О Стратегическом плане развития Республики Казахстан до 2020 года

Указ Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922. Утратил силу Указом Президента Республики Казахстан от 15 февраля 2018 года № 636

Сноска. Утратил силу Указом Президента РК от 15.02.2018 № 636.

Оглавление

Подлежит опубликованию в Собрании актов

Президента и Правительства Республики

Казахстан и республиканской печати

В целях реализации Стратегии развития Казахстана до 2030 года ПОСТАНОВЛЯЮ:

1. Утвердить прилагаемый Стратегический план развития Республики Казахстан до 2020 года (далее - Стратегический план).

2. Правительству Республики Казахстан, центральным государственным органам, в том числе непосредственно подчиненным и подотчетным Президенту Республики Казахстан, местным исполнительным органам руководствоваться в своей деятельности Стратегическим планом и принять необходимые меры по его реализации.

3. Правительству Республики Казахстан, начиная с 2012 года, представлять результаты мониторинга реализации Стратегического плана в Администрацию Президента в сроки, определенные Указом Президента Республики Казахстан от 4 марта 2010 года № 931 "О некоторых вопросах дальнейшего функционирования Системы государственного планирования в Республике Казахстан".

Сноска. Пункт 3 в редакции Указа Президента РК от 27.08.2012 № 371 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

4. Признать утратившими силу некоторые указы Президента Республики Казахстан согласно приложению к настоящему Указу.

5. Контроль за исполнением настоящего Указа возложить на Администрацию Президента Республики Казахстан.

6. Настоящий Указ вводится в действие со дня подписания.

Президент
Республики Казахстан	Н. Назарбаев

УТВЕРЖДЕН Указом Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922

СТРАТЕГИЧЕСКИЙ ПЛАН РАЗВИТИЯ
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН ДО 2020 ГОДА

Введение

В октябре 1997 года в Послании Президента Республики Казахстан народу страны "Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев" была представлена Стратегия развития Республики Казахстан до 2030 года (далее - Стратегия "Казахстан-2030"). Стратегия "Казахстан-2030" обозначила долгосрочный путь развития суверенной республики, направленный на трансформацию страны в одну из самых безопасных, стабильных, экологически устойчивых государств мира с динамично развивающейся экономикой.

В Стратегии "Казахстан-2030" определены семь долгосрочных приоритетов: национальная безопасность; внутриполитическая стабильность и консолидация общества; экономический рост, базирующийся на открытой рыночной экономике с высоким уровнем иностранных инвестиций и внутренних сбережений; здоровье, образование и благополучие граждан Казахстана; энергетические ресурсы; инфраструктура, в особенности транспорт и связь; профессиональное государство. Эти приоритеты стали основой для разработки конкретных планов действий по дальнейшему развитию страны.

Первым долгосрочным этапом реализации Стратегии "Казахстан-2030" стал Стратегический план развития Республики Казахстан до 2010 года (далее - Стратегический план-2010), утвержденный Указом Президента Республики Казахстан в декабре 2001 года.

Стратегический план развития Республики Казахстан до 2020 года (далее - Стратегический план-2020) станет следующим этапом реализации Стратегии "Казахстан-2030" в период с 2010 по 2019 годы.

Ко времени завершения реализации Стратегического плана - 2010 и в период разработки Стратегического плана-2020 существенно изменились внешние условия развития. Казахстан вошел в противостояние самому серьезному глобальному кризису за последние семьдесят лет.

Воздействие экономической цикличности, в первую очередь, влияние текущего финансово-экономического кризиса определяет необходимость осуществления мер, направленных на повышение устойчивости национальной экономики к негативным последствиям мировых или региональных кризисов.

Первоочередные меры, создающие условия для посткризисного развития страны, будут сфокусированы на улучшение делового и инвестиционного климата, укрепление финансовой системы страны и повышение эффективности государственного управления.

Качественный рост экономики будет основан на модернизации физической инфраструктуры, развитии человеческих ресурсов и укреплении институциональной базы, способствующих форсированному индустриально-инновационному развитию страны.

Вопросы социальной защищенности, внутренней стабильности и сбалансированной внешней политики останутся в числе приоритетов развития страны на ближайшее десятилетие.

Повышение благосостояния граждан страны на основе диверсифицированной экономики станет главным достижением реализации Стратегического плана - 2020.

I. Стратегический план-2020: глобальные тенденции

Тенденции в мировой экономике

В период, когда разрабатывался Стратегический план - 2010, мировая экономика вступила в фазу подъема. Подготовка Стратегического плана - 2020 осуществлялась в кардинально иных условиях - глобального экономического спада.

Финансово-экономический кризис, начавшийся во второй половине 2007 года с падения рынка ипотечных облигаций в США, охватил практически все страны мира. К началу 2009 года темпы роста объемов мировой торговли снизились более чем на 50 процентных пунктов: от 20-процентного роста в год почти до 30-процентного снижения.

Оценки развития глобальной экономики основываются на том, что ее восстановление будет происходить медленно. В связи с ослаблением мирового спроса конкуренция на экспортных рынках усилится, а цены на товары не будут иметь условий для устойчивого роста или, по крайней мере, будут расти заметно медленнее, чем в предыдущее десятилетие.

Сочетание прогнозируемого незначительного роста глобальной экономики и возрастающей роли экологически чистых энергетических технологий может привести к снижению мировых цен на традиционные энергоносители.

В ближайшее десятилетие продовольственная безопасность станет сферой постоянного внимания мирового сообщества. Глобальная рецессия привела к временному снижению цен на продовольствие по сравнению с достаточно высоким их уровнем, наблюдавшимся в 2007-2008 годах. Вместе с тем прогнозируется, что продолжающийся рост численности населения во многих странах и восстановление мировой экономики приведут к долгосрочному росту цен на продовольственные товары. Имея богатые земельные ресурсы, находясь в окружении стран с большим населением, Казахстан должен стимулировать развитие отечественного сельского хозяйства для того, чтобы отвечать на вызовы растущего мирового продовольственного спроса.

Глобальные проблемы в сфере здравоохранения в ближайшем будущем, скорее всего, усилятся, так как контакты между людьми из разных стран становятся более интенсивными. В результате возрастают угрозы распространения различных болезней на территории Казахстана. Продолжает оставаться серьезной угрозой для всех стран мира ВИЧ/СПИД. Опасным для здоровья людей становится новый вирус A/H1N1.

Текущий глобальный кризис показал, что высокая степень взаимосвязанности мировой экономики имеет свои издержки. Результаты влияния финансовых и экономических проблем развитых стран на ситуацию в мире вызывают споры о преимуществах и недостатках открытости и ценностей свободного рынка. Нельзя не учитывать усиливающиеся стремления отдельных стран к различным формам протекционистской экономической политики, ограничивающей развитие мировой торговли и способствующей процессам регионализации.

Наряду с проблемами изменения климата в результате ожидаемого глобального потепления и необходимостью контроля выбросов вредных веществ в атмосферу, Казахстану придется участвовать в решении региональных проблем. Так, вопросы водопользования станут более острыми, так как в странах, использующих ресурсы крупных рек Центральной Азии и Западного Китая, продолжится рост экономической активности и численности населения, а изменение климата окажет дополнительное негативное влияние на доступность и качество воды. Другие региональные вопросы, такие как миграция, занятость населения, торговые и финансовые отношения, также станут более актуальными.

Вызовы и возможности

В течение предыдущего десятилетия Казахстан заложил основы будущего развития страны с диверсифицированной экономикой, хорошо образованным и здоровым населением, живущим в условиях безопасности и демократии, которая использует свои природные ресурсы на благо всех граждан. В значительной степени этому способствовали увеличивающиеся доходы от экспорта в условиях стремительно растущих цен на нефтяные и другие минеральные ресурсы. Такие же условия для дальнейшего развития страны не гарантируются в ближайшем десятилетии.

Важнейшим уроком текущего мирового кризиса стало понимание того, что будущее развитие глобальной экономики крайне неопределенно и непредсказуемо. И этот факт необходимо учитывать при планировании экономического развития страны в дальнейшем.

Лидирующие экономики мира будут функционировать в более сложных, конкурентных условиях и предпримут превентивные меры по подготовке к следующему экономическому циклу, наращивая производительность рабочей силы, инвестирование в инфраструктуру и телекоммуникации, укрепляя финансовые системы, повышая эффективность государственного управления, а также создавая благоприятные условия для развития бизнеса. Такие же задачи являются стратегическими константами для Казахстана, заданными Стратегией "Казахстан-2030". В течение следующего десятилетия в Казахстане будет проводиться работа по достижению указанных задач.

Казахстан останется одним из крупнейших производителей углеводородного сырья. Вместе с тем, республика примет участие в решении проблемы глобального потепления, ускоряя технологическую модернизацию энергетики и развитие энергосбережения. В целях обеспечения продовольственной безопасности страны дальнейшее развитие получит сельское хозяйство, особенно переработка сельскохозяйственной продукции. Система здравоохранения Казахстана будет способна противостоять новым видам заболеваний. Эффективность использования природных ресурсов страны, в особенности водных, возрастет за счет модернизации инфраструктуры и формирования политики рационального использования природных ресурсов с учетом задачи по защите окружающей среды.

Имея стабильную политическую среду, значительный экономический и человеческий капитал, богатые природные ресурсы, основную производственную инфраструктуру, устойчивую финансовую систему, Казахстан способен трансформировать вызовы, созданные текущим мировым экономическим кризисом, в новые возможности для достижения сбалансированного и устойчивого развития.

Учитывая, что реализация масштабных планов столкнется с ужесточением бюджетных ограничений, будет обеспечен высокий уровень доходности государственных инвестиций и повышена эффективность реализации принимаемых программ.

II. Стратегический план - 2010: основные результаты

Стратегический план-2010 заложил основу для реализации Стратегии "Казахстан-2030", определив ожидаемые результаты по каждой приоритетной сфере: промышленность, сельское хозяйство, транспорт, социальная защита, здравоохранение, образование, государственный сектор.

Стратегическим планом - 2010 определены задачи по созданию конкурентоспособной экономики, росту промышленного и сельскохозяйственного производства, а также расширению доступности услуг социальной сферы, в первую очередь, образования и здравоохранения. Повышение эффективности деятельности государства с упором на разграничение полномочий между уровнями государственного управления, качественное администрирование государственных услуг также было важным стратегическим приоритетом в прошедшем десятилетнем периоде. Некоторые из этих задач были выполнены или близки к выполнению, однако часть задач остается актуальной и в следующем десятилетнем периоде.

Достижения

В период с 2000 по 2009 годы Казахстан достиг значительного прогресса в некоторых ключевых отраслях, определенных Стратегическим планом - 2010. Рост ВВП ежегодно в среднем составлял 8,5 %, превысив в 2008 году свое первоначальное значение в 2,3 раза. В 2007 году промышленное производство уже достигло цели десятилетнего периода по удвоению (реальный рост - 78 %), сельскохозяйственное производство выросло в 1,44 раза, почти достигнув целевого показателя роста в 1,5 раза по отношению к 2000 году. Создана прочная основа для ускоренной диверсификации экономики. Сформированы и успешно функционируют институты развития, подготовлено необходимое законодательство.

Значительные преобразования произошли в сферах здравоохранения, образования и социальной защиты населения: заболеваемость туберкулезом снизилась на 30 %; увеличился охват занятого населения накопительной пенсионной системой; инфраструктура систем здравоохранения и образования существенно обновилась. Увеличился социально-экономический потенциал сельских населенных пунктов. Доля населения с доходами ниже прожиточного минимума сократилась с 31,8 % в 2000 году до 12,7 % в 2008 году. Ожидаемая продолжительность жизни увеличилась с 65 до 68 лет. Были начаты важные реформы в государственном секторе. Эти достижения создали устойчивую основу для реализации Стратегического плана - 2020.

Вызовы, остающиеся актуальными

Несмотря на то, что по большинству приоритетных сфер в период реализации Стратегического плана - 2010 достигнут значительный прогресс, многие пункты повестки дня реформирования остаются незавершенными. Реализация программ развития конкурентоспособной и диверсифицированной экономики требует дальнейшего продолжения. Качество услуг образования и здравоохранения все еще требует улучшения. Реформы в государственном секторе, начатые в период реализации Стратегического плана - 2010, также остаются незавершенными. Разграничение полномочий между уровнями государственного управления, развитие системы стимулов на государственной службе, повышение качества государственных услуг и эффективности их администрирования - все эти вопросы требуют дальнейшего решения в период реализации Стратегического плана - 2020.

III. Ключевые направления развития Казахстана до 2020 года
Казахстан в 2020 году

Сноска. Раздел III в редакции Указа Президента РК от 11.11.2013 № 689 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

Казахстан в 2020 году станет страной, которая вышла из мирового кризиса более сильной и конкурентоспособной, с диверсифицированной экономикой и населением, активно вовлеченным в новую экономику.

К 2020 году Казахстан уже будет в числе пятидесяти наиболее конкурентоспособных стран мира с благоприятным деловым климатом, позволяющим привлекать значительные иностранные инвестиции в несырьевые секторы экономики страны. Экономика будет лучше подготовлена к следующим экономическим кризисам. Казахстан укрепит свои политические и экономические связи с сопредельными странами и другими государствами.

К 2020 году страна будет обладать человеческими ресурсами, необходимыми для развития диверсифицированной экономики, а также иметь инфраструктуру, необходимую для обслуживания отечественных предпринимателей и экспортеров. Будет обеспечена бесперебойная связь с остальным миром за счет интенсивного развития транспортной инфраструктуры и телекоммуникаций. Обрабатывающая промышленность, сельское хозяйство и сфера услуг Казахстана займут достойное место в структуре экономики наряду с горнодобывающей промышленностью. В социальной сфере и сфере защиты окружающей среды будут достигнуты значительные результаты.

К 2020 году казахстанская экономика в реальном выражении возрастет более чем на треть по отношению к уровню 2009 года¹. За счет успешной реализации планов по диверсификации экономики показатели роста перерабатывающих отраслей экономики к 2020 году будут больше показателей роста добывающих отраслей или равны им.

Благодаря проведению взвешенной макроэкономической политики, к 2020 году уровень золотовалютных резервов (без учета активов Национального фонда Республики Казахстан) будет не ниже трех месяцев импорта или объема краткосрочного (до 1 года) внешнего долга государственного и корпоративного секторов экономики страны (в зависимости от того, какой показатель будет выше). Активы Национального фонда составят не менее 30 % к ВВП. Инфляция в этот период в среднем будет удерживаться на уровне 5–8 % в год. Политика обменного курса будет обеспечивать баланс между внутренней и внешней конкурентоспособностью казахстанской экономики.

К 2020 году доля населения с доходами ниже прожиточного минимума снизится до 8 %. Социально уязвимые группы населения, люди с ограниченными возможностями, женщины, дети и молодежь будут чувствовать себя более защищенными и смогут расширить свои возможности в обществе.

К 2020 году в результате принимаемых мер удельный вес преступлений, совершенных в отношении женщин, в сфере семейно-бытовых отношений снизится до 9,7 % и преступлений в отношении несовершеннолетних – до 2,2 %.

Качественное образование от детского сада до университета будет доступным по всей стране, значительно улучшится состояние здоровья населения. Услуги здравоохранения будут соответствовать лучшим мировым стандартам. Казахстанцы будут вести более здоровый образ жизни, сократится число курящих и злоупотребляющих алкоголем. Последовательно и поэтапно расширится использование государственного языка во всех сферах жизнедеятельности общества. Различные этнические группы и представители конфессий будут жить в условиях внутренней стабильности, безопасности, мира и согласия.

___________________

¹Далее по тексту Стратегического плана-2020 указывается изменение значений целевых индикаторов (показателей) к уровню 2009 года, если не указывается иное.

Стабильная база для роста, процветания и безопасности Казахстана: пять ключевых направлений

В ближайшее десятилетие приоритетными в деятельности государства будут пять ключевых направлений:

1) подготовка к посткризисному развитию;

2) обеспечение устойчивого роста экономики за счет ускорения диверсификации через индустриализацию и развитие инфраструктуры;

3) инвестиции в будущее – повышение конкурентоспособности человеческого капитала для достижения устойчивого экономического роста, процветания и социального благополучия казахстанцев;

4) обеспечение населения качественными социальными и жилищно-коммунальными услугами;

5) укрепление межнационального согласия, безопасности, стабильности международных отношений.

В процессе подготовки к восстановлению экономики Казахстан должен ускоренно реализовать реформы, которые позволят повысить ее конкурентоспособность. Первое ключевое направление – подготовка к посткризисному развитию – включает меры, результаты которых будут ощутимы в начале десятилетнего периода. Это создание более благоприятной бизнес-среды, укрепление финансового сектора и совершенствование правовой системы.

Действия в рамках второго ключевого направления будут способствовать ускорению диверсификации экономики Казахстана в результате реализации программы форсированной индустриализации страны и развития инфраструктуры. Это позволит изменить экономическую модель и перейти от экстенсивного, сырьевого пути развития к индустриально-инновационному развитию. Планы инфраструктурного развития страны будут сфокусированы на модернизации отраслей энергетики, транспорта и телекоммуникаций, способствующих форсированной диверсификации экономики и привлечению иностранных инвестиций в страну.

Количество и качество человеческих ресурсов являются основополагающими факторами, определяющими будущее любой страны. Человеческий капитал – это основной двигатель инноваций и повышения эффективности экономики. Третье направление – инвестиции в будущее – будет включать меры, необходимые для повышения качества человеческих ресурсов Казахстана в долгосрочном периоде.

В рамках четвертого ключевого направления – услуги для граждан – будут усилены меры по социальной защите населения и эффективному предоставлению жилищно-коммунальных услуг.

В рамках пятого ключевого направления – межнациональное согласие, безопасность, стабильность международных отношений – будут предусмотрены меры по укреплению внутренней стабильности, безопасности, мира и согласия, развитию миролюбивой внешней политики.

Основой пяти ключевых направлений развития Казахстана до 2020 года является рациональная макроэкономическая политика. В целях создания благоприятных условий для восстановления и диверсификации экономики, недопущения ее "перегрева" будет проводиться антицикличная фискальная политика, предусматривающая сдерживание расходов государства в период роста экономики и их увеличение в период экономического спада. При этом ненефтяной дефицит бюджета к концу следующего десятилетнего периода не превысит 3 % к ВВП. Денежно-кредитная политика будет нацелена на повышение эффективности мер по сдерживанию инфляции. Политика обменного валютного курса позволит обеспечить баланс между внутренней и внешней конкурентоспособностью казахстанской экономики.

Ключевое направление:
подготовка к посткризисному развитию

В период глобального восстановления благоприятный деловой климат в Казахстане обеспечит прочную основу конкурентоспособности страны. Он является ключевым фактором, способствующим привлечению масштабных инвестиций для ускоренной диверсификации экономики и развитию отечественного бизнеса. Устойчивая финансовая система и надежная правовая среда также играют критическую роль в развитии предпринимательства.

Улучшение бизнес-среды

В первые годы реализации Стратегического плана-2020 государство инициирует активные меры, направленные на снижение стоимости ведения бизнеса как для отечественных предпринимателей, так и для международных инвесторов. Устанавливая оптимальные рамки административных процедур и повышая прозрачность их осуществления, государство будет стремиться к снижению влияния бюрократии и коррупции на важные аспекты делового климата в Казахстане.

Стратегические цели по улучшению бизнес-среды

К 2020 году	отечественные и иностранные инвестиции в несырьевые секторы экономики (обрабатывающая промышленность, переработка сельскохозяйственной продукции, услуги) увеличатся не менее чем на 30 %; доля прямых иностранных инвестиций (ПИИ) в ВВП увеличится на 10 процентных пунктов; доля малого и среднего бизнеса (МСБ) в ВВП увеличится на 7–10 процентных пунктов; диверсифицируются источники инвестиций (10 основных стран-инвесторов с долей каждой страны 5 % и более); Казахстан войдет в число 50 стран с наилучшими показателями по рейтингу Всемирного банка "Легкость ведения бизнеса" ("Doing Business"); Казахстан займет позицию в числе первой одной трети стран в рейтинге "Transparency International" по индексу восприятия коррупции
К 2015 году	показатели Казахстана по рейтингу Всемирного банка "Легкость ведения бизнеса" ("Doing Business") улучшатся на 7 позиций по сравнению с 2011 годом; операционные издержки, связанные с регистрацией и ведением бизнеса (получением разрешений, лицензий, сертификатов; аккредитацией; получением консультаций), включая время и затраты, снизятся на 30 % по сравнению с 2011 годом; улучшатся показатели развития бизнес-среды в обзоре делового климата и эффективности работы предприятий (BEEPS) Европейского Банка Реконструкции и Развития и Всемирного Банка
К 2011 году	будет разработана методика анализа регуляторного воздействия (АРВ) для разработки и принятия новых нормативных правовых актов; показатели Казахстана по рейтингу Всемирного Банка "Легкость ведения бизнеса" ("Doing Business") улучшатся на 7 позиций по сравнению с 2008 годом; операционные издержки, связанные с регистрацией и ведением бизнеса (получением разрешений, лицензий, сертификатов; аккредитацией; получением консультаций), включая время и затраты, снизятся на 30 %

Укрепление финансового сектора

Дальнейшее развитие финансовой системы Казахстана будет учитывать основные выводы текущего глобального кризиса:

1) любое заимствование должно быть основано на строгих пруденциальных стандартах и требованиях прозрачности, позволяющих контролировать коммерческие, финансовые и валютные риски;

2) доступ к международным рынкам капитала требует ответственного управления уровнем внешнего долга банковского сектора и юридических лиц с государственным участием;

3) повышение уровня сбережений внутри страны связано с укреплением доверия к финансовой системе, которая должна быть устойчивой, прозрачной и эффективно регулируемой.

На этапе восстановления экономики сохранится государственная поддержка финансового сектора, однако прямое государственное участие будет снижаться, постепенно уступая место частной инициативе.

Дальнейшее регулирование в отечественной финансовой системе станет более полным и всесторонне учитывающим макроэкономические связи финансового сектора. В период активного экономического подъема пруденциальные нормативы будут ужесточаться, чтобы в случае спада использовать накопленный потенциал.

В целом развитие финансового сектора будет ориентировано на привлечение финансовых ресурсов для форсированного индустриально-инновационного развития страны.

Внутренние источники фондирования будут повышаться за счет свободных ресурсов населения и отечественных предприятий. Возрастет роль и значимость механизмов государственно-частного партнерства, которые будут подкрепляться созданием необходимых условий для привлечения ресурсов в качестве источников финансирования инвестиционных проектов.

Будет проводиться активная работа по восстановлению доверия к финансовому сектору страны и расширению спектра предоставляемых им услуг. Особое внимание будет уделено расширению механизмов защиты прав и законных интересов потребителей финансовых услуг и инвесторов, внедрению эффективной системы внутреннего контроля и риск-менеджмента в финансовых организациях, а также повышению прозрачности их деятельности.

По мере роста внутренних ресурсов получит развитие фондовый рынок с широким спектром финансовых инструментов, включая инструменты проектного инвестирования. Государственно-частное партнерство и исламское финансирование сыграют важную роль в развитии фондового рынка. Этому также будет способствовать дальнейшее развитие рынка государственных ценных бумаг, обеспечивающего адекватный объем их обращения.

В рамках формирования полноценного фондового рынка Казахстана и его интеграции с международным рынком капитала получит дальнейшее развитие региональный финансовый центр города Алматы. В стратегической перспективе государство создаст необходимые условия для развития конкурентоспособного финансового центра города Алматы, соответствующего международным стандартам, и его вхождения в группу 10 ведущих финансовых центров Азии.

В целом развитие финансового сектора страны будет осуществляться в соответствии с Концепцией развития финансового сектора Республики Казахстан на посткризисный период.

Стратегические цели по развитию финансового сектора

К 2020 году

расширена институциональная база финансовых организаций и увеличены их инвестиционные возможности; доля внешних обязательств банковского сектора в совокупном размере его обязательств составляет не более 30 %; финансовый рынок предоставляет широкий спектр услуг и пользуется доверием инвесторов и потребителей финансовых услуг; отечественный фондовый рынок станет региональным центром исламского банкинга среди стран Содружества Независимых Государств и Центральной Азии

К 2015 году

созданы условия для развития альтернативных источников привлечения сбережений населения; успешно реализованы мероприятия по повышению финансовой грамотности и инвестиционной культуры населения; обеспечена реализация комплекса мер по повышению роли и значимости механизмов государственно-частного партнерства

Формирование надежной правовой среды

Надежная правовая среда достигается безусловным соблюдением принципа верховенства закона и обеспечивает уверенность граждан и субъектов предпринимательства в абсолютной защите их прав и законных интересов, чувство личной безопасности, низкие транзакционные издержки при осуществлении бизнеса, создает стимулы для внутренних и внешних инвестиций.

С целью модернизации национальной правовой системы и приведения ее в соответствие с лучшей международной практикой, а также обеспечения надежной защиты прав человека, материнства и детства, предпринимательства и государства акцент будет сделан на реформах в следующих сферах:

1) усиление прозрачности и независимости судебной системы, беспристрастности и профессионализма судейского корпуса;

2) совершенствование законодательства и повышение качества нормотворчества;

3) повышение уровня правовой культуры населения, в том числе профессиональной культуры работников судебных и правоохранительных органов, и обеспечение реального доступа граждан к квалифицированной юридической помощи.

Концептуальные подходы к модернизации отечественной правовой системы и основные направления ее развития до 2020 года определены в Концепции правовой политики Республики Казахстан на период с 2010 до 2020 года.

Судебная система

Дальнейшее реформирование судебной системы будет проводиться на принципах подлинной независимости судов, эффективного общественного контроля за отправлением правосудия, профессионализма и беспристрастности судей, упрощения судопроизводства и исключения излишней регламентации, в результате чего будет достигнута высокая степень доверия общества к судебной системе и повышена эффективность функционирования судов. Будут обеспечены организационно-правовые гарантии независимости судей при отправлении правосудия на всех уровнях и инстанциях судебной иерархии.

Стратегические цели по реформированию судебной системы

К 2020 году	место Республики Казахстан в рейтинге Глобального индекса конкурентоспособности Всемирного экономического форума по показателю "Независимость судов" улучшится на 20 позиций; уровень независимости и беспристрастности судебной системы признан соответствующим обязательствам Организации по безопасности и сотрудничеству в Европе (в области человеческого измерения)
К 2015 году	расширен судебный контроль за следственными действиями; выстроена судебная система, гарантирующая доступность, простоту и быстрое разрешение дел субъектов обращения; повышены квалификационные требования к кандидатам в судьи и транспарентность (прозрачность) процедур отбора кандидатов в судьи; обеспечен адекватный охват всех судов периодическими социологическими исследованиями, проводимыми среди участников судебных процессов и профессиональных юристов, с привлечением представителей неправительственных организаций, предусматривающими гласность полученных результатов и составление рейтингов судов и судей
К 2014 году	совершенствование смешанной модели исполнения судебных решений
К 2013 году	обеспечена полная гласность и прозрачность судебных разбирательств, в том числе путем размещения в публичной базе данных Верховного Суда Республики Казахстан резолютивной части итоговых процессуальных решений судов
К 2011 году	расширена специализация судов с четким распределением их полномочий, развиваются институты упрощенного производства; внедрена смешанная модель исполнения судебных решений с введением института частных судебных исполнителей

Совершенствование законодательства и нормотворчества

Основными направлениями совершенствования законодательства и нормотворчества станут:

1) обеспечение стабильности и доступности законодательной базы Казахстана, повышение ее качества и систематизация посредством кодификации, исключения устаревших и дублирующих норм, устранения пробелов в правовом регулировании и минимизации отсылочных норм, расширения практики принятия законов прямого действия;

2) усиление профессионализма в процессе нормотворчества на основе более широкого привлечения к разработке нормативных правовых актов независимых экспертов, представителей неправительственного сектора, проведения научных экспертиз с использованием передовых знаний в этой области.

Стратегические цели по совершенствованию
законодательства и нормотворчества

К 2020 году	внедрены эффективные механизмы законотворчества, основанные на международных стандартах оценки качества проектов нормативных правовых актов и процедурах их публичного обсуждения, позволяющие сбалансированно учитывать интересы общества, предпринимательства и власти
К 2015 году	внедрены механизмы по повышению качества нормотворческой деятельности на основе более широкого привлечения к разработке нормативных правовых актов независимых экспертов, представителей неправительственного сектора, проведения научных экспертиз с использованием передовых знаний в этой области; разработаны критерии качества подготовки законопроектов; усовершенствованы механизмы банкротства юридических лиц
К 2014 году	в рамках инфраструктуры "электронного правительства" и с учетом соблюдения требований законодательства о государственных секретах обеспечен всеобщий бесплатный доступ к систематизированной и исчерпывающей базе данных нормативных правовых актов; проведена комплексная гуманизация уголовного законодательства, в том числе в отношении лиц, впервые совершивших преступления небольшой и средней тяжести, и социально уязвимых граждан, а также путем перевода отдельных преступлений небольшой и средней тяжести в разряд уголовных проступков
К 2011 году	внедрен правовой мониторинг законодательных актов, который позволяет исключать устаревшие и дублирующие нормы, а также устранять пробелы в правовом регулировании; создана правовая основа для функционирования института лоббирования в Казахстане, регламентированы механизмы, исключающие коррупционные схемы продвижения корпоративных интересов; разработана концепция дальнейшего развития институтов независимой оценки рисков контрактации (рейтинговых агентств, кредитных бюро) и институтов упрощенного решения корпоративных споров (третейских судов, коллекторских агентств)

Правовая культура и доступ граждан
к квалифицированной юридической помощи

Высокая правовая культура обеспечивает правовую ориентацию граждан и формирует нетерпимость к любым нарушениям законности, в том числе нарушениям прав и свобод граждан. Она зависит, прежде всего, от уровня развития правового сознания населения.

Для повышения уровня правового сознания граждан основные усилия государства будут направлены на расширение правовой пропаганды (активизацию общественного юридического образования) и развитие эффективных институтов гражданского общества.

В рамках формирования высокой правовой культуры казахстанского общества особое внимание будет также уделяться повышению уровня профессиональной культуры адвокатов, работников судебных и правоохранительных органов, их качественной профессиональной подготовке.

При этом в ближайшее десятилетие государство создаст все необходимые условия для расширения доступа населения к квалифицированной юридической помощи.

Стратегические цели по повышению уровня правовой культуры
населения и обеспечению реального доступа граждан к
квалифицированной юридической помощи

К 2020 году	для каждого гражданина Казахстана обеспечена реальная доступность квалифицированной юридической помощи вне зависимости от имущественного положения за счет совершенствования механизмов предоставления квалифицированной юридической помощи; создан рынок высококвалифицированных услуг профессиональных юристов и адвокатов
К 2015 году	разработан комплексный план по совершенствованию механизмов получения гражданами Республики Казахстан квалифицированной юридической помощи; в рамках повышения правовой культуры населения сформирована необходимая правовая база для устойчивого развития институтов гражданского общества
К 2012 году	разработан комплексный план по повышению правовой культуры граждан Казахстана, в том числе посредством расширения правовой пропаганды и повышения качества юридического образования

Ключевое направление:
ускорение диверсификации экономики

В период реализации Стратегического плана-2020 будет ускорена диверсификация экономики путем форсированной индустриализации.

Индустриализация страны, нацеленная на комплексное повышение производительности труда в экономике, будет осуществляться по следующим направлениям:

1) развитие традиционных отраслей: нефтегазового сектора, горно-металлургического комплекса, атомной и химической промышленности с последующим переходом сырьевых производств на более высокие переделы;

2) развитие секторов, основанных на спросе недропользователей, национальных компаний и государства: машиностроение, стройиндустрия, оборонная промышленность, фармацевтика;

3) развитие производств, не связанных с сырьевым сектором и ориентированных преимущественно на экспорт: агропромышленный комплекс, легкая промышленность, туризм;

4) развитие направлений "экономики будущего", которые будут играть доминирующую роль в мировой экономике в последующие 15–20 лет: информационные, коммуникационные и космические технологии, биотехнологии, альтернативная энергетика.

Индустриализация Казахстана будет сопровождаться созданием благоприятной экономической среды и соблюдением четких принципов успешной индустриализации, в том числе увеличением доли Казахстана на мировом рынке космических услуг.

Формирование благоприятной экономической среды

Благоприятная экономическая среда будет поддерживаться рациональной макроэкономической политикой, созданием системы противодействия неэффективным проектам, построением национальной инновационной системы, в том числе совершенствованием системы научных исследований и опытно-конструкторских разработок (далее – НИОКР).

Макроэкономическое управление
в поддержку диверсификации экономики

Казахстан как крупный экспортер сырьевых ресурсов будет обеспечивать баланс между использованием средств, поступающих от экспорта сырья, и созданием макроэкономических условий, способствующих росту всех секторов экономики.

Быстрое расходование доходов от природных ресурсов повышает обменный курс валюты и ведет к развитию так называемых "неторгуемых секторов экономики" (финансовый сектор, операции с недвижимостью и сфера услуг). В Казахстане будет учтен опыт других стран, богатых природными ресурсами, которые столкнулись с фактическим исчезновением своего некогда оживленного агропромышленного комплекса и обрабатывающей промышленности вследствие утери контроля за валютным курсом.

С учетом этого будет усовершенствована концепция функционирования Национального фонда Республики Казахстан с усилением его сберегательной функции.

Противодействие неэффективным проектам

В процессе ускорения диверсификации экономики государство будет противостоять реализации неэффективных проектов. Повысятся открытость и прозрачность процесса расходования государственных средств. Будут введены стандарты финансовой и экономической рентабельности для всех проектов, получающих государственное финансирование. С учетом положительного зарубежного опыта будет усилена оценка инвестиционных проектов, финансируемых государством.

Построение национальной инновационной системы

Анализ зарубежного опыта свидетельствует, что все лучшие инновационные системы мира получают государственную поддержку, во многих случаях – значительную.

В рамках диверсификации экономики государство обеспечит формирование национальной инновационной системы на следующих принципах:

1) создание университетов мирового уровня и развитие университетской науки для формирования передовой системы НИОКР;

2) финансирование приоритетных для государства НИОКР на основе системы грантов. Определение приоритетов НИОКР в соответствии с приоритетами индустриализации страны будет осуществляться Высшей научно-технической комиссией при Правительстве Республики Казахстан;

3) внедрение транспарентного процесса оценки заявок на гранты с привлечением экспертов, включая иностранных специалистов;

4) применение эффективных зарубежных технологий, адаптированных к национальным потребностям.

Принципы успешной индустриализации

Индустриализация Казахстана будет основана на следующих принципах:

1) четкое определение ролей государственного и частного секторов;

2) максимизация прозрачности деятельности компаний и государственных органов;

3) обеспечение конкуренции как ведущего фактора роста качества товаров и производительности работ и услуг, снижения их стоимости.

Будет проводиться эффективная торговая политика в целях формирования надежной системы защиты и продвижения экономических интересов страны, создания для отечественных товаров и услуг доступа к внешним рынкам и устранения недобросовестной конкуренции.

В целях развития взаимной торговли, повышения конкурентоспособности отечественной продукции и содействия росту инвестиций Казахстан будет являться активным участником интеграционных процессов в СНГ. Прорывным проектом являются становление и развитие Таможенного союза с Россией и Беларусью, который вступил в силу с 1 января 2010 года. Следующим этапом интеграции трех стран стало формирование Единого экономического пространства.

С января 2012 года вступили в силу соглашения, формирующие правовую базу Единого экономического пространства. В настоящее время продолжается работа по формированию Единого экономического пространства, в том числе нормативных положений, соглашений.

Поддерживая региональные экономические объединения в СНГ, республика ускорит процессы вступления во Всемирную торговую организацию на условиях, отвечающих приоритетам экономического развития страны.

Приоритеты диверсификации

На первом этапе (2010–2014 годы) форсированная диверсификация отечественной экономики будет осуществляться, в первую очередь, по семи направлениям. Это – агропромышленный комплекс и переработка сельскохозяйственной продукции; строительная индустрия и производство строительных материалов; нефтепереработка и инфраструктура нефтегазового сектора; металлургия и производство готовых металлических продуктов; химическая, фармацевтическая и оборонная промышленность; энергетика; транспорт и телекоммуникации.

Данные направления, а также развитие индустрии туризма и машиностроения станут приоритетами Государственной программы по форсированному индустриально-инновационному развитию Республики Казахстан на 2010–2014 годы.

На втором этапе (2015–2019 годы) приоритетные направления и ключевые показатели диверсификации будут определены с учетом результатов реализации Государственной программы по форсированному индустриально-инновационному развитию Республики Казахстан на 2010–2014 годы.

Успешная диверсификация экономики неразрывно связана с устойчивым развитием республики, в том числе путем:

1) внедрения современных технологий на основе возобновляемых ресурсов и источников энергии. Будут созданы стимулирующие условия для развития ветроэнергетики, солнечной и геотермальной энергетики, внедрены технологии эффективного использования водных ресурсов страны с учетом принципов интегрированного управления водными ресурсами, а также предприняты дальнейшие усилия по обеспечению населения питьевой водой;

2) оптимизации системы управления устойчивого развития и внедрения "зеленой" политики низкоуглеродной экономики, в том числе в вопросах привлечения инвестиций, решения экологических проблем, снижения негативного воздействия антропогенной нагрузки, усиления ответственности природопользователей по снижению эмиссий в окружающую среду, комплексной переработки отходов.

Диверсификация экономики будет увязана с планами по формированию центров экономического роста в целях создания рациональной территориальной организации экономического потенциала и благоприятных условий для жизнедеятельности населения.

Особое значение будет придаваться дальнейшему развитию столицы Казахстана – Астаны. В соответствии с утвержденным Стратегическим планом устойчивого развития города Астаны до 2030 года главной задачей является формирование столицы Казахстана как города с конкурентоспособной экономикой, привлекательного для граждан страны и туристов, с благоприятной окружающей средой. В период реализации Стратегического плана-2020 будут созданы необходимые условия для вхождения к 2030 году города Астаны в число 30 самых конкурентоспособных городов мира.

Будут приняты меры по развитию других регионов страны, направленные на укрепление их экономического потенциала.

Стратегические цели диверсификации экономики

К 2020 году

доля обрабатывающей промышленности в структуре ВВП составит не менее 13 %; доля несырьевого экспорта в общем объеме экспорта составит не менее 45 %; объем несырьевого экспорта составит не менее 50 % от совокупного производства обрабатывающей промышленности; производительность труда в обрабатывающей промышленности увеличится не менее чем в 2 раза; производительность труда в агропромышленном комплексе увеличится не менее чем в 4 раза; доля транспортных расходов в структуре себестоимости несырьевого сектора сократится не менее чем на 15 %; энергоемкость ВВП снизится не менее чем на 25 %; доля инновационно активных предприятий увеличится до 20 %

К 2015 году

доля обрабатывающей промышленности в структуре ВВП составит не менее 12,5 %; доля несырьевого экспорта в общем объеме экспорта составит не менее 40 %; объем несырьевого экспорта составит не менее 43 % от совокупного производства обрабатывающей промышленности; производительность труда в обрабатывающей промышленности увеличится не менее чем в 1,5 раза; производительность труда в агропромышленном комплексе увеличится не менее чем в 2 раза; доля транспортных расходов в структуре себестоимости несырьевого сектора сократится не менее чем на 8 %; энергоемкость ВВП снизится не менее чем на 10 %; доля инновационно активных предприятий увеличится до 10 %

Агропромышленный комплекс и переработка
сельскохозяйственной продукции

Казахстан с его огромными земельными ресурсами имеет долгосрочное сравнительное преимущество в развитии сельскохозяйственного производства. Будет продолжена работа по повышению производительности сельского хозяйства и увеличению добавленной стоимости в сельскохозяйственной переработке. Наряду с повышением эффективности водопользования в сельском хозяйстве будут реализованы меры по адаптации растениеводства к возможным последствиям глобального потепления.

Учитывая, что в сельской местности проживает около 50 % населения страны, развитие аграрной отрасли является ключевым фактором повышения качества жизни сельского населения. В этой связи будет продолжена работа по развитию социальной и инженерной инфраструктуры села, моделированию оптимального сельского расселения.

Стратегические цели в сфере сельского хозяйства

К 2020 году	производительность труда в агропромышленном комплексе увеличится не менее чем в 4 раза; урожайность пшеницы составит 1,4 тонны с 1 гектара
К 2015 году	экспортный потенциал аграрной отрасли увеличится до 8 % в общем объеме экспорта; производительность труда в агропромышленном комплексе увеличится не менее чем в 2 раза; повысится доля переработки мяса до 27 %, молока – до 40 %, плодов и овощей – до 12 %

Строительная индустрия и производство строительных материалов

С ростом экономики повысится спрос на услуги строительства и строительные материалы. Учитывая, что 50 % строительных материалов импортируется в страну, имеются значительные возможности для развития строительной индустрии и производства строительных материалов.

Стратегические цели в сфере строительства

К 2015 году

80 % потребности строительных материалов производится внутри страны; 20 % от объема производства в секторе строительства и строительных материалов экспортируется

Нефтепереработка и инфраструктура нефтегазового сектора

Богатые минеральные ресурсы страны будут способствовать не только росту экспорта нефти и газа. Наряду со строительством новых трубопроводов будет развиваться сектор переработки нефти и газа, в том числе за счет создания интегрированного нефтегазохимического комплекса.

Стратегические цели в сфере нефтепереработки
и инфраструктуры нефтегазового сектора

К 2016 году	газопровод Бейнеу – Бозой – Шымкент обеспечивает газом весь юг страны в объеме до 6 млрд. куб. метров газа в год
К 2014 году	отечественными нефтеперерабатывающими заводами полностью удовлетворяются потребности страны в топливе

Металлургия и производство готовых металлических продуктов

Обладая значительными запасами металлических руд, Казахстан располагает всеми возможностями для развития отечественного производства готовой металлургической продукции.

Стратегические цели в сфере металлургии

К 2015 году

удвоятся производство и экспорт металлургической продукции

Химическая, фармацевтическая и оборонная промышленность

В целях развития химического производства уже реализуются 18 проектов. Дальнейшее развитие химической промышленности будет связано с производством базовых продуктов органической химии и полимеров, неорганической химии, специальных химикатов и потребительской химии. Получит развитие фармацевтическая промышленность. В оборонной промышленности будут реализованы программы по модернизации Вооруженных Сил страны.

Стратегические цели в химической,
фармацевтической и оборонной промышленности

К 2020 году	государственный оборонный заказ на 80 % обеспечен отечественным производством; валовое производство химической продукции возрастет в 3 раза; организовано производство более 20 новых видов химической продукции
К 2015 году	расширено хлорно-щелочное производство до 100 тыс. тонн в год по каустической соде; производство различных видов минеральных удобрений достигнет более 3 млн. тонн в год; организовано производство кальцинированной соды мощностью 400 тыс. тонн в год; введены мощности по переработке и обогащению сырья для химических производств; производство серной кислоты доведено до объема более 2 500 тыс. тонн в год
К 2014 году	половина потребления лекарственных средств в стране обеспечивается отечественным производством

Развитие энергетики, включая атомную энергетику
и альтернативные источники энергии

Темпы экономического роста и диверсификация экономики окажут значительное давление на энергетический сектор. Отечественные отрасли промышленности сравнительно энергоемки и располагают значительным потенциалом энергосбережения. Наряду с реализацией мер по повышению эффективности использования энергии потребуется наращивание ее производства для удовлетворения внутренних потребностей, особенно в западных и южных регионах. В этой связи будет проводиться работа по расширению и реконструкции действующих и строительству новых мощностей на энергоисточниках и электросетевых предприятиях.

В рамках развития энергетического сектора Казахстан будет способствовать достижению глобальной цели – сокращению выбросов парниковых газов.

Одним из способов получения более дешевой, экологически чистой энергии является развитие атомной энергетики. Атомные энергетические комплексы позволят оптимально и сбалансировано использовать имеющиеся топливные и минеральные ресурсы.

Доля использования альтернативных источников энергии в общем объеме энергопотребления составляет менее 1 %. Учитывая необходимость решения экологических проблем, одним из приоритетных направлений развития электроэнергетики станет использование возобновляемых энергетических ресурсов (гидроэнергия, ветровая и солнечная энергия), неиспользуемый потенциал которых в Казахстане весьма значителен.

В секторе электроэнергетики будут осуществлены реформы ценно- и тарифообразования, которые позволят обеспечить развитие отрасли в рыночных условиях. Будет внедрен новый механизм тарифообразования для электросетевых компаний.

Стратегические цели в сфере энергетики

К 2020 году	производство энергии из собственных источников, удовлетворяющее потребности экономики, составит 100 %; доля использования альтернативных источников энергии в общем объеме энергопотребления составит более 3 %; доля газовых электростанций в выработке электроэнергии составит 20 %; построены и введены в эксплуатацию АЭС и Балхашская ТЭС; создана вертикально интегрированная компания с ядерным топливным циклом; существующие генерирующие энергомощности и распределительные энергосети реконструированы и модернизированы
К 2015 году	доля использования альтернативных источников энергии в общем объеме энергопотребления составит более 1,5 %; завершено строительство первой очереди Балхашской ТЭС
К 2012 году	разработана и внедрена долгосрочная тарифная политика формирования цен на электроэнергию и тарифов на передачу и распределение электроэнергии

Транспорт и телекоммуникации

Основными направлениями развития транспорта будут повышение эффективности и интеграция четырех основных составляющих транспортной инфраструктуры: железнодорожной, автомобильной, воздушной и водной.

Транзитный потенциал страны будет повышен через целевые инвестиции в транспортную инфраструктуру в сочетании с реформированием таможенных и пограничных процедур.

Внутриконтинентальное расположение страны и отсутствие выхода к морю усиливают роль транспорта в доставке казахстанских товаров на внешние рынки сбыта, ввозе импортной продукции, развитии торговых связей с Россией и Китаем, а также доступе к портам Персидского залива через Туркменистан и Иран.

Железнодорожный транспорт

Реформирование железнодорожной отрасли будет предусматривать совершенствование государственного регулирования, создание условий для частной инициативы, а также значительное обновление и модернизацию основных средств. Ключевые изменения институциональной структуры отрасли будут заключаться в организационном, финансовом и операционном разделении инфраструктурной и перевозочной видов деятельности; устранении ценового регулирования перевозочной деятельности со стороны государства; обеспечении недискриминационного доступа к магистральной железнодорожной инфраструктуре независимым перевозчикам и государственном субсидировании убыточных социально значимых перевозок.

Стратегические цели
в сфере железнодорожного транспорта

К 2020 году	построено около 1 400 км новых железнодорожных линий для ускорения доставки грузов и пассажиров внутри республики и за пределы Казахстана, при этом не менее 50 % финансирования строительства осуществляется за счет частных инвестиций; износ основных активов железнодорожного транспорта снижен до 40 %; средняя техническая скорость движения грузовых поездов по транзитным участкам железных дорог составит не менее 55 км/ч; доля расходов на перевозки железнодорожным транспортом в себестоимости экспортной продукции снижена на 20 %; доля электрифицированных железнодорожных линий составит не менее 40 % в общей протяженности железнодорожных линий; функционируют 5 или более независимых крупных операторов в области грузовых и пассажирских перевозок с долей на рынке не менее 7 % для каждого оператора, объем транзитных перевозок по территории Казахстана увеличится более чем в 2 раза; объем транзитных перевозок по территории Казахстана в сфере железнодорожного транспорта увеличится более чем в 2 раза
К 2014 году	реализована новая тарифная политика в сфере грузовых и пассажирских перевозок и утверждены предельные тарифы на услуги магистральной железнодорожной сети на 10 лет
К 2013 году	построена железнодорожная линия Жетыген – Коргас; внедрена новая система управления железнодорожным транспортом
К 2012 году	построена железнодорожная линия Узень – государственная граница с Туркменистаном

Автодорожная отрасль и автомобильный транспорт

Дальнейшее развитие автодорожной отрасли будет обеспечиваться сочетанием институциональных реформ и мер по дальнейшей либерализации отрасли, нацеленных на совершенствование системы содержания дорог и обеспечение инвестиций в магистральную инфраструктуру.

К 2020 году будет выстроена современная автодорожная сеть, связывающая между собой крупные города и населенные пункты Казахстана. При этом особое внимание будет уделено развитию автодорог местного значения.

Стратегические цели
в сфере автодорожной отрасли и автомобильного транспорта

К 2020 году	построены и реконструированы около 16 тыс. км автомобильных дорог республиканского значения; объем транзитных перевозок по территории Казахстана возрастет более чем в 2 раза
К 2016 году	реконструирован международный транзитный коридор "Западная Европа – Западный Китай"
К 2015 году	в среднем 85 % автомобильных дорог республиканского значения находятся в хорошем и удовлетворительном состоянии; в среднем 70 % автомобильных дорог местного значения находятся в хорошем и удовлетворительном состоянии
К 2014 году	на международных перевозках внедрены цифровые тахографы; введена платная система на отдельных участках автомобильных дорог республиканского значения
К 2013 году	внедрены экологические стандарты "Евро-3"

Авиатранспорт

Развитие гражданской авиации будет сопровождаться постепенной либерализацией регулирования воздушных перевозок, осуществлением инвестиций в поддержание инфраструктуры авиаперевозок, повышением требований к безопасности полетов и авиационной безопасности.

Стратегические цели в сфере авиатранспорта

К 2020 году	15 аэропортов имеют категорию ИКАО; создан конкурентный рынок воздушных перевозок; функционируют 4 международных аэропорта – "хаба"; объем транзитных перевозок возрастет более чем в 2 раза
К 2015 году	число международных воздушных сообщений увеличено в 2 раза; полностью внедрены европейские авиационные стандарты

Водный транспорт

Приоритетными направлениями развития отрасли водного транспорта являются развитие портовой и сервисной инфраструктуры, формирование торгового флота, развитие кадрового потенциала и обеспечение безопасности судоходства.

Стратегические цели в сфере водного транспорта

К 2020 году	пропускная способность морских портов Казахстана доведена до 48 млн. тонн
К 2016 году	национальный морской торговый флот обеспечивает 2/3 объема перевозок нефти и 1/2 объема перевозок сухих грузов из портов Республики Казахстан на Каспийском море
К 2015 году	обеспечено безопасное плавание судов в акватории казахстанского сектора Каспийского моря и по внутренним водным путям

Телекоммуникации

В последние годы стремительное развитие и адаптация инфокоммуникационных технологий (далее – ИКТ) становятся важными факторами модернизации общества, влияя не только на экономические показатели, но и на образ жизни людей. В целях формирования современного инфокоммуникационного пространства продолжатся стимулирование развития отрасли телекоммуникаций, создание современной инфраструктуры сферы ИКТ, распространение телекоммуникационных и электронных услуг, а также формирование основ динамичного информационного общества.

Стратегические цели в сфере инфокоммуникаций

К 2020 году	сформирована инфраструктура телекоммуникаций, базирующаяся на современных высокоскоростных оптических и беспроводных технологиях, ориентированная на предоставление мультимедийных услуг населению и организациям; обеспечен стопроцентный уровень доступности базовых услуг в сфере ИКТ для населения; повышен уровень компьютерной грамотности населения до 80 %
К 2016 году	обеспечена возможность подключения к услугам телефонной связи и доступа к сети Интернет для всего населения Республики Казахстан; охват эфирным цифровым телерадиовещанием населения Казахстана составит 95 %
К 2015 году	достигнут стопроцентный уровень цифровизации местной телефонной связи; обеспечены услугами мобильной связи все населенные пункты с численностью населения от 1 000 человек и более; уровень отраслевой стандартизации доведен до международных норм и сформирована правовая основа, способствующая развитию ИКТ в Республике Казахстан; повышен уровень компьютерной грамотности населения до 54 %; обеспечен перевод не менее 100 % социально значимых государственных услуг в электронную форму в рамках реализации программ "электронное правительство" и "электронные акиматы"; создана система мер государственной поддержки казахстанского сегмента сети Интернет

Деятельность в космической сфере

Для формирования полноценной космической отрасли, удовлетворяющей потребностям экономики и общества, создается и развивается космическая инфраструктура, научная и научно-технологическая база космической деятельности.

Стратегические цели космической деятельности

К 2020 году

запущен и введен в эксплуатацию космический аппарат научно-технологического назначения; степень удовлетворения потребностей страны в услугах высокоточной спутниковой навигации – 80 % покрытия территории РК; доля данных с казахстанских космических аппаратов дистанционного зондирования Земли в общем количестве космических данных, предоставляемых потребителям, 60 %; разработаны и внедрены 12 наукоемких технологий, в том числе экспериментальных образцов космической техники и материалов

К 2015 году

запущен и введен в штатную эксплуатацию космический аппарат связи и вещания "KazSat-3"; запущены и введены в штатную эксплуатацию оптические спутники дистанционного зондирования Земли среднего и высокого разрешений; степень удовлетворения потребностей страны в каналах фиксированной спутниковой связи на 100 %; степень удовлетворения потребностей страны в услугах высокоточной спутниковой навигации – 55 % покрытия территории РК; доля данных с казахстанских космических аппаратов дистанционного зондирования Земли в общем количестве космических данных, предоставляемых потребителям, 50 %; построен сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов со специальным конструкторско-технологическим бюро космической техники и опытным производством в городе Астане

Охрана окружающей среды и переход к "зеленой экономике"

Концепция по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике", утвержденная Указом Президента Республики Казахстан от 30 мая 2013 года № 577, закладывает основы для глубоких системных преобразований с целью перехода к экономике новой формации посредством повышения благосостояния, качества жизни населения Казахстана и вхождения страны в число 30 наиболее развитых стран мира при минимизации нагрузки на окружающую среду и деградации природных ресурсов.

Основными приоритетными задачами по переходу к "зеленой экономике", стоящими перед страной, являются:

1) повышение эффективности использования ресурсов (водных, земельных, биологических и др.) и управления ими;

2) модернизация существующей и строительство новой инфраструктуры;

3) повышение благополучия населения и качества окружающей среды через рентабельные пути смягчения давления на окружающую среду;

4) обеспечение водными ресурсами.

Меры по переходу к "зеленой экономике" согласно Концепции будут реализованы по следующим 7 направлениям:

1) рациональное использование водных ресурсов;

2) развитие устойчивого и высокопроизводительного сельского хозяйства;

3) энергосбережение и повышение энергоэффективности;

4) развитие электроэнергетики;

5) развитие системы управления отходами;

6) снижение загрязнения воздуха;

7) сохранение и эффективное управление экосистемами.

Стратегические цели в сфере охраны окружающей среды
и перехода к "зеленой экономике"

К 2020 году

произойдет снижение энергоемкости ВВП от уровня 2008 года на 25 %; доля альтернативных источников (солнечных и ветряных) в выработке электроэнергии составит не менее 3 %; будет осуществлена газификация Акмолинской и Карагандинской областей; доля газовых электростанций в выработке электроэнергии составит 20 %; произойдет снижение выброса углекислого газа в электроэнергетике до уровня 2012 года

Управление водными ресурсами

В сфере управления водными ресурсами должны быть реализованы следующие меры и механизмы по сокращению дефицита водных ресурсов:

1) экономия воды в сельском хозяйстве;

2) повышение эффективности водопользования в промышленности:

внедрение технологий энергоэффективности;

повторное использование сточных вод и оборотное водоснабжение;

повышение стандартов забора и очистки воды для промышленных предприятий;

3) повышение эффективности водопользования в коммунальном хозяйстве;

4) повышение доступности и надежности водных ресурсов.

Кроме того, потребуется совершенствование политики управления водными ресурсами:

1) улучшение системы управления водными ресурсами на национальном уровне и уровне бассейнов для обеспечения эффективного взаимодействия с водопользователями во всех секторах и на всех уровнях;

2) определение тарифов, отражающих полную стоимость воды; пересмотр субсидий и стимулов для поощрения водосбережения.

Стратегические цели в сфере управления водными ресурсами

К 2020 году

обеспечение доступа населения республики к централизованному водоснабжению – 100 %; обеспечение доступа сельского населения к централизованному водоотведению на 20 % от общего количества сельских населенных пунктов; обеспечение доступа городского населения к централизованному водоотведению – 100 %; обеспечение поливной водой путем развития, реконструкции и модернизации ирригационных систем орошаемых земель на площади 1 800 тыс. га; снижение оросительной нормы в среднем по республике с 9 180 куб. метров/га до 8 500 куб. метров/га; внедрение на 5 % поливных площадей систем капельного орошения и других водосберегающих технологий полива; охват 30 % ирригационных и дренажных систем современными гидропостами, приборами водоучета и средствами автоматизированной системы управления технологическим процессом

Ключевое направление: инвестиции в будущее

Развитие человеческих ресурсов определяется в качестве высшего приоритета долгосрочной стратегии развития страны. Экономические выгоды в будущем прочно связаны с инвестициями в образование, науку и здравоохранение, значительно повышающими качество и производительность рабочей силы.

Поэтому в следующем десятилетии улучшению качества услуг образования, науки и здравоохранения будет придаваться особое значение. Большое внимание будет уделяться увеличению численности населения, в первую очередь, за счет его естественного прироста и проведения рациональной миграционной политики.

Будет повышена эффективность системы охраны прав и защиты законных интересов детей, направленной на комплексное решение вопросов профилактики и предупреждения семейного неблагополучия и социального сиротства, беспризорности и безнадзорности, правонарушений и преступности.

Государственная молодежная политика будет направлена на формирование конкурентоспособной молодежи, которая примет активное участие в общественно-политических и социально-экономических преобразованиях. Будет разработана эффективная модель взаимодействия с молодым поколением, направленная на повышение патриотического самосознания, гражданской ответственности, формирование активной общественной позиции и здорового образа жизни, развитие предпринимательского и инновационного потенциала, выявление и поддержку молодых талантов.

Образование

К 2020 году будет проведена кардинальная модернизация всех уровней образования – от дошкольного до высшего. Будут предоставляться возможности как для получения знаний на каждом уровне образования, так и для повышения профессиональной квалификации, приобретения новых знаний и навыков на постоянной основе в течение всей жизни человека.

Государство предоставит возможности для дошкольного воспитания и обучения всем детям, независимо от места проживания и доходов семьи.

В системе среднего образования будет осуществлен переход на 12-летнюю модель обучения, предусматривающую всеобщее обязательное образование в течение десяти лет и профильное образование в течение двух лет. При этом содержание программ обучения будет пересмотрено таким образом, чтобы больше внимания уделять развитию компетенций, необходимых в жизни и профессии.

Одним из ключевых проектов, способствующих модернизации системы среднего образования, станет проект "Назарбаев Интеллектуальные школы". Данные школы станут стартовыми площадками по разработке, внедрению и апробации учебно-воспитательных программ для детского сада и предшколы, а также образовательных программ 12-летнего обучения. Эти программы будут сочетать лучшие традиции казахстанского образования и передовой опыт мировой педагогической практики, предусматривать профилирование по предметам физико-математического и химико-биологического направлений, способствовать расширенному изучению языков.

Подготовка квалифицированных кадров будет увязана с планами по индустриализации страны. В техническом, профессиональном и высшем образовании будет осуществлен переход к системе, соответствующей требованиям современного рынка труда, а образовательные стандарты станут формироваться на профессиональных стандартах через национальную квалификационную систему.

В системах среднего, технического, профессионального и высшего образования будет внедряться электронное обучение (e-learning).

Высшим учебным заведениям будет предоставлена академическая свобода с внедрением принципов корпоративного менеджмента.

Одним из важных проектов в образовании является создание в городе Астане престижного высшего учебного заведения мирового уровня – "Назарбаев Университета". Этот университет станет национальным брендом Казахстана, обеспечит качественный прорыв в подготовке отечественных инженерно-технических и научных кадров и формировании современной научно-исследовательской инфраструктуры.

Каждая из школ (институтов), входящих в состав университета, будет иметь зарубежного академического партнера из числа ведущих учебных заведений соответствующего профиля, обладать сильной научной и производственной базой, обеспечивающей интеграцию образования, науки и производства.

Будет обеспечена преемственность программы университета с учебными программами дошкольного и среднего образования проекта "Назарбаев Интеллектуальные школы".

Повышение качества образовательных услуг будет сопровождаться улучшением системы финансирования образования, расширением инфраструктуры системы образования за счет введения неправительственных, некоммерческих агентств, созданием независимой национальной системы аккредитации учебных заведений по международным стандартам и независимых рейтингов, внедрением элементов корпоративного управления в учебных заведениях, включая вовлечение в этот процесс граждан, совершенствованием механизмов контроля качества образования. Благодаря значительной государственной поддержке существенно повысится престиж профессии учителя.

Государство продолжит работу по обеспечению доступности образования для детей с нарушениями здоровья, из малообеспеченных семей и детей, входящих в группы риска.

В сфере науки ожидаются повышение уровня привлекательности Казахстана для обмена научными достижениями за счет создания современной и развитой научно-инновационной инфраструктуры, достижение результатов научно-технической деятельности, сопоставимых с мировым уровнем, в рамках приоритетных направлений развития науки, а также стимулирование экономической восприимчивости прикладных исследований и накопления потенциала для инновационного развития по перспективным направлениям мировой науки и технологий.

Государство обеспечит повышение эффективности системы подготовки высококвалифицированных научных кадров.

Результаты научных исследований будут внедряться в производство.

Будет создана система материального и творческого стимулирования для научных работников, в том числе для привлечения молодежи в науку, популяризации научно-технической деятельности и профессии ученого, инженера.

Стратегические цели в сфере дошкольного воспитания и обучения

К 2020 году

государством обеспечены возможности для полного охвата детей дошкольным воспитанием и обучением как в городской, так и в сельской местности

К 2015 году

в каждом населенном пункте имеется, как минимум, одна дошкольная организация или созданы условия для осуществления иных форм дошкольного воспитания; созданы условия, стимулирующие развитие частных поставщиков услуг дошкольного воспитания и обучения; развита сеть государственных и частных детских садов, обеспечивающая 70-процентный охват дошкольным воспитанием и обучением; функционируют и развиваются различные модели дошкольного воспитания и обучения в зависимости от особенностей регионов

Стратегические цели в сфере среднего образования

К 2020 году

общеобразовательная школа предоставляет академические знания и развивает навыки, способствующие формированию образованного, высоконравственного, критически мыслящего, физически и духовно развитого гражданина, стремящегося к саморазвитию и творчеству; учащиеся казахстанской общеобразовательной школы добиваются высоких результатов в международных сравнительных исследованиях, таких как PISA, TIMSS, PIRLS

К 2015 году

общеобразовательные школы работают по 12-летней модели обучения, обновленным национальным стандартам среднего образования, учебным планам и программам; внедрен механизм подушевого финансирования средних школ, функционируют попечительские советы школ; во всех регионах Казахстана функционируют 20 школ в рамках проекта "Назарбаев Интеллектуальные школы"

Стратегические цели в сфере технического и
профессионального образования

К 2020 году

функционирует эффективная система технического и профессионального образования, интегрированная в мировое образовательное пространство; внедрена Национальная квалификационная система, признаваемая внутренним и внешним рынками труда; работодателями признается высокое качество знаний и навыков выпускников организаций технического и профессионального образования

К 2015 году

обновлены стандарты, учебные планы/программы технического и профессионального образования, соответствующие требованиям рынка труда; работодатели участвуют в работе отраслевых и региональных советов по развитию технического и профессионального образования и подготовке кадров; созданы условия для обучения в течение всей жизни, независимо от возраста, уровня образования и профессиональной квалификации

Стратегические цели в сфере высшего,
послевузовского образования и науки

К 2020 году	качество высшего образования Казахстана соответствует лучшим мировым практикам в области образования; как минимум два вуза Казахстана включены в рейтинги лучших мировых университетов; выпускники отечественных высших учебных заведений востребованы работодателями; количество публикаций казахстанских ученых в ведущих рейтинговых научных журналах мира будет составлять не менее 2000 в год; доля расходов на науку к валовому внутреннему продукту достигнет не менее 2 %
К 2017 году	участие казахстанских ученых в масштабных международных научно-исследовательских проектах; функционирует эффективная система подготовки высококвалифицированных научных кадров, соответствующая мировым стандартам; доля научно-технических разработок в объеме научных исследований будет составлять порядка 35–40 %
К 2015 году	высшая школа Казахстана эффективно и успешно функционирует в соответствии с основными параметрами Болонского процесса; система высшего образования транспарентна на всех уровнях, внедрены современные механизмы управления и финансирования, значительно снижен уровень коррупции; 50 % казахстанских вузов пройдут независимую национальную институциональную аккредитацию по международным стандартам; разработаны механизмы для успешного трансферта технологий исследовательскими центрами при университетах; "Назарбаев Университет" выпускает высокопрофессиональных специалистов и молодых ученых; создана система материального и творческого стимулирования для научных работников, привлечения молодежи в науку, повышения престижа ученого

Здравоохранение

В целях повышения ожидаемой продолжительности жизни граждан будет проводиться политика укрепления здоровья граждан, что в конечном итоге приведет к формированию конкурентоспособной здоровой нации. Будут приняты меры по внедрению единых стандартов качества медицинских услуг, улучшению материально-технического оснащения медицинских организаций, стимулированию развития кадрового потенциала, введению новых подходов к обеспечению здоровья детей, созданию условий для развития частной медицины.

Стратегические цели в сфере здравоохранения

К 2020 году	ожидаемая продолжительность жизни населения увеличится до 73 лет; материнская смертность снизится в 3 раза; младенческая смертность снизится в 2 раза; общая смертность снизится на 30 %; заболеваемость туберкулезом снизится на 20 %
К 2015 году	ожидаемая продолжительность жизни населения увеличится до 71 года; материнская смертность снизится в 2 раза; младенческая смертность снизится в 1,5 раза; общая смертность снизится на 15 %; заболеваемость туберкулезом снизится на 15 %

Повышение доступности и качества медицинских услуг станет первоочередной задачей системы здравоохранения. Для этого будут пересмотрены подходы к управлению в государственных медицинских организациях и проведению инвестиционной политики в здравоохранении, внедрена система финансирования и оплаты медицинских услуг, ориентированная на результаты, создана эффективная система лекарственного обеспечения.

Ведение здорового образа жизни и принцип солидарной ответственности за свое здоровье будут неотъемлемой частью как государственной политики в сфере здравоохранения, так и в повседневной жизни населения. Это позволит сократить заболеваемость вследствие курения, злоупотребления алкоголем, стрессов, низкой физической активности и нерационального питания. Одним из эффективных инструментов борьбы с вредными привычками человека станет развитие массового физкультурно-спортивного движения в стране.

Стратегические цели по улучшению системы финансирования и
управления в здравоохранении

К 2020 году	создана эффективная система финансирования здравоохранения и оплаты медицинских услуг, основанная на приоритетном развитии социально ориентированной первичной медико-санитарной помощи (далее – ПМСП); создана современная система управления в здравоохранении, соответствующая международным принципам; внедрены новые механизмы повышения солидарной ответственности граждан за свое здоровье; доля частных поставщиков медицинских услуг в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи (далее – ГОБМП) составляет не менее 20 %
К 2015 году	внедрена система свободного выбора врача и медицинской организации; созданы равные условия для граждан республики в получении медицинских услуг в рамках ГОБМП независимо от места проживания; создана благоприятная конкурентная среда для поставщиков услуг ГОБМП независимо от форм собственности на основе государственно-частного партнерства; реализован механизм перераспределения средств ГОБМП от специализированного уровня на первичное звено здравоохранения; снижен уровень частных неформальных платежей населения и внедрен механизм сооплаты наряду с существующей системой ГОБМП; разработана система оценки эффективности инвестиций в здравоохранение; внедрена эффективная тарифная политика
К 2013 году	сформирована Единая национальная система здравоохранения Республики Казахстан

Стратегические цели по совершенствованию
предоставления медицинских услуг

К 2020 году	уровень расходов на ПМСП доведен до 40 % от общего объема средств, выделяемых на ГОБМП; основные показатели работы организаций здравоохранения, оказывающих стационарную помощь (оборот койки, средняя продолжительность пребывания и др.), соответствуют международным стандартам эффективности; 100-процентный охват детей в возрасте до 16 лет всем спектром медицинского обслуживания
К 2015 году	увеличение удельного веса врачей общей практики от общего числа врачей ПМСП до 50 %; стационарную помощь оказывают в основном многопрофильные больницы

Стратегические цели по повышению доступности и
качества лекарственных средств

К 2020 году	внедрена эффективная система обеспечения лекарственными средствами и изделиями медицинского назначения в рамках ГОБМП
К 2015 году	повышена доступность лекарственных средств и изделий медицинского назначения, используемых для оказания ГОБМП, особенно в сельской местности; внедрено государственное регулирование цен на лекарственные средства, закупаемые государственными организациями здравоохранения

Стратегические цели в сфере здорового образа жизни

К 2020 году	в обществе сформирована идеология ведения здорового образа жизни; охват граждан, занимающихся физической культурой и спортом, увеличен до 30 %; охват детей и подростков, занимающихся физической культурой и спортом, увеличен до 15 %
К 2015 году	охват граждан, занимающихся физической культурой и спортом, увеличен до 25 %; охват детей и подростков, занимающихся физической культурой и спортом, увеличен до 12 %; табакокурение, наркомания и злоупотребление алкоголем среди населения снижены на 15 %

Культура и информация

Культура – это существенный компонент социальной модернизации, влияющий на формирование и развитие современного человека. Казахстанская культура станет патриотическим ядром для всех граждан страны, будут усилены ее роль и значение в укреплении общенациональных ценностей мира и согласия.

Государством будут приняты активные меры по информатизации сферы культуры, созданию условий для художественного творчества и инновационной деятельности, расширению доступа населения к культурным ценностям и интеграции в мировой культурный процесс.

Расширение информационного и культурного пространства выступает необходимым источником развития духовного здоровья казахстанцев, способствуя их успешной самореализации.

С учетом динамичного развития информационно-коммуникационных технологий в мире будут созданы все необходимые условия для ускоренного формирования в Казахстане прогрессивного информационного общества.

Максимальная доступность культурных благ станет одним из показателей повышения качества жизни казахстанцев.

Для проведения государством эффективной политики будет разработана и реализована Концепция государственной культурной политики в Республике Казахстан.

Стратегические цели в сфере культуры и информации

К 2020 году

конкурентоспособная отечественная культурная продукция ориентирована на формирование нового казахстанского патриотизма, укрепление национального единства и развитие образа "человека труда"; казахское и общеказахстанское культурное наследие интегрировано в глобальное пространство посредством новейших технологий продвижения информации; развиты инновационные формы доступа к культурным ценностям и интеллектуальной информации, расширен фонд Казахской национальной электронной библиотеки; расширен межрегиональный культурный обмен; доли взрослого населения, владеющего государственным языком, составит 95 %; завершена подготовительная работа по переводу казахского языка на латинскую графику; укреплена переводческая отрасль, обеспечивается перевод на иностранные языки современных произведений на казахском языке, а также перевод известных произведений зарубежных авторов на казахский язык; создано конкурентоспособное отечественное информационное пространство, проведена масштабная модернизация отечественных СМИ

К 2017 году

казахстанская культура успешно презентована в рамках проведения международной выставки EXPO 2017

Трудовые ресурсы

Реализация планов по диверсификации экономики потребует наращивания трудовых ресурсов с необходимыми навыками. Их долгосрочный рост будет обеспечиваться увеличением численности населения. Естественный прирост населения и увеличение положительного сальдо миграции улучшат демографические показатели.

Помимо преобразований в образовании и здравоохранении особое внимание государства будет уделено обеспечению безопасных условий труда, рациональному управлению миграционными процессами, способствующему притоку в страну квалифицированных специалистов, в том числе соотечественников, желающих вернуться на историческую родину и внести свой вклад в ее экономическое развитие.

Значительное внимание будет уделено повышению грамотности работников и работодателей основам трудового законодательства и вопросам развития навыков и умений вести переговоры и достижения консенсуса в трудовых конфликтах.

Основой управления охраной труда на производстве станут стандарты безопасности, соответствующие требованиям системы управления охраной труда Международной организации труда. Будет продолжено внедрение на крупных и средних предприятиях международных и межгосударственных стандартов охраны и безопасности труда.

Государство создаст дополнительные стимулы для перехода трудовых ресурсов в легальный сектор экономики.

В целях создания продуктивной занятости и подготовки высококвалифицированных кадров для инновационного роста будет обеспечиваться взаимосвязь системы образования и рынка труда через Национальную и отраслевые рамки квалификаций и разработку профессиональных стандартов.

К 2015 году с участием работодателей будут разработаны 30 % профессиональных стандартов, а к 2020 году этот показатель достигнет 100 %. В целом профессиональные стандарты будут актуализироваться на постоянной основе с учетом потребностей рынка труда.

Стратегические цели по увеличению числа трудовых ресурсов

К 2020 году	рост численности населения Казахстана составит не менее 10 %; обеспечен рост числа квалифицированных специалистов среди иммигрантов в рамках государственной квоты привлечения иностранной рабочей силы до 70 %; созданы условия для трудоустройства 80 % этнических репатриантов трудоспособного возраста; разработаны 100 % профессиональных стандартов
К 2015 году	внедрена гибкая система выдачи государственных разрешений на привлечение иностранной рабочей силы, включая сезонные разрешения (квота на привлечение иностранной рабочей силы составит 1,5 %); созданы условия для трудоустройства 70 % этнических репатриантов трудоспособного возраста; разработаны 30 % профессиональных стандартов

Ключевое направление:
услуги для граждан

Государство продолжит создание эффективной системы социальной защиты нуждающихся категорий граждан, а также обеспечит повышение доступности и качества жилищно-коммунальных услуг – энергоснабжения, теплоснабжения, водоснабжения, водоотведения (канализации), газоснабжения.

Оказание социальных и жилищно-коммунальных услуг потребует значительной координации деятельности государственных органов на различных уровнях государственного управления и повышения ответственности за предоставление услуг в соответствии с установленными стандартами.

Социальная защита населения

В целях укрепления социальной стабильности продолжится создание системы социальной защиты, основанной на адресности и эффективности, исключающей иждивенчество.

Многоуровневая система социального обеспечения будет соответствовать современным стандартам и уровню жизни в Казахстане. Повышение базовых социальных выплат, последовательное увеличение пенсионных выплат, расширение охвата населения социальным страхованием обеспечат достойные условия жизни для лиц пожилого возраста, инвалидов, лиц, потерявших кормильца, и иных граждан, нуждающихся в социальном обеспечении.

Дальнейшее развитие системы адресной социальной помощи и поддержки уязвимых категорий населения будет направлено на снижение социальных рисков и расширение возможностей активного преодоления бедности. Адресная социальная помощь будет назначаться гражданам с учетом их реальной нуждаемости и внедрения системы "взаимных обязательств". В этой связи будет реализован комплекс мер, направленных на стимулирование производительной занятости, повышение общего уровня занятости трудоспособного населения, снижение безработицы и численности непродуктивной категории самостоятельно занятых лиц.

Ключевое значение для обеспечения самореализации граждан и устойчивости баланса трудовых ресурсов будет иметь система социальной поддержки материнства и детства. Ее основная задача будет состоять не просто в урегулировании рождаемости, в воспитании сильных во всех отношениях детей, в гарантированном обеспечении им полноценного умственного, физического, нравственного, духовного и социального развития. В этой связи будут совершенствованы системы стимулирования рождаемости и поддержки многодетности путем разработки комплекса мероприятий, включающих материальные и нематериальные стимулы.

Значительное внимание будет уделено расширению сферы социального обслуживания. Внедрение государственных стандартов и повышение качества оказания специальных социальных услуг, развитие конкурентной среды и широкое использование возможностей гражданского общества позволят повысить уровень жизни нуждающихся людей.

Стратегические цели по содействию производительной занятости

К 2020 году	уровень безработицы не превышает 5 %; удельный вес квалифицированной рабочей силы в составе занятого населения возрастет до 80 %; обеспечен 90–95-процентный охват крупных и средних предприятий системой коллективно-трудовых отношений
К 2015 году	уровень безработицы не превышает 5 %; доля продуктивно занятого в общем числе самостоятельно занятого населения увеличится до 62,5 %

Стратегические цели в сфере социального обеспечения

К 2020 году	обеспечен адекватный и социально справедливый уровень пенсий на всех уровнях пенсионной системы; достигнут 100-процентный охват наемных работников и 40-процентный охват самозанятого населения накопительной пенсионной системой
К 2015 году	размер базовой пенсионной выплаты доведен до уровня 60 % от величины прожиточного минимума; размеры государственных социальных пособий увеличены не менее чем в 1,2 раза к уровню 2010 года; обеспечена положительная реальная доходность накопительных пенсионных фондов

Стратегические цели по совершенствованию
системы социальной помощи

К 2020 году	доля населения с доходами ниже прожиточного минимума снизится до 8 %; пороговый уровень оказания адресной социальной помощи на принципах "взаимных обязательств" повысится до 100 % от величины прожиточного минимума; удельный вес лиц, охваченных специальными социальными услугами, составит 100 % от числа нуждающихся
К 2015 году	пороговый уровень оказания адресной социальной помощи на принципах "взаимных обязательств" повысится до 60 % от величины прожиточного минимума; удельный вес трудоспособного населения в составе получателей адресной социальной помощи снизится до 30 %; гарантированные государством специальные социальные услуги предоставляются в законодательно установленном объеме

Жилищно-коммунальное хозяйство

Качественное предоставление коммунальных услуг и совершенствование жилищных отношений будут обеспечиваться путем создания стимулирующих рыночных условий в сфере жилищно-коммунального хозяйства (далее – ЖКХ) и эффективного взаимодействия граждан, поставщиков жилищно-коммунальных услуг, центральных и местных государственных органов с четким распределением их прав и ответственности.

Модернизация инфраструктуры ЖКХ будет сопровождаться снижением удельных эксплуатационных затрат, внедрением ресурсосберегающих технологий, повышением эффективности тарифного регулирования, позволяющего ликвидировать сверхнормативные и сократить нормативные потери субъектов естественных монополий.

Государственные инвестиции в сфере ЖКХ будут осуществляться согласно разработанным критериям отбора инвестиционных проектов, включающим требования по экономической обоснованности, внедрению современных ресурсосберегающих технологий и стандартов корпоративного управления. Обязательным условием реализации инвестиционных проектов станет их софинансирование из местных бюджетов.

Стратегические цели в сфере жилищно-коммунального хозяйства

К 2020 году	уровень нормативных потерь при транспортировке потребителю тепловой энергии составит 17 %, воды – 15 % и электроэнергии – 12 %; доступ к централизованному водоснабжению в сельской местности составит 80 % от общего количества сельских населенных пунктов, в малых городах – 100 %; не менее 70 % потребителей в каждом регионе страны удовлетворены качеством коммунальных услуг
К 2015 году	уровень нормативных потерь при транспортировке потребителю тепловой энергии составит 20 %, воды – 19 % и электроэнергии – 15 %; доступ к централизованному водоснабжению в сельской местности составит 50 % от общего количества сельских населенных пунктов, в малых городах – 70 %; не менее 50 % потребителей в каждом регионе страны удовлетворены качеством коммунальных услуг; органы управления объектом кондоминиума самостоятельно обеспечивают нормативную эксплуатацию жилого фонда; государством предоставляются целевые займы на проекты по модернизации инфраструктуры ЖКХ; обеспечено внедрение современных методов менеджмента на предприятиях коммунального сектора
К 2011 году	на основе проведенной инвентаризации созданы регулярно обновляемые базы данных состояния жилого фонда и инфраструктуры коммунальных услуг

Ключевое направление:
обеспечение межнационального согласия, безопасности,
стабильности международных отношений

Обеспечение внутриполитической стабильности и национальной безопасности является важнейшим условием развития Казахстана как независимого суверенного государства. Основные усилия в период до 2020 года будут сконцентрированы на дальнейшем укреплении и развитии государства, нейтрализации угроз и вызовов национальной безопасности, формировании благоприятной внешней среды.

Во внутриполитической сфере основной целью в период до 2020 года остается сохранение мира и согласия, стабильности и устойчивости развития казахстанского общества. Внешняя политика государства будет направлена на активное продвижение национальных интересов на мировой арене, поддержание конкурентоспособности Казахстана и укрепление международного авторитета страны.

Поддержание внутренней стабильности

До 2020 года в рамках реализации долгосрочного приоритета Стратегии "Казахстан-2030" по обеспечению внутриполитической стабильности и консолидации общества будет продолжена системная работа по дальнейшей модернизации политической системы, предупреждению этнических и религиозных разногласий, укреплению единства народа Казахстана, основанного на равенстве возможностей для всех граждан республики.

Достижение намеченных экономических и социальных показателей требует единства и сплоченности казахстанского общества. Главным инструментом процесса консолидации казахстанского общества станет Доктрина национального единства Казахстана.

Дальнейшее развитие получит Ассамблея народа Казахстана как уникальный и высокоэффективный институт по реализации сбалансированной национальной политики, способствующий консолидации общества, укреплению патриотизма и формированию идентичности казахстанцев на основе общенациональной идеи и единых ценностей.

Стратегические цели по укреплению межэтнического
и межконфессионального согласия

К 2020 году

созданы благоприятные условия для дальнейшей реализации права на свободу вероисповедания, а также свободного развития культуры и традиций всех этносов, проживающих в Казахстане; создана эффективная система профилактики и раннего предупреждения межэтнических и межконфессиональных конфликтов

Продолжится модернизация политической системы. К 2020 году в Казахстане возрастет значение представительной власти, повысятся роль и ответственность политических партий, эффективно заработает система органов местного самоуправления. Демократические институты и структуры гражданского общества станут органичными элементами социально-политической системы суверенного Казахстана.

Будут усовершенствованы формы и методы качественного обеспечения гендерной и семейно-демографической политики.

Стратегические цели по дальнейшей модернизации
политической системы

К 2020 году

завершена модернизация политической системы страны, созданы все необходимые условия для ее успешного функционирования; созданы эффективные институты местного самоуправления и гражданского общества, соответствующие лучшим международным стандартам; сформированы современные, эффективные и транспарентные избирательная и партийная системы, усилена роль представительной власти; налажены механизмы конструктивного диалога государства и гражданского общества, власти и бизнеса, власти и оппозиции; создана эффективная система формирования политической элиты Республики Казахстан, государственная служба концентрирует в своих рядах лучших представителей казахстанского народа; укреплено гендерное равенство

Национальная безопасность

Система национальной безопасности будет ориентирована на активные действия по формированию конструктивной и безопасной внешней и внутренней среды, использование имеющихся и потенциальных возможностей для устойчивого развития страны и комплексного продвижения интересов Казахстана в регионе и мире. В основу национальной безопасности будет положено обеспечение превентивного выявления и устранения возникающих угроз.

Особое внимание будет уделено сотрудничеству в сфере борьбы с международным терроризмом, религиозным экстремизмом, международным наркобизнесом и нелегальной миграцией. Важным приоритетом в сфере обеспечения безопасности на среднесрочную перспективу будет оставаться участие в решении комплекса проблем, связанных с Афганистаном, включая пресечение наркотрафика и нелегальной миграции.

Одним из важнейших направлений трансформации системы национальной безопасности Республики Казахстан станет повышение эффективности прогнозно-аналитической работы, которая позволит своевременно выявлять новые угрозы и вызовы, а также вырабатывать адекватные меры реагирования.

Стратегические цели в сфере обеспечения
национальной безопасности

К 2020 году

обеспечена надежная обороноспособность государства, способная адекватно противостоять потенциальным угрозам; сведены к минимуму риски по периметру границ Казахстана, устранены причины для возникновения в регионе территориальных и хозяйственных споров; обеспечены безопасность личности и общества, неукоснительное соблюдение конституционных прав граждан; обеспечена экономическая безопасность страны в качественно новых торгово-финансовых условиях в мире; обеспечена информационная безопасность Республики Казахстан, создано конкурентоспособное отечественное информационное пространство; созданы условия по сохранению и восстановлению экосистем, снижению рисков и минимизации ущерба от техногенных аварий, катастроф и стихийных бедствий; сформирована целостная и эффективная система национальной безопасности, интегрированная с учетом национальных интересов с системой международной безопасности

Международные отношения и внешняя политика

Внешнеполитический курс Казахстана на период до 2020 года будет основываться на Концепции внешней политики. Будет проводиться проактивная, прагматичная и сбалансированная внешняя политика, нацеленная на обеспечение национальных интересов, повышение международного авторитета страны и укрепление национальной, региональной и глобальной безопасности.

Долгосрочными приоритетами внешней политики Казахстана являются: формирование и поддержание благоприятной внешней среды для развития страны и обеспечения ее конкурентоспособности в современном мире; защита суверенитета и территориальной целостности Республики Казахстан; защита прав, интересов граждан и юридических лиц Казахстана за рубежом; формирование позитивного имиджа и восприятия Республики Казахстан в мире как демократического, правового государства с современной рыночной экономикой, стабильной политической системой, открытым и толерантным обществом; защита экономических интересов страны на международной арене; активное участие в международных организациях и форумах по обеспечению мира и безопасности.

Особое значение приобретает создание условий для участия Казахстана в процессах принятия глобальных решений при формировании новой архитектуры международных отношений и контуров мировой торгово-финансовой системы. Республика Казахстан будет решительно продвигать и энергично отстаивать свои интересы в вопросе формирования наднациональных резервных валют. Результативность этих усилий будет в немалой степени зависеть от успешной реализации Казахстаном антикризисных мер, темпов выхода экономики страны на траекторию посткризисного и устойчивого развития, реальных достижений в сфере создания инновационной и диверсифицированной экономики.

Являясь влиятельным участником Организации Договора о коллективной безопасности и Шанхайской организации сотрудничества, инициатором Совещания по взаимодействию и мерам доверия в Азии, Казахстан будет активно способствовать налаживанию стратегического диалога между существующими системами коллективной безопасности. Казахстан продолжит оправдавший себя курс на предотвращение гонки вооружений, поддержку усилий международного сообщества в сфере ядерного разоружения и укрепление режима Договора о нераспространении ядерного оружия. При этом будут максимально задействованы возможности в рамках председательства Республики Казахстан в авторитетных международных организациях (Организации по безопасности и сотрудничеству в Европе, Организации Исламской конференции и других).

Политика Казахстана нацелена на усиление роли страны как моста между Востоком и Западом, Севером и Югом, исламским и христианским мирами и укрепление межцивилизационного и межконфессионального диалога. Казахстанская модель толерантности получит широкое международное признание и будет применена на практике другими странами.

Казахстан будет более эффективно использовать свое уникальное географическое положение и незаменимую роль в системе мировых и межрегиональных транспортных коммуникаций. Существенно возрастет роль страны в обеспечении мировой энергетической и продовольственной безопасности. Казахстан займет достойное место в системе международного разделения труда и станет участником Всемирной торговой организации.

Казахстан продолжит курс на усиление разноскоростной и многоуровневой интеграции в Центральной Азии, на евразийском пространстве. Наряду с Россией Казахстан будет составлять стабильное ядро Содружества Независимых Государств, Евразийского экономического сообщества и Таможенного союза.

Стратегические цели в сфере международных
отношений и внешней политики

К 2020 году

сформировано благоприятное международное окружение, поддерживаются дружеские отношения равноправного сотрудничества со всеми государствами; достигнут высокий уровень интеграции Казахстана в международное сообщество и мирохозяйственные связи на основе диверсификации национальной экономики; обеспечены условия и предпосылки для политической и экономической интеграции государств региона; Казахстан является ключевым участником эффективной системы региональной безопасности и политико-экономического сотрудничества; Казахстан представлен в руководящих органах ведущих международных и региональных финансовых и политических структур; Казахстан является активным субъектом международных отношений и участвует в принятии решений, имеющих важное значение для мировой политики

IV. Основа для реализации Стратегического плана-2020:
результативный государственный сектор

Высокоэффективный государственный аппарат является основой для успешной реализации пяти ключевых направлений развития Казахстана до 2020 года.

Опираясь на реформы государственного сектора, начатые в период реализации Стратегического плана-2010, государство выстраивает качественно новую модель государственного управления на принципах корпоративного управления, результативности, транспарентности и подотчетности обществу. Эта модель будет полноценно функционировать к 2015 году, а основные ее элементы будут внедряться в первые годы реализации Стратегического плана-2020.

Реформирование государственного сектора будет осуществляться по пяти основным направлениям:

1) определение четкого круга полномочий и ответственности государственных органов, в том числе на различных уровнях государственного управления;

2) повышение качества государственных услуг через разработку стандартов и совершенствование процессов, способствующих эффективному оказанию государственных услуг;

3) ускорение реформы государственной службы, включая совершенствование обучения государственных служащих;

4) внедрение элементов, необходимых для полноценного функционирования системы государственного управления, ориентированного на результат;

5) улучшение управления административными реформами и усиление ответственности за процесс реформирования государственного сектора.

Определение четких полномочий и ответственности

С целью установления подотчетности и создания стимулов для повышения эффективности и результативности государственного сектора будут четко определены полномочия (роли) и ответственность органов государственного управления.

С 2011 года будут проводиться на системной основе функциональные обзоры деятельности государственных органов, целью которых станет оценка эффективности политики в соответствующих отраслях (сферах) государственного управления. Определение оптимального объема полномочий в каждом конкретном государственном органе позволит установить в целом адекватную роль государства как в отдельных секторах, так и на разных уровнях государственного управления путем ликвидации излишних функций, исключения дублирующих полномочий, закрепления недостающих функций и расширения использования рыночных механизмов.

Такие обзоры позволят обеспечить целостность государственного аппарата и последовательность проводимой государственной политики.

Повышение качества оказания государственных услуг

Эффективность работы государственного аппарата будет обеспечиваться оказанием доступных и качественных государственных услуг.

К 2011 году будет:

развита сеть центров обслуживания населения по принципу "одного окна". Функционирование этих центров будет предусматривать механизм обратной связи с населением для оценки качества оказываемых государственных услуг;

расширен реестр государственных услуг и разработаны стандарты по каждому виду государственных услуг, включенных в реестр;

на постоянной основе осуществляться контроль качества оказания государственных услуг (соблюдения утвержденных стандартов).

Профессионализация государственной службы

Реформирование государственной службы будет сфокусировано на ее профессионализации через совершенствование системы обучения государственных служащих, повышение привлекательности государственной службы и совершенствование управления человеческими ресурсами на государственной службе.

Основой для формирования профессиональной государственной службы станет новая система должностей государственных служащих, эффективные процедуры отбора кадров на государственную службу и качественная программа обучения государственных служащих, ориентированная на лучшую международную практику государственного управления.

К 2012 году будет:

внедрен реестр должностей государственной службы, основанный на трех корпусах: корпус политических государственных служащих, корпусы А (управленческий) и Б (исполнительный) административной государственной службы;

улучшены процедуры поступления на государственную службу и формирования кадрового резерва государственной службы;

внедрены обновленные программы обучения государственных служащих, основанные на современных образовательных технологиях и принципах системы государственного управления, ориентированного на результат;

сформирован базовый образовательный центр по подготовке высококвалифицированных государственных служащих;

четко определены роль и степень ответственности лица, назначенного на должность ответственного секретаря, разработан открытый, транспарентный, основанный на заслугах механизм его назначения.

Реализация Стратегического плана-2020 потребует не только качественной подготовки государственных служащих, но и формирования среды, которая способствовала бы удержанию профессионально подготовленных государственных служащих в государственном секторе, а также привлечению прогрессивной молодежи Казахстана на государственную службу. Для повышения качества деятельности государственного аппарата к 2012 году необходимо обеспечить:

эффективную работу кадровых служб государственных органов на основе лучших принципов и методов управления человеческими ресурсами;

введение новой системы оплаты труда в государственном секторе, конкурентоспособной с уровнем оплаты труда в частном секторе, основанной на принципах ответственности, результативности и квалификации, способствующей формированию компактного и эффективного государственного аппарата с повышенной продуктивностью (производительностью).

Для поддержки внедрения новой системы оплаты труда государственных служащих к 2012 году будет введена система оценки деятельности государственных служащих, учитывающая объем и качество работы, степень ответственности, повышение профессионализма, соблюдение Кодекса чести государственных служащих.

Государственное управление, ориентированное на результат

В целях качественного изменения государственного планирования, обеспечения результативности и подотчетности государственного управления к 2011 году:

все государственные органы примут пятилетние стратегические планы, основанные на Стратегическом плане-2020, для обеспечения комплексного стратегического подхода к разработке и реализации государственной политики;

текущая деятельность всех государственных органов будет основываться на исполнении ежегодных операционных планов, детализирующих пятилетние стратегические планы;

всем государственным органам будет предоставлена определенная самостоятельность в реализации операционных планов в рамках достижения установленных стратегических целей и целевых индикаторов;

во всех государственных органах будет начато поэтапное внедрение системы внутреннего мониторинга, контроля и оценки.

К 2012 году будет внедрена система формирования и исполнения бюджета, основанного на индикаторах эффективности и результативности (бюджетирование, ориентированное на результат). Также будет внедрена комплексная система мониторинга и оценки деятельности государственных органов, позволяющая оценивать степень достижения стратегических целей, качество предоставляемых бизнесу и населению государственных услуг, эффективность использования бюджетных средств.

Управление реформами государственного сектора

К 2011 году будет проанализирована эффективность действующей системы управления административными реформами и рассмотрена возможность создания отдельного уполномоченного органа, ответственного за реализацию, мониторинг и оценку проводимых реформ в государственном секторе.

К 2012 году будет полноценно функционировать новая система мониторинга, в рамках которой руководству страны будут представляться регулярные отчеты о текущем состоянии и результатах реформ в сфере государственного управления.

V. Мониторинг и оценка реализации Стратегического плана-2020

Мониторинг и оценка достижения стратегических целей и целевых индикаторов Стратегического плана-2020 являются необходимыми условиями его успешной реализации.

Мониторинг реализации Стратегического плана-2020 позволит обеспечить координацию действий государственных органов по достижению общенациональных стратегических целей, а также корректировать механизмы и инструменты достижения стратегических целей в рамках анализа выполнения промежуточных целевых индикаторов.

Мониторинг и оценка реализации Стратегического плана-2020 предполагает вовлечение граждан страны в процесс анализа достижения его результатов. Для этого гражданам страны будет предоставляться информация о том, какие обязательства берет на себя государство, какова их бюджетная стоимость, когда и каким образом они будут реализованы, кто является ответственным за их реализацию. Таким образом, граждане страны получат основу для оценки эффективности реализации государственной политики.

Результаты мониторинга и оценки, основанные на надежной базе статистических данных, предоставят государству и гражданам полную картину о ходе и результатах реализации Стратегического плана-2020.

Система мониторинга и оценки

Стратегический план-2020 предусматривает детальную реализацию общенациональных стратегических приоритетов через программные документы нижнего уровня. Стратегические цели и целевые индикаторы Стратегического плана-2020 станут основой для разработки каждым государственным органом пятилетнего стратегического плана, определяющего механизмы и инструменты реализации общенациональных стратегических приоритетов. При этом в бюджетных программах государственных органов будут определены прямые и измеримые результаты их деятельности.

Декомпозиция целей развития страны позволит выстроить четкую схему государственного планирования, а также единую систему мониторинга и оценки результативности государственной политики.

Так как регулярный мониторинг целей нижнего уровня создает основу для анализа степени достижения стратегических целей общенационального уровня, будет выстроена комплексная система мониторинга и оценки реализации стратегических и программных документов, в том числе Стратегического плана-2020. Для этого будет определен порядок разработки, реализации, проведения мониторинга, оценки и контроля стратегических и программных документов, составляющих систему государственного планирования.

В соответствии с установленным порядком уполномоченный орган по государственному планированию на регулярной основе и с учетом оценки реализации программных документов нижнего уровня будет проводить комплексный мониторинг и оценку реализации Стратегического плана-2020.

Вовлечение граждан

Участие граждан является важной составляющей процесса мониторинга и оценки Стратегического плана-2020. Информированность общества о том, какие функции выполняет государственный сектор, является ключевой основой для конструктивных отношений граждан и государства.

В рамках проведения мониторинга и оценки выполнения Стратегического плана-2020 гражданам страны будут предоставляться ежегодные отчеты о ходе реализации Стратегического плана-2020. Это позволит оценить восприятие граждан в отношении результативности работы государственного сектора.

С целью вовлечения граждан в процесс оценки реализации государственной политики в целом и деятельности государственных органов в частности будет внедрен механизм обратной связи между гражданами и государственными органами.

Создание базы статистических данных для мониторинга

В рамках комплексного мониторинга и оценки реализации Стратегического плана-2020 будет выстроена система регулярного сбора статистических данных, непосредственно демонстрирующих степень достижения стратегических целей и целевых индикаторов, предусмотренных Стратегическим планом-2020.

Работа по формированию статистической базы данных для проведения мониторинга и оценки достижения показателей Стратегического плана-2020 будет проводиться поэтапно:

к 2011 году - определение перечня статистических показателей, необходимых для мониторинга и оценки достижения стратегических целей и целевых индикаторов, и исходных данных;

к 2012 году - проведение первого ежегодного сбора данных для мониторинга достижения стратегических целей и целевых индикаторов Стратегического плана-2020;

в 2015 году - проведение оценки по итогам пятилетней реализации Стратегического плана-2020;

в 2020 году - проведение оценки по итогам полной реализации Стратегического плана-2020.

Заключение

Начало второго десятилетия XXI века будет непростым. Казахстан должен быть готов к различным вариантам.

В ходе преодоления текущего глобального кризиса произойдут масштабные изменения, начнется создание нового мирового порядка. В этих условиях более успешными будут те страны, которые смогли использовать возможности, предоставленные кризисом, для осуществления необходимых административных, экономических, социальных реформ.

Стратегический план-2020 является ответом Казахстана на вызовы времени. По итогам его реализации Казахстан окажется в первых рядах стран с развивающейся рыночной экономикой.

Стратегический план-2020 представляет собой обязательства государства перед гражданами Казахстана по достижению лучшего будущего. Для его выполнения потребуется активное участие всех уровней и структур государства, а также поддержка граждан.

Успешная реализация Стратегического плана-2020 твердо обеспечит Казахстану путь к достижению видения страны, определенного в Стратегии "Казахстан-2030".

ПРИЛОЖЕНИЕ к Указу Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922

Перечень утративших силу некоторых указов
Президента Республики Казахстан

1. Указ Президента Республики Казахстан от 4 декабря 2001 года № 735 "О дальнейших мерах по реализации Стратегии развития Казахстана до 2030 года" (САПП Республики Казахстан, 2001 г., № 43-44, ст. 532; 2003 г., № 49, ст. 557).

2. Подпункт 2) пункта 1 Указа Президента Республики Казахстан от 18 декабря 2003 года № 1252 "О внесении изменений в некоторые указы Президента Республики Казахстан и признании утратившим силу Указа Президента Республики Казахстан от 28 ноября 1999 года № 271".

3. Подпункт 2) пункта 5 Указа Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2006 года № 56 "О Национальной комиссии по делам женщин и семейно-демографической политике при Президенте Республики Казахстан" (САПП Республики Казахстан, 2006 г., № 5, ст. 39; 2007 г., № 12, ст. 135; 2008 г., № 27, ст. 248).

4. Подпункт 1) пункта 1 Указа Президента Республики Казахстан от 15 мая 2008 года № 593 "О внесении изменений и дополнений в некоторые указы Президента Республики Казахстан" (САПП Республики Казахстан, 2008 г., № 27, ст. 248).

Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2018 жылғы 15 ақпандағы № 636 Жарлығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Президентінің 15.02.2018 № 636 Жарлығымен.

Қазақстан Республикасы Президенті

мен Үкіметі актілерінің жинағында

және республикалық баспасөзде

жариялануға тиіс

МАЗМҰНЫ

Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі Даму Стратегиясын іске асыру мақсатында қаулы етемін:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары (бұдан әрі — Стратегиялық жоспар) бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасының Үкіметі, орталық мемлекеттік органдар, оның ішінде Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар өз қызметінде Стратегиялық жоспарды басшылыққа алсын және оны іске асыру үшін қажетті шаралар қабылдасын.

3. Қазақстан Республикасының Үкіметі 2012 жылдан бастап Стратегиялық жоспарды іске асыру мониторингінің нәтижелерін "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің одан әрі жұмыс істеуінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 4 наурыздағы № 931 Жарлығында айқындалған мерзімде Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне ұсынатын болсын.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 2012.08.27 № 371 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Жарлығымен.

4. Қазақстан Республикасы Президентінің кейбір жарлықтарының күші осы Жарлықтың қосымшасына сәйкес жойылды деп танылсын.

5. Осы Жарлықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне жүктелсін.

6. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті	Н. Назарбаев

Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығымен бекітілген

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
2020 ЖЫЛҒА ДЕЙІНГІ СТРАТЕГИЯЛЫҚ ДАМУ ЖОСПАРЫ
Кіріспе

1997 жылдың қазан айында Қазақстан Республикасы Президентінің "Барлық қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы" атты халыққа Жолдауында Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясы (бұдан әрі — "Қазақстан-2030" стратегиясы) белгіленді. Бұл Стратегия егеменді республиканы әлемнің ең қауіпсіз, тұрақты, экологиялық орнықты, экономикасы қарқынды дамып келе жатқан елдерінің біріне айналдыруға бағытталған ұзақ мерзімді даму жолын айқындап берді.

"Қазақстан-2030" стратегиясында жеті ұзақ мерзімді басымдық айқындалған: ұлттық қауіпсіздік; ішкі саяси тұрақтылық және қоғамның топтасуы; шетел инвестициялары мен ішкі жинақталымдардың деңгейі жоғары ашық нарықтық экономикаға негізделген экономикалық өсу; Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мен әл-ауқаты; энергетика ресурстары; инфрақұрылым, әсіресе көлік және байланыс; кәсіби мемлекет. Осы басымдықтар елді одан әрі дамыту жөніндегі нақты іс-қимылдар әзірлеудің негізіне айналды.

Қазақстан Республикасының Президенті 2001 жылғы желтоқсанда бекіткен Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары (бұдан әрі — Стратегиялық жоспар-2010) "Қазақстан-2030" стратегиясын іске асырудың алғашқы онжылдық кезеңі болып табылады.

Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспары (бұдан әрі — Стратегиялық жоспар-2020) 2010 жылдан бастап 2019 жылды қоса алғандағы аралықты қамтитын "Қазақстан-2030" стратегиясын іске асырудың келесі кезеңі болмақ.

Стратегиялық жоспар-2010-ды іске асырылудың аяқталу мерзіміне қарай және Стратегиялық жоспар-2020-ны әзірлеу кезеңінде дамудың сыртқы жағдайлары елеулі өзгерістерге ұшырады. Қазақстан соңғы жетпіс жыл ішіндегі ең ауыр жаһандық дағдарысқа қарсы тұруға беттеді.

Экономикалық айналымның әсер етуі, бірінші кезекте, ағымдағы әлемдік қаржы-экономикалық дағдарыстың ықпалы ұлттық экономиканың әлемдік немесе өңірлік дағдарыстардың келеңсіз салдарларына төтеп беруін арттыруға бағытталған шараларды жүзеге асыру қажеттілігін анықтайды.

Елдің дағдарыстан кейінгі дамуы үшін жағдайлар жасайтын бірінші кезектегі шаралар іскерлік және инвестициялық ахуалды жақсартуға, елдің қаржы жүйесін нығайтуға және мемлекеттік басқарудың тиімділігін арттыруға шоғырландырылады.

Экономиканың сапалы өсуі елдің үдемелі индустриялық-инновациялық дамуына ықпал ететін физикалық инфрақұрылымды жаңғыртуға, адами ресурстарды дамытуға және институционалдық базаны нығайтуға негізделеді.

Әлеуметтік қорғалу, ішкі тұрақтылық және үйлестірілген сыртқы саясат мәселелері таяудағы онжылдықта елдің даму басымдықтарының қатарында сақталатын болады.

Әртараптандырылған экономиканың негізінде ел азаматтарының әл-ауқатын арттыру Стратегиялық жоспар-2020-ны іске асырудың басты жетістігі болады.

I. Стратегиялық жоспар-2020: жаһандық үрдістер
Әлемдік экономикадағы үрдістер

Стратегиялық жоспар-2010 әзірленіп жатқан кезеңде әлемдік экономика өркендеу сатысына енген еді. Стратегиялық жоспар-2020-ға дайындық түбегейлі өзге — жаһандық экономикалық құлдырау жағдайларында жүзеге асырылды.

2007 жылдың екінші жартысында АҚШ-тағы ипотекалық облигациялар нарығының құлдырауынан басталған қаржы-экономикалық дағдарыс іс жүзінде әлемнің барлық мемлекеттерін қамтыды. 2009 жылдың басында әлемдік сауда көлемінің өсу қарқыны 50-ден астам пайыздық тармаққа: жылына 20 пайыздық жылдық өсімнен 30 пайыздық төмендеуге дейін азайды.

Жаһандық экономиканың дамуын бағалау оны қалпына келтіру баяу жүреді дегенге негізделеді. Әлемдік сұраныстың азаюына орай экспорттық нарықтағы бәсекелестік күшейе түседі, ал тауарлардың бағасы орнықты өсерліктей жағдай жасалмайды немесе қалай болғанда да өткен онжылдыққа қарағанда ақырын өсетіні байқалады.

Жаһандық экономиканың болжанып отырған шамалы өсімі мен экологиялық таза энергетикалық технологиялардың өскелең рөлінің ұштасуы дәстүрлі энергия тасығыштардың әлемдік бағасының төмендеуіне әкелуі мүмкін.

Таяу онжылдықта азық-түлік қауіпсіздігі әлемдік қоғамдастықтың үнемі назар аударатын саласы болады. Жаһандық рецессия азық-түлік бағасының 2007-2008 жылдарда байқалған біршама жоғары деңгейімен салыстырғанда уақытша төмендеуіне алып келді. Сонымен қатар, көптеген елдерде адам саны өсуінің жалғасуы және әлемдік экономиканың қалпына келуі азық-түлік тауарлары бағаларының ұзақ мерзімді өсуіне алып келеді деп болжанып отыр. Жер ресурстарына бай, халқы көп елдердің ортасында тұрған Қазақстан азық-түлікке өсіп отырған әлемдік сұранысты қанағаттандыруға сай болу үшін отандық ауыл шаруашылығын дамытуды ынталандыруы тиіс.

Жақын болашақта денсаулық сақтаудағы жаһандық проблемалар, сірә, күшейе түспек, өйткені түрлі елдердің адамдары арасындағы байланыс барған сайын қарқын алып келеді. Нәтижесінде Қазақстанның аумағына түрлі аурулардың тарау қатерлері арта түседі. Барлық елдер үшін АҚТҚ/ЖҚТБ әлі де айтарлықтай қатер төндіріп отыр. Адамдардың денсаулығы үшін жаңа A/H1N1 вирусы қауіпті болып тұр.

Ағымдағы жаһандық дағдарыс әлемдік экономикада өзара байланыстың жоғары дәрежеде болуының да өз кемшілігі бар екенін көрсетті. Дамыған елдердегі қаржы және экономикалық проблемалардың әлемдегі ахуалға әсер етуінің нәтижелері еркін нарықтың ашықтығы мен құндылықтарының артықшылықтары мен кемшіліктері туралы дау туғызып отыр. Жекелеген елдердің әлемдік сауданың дамуын шектейтін және өңірлендіру үдерістеріне ықпал ететін протекционистік экономикалық саясаттың түрлі нысандарына ұмтылыстарының күшейіп отырғандығымен есептеспеуге болмайды.

Күтіліп отырған жаһандық жылыну нәтижесінде климаттың өзгеру проблемаларымен және атмосфераға зиянды заттар шығарындыларын бақылау қажеттілігімен қатар, Қазақстанға өңірлік проблемаларды шешуге қатысуға тура келеді. Мәселен, Орталық Азия және Батыс Қытайдың ірі өзендер ресурстарын пайдаланатын елдерде экономикалық белсенділік пен халық санының өсуі жалғасатындықтан, ал климаттың өзгеруі судың қолжетімділігі мен сапасына қосымша келеңсіз ықпал ететіндіктен суды пайдалану мәселелері өткірлене түседі. Көші-қон, халықтың жұмыспен қамтылуы, сауда және қаржы қатынастары секілді басқа да өңірлік мәселелер біршама өзекті бола түседі.

Сын-тегеуріндер мен мүмкіндіктер

Өткен онжылдық ішінде Қазақстан экономикасы әртараптандырылған, қауіпсіздік пен демократия жағдайында өмір сүретін, өзінің табиғи ресурстарын барлық азаматтарының игілігі үшін пайдаланатын, халқы білімді әрі денсаулығы мықты елдің болашақта дамуы үшін негіз қалады. Бұған мұнай және басқа да минералдық ресурстарға баға қарқынды өсіп отырған жағдайда экспорттан түсетін табыстың ұлғаюы едәуір ықпал етті. Таяудағы онжылдықта елдің одан әрі дамуына мұндай жағдай кепілдік бола бермейді.

Ағымдағы әлемдік дағдарыс жағдайында жаһандық экономиканың болашақтағы дамуы барынша айқын еместігін және оны болжау мүмкін еместігін түсінгендік еді. Және де бұл фактіні одан әрі экономикалық дамуды жоспарлау кезінде ескеру кажет.

Әлемнің жетекші экономикалары аса күрделі бәсекелес жағдайларда жұмыс істейтін болады және жұмыс күшінің өнімділігін, инфрақұрылымға және телекоммуникацияларға инвестиция салуды арттыру, қаржы жүйелерін нығайту, мемлекеттік басқару тиімділігін арттыру, сондай-ақ бизнесті дамыту үшін қолайлы жағдай жасау арқылы келесі экономикалық айналымға дайындалу жөніндегі алдын-алу шараларын қабылдайтын болады. "Қазақстан-2030" стратегиясында қойылған дәл осындай міндеттер Қазақстан үшін стратегиялық тұрақтылықтар болып табылады. Келесі онжылдық ішінде Қазақстанда осы міндеттерге қол жеткізу жұмысы жүргізілетін болады.

Қазақстан көмірсутек шикізатының ірі өндірушілерінің бірі болып қала береді. Сонымен бірге республика энергетиканы технологиялық жаңғыртуды және энергия үнемдеуді дамытуды жеделдете отырып, жаһандық жылыну проблемаларын шешуге қатысады. Елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында ауыл шаруашылығы, әсіресе, ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу одан әрі дамитын болады. Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесі аурулардың жаңа түрлеріне қарсы тұруға қабілетті болады.

Инфрақұрылымды жаңғырту және қоршаған ортаны қорғау міндеттері ескеріле отырып, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану саясатын қалыптастыру есебінен елдің табиғи ресурстарын, әсіресе, су ресурстарын пайдалану тиімділігі өседі.

Қазақстан тұрақты саяси ортаға, айтарлықтай экономикалық және адами капиталға, бай табиғи ресурстарға, негізгі өндірістік инфрақұрылымға, тұрақты қаржы жүйесіне ие бола отырып ағымдағы әлемдік экономикалық дағдарыстан туындаған сын-тегеуріндерді теңгерімді де орнықты дамуға қол жеткізу үшін жаңа мүмкіндіктерге айналдыруға қабілетті.

Ауқымды жоспарларды іске асыру бюджеттік шектеулердің күшейтілуіне тап келерін ескере отырып мемлекеттік инвестициялар кірістілігінің жоғары деңгейіне қол жеткізілетін және қабылданып отырған бағдарламалар тиімділігі арттырылатын болады.

II. Стратегиялық жоспар-2010: негізгі нәтижелер

Стратегиялық жоспар-2010 өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, көлік, әлеуметтік қорғау, денсаулық сақтау, білім беру, мемлекеттік сектор секілді әрбір басым сала бойынша күтілетін нәтижелерді айқындай отырып, "Қазақстан-2030" стратегиясын іске асырудың негізін қалады.

Стратегиялық жоспар-2010 бәсекеге қабілетті экономика құру, өнеркәсіптік және ауыл шаруашылығы өндірісін дамыту, сондай-ақ әлеуметтік саладағы, бірінші кезекте, білім беру және денсаулық сақтау саласындағы қызметтердің қолжетімділігін кеңейту жөніндегі міндеттерді белгіледі. Мемлекеттік басқарудың деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің ара-жігін ажыратуға, әкімшілік етудің сапасын арттыруға сүйене отырып, мемлекет қызметінің тиімділігін арттыру да өткен онжылдық кезеңдегі маңызды стратегиялық басымдық болды. Бұл міндеттердің кейбірі орындалды немесе орындалуға жақын, алайда міндеттердің бір бөлігі келесі онжылдықта да өзекті болып қала береді.

Жетістіктер

2000 және 2009 жылдар аралығында Қазақстан Стратегиялық жоспар-2010-да белгіленген кейбір түйінді салаларда айтарлықтай прогреске қол жеткізді. ІЖӨ өсуі жыл сайын орташа 8,5 %-ды құрап, 2008 жылы өзінің алғашқы мәнінен 2,3 есе асып түсті. 2007 жылы өнеркәсіп өндірісі екі еселеу (нақты өсім — 78 %) жөніндегі онжылдық кезеңнің мақсаттарына жетті, ауыл шаруашылығы өндірісі 1,44 есе өсті,"ол 2000 жылға қарағанда 1,5 есеге өсудің нысаналы көрсеткішіне қол жеткізді деп айтуға болады. Экономиканы жедел әртараптандыру үшін берік негіз қаланды. Даму институттары құрылып, табысты жұмыс істеуде, қажетті заңнама дайындалды.

Денсаулық сақтау, білім беру және халықты әлеуметтік қорғау салаларында айтарлықтай өзгерістер болды: туберкулез ауруы 30 %-ға төмендеді, жұмыс істейтін халықты жинақтаушы зейнетақы жүйесімен қамту ұлғайды; денсаулық сақтау мен білім беру жүйесінің инфрақұрылымы едәуір жаңарды. Ауылдық елді мекендердің әлеуметтік-экономикалық әлеуеті ұлғайды. Табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінен темен халықтың үлесі 2000 жылғы 31,8 %-дан 2008 жылы 12,7 %-ға дейін қысқарды. Өмірдің күтілетін ұзақтығы 65-тен 68 жылға дейін өсті. Мемлекеттік секторда маңызды реформалар басталды. Бұл жетістіктер Стратегиялық жоспар-2020 іске асыру үшін тұрақты негіз қалады.

Өзектілігі сақталып отырған сын-тегеуріндер

Стратегиялық жоспар-2010-ды іске асыру кезеңінде көптеген басым салалар бойынша айтарлықтай прогреске қол жеткеніне қарамастан, реформалаудың күн тәртібінің көптеген тармақтары аяқталмай қалып отыр. Бәсекеге қабілетті әрі әртараптандырылған экономиканы дамыту бағдарламаларын іске асыру одан әрі жалғастыруды талап етеді. Білім беру жене денсаулық сақтау қызметтерін көрсету сапасы елі де жақсартуды талап етеді. Стратегиялық жоспар-2010-ды іске асыру кезеңінде басталған мемлекеттік сектордағы реформалар әлі де аяқталмай қалып отыр. Мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігінің ажыратылуы, мемлекеттік қызметтегі ынталандырулар жүйесін дамыту, мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын және оларға әкімшілік етудің тиімділігін арттыру — осы мәселелердің бәрі Стратегиялық жоспар-2020-ны іске асыру кезеңінде одан әрі шешуді талап етеді.

III. Қазақстанның 2020 жылға дейінгі дамуының түйінді бағыттары

Ескерту. III-бөлім жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 11.11.2013 № 689 Жарлығымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

Қазақстан 2020 жылы

Қазақстан 2020 жылы әлемдік дағдарыстан біршама қуатты және бәсекеге қабілетті, экономикасы әртараптандырылған және халқы белсенді түрде жаңа экономикаға тартыла отырып шыныққан елге айналады.

2020 жылға қарай Қазақстан ел экономикасының шикізат емес секторларына қомақты шетелдік инвестициялар тартуға мүмкіндік беретін қолайлы іскерлік ахуал қалыптасқан әлемнің бәсекеге барынша қабілетті елу елінің қатарында болады. Экономика келесі экономикалық дағдарыстарға жақсы дайындықта болады. Қазақстан шектес елдермен және басқа да мемлекеттермен өзінің саяси және экономикалық байланыстарын нығайтады.

2020 жылға қарай ел әртараптандырылған экономиканы дамыту үшін қажетті адами ресурстарға, сондай-ақ отандық кәсіпкерлер мен экспорттаушыларға қызмет көрсету үшін қажетті инфрақұрылымға ие болады. Көлік инфрақұрылымы мен телекоммуникацияны қарқынды дамыту есебінен өзге әлеммен үзіліссіз байланыс қамтамасыз етіледі. Қазақстанның өңдеуші өнеркәсібі, ауыл шаруашылығы мен қызметтер көрсету саласы экономика құрылымында тау-кен өнеркәсібімен қатар лайықты орын алады. Әлеуметтік салада және қоршаған ортаны қорғау саласында айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізіледі.

2020 жылға қарай Қазақстан экономикасы нақты мәнде 2009 жылдың деңгейінің үштен бірінен жоғары өседі¹. Экономиканы әртараптандыру жөніндегі жоспарларды табысты іске асыру есебінен экономиканың қайта өңдеу салаларының өсу көрсеткіштері 2020 жылға қарай өндіруші салалардың өсу көрсеткіштерінен жоғары немесе оларға тең болады.

Ойластырылған макроэкономикалық саясат жүргізу нәтижесінде 2020 жылға қарай алтын-валюта резервтерінің деңгейі (Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының активтерін қоспағанда) үш айлық импорттан немесе (қандай көрсеткіштің жоғары болатынына қарай) ел экономикасының мемлекеттік және корпоративтік секторларының қысқа мерзімді (1 жылға дейінгі) сыртқы борышының көлемінен төмен болмайды. Ұлттық қордың активтері ІЖӨ-нің кемінде 30%-ын құрайды. Осы кезеңде инфляция жылына орта есеппен 5-8% деңгейінде сақталып тұрады. Айырбас бағамы саясаты қазақстандық экономиканың ішкі және сыртқы бәсекеге қабілеттілігінің теңгерімін қамтамасыз етеді.

2020 жылға қарай табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен халықтың үлесі 8%-ға төмендейді. Халықтың әлеуметтік осал топтары, мүмкіндігі шектеулі адамдар, әйелдер, балалар мен жастар өздерінің барынша қорғалғанын сезінеді және өздерінің қоғамдағы мүмкіндіктерін кеңейте алады.

Қабылданып жатқан шаралардың нәтижесiнде 2020 жылға қарай отбасы-тұрмыстық қатынастар саласында әйелдерге қатысты жасалған қылмыстардың үлес салмағы 9,7%-ға дейін және кәмелетке толмағандарға қатысты қылмыстардың үлес салмағы 2,2%-ға дейін азаяды.

Балабақшадан университетке дейін сапалы білім беру бүкіл ел бойынша қолжетімді болады, халық денсаулығының жай-күйі айтарлықтай жақсарады. Денсаулық сақтау қызметтері әлемнің үздік стандарттарына сай болады. Қазақстандықтар барынша саламатты өмір салтын ұстанып, темекі шегетіндер мен алкогольді асыра пайдаланатындар саны азаяды. Қоғамның тыныс-тіршілігінің барлық салаларында мемлекеттік тілді қолдану дәйекті және кезең-кезеңімен кеңейеді. Әртүрлі этностық топтар мен діни конфессия өкілдері ішкі тұрақтылық, қауіпсіздік, бейбітшілік пен келісім жағдайында өмір сүретін болады.

____________________

¹Бұдан әрі Стратегиялық жоспар-2020 мәтіні бойынша өзгеше көрсетілмесе, 2009 жылғы деңгейге қарағанда нысаналы индикаторлар (көрсеткіштер) мәнінің өзгерісі көрсетіледі.

Қазақстанның өркендеуінің, гүлденуі мен қауіпсіздігінің орнықты тұғыры: түйінді бес бағыт

Таяу онжылдықта түйінді бес бағыт мемлекет қызметіндегі басымдықтар болады:

1) дағдарыстан кейінгі дамуға дайындық;

2) индустрияландыру мен инфрақұрылымды дамыту арқылы әртараптандыруды жеделдету есебінен экономиканың орнықты өсуін қамтамасыз ету;

3) болашаққа инвестициялар – орнықты экономикалық өсуге, қазақстандықтардың өркендеуі мен әлеуметтік әл-ауқатына қол жеткізу үшін адами капиталдың бәсекеге қабілеттілігін арттыру;

4) халықты сапалы әлеуметтік және тұрғын үй-коммуналдық көрсетілетін қызметтермен қамтамасыз ету;

5) ұлтаралық келісімді, қауіпсіздікті, халықаралық қатынастардың орнықтылығын қамтамасыз ету.

Экономиканы қалпына келтіруге дайындық процесінде Қазақстан оның бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік беретін реформаларды жеделдетіп іске асыруға тиіс. Бірінші түйінді бағыт – дағдарыстан кейінгі дамуға дайындық – нәтижесін онжылдық кезеңнің басында байқауға болатын шараларды қамтиды. Бұл – біршама қолайлы бизнес орта құру, қаржы секторын нығайту және құқықтық жүйені жетілдіру.

Екінші түйінді бағыт шеңберіндегі іс-қимылдар елді үдемелі индустрияландыру бағдарламасын іске асыру және инфрақұрылымды дамыту нәтижесінде Қазақстан экономикасын әртараптандыруды жеделдетуге ықпал ететін болады. Бұл экономикалық модельді өзгертуге және экстенсивті, шикізаттық даму жолынан индустриялық-инновациялық дамуға көшуге мүмкіндік береді. Елді инфрақұрылымдық дамыту жоспарлары экономиканы үдемелі әртараптандыруға және елге шетел инвестицияларын тартуға ықпал ететін энергетика, көлік және телекоммуникация салаларын жаңғыртуға шоғырланады.

Адами ресурстардың саны мен сапасы кез келген елдің болашағын айқындайтын негіз құрушы факторлар болып табылады. Адами капитал – бұл инновациялардың және экономиканың тиімділігін арттырудың негізгі қозғаушы күші. Үшінші бағыт – болашаққа инвестициялар – Қазақстанның адами ресурстарының сапасын ұзақ мерзімді кезеңде арттыру үшін қажетті шараларды қамтитын болады.

Төртінші түйінді бағыт – азаматтар үшін қызметтер көрсету шеңберінде – халықты әлеуметтік қорғау және тұрғын үй-коммуналдық қызметтерді тиімді көрсету жөніндегі шаралар күшейтілетін болады.

Бесінші түйінді бағыт – ұлтаралық келісім, қауіпсіздік, халықаралық қатынастардың тұрақтылығы шеңберінде – ішкі тұрақтылықты, қауіпсіздікті, бейбітшілік пен келісімді нығайту, бейбітсүйгіш сыртқы саясатты дамыту жөніндегі шаралар көзделетін болады.

Қазақстанның 2020 жылға дейінгі дамуының түйінді бес бағытының негізі ұтымды макроэкономикалық саясат болып табылады. Экономиканы қалпына келтіру және әртараптандыру, оның "қызып кетуін" болдырмау үшін қолайлы жағдайлар жасау мақсатында экономиканың өсуі кезеңінде мемлекеттің шығыстарын азайтуды және оларды экономикалық бәсеңдеу кезеңінде ұлғайтуды көздейтін антициклді фискалдық саясат жүргізілетін болады. Бұл ретте келесі онжылдық кезеңнің соңына қарай бюджеттің мұнай емес тапшылығы ІЖӨ-ге қатысты 3%-дан аспайды. Ақша-кредит саясаты инфляцияны тежеу жөніндегі шаралардың тиімділігін арттыруға бағытталатын болады. Валюталық айырбас бағамының саясаты қазақстандық экономиканың ішкі және сыртқы бәсекеге қабілеттілігі арасындағы теңгерімді қамтамасыз етуге бағытталады.

Түйінді бағыт: дағдарыстан кейінгі дамуға дайындық

Жаһандық қайта өрлеу кезеңінде Қазақстандағы іскерлік ахуал елдің бәсекеге қабілеттілігінің орнықты негізін қамтамасыз етеді. Ол экономиканы жеделдетіп әртараптандыру және отандық бизнесті дамыту үшін ауқымды инвестицияларды тартуға ықпал ететін шешуші фактор болып табылады. Орнықты қаржы жүйесі және сенімді құқықтық орта да кәсіпкерлікті дамытуда сындарлы рөл атқарады.

Бизнес ортаны жақсарту

Стратегиялық жоспар – 2020-ны іске асырудың алғашқы жылдары мемлекет отандық кәсіпкерлер, сол сияқты халықаралық инвесторлар үшін де бизнес жүргізудің құнын азайтуға бағытталған белсенді шараларға бастама жасайды. Әкімшілік рәсімдердің оңтайлы шеңберін белгілеп және оларды жүзеге асырудың ашықтығын арттыра отырып, мемлекет төрешілдік пен сыбайлас жемқорлықтың Қазақстандағы іскерлік ахуалдың маңызды аспектілеріне ықпал етуін төмендетуге ұмтылатын болады.

Бизнес ахуалды жақсарту жөніндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	экономиканың шикізаттық емес секторларына салынатын отандық және шетелдік инвестициялар (өңдеуші өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу, қызметтер көрсету) кемінде 30%-ға ұлғаяды; ІЖӨ-ге тікелей шетелдік инвестициялардың (ТШИ) үлесі он пайыздық тармаққа ұлғаяды; ІЖӨ-дегі шағын және орта бизнестің (ШОБ) үлесі 7-10 пайыздық тармаққа ұлғаяды; инвестиция көздері әртараптандырылады (әр елдің үлесі 5% және одан көп болатын негізгі 10 инвестор ел); Қазақстан Дүниежүзілік банктің "Бизнес жүргізудің жеңілдігі" ("Doing Business") рейтингі бойынша ең үздік көрсеткіштермен 50 елдің қатарына енеді; Қазақстан "Transparency International" рейтингінде сыбайлас жемқорлықты түйсіну индексі бойынша елдердің үштен бірінің ішінде алдыңғы қатардағы орынды иеленеді
2015 жылға қарай	Қазақстанның Дүниежүзілік банктің "Бизнес жүргізудің жеңілдігі" ("Doing Business") рейтингі бойынша көрсеткіштері 2011 жылмен салыстырғанда 7 позицияға жақсарады; уақыт пен шығындарды қоса алғанда, бизнесті тіркеуге және жүргізуге байланысты операциялық шығындар (рұқсат, лицензиялар, сертификаттар алу; аккредиттеу; консультация алу) 2011 жылмен салыстырғанда 30%-ға төмендейді; Еуропа Қайта құру және Даму банкі мен Дүниежүзілік Банктің Іскерлік ахуалға және кәсіпорындар жұмысының тиімділігіне шолуындағы (BEEPS) бизнес ортаның даму көрсеткіштері жақсарады
2011 жылға қарай	жаңа нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу мен қабылдау үшін реттеушілік әсер етуді талдау әдістемесі (АРВ) әзірленеді; Қазақстанның Дүниежүзілік банктің "Бизнес жүргізудегі жеңілдік" ("Doing Business") рейтингі бойынша көрсеткіштері 2008 жылмен салыстырғанда 7 позицияға жақсарады; уақыт пен шығындарды қоса алғанда, бизнесті тіркеуге және жүргізуге байланысты операциялық шығындар (рұқсат, лицензиялар, сертификаттар алу; аккредиттеу; консультация алу) 30%-ға төмендейді

Қаржы секторын нығайту

Қазақстанның қаржы жүйесінің одан әрі дамуы ағымдағы жаһандық дағдарыстың негізгі қорытындыларын ескеретін болды:

1) кез келген қарыз алу коммерциялық, қаржылық және валюталық тәуекелдерді бақылауға мүмкіндік беретін қатаң пруденциалды стандарттарға және ашықтық талаптарына негізделуі тиіс;

2) халықаралық капитал нарықтарына қолжетімділік банк секторының және мемлекет қатысатын заңды тұлғалардың сыртқы борышының деңгейін жауапты басқаруды талап етеді;

3) ел ішіндегі жинақтар деңгейінің жоғарылауы орнықты, ашық және тиімді реттелуге тиіс қаржы жүйесіне деген сенімнің нығаюына байланысты.

Экономиканы қалпына келтіру кезеңінде қаржы секторын мемлекеттік қолдау сақталады, алайда бірте-бірте жеке бастамаға орын бере отырып, тікелей мемлекеттік қатысу азаятын болады.

Отандық қаржы жүйесіндегі одан әрі реттеу барынша толық және қаржы секторының макроэкономикалық байланыстарын жан-жақты ескеретін болады. Белсенді экономикалық өрлеу кезеңінде пруденциалдық нормативтер бәсеңдеу жағдайында жинақталған әлеуетті пайдалану үшін қатаңдатылатын болады.

Жалпы алғанда, қаржы секторының дамуы елдің үдемелі индустриялық-инновациялық дамуы үшін қаржы ресурстарын тартуға бағдарланады.

Қор жасаудың ішкі көздері халықтың және отандық кәсіпорындардың бос ресурстары есебінен көбейтілетін болады. Инвестициялық жобаларды қаржыландыру көздері ретінде ресурстарды тарту үшін қажетті жағдайлар жасау арқылы нығайтылатын мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерінің рөлі мен маңызы артады.

Елдің қаржы секторына деген сенімін орнықтыру және оларға көрсетілетін қызметтер аясын кеңейту жөнінде белсенді жұмыс жүргізілетін болады. Қаржы қызметтерін тұтынушылар мен инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау тетіктерін кеңейтуге, қаржы ұйымдарында ішкі бақылаудың тиімді жүйесі мен тәуекел-менеджментті енгізуге, сондай-ақ олардың қызметінің ашықтығын арттыруға айрықша көңіл бөлінеді.

Ішкі ресурстардың өсу шамасына қарай жобалық инвестициялау құралдарын қоса алғанда, қаржы құралдарының кең ауқымы бар қор нарығы одан әрі дамиды. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік және исламдық қаржыландыру қор нарығын дамытуда маңызды рөл атқаратын болады. Бұған құнды қағаздар айналысының барабар көлемін қамтамасыз ететін мемлекеттік құнды қағаздар нарығының одан әрі дамуы да септігін тигізеді.

Қазақстанның толыққанды қор нарығын қалыптастыру және оның халықаралық капитал нарығымен ықпалдасуы шеңберінде Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығы одан әрі дамитын болады. Стратегиялық перспективада мемлекет халықаралық стандарттарға сәйкес келетін Алматы қаласының бәсекеге қабілетті қаржы орталығын дамыту және оның Азиядағы жетекші 10 қаржы орталығының тобына кіруі үшін қажетті жағдай жасайды.

Жалпы алғанда, елдің қаржы секторын дамыту Қазақстан Республикасының қаржы секторын дамытудың дағдарыстан кейінгі кезеңге арналған тұжырымдамасына сәйкес жүзеге асырылатын болады.

Қаржы секторын дамыту жөніндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай

қаржы ұйымдарының институционалдық базасы кеңейтіледі және олардың инвестициялық мүмкіндіктері ұлғайтылды; банк секторының сыртқы міндеттемелерінің үлесі оның міндеттемелерінің жиынтық көлемінде 30%-дан аспайды; қаржы нарығы қызметтердің кең спектрін ұсынады және инвесторлар мен қаржы қызметтерін тұтынушылардың арасында сенімге ие; отандық қор нарығы Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы мен Орталық Азия елдерінің ішінде ислам банкингінің өңірлік орталығына айналады

2015 жылға қарай

халықтың жинақтарын тартудың баламалы көздерін дамыту үшін жағдай жасалды; халықтың қаржылық сауаттылығын және инвестициялық мәдениетін көтеру жөніндегі іс-шаралар сәтті іске асырылды; мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерінің рөлі мен маңызын арттыру жөніндегі шаралар кешенін іске асыру қамтамасыз етілді

Сенімді құқықтық орта қалыптастыру

Сенімді құқықтық ортаға заңның үстемдік принципін мүлтіксіз сақтау арқылы қол жеткізіледі және ол азаматтар мен кәсіпкерлік субъектілерінің өздерінің құқықтары мен заңды мүдделерінің сөзсіз қорғалуына деген сенімділігін, бизнесті жүзеге асыру кезінде жеке қауіпсіздікті сезінуін, транзакциялық шығындардың төмен болуын қамтамасыз етеді, ішкі және сыртқы инвестицияларды ынталандырады.

Ұлттық құқықтық жүйені жаңғырту және оны үздік халықаралық практикаға сәйкес келтіру, сондай-ақ адам, ана мен бала, кәсіпкерлік пен мемлекет құқықтарының сенімді қорғалуын қамтамасыз ету мақсатында мынадай салалардағы реформаларға назар аударылады:

1) сот жүйесінің ашықтығын және тәуелсіздігін, сот корпусының бейтараптығы мен кәсіпқойлығын арттыру;

2) заңнаманы жетілдіру және норма түзушілік сапасын арттыру;

3) халықтың құқықтық мәдениетінің деңгейін, оның ішінде сот және құқық қорғау органдары қызметкерлерінің кәсіптік мәдениетін арттыру және азаматтардың білікті заң көмегіне нақты қол жеткізуін қамтамасыз ету.

Отандық құқықтық жүйені жаңғыртудың тұжырымды ұстанымдары және оның 2020 жылға дейінгі дамуының негізгі бағыттары Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған құқықтық саясат тұжырымдамасында айқындалған.

Сот жүйесі

Сот жүйесін одан әрі реформалау соттардың шынайы тәуелсіздігі, сот төрелігін атқаруды тиімді қоғамдық бақылау, судьялардың кәсіпқойлығы мен бейтараптығы, сот ісін жүргізуді оңайлату және тым артық регламенттеуді алып тастау принциптерімен жүргізіледі, оның нәтижесінде қоғамның сот жүйесіне деген сенімінің жоғары дәрежесіне қол жеткізіліп, соттардың жұмыс істеу тиімділігі артады. Сот төрелігін жүзеге асыру кезінде сот иерархиясының барлық деңгейлерінде және сатыларында судьялар тәуелсіздігінің ұйымдық-құқықтық кепілдіктері қамтамасыз етілетін болады.

Сот жүйесін реформалау жөніндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	Қазақстан Республикасының "Соттардың тәуелсіздігі" көрсеткіші бойынша Дүниежүзілік экономикалық форумның жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексі рейтингіндегі орны 20 позицияға жақсарады; сот жүйесінің тәуелсіздік және бейтараптық деңгейі Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымының міндеттемелеріне (адами өлшем саласында) сәйкес деп танылды
2015 жылға қарай	тергеу іс-әрекетін соттың бақылауы кеңейтілді; сотқа жүгінуші субъектілер істерінің қолжетімділігіне, қарапайымдылығына және жылдам шешілуіне кепілдік беретін сот жүйесі құрылды; судьялыққа үміткерлерге қойылатын біліктілік талаптары және судьялыққа үміткерлерді іріктеу рәсімдерінің транспаренттілігі (ашықтығы) артты; үкіметтік емес ұйымдардың өкілдерін тарта отырып, сот процесіне қатысушылар мен кәсіпқой заңгерлер арасында жүргізілетін, алынған нәтижелердің жариялылығын және соттар мен судьялардың рейтингтерін жасауды көздейтін мерзімді әлеуметтанушылық зерттеулермен барлық соттарды барабар қамту қамтамасыз етілді
2014 жылға қарай	сот шешімдерін орындаудың аралас моделін жетілдіру
2013 жылға қарай	сотта қараудың толықтай жариялылығы мен ашықтығы, оның ішінде соттардың қорытынды іс жүргізу шешімдерінің қарар бөлігін Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жария дерекқорына орналастыру жолымен қамтамасыз етілді
2011 жылға қарай	соттардың мамандануы олардың өкілеттіктері нақты ажыратыла отырып кеңейтілді, оңайлатылған іс жүргізу институттары дамытылуда; жекеше сот орындаушылары институтын енгізе отырып, сот шешімдерін орындаудың аралас моделі енгізілді

Заңнаманы және норма шығаруды жетілдіру

Мыналар заңнаманы және норма түзушілікті жетілдірудің негізгі бағыттары болады:

1) Қазақстанның заңнамалық базасының тұрақтылығы мен қолжетімділігін қамтамасыз ету, оның сапасын арттыру әрі кодификациялау арқылы жүйелендіру, ескірген және қайталанатын нормаларды алып тастау, құқықтық реттеудегі олқылықтарды жою және сілтеме нормаларды барынша азайту, тікелей қолданылатын заңдарды қабылдау практикасын кеңейту арқылы жүйелеу;

2) нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге тәуелсіз сарапшыларды, үкіметтік емес сектордың өкілдерін неғұрлым кеңірек тарту, осы салада озық білімдерді қолдана отырып, ғылыми сараптамаларды жүргізу негізінде норма түзушілік процесіндегі кәсібилікті күшейту.

Заңнаманы және норма шығаруды жетілдіру жөніндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	нормативтік құқықтық актілер жобаларының сапасын бағалаудың халықаралық стандарттарына және оларды қоғамның, кәсіпкерлік пен биліктің мүдделерін теңдестіріп ескеруге мүмкіндік беретін жария түрде талқылау рәсімдеріне негізделген заң шығарудың тиімді тетіктері енгізілді
2015 жылға қарай	нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге тәуелсіз сарапшыларды, үкіметтік емес сектордың өкілдерін неғұрлым кеңірек тарту, осы салада озық білімдерді қолдана отырып, ғылыми сараптамаларды жүргізу негізінде норма түзушілік қызметінің сапасын арттыру жөніндегі тетіктер енгізілді; заң жобаларын дайындау сапасының критерийлері әзірленді; заңды тұлғалардың банкроттық тетіктері жетілдірілді
2014 жылға қарай	"электрондық үкімет" инфрақұрылымы шеңберінде және мемлекеттік құпиялар туралы заңнама талаптарының сақталуын ескеріп, нормативтік құқықтық актілердің жүйелендірілген әрі түпкілікті деректер базасына жалпыға бірдей тегін қол жеткізу қамтамасыз етілді; қылмыстық заңнаманы, оның ішінде ауыр емес және орташа ауырлықтағы қылмысты алғаш рет жасаған адамдарға және әлеуметтік осал азаматтарға қатысты, сондай-ақ кiшiгiрiм немесе орташа ауырлықтағы жекелеген қылмыстарды теріс қылықтар разрядына ауыстыру арқылы қылмыстық заңнаманы кешенді ізгілендіру жүргізілді
2011 жылға қарай	ескірген және қайталайтын нормаларды алып тастауға, сондай-ақ құқықтық реттеудегі олқылықтарды жоюға мүмкіндік беретін заңнамалық актілердің құқықтық мониторингі енгізілді; Қазақстанда мүдделік қолдау институтының жұмыс істеуі үшін құқықтық негіз жасалды, корпоративтік мүдделерді ілгерілетудің сыбайлас жемқорлық схемасын жоятын тетіктер регламенттелді; контрактация тәуекелдерін тәуелсіз бағалау институттарын (рейтингтік агенттіктерді, кредиттік бюроларды) және корпоративтік дауларды оңайлатылған шешу институттарын (аралық соттарды, коллекторлық агенттіктерді) одан әрі дамыту тұжырымдамасы әзірленді

Құқықтық мәдениет және азаматтардың білікті заң көмегіне қолжетімділігі

Құқықтық мәдениеттің жоғары болуы азаматтардың құқықтық бағдарлануын қамтамасыз етеді және кез келген заң бұзушылықтарға, оның ішінде азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының бұзылуына төзбеуін қалыптастырады. Ол, ең алдымен, халықтың құқықтық санасының даму деңгейіне байланысты.

Азаматтардың құқықтық санасының деңгейін арттыру үшін мемлекеттің негізгі күш-жігері құқықтық насихатты (қоғамдық заңдық білім беруді жандандыру) кеңейтуге және азаматтық қоғамның тиімді институттарын дамытуға бағытталады.

Қазақстандық қоғамның жоғары құқықтық мәдениетін қалыптастыру шеңберінде адвокаттардың, сот және құқық қорғау органдары қызметкерлерінің кәсіптік мәдениетінің деңгейін арттыруға, олардың сапалы кәсіптік даярлығына ерекше көңіл бөлінеді.

Бұл ретте таяудағы онжылдықта мемлекет халықтың білікті заң көмегіне қол жеткізуін кеңейту үшін барлық қажетті жағдайларды жасайды.

Халықтың құқықтық мәдениетінің деңгейін арттыру және азаматтардың білікті заң көмегіне нақты қол жеткізуін қамтамасыз ету жөніндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	Қазақстанның әрбір азаматы үшін мүліктік жағдайына қарамастан, білікті заң көмегін ұсыну тетіктерін жетілдіру есебінен білікті заң көмегіне нақты қолжетімділігі қамтамасыз етілді; кәсіпқой заңгерлер мен адвокаттардың біліктілігі жоғары қызметтер нарығы құрылды
2015 жылға қарай	Қазақстан Республикасы азаматтарының білікті заң көмегін алуының тетіктерін жетілдіру жөнінде кешенді жоспар әзірленді; халықтың құқықтық мәдениетін арттыру шеңберінде азаматтық қоғам институттарының орнықты дамуы үшін қажетті құқықтық база қалыптасты
2012 жылға қарай	Қазақстан азаматтарының құқықтық мәдениетін, оның ішінде құқықтық насихатты кеңейту және заң білімінің сапасын арттыру арқылы көтеру жөніндегі кешенді жоспар әзірленді

Түйінді бағыт: экономиканы әртараптандыруды жеделдету

Стратегиялық жоспар – 2020-ны іске асыру кезеңінде үдемелі индустрияландыру жолымен экономиканы әртараптандыру жеделдетіледі.

Экономикадағы еңбек өнімділігін кешенді арттыруға бағытталған елді индустрияландыру мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылатын болады:

1) шикізат өндірістерін кейіннен неғұрлым жоғары бөліністерге өткізе отырып, дәстүрлі салаларды: мұнай-газ секторын, тау-кен металлургиясы кешенін, атом және химия өнеркәсібін дамыту;

2) жер қойнауын пайдаланушылардың, ұлттық компаниялар мен мемлекеттің сұранысына негізделген секторларды: машина жасауды, құрылыс индустриясын, қорғаныс өнеркәсібін, фармацевтиканы дамыту;

3) шикізат секторына байланысты емес және негізінен экспортқа бағдарланған өндірістерді: агроөнеркәсіптік кешенді, жеңіл өнеркәсіпті, туризмді дамыту;

4) әлемдік экономикада алдағы 15-20 жылда басым рөл атқаратын "болашақтың экономикасы" бағыттарын: ақпараттық, коммуникациялық және ғарыш технологияларын, биотехнологияларды, баламалы энергетиканы дамыту.

Қазақстанды индустрияландыру қолайлы экономикалық ортаны қалыптастырумен және табысты индустрияландырудың айқын қағидаттарын сақтаумен, оның ішінде ғарыш қызметтерінің әлемдік нарығындағы Қазақстанның үлесін арттырумен бірге жүреді.

Қолайлы экономикалық орта қалыптастыру

Қолайлы экономикалық ортаға ұтымды макроэкономикалық саясатпен, тиімсіз жобаларға қарсы іс-қимыл жүйесін құрумен, ұлттық инновациялық жүйені қалыптастырумен, оның ішінде ғылыми-зерттеулер мен тәжірибелік-конструкторлық жобалар (бұдан әрі – ҒЗТКЖ) жүйесін жетілдірумен қолдау жасалады.

Экономиканы әртараптандыруды қолдау үшін макроэкономикалық басқару

Қазақстан шикізат ресурстарын ірі экспорттаушы ретінде шикізатты экспорттаудан түсетін қаржыны пайдалану мен экономиканың барлық салаларында өсуге ықпал ететін макроэкономикалық жағдайды жасау арасындағы теңгерімді қамтамасыз етеді.

Табиғи ресурстардан түскен пайданы тез жұмсау валютаның айырбас бағамын жоғарылатады және "экономиканың саудаласпайтын салаларын" (қаржы секторы, жылжымайтын мүлікпен операциялар және қызмет көрсету саласы) дамытуға жетелейді. Қазақстанда валюталық бағамды бақылауды жоғалту салдарынан кезінде жанданған агроөнеркәсіптік кешенінің және өңдеуші өнеркәсібін іс жүзінде жоғалуына тап болған табиғи ресурстарға бай басқа елдердің тәжірибесі ескеріледі.

Осыны ескере отырып, Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының жұмыс істеу тұжырымдамасы жетілдіріліп, оның сақтандырушы функциясы күшейтіледі.

Тиімсіз жобаларға қарсы іс-қимыл

Экономиканы әртараптандыруды жеделдету процесінде мемлекет тиімсіз жобалардың іске асырылуына қарсы тұрады. Мемлекеттік қаражатты жұмсау процесінің ашықтығы мен айқындығы артады. Мемлекеттік қаржыландыруды алатын барлық жобалар үшін қаржылық және экономикалық рентабельділік стандарттары енгізіледі. Мемлекет қаржыландыратын инвестициялық жобаларды бағалау шетелдік оң тәжірибені ескере отырып күшейтіледі.

Ұлттық инновациялық жүйені құру

Шетелдік тәжірибені талдау әлемнің барлық үздік инновациялық жүйелерінің бәрі, көп жағдайда қомақты мемлекеттік қолдауға ие болатынын айғақтайды.

Мемлекет экономиканы әртараптандыру шеңберінде ұлттық инновациялық жүйенің қалыптасуын мынадай қағидаттармен қамтамасыз етеді:

1) әлемдік деңгейдегі университеттер құру және ҒЗТКЖ-ның озық жүйесін қалыптастыру үшін университеттік ғылымды одан әрі дамыту;

2) гранттар жүйесі негізінде мемлекет үшін басым ҒЗТКЖ қаржыландыру. Елдің индустрияландыру басымдықтарына сәйкес ҒЗТКЖ басымдықтарын айқындауды Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы Жоғары ғылыми-техникалық комиссия жүзеге асырады;

3) шетел мамандарын қоса алғанда, сарапшыларды тарта отырып, гранттарға өтінімдерді бағалаудың транспарентті процесін енгізу;

4) ұлттық қажеттіліктерге бейімделген тиімді шетелдік технологияларды қолдану.

Табысты индустрияландыру қағидаттары

Қазақстанды индустрияландыру мынадай қағидаттарға негізделеді:

1) мемлекеттік және жекеше секторлардың рөлдерін нақты айқындау;

2) компаниялар мен мемлекеттік органдар қызметінің ашықтығын барынша арттыру;

3) тауарлардың сапасын және жұмыстар мен көрсетілетін қызметтің өнімділігін өсірудің, олардың құнын төмендетудің жетекші факторы ретінде бәсекелестікті қамтамасыз ету.

Елдің экономикалық мүдделерін қорғау мен ілгерілетудің сенімді жүйесін қалыптастыру, отандық тауарлар мен көрсетілетін қызметтер үшін сыртқы нарықтарға қолжетімділік жасау және жосықсыз бәсекелестікті жою мақсатында тиімді сауда саясаты жүргізіледі.

Өзара сауданы дамыту, отандық өнімдердің бәсекеге қабілеттігін арттыру мен инвестициялардың өсуіне жәрдемдесу мақсатында Қазақстан ТМД-дағы ықпалдасу процестерінің белсенді қатысушысы болады. 2010 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енген Ресеймен және Беларусьпен Кеден одағының қалыптасуы мен дамуы серпінді жоба болып табылады. Үш елдің ықпалдасуының келесі кезеңі Бірыңғай экономикалық кеңістікті қалыптастыру болды.

2012 жылғы 1 қаңтардан бастап Бірыңғай экономикалық кеңістіктің құқықтық базасын қалыптастыратын келісімдер күшіне енді. Қазіргі уақытта Бірыңғай экономикалық кеңістікті, оның ішінде келісімдердің құқықтық ережелерін қалыптастыру бойынша жұмыс жүргізілуде.

ТМД-дағы өңірлік экономикалық бірлестіктерді қолдай отырып, республика Дүниежүзілік сауда ұйымына елдің экономикалық даму басымдықтарына сай келетіндей талаптармен кіру процестерін жеделдетеді.

Әртараптандырудың басымдықтары

Бірінші кезеңде (2010 – 2014 жылдар) отандық экономиканы үдемелі әртараптандыру, бірінші кезекте, жеті бағыт бойынша іске асырылады. Бұл – агроөнеркәсіптік кешен және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу; құрылыс индустриясы және құрылыс материалдарының өндірісі; мұнайды өңдеу және мұнай-газ секторының инфрақұрылымы; металлургия және дайын металл өнімдерін өндіру; химия, фармацевтика және қорғаныс өнеркәсібі; энергетика; көлік және телекоммуникация.

Осы бағыттар, сондай-ақ туризм индустриясын және машина жасауды дамыту Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамытудың 2010 – 2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасының басымдықтары болады.

Екінші кезеңде (2015 – 2019 жылдар) әртараптандырудың басым бағыттары мен түйінді көрсеткіштері Қазақстан Республикасын үдемелі индустриялық-инновациялық дамытудың 2010 – 2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын іске асыру нәтижелерін ескере отырып айқындалатын болады.

Экономиканы табысты әртараптандыру республиканың орнықты дамуымен тығыз байланысты, оның ішінде:

1) жаңартылатын ресурстар мен энергия көздері негізінде қазіргі заманғы технологияларды енгізу. Жел энергетикасын, күн энергетикасы мен геотермалдық энергетиканы дамыту үшін ынталандырушы жағдайлар жасалады, су ресурстарын бірігіп басқару қағидаттарын ескере отырып, елдің су ресурстарын тиімді пайдалану технологиялары енгізіледі, сондай-ақ халықты ауыз сумен қамтамасыз ету жөнінде одан әрі іс-қимыл жасалады;

2) инвестициялар тарту, экологиялық проблемаларды шешу, антропогендік жүктеменің келеңсіз әсерін азайту, табиғатты пайдаланушылардың қоршаған ортаға эмиссияны азайту жөніндегі жауапкершілігін күшейту, қалдықтарды кешенді қайта өңдеу мәселелерін де қамти отырып, орнықты дамуды басқару жүйесін оңтайландыру және төмен көміртекті экономиканың "жасыл" саясатын енгізу.

Экономиканы әртараптандыру экономикалық әлеуеттің ұтымды аумақтық ұйымдастырылуын құру мен халықтың тыныс-тіршілігі үшін қолайлы жағдайлар жасау мақсатында экономикалық өсу орталықтарын қалыптастыру жөніндегі жоспарлармен үйлестіріледі.

Қазақстанның елордасы – Астананың одан әрі дамуына ерекше мән берілетін болады. Астана қаласының орнықты дамуының 2030 жылға дейінгі бекітілген стратегиялық жоспарына сәйкес басты міндеті Қазақстанның астанасын бәсекеге қабілетті экономикасы, ел азаматтары мен туристер үшін тартымды, қолайлы қоршаған ортасы бар қала ретінде қалыптастыру болып табылады. Стратегиялық жоспар-2020 іске асыру кезеңінде Астана қаласының 2030 жылға қарай әлемнің ең бәсекеге қабілетті 30 қаласының қатарына кіруі үшін қажетті жағдайлар жасалады.

Елдің басқа аймақтарын дамыту бойынша олардың экономикалық әлеуетін нығайтуға бағытталған шаралар қабылданатын болады.

Экономиканы әртараптандырудың стратегиялық мақсаттары

2020 жылға қарай

ІЖӨ құрылымындағы өңдеу өнеркәсібінің үлесі кемінде 13%-ды құрайды; жалпы экспорт көлеміндегі шикізаттық емес экспорттың үлесі кемінде 45%-ды құрайды; шикізаттық емес экспорттың көлемі өңдеу өнеркәсібінің жиынтық өндірісінің кемінде 50%-ын құрайды; өңдеу өнеркәсібіндегі еңбек өнімділігі кем дегенде 2 есеге ұлғаяды; агроөнеркәсіптік кешендегі еңбек өнімділігі кемінде 4 есеге ұлғаяды; шикізаттық емес сектордың өзіндік құрылымындағы көліктік шығыстардың үлесі кемінде 15%-ға қысқарады; ІЖӨ энергия сыйымдылығы кемінде 25%-ға азаяды; инновациялық белсенді кәсіпорындар үлесі 20%-ға дейін ұлғаяды

2015 жылға қарай

ІЖӨ құрылымындағы өңдеу өнеркәсібінің үлесі кемінде 12,5%-ды құрайды; жалпы экспорт көлеміндегі шикізаттық емес экспорттың үлесі кемінде 40%-ды құрайды; шикізаттық емес экспорттың көлемі өңдеу өнеркәсібінің жиынтық өндірісінің кемінде 43%-ын құрайды; өңдеу өнеркәсібіндегі еңбек өнімділігі кемінде 1,5 есеге ұлғаяды; агроөнеркәсіптік кешендегі еңбек өнімділігі кемінде 2 есеге ұлғаяды; шикізаттық емес сектордың өзіндік құрылымындағы көліктік шығыстардың үлесі кемінде 8%-ға қысқарады; ІЖӨ энергия сыйымдылығы кемінде 10%-ға азаяды; инновациялық белсенді кәсіпорындар үлесі 10%-ға дейін ұлғаяды

Агроөнеркәсіптік кешен және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу

Жер ресурстарына бай Қазақстанның ауыл шаруашылығы өндірісін дамыту жағынан ұзақ мерзімді салыстырмалы басымдығы бар. Ауыл шаруашылығының өнімділігін арттыру және ауыл шаруашылығындағы өңдеудегі қосылған құнды ұлғайту жөніндегі жұмыс жалғасады. Ауыл шаруашылығында суды тиімді пайдаланудың артуымен қатар, өсімдік шаруашылығын жаһандық жылынудың ықтимал салдарына бейімдеу жөніндегі шаралар іске асырылады.

Ауылдық жерлерде ел халқының шамамен 50%-ы тұратынын ескерсек, аграрлық саланы дамыту ауыл халқының өмір сүру сапасын арттырудың түйінді факторы болып табылады. Осыған байланысты ауылдың әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымын дамыту, оңтайлы ауылдық орналастыруды модельдеу жұмысы жалғасады.

Ауыл шаруашылығы саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	агроөнеркәсiп кешенiнде еңбек өнімділігі кем дегенде 4 есе ұлғаяды; бидай түсімі 1 гектардан 1,4 тоннаны құрайды
2015 жылға қарай	экспорттың жалпы көлемінде аграрлық саланың экспорттық әлеуеті 8%-ға дейін ұлғаяды; агроөнеркәсіптік кешендегі еңбек өнімділігі кемінде 2 есеге ұлғаяды; етті өңдеу 27%-ға дейін, сүтті өңдеу – 40%-ға дейін, жеміс пен көкөністі өңдеу – 12%-ға дейін ұлғаяды

Құрылыс индустриясы және құрылыс материалдарының өндірісі

Экономиканың өсуімен құрылыс қызметі мен құрылыс материалдарына деген сұраныс артады. Құрылыс материалдарының 50%-ы елге импортталатынын ескерсек, құрылыс индустриясының және құрылыс материалдары өндірісін дамытуға айтарлықтай мүмкіндік бар.

Құрылыс саласындағы стратегиялық мақсаттар

2015 жылға қарай

құрылыс материалдарының 80%-ы ел ішінде шығарылады; құрылыс және құрылыс материалдары саласындағы өндіріс көлемінің 20%-ы экспортталады

Мұнайды қайта өңдеу және мұнай-газ саласының инфрақұрылымы

Елдің бай минералдық ресурстары мұнай мен газ экспортының өсуіне ықпал етіп қана қоймайды. Жаңа құбыржолдарды салумен қатар мұнайды және газды өңдеу секторы, оның ішінде интеграцияланған мұнай газ-химия кешенін салу есебінен дамытылатын болады.

Мұнайды қайта өңдеу және мұнай-газ секторының инфрақұрылымы саласындағы стратегиялық мақсаттар

2016 жылға қарай	Бейнеу - Бозой - Шымкент газ құбыры елдің оңтүстігін жылына 6 млрд. текше метр көлемге дейін газбен қамтамасыз етеді
2014 жылға қарай	отандық мұнай өңдеу зауыттары елдің отынға деген сұранысын толық қанағаттандырады

Металлургия және дайын металл өнімдерінің өндірісі

Металл кенінің зор қорына ие бола отырып, Қазақстанда дайын металлургиялық өнімдердің отандық өндірісін дамыту үшін барлық мүмкіндіктер бар.

Металлургия саласындағы стратегиялық мақсаттар

2015 жылға қарай

металлургиялық өнім өндірісі мен экспорты екі есе өседі

Химия, фармацевтика және қорғаныс өнеркәсібі

Химия өндірісін дамыту мақсатында қазірдің өзінде 18 жоба іске асырылуда. Химия өнеркәсібін одан әрі дамыту органикалық химия мен полимерлердің, бейорганикалық химияның базалық өнімдерін, арнайы химикаттар мен тұтыну химиясын шығарумен байланысты болады. Фармацевтика өндірісі дамиды. Қорғаныс өнеркәсібінде елдің Қарулы Күштерін жаңғырту бағдарламалары іске асырылады.

Химия, фармацевтика және қорғаныс өнеркәсібіндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	мемлекеттік қорғаныс тапсырысының 80%-ын отандық өндіріс қамтамасыз етті; химия өнімдерінің жалпы өндірісі 3 есеге өседі; химия өнімдерінің 20-дан астам жаңа түрін өндіру ұйымдастырылды
2015 жылға қарай	каустикалық сода бойынша хлор-сілті өндірісі жылына 100 мың тоннаға дейін кеңейтілді; минералды тыңайтқыштардың әрқилы түрлерін шығару жылына 3 млн. тоннадан асады; куаты жылына 400 мың тонна кальцийлендірілген сода өндірісі ұйымдастырылды; химиялық өндіріс үшін шикізатты қайта өңдеу және байыту қуаттары енгізілді; күкірт қышқылының өндірісі жылына 2500 мың тоннадан артық көлемге жеткізілді
2014 жылға қарай	елдегі дәрілік заттарды тұтынудың жартысын отандық өндіріс қамтамасыз етеді

Атом энергетикасы мен энергияның баламалы көздерін қоса алғанда, энергетиканы дамыту

Экономикалық өсу қарқыны және экономиканы әртараптандыру энергетика секторына айтарлықтай қысым жасайды. Өнеркәсіптің отандық салалары біршама энергияны қажет етеді және энергия үнемдеудің айтарлықтай әлеуеті бар. Энергияны пайдалану тиімділігін арттыру жөніндегі шараларды іске асырумен қатар ішкі қажеттіліктерді, әсіресе батыс және оңтүстік өңірлерде қанағаттандыру үшін оның өндірісін үдету талап етіледі. Осыған байланысты энергия көздері мен электр желісі кәсіпорындарында қазіргі қуаттарды кеңейту мен реконструкциялау және жаңаларын салу жөнінде жұмыстар жүргізілетін болады.

Энергетика секторын дамыту шеңберінде Қазақстан жаһандық мақсатқа – парниктік газдарды шығаруды азайтуға жәрдемдеседі.

Неғұрлым арзан, экологиялық жағынан таза энергия алу әдістерінің бірі атом энергетикасын дамыту болып табылады. Атом энергетика кешендері қолда бар отын және минералдық ресурстарды оңтайлы әрі теңгерімді пайдалануға мүмкіндік береді.

Энергияның баламалы көздерін пайдалану үлесі жалпы энергия пайдалану көлемінің 1%-ынан аз. Экологиялық проблемаларды шешу қажеттігін ескере отырып, электр энергетикасын дамытудың басым бағыттарының бірі жаңартылатын энергетика ресурстарын (гидроэнергия, жел және күн энергиясы) пайдалану болып табылады, олардың Қазақстандағы пайдаланылмай отырған әлеуеті өте зор.

Электр энергетикасы секторында нарықтық жағдайларда саланың дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін баға және тариф түзу реформалары жүргізіледі. Электр желілері компаниялары үшін тариф түзудің жаңа тетігі енгізілетін болады.

Энергетика саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	өзіміздің көздерден экономика қажеттіліктерін қанағаттандыратын энергия шығару 100%-ды құрайды; энергияның баламалы көздерін пайдалану үлесі энергия тұтынудың жалпы көлемінде 3%-дан артық болады; электр энергиясын өндіруде газ электр станцияларының үлесі 20%-ды құрайды; АЭС және Балқаш ЖЭС салынды және пайдалануға енгізілді; ядролық отын циклімен тігінен кіріктірілген компания құрылды; жұмыс істеп тұрған генерациялайтын энергия қуаттары және таратушы энергия желілері реконструкцияланды және жаңартылды
2015 жылға қарай	энергияның баламалы көздерін пайдалану үлесі энергия тұтынудың жалпы көлемінің 1,5%-ынан артық болды; Балқаш ЖЭС бірінші кезегінің құрылысы аяқталды
2012 жылға қарай	электр энергиясының бағаларын және электр энергиясын беру мен тарату тарифтерін қалыптастырудың ұзақ мерзімді тарифтік саясаты әзірленді және енгізілді

Көлік және телекоммуникациялар

Көлікті дамытудың негізгі бағыттары көлік инфрақұрылымының негізгі төрт құрамдас бөлігі: теміржол, автомобиль, әуе және су көлігінің тиімділігін арттыру және интеграциялау болып табылады.

Елдің транзиттік әлеуеті кеден және шекара рәсімдерін реформалаумен үндестірілген, көлік инфрақұрылымына нысаналы инвестициялар салу арқылы арттырылатын болады.

Елдің ішкі континенталдық орналасуы және теңізге шығудың болмауы қазақстандық тауарларды сыртқы өткізу нарықтарына жеткізуде, импорттық өнімдерді әкелуде, Ресеймен және Қытаймен сауда байланыстарын дамытуда, сондай-ақ Түркіменстан және Иран арқылы Парсы шығанағының порттарына қол жеткізуде көліктің рөлін күшейте түседі.

Темір жол көлігі

Теміржол саласын реформалау мемлекеттік реттеуді жетілдіруді, жеке бастамаларға жағдайлар жасауды, сондай-ақ негізгі құралдарды айтарлықтай жаңарту мен жаңғыртуды көздейді. Саланың институционалдық құрылымындағы түйінді өзгерістер қызметтің инфрақұрылымдық және тасымалдау түрлерін ұйымдық, қаржылық және операциялық бөлуге; мемлекет тарапынан тасымалдау қызметін бағалық реттеуді жоюға; тәуелсіз тасымалдаушылардың магистральдық теміржол инфрақұрылымына кемсітусіз қол жеткізуін қамтамасыз етуге және әлеуметтік маңызы бар шығынды тасымалдауларды мемлекеттік субсидиялауға саяды.

Темір жол көлігі саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	республика ішінде және Қазақстан шегінен тыс жүктер мен жолаушыларды жеткізуді жеделдету үшін 1400 км жуық жаңа теміржол желілері салынды, бұл ретте құрылысты қаржыландырудың кем дегенде 50%-ы жеке инвестициялар есебінен жүзеге асырылуда; теміржол көлігінің негізгі активтерінің тозуы 40%-ға дейін төмендеді; жүк поездарының теміржолдың транзиттік учаскелерінің бойымен қозғалуының орташа техникалық жылдамдығы 55 км./сағ-тан кем болмайды; экспорттық өнімнің өзіндік құнындағы теміржол көлігімен тасымалдау шығыстарының үлесі 20%-ға төмендеді; электрленген теміржол желілерінің үлесі жалпы теміржол ұзындығының 40%-ынан кем болмайды; әрбір оператор үшін нарықтағы үлесі кемінде 7% болатын жүк және жолаушыларды тасымалдау саласында 5 немесе одан көп тәуелсіз ірі операторлар жұмыс істейді, Қазақстан аумағы арқылы транзиттік тасымалдаудың көлемі екі еседен астам артады; теміржол көлігі саласында Қазақстан аумағы арқылы транзиттік тасымалдаудың көлемі екі еседен астам артады
2014 жылға қарай	жүк және жолаушылар тасымалы саласында жаңа тариф саясаты іске асырылды және магистральдық теміржол желісі қызметтерінің 10 жылға арналған шекті тарифтері бекітілді
2013 жылға қарай	Жетіген-Қорғас теміржол желісі салынды; теміржол көлігін басқарудың жаңа жүйесі енгізілді
2012 жылға қарай	Өзен-Түркіменстанмен мемлекеттік шекара теміржол желісі салынды

Автожол саласы және автомобиль көлігі

Автожол саласын одан әрі дамыту институционалдық реформалар мен жолдарды күтіп ұстауды жетілдіруге және магистральдық инфрақұрылымға салынатын инвестицияларды қамтамасыз етуге бағытталған саланы одан әрі ырықтандыру жөніндегі шараларды үйлестіру арқылы қамтамасыз етіледі.

2020 жылға қарай Қазақстанның ірі қалалары мен елді мекендерін өзара байланыстыратын қазіргі заманғы автожол желісі салынады. Бұл ретте жергілікті маңызы бар автожолдарды дамытуға ерекше көңіл бөлінеді.

Автожол саласы мен автомобиль көлігі саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	республикалық маңызы бар 16 мың км. жуық автомобиль жолдары салынды және реконструкцияланды; Қазақстан аумағы арқылы транзиттік тасымалдау көлемі екі еседен астам артады
2016 жылға қарай	"Батыс Еуропа – Батыс Қытай" халықаралық транзит дәлізі реконструкцияланды
2015 жылға қарай	республикалық маңызы бар автомобиль жолдарының орта есеппен 85%-ы жақсы және қанағаттанарлық жағдайда; жергілікті маңызы бар автомобиль жолдарының орта есеппен 70%-ы жақсы және қанағаттанарлық жағдайда
2014 жылға қарай	халықаралық тасымалдауда цифрлы тахографтар енгізілді; республикалық маңызы бар автомобиль жолдарының жекелеген учаскелерінде ақылы жүйе енгізілді
2013 жылға қарай	"Евро-3" экологиялық стандарттары енгізілді

Авиакөлік

Азаматтық авиацияны дамыту әуе тасымалдауын реттеуді бірте-бірте ырықтандырумен, авиатасымалдау инфрақұрылымын қолдауға инвестицияларды жүзеге асырумен, ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікке қойылатын талаптарды жоғарылатумен қатар жүреді.

Авиакөлік саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	15 әуежай ИКАО санатына ие болды; әуе тасымалының бәсекелі нарығы құрылды; 4 халықаралық әуежай – "хаб" жұмыс істейді; транзиттік тасымалдаулардың көлемі екі еседен астам артады
2015 жылға қарай	халықаралық әуе қатынастарының саны екі есе артты; еуропалық авиациялық стандарттар толық енгізілді

Су көлігі

Су көлігі саласын дамытудың басым бағыттары порт және қызмет көрсету инфрақұрылымын дамыту, сауда флотын қалыптастыру, кадрлық әлеуетті дамыту және кеме қатынасының қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады.

Су көлігі саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	Қазақстанның теңіз порттарының өткізу қабілеті 48 млн. тоннаға дейін жеткізілді
2016 жылға қарай	ұлттық теңіз сауда флоты Қазақстан Республикасының порттарынан Каспий теңізіне мұнай тасымалдау көлемінің 2/3 бөлігін және құрғақ жүк тасымалдау көлемінің 1/2 бөлігін қамтамасыз етеді
2015 жылға қарай	Каспий теңізінің қазақстандық секторының акваториясы мен ішкі су жолдарында кемелердің қауіпсіз жүзуі қамтамасыз етілді

Телекоммуникациялар

Соңғы жылдары ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың (бұдан әрі – АКТ) қарқынды дамуы мен бейімделуі экономикалық көрсеткіштерге ғана емес, адамдардың өмір сүру салтына да ықпал ете отырып, қоғамды жаңғыртудың басты факторларына айналып отыр. Қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық кеңістікті қалыптастыру мақсатында телекоммуникация саласының дамуын ынталандыру, АКТ саласының заманауи инфрақұрылымын құру, телекоммуникациялық және электрондық қызметтерді кеңінен тарату, сондай-ақ серпінді ақпараттық қоғамның негіздерін құру жалғасады.

Ақпараттық-коммуникация саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	жоғары жылдамдықты заманауи оптикалық және сымсыз технологияларға негізделетін, халыққа және ұйымдарға мультимедиалық қызметтер ұсынуға бағытталған телекоммуникация инфрақұрылымы қалыптасты; АКТ саласындағы базалық қызметтерге халықтың қол жетімділігінің жүз пайыздық деңгейі қамтамасыз етілді; халықтың компьютерлік сауаттылығының деңгейі 80%-ға дейін артты;
2016 жылға қарай	Қазақстан Республикасының бүкіл халқы үшін телефон байланысы қызметтеріне қосылу мен Интернет жетімділік мүмкіндігі қамтамасыз етілді; Қазақстанның халқын цифрлық телерадио хабарларын таратумен қамту 95%-ды құрайды
2015 жылға қарай	жергілікті телефон байланысын цифрландырудың 100 пайыздық деңгейіне қол жеткізілді; халық саны 1 000 адам және одан да көп болатын елді мекендердің барлығы ұялы байланыс қызметтерімен қамтамасыз етілді; салалық стандарттау деңгейі халықаралық нормаларға дейін жеткізілді және Қазақстан Республикасында АКТ-ның дамуына ықпал ететін құқықтық негізі қалыптастырылды; халықтың компьютерлік сауаттылығының деңгейі 54%-ға дейін артты; "электрондық үкімет" және "электрондық әкімдіктер" бағдарламаларын іске асыру шеңберінде әлеуметтік маңызы бар мемлекеттік қызмет көрсетулердің кемінде 100%-ын электрондық нысанға көшіру қамтамасыз етілді; Интернет желісінің қазақстандық сегментін мемлекеттік қолдау шараларының жүйесі құрылды

Ғарыш саласындағы қызмет

Экономиканың және қоғамның қажеттiлiктерiн қанағаттандыратын толыққанды ғарыш саласын қалыптастыру үшін ғарыш инфрақұрылымы, ғарыш қызметінің ғылыми және ғылыми-технологиялық базасы құрылуда және дамытылуда.

Ғарыш саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай

ғылыми-технологиялық мақсаттағы ғарыш аппараты ұшырылады және пайдалануға енгiзілді; елiмiздiң дәлдiгi жоғары спутниктiк навигация қызметтеріне деген қажеттiлiгiн қанағаттандыру дәрежесі ҚР аумағының 80%-ын жабу; тұтынушыларға берiлетiн ғарыш деректерiнiң жалпы санындағы қазақстандық Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш аппараттары деректерiнiң үлесi 60%; ғылымды көп қажет ететін 12 технология, оның ішінде ғарыш техникасы мен материалдардың экспериментік үлгілері әзірленді және енгізілді

2015 жылға қарай

"KazSat-3" байланыс және хабар тарату ғарыш аппараты ұшырылды және штаттық пайдалануға енгiзілді; Жерді қашықтықтан зондтау орта және жоғары шешiмдi оптикалық спутниктері ұшырылды және штаттық пайдалануға енгiзілді; тiркелген спутниктiк байланыс арналарында елiмiздiң қажеттiлiгiн қанағаттандыру дәрежесі 100%; елiмiздiң дәлдiгi жоғары спутниктiк навигация қызметтеріне деген қажеттiлiгiн қанағаттандыру дәрежесі ҚР аумағының 55%-ын жабу; тұтынушыларға берiлетiн ғарыш деректерiнiң жалпы санындағы қазақстандық Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш аппараттары деректерiнiң үлесi 50%; Астана қаласында ғарыш техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросы және тәжірибелік өндірісі бар ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешенi салынды

Қоршаған ортаны қорғау және "жасыл" экономикаға көшу

Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 30 мамырдағы № 577 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшуі жөніндегі тұжырымдама Қазақстан халқының әл-ауқатын, өмір сүру сапасын арттыру және елдің әлемнің неғұрлым дамыған 30 елінің қатарына кіруі арқылы қоршаған ортаға түсетін жүктеме мен табиғи ресурстардың тозуын барынша азайта отырып, жаңа тұрпаттағы экономикаға көшу мақсатында терең жүйелі жаңартулар үшін негіз қалайды.

Ел алдында тұрған "жасыл экономикаға" көшу жөніндегі негізгі басым міндеттер:

1) ресурстарды (су, жер, биологиялық және басқа) пайдалану мен оларды басқару тиімділігін арттыру;

2) қолда бар инфрақұрылымды жаңғыртып, жаңаларын салу;

3) қоршаған ортаға қысымды жұмсартудың рентабельді жолы арқылы халықтың әл-ауқаты мен қоршаған ортаның сапасын арттыру;

4) су ресурстарымен қамтамасыз ету.

Тұжырымдамаға сәйкес "жасыл экономикаға" көшу жөніндегі іс-шаралар мынадай 7 бағыт бойынша іске асырылатын болады:

1) су ресурстарын ұтымды пайдалану;

2) орнықты және өнімділігі жоғары ауыл шаруашылығын дамыту;

3) энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру;

4) электр энергетикасын дамыту;

5) қалдықтарды басқару жүйесін дамыту;

6) ауаның ластануын азайту;

7) экожүйелерді сақтап қалу және тиімді басқару.

Қоршаған ортаны қорғау және "жасыл экономикаға" көшу саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай

ІЖӨ энергия сыйымдылығы 2008 жылғы деңгейден 25%-ға төмендейтін болады; электр энергиясын өндіруде баламалы көздердің үлесі кемінде 3%-ды құрайды; Ақмола және Қарағанды облыстарын газдандыру жүзеге асырылатын болады; электр энергиясын өндіруде газбен жұмыс істейтін электр станцияларының үлесі 20%-ды құрайды; электр энергетикасындағы көмірқышқыл газының қалдықтары 2012 жылғы деңгейге дейін төмендейтін болады

Су ресурстарын басқару

Су ресурстарын басқару саласында су ресурстарының тапшылығын қысқарту бойынша мынадай шаралар мен тетіктер іске асырылуы тиіс:

1) ауыл шаруашылығында суды үнемдеу;

2) өнеркәсіпте суды пайдаланудың тиімділігін арттыру:

энергия тиімділігі жоғары технологиялар енгізу;

сарқынды суларды қайта пайдалану және айналымдық сумен жабдықтау;

өнеркәсіптік кәсіпорындар үшін суды тарту және тазарту стандарттарын жоғарылату;

3) коммуналдық шаруашылықта су пайдаланудың тиімділігін арттыру;

4) су ресурстарының қолжетімділігі мен сенімділігін арттыру.

Бұдан басқа, су ресурстарын басқару саясатын жетілдіру талап етіледі:

1) барлық секторларда және барлық деңгейлерде суды пайдаланушылармен тиімді өзара іс-қимыл жасауды қамтамасыз ету үшін су ресурстарын ұлттық деңгейде және бассейндер деңгейінде басқару жүйесін жақсарту;

2) судың толық құнын көрсететін тарифтерді айқындау; су үнемдеуді қолдау үшін субсидиялар мен ынталандыруды қайта қарау.

Су ресурстарын басқару саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай

республика халқының орталықтандырылған сумен жабдықтауға қолжетімділігін қамтамасыз ету – 100%; ауылдық елді мекендердің жалпы санының 20%-ына ауыл халқының орталықтандырылған су тартуға қолжетімділігін қамтамасыз ету; орталықтандырылған су бұруға қала халқының қолжетімділігін қамтамасыз ету – 100%; алаңы 1800 мың гектар суармалы жерлердің ирригациялық жүйелерін дамыту, реконструкциялау және қайта жаңғырту арқылы суармалы сумен қамтамасыз ету; республика бойынша орташа суару нормасын 9180 текше метр /гектардан (м3/га) 8500 м3/га дейін азайту; суармалы алаңдардың 5% тамшылатып суару жүйелерін және суарудың басқа да су үнемдеуші технологияларын енгізу; ирригациялық және дренаждық жүйелердің 30%-ын қазіргі заманғы гидробекеттермен, суесептегіш құралдармен және технологиялық процесті автоматтандырылған басқару жүйесінің құралдарымен қамту

Түйінді бағыт: болашаққа инвестициялар

Адами ресурстардың дамуы елдің ұзақ мерзімді даму стратегиясының жоғарғы басымдығы ретінде айқындалады. Болашақтағы экономикалық пайда жұмыс күшінің сапасы мен өнімділігін елеулі түрде арттыратын білім беру, ғылым мен денсаулық сақтауға инвестициялар салумен тығыз байланысты.

Сондықтан келесі онжылдықта білім беру, ғылым мен денсаулық сақтау қызметтерінің сапасын арттыруға ерекше мән берілетін болады. Халық санының, бірінші кезекте, оның табиғи өсімі мен ұтымды көші-қон саясатын жүргізу есебінен ұлғаюына зор көңіл бөлінеді.

Отбасылық қолайсыздық пен әлеуметтік жетімдіктің, қараусыз және қадағалаусыз қалудың, құқық бұзушылық пен қылмыстың профилактикасы мен алдын алу мәселелерін кешенді түрде шешуге бағытталған балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау жүйесінің тиімділігі артатын болады.

Мемлекеттік жастар саясаты бәсекеге қабілетті жастарды қалыптастыруға бағытталады, олар қоғамдық-саяси және әлеуметтік-экономикалық жаңаруларға белсенді қатысады. Жас ұрпақпен өзара іс-қимыл жасаудың отансүйгіштік сана-сезімді, азаматтық жауапкершілікті арттыруға, белсенді қоғамдық ұстаным мен саламатты өмір салтын қалыптастыруға, кәсіпкерлік және инновациялық әлеуетті дамытуға, жас таланттарды табуға және қолдауға бағытталған тиімді моделі әзірленетін болады.

Білім беру

2020 жылға қарай білім беру жүйесінің барлық деңгейлері – мектепке дейінгі білімнен жоғары білімге дейін түбегейлі жаңғыртылатын болады. Білім берудің әрбір деңгейінде білім алу, сондай-ақ кәсіптік біліктілікті арттыру, адамның бүкіл өмір бойы тұрақты түрде жаңа білім мен дағдыларды алу мүмкіндіктері ұсынылады.

Мемлекет тұратын жеріне және отбасының табысына қарамастан, барлық балаларға мектепке дейінгі тәрбие беру және оқу мүмкіндіктерін ұсынатын болады.

Орта білім беру жүйесінде оқытудың 12 жылдық моделіне көшу жүзеге асырылады, ол он жыл ішінде жалпыға бірдей міндетті білім беруді және екі жыл ішінде бейінді білім беруді көздейді. Бұл ретте білім беру бағдарламаларының мазмұны өмірде және кәсіпте қажетті құзыреттерді дамытуға барынша назар аударылатындай қайта қаралатын болады.

"Назарбаев зияткерлік мектептері" жобасы орта білім беру жүйесін жаңғыртуға ықпал ететін түйінді жобалардың біріне айналады. Бұл мектептер балабақшалар мен мектеп алдындағы даярлық үшін оқу-тәрбие бағдарламаларын, сондай-ақ 12 жылдық оқытудың білім беру бағдарламаларын әзірлеу, енгізу және байқап көру жөніндегі бастапқы алаңдар болып табылады. Бұл бағдарламалар қазақстандық білім берудің озық дәстүрлері мен әлемдік педагогикалық тәжірибенің озық үлгісімен үйлесетін болады, физика-математикалық және химия-биологиялық бағыттағы пәндер бойынша бағдарлануды көздейді, тілдерді кеңінен зерделеуге ықпал ететін болады.

Білікті кадрларды даярлау елді индустрияландыру жөніндегі жоспарлармен байланыстырылатын болады. Техникалық, кәсіптік және жоғары білім беруде заманауи еңбек нарығының талаптарына сәйкес келетін жүйеге көшу жүзеге асырылады, ал білім беру стандарттары ұлттық біліктілік жүйесі арқылы кәсіптік стандарттармен қалыптасатын болады.

Орта, техникалық, кәсіптік және жоғары білім беруде электрондық оқыту жүйесі (e-learning) енгізіледі.

Жоғары оқу орындарына корпоративтік менеджмент қағидаттары енгізіле отырып, академиялық еркіндік берілетін болады.

Астана қаласында әлемдік деңгейдегі беделді жоғары оқу орны – "Назарбаев Университетінің" құрылуы білім берудегі маңызды жобалардың бірі болып табылады. Бұл университет Қазақстанның ұлттық брендіне айналып, отандық инженерлік-техникалық және ғылыми кадрларды даярлауда және қазіргі заманғы ғылыми-зерттеу инфрақұрылымын қалыптастыруда сапалы серпінді қамтамасыз етеді.

Университеттің құрамына кіретін әрбір мектептің (институттың) тиісті бейіндегі жетекші жоғары оқу орындары арасынан шетелдік академиялық әріптесі, білімді, ғылым мен өндірісті интеграциялауды қамтамасыз ететін мықты ғылыми және өндірістік базасы болады.

Университет бағдарламасының "Назарбаев зияткерлік мектептері" жобасының мектепке дейінгі және орта білім берудің оқу бағдарламаларымен сабақтастығы қамтамасыз етіледі.

Білім беру қызметтерінің сапасын арттыру білім беруді қаржыландыру жүйесін жақсартумен, үкіметтік емес, коммерциялық емес агенттіктерді енгізу есебінен білім беру жүйесінің инфрақұрылымын кеңейтумен, халықаралық стандарттар бойынша оқу орындарын аккредиттеудің тәуелсіз ұлттық жүйесін және тәуелсіз рейтингтерді құрумен, оқу орындарына бірлесіп басқару элементтерін енгізумен, оның ішінде осы процеске азаматтарды тартумен, білім беру сапасын бақылау тетіктерін жетілдірумен сүйемелденетін болады. Қомақты мемлекеттік қолдаудың арқасында ұстаз мамандығының беделі айтарлықтай артады.

Мемлекет денсаулығы бұзылған, тұрмысы төмен отбасылардағы және тәуекел топтарына жататын балалар үшін білім берудің қолжетімділігін қамтамасыз ету жұмысын жалғастырады.

Ғылым саласында қазіргі заманғы және дамыған ғылыми-инновациялық инфрақұрылым құру есебінен ғылыми жетістіктермен алмасу үшін Қазақстанның тартымдылық деңгейін арттыру, ғылымды дамытудың басым бағыттарының шеңберінде әлемдік деңгеймен салыстыруға келетін ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне қол жеткізу, сондай-ақ қолданбалы зерттеулердің экономикалық тұрғыдан қабылдануын ынталандыру және әлемдік ғылым мен технологияның перспективалық бағыттары бойынша инновациялық даму үшін әлеуетті жинақтау күтілуде.

Мемлекет біліктілігі жоғары ғылыми кадрлар даярлау жүйесінің тиімділігін арттыруды қамтамасыз етеді.

Ғылыми-зерттеулердің нәтижелері өндіріске енгізілетін болады.

Ғылыми қызметкерлер үшін, оның ішінде жастарды ғылымға тарту, ғылыми-техникалық қызметті және ғалым, инженер мамандығын көпшілікке танымал ету үшін материалдық және шығармашылық ынталандыру жүйесі құрылатын болады.

Мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай

мемлекет қалаларда да, ауылдық жерлерде де балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеумен және оқытумен толықтай қамту үшін мүмкіндіктерді қамтамасыз етілді

2015 жылға қарай

әрбір елді мекенде кем дегенде бір мектепке дейінгі ұйым бар немесе мектепке дейінгі тәрбиелеудің басқа нысандарын жүзеге асыру үшін жағдайлар жасалды; мектепке дейінгі тәрбиелеу және оқыту қызметтерін жеке жеткізушілерді дамытуды ынталандыратын жағдайлар жасалды; мектепке дейінгі тәрбиелеумен және оқытумен 70 пайыздық қамтуды қамтамасыз ететін мемлекеттік және жекеменшік балабақша желісі дамыды; өңірлердің ерекшеліктеріне байланысты мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың алуан түрлі модельдері жұмыс істеуде және дамуда

Орта білім беру саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	жалпы білім беретін мектеп білімді, жоғары өнегелі, сыншыл ойлайтын, денесі де, рухани жағынан да дамыған, өзін-өзі дамытуға және шығармашылыққа ұмтылатын азаматты қалыптастыруға ықпал ететін академиялық білім беріп, дағдыларды ұсынады; қазақстандық жалпы білім беретін мектеп оқушылары PISA, TIMSS, PIRLS сияқты халықаралық салыстырмалы зерттеулерде жоғары нәтижелерге жетеді
2015 жылға қарай	жалпы білім беретін мектептер оқытудың 12 жылдық моделі бойынша, орта білім берудің жаңартылған ұлттық стандарттары, оқу жоспарлары мен бағдарламалары бойынша жұмыс істейді; орта мектептерді жан басына қаржыландыру тетігі енгізілді, мектептердің қамқоршылық кеңестері жұмыс істейді; Қазақстанның барлық өңірлерінде "Назарбаев зияткерлік мектептері" жобасы шеңберінде 20 мектеп жұмыс істейді

Техникалық және кәсіптік білім беру саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	әлемдік білім беру кеңістігіне кіріктірілген техникалық және кәсіптік білім берудің тиімді жүйесі жұмыс істейді; ішкі және сыртқы еңбек нарықтары танитын Ұлттық біліктілік жүйесі енгізілді; жұмыс берушілер техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары түлектерінің білімдері мен дағдыларының жоғары сапасын мойындайды
2015 жылға қарай	еңбек нарығының талаптарына сәйкес келетін техникалық және кәсіптік білім берудің стандарттары, оқу жоспарлары/бағдарламалары жаңартылды; жұмыс берушілер техникалық және кәсіптік білім беруді дамыту және кадрлар даярлау жөніндегі салалық және өңірлік кеңестердің жұмысына қатысады; жасына, білім деңгейіне және кәсіптік біліктілігіне қарамастан, бүкіл өмір бойы оқу үшін жағдайлар жасалды

Жоғары, жоғары оқу орнынан кейін білім беру және ғылым саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	Қазақстанның жоғары білім беру сапасы білім беру саласындағы әлемнің ең үздік тәжірибелеріне сәйкес келеді; Қазақстанның кемінде екі ЖОО әлемдік үздік университеттер рейтингіне енгізілді; отандық жоғары оқу орындарының түлектері жұмыс берушілер тарапынан сұранысқа ие болды; әлемдік рейтингті ғылыми журналдардағы Қазақстан ғалымдары жарияланымдарының саны жылына кемінде 2000 құрайтын болады; жалпы ішкі өнімнің ғылымға арналған шығыстарының үлесі кемінде 2 %-ға жетеді
2017 жылға қарай	Қазақстандық ғалымдардың ауқымды халықаралық ғылыми-зерттеу жобаларына қатысуы; әлемдік стандарттарға сай біліктілігі жоғары ғылыми кадрлар даярлаудың тиімді жүйесі жұмыс істейді; ғылыми зерттеулер көлемінде ғылыми-техникалық әзірлемелер үлесі 35-40%-ды құрайтын болады
2015 жылға қарай	Қазақстанның жоғары мектебі Болон процесінің негізгі параметрлеріне сәйкес тиімді әрі табысты жұмыс істейді; жоғары білім беру жүйесі барлық деңгейлерде транспарентті, басқару мен қаржыландырудың қазіргі заманғы тетіктері енгізілді, сыбайлас жемқорлық деңгейі айтарлықтай азайтылды; қазақстандық ЖОО-лардың 50 %-ы халықаралық стандарттар бойынша тәуелсіз ұлттық институционалдық аккредиттеуден өтеді; университеттер жанындағы зерттеу орталықтары технологиялардың сәтті трансферті үшін тетіктер әзірледі; "Назарбаев Университеті" біліктілігі жоғары мамандар мен жас ғалымдарды оқытып шығарады; ғылыми қызметкерлер үшін материалдық және шығармашылық ынталандыру, жастарды ғылымға тарту, ғалымның беделін арттыру жүйесі құрылды

Денсаулық сақтау

Азаматтар өмірінің межеленген ұзақтығын арттыру мақсатында азаматтар денсаулығын нығайту саясаты жүргізілетін болады, бұл түпкі нәтижесінде бәсекеге қабілетті дені сау ұлттың қалыптасуына алып келеді. Медициналық қызметтер көрсету сапасының бірыңғай стандарттарын енгізу, медициналық ұйымдарды материалдық-техникалық жарақтандыруды жақсарту, кадр әлеуетін дамытуды ынталандыру, балалар денсаулығын қамтамасыз етудің жаңа тәсілдерін енгізу, жеке медицинаны дамыту үшін жағдайлар жасау жөнінде шаралар қабылданады.

Денсаулық сақтау саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	халықтың өмір сүруінің межеленген ұзақтығы 73 жасқа дейін өседі; аналар өлімі 3 есе азаяды; сәбилер өлімі 2 есе азаяды; жалпы өлім 30%-ға азаяды; туберкулезбен ауыру 20%-ға азаяды
2015 жылға қарай	халықтың өмір сүруінің межеленген ұзақтығы 71 жасқа дейін өседі; аналар өлімі 2 есе азаяды; сәбилер өлімі 1,5 есе азаяды; жалпы өлім 15 %-ға азаяды; туберкулезбен ауыру 15 %-ға азаяды

Медициналық қызметтердің қолжетімділігі мен сапасын арттыру денсаулық сақтау жүйесінің бірінші кезекті міндеті болады. Бұл үшін мемлекеттік медициналық ұйымдарды басқару және денсаулық сақтау жүйесінде инвестициялық саясат жүргізу тәсілдері қайта қаралады, нәтижелерге бағдарланған медициналық қызметтерге ақы төлеу және қаржыландыру жүйесі енгізіледі, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудің сапалы әртүрлі жүйесі құрылады.

Саламатты өмір салтын ұстану және өз денсаулығы үшін ортақ жауапкершілік қағидаты денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясаттың да, сондай-ақ, халықтың күнделікті өмірінің де ажырамас бөлігі болады. Бұл темекі тарту, алкогольді шектен тыс пайдалану, стресс, дене қимылы белсенділігінің төмен болуы және дұрыс тамақтанбау салдарынан ауруларға шалдығуды қысқартуға мүмкіндік береді. Адамның зиянды әдеттеріне қарсы күрестің тиімді құралдарының бірі елдегі бұқаралық денешынықтыру-спорт қозғалысын дамыту болады.

Денсаулық сақтаудағы қаржыландыру және басқару жүйесін жетілдіру жөніндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	әлеуметтік бағдарлы алғашқы медициналық-санитариялық көмекті (бұдан әрі - МСАК) басым дамытуға негізделген, денсаулық сақтауды қаржыландырудың және медициналық қызметтерге ақы төлеудің тиімді жүйесі құрылды; денсаулық сақтауды басқарудың халықаралық стандарттарға сай келетін жүйесі құрылды; азаматтардың өз денсаулығы үшін ортақ жауапкершілігін арттырудың жаңа тетіктері енгізілді; тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі (бұдан әрі - ТМККК) шеңберінде жеке медициналық қызмет көрсетушілердің үлесі 20% -дан кем болмайды
2015 жылға қарай	дәрігерді және медициналық ұйымды еркін таңдау жүйесі енгізілді; республика азаматтары үшін тұратын жеріне қарамастан, ТМККК шеңберінде медициналық қызметтерді алуда тең жағдайлар жасалды; мемлекеттік-жекешелік әріптестік негізіне меншік нысанына қарамастан, ТМККК қызметтерін көрсетушілерге қолайлы бәсекелес орта жасалды; ТМККК қаражатын денсаулық сақтаудың мамандандырылған деңгейінен бастауыш буынына қайта бөлу тетіктері іске асырылды; халықтың жеке бейресми төлемдерінің деңгейі төмендейді және қолданыстағы ТМККК жүйесімен қатар тең төлеу тетігі енгізілді; денсаулық сақтауға салынған инвестициялардың тиімділігін бағалау жүйесі әзірленді; тиімді тарифтік саясат енгізілді
2013 жылға қарай	Қазақстан Республикасының бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау жүйесі қалыптасты

Медициналық қызметтер көрсетуді жетілдіру жөніндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	МСАК жұмсалатын шығыстар деңгейі ТМККК-ге бөлінетін қаражат жалпы көлемінің 40 %-ына дейін жеткізілді; стационарлық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдары жұмысының негізгі көрсеткіштері (төсек саны, емде болудың орташа ұзақтығы және т.б.) тиімділіктің халықаралық стандарттарына сәйкес келеді; 16 жасқа дейінгі балаларды медициналық қызмет көрсетудің бүкіл спектрімен 100 пайыздық қамту
2015 жылға қарай	МСАК дәрігерлерінің жалпы санындағы жалпы практика дәрігерлерінің үлес салмағын 50 %-ға дейін ұлғайту; стационарлық көмек негізінен көпбейінді ауруханаларда көрсетіледі

Дәрілік заттардың қолжетімділігі мен сапасын арттыру жөніндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	ТМККК шеңберінде дәрілік заттармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз етудің тиімді жүйесі енгізілді
2015 жылға қарай	ТМККК көрсету үшін пайдаланылатын дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарға қолжетімділік, әсіресе, ауылдық жерлерде арттырылды; мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдары сатып алатын дәрілік заттардың бағаларын мемлекеттік реттеу енгізілді

Саламатты өмір салты саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	қоғамда саламатты өмір салтын қалыптастыру идеологиясы қалыптасты; денешынықтырумен және спортпен айналысатын азаматтарды қамту 30 %-ға дейін ұлғайды; денешынықтырумен және спортпен айналысатын балалар мен жасөспірімдерді қамту 15 %-ға дейін ұлғайды
2015 жылға қарай	денешынықтырумен және спортпен айналысатын азаматтарды қамту 25 %-ға дейін ұлғайды; денешынықтырумен және спортпен айналысатын балалар мен жасөспірімдерді қамту 12 %-ға дейін ұлғайды; халық арасында темекі тарту, нашақорлық және алкогольді шамадан тыс пайдалану 15 %-ға азайды

Мәдениет және ақпарат

Мәдениет – әлеуметтік жаңғыртудың қазіргі заманғы адамның қалыптасуы мен дамуына ықпал ететін маңызды құрауышы. Қазақстан мәдениеті елдің барлық азаматтары үшін отансүйгіштіктің өзегіне айналады, бейбітшілік пен келісімнің жалпыұлттық құндылықтарын нығайтуда оның рөлі мен маңызы күшейтілетін болады.

Мемлекет мәдениет саласын ақпараттандыру, көркемөнер шығармашылығы мен инновациялық қызмет үшін жағдайлар жасау, халықтың мәдени құндылықтарға қол жеткізуін кеңейту және әлемдік мәдениет процесіне ықпалдасу бойынша белсенді шаралар қабылдайды.

Ақпарат және мәдениет кеңістігін кеңейту қазақстандықтардың өздерін ойдағыдай көрсетуіне ықпал ете отырып, олардың рухани денсаулығының қажетті даму көзі болады.

Ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың серпiндi дамуын ескере отырып, Қазақстанда прогрессивті ақпараттық қоғамды жеделдете қалыптастыру үшін барлық қажетті жағдайлар жасалады.

Мәдени игіліктердің барынша қолжетімді болуы қазақстандықтардың өмір сүру сапасын арттыру көрсеткіштерінің біріне айналады.

Мемлекеттің тиімді саясат жүргізуі үшін Қазақстан Республикасында мемлекеттік мәдениет саясатының тұжырымдамасы әзірленеді және іске асырылады.

Мәдениет және ақпарат саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай

бәсекеге қабілетті отандық мәдени өнім қазақстандық жаңа отансүйгіштікті қалыптастыруға, ұлттық бірлікті нығайтуға және "еңбек адамы" бейнесін дамытуға бағытталады; қазақтың және жалпы Қазақстанның мәдени мұрасы ақпаратты ілгерілетудің ең жаңа технологиялары арқылы жаһандық кеңістікке интеграцияланды; мәдени құндылықтар мен зияткерлік ақпаратқа қолжетімділіктің инновациялық нысандары дамиды, Қазақ ұлттық электрондық кітапханасының қоры кеңейтілді; өңіраралық мәдени алмасу кеңейді; мемлекеттік тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесі 95%-ды құрайды; қазақ тілін латын графикасына көшіруге дайындық жұмыстары аяқталды; аударма саласы нығайтылады, қазақ тіліндегі заманауи шығармаларды шетел тілдеріне, сондай-ақ, шетелдік авторлардың әйгілі шығармаларын қазақ тіліне аудару қамтамасыз етілді; бәсекеге қабілетті отандық ақпараттық кеңістік құрылды, отандық БАҚ-қа ауқымды жаңғырту жүргізілді

2017 жылға қарай

қазақстандық мәдениет EXPO-2017 халықаралық көрмесін өткізу шеңберінде сәтті таныстырылды

Еңбек ресурстары

Экономиканы әртараптандыру жөніндегі жоспарларды іске асыру қажетті дағдысы бар еңбек ресурстарын ұлғайтуды талап етеді. Олардың ұзақ мерзімді өсуі халық санының өсуімен қамтамасыз етілетін болады. Халықтың табиғи өсімі мен көші-қонның жағымды сальдосының ұлғаюы демографиялық көрсеткіштерді жақсартады.

Білім беру мен денсаулық сақтаудағы қайта құрулармен қоса, мемлекеттің ерекше назары қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз етуге, елге білікті мамандардың, оның ішінде тарихи отанына оралғысы келетін отандастардың келуіне ықпал ететін көші-қон процестерін ұтымды басқаруға және экономиканың дамуына өз үлесін қосуына бөлінетін болады.

Қызметкерлер мен жұмыс берушілердің еңбек заңнамасының негіздеріне және еңбек дауларында келіссөздер жүргізу және консенсусқа қол жеткізу дағдылары бойынша сауаттылықтарын арттыруға аса маңызды назар аударылатын болады.

Халықаралық еңбек ұйымының еңбекті қорғауды басқару жүйесінің талаптарына сәйкес келетін қауіпсіздік стандарттары өндірісте еңбекті қорғауды басқарудың негізі болып табылады. Ірі және шағын кәсіпорындарға халықаралық және мемлекетаралық еңбекті қорғау және еңбек қауіпсіздігі стандарттарын енгізу ұсынылатын болады.

Мемлекет еңбек ресурстарының экономиканың заңды секторына өтуі үшін қосымша ынталандыруларды қалыптастырады.

Нәтижелі жұмыспен қамту және инновациялық өсу үшін біліктілігі жоғары кадрлар даярлау мақсатында білім беру жүйесі мен еңбек нарығы арасында өзара байланыс Ұлттық, салалық біліктілік шеңберлері және кәсіптік стандарттарды әзірлеу арқылы қамтамасыз етілетін болады.

2015 жылға қарай жұмыс берушілердің қатысуымен кәсіптік стандарттардың 30 %-ы әзірленеді, ал 2020 жылға қарай бұл көрсеткіш 100 %-ға жетеді. Жалпы, кәсіптік стандарттар еңбек нарығының қажеттілігін ескере отырып, тұрақты негізде өзектілендіріліп тұрады.

Еңбек ресурстарының санын ұлғайту жөніндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	Қазақстан халқы санының өсуі кемінде 10 %-ды құрайтын болады; шетелдік жұмыс күшін тартудың мемлекеттік квотасы шеңберінде көшіп келушілер арасындағы білікті мамандар санының 70 %-ға дейін өсуі қамтамасыз етілді; еңбекке қабілетті жастағы этникалық репатрианттардың 80 %-ын жұмысқа орналастыру үшін жағдайлар жасалды; 100% кәсіптік стандарттар әзірленді
2015 жылға қарай	шетелдік жұмыс күшін тартуға мемлекеттік рұқсаттарды, оның ішінде маусымдық рұқсаттарды берудің икемді жүйесі енгізілді (шетелдiк жұмыс күшiн тартуға квота 1,5 % құрайды); еңбекке қабілетті жастағы этникалық репатрианттардың 70 %-ын жұмысқа орналастыру үшін жағдайлар жасалды; 30% кәсіптік стандарттар әзірленді

Түйінді бағыт: азаматтарға қызмет көрсету

Мемлекет азаматтардың мұқтаж санаттарын әлеуметтік қорғаудың тиімді жүйесін құруды жалғастырады, сондай-ақ тұрғын үй-коммуналдық қызметтердің – электрмен жабдықтаудың, жылумен жабдықтаудың, сумен жабдықтаудың, су бұрудың (кәріз), газбен жабдықтаудың қолжетімділігі мен сапасын арттыруды қамтамасыз етеді.

Әлеуметтік және тұрғын үй-коммуналдық қызметтерді көрсету мемлекеттік басқарудың түрлі деңгейлерінде мемлекеттік органдардың қызметін айтарлықтай үйлестіруді және қызметтердің белгіленген стандарттарға сәйкес көрсетілуі үшін жауаптылықты арттыруды талап етеді.

Халықты әлеуметтік қорғау

Әлеуметтік орнықтылықты нығайту мақсатында атаулылыққа және масылдықты болдырмайтын тиімділікке негізделген әлеуметтік қорғау жүйесін құру жалғастырылады.

Әлеуметтік қамтамасыз етудің көпсатылы жүйесі осы заманғы стандарттар мен Қазақстандағы өмір сүру деңгейіне сәйкес болады. Базалық әлеуметтік төлемдерді көтеру, зейнетақы төлемдерін сатылы түрде көтеру, халықты әлеуметтік сақтандырумен қамтуды кеңейту егде жастағы адамдар, мүгедектер, асыраушысынан айырылған адамдар және әлеуметтік қамсыздандыруға мұқтаж өзге де азаматтар үшін лайықты тұрмыс жағдайларын қамтамасыз етеді.

Атаулы әлеуметтік көмек және халықтың осал санаттарын қолдау жүйесінің одан әрі дамуы әлеуметтік тәуекелдерді төмендетуге және кедейлікті белсенді еңсеру мүмкіндігін кеңейтуге бағытталатын болады. Атаулы әлеуметтік көмек азаматтардың нақты мұқтаждығын және "өзара міндеттемелер" жүйесін енгізуді ескере отырып тағайындалатын болады. Осыған байланысты өнімді жұмыспен қамтуды ынталандыруға, еңбекке қабілетті халықтың жұмыспен қамтылуының жалпы деңгейін арттыруға, жұмыссыздықтың және өнімді емес өз бетінше жұмыспен қамтылғандар санын төмендетуге бағытталған шаралар кешені іске асырылатын болады.

Азаматтардың өз мүмкіндіктерін толық іске асыруын және еңбек ресурстары теңгерімінің тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін ана мен баланы әлеуметтік қолдау жүйесі маңызды орын алады. Оның басты мақсаты тек бала туудың деңгейін реттеу ғана емес, болашақ ұрпаққа лайықты өмір сүру деңгейін қамтамасыз ету, балаларға жан-жақты тәрбие беру, олардың толыққанды ақыл-ой, дене, өнегелі, рухани және әлеуметтік дамуын кепілді түрде қамтудан тұратын болады. Осыған байланысты материалдық және материалдық емес ынталандыруларды қамтитын іс-шаралар кешенін әзірлеу арқылы бала тууды ынталандыру және көпбалалы болуды қолдау жүйесі жетілдіріледі.

Әлеуметтік қызмет көрсету саласының кеңеюіне елеулі мән берілетін болады. Мемлекеттік стандарттарды енгізу мен арнайы әлеуметтік қызмет көрсету сапасын арттыру, бәсекелес ортаны дамыту және азаматтық қоғамның мүмкіндігін кеңінен пайдалану мұқтаж адамдардың өмір сүру деңгейін көтеруге мүмкіндік береді.

Өнімді жұмыспен қамтуға жәрдемдесу жөніндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	жұмыссыздық деңгейі 5 %-дан аспайды; жұмыспен қамтамасыз етілген халықтың арасында жоғары білікті жұмыс күшінің үлес салмағы 80 %-ға дейін өседі; ірі және орта кәсіпорындарды ұжымдық-еңбек қатынастары жүйесімен 90-95 пайыздық қамту қамтамасыз етілді
2015 жылға қарай	жұмыссыздық деңгейі 5 %-дан аспайды; өз бетінше жұмыспен қамтылған халықтың жалпы санындағы өнімді жұмыспен қамтылғандар үлесі 62,5 %-ға дейін ұлғаяды

Әлеуметтік қамтамасыздандыру саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	зейнетақы жүйесінің барлық деңгейлерінде зейнетақының барабар және әлеуметтік әділ деңгейі қамтамасыз етілді; жинақтаушы зейнетақы жүйесімен жалдамалы қызметкерлерді 100 пайыздық және өзін-өзі жұмыспен қамтыған адамдарды 40 пайыздық қамтуға қол жеткізілді
2015 жылға қарай	базалық зейнетақы төлемінің мөлшері ең төменгі күнкөріс деңгейі шамасының 60 % деңгейіне дейін жеткізілді; мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылардың мөлшері 2010 жылғы деңгейге қатысты кемінде 1,2 есе ұлғайды; жинақтаушы зейнетақы қорларының нақты оң кірістілігі қамтамасыз етілді

Әлеуметтік көмек жүйесін жетілдіру жөніндегі стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	табысы күнкөріс деңгейінен төмен халықтың үлесі 8 %-ға дейін төмендейді; "өзара міндеттемелер" қағидатына негізделген атаулы әлеуметтік көмек көрсетудің шекті деңгейі ең төмен күнкөріс деңгейінің 100%-на дейін артады; арнаулы әлеуметтік қызметтерді қажет ететіндердің қамтылған саны 100 %-ды құрайды
2015 жылға қарай	"өзара міндеттемелер" қағидатына негізделген атаулы әлеуметтік көмек көрсетудің шекті деңгейі ең төменгі күнкөріс деңгейінің 60 %-на дейін артады; атаулы әлеуметтік көмек алушылардың құрамындағы еңбекке қабілетті халықтың үлес салмағы 30%-ға дейін төмендейді; мемлекет кепілдік берген арнайы әлеуметтік қызметтер заңнамада белгіленген көлемде ұсынылады

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық

Сапалы коммуналдық қызметтер ұсыну және тұрғын үй қатынастарын жетілдіру тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық (бұдан әрі - ТКШ) саласында ынталандырушы нарықтық жағдайлар жасау және азаматтардың, тұрғын үй-коммуналдық қызметтерді көрсетушілердің, орталық және жергілікті мемлекеттік органдардың құқықтары мен жауапкершілігін айқын бөле отырып, олардың тиімді өзара іс-қимылы арқылы қамтамасыз етіледі.

ТКШ инфрақұрылымын жаңғырту үлестік пайдалану шығындарының төмендеуімен, ресурстар үнемдейтін технологияларды енгізумен, табиғи монополиялар субъектілерінің нормативтен жоғары шығындарын жоюға және нормативтік шығындарын қысқартуға мүмкіндік беретін тарифтік реттеудің тиімділігін арттырумен қатар жүреді.

ТКШ саласындағы мемлекеттік инвестициялар экономикалық негіздеу, осы заманғы ресурс үнемдеуші технологияларды және корпоративтік басқару стандарттарын енгізу жөніндегі талаптарды қамтитын инвестициялық жобаларды іріктеу өлшемдеріне сәйкес жүзеге асырылады. Жергілікті бюджеттен бірлесе қаржыландыру инвестициялық жобаларды іске асырудың міндетті шартына айналады.

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай	тұтынушыға тасымалдау кезінде нормативтік ысырап деңгейі жылу энергиясына – 17 %, суға – 15 % және электр энергиясына – 12 % құрайды; орталықтандырылған сумен жабдықтауға қол жеткізу ауылдық жерлерде ауылдық елді мекендердің жалпы санының 80 %-ын, шағын қалаларда – 100 %-ын құрайды; елдің әр өңіріндегі тұтынушылардың кемінде 70 %-ы коммуналдық қызметтер көрсету сапасына қанағаттанады
2015 жылға қарай	тұтынушыға тасымалдау кезінде нормативтік шығындар деңгейі жылу энергиясына – 20 %, суға – 19 % және электр энергиясына – 15 % құрайды; орталықтандырылған сумен жабдықтауға қол жеткізу ауылдық жерлерде ауылдық елді мекендердің жалпы санының 50 %-ын, шағын қалаларда – 70 %-ын құрайды; елдің әр өңіріндегі тұтынушылардың кемінде 50 %-ы коммуналдық қызметтер көрсету сапасына қанағаттанады; кондоминиум объектілерін басқару органдары тұрғын үй қорын нормативтік пайдалануды дербес қамтамасыз етеді; мемлекет ТКШ инфрақұрылымын жаңғырту жөніндегі жобаларға нысаналы қарыздар береді; коммуналдық сектор кәсіпорындарында менеджменттің осы заманғы әдістерін енгізу қамтамасыз етілді
2011 жылға қарай	жүргізілген түгендеу негізінде тұрғын үй қоры мен коммуналдық қызметтер инфрақұрылымның жай-күйінің жаңартылатын тұрақты деректер базасы жасалды

Түйінді бағыт: ұлтаралық келісімді, қауіпсіздікті, халықаралық қатынастардың тұрақтылығын қамтамасыз ету

Ішкі саяси тұрақтылықты және ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету Қазақстанның тәуелсіз егемен мемлекет ретіндегі дамуының аса маңызды шарты болып табылады. 2020 жылға дейінгі кезеңде негізгі күш-жігер мемлекеттің одан әрі нығаюы мен дамуына, ұлттық қауіпсіздікке төнетін қатерлер мен сын-тегеуріндерді бейтараптандыруға, қолайлы сыртқы ортаны қалыптастыруға шоғырландырылатын болады.

Ішкі саяси салада 2020 жылға дейінгі кезеңде бейбітшілік пен келісімді, Қазақстан қоғамының орнықтылығы мен тұрақтылығын сақтау негізгі мақсаттар болып қала береді. Мемлекеттің сыртқы саясаты әлемдік аренада ұлттық мүдделерді қарқынды ілгерілетуге, Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігін қолдауға және елдің халықаралық беделін нығайтуға бағытталатын болады.

Ішкі тұрақтылықты қолдау

2020 жылға дейін "Қазақстан-2030" стратегиясының ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамның шоғырлануын қамтамасыз ету жөніндегі ұзақ мерзімді басымдығын іске асыру шеңберінде саяси жүйені одан әрі жаңғырту, этникалық және діни келіспеушіліктердің алдын алу, республиканың барлық азаматтары үшін мүмкіндіктердің теңдігіне негізделген Қазақстан халқының бірлігін нығайту бойынша жүйелі жұмыс жалғасатын болады.

Белгіленген экономикалық және әлеуметтік көрсеткіштерге қол жеткізу Қазақстан қоғамының бірлігі мен ынтымағын талап етеді. Қазақстанның ел бірлігі доктринасы қазақстандық қоғамның шоғырлану процесінің басты құралына айналады.

Қоғамның шоғырлануына, отансүйгіштік сезімнің нығаюына және жалпыұлттық идеялар мен бірыңғай құндылықтар негізінде қазақстандықтардың ерекшелігін қалыптастыруға ықпалын тигізетін теңдестірілген ұлттық саясатты іске асыру бойынша бірегей және тиімділігі жоғары институт ретінде Қазақстан халқы Ассамблеясы одан әрі дамитын болады.

Этносаралық және конфессияаралық келісімді нығайту саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай

діни сенім бостандығына құқықтарды одан әрі іске асыру, сондай-ақ Қазақстанда тұратын барлық этностардың мәдениеті мен салт-дәстүрлерінің еркін дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасалды; этносаралық және конфессияаралық жанжалдардың профилактикасы мен ертерек алдын алудың тиімді жүйесі құрылды

Саяси жүйені жаңғырту жалғасады. 2020 жылға қарай Қазақстанда өкілді биліктің мәні арта түседі, саяси партиялардың рөлі мен жауапкершілігі артады, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының жүйесі тиімді жұмыс істейтін болады. Демократиялық институттар мен азаматтық қоғамның құрылымдары егемен Қазақстанның әлеуметтік-саяси жүйесінің үйлесімді элементтеріне айналады.

Гендерлік және отбасылық-демографиялық саясатты сапалы қамтамасыз етудің нысандары мен әдістері жетілдіріледі.

Саяси жүйені одан әрі жаңғырту саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай

елдің саяси жүйесін жаңғырту аяқталды, оның табысты жұмыс істеуі үшін барлық қажетті жағдайлар жасалды; таңдаулы халықаралық стандарттарға сәйкес келетін жергілікті өзін-өзі басқарудың және азаматтық қоғамның тиімді институттары құрылды; заманауи, тиімді әрі ашық сайлау және партия жүйелері қалыптасты, өкілді биліктің рөлі күшейді; мемлекет пен азаматтық қоғамның, билік пен бизнестің, билік пен оппозицияның сындарлы диалогының тетіктері жолға қойылды; Қазақстан Республикасының саяси элитасын қалыптастырудың тиімді жүйесі құрылды, мемлекеттік қызмет өз қатарында Қазақстан халқының таңдаулы өкілдерін шоғырландырады; гендерлік теңдік нығайтылды

Ұлттық қауіпсіздік

Ұлттық қауіпсіздік жүйесі сындарлы әрі қауіпсіз сыртқы және ішкі ортаны қалыптастыру бойынша белсенді іс-қимылдарға, елдің орнықты дамуы мен Қазақстанның мүдделерін өңірде және әлемде кешенді ілгерілету үшін қолда бар және әлеуетті мүмкіндіктерді пайдалануға бағдарланатын болады. Туындайтын қауіптерді алдын ала айқындау мен жою ұлттық қауіпсіздіктің негізіне алынатын болады.

Халықаралық терроризмге, діни экстремизмге, халықаралық есірткі бизнесіне және заңсыз көші-қонға қарсы күрес саласындағы ынтымақтастыққа ерекше назар аударылатын болады. Есірткі трафигі мен заңсыз көші-қонның жолын кесуді қоса алғанда, Ауғанстанмен байланысты проблемалар кешенін шешуге қатысу қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласында орта мерзімді перспективаға арналған маңызды басымдық болып қала береді.

Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздігі жүйесі түрленуінің аса маңызды бағыттарының бірі жаңа қатерлер мен сын-тегеуріндерді уақтылы анықтауға, сондай-ақ ден қоюдың барабар шараларын әзірлеуге мүмкіндік беретін болжамдық-талдау жұмысының тиімділігін арттыру болады.

Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай

мемлекеттің әлеуетті қатерлерге барабар қарсы тұруға қабілетті сенімді қорғаныс қабілеті қамтамасыз етілді; Қазақстан шекарасының периметрі бойынша тәуекелдер барынша азайтылады, өңірде аумақтық және шаруашылық даулардың туындау себептері жойылды; адам мен қоғамның қауіпсіздігі, азаматтардың конституциялық құқықтарының мүлтіксіз сақталуы қамтамасыз етілді; әлемдегі сапалы жаңа сауда-қаржы жағдайларында елдің экономикалық қауіпсіздігі қамтамасыз етілді; Қазақстан Республикасының ақпараттық қауіпсіздігі қамтамасыз етілді, бәсекеге қабілетті отандық ақпараттық кеңістік құрылды; экожүйелерді сақтау және қалпына келтіру, тәуекелдерді азайту және техногендік авариялардан, апаттардан, дүлей зілзалалардан болатын зардаптарды барынша азайту бойынша жағдайлар жасалды; ұлттық мүддені ескере отырып, халықаралық қауіпсіздік жүйесімен кіріктірілген ұлттық қауіпсіздіктің тұтас және тиімді жүйесі қалыптасты

Халықаралық қатынастар және сыртқы саясат

Қазақстанның 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған сыртқы саяси бағыты Сыртқы саясат тұжырымдамасына негізделетін болады. Ұлттық мүдделерді, елдің халықаралық беделін арттыруды және ұлттық, өңірлік және жаһандық қауіпсіздікті нығайтуды қамтамасыз етуге бағытталған алдын ала белсенді, кешенді және теңгерімді сыртқы саясат жүргізілетін болады.

Қазақстанның ұзақ мерзімді басымдықтары мыналар болып табылады: елдің дамуы мен оның осы заманғы әлемдегі бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін қолайлы сыртқы ортаны қалыптастыру және қолдау; Қазақстан Республикасының егемендігі мен аумақтық тұтастығын қорғау; шетелдерде Қазақстанның азаматтары мен заңды тұлғаларының құқықтарын, мүдделерін қорғау; Қазақстан Республикасының жағымды бейнесін және әлемде осы заманғы нарықтық экономикасы, орнықты саяси жүйесі, ашық және төзімді қоғамы бар демократиялық құқықтық мемлекет ретінде қабылдануын қалыптастыру; халықаралық аренада елдің экономикалық мүддесін қорғау; бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі халықаралық ұйымдар мен форумдарға белсенді қатысу.

Халықаралық қатынастардың жаңа сәулетін және әлемдік сауда-қаржы жүйесінің сұлбасын қалыптастыру кезінде Қазақстанның жаһандық шешімдерді қабылдау процестеріне қатысуы үшін жағдайлар жасаудың ерекше мәні бар. Қазақстан Республикасы мемлекеттен жоғары резервтік валюталарды қалыптастыру туралы мәселеде өз мүддесін тиянақты ілгерілететін және белсенді қорғайтын болады. Осы іс-қимылдың нәтижелілігі көп жағдайларда Қазақстанның дағдарысқа қарсы шараларды табысты іске асыруына, ел экономикасының дағдарыстан кейінгі және орнықты даму бағытына шығу қарқынына, инновациялық және әртараптандырылған экономиканы құру саласындағы нақты жетістіктерге байланысты болады.

Қазақстан Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымының және Шанхай ынтымақтастық ұйымының ықпалды мүшесі, Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңестің бастамашысы бола отырып, ұжымдық қауіпсіздіктің қазіргі жүйелері арасында стратегиялық диалогты құруға белсенді қатысатын болады. Қазақстан жанталаса қарулануды болдырмау, халықаралық қауымдастықтың ядролық қарусыздану және Ядролық қаруды таратпау туралы шарт режімін нығайту саласындағы күш-жігерін қолдауға арналған өзін ақтаған бағытты жалғастырады. Бұл ретте Қазақстан Республикасының беделді халықаралық ұйымдардағы (Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымы, Ислам Конференциясы Ұйымы және басқалары) төрағалығы шеңберіндегі мүмкіндіктері барынша іске қосылатын болады.

Қазақстанның саясаты Шығыс пен Батыстың, Солтүстік пен Оңтүстіктің, ислам және христиан әлемдерімен көпір ретіндегі өз рөлін нығайтуға бағытталған өркениетаралық және конфессияаралық диалогты нығайту бойынша күш-жігерін жалғастыратын болады. Төзімділіктің қазақстандық үлгісі халықаралық аренада кеңінен танылатын болады және басқа да елдердің практикасында қолданылатын болады.

Қазақстан өзінің бірегей географиялық орналасуын тиімді пайдаланып, әлемдік және өңіраралық көлік коммуникациялары жүйесіндегі қайталанбайтын рөлін барынша нығайтатын болады. Қазақстанның әлемдік энергетикалық және азық-түліктік қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі рөлі айтарлықтай арта түседі. Қазақстан халықаралық еңбек бөлінісінде лайықты орнын алады және Дүниежүзілік сауда ұйымының қатысушысы болады.

Қазақстан Орталық Азияда, Еуразия кеңістігінде әртүрлі жылдамдықтағы және көпдеңгейлі интеграциялауды күшейтуге арналған бағытын жалғастырады. Қазақстан Ресеймен қатар Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы, Еуразиялық экономикалық қоғамдастық және Кеден одағының орнықты өзегін құрайтын болады.

Халықаралық қатынастар және сыртқы саясат саласындағы стратегиялық мақсаттар

2020 жылға қарай

қолайлы халықаралық орта қалыптасты, барлық мемлекеттермен тең құқықты ынтымақтастықтың достық қатынастарына қолдау көрсетіледі; ұлттық экономиканы әртараптандыру негізінде Қазақстанның халықаралық қоғамдастыққа және әлемдік шаруашылық байланыстарға интеграциялануының жоғары деңгейіне қол жеткізілді; өңір мемлекеттерінің саяси және экономикалық интеграциясы үшін жағдайлар мен алғышарттар қамтамасыз етіледі; Қазақстан өңірлік қауіпсіздіктің және саяси-экономикалық ынтымақтастықтың тиімді жүйесінің басты қатысушысы болып табылады; Қазақстан халықаралық және өңірлік қаржылық және саяси жетекші құрылымдардың басшы органдарында өкілдік етеді; Қазақстан халықаралық қатынастардың белсенді субъектісі болып табылады және әлемдік саясат үшін маңызды мәні бар шешімдерді қабылдауға қатысады

IV. Стратегиялық жоспар-2020-ны іске асыру негізі:
нәтижелі мемлекеттік сектор

Қазақстанның 2020 жылға дейінгі дамуының бес шешуші бағытын іске асыру үшін тиімділігі жоғары мемлекеттік аппарат негіз болып табылады.

Стратегиялық жоспар-2010-ды іске асыру кезеңінде басталған мемлекеттік сектор реформаларына негізделе отырып мемлекет корпоративтік басқару, нәтижелілік, ашықтық пен қоғам алдындағы есептілік қағидаттары бойынша мемлекеттік басқарудың сапалы да жаңа үлгісін құрады. Аталған үлгі 2015 жылға қарай толыққанды іске асырылатын болады, ал оның негізгі элементтері Стратегиялық жоспар-2010-ды іске асырудың алғашқы жылдарында енгізілетін болады.

Мемлекеттік секторды реформалау негізі бес бағыт бойынша жүзеге асырылады:

1) мемлекеттік органдардың, оның ішінде мемлекеттік басқарудың әр түрлі деңгейлерінде, өкілеттік пен жауапкершіліктің нақты шеңберін айқындау;

2) мемлекеттік қызметті тиімді көрсетуге жәрдемдесетін стандарттарды әзірлеу жене үдерістерді жетілдіру арқылы мемлекеттік қызмет көрсету сапасын жақсарту;

3) мемлекеттік қызмет реформасын жеделдету, оның ішінде мемлекеттік қызметшілерді оқытуды жетілдіру;

4) нәтижеге бағдарланған мемлекеттік басқару жүйесінің толыққанды жұмыс істеуі үшін қажетті элементтерді енгізу;

5) әкімшілік реформаларды басқаруды жақсарту және мемлекеттік секторды реформалау үдерісі үшін жауапкершілікті күшейту.

Нақты өкілеттіктер мен жауапкершілікті айқындау

Мемлекеттік сектордың тиімділігі мен нәтижелілігін арттыру үшін есептілік пен ынталандыруды белгілеу мақсатында мемлекеттік басқару органдарының өкілеттіктері (рөлдері) мен жауапкершілігі нақты айқындалады.

2011 жылдан бастап жүйелі негізде мемлекеттік органдар қызметінің функционалдық шолулары жүргізіледі, оның мақсаты — мемлекеттік басқарудың тиісті салаларында (аясында) саясаттың тиімділігіне бағалау жүргізу болып табылады. Әрбір нақты мемлекеттік органда өкілеттіктердің оңтайлы көлемін айқындау тұтастай алғанда мемлекеттің жеке секторларда да, сондай-ақ мемлекеттік басқарудың әртүрлі деңгейлерінде де артық функцияларды жою, қайталайтын өкілеттіктерді алып тастау, жеткіліксіз функцияларды бекіту және нарықтық тетіктерді пайдалануды кеңейту арқылы тұтастай мемлекеттің баламалы рөлін белгілеуге мүмкіндік береді.

Осындай шолулар мемлекеттік аппараттың тұтастығын және іске асырылып жатқан саясаттың дәйектілігін қамтамасыз етуге жағдай жасайды.

Мемлекеттік қызмет көрсету сапасын арттыру

Мемлекеттік аппарат жұмысының тиімділігі мемлекеттік қызмет көрсету сапасын жақсарту жолымен арттырылатын болады.

2011 жылға қарай:

"бір терезе" қағидаты бойынша халыққа қызмет көрсету орталықтарының желісі дамытылатын болады. Осы орталықтардың жұмысы көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің сапасын бағалау мақсатында халықпен кері байланыс тетігін көздейтін болады;

мемлекеттік қызметтердің тізілімі кеңейтіледі және тізілімге енгізілген мемлекеттік қызметтердің әрбір түрі бойынша стандарттар әзірленетін болады;

мемлекеттік қызмет көрсету сапасын бақылау (бекітілген стандарттарды сақтау) тұрақты негізде жүзеге асырылады.

Мемлекеттік қызметті кәсібилендіру

Мемлекеттік қызметті реформалау мемлекеттік қызметшілерді оқыту жүйесін жетілдіру, мемлекеттік қызметтің тартымдылығын арттыру және мемлекеттік қызметте адам ресурстарын басқаруды жетілдіру арқылы мемлекеттік қызметті кәсібилендіруге шоғырландырылатын болады.

Мемлекеттік қызметкерлер лауазымдарының жаңа жүйесі, мемлекеттік қызметке алудың тиімді рәсімдері және мемлекеттік басқарудың халықаралық іс-тәжірибесіне негізделген мемлекеттік қызметшілерді оқытудың сапалы бағдарламасы кәсіби мемлекеттік қызметті қалыптастыру үшін негіз болады.

2012 жылға қарай:

үш корпусқа: саяси мемлекеттік қызметшілер корпусы, әкімшілік мемлекеттік қызметтің А (басқару) және Б (атқарушы) корпустарына негізделген мемлекеттік қызмет лауазымдарының тізілімі енгізіледі;

мемлекеттік қызметке орналасу рәсімдері және мемлекеттік қызметтің кадрлар резервін қалыптастыру жақсарады;

нәтижеге бағдарланған мемлекеттік басқару жүйесінің қағидаттары мен құндылықтарына негізделген мемлекеттік қызметшілерді оқытудың жаңартылған бағдарламасы енгізіледі;

нәтижелерге бағдарланған біліктілігі жоғары мемлекеттік қызметшілерді дайындау бойынша базалық оқыту орталығы қалыптастырылады;

жауапты хатшы лауазымына тағайындалған жауапты адамның рөлі мен дәрежесі нақты айқындалды, оны тағайындаудың ашық, айқын, оның сіңірген еңбегіне негізделген тағайындау тетіктері әзірленді.

Стратегиялық жоспар-2020-ны іске асыру мемлекеттік қызметшілерді сапалы дайындауды ғана емес, кәсіби даярлығы бар мемлекеттік қызметшілерді мемлекеттік секторда ұстап қалуға ықпалын тигізетін, сондай-ақ Қазақстанның прогрессивті жастарын мемлекеттік қызметке тартатын ортаны қалыптастыруды да талап етеді. 2012 жылға қарай мемлекеттік аппараттың сапасын арттыру үшін мынаны қамтамасыз ету қажет:

адами ресурстарды басқарудың таңдаулы қағидаттары мен әдістерінің негізінде мемлекеттік органдардың кадрлар қызметінің тиімді жұмысын;

жауапкершілік, нәтижелілік және біліктілік қағидаттарына негізделген өнімі (өнімділігі) жоғары ықшам және тиімді мемлекеттік аппаратты қалыптастыруға жәрдемдесетін жеке сектордағы төлем деңгейімен бәсекеге қабілетті мемлекеттік секторда еңбекақы төлеудің жаңа жүйесін енгізу.

2012 жылға қарай мемлекеттік қызметшілердің жаңа еңбекақы жүйесін енгізуді қолдау үшін мемлекеттік қызметшілердің жұмысының көлемі мен сапасын, жауапкершілік деңгейін, кәсібилігін арттыруды, Мемлекеттік қызметшілердің Ар-намыс кодексін сақтауды есепке алатын мемлекеттік қызметшілердің қызметін бағалау жүйесі енгізілетін болады.

Нәтижеге бағдарланған мемлекеттік басқару

Мемлекеттік жоспарлауды сапалы өзгерту, мемлекеттік басқарудың нәтижелілігі мен есептілігін қамтамасыз ету мақсатында 2011 жылға қарай:

барлық мемлекеттік органдар мемлекеттік саясатты әзірлеуге кешенді стратегиялық тәсілді қамтамасыз ету үшін Стратегиялық жоспар-2020 негізделген бес жылдық стратегиялық жоспарларды қабылдайды;

барлық мемлекеттік органдар әзірленген бес жылдық стратегиялық жоспарларға негізделген жыл сайынғы операциялық жоспарлар дайындайтын болады;

барлық мемлекеттік органдарда белгіленген стратегиялық мақсаттар мен нысаналы индикаторларға бейілділігін сақтай отырып операциялық жоспарларды іске асыруда белгілі бір дербестік болады;

барлық мемлекеттік органдарда ішкі мониторинг, бақылау және бағалау жүйесін кезең-кезеңмен енгізу басталатын болады.

2012 жылға қарай тиімділік және нәтижелілік (нәтижеге бағдарланған бюджеттеу) индикаторларына негізделген бюджетті қалыптастыру және атқару жүйесі енгізілетін болады. Сондай-ақ мемлекеттік органдардың мониторингі мен олардың қызметін бағалайтын кешенді жүйе енгізілетін болады, ол стратегиялық мақсатқа қол жеткізу деңгейін, бизнес пен халыққа көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің сапасын, бюджет қаражатын пайдалану тиімділігін талдауға мүмкіндік береді.

Мемлекеттік сектор реформаларын басқару

2011 жылға қарай әкімшілік реформалар жүйесі мемлекеттік секторда жүргізілетін реформалардың іске асырылуына, мониторингі мен бағалауға жауапты жеке уәкілетті орган құру мүмкіндігі қаралатын болады. Осындай өкілеттіктер жұмыс істеп тұрған мемлекеттік органдардың біріне нақты бекітілуі де мүмкін.

2012 жылға қарай мемлекеттік басқару саласында реформаларды іске асыру мониторингінің тиімді жүйесі жұмыс істейтін болады, оның шеңберінде тоқсан сайынғы негізде мемлекеттік секторды реформалаудың ағымдағы жағдайы және нәтижелері туралы есептер ел басшылығына ұсынылып отырады.

V. Стратегиялық жоспар-2020-ны іске асыру мониторингі және
бағалау

Стратегиялық жоспар-2020-ның стратегиялық мақсаттары мен нысаналы индикаторларына қол жеткізудің мониторингі мен бағалау оның табысты іске асырылуының қажетті шарттары болып табылады.

Стратегиялық жоспар-2020-ны іске асыру жалпы ұлттық стратегиялық мақсаттарға қол жеткізу жөніндегі мемлекеттік органдардың іс-қимылдарын үйлестіруді, сондай-ақ аралық нысаналы индикаторлардың орындалуын талдау шеңберінде стратегиялық мақсаттарға қол жеткізудің тетіктері мен құралдарын түзетуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Стратегиялық жоспар-2020-ны іске асыру мониторингі шеңберінде елдің азаматтарын оның нәтижелеріне қол жеткізу үдерісіне тартуды қамтамасыз ету қажет. Бұл үшін ел азаматтарына мемлекет өзіне қандай міндеттемелер алатынын, олардың бюджеттік құны қандай екенін, қашан және қалайша олар іске асырылатынын, оларды іске асыруға жауапты кім болып табылатыны туралы ақпарат берілетін болады. Осылайша, ел азаматтары мемлекеттік саясаттың тиімді іске асырылуын бағалау үшін негізге ие болады.

Статистикалық деректердің сенімді базасына негізделген мониторинг және бағалау нәтижелері Стратегиялық жоспар-2020 іске асырылуының барысы мен нәтижелері туралы толық көріністі мемлекетке және азаматтарға ұсынады.

Мониторинг және бағалау жүйесі

Стратегиялық жоспар-2020 төменгі деңгейдегі бағдарламалық құжаттар арқылы жалпы ұлттық стратегиялық басымдықтардың егжей-тегжейлі іске асырылуын көздейді. Стратегиялық жоспар-2020-ның стратегиялық мақсаттары мен нысаналы индикаторлары мемлекеттік органдардың бес жылдық стратегиялық жоспарларын қалыптастыру үшін негіз болады, онда жалпы ұлттық стратегиялық басымдықтарды іске асыру тетіктері мен құралдары айқындалатын болады. Бұл ретте мемлекеттік органдардың бюджеттік бағдарламаларында олардың қызметінің тікелей және өлшенетін нәтижелері де айқындалатын болады.

Елдің даму мақсаттарының осындай декомпозициясы мемлекеттік жоспарлаудың нақты сызбасын, сондай-ақ мемлекеттік саясаттың нәтижелілігінің мониторингі мен бағалаудың бірыңғай жүйесін түзуге мүмкіндік береді.

Төменгі деңгейдегі мақсатқа қол жеткізудің тұрақты мониторингі жалпы ұлттық деңгейдегі стратегиялық мақсаттарға қол жеткізу деңгейін талдауға мүмкіндік беретінін ескере отырып, стратегиялық және бағдарламалық құжаттарды, оның ішінде 2020-стратегиялық жоспарды іске асырудың мониторингі мен бағалаудың бірыңғай кешенді жүйесін түзу қажет. Бұл үшін мемлекеттік жоспарлау жүйесін құратын стратегиялық және бағдарламалық құжаттарды әзірлеу, іске асыру, оларға мониторинг жүргізу, бағалау және бақылау тәртібі айқындалады.

Белгіленген тәртіпке сәйкес мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган тұрақты негізде және төменгі деңгейдегі бағдарламалық құжаттардың іске асырылуын бағалауды ескере отырып, 2020-стратегиялық жоспардың іске асырылуына кешенді мониторинг және бағалау жүргізетін болады.

Азаматтарды тарту

Стратегиялық жоспар-2020-ның мониторингі мен бағалау үдерісінің маңызды құраушысы азаматтардың қатысуы болып табылады.

Мемлекеттік сектор қандай функция атқаратыны туралы қоғамның ақпараттануы азаматтар мен мемлекеттің сындарлы қатынастары үшін шешуші негіз болып табылады.

Стратегиялық жоспар-2020-ның орындалу мониторингі мен бағалау жүргізу шеңберінде азаматтарға Стратегиялық жоспар-2020-ның іске асырылу барысы және көрсеткіштерге қол жеткізу нәтижелері туралы жыл сайын есептер берілетін болады. Бұл азаматтардың мемлекеттік сектордың жұмыс нәтижелілігіне қатысты пайымдауын бағалауға мүмкіндік береді.

Азаматтарды тұтастай алғанда мемлекеттік саясатты іске асыруды және мемлекеттік органдардың қызметін бағалау үдерісіне тарту мақсатында азаматтар мен мемлекеттік органдар арасында кері байланыс тетігі енгізілетін болады.

Мониторинг үшін статистикалық деректер базасын құру

Стратегиялық жоспар-2020-ның іске асырылуының кешенді мониторингі мен бағалау шеңберінде Стратегиялық жоспар-2020-да көзделген стратегиялық мақсаттар мен мақсатты индикаторларға қол жеткізудің деңгейін тікелей көрсететін статистикалық деректерді тұрақты түрде жинау жүйесі құрылатын болады.

Стратегиялық жоспар-2020-ның мониторингін жүргізу және көрсеткіштеріне қол жеткізуді бағалау үшін статистикалық деректер қорын қалыптастыру жөніндегі жұмыс кезең-кезеңмен жүргізілетін болады:

2011 жылға қарай — статистикалық мақсаттар мен нысаналы индикаторларға қол жеткізуді бағалауға қажетті статистикалық деректердің тізбесін анықтау;

2012 жылға қарай — Стратегиялық жоспар-2020-ның статистикалық мақсаттары мен нысаналы индикаторларына қол жеткізу мониторингі үшін бірінші жыл сайынғы деректерді жинау;

2015 жылы — Стратегиялық жоспар-2020-ның бес жылдық іске асыру қорытындылары бойынша бағалау жүргізу;

2020 жылы — Стратегиялық жоспар-2020-ның толық іске асыру қорытындылары бойынша бағалау жүргізу.

Қорытынды

XXI ғасырдың екінші онжылдығының басы күрделі болады. Қазақстан әртүрлі үлгілерге дайын болуға тиіс.

Ағымдағы жаһандық дағдарысты еңсеру барысында ауқымды өзгерістер орын алады, жаңа әлемдік тәртіпті құру басталады. Осындай жағдайларда қажетті әкімшілік, экономикалық, әлеуметтік реформаларды жүзеге асыру үшін дағдарыс берген мүмкіндіктерді пайдалана білген елдер барынша табысты болады.

Стратегиялық жоспар-2020 уақыттың сын-тегеуіріндеріне Қазақстанның жауабы болып табылады. Оны іске асыру қорытындылары бойынша Қазақстан дамушы нарықтық экономикасы бар елдердің бірінші қатарында болып қалады.

Стратегиялық жоспар-2020 мемлекеттің жарқын болашаққа қол жеткізу жөніндегі Қазақстан азаматтарының алдындағы міндеттемесі болып табылады. Оны орындау үшін мемлекеттің барлық деңгейлері мен құрылымдарының белсенді қатысуы, сондай-ақ азаматтардың қолдауы талап етіледі.

Стратегиялық жоспар-2020-ның табысты іске асырылуы Қазақстанды "Қазақстан-2030" стратегиясында айқындалған елдің жарқын болашағына қол жеткізудің жолын бекем қамтамасыз етеді.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығына ҚОСЫМША

Қазақстан Республикасы Президентінің
кейбір күші жойылған жарлықтарының тізбесі

1. "Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясын одан әрі іске асыру жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы 4 желтоқсандағы № 735 Жарлығы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2001 ж., № 43-44, 532-құжат; 2003 ж., № 49, 557-құжат).

2. "Қазақстан Республикасы Президентінің кейбір жарлықтарына өзгерістер енгізу және Қазақстан Республикасы Президентінің 1999 жылғы 28 қарашадағы № 271 Жарлығының күші жойылды деп тану туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 18 желтоқсандағы № 1252 Жарлығының 1-тармағының 2) тармақшасы.

3. "Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссия туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 ақпандағы № 56 Жарлығының (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2006 ж., № 5, 39-құжат; 2007 ж., № 12, 135-құжат; 2008 ж., № 27, 248-құжат) 5-тармағының 2) тармақшасы.

4. Қазақстан Республикасы Президентінің кейбір жарлықтарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасы Президентінің 2008 жылғы 15 мамырдағы № 593 Жарлығының (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2008 ж., № 27, 248-құжат) 1-тармағының 1) тармақшасы.