралы деректер болмаса да осындай құқық бұзушылық салдарының туындауына дәлел бола алады. Бұл ретте ӘҚБтК-нің 605-бабының 5) тармақшасында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша дәлелдеуге жататын мән-жайлар өзге де растайтын құжаттардың (көрсетілген медициналық көмек туралы, уақытша еңбекке жарамсыз болу кезеңі туралы анықтамалар, жәбірленушінің емделуден өткендігі туралы деректер және т.б.) негізінде белгіленуі мүмкін.

Медициналық куәландыру актілері, соның ішінде алкогольден немесе есірткіден мастану жағдайын анықтау туралы куәландыру актісі әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша дәлелдеме болып табылатындықтан, ол іс бойынша жиналған басқа да дәлелдемелермен бірге зерттелуге әрі бағалануға тиіс және азаматтық сот ісін жүргізу тәртібімен даулауға жатпайды.";

7) 13-тармақ мынадай мазмұндағы төртінші абзацпен толықтырылсын:

"Хаттаманы жасаған лауазымды адам ӘҚБтК-нің 607, 618-баптарын бұзып, ӘҚБтК-нің 584-бабының үшінші бөлігіне сәйкес қатысуы міндетті адамдардың сотқа келуін қамтамасыз етпеген және соттың істі ӘҚБтК-нің 584-бабының үшінші бөлігінің және 647-бабының үшінші бөлігінің талаптарын сақтай отырып қарауына мүмкіндігі болмаса, судья ӘҚБтК-нің 646-бабы бірінші бөлігінің 4) тармақшасының негізінде істі қарауға дайындау кезінде аталған адамдарды әкелу туралы ұйғарымды дереу орындауға мүмкіндік болмаған жағдайда, толық емес деген себеппен әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманы және істі қарау кезінде толықтырылмайтын басқа да іс материалдарын хаттама жасаған лауазымды адамға қайтару туралы шешім қабылдауға құқылы.";

8) 15-тармақта ", жауаптылыққа тартылған адамның әрекетінде нақты әкімшілік құқық бұзушылықтың құрамы болмаса," деген сөздер алып тасталсын;

9) 16-тармақта:

бірінші абзацта "куәгердің" деген сөз алып тасталсын;

үшінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Сот азаматтық немесе қылмыстық іс бойынша сот талқылауы барысында (тиісінше Қазақстан Республикасы Азаматтық іс жүргізу кодексінің 121-бабы және Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 327-бабының алтыншы бөлігі) ӘҚБтК-нің 578-бабының екінші бөлігіне сәйкес тікелей сол сот отырысында ӘҚБтК-нің 648-бабының 1-1-бөлігінде және екінші бөлігінде белгіленген ережелерді сақтай отырып, ӘҚБтК-нің 513-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі қарауға құқылы.";

10) 18-тармақ мынадай мазмұндағы жетінші абзацпен толықтырылсын:

"Ішкі істер органдарының лауазымды адамдары олардың өкілеттіктеріне кірмейтіндіктен, айыппұл салу туралы қаулыны мәжбүрлеп орындатуды жүзеге асыруға құқылы емес.";

11) 19-тармақта:

алтыншы абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша уәкілетті мемлекеттік органның лауазымды адамының қаулысына шағым беру, наразылық келтіру және оларды қарау тәртібі азаматтық іс жүргізу заңнамасымен анықталады (Қазақстан Республикасы Азаматтық іс жүргізу кодексінің 26-тарауы).

мынадай мазмұндағы жетінші абзацпен толықтырылсын:

"ӘҚБтК-нің 658-бабының талаптарына сәйкес келмейтін шағымдар, наразылықтар оларды қарауға құқығы бар соттың қарауынсыз қайтарылуы мүмкін. Сот мұндай шешімді сот актісіне шағым беру немесе наразылық келтіру үшін ӘҚБтК-нің 657-бабында белгіленген мерзім өтіп кеткен жағдайда және шағымданған қаулы шығарылған адамның өтіп кеткен мерзімді қалпына келтіру туралы өтініші болмаған не осы мерзімді қалпына келтіру үшін негіз болмаған кезде қабылдай алады.";

12) 21-тармақта:

бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Уәкілетті органның лауазымды адамының қаулысына шағымды, наразылықты қарау нәтижелері жөніндегі мамандандырылған әкімшілік немесе аудандық соттың ұйғарымы, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша мамандандырылған әкімшілік немесе аудандық соттың қаулысына шағым, наразылық жөніндегі облыстық және оған теңестірілген соттың ұйғарымы қабылданған сәттен бастап заңды күшіне енеді. Мұндай ұйғарымды, сол сияқты мамандандырылған әкімшілік немесе аудандық соттың не кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған соттың заңды күшіне енген қаулысын тек ӘҚБтК-нің 665-бабында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының немесе оның орынбасарларының наразылығы бойынша Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты қадағалау тәртібімен қайта қарауы мүмкін.";

екінші және үшінші абзацтар алып тасталсын;

13) 25-2-тармақ мынадай мазмұндағы екінші, үшінші, төртінші, бесінші абзацтармен толықтырылсын:

"Механикалық көлік құралын жүргізуші жол қозғалысы немесе көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзуға жол беріп, абайсызда әкімшілік құқық бұзушылық жасаған кезде, жәбірленушінің денсаулығына ауырлығы орташа зиян келтіргенде ӘҚБтК-нің 468-1-бабында көзделген жауапкершілік туындайды.

Егер механикалық көлік құралын жүргізуші жоғарыда аталған заңға қайшы әрекеттердің нәтижесінде жәбірленушінің денсаулығына ауырлығы орташа зиян келтірумен қатар көлік құралын, жүктерді, жолдарды, жол мен басқа да құрылыстарды немесе өзге де мүлікті зақымдау түрінде материалдық залал келтірсе, не үшінші тұлғаның денсаулығына жеңіл зиян келтірсе, онда оның әрекеті ӘҚБтК-нің 468-бабының тиісті бөліктерінде және 468-1-бапта көзделген құқық бұзушылықтардың жиынтығы бойынша ӘҚБтК-нің 63-бабына сәйкес саралауға жатады.

ӘҚБтК-нің 468-бабының екінші бөлігімен көзделген жауапкершілік бойынша жәбірленушінің денсаулығына келтірілген зиян деп, оның денсаулығының шамалы бұзылуына әкеп соқтырған немесе соқтырмаған жеңіл зиянды түсіну керек.

Жол полициясы органының лауазымды адамы жол қозғалысының қауіпсіздігі және көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзғаны үшін әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманы жасау кезінде ӘҚБтК-нің 577, 615-баптарының, 618-бабының бірінші бөлігі 5) тармақшасының ережелеріне сәйкес тек әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді қамтамасыз ету шараларын қолдану тәртібімен ғана көлік жүргізу құқығын беретін куәлікті алып қоюға құқылы.";

14) 25-3-тармақ 25-4-тармақ деп есептелсін;

15) мынадай мазмұндағы 25-3-тармақпен толықтырылсын:

"25-3. Көлік құралын, өздігінен жүретін машинаны немесе өзге де механикалық көлік құралын, кемені, әуе кемесін жүргізуге байланысты арнаулы құқықтан айыру түрінде әкімшілік жаза қолданылатын құқық бұзушылықтың анықталған мән-жайларына қарай, қаулының қарар бөлігінде аталған қозғалыс (техника) құралдарының белгілі бір түрін жүргізу құқығынан айыру туралы нақты көрсетіледі.

Қаулыдағы көлік құралдарын жүргізу құқығынан айыру туралы нұсқау ӘҚБтК-нің 461 және 567-баптарына ескертуде көрсетілген автомобильдердің барлық түрлерін, тракторларды және өздігінен жүретін өзге де машинаны, өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы, мелиорациялық және жол-құрылыс машиналарын, трамвайларды, троллейбустарды, сондай-ақ мотоциклдер мен басқа да механикалық көлік құралдарын жүргізуге (пайдалануға) рұқсат ететін арнаулы құқықтан айыруды білдіреді. Қаулыдағы кемені, соның ішінде шағын кемені жүргізу құқығынан айыру туралы нұсқау ӘҚБтК-нің 450-бабына ескертуде көрсетілген жүзу құралдарын пайдалануға рұқсат ететін арнаулы құқықтан айыруды білдіреді. ӘҚБтК-нің 445-бабы бойынша арнаулы құқықтан айыру түріндегі жазаны қолдану кезінде әуе кемесін жүргізу құқығынан айыру туралы нақты көрсетілуге тиіс.";

16) 25-4-тармақ екінші және үшінші абзацтар мынадай редакцияда жазылып, 25-5-тармақ деп есептелсін:

"ӘҚБтК-нің 484-бабына қатысты көлік құралдарын пайдалану ережелерін жиі бұзу деп адамның әрқайсысы үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылған, тиісінше көрсетілген баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде аталған кез келген үш әрекетті жасауын түсіну керек. ӘҚБтК-нің 484-бабы бойынша қозғалған әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс материалдарына көлік құралдарын пайдалану ережелерін немесе жол қозғалысы ережелерін жиі бұзғандығын куәландыратын, заңды күшіне енген қаулылардың көшірмелері тіркелуі тиіс.";

17) 25-5-тармақ 25-6-тармақ деп есептелсін;

18) 25-6-тармақ 25-9-тармақ деп есептелсін;

19) 25-7-тармақта "түрі мен мөлшерін" деген сөздер "түрін" деген сөзбен ауыстырылып, 25-7-тармақ 25-10-тармақ деп есептелсін;

20) мынадай мазмұндағы 25-7-тармақпен толықтырылсын:

"25-7. Құқық бұзушы субъектінің ӘҚБтК-нің 532-бабында көзделген салық кезеңінде мәмілелерді тиісті немесе уақытында ресімдеусіз не осындай мәмілені тиісті мемлекеттік тіркеусіз салық салу объектісі болып табылатын мүлікті иеліктен айыруы, осы субъектінің қаржы бақылау шараларын бұзғаны үшін жауапкершілігін жоққа шығармайды.";

21) 25-8-тармақ 25-11-тармақ деп есептелсін;

22) мынадай мазмұндағы 25-8-тармақпен толықтырылсын:

"25-8. ӘҚБтК-нің 354-3-бабында көзделген мерзімнің басталуы жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеуге құжаттарды тапсыру үшін қажетті және жеткілікті тіркеу объектісін куәландыратын құжаттардың (құрылыстың техникалық төлқұжаты, жер учаскесіне сәйкестендіру құжаты) нақты қолда болуы мен уәкілетті органдардан адамның алуын ескере отырып, жылжымайтын мүлікке құқықтардың туындауына негіз болған заңдық фактінің пайда болған сәтінен (атап айтқанда, шарттың нотариалдық куәландырылуы, сот шешімінің күшіне енуі, өзге құқық белгілейтін құжат алуынан) бастап саналады.";

23) 25-9-тармақтың үшінші абзацы мынадай редакцияда жазылып, 25-12-тармақ деп есептелсін:

"Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарағанда және әкімшілік жаза шараларын белгілегенде ӘҚБтК-ге өзгерістер мен толықтырулар енгізуді көздейтін заңдардың нормаларын дұрыс қолдану керек және әкімшілік құқық бұзушылық жасалған күнге назар аудару қажет. Қылмыстық сипаттан арылуға және жасаған әрекеті әкімшілік құқық бұзушылық санатына жатқызылуына байланысты қылмыстық ісі қысқарған адам, егер ӘҚБтК-нің 69-бабының бесінші бөлігінде көзделген әкімшілік жауапкершілікке тартудың ескіру мерзімі өтіп кетпесе, ӘҚБтК-нің 2-тарауының Ерекше бөлімінің бабы бойынша әкімшілік жауапкершілікке тартылуға тиіс.";

24) 25-10-тармақ мынадай мазмұндағы төртінші, бесінші және алтыншы абзацтармен толықтырылып, 25-13-тармақ деп есептелсін:

"Құқық бұзушының әрекеті (әрекетсіздігі) нәтижесінде заңда көзделген әкімшілік құқық бұзушылық құрамының белгілері болған сәттен бастап әкімшілік құқық бұзушылық аяқталған деп саналады.

Егер заңнамалық және нормативтік құқықтық актілерге сәйкес міндет белгілі бір мерзімде орындалуға тиіс болған жағдайда, осы мерзім өткен сәттен бастап құқық бұзушылық құрамы болды деп есептеледі.

Заңды тұлғаның және оның лауазымды адамының әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) әкімшілік құқық бұзушылық құрамы болған кезде әкімшілік жауапкершілікке тарту мерзімі туралы ӘҚБтК-нің 69-бабы бесінші бөлігінің ережелері қылмыстық істі қозғаудан бас тарту туралы не оны қысқарту туралы шешім қабылданған адамға қатысты ғана қолданылады.";

25) 25-11-тармақ 25-14-тармақ деп есептелсін;

26) 25-12-тармақ 25-15-тармақ деп есептелсін;

27) 25-13-тармақ мынадай мазмұндағы алтыншы абзацпен толықтырылып, 25-16-тармақ деп есептелсін:

"Егер адам осындай қызметке қойылатын талаптарды бұзып, лицензияланатын қызмет түрін жүзеге асырғаны үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылса, онда сот осындай қызметті тоқтата тұру немесе тоқтату туралы шешім қабылдауға құқылы. Егер адам лицензияланатын қызмет түрін тиісті лицензиясыз жүзеге асырғаны үшін не өзге де арнаулы рұқсатты талап ететін қызметті осындай арнаулы рұқсатсыз жүзеге асырғаны үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылса, онда сот заңда көрсетілген мерзімге осындай қызметке тыйым салу түрінде қосымша әкімшілік жаза тағайындауға құқылы. Соттың мұндай шешімі адамға тыйым салу мерзімі кезеңінде тиісті лицензия немесе өзге де арнаулы рұқсат алуға мүмкіндік бермейді.";

28) мынадай мазмұндағы 25-17-тармақпен толықтырылсын:

"25-17. ӘҚБтК-нің 320-бабының бірінші бөлігінде заңсыз айналымға қатысқаны үшін әкімшілік жауапкершілік көзделген есірткінің, психотроптық заттар мен прекурсорлардың ең төменгі мөлшері белгіленбеген. Сондықтан есірткіні, психотроптық заттар мен прекурсорларды заңсыз әзірлеу, қайта өңдеу, сатып алу, сақтау, тасымалдау немесе жөнелту, олардың мөлшері "Есiрткi, психотроптық заттар, прекурсорлар және олардың заңсыз айналымы мен терiс пайдаланылуына қарсы iс-қимыл шаралары туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген мөлшерден аспаған жағдайда да әкімшілік құқық бұзушылық құрамын құрайды.";

29) мынадай мазмұндағы 25-18-тармақпен толықтырылсын:

"25-18. Ойын бизнесі туралы заңнаманы бұзуға кінәлі құқық бұзушылардың меншік құқығына тиесілі емес ойын жабдықтарын, заңдастырылған белгілерді тәркілеуді көздейтін ӘҚБтК-нің 338-1-бабының бөліктері санкцияларының императивтік сипатын ескере отырып, соттар осындай істерді қараған кезде ойын жабдықтары мен заңдастырылған белгілерді әкімшілік құқық бұзушылық жасау құралы ретінде тәркілеуді қолдануға міндетті.";

30) мынадай мазмұндағы 25-19-тармақпен толықтырылсын:

"25-19. Заңсыз құрылыс салған кінәлі адамға заңсыз тұрғызылған құрылысты ысырып тастау түрінде қосымша әкімшілік жаза қолданған кезде "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" Заңның, "Құрылыс объектілерін жобалау үшін бастапқы материалдарды (деректерді) ресімдеу және беру ережесінің" талаптары бұзылғандығын, заңсыз тұрғызылған құрылыстың құрылыс жөніндегі нормативтік құжаттаманың талаптарына сәйкес келетіндігін, әкімшілік жауапкершілікке тартылған адамның құқық белгілейтін құжаттарды алу мақсатында, сондай-ақ АК-нің 244-бабындағы тәртіппен өз бетімен салынған құрылысқа меншік құқығын тану туралы өтінішпен тиісті органдарға жүгіну құқығын жоймағандығын ескеру керек. Заңсыз тұрғызылған құрылысты ысырып тастау бөлігінде әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулының орындалуы заңнамалық актілерде (атап айтқанда, ӘҚБтК-нің 583-бабы 1-тармағының 5) тармақшасы, 659, 675-баптары, АІЖК-нің 159-бабы 1-тармағының 5) тармақшасы, 396-бабы, "Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы" Заң) көзделген негіздер бойынша және жағдайларда тоқтатыла тұруы мүмкін.";

31) мынадай мазмұндағы 25-20-тармақпен толықтырылсын:

"25-20. ӘҚБтК-нің 147-бабының екінші бөлігі бойынша адамды әкімшілік жауапкершілікке тарту туралы мәселені қарау кезінде соттар бәсекелестікті шектеуге бағытталған нарық субъектілерінің іс-әрекеттерін келісілген деп тану үшін монополияға қарсы заңнамада көзделген шарттардың болуы қажет екендігін назарға алуы керек (атап айтқанда, "Бәсекелестік туралы" Заңның 11-бабының екінші бөлігі).

Нарық субъектілерінің қатар жасалған әрекеттері осындай шарттардың бірі болып табылады. Екі немесе бірнеше нарық субъектілерінің үш ай мерзім ішінде жасаған және нәтижесінде осы субъектілердің әрқайсысы келісілген іс-әрекеттердің болмауы салдарынан көзделмеген пайда алған іс-әрекеттерін қатар жасалған деп түсіну керек. Бұл ретте осы субъектілердің іс-әрекеттері олардың әрқайсысына белгілі болуы және олар осы субъектілерге тең дәрежеде ықпал ететін қандай да бір мән-жайлардың салдары болып табылмауға тиіс.

Оларды бірінші жасаған нарық субъектілерінің әрекеті басталған күндер мен басқа нарық субъектілері жасаған осындай әрекеттер басталғанға дейінгі күндердің арасындағы шекті уақыт кезеңін үш ай мерзім деп түсіну керек. Үш ай мерзім өткен соң екінші және кейінгі нарық субъектілері қатар жасаған әрекеттер келісілген деп саралана алмайды.".

2. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес, осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына қосылады, сондай-ақ жалпыға бірдей міндетті болып табылады әрі ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының Төрағасы	Б. Бекназаров
Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының судьясы,
жалпы отырыс хатшысы	Ж. Бәйішев