О подписании Договора между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Республикой Таджикистан, Туркменистаном и Республикой Узбекистан о дружбе, добрососедстве и сотрудничестве в целях развития Центральной Азии в XXI веке

Указ Президента Республики Казахстан от 20 июля 2022 года № 963.

Подлежит опубликованию в Собрании актов Президента и Правительства Республики Казахстан

В соответствии со статьей 8 Закона Республики Казахстан "О международных договорах Республики Казахстан" ПОСТАНОВЛЯЮ:

1. Одобрить прилагаемый проект Договора между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Республикой Таджикистан, Туркменистаном и Республикой Узбекистан о дружбе, добрососедстве и сотрудничестве в целях развития Центральной Азии в XXI веке.

2. Настоящий Указ вводится в действие со дня его подписания.

Президент Республики Казахстан

К. Токаев

	ОДОБРЕН Указом Президента Республики Казахстан от 20 июля 2022 года № 963
	Проект

Договор
между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Республикой Таджикистан, Туркменистаном и Республикой Узбекистан о дружбе, добрососедстве и сотрудничестве в целях развития Центральной Азии в XXI веке

Республика Казахстан, Кыргызская Республика, Республика Таджикистан, Туркменистан и Республика Узбекистан, именуемые далее Договаривающимися Сторонами,

учитывая глубокую историческую и культурную общность народов государств Центральной Азии,

признавая исключительную значимость и непреходящую ценность государственного суверенитета, территориальной целостности, стабильности для поступательного развития государств Центральной Азии,

будучи убежденными, что дальнейшее укрепление отношений дружбы, добрососедства и стратегического партнерства отвечает коренным интересам народов государств Центральной Азии,

исходя из взаимного стремления к последовательному углублению политического диалога и интенсификации взаимовыгодного многопланового сотрудничества,

подтверждая приверженность общепризнанным принципам и нормам международного права, прежде всего целям и принципам Устава Организации Объединенных Наций,

осознавая высокий уровень ответственности за обеспечение стабильности, безопасности и межнационального согласия в Центральной Азии, являющихся основой устойчивого развития всего региона,

признавая необходимость координации действий и важность совместных усилий в целях укрепления стабильности в регионе,

заявляя о своей решимости далее продвигать идею региональной кооперации, направленной на всестороннее развитие экономического, водно-энергетического, транспортного, логистического, туристического и культурно-гуманитарного потенциалов государств Центральной Азии, а также повышение благосостояния и качества жизни граждан всех Договаривающихся Сторон,

отмечая значимость дальнейшего развития политического диалога и всестороннего сотрудничества в рамках Консультативных встреч глав государств Центральной Азии как основополагающей платформы взаимодействия Договаривающихся Сторон,

признавая важность совместных усилий по созданию зоны мира и процветания в Центральной Азии, а также достижению высоких целей регионального сотрудничества в XXI веке, отвечающего интересам всех Договаривающихся Сторон,

договорились о нижеследующем.

Статья 1

Договаривающиеся Стороны строят свои отношения на основе взаимного уважения, равенства, взаимопонимания и всестороннего учета интересов друг друга.

Договаривающиеся Стороны намерены консолидировать свои усилия в целях обеспечения прочного мира в регионе и создания благоприятных условий для устойчивого и поступательного развития государств Центральной Азии.

Статья 2

Договаривающиеся Стороны развивают взаимоотношения на основе доверия, стремления к установлению и укреплению стратегического партнерства и многопланового сотрудничества, а также руководствуясь принципами взаимного уважения государственного суверенитета, территориальной целостности и нерушимости границ, невмешательства во внутренние дела и мирного урегулирования споров, неприменения силы или угрозы силой, взаимной выгоды и мирного сосуществования, соблюдения основных прав и свобод человека, добросовестного выполнения международных обязательств, других общепризнанных принципов и норм международного права.

Статья 3

Договаривающиеся Стороны взаимно уважают пути политического, экономического, социального и культурного развития, выбранного каждой из Договаривающихся Сторон.

Статья 4

Договаривающиеся Стороны тесно взаимодействуют в целях укрепления мира, стабильности и безопасности в Центральной Азии, в том числе осуществляют на регулярной основе пятисторонние консультации по актуальным вопросам региональной и международной повесток дня, представляющим взаимный интерес.

Договаривающиеся Стороны в целях расширения равноправного доверительного партнерства и стратегического взаимодействия способствуют повышению эффективности формата Консультативных встреч глав государств Центральной Азии, совершенствуют существующие механизмы пятистороннего взаимодействия, а также при необходимости создают иные консультативно-совещательные органы и межгосударственные структуры.

Статья 5

Договаривающиеся Стороны оказывают друг другу всестороннюю поддержку и взаимную помощь в вопросах предотвращения угрозы их независимости, суверенитету и территориальной целостности.

В случае возникновения ситуации, представляющей собой угрозу безопасности, суверенитету и территориальной целостности одной из Договаривающихся Сторон, могут быть проведены соответствующие консультации как в двустороннем формате, так и в рамках Консультативных встреч глав государств Центральной Азии с целью определения мер, способствующих эффективному предотвращению возникшей угрозы.

Статья 6

Договаривающиеся Стороны подтверждают твердую приверженность воздерживаться от применения силы или угрозы силой в межгосударственных отношениях между собой, обязуются не вступать в военные союзы, блоки либо в иные объединения государств, направленные против Договаривающихся Сторон, а также не принимать участие в действиях, направленных против любой из Договаривающихся Сторон.

В случае возникновения спорных вопросов Договаривающиеся Стороны решают их в духе взаимного уважения и взаимопонимания исключительно в рамках диалога мирным дипломатическим путем, в том числе посредством создания соответствующих механизмов взаимодействия в случае необходимости.

Договаривающиеся Стороны обязуются не допускать использования своих территорий, систем коммуникаций и другой инфраструктуры третьими государствами в ущерб государственному суверенитету, безопасности, стабильности, конституционному строю и территориальной целостности какой-либо другой из Договаривающихся Сторон.

Статья 7

Договаривающиеся Стороны осуществляют взаимодействие, направленное на обеспечение мира и безопасности в Центральной Азии.

Договаривающиеся Стороны развивают сотрудничество в военной и военно-технической сферах по тем вопросам, которые представляют взаимный интерес.

Статья 8

Договаривающиеся Стороны активно взаимодействуют в Организации Объединенных Наций, прилагают усилия по укреплению центральной роли ООН как наиболее авторитетной и универсальной международной организации.

Договаривающиеся Стороны расширяют сотрудничество в рамках других международных и региональных организаций, оказывают друг другу поддержку при рассмотрении вопросов, затрагивающих их интересы, и при необходимости проводят консультации для согласования своих позиций по актуальным вопросам международной обстановки, а также выступают с единых согласованных позиций в вопросах укрепления мира и безопасности в Центральной Азии.

Статья 9

Договаривающиеся Стороны укрепляют сотрудничество в области нераспространения оружия массового уничтожения, дальнейшего укрепления в Центральной Азии зоны, свободной от ядерного оружия, активно содействуют процессам ядерного разоружения, осуществляют меры по предупреждению распространения всех видов оружия массового уничтожения.

Статья 10

Договаривающиеся Стороны в соответствии со своими национальными законодательствами и международными обязательствами расширяют и углубляют сотрудничество в противодействии новым вызовам и угрозам безопасности, включая терроризм, экстремизм и сепаратизм, транснациональную организованную преступность, киберпреступность, нелегальную миграцию, торговлю людьми, незаконный оборот оружия, наркотических средств, психотропных веществ и их прекурсоров.

Договаривающиеся Стороны прилагают усилия для противодействия распространению идеологии терроризма и экстремизма, прежде всего среди молодежи, и ведут работу по профилактике религиозной нетерпимости, ксенофобии и этнической дискриминации.

Статья 11

Договаривающиеся Стороны поощряют сотрудничество между их исполнительной, законодательной и судебной ветвями власти, содействуют развитию и укреплению сотрудничества между ними, а также политическими партиями, общественными организациями и средствами массовой информации государств Центральной Азии.

Статья 12

Договаривающиеся Стороны принимают все необходимые меры по расширению и углублению экономического сотрудничества между государствами Центральной Азии, в том числе в сферах торговли, инвестиций, промышленности, сельского хозяйства, транспорта, логистики, энергетики, туризма и иных областях, представляющих взаимный интерес.

Договаривающиеся Стороны взаимодействуют в рамках различных международных экономических, финансовых и других организаций и институтов, оказывая поддержку друг другу в участии или вступлении в те международные организации, членом которых является одна из Договаривающихся Сторон.

Статья 13

Договаривающиеся Стороны развивают инвестиционное сотрудничество, включая стимулирование и взаимную защиту инвестиций, создание совместных предприятий, логистических и инфраструктурных объектов, реализацию совместных проектов, направленных на повышение конкурентоспособности национальных экономик и благосостояния населения государств Центральной Азии.

Договаривающиеся Стороны создают благоприятные условия для предпринимательской и иной хозяйственной деятельности, содействуют развитию различных форм объединений и прямых связей между их гражданами, предприятиями и другими субъектами экономического сотрудничества.

Статья 14

Договаривающиеся Стороны содействуют дальнейшему развитию транзитно-транспортного потенциала региона путем широкого использования существующих и создания новых железнодорожных, автомобильных, воздушных и водных коммуникаций, а также посредством упрощения административных процедур при трансграничных перевозках.

Договаривающиеся Стороны предпринимают необходимые меры для формирования в Центральной Азии сети индустриально-логистических и оптово-распределительных центров в целях обеспечения благоприятных условий для облегчения транзита продукции и товаров.

Статья 15

Договаривающиеся Стороны содействуют развитию межрегионального и приграничного сотрудничества и созданию благоприятных условий для расширения торгово-экономических, хозяйственных, культурных и гуманитарных связей между их административно-территориальными единицами.

Статья 16

Договаривающиеся Стороны на условиях взаимности оказывают содействие в осуществлении деятельности дипломатических, консульских, торговых и других официальных представительств друг друга.

Статья 17

Договаривающиеся Стороны расширяют сотрудничество по комплексному и рациональному использованию водно-энергетических ресурсов с учетом интересов всех Договаривающихся Сторон в соответствии с международными договорами, участницами которых являются Договаривающиеся Стороны.

Статья 18

Договаривающиеся Стороны развивают сотрудничество в сферах охраны окружающей среды и обеспечения экологической безопасности, борьбы с опустыниванием и изменением климата.

Договаривающиеся Стороны координируют усилия в сохранении экологической системы региона Центральной Азии, восстановлении биоразнообразия, а также в рекультивации урановых хвостохранилищ, прежде всего, расположенных в зонах, потенциально подверженных рискам стихийных бедствий.

Договаривающиеся Стороны оказывают взаимную помощь в предупреждении и ликвидации на их территориях последствий стихийных бедствий, крупных аварий и техногенных катастроф, а также развивают сотрудничество в области борьбы с последствиями экологических катастроф и антропогенного воздействия на природную среду.

Статья 19

Договаривающиеся Стороны объединяют и координируют усилия в деле восстановления экологической системы бассейна Аральского моря и районов Приаралья, взаимодействуют в выработке и реализации международных и региональных программ в этой области.

Договаривающиеся Стороны предпримут необходимые усилия по совершенствованию организационной структуры и договорно-правовой базы Международного Фонда спасения Арала с учетом интересов всех государств Центральной Азии.

Статья 20

Договаривающиеся Стороны расширяют сотрудничество в области образования.

В этих целях Договаривающиеся Стороны взаимодействуют и создают благоприятные условия в сфере подготовки кадров, обмена учеными, специалистами и студентами, всемерно способствуют сотрудничеству между образовательными учреждениями, в том числе в целях разработки совместных программ обучения и по другим направлениям, представляющим взаимный интерес.

Статья 21

Договаривающиеся Стороны углубляют сотрудничество в области фундаментальных и прикладных исследований, используя достижения современной науки, техники и технологий, содействуют расширению научных контактов на долговременной основе между национальными академиями наук, научными центрами и высшими учебными заведениями, поощряют осуществление общих программ и проектов, в том числе в сфере цифровых и нанотехнологий, искусственного интеллекта и других инновационных технологий, оказывают содействие созданию и деятельности совместных научных и научно-производственных объединений, а также международных центров на базе своих научных объектов.

Статья 22

Договаривающиеся Стороны развивают сотрудничество в области исследования и использования космического пространства в мирных целях, проводят совместные научные исследования в этой области и используют их результаты в интересах всех Договаривающихся Сторон.

Договаривающиеся Стороны взаимодействуют и создают благоприятные условия в сфере подготовки кадров, обмена учеными, инженерами и техническими специалистами в целях разработки совместных программ и проектов в космической отрасли.

Статья 23

Договаривающиеся Стороны развивают сотрудничество в информационно-коммуникационной сфере, включая обмен опытом и другое взаимодействие по внедрению и развитию электронного правительства, цифровизации отраслей экономики.

Статья 24

Договаривающиеся Стороны развивают сотрудничество в области здравоохранения.

Договаривающиеся Стороны предпринимают совместные действия по охране здоровья населения, противодействию эпидемиям, природно-очаговым и другим опасным инфекциям, развитию медицинской науки, обмену опытом в области подготовки кадров медицинского и фармацевтического профиля, внедрению новых дистанционных технологий в сфере здравоохранения и развития телемедицины.

Договаривающиеся Стороны развивают взаимодействие и обмен опытом национальных эпидемиологических служб путем проведения совместных тренингов, учений, семинаров, конференций и других мероприятий, а также реализации региональных проектов и программ.

Статья 25

Договаривающиеся Стороны всемерно способствуют сохранению духовной и культурной общности народов, обеспечивают защиту этнической, языковой, культурной и религиозной самобытности этнических групп, проживающих на территориях Договаривающихся Сторон, создают условия для сохранения и развития этой самобытности, и их равноправного участия в культурной, социальной и экономической жизни, а также в государственных делах в соответствии с национальными законодательствами Договаривающихся Сторон.

Договаривающиеся Стороны поддерживают на своих территориях деятельность информационно-культурных центров других Договаривающихся Сторон, осуществляющих культурно-просветительскую и информационную работу и поддерживающих связи с национально-культурными объединениями с соблюдением требований, установленных законодательством государства их местонахождения.

Договаривающиеся Стороны предпринимают совместные действия на международных площадках для продвижения и популяризации общего культурного и исторического наследия государств Центральной Азии.

В целях укрепления единого культурного пространства на основе сложившейся исторической общности и межнациональных связей Договаривающиеся Стороны способствуют контактам между деятелями культуры, литературы и искусства государств Центральной Азии.

Статья 26

Договаривающиеся Стороны гарантируют защиту законных прав и интересов граждан других Договаривающихся Сторон, находящихся или временно пребывающих на их территориях, предпримут меры по дальнейшему облегчению миграционных требований в отношении граждан друг друга.

Договаривающиеся Стороны гарантируют защиту законных прав и интересов граждан других Договаривающихся Сторон, находящихся или пребывающих на своей территории, в соответствии с национальными законодательствами и международными обязательствами Договаривающихся Сторон.

Статья 27

В целях расширения туристических возможностей Договаривающиеся Стороны предпримут совместные усилия по продвижению Центральной Азии как единого культурно-исторического региона и туристического бренда.

Статья 28

В целях выполнения настоящего Договора, Договаривающиеся Стороны принимают международные договоры и иные документы в конкретных областях сотрудничества, представляющих взаимный интерес.

Статья 29

Настоящий Договор не затрагивает прав и обязательств Договаривающихся Сторон, вытекающих из других международных договоров, участницами которых они являются.

Статья 30

По взаимному согласию Договаривающихся Сторон в настоящий Договор могут быть внесены изменения и дополнения, являющиеся его неотъемлемой частью и оформляемые отдельными протоколами.

Статья 31

В случае возникновения споров или разногласий при толковании или применении положений настоящего Договора, Договаривающиеся Стороны разрешают их путем консультаций и переговоров.

Статья 32

Настоящий Договор заключается на неопределенный срок.

Настоящий Договор подлежит ратификации Договаривающимися Сторонами и вступает в силу на тридцатый день после получения депозитарием последней ратификационной грамоты.

Настоящий Договор подлежит регистрации в Секретариате Организации Объединенных Наций в соответствии со статьей 102 Устава ООН.

Каждая из Договаривающихся Сторон вправе выйти из настоящего Договора, письменно уведомив об этом депозитария.

В отношении такой Договаривающейся Стороны настоящий Договор прекращает действие по истечении шести месяцев с даты получения депозитарием такого уведомления.

Депозитарий информирует другие Договаривающиеся Стороны о прекращении действия настоящего Договора в отношении такой Договаривающейся Стороны.

Депозитарием настоящего Договора является Республика Казахстан.

Депозитарий направляет каждой Договаривающейся Стороне заверенную копию настоящего Договора.

Совершено в городе Чолпон-Ата 21 июля 2022 года в одном подлинном экземпляре на казахском, кыргызском, таджикском, туркменском, узбекском и русском языках, причем все тексты имеют одинаковую силу.

Для целей толкования положений настоящего Договора Договаривающиеся Стороны обращаются к тексту на русском языке.

За Республику Казахстан

За Кыргызскую Республику

За Республику Таджикистан

За Туркменистан

За Республику Узбекистан

Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Түрікменстан және Өзбекстан Республикасы арасындағы XXI ғасырда Орталық Азияны дамыту мақсатындағы достық, тату көршілік және ынтымақтастық туралы шартқа қол қою туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 20 шілдедегі № 963 Жарлығы.

Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметі актілерінің жинағында жариялануға тиіс

"Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабына сәйкес ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Түрікменстан және Өзбекстан Республикасы арасындағы XXI ғасырда Орталық Азияны дамыту мақсатындағы достық, тату көршілік және ынтымақтастық туралы шарттың жобасы мақұлдансын.

2. Осы Жарлық қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының

Президенті Қ.Тоқаев

Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 20 шілдедегі № 963 Жарлығымен МАҚҰЛДАНҒАН Жоба

Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Түрікменстан және Өзбекстан Республикасы арасындағы XXI ғасырда Орталық Азияны дамыту мақсатындағы достық, тату көршілік және ынтымақтастық туралы шарт

Бұдан әрі Уағдаласушы Тараптар деп аталатын Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Түрікменстан және Өзбекстан Республикасы

Орталық Азия мемлекеттері халықтарының терең тарихи және мәдени ортақтығын ескере отырып,

Орталық Азия мемлекеттерінің үдемелі дамуы үшін мемлекеттік егемендіктің, аумақтық тұтастықтың, тұрақтылықтың айрықша маңыздылығы мен баға жетпес құндылығын мойындай отырып,

достық, тату көршілік және стратегиялық әріптестік қатынастарды одан әрі нығайту Орталық Азия мемлекеттері халықтарының түпкі мүдделеріне сай келетініне сенімді бола отырып,

саяси диалогты дәйекті түрде тереңдетуге және өзара тиімді көпжоспарлы ынтымақтастықты қарқындатуға өзара ұмтылысты негізге ала отырып,

халықаралық құқықтың жалпыға бірдей танылған қағидаттары мен нормаларына, ең алдымен Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының мақсаттары мен қағидаттарына бейілділікті растай отырып,

бүкіл өңірдің орнықты дамуының негізі болып табылатын Орталық Азиядағы тұрақтылықты, қауіпсіздікті және ұлтаралық келісімді қамтамасыз ету үшін жауапкершіліктің жоғары деңгейін сезіне отырып,

өңірдегі тұрақтылықты нығайту мақсатында іс-қимылдарды үйлестіру қажеттілігін және бірлескен күш-жігердің маңыздылығын мойындай отырып, Орталық Азия мемлекеттерінің экономикалық, су-энергетикалық, көліктік, логистикалық, туристік және мәдени-гуманитарлық әлеуетін жан-жақты дамытуға бағытталған өңірлік кооперация, сондай-ақ барлық Уағдаласушы Тараптар азаматтарының әл-ауқаты мен өмір сүру сапасын арттыру идеясын одан әрі ілгерілетуге өзінің табандылығы туралы мәлімдей отырып,

Уағдаласушы Тараптардың өзара іс-қимылының негіз қалаушы тұғырнамасы ретінде Орталық Азия мемлекеттері басшыларының Консультативтік кездесулері шеңберінде саяси диалогты және жан-жақты ынтымақтастықты одан әрі дамытудың маңыздылығын атап өте отырып,

Орталық Азияда бейбітшілік пен өсіп-өркендеу аймағын құру, сондай-ақ барлық Уағдаласушы Тараптардың мүдделеріне сай келетін XXI ғасырда өңірлік ынтымақтастықтың биік мақсаттарына қол жеткізу жөніндегі бірлескен күш-жігердің маңыздылығын мойындай отырып, төмендегілер туралы уағдаласты.

1-бап

Уағдаласушы Тараптар өз қарым-қатынастарын өзара құрмет, теңдік, өзара түсіністік және бір-бірінің мүдделерін жан-жақты ескеру негізінде құрады.

Уағдаласушы Тараптар өңірдегі берік бейбітшілікті қамтамасыз ету және Орталық Азия мемлекеттерінің орнықты және үдемелі дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасау мақсатында өздерінің күш-жігерін жұмылдыруға ниеттенеді.

2-бап

Уағдаласушы Тараптар өзара қарым-қатынастарын сенім, стратегиялық әріптестікті және көпжоспарлы ынтымақтастықты орнату мен нығайтуға ұмтылу негізінде, сондай-ақ мемлекеттік егемендікті, аумақтық тұтастықты және шекаралардың мызғымастығын өзара құрметтеу, ішкі істерге араласпау және дауларды бейбіт жолмен реттеу, күш қолданбау немесе күш қолдану қатерін төндірмеу, өзара тиімділік және бейбіт қатар өмір сүру, адамның негізгі құқықтары мен бостандықтарын сақтау, халықаралық міндеттемелерді адал орындау қағидаттарын, халықаралық құқықтың жалпыға бірдей танылған басқа да қағидаттары мен нормаларын сақтауды басшылыққа ала отырып дамытады.

3-бап

Уағдаласушы Тараптар әрбір Уағдаласушы Тараптардың таңдап алған саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени даму жолдарын өзара құрметтейді.

4-бап

Уағдаласушы Тараптар Орталық Азиядағы бейбітшілікті, тұрақтылық пен қауіпсіздікті нығайту мақсатында тығыз өзара іс-қимыл жасайды, оның ішінде өзара мүдделілікті білдіретін өңірлік және халықаралық күн тәртібінің өзекті мәселелері бойынша бесжақты консультацияларды тұрақты негізде жүзеге асырады.

Уағдаласушы Тараптар тең құқықты сенімді әріптестікті және стратегиялық өзара іс-қимылды кеңейту мақсатында Орталық Азия мемлекеттері басшыларының Консультативтік кездесулері форматының тиімділігін арттыруға ықпал етеді, қолданыстағы бесжақты өзара іс-қимыл тетіктерін жетілдіреді, сондай-ақ қажет болған кезде өзге де консультативтік-кеңесші органдар мен мемлекетаралық құрылымдарды құрады.

5-бап

Уағдаласушы Тараптар өздерінің тәуелсіздігіне, егемендігіне және аумақтық тұтастығына қауіп-қатерді болғызбау мәселелерінде бір-біріне жан-жақты қолдау және өзара көмек көрсетеді.

Уағдаласушы Тараптардың бірінің қауіпсіздігіне, егемендігіне және аумақтық тұтастығына қатер төндіретін ахуал туындаған жағдайда, туындаған қатердің тиімді алдын алуға ықпал ететін шараларды айқындау мақсатында екіжақты форматта да, Орталық Азия мемлекеттері басшыларының Консультативтік кездесулері шеңберінде де тиісті консультациялар өткізілуі мүмкін.

6-бап

Уағдаласушы Тараптар өзара мемлекетаралық қатынастарда күш қолданудан немесе күш қолдану қатерін төндіруден тартынуға нық бейілділігін растайды, Уағдаласушы Тараптарға қарсы бағытталған мемлекеттердің әскери одақтарына, блоктарына не өзге де бірлестіктеріне кірмеуге, сондай-ақ Уағдаласушы Тараптардың кез келгеніне қарсы бағытталған іс-қимылдарға қатыспауға міндеттенеді.

Даулы мәселелер туындаған жағдайда Уағдаласушы Тараптар оларды өзара құрмет пен өзара түсіністік рухында тек қана диалог шеңберіндегі бейбіт дипломатиялық жолмен, оның ішінде қажет болған жағдайда өзара іс-қимылдың тиісті тетіктерін құру арқылы шешеді.

Уағдаласушы Тараптар үшінші мемлекеттердің өз аумақтарын, коммуникация жүйелерін және басқа да инфрақұрылымын қандай да бір басқа Уағдаласушы Тараптың мемлекеттік егемендігіне, қауіпсіздігіне, тұрақтылығына, конституциялық құрылысына және аумақтық тұтастығына нұқсан келтіре отырып пайдалануына жол бермеуге міндеттенеді.

7-бап

Уағдаласушы Тараптар Орталық Азияда бейбітшілік пен қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған өзара іс-қимылды жүзеге асырады.

Уағдаласушы Тараптар өзара мүддені білдіретін мәселелер бойынша әскери және әскери-техникалық салалардағы ынтымақтастықты дамытады.

8-бап

Уағдаласушы Тараптар Біріккен Ұлттар Ұйымында белсенді өзара іс-қимыл жасайды, БҰҰ-ның неғұрлым беделді және әмбебап халықаралық ұйым ретіндегі орталық рөлін нығайтуға күш салады.

Уағдаласушы Тараптар басқа халықаралық және өңірлік ұйымдар шеңберіндегі ынтымақтастықты кеңейтеді, өздерінің мүдделерін қозғайтын мәселелерді қарау кезінде бір-біріне қолдау көрсетеді және қажет болған кезде халықаралық жағдайдың өзекті мәселелері бойынша өз ұстанымдарын келісу үшін консультациялар өткізеді, сондай-ақ Орталық Азияда бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайту мәселелерінде бірыңғай келісілген ұстанымдармен шығады.

9-бап

Уағдаласушы Тараптар жаппай қырып-жою қаруын таратпау, Орталық Азияда ядролық қарудан азат аймақты одан әрі нығайту саласындағы ынтымақтастықты күшейтеді, ядролық қарусыздану процестеріне белсенді жәрдемдеседі, жаппай қырып-жою қаруының барлық түрлері таралуының алдын алу жөніндегі шараларды жүзеге асырады.

10-бап

Уағдаласушы Тараптар өздерінің ұлттық заңнамаларына және халықаралық міндеттемелерге сәйкес терроризмді, экстремизмді және сепаратизмді, трансұлттық ұйымдасқан қылмысты, киберқылмысты, заңсыз көші-қонды, адам саудасын, қарудың, есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен олардың прекурсорларының заңсыз айналымын қоса алғанда, қауіпсіздіктің жаңа сын-тегеуріндері мен қатерлеріне қарсы іс-қимылдағы ынтымақтастықты кеңейтеді және тереңдетеді.

Уағдаласушы Тараптар терроризм мен экстремизм идеологиясының, ең алдымен жастар арасында таралуына қарсы іс-қимыл жасау үшін күш салады және діни төзбеушіліктің, ксенофобияның және этностық кемсітушіліктің профилактикасы бойынша жұмыс жүргізеді.

11-бап

Уағдаласушы Тараптар өздерінің атқарушы, заң шығарушы және сот билігі тармақтары арасындағы ынтымақтастықты көтермелейді, олардың, сондай-ақ Орталық Азия мемлекеттерінің саяси партиялары, қоғамдық ұйымдары мен бұқаралық ақпарат құралдары арасындағы ынтымақтастықты дамытуға және нығайтуға жәрдемдеседі.

12-бап

Уағдаласушы Тараптар Орталық Азия мемлекеттері арасындағы экономикалық ынтымақтастықты, оның ішінде сауда, инвестициялар, өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, көлік, логистика, энергетика, туризм салаларында және өзара мүддені білдіретін езге де салаларда кеңейту және тереңдету бойынша барлық қажетті шараларды қабылдайды.

Уағдаласушы Тараптар Уағдаласушы Тараптардың бірі мүшесі болып табылатын сол бір халықаралық ұйымдарға қатысуға немесе кіруге бір-біріне қолдау көрсете отырып, әртүрлі халықаралық экономикалық, қаржылық және басқа да ұйымдар мен институттар шеңберінде өзара іс-қимыл жасайды.

13-бап

Уағдаласушы Тараптар инвестицияларды ынталандыру мен өзара қорғауды, бірлескен кәсіпорындар, логистикалық және инфрақұрылымдық объектілер құруды, ұлттық экономикалардың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға және Орталық Азия мемлекеттері халқының әл-ауқатын көтеруге бағытталған бірлескен жобаларды іске асыруды қоса алғанда, инвестициялық ынтымақтастықты дамытады.

Уағдаласушы Тараптар кәсіпкерлік және өзге де шаруашылық қызмет үшін қолайлы жағдайлар жасайды, өздерінің азаматтары, кәсіпорындары мен экономикалық ынтымақтастықтың басқа да субъектілері арасындағы бірлестіктердің әртүрлі нысандары мен тікелей байланыстарды дамытуға жәрдемдеседі.

14-бап

Уағдаласушы Тараптар қолданыстағы теміржол, автомобиль, әуе және су коммуникацияларын кеңінен пайдалану және жаңаларын құру жолымен, сондай-ақ трансшекаралық тасымалдау кезінде әкімшілік рәсімдерді оңайлату арқылы өңірдің транзиттік-көліктік әлеуетін одан әрі дамытуға жәрдемдеседі.

Уағдаласушы Тараптар өнімдер мен тауарлардың транзитін жеңілдету үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету мақсатында Орталық Азияда индустриялық-логистикалық және көтерме-тарату орталықтарының желісін қалыптастыру үшін қажетті шараларды қабылдайды.

15-бап

Уағдаласушы Тараптар өңіраралық және шекара маңы ынтымақтастығын дамытуға және өздерінің әкімшілік-аумақтық бірліктері арасындағы сауда-экономикалық, шаруашылық, мәдени және гуманитарлық байланыстарды кеңейту үшін қолайлы жағдайлар жасауға жәрдемдеседі.

16-бап

Уағдаласушы Тараптар өзаралық шарттарында бір-бірінің дипломатиялық, консулдық, сауда және басқа да ресми өкілдіктерінің қызметін жүзеге асыруға жәрдем көрсетеді.

17-бап

Уағдаласушы Тараптар ездері қатысушылары болып табылатын халықаралық шарттарға сәйкес барлық Уағдаласушы Тараптардың мүдделерін ескере отырып, су-энергетикалық ресурстарды кешенді және ұтымды пайдалану жөніндегі ынтымақтастықты кеңейтеді.

18-бап

Уағдаласушы Тараптар қоршаған ортаны қорғау және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, шөлейттенуге және климаттың өзгеруіне қарсы күрес салаларындағы ынтымақтастықты дамытады.

Уағдаласушы Тараптар Орталық Азия өңірінің экологиялық жүйесін сақтауда, биоәртүрлілікті қалпына келтіруде, сондай-ақ, ең алдымен дүлей зілзалалар қаупіне ықтимал ұшырайтын аймақтарда орналасқан уранның қалдығы қоймаларын рекультивациялауда күш-жігерді үйлестіреді.

Уағдаласушы Тараптар өз аумақтарында дүлей зілзалалардың, ірі авариялар мен техногендік апаттардың салдарының алдын алуда және оларды жоюда өзара көмек көрсетеді, сондай-ақ экологиялық апаттар және табиғи ортаға антропогендік әсер ету салдарына қарсы күрес саласындағы ынтымақтастықты дамытады.

19-бап

Уағдаласушы Тараптар Арал теңізі бассейнінің және Арал маңы аудандарының экологиялық жүйесін қалпына келтіру ісінде күш-жігерді біріктіреді және үйлестіреді, осы саладағы халықаралық және өңірлік бағдарламаларды әзірлеу мен іске асыруда өзара іс-қимыл жасайды.

Уағдаласушы Тараптар Орталық Азияның барлық мемлекеттерінің мүдделерін ескере отырып, Халықаралық Аралды құтқару қорының ұйымдық құрылымы мен шарттық-құқықтық базасын жетілдіруге қажетті күш салады.

20-бап

Уағдаласушы Тараптар білім беру саласындағы ынтымақтастықты кеңейтеді.

Бұл мақсаттарда Уағдаласушы Тараптар кадрларды даярлау, ғалымдар, мамандар және студенттер алмасу саласында өзара іс-қимыл және қолайлы жағдайлар жасайды, білім беру мекемелері арасындағы, оның ішінде оқытудың бірлескен бағдарламаларын әзірлеу мақсатында және өзара мүддені білдіретін басқа да бағыттар бойынша ынтымақтастыққа барынша ықпал етеді.

21-бап

Уағдаласушы Тараптар қазіргі заманғы ғылымның, техника мен технологиялардың жетістіктерін пайдалана отырып, іргелі және қолданбалы зерттеулер саласындағы ынтымақтастықты тереңдетеді, ұлттық ғылым академиялары, ғылыми орталықтар мен жоғары оқу орындары арасында ұзақ мерзімді негіздегі ғылыми байланыстарды кеңейтуге жәрдемдеседі, жалпы, оның ішінде цифрлық және нанотехнологиялар, жасанды интеллект және басқа да инновациялық технологиялар саласындағы бағдарламалар мен жобалардың жүзеге асырылуын көтермелейді, бірлескен ғылыми және ғылыми-өндірістік бірлестіктерді, сондай-ақ өзінің ғылыми объектілері базасында халықаралық орталықтарды құруға және олардың қызметіне жәрдем көрсетеді.

22-бап

Уағдаласушы Тараптар ғарыш кеңістігін зерттеу және бейбіт мақсаттарда пайдалану саласындағы ынтымақтастықты дамытады, осы салада бірлескен ғылыми зерттеулер жүргізеді және олардың нәтижелерін барлық Уағдаласушы Тараптардың мүдделерінде пайдаланады.

Уағдаласушы Тараптар ғарыш саласында бірлескен бағдарламалар мен жобаларды әзірлеу мақсатында кадрлар даярлау, ғалымдар, инженерлер және техникалық мамандар алмасу саласында өзара іс-қимыл және қолайлы жағдайлар жасайды.

23-бап

Уағдаласушы Тараптар электрондық үкіметті енгізу және дамыту, экономика салаларын цифрландыру бойынша тәжірибе алмасуды және басқа да өзара іс-қимылды қоса алғанда, ақпараттық-коммуникациялық саладағы ынтымақтастықты дамытады.

24-бап

Уағдаласушы Тараптар денсаулық сақтау саласындағы ынтымақтастықты дамытады.

Уағдаласушы Тараптар халықтың денсаулығын сақтау, эпидемияларға, табиғи-ошақтық және басқа да қауіпті инфекцияларға қарсы іс-қимыл жасау, медицина ғылымын дамыту, медициналық және фармацевтикалық бейіндегі кадрларды даярлау саласында тәжірибе алмасу, денсаулық сақтау және телемедицинаны дамыту саласында жаңа дистанциялық технологияларды енгізу бойынша бірлескен іс-қимыл жасайды.

Уағдаласушы Тараптар бірлескен тренингтер, оқу-жаттығулар, семинарлар, конференциялар және басқа да іс-шаралар еткізу, сондай-ақ өңірлік жобалар мен бағдарламаларды іске асыру арқылы ұлттық эпидемиологиялық қызметтердің өзара іс-қимылы мен тәжірибе алмасуын дамытады.

25-бап

Уағдаласушы Тараптар халықтардың рухани және мәдени ортақтығын сақтауға жан-жақты ықпал етеді, Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында тұратын этностық топтардың этностық, тілдік, мәдени және діни өзіндік болмысын қорғауды қамтамасыз етеді, осы өзіндік болмысты сақтау мен дамыту және олардың мәдени, әлеуметтік және экономикалық өмірге, сондай-ақ мемлекеттік істерге тең қатысуы үшін Уағдаласушы Тараптардың ұлттық заңнамаларына сәйкес жағдайлар жасайды.

Уағдаласушы Тараптар өз аумақтарында басқа Уағдаласушы Тараптардың өздері орналасқан мемлекеттің заңнамасында белгіленген талаптарды сақтай отырып, мәдени-ағарту жұмысы мен ақпараттық жұмысты жүзеге асыратын және ұлттық-мәдени бірлестіктермен байланыс жасайтын ақпараттық-мәдени орталықтарының қызметін қолдайды.

Уағдаласушы Тараптар Орталық Азия мемлекеттерінің ортақ мәдени және тарихи мұрасын ілгерілету мен танымал ету үшін халықаралық алаңдарда бірлесіп іс-қимыл жасайды.

Қалыптасқан тарихи ортақтық пен ұлтаралық байланыстар негізінде бірыңғай мәдени кеңістікті нығайту мақсатында Уағдаласушы Тараптар Орталық Азия мемлекеттерінің мәдениет, әдебиет және өнер қайраткерлері арасындағы байланыстарға ықпал етеді.

26-бап

Уағдаласушы Тараптар өз аумақтарында жүрген немесе уақытша болатын басқа Уағдаласушы Тараптар азаматтарының заңды құқықтары мен мүдделерін қорғауға кепілдік береді, бір-бірінің азаматтарына қатысты көші-қон талаптарын одан әрі жеңілдету жөнінде шаралар қабылдайды.

Уағдаласушы Тараптардың ұлттық заңнамаларына және халықаралық міндеттемелеріне сәйкес Уағдаласушы Тараптар өз аумағында жүрген немесе болатын басқа Уағдаласушы Тараптар азаматтарының заңды құқықтары мен мүдделерін қорғауға кепілдік береді.

27-бап

Туристік мүмкіндіктерді кеңейту мақсатында Уағдаласушы Тараптар Орталық Азияны бірыңғай мәдени-тарихи өңір және туристік бренд ретінде ілгерілету бойынша бірлесіп күш-жігер салады.

28-бап

Осы Шартты орындау мақсатында Уағдаласушы Тараптар өзара мүддені білдіретін ынтымақтастықтың нақты салаларында халықаралық шарттар мен өзге де құжаттарды қабылдайды.

29-бап

Осы Шарт Уағдаласушы Тараптардың өздері қатысушылары болып табылатын басқа халықаралық шарттардан туындайтын құқықтары мен міндеттемелерін қозғамайды.

30-бап

Уағдаласушы Тараптардың өзара келісуі бойынша осы Шартқа оның ажырамас бөлігі болып табылатын және жекелеген хаттамалармен ресімделетін өзгерістер мен толықтырулар енгізілуі мүмкін.

31-бап

Осы Шарттың ережелерін түсіндіру немесе қолдану кезінде даулар немесе келіспеушіліктер туындаған жағдайда, Уағдаласушы Тараптар оларды консультациялар және көліссөздер арқылы шешеді.

32-бап

Осы Шарт белгіленбеген мерзімге жасалады.

Осы Шарт Уағдаласушы Тараптардың ратификациялауына жатады және депозитарий соңғы ратификациялау грамотасын алғаннан кейін отызыншы күні күшіне енеді.

Осы Шарт БҰҰ Жарғысының 102-бабына сәйкес Біріккен Ұлттар Ұйымының Хатшылығында тіркелуге жатады.

Уағдаласушы Тараптардың әрқайсысы депозитарийді бұл туралы жазбаша хабардар ете отырып, осы Шарттан шығуға құқылы.

Осындай Уағдаласушы Тарапқа қатысты осы Шарт депозитарий осындай хабарламаны алған күннен бастап алты ай өткен соң қолданысын тоқтатады.

Депозитарий осындай Уағдаласушы Тарапқа қатысты осы Шарттың қолданысын тоқтату туралы басқа Уағдаласушы Тараптарға хабарлайды.

Осы Шарттың депозитарийі Қазақстан Республикасы болып табылады.

Депозитарий әрбір Уағдаласушы Тарапқа осы Шарттың куәландырылған көшірмесін жібереді.

2022 жылғы 21 шілдеде Чолпон-Ата қаласында қазақ, қырғыз, тәжік, түрікмен, өзбек және орыс тілдерінде бір төлнұсқа данада жасалды әрі барлық мәтіндердің күші бірдей.

Осы Шарттың ережелерін түсіндіру мақсаттары үшін Уағдаласушы Тараптар орыс тіліндегі мәтінге жүгінеді.

Қазақстан Республикасы үшін

Қырғыз Республикасы үшін

Тәжікстан Республикасы үшін

Түрікістан үшін

Өзбекстан Республикасы үшін