О Государственной программе развития фармацевтической и медицинской промышленности Республики Казахстан

Указ Президента Республики Казахстан от 20 августа 1997 г. N 3621. Утратил силу Указом Президента Республики Казахстан от 18 июня 2009 года № 829

Сноска. Утратил силу Указом Президента РК от 18.06.2009 № 829 .

Вниманию пользователей!
См. Указ Президента РК от 6 января 2000 г. N 323 U000323_ "О внесении изменений и дополнений в Указ Президента РК от 20 августа 1997 года N 3621" (в текст Указа N 3621 изменения не внесены).

В целях обеспечения планомерного снижения зависимости здравоохранения республики от импорта лекарственных препаратов, более полного использования собственных производственных мощностей, сырьевых ресурсов, научно-технического потенциала и создания новых фармацевтических производств на базе современных технологий, ПОСТАНОВЛЯЮ:
1. Утвердить прилагаемую Государственную программу развития фармацевтической и медицинской промышленности Республики Казахстан, представленную Правительством Республики Казахстан. 2. Правительству Республики Казахстан принять меры по реализации Государственной программы развития фармацевтической и медицинской промышленности Республики Казахстан. 3. Настоящий Указ вступает в силу со дня подписания. Президент Республики Казахстан Утверждена Указом Президента Республики Казахстан от 20 августа 1997 г. N 3621 Государственная программа развития фармацевтической и медицинской промышленности Республики Казахстан

Сноска. В Государственную программу внесены изменения - Указом Президента РК от 6 января 2000 г. N 323 U000323_ .

ВВЕДЕНИЕ

Государственная программа развития фармацевтической и медицинской промышленности Республики Казахстан разработана в соответствии с планом действий Правительства Республики Казахстан по углублению реформ на 1996-1998 годы и развернутым Планом мероприятий Правительства Республики Казахстан по углублению реформ на 1996 год.
Необходимость разработки Государственной программы обусловлена отсутствием в республике фармацевтической отрасли. После распада СССР Казахстан оказался в зависимости от импорта лекарственных препаратов, что в сочетании с финансовым дефицитом, возникшим на стадии перехода к рыночной экономике и при разрыве экономических связей между государствами СНГ, привело к резкому ухудшению лекарственного обеспечения населения.
Программой предусматривается более полное использование собственных производственных мощностей, сырьевых ресурсов и научно-технического потенциала.
Программа содержит комплекс мероприятий по созданию в Республике Казахстан фармацевтической индустрии. Основными направлениями развития данной отрасли являются:
модернизация действующих предприятий, которая позволит перейти от изготовления простейших лекарственных форм и субстанций к современным готовым лекарственным формам;
создание новых производств по выпуску современных лекарственных препаратов;
организация производства синтетических и биотехнологических субстанций и лекарственных препаратов на базе импортируемого и собственного сырья;
развитие производства субстанций и лекарственных препаратов из растительного, животного, неорганического и минерального сырья;
создание вспомогательных производств для фармацевтической промышленности;
создание предприятий по выпуску изделий медицинского назначения.
По времени выполнения Программа относится к комплексным с различными сроками реализации отдельных проектов и состоит из двух этапов: долгосрочного, с периодом выполнения 5 - 10 лет, и краткосрочного - до 2 лет. Общая стоимость реализации всей Программы составляет около 700 млн. долларов США.
Важнейшим принципом разработки Программы является комплексность, где в единое целое увязываются все необходимые мероприятия: научные, технические, организационные, экономические, социальные и экологические, обеспечивающие оптимальное решение поставленных задач.
Цель Программы - планомерное снижение зависимости Республики Казахстан от импорта лекарственных средств путем более полного использования собственных производственных мощностей, сырьевых ресурсов, научно-технического потенциала и создания новых фармацевтических производств на базе современных технологий.
Основные задачи Программы:
создание благоприятных нормативно-правовых и экономических условий для развития предприятий отрасли;
техническое обновление действующих производств и создание условий для развития новых высокотехнологичных производств, ориентированных на внутренний и внешний рынки;
создание вспомогательных производств для фармацевтической промышленности;
создание организационной, научно-технической и производственной инфраструктуры отрасли;
подготовка высококвалифицированных кадров для фармацевтической промышленности;
государственная поддержка предприятий отрасли, направленная на повышение конкурентоспособности продукции.
РАЗДЕЛ I. Анализ состояния фармацевтической и медицинской промышленности

Современная мировая медицина использует около 10000 наименований различных лекарственных средств. В перечень важнейших препаратов, применяемых в медицинской практике, входит около 700 наименований. Ни одна из стран мира не в состоянии производить полную номенклатуру медикаментов. Наиболее развитые страны мира стремятся обеспечить производство важнейших из них, а дефицит восполнять взаимными поставками. После обретения независимости Республика Казахстан практически осталась без фармацевтической промышленности. При потребности нашего государства в медикаментах на сумму более 300 млн. долларов США в год существующие мощности обеспечивают только 3 процента. Остальное импортируется из ближнего и дальнего зарубежья. Таким образом, на сегодняшний день здравоохранение республики более чем на 97 процентов зависит от наличия валютных средств для приобретения готовых лекарственных препаратов из-за рубежа.
Зависимость от импорта лекарственных препаратов, при наличии финансового дефицита, сложившегося в Республике Казахстан на стадии перехода к рыночной экономике, резко ухудшило условия лекарственного обеспечения. По данным доклада ЮСАИД, стоимость медикаментов в Казахстане в сравнении с 1993 годом увеличилась почти в 154 раза. В результате отсутствие собственного развитого фармацевтического производства переросло в социально значимую проблему. Кроме того, продолжение закупок лекарственных препаратов по импорту, в экономическом смысле, означает только одно - финансирование зарубежных фармацевтических фирм из казахстанских источников.
Вместе с тем, главными потребителями фармацевтической продукции являются малообеспеченные слои населения (инвалиды, пенсионеры, дети до трех лет), ими в основном приобретаются дешевые и малоэффективные лекарственные средства.
В республике еще недостаточно осуществляется государственный контроль над безопасностью, эффективностью и качеством лекарственных средств. Продолжают расти объемы контрабандного ввоза лекарственных средств, которые по некоторым оценкам сравнялись с объемами легального оборота фармацевтической продукции. Данное обстоятельство крайне отрицательно сказывается на деятельности как производителей, так и импортеров официальной фармацевтической продукции. В целом государство слабо влияет на фармацевтический рынок, что напрямую связано с разрушением управленческой вертикали в отрасли.
Иностранные инвесторы не заинтересованы в развитии фармацевтической промышленности Казахстана по 2 основным причинам:
- недостаточная емкость фармацевтического рынка;
- развитие собственной фармацевтической промышленности в Казахстане приведет к потере рынка сбыта готовой продукции, производимой зарубежными товаропроизводителями.
С целью долгосрочного планирования развития фармацевтической отрасли и формирования государственной политики обеспечения населения лекарственными препаратами подготовлен и утвержден список основных (жизненно важных) лекарственных средств Республики Казахстан.
Проведенный анализ показал, что из 300 наименований из списка жизненно важных лекарственных средств в Казахстане выпускается около 70 наименований и только по 46 может быть обеспечена полная потребность республики за счет собственных производственных мощностей отечественных фармацевтических предприятий.
Для решения данной проблемы Правительством Республики Казахстан было принято постановление от 18 ноября 1993 года N 1149 P941149_ "О мерах по развитию фармацевтической промышленности Республики Казахстан". В соответствии с которым разработана Государственная программа развития фармацевтической и медицинской промышленности Республики Казахстан.
Базой для развития фармацевтической промышленности Республики Казахстан являются:
фармацевтические предприятия: АО "Алматинская фармацевтическая фабрика", АО "Шипа", ОАО "Химфарм", г. Шымкент, АОЗТ "Павлодарский фармацевтический завод";
предприятия Национального центра по биотехнологии Республики Казахстан: АО "Биомедпрепарат", Республиканское государственное предприятие "Алматинский биокомбинат";
заводы и цеха медицинских препаратов на мясокомбинатах и молочных заводах Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан: СП ТОО "Казах Аджанта фарма", "Фармацевтическая компания "Ромат", АО "Иртыш", АО "Береке" и "АО "Таймас";
частные фармацевтические предприятия: фирма "Ромат", г. Семипалатинск, фирма "Вита-Вент", фирма "Кзыл-Май", г. Алматы и т.д.
Существующие в республике производственные мощности фармацевтического профиля физически и морально устарели. Основные фонды и оборотные средства не обеспечивают воспроизводства, не позволяют наращивать производственный потенциал для организации выпуска новых лекарственных форм, поэтому развитие фармацевтической промышленности планируется проводить посредством модернизации действующих и создания новых фармацевтических, а также сопутствующих производств в соответствии с требованиями международных стандартов.
Для фармацевтической промышленности республики характерно производство субстанций растительного и животного происхождения, а также простейших лекарственных форм: настоек, экстрактов, мазей, микстур и т.д. За последние годы освоено и успешно производятся готовые лекарственные формы, как таблетки, ампулы. Основой развития собственной фармацевтической промышленности является наличие местного сырья, в зависимости от которого субстанции и готовые лекарственные препараты можно разделить на 7 групп: субстанции и лекарственные препараты из синтетического сырья; субстанции и лекарственные препараты из биотехнологического сырья; субстанции и лекарственные препараты из сырья животного происхождения; субстанции и лекарственные препараты из сырья растительного происхождения; субстанции и лекарственные препараты из неорганического и минерального сырья; препараты крови; радиофармпрепараты.
Указанные группы имеют значительные различия в производстве, поэтому развитие фармацевтической промышленности рассматривается в Программе по каждой группе отдельно. Выводы: действующие фармацевтические производства устарели и требуют модернизации; необходимо изменение законодательной базы в области совершенствования налоговой и инвестиционной политики государства; незначительные объемы инвестиций в отрасль являются сдерживающим фактором ее развития; отсутствует единая инфраструктура отрасли; слабое руководство отраслью со стороны государства; недостаточный государственный контроль за безопасностью, эффективностью и качеством лекарственных средств; низкий платежеспособный спрос ориентирует население на потребление дешевых и малоэффективных лекарственных средств; отсутствует единое информационное обеспечение отрасли.

Раздел II. Концепция развития фармацевтической
и медицинской промышленности

Для стабильного развития фармацевтической и медицинской промышленности Республики Казахстан необходимо обеспечить выработку новых оптимальных методов управления этим процессом и государственную поддержку.
Обеспечение экономического роста отрасли должно исходить из учета особенностей нашей страны с тем, чтобы максимально использовать преимущества и резервы, разрешить препятствующие подъему проблемы.
Простое провозглашение приоритетности развития фармацевтической и медицинской промышленности Казахстана без механизма привлечения в отрасль частных инвестиций, а также определения степени государственной поддержки бесперспективно.
Следовательно, в рамках реализации данной Программы необходимо четко увязать интересы собственника и частного инвестора с общенациональными приоритетами в области лекарственной политики.
Роль государства: совершенствование налоговой системы в направлении достижения оптимальных условий для развития производственного сектора и наполнения государственного бюджета;
внедрение стимулирующих мер для накопления и направления финансовых ресурсов на инвестирование в фармацевтическую промышленность;
обеспечение стабильности товарно-денежного обращения, низких процентных ставок за кредит, создание привлекательного инвестиционного климата для прямых инвестиций;
совершенствование таможенного администрирования и борьба с контрабандой;
предоставление приоритета отечественным производителям фармацевтической продукции при проведении государственных закупок в рамках действующего законодательства;
государственный заказ на производство жизненно важных лекарственных средств;
регулирование степени открытости внутреннего рынка посредством задействования всего арсенала внешнеэкономических мер (таможенные тарифы, количественные ограничения импорта, введение ограничений при регистрации лекарственных средств на право применения на территории РК);
смена неэффективных собственников фармацевтических и медицинских предприятий посредством инструментов банкротства, приватизации и национализации;
совершенствование системы и структуры государственного управления фармацевтической промышленностью;
защита населения от некачественной фармацевтической продукции, создание контрольно-надзорной службы при центральном уполномоченном государственном органе по вопросам здравоохранения;
создание государственной инспекции соблюдения норм GМР (надлежащей производственной практики).
Роль уполномоченного центрального государственного органа по вопросам здравоохранения заключается:
в разработке стратегии, контроле условий производства и отборе инвестиционных проектов для государственной поддержки;
определении общих потребностей здравоохранения в лекарственных средствах путем сбора заявок территориальных органов и информирование производителей;
определении потребностей в лекарственных средствах в рамках республиканских программ борьбы с отдельными заболеваниями;
создание списка основных жизненно важных лекарственных средств;
выдаче лицензий производителям;
осуществлении контроля за безопасностью, эффективностью и качеством лекарственных средств;
организации конкурсов по закупке лекарственных средств;
создании информационно-аналитической системы медицинской и фармацевтической информации;
подготовке изменений и дополнений в действующее законодательство в области производства и оборота лекарственных средств.

На краткосрочном этапе Программы определены следующие задачи:

формирование законодательной базы, обеспечивающей поддержку отечественных товаропроизводителей, а также создающей благоприятные условия для привлечения иностранных инвестиций в развитие фармацевтической промышленности республики;
создание организационной, научно-технической и производственной инфраструктуры отрасли;
создание системы информационного обеспечения отрасли;
реконструкция действующих фармацевтических производств, работающих на собственном сырье растительного и животного происхождения, с использованием лучших зарубежных технологий и в соответствии с требованиями международных стандартов;
организация выпуска таблеток и капсул, а также блистерных и упаковочных производств для изготовления готовых твердых лекарственных форм синтетического происхождения из импортного сырья;
создание производства ампульных препаратов;
внедрение в производство новых для республики лекарственных препаратов из собственного сырья всех видов. При этом основной упор делается на те виды продукции, внедрение которых в производство не потребует больших затрат времени и средств и уже в ближайшем будущем позволит полностью снять потребность в их импорте;
создание производств изделий медицинского назначения на базе собственного сырья.

Задачами долгосрочного этапа Программы являются:
модернизация предприятий, выпускающих препараты крови;
развитие базовых и вспомогательных фармацевтических производств и связанной с ними промышленной и научно-технической инфраструктур;
подготовка кадров для фармацевтической промышленности;
реализация плана научных разработок по новым лекарственным средствам, разработанным казахстанскими учеными;
создание производства синтетических лекарственных средств в рамках кооперации с другими странами СНГ.
РАЗДЕЛ III. ПРОГРАММНЫЕ ЗАДАНИЯ И ОЖИДАЕМЫЕ РЕЗУЛЬТАТЫ. ИХ ЭФФЕКТИВНОСТЬ (СОЦИАЛЬНАЯ И ЭКОНОМИЧЕСКАЯ)

ПОДПРОГРАММА 1. ПРОИЗВОДСТВО СИНТЕТИЧЕСКИХ ПРЕПАРАТОВ

Это направление фармацевтической индустрии в республике практически отсутствует. Поэтому создание современного производства по выпуску синтетических спазмолитиков, анальгетиков, транквилизаторов и др. является одной из важнейших задач настоящей Программы. Для выполнения этой работы в республике имеется научный опыт по разработке оригинальных синтетических лекарственных средств, промышленный потенциал и высококвалифицированные специалисты в области органического синтеза.
В связи с отсутствием в республике развитой химической промышленности создание производства синтетических субстанций и готовых лекарственных форм планируется проводить в двух направлениях.
Первое направление состоит в частичном переходе от закупа готовых лекарственных форм по товарным кредитам, к их поставкам "ин балк", с организацией последующего таблетирования, капсулирования, блистирования, ампулирования и упаковки приобретаемых медикаментов на казахстанских предприятиях.
Второе направление заключается в создании производств по выпуску традиционных лекарственных препаратов, а также оригинальных медикаментов, разработанных казахстанскими учеными.
Реализация первого направления планируется на краткосрочном этапе развития казахстанской фармацевтической промышленности, что позволит снизить стоимость лекарственных препаратов на 25-30 процентов. С экономической точки зрения производство синтетических препаратов следует начать с общеизвестных лекарственных средств с истекшим сроком патентной защиты (так называемых "дженериков"), стоимость которых значительно ниже, чем у патентованных медикаментов. Для реализации данного направления планируется задействовать: АО "Алматинская фармацевтическая Посредством привлечения фабрика" иностранных инвестиций Завод медицинских препаратов В рамках первой очереди АО "Кулан", г. Алматы индийской кредитной линии АО "Химфарм", ШХФЗ, г. Шымкент Посредством передачи во Завод медицинских препаратов внешнее управление иностранным АО"Сары-Арка", фирма "Ромат", и внутренним инвесторам г. Семипалатинск АП "Шипа", г. Алматы Посредством привлечения иностранных инвестиций АО "Алматинский биокомбинат" То же АОЗТ "Павлодарский То же фармацевтический завод" КНПК "Биомедпрепарат", В рамках конверсионной г. Степногорск программы
Наряду с модернизацией действующих будут созданы новые производственные мощности, отвечающие современным требованиям международных стандартов качества. Создание подобных производств планируется осуществлять по модульной схеме. Помимо создания новых мощностей по выпуску лекарственных форм из синтетического сырья значительное внимание уделяется расширению и модернизации действующих производств, производящих инфузионные белковые растворы и консерванты крови. В эту группу входят: Цех медицинских препаратов в За счет иностранных и АО "Береке", г. Уральск внутренних инвестиций Цех медицинских препаратов в То же АО "Наргез", г. Акмолинск Завод медицинских препаратов в То же АО "Сары-Арка", фирма "Ромат", г. Семипалатинск
По реализации второго направления выполнен значительный объем работ в Институте химических наук имени А.Б. Бектурова (ИХН), Институте органического катализа и электрохимии (ИОКЭ) им. Д.В. Сокольского и Институте органического синтеза и углехимии (ИОСиУ) Министерства образования и науки Республики Казахстан.
В качестве сырьевой базы будет использоваться углеводородное западно-казахстанское сырье, продукты ацетиленового производства ПО "Карбид", отходы коксового производства АО "Испат-Кармет", г. Темиртау, серная кислота Актюбинского ПО "Фосфохим", г. Алга, отходы переработки Павлодарского, Шымкентского и Атырауского НПЗ, а также Казахского и Тенгизского ГПЗ. В рамках создания этого направления на первом этапе реализации Государственной программы запланировано:
наладить производство просидола на АО "Химфарм", г. Шымкент. Годовой объем выпуска-100 млн. таблеток и 1,0 млн. ампул;
создать производство нововалидола, корвалола, нафтизина, фурациллина, промедола, рихлокаина на ОАО "Химфарм", г. Шымкент.
При разработке этого направления проект Государственной программы согласован с Подпрограммой "Лекарственные средства", разработанной Министерством науки-Академией наук Республики Казахстан. Представленные проекты приведены в приложении 2 и будут реализованы как заказные прикладные исследования, выполняемые по заказу фармацевтической отрасли Республики Казахстан на долгосрочном этапе ее развития.

ПОДПРОГРАММА 2. ПРОИЗВОДСТВО БИОТЕХНОЛОГИЧЕСКИХ ПРЕПАРАТОВ

Производство биотехнологических препаратов представлено предприятиями Национального центра по биотехнологии: КНПК "Биомедпрепарат", АО "Прогресс", Алматинский биокомбинат и увязано с Республиканской целевой научно-технической программой "Использование методов биотехнологии и генной инженерии в медицине, сельском хозяйстве и промышленности", разработанной в целях реализации Указа Президента Республики Казахстан от 21 января 1993 г. N 1090 и постановления Кабинета Министров Республики Казахстан от 22 января 1993 г. N 161. Согласно данной Программе планируется на первом этапе создать производство 16 препаратов (антибиотиков, витаминов, ферментов и белков), а в дальнейшем довести их номенклатуру до 50 наименований.
В рамках первого этапа реализации Государственной программы КНПК "Биомедпрепарат", институт фармацевтической биотехнологии приступит к созданию линии по таблетированию и упаковке синтетических лекарственных препаратов.
Вторым направлением запланировано увеличение объемов производства пробиотических препаратов: бифидумбактерина, колибактерина, лактобактерина, бификола - 3,1 млн. флаконов в год. Третьим направлением развития КНПК "Биомедпрепарат" является расширение производства ферментов протеолитических иммобилизационных:
профезима - 7 млн. флаконов в год;
иммозимаза или его аналога - 3 млн. флаконов в год.
Наряду с основной продукцией на КНПК "Биомедпрепарат" предусмотрено расширение производства выпуска одноразовых шприцев за счет монтажа второй линии стоимостью 10 млн. долларов США, а также завершение работ по созданию участка радиоизотопной стерилизации медицинских препаратов и изделий, на что потребуется 750 000 долларов США.
На втором этапе реализации настоящей программы на КНПК "Биомедпрепарат" планируется наладить выпуск антибиотиков. В основном это антибиотики широкого спектра действия.
Организация крупномасштабного производства этих препаратов позволит наполовину снизить закупки широко применяемых антибиотиков. Выпуск антибиотиков цефалоспоринового ряда не предусмотрен ввиду большой токсичности и необходимости химической модификации производства.
Другим направлением, которое планируется в рамках долгосрочного этапа, является создание производства генноинженерных препаратов: человеческий инсулин - 400-600 кг в год, интерлейкины, интерфероны, соматотропин. В бывшем СССР, в рамках программы генноинженерных производств, на КНПК "Биомедпрепарат" были разработаны лабораторные и опытно-промышленные регламенты производства рекомбинантного инсулина человека. Это направление следует осуществлять совместно с российскими предприятиями под эгидой Координационного Совета государств СНГ в рамках единого плана инвестиционных мероприятий в области медицины и здравоохранения.
Последнее направление, относящееся к долгосрочному этапу, - организация производства сухих питательных сред для выделения и идентификации микроорганизмов, используемых в микробиологии и биотехнологии. Стоимость проекта - 2,5 млн. долларов США.
Анализ мирового рынка сырья, оборудования и расходных материалов для производства биотехнологических препаратов показал, что с экономической точки зрения представляется целесообразным оборудование для организации вышеназванных производств закупить за рубежом в рамках конверсионных программ и иностранных инвестиций, а сырье (рыбокостная мука, агар-агар, соевая мука, гидролизат казенна, сахара, фосфороорганические соединения, соли, кислоты, витамины) приобретать в Казахстане или других странах СНГ.
На Алматинском биокомбинате запланировано создание производства готовых лекарственных форм (таблеток и капсул) 10 наименований общим объемом 507 млн. единиц в год. Стоимость проекта - 2,8 млн. долларов США.
Кроме того на данном предприятии, учитывая специфику его предыдущей деятельности, а также наличие в Казахстане острых проблем, связанных с инфекционными заболеваниями, планируется в рамках долгосрочного этапа развития создать производство по выпуску диагностикумов, вакцин и сывороток с привлечением иностранных инвестиций. К реализации данного проекта необходимо подключить НИИ микробиологии и вирусологии Министерства науки-Академии наук Республики Казахстан, а также научный центр гигиены и эпидемиологии и Казахский противочумный научно-исследовательский институт Агентства Республики Казахстан по делам здравоохранения.
Для различных этапов реализации данной Программы Национальным центром по биотехнологии разработан перечень прикладных заказных исследований по созданию новых лекарственных препаратов, представленный в приложениях 1 и 2.

ПОДПРОГРАММА 3. ПРОИЗВОДСТВО ЛЕКАРСТВЕННЫХ ПРЕПАРАТОВ ИЗ СЫРЬЯ ЖИВОТНОГО ПРОИСХОЖДЕНИЯ Республика Казахстан имеет значительные потенциальные возможности по созданию производств медикаментов из ценнейшего эндокринно-ферментного и специального сырья животного происхождения. Годовой сбор этого сырья на мясоперерабатывающих предприятиях из убойных животных, исходя из имеющегося в стране поголовья крупного (КРС) и мелкого (МРС) рогатого скота, а также свиней, может составлять: в тоннах поджелудочной железы КРС, МРС, свиней - 190 желчи сырой КРС, МРС, свиней - 160 слизистой оболочки сычугов КРС - 280 гипофиза КРС: передняя доля - 0,93 задняя доля - 0,18 гипофиза свиней - 0,1 надпочечников КРС - 9 надпочечников свиней - 1,7 щитовидной железы КРС, МРС, свиней - 20 паращитовидной железы КРС - 0,23 зобной железы - 10 эпифиза (щитовидной железы) КРС - 0,13 мозга спинного КРС - 80 мозга головного КРС - 240 стекловидного тела глаз КРС, свиней - 21 семенников КРС, МРС, свиней - 100
Однако сегодня из 20 казахстанских мясокомбинатов производят лекарственные препараты только 2 и еще 2 молочных завода. Это АО "Сары-Арка", г. Семипалатинск, АО "Иртыш", г. Павлодар, АО Западно-Казахстанский облмолкомбинат "Береке", г. Уральск АО Гормолзавод "Наркез", г. Акмола. Этими предприятиями выпускается 7 наименований лекарственных препаратов из сырья животного происхождения, что составляет менее 15 процентов от номенклатуры, производимой в бывшем СССР. Все названные заводы строились по индивидуальным проектам и были запушены в начале 70-х годов, кроме завода медицинских препаратов (ЗМП) на АО "Иртыш", введеного в строй в 1995 году. На существующих мощностях, морально и физически устаревших, частично пришедших в негодность, невозможно далее увеличивать номенклатуру и объемы выпуска продукции.
Таким образом, дальнейшее развитие производства медикаментов из сырья животного происхождения требует проведения модернизации действующих и создания новых предприятий.
Другим направлением в увеличении выпуска лекарственных средств является создание системы сбора, первичной переработки, хранения и транспортировки сырья животного происхождения.
Согласно Межправительственному соглашению об углублении сотрудничества в области фармацевтической промышленности и здравоохранения от 6 августа 1994 года в эту систему необходимо включить мясоперерабатывающие предприятия не только нашего государства, но и Кыргызской Республики, где нет производства медикаментов из животного сырья и которая также может поставлять в Казахстан сухой кумыс для лечения больных туберкулезом.
Создание такой системы позволит не только обеспечить увеличение объемов выпуска медикаментов, но и расширить их номенклатуру за счет новых для Казахстана лекарственных препаратов (цитомединов), что является третьим важным направлением в развитии собственной фармацевтической промышленности на базе местного сырья животного происхождения.
На основании изложенного для развития производств по выпуску лекарственных препаратов на базе сырья животного происхождения можно выделить три основных направления: модернизация действующих и создание новых производств - 1 этап; создание системы сбора, первичной переработки, хранения и транспортировки сырья животного происхождения со всех мясоперерабатывающих предприятий к региональным центрам производства лекарственных препаратов - 1 этап; увеличение номенклатуры выпуска медикаментов, получаемых из сырья животного происхождения - 1 и 2 этапы. Модернизация действующих и создание новых производств В этом направлении запланирован следующий объем работ. На Западно-Казахстанском облмолкомбинате АО "Береке", г. Уральск:
установка линий для производства и стерильного розлива инъекционных растворов в ампулы, а также полная замена линий розлива растворов во флаконы; производство новых для Казахстана препаратов полиглюкина, гемодеза-Н, полиоксидина в полимерной упаковке; производство лечебно-профилактического препарата плацефина; производство препарата лактовита; разработка белкового питания взамен выпускаемого в настоящее время гидролизата казеина. На АО "Кулан" в рамках индийской кредитной линии создано СП фирмой "Аджанта фарма Лтд" по выпуску таблетированных и капсулированных лекарственных форм, в том числе и из местного сырья: --------------------------------------------------------------------- Наименование препарата Единица Количество Исходное сырье измерения --------------------------------------------------------------------- Гемостимулин млн штук\год 17 Кровь КРС Аллохол -"- 60 Желчь КРС Тиреоидин -"- 25 Щитовидная железа КР Холензим -"- 5 Поджелудочная железа КРС Панкреатин -"- 5 То же Липоцеребрин -"- 10 Печень КРС --------------------------------------------------------------------- Стоимость проекта - 1,4 млн. долларов США. На АО "Сары-Арка", фирма "Ромат" предусмотрено создание СП по выпуску лекарственных препаратов следующей номенклатуры: --------------------------------------------------------------------- Наименование Единица Количество Исходное сырье препарата измерения --------------------------------------------------------------------- Инсулин очищенный млн. флаконов/год 7 Поджелудочная железа Химопсин -"- 3,3 То же Трипсин -"- 3,04 То же Гепарин -"- 7 Легкие КРС Эпиталамин тысяч 200 Эпифиз (щитовидная флаконов/год железа) Простатилен -"- 100 Предстательная железа --------------------------------------------------------------------- Стоимость проекта - 3,5 млн. долларов США.
Для успешного решения вопросов увеличения выпуска лекарственных препаратов по номенклатуре и объемам путем модернизации действующих и создания новых предприятий необходимо на краткосрочном этапе развития казахстанской фармацевтической промышленности создать сопутствующие производства тароупаковочных материалов: ампул, медицинской склянки, алюминиевых колпачков и резиновых пробок. Создание системы сбора, первичной переработки, хранения и транспортировки сырья животного происхождения Необходимость создания такой системы обусловлена значительным снижением объемов переработки на крупных мясокомбинатах и появлением небольших пунктов забоя скота. Эту систему следует организовывать по региональному принципу: Юг и Кыргызская Республика - АО "Кулан", г. Алматы; Север - АО "Иртыш", г. Павлодар; Восток - АО "Сары-Арка", г. Семипалатинск; Запад - Западно-Казахстанский мясоконсервный комбинат, г. Уральск. В рамках создаваемой системы на каждом мясоперерабатывающем предприятии создаются пункты сбора и первичной переработки животного сырья, с которых данная продукция машинами-рефрижераторами перевозится на региональные заводы, производящие лекарственные препараты. Стоимость проекта составляет 3,0 млн. долларов США. ПОДПРОГРАММА 4. ПРОИЗВОДСТВО СУБСТАНЦИЙ И ГОТОВЫХ ЛЕКАРСТВЕННЫХ ПРЕПАРАТОВ ИЗ РАСТИТЕЛЬНОГО СЫРЬЯ
В силу особенностей своего территориально-географического положения Республика Казахстан представляет собой перспективную базу для производства лекарственных препаратов из растительного сырья. Чередование различных климатических зон, большие площади с естественным составом флоры обусловливают широкий спектр возможного использования растений, которых в Казахстане произрастает около 6000 видов.
Более 80 процентов дикорастущего растительного сырья для фармацевтической промышленности СССР заготавливалось в Казахстане и Средней Азии. В Республике Казахстан объединением "Казлекраспром" собирается в год 500 - 600 тонн, предприятиями лесного и охотничьего хозяйства - 50 - 60 тонн, Институтом ботаники и фитоинтродукции - до 10 тонн, организациями Министерства природных ресурсов и охраны окружающей среды - 5 - 7 тонн лекарственных растений до 100 наименований.
Однако, на казахстанских предприятиях перерабатывалось только около 20 тонн, что составляет менее 3 процентов от собираемого количества. Остальное шло и продолжает идти на экспорт в полупереработанном или непереработанном виде. В течение 80 лет из цитварной полыни в Шымкенте вырабатывался сантонин для экспорта за рубеж. Ежегодно до 30 тонн различных лекарственных трав и корни пиона отправлялись на Батумский завод для приготовления настойки, которую затем, в небольших количествах, продавали в Казахстане. Такая же судьба у левзеи, золотого корня и др. Аналогично ситуация имеет место и с корнем солодки. В результате республика несет экономические убытки, поскольку стоимость готовых лекарственных форм в 7-10 раз выше стоимости исходного растительного сырья.
Основным производителем лекарственных препаратов из растительного сырья является Алматинская фармацевтическая фабрика (АФФ), которая производит настойки, эликсиры, капли, экстракты, мази, спирты, масла, растирания, линименты, растворы и смеси (всего 116 наименований).
Изготовлением субстанций из растительного сырья занимается Шымкентский химико-фармацевтический завод (ШХФЗ) - 37 наименований.
Однако эти предприятия при сегодняшнем их положении не в состоянии в полной мере использовать имеющиеся возможности. Для создания современного производства лекарственных препаратов из растительного сырья запланирован следующий объем работ:
модернизация и реконструкция действующих производств - 1 этап; внедрение современных технологических процессов получения лекарственных препаратов из растительного сырья - 1 этап; разработка и внедрение современной системы сбора и первичной переработки лекарственных растений - 1 этап; введение в культуру и интродукция наиболее перспективных лекарственных растений - 1 и 2 этапы; расширение номенклатуры выпускаемых лекарственных препаратов на базе разработок казахстанских ученых - 1 и 2 этапы. Модернизация и реконструкция действующих производств
Проведение модернизации и реконструкции АФФ и ШХФЗ планируется за счет привлечения иностранных инвестиций. Станет возможным переход от производства простейших галеновых препаратов и субстанций к выпуску современных лекарственных форм, таких как таблетки, капсулы и ампулы.
На реконструкцию АФФ привлечены инвестиции фирмы "Ронк Пулен Рорер" в размере 0,5 млн. долларов США. После реконструкции АФФ будет выпускать 200 млн. таблеток в год, 5 наименований. Установка современной техники (таблеточных прессов, блистеров, упаковочных машин) позволит также увеличить выпуск лекарственных препаратов из местного сырья: глюконат кальция, димедрол, пиперазина адипенат, натрия бензонат и т.д. Кроме того, на АФФ необходимо провести модернизацию участка по переработке и расфасовке лекарственных растений в чистом виде.
В результате реконструкции ШХФЗ планируется создать производство на котором будет производиться 12 наименований лекарственных препаратов следующих форм: ампул -120 млн в год; таблеток -300 млн в год; капсул -150 млн в год. Общая стоимость данного проекта составляет 5,0 млн. долларов США.
Установка на ШХФЗ линий по производству таблетированных и ампульных препаратов позволит этому предприятию перейти от выпуска субстанций к готовым лекарственным формам, таким как: мукалтин, аллапинин, сапарал, эфедрин, глидеринин и т.д.
В институте фитохимии Министерства образования и науки Республики Казахстан запланирована модернизация производства лекарственных средств из растительного сырья, разработанных казахстанскими учеными и имеющих высокую степень готовности. Кроме того, в областях должно быть восстановлено производство галеновых препаратов, в том числе и из растительного сырья.

Внедрение современных технологических процессов получения
лекарственных препаратов из растительного сырья

Дальнейшее развитие производства лекарственных препаратов на базе сырья растительного происхождения невозможно без перехода на более современные технологии получения медикаментов, такие как:
производство эфирных масел;
производство углекислотных экстрактов;
производство криопрепаратов.
В настоящее время сложился устойчивый рынок эфирных масел, общая тенденция которого - стабильный спрос на продукцию. Крупнейшими потребителями эфирных масел, наряду с фармацевтической отраслью, являются парфюмерная и пищевая промышленность. Стоимость эфирного масла на мировом рынке, в зависимости от его вида, составляет от 1,6 до 3990 долларов США за 1 кг. Объектом международной торговли является около 200 видов эфирных масел. Объемы продаж колеблются от нескольких килограммов до 10 тысяч тонн и более. Общий уровень мирового производства составляет около 40 тысяч тонн. Из них около 40 процентов приходится на американский континент, страны Азии - до 30 процентов, остальное - на государства Африки, Австралии и Океании.
К оптовым покупателям этой продукции относятся США, Великобритания, Япония, ФРГ. За последние 10 лет объемы импорта эфирных масел возросли по Европейским государствам в 2 раза, по США - в 2,5 раза, Японии - в 1,5 раза. На территории бывшего СССР располагалось более 40 совхозов-заводов, производящих эфирные масла и работающих на плантационном сырье. Однако даже тогда потребность в этой продукции покрывалась лишь на 40 процентов. В Республике Казахстан до недавнего времени производство эфирных масел и углекислотных экстрактов практически отсутствовало. В настоящее время в Казахстане целый ряд предприятий различных форм собственности уже освоили производство новых лекарственных препаратов на основе эфирных масел. Внутренние потребности Казахстана в эфирных маслах невелики, но зарубежные страны готовы их приобретать в количестве до 60 тысяч литров в год. Таким образом, создание производства эфирных масел является, в основном, ориентированным на экспорт с целью получения валюты, столь необходимой республике для реализации других фармацевтических проектов.
Однако, чтобы получить такое количество эфирного масла, требуется переработать, в среднем, до 6000 тонн сырья. Организовывать заготовку и переработку такого количества дикорастущего сырья невыгодно как с точки зрения экономики, так и по соображениям экологии, поэтому для этих целей необходимо создание плантаций эфиромасличных культур.
При создании базы по переработке лекарственных растений для получения медицинских препаратов наибольший интерес представляет использование сырья из экологически чистых районов. Однако его заготовка, хранение и транспортировка к месту переработки часто являются экономически невыгодными. В этой связи также представляется целесообразным переход от сбора дикорастущего сырья к его плантационному разведению созданию передвижных мини-заводов по получению эфирных масел с использованием безотходной технологии, разработанной казахстанскими учеными. По этой технологии из отработанного растительного сырья получают кормовую витаминизированную муку.
Основным технологическим модулем передвижного эфиромасличного завода является парогенераторная установка, смонтированная на шасси грузового автомобиля КрАЗ, производительностью 4-5 литров эфирного масла, за смену (8 часов). Расчетная стоимость проекта -25-30 тысяч долларов США. Срок окупаемости - 1 - 1,5 года. Производство этих заводов, а также другой специализированной техники для возделывания, уборки и переработки лекарственного сырья необходимо наладить на конверсионных предприятиях Казахстана, которые имеют все возможности для выпуска данной продукции.
Кроме того, для переработки этих видов растений предлагается создание в Алматинской области стационарных перерабатывающих комплексов на три установки с общим объемом переработки более 400 тонн сырья в год и получением около 4000 литров эфирных масел.
На территории Республики Казахстан выявлено свыше 450 видов эфиромасличных растений, из них 68 видов характеризуются высоким содержанием эфирных масел и богатым компонентным составом. Содержание эфирных масел свыше 1 процента обнаружено у 38 видов. На первом этапе создания производства эфирных масел выбраны следующие виды эфиромасличных культур: душица обыкновенная, зизифора Бунге, мелисса лимонная, полынь белоземельная, тысячелистник обыкновенный, с наиболее ценным компонентным составом. В дальнейшем, на долгосрочном этапе, существует реальная возможность производить в Казахстане эфирные масла общим количеством более 50 наименований на базе разработок, выполненных лабораторией химии растений ИХН Министерства науки-Академии наук Республики Казахстан и в МНВП "Вита-Вент" из можжевельника, пихты, полыни, тимьяна, хмеля, шалфея, иссопа, девясила, ромашки, ели и т.д.
Углекислотная зкстракция - способ извлечения эфирных масел, характеризующийся максимальным выходом (до 2 процентов) и высокой биологической активностью промежуточного продукта, который является самостоятельным эффективным лекарственным средством. Данный технологический процесс характеризуется высокой экологической чистотой.
Селективность и высокие диффузные свойства жидкой двуокиси углерода позволяют регулировать свойства и состав углекислотных экстрактов. Извлекаемые при этом биологические активные вещества (БАВ) находятся в естественной среде и представлены витаминами, провитаминами и каратиноидами, что приближает углекислотные экстракты к биокатализаторам, ответственным за защиту тканей от радионуклеидов.
Технологические возможности углекислотной зкстракции при объеме реактора, в 100 кг позволяют переработать 120 тонн сырья в год и получить 4800 кг экстрактов. Первый в Республике Казахстан цех по углекислотной экстракции введен в эксплуатацию на МП "Аромат", г. Талгар, с производительностью до 10 кг эфирных масел в день.
Способ получения порошков из овощей и фруктов вакуумной сушкой и криогенным измельчением позволяет сохранить фактически полностью биологическую ценность первоначального сырья и не требует специального хранения получаемой продукции. Получаемый криопорошок - мелкодисперсная система с размером частиц не более 5 мкм и влажностью 2-3 процента представляет собой естественный концентратор целого ряда биологически активных веществ, включая витамины, пектиновые вещества, микроэлементы и т.д., с неограниченным сроком хранения. Один из самых нестойких витаминов - витамин С при таком способе сушки сохраняет до 63 процентов его первоначального уровня в течение всего срока хранения.
Высокие качественные характеристики криопорошка делают его уникальным сырьем для производства продуктов детского питания. Включение криопорошков в сухие смеси для детей на мучной и молочной основе, а также использование их в приготовлении напитков позволит получить качественно новые продукты детского питания, аналогов которым в Казахстане не существует.

Разработка и внедрение современной системы сбора
и первичной переработки лекарственных растений

Для создания современной системы сбора и первичной переработки лекарственных растений необходимо решить две основные задачи:
провести работы по уточнению запасов дикорастущих лекарственных растений, организовать их учет и прогнозирование урожайности в экологически благоприятных регионах. На основании полученных данных определить нормы объемов заготовки, обеспечивающие воспроизводство и сохранность генофонда;
наряду со сбором дикорастущего сырья обеспечить приоритетное развитие плантационного разведения и интродукции наиболее перспективных растений. Провести их введение в культуру и разработать агротехнические мероприятия.
Лесные запасы хвойных пород в восточных и северных областях Казахстана планируется использовать как источники сырья для получения пихтового и соснового эфирных масел в количестве до 30 тонн в год с дальнейшей переработкой в камфору и скипидар, из древесины березы - деготь и активированный уголь. Дикорастущие яблоки, боярка, барбарис и т.д. в южных областях Казахстана являются сырьем для получения пектина, сиропов и смесей.
Для решения этих задач планируется создать Республиканский межотраслевой центр по растительному сырью, куда войдут как его филиалы следующие организации: Институт ботаники, Ботанический сад и Институт почвоведения имени У.Успанова Министерства науки-Академии наук Республики Казахстан, г. Алматы; Институт фитохимии, г. Караганда; Казахский научно-исследовательский институт лесного хозяйства и агролесомелиорации; Казахский НИИ земледелия им. Р.Р. Вильямса, г. Алматы; ТОО "Фармбиопром", г. Шымкент. Следует также организовать региональные филиалы этого центра в Алматинской, Восточно-Казахстанской и Жамбылской областях. Введение в культуру и интродукция наиболее перспективных лекарственных растений
Хищническая эксплуатация растительных ресурсов привела практически к исчезновению некоторых видов растений: золотого корня, ферулы, пиона, марьина корня и др. Многие находятся на грани исчезновения.
Для восстановления этих видов и организации сырьевой базы по производству лекарственных препаратов из растительного сырья необходимо введение лекарственных трав в культуру, т.е. создание плантаций. В этом случае появляется возможность не только получить большой объем фитомассы и планировать ее производство для фармацевтической промышленности, но и механизировать процесс переработки лекарственных трав непосредственно в местах их произрастания.
Кроме того, плантационное сырье имеет ряд преимуществ перед дикорастущим, таких как однородность получаемого сырья, сохранение дикорастущих растений в природе, возможность интродуцировать ценные растения из других регионов с улучшением их свойств и акклиматизации.
К настоящему моменту в Республике Казахстан уже имеется ряд организаций, занятых созданием культур лекарственных растений: в НПО "Клон" созданы плантации элитных сортов облепихи, шиповника, жимолости в лесхозах и совхозах Алматинской области, МП "Ареал" проводит работу по интродукции можжевельника и введению его в культуру, агрофирма "Алем-Ген" разработала агротехнические мероприятия по выращиванию левзеи, валерианы, шалфея, ромашки, пустырника, выделено 30 га земли под их плантационное разведение на территории совхоза им. Томаровского.
Эколого-биологический центр Министерства сельского хозяйства заложил маточные плантации левзеи сафлоровидной, родиолы розовой, шалфея лекарственного, бадана толстолистового, валерианы лекарственной, ромашки аптечной и мяты перечной в горах Заилийского Алатау на территории Талгарского и Каскеленского районов. В Казахском НИИ земледелия заложены маточные плантации 80 видов лекарственных растений.
Институтом фитохимии, г. Караганда посеяно 34 вида лекарственных трав на площади более 530 га. Имеется питомник семеноводства лекарственных растений площадью 3 га.
Продолжаются работы по производству лекарственного растительного сырья в совхозе "Дармина" и в совхозе им. Фрунзе для нужд АО "Химфарм".
С целью разработки научных рекомендаций по оптимизации сбора, переработки и интродукции растительного сырья к работе в составе выше названного Республиканского межотраслевого центра планируется привлечь дополнительно межотраслевую лабораторию охраны генофонда лесов и интродукции Минэкобиоресурсов Республики Казахстан, Леспроект, Лесную опытную станцию г. Алматы, НИИ рыбного хозяйства, казахстанские фирмы МНВП "Вита-Вент" и МП "Аслан".
Наряду с созданием плантаций необходимо совершенствовать систему сбора дикорастущего растительного сырья применительно к новым условиям, складывающимся в Республике Казахстан в процессе перехода к рыночным отношениям.
Сбор дикорастущего лекарственного сырья следует производить на лицензионной основе с учетом научно обоснованных рекомендаций. При планировании объемов заготавливаемого растительного лекарственного сырья необходимо учитывать поставки в Казахстан этой продукции из Кыргызской Республики в рамках Межправительственного соглашения. Кыргызская Республика может поставлять на фармацевтические предприятия Казахстана корень солодки, эфедру, траву гармала, полынь горькую, плоды шиповника, корень аконита и ягоды облепихи.

Производство новых видов лекарственных
препаратов из растительного сырья

За последние годы казахстанскими учеными разработаны новые лекарственные средства, которые изготавливаются из местного растительного сырья. Перечень этих препаратов запланирован к выпуску в рамках двух этапов развития фармацевтической промышленности и представлен в приложениях 1 и 2 к настоящей Программе.
Эти разработки планируется взять за основу для развития производств по выпуску фармацевтической продукции из сырья растительного происхождения. Реализацию всех проектов, заложенных в этом разделе Программы, планируется выполнять как прикладные исследования по заказу фармацевтических предприятий, что обеспечит увеличение номенклатуры лекарственных препаратов в два-три раза и позволит не только резко сократить их импорт, но и перейти от экспорта сырья и субстанций к экспорту готовых медикаментов.

ПОДПРОГРАММА 5. ПРОИЗВОДСТВО СУБСТАНЦИЙ И ЛЕКАРСТВЕННЫХ
ПРЕПАРАТОВ ИЗ НЕОРГАНИЧЕСКОГО И МИНЕРАЛЬНОГО СЫРЬЯ

Значительный удельный вес в производстве лекарственных средств занимают металлы различных групп, которые используют как в виде солей и оснований, так и в чистом виде. Наличие в республике развитой металлургической промышленности, ее обеспеченность природными ресурсами и проведенная оценка различных продуктов и полупродуктов предприятий цветной металлургия Казахстана позволяют сделать вывод о возможности без значительных затрат и в короткие сроки организовать производство данного класса медикаментов, а также неорганических соединений, используемых в фармацевтической отрасли.
Особенностью этой группы лекарственных препаратов является относительная простота технологического цикла получения в сравнении с многокомпонентным полиэтапным синтезом сложных органических субстанций. В современной медицинской практике используются более 20 препаратов из металлов и их соединений в виде солей и оснований. Количество гомеопатических препаратов, производимых из чистых металлов, еще больше. В то же время эти препараты Республика Казахстан импортирует из России.
Наличие в Республике Казахстан крупных соляных месторождений, месторождений других типов минерального сырья (циалита, бишофита, гипса, мела, смектита и др.) и предприятий по их переработке также позволяет прогнозировать успешное развитие этого направления фармацевтической индустрии.
В рамках развития фармацевтической промышленности Республики Казахстан планируется:
создание производства субстанций для производства лекарственных средств на базе государственного научно-производственного объединения промышленной экологии "Механобр";
проведение исследований по разработке и применению новых медицинских препаратов с использованием собственного неорганического и минерального сырья. Составление карты месторождений лечебных минералов Республики Казахстан, пригодных к промышленному применению, и разработка рекомендаций по их освоению.
В развитие этих направлений планируется освоить производство:
на ГНПОПЭ "КАЗМЕХАНОБР"психотропных препаратов: натрия бромида, калия бромида, магния сульфата, магния тиосульфата;
обволакивающих и адсорбирующих средств: талька, глины белой, алюминия гидрооксида, магния трисиликата, угля активированного;
вяжущих препаратов: висмута нитрата основного, свинца ацетата, ацетата алюминия, алюминия сульфата, квасцов жженых;
слабительного средства: натрия сульфата;
спазмолитического средства: натрия нитрата;
осмотических диуретиков: калия ацетата;
средств, влияющих на процессы тканевого обмена: натрия гидрокарбоната, магния окиси, магния перекиси, магния карбоната, кальция карбоната осажденного, натрия хлорида, кальция хлорида, кальция глюконата, калия хлорида, натрия арсената, раствора калия арсенита, мышьяковистого ангидрида;
противомикробных и противопаразитарных средств: калия йодида, натрия йодида, железа восстановленного, железа закисного сульфата, натрия тиосульфата, калия перманганата, ртути дихлорида, ртути оксицианида, ртути окиси желтой, серебра нитрата, меди сульфата, свинца окиси, цинка сульфата, цинка окиси;
диагностического средства: бария сульфата для рентгеноскопии;
в НТЦ "Экосервис"- цисплатина (противоракового препарата), расширение действующего производства;
на МГП "Биохим" - бишофита с Индерского месторождения, расширение действующего производства.
Развитие производства по выпуску солевых инфузионных растворов должно проводиться по следующим направлениям:
1. Модернизация действующих производств, выпускающих эти препараты.
2. Создание мини-заводов по производству инфузионных растворов на модульной основе.
Создание мини-заводов на модульной основе позволит задействовать финансовые средства не только центрального, но и областных бюджетов, обеспечить требования международных стандартов с минимальными затратами и постепенно расширять производство посредством установки дополнительных модулей, а учитывая большую территория Казахстана, значительно сократить транспортные расходы, т.е. такой подход позволит постепенно с учетом требований казахстанского рынка медикаментов сформировать крупные фармацевтические центры в различных регионах республики.
В связи с изложенным, создание таких мини-заводов планируется осуществлять по региональному принципу на действующих фармацевтических предприятиях: Юг - АО "Химфарм" или новое предприятие в г. Алматы. Восток - фирма "Ромат". Запад - АО "Береке". Центр - КНПК "Биомедпрепарат" или новое предприятие в г. Акмола. Север - "АОЗТ "Павлодарский фармацевтический завод". Учитывая, что около 20 процентов потребности стационаров в лекарственных препаратах приходится на инфузионные растворы, то эти производства можно также располагать при областных больницах или на небольших предприятиях бывшего холдинга "Фармация".
Для создания мини-заводов следует использовать оборудование, выпускаемое иностранными фирмами, причем выбор поставщика для снижения затрат необходимо производить на тендерной основе, а для производства модулей привлечь казахстанские конверсионные предприятия, которые имеют все возможности для выпуска различных типов модулей.
Наряду с организацией производства модулей для расширения производства инфузионных растворов необходимо наладить выпуск полимерной тары (пакеты и мешки) посредством освоения выпуска полиэтилена на базе Актауского завода пластмасс (АО "Акпо") и Атырауского химического завода (АО "Полипропилен").
Второй этап развития фармацевтической промышленности по производству этой группы лекарственных средств предполагает:
исследование возможности применения циалита, добываемого на месторождении под г. Сары-Озеком АО "Рыстас" для изготовления антисептических повязок и гелей на КНПК "Биомедпрепарат", г. Степногорск;
проведение исследований по применению в качестве медицинских препаратов суспензий из чистых металлов и т.д.;
проведение исследований по созданию новых противоопухолевых и противовирусных лекарственных средств, полученных методом химического синтеза на основе тиолов, комплексов металлов, в ТОО "Петролеум".
Для реализации этого этапа Государственной программы подключается НИИ и вузы Министерства здравоохранения, Министерства образования и науки Республики Казахстан.

ПОДПРОГРАММА 6. ПРОИЗВОДСТВО КОМПОНЕНТОВ И ПРЕПАРАТОВ КРОВИ

Препараты крови традиционно не относятся к медикаментам. Однако, учитывая их значимость в обеспечении республики лекарственными средствами, данное направление включено в Программу отдельным разделом. Развитие производства компонентов и препаратов крови в Республике Казахстан планируется проводить на базе действующей службы крови по следующим направлениям: модернизация и расширение действующих производств компонентов и препаратов крови из донорского сырья: создание производства плазмофереза из донорского сырья; создание производства препаратов крови из плацентарного и абортируемого сырья. Модернизация и расширение действующих производств компонентов и препаратов крови из донорского сырья Существующая сеть учреждений службы крови Республики Казахстан включает в себя: Республиканский центр крови (РЦК) в г. Алматы - 1 областные центры крови (ОЦК) - 19 городские центры крови (ГЦК) - 9 больницы, заготавливающие кровь (БЗК) - 56 отделения переливания крови (ОПК) - 185
РЦК располагает корпусом фракционирования плазмы с мощностью переработки 20000 литров плазмы в год, однако позволяет довести объем переработки до 40000 литров, что и было осуществлено в 1989 году. На этом производстве получают растворы альбумина, протеин, иммуноглобулин человека нормальный, гиперимунные и гемостатические препараты и т.д.
Производство препаратов крови полупромышленным способом налажено еще в двух областных и одном городском центрах крови (г. Усть-Каменогорск, Восточно-Казахстанская область, г. Шахтинск, Карагандинская область и г. Караганда). Кроме того, в 9 центрах крови производится первичное фракционирование и получение гемостатических препаратов - криопреципитата и фибриногена. Все подразделения по переработке плазмы на препараты оснащались в 1960-1970 годы, а корпус фракционирования при РЦК- в 1980-1982 годах. За истекший период произошел значительный моральный и физический износ оборудования, что приводит к частичной денатурации белка, снижает выход готового продукта и его качество, не позволяет получать полный спектр белковых препаратов из плазмы.
Модернизация всей производственной базы службы крови потребует около 50 млн. долларов США и включает строительство завода по фракционированию, перерабатывающего не менее 70 тонн плазмы в год, а также переоснащение 15 станций сбора донорской крови.
Планируется также создать производство по выпуску гемаконов (одноразовых пластиковых контейнеров для заготовки крови и ее компонентов) производительностью 1,25 млн. штук в год.
В результате реализации данных проектов появится возможность:
обеспечить полное использование всех компонентов крови и повысить качество выпускаемой продукции до уровня международных стандартов;
увеличить выход продукции из единицы сырья, особенно альбумина, потребность в котором на сегодня удовлетворяется лишь на 10 процентов;
расширить ассортимент производимых препаратов крови и получать антигемофильные препараты (антитромбин 3, факторы VIII, IХ, Х, ХII), фибронектин, а также специфические иммуноглобулины.

Дальнейшее наращивание объемов заготовки плазмы методом
плазмофереза. Освоение аппаратного плазмофереза

В связи с постоянным ростом потребности лечебных учреждений в плазме и ее препаратах все большее значение приобретают донорский и аппаратный плазмоферезы как рациональные и эфективные методы получения больших количеств плазмы. Извлечение только плазмы с возвращением форменных элементов донору позволяет сократить интервалы между плазмодачами до 7-14 дней и значительно увеличить заготовку плазмы от одного донора (до 10 - 15 литров в год).
В последние годы плазмоферез стал широко применяться и в лечебной практике как метод экстракорпорального очищения крови при различных заболеваниях, а также в критических состояниях медицины катастроф.
С целью развития этого направления в Республике Казахстан планируется освоение аппаратного плазмофереза на базе:
Карагандинского областного центра крови.
Республиканского центра крови, г. Алматы, мощностью 5000 кг плазмы в год. По данным РЦК, в Республике Казахстан необходимо создать несколько центров плазмофереза, для чего следует приобрести 20 аппаратов афереза: 4 -для РЦК и 16 - для ОЦК стоимостью 3,36 млн. долларов США. С этой целью создан центр плазмофереза ТОО "Дамел".
Кроме того, запланировано создание производства по выпуску портативных мембранных плазмофильтров корпорацией "ЭССЕР-ЖОЛЫ" для организации отделений донорского плазмофереза в ведущих медицинских центрах и учреждениях республики. Стоимость проекта - 3,0 млн. долларов США.

Создание производства препаратов крови
из плацентарного и абортируемого сырья

Потребность Республики Казахстан в компоненты крови согласно требованиям ВОЗ действующей донорской системой не удовлетворяется. Если в 1988 году эта потребность выполнялась на 70 процентов, то в 1994 году она покрывалась всего на 30 процентов по республике и около 50 процентов - по г. Алматы. В этих условиях возникла необходимость более эффективного использования не только донорской крови, но и других сырьевых источников, до этого в Казахстане не используемых.
Таким источником является организация выпуска препаратов крови из плацентарного и абортируемого сырья. Ранее в СССР это сырье централизованно собиралось и вывозилось в различные города России и г. Ташкент. На сегодня централизованных заготовок в республике не проводится. В одних областях (Кызылординская, Павлодарская, Мангистауская и др.) это ценнейшее сырье выбрасывается, в других (Карагандинская, Костанайская, Севере-Казахстанская) собирается и вывозится в Омск, УФУ, Томск в обмен на медикаменты, вакцины, биопрепараты или на продажу. Жамбылская и Южно-Казахстанская области собирают и вывозят плацентарное сырье в г. Ташкент в обмен на препараты крови.
В целом по Республике Казахстан годовой объем сбора плацентарной крови может составить около 65 тонн и порядка 105 тонн плаценты. Неиспользование такого количества ограниченного национального ресурса для получения препаратов крови оборачивается для республики значительными экономическими потерями. Для развития этого направления планируется на первом этапе развития фармацевтической промышленности:
создать систему сбора и первичной переработки с оптимальной схемой транспортировки данного сырья из Республики Казахстан к местам производства препаратов крови в Республику Узбекистан, а также Российскую Федерацию и обратно готовой продукции (препаратов крови) в различные регионы Казахстана. Стоимость проекта составляет 2,5 млн. долларов США;
создать производство альфа-фетопротеина из абортируемого сырья на базе РЦК Республики Казахстан. Создание такого производства потребует около 0,5 млн. долларов США.
На втором, долгосрочном этапе в рамках Межправительственного соглашения между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой и Республикой Узбекистан планируется расширение действующего производства препаратов крови из плацентарного и абортируемого сырья с годовым объемом его переработки 80 тонн в г. Ташкенте. На данном предприятии из плацентарной и абортируемой крови получают следующие препараты: иммуноглобулин, гистаглобулин, альбумин, протеин и лактопротеин. Кроме того оно производит глюнат, гемодез и глюгицир.
Выполнение всех перечисленных в данном разделе Программы проектов позволит полностью обеспечить потребности здравоохранения Республики Казахстан в компонентах и препаратах крови.

ПОДПРОГРАММА 7. ПРОИЗВОДСТВО РАДИОФАРМПРЕПАРАТОВ

Ранее эта группа препаратов в Казахстане не производилась, а импортировалась из Узбекистана и России. В связи с разрывом хозяйственных связей поставки радиофармпрепаратов в республику были прекращены. В результате лаборатории радиоизотопной диагностики ведущих медицинских центров до настоящего времени не могут продолжать свою работу.
В то же время в Республике Казахстан имеются все условия для того, чтобы в короткие сроки и с минимальными затратами организовать производство радиофармпрепаратов. С этой целью планируется создать производство этой группы препаратов по номенклатуре, составляющей 12 наименований, на базе Института ядерной физики Министерства науки-Академии наук Республики Казахстан, г. Алматы и в ближайшее время полностью отказаться от их импорта.
РАЗДЕЛ IV. ПРОМЫШЛЕННАЯ ИНФРАСТРУКТУРА ФАРМАЦЕВТИЧЕСКОЙ ОТРАСЛИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

СОЗДАНИЕ БАЗОВЫХ ПРОИЗВОДСТВ

Развитие фармацевтической промышленности требует широкой номенклатуры оборудования, различных сырьевых, вспомогательных и упаковочных материалов. Основной упор при создании базовых производств сделан на выпуск субстанций и лекарственных препаратов из сырья растительного, животного и неорганического, а также минерального происхождения. Это обусловлено богатейшими запасами данных видов сырья в Казахстане. При этом развитие базовых производств планируется как путем модернизации действующих, так и за счет создания новых предприятий. Новые предприятия целесообразно формировать на модульной основе, что дает возможность постепенного наращивания их мощностей, с учетом возможных изменений спроса на казахстанском рынке медикаментов.
В то же время анализ состояния химической, нефтехимической и лесобумажной промышленности Казахстана показывает, что в республике не сформировался целостный комплекс технологически связанных производств, способных даже в малой степени удовлетворить потребности государства в исходном нефтехимическом сырье, в том числе и для производства медикаментов. В результате сегодня более 90 процентов химического сырья ввозится в республику из других стран СНГ (Россия, Узбекистан, Украина).
В этих условиях развитие производства синтетических лекарственных препаратов, на первых этапах становления фармацевтической промышленности, следует осуществлять на импортном сырье и оборудовании. Это будут предприятия, производящие таблетирование, блистирование и упаковку импортных медикаментов. Как показывает уже имеющийся опыт такой работы, себестоимость данных лекарственных препаратов снижается на 20-25 процентов в сравнении с импортируемыми в республику готовыми лекарственными формой. В последующем на данной базе могут создаваться отечественные синтетические медикаменты из отечественного сырья.

СОЗДАНИЕ ПРОМЫШЛЕННЫХ ПРОИЗВОДСТВ ПО ВЫПУСКУ
ОБОРУДОВАНИЯ ДЛЯ ФАРМАЦЕВТИЧЕСКОЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ

Развитие фармацевтической промышленности требует создания производств по выпуску оборудования, используемого в технологических процессах получения лекарственных препаратов. Однако при этом необходимо учитывать экономическую целесообразность создания таких производств. С этой точки зрения в Республике Казахстан экономически выгодно иметь следующие производства:
производство различных типов модулей, соответствующих международным стандартным, а именно:
для изготовления и упаковки готовых лекарственных форм;
для складирования и хранения фармацевтических препаратов, укомплектованные всем необходимым складским оборудованием и оснасткой;
госпитальные модули для чрезвычайных ситуаций;
производство типового оборудования и оснастки для аптек;
производство передвижных мини-заводов для выпуска эфирных масел;
производство криогенного и холодильного оборудования для хранения и транспортировки препаратов крови, сырья животного происхождения, готовых лекарственных форм, требующих специального температурного режима.
Базой для создания вышеназванных производств являются конверсионные предприятия, перепрофилирование которых происходит в рамках Государственной программы "Конверсия оборонной промышленности Республики Казахстан".
В то же время такие виды оборудования, как таблеточные прессы, блистерные и упаковочные машины, расчетная потребность в которых для фармацевтической промышленности республики не превышает 20 - 30 единиц, следует приобретать у иностранных фирм на тендерной основе.

СОЗДАНИЕ ПРОИЗВОДСТВА ИЗДЕЛИЙ МЕДИЦИНСКОГО НАЗНАЧЕНИЯ (ИМН)

Наряду с созданием новых и развитием действующих предприятий по выпуску фармацевтических препаратов в рамках настоящей Программы планируется создание производств по выпуску ИМН. К наиболее значимым из них, выпуск которых можно осуществить на собственном сырье, относятся:
производство медицинского гипса и гипсовых бинтов;
производство медицинской марли и ваты, перевязочных материалов;
производство одноразовых шприцев и систем для переливания крови;
производство шовного материала (кетгута).
РАЗДЕЛ V. ОРГАНИЗАЦИОННОЕ, НАУЧНО-ТЕХНИЧЕСКОЕ И КАДРОВОЕ ОБЕСПЕЧЕНИЕ ФАРМАЦЕВТИЧЕСКОЙ ОТРАСЛИ

В Казахстане полностью отсутствует инфраструктура фармацевтической промышленности. Практически отсутствует фармацевтическое машиностроение. Не отлажена система реализации производимых лекарственных препаратов.
В этих условиях создание эффективной системы управления фармацевтической отраслью является одной из важнейших составляющих ее успешного становления, поскольку в противном случае невозможно обеспечить реализацию всей Государственной программы.
С другой стороны, наличие финансового дефицита в республике не позволяет рассчитывать на значительные выделения бюджетных средств для создания новых организационных структур. В этих условиях предлагается следующая схема формирования инфраструктуры фармацевтической отрасли.
Основным исполнителем по разработке Государственной программы является Министерство здравоохранения Республики Казахстан как государственная структура, отвечающая за работу фармацевтической отрасли в целом.
Инфраструктуру планируется сформировать посредством создания Республиканского межотраслевого химико-фармацевтического центра, а также межведомственных центров, координационных советов или ассоциаций в форме общественных организаций, или коммерческих структур (ТОО, АО), объединяющих организации и предприятия, специализирующиеся на выпуске лекарственных средств на базе одного из видов сырья: растительного, животного, минерального, биотехнологического, синтетического, препаратов крови. Эти организации должны работать на принципах самоокупаемости и призваны ускорить процесс создания и внедрения новых лекарственных препаратов и технологий их производства в фармацевтическую промышленность Казахстана.

ОРГАНИЗАЦИЯ СИСТЕМЫ ГОСУДАРСТВЕННОГО
УПРАВЛЕНИЯ ФАРМАЦЕВТИЧЕСКОЙ ОТРАСЛЬЮ

Организация государственной системы управления фармацевтической отраслью осуществляется Министерством здравоохранения Республики Казахстан при участии других заинтересованных министерств и ведомств.

ОРГАНИЗАЦИЯ ФИНАНСОВО-ПРОМЫШЛЕННОЙ ГРУППЫ (ФПГ)

Организация финансово-промышленных групп позволит создать единую технологическую цепочку по производству и реализации медицинской продукции с привлечением к развитию фармацевтической индустрии Республики Казахстан финансовых средств других государств.
Создаваемая ФПГ ориентируется на развитие фармацевтической промышленности и на создание рынка лекарственных препаратов в Республике Казахстан как одной из высокорентабельных и импортозамещающих отраслей экономики. Данный проект, как и вся Программа, относится к социально значимым, так как направлен на улучшение лекарственного обеспечения населения Казахстана.
Кроме того, создание ФПГ позволит:
провести концентрацию финансовых ресурсов и промышленного потенциала, что, в свою очередь, даст возможность осуществлять значительные инвестиции в развитие фармацевтической промышленности;
решить вопросы своевременной поставки сырья, расходных материалов и обеспечения сбыта готовой продукции в условиях разрыва производственных связей между республиками бывшего СССР и нестабильной экономики переходного периода за счет формирования технологической цепочки от добычи сырья до сбыта готовых лекарственных форм;
обеспечить условия для привлечения иностранных инвесторов к созданию новых и модернизации действующих производств лекарственных препаратов и изделий медицинского назначения.
Процесс становления ФПГ следует разбить на два этапа. На первом этапе ФПГ сосредотачивает свои усилия на поиске и отлаживании технологических и производственных связей с промышленными, торгово-сбытовыми, транспортными, научными и другими учреждениями и организациями все форм собственности внутри республики (внутренняя консолидация экономики).
По мере отработки и налаживания надежного функционирования этих связей наступает второй этап - создание межгосударственной финансово-промышленной группы с участием финансовых и промышленных организаций и предприятий других республик СНГ, в первую очередь России, Украины и государств Центральноазиатского региона.

ОРГАНИЗАЦИЯ МЕЖОТРАСЛЕВОГО ХИМИКО-ФАРМАЦЕВТИЧЕСКОГО
ЦЕНТРА (МХФЦ)

МХФЦ создается как государственное предприятие с целью сохранить и объединить разрозненные в настоящее время основные научные кадры в области фармации, биологии, химии, медицины и созданные ими научные направления. Основной задачей Центра станет координация работ по созданию новых лекарственных препаратов от научного эксперимента до внедрения в производство (экпериментальные исследования, предклинические испытания, клинические испытания, разработка нормативно-технической документации, регистрация, отработка полупромышленной технологии, внедрение в производство). При этом особенно важно сосредоточить научный потенциал на задачах быстрейшего запуска производства традиционных субстанций и лекарственных средств. Приоритет в финансировании следует отдавать оригинальным отечественным работам, которые наиболее близки к конечному результату - созданию новых медицинских препаратов и организации их производства.
Серьезное внимание в деятельности Центра будет уделено проведению маркетинговых и технико-экономических исследований, разработке краткосрочного и долгосрочного прогнозирования развития фармацевтической науки и промышленности. На базе полученных данных и планируется проводить финансирование отраслевой прикладной науки.

РАЗВЕРТЫВАНИЕ ЗАКАЗНЫХ ПРИКЛАДНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ
ДЛЯ ФАРМАЦЕВТИЧЕСКОЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ

Решение проблемы обеспечения республики лекарственными препаратами должно базироваться на единой государственной политике не только в области производства медицинских препаратов, но и разработки их новых видов, т.е. необходима сбалансированная государственная научно-техническая политика в области поиска, создания и производства отечественных лекарственных средств.
Путь прохождения лекарственного средства от научного поиска до производства и внедрения в клиническую практику является очень долгим, трудным и дорогим. Например, в США стоимость разработки нового лекарственного препарата составляет 160 - 180 млн. долларов, а время разработки 8 - 12 лет. При этом каждый препарат до поступления на рынок должен пройти скрининг по 8 тыс. показаний.
Заказчиком этих исследований являются министерство здравоохранения Республики Казахстан и предприятия фармацевтической отрасли. Основными исполнителями - вузы, проектные институты и НИИ различных министерств и ведомств, частные фармацевтические фирмы.
Финансирование прикладных исследований на стадии эксперимента и скрининга осуществляется через Министерство науки-Академию наук Республики Казахстан. Проведение доклинических и клинических испытаний, сертификация и регистрация лекарственных средств осуществляется под эгидой Фармакологического комитета за счет средств, отпускаемых Министерству здравоохранения Республики Казахстан на научные исследования и получаемых от регистрации импортных медикаментов.

КАДРОВОЕ ОБЕСПЕЧЕНИЕ ОТРАСЛИ

Кадровое обеспечение фармацевтической отрасли планируется осуществлять на базе уже существующих учебных заведений: Казахского государственного национального университета (КазГНУ), г. Алматы, Казахского государственного медицинского университета, г. Алматы, Шымкентского медицинского института, Шымкентского химико-технологического института, Биотехнологического института, г. Степногорск.
Переход к рыночной экономике, развитие предпринимательской деятельности, разнообразие форм хозяйствования требуют расширения сферы знаний специалистов-фармацевтов и, следовательно, новых подходов к разработке концепции фармацевтического образования в республике. В основу взаимоотношений вузов и фармацевтической отрасли в этих условиях должны быть положены экономические стимулы. Однако, учитывая то обстоятельство, что коммерческие структуры в фармацевтической отрасли находятся на стадии становления, планируется создать смешанную систему подготовки специалистов, при которой имеет место как бюджетная, так и контрактная системы их подготовки.
Таким образом, на краткосрочном этапе развития фармацевтической промышленности система подготовки в основном остается бюджетной, однако уже необходимо формировать группы студентов, имеющих возможность обучаться на контрактной основе. Представляется целесообразным начинать введение контрактной системы с вечерней и заочной форм обучения. По мере развития отрасли контрактная система обучения будет постоянно расширяться и в конечном итоге к концу выполнения долгосрочного этапа станет преобладающей, а бюджетное обучение останется в объеме, достаточном для удовлетворения потребностей государственных учреждений здравоохранения и создания новых специальностей, с учетом стратегических интересов развития экономики Республики Казахстан.
Изменения, происходящие в фармацевтической отрасли республики, предусматривают необходимость организации подготовки специалистов по более чем 25 специальностям, в том числе и специалистов-фармацевтов новых профилей:
фармацевт-организатор (менеджер) - специалист по организации и управлению фармацевтическими учреждениями, фармацевтическому и медицинскому товароведению, экономике фармацевтического дела. Специалисты этого профиля должны владеть знаниями в области рыночной экономики и менеджмента, маркетинга, особенностей организации и деятельности современных аптечных предприятий. Особое значение для специалистов этого звена имеет знание юридических и правовых вопросов;
фармацевт-клиницист - специалист по фармацевтической информации, проведению и расшифровке клинических и биохимических анализов, химической фармакологии, контролер ОТК на производстве. Особенно нужна эта специализация для фармацевтов, работающих в аптеках непосредственно с населением. Статистика показывает, что пациенты обращаются с вопросами об использовании лекарственных средств в три раза чаще к аптечным работникам, чем к врачам. Кроме того, такие специалисты нужны как инспекторы в системе страховой медицины;
Подготовку специалистов всех перечисленных профилей следует развернуть на базе Казахского государственного медицинского университета имени С.Д. Асфендиярова и Южно-Казахстанской государственной медицинской академии. По данным этих вузов ежегодно для республики требуется:
провизоров общего профиля - 15-20 человек;
инженеров-биотехнологов - 10-15 человек;
провизоров-менеджеров - 15-20 человек;
клинических провизоров - 10-15 человек.
Еще одна специальность - химик-технолог фармацевтических производств - высококвалифицированный химик по исследованию лекарственных, косметических средств, пищевых продуктов, судебно-химической экспертизе. Местом работы специалистов этого профиля могут быть заводы, вузы НИИ, химические, биологические, аналитические, судебно-химические лаборатории, лаборатории фармацевтической, пищевой, парфюмерно-косметической промышленности. В нынешних условиях их подготовку можно осуществлять на химическом факультете КазГНУ им. Аль-Фараби. Для этого в этом вузе имеются все условия по подготовке химиков-технологов с уклоном в фармацевтическое производство.
Подготовку специалистов инженерных профилей для нужд фармацевтической промышленности следует организовать в Южно-Казахстанском государственном университете им. М. Ауэзова, Казахском национальном техническом университете г. Алматы, Карагандинском государственном техническом университете.
Наряду с подготовкой специалистов не менее важными являются вопросы организации их непрерывного последипломного обучения. Осуществление последипломной подготовки специалистов планируется открыть на контрактной основе в Казахском государственном медицинском университете г. Алматы и Шымкентском медицинском институте и в Институте фитохимии г.Караганды. Прохождение курса усовершенствования и аттестации специалистов планируется осуществлять каждые пять лет, независимо от формы собственности предприятий, на которых они работают.
Запланированный объем работ позволит полностью обеспечить потребность развивающейся фармацевтической отрасли по мере ее становления специалистами требуемого профиля.

ЭКОНОМИЧЕСКИЕ МЕТОДЫ РЕГУЛИРОВАНИЯ РАЗВИТИЯ
ФАРМАЦЕВТИЧЕСКОЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ КАЗАХСТАНА

Мировой опыт свидетельствует, что на начальном этапе своего становления фармацевтическая промышленность не может развиваться без системы определенных государственных льгот.
Учитывая низкий жизненный уровень, а, следовательно, и низкую покупательную способность населения Республики Казахстан в настоящий период, задачи, связанные со становлением фармацевтической индустрии за счет установления мировых цен на медикаменты, решать нельзя.
На период становления казахстанской фармацевтической индустрии необходимо разработать оптимальную систему поддержки производителей лекарственных препаратов. Учитывая дефицит бюджета, сложившийся в республике на стадии перехода к рыночной экономике, эта система должна формироваться не за счет прямых дотаций, а посредством привлечения инвестиций, кредитных линий и государственных заказов. Одновременно необходимо создавать законодательную базу, обеспечивающую благоприятные условия для привлечения иностранных инвестиций в развитие фармацевтической промышленности республики.
РАЗДЕЛ VI. СИСТЕМА КОНТРОЛЯ КАЧЕСТВА, СЕРТИФИКАЦИИ И СТАНДАРТИЗАЦИИ МЕДИЦИНСКОЙ ПРОДУКЦИИ

Государственная система контроля качества, сертификации и стандартизации медицинской продукции создается в соответствии с существующей нормативно-законодательной базой.
Государственный контроль за соблюдением законодательных и иных нормативных актов по обеспечению безопасности, эффективности и качества лекарственных средств на территории Республики Казахстан в рамках установленных для них полномочий осуществляют:
Министерство здравоохранения Республики Казахстан - через государственную службу по контролю за лекарственными средствами;
Комитет по стандартизации, метрологии и сертификации Министерства энергетики, индустрии и торговли Республики Казахстан;
государственный орган Республики Казахстан по контролю за наркотиками;
Кроме того, организуется система ведомственного и независимого контроля за безопасностью и качеством лекарственных средств, который осуществляется соответствующими аккредитованными организациями.
Таким образом, на Министерство здравоохранения Республики Казахстан возложена задача формирования государственной службы по контролю за лекарственными средствами, производимыми, импортируемыми и реализуемыми в республике предприятиями и организациями, независимо от их ведомственной принадлежности и форм собственности, с целью гарантированного обеспечения населения безопасными, эффективными и качественными лекарственными, диагностическими, профилактическими и косметическими средствами, изделиями гигиенического назначения, медицинской техникой, продуктами лечебного питания и пищевыми добавками.
Накопленный опыт работы показал необходимость дальнейшего совершенствования системы, отвечающей за качество, эффективность и безопасность лекарственных средств, путем создания в республике единой централизованной службы контроля в целом за фармацевтической деятельностью от районного до республиканского уровня. Эту работу планируется проводить в сочетании с дальнейшей координацией и интеграцией стран Содружества Независимых Государств по данному вопросу.
РАЗДЕЛ VII. СИСТЕМА СБЫТА И РАСПРЕДЕЛЕНИЯ МЕДИЦИНСКОЙ ПРОДУКЦИИ

Основными потребителями медицинской продукции в Республике Казахстан до недавнего времени были:
население, около 17 млн. человек;
государственное здравоохранение, в составе которого в 1994 году действовало 1899 больничных учреждений и 1493 поликлиники.
Лекарственное обеспечение этих потребителей осуществлялось централизованно через Государственную акционерную холдинговую компанию "Фармация", имевшую 1832 аптеки, в том числе:
больничных аптек - 64;
самостоятельных - 1768.
После демонополизации холдинга "Фармация" и приватизации аптечных учреждений централизованная система лекарственного обеспечения была разрушена. Часть аптек закрылась по экономическим причинам, другая была передана больницам или приватизирована.
Одновременно начался активный процесс создания частных аптек, киосков, складов и т.д., которых сегодня в республике насчитывается уже более 3000. Появились частные медицинские учреждения. В результате наряду с государственным здравоохранением в республике возникли страховая и частная медицина. Таким образом, к середине 1996 года полностью изменилась вся система лекарственного обеспечения, причем эти изменения продолжаются и в настоящее время. Анализируя эту ситуацию, можно выделить следующие структуры, действующие на казахстанском рынке лекарственных средств: Государственный сектор Министерство здравоохранения Республики Казахстан; областные отделы и департаменты здравоохранения; городские управления здравоохранения г.г. Астаны и Алматы; крупные областные, городские и районные стационары; больничные и межбольничные аптеки; лечебные учреждения министерств и ведомств; Республики Казахстан. Частный сектор Частные аптечные учреждения (аптеки, аптечные пункты, киоски, оптовые склады) и их ассоциации; медсанчасти предприятий и организаций; частные медицинские фирмы и их ассоциации; медицинские страховые фирмы и их ассоциации; представительства фармацевтических предприятий и компаний Казахстана, стран СНГ и дальнего зарубежья.
После того, как была разрушена централизованная система лекарственного обеспечения, каждая область через свои отделы здравоохранения самостоятельно производит закуп лекарственных средств. Право закупа медикаментов предоставлено также крупным районным и областным стационарам. Аналогичная ситуация имеет место и в ведомственных системах здравоохранения. За Министерством здравоохранения Республики Казахстан остались функции приобретения лекарственных препаратов по товарным кредитам, предоставляемым Республике Казахстан другими государствами и международными организациями, получение и распределение гуманитарной помощи, закуп медицинской продукции для республиканских учреждений и организаций здравоохранения на тендерной основе, а также формирование государственного мобилизационного резерва.
Такая ситуация по различным причинам способствовала увеличению затрат на приобретение медицинской продукции учреждениями государственного здравоохранения. С целью устранения этого феномена на краткосрочном этапе реализации настоящей программы запланировано создание национальной информационно-аналитической системы по фармацевтической и медицинской продукции, которая позволит установить прямые контакты между ее производителями и потребителями, т.е. отказаться от услуг посредников, увеличить объемы закупаемых препаратов и, следовательно, снизить на них цены.
Для стимулирования развития фармацевтической и медицинской промышленности в Республике Казахстан создана законодательная база, согласно которой закуп лекарственных средств, изделий медицинского назначения и медицинской техники для нужд бюджетного здравоохранения производится только на тендерной основе с приоритетом казахстанских производителей. При этом в первую очередь должны закупаться лекарственные средства, входящие в список основных, жизненно важных, так как их наличие в любом медицинском учреждении, независимо от формы собственности, обязательно. Кроме того, изготовление отдельных видов специфичных лекарственных средств, входящих в этот перечень, согласно Указу Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, "О лекарственных средствах", может быть размещено на тендерной основе среди казахстанских предприятий и оплачено в централизованном порядке из бюджетных средств по заказу Министерства здравоохранения.
Учитывая специфику Республики Казахстан, а именно - большие расстояния и малую плотность населения, развитие фармацевтической и медицинской промышленности наиболее целесообразно осуществлять через создание производств, относящихся по своим объемах к малому и среднему бизнесу. Помимо сказанного, такой подход позволит создать наиболее благоприятные условия для привлечения прямых инвестиций в развитие этих отраслей экономики.
Пути реализации медицинской продукции, произведенной в Казахстане и закупаемой по импорту, идентичны. На каждый препарат, изделие медицинского назначения или вид оборудования представляется нормативно-техническая документация. Медицинская продукция должна быть зарегистрирована в Министерстве здравоохранения Республики Казахстан. Медикаменты проходят экспертизу по вопросам, связанным с их применением на территории Республики Казахстан, в фармакологическом комитете, а изделия медицинского назначения и оборудование - в комитете по медицинской технике. Каждая серия лекарственных препаратов проверяется в аккредитованных для этой цели контрольно-аналитических лабораториях, после чего на эти медикаменты выдается сертификат соответствия.
Учитывая крайне тяжелую ситуацию в Казахстане с обеспечением лекарствами и жесткие требования на международном рынке к качеству производства, можно прогнозировать, что Казахстан будет экспортировать только незначительное количество готовых лекарственных форм, субстанций и полуфабрикатов. При наличии избытка определенного лекарственного сырья лучше организовать его переработку в Казахстане с привлечением иностранных фирм, как одно из направлений развития в республике малого и среднего бизнеса. РАЗДЕЛ VIII. СХЕМА ФОРМИРОВАНИЯ ФАРМАЦЕВТИЧЕСКОЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ В РЕГИОНАЛЬНОМ РАЗРЕЗЕ --------------------------------------------------------------------- Название проекта Исполнитель --------------------------------------------------------------------- 1 ! 2 --------------------------------------------------------------------- Акмолинская область Организация производства антибиотиков КНПК ферментных и белковых препаратов "Биомедпрепарат", Расширение производства одноразовых г. Степногорск шприцев Тот же Создание производства медикаментов из импортируемого синтетического сырья Тот же (таблетки и капсулы) Организация производства алюминиевых колпачков АО "Союз-Инкорнер", г. Степногорск Модернизация действующего производства инфузионных растворов АО "Наркез", г. Акмола Актюбинская область Производство серной кислоты ПО "Фосфохим", г. Алга Алматинская область Создание фармацевтического завода по СП ТОО выпуску таблеток, капсул и ампул по "Казах Аджанта индийской кредитной линии Фарма" ЛТД" Модернизация производства лекарственных АО "АФФ", г. Алматы препаратов из сырья растительного происхождения Создание производства по выпуску таблеток и капсул из импортируемого Тот же синтетического сырья Расширение производства лекарственных АП "Шипа", г. Алматы препаратов из импортного синтетического сырья (таблетки и капсулы) Создание производства вакцин и сывороток Биокомбинат, г. Алматы Создание производства лекарственных препаратов (таблеток и капсул) из импортируемого синтетического сырья Создание производства аскорбиновой кислоты НИИ НХТиМ, г. Алматы Расширение производства лекарственных препаратов из эфирных масел МНВП "Вита-Вент", г. Алматы Создание производства детского питания из Институт питания, криопорошков фруктов и овощей г. Алматы Создание комплексного производства по МНВП "Вита-Вент", г. Алматы получению эфирных масел НПФ "Алемген", г. Алматы Создание производства твердого масла на НПК "Клон", г. Алматы основе облепихи и шиповника ТОО "Аквитол", г. Алматы Расширение производства полифитового ТОО "Фитолиум", масла "Кызыл-Май" ТОО "Кызыл-май" г. Алматы Расширение производства углекислотной ТОО "Аромат", г. Талгар экстракции биологически активных веществ из растительного сырья Создание модульного завода по производству Алматинская область инфузионных растворов Модернизация производства препаратов Республиканский крови центр крови, г. Алматы Создание производства плазмофереза ТОО "Дамел", г. Алматы Создание производства фильтров для МРЭК "Эссер-Жолы", плазмофереза г. Алматы Создание межведомственного г. Алматы химико-фармацевтического центра Создание межведомственного центра по г. Алматы лекарственному растительному сырью Расширение производства детского питания (мясных, овощных, фруктовых, комбинированных консервов) г. Талдыкорган Создание производства галеновых препаратов г. Талдыкорган Создание регионального центра по лекарственному растительному сырью г. Талдыкорган Организация производства препарата аналога "Смекта" г. Талдыкорган Организация производства бумаги для Бумажный нужд фармацевтической промышленности завод, г. Талдыкорган Атырауская область Организация производства полимерной тары АО "Полипропилен", г. Атырау Расширение производства бишофита для МГП "Геохим", медицинских целей пос. Индер Восточно-Казахстанская область Организация галенового производства из АО "Фармация", растительного сырья г. Усть-Каменогорск Организация производства мази Вишневского лесхозы области из дегтя березового Организация производства изделий АО "Завод неорганических медицинского назначения из пластмасс производств", г. Серебрянск Модернизация производства лекарственных фирма "Ромат", препаратов из сырья животного происхождения г. Семипалатинск Расширение производства галеновых препаратов Тот же Создание производства кетгута Тот же Организация производства картона и ламинированной бумаги для нужд Бумажный комбинат, фармацевтической промышленности г. Семипалатинск Жамбылская область Создание производства медицинского Гипсовый завод, г. Тараз гипса и гипсовых повязок Расширение галенового производства ТОО "Галеника", г. Тараз Западно-Казахстанская область Модернизация производства инфузионных АО "Береке", г. Уральск (солевых и белковых) растворов Организация выпуска препаратов То же лактовит и плацефин Создание производства медикаментов из сырья животного происхождения Мясокомбинат, г. Уральск Карагандинская область Создание Республиканского центра Институт фитохимии по лекарственным растениям и фитохимии г. Караганда Расширение производства галеновых препаратов То же Организация производства плазмофереза ОЦК, г. Караганда Кызылординская область Организация производства картона и Целлюлозно-картонный упаковочной бумаги для нужд комбинат г.Кызылорда фармацевтической промышленности Модернизация производства хлористого АО "Аралтуз", натрия г. Кызылорда Костанайская область Организация производства горчичников г. Костанай Мангистауская область Организация производства пластиковых контейнеров и бутылей АО "Акпо", г. Актау Павлодарская область Увеличение номенклатуры производства АОЗТ "Павлодарский таблетированных лекарственных средств фармацевтический завод" из импортируемого сырья Создание производства лекарственных препаратов из сырья животного происхождения АО "Иртыш", г. Павлодар Расширение производства одноразовых АО "Медполимер", шприцев г. Павлодар Создание производства одноразовых систем для переливания крови Тот же Создание производства медицинских Предприятие изделий из полимерных материалов "Шанырак", г. Павлодар Северо-Казахстанская область Создание СП по производству лекарственных ТОО "Петромедфарм", препаратов на г. Петропавловск, базе российских технологий НПО "Иммуно-препарат", г. Уфа, Россия Южно-Казахстанская область Создание производства лекарственных препаратов из местного растительного сырья (таблеток, капсул, ампул). Модернизация производства наркотических веществ ШХФЗ, г. Шымкент Создание производства перевязочных материалов Тот же Запуск в производство препаратов цитефат, этифат, анафин, арглабин, солкосерил, Тот же просидол, вокацит, фурацилин и т.д. Расширение плантационного разведения Совхоз "Дармина", растительного лекарственного сырья совхоз им. "Фрунзе" Создание производства по выпуску лекарственных препаратов из импортируемого ТОО "Казфармбиопром", синтетического сырья г. Шымкент Приложение 1 Производство субстанций и лекарственных препаратов из сырья различного происхождения Сноска. Внесены изменения - Указами Президента РК от 6 января 2000 г. N 323 U000323_ ; от 14 декабря 2000 г. N 512 U000512_ . --------------------------------------------------------------------- N !Наименование проекта!Объем !Организации-!Стоимость!Сроки испол- п/п! !выпуска !исполнители !проекта, !нения ! !в год ! !источники!------------ ! ! ! !финанси- !нача- !окон- ! ! ! !рования !ло !чание ! ! ! ! !(год) !(год) --------------------------------------------------------------------- 1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7 --------------------------------------------------------------------- Производство субстанций и готовых лекарственных препаратов из синтетического сырья 1 Создание производства наркотических ОАО "Химфарм" 40 млн. 1997 2002 анальгетиков: $, ампулы 1,0 млн. инвестиции таблетки 100 млн. субстанция 200 кг 2 Создание 10 тонн АО "Химфарм", 50 тыс.$, 1998 1999 производства г. Шымкент инвестиции медицинского спирта этилового 3 Создание "СелтраИнвест", 2000 2002 производства по г. Шимкент линии блистирования, 500 млн. $1.3 млн по мазевой линии 1 т $100 тыс. (Собст. средства + инвест.) 4 (исключен) 5 Создание 200 млн. Алматинская 1,4 млн.$ 1997 1999 производства по единиц фарм. фабрика инвестиции выпуску медикаментов (таблетки и капсулы) 13 наименований 6 Создание 250 млн. АП "Шипа", 1,15 млн. 1998 2000 производства по г. Алматы $, выпуску медикаментов инвестиции (таблетки) 14 наименований 7 Создание 507 млн. Алматинский 2,80 млн. 2000 2003 производства по биокомбинат $, выпуску медикаментов инвестиции (таблетки и капсулы) 10 наименований 8 Создание производства по выпуску медикаментов: таблетки 300 млн. ШХФЗ, 10 млн.$, 1997 2000 г. Шымкент, передача в капсулы 150 млн. фирма управление "Donnedale ампулы 120 млн. Liм", Ирландия 9 Создание фирма "Ромат", 7 млн. $, 1998 2000 производства по г. Семипала- инвестиции выпуску медикаментов: тинск таблетки, капсулы, ампулы 10 Создание КНПК "Био- 5,8 млн.$, 2000 2003 производства по медпрепарат", инвестиции выпуску медикаментов, г. Степногорск в рамках конверсионных проектов 11 Модернизация АО "Береке", 3,5 млн.$, 1998 2000 производства по г. Уральск выпуску белковых и АО "Наргиз", 3,5 млн.$, солевых инфузионных г. Акмола растворов фирма 4,2 млн.ДМ, "Ромат", г. инвестиции Семипалатинск совместно с немецкой фирмой "ДЭГ" 12 Создание СП по ТОО "Экобио- 23,0 млн. 1998 2000 выпуску лекарственных фарм",ТОО $, препаратов более 100 "Фармбиофарм", инвестиции наименований "СелтраИнвест" г. Шымкент Казахстанско- 4,0 млн.$ 2000 2002 бельгийское инвестиции совместное предприятие "Екафарма" 13 Создание СП по выпуску СП "ШенТон- $10-28 млн. 1999 2003 лекарственных препаратов Казахстан" инвестиции более 40 наименований: ампулы, капсулы, таблетки, инфузионные растворы 14-16 (исключены) 17 Увеличение номен- АОЗТ "Павло- клатуры производ- дарский ства таблетированных фармацевти- лекарственных средств ческий завод" из импортируемого сырья: таблетки 5 наименований 80 млн. 3,7 млн.$, 1998 2000 растворы для инъекций: ампулы 7,5 млн. 5,0 млн.$, 1998 2000 флаконы 4,5 млн. инвестиции 18 Создание ТОО "Петро- Инвестиции производства медбиофарм", медикаментов на г. Петропав- базе российского ловск сырья: ампулы 50 млн. 2,9 млн.$, 1998 2000 флаконы 2,8 млн. 1,8 млн.$, таблетки 30 млн. 2,0 млн.$ 19 (исключен) 20 Производство 5000 ОП ИНХТиМ, 900 тыс.$, 2000 2002 нововалидола, упаковок фирма инвестиции ментола, корвалола "Фармакон", г. Алматы 21 Производство фурацилина: порошок 1 тонна Фирма 50 тыс.$, 1996 1998 таблетки 13 млн. "Рауан", ШХФЗ инвестиции г. Шымкент Производство биотехнологических препаратов 22 Создание КНПК 5,6 млн.$, 1998 2004 производства "Биомедпре- инвестиции антибиотиков: парат", линкомицина 100 млн. г. Степногорск канамицина 31 млн. гентамицина 50 млн. флаконов рифампицина 50 млн. флаконов 23 Создание То же 0,54 млн. 1998 2004 производства $, протеолитических инвестиции ферментов: иммозимаза 3 млн. флаконов 24 Расширение производства пробиотических препаратов: 3,1 млн. То же 0,5 млн.$, 1998 1999 бифидумбактерина флаконов инвестиции колибактерин лактобактерина бификола 25 (исключен) 26 Реконструкция производства: установка мазевой 4000 туб/ То же 996800 $, 2000 2002 линии час инвестиции установка линии 120000 таблетирования табл/час установка линии 12000 4,4 млн.$, 1998 2000 ампулирования ампул/час инвестиции 27 Расширение 25 тонн То же 2,5 млн.$, 1998 2000 производства сухих инвестиции питательных сред 28-30 (исключены) 31 Создание АОЗТ собств. 1999 2001 производства "Биопрепа- средства этилового спирта 4,5 тыс.т. рат 32 Создание Алматинский 50 млн. $, 1998 2005 производства биокомбинат, инвестиции вакцин, НИИ микро- антисывороток и биологии и диагностикумов вирусологии, НИИ эпидеми- ологии, Противочумный институт Производство субстанций и лекарственных препаратов из сырья животного происхождения 33 Создание СП ТОО 6 млн.$, 1998 2001 производства по "Казах- кредитные выпуску таблеток, Аджанта линии капсул, инъекционных фарма" растворов: ампульные и флаконы 34 Расширение Фармацевтическая 3,5 млн.$, 2000 2002 производства по компания "Ромат" инвестиции выпуску лекарственных средств из сырья животного происхождения 35 (исключен) 36 Ввод в АО "Иртыш", 0,5 млн.$, 2000 2002 эксплуатацию г. Павлодар инвестиции мощностей по производству лекарственных средств во флаконах: стекловидного тела 500 тыс. тималина 500 тыс. гепарина 200 тыс. 37 Создание Западно-Каза- 10 млн. $, 1998 2002 производства хстанский инвестиции медицинских мясокомбинат, препаратов из г. Уральск животного сырья 38 (исключен) 39 Расширение 100 тыс. СП "Аксу-Дэен" $ 50 т. 1998 2000 производства уп. ВКО, совм. с инвестиции "Пантокрина" корейской и других фирмой Дэен препаратов на основе пантов 40 Создание 20 тонн Рыбный завод, 120 тыс.$, 2001 2005 производства г. Актау инвестиции рыбьего жира 41 Создание системы сбора, первичной переработки и транспортировки сырья по регионам: Юг и Кыргызская АО "Кулан", 3 млн.$, 2001 2005 Республика г. Алматы инвестиции Север АО "Иртыш", г. Павлодар Восток фирма "Ромат", г. Семипалатинск Запад Западно-Казах- станский мясоконсервный комбинат, г. Уральск 42 (исключен) 43 Создание 6000 тонн Молочные 7 млн.$, 2000 2002 производства по заводы инвестиции выпуску сухих Казахстана молочных смесей для детей 44 Создание детских 600 тонн Институт 0,55 млн.$, 1998 1999 и региональных инвестиции специализированных проблем кисломолочных питания, продуктов питания г. Алматы 45 Создание 50 млн. Казахский 16 млн.$, 2000 2002 производства единиц фонд детского инвестиции лечебного питания питания, для детей институт региональных проблем питания, г. Алматы 46 Расширение 100 млн. Агрофирма, 5,8 млн.$, 2000 2003 производства условных г.Талдыкорган собственные детского питания банок средства (мясных, фруктовых, овощных и комбинированных консервов) Производство субстанций и лекарственных препаратов из сырья растительного происхождения 47 Модернизация цеха 800 тыс. АО "АФФ", 0,35 млн.$, 1998 1999 переработки упаковок г. Алматы инвестиции лекарственных трав 48 Усовершенствование 300 тыс. ШХФЗ, 0,3 млн.$, 1997 1999 технологических фл. г. Шымкент передача во процессов внешнее производства управление настоек календулы, пустырника, аллапенина, хинозола, ксиолина, бронхолитина, бальзама "Ордабасы" 49 Производство 100 тыс. КазГНУ, 30 тыс.$, 1999 2002 препарата "Рамон" упаковок г. Алматы инвестиции (антидерматическое ШХФЗ средство) г. Шымкент 50 (исключен) 51 Расширение МНВП "Вита- 1,0 млн.$, 1997 1999 производства по Вент", инвестиции выпуску препаратов: г. Алматы лорофита стомафита генефита шампуня "Антипедикулин" 52 Расширение 1,2 млн. ТОО "Кзыл- 2 млн.$, 1996 2000 производства по флаконов, май", инвестиции выпуску свечей г. Алматы полифитового 50 тыс.уп. масла "Кзыл-Май" 53 Расширение 1,66 тонн МП "Аромат", 620 тыс.$, 2000 2002 производства г. Талгар инвестиции углекислотной МЧП "Жанды- экстракции Су", г. Алматы 54 Создание 1000 тонн ШХФЗ, 12,0 млн.$, 1998 2000 производства г. Шымкент инвестиции аскорбиновой кислоты (витамина "С") 55 (исключен) 56 Создание 1183 Институт 20 млн.$, 1998 2003 производства тонны питания инвестиции криопорошков из г. Алматы фруктов и овощей 57 (исключен) 58 Создание 4000 МНВП "Вита- 0,7 млн.$, 1998 2000 комплексного литров, Вент", НПФ инвестиции производства перера- "Аlемgеn", эфирных масел 15 ботка г. Алматы наименований сырья до 400 тонн 59 Создание 10 кг/ НБК "Клон", 1 млн.$, 1998 2000 производства сутки ТОО "Илона", инвестиции твердого масла ТОО "Аквитол" облепихи и г. Алматы, шиповника Институт фитохимии, г. Караганда 60 (исключен) 61 Создание 2,0 тонны Лесхозы инвестиции 2000 2003 производства дегтя северных и березового для восточных мази Вишневского областей Казахстана 62-63 (исключен) 64 Создание Институт 600 тыс.$, 1997 2000 производства: фитохимии, инвестиции препарата арглабин 250 тыс. г. Караганда флаконов препарата 10 тыс. -"- 600 тыс.$, салсоколлин таблеток инвестиции (гепатопротектор) 65 (исключен) 66 Создание Институт 1,0 млн.$, 1998 2000 межотраслевого почвоведения, собственные центра по Институт средства, растительному и ботаники, инвестиции лекарственному Ботанический сырью сад, Эколого- биологический центр, НИИ земледелия им. Р. Вильямса, ПО "Казлекрас- формация", г. Алматы, Казфармобиопром, г. Шымкент, Региональный центр по лекарственным растениям и фитохимии, г. Караганда, НИИ лесного хозяйства, г. Щучинск Областные лесхозы 67 Уточнение площадей "Леспроект", 1,4 млн.$, 1998 2000 и запасов межотраслевая бюджет дикорастущих лаборатория лекарственных лесов и растений гослесфонда интродукции, по ЛХПО: Акмолинская Актюбинская МП "Ареал", Алматинская МНВП "Вита- Востоно- Вент", МП Казахстанская "Аслан", МЧП Заилийская "Джанды-Су", Атырауская Институт Восточно- ботаники, Казахстанская Институт Жамбылская плодоводства, Западно- Казахское Казахстанская лесоустроительное Карагандинская предприятие Кзылординская г. Алматы Костанайская Мангистауская Павлодарская Северо- Казахстанская 68 Корректировка Комитет 15 тыс.$, 2000 2002 методик определения лесного бюджет общих и хозяйства, эксплуатационных "Леспроект", запасов Институт лекарственных ботаники, растений г. Алматы 69 Корректировка Комитет 30 тыс.$, 2000 2002 критериев, лесного бюджет определяющих хозяйства, оптимальные межотраслевая природоохраняющие лаборатория объемы заготовки охраны растительного сырья генофонда с учетом содержания лесов и биологически интродукции, активных веществ в "Леспроект", зависимости от Институт календарных сроков, ботаники, определения ПО "Казлекрас- кратности сбора с формация", одного участка г. Алматы разных видов растений 70 Корректировка "Леспроект", 60 тыс.$, 1998 1998 технических условий ПО "Казлек- бюджет для промышленной расформация", заготовки г. Алматы растительного сырья 71 Разработка Комитет 90 тыс.$, 2000 2002 мероприятий по лесного бюджет охране хозяйства, ПО растительного сырья, "Казлекрас- системы фармация", лицензирования на "Леспроект", сбор сырья, г. Алматы определение лимитов на сбор дикорастущих растений 72 Разработка правил Минэкобиоре- 124 тыс.$, 1998 1998 сбора, сушки, сурсов, бюджет доработки и хранения Комитет растительного сырья, лесного утверждение хозяйства, ПО стандартов для этого "Казлекрас- сырья, применяемого в фармация", медицине, составление г. Алматы методик оценки его качества, разработка сертификатов для растительного сырья, применяемого в разных отраслях 73 Фенологические МП "Ареал" 150 тыс.$, 1997 2000 исследования г. Алматы инвестиции можжевельников - одного из наиболее перспективных эфироносов, введение в культуру и создание плантаций, разработка агротехнических мероприятий 74 Завершение работ по 34 вида Карагандинский 2,5 млн.$, 1998 1999 созданию НИ, совхоз- инвестиции регионального центра институт, НИИ по лекарственным фитохимии, растениям и фитохимии Карагандинский ботанический сад, Карагандинский и Акмолинский медицинские институты 75 (исключен) 76 Плантационное кооператив 200 тыс.$, 1997 2000 разведение облепихи, "Клон", инвестиции шиповника г. Алматы и др. ТОО "Аквитол", г. Алматы 77-80 (исключен) 81 Создание НИИ "КазГин- То же 2000 2003 производства алмаз-золото" препарата: г. Алматы нитрата серебра 0,5 тонны 82 Создание производства 530 тыс.$, 1999 2005 субстанций для Государствен- собственные производства лекарст- ное научно- средства венных средств: производст- а) психотропные: венное натрия бромид объединение калия бромид промышленной магния сульфат экологии магния тиосульфат "Механобр" б) обволакивающие и апсорбирующие: тальк глина белая алюминия гидроксид магния трисиликат уголь активированный в) вяжущие: висмута нитрат основной свинца ацетат ацетат алюминия алюминия сульфат квасцы жженые г) слабительные: натрия сульфат д) спазмалитические: натрия нитрат е) астматические диуретики: калия ацетат ж) средства, влияющие на процесс тканевого обмена: натрия гидрокарбонат окись магния перекись магния магния карбонат основной кальция карбонат ссажденный натрия хлорид кальция хлорид кальция глюконат калия хлорид натрия арсенат раствор калия арсената мышьяковский ангедрид з) противомикробные и паразитические средства: калия йодид натрия йодид железо восстановленное железо закисного сульфата натрия тиосульфат калия перманганат ртути дихлорид ртути оксионид ртути окись желтая серебра нитрат меди сульфат окись свинца цинка сульфат и) диагностические средства: бария сульфат для рентгеноскопии к) противораковый МП Собственные 1996 1998 препарат: "Экссервис", средства циоплатин г. Алматы 83 Расширение производства 3-5 тонн МГП "Виохим" То же 2000 2002 бишофита 84 Создание Областной 1 млн.$, 1998 2000 производства отдел собственные препарата из здравоохране- средства смектита ния Восточно- инвестиции Казахстанской области Смектит-К 2,5 млн.тонн ТОО "Жибек- 110 тыс. Жолы* долларов США 85 (исключен) 86 Создание 12 наиме- Институт 200 тыс.$, 2000 2002 производства нований ядерной инвестиции радиофармацевти- физики, ческих препаратов г. Алматы 87 Расширение 200 тонн ПО 500 тыс.$, 2000 2002 производства натрия "Аралсоль", инвестиции хлористого для г. Кзыл- медицинских целей Орда ИНХТиМ, г. Алматы 88 Расширение 5 тонн КазНПЦ 130 тыс. 1998 1999 производства "Рауан", долларов стоматологических г. Шымкент США, цементов: "Биофат", инвестиции "Фосфат", "Силицин-2", "Силидонт-2" и других стомато- логических матери- алов на отечест- венном сырье Производство компонентов и препаратов крови 89 Расширение и 90000 Республикан- 50 млн.$, 1997 2000 модернизация литров ский центр инвестиции производства плазмы крови, препаратов крови г. Алматы 90 Создание 1250000 СП ТОО "ДАТ", 10 млн.$, 2002 2005 производства штук г. Алматы инвестиции гемаконов (одноразовых пластиковых комплектов для заготовки крови) 91 (исключен) 92 Создание отделений 5000 кг Республикан- 3,4 млн.$, 1997 2000 плазмофереза в ский центр инвестиции Республиканском крови, центре крови (РЦК) в г. Алматы, областных центрах Областные 3,35 млн.$, крови (ОЦК), центры крови инвестиции установка 20 аппаратов для плазмофереза: 4 аппарата на РЦК 15 аппаратов на ОЦК 93 Создание Корпорация 3,0 млн.$, 1998 2000 производства "Эссер-жолы", инвестиции портативных г. Алматы мембранных плазмофильтров 94 Расширения 5 наиме- г. Ташкент, 300 тыс.$, 2002 2005 производства нований, Завод инвестиции препаратов крови 80 тонн препаратов из плацентарного и крови обортируемого сырья в рамках межправительственного соглашения центральноазиатских республик 95 Создание системы 65 тонн Республикан- 2,5 млн.$, 2002 2005 сбора, первичной ский центр инвестиции переработки, крови, хранения и г. Алматы транспортировки плацентарного и обортируемого сырья к месту производства препаратов крови 96 Создание То же 0,5 млн.$, 2002 2005 производства инвестиции альфа-фетопротеина Производство медицинского оборудования, медицинской техники и изделий медицинского назначения и т.п. 97 Создание 6 тонн АО "Жамбыл- 1,5 млн.$, 2000 2003 производства облагропром- инвестиции медицинского гипса строй" и гипсовых бинтов 98 Создание 60 млн. АХБК, Собственные 2000 2003 производства пог. г. Алматы средства медицинской марли метров 99 Производство 60 тонн ТОО "Коттони" 5,0 млн.$, 1997 1999 медицинской ваты и г. Алматы инвестиции гигиенических изделий 100 Расширение ШХФЗ, Собственные 1995 1998 производства г. Шымкент средства перевязочных материалов 101 (исключен) 102 Расширение 100 млн. АО "Медполи- 16 млн.$, 1995 1999 производства мер", инвестиции одноразовых г. Павлодар шприцев и создание производства 15 млн. систем для переливания крови Завершение работ 500 тыс. по запуску цеха долларов газовой стерили- США зации медицинской продукции 103 Расширение 200 млн. КНПК "Бисмед- 10 млн.$, 1998 1999 производства препарат", инвестиции одноразовых шприцев г. Степногорск 104 Завершение работ То же 750 тыс.$, 2000 2002 по созданию цеха инвестиции радиоизотопной стерилизации медицинской продукции 105 Расширение АК "Шатыр", Собственные 1995 1998 производства г. Алматы средства стерилизации медицинской продукции вторичным гамма-излучением 106 Создание 72 тыс. АО "Ромат", 3,7 млн.$, 2000 2003 производства упаковок г. Семипала- инвестиции шовного материала тинск 107 Создание 3,5 млн. ТОО "Шанырак" 250 тыс.$, 2000 2003 производства штук г. Павлодар инвестиции медицинских изделий из полимерных материалов: зеркала гинекологические, шпатели для забора мазков, судно подкладное, катетер женский, наконечник для спринцевания, наконечник для клизмы, лоток медицинский, воронка ушная, штативы, стаканчик для раздачи медикаментов, створка лапростамическая, (детская, взрослая), шпатель оталаринголога, тройник Y-образный 108 Расширение и 120 млн. АО "Тыныс" $10 млн. 1999 2005 совершенствование г. Кокшетау инвест. производства кислородно- дыхательной аппаратуры 109 Создание 117 млн. АО "Союзин- То же 1996 1998 производства штук корнер" алюминиевых г. Степногорск колпачков УПП КОС г. Павлодар 110 Совершенствование АО "Актобе- $10-15 млн. 1999 2005 производства рентген" инвестиции рентген- аппаратуры 111 (исключен) 112 Создание АО "Акпо", 5 млн.$, 2000 2003 производства г. Актау, АО инвестиции упаковочной тары "Полипропилен", из полимерных г. Атырау материалов 113 (исключен) 114 Создание 5 млн. ТОО "Мирес", Собственны- 1998 2000 производства единиц г. Усть- ми силами хирургических Каменогорск танталовых скобок и нитей 115 (исключен) Приложение 2 Перечень проектов прикладных заказных исследований по разработке новых лекарственных препаратов Сноска. Внесены изменения - Указом Президента РК от 6 января 2000 г. N 323 U000323_ . ---------------------------------------------------------------------- N !Наименование!Годовой !Организация!Объем !Сроки !Степень п/п! препарата !объем !разработчик!финанси-!исполнения !готовности ! !выпуска ! !рования !-----------!проекта ! ! ! ! !нача-!окон-! ! ! ! ! !ло !чание! ! ! ! ! !(год)!(год)! ---------------------------------------------------------------------- 1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ! 6 ! 7 ! 8 ---------------------------------------------------------------------- Предложения Министерства науки-Академии наук Республики Казахстан 1 Производство 100 тыс. Институт 800 тыс.$ 2000 2004 Проведены казкоина упаковок химических клинические (анестетик и наук (ИХН), испытания антиаритмик) г. Алматы 2 Производство 3 тонны Институт 700 тыс.$ 2000 2003 Проведена противоту- по 0,3 химических НИР, имеется беркулезных тонны наук фармакопейная препаратов: г. Алматы, статья СССР тубозид, ПО "Карбид", фтивазид, г. Караганда пирозинамид с использованием ацетальдегида 3 Производство 100 тыс. Институт 1 млн. 2000 2004 Проведены препарата упаковок химических тенге КИОКР и алмагель наук, +500 тыс.$ предклини- г. Алматы ческие испытания 4 Производство 100 тыс. То же 700 тыс.$ 2000 2004 Имеется бактерицидной штук разрешение хирургической Медтехники повязки СССР пролонгированного действия 5 Производство 100 тыс. Институт 100 тыс.$ 2000 2004 Проведены розеофунгина упаковок микробио- предклиниче- (противовос- логии и ские палительный, вирусологии, испытания, противогрибковый г. Алматы есть фарма- препарат) копейная статья 6 Способ 1000 То же 100 тыс.$ 2000 2004 Проведены получения наборов лабораторные очищенных исследования высокоактивных поверхностных антигенов для приготовления вакцинных и диагностических препаратов 7 Организация 1000 производства упаковок То же 1,0 млн.$ 2000 2004 Проведены плацефина (для предклиниче- бактериозных ские гинекологических испытания заболеваний) 8 Производство 150 тыс. Институт 700 тыс.$ 1997 1999 Готов к бифидумлакто- упаковок региональных производству бектерина проблем сухого-билакта питания, г. Алматы 9 Производство 20 тыс. Институт 700 тыс.$ 2000 2003 Проведены калиора упаковок фитохимии, клинические (антисептик, г. Караганда испытания противовоспа- лительное средство на основе растительного сырья) 10 Производство 15 тыс. То же 400 тыс.$ 2000 2003 Проведены цепсевудина упаковок предклини- (противогриб- ческие ковый препарат) испытания 11 Производство 100 тыс. Институт 500 тыс.$ 2000 2003 Проведены цитафата упаковок органичес- предклини- (аналог кого синтеза ческие "Эссенциале") и углехимии испытания на основе (ИОСиУ), алколоида г. Алматы цитивина 12 Производство 100 тыс. То же 450 тыс.$ 2000 2003 Проведены этифата упаковок предклини- (инотропное ческие средство на испытания основе алкалоида эфедрина) 13 Производство 100 тыс. То же 500 тыс.$ 2000 2004 Проведены анафина упаковок предклини- (противоопу- ческие холевый испытания препарат на основе алкалоида анабазина) 14 Производство 2 тонны Институт 500 тыс.$ 2000 2003 Проведено муравьиной органичес- НИОКР кислоты и кого переоксида катализа и водорода путем электрохими окисления (ИОКиЭ), природного г. Караганда, газа "Химпром", г. Павлодар, АО "Шымкент- фосфор" 15 Разработка Институт 203 тыс.$ 2000 2003 Проведено технологии ядерной НИОКР производства физики, радионуклидов г. Алматы и радиофарм- препаратов Предложения Казахского государственного национального университета 16 Производство 300 тыс. Каз ГНУ, 500 тыс.$ 2000 2004 Проведено дибунола упаковок Институт НИР и НИОКР, (противоопу- новых создана холевый, химических лабораторная антиожоговый технологий установка препарат на и материалов основе синтеза (ИНХТиМ) агидола) 17 Производство 2 тонны То же 2 млн.$ 2000 2004 Проведено глюкозы, НИР и НИОКР, Д-сарбита, имеется ксилита, фармакопейная маннита и статья глицерина из крахмала и других полисахоридов 18 Производство 2 тонны То же 2 млн.$ 2000 2004 Завершена поливинилпи- проработка ролидона для технологии гемодеза, получения полиглюкина и др.) 19 Производство 1,1 Фирма 150 тыс.$ 2000 2004 Проведена этилового тонны "Фармакон", НИОКР эфира г. Алматы Х-бромизо- валерьяновой кислоты 20 Создание 40 тонн Каз ГНУ, 170 тыс.$ 2000 2003 Имеется технологии и ТОО "Мед- разрешение промышленного полимер", на производства г. Павлодар применение полимерных гидрогелей из отечественного сырья (контрастное средство для ультрозвуковой диагностики, гидрофильная основа для лекарственных средств) 21 Разработка 2 тонн ТОО 200 тыс.$ 2000 2004 Проведены технологии "Софарм", предклини- синтеза ТОО ческие изопромедола "Альфарм", испытания (анальгетик) г. Алматы 22 Разработка и 5 тонн ТОО 2,5 млн.$ 2000 2004 Проводятся внедрение в "Софарм", предклини- производство г. Алматы ческие лекарственного испытания средства алкаина (синтетический препарат широкого спектра действия: анальгетик, антиаритмик, дерматопротектор) 23 Разработка и 5 млн. ТОО 3,0 млн.$ 2000 2004 Проводятся внедрение в упаковок "Софарм", клинические производство 30 млн. ТОО испытания новых пленок, "Альфарм" лекарственных мазей, г. Алматы форм и таблеток полимерных композиций рихлокаина (обезболивающее, противомикробное) 24 Создание 500 кг АО 4 млн. 2000 2004 Проводятся эффективных "Бойтумар", тенге+ клинические противоопу- г. Алматы 2,5 млн.$ испытания холевых, радиозащитных, иммуномодули- рующих препаратов 25 Организация 2,5 тыс. Опытное 7 млн.$ 2000 2004 Имеется никотиновой тонн производ- нормативно- кислоты ство техническая (витамин РР) ИНХТиМ, документация из г. Алматы (НТД) синтетического сырья 26 Производство 1 тонна Институт 50 тыс.$ 1997 1999 Проведена вокацита фитохимии, НИОКР (антеросорбент г. Караганда на основе растительного сырья) 27 Организация 500 тыс. КазНПЦ 50 тыс.$ 1997 1999 Проведена производства упаковок "Рауан", НИОКР препаратов г. Шымкент Препараты для профилак- находятся тики венеричес- на регист- ких заболеваний: рации "Цидипол", "Циминоль" и др. 28 (исключен) Предложения Национального биотехнологического центра Республики Казахстан 29 Создание 10 тонн Институт 1,2 млн.$ 2000 2004 Проведена нового микробио- НИОКР противоопу- логии и холевого вирусоло- препарата на гии (ИМБиВ), основе Национальный синтетических центр по пептидов биотехноло- гии, г. Алматы 30 Разработка и 2 тыс. То же 4 млн. 2000 2004 Проводятся производство наборов тенге+ 50 предклини- диагностичес- тыс.$ ческие кой тест- испытания системы для определения стофилококкового антеростоксина-А, пищевых продуктов 31 Создание и 5 тыс. То же 8,5 млн.$ 2000 2004 Проведена производство наборов тенге НИОКР средства иммунодиагностики рака печени и опухолей- трофобласта 32 Создание и 2-3 тыс. То же 600 тыс.$ 2000 2004 Проводятся производство наборов предклини- диагности- ческие ческой тест- испытания системы на основе моноклональных антител к альфафетопротеину (АФП), пригодной для использования в онкологии, акушерстве и гинекологии 33 Разработка 100-150г ИМБиВ, 600 тыс.$ 2000 2004 Проводятся высокоэффек- мелит- Институт предклини- тивных тина, физиологии ческие методов 15 г и генетики испытания выделения и фосфоли- (ИФГ), очистки пазы г. Алматы фармацевтически значимых компонентов пчелинного яда 34 Создание и 3 тонны ИМБиВ, 9 млн. 2000 2004 Готов к производство г. Алматы тенге + производству лецитина для 100 тыс.$ получения эссенциале и липостабила 35 Разработка 400-600 Националь- 28,5 2000 2004 Имеется современной кг ный центр млн.$ фармакопейная технологии по биотех- статья получения нологии генноинженерного (НЦБ), инсулина г. Степногорск человека (ГИИЧ), а также интерлейкина, интерферона, соманотропина 36 Создание и 1000 ИМБиВ, НЦБ 1,0 млн.$ 2000 2004 Выполняется производство наборов Казахский НИОКР иммуноферментной институт тест-системы эпидемиоло- для диагности гии, микро- аллергии биологии и in-vitro на инфекционных основе болезней антител к (КИЗМ), гистамину г. Алматы 37 Разработка 1000 ИМБиВ, НЦБ 100 тыс.$ 2000 2004 Выполняются технологий наборов г. Алматы НИОКР получения ферментетивных препаратов на основе латекса из плодов папая 38 Способ 1 тонна То же 7 млн. 2000 2004 Выполняются синтеза тенге + НИОКР противоопухолевой 80 тыс.$ активности производных колхицина 39 Производство 2 тонны ИФГ, 70 тыс.$ 2000 2004 Выполняются стевиозида- г. Алматы НИР природного заменителя сахара для больных диабетом 40 Производство 1000 НЦБ, 680 тыс.$ 2000 2004 Проведена биологически тонн г. Алматы НИОКР активных субстанций из животного сырья 41 Создание и 3 тыс. ИФГ, ИХН, 900 тыс.$ 2000 2003 Производятся производство ампул г. Алматы клинические глиофена- испытания гидрохлорида (противоопухолевый препарат) 42 Создание и 1000 ИФГ, 1,1 млн.$ 2000 2003 Производятся производство тонн, г. Алматы клинические препарата брикеты испытания, (жидкого есть фарма- экстракта) из копейная аизифоры статья Бунге 43 Производство НЦБ, АК 1,0 млн.$ 1997 2000 Производится лекарственных "Рыстас", НИОКР препаратов с г. Алматы применением циалита Предложения НИИ, учебных вузов и подразделений Министерства здравоохранения Республики Казахстан 44 Производство 40 наиме- КИЗМ, 100 тыс.$ 1997 2000 Имеется диагности- нований г. Алматы фармакопейная ческих и статья лечебных аллергенов- пыльцевых, пылевых, эпидермальных, бытовых 45 Производство 200 тонн МНПП 100 тыс.$ 1997 2000 Проведена пробиотичес- "Макс", НИОКР кого препарата Государст- максилина венный медицинский университет, г. Алматы 46 Производство 80 тыс. То же 500 тыс.$ 2000 2004 Производятся альнусидина флаконов клинические (противоопу- испытания холевый препарат)

Қазақстан Республикасының Фармацевтiк және медицина өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы туралы

Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1997 жылғы 20 тамыздағы N 3621 Жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 18 маусымдағы N 829 Жарлығымен

Ескерту. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2009.06.18 N 829 Жарлығымен.

Республика денсаулық сақтау iсiнiң дәрi-дәрмек препараттары импортына тәуелдiлiгiн жоспарлы түрде төмендетудi қамтамасыз ету, өзiнiң өндiрiстiк қуаттарын, шикiзат ресурстарын, ғылыми-техникалық әлеуетiн неғұрлым толық пайдалану және осы заманғы технологиялар базасында жаңа фармацевтiк өндiрiстер құру мақсатында қаулы етемiн:

1. Қазақстан Республикасының Үкiметi ұсынған, қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасының Фармацевтiк және медициналық
өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы бекiтiлсiн.

2. Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасының Фармацевтiк және медициналық өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру жөнiнде шаралар қолдансын.

3. Осы Жарлық қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Президентi

Қазақстан Республикасы
Президентiнiң
1997 жылғы 20 тамыздағы
N 3621 Жарлығымен
бекiтiлген

Қазақстан Республикасының Фармацевтiк және медициналық
өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы
КIРIСПЕ

Қазақстан Республикасының Фармацевтiк және медициналық өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1996-1998 жылдарға арналған реформаларды тереңдету жөнiндегi iс-қимыл жоспарына, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1996 жылға арналған реформаларды тереңдету жөнiндегi кеңейтiлген шаралар жоспарына сәйкес әзiрлендi.
Мемлекеттiк бағдарламаны әзiрлеудiң қажеттiгi республикамызда фармацевтiк саланың болмауына байланысты туындап отыр. КСРО тарағаннан кейiн Қазақстан дәрi-дәрмектер импортына тәуелдi болып қалды, ол нарықтық экономикаға өту кезеңiндегi және ТМД мемлекеттерi арасындағы экономикалық байланыстардың үзiлуiнен туған қаржы тапшылығымен ұштасып, халықты дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудi күрт нашарлатып жiбердi.
Бағдарламада өзіміздің өндірістік қуаттарымызды, шикізат ресурстарымызды және ғылыми-техникалық әлеуетімізді неғұрлым толық пайдалану қарастырылады.
Бағдарламада Қазақстан Республикасында фармацевтiк индустрия құру жөнiндегi шаралар кешенi қамтылған. Бұл саланы дамытудың негiзгi бағыттары мыналар болып табылады:
жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындарды жаңарту, бұл жай дәрi-дәрмек түрлерi мен субстанциялар дайындаудан осы заманғы дайын дәрi-дәрмек түрлерiн шығаруға көшуге мүмкiндiк бередi;
осы заманғы дәрi-дәрмек препараттарын шығаратын жаңа өндiрiстер құру;
импортталатын және өз шикiзатымыздың базасында синтетикалық және биотехникалық субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары өндiруді ұйымдастыру;
өсiмдiк, жануарлар, органикалық емес және минералдық шикiзаттан жасалатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн дамыту;
Фармацевтiк өнеркәсiпке арналған қосалқы өндiрiстер құру;
медициналық мақсаттағы бұйымдар шығаратын кәсiпорындар құру.
Орындалу уақыты бойынша Бағдарлама жеке жобаларының жүзеге асу мерзiмдерi әртүрлi кешендi бағдарламаға жатады және екi кезеңнен тұрады: орындалу мерзiмi 5-10 жылдық ұзақ мерзiмдi және орындалу мерзiмi 2 жылға дейiнгi қысқа мерзiмдi. Бағдарламаны тұтас жүзеге асырудың жалпы құны 700 миллионға жуық АҚШ доллары.
Бағдарламаны әзiрлеудiң маңызды принципi кешендiлiк болып табылады, онда алға қойылған мiндеттердi оңтайлы шешудi қамтамасыз ететiн барлық қажеттi: ғылыми, техникалық, ұйымдық, экономикалық, әлеуметтiк және экологиялық шаралар тоғысып жатыр;
Бағдарламаның мақсаты - өзіміздің өндірістік қуаттарымызды, шикізат ресурстарымызды, ғылыми-техникалық әлеуетімізді неғұрлым толық пайдалану және осы заманғы технологиялар базасында жаңа фармацевтік өндірістер құру жолымен Қазақстан Республикасының дәрі-дәрмектер импортына тәуелділігін жоспарлы түрде төмендету.
Бағдарламаның негізгі міндеттері:
сала кәсіпорындарының дамуы үшін қолайлы нормативтік-құқықтық және экономикалық жағдайлар жасау;
жұмыс істеп тұрған өндірістерді техникалық жағынан жаңарту мен ішкі және сыртқы рынокқа бейімделген жаңа жоғары технологиялы өндірістерді дамыту үшін жағдай жасау;
фармацевтік өнеркәсіпке арналған қосалқы өндірістер құру;
саланың ұйымдық, ғылыми-техникалық және өндірістік инфрақұрылымын жасау;
фармацевтік өнеркәсіп үшін жоғары білікті кадрлар даярлау;
саланың өнімнің бәсекелестікке төтеп беру қабілетін арттыруға бағытталған кәсіпорындарына мемлекеттік қолдау көрсету.
ЕСКЕРТУ. Кіріспе өзгерді және толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

I Бөлiм
Фармацевтік және медициналық өнеркәсіптің
жағдайына талдау жасау

Осы заманғы әлемдiк медицина әртүрлi дәрi-дәрмектердiң 10000-дай атауын пайдаланады. Медициналық практикада қолданылатын маңызды препараттар тiзбесiне 700-ге жуық атаулар кiредi. Әлемде бiрде-бiр ел медикаменттердiң толық номенклатурасын шығара алмайды. Әлемнiң анағұрлым дамыған елдерi олардың маңыздыларының өндiрiсiн қамтамасыз етуге, ал тапшылықты өзара жабдықтаулармен толықтыруға тырысады. Қазақстан Республикасы тәуелсiздiк алғаннан кейiн фармацевтiк өнеркәсiпсiз қалды. Бiздiң мемлекетiмiздiң дәрi-дәрмектерге деген сұранымы жылына 300 млн. АҚШ доллары бола тұра, қолда бар қуаттар оның 3 процентiн ғана қамтамасыз етедi. Қалғандары таяу және алыс шетелдерден импортталады. Сөйтiп, бүгiнгi таңда республикамыздың денсаулық сақтау iсi шетелден дайын дәрi-дәрмек препараттарын сатып алу үшiн валюта қаражаттарының болуына 97 процент тәуелдi болып отыр.
Қазақстан Республикасындағы нарықтық экономикаға өтеу кезеңiндегi қалыптасқан қаржы тапшылығы кезiндегi орын алып отырған дәрi-дәрмек препараттарының импортына тәуелдiлiк халықты дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудi күрт нашарлатып жiбердi. ЮСАИД баяндамасының деректерi бойынша Қазақстандағы дәрi-дәрмек құны 1993 жылмен салыстырғанда 154 есеге дейiн өскен. Нәтижесiнде өзiмiздiң дамыған фармацевтiк өндiрiсiмiздiң болмауы әлеуметтiк маңызды проблемаға айналып отыр. Сонымен қатар дәрi-дәрмек препараттарын импорт бойынша сатып алуды одан әрi жалғастыру экономикалық тұрғыдан алғанда бiр ғана нәрсенi - шетелдiк фармацевтiк фирмаларды қазақстандық қаржы көздерiмен қаржыландыруды бiлдiредi.
Фармацевтік өнімдерді негізгі тұтынушылар халықтың табысы төмен жігі (мүгедектер, зейнеткерлер, үш жасқа дейінгі балалар) болып табылатындықтан, олар негізінен арзан әрі тиімділігі төмен дәрілік заттарды сатып алады.
Республикада дәрілік заттардың қауіпсіздігіне, тиімділігіне және сапасына мемлекеттік бақылау әлі жеткіліксіз түрде жүзеге асырылуда. Дәрілік заттарды контрабандалық жолмен әкелудің көлемі кейбір көрсеткіштер бойынша фармацевтік өнімнің заңды айналымының көлемімен теңесіп отыр. Бұл жағдай өндірушілер қызметіне де, сонымен қатар фармацевтік өнімдерді ресми түрде импорттаушылар қызметіне де мүлдем кері әсерін тигізуде. Тұтастай алғанда фармацевтік рынокқа мемлекеттің ықпалы әлсіз, мұның өзі саладағы тігінен басқару жүйесінің бұзылуымен тікелей байланысты.
Шетелдік инвесторлар негізгі 2 себепке байланысты Қазақстанда фармацевтік өнеркәсіпті дамытуға мүдделі болмай отыр:
- фармацевтік рыноктың жеткілікті түрде кең болмауы;
- Қазақстанда фармацевтік өнеркәсіптің дамуы шетелдік тауар өндірушілер өндіретін дайын өнімдерді өткізетін рынокты жоғалтуға әкеліп соғады.
Фармацевтік саланы дамыту мен халықты дәрі-дәрмек препараттарымен қамтамасыз етудің мемлекеттік саясатын қалыптастыруды ұзақ мерзімді жоспарлау мақсатында Қазақстан Республикасының негізгі (өмірлік маңызды) дәрілік заттарының тізімі дайындалып, бекітілді.
Жасалған талдау өмірлік маңызды дәрілік заттардың Тізіміндегі 300 атаудың 70-ке жуық атауы Қазақстанда шығарылатынын және республиканың толық қажеттілігі оның 46-сы бойынша ғана өзіміздің отандық фармацевтік кәсіпорындардың өндірістік қуаттары есебінен қанағаттандырылатынын көрсетті.
Бұл проблеманы шешу үшiн Қазақстан Республикасының Үкiметi 1993 жылғы 18 қарашада N 1149 "Қазақстан Республикасының фармацевтiк өнеркәсiбiн дамыту жөнiндегi шаралар туралы" қаулы қабылдады. Соған сәйкес Қазақстан Республикасының фармацевтiк және медициналық өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы жасалды.
Қазақстан Республикасының фармацевтiк өнеркәсiбiн дамытудың базасы мыналар болып табылады:
фармацевтiк кәсiпорындар: "Алматы фармацевтiк фабрикасы" АҚ-ы, "Шипа" АҚ-ы, "Химфарм" ААҚ, Шымкент қ., "Павлодар фармацевтiк зауыты" ЖҰАҚ-ы;
Қазақстан Республикасының Биотехнологиялар жөнiндегi ұлттық орталығының кәсiпорындары: "Биомедпрепарат" АҚ, "Алматы биокомбинаты" республикалық мемлекеттік кәсіпорны;
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң ет комбинаттары мен сүт зауыттарындағы медициналық препараттар зауыттары және цехтары: "Ертiс" АҚ-ы, "Қазақ Аджанта фарм" ЖШС БК", "Ромат" фармацевтік компаниясы", "Таймаз" АҚ" және "Береке" АҚ-ы;
жекеменшiк фармацевтiк кәсiпорындар: "Ромат" фирмасы, Семей қаласы, "Вита-Вент" фирмасы, "Қызыл май" фирмасы, Алматы қаласы және т.б.;
Республикадағы жұмыс iстеп тұрған фармацевтiк бағдардағы өндiрiстiк қуаттар табиғи және моральдық жағынан ескiрген. Негiзгi қорлар мен айналым қаражаттары қайта жаңғыртуды қамтамасыз ете алмайды, жаңа дәрi-дәрмек түрлерiн шығаруды ұйымдастыру үшiн өндiрiстiк әлеуеттi өрiстетуге мүмкiндiк бермейдi, сондықтан фармацевтiк өнеркәсiптi жұмыс iстеп тұрған фармацевтiк өндiрiстi халықаралық стандарттардың талаптарына сәйкес жаңғырту және жаңа, сондай-ақ қосалқы өндiрiстер құру арқылы дамыту жоспарланып отыр.
Республикамыздың фармацевтiк өнеркәсiбiне өсiмдiктер мен жануарлардан алынатын субстанциялар өндiрiсi, сондай-ақ қарапайым дәрiлердiң түрлерi: тұнбалар, экстрактiлер, майлар, микстуралар және т.б. өндiру тән. Соңғы жылдары таблеткалар, ампулалар сияқты дайын дәрілік нысандар игеріліп, табысты шығарылуда.
Өзiмiздiң фармацевтiк өнеркәсiбiмiздi дамытудың негiзгi жергiлiктi шикiзаттың молдығында, соған сәйкес субстанциялар мен дайын дәрi-дәрмек препараттарын 7 топқа бөлуге болады:
синтетикалық шикiзаттан алынатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары;
биотехникалық шикiзаттан алынатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары;
жануарлар шикiзатынан алынатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары;
өсiмдiк шикiзатынан алынатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек;
органикалық емес және минералдық шикiзаттан алынатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары;
қан препараттары;
радиофармпрепараттары.
Аталған топтар өндiрiсте бiр-бiрiнен айтарлықтай өзгеше, сондықтан фармацевтiк өнеркәсiптi дамыту Бағдарламада әр топ бойынша жеке-жеке қарастырылады.
Қорытындылар:
жұмыс істеп тұрған фармацевтік өндірістер ескірді және жаңартуды қажет етеді;
мемлекеттің салық және инвестиция саясатын жетілдіру саласында заңдар базасына өзгерістер енгізу қажет;
салаға тартылған инвестиция көлемінің мардымсыздығы оның дамуының тежеуші факторы болып табылады;
саланың бірыңғай инфрақұрылымы жоқ;
салаға мемлекет тарапынан басшылық жасау әлсіз;
дәрілік заттардың қауіпсіздігіне, тиімділігіне және сапасына мемлекеттік бақылау жеткіліксіз;
төлем қабілетінің төмендігі халықты арзан әрі тиімділігі аз дәрілік заттарды тұтынуға итермелейді;
саланың бірыңғай ақпараттық қамтамасыз етілуі жолға қойылмаған.
ЕСКЕРТУ. I Бөлiм өзгерді және толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

II бөлім.
Фармацевтік және медициналық өнеркәсіпті дамытудың
тұжырымдамасы

Қазақстан Республикасының фармацевтік және медициналық өнеркәсібін тұрақты түрде дамыту үшін бұл процесті басқару мен мемлекеттік қолдау көрсетудің жаңа оңтайлы әдістерінің жасалуын қамтамасыз ету қажет.
Саланың экономикалық өсуін қамтамасыз ету артықшылықтар мен резервтерді мейлінше пайдалану, көтерілуге кедергі жасайтын проблемаларды шешу тұрғысында еліміздің ерекшеліктерін ескеруден келіп шығуы тиіс.
Салаға жеке меншік инвестицияларды тартудың тетіктерінсіз, сондай-ақ мемлекеттік қолдау көрсетудің деңгейін анықтап алмай Қазақстанның фармацевтік және медициналық өнеркәсібін дамытудың басымдығын құрғақ жариялап қана қоюдың болашағы жоқ.
Сол себепті бұл Бағдарламаны іске асырудың шеңберінде меншік иесі мен жеке меншік инвестордың мүдделерін дәрі-дәрмек саясаты саласындағы жалпыұлттық басымдықтармен нақты үйлестіру қажет.
Мемлекеттің ролі: Өндірістік секторды дамыту және мемлекеттік бюджетті толтыру үшін оңтайлы жағдайларға қол жеткізу бағытында салық жүйесін жетілдіру;
Қаржы ресурстарын жинақтау және фармацевтік өнеркәсіпке инвестициялау үшін ынталандыру шараларын енгізу;
Тұрақты тауар-ақша айналымын, кредитке төмен проценттік ставкаларды, тікелей инвестициялар үшін қолайлы инвестициялық жағдай жасауды қамтамасыз ету;
Кедендік әкімшілік етуді жетілдіру және контрабандаға қарсы күрес;
Мемлекеттік сатып алу кезінде қолданылып жүрген заңдар шеңберінде отандық фармацевтік өндірушілерге басымдық беру;
Өмірлік маңызды дәрілік заттарды өндіруге мемлекеттік тапсырыс;
Сыртқы экономикалық шаралардың барлық арсеналын іске қосу арқылы ішкі рыноктың ашықтық деңгейін реттеу (кедендік тарифтер, импортты саны жағынан шектеу, дәрілік заттарды Қазақстан Республикасының аумағында пайдалану құқығына тіркеуге шектеу енгізу);
Банкроттық, жекешелендіру және мемлекет қарамағына алу құралдары арқылы фармацевтік және медициналық кәсіпорындардың тиімсіз меншік иелерін ауыстыру;
Фармацевтік өнеркәсіпті мемлекеттік басқарудың құрылымы мен жүйесін жетілдіру;
Халықты сапасыз фармацевтік өнімдерден қорғау; денсаулық сақтау мәселелері жөніндегі орталық уәкілетті мемлекеттік органның жанынан бақылау-қадағалау қызметін ашу;
GMP (тиісті өндірістік практика) нормаларын сақтаудың мемлекеттік инспекциясын құру.

Денсаулық сақтау мәселелері жөніндегі уәкілетті орталық мемлекеттік органның ролі:

Жекешелендірілген кәсіпорындар жедел шешімдер қабылдауда еркін. Органның рөлі стратегияны әзірлеумен, өндіріс жағдайларына бақылау жасаумен және мемлекеттік қолдау көрсету үшін инвестициялық жобаларды іріктеумен шектеледі.
Аумақтық органдардың тапсырыстарын жинау арқылы денсаулық сақтау саласының дәрілік заттарға деген жалпы қажеттілігін анықтау және өндірушілерді хабардар ету;
Жекелеген ауру түрлеріне қарсы күрестің республикалық бағдарламасы шеңберіндегі дәрілік заттарға қажеттілікті анықтау;
Негізгі өмірлік маңызды дәрілік заттардың тізімін жасау;
Өндірушілерге лицензиялар беру;
Дәрілік заттардың қауіпсіздігіне, тиімділігіне және сапасына бақылауды жүзеге асыру;
Дәрілік заттарды сатып алу жөнінде конкурстар ұйымдастыру;
Медициналық және фармацевтік ақпараттың ақпараттық-талдау жүйесін жасау;
Дәрілік заттар өндірісі мен айналымы саласындағы қолданылып жүрген заңдарға өзгерістер мен толықтырулар әзірлеу.
Бағдарламаның қысқа мерзімді кезеңінде мынадай міндеттер белгіленді:
отандық тауар шығарушыларды, сондай-ақ республиканың фармацевтік өнеркәсібін дамытуға шетелдік инвестицияларды тарту үшін қолайлы жағдай туғызуды қамтамасыз ететін заңдар базасын қалыптастыру;
саланың ұйымдық, ғылыми-техникалық және өндірістік инфрақұрылымын жасау;
саланы ақпараттық қамтамасыз ету жүйесін жасау;
өзінің өсімдік және жануарлар шикізатымен жұмыс істейтін фармацевтік өндірісті шетелдік озық технологияларды пайдалана отырып және халықаралық стандарттар талаптарына сай қайта құру;
таблеткалар мен капсулалар, сондай-ақ импортталатын шикізаттан синтетикалық жолмен алынатын дайын қатты дәрі-дәрмек түрлерін дайындау үшін блистерлік және орау өндірісін ұйымдастыру;
ампулалық препараттар өндірісін құру;
өзіміздегі шикізаттың барлық түрінен жасалған республика үшін жаңа дәрі-дәрмек препараттарын өндіріске енгізу. Бұл орайда негізінен өндіріске енгізілуі көп уақытты және қаражатты керек етпейтін және таяу арада оларды импорттаудың қажеттілігін толық жоюға мүмкіндік беретін өнім түрлеріне баса ден қойылады;
өз шикізатымыз негізінде медициналық мақсаттағы бұйымдардың өндірісін құру;
Бағдарламаның ұзақ мерзімді кезеңінің мақсаттары мыналар болып табылады:
қан препараттарын шығаратын кәсіпорындарды жаңғырту;
базалық және көмекші фармацевтік өндірісті және онымен байланысты өнеркәсіптік және ғылыми-техникалық инфрақұрылымдарды дамытуды қамтамасыз ету;
фармацевтік өнеркәсіп үшін кадрлар даярлау;
қазақстандық ғалымдар жасаған жаңа фармацевтік препараттар бойынша ғылыми әзірлемелер жоспарын іске асыру;
ТМД-ның басқа мемлекеттерімен арадағы кооперация шеңберінде
синтетикалық препараттар өндірістерін құру.
ЕСКЕРТУ. II Бөлiм жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

III Бөлiм
Бағдарламалық тапсырмалар мен күтiлетiн нәтижелер,
олардың (әлеуметтiк және экономикалық) тиiмдiлiгi

1 қосымша бағдарлама
Синтетикалық препараттар өндiру

Республикада фармацевтiк индустрияның бұл бағыты жоқтың қасы. Сондықтан синтетикалық спазмолитиктер, анальгетиктер, транквилизаторлар және т.б. шығаратын осы заманғы өндiрiстi құру осы Бағдарламаның маңызды мiндеттерiнiң бiрi болып табылады. Бұл жұмысты орындау үшiн республикада түпнұсқалық синтетикалық дәрiлiк заттар жасаудың ғылыми тәжiрибесi өнеркәсiптiк әлеует бар және органикалық синтез саласындағы жоғары бiлiктi мамандар жеткiлiктi.
Республикада дамыған химия өнеркәсiбiнiң болмауына байланысты синтетикалық субстанциялар мен дайын дәрi түрлерi өндiрiсiн құруды екi бағытта жүргiзу жоспарланып отыр.
Бiрiншi бағыт тауарлық кредиттер бойынша дайын дәрiлер сатып алудан оларды "ин балк" бойынша жабдықтауға iшiнара көшуден, кейiннен таблеткалау, капсульдеу, блистирлеу, ампула жасау және сатып алынған дәрi-дәрмектердi Қазақстан кәсiпорындарында буып-түю жұмыстарынан тұрады.
Екiншi бағытқа дәстүрлi дәрiлiк препараттар, сондай-ақ қазақстандық ғалымдар жасаған түпнұсқалық дәрi-дәрмек шығаратын өндiрiстер құру кiредi.
Бiрiншi бағытты жүзеге асыру қазақстандық фармацевтiк өнеркәсiптi дамытудың қысқа мерзiмдi кезеңiне жоспарланып отыр, бұл дәрiлiк препараттардың құнын 25-30 процентке төмендетуге мүмкiндiк бередi.
Экономикалық тұрғыдан алғанда синтетикалық препараттар өндiрiсiн патенттiк мерзiмi өтiп кеткен ("дженериктер" деп аталатын)
жалпыға мәлiм дәрiлiк заттардан бастаған жөн, олардың құны
патенттелген дәрi-дәрмектен әлдеқайда төмен.
Осы бағытты iске асыру үшiн мыналар ат салысады деп жоспарлануда:

"Алматы фармацевтiк фабрикасы" Шетел инвестицияларын
АҚ-ы тарту жолымен
"Құлан" АҚ-ының медициналық Үндi кредит желiсiнiң
репараттар зауыты, Алматы бiрiншi кезегi
қаласы шеңберiнде
"Химфарм" АҚ-ы, ШХФЗ, Шымкент Шетел
инвесторларынақаласы, және iшкi инвесторларға
"Сарыарқа АҚ-ы медициналық сыртқы басқаруға беру
препараттар зауыты, "Ромат" жолымен
фирмасы, Семей қаласы
"Шипа" АҚ-ы, Алматы қаласы Шетел инвестицияларын
тарту жолымен
"Алматы биокомбинаты" АҚ-ы Бұл да

"Павлодар фармацевтiк зауыты" Бұл да
ЖҮАҚ-ы
"Биомедпрепарат" ҚҒӨК-i, Конверсиялық бағдарлама
Степногор қаласы шеңберiнде
Жұмыс істеп тұрған қуаттарды жаңғыртумен қатар сапаның халықаралық стандарттарының осы заманғы талаптарына сай жаңа өндірістік қуаттар құрылатын болады. Сол тәріздес өндірістерді құру модульдік сызба бойынша жүзеге асырылады.
Синтетикалық шикiзаттан дәрi-дәрмек шығаратын жаңа қуаттар құрумен қатар, инфузиялық белок ерiтiндiлерi мен қанның консерванттарын өндiретiн жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi кеңейтуге және жаңғыртуға едәуiр көңiл бөлiнетiн болады. Бұл топқа кiретiндер:
"Береке" АҚ-дағы медициналық Шетел инвестициялары және
препараттар цехы, Орал қаласы iшкi инвестициялар
есебiнен
"Наргез" АҚ-дағы медициналық Бұл да
препараттар цехы, Ақмола қаласы

"Сарыарқа" АҚ-ы медициналық Бұл да
препараттар зауыты, "Ромат"
фирмасы, Семей қаласы
Екiншi бағытты iске асыру жөнiнде Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің А.Б.Бектұров атындағы Химиялық ғылымдар институтында (ХҒИ), Д.В.Сокольский атындағы Органикалық катализ және электрхимия институтында (ОКЭИ) және Органикалық синтез және көмiр химиясы институтында (ОСКИ) едәуiр жұмыс көлемi атқарылды.
Шикiзат базасы ретiнде Батыс Қазақстан Республикасының көмiрсутектi шикiзаты. "Карбид" ӨБ-i ацетилен өндiрiсiнiң өнiмдерi, "Испат-Кармет" АҚ-ы кокс өндiрiсiнiң қалдықтары. Темiртау қаласы Ақтөбенiң "Фосфохим" ӨБ-i күкiрт қышқылы, Алға қаласы, Павлодар, Шымкент және Атырау мұнай өңдеу зауыттарының, сондай-ақ Қазақ және Теңiз газ өңдеу зауыттарының қалдықтары пайдаланылатын болады. Бұл бағытты құру шеңберiнде Мемлекеттiк бағдарламаны жүзеге асырудың бiрiншi кезеңiнде мыналар жоспарланып отыр:
Шымкент қаласындағы "Химфарм" Ақ-да просидол өндiрiсiн жолға қою. Жылдық шығару көлемi 100 млн. таблетка мен 1,0 млн. ампула;
Қазақстандық ғалымдар жасаған технологиялар бойынша Шымкент "Химпром" ААҚ-да жаңавалидол, корвалол, нафтизин, фурациллин, промедол, рихлокаин өндірісін құру.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 1 қосымшасы өзгерді және толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

2 қосымша бағдарлама
Биотехнологиялық препараттар өндiру

Биотехнологиялық препараттар өндiрiсi Биотехнология жөнiндегi ұлттық орталықтың кәсiпорындарында: "Биомедпрепарат" ҚҒӨК-i, "Прогресс" АҚ-ы, Алматы биокомбинатында жолға қойылған және Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1993 жылғы 21 қаңтардағы N 1090 Жарлығы мен Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң 1993 жылғы 22 қаңтардағы N 161 қаулысын жүзеге асыру мақсатында жасалған "Биотехнология және гендiк инженерия әдiстерiн медицинада, ауыл шаруашылығында және өнеркәсiпте пайдалану" Республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламасымен үйлестiрiлген. Осы Бағдарламаға сәйкес бiрiншi кезеңде 16 препарат (антибиотиктер, витаминдер, ферменттер мен белоктар) өндiрiсiн құру, әрi қарай олардың номенклатурасын 50-ге дейiн жеткiзу жоспарланып отыр.
Мемлекеттiк бағдарламаны жүзеге асырудың бiрiншi кезеңi шеңберiнде "Биомедпрепарат" ҚҒҒӨК-i, Фармацевтік биотехнология институты синтетикалық дәрi-дәрмектi таблеткалау және буып-түю желiсiн құруға кiрiседi.
Екiншi бағытта пробиотикалық препараттар: бифидумбактерин, колибактерин, лактобактерин, бификол өндiрiсiнiң көлемiн ұлғайту жоспарланған - жылына 3,1 млн. сауыт. "Биомедпрепарат" ҚҒӨК-iн дамытудың үшiншi бағыты протеолитикалық иммобилизациялық ферменттер өндiрiсiн кеңейту болып табылады:
профезим - жылына 7 млн. сауыт;
иммозимаз немесе ұқсас түрлерi - жылына 7 млн. сауыт.
Негiзгi өнiмдермен қатар "Биомедпрепарат" ҚҒӨК-да құны 10 млн. АҚШ доллары тұратын екiншi желiнi монтаждаудың есебiнен бiр реттiк шприцтердi шығаруды кеңейту, сондай-ақ 750 000 АҚШ долларын қажет ететiн медициналық препараттар мен бұйымдарды радиоизотопты тазарту учаскесiн құру жөнiндегi жұмыстарды аяқтау көзделген.
Осы бағдарламаны жүзеге асырудың екiншi кезеңiнде "Биомедпрепарат" ҚҒӨК-да антибиотиктер шығаруды жолға қою жоспарланып отыр. Негізінен бұл кең ауқымды әсер ететін антибиотиктер.
Осы препараттарды кең ауқымда өндiрудi ұйымдастыру кеңiнен қолданылатын антибиотиктердi сатып алуды тең жартысына дейiн кемiтуге мүмкiндiк бередi. Цефалоспориндiк қатар антибиотиктерiн шығару жоғары улылығы мен өндiрiстi химиялық жаңғырту қажеттiгiне байланысты қарастырылмаған.
Ұзақ мерзiмдi кезең шеңберiнде жоспарланатын басқа бағыт гендiк-инженерлiк препараттар: адам инсулинi - жылына 400-600 кг, интерлейкин, интерферон, соматропин өндiрiсiн құру болып табылады. Бұрынғы КСРО-да гендiк-инженерлiк өндiрiс бағдарламасы шеңберiнде "Биомедпрепарат" ҚҒӨК-да адамның рекомбинанттық инсулинiн өндiрудiң лабораториялық және тәжiрибелiк-өнеркәсiптiк регламенттерi жасалған болатын. Бұл бағытты ТМД мемлекеттерiнiң Үйлестiру Кеңесi аясында медицина және денсаулық сақтау саласындағы бiртұтас инвестициялық шаралар жоспары шеңберiнде ресейлiк кәсiпорындарымен бiрлесе жүзеге асыру керек.
Ұзақ мерзiмдiк кезеңге жататын соңғы бағыт - микробиология мен биотехнологияда пайдаланылатын микроорганизмдердi бөлуге және бiрiздi етуге арналған құрғақ қоректiк заттарды өндiрудi ұйымдастыру. Жобаның құны - 2,5 млн. АҚШ доллары.
Биотехнологиялық препараттар өндiрiсiне арналған шикiзаттар, құрал-жабдықтар және жұмсалатын материалдардың әлемдiк рыногын талдау экономикалық тұрғыдан алғанда жоғарыда аталған өндiрiстердi ұйымдастыру үшiн құрал-жабдықтарды конверсиялық бағдарламалар мен шетел инвестициялары шеңберiнде шетелдерден сатып алу, ал шикiзатты (балық-сүйек ұны, агар-агар, соя ұны, казиен гидролизаты, қант, фосфорлы органикалық қосылыстар, тұз, қышқыл, витамин) Қазақстанда немесе ТМД-ның басқа елдерiнен алу тиiмдi болатындығын көрсетiп отыр.
Алматы биокомбинатында жалпы көлемi жылына 507 млн. бiрлiк болатын 10 дайын дәрi түрлерi (таблеткалар мен капсулалар) өндiрiсiн құру жоспарланып отыр. Жобаның құны - 2,8 млн. АҚШ доллары.
Сонымен қатар бұл кәсiпорында оның бұрынғы атқарған қызметiн, сондай-ақ жұқпалы ауруларға байланысты Қазақстанда орын алып отырған көкейкестi проблемаларды ескере отырып, дамудың ұзақ мерзiмдiк кезеңi шеңберiнде шетел инвестицияларын тарта отырып, диагностикумдар, вакциналар және сарысу өндiрiсiн құру жоспарланып отыр. Бұл жобаны iске асыру үшiн Қазақстан Республикасының Ғылым министрлiгi - Ғылым академиясының Микробиология және вирусология ғылыми-зерттеу институтын, сондай-ақ Гигиена және эпидемиология ғылыми орталығы мен Қазақстанның Обаға қарсы күрес жүргізу ғылыми-зерттеу институтында жұмылдыру қажет.
Бұл бағдарламаны iске асырудың әртүрлi кезеңдерi үшiн
Биотехнологиялар жөнiндегi ұлттық орталық 1 және 2 қосымшаларда келтiрiлген жаңа дәрi-дәрмек препараттарын жасау жөнiндегi тапсырыстық зерттеулер тiзбесiн жасады.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 2 қосымшасы өзгерді және толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

3 қосымша бағдарлама
Жануарлар шикiзатынан алынатын
дәрi-дәрмек препараттарын өндiру

Қазақстан Республикасының жануарлардан алынатын құнды эндокриндiк-ферменттiк және арнайы шикiзаттан жасалатын дәрi-дәрмек шығаруға едәуiр әлеуеттiк мүмкiндiгi бар. Бұл шикiзаттың сойылатын малдың етiн өңдейтiн кәсiпорындардағы жылдық жинаулы елдегi iрi қара (IҚМ) және ұсақ мүйiздi (ҰММ) малдың, сондай-ақ шошқаның санына байланысты мына мөлшерде болуы мүмкiн:
тоннамен
IҚМ, ҰММ, шошқа бездерi 190
IҚМ, ҰММ, шошқаның етi 160
IҚМ ұлтабарының шырыш қабыршығы 280
IҚМ гипофизi: алдыңғы бөлiгi 0,93
артқы бөлiгi 0,18
шошқа гипофизi 0,1
IҚМ бүйрек бездерi 9
шошқаның бүйрек бездерi 1,7
IҚМ, ҰММ, шошқаның қалқанша бездерi 20
IҚМ қалқанша қосымша безi 0,23
жемсау безi 10
IҚМ эпифизi (қалқанша бездерi) 0,13
IҚМ жұлыны 80
IҚМ миы 240
IҚМ, шошқа көздерiнiң шыны тәрiздi денесi 21
IҚМ, ҰММ, шошқа ұрық бездерi 100
Алайда бүгiнгi таңда Қазақстанның 20 ет комбинатының 2-сi ғана және 2 сүт зауыты дәрiлiк препараттар шығарады. Бұл "Сарыарқа" АҚ-ы, Семей қаласы, "Ертiс" АҚ-ы, Павлодар қаласы, Батыс Қазақстан облыстық "Береке" сүт комбинаты АҚ-ы, Орал қаласы және "Наркез" қалалық сүт зауыты, Ақмола қаласы. Бұл кәсiпорындар жануарлардан алынатын шикiзаттан жасалатын 7 түрлi дәрi-дәрмек препараттарын шығарады, бұл бұрынғы КСРО өндiретiн номенклатураның 15 проценттейi ғана. "Ертiс" АҚ-да 1995 жылы iске қосылған медициналық препараттар зауытын (МПЗ) қоспағанда, аталған зауыттардың барлығы да жеке жобалармен салынған және 70 жылдардың басында iске қосылған. Қазiргi жұмыс iстеп тұрған, моральдық және табиғи жағынан ескiрген, iшiнара жарамай қалатын қуаттарда өнiмдердiң номенклатурасы мен шығару көлемiн одан әрi ұлғайту мүмкiн емес.
Сөйтiп, жануарлардан алынатын шикiзаттан жасалатын дәрi-дәрмек өндiрiсiн одан әрi дамыту кәсiпорындарды жаңартуды және жаңа кәсiпорындар құруды талап етедi.
Дәрiлiк заттарды шығаруды ұлғайтудағы басқа бағыт - жануарлардан алынатын шикiзатты жинау, алғашқы өңдеу, сақтау және тасымалдау жүйесiн құру.
1994 жылғы 6 тамыздағы Фармацевтiк өнеркәсiп пен денсаулық сақтау саласындағы ынтымақтастықты тереңдету туралы үкiметаралық келiсiмге сәйкес бұл жүйеге тек бiздiң мемлекетiмiздiң ғана емес, Қырғыз Республикасының да ет өңдеу кәсiпорындарын қосу керек, онда жануарлар шикiзатынан дәрi-дәрмек өндiрiлмейдi және ол Қазақстанға туберкулезбен ауырғандарды емдеуге қажеттi құрғақ қымыз бере алады.
Мұндай жүйенi құру дәрi-дәрмек шығару көлемiн ұлғайтуды қамтамасыз етiп қана қоймай, Қазақстан үшiн жаңа дәрi-дәрмек (цитомединдер) есебiнен олардың номенклатурасын кеңейтуге де мүмкiндiк бередi, бұл жануарлардан алынатын шикiзат негiзiнде өз фармацевтiк өнеркәсiбiмiздi дамытудағы үшiншi маңызды бағыт болып табылады.
Осы айтылғандардың негiзiнде жануарлардан алынатын шикiзат негiзiнде дәрi-дәрмек препараттарын шығару өндiрiсiн дамытудағы
негiзгi үш бағытты бөлуге болады:
жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi жаңарту және жаңа өндiрiстер
құру - 1 кезең;
дәрi-дәрмек өндiрiсiнiң аймақтық орталықтарына барлық ет өңдеу
кәсiпорындарынан жануарлардан алынатын шикiзатты жинау, алғашқы
өңдеу, сақтау және тасымалдау жүйесiн құру - 1 кезең;
жануарлардан алынатын шикiзаттан жасалатын дәрi-дәрмек шығару
номенклатурасын арттыру - 1 және 2 кезеңдер.

Жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi жаңарту
және жаңа өндiрiстер құру

Бұл бағытта мынадай жұмыс көлемiн атқару жоспарланып отыр.
Батыс Қазақстан облыстық "Береке" сүт комбинаты АҚ-да Орал қаласы:
өндiрiске және инъекциялық ерiтiндiлердi тазартып ампулаға құю желiсiн орнату, сондай-ақ ерiтiндiлердi сауыттарға құю желiсiн толық алмастыру;
Қазақстан үшiн жаңа полиглюкин, гемодез-Н поликсидин
препараттарын полимер қаптамада өндiру;
плоцефин емдеу-профилактикалық препаратын өндiру;
лактовит препаратын өндiру;
қазiргi уақытта шығарылып жатқан казеин гидролизатының орнына белоктык қоректер жасап шығару.
Үндi кредит желiсiнiң шеңберiнде, "Құлан" АҚ-да "Аджанта фарма
Лтд" фирмасымен бiрлесе отырып, таблеткаланған және
капсулдандырылған дәрi түрлерiн жасау жөнiндегi оның iшiнде
жергiлiктi шикiзаттан жасау БК құрылды.
___________________________________________________________________
Препараттың атауы |Өлшем бiрлiгi | Саны| Бастапқы шикiзаты
___________________________________________________________________
Гемостимулин млн дана/жылына 17 IҚМ қаны
Аллохол -"- 60 IҚМ өтi
Тиреоидин -"- 25 IҚМ қалқанша безi
Холензим -"- 5 IҚМ безi
Панкреатин -"- 5 Бұл да
Липоцеребин -"- 10 IҚМ бауыры
Жобаның құны - 1,4 млн. АҚШ доллары.
"Сарыарқа" АҚ-да, "Ромат" фирмасында төмендегi номенклатура
бойынша дәрi-дәрмек препараттарын шығаратын БК құру көзделген:
___________________________________________________________________
Препараттың атауы |Өлшем бiрлiгi | Саны | Бастапқы шикiзаты
___________________________________________________________________
Тазартылған инсулин млн 7 Ұйық безi
жылына/сауыт
Химопсин -"- Бұл да
Трипсин -"- Бұл да
Гепарин -"- IҚМ өкпесi
Эпиталамин мың 200 Эпифиз (қалқанша
жылына/сауыт безi)
Простатилен -"- 100 Қуық түбi безi
Жобаның құны - 3,5 млн. АҚШ доллары.
"Ертiс" АҚ Павлодар ет комбинатында төмендегi номенклатура
бойынша дәрi-дәрмек шығаратын медициналық препараттар зауытының
екiншi кезегiн iске қосу жоспарланған:
________________________________________________________________
Препараттың атауы | Өлшем бiрлiгi |Саны |Бастапқы шикiзаты
________________________________________________________________
Шыны тәрiздi дене мың 500 IҚМ мен шошқа
жылына/сауыт көздерi
Тималин -"- 500 Бұзаулардың немесе
тайыншалардың
жемсау бездерi
Инъекцияға арналған -"- 200 IҚМ шырышынан
гепарин және алынған кептiрiлген
гипарин майы мукоза

Жануарлардан алынатын шикiзатты жинау, алғашқы
өңдеу, сақтау және тасымалдау жүйесiн құру

Мұндай жүйенi құрудың қажеттiлiгi iрi ет комбинаттарындағы
өңдеу көлемiнiң едәуiр төмендеп кетуiнен және мал соятын шағын пункттердiң пайда болуынан туындап отыр. Бұл жүйенi аймақтық принцип бойынша ұйымдастырған жөн;

Оңтүстiк және Қырғыз Республикасы - "Құлан" АҚ-ы, Алматы қаласы;
Солтүстiк - "Ертiс" АҚ-ы, Павлодар қаласы
Шығыс - "Сарыарқа" АҚ-ы, Семей қаласы
Батыс - Батыс Қазақстан ет-консервi
комбинаты, Орал қаласы.
Құрылатын жүйе шеңберiнде әрбiр ет өңдеу комбинатында жануарлар шикiзатын жинау және алғашқы өңдеу пункттерi құрылады,
бұл өнiмдер рефрижатор машиналармен дәрi-дәрмек препараттарын шығаратын аймақтық зауыттарға жеткiзiледi. Жобаның құны 3,0 млн. АҚШ долларын құрайды.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 3 қосымшасы өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

4 Қосымша бағдарлама
Өсiмдiк шикiзатынан субстанциялар мен дайын
дәрi-дәрмек препараттарын өндiру

Қазақстан Республикасы өзiнiң аумақтық-географиялық жағдайының ерекшелiктерiне орай өсiмдiк шикiзатынан алынатын дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсi үшiн болашағы мол база болып табылады. Әртүрлi климаттық аймақтардың, табиғи жасыл әлемнiң үлкен алаңдарының астасып жатуы Қазақстанда өсетiн 6000-дай өсiмдiктiң кең ауқымды пайдаланылуына мүмкiндiк бередi.
КСРО фармацевтiк өнеркәсiбiне арналған жабайы өсiмдiк шикiзатының 80 проценттен астамы Қазақстан мен Орта Азияда дайындалды. Қазақстан Республикасында жылына "Қаздәрөсөнеркәсiп" бiрлестiгi 500-600 тонна, Орман және аң шаруашылығы кәсiпорындары - 50-60 тонна, Ботаника және фитоинтродукция институты - 10 тоннаға дейiн, Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлігінің ұйымдары - 5-7 тонна дәрiлiк өсiмдiк жинайды, олардың атауы 100-ге жетедi.
Алайда, Қазақстан кәсiпорындарында тек 20 тоннадайы ғана өңделдi, бұл жалпы жиналған мөлшерiнiң 3 процентiнен де аз. Қалғандары жартылай өңделген немесе өңделмеген түрде экспортқа шығарылады және шығарылып жатыр. 80 жылдың iшiнде Шымкентте дерменеден шетелге экспорттау үшiн сантонин жасалды. Жыл сайын 30 тоннаға дейiн әртүрлi дәрiлiк шөп пен таушымылдық тамырлары тұнба жасау үшiн Батуми зауытына жөнелтiлдi, кейiн Қазақстанда оның азғана мөлшерi сатылды Левзеяның, алтын тамырдың және т.б. жай-күйi де осы iспеттес. Мия тамырының ахуалы да дәл осындай. Нәтижесiнде республикаға экономикалық шығын тартады, өйткенi дайын дәрi-дәрмектiң құны бастапқы өсiмдiк шикiзатынан 7-10 есе қымбат.
Өсiмдiк шикiзатынан жасалатын дәрi-дәрмектiң негiзгi өндiрушiсi Алматы фармацевтiк фабрикасы (АФФ) болып табылады, ол тұнба, эликсип, тамшы, экстракт, мазь, сприт, май, жаққыш, линимент, ерiтiндi және қоспа (барлығы 116 атау) шығарады.
Өсiмдiк шикiзатынан субстанция шығарумен Шымкент
химиялық-фармацевтiк зауыты (ШХФЗ) айналысады - 37 атау.
Алайда бұл кәсiпорындар бүгiнгi жағдайлары жағынан қолда бар мүмкiндiктердi толық пайдалана алмайды. Өсiмдiк шикiзатынан осы заманғы дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн құру үшiн мынадай жұмыс
көлемiн атқару жоспарланды:
жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi жаңарту және
қайта құру - 1 кезек;
Өсiмдiк шикiзатынан дәрi-дәрмек препараттарын алудың осы заманғы технологиялық процестерiн
енгiзу - 1 кезең;
дәрiлiк өсiмдiктердi жинау және алғашқы
өңдеудiң осы заманғы жүйесiн жасау және енгiзу - 1 кезең;
анағұрлым перспективтi дәрiлiк өсiмдiктерiн
қолдан өсiруге кiрiсу және интродукция - 1 және
2 кезеңдер;
қазақстандық ғалымдар жасаған талдамалар
негiзiнде дәрi-дәрмек препараттарын шығару
номенклатурасын кеңейту - 1 және
2 кезеңдер.

Жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi жаңарту және қайта құру

АФФ мен ШХФЗ-ды жаңарту мен қайта құруды шетел инвестицияларын тарату есебiнен жүргiзу жоспарланып отыр. Қарапайым галендiк препараттар мен субстанциялар өндiруден таблеткалар, капсулалар және ампулалар сияқты осы заманғы дәрi түрлерiн шығаруға көшу мүмкiндiгi туады.
АФФ-ны қайта құруға 0,5 млн АҚШ долларын құрайтын мөлшердегi "Ронк Пулен Рорер" фирмасының инвестициясы тартылған. Қайта құрылғаннан кейiн АФФ жылына бес атаудан тұратын 200 миллион таблетка шығаратын болады. Осы заманғы техниканы (таблетка престерi, блистерлер, буып-түю машиналары) орнату жергiлiктi шикiзаттан алынатын дәрi-дәрмек: кальций глюконаты, димедрол, пиперазин адипенаты, натрий безонаты және т.б. шығаруды да ұлғайтуға мүмкiндiк бередi. Сонымен қатар АФФ-да дәрiлiк өсiмдiктi таза күйде өңдеу мен қаптау жөнiндегi учаскенi жаңарту қажет.
ШХФЗ-ны қайта құру нәтижесiнде мынадай мөлшерде 12 түрлi дәрi-дәрмек препараты өндiрiсiн құру жоспарлануда: ампулалар - жылына 120 млн.; таблеткалар - жылына 300 млн.; капсулалар - жылына 150 млн. Бұл жобаның жалпы құны 5,0 млн. АҚШ долларын құрайды.
ШХФЗ-да таблеткаланған және ампулалы препараттар өндiру желiсiн орнату бұл кәсiпорынға субстанциялар шығарудан мукалтин, аллапинин, сапарал, эфедрин, глидеринин және т.б. сияқты дайын дәрi-дәрмек түрлерiн шығаруға көшуге мүмкiндiк бередi.
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің Фитохимия институтында өсімдік шикізатынан қазақстандық ғалымдар әзірлеген әрі жоғары дайындық дәрежесі бар жоғары дәрі-дәрмек өндірісін жаңарту жоспарланып отыр. Оның сыртында, облыстарда галендік препараттар өндірісі, оның ішінде өсімдік шикізатынан жасалатын препараттар өндірісі қалпына келтірілуге тиіс.

Өсiмдiк шикiзатынан дәрi-дәрмек препараттарын алудың
осы заманғы технологиялық процестерiн енгiзу

Өсiмдiктен алынатын шикiзат базасында емдiк препараттар өндiрiсiн одан әрi дамыту дәрi-дәрмек алудың осы заманғы технологияларына көшпейiнше атап айтқанда:
эфир майларын өндiру;
көмiрқышқыл экстрактiлерiн өндiру;
криопрепараттар өндiру мүмкiн емес.
Қазiргi уақытта эфир майларының орнықты рыногы қалыптасып отыр, оның жалпы тенденциясы - өнiмге деген тұрақты сұранымы. Эфир майларының аса iрi тұтынушылары фармацевтiк саламен қатар парфюмерлiк және тамақ өнеркәсiбi болып табылады. Эфир майының әлемдiк рыноктағы 1 кг-ның бағасы оның түрiне қарай 1,6-дан 3990-ға дейiнгi АҚШ долларын құрайды. Халықаралық саудада эфир майының 200 түрi бар. Сату көлемi бiрнеше килограмнан 10 мың тоннаға дейiн және одан жоғары деңгейге ауытқып тұрады. Әлемдiк өндiрiстiң жалпы деңгейi 40 мың тоннаға жуық. Оның 40 проценттейi америка континентiнiң үлесiне тисе, Азия елдерiнiң үлесi 30 процентке дейiн, қалғандары Африка, Австралия және Океания мемлекеттерiнiң үлесiнде.
Бұл өнiмдi көтерме сатып алушыларға АҚШ, Ұлыбритания, Жапония, ГФР жатады. Соңғы 10 жылда эфир майларының импорты Еуропа мемлекеттерiнде 2 есе, АҚШ-та 2,5 есе, Жапонияда 1,5 есе өскен. Бұрынғы КСРО аумағында эфир майын шығаратын және плантациялық шикiзатпен жұмыс iстейтiн 40-тан аса кеңшар-зауыттар болған. Алайда сол кездiң өзiнде бұл өнiмге деген сұраным 40 процентке ғана қанағаттандырылды. Қазақстан Республикасында таяу уақытқа дейiн эфир майлары мен көмiрқышқылды экстрактiлерiнiң өндiрiсi болған жоқ. Қазiргi кезде Қазақстанда меншiк түрлерi әртүрлi бiрқатар кәсiпорындар эфир майлары негiзiнде жаңа дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн игерiп үлгердi. Қазақстанның эфир майларына деген iшкi сұранымы үлкен емес, бiрақ шет елдер оны жылына 60 мың литр мөлшерiнде сатып алуға дайын. Сөйтiп, эфир майларының өндiрiсiн құру негiзiнен республика үшiн басқа фармацевтiк жобаларды жүзеге асыруға соншалықты қажет валюта табу мақсатында экспортқа бағытталған.
Алайда эфир майының мұнша мөлшерiн алу үшiн орта есеппен 6000 тоннаға дейiн шикiзат өңдеуге тура келедi. Мұнша мөлшердегi жабайы өсетiн шикiзатты дайындауды және өңдеудi ұйымдастыру экономикалық жағынан да, экологиялық тұрғыдан да тиiмсiз, сондықтан эфир майы дақылдарының плантациясын құру қажет.
Медициналық препараттар алу үшiн дәрiлiк өсiмдiктердi өңдеу базаларын құрған кезде экологиялық таза аудандардың шикiзатын пайдалануға баса ден қойылады. Алайда оны дайындау, сақтау және өңдейтiн жерге тасымалдау көбiне-көп экономикалық тиiмсiз болып табылады. Осыған байланысты жабайы өсетiн шикiзатты жинаудан гөрi оны плантациялық өсiруге және қазақстандық ғалымдар жасаған қалдықсыз технологияны пайдалана отырып эфир майын алатын жылжымалы шағын зауыттар құруға көшу пайдалы. Осы технология бойынша өңделген өсiмдiк шикiзатынан азықтық витаминделген ұн алынады.
Жылжымалы эфир майы зауытының негiзгi технологиялық модулi КрАЗ автомобилiнiң шассиiне орнатылған өнiмдiлiгi бiр ауысымда (8 сағат) 4-5 литр эфир майы болатын бу генераторлы қондырғы болып табылады. Жобаның есептiк құны 25-30 мың АҚШ доллары. Өтем мерзiмi 1-1,5 жыл. Осы зауыттардың өндірісін, сондай-ақ дәрілік шикізатты өңдеу, жинау және ұқсату үшін мамандандырылған басқа да техникалар осы өнімдерді шығаруға барлық мүмкіндігі бар Қазақстанның конверсиялық кәсіпорындарында жолға қойылуы қажет.
Сонымен қатар өсiмдiктiң бұл түрлерiн өңдеу үшiн Алматы облысында жалпы өңдеу көлемi жылына 400 тонна шикiзат болатын және 4000 литр эфир майын алатын үш қондырғыдан тұратын тұрақты өңдеу кешендерiн құру ұсынылады.
Қазақстан Республикасының аумағында эфир майы бар 450-ден астам өсiмдiк түрлерi анықталған, олардың 68-i өзiнiң жоғары эфир майымен және мол құрамды бөлiгiмен ерекшеленедi. Эфир майының құрамы 1 проценттен асатын 38 түр анықталған. Эфир майлары өндiрiсiн құрудың бiрiншi кезеңiнде эфир майлы дақылдардың құраушы бөлiгi құнды мына түрлерi таңдалынған: киiкоты, Бунге зизиформасы, лимон мелиссасы, ақ топырақ жусаны, ақбас жусан. Алдағы уақытта, ұзақ мерзiмдiк кезеңде, Қазақстан Республикасы Ғылыми министрлiгi - Ғылым академиясының ХҒИ Өсiмдiктер химиясы лабораториясында және "Вита-Вент" ШҒЕК - да жасалған негiзбен Қазақстанда аршадан, самырсыннан, жусаннан, тас шөптен, құлмақтан, шалфейден, иссоптан, андыздан, түймедағынан, шышадан және т.б. жалпы саны 50-ден астам атаудағы эфир майын өндiрудiң нақты мүмкiндiгi бар.
Көмiрқышқылды экстракция - шығымдылығы жоғары (2 процентке дейiн) және өз бетiнше тиiмдi дәрiлiк зат болып табылатын аралық өнiмнiң жоғары биологиялық белсендiлiгiмен сипатталған эфир майын алудың тәсiлi. Бұл технологиялық процесс жоғары экологиялық тазалығымен сипатталады.
Көмiртегiнiң сұйық қос тотығының сұрыпталушылығы мен жоғары диффузиялық қасиетi көмiрқышқылды экстрактiлердiң қасиетi мен құрамын реттеуге мүмкiндiк бередi. Бұл орайда алынатын биологиялық активтi заттар (БАЗ) табиғи ортада болады және витаминдерге, провитаминдерге және карантиноидтерге бай болады, ол көмiрқышқылды экстрактiлердiң тканьдарды радионуклеидтерден қорғайтын биокатализаторларға жақындата түседi.
Реактор көлемi 100 кг болғандағы көмiрқышқылды экстракцияның технологиялық мүмкiншiлiктерi жылына 120 тонна шикiзат өңдеуге және 4800 кг экстракт алуға мүмкiндiк бередi. Қазақстан Республикасындағы алғашқы көмiрсутектi экстракция цехы Талғар қаласындағы "Аромат" ШК-да пайдалануға берiлген, оның өнiмдiлiгi күнiне 10 килограмға дейiн эфир майы.
Көкiнiс пен жемiс-жидектен вакуумды кептiру және криогендi ұнтақтау арқылы ұнтақ алу тәсiлi бастапқы шикiзаттың биологиялық құндылығын толық сақтауға мүмкiндiк бередi және алынатын өнiмдi арнайы сақтауды талап етпейдi. Алынатын криоұнтақ - түйiршiктерiнiң өлшемi 5 мкм-ден аспайтын және ылғалдылығы 2-3 процент болатын ұсақ дисперстi жүйе сақталу мерзiмi шектелмеген витаминдердi, пектиндiк заттарды, микроэлементтердi және т.б. қоса алғандағы биологиялық активтi заттардың бiрқатарының табиғи концентраторы болып табылады. Ең төзiмсiз витаминдердiң бiрi - С витаминiнiң өзi мұндай әдiспен кептiргенде барлық сақтау мерзiмiнде өзiнiң бастапқы деңгейiнiң 63 процентiн сақтап қалады.
Криоұнтақтардың жоғары сапалық сипаттамалары оны балалар тағамын жасауда бағалы шикiзатқа айналдырады. Криоұнтақтарды балаларға арналған ұндық және сүттiк негiздегi құрғақ қоспаларға қосу, сондай-ақ оларды сусын даярлауда пайдалану Қазақстанда әлi кездеспеген балалар тағамының жаңа өнiмдерiн алуға мүмкiндiк бередi.

Дәрiлiк өсiмдiктердi жинаудың және алғашқы өңдеудiң
осы заманғы жүйесiн жасау және енгiзу

Дәрiлiк өсiмдiктердi жинаудың және алғашқы өңдеудiң осы заманғы жүйесiн жасау үшiн мынадай негiзгi екi мiндеттi шешу қажет: жабайы дәрiлiк өсiмдiктердiң қорын анықтау жөнiнде жұмыс жүргiзу, оларды есепке алуды және экологиялық қолайлы аймақтардағы өнiмдiлiгiн болжауды ұйымдастыру. Алынған деректердiң негiзiнде гендiк қорымыздың қалпына келуi мен сақталуын қамтамасыз етiп дайындау мөлшерiн анықтау керек;
жабайы өскен шикiзатты жинаумен қатар, анағұрлым болашағы мол өсiмдiктердi қолдан өсiрудi, басым дамытуға жағдай жасау. Оларды дақылға айналдырып, агротехникалық шараларды жүзеге асыру.
Қазақстанның шығыс және солтүстiк облыстарындағы қылқан жапырақты орман қорын жылына 30 тонна самырсын және қарағай эфир майын алу, соңынан камфора мен мүсәтiр жасау үшiн шикiзат көзi ретiнде пайдалану жоспарлануда. Қайың ағашынан қара май мен активтелген көмiр алу жоспарлануда. Қазақстанның оңтүстiк облыстарындағы жабайы алма, долана, зерек және т.б. пектин, сироп және қоспа алуға арналған шикiзат болып табылады.
Бұл мiндеттердi шешу үшiн Өсiмдiк шикiзаты жөнiндегi республикалық салааралық орталық құру жоспарлануда, оған филиалдары ретiнде мына ұйымдар кiредi:
Қазақстан Республикасы Ғылым министрлiгi - Ғылым академиясының
Ботаника институты, Ботаникалық бақ және Ө.О.Оспанов атындағы топырақтану институты, Алматы қаласы;
Фитохимия институты, Қарағанды қаласы;
Қазақ орман шаруашылығы агроорманмелиорациясы ғылыми-зерттеу
институты;
Р.Р.Вильямс атындағы Қазақ жер өңдеу ҒЗИ-i, Алматы қаласы;
"Фармбиопром" ЖШС-i, Шымкент қаласы.
Сол сияқты Алматы, Жамбыл және Шығыс Қазақстан облыстарында бұл орталықтың филиалдарын ашқан жөн.

Неғұрлым перспективалы дәрiлiк өсiмдiктердi
қолдан өсiруге кiрiсу

Өсiмдiк ресурстарын аяусыз пайдалану кейбiр өсiмдiк түрлерiнiң: алтын тамырдың, феруланың, таушымылдықтың, марья түбiрiнiң және т.б. жойылуына әкелiп соқты. Олардың көбiне жойылып кету қаупi төнiп тұр.
Бұл түрлердi қалпына келтiру және өсiмдiк шикiзатынан дәрi-дәрмек препараттарын әзiрлеудiң шикiзат базасын жасау үшiн дәрiлiк шөптi қолдан өсiруге кiрiсу, яғни плантациялар құру керек. Бұл жағдайда фитомассаның үлкен көлемiн алып және оның фармацевтiк өнеркәсiпке арналған өндiрiсiн жоспарлап қана қоймай, дәрiлiк шөптi өскен жерiнiң өзiнде өңдеу процесiн механикаландыру мүмкiндiгi пайда болады.
Сонымен қатар, плантациялық шикiзат жабайы түрiне қарағанда алынатын шикiзаттың бiртектiлiгi, табиғаттағы жабайы өсiмдiктердi сақтап қалу, басқа аймақтардағы бағалы өсiмдiктердi олардың қасиетiн арттыра және климатқа бейiмдей интродукциялау сияқты бiрқатар артықшылықтарға ие.
Қазiрдiң өзiнде Қазақстан Республикасында дәрiлiк шөп өсiретiн бiрқатар ұйымдар бар: "Клон" ҒӨБ-i Алматы облысының орман шаруашылықтары мен кеңшарларында бүрген, итмұрын, ырғай элиталық сорттарының плантациясы құрылған, "Ареал" ШК-i аршаны интродукциялау және қолдан өсiру жұмысын жүргiзуде, "Әлем-Ген" агрофирмасы маралшөп, шүйгiншөп, шалфей, түймедағы, жасыл сасық шөп өсiру жөнiндегi агротехникалық шараларды жасап жатыр, оларды өсiруге Томаровский атындағы кеңшар аумағынан 30 га жер бөлiнген.
Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң Экологиялық-биологиялық орталығы Iле Алатауының Талғар және Қаскелең аудандарына қарасты аумақтарында сафлора тәрiздес маралшөп, қызғылт родиола, дәрiлiк шалфей, жуан жапырақты бадан, дәрiлiк шүйгiншөп, дәрiханалық түймедағы және бұрыш жалбызы аналық плантацияларын салды. Қазақ жер өңдеу ҒЗИ-i 80 түрлi дәрiлiк өсiмдiктердiң аналық плантацияларын салған.
Фитохимия институты (Қарағанды қаласы) 530 гектардан астам алаңға дәрілік шөптердің 34 түрін екті. 3 гектар алаңда дәрілік өсімдіктердің тұқымдық питомнигі бар.
"Дермене" және Фрунзе атындағы кеңшарларда "Химфарм" АҚ-ы қажеттiгiне арналған дәрiлiк өсiмдiктер шикiзатын өндiру жұмыстары өз жалғасын табуда.
Өсiмдiк шикiзатын жинауды, өңдеудi және интродукциялауды оңтайлы ету жөнiнде ғылыми ұсыныстар жасау мақсатында жұмысқа жоғарыда аталған Республикалық салааралық орталық құрамында қосымша Қазақстан Республикасы Экология және биоресурстар министрлiгiнiң Ормандардың гендiк қорын сақтау және интродукциялау салааралық лабораториясын, Орманжобалауды, Орман тәжiрибе станциясын, Алматы қаласы, Балық шаруашылығы ҒЗИ-iн, Қазақстан фирмалары "Вита-Вена" ШҒЕК-iн және "Аслан" ШК-iн тарту жоспарланып отыр.
Плантациялар құрумен қатар жабайы өсiмдiктер шикiзатын жинау жүйесiн Қазақстан Республикасында нарықтық экономикаға өту процесiнде қалыптасып отырған жаңа жағдайларға сай жетiлдiру керек.
Жабайы өсiмдiктер шикiзатын жинауды лицензиялық негiзде дәйектелген ғылыми ұсынымдарды ескере отырып, жүзеге асыру қажет. Өсiмдiктiң дәрiлiк шикiзатын дайындау көлемiн жоспарлағанда Үкiметаралық келiсiм шеңберiнде бұл өнiмнiң бiзге Қырғыз Республикасынан қаншалықты келiп түсетiндiгiн ескерген жөн. Қырғыз Республикасы Қазақстанның фармацевтiк кәсiпорындарына мия тамырын, қылша, гармал шөбiн, жусан, итмұрын жемiстерiн, аконит тамыры мен бүрген жемiстерiн жеткiзiп бере алады.

Өсiмдiк шикiзатынан алынатын дәрi-дәрмек
препараттарының жаңа түрлерiн өндiру

Соңғы жылдары қазақстандық ғалымдар жергiлiктi өсiмдiк шикiзатынан дайындалатын жаңа дәрi-дәрмек жасап шығарды. Бұл препараттардың тiзбесiн фармацевтiк өнеркәсiптi дамытудың екi кезеңi шеңберiнде шығару жоспарланған және осы Бағдарламаның 1 және 2 қосымшаларында келтiрiлген.
Бұл талдамаларды өсiмдiк шикiзатынан алынатын фармацевтiк өнiмдердi шығару өндiрiсiн дамыту негiзiне алу жоспарлануда. Бағдарламаның осы бөлiмiне енгiзiлген барлық жобаларды жүзеге асыруды фармацевтiк кәсiпорындардың тапсырысы бойынша жасалатын қолданбалы зерттеулер ретiнде атқару жоспарлануда, бұл дәрi-дәрмек номенклатурасын екi-үш есе көбейтудi қамтамасыз етедi және олардың импортын күрт азайтып қана қоймай, шикiзат пен субстанция экспортынан дайын дәрi-дәрмек экспортына көшуге мүмкiндiк бередi.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 4 қосымшасы өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

5 қосымша бағдарлама
Органикалық емес және минералдық шикiзаттан
субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттарын өндiру

Дәрiлiк заттар өндiрiсiнде әртүрлi топтағы металдардың үлес салмағы елеулi, олар тұз бен негiздеме және таза түрiнде пайдаланылады. Республикамызда дамыған металлургия өнеркәсiбiнiң болуы, оның табиғи қорларының жеткiлiктiлiгi және Қазақстанның түстi металлургия кәсiпорындарының өнiмдерi мен жартылай өнiмдерiне баға беру айтарлықтай шығын жұмсамай және қысқа мерзiм iшiнде осы сыныптағы дәрi-дәрмек, сондай-ақ фармацевтiк салада пайдаланылатын органикалық емес қосылыстар өндiрiсiн ұйымдастыруға болады деген тұжырым жасауға мүмкiндiк бередi.
Дәрi-дәрмек препараттары бұл тобының ерекшелiгi күрделi органикалық субстанциялардың көп компоненттi көп кезеңдiк синтезiмен салыстырғанда оны алудың технологиялық циклiнiң қарапайымдылығында. Осы заманғы медициналық практикада металдан және олардың тұз бен негiздеме түрiндегi қосылыстарынан алынатын 20-дан астам препарат пайдаланылады. Таза металдан өндiрiлетiн гомеоптикалық препараттардың саны одан да көп. Сөйте тұрса да бұл препараттарды Қазақстан Республикасы Ресейден импорттайды.
Қазақстан Республикасында iрi тұз кенiштерi, минералдық шикiзаттың басқа да түрлерi (цалит, бишофит, гипс, бор, смектит және т.б.) кенiштерiнiң және оларды өңдеу кәсiпорындарының болуы да фармацевтiк индустрияның бұл бағытының ойдағыдай дамитынына болжам жасауға мүмкiндiк бередi.
Қазақстан Республикасының фармацевтiк өнеркәсiбiн дамыту шеңберiнде мыналар жоспарлануда:
"Механобр" мемлекеттік ғылыми-өндірістік өнеркәсіптік экология бірлестігінің базасында дәрілік заттар шығару үшін қажетті субстанциялар өндірісін құру;
өзiмiздiң органикалық емес және минерал шикiзаттарымызды пайдалана отырып, жаңа медициналық препараттарды жасау және қолдану жөнiнде зерттеулер жүргiзу. Қазақстан Республикасының өнеркәсiптiк қолдануға жарамды емдiк минералдар кенiшi картасын түзу және оларды игеру жөнiнде ұсыныстар жасау.
Бұл бағыттарды дамыту жолында мына өндiрiстердi игеру жоспарланып отыр.
"КАЗМЕХАНОБР" ӨЭМҒӨБ-i кәсiпорнында - психотропты препараттар: натрий, бромидi, калий бромидi, магний сульфаты, магний тиосульфаты;
опырушы және адсорбтеушi заттар: тальк, аз саз балшық, алюминий гидрототығы, магний трисиликаты, активтелген көмiр;
қарыстыратын заттар: негiзгi висмут нитраты, қорғасын ацетаты, алюминий ацетаты, алюминий сульфаты, ашудас;
әлсiреткiш заттар: натрий сульфаты;
спазмолитикалық заттар: - натрий нитраты;
осматикалық диуретиктер: калий ацетаты;
тканьдiк алмасу процесiне ықпал етушi заттар: натрий гидрокарбонаты, магний окисi, магний перекисi, магний карбонаты, тұндырылған кальций карбонаты, натрий хлоридi, кальций хлоридi, кальций глюконаты, калий хлоридi, натрий арсенаты, калий арсенитi ерiтiндiсi, мышьяктi ангидрид;
микробқа қарсы және паразиттерге қарсы заттар: калий йодидi, натрий йодидi, қалпына келтiрiлген темiр, ашыған сульфатты темiр, натрий тиосульфаты, калий перманганаты, синап дихлоридi, сынап оксицианидi, сынаптың сары тотығы, күмiс нитраты, мыс сульфаты, қорғасын тотығы, мырыш сульфаты, мырыш тотығы;
диагностикалық заттар - рентгеноскопияға арналған барий сульфаты;
"Экосервис" ҒТО-да - цисплатин (ракқа қарсы препарат), жұмыс
iстеп тұрған өндiрiстi кеңейту;
"Биохим" ШМК-да -Индер кенiшiндегi бишофат, жұмыс iстеп тұрған
өндiрiстi кеңейту.
Тұзды инфузиялық ерiтiндiлердi шығару өндiрiсiн дамыту
төмендегi бағыттарда жүргiзiлуге тиiс:
1. Бұл препараттарды шығаратын жұмыс iстеп тұрған өндiрiстерд жаңарту.
2. Модульдi негiздегi инфузиялық ерiтiндi өндiретiн шағын зауыттар құру.
3. <*>
Модульдiк негiздегi шағын зауыттар құру орталық қана емес, облыстық бюджет қаражаттарын да iске қосуға, аз шығынмен халықаралық стандарттар талабын қамтамасыз етуге және қосымша модульдер қондыру жолымен өндiрiстi бiртiндеп ұлғайтуға, Қазақстанның кең-байтақ аумақтарын ескере отырып, көлiк шығындарын азайтуға мүмкiндiк бередi, яғни мұндай жол Қазақстанның дәрi-дәрмек рыногын ескергенде, республиканың әртүрлi аймақтарында iрi-iрi фармацевтiк орталықтар жасақтауға мүмкiндiк бередi.
Бұл айтылғандарға байланысты осындай шағын зауыттарды салуды жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындарда аймақтық принцип бойынша жүзеге асыру жоспарланып отыр: Оңтүстiк - "Химфарм" АҚ-ы немесе Алматы қаласындағы жаңа кәсiпорын. Шығыс - "Ромат" фирмасы. Батыс - "Береке" АҚ-ы. Орталық - "Биомедпрепарат" КӨҒК-i. Солтүстiк - "Павлодар фармацевтiк зауыты" ЖҮАҚ-ы. Стационарлардың дәрi-дәрмек препараттарына деген қажеттерiнiң 20 проценттейiн инфузиялық ерiтiндiлер құрайтындықтан, сондай-ақ бұл өндiрiстi олардың орналастырылған жерлерiндегi облыстық ауруханаларда немесе бұрынғы "Фармация" холдингiнiң шағын кәсiпорындарында орналастыруға болады.
Шағын зауыттар құру үшiн шетел фирмалары шығарған құрал-жабдықтарды пайдалану керек және де жабдықтаушы шығынды азайту үшiн тендерлiк негiзде аз таңдауы қажет, ал модульдер өндiру үшiн әртүрлi модульдер шығаруға барлық мүмкiндiктерi бар Қазақстанның конверсиялық кәсiпорындарын тартқан жөн.
Модульдер өндiрiсiн ұйымдастырумен қатар инфузиялық ерiтiндiлер өндiрiсiн ұлғайту үшiн Ақтау пластмасса зауыты ("Акпо" АҚ-ы) мен Атырау химия зауыты ("Полипропилен" АҚ-ы) негiзiнде полимер ыдыстар (пакеттер мен қапшықтар) шығаруды жолға қою керек.
Фармацевтiк өнеркәсiптi дамытудың екiншi кезеңi дәрiлiк заттардың осы тобының өндiрiсi бойынша мыналарды көздейдi:
Сарыөзек поселкесi түбiндегi кенiштен "Рыстас" АҚ-ы қазып алатын циалиттi Степногор қаласындағы "Биомедпрепарат" КҒӨК-да антисептикалық таңғыштар мен гельдер жасау үшiн қолданудың мүмкiндiгiн зерттеу;
таза металдардан және т.б. алынған суспензияларды медициналық препараттар ретiнде қолдану жөнiнде зерттеулер жүргiзу;
"Петролеум" ЖШС-де тиолдар, металдар кешенi негiзiнде химиялық синтездеу әдiсiмен алынатын iсiкке қарсы және вирустарға қарсы жаңа дәрiлiк заттарды жасау жөнiнде зерттеулер жүргiзу.
Мемлекеттiк бағдарламаның бұл кезеңiн жүзеге асыру үшiн Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгiнiң, Ғылым министрлiгi - Ғылым академиясының, ҒЗИ-i мен жоғары оқу орындары жұмылдырылатын болады.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 5 қосымшасы өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

6 қосымша бағдарлама
Қанның компоненттерi мен препараттарын өндiру

Қанның компоненттерi мен препараттары әдетте медициналық препараттарға жатпайды. Алайда республиканы дәрiлiк заттармен қамтамасыз ету iсiндегi оның маңыздылығы ескерiле отырып, осы бағытты дамыту мәселелерi Бағдарламаға жеке бөлiм болып енгiзiлген.
Қазақстан Республикасында қанның компоненттерi мен препараттары өндiрiсiн дамыту қазiргi жұмыс iстейтiн қан қызметi базасында мына бағыттар бойынша жүргiзу жоспарлануда:
жұмыс iстеп тұрған донорлық шикiзаттан алынатын қанның компоненттерi мен препараттары өндiрiсiн жаңарту және кеңейту;
донорлық шикiзаттан плазмаферез өндiрiсiн құру;
плацентаралық және аборттық шикiзаттан қан препараттары өндiрiсiн құру.
Жұмыс iстеп тұрған донорлық шикiзаттан алынатын қанның компоненттерi мен препараттары өндiрiсiн жаңарту және кеңейту
Қазақстан Республикасының жұмыс iстеп тұрған қан қызметi мекемелерiнiң жүйесiне кiретiндер:
Алматы қаласындағы Республикалық қан орталығы РҚО - 1
Облыстық қан орталығы (ОҚО) - 19
Қалалық қан орталықтары (ҚҚО) - 9
Қан дайындайтын ауруханалар (ҚДА) - 56
Қан құю бөлiмшелерi (ҚҚБ) - 185
РҚО-ның қуаттылығы жылына 20000 литр плазманы фракциялау корпусы бар, алайда, оның өңдеу көлемiн 40000 литрге дейiн жеткiзуге болады, ол 1989 жылы жүзеге асырылды да. Бұл өндiрiсте альбумин ерiтiндiсiн, протеин, қалыпты адам иммуноглобулинiн, гиперимундiк және гемостатикалық препараттар және т.б. алынады.
Жартылай өнеркәсiптiк жолмен қан препараттарын өндiру тағы да екi облыстық және бiр қалалық қан орталықтарында жолға қойылған (Өскемен қаласы, Шығыс Қазақстан облысы, Шахтинск қаласы, Қарағанды облысы мен Қарағанды қаласы). Сонымен қатар 9 қан орталығында гемостатикалық препараттарды - криопреципитаттар мен фибрионгендердi алғашқы фракциялау және алу жүргiзiледi. Плазманы препаратқа айналдыру бөлiмшелерiнiң барлығы 1960-1970 жылдары жабдықталған, ал РҚО-дағы фракциялау корпусы - 1980-1982 жылдары жабдықталған. Содан бергi мерзiм iшiнде құрал-жабдықтар моральдық және табиғи жағынан тозғандықтан белоктың iшiнара бұзылуы орын алады, дайын өнiмнiң шығуын және оның сапасын төмендетедi, плазмадан белоктың препараттардың толық спектрiн алуға мүмкiндiк бермейдi.
Қан қызметiнiң барлық өндiрiстерiн жаңарту 50 млн. АҚШ долларын қажет етедi. Сондай-ақ ол жылына кемiнде 70 тонна плазма өңдеп шығаратын фракциялау жөнiндегi зауыт құрылысын, сондай-ақ 15 донорлық қан жинау станциясын қайта жабдықтауды қамтиды.
Сондай-ақ өнiмдiлiгi жылына 1,25 дана гемакондар (қан мен оның компоненттерiн дайындауға арналған бiр жолғы пластикалық контейнерлер) шығару жөнiндегi өндiрiстi құру жоспарланып отыр.
Осы жобаларды жүзеге асыру нәтижесiнде мына мүмкiндiктерге:
қанның барлық компоненттерiн толық пайдалануды қамтамасыз етуге және шығарылатын өнiмнiң сапасын халықаралық стандарттар деңгейiне дейiн көтеруге;
оған деген қажеттiлiк бүгiнгi таңда тек 10 процентке ғана қанағаттандырылып отырған шикiзат бiрлiгiнен шығатын өнiмдi, әсiресе альбуминдi ұлғайтуға;
өндiрiлетiн қан препараттарының ассортиментiн ұлғайтуға және антигемофильды препараттар (антитромбин 3,VIII, IХ, Х, ХII факторлар), фибронектин, сондай-ақ ерекше иммуноглобулиндер алуға жол ашылады.

Плазмоферез әдiсiмен плазма дайындау көлемiн одан
әрi өсiру. Аппараттық плазмоферездi игеру

Емдеу мекемелерiнiң плазмаға және оның препараттарына деген сұранымның үнемi өсiп отыруына байланысты донорлық және аппараттық плазмоферездердiң маңызы плазмалардың үлкен мөлшерiн алудың ұтымды және нәтижелi әдiсi ретiнде арта түсуде. Донорға нысанды элементтерiн қайтара отырып тек қана плазманы алу плазма беру аралықтарын 7-14 күнге дейiн қысқартуға және бiр донордан алынатын плазма дайындауды едәуiр арттыруға (жылына 10-15 литр) мүмкiндiк бередi.
Соңғы жылдары плазмоферез емдеу практикасында да әртүрлi аурулар кезiнде қанды тазартудың экстракорпоральдық әдiсi ретiнде, сондай-ақ апаттар медицинасындағы тосын жағдайларда кеңiнен қолданыла бастады.
Осы бағытты дамыту мақсатында Қазақстан Республикасында мыналардың базасында аппараттық плазмоферездi игеру жоспарлануда:
Қарағанды облыстық қан орталығы.
Республикалық қан орталығы, Алматы қаласы, қуаттылығы жылына 5000 кг плазма. РҚО мәлiметтерi бойынша, Қазақстан Республикасында бiрнеше плазмоферез орталықтарын құру қажет, ол үшiн құны 3,36 млн. АҚШ доллары тұратын 20 аферез аппаратын сатып алу керек: 4-РҚО үшiн және 16-ОҚО үшiн. Осы мақсатта "Дәмел ЖШС плазмоферез орталығы" құрылды.
Сонымен қатар республиканың жетекшi медициналық орталықтары мен мекемелерiнде донорлық плазмоферез бөлiмшелерiн ұйымдастыру үшiн "ЭССЕР-ЖОЛЫ" корпорациясы ықшам мембраналық плазмосүзгiлер шығару өндiрiсiн құру жоспарлануда. Жобаның құны - 3,0 млн. АҚШ доллары.

Плаценттiк және абортталатын шикiзаттан қанның
препараттары өндiрiсiн құру

Қазақстан Республикасының қанның компонентiне деген сұранымын ДДҰ талаптарына сәйкес донорлық жүйе қанағаттандыра алмайды. Егер 1988 жылы бұл сұраным 70 процентке орындалса, 1994 жылы ол республика бойынша бар болғаны 30 процентке және Алматы қаласы бойынша 50 процентке жуық қамтамасыз етiлген. Осындай жағдайларда донорлық қанды ғана емес, осы уақытқа дейiн Қазақстанда қолданылмаған басқа шикiзат көздерiн де неғұрлым тиiмдi пайдалану қажеттiгi туып отыр.
Мұндай шикiзат көзi плаценттiк және абортталатын шикiзаттан қанның препараттарын шығаруды ұйымдастыру болып табылады. Бұрындары КСРО-да бұл шикiзат орталықтандырылып жиналып, Ресейдiң әртүрлi қалалары мен Ташкент қаласына жеткiзiлетiн. Бүгiндерi республикада орталықтандырылған дайындау жүргiзiлмейдi. Бiр облыстарда (Қызылорда, Павлодар, Маңғыстау және т.б.) бұл аса бағалы шикiзат лақтырып тасталса, басқаларында (Қарағанды, Қостанай, Солтүстiк Қазақстан) жиналып алынып, Омбы, Уфа, Томск қалаларына жөнелтiлiп, дәрi-дәрмектерге, вакциналарға, биопрепараттарға алмастырылады немесе сатылады. Жамбыл мен Оңтүстiк Қазақстан облыстарында плаценттiк шикiзат жиналып алынып, Ташкент қаласына қанның препараттарына алмастыруға жiберiледi.
Тұтас алғанда Қазақстан Республикасы бойынша плаценттiк қанды жылдық жинау көлемi 65 тоннадай және 105 тонна плацент шамасында. Ұлттық шектеулi ресурстың осындай мөлшерiнiң қанның препаратын алу үшiн пайдаланылмауы республикаға елеулi экономикалық шығын тигiзiп отыр. Бұл бағытты дамыту үшiн фармацевтiк өнеркәсiптi дамытудың бiрiншi кезеңiнде мыналар жоспарлануда:
бұл шикiзатты жинаудың және алғашқы өңдеудiң жүйесiн оны Қазақстан Республикасынан Өзбекстан Республикасына және Ресей Федерациясына қанның препараттарын өндiретiн жерлерге және дайын өнiмдердi (қан препараттарын) керi Қазақстанның әртүрлi аймақтарына тасымалдаудың оңтайлы схемасымен қоса жасау. Жобаның құны 2,5 млн. АҚШ доллары;
Қазақстан Республикасының РҚО базасында абортталатын шикiзаттан альфа-фетопротеин өндiрiсiн құру. Мұндай өндiрiстi құру 0,5 млн.ға жуық АҚШ долларын қажет етедi.
Екiншi, ұзақ мерзiмдiк кезеңде Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы және Өзбекстан Республикасы арасындағы Үкiметаралық келiсiм шеңберiнде Ташкент қаласындағы жұмыс iстеп тұрған плаценттiк және абортталатын шикiзаттан қанның препараттарын жасау өндiрiсiн кеңейту жоспарлануда, оның жылдық өңдеу көлемi 80 тонна. Осы кәсiпорында плаценттiк және абортталатын шикiзаттан мынадай препараттар алынады: иммуноглобулин, гисаглобулин, альбумин, протеин және лактопротеин. Сонымен қатар ол глюнат, гемодез және глюгицир шығарады.
Бағдарламаның бұл бөлiмiнде аталған барлық жобалардың орындалуы Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау iсiнiң қанның компоненттерi мен препараттарына деген сұранымын толық қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 6 қосымшасы өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

7 қосымша бағдарлама
Радиофармпрепараттар өндiру

Бұрындары препараттардың бұл тобы Қазақстанда өндiрiлмедi, ол Өзбекстаннан және Ресейден импортталады. Шаруашылық байланыстардың үзiлуiне байланысты республикаға радиофармпрепараттармен жабдықтау тоқтап қалған. Нәтижесiнде жетекшi медициналық орталықтардың радиоизотоптық диагностика лабораториялары осы уақытқа дейiн өз жұмысын жалғастыра алмай отыр.
Дей тұрсақ та Қазақстан Республикасында қысқа мерзiм iшiнде аз шығынмен радиофармпрепараттар өндiрiсiн ұйымдастырудың барлық жағдайлары бар. Осы мақсатпен Қазақстан Республикасы Ғылым министрлiгi - Ғылым академиясының Ядролық физика институтының базасында, Алматы қаласы, 12 атаудан тұратын номенклатура бойынша препараттардың бұл тобының өндiрiсiн құрып, таяу арада олардың импортынан толық бас тарту жоспарлануда.

IV БӨЛIМ
Қазақстан Республикасының фармацевтiк саласының
өнеркәсiптiк инфрақұрылымы

Базалық өндiрiс құру

Фармацевтiк өнеркәсiптiң дамуы құрал-жабдықтардың, әртүрлi шикiзат, қосалқы және буып-түю материалдарының кең ауқымды номенклатурасын талап етедi. Базалық өндiрiс құру кезiнде өсiмдiк, жануарлар және органикалық емес, сондай-ақ минералдық шикiзаттан субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттарын шығаруға басты назар аударылған. Бұл Қазақстанда аталған шикiзат түрлерiнiң бай қорына байланысты. Бұл орайда базалық өндiрiстердi жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындарды жаңарту жолымен және жаңа кәсiпорындар құру есебiнен дамыту жоспарлануда. Жаңа кәсiпорындарды модульдiк негiзде қалыптастыру пайдалы, ол дәрi-дәрмектiң Қазақстан рыногындағы сұранымның өзгеру мүмкiндiгiн ескере отырып, қуаттылығын бiртiндеп арттыруға мүмкiндiк бередi.
Сонымен бiрге Қазақстанның химия, мұнай химиясы және орман қағаз өнеркәсiбiнiң жай-күйiн талдау республикада мемлекеттiң бастапқы мұнай химия шикiзатына деген қажеттерiн аз дәрежеде болса да қанағаттандыра алатын, соның iшiнде дәрi-дәрмек өндiрiсiне арналған технологиялық өзектескен тұтас өндiрiс кешенi қалыптаспағанын көрсетiп отыр. Нәтижесiнде бүгiнгi таңда химиялық шикiзаттың 90 проценттен астамы республикаға ТМД елдерiнен (Ресей, Өзбекстан, Украина) әкелiнiп жүр.
Бұл жағдайларда фармацевтiк өнеркәсiптiң қалыптасуының алғашқы кезеңдерiнде синтетикалық дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн импорттық шикiзатпен және құрал-жабдықтармен жүзеге асыруға тура келедi. Бұл импорттық дәрi-дәрмектi таблеткалаушы, блистирлеушi және буып-түюшi кәсiпорындар болады. Қазiрдiң өзiнде орныққан жұмыс тәжiрибесi көрсеткенiндей, бұл дәрi-дәрмектiң өзiндiк құны республикаға импортталатын дайын дәрi-дәрмекпен салыстырғанда 20-25 процент арзанға түседi. Соңынан бұл базада отандық шикiзаттан отандық синтетикалық дәрi-дәрмек жасалуы мүмкiн.

Фармацевтiк өнеркәсiпке арналған құрал-саймандар
шығару жөнiндегi өнеркәсiптiк өндiрiс құру

Фармацевтiк өнеркәсiптi дамыту дәрi-дәрмек препараттарын алудың технологиялық процестерiнде пайдаланылатын құрал-жабдықтар шығару өндiрiсiн құруды талап етедi. Алайда бұл жерде мұндай өндiрiс құрудың экономикалық тиiмдiлiгiн ескерген жөн. Осы тұрғыдан алғанда Қазақстан Республикасында мынадай өндiрiстердiң болғаны экономикалық жағынан тиiмдi:
халықаралық стандарттарға сай келетiн модульдердiң әр түрiн өндiру, атап айтқанда:
дайын дәрi-дәрмек түрлерiн әзiрлеу және буып-түю;
фармацевтiк препараттарды барлық қажеттi қойма құралдарымен және жабдықтарымен жасақталған қоймаға қою және сақтау;
төтенше жағдайларға арналған госпитальдық модульдер;
дәрiханаларға арналған типтiк құралдар мен жабдықтар өндiрiсi;
эфир майларын шығаратын жылжымалы шағын зауыттар өндiрiсi;
арнайы температуралық режимдi талап ететiн қанның препараттарын, жануарлардан алынатын шикiзатты, дайын дәрi-дәрмектi сақтауға және тасымалдауға арналған криогендiк және тоңазытқыш құрал-жабдықтар өндiрiсi.
Жоғарыда аталған өндiрiстi құрудың базасы "Қазақстан Республикасының қорғаныс өнеркәсiбi конвенсиясы" Мемлекеттiк бағдарламасы шеңберiнде кәсiбi ауыстырылатын конверсиялық кәсiпорындар болып табылады.
Сонымен қатар таблеткалық престер, блистер және буып-түю машиналары сияқты құрал-жабдықтардың түрлерiн тендерлiк негiзде шетел фирмаларынан сатып алуға тура келедi, республика фармацевтiк
өнеркәсiбiнiң оларға деген сұранымы 20-30 бiрлiктен аспайды.

Медициналық мақсаттағы бұйымдар (ММБ)
өндiрiсiн құру

Фармацевтiк препараттар шығаратын жаңа кәсiпорындар құру және жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындарды жаңартумен қатар осы Бағдарлама шеңберiнде ММБ шығару өндiрiсiн құру жоспарлануда. Өз шикiзатымызбен шығаруға болатын олардың iшiндегi неғұрлым маңыздыларына мыналар жатады:
медициналық гипс пен гипс бинттерi өндiрiсi;
медициналық дәке мен мақта, таңу материалдары өндiрiсi;
бiр реттiк шприцтер мен қан құю жүйелерi өндiрiсi;
тiгу материалдары (кетгут) өндiрiсi.
ЕСКЕРТУ. IV Бөлiм өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

V Бөлiм
Фармацевтiк саланың ұйымдық, ғылыми-техникалық
және кадрлық қамтамасыз етiлуi

Қазақстанда фармацевтiк өнеркәсiп инфрақұрылымдары мүлдем жоқ. Фармацевтiк машина жасау мүлде жоқ. Өндiрiлген дәрi-дәрмек препараттарын сату жүйесi ретке келтiрiлмеген.
Мұндай жағдайларда фармацевтiк саланы басқарудың тиiмдi жүйесiн құру оның ойдағыдай қалыптасуының маңызы бар бөлiгi болып табылады, өйткенi олай болмаған жағдайда бүкiл Мемлекеттiк бағдарламаны iске асыруды қамтамасыз ету мүмкiн емес.
Басқа жағынан алғанда, республикада қаржы тапшылығының болуы жаңа ұйымдық құрылымдар құру үшiн елеулi бюджет қаражатының бөлiнуiне үмiт артуға мүмкiндiк бермейдi. Бұл жағдайларда фармацевтiк саланың инфрақұрылымын жасақтаудың мынадай схемасы ұсынылады.
Мемлекеттiк бағдарламаны жасаудағы негiзгi атқарушы тұтас фармацевтiк саланың жұмысына жауап беретiн мемлекеттiк құрылым ретiнде Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi болып табылады.
Инфрақұрылымды өсiмдiк, жануарлар, минералдық, биотехнологиялық, синтетикалық шикiзат түрлерiнiң бiрiне негiзделiп дәрiлiк заттар, қан препараттарын шығаруға маманданатын ұйымдар мен кәсiпорындарды бiрiктiретiн Республикалық салааралық химиялық-фармацевтiк орталық, сондай-ақ ведомствоаралық орталықтар, үйлестiру кеңестерiн немесе қоғамдық ұйымдар не коммерциялық құрылымдар (ЖШС, АҚ) түрiндегi ассоциациялар құру жолымен қалыптастыру жоспарлануда. Бұл ұйымдар өзiн-өзi өтеу принципiмен жұмыс iстеп, жаңа дәрi-дәрмек препараттарын жасау және оларды өндiрудiң технологияларын Қазақстанның фармацевтiк өнеркәсiбiне енгiзу процесiн жеделдетуге тиiс.

Фармацевтика саласын мемлекеттiк басқарудың
жүйесiн ұйымдастыру

Фармацевтика саласын басқарудың мемлекеттiк жүйесiн ұйымдастыруды Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi басқа мүдделi министрлiктер мен ведомстволардың қатысуымен жүзеге асырады.

Қаржы-өнеркәсiптiк топтар (ҚӨКТ) ұйымдастыру

Қаржы өнеркәсiптiк топтар (ҚӨКТ) ұйымдастыру басқа мемлекеттердiң қаржы қаражатын Қазақстан Республикасының фармацевтiк индустриясын дамытуға тарта отырып, медицина өнiмдерiн өндiру және сату жөнiндегi бiртұтас технологиялық тiзбек жасауға мүмкiндiк бередi.
Құрылатын ҚӨКТ фармацевтiк өнеркәсiптi дамытуға және Қазақстан Республикасында экономиканың жоғары рентабельдi және импорт алмастырушы салаларының бiрi ретiнде дәрi-дәрмек препараттары рыногын құруға бағытталады. Бұл жобаның тұтас Бағдарлама сияқты әлеуметтiк маңызы бар, Қазақстан халқын дәрiмен қамтамасыз етудi жақсартуға бағытталған.
Сонымен қатар ҚӨКТ құру мыналарға:
қаржы ресурстары мен өнеркәсiп әлеуетiн шоғырландыруға, бұл өз кезегiнде фармацевтiк өнеркәсiптi дамытуға едәуiр инвестицияны жүзеге асыруға мүмкiндiк бередi;
бұрынғы КСРО республикалары арасындағы өндiрiстiк байланыстың үзiлуi және өтпелi кезеңнiң тұрақсыз экономикасы кезiнде шикiзатты өндiруден дайын дәрi-дәрмектi сатуға дейiнгi технологиялық тiзбектi қалыптастырудың есебiнен дер кезiнде шикiзатты, жұмсалатын материалдарды жеткiзiп отыру және дайын өнiмдердi өткiзудi қамтамасыз ету мәселесiн шешуге;
дәрi-дәрмек пен медициналық мақсаттағы жаңа бұйымдар өндiрiсiн ашуға және жұмыс iстеп тұрғандарын жаңартуға шетел инвесторларын тарту үшiн жағдай жасауға мүмкiндiк бередi.
ҚӨКТ қалыптасу процесiн екi кезеңге бөлу керек. Бiрiншi кезеңде ҚӨКТ республика iшiндегi барлық меншiк түрiндегi өнеркәсiптiк, сауда-өткiзу, тасымалдау, ғылыми және басқа мекемелермен және ұйымдармен арадағы технологиялық және өндiрiстiк байланыстарды iздестiруге және жолға қоюға күш салады (экономиканың iшкi бiрлiгi).
Бұл байланыстарды қалыптастырып, орнықты жолға қойғаннан кейiн екiншi кезең - ТМД басқа республикаларының, бiрiншi кезекте Ресей, Украина және Орталық Азия аймағы мемлекеттерiнiң қаржы және өнеркәсiптiк ұйымдары мен кәсiпорындарының қатысуымен мемлекетаралық қаржы-өнеркәсiп топтарын құру кезеңi басталады.

Салааралық химиялық-фармацевтiк орталық
(СХФО) ұйымдастыру

СХФО мемлекеттiк кәсiпорын ретiнде қазiргi кездегi өзара алшақтап кеткен фармация, биология, химия, медицина саласындағы ғылыми кадрлар мен олар жасаған ғылыми бағыттарды сақтап қалу және бiрiктiру мақсатында құрылады. Ғылыми эксперименттен бастап өндiрiске енгiзуге дейiнгi жаңа дәрi-дәрмек препараттарын жасау жөнiндегi жұмыстарды (эксперименттiк зерттеулер, клиникаға дейiнгi сынақтар, нормативтiк-техникалық құжаттамалар жасау, тiркеу, жартылай өнеркәсiптiк технологиясын жасау, өндiрiске енгiзу) үйлестiру орталықтың негiзгi мiндетiне айналады. Бұл жерде ғылыми әлеуеттi дәстүрлi субстанциялар мен дәрiлiк заттар өндiрiсiн шапшаң iске қосуға шоғырландыру ерекше маңызды. Қаржыландыру кезiнде түпкiлiктi нәтижеге - жаңа дәрi-дәрмек препараттарын жасау мен олардың өндiрiсiн ұйымдастыруға анағұрлым жақын отандық түпнұсқалық жұмыстарға басымдық берген дұрыс.
Орталық қызметiнде маркетингтiк және техникалық-экономикалық зерттеулер жүргiзуге, фармацевтiк ғылым мен өнеркәсiп дамуының қысқа және ұзақ мерзiмдiк болжамдарын жасауға баса көңiл бөлiнедi. Алынған мәлiметтердiң негiзiнде салалық қолданбалы ғылымды қаржыландыру жоспарланады.

Фармацевтiк өнеркәсiпке арналған тапсырыстық
қолданбалы зерттеулердi өрiстету

Республиканы дәрi-дәрмек препараттарымен қамтамасыз ету проблемасын шешу медициналық препараттар өндiрiсi саласында ғана емес, олардың жаңа түрлерiн жасауда да мемлекеттiк бiртұтас саясатқа негiзделуi тиiс, яғни отандық дәрi-дәрмек iздестiру, жасау және өндiру саласында теңестiрiлген мемлекеттiк ғылыми-техникалық саясат қажет.
Дәрi-дәрмектердiң ғылыми iзденiстен өндiрiске және клиникалық практикаға енгiзiлгенге дейiнгi өткен жолы өте ұзақ, қиын және қымбат болып табылады. Мысалы, АҚШ-та жаңа дәрiлiк препараттың жасалу құны 160-180 млн. доллар, ал жасалу уақыты 8-12 жыл болады екен. Және де әрбiр препарат саудаға түскенге дейiн 8 мың көрсеткiш бойынша скриннингтен өтуi керек.
Бұл зерттеулердiң тапсырыс берушiсi Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi және фармацевтiк сала кәсiпорындары болып табылады. Негiзгi орындаушылар - жоғары оқу орындары, әртүрлi министрлiктер мен ведомстволардың жобалау институттары мен ҒЗИ-лерi, жеке фармацевтiк фирмалар.
Қолданбалы зерттеулердi қаржыландыру эксперимент және скриннинг сатысында Қазақстан Республикасының Ғылым министрлiгi - Ғылым академиясы арқылы жүргiзiледi. Клиникаға дейiнгi және клиникалық сынақтарды жүргiзу, дәрiлiк заттарды сертификаттау және тiркеу Фармакологиялық комитет аясында Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлiгi ғылыми зерттеулерге бөлген және импорттық дәрi-дәрмектi тiркеуден түскен қаражат есебiнен жүзеге асырылады.

Саланы кадрмен қамтамасыз ету

Фармацевтiк саланы кадрмен қамтамасыз етудi жұмыс iстеп тұрған оқу орындарының базасында жүзеге асыру жоспарлануда: Қазақтың мемлекеттiк ұлттық университетi (ҚазМҰУ), Алматы қаласы, Қазақтың мемлекеттiк медицина университетi, Алматы қаласы, Шымкент медицина институты, Шымкент химия-технология институты, Биотехнологиялық институт, Степногор қаласы.
Нарықтық экономикаға көшу, кәсiпкерлiк қызметтiң дамуы, шаруашылық ету түрiнiң әртүрлi болуы фармацевт-мамандардың бiлiм аясының кеңеюiн, демек, республикадағы фармацевтiк бiлiм беру тұжырымдамасын жасауға жаңаша жол салуды талап етедi. Мұндай жағдайда жоғары оқу орындары мен фармацевтiк сала арасындағы өзара байланыста экономикалық ынталандыру негiзге алынуға тиiс. Алайда фармацевтiк саладағы коммерциялық құрылымдар ендi қалыптасу сатысында екендiгiн ескере отырып, кадрлар даярлаудың аралас жүйесiн құру жоспарлануда, бұл жерде оларды даярлаудың бюджеттiк және келiсiм-шарттық жүйесi орын алатын болады.
Сөйтiп фармацевтiк өнеркәсiп дамуының қысқа мерзiмдiк кезеңiнде дайындау жүйесi негiзiнен бюджеттiк болып қалады, алайда қазiрдiң өзiнде келiсiм-шарттық негiзде оқу мүмкiншiлiгi бар студенттер тобын жасақтау қажет. Келiсiм-шарттық жүйенi оқудың кешкi және сырттай оқу бөлiмдерiнен бастаған тиiмдi болады. Сала дамыған сайын келiсiм-шарттық оқу жүйесi тұрақты түрде ұлғайып отырады және түбiнде мерзiмдiк кезеңнiң орындалуының соңына қарай басымдыққа ие болады, ал бюджеттiк оқыту мемлекеттiк денсаулық сақтау мекемелерiнiң сұранымдарын қанағаттандыру және Қазақстан Республикасы экономикасы дамуының стратегиялық мүдделерiн ескергендегi жаңа мамандықтарды құру үшiн жететiндей көлемде қалады.
Республиканың фармацевтiк саласындағы болып жатқан өзгерiстер 25-тен астам мамандықтар бойынша мамандар, соның iшiнде жаңа профильдi маман-фармацевтер дайындауды ұйымдастыруды көздейдi:
фармацевт-ұйымдастырушы (менеджер) - фармацевтiк мекемелердi, фармацевтiк және медициналық сауда iсiн, фармацевтiк iс экономикасын ұйымдастыру және басқару жөнiндегi маман. Бұл профильдiң мамандары нарықтық экономика және менеджмент, маркетинг, осы заманғы дәрiхана кәсiпорындарын ұйымдастыру және қызметi саласындағы бiлiмдi меңгеруi тиiс. Бұл мамандықтың иелерiне заң және құқық мәселелерiн бiлу ерекше маңызды;
фармацевт-клиницист - фармацевтiң ақпарат, клиникалық және биохимиялық талдауларды жүргiзу және шешу, химиялық фармакология жөнiндегi маман, өндiрiстегi ТББ бақылаушысы. Әсiресе бұл мамандық халықпен тiкелей жұмыс iстейтiн дәрiхана қызметкерлерi үшiн қажет. Статистика көрсеткенiндей, пациенттер дәрi-дәрмектi пайдалану туралы мәселемен дәрiгерлерден гөрi дәрiхана қызметкерлерiне үш есе көп барады екен. Сонымен қатар мұндай мамандар сақтық медицинасы жүйесiнде инспекторлар ретiнде қажет;
Барлық аталған профильдегi мамандарды даярлауды С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ мемлекеттiк медициналық университетi мен Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік медицина академиясының базасында жандандыру керек. Бұл оқу орындарының мәлiметтерi бойынша республика үшiн жыл сайын қажет болатыны:
жалпы профилдегi провизорлар - 15-20 адам;
инженер-биотехнологтар - 10-15 адам;
провизор менеджерлер -15-20 адам;
клиникалық провизорлар -10-15 адам.
Тағы бiр мамандық - фармацевтiк өндiрiстердiң химик-технологы - дәрiлiк, косметикалық заттарды, тамақ өнiмдерiн зерттеу, сот-химиялық сараптама жөнiндегi жоғары бiлiктi маман. Бұл мамандардың жұмыс iстейтiн жерлерi зауыттар, жоғары оқу орындары, ҒЗИ, химиялық, биологиялық, талдау, сот-химиялық лабораториялар, фармацевтiк, тамақ, парфюмерлiк-косметикалық өнеркәсiп лабораториялары болуы мүмкiн. Қазiргi жағдайда оларды даярлауды Әл-Фараби атындағы ҚазМҰУ-дың химия факультетiнде жүзеге асыруға болады. Бұл жоғары оқу орнында фармацевтiк өндiрiске бейiмделген химик-технологтар даярлаудың барлық шарттары бар.
Фармацевтiк өнеркәсiпке қажет инженер мамандарды даярлауды М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінде, Қазақтың ұлттық техникалық университетiнде, Алматы қаласы, Энергетикалық институтта, Алматы қаласы, Қарағанды мемлекеттік техникалық университетінде ұйымдастырған жөн.
Мамандарды даярлаумен қатар оларды дипломнан кейiнгi үздiксiз оқытуды ұйымдастыру мәселелерi де маңызды болып табылады. Мамандарды дипломнан кейiнгi даярлауды келiсiм-шарттық негiзде Қазақтың мемлекеттiк медициналық университетiнде, Алматы қаласы Шымкент медициналық институтында және Қарағанды қаласының Фитохимия институтында ашу жоспарланып отыр. Мамандардың жетiлдiру курсынан және аттестациядан өтуiн олардың жұмыс iстейтiн кәсiпорындарының меншiк түрiне қарамастан әр бес жыл сайын жүргiзiп тұру жоспарланып отыр.
Жоспарланған жұмыс көлемi дамып келе жатқан фармацевтiк өнеркәсiптiң қажеттерiн мамандармен оның қалыптасуы барысында толық қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.

Қазақстанның фармацевтiк өнеркәсiбi дамуын
реттеудiң экономикалық әдiстерi

Әлемдiк тәжiрибенiң көрсеткенiндей, фармацевтiк өнеркәсiп өзiнiң бастапқы қалыптасу кезеңiнде белгiлi бiр мемлекеттiк жеңiлдiктер жүйесiнсiз дами алмайды.
Өмiр сүрудiң төмен деңгейiн, демек, Қазақстан Республикасы халқының сатып алу қабiлетiнiң төмендiгiн ескере отырып, қазiргi кезде фармацевтiк индустрияның қалыптасуымен байланысты мiндеттердi дәрi-дәрмектерге әлемдiк баға қою арқылы шешуге болмайды.
Қазақстан фармацевтiк индустриясының қалыптасуы кезеңiнде дәрi-дәрмек өндiрушiлерге қолдау көрсетудiң оңтайлы жүйесiн жасау қажет. Нарықтық экономикаға өту сатысындағы қалыптасқан бюджет тапшылығын ескере отырып, бұл жүйе тiкелей дотациялардың есебiнен емес, керiсiнше инвестициялар, кредит желiлерiн тарту және мемлекеттiк тапсырыс жолымен жасақталуы тиiс. Бұған қоса республиканың фармацевтiк өнеркәсiбiн дамытуға шетел инвестицияларын тарту үшiн қолайлы жағдай туғызатын заң базасын жасау қажет.
ЕСКЕРТУ. V Бөлiм өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

VI Бөлiм.
Медицина өнiмдерiнiң сапасын бақылау,
сертификаттау және стандарттау жүйесi

Медицина өнiмдерiнiң сапасын бақылаудың, сертификаттаудың және стандарттаудың мемлекеттiк жүйесi қолданылып жүрген нормативтiк заңдық негiзге сәйкес құрылады.
Қазақстан Республикасының аумағында дәрiлiк заттардың қауiпсiздiгiн, тиiмдiлiгiн, және сапасын қамтамасыз ету жөнiндегi заңдылық және нормативтiк актiлердiң сақталуына Мемлекеттiк бақылаудың өздерiне берiлген өкiлеттiк шеңберiнде мыналар жүзеге асырады:
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi - дәрiлiк заттарға бақылау жасау жөнiндегi мемлекеттiк қызмет арқылы;
Қазақстан Республикасының Энергетика, индустрия және сауда министрлігінің стандарттау, метрология және сертификаттау комитетi;
Қазақстан Республикасының есiрткiлердi бақылау жөнiндегi мемлекеттiк органы.
Сонымен қатар дәрiлiк заттардың қауiпсiздiгi мен сапасын ведомстволық және тәуелсiз бақылау жүйесi ұйымдастырылады. Оны тиiстi тiркелген ұйымдар жүйеге асырады.
Сөйтiп, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгiне халықты қауiпсiз, тиiмдi және сапалы дәрiлiк, диагностикалық, профилактикалық және косметикалық заттармен, гигиеналық мақсаттағы бұйымдармен, медициналық техникамен, емдiк тағамдармен және тамақ қоспаларымен кепiлдi қамтамасыз ету мақсатында республикада ведомстволық тиесiлiгiне және меншiк түрiне қарамастан кәсiпорындар мен ұйымдар өндiретiн, импортталатын және сатылатын дәрiлiк заттарды бақылау жөнiндегi мемлекеттiк қызметтi үйлестiру мiндетi жүктелген.
Жинақталған жұмыс тәжiрибесi республикада аудандық деңгейден бастап республикалық деңгейге дейiнгi орталықтандырылған бiрыңғай жалпы фармацевтiк қызметтi бақылау қызметiн құру жолымен дәрiлiк заттардың сапасына, тиiмдiлiгiне және қауiпсiздiгiне жауап беретiн жүйенi одан әрi жетiлдiру қажеттiгiн көрсетiп бердi. Бұл жұмысты Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығы елдерiн осы мәселе жөнiнде одан әрi үйлестiру мен интеграциялауды ұштастыра жүргiзу жоспарлануда.
ЕСКЕРТУ. VI Бөлiм өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

VII БӨЛIМ.
Медицина өнiмдерiн сату және бөлу жүйесi

Қазақстан Республикасындағы медицина өнiмдерiнiң негiзгi тұтынушылары соңғы кезге дейiн мыналар болып келдi:
халық, 17 млн. адам шамасында;
мемлекеттiк денсаулық сақтау, оның құрамында 1994 жылы 1899 аурухана мекемесi мен 1493 емхана болды.
Бұл тұтынушыларды дәрi-дәрмекпен қамтамасыз ету бiр орталықтан "Фармация" Мемлекеттiк акционерлiк холдингтiк компаниясы арқылы жүзеге асырылды, оның 1832 дәрiханасы болды, оның iшiнде:
аурухана дәрiханалары - 64;
дербестерi -1768.
"Фармация" холдингi монополиядан алынып, дәрiхана мекемелерi жекешелендiрiлгеннен кейiн дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудiң орталықтандырылған жүйесi бұзылды. Дәрiханалардың бiр бөлiгi экономикалық себептермен жабылып қалса, басқалары ауруханаларға берiлдi және жекешелендiрiлдi.
Сонымен бiр мезгiлде жеке меншiк дәрiханалар, дүңгiршектер, қоймалар және т.с.с. құру процесi жедел қарқын ала бастады, республикада қазiр олардың саны 3000-нан асады. Жеке меншiк медицина мекемелерi пайда болды. Нәтижесiнде мемлекеттiк денсаулық сақтаумен қатар республикада сақтандыру және жеке меншiк медицина пайда болды.
Осылайша 1996 жылдың ортасында дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудiң барлық жүйесi толық өзгердi және де бұл өзгерiстер күнi бүгiн де жүрiп жатыр. Осы ахуалды талдай отырып, Қазақстанның дәрi-дәрмек рыногында жұмыс iстеп тұрған мына құрылымдарды бөлiп көрсетуге болады:

Мемлекеттiк сектор

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi;
облыстық денсаулық сақтау бөлiмдерi мен департаменттерi;
Астана және Алматы қалаларының қалалық денсаулық сақтау
басқармалары;
iрi облыстық, қалалық және аудандық стационарлар;
аурухана және ауруханалық дәрiханалар;
министрлiктер мен ведомстволардың емдеу мекемелерi;

Жеке меншiк сектор

Жеке меншiк дәрiхана мекемелерi (дәрiханалар, дәрiхана пункттерi, дүңгiршектер, көтерме сауда қоймалары) және олардың ассоциациялары;
кәсiпорындар мен ұйымдардың медсанбөлiмшелерi;
жеке меншiк медицина фирмалары мен олардың ассоциациялары;
медициналық сақтандыру фирмалары мен олардың ассоциациялары;
Қазақстанның, ТМД елдерiнiң және алыс шетелдердiң фармацевтiк кәсiпорындары мен компанияларының өкiлдiктерi.
Дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудiң орталықтандырылған жүйесi бұзылғаннан кейiн әрбiр облыс өз денсаулық сақтау бөлiмдерi арқылы дәрi-дәрмектi өздерi төтесiнен сатып алуда. Дәрi-дәрмек сатып алу құқығы сол сияқты iрi аудандық және облыстық стационарларға да берiлген. Осындай жағдай ведомстволық денсаулық сақтау жүйелерiнде де орын алып отыр. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлiгiнiң еншiсiне Қазақстан Республикасына басқа мемлекеттер мен халықаралық ұйымдар берген тауарлық кредиттер бойынша дәрi-дәрмек сатып алу, гуманитарлық көмектi алу және бөлiп беру, тендерлiк негiзде республикалық денсаулық сақтау мекемелерi мен ұйымдары үшiн медицина өнiмдерiн сатып алу, сондай-ақ мемлекеттiк жұмылдыру қорын құру мiндеттерi тиiп отыр.
Мұндай жағдай әртүрлi себептермен мемлекеттiк денсаулық сақтау мекемелерiнiң медицина өнiмдерiн сатып алуына кететiн шығындардың арта түсуiне ықпал еттi. Бұл құбылысты жою мақсатында осы бағдарламаны жүзеге асырудың қысқа мерзiмдiк кезеңiнде фармацевтiк және медицина өнiмдерi жөнiндегi ұлттық ақпараттық-талдау жүйесiн құру жоспарланған, бұл оны өндiрушiлер мен тұтынушылар арасында тiкелей байланыс орнатуға, яғни делдалдарға жүгiнуден бас тартуға, сатып алынатын препараттардың көлемiн ұлғайтуға, демек, олардың бағасын арзандатуға мүмкiндiк бередi.
Қазақстан Республикасында фармацевтiк және медициналық өнеркәсiптiң дамуын ынталандыру үшiн заңдылық базасы жасалған, соған сәйкес бюджеттiк денсаулық сақтауға арналған дәрi-дәрмек, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық-техника сатып алу тек тендерлiк негiзде ғана қазақстандық өндiрушiлерге басымдық бере отырып жүргiзiледi. Бұл жерде бiрiншi кезекте негiзгi, өмiрлiк маңызды дәрi-дәрмек тiзiмiне кiретiндерi сатып алынуы тиiс, өйткенi олардың меншiк түрiне қарамастан кез келген медициналық мекемелерде болуы мiндеттi. Сонымен қатар бұл тiзбеге кiретiн арнайы дәрi-дәрмектiң жекелеген түрлерiн дайындау Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Дәрiлiк заттар туралы" Заң күшi бар Жарлығына сәйкес тендерлiк негiзде Қазақстан кәсiпорындарының арасына қойылуы және Денсаулық сақтау министрлiгiнiң тапсырысы бойынша орталықтандырылған түрде бюджеттен қаржы төленуi мүмкiн.
Қазақстан Республикасының ерекшелiктерiн, атап айтқанда кең байтақ жерi мен халықтың кең орналасуын ескере отырып, фармацевтiк және медициналық өнеркәсiптi дамытуды көлемi жағынан кiшi және орташа бизнеске жататын өндiрiстер құру арқылы жүзеге асырған анағұрлым тиiмдi. Осы айтылғанға қоса, мұндай жол экономиканың осы саласының дамуына тiкелей инвестицияларды тартуға қолайлы жағдай туғызуға мүмкiндiк бередi.
Қазақстанда өндiрiлген және импорт бойынша сатып алынған медицина өнiмiн сату бiрдей. Әрбiр препаратқа, медициналық мақсаттағы бұйымға немесе құрал-жабдық түрiне нормативтiк-техникалық құжаттама берiледi. Медицина бұйымы Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгiнде тiркелуi тиiс. Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға байланысты мәселелер бойынша дәрi-дәрмек - фармакологиялық комитетте, ал медициналық мақсаттағы бұйымдар мен құрал-жабдықтар - медициналық техника жөнiндегi комитетте сараптамадан өтедi. Дәрi-дәрмек препараттарының әрбiр сериясы осы мақсатта тiркелген бақылау-талдау лабораториясында тексерiледi, сонан соң бұл дәрi-дәрмекке сәйкестiк сертификаты берiледi.
Қазақстандағы дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудiң қиын жағдайын және халықаралық рыноктағы өндiрiс сапасына қойылатын қатаң талаптарды ескере отырып, Қазақстан экспортқа дайын дәрi-дәрмектiң, субстанциялардың және жартылай фабрикаттардың аз ғана бөлiгiн шығара алады деп болжауға болады. Белгiлi дәрiлiк шикiзаттардың жетiп артылуынан республика кiшi және орташа бизнестi дамытудың бiр бағыты ретiнде оларды шетелдiк фирмаларды тарта отырып Қазақстанның өзiнде өңдеудi ұйымдастырған дұрыс.
ЕСКЕРТУ. VII Бөлiм өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

VIII БӨЛIМ.
Фармацевтiк өнеркәсiптi аймақтық бөлiкте
қалыптастыру схемасы

___________________________________________________________________
Жобаның атауы Атқарушы
___________________________________________________________________
1 2
___________________________________________________________________

Ақмола облысы

Ферменттiк және белоктық препараттар "Биомедпрепарат"
антибиотиктерi өндiрiсiн ұйымдастыру КҒӨБ, Степногор қаласы

Бiр реттiк шприцтер өндiрiсiн ұлғайту Бұл да
Импортталатын синтетикалық шикiзаттан Бұл да
дәрi-дәрмек жасау өндiрiсiн құру
(таблеткалар мен капсулалар)
Алюминий қақпақшалар өндiрiсiн "Союз-Инкорнер" АҚ,
ұйымдастыру Степногор қаласы
Жұмыс iстеп тұрған инфузиялық "Наркез" АҚ, Ақмола
ерiтiндiлер өндiрiсiн жаңарту қаласы

Ақтөбе облысы

Күкiрт қышқылы өндiрiсi "Фосфохим" ӨБ, Алға
қаласы

Алматы облысы

Үнді несие желісі бойынша "Қазақ Аджанта Фарма"
таблеткалар, капсулалар мен ЛТД" ЖШС БК;
ампулалар шығаратын
фармацевтік зауыт құру

Өсiмдiк шикiзаттарынан алынатын дәрi-дәрмек "АФФ" АҚ, Алматы
препараттары өндiрiсiн жаңарту қаласы
Импорттық синтетикалық шикiзаттан Бұл да
таблеткалар мен капсулалар жасау
өндiрiсiн құру
Импортталатын синтетикалық шикiзаттан "Шипа" АҚ, Алматы
дәрi-дәрмек жасау өндiрiсiн ұлғайту қаласы
(таблеткалар мен капсулалар)
Вакциналар мен сарысу өндiрiсiн құру Биокомбинат, Алматы
Импортталатын синтетикалық шикiзаттан қаласы
дәрi-дәрмек препараттары (таблеткалар
мен капсулалар) жасау өндiрiсiн құру
Эфир майларынан дәрi-дәрмек препараттарын "Вита-Вент" ШҒЕК,
өндiрудi кеңейту Алматы қаласы

Жемiс-жидек пен көкiнiс криоұнтақтарынан Тамақ институты
балалар тағамын дайындау

Эфир майларын алудың кешендi өндiрiсiн "Вита-Вент" ШҒЕК,
құру "Әлемген" ҒӨФ,
Алматы қаласы
Бүрген және итмұрын негiзiнде қатқыл май "Клон" ҒӨК,
өндiрiсiн құру ЖШС, "Аквитол" ЖШС

"Қызыл май" полифит майы өндiрiсiн "Фитолиум" ЖШС, "Қызыл
май" кеңейту Алматы қаласы

Өсiмдiк шикiзатынан алынған биологиялық "Аромат" ЖШС,
активтi заттардың көмiрқышқылды Талғар қаласы
экстракциясы өндiрiсiн кеңейту
Инфузиялық ерiтiндiлер өндiру жөнiндегi Алматы облысы
модульдық зауытын салу
Қан препараттары өндiрiсiн жаңарту Республикалық қан
орталығы, Алматы қаласы
Плазмаферез өндiрiсiн құру "Дәмел" ЖШС, Алматы
қаласы
Плазмоферезге арналған сүзгiлер "Эссер-Жолы" ААЭК
өндiрiсiн құру Алматы қаласы
Ведомствоаралық химиялық-фармацевтiк Алматы қаласы
орталық құру
Дәрiлiк өсiмдiк шикiзаты жөнiндегi Алматы қаласы
ведомствоаралық орталық құру
Балалар тағамы (ет, көкiнiс, жемiс-жидек, Талдықорған қаласы
құрастырмалы консервiлер) өндiрiсiн
кеңейту
Гален препараттары өндiрiсiн құру Талдықорған қаласы
Дәрiлiк өсiмдiк шикiзаты жөнiндегi Талдықорған қаласы
аймақтық орталық құру
"Смекта" сынды препарат өндiрiсiн Талдықорған қаласы
ұйымдастыру
Фармацевтiк өнеркәсiп мұқтажына арналған Қағаз зауыты,
қағаз өндiрiсiн ұйымдастыру Талдықорған қаласы

Атырау облысы

Полимер ыдыстар шығару өндiрiсiн "Полипропилен" АҚ,
ұйымдастыру Атырау қаласы
Медициналық мақсатқа арналған бишофит "Геохим" ШМК,
өндiрiсiн кеңейту Индер поселкесi

Шығыс Қазақстан облысы

Өсiмдiк шикiзатынан гален өндiрiсiн "Фармация" АҚ,
ұйымдастыру Өскемен қаласы
Қайың қара майынан Вишневский майын облыстың орман
өндiрудi ұйымдастыру шаруашылықтары

Пластмассадан медициналық мақсаттағы Органикалық емес
бұйымдар өндiрiсiн ұйымдастыру өндiрiс зауыты,АҚ

Жануарлардан алынатын шикiзаттан жасалатын "Ротам" фирмасы,
дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн жаңарту Семей қаласы,
Галендiк препараттар өндiрiсiн ұлғайту Бұл да
Кетгут өндiрiс құру Бұл да
Фармацевтiк өнеркәсiп мұқтажына арналған Қағаз комбинаты,
картон мен қапталған қағаз өндiрiсiн Семей қаласы
ұйымдастыру

Жамбыл облысы

Медициналық гипс және гипс таңғыштары Гипс зауыты, Тараз
өндiрiсiн құру қаласы
Гален өндiрiсiн кеңейту "Галеника" ЖШС
Тараз қаласы

Батыс Қазақстан облысы

Инфузиялық (тұзды және белоктық) "Береке" АҚ, Орал
ерiтiндiлер өндiрiсiн жаңарту қаласы

Лактовит және плацефин препараттарын Бұл да
шығаруды ұйымдастыру
Жануарлардан алынатын шикiзаттан Ет комбинаты,
жасалатын дәрi-дәрмек өндiрiсiн құру Орал қаласы

Қарағанды облысы

Дәрілік өсімдіктер мен
фитохимия жөнінде республикалық Фитохимия институты,
орталық құру. Қарағанды қаласы;
Галендік препараттар Бұл да
өндірісін кеңейту
Плазмоферез өндiрiсiн құру АҚО, Қарағанды қаласы

Қызылорда облысы

Фармацевтiк өнеркәсiп мұқтажына арналған Целлюлоза-картон
картон мен буып-түю қағазы өндiрiсiн комбинаты,
ұйымдастыру
Хлорды натрий өндiрiсiн жаңарту "Аралтұз" АҚ
Қызылорда қаласы

Қостанай облысы

Қыша жағылған қағаз (горчичник) өндiрiсiн Қостанай қаласы
ұйымдастыру

Маңғыстау облысы

Пластикалық контейнерлер мен бөтелкелер "Акпо" АҚ, Ақтау
өндiрiсiн ұйымдастыру қаласы

Павлодар облысы

Импортталатын шикізаттан таблетка "Павлодар фармацевтiк
түріндегі дәрілік заттар өндірудің зауыты" ЖҮАҚ
номенклатурасын ұлғайту

Жануарлардан алынатын шикiзаттан жасалатын "Ертiс" АҚ,
дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн құру Павлодар қаласы
Бiр реттiк шприцтер өндiрiсiн кеңейту "Медполимер" АҚ,
Павлодар қаласы
Қан құюға арналған бiр реттiк жүйе Бұл да
өндiрiсiн құру

Полимер материалдардан медициналық "Шаңырақ" кәсiпорыны,
бұйымдар өндiрiсiн құру Павлодар қаласы

Солтүстiк Қазақстан облысы

Ресей технологиясы негiзiнде дәрi-дәрмек "Петромедфарм"
препараттарын өндiру жөнiндегi БҚ құру ЖШС Петропавл қаласы,
"Иммунопрепарат"
ҒӨБ, Уфа қаласы, Ресей

Оңтүстiк Қазақстан облысы

Жергiлiктi өсiмдiк шикiзатынан дәрi-дәрмек ШХФЗ, Шымкент қаласы
(таблеткалар, капсулалар, ампулалар)
өндiрiсiн ұйымдастыру. Есiрткi заттары
өндiрiсiн жаңарту
Таңу материалдары өндiрiсiн құру Бұл да
Цитефат, этифат, анафин, арглабин, Бұл да
солкосерил, просидол, вокацит, фурацилин
және т.б. препараттар өндiрiсiн iске қосу

Дәрiлiк өсiмдiк шикiзатын плантациялық "Дермене" кеңшары,
өсiрудi кеңейту Фрунзе атындағы кеңшар
Импортталатын синтетикалық шикiзаттан "Казфармбиопром"
дәрi-дәрмек препараттарын шығару ЖШС, Шымкент қаласы
жөнiндегi өндiрiс құру
ЕСКЕРТУ. VIII Бөлiм өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

Қазақстан Республикасы фармацевтiк және медициналық
өнеркәсiбiн дамытудың Мемлекеттiк бағдарламасы

1 Қосымша

ЕСКЕРТУ. 1 қосымша өзгерді және толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.
ЕСКЕРТУ. 1 қосымша толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.12.14. N 512 Жарлығымен.

Әртүрлi шикiзаттан субстанциялар мен дәрi-дәрмек
өндiру

___________________________________________________________________
N | Жобаның атауы | жылдық шығару| Ұйымдар
р/с| | көлемi | Атқарушылар
___________________________________________________________________
1 | 2 | 3 | 4
___________________________________________________________________

Синтетикалық шикiзаттан субстанциялар мен дайын
дәрi-дәрмек өндiру
1. Есірткі анальгетиктер: "Химпром" ӨБ
ампулалар, 1,0 млн. Павлодар қ.
таблеткалар, 100 млн. "Химфарм" АҚ,
субстанциялар 200 кг Шымкент қ.
өндірісін құру "Ақжол" АҚ,
Алматы қ.

2. Медициналық этил спиртi 10 тонна "Химфарм" АҚ,
өндiрiсiн құру Шымкент қ.
3. Блистерлеу желісі 500 млн. "СелтраИнвест"
бойынша, Шымкент қ.
май желісі 1 т.
бойынша өндіріс
құру

4. <*>
5. 13 атаулы дәрi-дәрмек 200 млн. Алматы фармацевтiк
(таблеткалар мен капсулалар) бiрлiк фабрикасы
шығару өндiрiсiн құру
6. 14 атаулы дәрi-дәрмек 250 млн. "Шипа" АҚ,
(таблеткалар) шығару өндiрiсiн Алматы қаласы
құру
7. 10 атаулы дәрi-дәрмек 507 млн. Алматы биокомбинаты
(таблеткалар мен капсулалар)
шығару өндiрiсiн құру
8. Дәрi-дәрмек шығару өндiрiсiн ШХФЗ, Шымкент қ.
құру: таблеткалар 300 млн. "Donnadale Lim"
капсулалар 150 млн. фирмасы, Ирландия
ампулалар 120 млн.
9. Дәрi-дәрмек шығару өндiрiсiн "Ромат" фирмасы,
құру: таблеткалар, капсулалар Семей қ.
ампулалар
10.Конверсиялық жобалар "Биомедпрепарат"
шеңберiнде дәрi-дәрмек ҚҒӨК,Степногорск қ.
шығару өндiрiсiн құру
11.Белокты және тұзды инфузиялық "Береке" АҚ,Орал қ,
ерiтiндiлер шығару өндiрiсiн "Наргиз" АҚ,Ақмолақ.
жетiлдiру "ДЭГ" неміс
фирмасымен бірлесіп

"Ромат" фирмасы,
Семей қ.
12.100 атаудан астам дәрi-дәрмек "Экобиофарм" ЖШС,
шығару жөнiндегi БҚ құру "Фармбиофарм" ЖШС
және "Селтра
Инвест" Шымкент қ.
"Экофарма"
қазақстан-бельгия
бірлескен кәсіпорны

13.40 атаудан астам "ШенТон-Қазақстан БК"
дәрі-дәрмек
препараттарын:
ампулалар, капсулдар,
таблеткалар, инфузиондық
ерітінділер шығару
жөнінде БК құру

14. <*>
15. <*>
16. <*>
17.Импортталатын шикізаттан 80 млн. Павлодар
таблетка түріндегі дәрілік 7,5 млн. ЖҮАҚ
заттар өндірудің номенклатурасын 4,5 млн.
ұлғайту
18.Ресей шикiзаты негiзiнде "Петромедбиофарм"
дәрi-дәрмектер өндiрiсiн құру: ЖШС, Петропавл
ампулалар 60 млн.
флакондар 2,8 млн.
таблеткалар 30 млн.
19. <*>
20.Жаңавалидол, ментол,корвалол 500 бума ИЖХТМ ТӨ,
өндiрiсi "Фамакон" фирмасы,
Алматы қ.
21.Фурацилин өндiрiсi:
ұнтақ 1 тонна "Рауан" фирмасы,
таблетка 13 млн. ШХФЗ, Шымкент қ.

Биотехнологиялық препараттар өндiру

22.Антибиотиктер өндiрiсiн құру: "Биомедпрепарат"
линкомицин 100 млн. ҚҒӨК,
канамицин 31 млн. Степногор қ.
гентамицина 50 млн.
флакон
рифампицина 50 млн.
флакон
23.Протеодиттiк ферменттер Бұл да
өндiрiсiн құру:
флакон
иммозимаз 3 млн.
флакон
24.Пробиотикалық препараттар Бұл да
өндiрiсiн ұлғайту:
бифилумбактерин 3,1 млн. колибактерин
флакон
лактобактерин
бификол
25. <*>
26.Өндiрiстi қайта құру: Бұл да
мазь жасау желiсiн орнату 4000 Бұл да
сықи./сағ.
таблеткалау желiсiн орнату 120000
ампула жасау желiсiн орнату табыл./сағ.
12000
ампула/сағ.
27 Құрғақ қоректiк заттар 25 тонна Бұл да
өндiрiсiн ұлғайту
28. <*>
29. <*>
30. <*>
31.Этил спиртi 4,5 мың "Биопрепарат"
өндiрiсiн құру тонна ЖҮАҚ

32.Вакциналар, антисывороткалар Алматы
биокомбинаты,
және диагностикумдар Микробиология және
өндiрiсiн құру вирусология ҒЗИ,
Эпидемиология ҒЗИ,
Обаға қарсы тұру
институты

Жануарлардан алынатын шикiзаттан субстанциялар мен
дәрi-дәрмек препараттарын өндiру

33.Таблеткалар, капсулалар, "Қазақ Аджанта фарма",
инъекциалар ерітінділер: ЖШС БК
ампулдар мен сауыттар
шығару жөніндегі
өндірісті құру
34.Жануарлардан алынатын "Ромат" фирмасы,
шикізаттан дәрілік заттар фармацевтік
шығару жөніндегі өндірісті компаниясы
кеңейту
35.<*>
36.Флакондардағы дәрi-дәрмек "Ертiс" АҚ, Павлодар
өндiру қуаттылықтарын қаласы
пайдалануға iске қосу:
шыны тәрiздес дене 500 мың
тималин 500 мың
гепарин 200 мың
37.Жануарлар шикiзатынан Батыс Қазақстан ет
медициналық препараттар комбинаты, Орал қ.
өндiрiсiн құру
38.<*>
39.Панты негізінде 100 мың "Ақсу-Дэен"БК"
"Пантокрин" және бума. ШҚО, Дэен
басқа препараттардың корей фирмасымен
өндірісін кеңейту бірлесіп
40.Балық майы өндiрiсiн құру 20 тонна Балық зауыты,
Ақтау қ.
41.Аймақтар бойынша шикiзатты
жинау, алғашқы өңдеу және
тасымалдау жүйесiн құру:
Оңтүстiк және Қырғыз "Құлан" АҚ,
Республикасы Алматы қ.
Солтүстiк "Ертiс" АҚ,
Павлодар қ.
Шығыс "Ромат" фирмасы
Семей қ.
Батыс Батыс Қазақстан ет
консервi комбинаты,
Орал қаласы
42.<*>
43.Балаларға арналған құрғақ 6000 Қазақстан сүт
сүт қоспаларын шығару тонна зауыттары
өндiрiсiн құру
44.Балалар және арнайы айран 600 Аймақтық тамақтану
өнiмдерiн жасау тонна проблемалары
институты,Алматы қ.
45.Балаларға арналған емдiк 50 млн. Қазақ балалар қорегi
қорек өндiрiсiн құру бiрлiк қоры, Аймақтық
тамақтану
проблемалары
институты, Алматы қ.
46.Балалар қорегi өндiрiсiн 100 млн. Агрофирма,
ұлғайту - ет, ет-жемiс, шартты Талдықорған қаласы
ет-көкөнiс және көкөнiс банка
консервiлерi

Өсiмдiктерден алынатын шикiзаттан субстанциялар мен
дәрi-дәрмек препараттарын өндiру

47.Дәрiлiк шөптердi өңдеу 800 мың "АФФ" АҚ, Алматы қ.
цехын жетiлдiру бума

48.Тырнақгүл, сасықшөп, 300 мың ШХФЗ, Шымкент қ.
аллапенин, хинозол, сауыт көлемінде
бронхолитин, "Ордабасы"
бальзамы, ксиолин
тұнбалары өндiрiсiнiң
технологиялық процестерiн
жетiлдiру

49."Роман" (антидерматикалық 100 мың ҚазМҮУ, Алматы қ.
зат) препаратын өндiру бума ШХФЗ, Шымкент қ.
50. <*>
51.Препараттар шығару өндiрiсiн "Вита-Вент" ШҒЕК,
ұлғайту: Алматы қ.
лорофит
стомафит
генефит
"Антипедикулин" су сабыны
52."Қызыл май" полифит майын 1,2 млн. "Қызыл май" ЖШС,
шығару өндiрiсiн ұлғайту флакон, Алматы қ.
балауыз
50 мың бума
53.Көмiрқышқылды экстракция 1,66 "Аромат" ШК,
өндiрiсiн ұлғайту тонна Талғар қ.
"Жанды су" ШЖС.
Алматы қ.
54.Аскорбин қышқылы ("С" 1000 ШХФЗ, Шымкент қ.
витаминi) өндiрiсiн құру тонна

55. <*>
56.Жемiс-жидектер мен 1183 тонна "Тамақ институты"
көкөнiстер криоұнтақтары Алматы қ.
өндiрiсiн құру
57. <*>
58.15 атаулы эфир майлары 400 литр "Вита-Вент" ШҒЕК
кешендi өндiрiсiн құру өңделген "Alemgen" ҒӨФ,
шикiзат 400 Алматы қ.
тоннаға дейiн
59.Бүрген және итмұрын қатқыл 10 кг/тәулiк "Клон" ҒӨК, "Илона"
майы өндiрiсiн құру ЖШС, "Аквитол" ЖШС
Алматы қ. және
"Фитохимия
институты",
Қарағанды қ.
60.<*>
61.Вишневский майы үшiн қайың 2,0 тонна Қазақстанның
қарамайы өндiрiсiн құру солтүстiк және
шығыс облыстарының
орман шаруашылықтары
62.<*>
63.<*>
64.Арглабин препараты 250 мың Фитохимия институт,
флакон Қарағанды қ.
салсоколлин препараты 10 мың -"-
(гепатопротектор) таблетка
өндiрiсiн құру
65. <*>
литр
экстрактiлердiң 16800 кг
66.Өсiмдiк дәрiлiк шикiзаты Топырақтану институты
жөнiндегi салааралық Ботаника институты,
орталығын құру Ботаника бағы,
Экобиологиялық
орталық, Р.Вильямс
атындағы жерөңдеу
институты,
"Казэлекрасфармация"
ӨБ, Алматы қ.
Казфармбиопром,
Шымкент қ. Дәрiлiк
өсiмдiктер мен
фитохимия жөнiндегi
Аймақтық орталық,
Қарағанды қ. Орман
шаруашылығы ҒЗИ,
Щучинск қ. СҚО,
Облыстық орман
шаруашылықтары.
67.ОШӨБ меморманқоры бойынша "Орманжобалау"
жабайы дәрiлiк өсiмдiктердiң сарааралық орман
алаңдары мен қорларын анықтау: және интродукция
Ақмола лабораториясы
Ақтөбе "Ареал" ШК,
Алматы "Вита-Вент" ШҒЕК,
Оңтүстiк Қазақстан "Аслан" ШК,
Iле "Жанды су" ШЖК
Атырау Ботаника институты,
Шығыс Қазақстан Жемiс институты,
Жамбыл Қазақтың орман
Батыс Қазақстан орналастыру
Қарағанды кәсiпорны,
Қызылорда Алматы қ.
Қостанай
Маңғыстау
Павлодар
Солтүстiк Қазақстан
68.Дәрiлiк өсiмдiктердiң жалпы Орман шаруашылығы
және пайдалану қорын анықтау комитетi,
әдiстерiне түзету енгiзу "Орманжобалау",
Ботаника институты,
Алматы қ.
69.Дәрiлiк шикiзаттарды Орман шаруашылығы
дайындаудың оңтайлы комитетi, Салааралық
табиғат қорғау көлемiн орман гендiк қорын
анықтаушы критерийлердi қорғау және
күнтiзбелiк мерзiмге интродукция
байланысты биологиялық лабораториясы,
активтi заттар құрамын, "Орманжобалау",
бiр учаскеден әртүрлi Ботаника институты,
өсiмдiктердi жинау "Қазлекрасфарамация"
жиiлiгiн анықтауды ӨБ, Алматы қ.
ескере отырып түзету
70.Өсiмдiк шикiзатын "Орманжобалау",
өнеркәсiптiк дайындауға "Қазлекрасфармация"
арналған техникалық ӨБ, Алматы қ.
шарттарды түзеу
71.Өсiмдiк шикiзатын қорғау Орман шаруашылығы
жөнiндегi шараларды, комитетi
шикiзат жинауға лицензия "Орманжобалау",
беру жүйесiн жасау, "Қазлекрасфармация"
жабайы өсiмдiктердi ӨБ, Алматы қ.
жинау лимитiн анықтау
72.Өсiмдiк шикiзаттарын Экобиоресурстарминi,
жинау, кептiру, дайындау Орман шаруашылығы
жұмыстарын аяқтау және комитетi,
сақтау, медицинада "Қазлекрасфармация"
қолданылатын осы ӨБ, Алматы қ.
шикiзаттар үшiн
стандарттарды бекiту,
оның сапасын анықтау
әдiстемесiн құрастыру,
әртүрлi салаларда
қолданылатын өсiмдiк
шикiзаттары үшiн
сертификаттар жасау
73.Келешегi мол эфирлi "Ареал" ШК,
өсiмдiктердiң бiрi - Алматы қ.
аршаларды финологиялық
зерттеулер, қолдан
өсiру және плантациялар
құру, агротехникалық
шаралар жасау
74.Дәрiлiк өсiмдiктер және 34 түрi Қарағанды ҒИ,
фитохимия жөнiндегi кеңшар-институты,
аймақтық орталықты фитохимия ҒЗИ,
құру жұмыстарын аяқтау Қарағанды ботаника
бағы, Қарағанды
және Ақмол амедицина институттары
75.<*>
76.Бүргендi, итмұрынды "Клон" кооперативi,
және т.б. "Аквитол" ЖШС Алматық.
плантацияда өсiру
77.<*>

Органикалық емес және минераль шикiзаттан дәрi-дәрмек
препараттарын өндiру

78. <*>
79. <*>
80. <*>
81.Күмiс нитраты препараты 0,5 тонна ҚазГиналмаззолото
өндiрiсiн құру ҒЗИ Алматы қ.
82.Дәрi-дәрмектік заттар өндiрiсi "Механобр"өнеркәсiп
үшін субстанциялар өндірісін экологиясы
құру мемлекеттiк
ғылыми-өндiрiстiк
бiрлестiгi
"Экосервиз" ШК,
Алматы қ.

83.Бишофит өндiрiсiн ұлғайту 3-5 тонна "Биохим" ШМК
84."Смектит-К",смектиттен алынатын 2,5 млн. Шығыс Қазақстан
препараттар өндiрiсiн құру тонна облысының Облыстық
денсаулық сақтау
бөлiмi,
"Жибек жолы" ЖШС"

85. <*>
86.Радиофармацевтiк препараттар 12 атау Ядролық физика
өндiрiсiн құру институты
87.Медициналық мақсаттарға 200 тонна "Аралтұз" ӨБ,
арналған хлорлы натрий Қызылорда қ, ИЖХТМ,
өндiрiсiн ұлғайту Алматы қ.
88.Стоматология цементтерi: 6 тонна "Рауан" ҚазҒӨО,
"Висфат", "Фосфат", Шымкент қ.
"Силицин-2" "Силидонт-2"
және отандық шикізаттан жасалған
басқа стоматологиялық материалдар
өндiрiсiн ұлғайту

Қанның компоненттерi мен препараттарын өндiру

89.Қан препараты өндiрiсiн 90000 литр Республикалық қан
ұлғайту және жетiлдiру плазма орталығы, Алматы қ.
90.Гемакондар (қанды дайындауға 1250000 "ДАТ" БҚ ЖШС
арналған бiрреттiк дана Алматы қ.
пластикалық комплект)
91. <*>
92.Республикалық қан орталығында 5000 кг Республикалық қан
(РҚО) және облыстық қан орталығы, Алматы қ.
орталықтарында (ОҚО) облыстық қан
плазмоферез бөлiмшелерiн құру орталықтары
плазмоферезге арналған 20
аппаратты орнату:
4 аппарат РҚО-ға
16 аппарат ОҚО-ға
93.Ықшам мембраналы "Эссер-жолы"
плазмосүзгiлер өндiрiсiн корпорациясы,
құру Алматы қ.
94.Орталық Азия 5 атау, Қан препараттары
республикаларының 80 тонна зауыты
үкiметаралық келiсiмi Ташкент қ.
шеңберiнде плаценттiк және
аборттық шикiзаттан
алынатын қанның
препараттары өндiрiсiн
ұлғайту
95.Плаценттiк және аборттық 65 тонна Республикалық қан
шикiзаттарды жинау, алғашқы орталығы, Алматы қ.
өңдеу, сақтау және қанның
препаратын өндiретiн жерге
тасымалдау жүйесiн құру
96.Альфа-фетопротеин өндiрiсiн Бұл да
құру

Медициналық жабдықтар, медициналық техникалар мен
медициналық мақсаттағы бұйымдар және тағы басқалар
өндiру

97.Медициналық гипс пен гипс 6 тонна "Жамбылоблагро-
бинттерi өндiрiсiн құру өнеркәсiпқұрылыс"
АҚ
98.Медициналық дәке 60 млн. қума АММК, Алматы қ.
өндiрiсiн құру метр

99.Медициналық мақта мен 60 тонна
гигиеникалық бұйымдар "Коттони" ЖШС,
Алматы қ.
100.Таңғыш материалдар ШХФЗ, Шымкент қ.
өндiрiсiн ұлғайту
101. <*>
102.Бiрреттiк шприцтер 100 млн. "Медполимер" АҚ,
өндiрiсiн ұлғайту және Павлодар қ.
қан құю жүйесi өндiрiсiн 15 млн.
құру
Медициналық өнімдерді газбен
стерилизациялау цехын іске
қосу жұмыстарын аяқтау
103.Бiрреттiк шприцтер 200 млн. "Биомедпрепарат"
өндiрiсiн ұлғайту КҒӨК, Степногор қ.
104.Медициналық өнiмдердi Бұл да
радиоизотопты тазарту
цехын құру жұмыстарын
аяқтау
105.Медициналық өнiмдердi "Шатыр" АҚ,
екiншi реттiк Алматы қ.
гамма-сәулесiмен тазарту
өндiрiсiн ұлғайту
106.Тiгiс материалдары 72 мың бума "Ромат" АҚ,
өндiрiсiн құру Семей қ.
107.Полимер материалдардан 3,5 млн. дана "Шаңырақ" ЖШС,
жасалатын медициналық Павлодар қ.
бұйымдар өндiрiсiн құру:
гинекологиялық айналар,
мазок алатын шпательдер,
астыға қоятын дәрет ыдысы,
әйелдер катеттерi,
бүрiккiш ұштамасы,
клизмаға арналған ұштама,
медициналық науа,
құлақ воронкасы,
штативтер,
дәрi-дәрмек тарату стаканы,
лапростамикалық (балалар,
ересектер) створы,
отоларинголог шпателi,
Y-тәрiздес ұштаған.
108.Оттегімен тыныс алу 120 млн. "Тыныс" АҚ
аппаратуралары өндірісін Көкшетау қ.
кеңейту және жетілдіру
109.Аллюминий қақпақшалар 117 млн. дана "Союз-инкорнер" АҚ,
өндiрiсiн құру Степногорск қ.
110.Рентген аппаратуралары "Ақтөберентген" АҚ
өндірісін жетілдіру
111. <*>
112.Полимер материалдардан "Акпо" АҚ, Ақтау қ.
буып-түю ыдыстары "Полипропилен" АҚ,
өндiрiсiн құру Атырау қ.
113. <*>
114.Хирургиялық тантал 5 млн. бiрлiк "Мирас" ЖШС,
қапсырма және жiптер Өскемен қ.
өндiрiсiн құру
115. <*>
______________________________________________________________
Жобаның құны, | Орындалу мерзiмi
қаржыландыру көздерi |______________________________
| басы | соғы
| (жыл) | (жыл)
______________________________________________________________
5 | 6 | 7
______________________________________________________________
1. 40 млн $ Инвестициялар 1997 2002
32 млн, $ Инвестициялар 1998 2003
2. 50 мың $ Инвестициялар 1998 1999
3. $ 1.3 млн. 2000 2002
$ 100 мың
(Өз қаражаты+инв.)
4. <*>
5. 1,4 млн. $ Инвестициялар 1997 1999
6. 1,15 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
7. 2,80 млн. $ Инвестициялар 2000 2003
8. 10 млн. $ Басқаруға беру 1997 2000
9. 7 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
10. 5,8 млн. $ Инвестициялар 2000 2003
11. 3,5 млн. $ 1998 2000
4,2 млн. ДМ
12. 23,0 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
4,0 млн. $ Инвестициялар 2000 2002
13. $ 10-28 млн.Инвестициялар 1999 2003
14. <*>
15. <*>
16. <*>
17. 3,7 млн $ 1999 2002
50 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
18. Инвестициялар
2,9 млн. $ 1998 2000
1,8 млн. $
2,0 млн. $
19. <*>
20. 900 мың $ Инвестициялар 2000 2002
21. 50 мың $ Инвестициялар 1996 1998
22. 5,6 млн. $ Инвестициялар 1998 2004
23. 0,54 млн. $ Инвестициялар 1998 2004
24. 0,5 млн. $ Инвестициялар 1998 1999
25. <*>
26. 996800 $ Инвестициялар 2000 2002
4,4 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
27. 2,5 млн $ Инвестициялар 1998 2000
28. <*>
29 <*>
30. <*>
31. өз қаражаты 1999 2001
32. 50 млн. $ Инвестициялар 1998 2005
33. 6 млн. $ Кредит желiлерi 1998 2001
34. 3,5 млн. $ Инвестициялар 2000 2002
35. <*>
36. 05 млн $ Инвестициялар 2000 2002
37. 10 млн. $ Инвестициялар 1998 2002
38. <*>
39. 50 мың $ Инвестициялар 1998 2000
40. 120 мың $ Инвестициялар 2001 2005
41. 3 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
42. <*>
43. 7 млн. $ Инвестициялар 2000 2002
44. 0,55 млн $ Инвестициялар 1998 1999
45. 16 млн. $ Инвестициялар 2000 2002
46. 6,8 млн. $ Өз қаражаттары 2000 2003
47. 0,35 млн. $ Инвестициялар 1998 1999
48. 0,3 млн. $ 1997 1999
Сыртқы басқаруға беру
49. 30 мың $ Инвестициялар 1999 2002
50.<*>
51. 1,0 млн. $ Инвестициялар 1997 1999
52. 2 млн. $ Инвестициялар 1996 2000
53. 620 мың $ Инвестициялар 2000 2002
54. 12,0 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
55. <*>
56. 20 млн. $ Инвестициялар 1998 2003
57. <*>
800 мың $ Инвестициялар
58. 0,7 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
59. 1 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
60. <*>
61. Инвестициялар 2000 2003
62. <*>
63. <*>
64. 600 мың $ Инвестициялар 1997 2000
65. <*>
66. 1,0 млн. $ Өз қаражаттары, 1998 2000
инвестициялар
67. 1,4 млн $ Бюджет 1998 2000
68. 15 мың $ Бюджет 2000 2002
69. 30 мың $ Бюджет 2000 2002
70. 60 мың $ Бюджет 1998 1998
71. 90 мың $ Бюджет 2000 2002
72. 124 мың $ Бюджет 1998 1998
73. 150 мың $ Бюджет 1997 2000
74. 2,5 млн $ Инвестициялар 1998 1999
75. <*>
76. 250 мың $ Инвестициялар 1997 2000
77. <*>
78. <*>
79. <*>
80. <*>
81. Бұл да 2000 2003
82. 530 мың $ Өз қаражаттары 1999 2005
Өз қаражаттары 1996 1998
83. Бұл да 2000 2002
84. 1 млн. $ Өз қаражаттары 1998 2000
Инвестициялар
110 мың АҚШ доллары
85. <*>
86. 200 мың $ Инвестициялар 2000 2002
87. 500 мың $ Инвестициялар 2000 2002
88. 130 мың АҚШ доллары,инв. 1998 1999
89. 50 млн. $ Инвестициялар 1997 2000
90. 10 млн. $ Инвестициялар 2002 2005
91. <*>
92. 3,4 млн. $ Инвестициялар 1997 2000
3,35 млн. $ Инвестициялар
93. 3,0 млн $ Инвестициялар 1998 2000
94. 300 мың $ Инвестициялар 2002 2005
95. 2,5 млн. $ Инвестициялар 2002 2005
96. 0,5 млн. $ Инвестициялар 2000 2005
97. 1,5 млн. $ Инвестициялар 2000 2003
98. Өз қаражаттары 2000 2003
99. 5,0 млн. $ Инвестициялар 1997 1999
100. Өз қаражаттары 1995 1998
101. <*>
102. 16 млн. $ Инвестициялар 1995 1999
500 мың АҚШ доллары
103. 10 млн. $ Инвестициялар 1998 1999
104. 750 мың $ Инвестициялар 2000 2002
105. Өз қаражаттары 1995 1998
106. 3,7 млн. $ Инвестициялар 2000 2003
107. 250 мың $ Инвестициялар 2000 2003
108 $ 10 млн. инвест. 1999 2005
109. Бұл да 1996 1998
110. $ 10-15 млн. инвест. 1999 2005
111. <*>
112. 5 млн. $ Инвестициялар 2000 2003
113. <*>
114. Өз күшiмен 1998 2000
115. <*>

2 Қосымша

ЕСКЕРТУ. 2 қосымша өзгерді және толықтырылды - ҚР
Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

Жаңа дәрi-дәрмек препараттарын жасау жөнiндегi
тапсырыстық қолданбалы зерттеулер жобаларының тiзбесi

___________________________________________________________________
N | Жобаның атауы | Жылдық шығару| Ұйым,
р/с| | көлемi | жасаушы
___________________________________________________________________
1 | 2 | 3 | 4
___________________________________________________________________
Қазақстан Республикасының Ғылым министрлiгi -
Ғылым академиясының ұсыныстары
1. Қазқайың (анестетик және 100 мың бума Химиялық ғылымдар
антиаримик) өндiрiсi институты (ХҒИ),
Алматы қ.
2. Туберкулезге қарсы 3 тонна Химиялық ғылымдар
препараттар өндiру: 0,3 институты, Алматық. тубазид, фтивазид, тоннадан "Карбид" ӨБ,
ацетальдегид пайдаланылған Қарағанды қ.
пиразинамид
3. Алмагель препаратын 100 мың бума Химиялық ғылымдар
өндiру институты, Алматық.
4. Қызметiн ұзартуға болатын 100 мың дана Бұл да
бактерицидтi хирургиялық
таңғыштар өндiру
5. Розеофунгин (қабынуға 100 мың бума Микробиология және
қарсы, саңырауқұлаққа вирусология институ
қарсы препарат) өндiру ты, Алматы қ.
6. Егу және диагностикалық 1000 жиынтық Бұл да
препараттар әзiрлеуге
арналған активтiлiгi жоғары
тазартылған беттiк
антигендер алу әдiсi
7. Плацефин (бактериялық 1000 бума Бұл да
гинекологиялық ауру үшiн)
өндiрiсiн ұйымдастыру
8. Құрғақ бифидумлактобактерин 150 мың бума Аймақтық тамақтану
билакт өндiру проблемалары
институты, Алматы қ.
9. Калиор өндiру (антисептик, 20 мың бума Фитохимия институты,
өсiмдiк шикiзаты негiзiнде Қарағанды қ.
жасалған қабынуға қарсы зат)
10.Цепсеудин өндiру 15 мың бума Бұл да
(саңырауқұлаққа қарсы
препарат)
11.Цитизин алколоидi негiзiнде 100 мың бума Органикалық синтез
цитафат ("Эссенциалеге" және көмiр химиясы
ұқсас) өндiру институты (ОСКХИ),
Алматы қ.
12.Этифат (эфедрин алколоидi 100 мың бума Бұл да
негiзiндегi инотропты зат)
өндiру
13.Анафин (анабазин алколоидi 100 мың бума Бұл да
негiзiндегi iсiкке қарсы
препарат) өндiру
14.Табиғи газды тотықтыру 2 тонна Органикалық катализ
жолымен құмырсқа қышқылы және электрохимия
мен сутегi қостотығын өндiру институты (ОКЭИ),
Қарағанды қ.
"Химпром" Павлодар қ
"Шымкент-Фосфор" АҚ
15.Радионуклеидтер мен Ядролық физика
радиофармпрепараттар институты,
өндiрiсi технологиясын Алматы қ.
жасау

Қазақтың Мемлекеттiк Ұлттық университетiнiң ұсыныстары

16.Дибунол (агидол синтезi 300 мың ҚазМҰУ, Жаңа
күйгенге қарсы препарат) технологиялар мен
өндiру материалдар
институты (ЖХТМИ)
17.Крахмалдан және басқа 2 тонна Бұл да
полисахаридтерден глюкоза,
Д-сорби, ксилит, маннит
және глицерин өндiру
18.Поливинилпиролидон 2 тонна Бұл да
(гемодез, полиглюкин және
т.б. үшiн) өндiру
19.Х-бромизовалерян қышқылы 1,1 тонна "Фармакон"
этил эфирiн өндiру фирмасы, Алматы қ.
20.Отандық шикiзаттан 40 тонна ҚазМҰУ, "Медполимер"
полимерлi гидрогельдер алу ЖШС, Павлодар қ.
технологиясы мен
өнеркәсiптiк өндiрiсiн
құру (ультрадыбыстық
диагностикаға арналған
айшықты зат, дәрi-дәрмектер
үшiн гидрофильдiк негiз)
21.Изопромедол (анальгетик) 2 тонна "Софарм" ЖШС,
синтезi технологиясын "Альфарм" ЖШС
жасау Алматы қ.
22.Алкаин дәрiсiн жасау және 5 тонна "Софарм" ЖШС,
өндiрiске енгiзу (кең Алматы қ.
ауқымды әсер ететiн
синтетикалық препарат:
анальгетик, антиритмик,
дерматопротектор)
23.Жаңа дәрiлiк заттар мен 5 млн. бума, "Софарм" ЖШС,
рихлокаин полимерлi 30 млн. таспа, "Альфарм" ЖШС,
композицияларын (ауруды май, таблетка Алматы қ.
қойдырушы, микробқа қарсы)
жасау және өндiрiске енгiзу
24.Нәтижелi iсiкке қарсы, 500 кг "Бойтұмар" АҚ,
радиациядан қорғайтын, Алматы қ.
иммунмодульдеушi
препараттар жасау
25.Синтетикалық шикiзаттан 2,5 мың тонна ЖХМТИ Тәжiрибе
никотин қышқылы (РР өндiрiсi,
витаминi) алуды ұйымдастыру Алматы қ.
26.Вокацит өндiрiсi (өсiмдiк 1 тонна Фитохимия
шикiзатты негiзiндегi институты,
энтеросорбент) Қарағанды қ.
27.Венерологиялық аурулардың 500 мың бума "Рауан" ҚазҒӨО,
алдын алу үшін "Цидипол", Шымкент қ.
"Циминоль" және басқа
препараттарының өндірісін
ұйымдастыру
28. <*>

Қазақстан Республикасының Ұлттық биотехнологиялық
орталығының ұсыныстары

29.Синтетикалық пептидтер 10 тонна Микробиология
негiзiндегi iске қарсы және вирусология
жаңа препарат жасау институты (МБВИ),
Биотехнология
жөнiндегi ұлттық
орталық, Алматы қ.
30.Тамақ өнiмдерiнiң 2 мың жиынтық Бұл да
стафилакоктiк
А-энтеротоксинiн анықтауға
арналған диагностикалық
тест-жүйесiн жасау және
өндiру
31.Бауыр рагi мен трофобласт 5 мың жиынтық Бұл да
iсiктерiн иммундi
диагностикалау құралдарын
жасау және өндiру
32.Онкологияда, акушерлiк 2-3 мың Бұл да
пен гинекалогияда жиынтық
пайдалануға жарамды,
альфафетопротеинге (АФП)
моноклональды антидене
негiзiнде диагностикалық
тест-жүйенi жасау және
өндiру
33.Бал арасы уының 100-150 г МБВИ, Физиология
фармацевтiк маңызы бар мелиттин, 15 г және генетика
компоненттерiн бөлiп фосфолипаз институты (ФГИ),
алудың және тазартудың Алматы қ.
жоғары тиiмдi әдiстерiн
жасау
34.Эссенциал және липостабил 3 тонна МБВИ, Алматы қ.
алуға арналған лецитин
жасау және өндiру
35.Адамның гендiк-инженерлiк 400-600 кг Ұлттық
инсулинiн, сондай-ақ биотехнология
интерлейкин, интерферон, жөнiндегi орталық
соматотропин алудың осы (ҰБО) Степногор қ.
заманғы технологиясын
жасау
36.Гистаминге антиденелер 1000 жиынтық МБВИ, ҰБО
негiзiнде in-vitro Қазақтың
алергиясын диагностикалауға эпидемиология,
арналған иммуноферменттi микробиология
тест-жүйе жасау және және жұқпалы
өндiру аурулар институты
(КЗМИ),Алматы қ.
37.Папая жемiспен алынған 1000 жиынтық МБВИ, ҰБО,
латекс негiзiнде Алматы қ.
ферментативтiк
препараттар алудың
технологиясын жасау
38.Колхицин туындыларының 1 тонна Бұл да
iсiкке қарсы белсендiлiгiн
синтездеу әдiсi
39.Стевиозид-диабетпен 2 тонна ФГИ, Алматы қ.
ауырғандарға арналған
қанттың табиғи
алмастырғышын өндiру
40.Жануарлар шикiзатынан 1000 тонна ҰБО, Алматы қ.
биологиялық активтi
субстанциялар өндiру
41.Глиофен-гидрохлорид 3 мың ампула ФГИ, ХҒИ,
(iсiкке қарсы препарат) Алматы қ.
жасау және өндiру
42.Бунге зизифорасынан 1000 тонна ФГИ, Алматы қ.
препарат (сұйық экстракт) брикет
жасау және өндiру
43.Циалиттi қолданған ҰБО, "Рыстас"
дәрi-дәрмектер өндiру АҚ, Алматы қ.

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi
ҒЗИ, жоғары оқу орындарының және бөлiмшелерiнiң ұсыныстары

44.Тозаңдық, шаңдық, 40 атау ҚЗМИ, Алматы қ.
эпидермальдық, тұрмыстық
диагностикалық және
емдiк аллергендердi өндiру
45.Максилин пробиотиктiк 200 тонна "Макс" СҒӨК,
препарат өндiру Мемлекеттiк
медициналық
университет,
Алматы қ.
46.Альнусидин (iсiкке 80 мың флакон Бұл да
қарсы препарат) өндiру

________________________________________________________________
Қаржыландыру | Орындалу мерзiмi | Жобаның дайындық
көлемi |___________________| деңгейi
| басы | соңы |
| жыл | жыл |
________________________________________________________________
5 | 6 | 7 | 8
________________________________________________________________
1. 800 мың $ 2000 2004 Клиникалық зерттеулер
жүргiзiлген
2. 700 мың $ 2000 2003 ҒЗЖ жүргiзiлген КСРО
фармакопейндік бап
3. 1 млн. теңге 2000 2004 ҒЗТКЖ және клиника
+500 мың $ алдындағы сынақтан өткен
4. 700 мың $ 2000 2004 КСРО Медтехникасының
рұқсаты бар
5. 100 мың $ 2000 2004 Клиника алдындағы
тексеруден өткен,
фармакопейндік бап
6. 100 мың $ 2000 2004 Лабораториялық зерттеулер
жүргiзiлген
7. 1.0 млн $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
8. 700 мың $ 1997 1999 Өндiрiске дайын
9. 700 мың $ 2000 2003 Клиникалық сынақтан
өтуде
10. 400 мың $ 2000 2003 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
11. 500 мың $ 2000 2003 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
12. 450 мың $ 2000 2003 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
13. 500 мың $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
14. 500 мың $ 2000 2003 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
15. 203 мың $ 2000 2003 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
16. 500 мың $ 2000 2004 ҒЗЖ мен ҒЗТКЖ
жүргiзiлген,
лабораториялық қондырғы
жасалған
17. 2 млн. $ 2000 2004 ҒЗЖ мен ҒЗТКЖ
жүргiзiлген,
фармакопейндік бап
18. 2 млн $ 2000 2004 Алу технологиясын
жасау жұмыстары аяқталған
19. 150 мың $ 2000 2004 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
20. 170 мың $ 2000 2003 Қолдануға рұқсаты бар
21. 200 мың $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
22. 2,5 млн $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өтуде
23. 3,0 млн. $ 2000 2004 Клиникада сынақтан өтуде
24. 4 млн. теңге 2000 2004 Клиникада сынақтан өтуде
+2,5 млн $
25. 7 млн $ 2000 2004 Нормативтiк-техникалық
құжаттамасы (НТҚ) бар

26. 50 мың $ 1997 1999 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
27. 50 мың $ 1997 1999 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
Препараттар тіркеуде
жатыр
28.<*>
29. 1,2 млн. $ 2000 2004 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
30. 4 млн теңге 2000 2004 Клиника алдындағы
+ 50 мың $ сынақтан өтуде
31. 6,5 млн $ 2000 2004 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
теңге
32. 600 мың $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өтуде
33. 600 мың $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өтуде
34. 9 млн. теңге 2000 2004 Өндiрiске дайын
+ 100 мың $
35. 26,5 млн. $ 2000 2004 фармакопейндік бап
36. 1,0 млн. $ 2000 2004 ҒЗТКЖ орындалып жатыр
37. 100 мың $ 2000 2004 ҒЗТКЖ орындалып жатыр
38. 7 млн, теңге 2000 2004 ҒЗТКЖ орындалып жатыр
+ 80 мың $
39. 70 мың $ 2000 2004 ҒЗТКЖ орындалып жатыр
40. 660 мың $ 2000 2004 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
41. 900 мың $ 2000 2003 Клиника сынақтан өтуде
42. 1,1 млн.$ 2000 2003 Клиника сынақтан өтуде
фармакопейндік бап
43. 1,0 млн. $ 1997 2000 ҒЗТКЖ жүргiзiлiп жатыр
44. 100 мың $ 1997 2000 фармакопейндік бап
45. 100 мың $ 1997 2000 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
46. 500 мың $ 2000 2004 Клиникада сынақтан өтуде