Об утверждении Правил навигационно-гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря

Постановление Правительства Республики Казахстан от 22 февраля 2018 года № 75.

В соответствии с подпунктом 31-3) пункта 2 статьи 4 Закона Республики Казахстан от 17 января 2002 года "О торговом мореплавании" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Правила навигационно-гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря.

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Премьер-Министр Республики Казахстан

Б. Сагинтаев

Утверждены постановлением Правительства Республики Казахстан от 22 февраля 2018 года № 75

Правила
навигационно-гидрографического обеспечения морской деятельности
в казахстанском секторе Каспийского моря

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила навигационно-гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря (далее - Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 31-3) пункта 2 статьи 4 Закона Республики Казахстан от 17 января 2002 года "О торговом мореплавании" и определяют порядок навигационно-гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря.

Правила направлены на обеспечение безопасности мореплавания при осуществлении морской деятельности государственными органами и организациями в казахстанском секторе Каспийского моря (далее - КСКМ).

2. Навигационно-гидрографическое обеспечение морской деятельности в КСКМ осуществляется путем:

1) установки и эксплуатации средств навигационного оборудования;

2) информирования мореплавателей об изменениях в навигационной обстановке;

3) проведения гидрографических съемок в КСКМ.

3. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) гидрографические исследования - исследования водных объектов моря и суши, их формы, размеров, характера берегов, глубин, рельефа и грунтов дна;

2) гидрофизические исследования - исследования процессов взаимодействия моря и атмосферы, динамики поверхностных, приливных и внутренних волн, циркуляции вод, турбулентности, мезо- и микроструктуры физических полей моря (температуры, солености, плотности, скорости и направления течений, оптических и акустических свойств, магнитного поля, химии моря);

3) геофизические исследования - исследования рельефа, состава, физико-механических свойств и коррозионной активности грунтов; положения, динамических характеристик и свойств подземных вод; изменений с течением времени в результате деятельности человека;

4) гидрографическая служба - республиканское государственное учреждение Министерства обороны Республики Казахстан, уполномоченное на выполнение задач навигационно-гидрографического обеспечения морских путей;

5) система плавучего ограждения - система расстановки морских плавучих предостерегательных знаков с присвоением им определенной окраски, характера огня, формы и окраски топовых фигур с целью обеспечения приметности и единообразия в ограждении или обозначении навигационных опасностей, водных путей (фарватеров, каналов и различных водных районов и мест);

6) запретный для плавания район - район моря, в котором запрещается плавание или который ограничивается для плавания, постановки на якорь, добычи морских млекопитающих, осуществления рыболовства придонными орудиями добычи (вылова) водных биологических ресурсов, подводных взрывов, плавания с вытравленной якорь-цепью, пролета, зависания и посадки (приводнения) летательных аппаратов и другой деятельности;

7) временно опасный для плавания район - район моря, в котором на определенный срок запрещается плавание или который ограничивается для плавания, постановки на якорь, добычи морских млекопитающих, осуществления рыболовства придонными орудиями добычи (вылова) водных биологических ресурсов, подводных взрывов, плавания с вытравленной якорь-цепью, пролета, зависания и посадки (приводнения) летательных аппаратов и другой деятельности;

8) латеральные знаки - плавучие предостерегательные знаки, ограждающие стороны морских каналов и фарватеров, а также для обозначения мест разделения каналов (фарватеров), указания направления основного (предпочтительного) канала (фарватера) и мест их поворота;

9) лоция - информационный справочник, описывающий условия плавания в районе, позволяющий мореплавателю опознать на местности географический пункт и рекомендующий выбор пути следования;

10) навигационная информация - информация об изменениях навигационной обстановки, передаваемая в гидрографическую службу командирами кораблей Военно-Морских Сил Вооруженных Сил Республики Казахстан (далее - ВМС ВС) и Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан (далее - ПС КНБ), а также капитанами судов, оперирующих в КСКМ, для издания извещения мореплавателям и включения ее в лоцию и пособия;

11) навигационная обстановка - обстановка в море, определяемая физико-географическими условиями (глубины, характер грунта, приметные ориентиры на берегу, навигационные опасности), наличием и состоянием средств навигационного оборудования моря и рекомендациями, регламентирующими движение судов;

12) навигационно-гидрографическое обеспечение - выполнение гидрографических, гидрофизических и геофизических исследований моря с целью поддержания на современном уровне морских навигационных карт, руководств и пособий для плавания, обеспечение морских путей в КСКМ средствами навигационного оборудования, а также информирование мореплавателей об изменениях навигационной обстановки;

13) извещение мореплавателям - периодически издаваемый гидрографической службой информационный бюллетень об изменениях в навигационной обстановке для внесения в мореходные пособия (карты, лоции);

14) гидрографическая съемка моря - процесс сбора информации о водных объектах для нужд мореплавания, морской геологии и морского строительства;

15) морская деятельность - это деятельность Республики Казахстан в области изучения, освоения и использования Каспийского моря в интересах безопасности, устойчивого экономического и социального развития государства, в том числе: судоходная деятельность, предоставление портовых (причальных) услуг, строительство и ремонт судов, обеспечение судовых операций, эксплуатация морских объектов нефте-газодобычи, добыча водных биологических ресурсов, проведение морских научных исследований;

16) морская локальная дифференциальная станция - комплекс радиоэлектронных и технических средств, расположенный в пункте с известными пространственными координатами, с помощью которых осуществляются прием и обработка навигационных сигналов, вычисление дифференциальных поправок и передача их в составе корректирующей информации по каналам связи потребителю Глобальной навигационной спутниковой системы (далее - ГНСС) для повышения точности определения его пространственных координат при нахождении потребителя ГНСС в радиусе действия дифференциальных поправок;

17) кардинальные знаки - плавучие предостерегательные знаки, предназначенные для ограждения навигационных опасностей, находящихся в море (банки, мели, гряды камней, искусственные подводные препятствия) или простирающихся от береговой черты (рифы, отмели, косы, трубы);

18) организации - юридические лица, занимающиеся морской деятельностью в КСКМ.

Глава 2. Порядок навигационно-гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря

Параграф 1. Порядок установки и эксплуатации средств навигационного оборудования

4. Средства навигационного оборудования (далее - СНО) организаций входят в общую систему навигационного оборудования КСКМ и предназначены обеспечивать безопасное плавание судов на подходах к морским портам и объектам морской деятельности.

5. СНО подразделяются на береговые и плавучие:

1) к береговым СНО относятся маяки, морские навигационные знаки и морские локальные дифференциальные станции.

Береговые СНО предназначены для опознания определенного участка моря или береговой черты и определения места судна в пределах объявленной дальности видимости знака;

2) к плавучим СНО относят плавучие предостерегательные знаки (далее - ППЗ) - буи и вехи.

Плавучие СНО предназначены для ограждения навигационных опасностей, бровок каналов и сторон фарватеров, рекомендованных путей, акваторий морских портов, подводных карьеров, свалок грунта, выходящих в море трубопроводов и кабелей, полигонов.

6. Для улучшения опознавания СНО оборудуются пассивными радиолокационными отражателями (далее - ПРЛО), радиолокационными маяками-ответчиками и звукосигнальным устройством.

7. Организации, имеющие и эксплуатирующие СНО, представляют в гидрографическую службу сведения, согласно приложениям 1 - 4 к настоящим Правилам, для издания извещения мореплавателям и внесения в пособия (карты, лоции).

8. Постановку (снятие) ППЗ, включение (выключение) огней навигационных знаков в связи с открытием (закрытием) навигации производят организации в сроки, согласованные с гидрографической службой и капитаном морского порта.

9. В северной части КСКМ постановку морских ППЗ производят после полного очищения ограждаемого района ото льда, а снятие их, кроме ледовых буев и вех, - с началом ледообразования.

В замерзающих портах ППЗ выставляются в начале навигации, когда акватория порта полностью очищается от льда, а снимаются в конце навигации с первыми признаками появления льда с учетом гидрометеоусловий.

10. В течение навигационного периода огни береговых навигационных знаков выключаются, а ППЗ снимаются для срочного ремонта с одновременным оповещением гидрографической службы для издания извещения мореплавателям.

11. Изменения в согласованных схемах расстановки знаков СНО допускаются после согласования с гидрографической службой.

12. Руководители организаций и капитаны судов проверяют правильность расстановки и действия ППЗ, а также соответствие их объявленных характеристик и на навигационных картах.

13. В случае обнаружения дрейфующих ППЗ, капитаны судов направляют донесение капитану морского порта и в гидрографическую службу, если позволяет состояние погоды и технические возможности судна поднимают ППЗ на борт или берут на буксир и доставляют в порт.

14. Капитан судна, нанесший какое-либо повреждение ППЗ, немедленно сообщает об этом капитану морского порта и в гидрографическую службу с указанием координат, наименования ППЗ и характера повреждения.

15. Береговые СНО являются дневными и ночными ориентирами и устанавливаются на берегу и в море на гидротехнических основаниях и обеспечивают требуемую по условиям плавания дальность видимости огня в ночное и сооружения в дневное время суток.

16. Для повышения отражательной способности береговых СНО, а также обозначения отдельных точек, расположенных на низменном побережье, не имеющем характерных радиолокационных ориентиров, применяют пассивные радиолокационные отражатели.

17. При установке береговых СНО:

1) координаты места установки навигационных знаков (центры знаков) определяются геодезическим способом;

2) высотная отметка основания знака определяется с помощью нивелира;

3) при замене морского навигационного знака новым сохранение центра знака проверяется с помощью теодолита;

4) продольная ось створного знака совмещается с осевой линией створа;

5) плоскость лицевой стороны щита и топовой фигуры располагается перпендикулярно линии створа;

6) знак должен быть отчетливо виден с любой точки ходовой части створа. При выборе окраски знака создается наибольшая контрастность знака с фоном местности.

18. Навигационные знаки подразделяются на опознавательные и створные знаки, оборудованные щитами с тех сторон, с которых они видны с проходящего судна, или портовые навигационные знаки, имеющие отличительную окраску.

19. На опознавательных навигационных знаках устанавливаются светооптические аппараты и пассивные радиолокационные отражатели.

20. Окраска береговых СНО в зависимости от фона местности производится в цвета согласно приложению 5 к настоящим Правилам.

21. Створные знаки, установленные в порту, населенном пункте или других местах с большим количеством посторонних огней, оборудуются электрической световой дорожкой, обеспечивающей резкое отличие створных огней от всех других.

22. При установке створных знаков в портах или других районах, где видимость знаков на фоне большого количества кранов, зданий и других высотных сооружений и конструкций в дневное время затруднена, на знаки устанавливают дополнительные светооптические аппараты для применения их в светлое время суток.

23. После установки береговых СНО на штатные места, перед сдачей их в эксплуатацию они проверяются наблюдением с моря с привлечением специалистов гидрографической службы.

24. По результатам проведенных с моря наблюдений за действием берегового СНО гидрографической службой дается заключение о принятии его в эксплуатацию или проведении дополнительных работ по улучшению качества действия берегового СНО, после выполнения которых проверка наблюдением с моря повторяется.

25. Морская локальная дифференциальная станция (далее - МЛДС) осуществляет прием навигационных сигналов, передачу, обработку и хранение (включая резервирование) служебной информации, а также представление данных пользователям МЛДС в реальном масштабе времени.

26. МЛДС обеспечивает определение координат объектов с "метровой" и "дециметровой" точностями при решении следующих задач:

1) прием сигналов ГНСС;

2) расчет дифференциальных поправок и формирование корректирующей информации для навигационных сигналов ГНСС;

3) передача корректирующей информации в реальном масштабе времени;

4) формирование и выдача информации о качестве навигационных полей и качестве корректирующей информации;

5) непрерывный контроль качества функционирования составных частей МЛДС в рабочем режиме.

27. В целях обеспечения безопасности плавания судов в КСКМ капитаны судов, являющиеся потребителями ГНСС, используют корректирующую информацию для точного определения координат местоположения.

28. В КСКМ используется принятая Международной ассоциацией маячных служб (далее - МАМС) единая система ограждения навигационных опасностей плавучими предостерегательными знаками (далее - система плавучего ограждения МАМС Регион А).

29. По системе плавучего ограждения МАМС в Регионе А красный цвет знаков и огней принят для ограждения левой стороны фарватеров и каналов (красный - слева), а зеленый - для правой стороны. При этом направление фарватеров и каналов и наименование их сторон считаются с моря, а в отдельных случаях оговариваются специально.

30. Система плавучего ограждения МАМС Регион А предусматривает пять типов ППЗ:

1) латеральные знаки;

2) кардинальные знаки;

3) знаки отдельных опасностей малых размеров;

4) осевые знаки (знаки безопасного прохода);

5) знаки специального назначения.

31. В зависимости от особенностей района постановки и вида ограждаемой опасности перечисленные типы знаков применяются как каждый самостоятельно, так и в различных комбинациях, включающих все или несколько типов одновременно.

32. На светящих и несветящих плавучих знаках применяются пассивные радиолокационные отражатели, радиолокационные маяки-ответчики, радиомаяки, ревуны. В каждом конкретном случае состав оборудования знаков объявляется в навигационных пособиях.

33. Выбор типов ППЗ, выставляемых по системе плавучего ограждения МАМС Регион А, и необходимое их количество определяют по навигационно-гидрографическим особенностям района, условиям и режимам плавания, а также положению, размерам и видам ограждаемых опасностей.

34. Латеральные знаки устанавливают по обеим сторонам канала (фарватера), как наиболее распространенный вариант ограждения канала (фарватера), облегчающий глазомерную оценку местоположения судна относительно бровок.

35. Направление канала (фарватера), ограждаемого латеральными знаками, и наименование его сторон "левая" и "правая" приняты относительно судна, идущего с моря к порту, в исключительных случаях направление канала (фарватера) оговаривают отдельно.

36. Знакам левой стороны присваивают четные номера, знакам правой стороны - нечетные. В отдельных случаях порядковая нумерация осуществляется так, как это удобно по местным условиям. Принятый порядок нумерации объявляется в навигационных пособиях.

37. Латеральные знаки обозначения мест разделения неравнозначных каналов (фарватеров) выставляют в месте (точке) разделения, на левой или правой стороне основного канала (фарватера), и в соответствии с названием показывают положение основного канала (фарватера) относительно выставленного знака (считая с моря).

Знаки "Основной канал (фарватер) справа" выставляют на левой стороне основного канала (фарватера) в месте (точке) его разделения.

Знаки "Основной канал (фарватер) слева" выставляют на правой стороне основного канала (фарватера) в месте (точке) его разделения.

Типы знаков и места их установки в каждом конкретном случае определяют взаиморасположением каналов (фарватеров) в местах разделения (соединения).

38. Отдельные опасности, лежащие в зоне канала (фарватера), ограждают знаками отдельных опасностей малых размеров или соответствующими кардинальными знаками.

39. Кардинальные знаки выставляют вокруг опасности по принципу ограждения ее относительно сторон света (по четырем главным направлениям по компасу). Горизонт вокруг ограждаемой опасности условно делят на четыре сектора:

1) северный, между румбами NW (северо-запад) и NE (северо-восток);

2) восточный, между румбами NE (северо- восток) и SE (юго-восток);

3) южный, между румбами SE (юго-восток) и SW (юго-запад);

4) западный, между румбами SW (юго- запад) и NW (северо-запад).

40. Наименование кардинального знака указывает сторону, с какой следует обходить ограждаемую опасность.

41. Кардинальные знаки применяют в районах, где плавание судов не регламентировано определенными направлениями.

42. Кардинальные знаки совместно с латеральными знаками применяются в районах стесненного плавания и на каналах (фарватерах) в местах их изгибов (поворотах), разделения и соединения, а также когда к бровкам канала (фарватера) примыкает опасность.

43. Места постановки кардинальных знаков, их наименование и необходимое количество при ограждении затонувших судов определяют размерами судна, его расположением и стороной, с какой следует его обходить.

44. Положение каждого выставленного кардинального знака относительно ограждаемой опасности и расстояние от опасности до знака указываются в навигационных пособиях.

45. Знаки отдельных опасностей малых размеров предназначены для ограждения отдельно лежащих опасностей малых размеров, окруженных со всех сторон глубинами, обеспечивающими безопасное в навигационном отношении плавание.

46. Опасность считается малых размеров, если она вписывается в окружность радиусом до 100 метров.

47. Знаки отдельных опасностей малых размеров выставляют непосредственно над ограждаемой опасностью. Если нет возможности поставить знак над опасностью, то он выставляется на минимально возможном расстоянии от нее. В этом случае опасность и ограждающий ее знак должны вписываться в окружность радиусом до 100 метров (центр окружности принимают лежащим в точке постановки знака).

48. Если условия и глубина не позволяют поставить знак непосредственно над опасностью или опасность вместе с ограждающим ее знаком не вписываются в окружность радиусом до 100 метров, то вместо знака отдельной опасности малых размеров применяют соответствующие кардинальные знаки.

49. Знаки отдельных опасностей малых размеров применяют для ограждения затонувших судов. В этом случае обязательным условием их применения является выполнение требований относительно размеров затонувшего судна и места установки знака, указанных в предыдущих пунктах.

50. Осевые знаки предназначены для обозначения осей фарватеров и рекомендованных путей.

51. Осевые знаки при обозначении фарватеров и рекомендованных курсов расставляют так, чтобы обеспечить плавание со знака на знак. Места поворотов осей фарватеров и рекомендованных курсов также обозначают осевыми знаками.

52. Осевые знаки применяются как приемные, которые выставляют в подходных (начальных) точках к каналу (фарватеру), а также для обозначения:

1) мест разделения и соединения нескольких рекомендованных путей;

2) положения линии пробега на мерных милях;

3) середины безопасного прохода или его наиболее глубоководной части;

4) центра района кругового движения.

53. Знаки специального назначения предназначены для ограждения или обозначения специальных районов или объектов, на которые имеются ссылки в навигационных пособиях и положение которых показано на картах.

54. Знаки специального назначения выставляют для ограждения или обозначения:

1) плавучих и стационарных объектов, несущих научную аппаратуру;

2) специальных районов и полигонов;

3) районов свалки грунта;

4) кабелей и трубопроводов;

5) якорных мест;

6) линий и зон разделения движения;

7) мест выставленных рыболовных снастей.

55. При ограждении или обозначении полигонов, районов свалки грунта знаки специального назначения выставляют по их границам. Количество знаков определяют значением ограждаемого района (полигона), его конфигурацией и площадью. Если расстояние от края ограждаемого района (полигона) до центра установки знака специального назначения в два раза меньше дальности видимости огня, устанавливаемого знака, то в данном районе (полигоне) устанавливается один знак специального назначения.

56. Ограждение таких мест осуществляют организации, занимающиеся морской деятельностью в этом районе по согласованию с гидрографической службой.

57. Кабели и трубопроводы ограждают знаками специального назначения вдоль линии прокладки кабеля или трубопровода.

58. Ограждение мест выставленных рыболовных снастей знаками специального назначения осуществляют соответствующие рыболовецкие организации по согласованию с гидрографической службой. При согласовании определяют схему расстановки знаков и необходимое количество.

59. Для ограждения мест выставленных рыболовных снастей вместо знаков специального назначения также применяют специальные знаки, отличающиеся от принятых в системе плавучего ограждения МАМС Регион А по форме и окраске.

60. Схема расстановки, вид знаков, ограждающих места выставленных рыболовных снастей, объявляются в извещениях мореплавателям.

61. Установка и обслуживание необходимыми ППЗ осуществляются в акватории:

1) морских путей КСКМ гидрографической службой;

2) искусственных островов и объектов нефте-газодобычи организациями, эксплуатирующими морские объекты нефте-газодобычи;

3) портов и на подходах к ним администрацией портов;

4) морских и береговых объектов собственниками морских и береговых объектов.

62. Установка ППЗ в акватории, указанных в подпунктах 2) - 4) пункта 61, осуществляется по согласованию с гидрографической службой.

63. Перед установкой ППЗ на штатные места и сдачей их в эксплуатацию они проверяются с привлечением специалистов гидрографической службы.

64. В период эксплуатации действующие морские ППЗ:

1) сохраняют штатное место в течение всего периода действия;

2) обеспечивают объявленную дальность видимости;

3) сохраняют форму топовой фигуры (при наличии), штатный цвет наружной окраски, характеристику и бесперебойное действие огня.

65. Плавучие СНО, ограждающие подходные каналы и фарватеры акватории портов, устанавливаются в соответствии с утверждаемой начальником порта схемой навигационного oграждения и согласовываются с гидрографической службой.

66. ППЗ устанавливают так, чтобы мореплаватель видел впереди судна:

1) на каналах - не менее двух пар буев или вех;

2) на фарватерах - не менее одной пары буев или вех;

3) при обозначении осей фарватеров или рекомендованных курсов два или один знак.

67. Интервалы между соседними парами знаков рассчитываются по формулам согласно приложению 6 к настоящим Правилам.

68. Вычисленные по этим формулам и округленные до 0,5 километра интервалы между знаками в зависимости от дальности их видимости при коэффициенте прозрачности атмосферы T = 0,8 на милю определены в приложении 7 к настоящим Правилам.

69. Ограждение навигационной опасности в каждом отдельном случае производится после предварительного изучения и учета следующих факторов:

1) навигационно-гидрографических и гидрометеорологических условий района плавания;

2) установленных путей движения судов;

3) типов судов, плавающих в данном районе;

4) характера и особенностей навигационной опасности.

70. Ограждению подлежат все опасности, расположенные:

1) в зонах прибрежного плавания с интенсивным движением судов;

2) вблизи подходных точек каналов, фарватеров и рекомендованных курсов;

3) в море, вблизи фарватеров или рекомендованных курсов движения судов;

4) в районах специальных работ, рыбной ловли или другого промысла.

71. Исходными данными для выбора ППЗ и расположения их относительно навигационной опасности являются:

1) схема движения судов в данном районе (наличие фарватеров, рекомендованных курсов, зон разделения движения) и условия плавания (днем, ночью, летом или круглый год);

2) положение, границы (размеры) и другие особенности навигационной опасности;

3) метеорологическая дальность видимости, характерная для данного района;

4) максимальная осадка, скорость, длина, радиус циркуляции судов, плавающих в данном районе;

5) глубины, рельеф дна и характер донного грунта в районе и на опасности;

6) максимальная высота волны, колебания уровня моря, направление и скорость течений;

7) точность определения места в данном районе.

72. ППЗ устанавливают относительно опасности, обеспечивая:

1) мореплавателя возможностью своевременно обнаружить знак на объявленной дальности действия в дневное и ночное время, опознать его и уклониться от опасности;

2) создание вокруг опасности сплошной зоны дальности видимости знаков и перекрытие между собой не менее чем на 30 %.

73. При установке ППЗ предусматриваются следующие варианты ограждения навигационных опасностей:

1) опасности в виде кос и отмелей, отходящие от береговой черты в море на расстояние до 2 километров, ограждают одним кардинальным знаком (при наличии прохода между берегом и опасностью ее ограждают с четырех сторон кардинальными знаками);

2) опасности, простирающиеся от берега в море более чем на 2 километра, ограждают с трех сторон, а при наличии прохода между берегом и опасностью - с четырех сторон кардинальными знаками;

3) если опасность ограждена знаком, дальность видимости которого превышает требуемую дальность действия со всех направлений, то границы опасности для обеспечения плавания малых судов дополнительно ограждают вехами;

4) на отдельных банках протяженностью не более половины величины дальности видимости плавучего знака разрешается постановка одного светящего буя с ПРЛО и вех, детализирующих положение опасности.

74. Буй устанавливают со стороны фарватера, рекомендованного курса или пути движения судов.

75. Необходимое количество знаков для ограждения каналов или фарватеров рассчитывается по формулам согласно приложению 8 к настоящим Правилам.

76. Присвоение нумераций ППЗ осуществляется по согласованию с гидрографической службой.

77. Для обеспечения нормальной эксплуатации и исключения возможности повреждения трубопроводов и кабелей устанавливаются охранные зоны в виде участков водного пространства на всей глубине от водной поверхности до дна, заключенного между параллельными плоскостями, отстоящими на расстоянии:

1) для трассы морского кабеля связи - 500 метров с каждой стороны;

2) для кабеля электрической сети - 100 метров с каждой стороны;

3) для подводных переходов трубопроводов - по 100 метров от осей крайних ниток трубопроводов с каждой стороны.

78. Трассы морских кабельных линий и трубопроводов указываются в извещении мореплавателям и наносятся на морские карты.

79. С целью обеспечения сохранности кабелей и трубопроводов различного назначения владельцы кабелей и трубопроводов, проложенных в море, выставляют ППЗ в местах, согласованных с гидрографической службой.

80. У выпусков в море очистных сооружений или трубопроводов других назначений, а также линий кабелей на берегу устанавливается запрещающий знак "Якоря не бросать", обозначающий зоны подводного перехода, где запрещено отдавать якоря, опускать цепи, волокуши, лоты. На мористой оконечности выпуска выставляется ППЗ.

81. Ось трассы кабеля, трубопровода обозначается створом указанных знаков с дальностью действия не менее протяженности выпуска и желтым постоянным огнем.

Параграф 2. Порядок информирования мореплавателей об изменениях
в навигационной обстановке

82. Навигационная информация по своей срочности и важности подразделяется на внеочередную - оповещение о наиболее срочных и важных изменениях навигационной обстановки - и на очередную, менее срочную и важную информацию, не содержащую сведений о непосредственной опасности для мореплавания.

83. Внеочередная информация включает сведения о следующих опасностях:

1) неисправности огней, туманных сигналов и буев на основных судоходных путях;

2) затонувшие суда на основных судоходных путях или вблизи них и их ограждений, если они имеются;

3) новые СНО или значительные изменения старых СНО, когда их установка или изменения вводят в заблуждение мореплавателей;

4) наличие больших неуправляемых буксиров в районах интенсивного судоходства;

5) дрейфующие мины;

6) районы, в которых производятся поисково-спасательные работы или мероприятия по борьбе с загрязнением моря (для обхода этих районов);

7) вновь обнаруженные скалы, банки, рифы и затонувшие суда, представляющие опасность для плавания, а также их ограждении, если оно имеется;

8) внезапные изменения или временное запрещение плавания по установленным путям (маршрутам);

9) работа по прокладке кабелей или трубопроводов, а также другие подводные работы, представляющие опасность для плавания и проводимые на судоходных путях или вблизи них;

10) установка сооружений на море, на судоходных путях или вблизи них;

11) значительные нарушения режима работы радиотехнических средств навигационного оборудования;

12) специальные действия, которые влияют на безопасность плавания в обширных районах (военно-морские учения, ракетные или артиллерийские стрельбы).

84. Командиры кораблей ВМС ВС и ПС КНБ, а также капитаны судов, встретившие или обнаружившие опасности для мореплавания, перечисленные в пункте 83, немедленно передают оповещение об этом:

1) всем судам в море;

2) дежурному по гидрографической службе;

3) капитану морского порта.

85. К навигационной информации, не содержащей сведений о непосредственной опасности для мореплавания, но существенно улучшающей качество карт и руководств для плавания, относятся сведения:

1) о маршрутных промерах в районах, где глубины показаны разреженно ("белые пятна") или имеют знаки сомнительности, недостоверности;

2) о приметных с моря объектах;

3) об изменениях в работе штатных СНО;

4) о рекомендованных курсах, указаниях для плавания и постановке на якорь;

5) об изменениях в портах;

6) о портовых правилах и лоцманской службе;

7) об объявлениях и предупреждениях, касающихся вопросов мореплавания;

8) об обнаруженных расхождениях карт и руководств для плавания с местностью.

86. Собранная командирами кораблей ВМС ВС и ПС КНБ, а также капитанами судов навигационная информация, перечисленная в пункте 85, в кратчайший срок направляется в гидрографическую службу.

87. Границы запретных для плавания районов показываются на навигационных картах и пособиях для плавания в Каспийском море.

88. Изменения, касающиеся запретного для плавания и временно опасного для плавания районов, заблаговременно публикуются гидрографической службой в извещении мореплавателям.

89. В случаях изменения навигационных условий и режима плавания судов в КСКМ, гидрографической службой осуществляется издание извещения мореплавателям, а организациями - доведение указанных сведений до мореплавателей.

Параграф 3. Порядок проведения гидрографических съемок в КСКМ

90. Гидрографическая съемка моря осуществляется путем проведения гидрографических, геофизических, гидрофизических исследований и промерных работ.

91. Гидрографической службой выполняются гидрографические, гидрофизические и геофизические исследования моря, осуществляются координация таких исследований, выполняемых другими организациями, и взаимодействие в рамках своей компетенции с гидрографическими службами прикаспийских государств.

92. Промерные работы выполняются организациями с навигационной и эксплуатационной целью.

93. Промерные работы с навигационной целью - это совокупность работ, ведущих к получению сведений о характере рельефа и состоянии глубин с целью создания картографического изображения акваторий.

94. Промерные работы с эксплуатационной целью выполняются для обнаружения состояния габаритов судоходных морских путей, определения объемов дноуглубительных работ, выявления величины и интенсивности загруженности судоходных путей, обеспечения проектных работ по строительству или реконструкции гидротехнических сооружений.

95. Руководители организаций, эксплуатирующих морские гидротехнические сооружения, своевременно проводят промерные работы с навигационной целью в подведомственных акваториях портов, портпричалов, терминалов и судоходных каналов и обеспечивают поддержку гарантированных глубин на этих акваториях.

96. Промерные работы с эксплуатационной целью выполняются в зависимости от размера, интенсивности и загруженности морских объектов. Периодичность проведения промеров устанавливается организациями, эксплуатирующими морские гидротехнические сооружения.

97. В ходе промерных работ неспециализированными предприятиями материалы изучения передаются в гидрографическую службу для экспертной оценки и только после такой оценки используются в дальнейшем для корректуры карт, руководств и пособий.

98. Для изучения факторов, способных повлиять на безопасность мореплавания в КСКМ, организации, планирующие проведение морских научных исследований, работ в море или на берегу, своевременно согласовывают проекты таких работ и исследований с гидрографической службой и уполномоченным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

99. Для своевременного издания извещения мореплавателям организации не менее чем за 10 суток до начала проведения работ или исследований подают в гидрографическую службу сведения о:

1) характере и целях проекта;

2) методе и средствах, которые будут использованы, включая название, тоннаж, тип и класс судов и описание научного оборудования;

3) точных географических районах, в которых будет проводиться проект;

4) предполагаемых датах начала и окончания работ;

5) названии организации, под эгидой которого проводится проект, руководителе и лице, ответственном за проект.

100. Организации, проводившие морские научные исследования, в месячный срок по завершению работ направляют отчеты в гидрографическую службу по результатам:

1) изучения гидродинамики водной среды и ледовой обстановки;

2) изучения и прогнозирования колебаний уровня Каспийского моря и его влияния на морские, нефтегазопромысловые, гидротехнические сооружения и береговую нефтегазовую инфраструктуру;

3) гидрографических, гидрофизических, геофизических, гидробиологических, ихтиологических и геотехнических исследований;

4) иных научных исследований, связанных с физическим полем моря (температуры, солености, плотности, скорости и направления течений, оптических и акустических свойств, магнитного и гравиметрического полей, изучением рельефа дна).

101. Результаты исследований обрабатываются гидрографической службой, которая производит накопление сведений, включение их изменений в пособия и проводит работы по поддержанию навигационных морских карт на современном уровне.

Приложение 1 к Правилам навигационно- гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря

________________________
(наименование организации)
__________________________
(адрес)

ФОРМУЛЯР-КАРТОЧКА
светящего/несветящего буя

(Заполняется в двух экземплярах:
1-й экземпляр - для гидрографической службы, 2-й экземпляр - для организации)

Наименование буя ___________________________________________________
Местоположение: широта __________________ долгота ___________________
Наименование водного участка ________________________________________
Наименование ограждаемой опасности _________________ Тип буя _________
Кем изготовлен _______________ Год постройки _____ Окраска буя _________
Основные размеры буя: диаметр _____________________ осадка ____________
Высота надстройки от уровня воды _____________________________________
Вес буя без оборудования ________ Тип светооптического аппарата _________
Цвет огня ___________________________________________________________
Характеристика огня: ____________________ проблесков в минуту __________
Оптическая дальность видимости огня ________ Источник света ____________
Тип проблескового аппарата _______________ № _________________________
Дополнительная аппаратура ___________________________________________
Источники питания _______ Количество их _______
Период действия огня в течение года ____________________________________
Период действия буя при полной зарядке ________________________________
Глубина постановки, метров ____ Грунт _________ Тип якоря ______________
Масса якоря ___________ Якорная цепь: калибр ___________ длина _________
Звукосигнальное устройство ___________________________________________
Кто наблюдает за действием буя ________________________________________
Дополнительные сведения _____________________________________________
Составлен ______________ 20 ___ года.
Заполнил ____________________________________________________________
(должность, фамилия, подпись)

Чертеж буя с основными размерами Масштаб 1 : 100	Фотография буя на плаву (9×12)
Схема расположения ориентиров относительно места постановки буя	Произведенные ремонтные работы (когда, что, кем)

Приложение 2 к Правилам навигационно- гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря

__________________________________
(наименование организации)
_________________________________
(адрес)

ФОРМУЛЯР-КАРТОЧКА
вехи (штатной)

(Заполняется в двух экземплярах:
1-й экземпляр - для гидрографической службы, 2-й экземпляр - для организации)

Наименование вехи _________________________________________________________
Местоположение: широта _________________________ долгота _________________________
Наименование водного участка _____________________________________________________
Наименование ограждаемой опасности или прохода ___________________________________
Тип вехи ________________________________________________________________________
Глубина постановки, метров ___________________ Грунт ______________________________
Тип якоря ________________________________ Масса якоря ____________________________
Якорная цепь: калибр _________________________ длина ______________________________
Кто наблюдает за действием вехи ___________________________________________________
Дополнительные сведения _________________________________________________________
Составлен "____" ______________ 20 ___ года.
Заполнил _______________________________________________________________________
(должность, фамилия, подпись)

Приложение 3 к Правилам навигационно- гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря

__________________________
(наименование организации)
__________________________
(адрес)

ФОРМУЛЯР-КАРТОЧКА
навигационного знака

_________________________________________________
(Заполняется в двух экземплярах:
1-й экземпляр - для гидрографической службы, 2-й экземпляр - для организации)

Широта ________________________ Долгота _____________________________________
Составлен "____" _________ 20 ___ года. комиссией в составе __________________________
________________________________________________________________________________
(Ф.И.О., занимаемая должность)
о нижеследующем: _______________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________

ЧАСТЬ I

1. Введен в эксплуатацию _________________________________________________________
________________________________________________________________________________
(название и положение, широта, долгота, описание, высота сооружения от основания)

ЧАСТЬ II

2. Введен в эксплуатацию створный знак ____________________________________________
(название)
передний _______________________________________________________________________
(широта, долгота, описание, высота сооружения от основания)
________________________________________________________________________________
задний _________________________________________________________________________
(широта, долгота, описание, высота сооружения от основания)
________________________________________________________________________________

ЧАСТЬ III

Введен в эксплуатацию огонь, расположенный _______________________________________
________________________________________________________________________________
(название) (остров, мыс, бухта)
и имеющий характеристику: _______________________________________________________
________________________________________________________________________________
цвет огня ______________ проблеск ______ секунд, темнота _______ секунд, _____________
период _____________ секунд
Светооптический аппарат _________________________________________________________
(тип)
Аппарат проблесковый ____________________________________ № ____________________
(тип)
Светофильтр ___________________________________________________________________
(цвет, диаметр, высота)
3. Источник питания светооптического аппарата _____________________________________
4. Маячный огонь обеспечен газом или электроэнергией по _______ 20__ года.
5. Пассивный радиолокационный отражатель типа _____________ штук ____
6. При вводе в эксплуатацию СНО произведены следующие работы по текущему ремонту:
_____________________________________________________________________________
Подписи:

Приложение 4 к Правилам навигационно- гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря

__________________________
(наименование организации)
__________________________
(адрес)

ФОРМУЛЯР-КАРТОЧКА
светящего/несветящего навигационного СТВОРА

(Заполняется в двух экземплярах:
1-й экземпляр - для гидрографической службы, 2-й экземпляр - для организации)

Наименование створа _______________________________________ № ___________________
Гидрографический район __________________________ Участок ________________________
Наименование водного участка _____________________________________________________
Наименование ограждаемого прохода _______________________________________________

ПЕРЕДНИЙ ЗНАК

Местоположение: широта _________________ долгота ___________ от Гринвича
Описание знака __________________________________________________________________
Год постройки _____________________ Год включения огня _______________
Основные размеры: высота основания знака от уровня воды ____________________________
высота сооружения от основания ___________________________________________________
высота центра огня над уровнем воды _______________________________________________
Ширина сооружения: наибольшая ________________ наименьшая __________
Окраска знака ___________________ Материал знака ______________________
Тип светооптического аппарата _________ Проблесковый аппарат _____ № ___
Цвет огня ____________ Характеристика ___________ проблесков в минуту ___
Оптическая дальность видимости огня ______________________________________________
Дневная видимость сооружения ____________________________________________________
Дополнительная аппаратура _______________________________________________________
Источники питания ________________________ Количество их _____________
Период действия огня при полной зарядке ___________________________________________
Сектор видимости огня с моря _____________________________________________________
Кто наблюдает за действием огня ___________________________________________________

ЗАДНИЙ ЗНАК

Местоположение: широта _____________ долгота ____________ от Гринвича
Описание знака __________________________________________________________________
Год постройки ______________________ Год освещения ___________________
Основные размеры: высота основания знака от уровня воды ____________________________
высота сооружения от основания ___________________________________________________
высота центра огня над уровнем воды _______________________________________________
Ширина сооружения: наибольшая ________________ наименьшая __________
Окраска знака _________________________ Материал знака ____________________________
Тип светооптического аппарата _________ Проблесковый аппарат _____ № ___
Цвет огня _______________________________________________________________________
Оптическая дальность видимости огня ______________________________________________
Дневная видимость сооружения ____________________________________________________
Дополнительная аппаратура _______________________________________________________
Источники питания ____________________________ Количество их _________
Период действия огня при полной зарядке ___________________________________________
Сектор видимости огня с моря _____________________________________________________
Расстояние между створными знаками ______________________________________________
Дневная чувствительность створа в конце ходовой части ______________________________
Расстояние конца ходовой части створа от переднего знака ____________________________
Ширина канала _________________________________________________________________
Ночная чувствительность створа в конце ходовой части _______________________________
Когда и кем произведен расчет створа ______________________________________________
Кто наблюдает за действием огня __________________________________________________
Составлен _______________ 20 ____ года
Заполнил ______________________________________________________________________
(должность, фамилия, подпись)

Передний знак

Схематический чертеж сооружения с основными размерами	Фотография знака с моря (9×12)
Задний знак
Схематический чертеж сооружения с основными размерами	Фотография знака с моря (9×12)

Произведенный ремонт на створных знаках ____________________________________________________________________

(дата ремонта, характер произведенного ремонта, кем произведен ремонт)

Приложение 5 к Правилам навигационно- гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря

Окраска береговых СНО

Фон местности	Цвет окраски
Зеленая растительность	Белый, оранжевый
Небо	Красный, черный
Море	Белый, оранжевый
Песок желтый	Черный, белый
Скалы темного цвета	Белый, желтый
Снег	Красный, оранжевый, черный

Приложение 6 к Правилам навигационно- гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря

Формулы
расчетов интервалов между соседними парами знаков

Интервалы между соседними парами знаков рассчитывают по следующим формулам:
1) для каналов, оборудованных створами:

a = 0,65 D;
2) для каналов, не оборудованных створами:

a = 0,5 D;
3) для фарватеров, оборудованных и не оборудованных створами:

a = D;
где а - интервал между знаками по одной стороне, километр;
D - дневная дальность видимости знаков при коэффициенте прозрачности, характерном для данного района, километр.

Приложение 7 к Правилам навигационно- гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря

Интервалы между знаками

Оборудование канала	Интервалы между знаками при дневной дальности видимости знака, километр
	2,0	2,5	3,0	3,5	4,0	4,5	5,0	5,5	6,0
С входным створом	1,5	1,5	2,0	2,0	2,5	3,0	3,0	3,5	4,0
Без входного створа	1,0	1,0	1,0	1,5	1,5	2,0	2,0	2,0	2,5

Приложение 8 к Правилам навигационно- гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря

Формулы
расчетов необходимого количества знаков для ограждения каналов
или фарватеров

Необходимое количество знаков для ограждения каналов или фарватеров рассчитывается по формулам:

1) для прямолинейных каналов или фарватеров с двусторонним ограждением:

;

2) прямолинейных каналов или фарватеров с односторонним ограждением:

;

где n - необходимое количество знаков, штук;

L - длина прямолинейного участка канала или фарватера, километр;

а - расстояние между знаками одной стороны, километр.

Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 22 ақпандағы № 75 қаулысы.

"Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы" 2002 жылғы 17 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңының 4-бабы 2-тармағының 31-3) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидалары бекітілсін.

2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

Б. Сағынтаев

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 22 ақпандағы № 75 қаулысымен бекітілген

Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидалары 1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы" 2002 жылғы 17 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңының 4-бабы 2-тармағының 31-3) тармақшасына сәйкес әзірленді және Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету тәртібін айқындайды.

Қағидалар Каспий теңізінің қазақстандық секторында (бұдан әрі – КТҚС) мемлекеттік органдар мен ұйымдар теңіз қызметін жүзеге асырған кезде теңізде жүзу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған.

2. КТҚС-да теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету:

1) навигациялық жабдық құралдарын орнату және пайдалану;

2) теңізде жүзушілерді навигациялық ахуалдағы өзгерістер туралы хабардар ету;

3) КТҚС-да гидрографиялық түсірілімдер жүргізу жолымен жүзеге асырылады.

3. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) гидрографиялық зерттеулер – теңіздің және құрлықтың су объектілерін, олардың нысандарын, көлемдерін, жағалаудың, теңіз түбінің, тереңдігінің, рельефінің және топырағының сипатын зерттеу;

2) гидрофизикалық зерттеулер – теңіз бен атмосфераның өзара әрекеттесуі процесін, толқынның беткі, көтерілу және ішкі қарқынын, су циркуляциясын, турбуленттілігін, теңіздің физикалық өрісінің мезо- және микроқұрылымын (температурасын, тұздылығын, тығыздығын, ағыс жылдамдығын және бағытын, оптикалық және акустикалық қасиеттерін, магниттік өрісін, теңіз химиясын) зерттеу;

3) геофизикалық зерттеулер – су түбі рельефін, құрамын, физикалық-механикалық қасиеттері мен коррозиялық белсенділігін; жерасты суларының орнын, динамикалық сипаттамалары мен қасиеттерін; уақыт өткен сайын адам қызметінің нәтижесінде болатын өзгерістерді зерттеу;

4) гидрографиялық қызмет – теңіз жолдарын навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету міндеттерін орындауға уәкілетті Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің республикалық мемлекеттік мекемесі;

5) жүзбелі шектеу жүйесі – навигациялық қауіптерден, су жолдарынан (фарватерлерден, арналардан және әртүрлі сулы аудандар мен орындардан) шектеудің немесе белгілеудің көзге көрінуін және ондағы біркелкілікті қамтамасыз ету мақсатында оларға белгілі бір бояу түсін, жарық сипатын, үлгілік фигуралардың нысандары мен бояу түсін бере отырып, теңіздік жүзбелі сақтандыру белгілерін орналастыру жүйесі;

6) жүзуге тыйым салынған аудан – жүзуге тыйым салынған немесе теңізде жүзу, зәкірге қою, теңіз сүтқоректілерін ұстау, су биологиялық ресурстарды алудың (аулаудың) суасты құралдарымен балық аулауды, суасты жарылыстарын жүзеге асыру, уланған зәкір-шынжырмен жүзу, ұшу аппараттарының ұшып өтуі, қалықтап тұруы және қонуы (су бетіне қонуы) және басқа да әрекеттер үшін шектеу қойылатын теңіз ауданы;

7) жүзуге уақытша қауіпті аудан – белгілі бір мерзімге жүзуге тыйым салынатын немесе теңізде жүзу, зәкірге қою, теңіз сүтқоректілерін ұстау, су биологиялық ресурстарды алудың (аулаудың) суасты құралдарымен балық аулауды, суасты жарылыстарын жүзеге асыру, уланған зәкір-шынжырмен жүзу, ұшу аппараттарының ұшып өтуі, қалықтап тұруы және қонуы (су бетіне қонуы) және басқа да әрекеттер үшін шектеу қойылатын теңіз ауданы;

8) латералды белгілер – теңіз арналары мен фарватерлері тұрған жақты шектейтін, сондай-ақ арналарды (фарватерлерді) бөлу орындарын белгілеуге, негізгі (қалаулы) арнаның (фарватердің) бағытын және олардың бұрылыс орындарын көрсетуге арналған жүзбелі сақтандыру белгілері;

9) лоция – теңізде жүзушіге жергілікті жердегі географиялық пунктті тануына мүмкіндік беретін аудандағы жүзу шарттарын сипаттайтын және жүзу жолын таңдауды ұсынатын ақпараттық анықтамалық;

10) навигациялық ақпарат – теңізде жүзушілерге хабарламаны басып шығару және оны лоцияға және оқу құралдарына енгізу үшін КТҚС-да жүзетін Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Әскери-теңіз күштері (бұдан әрі – ҚК ӘТК) және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі (бұдан әрі – ҰҚК ШҚ) корабльдерінің командирлері, сондай-ақ кемелер капитандары гидрографиялық қызметке беретін навигациялық жағдайдың өзгеруі туралы ақпарат;

11) навигациялық жағдай – физикалық-географиялық шарттармен (тереңдігі, су түбінің сипаттамасы, жағалаудағы көзге көрінетін бағдарлар, навигациялық қауіптер), теңіздегі навигациялық жабдықтау құралдарының бар болуымен және жай-күйімен және кемелердің жүзуін регламенттейтін ұсынымдармен айқындалатын теңіздегі жағдай;

12) навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету – навигациялық теңіз карталарын, жүзуге арналған нұсқаулар мен оқу құралдарын қазіргі заманғы деңгейде ұстау, КТҚС-да теңіз жолдарын навигациялық жабдықтау құралдарымен қамтамасыз ету, сондай-ақ теңізде жүзушілерді навигациялық жағдайдың өзгеруі туралы хабардар ету мақсатында теңізді гидрографиялық, гидрофизикалық және геофизикалық зерттеуді орындау;

13) теңізде жүзушілерге хабарлама – теңізде жүзу оқу құралдарына (карталарға, лоцияларға) енгізу үшін гидрографиялық қызмет кезең-кезеңімен басып шығаратын навигациялық жағдайдағы өзгерістер туралы ақпараттық бюллетень;

14) теңіздің гидрографиялық түсірілімі – теңізде жүзу мұқтажы, теңіз геологиясы және теңіз құрылысы үшін су объектілері туралы ақпаратты жинау процесі;

15) теңіз қызметі – бұл Қазақстан Республикасының мемлекеттің қауіпсіздігі, тұрақты экономикалық және әлеуметтік дамуы мүдделерінде Каспий теңізін зерделеу, игеру және пайдалану саласындағы қызметі, оның ішінде: кеме қатынасы қызметі, порттық (айлақтық) көрсетілетін қызметтерді ұсыну, кеме жасау және жөндеу, кемелік операцияларды қамтамасыз ету, теңіз мұнай-газ өндіру объектілерін пайдалану, су биологиялық ресурстарды өндіру, теңіздік ғылыми зерттеулерді жүргізу;

16) теңіздік жергілікті дифференциалды станция – Жаһандық навигациялық спутниктік жүйені (бұдан әрі – ЖНСЖ) тұтынушы дифференциалды түзетулердің қолданылу радиусында болған кезде оның кеңістіктік координаталарын айқындау нақтылығын арттыру үшін олардың көмегімен навигациялық сигналдарды қабылдау мен өңдеу, дифференциалды түзетулерді есептеп шығару және оларды түзететін ақпарат құрамында ЖНСЖ-ны тұтынушыға байланыс арналары арқылы беру жүзеге асырылатын белгілі кеңістіктік координаталары бар пунктте орналасқан радиоэлектрондық және техникалық құралдар кешені;

17) кардиналды белгілер – теңіздегі (банкалар, қайраңдар, тастар үйінділері, жасанды суасты кедергілері) немесе жағалық шектен жайылатын (рифтер, саяз жерлер, енсіз түбектер, құбырлар) навигациялық қауіптерден шектеу үшін арналған жүзбелі сақтандыру белгілері;

18) ұйымдар – КТҚС-да теңіз қызметімен айналысатын заңды тұлғалар.

2-тарау. Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету тәртібі

1-параграф. Навигациялық жабдықтау құралдарын орнату және пайдалану тәртібі

4. Ұйымдардың навигациялық жабдықтау құралдары (бұдан әрі – НЖҚ) КТҚС-ны навигациялық жабдықтаудың жалпы жүйесіне кіреді және теңіз порттарына және теңіз қызметі объектілеріне кіреберістерде кемелердің қауіпсіз жүзуін қамтамасыз етуге арналады.

5. НЖҚ жағалық және жүзбелі болып бөлінеді:

1) жағалық НЖҚ-ға маяктар, теңіз навигациялық белгілері мен теңіздік жергілікті дифференциалды станциялар жатады.

Жағалық НЖҚ теңіздің белгілі бір учаскесін немесе жағалық жиегін тану және кеменің мәлімделген белгінің көріну қашықтығы шегіндегі орнын айқындау үшін арналған;

2) жүзбелі НЖҚ-ға жүзбелі сақтандыру белгілері (бұдан әрі – ЖСБ) – буйлар мен қадалар жатады.

Жүзбелі НЖҚ навигациялық қауіптерден, арналардың жиектерін және фарватерлер тұрған жақтарын, ұсынылған жолдарды, теңіз порттарының акваторияларын, суасты карьерлерін, топырақ үйінділерін, теңізге шығатын құбыржолдар мен кабельдерді, полигондарды шектеу үшін арналған.

6. Тануды жақсарту үшін НЖҚ бәсең радиолокациялық шағылыстырғыштармен (бұдан әрі – БРЛШ), радиолокациялық маяк-жауап бергіштермен және дыбыстық-сигнал беру құрылғысымен жабдықталады.

7. НЖҚ бар және оны пайдаланатын ұйымдар гидрографиялық қызметке теңізде жүзушілерге хабарламаны басып шығару және оқу құралдарына (карталарға, лоцияларға) енгізу үшін осы Қағидаларға 1 – 4-қосымшаларға сәйкес мәліметтерді ұсынады.

8. Навигацияны ашуға (жабуға) байланысты ЖСБ-ны орнату (алу), навигациялық белгілер жарықтарын қосу (сөндіру) гидрографиялық қызметпен және теңіз портының капитанымен келісілген мерзімдерде жүргізіледі.

9. КТҚС-ның солтүстік бөлігінде теңіз ЖСБ-ны орнату шектелетін аудан мұздан толық тазартылғаннан кейін, ал мұзды буйлар мен қадалардан басқа, оларды алу мұз қата бастағанда жүргізіледі.

Мұз қататын порттарда ЖСБ навигация басында, порт акваториясы мұздан толық тазартылғанда қойылады, ал гидрометеожағдайларды ескере отырып, мұздың пайда болуының бірінші белгілерімен навигация соңында алынады.

10. Навигациялық кезең ішінде жағалық навигациялық белгілердің жарықтары сөндіріледі, ал ЖСБ теңізде жүзушілерге хабарламаны басып шығару үшін гидрографиялық қызметті бір уақытта хабардар ете отырып, шұғыл жөндеу үшін алынады.

11. НЖҚ белгілерін орналастырудың келісілген схемаларындағы өзгерістерге гидрографиялық қызметпен келіскеннен кейін ғана жол беріледі.

12. Ұйымдар басшылары мен кемелер капитандары ЖСБ-ны дұрыс орнату мен оның қолданылуын, сондай-ақ олардың навигациялық карталардағы мәлімделген сипаттамаларға сәйкес келуін де тексереді.

13. Ауытқыған ЖСБ-ны анықтаған жағдайда кемелер капитандары теңіз портының капитанына және гидрографиялық қызметке жеткізілімді жолдайды, егер ауа райы жағдайы және кеменің техникалық мүмкіндіктері мүмкіндік берсе, ЖСБ-ны бортқа көтереді немесе сүйретуге алады және портқа жеткізеді.

14. ЖСБ-ға қандай да бір зақым келтірген кеме капитаны ол туралы ЖСБ координаталарын, атауын және зақымдау сипатын көрсетіп, теңіз портының капитанына және гидрографиялық қызметке дереу хабарлайды.

15. Жағалық НЖҚ күндізгі және түнгі бағдарлар болып табылады және жағалау мен теңізде гидротехникалық негіздерде орнатылады және жүзу шарттары бойынша талап етілетін жарықты тәуліктің түнгі уақытында және құрылысты күндізгі уақытта көру қашықтығын қамтамасыз етеді.

16. Жағалық НЖҚ-ның шағылыстыру қабілетін арттыру, сондай-ақ ойпатты жағалауда орналасқан, тән радиолокациялық бағдарлары жоқ жекелеген нүктелерді белгілеу үшін бәсең радиолокациялық шағылдырғыштар қолданылады.

17. Жағалық НЖҚ-ны орнату кезінде:

1) навигациялық белгілерді (белгілер ортасын) орнату орындарының координаталары геодезиялық тәсілмен айқындалады;

2) белгі негізінің биіктік белгісі нивелирдің көмегімен айқындалады;

3) теңіз навигациялық белгісін жаңасымен ауыстырған кезде белгі ортасының сақталуы теодолиттің көмегімен тексеріледі;

4) жарма белгісінің бойлық осі жарманың осьтік сызығына сәйкес келеді;

5) қалқанның беткі жағының және үлгілік фигураның жазықтығы жарма сызығына перпендикуляр орналасады;

6) белгі жарманың жүзу бөлігінің кез келген нүктесінен айқын көрінуге тиіс. Белгінің бояуын таңдаған кезде белгі жергілікті жер реңімен анағұрлым үйлесімді етіп жасалады.

18. Навигациялық белгілер жүзіп өтетін кемеден олар көрінетін жақтан қалқандармен жабдықталған тану және жарма белгілері немесе айырым бояуы бар порттық навигациялық белгілер болып бөлінеді.

19. Тану навигациялық белгілерінде жарық-оптикалық аппараттар және бәсең радиолокациялық шағылдырғыштар орнатылады.

20. Жергілікті жердің реңіне байланысты жағалық НЖҚ осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес түстерге боялады.

21. Портта, елді мекенде немесе бөгде жарықтардың саны көп болатын басқа да жерлерде орнатылған жарма белгілері барлық басқа жарма жарықтарынан қатты ерекшелігін қамтамасыз ететін электр жарық жолымен жабдықталады.

22. Саны көп крандар, ғимараттар мен басқа да биік құрылыстар және конструкциялар реңінде белгілердің күндізгі уақытта көрінуі қиындағанда порттарда немесе басқа да аудандарда жарма белгілерін орнату кезінде тәуліктің жарық уақытында белгілерді қолдану үшін оларға қосымша жарық-оптикалық аппараттар орнатылады.

23. Жағалық НЖҚ-ны штаттық орындарға орнатқаннан кейін оларды пайдалануға берер алдында олар гидрографиялық қызмет мамандарын тарта отырып, теңізден қадағалаумен тексеріледі.

24. Жағалық НЖҚ-ның қолданылуын теңізден жүргізілген қадағалау нәтижелері бойынша гидрографиялық қызмет оны пайдалануға қабылдау немесе жағалық НЖҚ-ны қолдану сапасын жақсарту бойынша қосымша жұмыстар жүргізу туралы қорытынды береді, олар орындалғаннан кейін теңізден қадағалаумен тексеру қайталанады.

25. Теңіздік жергілікті дифференциалды станция (бұдан әрі – ТЖДС) навигациялық сигналдарды қабылдауды, қызметтік ақпаратты беруді, өңдеуді және сақтауды (резервтегіні қоса алғанда), сондай-ақ нақты уақыт ауқымында ТЖДС-ны пайдаланушыларға деректерді ұсынуды жүзеге асырады.

26. ТЖДС мынадай міндеттерді шешу кезінде объектілердің координаталарын "метрлік" және "дециметрлік" дәлдікпен айқындауды:

1) ЖНСЖ сигналдарын қабылдауды;

2) дифференциалды түзетулерді есептеуді және ЖНСЖ навигациялық сигналдары үшін түзетуші ақпаратты қалыптастыруды;

3) нақты уақыт ауқымында түзетуші ақпаратты беруді;

4) навигациялық өрістердің сапасы және түзетуші ақпарат сапасы туралы ақпаратты қалыптастыруды және беруді;

5) ТЖДС құрамдас бөліктерінің жұмыс режимінде жұмыс істеу сапасын үздіксіз бақылауды қамтамасыз етеді.

27. КТҚС-да кемелердің жүзу қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында ЖНСЖ-ны тұтынушылар болып табылатын кемелер капитандары орналасқан жердің координаталарын дәл айқындау үшін түзетуші ақпаратты пайдаланады.

28. КТҚС-да Халықаралық маяк қызметтерінің қауымдастығы (бұдан әрі – ХМҚҚ) қабылдаған навигациялық қауіптерді жүзбелі сақтандыру белгілерімен шектеудің бірыңғай жүйесі (бұдан әрі – А өңірі ХМҚҚ жүзбелі шектеу жүйесі) пайдаланылады.

29. А өңіріндегі ХМҚҚ жүзбелі шектеу жүйесі бойынша белгілер мен жарықтардың қызыл түсі – фарватерлер мен арналардың сол жағын (қызыл – сол жақ), ал жасыл – оң жағын шектеу үшін қабылданған. Бұл ретте фарватерлер мен арналардың бағыты және олардың жақтарының атауы теңізден саналады, ал жекелеген жағдайларда арнайы ескертіледі.

30. А өңірі ХМҚҚ жүзбелі шектеу жүйесі ЖСБ-ның бес типін:

1) латералды белгілер;

2) кардиналды белгілер;

3) шағын көлемдегі жеке қауіптер белгілері;

4) осьтік белгілер (қауіпсіз өту белгілері);

5) арнайы мақсаттағы белгілерді көздейді.

31. Қою ауданының ерекшеліктеріне және шектелетін қауіп түріне байланысты белгілердің аталған типтерінің әрқайсысы дербес те, бір уақытта барлық немесе бірнеше типтерді қамтитын әртүрлі тәсілдер де қолданылады.

32. Жарық беретін және жарық бермейтін жүзбелі белгілерде бәсең радиолокациялық шағылдырғыштар, радиолокациялық маяк-жауап бергіштер, радиомаяктар, дыбыстық белгілер қолданылады. Әрбір нақты жағдайда белгілер жабдығының құрамы навигациялық оқу құралдарында жарияланады.

33. А өңірі ХМҚҚ жүзбелі шектеу жүйесі бойынша қойылатын ЖСБ типтерін таңдау және олардың қажетті саны ауданның навигациялық-гидрографиялық ерекшеліктері, жүзу шарттары мен режимдері бойынша, сондай-ақ шектелетін қауіптердің орны, көлемі мен түрлері бойынша айқындалады.

34. Латералды белгілер жиектеріне қатысты кеменің орналасу орнын көзбен өлшеп бағалауды жеңілдететін арнаны (фарватерді) шектеудің анағұрлым таралған нұсқасы ретінде арнаның (фарватердің) екі жағынан орнатылады.

35. Латералды белгілермен шектелетін арнаның (фарватердің) бағыты және оның "сол" және "оң" жақтарының атауы теңізден портқа қарай жүзіп бара жатқан кемеге қатысты қабылданған, ерекше жағдайларда арнаның (фарватердің) бағыты бөлек ескертіледі.

36. Сол жақтағы белгілерге – жұп нөмірлер, оң жақтағы белгілерге – тақ нөмірлер беріледі. Жекелеген жағдайларда реттік нөмірлеу жергілікті жағдайлар бойынша ыңғайлы болатындай жүзеге асырылады. Қабылданған нөмірлеу тәртібі навигациялық оқу құралдарында жарияланады.

37. Біркелкі емес арналарды (фарватерлерді) бөлу орындарын белгілеудің латералды белгілері негізгі арнаның (фарватердің) сол жағындағы немесе оң жағындағы бөлу орнына (нүктесіне) қойылады және атауына сәйкес қойылған белгіге қатысты (теңізден санай отырып) негізгі арнаның (фарватердің) орналасуы көрсетіледі.

"Оң жақтағы негізгі арна (фарватер)" белгілері негізгі арнаның (фарватердің) сол жағындағы оны бөлу орнына (нүктесіне) қойылады.

"Сол жақтағы негізгі арна (фарватер)" белгілері негізгі арнаның (фарватердің) оң жағындағы оны бөлу орнына (нүктесіне) қойылады.

Әрбір нақты жағдайда белгілердің типтері мен оларды орнату орындары бөлу (қосу) орындарында арналардың (фарватерлердің) өзара орналасуымен айқындалады.

38. Арна (фарватер) аймағында болатын жеке қауіптер шағын көлемдегі жекелеген қауіптер белгілерімен немесе тиісті кардиналды белгілермен шектеледі.

39. Кардиналды белгілер қауіп айналасына оны жер шарының жақтарына қатысты шектеу қағидаты бойынша (компас бойынша басты төрт бағыт бойынша) қойылады. Шектелетін қауіптің айналасындағы көкжиек шартты түрде:

1) солтүстік, NW (солтүстік-батыс) және NE (солтүстік-шығыс) румбалары арасында;

2) шығыс, NE (солтүстік-шығыс) және SE (оңтүстік-шығыс) румбалары арасында;

3) оңтүстік, SE (оңтүстік-шығыс) және SW (оңтүстік-батыс) румбалары арасында;

4) батыс, SW (оңтүстік-батыс) және NW (солтүстік-батыс) румбалары арасында төрт сектор болып бөлінеді.

40. Кардиналды белгінің атауы шектелетін қауіптің қай жағынан айналып жүзіп өту қажет екенін көрсетеді.

41. Кардиналды белгілер кемелердің жүзуі белгілі бір бағыттармен регламенттелмеген аудандарда қолданылады.

42. Кардиналды белгілер латералды белгілермен бірге тығыз жүзу аудандарында және арналарда (фарватерлерде) олардың иілу (бұрылу), бөліну және қосылу орындарында, сондай-ақ арнаның (фарватердің) жиектеріне қауіп төнген кезде қолданылады.

43. Суға батқан кемелерді шектеу кезінде кардиналды белгілерді қою орындары, олардың атауы мен қажетті саны кеме көлемімен, оның орналасуымен және оны қай жағынан айналып жүзіп өту қажет екенімен айқындалады.

44. Шектелетін қауіпке қатысты әрбір қойылған кардиналды белгінің орналасуы және қауіптен белгіге дейінгі арақашықтық навигациялық оқу құралдарында көрсетіледі.

45. Шағын көлемдегі жекелеген қауіптер белгілері жан-жағынан навигациялық тұрғыдан қауіпсіз жүзуді қамтамасыз ететін тереңдікпен шектелген бөлек жатқан шағын көлемдегі қауіптерді шектеу үшін арналған.

46. Егер қауіп радиусы 100 метрге дейін шеңберде болса, ол шағын көлемдегі болып саналады.

47. Шағын көлемдегі жеке қауіптер белгілері тікелей шектелетін қауіп үстіне қойылады. Егер белгіні қауіп үстіне қою мүмкін болмаса, онда ол мүмкіндігінше одан ең аз қашықтыққа қойылады. Бұл жағдайда қауіп және оны шектейтін белгі радиусы 100 метрге дейін шеңберге (шеңбер ортасы белгіні қою нүктесінде жатқан ретінде қабылданады) кіруге тиіс.

48. Егер жағдайлар және тереңдік белгіні тікелей қауіп үстіне қоюға мүмкіндік бермесе немесе қауіп оны шектейтін белгімен бірге радиусы 100 метрге дейін шеңберге кірмесе, онда шағын көлемдегі жеке қауіп белгісінің орнына тиісті кардиналды белгілер қолданылады.

49. Шағын көлемдегі жеке қауіптер белгілері суға батқан кемелерді шектеу үшін қолданылады. Бұл жағдайда суға батқан кеменің көлеміне және алдыңғы пункттерде көрсетілген белгіні орнату орнына қатысты талаптарды орындау оларды қолданудың міндетті шарты болып табылады.

50. Осьтік белгілер фарватерлердің және ұсынылған жолдардың осьтерін белгілеу үшін арналған.

51. Осьтік белгілер фарватерлерді және ұсынылған курстарды белгілеу кезінде белгіден белгіге дейін жүзуді қамтамасыз ететіндей етіп қойылады. Фарватерлер мен ұсынылған курстар осьтерінің бұрылу орындары да осьтік белгілермен белгіленеді.

52. Осьтік белгілер арнаға (фарватерге) кіреберістердегі (бастапқы) нүктелерде қойылатын қабылдайтын ретінде, сондай-ақ:

1) ұсынылған бірнеше жолдарды бөлу және қосу орындарын;

2) өлшеу мильдерінде жүзіп өту сызығының қалпын;

3) қауіпсіз жүзіп өту ортасын немесе оның анағұрлым терең су қабатындағы бөлігін;

4) айналмалы қозғалыс ауданының ортасын белгілеу үшін қолданылады.

53. Арнайы мақсаттағы белгілер навигациялық оқу құралдарында оларға сілтемелер бар және карталарда орналасуы көрсетілген арнайы аудандарды немесе объектілерді шектеу немесе белгілеу үшін арналған.

54. Арнайы мақсаттағы белгілер:

1) ғылыми аппаратураны алып жүзетін жүзбелі және стационарлық объектілерді;

2) арнайы аудандар мен полигондарды;

3) топырақ үйінділері аудандарын;

4) кабельдер мен құбыржолдарды;

5) зәкір орындарын;

6) қозғалысты бөлу шектері мен аймақтарын;

7) қойылған балық аулау жабдығы орындарын шектеу немесе белгілеу үшін қойылады.

55. Полигондарды, топырақ үйінділері аудандарын шектеу немесе белгілеу кезінде арнайы мақсаттағы белгілер олардың шекаралары бойынша қойылады. Белгілер саны шектелетін ауданның (полигонның) маңыздылығымен, оның конфигурациясымен және ауданымен айқындалады. Егер шектелетін ауданның (полигонның) шетінен арнайы мақсаттағы белгіні орнату ортасына дейінгі арақашықтық белгіленетін жарықтың көріну қашықтығынан екі есе аз болса, онда осы ауданда (полигонда) бір арнайы мақсаттағы белгі орнатылады.

56. Осы ауданда теңіз қызметімен айналысатын ұйымдар осындай орындарды шектеуді гидрографиялық қызметпен келісу бойынша жүзеге асырады.

57. Кабельдер мен құбыржолдар кабельді немесе құбыржолды төсеу желісі бойымен арнайы мақсаттағы белгілермен шектеледі.

58. Балық аулау жабдығы қойылған орындарды арнайы мақсаттағы белгілермен шектеуді гидрографиялық қызметпен келісу бойынша тиісті балық аулайтын ұйымдар жүзеге асырады. Келісу кезінде белгілерді орналастыру схемасы мен қажетті саны айқындалады.

59. Балық аулау жабдығы қойылған орындарды шектеу үшін арнайы мақсаттағы белгілердің орнына А өңіріндегі ХМҚҚ жүзбелі шектеу жүйесінде қабылданғаннан нысаны мен бояуы бойынша ерекшеленетін арнайы белгілер де қолданылады.

60. Балық аулау жабдықтары қойылған орындарды шектейтін белгілерді орналастыру схемасы, түрі теңізде жүзушілерге хабарламада жарияланады.

61. Қажетті ЖСБ-ны орнатуды және оған қызмет көрсетуді:

1) гидрографиялық қызмет – КТҚС теңіз жолдарының;

2) мұнай-газ өндіру теңіз объектілерін пайдаланатын ұйымдар – жасанды аралдар мен мұнай-газ өндіру объектілерінің;

3) порттар әкімшілігі – порттардың және оларға кіреберістердің;

4) теңіз және жағалық объектілердің меншік иелері теңіз және жағалық объектілердің акваторияларында жүзеге асырады.

62. ЖСБ-ны 61-тармақтың 2) – 4) тармақшаларында көрсетілген акваторияларда орнату гидрографиялық қызметпен келісу бойынша жүзеге асырылады.

63. ЖСБ-ны штаттық орындарға орнату және оларды пайдалануға беру алдында олар гидрографиялық қызмет мамандарын тарта отырып тексеріледі.

64. Пайдалану кезеңінде қолданыстағы теңіз ЖСБ:

1) қолданудың барлық кезеңі ішінде штаттық орнын сақтайды;

2) мәлімделген көру қашықтығын қамтамасыз етеді;

3) үлгілік фигураның нысанын (бар болған кезде), сыртқы бояудың штаттық түсін, жарықтың сипаттамасы мен үздіксіз әрекет етуін сақтайды.

65. Порттар акваториясының кірме арналары мен фарватерлерін шектейтін жүзбелі НЖҚ порт бастығы бекітетін навигациялық шектеу схемасына сәйкес орнатылады және гидрографиялық қызметпен келісіледі.

66. ЖСБ теңізде жүзуші кеменің алдыңғы жағынан:

1) арналарда – буйлардың немесе қадалардың кемінде екі жұбын;

2) фарватерлерде – буйлардың немесе қадалардың кемінде бір жұбын;

3) фарватерлердің немесе ұсынылған курстардың осьтерін белгілеу кезінде екі немесе бір белгіні көретіндей орнатылады.

67. Көршілес белгілердің жұптары арасындағы аралықтар осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес формулалар бойынша есептеледі.

68. Осы формулалар бойынша есептелген және 0,5 километрге дейін дөңгелектелген белгілер арасындағы аралықтар бір мильге атмосфераның айқындылығы Т = 0,8 коэффициенті кезінде олардың көріну қашықтығына байланысты осы Қағидаларға 7-қосымшада айқындалған.

69. Әрбір жекелеген жағдайда навигациялық қауіпті шектеу мынадай факторларды:

1) жүзу ауданының навигациялық-гидрографиялық және гидрометеорологиялық жағдайларын;

2) кемелер қозғалысының белгіленген жолдарын;

3) осы ауданда жүзетін кемелердің типтерін;

4) навигациялық қауіптің сипаты мен ерекшеліктерін алдын ала зерделегеннен және ескергеннен кейін жүргізіледі.

70. Шектеуге:

1) кемелер қозғалысы қарқынды жағалық жүзу аймақтарында;

2) арналардың, фарватерлер мен ұсынылған курстардың жақын нүктелері маңында;

3) теңізде, фарватерлер немесе кемелер қозғалысының ұсынылған курстары маңында;

4) арнайы жұмыстар, балық аулау немесе басқа да кәсіптік жұмыс аудандарында орналасқан барлық қауіптер жатады.

71. ЖСБ-ны және олардың навигациялық қауіпке қатысты орналасуын таңдау үшін бастапқы деректер:

1) осы аудандағы кемелер қозғалысының схемасы (фарватерлердің, ұсынылған курстардың, қозғалысты бөлу аймақтарының бар болуы) және жүзу жағдайлары (күндіз, түнде, жазда немесе жыл бойы);

2) навигациялық қауіптің орналасуы, шекаралары (көлемі) және басқа да ерекшеліктері;

3) осы ауданға тән метеорологиялық көру қашықтығы;

4) осы ауданда жүзетін кемелердің барынша шөгуі, жылдамдығы, ұзындығы, циркуляция радиусы;

5) аудандағы және қауіптегі теңіз түбінің тереңдігі, рельефі және теңіз түбіндегі топырақтың сипаты;

6) толқынның ең жоғарғы биіктігі, теңіз деңгейінің ауытқуы, ағыстың бағыты мен жылдамдығы;

7) осы аудандағы орынды айқындау нақтылығы болып табылады.

72. ЖСБ қауіпке қатысты мыналарды:

1) теңізде жүзушіге күндіз және түнгі уақытта қолданудың мәлімделген қашықтығында белгіні уақтылы анықтау, оны тану және қауіптен қорғану мүмкіндігін;

2) қауіп айналасында белгілерді көру қашықтығының тұтас аймағын жасауды және кемінде 30 %-ға өзара жабылуды қамтамасыз ете отырып орнатылады.

73. ЖСБ-ны орнату кезінде навигациялық қауіптерді шектеудің мынадай нұсқалары көзделеді:

1) жағалау шегінен теңізге 2 километрге дейінгі қашықтыққа шығатын енсіз түбектер мен саяз жерлер түріндегі қауіптер бір кардиналды белгімен шектеледі (жағалау мен қауіп арасындағы өтпе жол бар болған кезде ол төрт жақтан кардиналды белгілермен шектеледі);

2) жағалаудан теңізге дейін кемінде 2 километр болатын қауіптер үш жақтан, ал жағалау мен қауіп арасындағы өтпе жол бар болған кезде – төрт жақтан кардиналды белгілермен шектеледі;

3) егер қауіп көру қашықтығы барлық бағыттардан қолданудың қажетті қашықтығынан асатын белгімен шектелсе, онда шағын кемелердің жүзуін қамтамасыз ету үшін қауіп шекаралары қосымша қадалармен шектеледі;

4) ұзындығы жүзбелі белгіні көру қашықтығы шамасының жартысынан аспайтын бөлек банкаларда БРЛШ бар бір жарық беретін буйды және қауіптің орналасуын нақтылайтын қадаларды қоюға рұқсат етіледі.

74. Буй фарватер, ұсынылған курс немесе кемелер қозғалысы жолы жағынан орнатылады.

75. Арналарды немесе фарватерлерді шектеу үшін белгілердің қажетті саны осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес формулалар бойынша есептеледі.

76. ЖСБ-ға нөмір беру гидрографиялық қызметпен келісу бойынша жүзеге асырылады.

77. Құбыржолдар мен кабельдерді қалыпты пайдалануды қамтамасыз ету және зақымдау мүмкіндігін болдырмау үшін мынадай қашықтықта тұратын параллельді жазықтықтар арасында жасалған су бетінен түбіне дейін барлық тереңдікте су кеңістігі учаскелері түріндегі күзет аймақтары:

1) теңіз байланыс кабелінің трассасы үшін – әр жағынан 500 метр;

2) электр желісі кабелі үшін – әр жағынан 100 метр;

3) құбыржолдардың суасты өтетін жолдары үшін – әр жағынан құбыржолдардың шеткі жиектерінің осьтерінен 100 метрден белгіленеді.

78. Теңіз кабель желілері мен құбыржолдар трассалары теңізде жүзушілерге хабарламада көрсетіледі және теңіз карталарына түсіріледі.

79. Әртүрлі мақсаттағы кабельдер мен құбыржолдардың сақталуын қамтамасыз ету мақсатында теңізде жүргізілген кабельдер мен құбыржолдардың иелері гидрографиялық қызметпен келісілген орындарда ЖСБ-ны қояды.

80. Теңізге тазартқыш құрылыстарды немесе басқа да мақсаттағы құбыржолдарды, сондай-ақ кабель желілерін шығаратын орындардың алдында жағалауда зәкір қоюға, шынжырлар, сүйреткілер, лоттар түсіруге тыйым салынған суасты өту аймақтарын білдіретін "Зәкір тастауға болмайды" деген тыйым салатын белгісі орнатылады. Шығаратын орынның теңіз жағында ЖСБ қойылады.

81. Кабель, құбыржол трассасының осі әрекет ету қашықтығы шығаратын орынның ұзындығынан аспайтын көрсетілген белгілер жармасымен және ұдайы сары жарықпен белгіленеді.

2-параграф. Навигациялық жағдайдағы өзгерістер туралы теңізде жүзушілерді хабардар ету тәртібі

82. Навигациялық ақпарат өзінің шұғылдығы және маңыздылығы бойынша кезектен тыс – навигациялық жағдайдағы анағұрлым шұғыл және маңызды өзгерістер туралы хабардар ету және кезекті, теңізде жүзу үшін тікелей қауіп туралы мәліметтерді қамтымайтын шұғылдығы және маңыздылығы төмен ақпарат болып бөлінеді.

83. Кезектен тыс ақпарат мынадай қауіптер туралы:

1) негізгі кеме қатынасы жолдарындағы жарықтардың, тұмандық сигналдар мен буйлардың ақаулығы;

2) негізгі кеме қатынасы жолдарындағы немесе олардың маңындағы суға батқан кемелер және егер ол бар болса, олардың шектеуі;

3) оларды орнату немесе өзгерту теңізде жүзушілерді жаңылыстыратын кезде жаңа НЖҚ немесе ескі НЖҚ-ның елеулі өзгерістері;

4) қарқынды кеме қатынасы аудандарында үлкен басқарылмайтын сүйреткіштердің бар болуы;

5) жылжымалы миналар;

6) іздестіру-құтқару жұмыстары немесе теңіздің ластануына қарсы күрес жөніндегі іс-шаралар жүргізілетін аудандар (осы аудандарды аралап шығу үшін);

7) жүзу үшін қауіп төндіретін жаңадан табылған жартастар, банкалар, рифтер және суға батқан кемелер, сондай-ақ егер ол бар болса, олардың шектеуі;

8) кенеттен өзгерістер немесе белгіленген жолдар (маршруттар) бойынша жүзуге уақытша тыйым салу;

9) кабельдерді немесе құбыржолдарды жүргізу бойынша жұмыс, сондай-ақ жүзу үшін қауіп төндіретін және кеме қатынасы жолдарында немесе олардың маңында жүргізілетін басқа да суасты жұмыстары;

10) теңізде, кеме қатынасы жолдарында немесе олардың маңында құрылыстар орнату;

11) навигациялық жабдық радиотехникалық құралдарының қолданылу режимінің елеулі бұзушылықтары;

12) ауқымды аудандарда жүзу қауіпсіздігіне ықпал ететін арнайы іс-қимылдар (әскери-теңіз оқу-жаттығулары, зымырандық немесе артиллериялық оқ атулар) туралы мәліметтерді қамтиды.

84. 83-тармақта аталған теңізде жүзу үшін қауіптерді кездестірген немесе оларды анықтаған ҚК ӘТК және ҰҚК ШҚ корабльдерінің командирлері, сондай-ақ кеме капитандары ол туралы хабарламаны:

1) теңіздегі барлық кемелерге;

2) гидрографиялық қызмет бойынша кезекшіге;

3) теңіз портының капитанына дереу береді.

85. Теңізде жүзу үшін тікелей қауіп туралы мәліметтерді қамтымайтын, бірақ жүзу үшін карталар мен нұсқаулардың сапасын елеулі түрде жақсартатын навигациялық ақпаратқа мынадай мәліметтер:

1) тереңдігі сиретіліп ("ақ дақтар") көрсетілген немесе күмән келтіру, нақты емес белгілер бар аудандарда маршруттық өлшеу туралы;

2) теңізден көзге көрінетін объектілер туралы;

3) штаттық НЖҚ жұмысындағы өзгерістер туралы;

4) жүзу және зәкірге қою үшін ұсынылған курстар, нұсқаулар туралы;

5) порттардағы өзгерістер туралы;

6) порттық қағидалар және лоцмандық қызмет туралы;

7) теңізде жүзу мәселелеріне қатысты хабарландырулар мен ескертулер туралы;

8) жергілікті жерде жүзу үшін карталар мен нұсқауларда анықталған айырмашылықтар туралы мәліметтер жатады.

86. ҚК ӘТК мен ҰҚК ШҚ корабльдерінің командирлері, сондай-ақ кеме капитандары жинаған 85-тармақта аталған навигациялық ақпарат қысқа мерзімде гидрографиялық қызметке жолданады.

87. Жүзу үшін тыйым салынған аудандардың шекаралары Каспий теңізінде жүзуге арналған навигациялық карталарда және оқу құралдарында көрсетіледі.

88. Жүзу үшін тыйым салынған және жүзу үшін уақытша қауіпті аудандарға қатысты өзгерістерді гидрографиялық қызмет теңізде жүзушілерге хабарламада алдын ала жариялайды.

89. Навигациялық жағдайлар және КТҚС-да кемелердің жүзу режимі өзгерген жағдайларда гидрографиялық қызмет теңізде жүзушілерге хабарламаны басып шығаруды, ал ұйымдар көрсетілген мәліметтерді теңізде жүзушілерге жеткізуді жүзеге асырады.

3-параграф. КТҚС-да гидрографиялық түсірілімдер жүргізу тәртібі

90. Теңізді гидрографиялық түсіру гидрографиялық, геофизикалық, гидрофизикалық зерттеулерді және өлшеу жұмыстарын жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

91. Гидрографиялық қызмет теңізді гидрографиялық, гидрофизикалық және геофизикалық зерттеулерді орындайды, басқа ұйымдар орындайтын зерттеулерді үйлестіруді және өз құзыреті шеңберінде Каспий маңы мемлекеттерінің гидрографиялық қызметтерімен өзара іс-қимылды жүзеге асырады.

92. Өлшеу жұмыстарын ұйымдар навигациялық және пайдалану мақсатында орындайды.

93. Навигациялық мақсатта өлшеу жұмыстары – бұл акваториялардың картографиялық суретін жасау мақсатында рельефтің сипаты мен тереңдіктің жай-күйі туралы мәліметтерді алуға қол жеткізілетін жұмыстар жиынтығы.

94. Пайдалану мақсатында өлшеу жұмыстары кеме қатынасы теңіз жолдары габариттерінің жай-күйін анықтау, су түбін тереңдету жұмыстарының көлемін айқындау, кеме қатынасы жолдары жүктемесінің көлемі мен қарқындылығын анықтау, гидротехникалық құрылыстарды салу немесе реконструкциялау бойынша жобалау жұмыстарын қамтамасыз ету үшін орындалады.

95. Теңіз гидротехникалық құрылыстарын пайдаланатын ұйымдардың басшылары порттардың, порт айлақтарының, терминалдардың және кемеде жүзетін арналардың ведомстволық бағынысты акваторияларында навигациялық мақсатта өлшеу жұмыстарын уақтылы жүргізеді және осы акваторияларда кепілді тереңдікте ұстауды қамтамасыз етеді.

96. Пайдалану мақсатында өлшеу жұмыстары теңіз объектілерінің көлеміне, қарқындылығына және жүктемесіне байланысты орындалады. Өлшеуді жүргізу кезеңділігін теңіз гидротехникалық құрылыстарын пайдаланатын ұйымдар белгілейді.

97. Мамандандырылмаған кәсіпорындар өлшеу жұмыстарын жүргізу барысында зерделеу материалдарын сараптамалық бағалау үшін гидрографиялық қызметке береді және осындай бағалаудан кейін ғана карталарды, нұсқаулар мен оқу құралдарын түзету үшін одан әрі пайдаланады.

98. КТҚС-да теңізде жүзу қауіпсіздігіне әсер етуі мүмкін факторларды зерделеу үшін теңізде немесе жағалауда теңіздік ғылыми зерттеулерді, жұмыстарды жүргізуді жоспарлайтын ұйымдар осындай жұмыстар мен зерттеулердің жобаларын гидрографиялық қызметпен және жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану саласындағы уәкiлеттi органмен уақтылы келіседі.

99. Теңізде жүзушілерге хабарламаны уақтылы басып шығару үшін ұйымдар жұмыстарды немесе зерттеулерді жүргізу басталғанға дейін кемінде 10 тәулік бұрын гидрографиялық қызметке:

1) жобаның сипаты және мақсаттары;

2) кемелердің атауын, тоннажын, типі мен сыныбын және ғылыми жабдықтың сипаттамасын қоса алғанда, пайдаланылатын әдістер мен құралдар;

3) жоба жүргізілетін нақты географиялық аудандар;

4) жұмыстардың басталуы мен аяқталуының болжамды күндері;

5) қамқорлығымен жоба жүргізілетін ұйымның атауы, басшысы және жобаға жауапты адам туралы мәліметтерді береді.

100. Теңіздік ғылыми зерттеулер жүргізген ұйымдар жұмыстар аяқталғаннан кейін бір ай мерзімде гидрографиялық қызметке:

1) су ортасының және мұз басу жағдайының гидродинамикасын зерделеу;

2) Каспий теңізі деңгейінің ауытқуын және оның теңіз, мұнай-газ кәсіптік, гидротехникалық құрылыстарына және жағалық мұнай-газ инфрақұрылымына ықпал етуін зерделеу және болжау;

3) гидрографиялық, гидрофизикалық, геофизикалық, гидробиологиялық, ихтиологиялық және геотехникалық зерттеулер;

4) теңіздің физикалық өрісіне (температурасына, тұздылығына, тығыздығына, ағыстың жылдамдығы мен бағытына, оптикалық және акустикалық қасиеттеріне, магниттік және гравиметриялық өрістерге, су түбінің рельефін зерделеуге) байланысты өзге де ғылыми зерттеулер нәтижелері бойынша есеп берулерді жолдайды.

101. Мәліметтерді жинақтауды, олардың өзгерістерін оқу құралдарына енгізуді жүргізетін гидрографиялық қызмет зерттеулер нәтижелерін өңдейді және навигациялық теңіз карталарын қазіргі заманғы деңгейде ұстау бойынша жұмыстарды жүргізеді.

Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидаларына 1-қосымша

__________________________ (ұйымның атауы) __________________________ (мекенжайы) Жарық беретін/жарық бермейтін буйдың ФОРМУЛЯР-КАРТОЧКАСЫ (Екі данада толтырылады: 1-ші дана – гидрографиялық қызмет үшін, 2-ші дана – ұйым үшін) Буйдың атауы ________________________________________________________ Орналасқан орны: ендігі __________________ бойлығы ____________________ Су учаскесінің атауы __________________________________________________ Шектелетін қауіптің атауы ________________ Буйдың типі________________ Кім жасады ___________ Салынған жылы ______Буйдың бояуы _____________ Буйдың негізгі көлемдері: диаметрі__________________ шөгуі ______________ Су деңгейінен су үстіндегі биіктігі ______________________________________ Жабдықсыз буйдың салмағы_______Жарық-оптикалық аппараттың типі______ Жарықтың түсі _______________________________________________________ Жарықтың сипаттамасы: _________________ минуттағы ___________ жарықтар Жарық көрудің оптикалық қашықтығы _____ Жарық көзі___________________ Жарық беретін аппараттың типі ________________ № ______________________ Қосымша аппаратура __________________________________________________ Қоректендіру көздері_________________Олардың саны ____________________ Жыл бойы жарықтың қосылу кезеңі______________________________________ Толық зарядтау кезіндегі буйдың қолданылу кезеңі________________________ Орнату тереңдігі, метрмен ______ Топырағы _________ Зәкірдің типі ________ Зәкірдің массасы ___ Зәкір шынжыры: калибрі ______ ұзындығы ____________ Дыбыс-сигнал беру құрылғысы_________________________________________ Буйдың қолданылуын кім қадағалайды___________________________________ Қосымша мәліметтер __________________________________________________ 20 ___ жылғы ______________ жасалды Толтырды________________________________________________________ (лауазымы, тегі, қолы)
Негізгі өлшемдері бар буйдың сызбасыМасштаб 1 : 100	Буйдың қалқып тұрған суреті (9×12)
Буйды орнату орнына қатысты бағдарлардың орналасу схемасы	Жүргізілген жөндеу жұмыстары (қашан, қандай, кім)

Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидаларына 2-қосымша

__________________________
(ұйымның атауы)

__________________________
(мекенжайы)

Қаданың (штаттық)
ФОРМУЛЯР-КАРТОЧКАСЫ

(Екі данада толтырылады:
1-ші дана – гидрографиялық қызмет үшін, 2-ші дана – ұйым үшін)

Қаданың атауы ______________________________________________________

Орналасқан орны: ендігі ______________________ бойлығы________________

Су учаскесінің атауы__________________________________________________

Шектелетін қауіптің немесе жүзіп өтетін жолдың атауы ____________________

Қаданың типі ________________________________________________________

Орнату тереңдігі, метрмен ________________ Топырағы ___________________

Зәкірдің типі ___________________________ Зәкірдің массасы ______________

Зәкір шынжыры: калибрі _________________ ұзындығы ____________________

Қаданың қолданылуын кім қадағалайды _________________________________

Қосымша мәліметтер __________________________________________________

20 ___ жылғы "____" ______________ жасалды

Толтырды___________________________________________________________
(лауазымы, тегі, қолы)

Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидаларына 3-қосымша

__________________________
(ұйымның атауы)

_________________________
(мекенжайы)

Навигациялық белгінің
ФОРМУЛЯР-КАРТОЧКАСЫ

_________________________________________________
(Екі данада толтырылады:
1-ші дана – гидрографиялық қызмет үшін, 2-ші дана – ұйым үшін)

Ендігі ______________________ Бойлығы ________________________________

20 ___ жылғы "____" _________ комиссия мынадай құрамда ________________

___________________________________________________________________
(Т.А.Ә., атқаратын лауазымы)

төмендегілер туралы:_________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

жасады.

I БӨЛІМ

1. Пайдалануға берілді ________________________________________________

___________________________________________________________________
(атауы және орналасуы, ендігі, бойлығы, сипаттамасы,
негізден құрылыстың биіктігі)

II БӨЛІМ

2. Жарма белгісі пайдалануға берілді _____________________________
(атауы)

алдыңғы __________________________________________________________
(ендігі, бойлығы, сипаттамасы, негізден құрылыстың биіктігі)

____________________________________________________________________

артқы ____________________________________________________________
(ендігі, бойлығы, сипаттамасы, негізден құрылыстың биіктігі)

____________________________________________________________________

III БӨЛІМ

____________________________________________________________________

_______________________________________________________ орналасқан
(атауы) (арал, мүйіс, бухта)

және мынадай сипаттамасы бар: _______________________________________

_____________________________________________жарық пайдалануға берілді.

жарықтың түсі ________ жарығы _______ секунд, қараңғылығы _______секунд,

_______________ бастап ____________дейінгі кезең________________________

Жарық-оптикалық аппарат __________________________________________
(типі)

Жарық беретін аппарат ______________________ № ___________________
(типі)

Жарық сүзгі ______________________________________________________
(түсі, диаметрі, биіктігі)

3. Жарық-оптикалық аппараттың қоректендіру көзі ________________________

4. Маяк жарығы 20 ____жылғы___________жағдай бойынша газбен немесе электр энергиясымен қамтамасыз етілді

5. ________________ типіндегі бәсең радиолокациялық шағылыстырғыш ____________ дана

6. НЖҚ-ны пайдалануға беру кезінде ағымдағы жөндеу бойынша мынадай жұмыстар: _________________________________________________ жүргізілді

Қолдары:

Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидаларына 4-қосымша

__________________________
(ұйымның атауы)

__________________________
(мекенжайы)

Жарық беретін/жарық бермейтін навигациялық
ЖАРМАНЫҢ ФОРМУЛЯР-КАРТОЧКАСЫ

(Екі данада толтырылады: 1-ші дана – гидрографиялық қызмет үшін, 2-ші дана – ұйым үшін)

Жарманың атауы ____________________ № ______________________________

Гидрографиялық аудан ____________________ Учаске _____________________

Су учаскесінің атауы__________________________________________________

Шектелетін жүзіп өтетін жолдың атауы _________________________________

АЛДЫҢҒЫ БЕЛГІ

Орналасқан орны: Гринвич бойынша ендігі ____________ бойлығы___________

Белгінің сипаттамасы__________________________________________________

Салынған жылы ______________________ жарық қосылған жылы____________

Негізгі өлшемдері: су деңгейінен белгі негізінің биіктігі ____________________

құрылыстың негізден биіктігі___________________________________________

жарық орталығының су деңгейіндегі биіктігі ______________________________

Құрылыстың ені: ең көбі_________________ ең азы ________________________

Белгінің бояуы ___________________ Белгінің материалы __________________

Жарық-оптикалық аппараттың типі_______Жарық беретін аппарат_____ №____

Жарықтың түсі_______________________________________________________

Сипаттамасы _______________________________ минуттағы _________ жарық

Жарық көрудің оптикалық қашықтығы __________________________________

Құрылыстың күндізгі көрінуі___________________________________________

Қосымша аппаратура __________________________________________________

Қоректендіру көздері _______________________________ Олардың саны _____

Толық зарядтау кезіндегі жарықтың қосылу кезеңі_________________________

Теңізден жарықтың көріну секторы______________________________________

Жарықтың қолданылуын кім қадағалайды________________________________

АРТҚЫ БЕЛГІ

Орналасқан орны: Гринвич бойынша ендігі __________ бойлығы____________

Белгінің сипаттамасы__________________________________________________

Салынған жылы ______________________ Жарық беретін жылы_____________

Негізгі өлшемдері: су деңгейінен белгі негізінің биіктігі ___________________

құрылыстың негізден биіктігі___________________________________________

жарық орталығының су деңгейіндегі биіктігі ______________________________

Құрылыстың ені: ең көбі_________________ ең азы ________________________

Белгінің бояуы ___________________ Белгінің материалы __________________

Жарық-оптикалық аппараттың типі _______ Жарық беретін аппарат _____ №

Жарықтың түсі_______________________________________________________

Жарық көрудің оптикалық қашықтығы___________________________________

Құрылыстың күндізгі көрінуі___________________________________________

Қосымша аппаратура __________________________________________________

Қоректендіру көздері _______________________________ Олардың саны _____

Толық зарядтау кезіндегі жарықтың қосылу кезеңі_________________________

Теңізден жарықтың көріну секторы______________________________________

Жарма белгілері арасындағы қашықтық __________________________________

Жүріс бөлігі шетіндегі жарманың күндізгі сезімталдығы____________________

Жарманың жүріс бөлігі шетінің алдыңғы белгіден қашықтығы ______________

Арнаның ені _________________________________________________________

Жүріс бөлігі шетіндегі жарманың түнгі сезімталдығы ______________________

Жарманың есебін қашан және кім жүргізді _______________________________

Жарықтың қосылуын кім қадағалайды
___________________________________
20 ____ жылғы _______________ жасалды

__________________________________________________________ толтырды
(лауазымы, тегі, қолы)

Алдыңғы белгі
Негізгі өлшемдері бар құрылыстың схемалық сызбасы	Теңізден белгінің фотосуреті (9×12)
Артқы белгі
Негізгі өлшемдері бар құрылыстың схемалық сызбасы	Теңізден белгінің фотосуреті (9×12)

Жарма белгілеріне жүргізілген жөндеу

____________________________________________________________________
(жөндеу күні, жүргізілген жөндеудің сипаты, жөндеуді кім жүргізді)

____________________________________________________________________

______________________

Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидаларына 5-қосымша

Жағалық НЖҚ бояуы

Жергілікті жердің реңі	Бояу түсі
Жасыл өсімдік	Ақ, қызғылт сары
Аспан	Қызыл, қара
Теңіз	Ақ, қызғылт сары
Сары құм	Қара, ақ
Қара түсті жартастар	Ақ, сары
Қар	Қызыл, қызғылт сары, қара

Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидаларына 6-қосымша

Көршілес белгілер жұптары арасындағы аралықтарды есептеу формулалары

Көршілес белгілер жұптары арасындағы аралықтар мынадай формулалар бойынша есептеледі:

1) жармалармен жабдықталған арналар үшін:

a = 0,65 D;

2) жармалармен жабдықталмаған арналар үшін:

a = 0,5 D;

3) жармалармен жабдықталған және жабдықталмаған фарватерлер үшін:

a = D;

мұнда а – бір жақ бойынша белгілер арасындағы аралық, километр;

D – осы ауданға тән айқындылық коэффициенті кезіндегі белгілердің күндізгі көріну қашықтығы, километр.

Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидаларына 7-қосымша

Белгілер арасындағы аралық

Арна жабдығы	Белгіні көрудің күндізгі қашықтығы кезінде белгілер арасындағы аралықтар, километр
	2,0	2,5	3,0	3,5	4,0	4,5	5,0	5,5	6,0
Кіретін жармамен	1,5	1,5	2,0	2,0	2,5	3,0	3,0	3,5	4,0
Кіретін жармасыз	1,0	1,0	1,0	1,5	1,5	2,0	2,0	2,0	2,5

Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидаларына 8-қосымша

Арналарды немесе фарватерлерді шектеу үшін белгілердің қажетті санын есептеу формулалары

Арналарды немесе фарватерлерді шектеу үшін белгілердің қажетті саны мынадай формулалар бойынша айқындалады:

1) екіжақты шектеуі бар тіксызықты арналар немесе фарватерлер үшін:

n

;

2) біржақты шектеуі бар тіксызықты арналар немесе фарватерлер үшін:

n

;

мұнда n – белгілердің қажетті саны, дана;

L – арнаның немесе фарватердің тіксызықты учаскесінің ұзындығы, километр;

а – бір жақтың белгілері арасындағы қашықтық, километр.