Об утверждении Соглашения об увековечении памяти о мужестве и героизме народов государств-участников Содружества Независимых Государств в Великой Отечественной войне 1941-1945 годов

Указ Президента Республики Казахстан от 1 июня 2012 года № 332

      В соответствии со статьей 15 Закона Республики Казахстан от 30 мая 2005 года «О международных договорах Республики Казахстан»ПОСТАНОВЛЯЮ:
      1. Утвердить прилагаемое Соглашение об увековечении памяти о мужестве и героизме народов государств-участников Содружества Независимых Государств в Великой Отечественной войне 1941-1945 годов, совершенное в городе Душанбе 3 сентября 2011 года.
      2. Настоящий Указ вводится в действие со дня подписания.

      Президент
      Республики Казахстан                       Н. Назарбаев

СОГЛАШЕНИЕ
об увековечении памяти о мужестве и героизме народов
государств-участников Содружества Независимых Государств
в Великой Отечественной войне 1941-1945 годов

(Вступило в силу 22 августа 2012 года - Бюллетень международных договоров РК 2012 г., № 5, ст. 72)

      Государства - участники Содружества Независимых Государств, далее именуемые Сторонами,
      руководствуясь общепризнанными принципами и нормами международного права в гуманитарной области, Женевскими конвенциями от 12 августа 1949 года и Дополнительными протоколами к ним от 8 июня 1977 года, международными договорами и решениями, принятыми в рамках Содружества Независимых Государств (далее - СНГ),
      учитывая, что народы государств - участников СНГ внесли решающий вклад в достижение победы над фашизмом,
      выражая стремление сохранить и увековечить память о мужестве и героизме народов государств - участников СНГ в Великой Отечественной войне 1941-1945 годов,

      согласились о нижеследующем:

Статья 1

      Для целей настоящего Соглашения нижеследующие термины означают:
      увековечение памяти — деятельность, направленная на сохранение уважительного отношения к погибшим военнослужащим, их мужеству и героизму, непосредственно связанная с обустройством, сохранением и содержанием воинских захоронений и воинских памятников, проведением поисковых работ в целях выявления неучтенных воинских захоронений и персональных данных погибших военнослужащих для формирования на этой основе электронного банка данных, а также осуществление дополнительных мероприятий, предусмотренных национальным законодательством Сторон;
      погибшие военнослужащие - граждане бывшего СССР, входившие в состав Вооруженных Сил СССР, партизанских отрядов и других подпольных антифашистских формирований, труженики тыла, погибшие и похороненные в ходе боевых действий в Великой Отечественной войне 1941-1945 годов, в плену, а также умершие в результате их последствий в госпиталях, в том числе в послевоенное время, на территориях Сторон;
      воинские захоронения - места погребения погибших военнослужащих, включая индивидуальные и братские могилы, кладбища или участки кладбищ, на территориях Сторон;
      воинские памятники - мемориальные и другие сооружения, памятники. мемориалы, памятные места, территории и объекты, связанные с событиями Великой Отечественной войны 1941-1945 годов, расположенные на территориях Сторон;
      неучтенные воинские захоронения - места погребения (гибели) военнослужащих и гражданских жертв войны, не зарегистрированные в соответствии с национальным законодательством Сторон;
      обустройство воинских захоронений - обозначение границ мест погребения и установка памятных знаков, надгробий, памятников или иных мемориальных сооружений либо их восстановление и ремонт, а также другие необходимые мероприятия;
      содержание воинских захоронений и воинских памятников и уход за ними - обеспечение сохранности воинских захоронений и воинских памятников, поддержание их в надлежащем порядке;
      поисковая работа — форма увековечения памяти путем выявления неучтенных воинских захоронений и непогребенных останков погибших или пропавших без вести при защите Отечества для последующего их захоронения, а также установление имен погибших и пропавших без вести для увековечения их памяти.

Статья 2

      Стороны предпринимают согласованные меры для дальнейшего развития гуманитарного сотрудничества в сфере увековечения памяти о мужестве и героизме народов государств - участников СНГ в Великой Отечественной войне 1941-1945 годов и в этих целях:
      осуществляют мероприятия по сохранению памяти о погибших военнослужащих, содержанию и обустройству воинских захоронений и воинских памятников;
      продолжают поисковую работу, обеспечивают захоронение погибших военнослужащих с воинскими почестями;
      организуют освещение фактов о бессмертном подвиге народов государств - участников СНГ в Великой Отечественной войне 1941-1945 годов;
      совершенствуют правовые механизмы сотрудничества в реализации настоящего Соглашения.

Статья 3

      Стороны при решении вопросов, связанных с выявлением, учетом, обустройством и содержанием воинских захоронений и воинских памятников, а также эксгумацией останков погибших военнослужащих и их перезахоронением, руководствуются настоящим Соглашением и национальным законодательством Стороны, на территории которой они находятся.
      Стороны при осуществлении мероприятий по увековечению памяти о мужестве и героизме народов государств - участников СНГ в Великой Отечестве иной войне 1941-1945 годов учитывают национальные, религиозные и иные традиции народов государств - участников СНГ, включая надписи на могилах и воинских памятниках.

Статья 4

      Стороны обеспечивают защиту и сохранение воинских захоронений и воинских памятников, расположенных на их территориях.
      Обустройство вновь выявленных воинских захоронений производится в местах нахождения останков или, если это невозможно, в иных местах, достойных памяти погибших военнослужащих.

Статья 5

      Стороны способствуют выявлению, учету, обустройству, содержанию воинских захоронений и воинских памятников, находящихся на их территориях, и уходу за ними, а также решению вопросов, связанных с эксгумацией, переносом останков погибших военнослужащих и их перезахоронением.
      Стороны информируют друг друга о наличии, местонахождении, состоянии воинских захоронений и воинских памятников и обмениваются именными списками, другими персональными данными о погибших военнослужащих и месте их захоронения, а также другой информацией, связанной с реализацией настоящего Соглашения.

Статья 6

      Стороны обеспечивают проведение поисковой работы, захоронение погибших военнослужащих с воинскими почестями, предпринимают необходимые меры для учета воинских захоронений на своих территориях.
      Стороны могут осуществлять совместные мероприятия по ведению поисковой работы, перезахоронению останков погибших военнослужащих, обустройству и содержанию воинских захоронений.
      Финансирование совместных мероприятий, проводимых в рамках настоящего Соглашения, осуществляется в соответствии с дополнительными договоренностями Сторон.

Статья 7

      Стороны обеспечивают в соответствии со своим национальным законодательством предоставление в безвозмездное и бессрочное пользование участков земли под существующие и вновь обустраиваемые воинские захоронения и воинские памятники.
      Стороны при взаимной заинтересованности информируют друг друга об обустройстве воинских захоронений на новых участках земли, проведении перезахоронений останков погибших военнослужащих, переносе воинских памятников.

Статья 8

      Эксгумация останков погибших военнослужащих в целях их передачи заинтересованной Стороне осуществляется исключительно по ходатайству заинтересованной Стороны и с согласия Стороны, на территории которой находятся останки, с учетом ее национального законодательства.
      Взаимные уведомления передаются Сторонами по дипломатическим каналам.

Статья 9

      Стороны берут на себя расходы по содержанию и уходу за воинскими захоронениями и воинскими памятниками, находящимися на их территориях.
      Каждая Сторона на основании взаимных договоренностей может также осуществлять за свой счет работы по благоустройству и содержанию воинских захоронений и воинских памятников, находящихся на территориях других Сторон. Вопросы финансирования такой деятельности определяются отдельными договоренностями Сторон.
      Расходы на эксгумацию, перевозку и перезахоронение останков погибших военнослужащих и гражданских жертв войны, а также обустройство воинских захоронений, в том числе вновь выявленных, берет на себя Сторона, по просьбе или решению которой эти работы производятся.

Статья 10

      Стороны в соответствии со своим национальным законодательством содействуют в свободном доступе граждан Сторон к воинским захоронениям и воинским памятникам, расположенным на их территориях.

Статья 11

      Стороны предпринимают меры для недопущения и пресечения случаев вандализма и надругательства в отношении воинских захоронений и воинских памятников.
      Расходы на ликвидацию ущерба, нанесенного воинским захоронениям и воинским памятникам, в отношении которых совершены противоправные действия, несет Сторона, на территории которой это произошло, в соответствии со своим национальным законодательством.

Статья 12

      Стороны в соответствии со своим национальным законодательством сотрудничают с общественными объединениями (организациями), действующими на их территориях, в области увековечения памяти погибших военнослужащих, включая достижение договоренностей об осуществлении конкретных мероприятий в рамках настоящего Соглашения.

Статья 13

      Каждая Сторона определяет уполномоченный орган, на который
возлагается реализация настоящего Соглашения, о чем информирует
депозитарий одновременно с уведомлением о выполнении внутригосударственных процедур, необходимых для его вступления в силу.
      В случае изменения наименования уполномоченного органа соответствующая Сторона в течение 30 дней информирует об этом депозитарий.
      Уполномоченные органы Сторон взаимодействуют непосредственно по техническим вопросам реализации настоящего Соглашения.

Статья 14

      Координация деятельности уполномоченных органов Сторон по реализации настоящего Соглашения возлагается на Совет министров обороны государств - участников Содружества Независимых Государств.
      В целях развития механизмов сотрудничества в выполнении задач, изложенных б настоящем Соглашении, а также для рассмотрения вопросов, требующих совместного решения, Секретариат Совета министров обороны государств - участников Содружества Независимых Государств организует проведение регулярных координационных совещаний представителей уполномоченных органов Сторон (далее - Координационное совещание).

Статья 15

      Спорные вопросы между Сторонами, возникающие при применении и толковании настоящего Соглашения, решаются путем консультаций и переговоров заинтересованных Сторон в рамках Координационного совещания или посредством другой согласованной Сторонами процедуры.

Статья 16

      Настоящее Соглашение не затрагивает прав и обязательств каждой из Сторон, вытекающих для нее из других международных договоров, участницей которых она является.

Статья 17

      По согласию Сторон в настоящее Соглашение могут быть внесены изменения и дополнения, являющиеся его неотъемлемой частью, которые оформляются соответствующим протоколом.

Статья 18

      Настоящее Соглашение вступает в силу по истечении 30 дней с даты получения депозитарием третьего уведомления о выполнении подписавшими его Сторонами внутригосударственных процедур, необходимых для его вступления в силу.
      Для Сторон, выполнивших внутригосударственные процедуры позднее, настоящее Соглашение вступает в силу по истечении 30 дней с даты получения депозитарием соответствующих документов.

Статья 19

      Настоящее Соглашение заключается на неопределенный срок. Каждая из Сторон вправе выйти из настоящего Соглашения, направив депозитарию письменное уведомление о таком своем намерении не позднее чем за 6 месяцев до выхода и урегулировав финансовые и иные обязательства, возникшие за время действия Соглашения.

Статья 20

      Настоящее Соглашение после его вступления в силу открыто для присоединения любого государства - участника СНГ путем передачи депозитарию документа о присоединении.
      Для присоединяющегося государства настоящее Соглашение вступает в силу по истечении 30 дней с даты получения депозитарием документа о присоединении.

      Совершено в городе Душанбе 3 сентября 2011 года в одном подлинном экземпляре на русском языке. Подлинный экземпляр хранится в Исполнительном комитете Содружества Независимых Государств, который направит каждому государству, подписавшему настоящее Соглашение, его заверенную копию.

      За Азербайджанскую Республику         За Российскую Федерацию

      За Республику Армения                 За Республику Таджикистан

      За Республику Беларусь                За Туркменистан

      За Республику Казахстан               За Республику Узбекистан

      За Кыргызскую Республику              За Украину

      За Республику Молдова

Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер халықтарының 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы ерлігі мен батырлығы туралы мәңгі есте сақтау туралы келісімді бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2012 жылғы 1 маусымдағы № 332 Жарлығы

      «Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы» 2005 жылғы 30 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабына сәйкесҚАУЛЫ ЕТЕМІН:
      1. Қоса беріліп отырған 2011 жылғы 3 қыркүйекте Душанбе қаласында жасалған Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер халықтарының 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы ерлігі мен батырлығы туралы мәңгі есте сақтау туралы келісім бекітілсін.
      2. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Президенті                                 Н. Назарбаев

Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер
халықтарының 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы ерлігі
мен батырлығы туралы мәңгі есте сақтау туралы
КЕЛІСІМ

      Бұдан әрі Тараптар деп аталатын Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер,
      ізгілік саласындағы халықаралық құқықтың жалпыға танылған қағидаттары мен нормаларын, 1949 жылғы 12 тамыздағы Женева конвенциялары мен 1977 жылғы 8 маусымдағы оларға Қосымша хаттамаларды, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы (бұдан әрі - ТМД) шеңберінде қабылданған халықаралық шарттар мен шешімдерді басшылыққа ала отырып,
      ТМД-ға қатысушы мемлекеттердің халықтары фашизмді жеңуде шешуші үлес қосқанын ескере отырып,
      ТМД-ға қатысушы мемлекеттер халықтарының 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы ерлігі мен батырлығын ұмытпауға және ол мәңгі есте сақтауға ұмтыла отырып,

      төмендегілер туралы келісті:

1-бап

      Осы Келісімнің мақсаттары үшін төмендегі терминдер мынаны білдіреді:
      мәңгі есте сақтау - қаза тапқан әскери қызметшілерге, олардың ерлігі мен батырлығына құрметпен қарауды сақтауға бағытталған, жауынгерлер жерленген орындар мен әскери ескерткіштерді жайластырумен, сақтаумен, және күтіп ұстаумен, оның негізінде электрондық деректер банкін құру үшін есепке алынбаған жауынгерлер жерленген орындар мен қаза тапқан әскери қызметшілердің жеке деректерін анықтау, сондай-ақ Тараптардың ұлттық заңнамасында көзделген қосымша іс-шараларды жүзеге асыру мақсатында іздеу жұмыстарын жүргізумен тікелей байланысты қызмет;
      қаза тапқан әскери қызметшілер - Тараптардың аумақтарында КСРО Қарулы Күштерінің, партизан жасақтарының және басқа да фашизмге қарсы жасырын құралымдардың құрамына кірген, тыл еңбеккерлері болған, 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы жауынгерлік іс-қимылдар барысында қаза тапқан және жерленген, тұтқында болған, сондай-ақ оның зардаптарының нәтижесінде госпитальдарда, оның ішінде соғыстан кейінгі уақытта қайтыс болған бұрынғы КСРО азаматтары;
      жауынгерлер жерленген орындар - Тараптардың аумақтарындағы жеке және бауырластар зираттарын, бейіттерді немесе бейіттер учаскелерін қоса алғанда, қаза тапқан әскери қызметшілер жерленген орындар;
      әскери ескерткіштер - Тараптардың аумақтарында орналасқан 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысының окиғаларымен байланысты мемориалдық және басқа да құрылыстар, ескерткіштер, мемориалдар, ескерткіш орындар, аумақтар мен объектілер;
      есепке алынбаған жауынгерлер жерленген орындар - Тараптардың ұлттық заңнамасына сәйкес тіркелмеген, әскери қызметшілер мен соғыстың азаматтық құрбандары жерленген (қаза тапқан) орындар;
      жауынгерлер жерленген орындарды жайластыру - жерлеу орындарының шектерін белгілеу және естелік белгілерін, құлпытастарды, ескерткіштерді немесе өзге де мемориалдық құрылыстарды орнату немесе оларды қайта қалпына келтіру және жөндеу, сондай-ақ басқа да қажетті іс-шаралар;
      жауынгерлер жерленген орындарды және әскери ескерткіштерді күтіп ұстау - жауынгерлер жерленген орындардың және әскери ескерткіштердің күтіп ұсталуын қамтамасыз ету, оларды тиісті тәртіппен ұстау;
      іздеу жұмыстары - есепке алынбаған жауынгерлер жерленген орындарды және Отанды қорғау кезінде қаза тапқандардың немесе хабарсыз кеткендердің жерленбеген мәйіттерін анықтау жолымен мәңгі есте сақтау нысаны, сондай-ақ қаза тапқандар мен хабарсыз кеткендерді мәңгі есте сақтау үшін олардың есімдерін анықтау.

2-бап

      Тараптар ТМД-ға қатысушы мемлекеттер халықтарының 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы ерлігі мен батырлығы туралы мәңгі есте сақтау саласындағы гуманитарлық ынтымақтастықты одан әрі дамыту үшін келісілген шараларды қабылдайды және осы мақсаттарда:
      қаза тапқан әскери қызметшілер туралы есте сақтау, жауынгерлер жерленген орындарды және әскери ескерткіштерді ұстау мен күтіп ұстау жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады;
      іздеу жұмыстарын жалғастырады, қаза тапқан әскери қызметшілерді әскери құрметпен жерлеуді қамтамасыз етеді;
      ТМД-ға қатысушы мемлекеттер халықтарының 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы өшпес ерлігі туралы фактілерді жариялауды ұйымдастырады;
      осы Келісімді іске асырудағы ынтымақтастықтың құқықтық тетіктерін жетілдіреді.

3-бап

      Тараптар жауынгерлер жерленген орындарды және әскери ескерткіштерді анықтаумен, есепке алумен, жайластырумен және күтіп ұстаумен, сондай-ақ қаза тапқан әскери қызметшілердің мәйіттерін эксгумациялаумен және оларды қайта жерлеумен байланысты мәселелерді шешу кезінде осы Келісімді және олар орналасқан аумақтағы Тараптың заңнамасын басшылыққа алады.
      Тараптар ТМД-ға қатысушы мемлекеттер халықтарының 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы ерлігі мен батырлығы туралы мәңгі есте сақтау жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырған кезде ТМД-ға қатысушы мемлекеттер халықтарының зираттардағы және әскери ескерткіштердегі жазуларды коса алғанда, ұлттық, діни және өзге де әдет-ғұрыптардың белгілерін ескереді.

4-бап

      Тараптар өз аумақтарында орналасқан жауынгерлер жерленген орындармен әскери ескерткіштерді қорғауды және сақтауды қамтамасыз етеді.
      Жаңадан анықталған жауынгерлер жерленген орындарды жайластыру мәйіттер табылған орындарда немесе бұл мүмкін болмаса, қаза тапқан әскери қызметшілерді есте сақтауға лайықты орындарда жүргізіледі.

5-бап

      Тараптар өз аумақтарында орналасқан жауынгерлер жерленген орындар мен әскери ескерткіштерді анықтауға, есепке алуға, жайластыруға, күтіп ұстауға және оларды күтуге, сондай-ақ қаза тапқан әскери қызметшілердің мәйіттерін эксгумациялаумен, орнын ауыстырумен және оларды қайта жерлеумен байланысты мәселелерді шешуге ықпал етеді.
      Тараптар бір-бірін жауынгерлер жерленген орындардың және әскери ескерткіштердің бар болуы, орналасқан жері, жай-күйі туралы хабардар етеді және қаза тапқан әскери қызметшілердің атаулы тізімдерімен және олардың жерленген орындары туралы басқа да жеке деректермен, сондай-ақ осы Келісімді іске асырумен байланысты басқа да ақпаратпен алмасады.

6-бап

      Тараптар іздеу жұмыстарын жүргізуді, қаза тапқан әскери қызметшілерді әскери құрметпен жерлеуді қамтамасыз етеді, өз аумақтарындағы жауынгерлер жерленген орындарды есепке алу үшін қажетті шараларды қабылдайды.
      Тараптар іздеу жұмыстарын жүргізу, қаза тапқан әскери қызметшілердің мәйіттерін қайта жерлеу, жауынгерлер жерленген орындарды жайластыру және күтіп ұстау жөніндегі бірлескен шараларды жүзеге асыруы мүмкін.
      Осы Келісімнің шеңберінде жүргізілетін бірлескен іс-шараларды қаржыландыру Тараптардың қосымша уағдаластықтарына сәйкес жүзеге асырылады.

7-бап

      Тараптар өз ұлттық заңнамасына сәйкес бұрыннан бар және жаңадан жайластырылатын жауынгерлер жерленген орындар мен әскери ескерткіштерге жер учаскелерін өтеусіз және мерзімсіз пайдалануға беруді қамтамасыз етеді.
      Тараптар өзара мүдделілік кезінде жауынгерлер жерленген орындарды жаңа жер учаскелеріне жайластыру, қаза тапқан әскери қызметшілердің мәйіттерін қайта жерлеуді жүргізу, әскери ескерткіштердің орнын ауыстыру туралы бір-бірін хабардар етеді.

8-бап

      Қаза тапқан әскери қызметшілердің мәйіттерін мүдделі Тарапқа беру мақсатында эксгумациялау тек мүдделі Тараптың қолдаухаты бойынша және аумағында мәйіттер жатқан Тараптың келісімімен, оның ұлттық заңнамасын ескере отырып жүзеге асырылады.
      Өзара хабарламалар Тараптардың дипломатиялық арналары арқылы беріледі.

9-бап

      Тараптар өз аумақтарында орналасқан жауынгерлер жерленген орындар мен әскери ескерткіштерді ұстау және күту жөніндегі шығыстарды өздері көтереді.
      Әрбір Тарап өзара уағдаластық негізінде басқа Тараптардың аумақтарында орналасқан жауынгерлер жерленген орындар мен әскери ескерткіштерді көркейту және күтіп ұстау жөніндегі жұмыстарды өз есебінен жүзеге асыруы мүмкін. Мұндай қызметті қаржыландыру мәселелері Тараптардың жеке уағдаластықтарымен айқындалады.
      Қаза тапкан әскери қызметшілер мен соғыстың азаматтық құрбандарының мәйіттерін эксгумациялауға, тасымалдауға және қайта жерлеуге, сондай-ақ жауынгерлер жерленген орындарды, соның ішінде жаңа анықталғандарын жайластыруға шығыстарды осы жұмыстарды жүргізіп жатқан Тарап өтініш немесе шешім бойынша өзі көтереді.

10-бап

      Тараптар өз ұлттық заңнамасына сәйкес өз аумақтарында орналасқан жауынгерлер жерленген орындар мен әскери ескерткіштерге Тараптар азаматтарының еркін баруына жәрдемдеседі.

11-бап

      Тараптар жауынгерлер жерленген орындар мен әскери ескерткіштерге қатысты вандализм және қорлау оқиғаларына жол бермеу және оның жолын кесу үшін шаралар қабылдайды.
      Құқыққа қарсы әрекеттер жасалған жауынгерлер жерленген орындар мен әскери ескерткіштерге келтірілген зиянды жою шығыстарын аумағында осындай оқиға орын алған Тарап өзінің ұлттық заңнамасына сәйкес көтереді.

12-бап

      Тараптар өздерінің ұлттық заңнамасына сәйкес өз аумақтарында әрекет ететін қоғамдық бірлестіктермен (ұйымдармен) осы Келісім шеңберіндегі нақты іс-шараларды жүзеге асыру туралы уағдаластықтарға қол жеткізуді қоса алғанда, қаза тапқан әскери қызметшілерді мәңгі есте сақтау саласында ынтымақтастық жасайды.

13-бап

      Әрбір Тарап осы Келісімді іске асыру жүктелетін уәкілетті органды айқындайды, онымен бір уақытта оның күшіне енуі үшін қажетті мемлекетішілік рәсімдердің орындалғаны туралы хабардар ете отырып, бұл туралы депозитарийді хабардар етеді.
      Уәкілетті органның атауы өзгерген жағдайда тиісті Тарап 30 күн ішінде ол туралы депозитарийді хабардар етеді.
      Тараптардың уәкілетті органдары осы Келісімді іске асырудың техникалық мәселелері бойынша тікелей өзара іс-қимыл жасайды.

14-бап

      Осы Келісімді іске асыру жөніндегі қызметті үйлестіру Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің Қорғаныс министрлерінің кеңесіне жүктеледі.
      Осы Келісімде баяндалған міндеттерді орындаудағы ынтымақтастық тетіктерін дамыту мақсатында, сондай-ақ бірлесіп шешуді талап ететін мәселелерді қарау үшін Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер Қорғаныс министрлері кеңесінің Хатшылығы Тараптардың уәкілетті органдары өкілдерінің жүйелі үйлестіру кеңестерін (бұдан әрі - Үйлестіру кеңесі) ұйымдастырады.

15-бап

      Осы Келісімді қолдану және түсіндіру кезінде Тараптар арасында туындайтын даулы мәселелер Үйлестіру кеңесі шеңберінде мүдделі Тараптардың консультациялары және келіссөздері жолымен немесе Тараптармен келісілген басқа да рәсім арқылы шешілетін болады.

16-бап

      Осы Келісім Тараптардың әрқайсысы қатысушысы болып табылатын басқа халықаралық шарттардан туындайтын оның құқықтары мен міндеттемелерін қозғамайды.

17-бап

      Тараптардың өзара келісімі бойынша осы Келісімге оның ажырамас бөлігі болып табылатын, тиісті хаттамамен ресімделетін өзгерістер мен толықтырулар енгізілуі мүмкін.

18-бап

      Осы Келісім оның күшіне енуі үшін қажетті мемлекетішілік рәсімдерді оған қол қойған Тараптардың орындағаны туралы үшінші хабарламаны депозитарий алған күнінен бастап 30 күн өткен соң күшіне енеді.
      Мемлекетішілік рәсімдерді кешіктіріп орындаған Тараптар үшін осы Келісім депозитарий тиісті құжаттарды алған күнінен бастап 30 күн өткен соң күшіне енеді.

19-бап

      Осы Келісім белгіленбеген мерзімге жасалады. Тараптардың әрқайсысы шығуға дейін кемінде 6 ай бұрын депозитарийге өзінің осындай ниеті туралы жазбаша хабарлама жолдай отырып және осы Келісімнің қолданылуы кезінде туындаған қаржылық және өзге де міндеттемелерін реттей отырып, осы Келісімнен шығуға құқылы.

20-бап

      Осы Келісім ол күшіне енгеннен кейін депозитарийге қосылу туралы құжат беру жолымен ТМД-ға қатысушы кез келген мемлекеттің қосылуы үшін ашық.
      Қосылатын мемлекет үшін осы Келісім депозитарий қосылу туралы құжатты алған күнінен бастап 30 күн өткен соң күшіне енеді.
      2011 жылғы 3 қыркүйекте Душанбе қаласында орыс тілінде бір түпнұсқа данада жасалды. Түпнұсқа данасы осы Келісімге қол қойған әрбір мемлекетке оның расталған көшірмесін жолдайтын Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Атқарушы комитетінде сақталады.

      Әзірбайжан Республикасы үшін      Ресей Федерациясы үшін
      Армения Республикасы үшін         Тәжікстан Республикасы үшін
      Беларусь Республикасы үшін        Түрікменстан үшін
      Қазақстан Республикасы үшін       Өзбекстан Республикасы үшін
      Қырғыз Республикасы үшін          Украина үшін
      Молдова Республикасы үшін