О проекте Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 августа 2022 года № 621

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О профессиональных квалификациях".

Премьер-Министр Республики Казахстан

А. Смаилов

Проект

ЗАКОН
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

О профессиональных квалификациях

Настоящий Закон регулирует общественные отношения, связанные с порядком признания профессиональных квалификаций физического лица, претендующего на осуществление определенного рода занятий.

Глава 1. ОСНОВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

знание – изученная и усвоенная информация, необходимая для выполнения действий в рамках профессиональной задачи;

квалификационная программа – комплекс мер, используемых для оценки соответствия кандидата требованиям профессиональных стандартов, а при их отсутствии квалификационным требованиям к применению знаний, умений и навыков в определенных условиях работы с использованием определенного оборудования, методологии и (или) инструментов;

навык – способность применять знания и умения, позволяющая выполнять профессиональную задачу целиком;

кандидат, претендующий на признание профессиональной квалификации, (далее – кандидат) – физическое лицо, обратившееся добровольно, самостоятельно или по направлению работодателя для признания его профессиональной квалификации в целях осуществления определенного рода занятий;

информальное образование – вид образования, получаемый в ходе повседневной деятельности вне организаций образования и организаций, предоставляющих образовательные услуги, и не сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения;

документ о признании профессиональной квалификации — документ, удостоверяющий соответствие профессиональной квалификации кандидата для выполнения трудовых функций по определенной профессии;

единоразовый ваучер на признание профессиональной квалификации (далее – единоразовый ваучер) – электронный документ, предоставляемый зарегистрированным безработным лицам и удостоверяющий его право на прохождение процедуры признания профессиональной квалификации по профессии, включенной в реестр профессий, на бесплатной основе;

профессия – основной род занятий, осуществляемый физическим лицом в рамках трудовой деятельности и требующий определенной квалификации для его выполнения;

реестр профессий – систематизированный в электронной форме свод информации по профессиям, по которым осуществляется признание профессиональных квалификаций;

профессиональная квалификация – степень профессиональной подготовки, характеризующая владение компетенциями, требуемыми для выполнения трудовых функций по профессии;

признание профессиональной квалификации – процедура оценки и принятия решения о соответствии кандидата требованиям профессиональных стандартов, а при отсутствии – квалификационным требованиям;

центр признания профессиональных квалификаций (далее – центр признания) – юридическое лицо, аккредитованное в порядке, установленном настоящим Законом, и осуществляющее признание профессиональных квалификаций;

национальный классификатор занятий Республики Казахстан — документ по стандартизации, отражающий наименования занятий, применяемых на территории Республики Казахстан, и классифицирующий их по уровню и специализации навыков в соответствии с видом выполняемых работ;

компетенция – способность применять навыки, позволяющие выполнять одну или несколько профессиональных задач, составляющих трудовую функцию;

умение – способность физически и (или) умственно выполнять отдельные единичные действия в рамках профессиональной задачи;

заявитель – юридическое лицо, подавшее заявку на аккредитацию для осуществления деятельности по признанию профессиональной квалификации;

отраслевые государственные органы – государственные органы, осуществляющие руководство в соответствующей сфере (отрасли) государственного управления;

уполномоченный орган – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство, а также в пределах, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, межотраслевую координацию по признанию профессиональных квалификаций;

национальная система квалификаций – комплекс правовых и институциональных инструментов регулирования спроса и предложения на квалификации со стороны рынка труда и их признанию;

неформальное образование – вид образования, запланированный и организованный, осуществляемый организациями, которые предоставляют образовательные услуги, оказываемые без учета места, сроков и формы обучения, и сопровождаемый выдачей документа, подтверждающего результаты обучения.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан в сфере признания профессиональных квалификаций

1. Законодательство Республики Казахстан в сфере признания профессиональных квалификаций основывается на Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

3. Действие настоящего Закона не распространяется:

1) на государственных служащих, в том числе проходящих правоохранительную службу, службу в специальных государственных органах, военнослужащих;

3) служащих Национального Банка Республики Казахстан и его ведомств, уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

4) судей;

5) депутатов Парламента Республики Казахстан, депутатов маслихатов.

Статья 3. Национальная система квалификаций

Национальная система квалификаций состоит из следующих компонентов:

1) национальная и отраслевые рамки квалификаций;

2) профессиональные стандарты;

3) реестр профессий;

4) квалификационные программы;

5) центры признания.

Статья 4. Общие требования к содержанию национальной и отраслевых рамок квалификаций, профессиональных стандартов, реестра профессий

1. Национальная рамка квалификаций представляет единую шкалу уровней квалификаций и описания для каждого квалификационного уровня общих характеристик профессиональной деятельности.

2. Отраслевая рамка квалификаций классифицирует в отрасли требования по уровням профессиональных квалификаций в зависимости от сложности выполняемых работ и характера используемых знаний, умений, навыков и компетенции.

3. Профессиональный стандарт определяет общие требования к знаниям, умениям, навыкам, опыту работы с учетом формального и (или) неформального, и (или) информального образования, уровню квалификации и компетентности, содержанию, качеству и условиям труда для определенного рода занятий.

Разработка и (или) актуализация профессиональных стандартов производятся объединениями (ассоциациями, союзами) работодателей на основе отраслевых рамок квалификаций в порядке, определенном уполномоченным органом, и утверждаются Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан, за исключением профессий, по которым компетенции по разработке и утверждению профессиональных стандартов предусмотрены законодательными актами Республики Казахстан.

Финансирование разработки профессиональных стандартов по профессиям, включенным в реестр профессий, по которым признание профессиональных квалификаций проводится в порядке, установленном настоящим Законом, осуществляется за счет средств республиканского бюджета.

4. Реестр профессий предусматривает:

1) наименование профессии согласно национальному классификатору занятий;

2) наименование и уровень профессиональной квалификации согласно национальному и отраслевым рамкам квалификаций;

3) условия признания профессиональных квалификаций;

4) наименование и реквизиты профессионального стандарта, а при их отсутствии указываются квалификационные требования;

5) перечень документов, необходимых для прохождения процедуры признания профессиональной квалификации;

7) срок действия документа о признании профессиональной квалификации;

8) наименование отраслевого государственного органа.

Ведение реестра профессий осуществляется уполномоченным органом на цифровой платформе Национальной системы квалификаций.

Статья 5. Цифровая платформа Национальной системы квалификаций

1. Цифровая платформа Национальной системы квалификаций – информационная система, содержащая:

1) базу данных, шаблоны и макеты по вопросам Национальной системы квалификаций;

2) национальную и отраслевые рамки квалификаций;

3) национальный классификатор занятий;

4) утвержденные профессиональные стандарты;

5) реестр профессий;

6) перечень отраслевых советов по профессиональным квалификациям;

7) перечень центров признания;

8) базу данных о физических лицах, прошедших процедуру признания профессиональных квалификаций, сформированных в соответствии с Законом Республики Казахстан "О персональных данных и их защите";

9) реестр выданных документов о признании профессиональных квалификаций;

10) инструменты для организации и проведения процедуры признания профессиональных квалификаций в режиме онлайн;

11) иную информацию, не противоречащую законодательству Республики Казахстан.

2. Формирование, сопровождение и системно-техническое обслуживание цифровой платформы Национальной системы квалификаций, интеграцию с иными информационными системами, а также анализ и обработку данных по вопросам Национальной системы квалификаций осуществляет уполномоченный орган.

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ И УПРАВЛЕНИЕ В СФЕРЕ ПРИЗНАНИЯ ПРОФЕССИОНАЛЬНЫХ КВАЛИФИКАЦИЙ

Статья 6. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан:

разрабатывает основные направления государственной политики в сфере признания профессиональных квалификаций;

выполняет иные функции, возложенные на него Конституцией Республики Казахстан, законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 7. Компетенция уполномоченного органа

Уполномоченный орган:

обеспечивает реализацию государственной политики в сфере признания профессиональных квалификаций;

координирует деятельность Национального органа по профессиональным квалификациям;

осуществляет разработку и (или) актуализацию национальной рамки квалификаций совместно с уполномоченным органом в области образования;

разрабатывает и утверждает правила по формированию, актуализации и ведению реестра профессий;

разрабатывает и утверждает правила разработки, актуализации и методологической экспертизы профессиональных стандартов и порядка их финансирования;

выносит вопрос по разработке профессиональных стандартов за счет средств республиканского бюджета на рассмотрение Национального совета по профессиональным квалификациям;

разрабатывает и утверждает правила по признанию профессиональных квалификаций;

разрабатывает и утверждает требования к форме и содержанию квалификационной программы;

разрабатывает и утверждает правила выдачи, финансирования и распределения между регионами Республики Казахстан единоразовых ваучеров;

разрабатывает и утверждает типовое положение о деятельности отраслевых советов по профессиональным квалификациям;

разрабатывает и утверждает правила аккредитации центров признания;

разрабатывает и утверждает правила функционирования цифровой платформы Национальной системы квалификаций;

разрабатывает и утверждает правила определения потребности рынка труда в признании профессиональных квалификаций с учетом актуальности профессий в текущем и будущем периодах за счет средств республиканского бюджета;

разрабатывает и утверждает методические рекомендации по разработке и оформлению отраслевых рамок квалификаций;

одобряет реестр профессий на основании рекомендаций Национального совета по профессиональным квалификациям.

осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 8. Компетенция отраслевых государственных органов

Отраслевые государственные органы:

на ежегодной основе по согласованию с отраслевыми советами по профессиональным квалификациям вносят предложения в уполномоченный орган по внесению изменений и дополнений в реестр профессий;

разрабатывают отраслевые рамки квалификаций;

разрабатывают и утверждают профессиональные стандарты, по которым компетенции предусмотрены в законодательных актах Республики Казахстан, и на услуги, оказываемые государственными юридическими лицами;

на ежегодной основе по согласованию с отраслевыми советами по профессиональным квалификациям разрабатывают предложения по актуализации и (или) разработке профессиональных стандартов, в том числе предлагаемых к разработке за счет средств республиканского бюджета, и направляют в уполномоченный орган;

на ежегодной основе по согласованию с местными исполнительными органами формируют и направляют потребность рынка труда в признании профессиональных квалификаций с учетом актуальности профессий в текущем и будущем периодах в уполномоченный орган;

осуществляют иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 9. Деятельность и функции Национального совета по профессиональным квалификациям

1. В целях выработки предложений и рекомендаций по вопросам развития Национальной системы квалификаций создается консультативно-совещательный орган – Национальный совет по профессиональным квалификациям.

Создание, организация и порядок работы Национального совета по профессиональным квалификациям определяются Правительством Республики Казахстан.

В состав Национального совета по профессиональным квалификациям входят депутаты Парламента Республики Казахстан, представители центральных и местных исполнительных органов, республиканских объединений профессиональных союзов, республиканских объединений (ассоциаций, союзов) работодателей, республиканских объединений по малому предпринимательству, Национальной палаты предпринимателей Республики Казахстан, Национального органа по профессиональным квалификациям, председатели отраслевых советов по профессиональным квалификациям и субъекты предпринимательства.

2. Национальный совет по профессиональным квалификациям осуществляет следующие функции:

вырабатывает предложения по определению приоритетов развития Национальной системы квалификаций;

вырабатывает рекомендации по формированию и (или) актуализации реестра профессий;

утверждает национальную рамку квалификаций;

4) вырабатывает предложения и рекомендации по актуализации и (или) разработке профессиональных стандартов, в том числе предлагаемых к разработке за счет средств республиканского бюджета;

5) вырабатывает предложения и рекомендации по отраслям (сферам) государственного управления для анализа потребности рынка труда в признании профессиональных квалификаций с учетом актуальности профессий в текущем и будущем периодах за счет средств республиканского бюджета.

3. Информация о деятельности Национального совета по профессиональным квалификациям размещается на цифровой платформе Национальной системы квалификаций и актуализируется не реже одного раза в полугодие.

Статья 10. Компетенция Национальной палаты предпринимателей Республики Казахстан

Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан:

1) утверждает профессиональные стандарты, за исключением профессий, по которым компетенции по разработке и утверждению профессиональных стандартов предусмотрены законодательными актами Республики Казахстан;

2) осуществляет аккредитацию центров признания;

3) осуществляет мониторинг деятельности центров признания;

4) вносит в уполномоченный орган предложения по совершенствованию Национальной системы квалификаций;

5) осуществляет иные функции, предусмотренные настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

Статья 11. Деятельность и функции отраслевых советов по профессиональным квалификациям

1. В целях представления интересов отрасли (сферы) государственного управления при отраслевом государственном органе функционирует отраслевой совет по профессиональным квалификациям.

В состав отраслевых советов по профессиональным квалификациям входят представители работодателей, республиканских объединений профессиональных союзов, республиканских объединений (ассоциаций, союзов) работодателей, республиканских объединений по малому предпринимательству, представители организаций образования и независимые эксперты в соответствующей отрасли (сфере) государственного управления.

2. Отраслевой совет по профессиональным квалификациям для осуществления своей деятельности разрабатывает и утверждает положение на основе типового положения о деятельности отраслевых советов по профессиональным квалификациям.

3. Отраслевые советы по профессиональным квалификациям:

согласовывают предложения по актуализации и (или) включению профессий в реестр профессий;

утверждают отраслевые рамки квалификаций;

согласовывают профессиональные стандарты;

при отсутствии профессиональных стандартов разрабатывают и (или) согласовывают квалификационные требования;

разрабатывают предложения по совершенствованию деятельности центров признания в соответствующей отрасли (сфере) государственного управления и направляют в Национальную палату предпринимателей Республики Казахстан.

Статья 12. Национальный орган по профессиональным квалификациям

Национальный орган по профессиональным квалификациям, осуществляющий консультативную и методологическую деятельность по вопросам Национальной системы квалификаций в соответствии с настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан, создается по решению Правительства Республики Казахстан в форме акционерного общества.

Глава 3. ПРИЗНАНИЕ ПРОФЕССИОНАЛЬНЫХ КВАЛИФИКАЦИЙ

Статья 13. Основные принципы признания профессиональных квалификаций

Признание профессиональных квалификаций осуществляется на следующих принципах:

1) объективности;

2) прозрачности и открытости;

3) независимости организаций, признающих профессиональные квалификации, от организаций образования.

Статья 14. Порядок и условия признания профессиональных квалификаций

1. Признание профессиональных квалификаций проводится центрами признания по профессиям, включенным в реестр профессий, в порядке, установленном настоящим Законом.

2. Иной порядок признания профессиональных квалификаций может быть установлен законодательными актами Республики Казахстан в случае, если в отношении лиц, претендующих на осуществление определенного рода занятий, законодательными актами Республики Казахстан определены особенности регулирования труда, являющиеся обязательным условием для осуществления трудовой деятельности.

3. Кандидаты, претендующие на получение документа о признании профессиональной квалификации, проходят процедуру признания профессиональных квалификаций в центрах признания в порядке, определенном уполномоченным органом.

Признание профессиональных квалификаций проводится добровольно за счет средств кандидата или иных средств, не запрещенных законодательством Республики Казахстан, либо за счет средств работодателя в порядке, установленном трудовым законодательством Республики Казахстан.

4. Для обеспечения единых требований к процедуре проведения признания профессиональных квалификаций центрами признания утверждаются квалификационные программы.

Квалификационные программы учитывают требования соответствующих профессиональных стандартов, а при их отсутствии используются квалификационные требования, установленные в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан.

5. Информация о порядке признания профессиональных квалификаций по профессиям, включенным в реестр профессий, размещается на интернет-ресурсах центров признания, цифровой платформе Национальной системы квалификаций.

Статья 15. Права кандидатов

Кандидаты имеют право:

1) получать в доступной форме от отраслевых государственных органов, центров признания полную и достоверную информацию о порядке признания профессиональных квалификаций;

2) проходить процедуру признания в соответствии с квалификационной программой;

3) обращаться в суд с иском о защите нарушенных прав, свобод и законных интересов в сфере признания профессиональных квалификаций.

Статья 16. Обязанности центра признания

Центр признания обязан:

зарегистрироваться на цифровой платформе Национальной системы квалификаций и публиковать информацию о своей структуре и деятельности, стоимости услуги по признанию профессиональных квалификаций;

обеспечить предоставление кандидатам информации о порядке проведения признания профессиональных квалификаций, перечня документов, необходимых для признания профессиональных квалификаций, в том числе через размещение на своих интернет-ресурсах, включая сроки и условия проведения и (или) пересдачи экзамена или экзаменов;

соблюдать требования, установленные законодательством Республики Казахстан в области охраны труда и техники безопасности, пожарной и промышленной безопасности и санитарно-гигиенических норм в процессе признания профессиональных квалификаций, и незамедлительно реагировать при нарушении этих требований;

разработать и утвердить квалификационные программы;

направлять сведения о выданных документах о признании профессиональных квалификаций, по согласованию лиц, прошедших признание профессиональной квалификаций, согласно порядку ведения цифровой платформы Национальной системы квалификаций;

соблюдать порядок рассмотрения апелляций по вопросам признания профессиональных квалификаций;

устанавливать стоимость услуги по признанию профессиональных квалификаций.

Статья 17. Требования к кандидату для прохождения экзамена или экзаменов на признание профессиональной квалификации

Для прохождения экзамена или экзаменов на признание профессиональной квалификации кандидат должен:

1) соответствовать возрасту для выполнения трудовых функций, установленному исходя из характера рода занятий, специфики производства и условий безопасности труда в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) предоставить полный пакет документов, необходимый для признания профессиональной квалификации, согласно правилам по признанию профессиональных квалификаций;

3) соблюдать требования, установленные законодательством Республики Казахстан в области охраны труда и техники безопасности, пожарной и промышленной безопасности, санитарно-гигиенических норм при прохождении процедуры признания профессиональных квалификаций.

Статья 18. Признание неформального и информального образования в рамках признания профессиональных квалификаций

Результаты обучения, полученные через неформальное и (или) информальное образование, признаются центрами признания при прохождении процедуры признания профессиональных квалификаций в случае, если требования по признанию результатов неформального и (или) информального образования установлены соответствующими профессиональными стандартами, а при их отсутствии – квалификационными требованиями.

Для принятия решения о признании неформального образования в рамках признания профессиональной квалификации кандидат предоставляет в центр признания сертификат или свидетельство о завершении обучения, выданный организацией.

Для принятия решения о признании информального образования в рамках признания профессиональной квалификации кандидат предоставляет в центр признания описание результатов полученного обучения.

Статья 19. Признание навыка или навыков

1. Допускается признание отдельного навыка или навыков в центрах признания в рамках одной профессии.

2. Признание отдельного навыка или навыков осуществляется в случае, если требование по признанию навыка или навыков установлены соответствующими профессиональными стандартами, а при их отсутствии квалификационными требованиями.

3. При признании отдельного навыка или навыков в документе о признании профессиональной квалификации указываются наименование навыка или навыков, наименование профессиональной квалификации и профессии.

Статья 20. Порядок получения документа о признании профессиональной квалификации

Кандидаты, сдавшие экзамен или экзамены, получают документ о признании профессиональной квалификации.

В случае, если кандидат не прошел экзамен или экзамены в период своей временной нетрудоспособности, центр признания назначает время для пересдачи экзамена или экзаменов.

В случае, если кандидат получил отрицательное решение по итогам прохождения экзамена или экзаменов, центр признания выдает рекомендации для кандидата и определяет сроки пересдачи экзамена или экзаменов в соответствии с правилами по признанию профессиональных квалификаций.

Форма документа о признании профессиональной квалификации определяется правилами по признанию профессиональных квалификаций.

Срок действия документа о признании профессиональной квалификации устанавливается согласно реестру профессий.

Статья 21. Особенности рассмотрения апелляций по вопросам признания профессиональных квалификаций

В случае несогласия с результатами решения центра признания по итогам прохождения процедуры признания профессиональных квалификаций кандидат в течение пяти рабочих дней с даты информирования его о результатах вправе подать в центр признания заявление на апелляцию.

Заявление на апелляцию кандидата подлежит рассмотрению центром признания в течение пяти рабочих дней со дня его регистрации.

Для рассмотрения заявления на апелляцию кандидата о несогласии с результатами решения по итогам прохождения процедуры признания центр признания обязан:

создать апелляционную комиссию;

информировать кандидата об итогах рассмотрения заявления на апелляцию.

Апелляционная комиссия создается в соответствии с правилами по признанию профессиональных квалификаций.

Глава 4. АККРЕДИТАЦИЯ ЦЕНТРОВ ПРИЗНАНИЯ

Статья 22. Аккредитация центров признания

Аккредитация центров признания проводится Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан на добровольной и безвозмездной основах.

Аккредитация включает следующие основные этапы:

прием, рассмотрение заявки и представленных документов;

экспертизу представленных документов;

обследование заявителя по месту нахождения;

принятие решения об аккредитации либо об отказе в аккредитации;

выдачу аттестата аккредитации со сроком действия три года;

заключение постаккредитационного договора.

3. Порядок аккредитации центров признания, отзыва, приостановления и прекращения действия аттестата аккредитации определяется уполномоченным органом.

4. Повторная аккредитация центров признания проводится с соблюдением всех этапов, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи. Заявка на повторную аккредитацию подается заявителем не позднее шести месяцев до истечения срока действия аттестата аккредитации.

Статья 23. Критерии аккредитации

1. Заявитель должен отвечать следующим критериям:

1) иметь статус юридического лица;

2) наличие на праве собственности, хозяйственного ведения, оперативного управления, на основе договора о совместной деятельности или во временном владении и пользовании помещения, оборудования и материальных ресурсов, необходимых для выполнения работ по признанию профессиональных квалификаций;

3) наличие представленных профессий в реестре профессий;

4) соответствие проектов квалификационных программ требованиям, установленным уполномоченным органом.

2. Создание центров признания при организациях образования, указанных в подпунктах 1-10) пункта 4 статьи 40 Закона Республики Казахстан "Об образовании", не допускается.

Статья 24. Принятие решения об аккредитации либо об отказе в аккредитации

1. Решение об аккредитации или об отказе в аккредитации принимается на основании результатов экспертизы представленных документов и обследования по месту нахождения заявителя Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан.

2. В случае принятия положительного решения в течение десяти рабочих дней выдается аттестат аккредитации с серийным номером, с занесением сведений в перечень аккредитованных центров признания и заключается постаккредитационный договор.

Постаккредитационный договор заключается между Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан и центром признания в целях осуществления мониторинга деятельности центров признания.

Типовая форма постаккредитационного договора утверждается уполномоченным органом.

3. Мониторинг деятельности центров признания осуществляется путем наблюдения Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан за результатами проведения процедуры признания профессиональных квалификаций центрами признания.

В случае установления нарушения критериев аккредитации по результатам мониторинга деятельности центров признания принимаются меры в соответствии с пунктом 1 статьи 25 настоящего Закона.

4. При отрицательном решении заявителю направляется в письменном виде мотивированный отказ в течение пяти рабочих дней с даты принятия решения по почте или посредством факсимильной связи, который считается полученным соответственно с даты отметки заявителя в уведомлении о получении почтового отправления или в день отправления факсимильного сообщения.

5. Заявитель вправе обжаловать решение по отказу в аккредитации в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 25. Отзыв и прекращение действия аттестата аккредитации

Аттестат аккредитации отзывается Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан в следующих случаях:

наличие письменного заявления центра признания об отзыве аттестата аккредитации;

нарушение порядка признания профессиональных квалификаций;

по итогам мониторинга деятельности центров признания при обнаружении нарушений критериев аккредитации и условий постаккредитационного договора;

выявление подтвержденных жалоб в отношении лиц, получивших документ о признании профессиональной квалификации, в центрах признания.

Решение об отзыве аттестата аккредитации принимается Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан в течение 10 рабочих дней со дня наступления событий и (или) выявления нарушений, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи.

Копия решения об отзыве аттестата аккредитации направляется в центр признания электронным способом через цифровую платформу Национальной системы квалификаций в течение трех рабочих дней с даты принятия данного решения.

Действие аттестата аккредитации прекращается по следующим основаниям:

1) наличие решения об отзыве аттестата аккредитации;

2) прекращение срока действия аттестата аккредитации;

3) прекращение (ликвидация) деятельности, реорганизация (слияние, присоединение, разделение, выделение, преобразование) центра признания;

4) наличие решения суда о запрете на занятие деятельностью по признанию профессиональных квалификаций.

Глава 5. МЕРЫ СТИМУЛИРОВАНИЯ ПО ВОПРОСАМ ПРИЗНАНИЯ ПРОФЕССИОНАЛЬНЫХ КВАЛИФИКАЦИЙ

Статья 26. Компенсации, гарантии и льготы кандидатам, направляемым работодателями на признание профессиональных квалификаций

Кандидатам, направляемым работодателями на признание профессиональной квалификации, предоставляются компенсации, гарантии и льготы в порядке, установленном трудовым законодательством Республики Казахстан.

Статья 27. Учет признания профессиональных квалификаций при декларировании деятельности работодателя

Наличие документа о признании профессиональных квалификаций у работников учитывается при декларировании деятельности работодателя в порядке, установленном трудовым законодательством Республики Казахстан.

Статья 28. Ваучерная система признания профессиональных квалификаций

1. Для признания профессиональных квалификаций на бесплатной основе зарегистрированные безработные лица вправе получить единоразовый ваучер. Единоразовый ваучер предоставляется один раз в год и должен быть использован в течение срока действия, указанного в ваучере.

2. Выбор профессиональной квалификации и центра признания для прохождения процедуры признания профессиональной квалификации осуществляется лицами, получившими единоразовый ваучер, самостоятельно по профессии, включенной в реестр профессий.

3. Единоразовый ваучер аннулируется в случае, если не был использован в течение срока его действия. Срок действия единоразового ваучера подлежит продлению в период временной нетрудоспособности лица, получившего единоразовый ваучер.

4. Размер и порядок возмещения расходов на прохождение процедуры признания профессиональных квалификаций на основе единоразового ваучера устанавливаются правилами выдачи, финансирования и распределения между регионами Республики Казахстан единоразовых ваучеров.

Глава 6. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 29. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней со дня его официального опубликования.

Президент Республики Казахстан

"Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 31 тамыздағы № 621 қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

"Кәсіптік біліктілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

Ә. Смайылов

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢЫ Кәсіптік біліктілік туралы

Осы Заң белгілі бір қызмет түрін жүзеге асыруға үміткер жеке тұлғаның кәсіптік біліктілігін тану тәртібімен байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-тарау. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) білім – кәсіптік тапсырма шеңберінде әрекеттерді орындау үшін қажетті зерттелген және игерілген ақпарат;

2) біліктілік бағдарламасы – кандидаттың кәсіптік стандарттардың талаптарына, ал олар болмаған кезде белгілі бір жабдықты, әдістемені және (немесе) құралдарды пайдалана отырып, белгілі бір еңбек жағдайларында білімді, машықты және дағдыны қолдануға біліктілік талаптарына сәйкестігін бағалау үшін пайдаланылатын шаралар кешені;

3) дағды – кәсіптік міндетті толығымен орындауға мүмкіндік беретін білім мен машықты қолдану қабілеті;

4) кәсіптік біліктілікті тануға үміткер кандидат (бұдан әрі – кандидат) – белгілі бір қызмет түрін жүзеге асыру мақсатында, өз бетінше немесе жұмыс берушінің жолдамасы бойынша өзінің кәсіптік біліктілігін тану үшін жүгінген жеке тұлға;

5) информалды білім – білім беру ұйымдарынан және білім беру қызметтерін көрсететін ұйымдардан тыс күнделікті қызмет барысында алынатын және оқу нәтижелерін растайтын құжат берумен сүйемелденбейтін білім беру түрі;

6) кәсіптік біліктілікті тану туралы құжат – кандидаттың белгілі бір кәсіп бойынша еңбек функцияларын орындауы үшін кәсіптік біліктіліктің сәйкестігін куәландыратын құжат;

7) кәсіптік біліктілікті тануға арналған біржолғы ваучер (бұдан әрі – біржолғы ваучер) – тіркелген жұмыссыз адамдарға берілетін және оның кәсіптер тізіліміне енгізілген кәсіп бойынша тегін негізде кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен тегін негізінде өту құқығын куәландыратын электрондық құжат;

8) кәсіп – жеке адам еңбек қызметінің шеңберінде жүзеге асыратын және оны орындау үшін белгілі бір біліктілік талап етілетін негізгі қызмет түрі;

9) кәсіптер тізілімі – кәсіптік біліктіліктерді тану жүзеге асырылатын кәсіптер бойынша электрондық нысанда жүйеленген ақпарат жиынтығы;

10) кәсіптік біліктілік – кәсібі бойынша еңбек функцияларын орындау үшін талап етілетін құзыреттерді меңгеруді сипаттайтын кәсіптік даярлық дәрежесі;

11) кәсіптік біліктілікті тану – кандидаттың кәсіптік стандарттардың талаптарына, ал ол болмаған кезде біліктілік талаптарына сәйкестігін бағалау және шешім қабылдау рәсімі;

12) кәсіптік біліктіліктерді тану орталығы (бұдан әрі – тану орталығы) – осы Заңда белгіленген тәртіппен аккредиттелген және кәсіптік біліктіліктерді тануды жүзеге асыратын заңды тұлға;

13) Қазақстан Республикасы қызметтердің ұлттық сыныптаушысы –Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын қызметтер атауларын көрсететін және оларды орындалатын жұмыстардың түрлеріне сәйкес деңгейі мен мамандану дағдылары бойынша сыныптайтын стандарттау жөніндегі құжат;

14) құзырет – еңбек функциясын құрайтын бір немесе бірнеше кәсіптік міндеттерді орындауға мүмкіндік беретін дағдыларды қолдану қабілеті;

15) икемділік – кәсіптік міндет шеңберінде жекелеген бірлі-жарым әрекеттерді физикалық тұрғыдан және (немесе) ақыл-оймен орындау қабілеті;

16) өтініш беруші – кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі қызметті жүзеге асыру үшін аккредиттеуге өтінім берген заңды тұлға;

17) салалық мемлекеттік органдар – мемлекеттік басқарудың тиісті аясында (саласында) басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;

18) уәкілетті орган – кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектерде салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

19) ұлттық біліктілік жүйесі – еңбек нарығы тарапынан біліктілікке сұраныс пен ұсынысты реттеудің және оларды танудың құқықтық және институционалдық құралдарының кешені;

20) формалды емес білім беру – оқыту орны, мерзімдері және нысаны ескерілмей білім беру қызметтерін көрсететін білім беру ұйымдары жүзеге асыратын және оқыту нәтижелерін растайтын құжат берумен бірге жүргізілетін жоспарланған және ұйымдастырылған білім беру түрі.

2-бап. Қазақстан Республикасының кәсіптік біліктілікті тану саласындағы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының кәсіптік біліктілікті тану саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда қамтылғаннан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

3. Осы Заңның күші:

1) мемлекеттік қызметшілерге, құқық қорғау, арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткеріп жүрген мемлекеттік қызметшілерге, әскери қызметшілерге;

2) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және оның ведомстволарының қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның қызметшілеріне;

3) судьяларға;

4) Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттарына, мәслихат депутаттарына қолданылмайды.

3-бап. Ұлттық біліктілік жүйесі

Ұлттық біліктілік жүйесі мынадай құрам бөліктерден:

1) ұлттық және салалық біліктілік шеңберлерінен;

2) кәсіптік стандарттардан;

3) кәсіптер тізілімінен;

4) біліктілік бағдарламаларынан;

5) тану орталықтарынан тұрады.

4-бап. Ұлттық және салалық біліктілік шеңберлерінің, кәсіптік стандарттардың, кәсіптер тізілімінің мазмұнына қойылатын жалпы талаптар

1. Ұлттық біліктілік шеңбері біліктілік деңгейлерінің бірыңғай шәкілі және әрбір біліктілік деңгейі үшін кәсіптік қызметтің жалпы сипаттамалары болып табылады.

2. Салалық біліктілік шеңбері орындалатын жұмыстардың күрделілігіне және пайдаланылатын білімнің, икемдіктің, дағдының және құзыреттің сипатына қарай салада кәсіптік біліктілік деңгейлері бойынша талаптарды сынақтайды.

3. Кәсіптік стандарт формалды және (немесе) формалды емес және (немесе) информалдық білім беруді, біліктілік деңгейі мен құзыреттілікті, белгілі бір қызмет түрі үшін еңбек мазмұнын, сапасы мен жағдайларын ескере отырып, білімге, шеберлікке, дағдыларға, жұмыс тәжірибесіне қойылатын жалпы талаптарды айқындайды.

Кәсіптік стандарттарды әзірлеу және бекіту жөніндегі құзыреттер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген кәсіптерді қоспағанда, кәсіптік стандарттарды әзірлеуді және (немесе) оларды өзектендіруді жұмыс берушілер бірлестіктері (қауымдастықтары, одақтары) салалық біліктілік шеңберлері негізінде уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүргізеді және оны Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер Палатасы бекітеді.

Осы Заңда белгіленген тәртіппен кәсіптік біліктіліктерді тану жүргізілетін кәсіптердің тізіліміне енгізілген кәсіптердің кәсіптік стандарттарын әзірлеуді қаржыландыру республикалық бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

4. Кәсіптер тізілімі:

1) ұлттық қызметтер сыныптауышына сәйкес кәсіп атауын;

2) ұлттық және салалық біліктілік шеңберлеріне сәйкес кәсіптік біліктіліктің атауы мен деңгейің;

3) кәсіптік біліктіліктерді тану шарттарын;

4) кәсіптік стандарттың атауы мен деректемелерін, ал олар болмаған кезде біліктілік талаптары көрсетіледі;

5) кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өту үшін қажетті құжаттар тізбесін;

6) кәсіптік біліктілікті тану туралы құжаттың қолданыс мерзімін;

7) салалық мемлекеттік органның атауын көздейді.

Кәсіптер тізілімін жүргізуді уәкілетті орган Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында жүзеге асырады.

5-бап. Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасы

1. Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасы – мыналарды:

1) Ұлттық біліктілік жүйесі мәселелері бойынша деректер базасын, қима үлгілерді және макеттерді;

2) ұлттық және салалық біліктілік шеңберлерін;

3) қызметтердің ұлттық сыныптауышын;

4) бекітілген кәсіптік стандарттарды;

5) кәсіптер тізілімін;

6) кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестердің тізбесін;

7 тану орталықтарының тізбесін;

8) "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қалыптастырылған кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өткен жеке тұлғалар туралы деректер базасын;

9) кәсіптік біліктілікті тану туралы берілген құжаттардың тізілімін;

10) онлайн режимінде кәсіптік біліктілікті тану рәсімін ұйымдастыруға және жүргізуге арналған құралдарды;

11) Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де ақпаратты қамтитын ақпараттық жүйе.

2. Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасын өзге де ақпараттық жүйелермен интеграцияны қалыптастыруды, сүйемелдеуді және оған жүйелік-техникалық қызмет көрсетуді, сондай-ақ Ұлттық біліктілік жүйесі мәселелері бойынша деректерді талдауды және өңдеуді уәкілетті орган жүзеге асырады.

2-тарау. КӘСІПТІК БІЛІКТІЛІКТІ ТАНУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ

6-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) кәсіптік біліктілікті тану саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;

2) Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде өзіне жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

7-бап. Уәкілетті органның құзыреті

Уәкілетті орган:

1) кәсіптік біліктілікті тану саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды қамтамасыз етеді;

2) Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық органның қызметін үйлестіреді;

3) білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп ұлттық біліктілік шеңберін әзірлеуді және (немесе) өзекті етуді жүзеге асырады;

4) кәсіптер тізілімін қалыптастыру, өзекті ету және жүргізу жөніндегі қағидаларды әзірлейді және бекітеді;

5) кәсіптік стандарттарды әзірлеу, өзекті ету және оларға әдіснамалық сараптама жүргізу қағидаларын және оларды қаржыландыру тәртібін әзірлейді және бекітеді;

6) республикалық бюджет қаражаты есебінен кәсіптік стандарттарды әзірлеу мәселесін Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің қарауына шығарады;

7) кәсіптік біліктіліктерді тану жөніндегі қағидаларды әзірлейді және бекітеді;

8) біліктілік бағдарламасының нысаны мен мазмұнына қойылатын талаптарды әзірлейді және бекітеді;

9) Қазақстан Республикасының өңірлері арасында біржолғы ваучерлерді беру, қаржыландыру және бөлу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

10) кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестердің қызметі туралы ережені әзірлейді және бекітеді;

11) тану орталықтарын аккредиттеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

12) Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасының жұмыс істеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

13) республикалық бюджет қаражаты есебінен ағымдағы және болашақ кезеңдерде кәсіптердің өзектілігін ескере отырып, еңбек нарығының кәсіптік біліктілікті тануға қажеттілігін айқындау қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

14) салалық біліктілік шеңберлерін әзірлеу және рәсімдеу жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды әзірлейді және бекітеді;

15) Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің ұсынымдары негізінде кәсіптер тізілімін мақұлдайды.

16) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

8-бап. Салалық мемлекеттік органдардың құзыреті

Салалық мемлекеттік органдар:

1) кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестермен келісу арқылы жыл сайынғы негізде уәкілетті органға кәсіптер тізіліміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөнінде ұсыныстар енгізеді;

2) салалық біліктілік шеңберлерін әзірлейді;

3) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген құзыреттер бойынша және мемлекеттік заңды тұлғалар көрсететін қызметтерге кәсіптік стандарттарды әзірлейді және бекітеді;

4) кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестермен келісу арқылы жыл сайынғы негізде кәсіптік стандарттарды, оның ішінде республикалық бюджет қаражаты есебінен әзірлеуге ұсынылатын стандарттарды өзекті ету және (немесе) әзірлеу жөнінде ұсыныстар әзірлейді және уәкілетті органға жібереді;

5) жергілікті атқарушы органдармен келісу арқылы жыл сайынғы негізде ағымдағы және болашақ кезеңдерде кәсіптердің өзектілігін ескере отырып, еңбек нарығының кәсіптік біліктілікті тану қажеттілігін қалыптастырады және уәкілетті органға жібереді;

6) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

9-бап. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің қызметі мен функциялары

1. Ұлттық біліктілік жүйесін дамыту мәселелері бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу мақсатында консультациялық-кеңесші орган – Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңес құрылады.

Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңесті құруды, оның ұйымдастырылуы мен жұмыс тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің құрамына Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары, орталық және жергілікті атқарушы органдардың, кәсіптік одақтардың республикалық бірлестіктерінің, жұмыс берушілердің республикалық бірлестіктерінің (қауымдастықтарының, одақтарының), шағын кәсіпкерлік жөніндегі республикалық бірлестіктердің, Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының, Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық органның өкілдері, кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестердің және кәсіпкерлік субъектілерінің төрағалары кіреді.

2. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңес мынадай функцияларды жүзеге асырады:

1) Ұлттық біліктілік жүйесін дамытудың басымдықтарын айқындау жөнінде ұсыныстар әзірлейді;

2) кәсіптер тізілімін қалыптастыру және (немесе) өзекті ету жөнінде ұсынымдар әзірлейді;

3) ұлттық біліктілік шеңберін бекітеді;

4) кәсіптік стандарттарды, оның ішінде республикалық бюджет қаражаты есебінен әзірлеуге ұсынылатын стандарттарды өзекті ету және (немесе) әзірлеу жөнінде ұсыныстар және ұсынымдар әзірлейді;

5) республикалық бюджет қаражаты есебінен ағымдағы және болашақ кезеңдердегі кәсіптердің өзектілігін ескере отырып, кәсіптік біліктілікті тануда еңбек нарығының қажеттілігін талдау үшін мемлекеттік басқару салалары (аясы) бойынша ұсыныстар және ұсынымдар әзірлейді.

3. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық кеңестің қызметі туралы ақпарат Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында орналастырылады және жарты жылда кемінде бір рет жаңартылып отырады.

10-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының құзыреті

Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы:

1) кәсіптік стандарттарды әзірлеу және бекіту жөніндегі құзыреттер Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген кәсіптерді қоспағанда, кәсіптік стандарттарды бекітеді;

2) тану орталықтарын аккредиттеуді жүзеге асырады;

3) тану орталықтарының қызметін мониторингтеуді жүзеге асырады;

4) Ұлттық біліктілік жүйесін жетілдіру жөнінде уәкілетті органға ұсыныстар енгізеді;

5) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

11-бап. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестердің қызметі мен функциялары

1. Мемлекеттік басқару саласының (аясының) мүдделерін білдіру мақсатында салалық мемлекеттік органның жанынан кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес жұмыс істейді.

Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестердің құрамына жұмыс берушілердің, кәсіптік одақтардың республикалық бірлестіктерінің, жұмыс берушілердің республикалық бірлестіктерінің (қауымдастықтарының, одақтарының), шағын кәсіпкерлік жөніндегі республикалық бірлестіктердің өкілдері, білім беру ұйымдарының өкілдері және мемлекеттік басқарудың тиісті саласындағы (аясындағы) тәуелсіз сарапшылар кіреді.

2. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңес өз қызметін жүзеге асыру үшін кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестердің қызметі туралы үлгілік ереже негізіндегі ережені әзірлейді және бекітеді.

3. Кәсіптік біліктілік жөніндегі салалық кеңестер:

1) кәсіптер тізіліміне кәсіптерді өзекті ету және (немесе) енгізу бойынша ұсыныстарды келіседі;

2) салалық біліктілік шеңберлерін бекітеді;

3) кәсіптік стандарттарды келіседі;

4) кәсіптік стандарттар болмаған кезде біліктілік талаптарын әзірлейді және келіседі;

5) мемлекеттік басқарудың тиісті саласындағы (аясындағы) тану орталықтарының қызметін жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлейді және Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасына жібереді.

12-бап. Кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган

Осы Заңға және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес Ұлттық біліктілік жүйесі мәселелері бойынша консультациялық және әдіснамалық қызметті жүзеге асыратын кәсіптік біліктілік жөніндегі ұлттық орган Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша акционерлік қоғам нысанында құрылады.

3-тарау. КӘСІПТІК БІЛІКТІЛІКТІ ТАНУ

13-бап. Кәсіптік біліктілікті танудың негізгі қағидаттары

Кәсіптік біліктілікті тану:

1) объективтілік;

2) ашықтық пен айқындық;

3) кәсіптік біліктілікті тану ұйымдарын білім беру ұйымдарынан тәуелсіздігі қағидаттарда жүзеге асырылады:.

14-бап. Кәсіптік біліктілікті тану тәртібі мен шарттары

1. Кәсіптік біліктілікті тануды кәсіптер тізіліміне енгізілген кәсіптер бойынша тану орталықтары осы Заңда белгіленген тәртіппен жүргізеді.

2. Кәсіптік біліктіліктерді танудың өзге тәртібі, егер белгілі бір қызмет түрін жүзеге асыруға үміткер адамдарға қатысты Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде еңбек қызметін жүзеге асыру үшін міндетті шарт болып табылатын еңбекті реттеудің ерекшеліктері айқындалған жағдайда, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленуі мүмкін.

3. Кәсіптік біліктілікті тану туралы құжатты алуға үміткер кандидаттар уәкілетті орган айқындаған тәртіппен тану орталықтарында кәсіптік біліктіліктерді тану рәсімінен өтеді.

Кәсіптік біліктілікті тану кандидаттың қаражаты немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де қаражат есебінен не Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгіленген тәртіппен жұмыс берушінің қаражаты есебінен ерікті түрде жүргізіледі.

4. Кәсіптік біліктілікті тану орталықтарының тану рәсіміне қойылатын бірыңғай талаптарды қамтамасыз ету үшін біліктілік бағдарламалары бекітіледі.

Біліктілік бағдарламалары тиісті кәсіптік стандарттардың талаптарын ескереді, ал олар болмаған кезде Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес белгіленген біліктілік талаптары пайдаланылады.

5. Кәсіптер тізіліміне енгізілген кәсіптер бойынша кәсіптік біліктіліктерді тану тәртібі туралы ақпарат тану орталықтарының интернет-ресурстарында, ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында орналастырылады.

15-бап. Кандидаттардың құқықтары

Кандидаттардың:

1) салалық мемлекеттік органдардан, тану орталықтарынан қолжетімді нысанда кәсіптік біліктілікті ерікті негізде тану тәртібі туралы толық және дұрыс ақпарат алуға;

2) біліктілік бағдарламасына сәйкес тану рәсімінен өтуге;

3) кәсіптік біліктілікті тану саласында бұзылған құқықтарды, бостандықтар мен заңды мүдделерді қорғау туралы талап қойып сотқа жүгінуге құқығы бар.

16-бап. Тану орталығының міндеттері

Тану орталығы:

1) Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасында тіркелуге және өзінің құрылымы мен қызметі, кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі қызметтің құны туралы ақпаратты жариялауға;

2) кандидаттарға кәсіптік біліктіліктерді тануды жүргізу тәртібі туралы ақпаратты, кәсіптік біліктіліктерді тану үшін қажетті құжаттар тізбесін, оның ішінде емтиханды немесе емтихандарды өткізу және (немесе) қайта тапсыру мерзімдері мен шарттарын қоса алғанда, өзінің интернет-ресурстарында орналастыру арқылы ұсынуды қамтамасыз етуге;

3) кәсіптік біліктіліктерді тану процесінде Қазақстан Республикасының еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы, өрт және өнеркәсіптік қауіпсіздік және санитариялық-гигиеналық нормалар саласындағы заңнамасында белгіленген талаптарды сақтауға және осы талаптар бұзылған кезде дереу ден қоюға;

4) біліктілік бағдарламаларын әзірлеуге және бекітуге;

5) ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасын жүргізу тәртібіне сәйкес кәсіптік біліктілікті танудан өткен адамдардың келісімі бойынша кәсіптік біліктілікті тану туралы берілген құжаттар туралы мәліметтерді жіберуге;

6) кәсіптік біліктілікті тану мәселелері бойынша апелляцияларды қарау тәртібін сақтауға;

7) кәсіптік біліктіліктерді тану жөніндегі көрсетілетін қызметтердің құнын белгілеуге міндетті.

17-бап. Кәсіптік біліктілікті тану емтиханынан немесе емтихандарынан өту үшін кандидатқа қойылатын талаптар

Кәсіптік біліктілікті тану емтиханынан немесе емтихандарынан өту үшін кандидат:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қызмет түрінің сипатын, өндіріс ерекшелігі мен еңбек қауіпсіздігі жағдайларын негізге ала отырып, белгіленген еңбек функцияларын орындау үшін жасына сәйкес келуге;

2) кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі қағидаларға сәйкес кәсіптік біліктілікті тану үшін қажетті құжаттардың толық топтамасын табыс етуге;

3) кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өткен кезде Қазақстан Республикасының еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы, өрт және өнеркәсіптік қауіпсіздік, санитариялық-гигиеналық нормалар саласындағы заңнамасында белгіленген талаптарды сақтауға тиіс.

18-бап. Кәсіптік біліктілікті тану шеңберінде формалды емес және информалды білім беруді тану

1. Формалды емес және (немесе) информалды білім беру арқылы алынған оқу нәтижелерін, егер формалды емес және (немесе) информалды білім беру нәтижелерін тану жөніндегі талаптар тиісті кәсіптік стандарттарда, ол болмаған кезде біліктілік талаптарында белгіленсе, тану орталықтары кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өту кезінде таниды.

2. Кәсіптік біліктілікті тану шеңберінде формалды емес білім беруді тану туралы шешім қабылдау үшін кандидат ұйым берген сертификатты немесе оқуды аяқтағаны туралы куәлікті тану орталықтарына табыс етеді.

3. Кәсіптік біліктілікті тану шеңберінде информалды білім беруді тану туралы шешім қабылдау үшін кандидат алған оқу нәтижелерінің сипаттамасын тану орталығына табыс етеді.

19-бап. Дағдыны немесе дағдыларды тану

Тану орталықтарында жеке дағдыны немесе дағдыларды бір кәсіп шеңберінде тануға жол беріледі.

1. Жекелеген дағдыны немесе дағдыларды тану, егер дағдыны немесе дағдыларды тану жөніндегі талап тиісті кәсіптік стандарттармен, ал олар болмаған кезде біліктілік талаптарымен белгіленген жағдайда жүзеге асырылады.

2. Жеке дағдыны немесе дағдыларды тану кезінде кәсіптік біліктілікті тану туралы құжатта дағдының немесе дағдылардың атауы, кәсіптік біліктілік пен кәсіптің атауы көрсетіледі.

20-бап. Кәсіптік біліктілікті тану туралы құжатты алу тәртібі

1. Емтихан немесе емтихандарды тапсырған кандидаттар кәсіптік біліктілікті тану туралы құжат алады.

2. Егер кандидат өзінің еңбекке уақытша жарамсыздығы кезеңінде емтиханнан немесе емтихандардан өтпеген жағдайда, тану орталығы емтиханды немесе емтихандарды қайта тапсыруға уақыт тағайындайды.

3. Егер кандидат емтиханнан немесе емтихандардан өту қорытындылары бойынша теріс шешім алған жағдайда, тану орталығы кандидат үшін ұсынымдар береді және кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі қағидаларға сәйкес емтиханды немесе емтихандарды қайта тапсыру мерзімдерін айқындайды.

4. Кәсіптік біліктілікті тану туралы құжаттың нысаны кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі қағидалармен айқындалады.

5. Кәсіптік біліктілікті тану туралы құжаттың қолданыс мерзімі кәсіптер тізіліміне сәйкес белгіленеді.

21-бап. Кәсіптік біліктіліктерді тану мәселелері жөніндегі апелляцияларды қарау ерекшеліктері

1. Кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өту қорытындылары бойынша тану орталығы шешімінің нәтижелерімен келіспеген жағдайда, кандидат нәтижелер туралы хабардар етілген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде тану орталығына апелляцияға өтініш беруге құқылы.

2. Кандидаттың апелляцияға берген өтінішін ол тіркелген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде тану орталығының қарауына жатады.

3. Тану орталығы тану рәсімінен өту қорытындылары бойынша шешімнің нәтижелерімен келіспейтіні туралы кандидаттың апелляцияға берген өтінішін қарау үшін:

1) апелляциялық комиссия құруға;

2) кандидатты апелляцияға берілген өтінішін қарау қорытындылары туралы хабардар етуге міндетті.

Апелляциялық комиссия кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі қағидаларға сәйкес құрылады.

4-тарау. ТАНУ ОРТАЛЫҚТАРЫН АККРЕДИТТЕУ

22-бап. Тану орталықтарын аккредиттеу

1. Тану орталықтарын аккредиттеуді Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы ерікті және өтеусіз негізде жүргізеді.

2. Аккредиттеу мынадай негізгі кезеңдерді:

1) өтінімді және ұсынылған құжаттарды қабылдауды, қарауды;

2) ұсынылған құжаттарға сараптаманы;

3) өтініш берушіні орналасқан жері бойынша зерттеп-қарауды;

4) аккредиттеу туралы не аккредиттеуден бас тарту туралы шешім қабылдауды;

5) қолданыс мерзімі үш жыл болатын аккредиттеу аттестатын беруді;

6) аккредиттеуден кейінгі шарт жасасуды қамтиды.

3. Тану орталықтарын аккредиттеу, аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алу, оның қолданысын тоқтата тұру және тоқтату тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

4. Тану орталықтарын қайта аккредиттеу осы баптың 1-тармағында көзделген барлық кезең сақтала отырып жүргізіледі. Қайта аккредиттеуге өтінімді өтініш беруші аккредиттеу аттестатының қолданыс мерзімнің өтуіне дейін алты айдан кешіктірмей береді.

23-бап. Аккредиттеу өлшемшарттары

1. Өтініш беруші мынадай өлшемшарттарға сай келуге:

1) заңды тұлға мәртебесі болуға;

2) меншік, шаруашылық жүргізу, оралымды басқару құқығында, бірлескен қызмет туралы шарт негізінде немесе уақытша иеленуде және пайдалануда кәсіптік біліктілікі тану жөніндегі жұмыстарды орындау үшін қажетті үй-жайы, жабдығы және материалдық ресурстары болуға;

3) ұсынған кәсіптері кәсіптер тізілімінде болуға;

4) біліктілік бағдарламалары жобалары уәкілетті орган белгіленген талаптарға сәйкес келуге.

2. "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 40-бабы 4-тармағының 1-10) тармақшаларында көрсетілген білім беру ұйымдарының жанынан тану орталықтарын құруға жол берілмейді.

24-бап. Аккредиттеу туралы немесе аккредиттеуден бас тарту туралы шешім қабылдау

1. Аккредиттеу туралы немесе аккредиттеуден бас тарту туралы шешім табыс етілген құжаттарды сараптау және өтініш берушінің орналасқан жері бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасының зерттеп-қарау нәтижелері негізінде қабылданады.

2. Оң шешім қабылданған жағдайда он жұмыс күні ішінде аккредиттелген тану орталықтары тізбесіне мәліметтер енгізіле отырып, сериялық нөмірімен аккредиттеу аттестаты беріледі және аккредиттеуден кейінгі шарт жасалады.

Аккредиттеуден кейінгі шарт тану орталықтары қызметінің мониторингін жүзеге асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы мен тану орталығы арасында жасалады.

Аккредиттеуден кейінгі шарттың нысанын уәкілетті орган бекітеді.

3. Тану орталықтары қызметінің мониторингі Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасының тану орталықтарының кәсіптік біліктілікті тану рәсімін жүргізу нәтижелерін бақылауы арқылы жүзеге асырылады.

Тану орталықтарының қызметі мониторингінің нәтижелері бойынша аккредиттеу өлшемшарттарының бұзылғаны анықталған жағдайда, осы Заңның 25-бабының 1-тармағына сәйкес шаралар қабылданады.

4. Теріс шешім қабылданған кезде өтініш берушіге шешім қабылданған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде пошта арқылы немесе факсимильді байланыс арқылы жазбаша түрде уәжді бас тарту жіберіледі, ол тиісінше өтініш беруші пошта жөнелтілімін алғаны туралы хабарламаға белгі қойған күнінен бастап немесе факсимильді хабар жіберілген күні алынды деп есептеледі.

5. Өтініш беруші аккредиттеуден бас тарту жөніндегі шешімге Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағым жасауға құқылы.

25-бап. Аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алу және оның қолданысын тоқтату

1. Аккредиттеу аттестатын Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы мынадай жағдайларда:

1) аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алу туралы тану орталығының жазбаша өтініші болған;

2) кәсіптік біліктіліктерді тану тәртібі бұзылған жағдайларда;

3) аккредиттеу өлшемшарттарының және аккредиттеуден кейінгі шарт талаптарының бұзылуы анықталған кезде тану орталықтары қызметінің мониторингі қорытындылары бойынша;

4) Тану орталықтарында кәсіптік біліктілігін тану туралы құжат алған адамдарға қатысты расталған шағымдары анықталған жағдайда кері қайтарып алады.

2. Аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алу туралы шешімді Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы оқиғалар басталған және (немесе) осы баптың 1-тармағында көзделген бұзушылықтар анықталған күннен бастап 10 жұмыс күні ішінде қабылдайды.

3. Аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алу туралы шешімнің көшірмесі тану орталығына осы шешім қабылданған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде Ұлттық біліктілік жүйесінің цифрлық платформасы арқылы электрондық тәсілмен жіберіледі.

4. Аккредиттеу аттестатының қолданыс:

1) аккредиттеу аттестатын кері қайтарып алу туралы шешімнің болуы;

2) аккредиттеу аттестатының қолданыс мерзімінің тоқтатылуы;

3) тану орталығы қызметінің тоқтатылуы (таратылуы), қайта ұйымдастырылуы (қосылуы, бірігуі, бөлінуі, бөлініп шығуы, қайта құрылуы);;

4) кәсіптік біліктілікті тану жөніндегі қызметпен айналысуға тыйым салу туралы сот шешімінің болуы негіздер бойынша тоқтатылады.

5-тарау. КӘСІПТІК БІЛІКТІЛІКТІ ТАНУ МӘСЕЛЕЛЕРІ БОЙЫНША ЫНТАЛАНДЫРУ ШАРАЛАРЫ

26-бап. Жұмыс берушілер кәсіптік біліктілікті тануға жіберетін кандидаттарға өтемақылар, кепілдіктер мен жеңілдіктер

Жұмыс берушілер кәсіптік біліктілікті тануға жіберетін кандидаттарға Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгіленген тәртіппен өтемақылар, кепілдіктер мен жеңілдіктер беріледі.

27-бап. Жұмыс берушінің қызметін декларациялау кезінде кәсіптік біліктілікті тануды есепке алу

Жұмыскерлерде кәсіптік біліктілікті тану туралы құжаттың болуы Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгіленген тәртіппен жұмыс берушінің қызметін декларациялау кезінде ескеріледі.

28-бап. Кәсіптік біліктілікті танудың ваучерлік жүйесі

1. Кәсіптік біліктілікті тегін негізде тану үшін тіркелген жұмыссыз адамдарға уәкілетті орган айқындаған тәртіпке сәйкес бір реттік ваучер алуға құқылы. Бір жолғы ваучер жылына бір рет беріледі және ваучерде көрсетілген қолданыс мерзімі ішінде пайдаланылуға тиіс.

2. Кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өту үшін кәсіптік біліктілікті және тану орталығын таңдауды кәсіптер тізіліміне енгізілген кәсіп бойынша бір реттік ваучер алған адамдар жүзеге асырады.

3. Егер қолданыс мерзімі ішінде пайдаланылмаса жағдайда, бір реттік ваучер жойылады. Біржолғы ваучердің қолданыс мерзімі біржолғы ваучерді алған адамның еңбекке уақытша қабілетсіздігі кезеңінде ұзартылуға жатады.

4. Бір реттік Ваучер негізінде кәсіптік біліктілікті тану рәсімінен өтуге арналған шығыстарды өтеудің мөлшері мен тәртібі бір реттік ваучерлерді беру, қаржыландыру және Қазақстан Республикасының өңірлері арасында бөлу қағидаларында белгіленеді.

6-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

29-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

Осы Заң ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті