Об утверждении Инструкции по заполнению статистической отчетности по труду

Приказ Председателя Агентства Республики Казахстан по статистике от 12 июля 2002 года N 38-Г. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 17 августа 2002 года N 1953. Утратил силу приказом Председателя Агентства Республики Казахстан по статистике от 24 июля 2009 года № 113.

Сноска. Утратил силу приказом Председателя Агентства Республики Казахстан по статистике от 24.07.2009 № 113 .

В целях совершенствования государственной статистической отчетности и в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственной статистике" приказываю:

1. Утвердить Инструкцию по заполнению статистической отчетности по труду и ввести ее в действие с момента государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
2. Обеспечить распространение Инструкции по заполнению статистической отчетности по труду до организаций, филиалов и представительств, осуществляющих свою деятельность на территории республики и составляющих формы статистической отчетности по труду.
3. Признать утратившим силу Инструкцию по статистике численности и заработной платы работающих по найму, утвержденную постановлением Нацстатагентства Республики Казахстан от 19 декабря 1996 г. N 50, с момента введения вышеназванной Инструкции.

Председатель

Согласовано Утверждено
Министерство труда и приказом Председателя
социальной защиты населения Агентства Республики Казахстан
Республики Казахстан по статистике
14 августа 2002 г. от 12 июля 2002 г. N 38-Г

Инструкция
по заполнению статистической
отчетности по труду

1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по заполнению статистической отчетности по труду (далее - Инструкция) подготовлена в целях упорядочения составления государственной статистической отчетности по труду и обеспечения своевременного и законного ее получения.
2. Инструкция подготовлена в соответствии с Законом Республики Казахстан "О труде в Республике Казахстан" и иными нормативными правовыми актами, определяющими трудовые отношения отдельных категорий работников.
3. Отчетность по труду обязаны представлять в органы статистики все организации (юридические лица), их филиалы и представительства по месту своего нахождения, независимо от их принадлежности и формы собственности.
Головная организация представляет статистическому органу по месту своего нахождения отчет без данных по структурным подразделениям юридического лица, расположенным на территории других областей и отчитывающимся по месту их нахождения соответствующим территориальным статистическим органам.
4. Статистическая отчетность по труду заполняется организациями строго за установленный календарный отчетный период времени: месяц, квартал и год. Месячный отчет заполняется за период с первого по последнее (включительно) число отчетного месяца, квартальный отчет - за период с первого числа первого месяца квартала по последнее число (включительно) третьего месяца отчетного квартала, годовой - за период с 1 января по 31 декабря (включительно).
Данные заполняются на основании актов работодателя и унифицированных форм первичной учетной документации: приказов (распоряжений) о приеме работника на работу; переводе на другую работу; расторжении, прекращении индивидуального трудового договора; табеля учета использования рабочего времени и заработной платы, расчетно-платежных ведомостей и других документов, утвержденных в установленном порядке.
В табеле учета использования рабочего времени отметки о причинах неявок на работу, о неполном рабочем дне, о сверхурочной работе и других отступлениях от установленного режима работы отражаются только на основании соответствующих документов (листки нетрудоспособности, приказы (распоряжения) о простое, справки о выполнении государственных и общественных обязанностей).
5. При передаче структурных единиц и отдельных подразделений из одной организации в другую, в течение отчетного периода, в статистической отчетности по труду передавшей организации указанные данные исключаются за период с начала года и включаются в отчет той организации, в состав которой были приняты эти структурные единицы и подразделения, также с начала года.
При ликвидации или реорганизации в отчетном периоде организации (юридического лица) данные за период их деятельности (с начала года до момента их ликвидации или реорганизации) из отчетности по труду не исключаются и учитываются до конца года.
Юридическое лицо считается прекратившим свою деятельность после внесения об этом записи в Государственный регистр юридических лиц.
При изменении организационно-правовой формы хозяйствования юридического лица, данные по новому статусу организации учитываются с месяца, в котором произошло это изменение, данные за предыдущие месяцы с начала года по прежнему статусу из отчетности по труду не исключаются.
6. При выявлении ошибок и других искажений в отчетности по труду, исправление отчетных данных организациями производится в отчетах за тот отчетный период (месяц, квартал, год), в котором были допущены ошибки и другие искажения, в нарастающих итоговых данных этого отчета, а также во всех последующих отчетах.

2. Численность работников

7. В статистической отчетности по труду организации заполняют следующие показатели по численности работников, работающих по индивидуальному трудовому договору (в среднем за отчетный период):
1) списочная численность работников;
2) фактическая численность работников;
3) лица, выполняющие работы по договорам гражданско-правового характера.

8. Списочная численность работников - численность лиц, принятых по индивидуальному трудовому договору, независимо от срока его заключения, кроме лиц, выполняющих работы по договорам гражданско-правового характера.
В списочной численности учитываются все работники, которые числятся в списках организации в отчетном периоде, выполняющие работу по определенной специальности, квалификации или должности с исполнением актов работодателя.

9. Фактическая численность работников (принимаемая для исчисления средней заработной платы) - численность работников списочного состава за вычетом отдельных категорий работников, имеющих формальное прикрепление к работе (лица, находящиеся в отпусках по беременности и родам, по уходу за ребенком и другие).
Для расчета средней заработной платы используется численность работников, фактически проработавших в организации в отчетном периоде.

10. К лицам, выполняющим работы по гражданско-правовым договорам (то есть не состоящие в списочном составе организации) относятся лица, принятые по договору или контракту только на время выполнения определенных работ (разовых, специальных хозяйственных, для выполнения конкретного объема работ), осуществляемых без подчинения внутреннему распорядку организации.

11. Работник, выполняющий в одной и той же организации наряду со своей основной работой, обусловленной индивидуальным трудовым договором, дополнительную работу по другой должности (или имеющий две, полторы ставки) учитывается в списочной численности работников данной организации как один человек (целая единица).

12. В списочный состав включаются работники:
1) фактически явившиеся на работу, включая и тех, которые не работали по причине простоя;
2) принятые на работу с испытанием, с целью проверки соответствия работника поручаемой ему работе. Эти работники включаются в списочный состав с даты начала осуществления трудовых обязанностей;
3) принятые на работу на неполный рабочий день или неполную рабочую неделю по условиям индивидуального трудового договора. К этой группе не относятся категории работников, которым согласно Закону "О труде в Республике Казахстан" устанавливается сокращенная продолжительность рабочего времени (работники от четырнадцати до шестнадцати лет и от шестнадцати до восемнадцати лет; занятые на тяжелых физических работах и работах с вредными условиями труда);
4) находящиеся в служебных командировках, если за ними сохраняется заработная плата в данной организации, включая работников, находящихся в краткосрочных служебных командировках за границей;
5) заключившие индивидуальный трудовой договор с работодателем о выполнении работы на дому личным трудом;
6) временно работающие (по нарядам) за пределами организации, если они получают заработную плату в данной организации;
7) временно привлекаемые на работу из других организаций, если за ними не сохраняется заработная плата по месту основной работы;
8) работники, направленные для выполнения работ вахтовым методом;
9) принятые для замещения временно отсутствующих работников (ввиду болезни, отпуска по беременности и родам, отпуска по уходу за ребенком);
10) студенты (учащиеся), обучающиеся в организациях образования, проходящие производственную практику в организации и зачисленные на рабочие места или должности;
11) студенты дневных отделений высших учебных заведений и аспиранты, привлеченные научно-исследовательскими секторами высших учебных заведений для выполнения работ, если они зачислены на штатные должности;
12) рабочие и специалисты других стран, работающие на совместных предприятиях, а также иностранная рабочая сила - иностранные граждане и лица без гражданства, нанимаемые работодателем за пределами страны для осуществления трудовой деятельности на территории республики в пределах квоты, установленной Правительством Республики Казахстан.

13. В списочный состав включаются также работники, временно отсутствующие в организации:
1) не явившиеся на работу по болезни (в течение всего периода болезни до возвращения на работу в соответствии с листками нетрудоспособности или до выбытия по инвалидности);
2) не явившиеся на работу в связи с выполнением государственных или общественных обязанностей;
3) направленные в служебные командировки длительного характера, в том числе в целях выполнения строительных, монтажных и наладочных работ;
4) направленные с отрывом от производства в организации образования либо на предприятия, имеющие право на образовательную деятельность, для повышения или переподготовки квалификации, если за ними сохраняется заработная плата;
5) находящиеся в ежегодных оплачиваемых трудовых отпусках, ежегодных оплачиваемых дополнительных трудовых отпусках, предоставляемых в случаях, предусмотренных законодательством;
6) женщины, находящиеся в отпусках по беременности и родам, а также женщины (мужчины) - усыновившие или удочерившие новорожденных детей непосредственно из родильного дома;
7) женщины, находящиеся в дополнительном отпуске без сохранения заработной платы по уходу за ребенком до достижения им возраста, установленного законодательством республики, а также женщины (мужчины) - усыновившие или удочерившие новорожденных детей непосредственно из родильного дома и находящиеся в дополнительном отпуске без сохранения заработной платы;
8) работники, обучающиеся в организациях образования либо в организациях, имеющих право на ведение образовательной деятельности (вечерних или заочных) и находящиеся в оплачиваемых или неоплачиваемых дополнительных учебных отпусках на период сдачи экзаменов, подготовки и защиты дипломного проекта (работы), сдачи выпускных экзаменов, а также работники, поступающие в соответствующие организации образования и находящиеся в отпуске без сохранения заработной платы для сдачи вступительных экзаменов по соглашению сторон на основании заявления работника;
9) находящиеся с разрешения администрации в отпуске без сохранения заработной платы (на основании заявления работника);
10) находящиеся в отпуске без содержания, в связи с простоем производства;
11) имеющие выходной день согласно графику работы организации, а также за переработку времени при суммированном учете рабочего времени;
12) получившие дополнительный день отдыха за работу в выходные или праздничные (нерабочие) дни;
13) принимающие участие в забастовках, по разрешению коллективных трудовых споров;
14) совершившие прогулы, включая работников, подвергнутых административному аресту за административные правонарушения;
15) находящиеся под следствием до вынесения приговора суда.

14. Не включаются в списочный состав работники:
1) лица, выполняющие работы по договорам гражданско-правового характера, если эти работники состоят в списках других организаций;
2) временно направленные на работу в другую организацию, если за ними не сохраняется заработная плата по месту основной работы;
3) направленные работодателями на учебу в организации образования, либо в организации, имеющие право на образовательную деятельность с отрывом от производства, получающие стипендию за счет средств работодателей.

15. Численность на дату - это показатель численности работников списочного состава организации на определенное число отчетного периода: на первое или последнее число месяца, включая принятых и исключая выбывших в этот день работников.

16. Для определения списочной численности работников в среднем за определенный период ведется ежедневный учет численности работников списочного состава, который должен уточняться на основании актов работодателя (приказов, распоряжений о приеме, переводе работников на другую работу и прекращении индивидуального трудового договора). Численность работников списочного состава за каждый день должна соответствовать данным табеля учета использования рабочего времени работников.
Списочная численность работников в среднем за отчетный месяц исчисляется путем суммирования численности работников списочного состава за каждый календарный день отчетного месяца, то есть с 1 по 30 или 31 число (для февраля - по 28 или 29 число), включая праздничные (нерабочие) и выходные дни, и деления полученной суммы на число календарных дней отчетного месяца.
Численность работников списочного состава за выходной или праздничный (нерабочий) день принимается равной списочной численности работников за предшествующий рабочий день. При наличии двух или более выходных или праздничных (нерабочих) дней подряд численность работников списочного состава за каждый из этих дней принимается равной численности работников списочного состава за рабочий день, предшествовавший выходным и праздничным (нерабочим) дням.

17. Списочная численность работников в среднем за месяц в организациях, работавших неполный месяц (в организациях, вновь образованных, ликвидированных, имеющих сезонный характер производства), определяется путем деления суммы численности работников списочного состава за все дни работы организации в отчетном месяце, включая выходные и праздничные (нерабочие) дни за период работы, на общее число календарных дней в отчетном месяце.

18. Списочная численность работников в среднем за квартал определяется путем суммирования списочной численности работников в среднем за все месяцы работы организации в квартале и деления полученной суммы на три.

19. Списочная численность работников в среднем за период с начала года по отчетный месяц включительно определяется путем суммирования списочной численности работников в среднем за все месяцы, истекшие за период с начала года по отчетный месяц включительно и деления полученной суммы на число месяцев работы организации за период с начала года.

20. Списочная численность работников в среднем за год определяется путем суммирования средней численности работников в среднем за все месяцы отчетного года и деления полученной суммы на 12.

21. Если организация работала неполный год (сезонный характер работы или образована после января месяца отчетного года), то списочная численность работников в среднем за год определяется путем суммирования списочной численности работников в среднем за все месяцы работы организации и деления полученной суммы на 12.

3. Фактическая численность работников
(принимаемая для исчисления
средней заработной платы)

22. Для получения фактической численности работников (принимаемую для исчисления средней заработной платы) из численности работников списочного состава исключаются следующие категории работников:
1) женщины, находящиеся в отпусках по беременности и родам, а также женщины (мужчины) - усыновившие или удочерившие новорожденных детей непосредственно из родильного дома;
2) женщины, находящиеся в дополнительном отпуске без сохранения заработной платы по уходу за ребенком до достижения им возраста, установленного действующим законодательством республики, а также женщины (мужчины) - усыновившие или удочерившие новорожденных детей непосредственно из родильного дома и находящиеся в дополнительном отпуске без сохранения заработной платы;
3) работники, направленные в служебные командировки длительного характера, в том числе в целях выполнения строительных, монтажных и наладочных работ;
4) работники, обучающиеся в организациях образования, либо в организациях, имеющих право на образовательную деятельность (вечерних или заочных) и находящиеся в оплачиваемых или неоплачиваемых дополнительных учебных отпусках на период сдачи экзаменов, подготовки и защиты дипломного проекта (работы), сдачи выпускных экзаменов, а также работники, поступающие в соответствующие организации образования и находящиеся в отпуске без сохранения заработной платы для сдачи вступительных экзаменов по соглашению сторон на основании заявления работника;
5) находящиеся в отпуске без содержания, в связи с простоем производства.

23. В численности, принимаемой для исчисления средней заработной платы, расчетно учитываются:
1) фактическое число работников, принятых (переведенных) на неполный рабочий день или неполную рабочую неделю определяется делением фактически отработанных человеко-часов в отчетном месяце на установленную продолжительность рабочего дня;
2) надомные работники, численность которых исчисляется путем деления фактически начисленного им за месяц фонда заработной платы на среднемесячную заработную плату одного рабочего основной деятельности за отчетный месяц;
3) лица, привлеченные для работы в организации по договорам гражданско-правового характера, заключенным с работодателями, в том числе безработные, направленные на общественные работы в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.
Расчетная численность работников, указанная в подпункте 3) пункта 23 настоящей Инструкции, определяется делением фактически начисленного им за месяц фонда заработной платы на среднемесячную заработную плату одного рабочего данной организации.

24. Порядок исчисления численности, принимаемой для исчисления средней заработной платы, по организациям, работавшим неполный месяц (квартал, год), аналогичен порядку, изложенному в пунктах 15-21 настоящей Инструкции.

4. Персонал, занятый в основной и
не основной деятельности организации

25. В процессе производства товаров и услуг, согласно системе национальных счетов, производственные единицы осуществляют основную и вторичную (не основную) деятельность с одной стороны, и вспомогательную деятельность, с другой. Поэтому в отчетности по труду организации подразделяют численность работников на персонал, занятый в основной деятельности и на персонал, занятый во вторичной (не основной) деятельности.

26. К персоналу, занятому в основной деятельности организации относятся работники, занятые непосредственно на производстве основного продукта (товаров или услуг) и побочных продуктов, неизбежно получаемых наряду с основным, которые могут быть реализованы другим организациям или предприятиям.

27. К персоналу, занятому во вторичной (не основной) деятельности организации относятся работники, занятые выполнением работ, относящихся к другим (кроме основной) видам деятельности.

28. Персонал, осуществляющий вспомогательный вид деятельности обеспечивает условия для ведения основной и вторичной (не основной) видов деятельности. Продукция, являющаяся результатом вспомогательной деятельности, предназначается для использования внутри самой организации.

5. Категории персонала

29. В статистической отчетности по труду численность работников распределяется на две основные категории: рабочие и служащие.

30. К рабочим относятся лица, непосредственно занятые в процессе производства продукции (услуг, работ), а также занятые ремонтом, перемещением грузов, перевозкой пассажиров, оказанием материальных услуг.

31. К служащим относятся лица, осуществляющие административно-хозяйственные, управленческие функции, а также занятые инженерно-техническими, экономическими и другими работами.

32. Все занятые в организации работники распределяются по группам занятий, согласно действующему законодательству Республики Казахстан.

33. Под занятием понимается любая полезная деятельность лица, приносящая доход (заработок), то есть занимаемая должность, профессия или выполняемая на рабочем месте работа, а не специальность (квалификация), полученная в результате обучения.

34. Классификация работников по группам занятий осуществляется по следующим основным группам:
1) руководители (представители) органов власти и управления всех уровней, включая руководителей организаций;
2) специалисты высшего уровня квалификации;
3) специалисты среднего уровня квалификации (вспомогательный персонал);
4) служащие, занятые подготовкой информации, оформлением документации, учетом и обслуживанием;
5) работники сферы обслуживания, жилищно-коммунального хозяйства, торговли и родственных видов деятельности;
6) квалифицированные работники сельского, лесного, охотничьего хозяйств, рыбоводства и рыболовства;
7) квалифицированные рабочие крупных и мелких промышленных организаций, художественных промыслов, строительства, транспорта, связи, геологии и разведки недр;
8) операторы, аппаратчики, машинисты установок и машин и слесари-сборщики;
9) неквалифицированные рабочие.

6. Фонд заработной платы

35. Организации в отчетах по труду показывают начисленный фонд заработной платы для оплаты труда работников.

36. Фонд заработной платы (оплаты труда) - начисленные суммарные денежные средства организации для оплаты труда работников в денежной и натуральной форме (должностные оклады (тарифные ставки), доплаты, надбавки, премии и иные выплаты стимулирующего и компенсирующего характера), с учетом налогов и других удержаний (подоходный налог, обязательные пенсионные взносы) в соответствии с законодательством Республики Казахстан и независимо от источника их финансирования и срока их фактических выплат.
В фонде заработной платы учитываются все выплаты как в денежной, так и в натуральной форме, переведенные в денежную единицу.

37. Денежные суммы, начисленные к выплате, показываются в соответствии с платежными документами, по которым с работниками были произведены расчеты по заработной плате, включая денежные суммы, начисленные работникам в соответствии с законодательством Республики Казахстан за неотработанное время (ежегодный отпуск, праздничные дни). Указанные суммы приводятся "брутто" (без вычета налогов и других удержаний в соответствии с законодательством Республики Казахстан).

38. Суммы, начисленные за ежегодные оплачиваемые трудовые отпуска, ежегодные оплачиваемые дополнительные трудовые отпуска, показываются в отчетном месяце в сумме, приходящейся на дни отпуска в этом месяце. Суммы, причитающиеся за дни отпуска в следующем месяце, включаются в отчет следующего месяца.

39. При натуральной форме оплаты труда в отчеты по труду включается стоимостная оценка натуральных товаров и услуг, предоставляемых работникам.

40. В фонд заработной платы включаются:
1) заработная плата, начисленная работникам за выполненную работу или фактически отработанное время по тарифным ставкам, должностным (базовым) окладам, по сдельным расценкам, в процентах и долях от дохода, независимо от форм и систем оплаты труда, принятых в организации;
2) компенсационные выплаты, связанные с режимом работы и условиями труда:
выплаты за проживание в зонах экологического бедствия и радиационного риска производимые в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
доплаты за условия труда (за работу на тяжелых физических работах и работах с вредными условиями труда, а также за особые условия труда);
доплаты за работу в ночное время;
оплата работы в выходные и праздничные (нерабочие) дни;
оплата сверхурочной работы;
доплаты работникам, постоянно занятым на подземных работах, за нормативное время их передвижения в шахте (руднике) от ствола к месту работы и обратно;
полевое довольствие работникам, занятым на геологоразведочных, топографо-геодезических и других полевых работах в размерах, установленных законодательством Республики Казахстан;
выплаты к заработной плате взамен суточных в случаях, когда постоянная работа протекает в пути или имеет разъездной характер, либо в связи со служебными поездками в пределах обслуживаемых участков в размерах, установленных коллективным договором, индивидуальным трудовым договором и (или) актом работодателя;
выплаты за вахтовый метод работы, выплачиваемые при выполнении работ вахтовым методом за каждый календарный день пребывания в местах производства работ в период вахты, а также за фактические дни нахождения в пути от места расположения организации к месту работы и обратно, предусмотренные графиком работы;
оплата работникам за дни отдыха (отгулы), предоставляемые им в связи с работой сверх нормальной продолжительности рабочего времени при вахтовом методе организации работ, при суммированном учете рабочего времени и в других случаях, установленных законодательством;
3) выплаты стимулирующего характера:
надбавки к тарифным ставкам и должностным окладам (за выслугу лет, стаж работы, профессиональное мастерство, знание государственного языка, ученые степени, дипломатический ранг и другие), единовременные денежные вознаграждения;
премии за производственные результаты (носящие регулярный или периодический характер, независимо от источника их выплаты);
единовременные (разовые) премии независимо от источника их выплаты;
вознаграждения по итогам работы за год;
другие выплаты и поощрения определенные коллективными договорами или актами работодателей;
4) оплата за неотработанное время:
оплата ежегодных трудовых и дополнительных трудовых отпусков,
денежная компенсация за неиспользованный отпуск;
ежегодное пособие на оздоровление к отпуску (материальная помощь к отпуску);
оплата специальных перерывов в работе, оплата льготных часов подростков;
оплата рабочего времени работников, привлекаемых к выполнению государственных или общественных обязанностей;
оплата простоев не по вине работника;
оплата за время вынужденного прогула;
суммы, выплачиваемые работникам за счет средств организации вынужденно работавшим неполное рабочее время;
заработная плата, начисленная по основному месту работы работникам, направленным для повышения и переподготовки квалификации с отрывом от производства в организации образования, либо в организации, имеющие право на образовательную деятельность;
5) суммы доплат за совмещение должностей (расширение зоны обслуживания) или выполнение обязанностей временно отсутствующего работника, без освобождения от своей основной работы;
6) суммы доплат между прежней заработной платой и заработной платой на новой работе, в случаях утраты трудоспособности в связи с трудовым увечьем, профессиональным заболеванием или иным повреждением здоровья, полученным в связи с исполнением трудовых обязанностей;
7) гонорар работникам, состоящим в списочном составе работников редакций газет, журналов и иных средств массовой информации;
8) процентное или комиссионное вознаграждение независимо от того, выплачивается ли оно дополнительно к тарифной ставке (окладу) или является основной оплатой, в частности, штатным брокерам;
9) оплата труда студентов (учащихся) обучающихся в организациях образования, проходящих производственную практику в организации и зачисленных на рабочие места или должности;
10) суммы, начисленные за выполненную работу лицам, привлеченным для работы в организации согласно договорам гражданско-правового характера, заключенным с работодателями, в том числе безработным, направленным на общественные работы в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, как выданные непосредственно этим лицам, так и перечисленные организациям;
11) все виды выплат военнослужащим и сотрудникам органов внутренних дел, получаемые ими в связи с исполнением обязанностей воинской службы;
12) оплата труда лиц, не состоящих в списочном составе работников организации, выполняющих работы (услуги) по заключенным договорам гражданско-правового характера. При этом размер средств на оплату труда этих работников определяется исходя из сметы на выполнение работ (услуг) по этому договору и платежных документов;
13) стоимость продукции, выданной в порядке натуральной оплаты.

41. Среднемесячная номинальная заработная плата одного работника определяется путем деления суммы начисленного фонда заработной платы на фактическую численность работников.

7. Выплаты и расходы, не учитываемые
в фонде заработной платы

42. Суммы компенсации работникам, выплачиваемые в результате расторжения индивидуального трудового договора при их высвобождении (увольнении) в связи с ликвидацией организации (юридического лица), прекращения деятельности работодателя (физического лица), сокращением численности или штата работников.

43. Материальная помощь, оказываемая лицам, неработающим в данной организации (пенсионерам, инвалидам, семьям погибших работников).

44. Материальная помощь, оказываемая работнику в разовом порядке в случаях не связанных с работой, выполненной этим работником: на свадьбу, при рождении ребенка, для проведения платной медицинской операции, на погребение и другие выплаты не массового характера при условии документального подтверждения.

45. Выплаты работнику, в порядке и условиях, предусмотренных нормативными правовыми актами Республики Казахстан в возмещении вреда, причиненного увечьем или иным повреждением здоровья по вине работодателя при отсутствии выплат работнику страхового возмещения.

46. Социальные пособия, выплачиваемые за счет средств работодателя по временной нетрудоспособности, в связи с общим заболеванием, с трудовым увечьем и профессиональным заболеванием, по беременности и родам, а также социальные пособия женщинам (мужчинам), усыновившим или удочерившим детей.

47. Расходы, связанные с обучением работников (кроме расходов на заработную плату, указанных в абзаце девятом подпункта 4) пункта 40 настоящей Инструкции):
1) оплата учебных отпусков, предоставляемых работникам, обучающимся в вечерних и заочных организациях образования, в заочной аспирантуре, а также поступающим в аспирантуру;
2) стипендии студентам и учащимся, направленным работодателем (организацией) на обучение в учебные заведения, выплачиваемые за счет средств организации по соглашению сторон;
3) выплаты государственных Специальных стипендий, учреждаемых Президентом Республики Казахстан, государственных стипендий, устанавливаемых Правительством Республики Казахстан.

48. Суммы, полученные в виде грантов, предоставленных международными или иностранными некомерческими и благотворительными организациями.

49. Материальная помощь, субсидии, предоставляемые работникам на строительство, приобретение жилья, улучшение жилищных условий, расходы на погашение ссуд (в том числе ипотечных), выданных работникам на эти и другие цели.

50. Представительские расходы.

51. Авторские вознаграждения, выплачиваемые по договорам на создание, издание и иное использование произведений науки, литературы, искусства, изобретений, по соглашению сторон (кроме сумм, указанных в подпункте 7) пункта 40 настоящей Инструкции).

52. Компенсации при служебных командировках в пределах и сверх установленных законодательством Республики Казахстан норм (включая суточные за время нахождения в командировке, расходы к месту назначения и обратно, расходы по найму жилого помещения).

53. Компенсации расходов работникам, связанные с переводом на работу в другие местности по соглашению сторон.

54. Компенсация работнику материальных затрат (без сумм оплаты труда) за использование личных автомобилей в служебных целях, по соглашению сторон.

55. Суммы среднего заработка, сохраняемые по месту основной работы взамен суточных и квартирных за работниками, направленными в служебные командировки длительного характера, в том числе в целях выполнения строительных, монтажных и наладочных работ.

56. Стоимость выданной специальной одежды и обуви и других средств индивидуальной защиты, мыла и других моющих средств, обезвреживающих средств, молока и лечебно-профилактического питания или возмещения затрат работникам за приобретенные ими специальную одежду и обувь и другие средства индивидуальной защиты в случае невыдачи их администрацией организации.

57. Расходы на проведение культурно-просветительных, оздоровительных и других мероприятий (кроме сумм, указанных в главе 6 настоящей Инструкции).

58. Стоимость безвоздмездно предоставленных работникам отдельных отраслей экономики питания и продуктов, расходы по оплате безвоздмездно предоставляемого работникам жилья и коммунальных услуг или суммы денежной компенсации за их воздмездное предоставление (в соответствии с законодательством Республики Казахстан).

59. Оплата (полностью или частично) организацией стоимости питания (в столовых, буфетах, в виде талонов), сверх установленных законодательством Республики Казахстан.

60. Суммы, уплаченные организацией в порядке возмещения расходов работников, сверх предусмотренных законодательством Республики Казахстан, по оплате жилого помещения (квартирной платы, места в общежитии, найма) и коммунальных услуг.

61. Стоимость выдаваемых безвоздмездно в соответствии с законодательством Республики Казахстан предметов (включая форменную одежду, обмундирование), остающихся в личном постоянном пользовании, или сумма льгот в связи с их продажей по пониженным ценам (кроме расходов, указанных в пункте 56 настоящей Инструкции).

62. Расходы по оплате соответствующим организациям различного рода услуг здравоохранения, образования, туризма и отдыха, оказываемых работникам, за счет средств работодателя, а также расходы по возмещению платы родителей за содержание в дошкольных учреждениях, предусмотренных соглашением сторон.

63. Оплата проезда к месту работы транспортом общего пользования, специальными маршрутами, ведомственным транспортом.

64. Страховые платежи (взносы), уплачиваемые организацией по договорам личного, имущественного и иного страхования, заключенных
организацией в пользу своих работников, за счет средств работодателя.

_______________________________________________________________

Еңбек жөнiндегi статистикалық есептiлiктi толтыру бойынша нұсқаулықты бекiту туралы

Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі Төрағасының 2002 жылғы 12 шілдедегі N 38-Г бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2002 жылғы 17 тамызда тіркелді. Тіркеу N 1953. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі Төрайымының 2009 жылғы 24 шілдедегі N 113 Бұйрығымен

Күші жойылды - ҚР Статистика агенттігі Төрайымының 2009.07.24 N 113Бұйрығымен.

------------------- Бұйрықтан үзінді --------------------

"Нормативтік құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 27-бабы 1-1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1.Мыналар:
1) Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі төрағасының "Еңбек жөніндегі статистикалық есептілікті толтыру бойынша нұсқаулықты бекіту туралы" 2002 жылғы 12 шілдедегі N 38-Г бұйрығының (2002 жылғы 17 тамызда нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеудің тізілімінде N 1953 тіркелді, Қазақстан Республикасы орталық атқарушы және өзге де мемлекеттік органдарының нормативтік құқықтық актілер бюллетенінде жарияланды, 2002 ж., N 34, 678-6.);
2) ...күші жойылды деп танылсын.
2. ...
3. Осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Төрайым А. Мешімбаева

Мемлекеттiк статистикалық есептiлiктi жетiлдiру мақсатында және "Мемлекеттiк статистика туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Еңбек жөнiндегi статистикалық есептiлiктi толтыру бойынша нұсқаулық бекiтiлсiн және ол Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуден өткен сәттен бастап қолданысқа енгiзiлсiн.
2. Еңбек жөнiндегi статистикалық есептiлiктi толтыру бойынша нұсқаулықтың республика аумағында өз қызметiн жүзеге асыратын және еңбек жөнiнде статистикалық есептiлiк нысандарын жасайтын ұйымдарға, филиалдар мен өкiлдiктерге таратылуы қамтамасыз етiлсiн.
3. Жоғарыда аталған Нұсқаулық енгiзiлген сәттен бастап
Қазақстан Республикасы Ұлттық статагенттiгiнiң 1996 жылғы 19 желтоқсандағы N 50 қаулысымен бекiтiлген Жалданып жұмыс iстейтiндердiң саны мен жалақысы статистикасы жөнiндегi нұсқаулықтың күшi жойылды деп танылсын.

Төраға

Келiсiлдi
Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты әлеуметтiк
қорғау министрлiгi
Вице-Министр
14 тамыз 2002 жыл

Қазақстан Республикасы
Статистика жөнiндегi агенттігі
Төрағасының
2002 жылғы 12 шілдедегі
N 38-І бұйрығымен бекiтiлген

Еңбек жөнiндегi статистикалық есептiлiктi
толтыру бойынша
Нұсқаулық

1. Жалпы ережелер

1. Бұл Еңбек жөнiндегi статистикалық есептiлiктi толтыру бойынша нұсқаулық (бұдан әрi - Нұсқаулық) еңбек жөнiндегi мемлекеттiк статистикалық есептiлiктi жасауды тәртiпке келтiру және оны уақытында әрi заңды алуды қамтамасыз ету мақсатында әзiрлендi.

2. Нұсқаулық "Қазақстан Республикасындағы Еңбек туралы" Қазақстан Республикасының Заңына және қызметкерлердiң жекелеген санаттарының еңбек қатынастарын анықтайтын өзге де нормативтiк құқықтық актiлерге сәйкес әзiрлендi.

3. Еңбек жөнiндегi есептiлiктi статистикалық органдарға барлық ұйымдар (заңды тұлғалар), олардың филиалдары мен өкiлдiктерi меншiктiң иелiгi мен нысанына қарамастан өзiнiң тұрған жерi бойынша табыс етуге мiндеттi.
Басты ұйым есептi өзiнiң тұрған жерiндегi статистикалық органға басқа облыстар аумағында орналасқан және олардың тұрған жерi бойынша тиiстi аумақтық статистикалық органдарға есеп беретiн заңды тұлғаның құрылымдық бөлiмшелерiнiң деректерiнсiз ұсынады.

4. Ұйымдар еңбек бойынша статистикалық есептiлiктi қатаң түрде белгiленген күнтiзбелiк есептi кезең уақытына толтырады: ай, тоқсан және жыл. Айлық есеп есептi айдың бiрiншi күнiнен соңғы (қоса санағанда) күнi кезеңiне, тоқсандық есеп - тоқсанның бiрiншi айының бiрiншi күнiнен есептi тоқсанның үшiншi айының соңғы күнiне (қоса санағанда), жылдық - 1 қаңтардан 31 желтоқсан (қоса) кезеңiне толтырылады.
Деректер жұмыс берушiнiң актiсi және бастапқы есеп құжаттамасының бiр iзге түсiрiлген нысандары: қызметкердi жұмысқа қабылдау, басқа жұмысқа ауыстыру, жеке еңбек шартын бұзу, тоқтату туралы бұйрықтар (өкiмдер); жұмыс уақытын пайдалану және жалақы есебiнiң табельдерi, есеп айырысу-төлем тiзiмдемелерiнiң және басқа белгiленген тәртiппен бекiтiлген құжаттардың негiзiнде толтырылады.
Жұмыс уақытын пайдалану есебiнiң табелiнде жұмысқа келмеу себептерi, толық емес жұмыс күнi туралы, мерзiмнен тыс жұмыс туралы және басқа белгiленген жұмыс режимiнен ауытқулар туралы белгiлер тиiстi құжаттар (еңбекке жарамсыздық қағаздары, iркiлiс туралы бұйрықтар (өкiмдер), мемлекеттiк және қоғамдық мiндеттердi атқарғаны туралы анықтамалар) негiзiнде ғана көрсетiледi.

5. Есептi кезең iшiнде құрылымдық бiрлiктер мен жекелеген бөлiмшелер бiр ұйымнан екiншi ұйымға берiлген жағдайда, берген ұйымның еңбек туралы статистикалық есептiлiгiнде көрсетiлген деректер жыл басынан бергi кезең үшiн алып тасталынады да, осы құрылымдық бiрлiктер мен бөлiмшелер құрамына кiрген ұйымның есебiне дәл солай жыл басынан бастап енгiзiледi.
Есептi кезең iшiнде ұйым (заңды тұлға) таратылған немесе қайта ұйымдастырылған кезде олар жұмыс iстеген кезеңдегi (жыл басынан бастап олардың таратылған немесе қайта ұйымдастырылған мезетiне дейiн) деректер еңбек жөнiндегi есептiлiктен шығарылмайды және жыл аяғына дейiн есептеледi.
Заңды тұлға өз қызметiн тоқтатты деп Заңды тұлғалардың мемлекеттiк тiркелiмiне осы туралы жазба енгiзiлгеннен кейiн саналады.
Заңды тұлғаның шаруашылықты жүргiзудi ұйымдастыру-құқықтық нысандары өзгерген жағдайда, ұйымның жаңа статусы бойынша деректер осы өзгерiс болған айдан бастап есептеледi, бұрынғы статусы бойынша жыл басынан бергi айлардағы деректер еңбек жөнiндегi есептiлiктен шығарылмайды.

6. Еңбек жөнiндегi есептiлiктерде қателер және басқа бұрмалаушылықтар анықталған жағдайда, ұйымдар есептiк деректердi сол қателер және бұрмалаушылықтар орын алған есептi кезеңдегi (ай, тоқсан, жыл) есептерде өспелi қорытынды деректер бойынша, сондай-ақ бұдан кейiнгi барлық есептерде жөндейдi.

2. Қызметкерлер саны

7. Еңбек жөнiндегi статистикалық есептiлiкте ұйымдар қызметкерлердiң саны бойынша мынадай көрсеткiштердi толтырады (есептi кезеңдегi орташа саны):
1) қызметкерлердiң тiзiмдiк саны;
2) қызметкерлердiң нақты саны;
3) жұмысты азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша орындаушы адамдар.

8. Қызметкерлердiң тiзiмдiк саны - азаматтық-құқықтық шарт бойынша жұмыс iстейтiн қызметкерлерден басқа, жасасу мерзiмiне байланысты емес жеке еңбек шарты бойынша қабылданған тұлғалар саны.
Тiзiмдiк санда жұмыс берушiнiң актiсiн атқара отырып, белгiлi бiр мамандық, бiлiктiлiк немесе лауазым бойынша жұмысты орындайтын, есептi кезеңде ұйымның тiзiмiнде бар барлық қызметкерлер ескерiледi.

9. Қызметкерлердiң нақты саны (орташа жалақыны есептеу үшiн алынатын) - жұмысқа ресми тiркелуi бар (жүктiлiгi және босануы бойынша, балаға күтiм жасау бойынша, және басқа да демалыстарда жүрген адамдар) қызметкерлердiң жекелеген санаттары шегерiлген тiзiмдiк құрамдағы қызметкерлердiң саны.
Орташа жалақыны есептеу үшiн есептi кезеңде ұйымда нақты жұмыс iстеген қызметкерлер саны қолданылады.

10. Жұмысты азаматтық-құқықтық шарт бойынша орындайтын адамдарға (яғни ұйымның тiзiмдiк құрамында тұрмайтындарға) ұйымның iшкi тәртiбiне бағынбай жүзеге асырылатын, белгiлi бiр жұмысты (бiр жолғы, арнаулы шаруашылық, жұмыстың нақты бiр көлемiн орындау үшiн) орындау мерзiмiне ғана шарт немесе келiсiм-шарт бойынша қабылданғандар.

11. Жеке еңбек шартын жасасу кезiнде келiсiлген өзiнiң негiзгi жұмысымен қатар, сол ұйымда басқа лауазым бойынша (немесе екi, бiр жарым ставкасы бар) қосымша жұмыс орындайтын қызметкер осы ұйым қызметкерлерiнiң тiзiмдiк санында бiр адам ретiнде (тұтас бiрлiк) есепке алынады.

12. Тiзiмдiк құрамға енгiзiлетiн қызметкерлер:
1) шын мәнiнде жұмысқа келгендер және iркiлiс себебi бойынша жұмыс iстемегендердi қоса;
2) қызметкердiң оған тапсырылатын жұмысқа сәйкестiгiн тексеру мақсатында жұмысқа сынақ мерзiмiмен қабылданғандар (маусымдық қызметкерлерге белгiленбейдi). Бұл қызметкерлер құрамдық тiзiмге еңбек мiндеттерiн жүзеге асыруды бастаған күннен енгiзiледi;
3) жеке еңбек шартының талаптары бойынша толық емес жұмыс күніне немесе толық емес жұмыс аптасына жұмысқа қабылданғандар. Бұл топқа "Қазақстан Республикасындағы Еңбек туралы" Заңға сәйкес жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығы белгiленген қызметкерлер санаты жатпайды (он төрт жастан он алты жасқа дейiнгi және он алты жастан он сегiз жасқа дейiнгi қызметкерлер; ауыр дене жұмыстарында және еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда iстейтiндер);
4) қызмет бабындағы iссапарларда жүргендер, сондай-ақ шетелдерде қызмет бабындағы қысқа мерзiмдi iссапарларда жүрген қызметкерлердi қоса, егер оларға сол ұйымдағы жалақысы сақталатын болса;
5) жұмыс берушiмен жұмысты үйiнде өз еңбегiмен орындау туралы жеке еңбек шартын;
6) ұйымнан тыс жерлерде уақытша жұмыс iстейтiндер (жүктелiм бойынша), егер олар жалақыны осы ұйымнан алатын болса;
7) басқа ұйымдардан жұмысқа уақытша тартылғандар, егер олардың жалақысы негiзгi жұмыс орны бойынша сақталмайтын болса;
8) жұмысты вахталық әдiспен орындау үшiн жiберiлген қызметкерлер;
9) уақытша жұмыста жоқ қызметкерлердiң (ауырғанына, жүктiлiгi және босануы бойынша демалыста, сәбиге күтiм жасау бойынша демалыста) орнына қабылданғандар;
10) ұйымда өндiрiстiк практика өткiзiп жүрген және жұмыс орнына немесе лауазымға қабылданған бiлiм беру мекемелерiнде оқитын студенттер (оқушылар);
11) жоғары оқу орындарының ғылыми-зерттеу секторлары жұмысқа тартқан жоғары оқу орындарының күндiзгi бөлiм студенттерi мен аспиранттары, егер олар штаттық лауазымға қабылданған болса;
12) бiрлескен кәсiпорындарда жұмыс iстейтiн басқа елдердiң жұмысшылары мен мамандары, сондай-ақ шетел жұмысшы күштерi - Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген квота шегiнде республика аумағында еңбек әрекетiн жүзеге асыру үшiн жұмыс берушi елден тысқары жалдаған шетел азаматтары және азаматтығы жоқ тұлғалар.

13. Сондай-ақ тiзiмдiк құрамға ұйымда уақытша жоқ болған қызметкерлер де кiредi:
1) ауруына байланысты жұмысқа келмегендер (еңбекке жарамсыздық қағазына сәйкес жұмысқа шыққанға дейiн ауырған бүкiл кезеңiне немесе мүгедектiкке шыққанға дейiн);
2) мемлекеттiк немесе қоғамдық мiндеттердi орындауға байланысты жұмысқа шықпағандар;
3) соның iшiнде құрылыс, монтаждау және реттеу жұмыстарын орындау мақсатында қызметтiк ұзақ мерзiмге iссапарға жiберiлгендер;
4) бiлiктiлiгiн арттыру немесе қайта даярлау үшiн бiлiм беру ұйымдарына немесе бiлiм беру қызметiмен айналысуға құқығы бар бiлiм беру ұйымдарына өндiрiстен қол үзiп жiберiлгендер, егер олардың жалақысы сақталатын болса;
5) ақы төленетiн жыл сайынғы еңбек демалысында, заңнамада көзделген реттерде берiлетiн ақы төленетiн жыл сайынғы қосымша еңбек демалысында жүргендер;
6) жүктiлiгi және босануы бойынша демалыста жүрген әйелдер, сондай-ақ жаңа туған нәрестелердi тiкелей перзентханадан асырап алған әйелдер (еркектер);
7) баласы республика заңнамаларында белгiленген жасқа толғанға дейiн оған күтiм жасау үшiн жалақысы сақталмай берiлетiн қосымша демалыста жүрген әйелдер, сондай-ақ жаңа туған нәрестелердi тiкелей перзентханадан асырап алған және жалақысы сақталмайтын қосымша демалыста жүрген әйелдер (еркектер);
8) бiлiм беру ұйымдарында не бiлiм беру қызметiмен айналысуға құқығы бар ұйымдарда оқитын (кешкi немесе сырттай) және емтихандар тапсыру, диплом жобасын (жұмысын) дайындау және қорғау, бiтiру емтихандарын тапсыру кезеңiнде ақы төленетiн немесе ақы төленбейтiн қосымша демалыста жүрген қызметкерлер, сондай-ақ тиiстi бiлiм беру ұйымдарына оқуға түсетiн және қызметкердiң арызы негiзiнде тараптардың келiсiмiмен түсу емтихандарын тапсыру үшiн жалақысы сақталмайтын демалыста жүрген қызметкерлер;
9) әкiмшiлiктiң рұқсатымен (қызметкердiң өтiнiшi негiзiнде) жалақысы сақталмайтын демалыста жүргендер;
10) өндiрiстегi iркiлiске байланысты ақысыз демалыста жүргендер;
11) ұйымның жұмыс кестесiне сәйкес, сондай-ақ жұмыс уақытының жиынтық есебiн шығарғанда артық iстеген уақыты үшiн демалыс күнi барлар;
12) демалыс немесе мереке (жұмыс iстемейтiн) күндерiндегi жұмыс үшiн қосымша демалыс күнiн алғандар;
13) ұжымдық еңбек дауларын шешу жөнiндегi ереуiлдерге қатысушылар;
14) әкiмшiлiк құқық бұзғаны үшiн әкімшілік қамауға алынған қызметкерлердi қоса, қыдырымпаздыққа салынғандар;
15) өкiм шыққанға дейiн тергеуде жатқандар.

14. Тiзiмдiк құрамға кiрмейтiн қызметкерлер:
1) азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша жұмыс iстейтiндер, егер бұл қызметкерлер басқа ұйымдардың тiзiмдерiнде болса;
2) басқа ұйымға уақытша жұмысқа жiберiлгендер, егер олардың негiзгi жұмыс орнындағы жалақысы сақталмайтын болса;
3) жұмыс берушi бiлiм беру ұйымдарында немесе бiлiм беру қызметiмен айналысуға құқығы бар бiлiм беру ұйымдарына өндiрiстен қол үзiп оқуға жiберiлген, жұмыс берушiнiң қаражаты есебiнен стипендия алатындар.

15. Белгiлi бiр күнгi қызметкерлер саны - бұл ұйымның тiзiмдiк құрамдағы қызметкерлер санының есептi кезеңдегi белгiлi бiр күнгi көрсеткiшi: айдың бiрiншi немесе соңғы күнгi, онда сол күнi қабылданғандарды қосады және жұмыстан кеткендердi шығарады.

16. Белгiленген кезең iшiнде қызметкерлердiң орта тiзiмдiк санын анықтау үшiн тiзiмдiк құрамдағы қызметкерлер санының күн сайынғы есебi жүргiзiледi, ол жұмыс берушiнiң актiлерi негiзiнде нақтылануға тиiс (қабылдау, қызметкерлердi басқа жұмысқа ауыстыру және жеке еңбек шартын тоқтату туралы бұйрықтар мен өкiмдер). Тiзiмдiк құрамдағы қызметкерлердiң әр күнгi саны қызметкерлердiң жұмыс уақытын пайдалануын есепке алу табелiнiң деректерiне сәйкес болуы қажет.
Есептi айдағы қызметкерлердiң орташа тiзiмдiк саны мереке (жұмыс iстемейтiн) және демалыс күндерiн қоса есептi айдың әрбiр күнтiзбектiк күндегi, яғни айдың 1-нен 30 немесе 31 (ақпан айы үшiн - 28 немесе 29-ын қоса) күнiн қоса, тiзiмдiк құрамның қызметкерлер санын қосу және алынған соманы айдағы күнтiзбектiк күндер санына бөлу жолымен есептеледi.
Демалыс немесе мереке (жұмыс iстемейтiн) күнгi тiзiмдiк құрамдағы қызметкерлер саны соның алдындағы жұмыс күнгi қызметкерлердiң тiзiмдiк санына тең деп қабылданады. Қатарынан екi немесе одан да көп демалыс немесе мереке (жұмыс iстемейтiн) күндер болса, осы күндердiң әрқайсысындағы тiзiмдiк құрамдағы қызметкерлер саны әлгi демалыс немесе мереке (жұмыс iстемейтiн) күндердiң алдындағы жұмыс күнгi тiзiмдiк құрамдағы қызметкерлер санымен теңдей етiп алынады.

17. Толық ай iстемеген ұйымдардағы (пайдалануға жаңадан құрылған, таратылған, өндiрiстiң маусымдық сипаты бар ұйымдардағы) қызметкерлердiң орташа тiзiмдiк саны ұйымның есептi айдағы барлық жұмыс күндерiндегi, жұмыс кезеңiндегi демалыс және мереке (жұмыс iстемейтiн) күндердi қоса, тiзiмдiк құрамдағы қызметкерлер санының қосындысын есептi айдағы күнтiзбелiк күндердiң жалпы санына бөлу жолымен анықталады.

18. Тоқсан iшiндегi қызметкерлердiң орташа тiзiмдiк саны ұйымның тоқсандағы жұмыс iстеген барлық айларындағы қызметкерлердiң орташа тiзiмдiк санын қосу және алынған санды үшке бөлу жолымен анықталады.

19. Жыл басынан бастап есептi айды қоса есептеген кезеңдегi қызметкерлердiң орташа тiзiмдiк саны жыл басынан бастап есептi айды қоса есептеген кезеңдегi барлық өткен айлардағы қызметкерлердiң орташа айлық санын қосу және жыл басынан бергi кезең iшiнде ұйымның жұмыс iстеген айларының санына әлгi қосындыны бөлу жолымен анықталады.

20. Қызметкерлердiң орташа жылдық тiзiмдiк саны есептi жылдың барлық орташа айларындағы қызметкерлердiң орташа санын қосу және алынған қосындыны 12-ге бөлу жолымен анықталады.

21. Егер ұйым толық жыл iстемесе (жұмыс сипаты маусымдық немесе пайдалануға есептiк жылдың қаңтарынан кейiн құрылған), онда қызметкерлердiң орташа жылдық тiзiмдiк саны ұйымның жұмыс iстеген барлық айларындағы қызметкерлердiң орташа тiзiмдiк санын қосып, алынған қосындыны 12-ге бөлу жолымен анықталады.

3. Қызметкерлердiң нақты саны
(орташа жалақыны есептеу үшiн алынатын)

22. Қызметкерлердiң нақты санын алу үшiн (орташа жалақыны есептеу үшiн алынатын) тiзiмдiк құрамдағы қызметкерлер санынан мынадай санаттағы қызметкерлер шығарылады:
1) жүктiлiгi және босануы бойынша демалыста жүрген әйелдер, сондай-ақ жаңа туған нәрестелердi тiкелей перзентханадан асырап алған әйелдер (еркектер);
2) республика бекiтiлген заңнамалары белгiлеген жасқа дейiн балаға күтiм жасау үшiн жалақысы сақталмайтын қосымша демалыста жүрген әйелдер, сондай-ақ жаңа туған нәрестелердi тiкелей перзентханадан асырап алған және жалақысы сақталмайтын қосымша демалыста жүрген әйелдер (еркектер);
3) құрылыс, монтаждау және реттеу жұмыстарын орындау үшiн қызметтiк iссапарға жiберiлгендер;
4) бiлiм беру ұйымдарында немесе бiлiм беру қызметiмен айналысуға құқығы бар ұйымдарда оқитын (кешкi немесе сырттай) және емтихандар тапсыру, диплом жобасын (жұмысын) дайындау және қорғау, бiтiру емтихандарын тапсыру кезеңiнде ақы төленетiн немесе ақы төленбейтiн қосымша демалыста жүрген қызметкерлер, сондай-ақ тиiстi бiлiм беру ұйымдарына оқуға түсетiн және қызметкердiң арызы негiзiнде тараптардың келiсiмiмен түсу емтихандарын тапсыру үшiн жалақысы сақталмайтын демалыста жүрген қызметкерлер;
5) өндiрiстегi iркiлiске байланысты ақысыз демалыста жүргендер.

23. Орташа жалақыны есептеу үшiн қабылданған санға есептелiп ескерiледi, атап айтқанда:
1) толық емес жұмыс күнiне немесе толық емес жұмыс аптасына қабылданған (ауыстырылған) қызметкерлердiң нақты саны есептi айдағы нақты iстелген адам-сағатты жұмыс күнiнiң бекiтiлген ұзақтығына бөлумен анықталады;
2) үйде жұмыс iстейтiндер саны оларға нақты есептелген бiр ай iшiндегi жалақы қорын есептi айдағы негiзгi қызметтегi бiр қызметкердiң орташа айлық жалақысына бөлу жолымен есептеп шығарылады;
3) жұмыс берушiмен құқықтық-азаматтық мағынада отырған шарттар бойынша ұйымдарда жұмыс iстеу үшiн тартылғандар, соның iшiнде Қазақстан Республикасының заңнамаларында көзделген реттерде қоғамдық жұмыстарға жiберiлген жұмыссыздар.
Осы Нұсқаудағы 23-тармақтың 3) тармақшасында көрсетiлген қызметкерлердiң есептi саны оларға бiр айға нақты есептелген жалақы қорын осы ұйымның бiр жұмысшысының орташа айлық жалақысына бөлумен анықталады.

24. Орташа жалақыны есептеу үшiн қабылданған санды айда (тоқсанда, жылда) толық iстемеген ұйымдар бойынша есептеу тәртiбi осы Нұсқауда 15-21-тармақтарында көрсетiлген тәртiппен бiрдей.

4. Ұйымның негізгі және негізгі емес қызметiнде
қамтылған қызметкерлер

25. Ұлттық есептер жүйесiне сәйкес, тауарлар мен қызмет көрсету өндiрiсi процесiнде өндiрiстiк бiрлiктер негiзгi және екiншi (негiзгi емес) қызметтi бiр жағынан, және екiншi жағынан қосымша қызметтi жүзеге асырады. Сондықтан еңбек бойынша есептiлiкте ұйымдар қызметкерлер санын негiзгi қызметте қамтылған қызметкерлер және екiншi (негiзгi емес) қызметте қамтылған қызметкерлер деп бөледі.
26. Негiзгi ұйымның қызметтегi қамтылған қызметкерлерге тiкелей негiзгi өнiм (тауарлар немесе қызмет көрсету) және басқа ұйымдарда немесе кәсiпорындарда өткiзiлуi мүмкiн негiзгiмен қатар сөзсiз алынатын жанама өнiмдер өндiрiсiнде қамтылған қызметкерлер жатады.
27. Екiншi ұйымның (негiзгi емес) қызметтегi қамтылған қызметкерлерге қызметтiң өзге (негiзгiден басқа) түрлерiне жататын жұмыстарды орындайтын қызметкерлер жатады.
28. Қызметтiң көмекшi түрiмен айналысатын қызметкерлер қызметтiң негiзгi және екiншi (негiзгi емес) түрлерiн жүргiзу үшiн iс жүзiнде жағдай жасайды. Көмекшi қызметтiң нәтижесi болып табылатын өнiм, ұйымның өз iшiнде пайдалануға арналады.

5. Қызметкерлер құрамының санаттары

29. Еңбек бойынша статистикалық есептiлiкте қызметкерлер саны негiзгi екi санатқа бөлiнедi: жұмысшылар және қызметшiлер.

30. Жұмысшыларға тауарлар (қызмет) өндiру процесiне тiкелей қатысатын, сондай-ақ жөндеу, жүк алып өту, жолаушылар тасымалдау, материалдық қызмет көрсетумен айналысатын тұлғалар жатады.

31. Әкiмшiлiк-шаруашылық, басқарушылық функцияларын, сондай-ақ инженерлiк-техникалық, экономикалық және басқа жұмыстармен айналысатын адамдар жатады.

32. Ұйымдағы жұмыспен қамтылған барлық қызметкерлер Қазақстан Республикасының қазiргi күшi бар заңдарына сәйкес жұмыс топтары бойынша бөлiнедi.

33. Кәсiп деп адамның оқу нәтижесiнде алған мамандығы (бiлiктiлiгi) емес, табыс (еңбекақы) әкелетiн, яғни атқаратын лауазымы, жұмысы немесе жұмыс орнында орындайтын кез келген пайдалы қызметi түсiнiледi.

34. Жұмыс топтары бойынша қызметкерлердi жiктеу мынадай негiзгi топтар бойынша жүзеге асырылады:
1) ұйым басшыларын қоса барлық деңгейдегi билiк органдары мен басқармалардың басшылары (өкiлдерi);
2) бiлiктiлiктiң жоғары деңгейiндегi мамандар;
3) бiлiктiлiктiң орта деңгейiндегi мамандар (көмекшi қызметкерлер);
4) ақпараттар дайындаумен, құжаттамаларды ресiмдеумен, есеп жүргiзу және қызмет көрсетумен айналысатын қызметшiлер;
5) қызмет көрсету, тұрғын үй-коммуналды шаруашылық, сауда саласындағы және қызметтiң сабақтас түрлерiндегi қызметкерлер;
6) ауыл, орман, аңшылық шаруашылықтарындағы, балық өсiру және балық аулаудағы бiлiктi қызметкерлер;
7) iрi және ұсақ өнеркәсiптiк ұйымдардың, көркемөнер кәсiпшiлiгiнiң, құрылыстың, көлiктiң, байланыстың, геология мен жер қойнауын барлаудың бiлiктi жұмысшылары;
8) операторлар, аппаратшылар, қондырғылар мен машиналар машинистерi және темiр ұсталары-құрастырушылар;
9) бiлiктiлiгi жоқ жұмысшылар.

6. Жалақы қоры

35. Ұйымдар еңбек жөнiндегi есептерiнде қызметкерлер еңбегiне ақы төлеу үшiн есептелген жалақы қорын көрсетедi.

36. Жалақы қоры (еңбегiне ақы төлеу) - Қазақстан Республикасының заңнамаларға сәйкес және олардың қаржыландыру көзi мен оларды нақты төлеу мерзiмiне байланыссыз, салықтар мен басқа да ұстап қалулар (табыс салығы, жинақтаушы зейнетақы қорларына мiндеттi зейнетақы жарнасы) ескерiлген, ұйымның қызметкерлердiң еңбегiне есептелген ақы төлеу үшiн ақшалай және заттай нысандағы жиынтықты ақшалай қаражаттары (лауазымдық айлықақылар (тарифтiк мөлшерлемелер), қосымша төлемдер, үстеме ақылар, сыйлықақылар және өзге де ынталандыру мен өтемдiк сипаттағы төлемдер).
Жалақы қорында ақша да, сондай-ақ ақша бiрлiгiне ауыстырылған заттай ақы төлеу нысанындағы да барлық төлемдер ескерiледi.

37. Төлеу үшiн есептелген ақшалай сомалар, заңнамаларға сәйкес, қызметкерлерге жұмыс iстелмеген уақытқа (жыл сайынғы демалыс, мерекелiк күндер) төлеу үшiн есептелген ақшалай сомаларды қоса, қызметкерлермен жалақысы бойынша есеп айырысатын төлем құжаттарына сәйкес көрсетiледi. Көрсетiлген сомалар "бруттоға", (Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкес салықтар мен басқа да ұстап қалулар шегерiлмеген), келтiрiледi.

38. Ақы төленетiн жыл сайынғы еңбек демалыстарына, ақы төленетiн жыл сайынғы қосымша еңбек демалыстарына есептелген сомалар осы айдың демалыс күндерiне келетiн сомада ғана есептi айда көрсетiледi. Келесi айдағы демалыс күндерi үшiн есептелетiн сома келесi айдың есебiне кiредi.

39. Еңбекке ақы заттай төленген жағдайда еңбек жөнiндегi есептерге қызметкерлерге берiлетiн заттай тауарлар мен қызмет көрсетулердiң құндық бағасы кiргiзiледi.

40. Жалақы қорына қосылатындар:
1) қызметкерлерге орындалған жұмыс немесе нақты жұмыс iстелген уақыт үшiн тарифтiк мөлшерлемелер, лауазымдық (базалық) айлықақылар, түскен табыстан пайызбен және үлеспен келiсiмдi бағаламалар бойынша, ұйымда қабылданған еңбекке ақы төлеудiң нысандары мен жүйелерiне байланысты емес, есептелген жалақы;
2) жұмыс режимi және еңбек жағдайларына байланысты өтемдiк төлемдер:
экологиялық апат және радиациялық қатер аймақтарында тұрғаны үшiн Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкес жүргiзiлетiн төлемдер;
еңбек жағдайлары үшiн қосымша төлемдер (ең негiзгi еңбек жағдайында, сондай-ақ өте ауыр және өте зиянды еңбек жағдайларында жұмыс iстегенi үшiн);
түнгi уақытта жұмыс iстегенi үшiн қосымша төлемдер;
демалыс және мереке (жұмыс iстемейтiн) күндерiндегi жұмыстарға ақы төлеу;
жұмыс кезiнен тыс уақыттағы жұмысқа ақы төлеу;
жер астындағы жұмыстарда ұдайы болатын қызметкерлерге шахтадағы (рудниктегi) оқпаннан жұмыс орнына дейiн және кейiн қайтатын нормативтiк уақыт үшiн қосымша төлемдер;
геологиялық барлау, топографиялық-геодезиялық және басқа дала жұмыстарында iстейтiн қызметкерлерге Қазақстан Республикасының заңнамалары белгiлеген мөлшерде берiлетiн далалық қаражат;
тұрақты жұмысы жол үстiнде өтетiн немесе жол жүру сипаты бар, немесе қызмет көрсету учаскелерi шегiнде қызметтiк жол жүрумен байланысты Қазақстан Республикасының заңнамаларымен белгiленген мөлшерде тәулiктiк ақының орнына жалақыға қосылатын төлемақылар;
жұмыс графигiнде көзделген, вахта кезеңiнде жұмысты вахталық әдiспен орындау кезiнде жұмыс жүргiзу орындарында болған әрбiр күнтiзбелiк күнге, сондай-ақ ұйымның орналасқан жерiнен жұмыс iстейтiн жерге дейiнгi жолдағы және керi қайту жолындағы нақты күндерге төленетiн үстеме ақылар;
қызметкерлерге жұмысты вахталық әдiспен ұйымдастыру кезiндегi жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығынан тыс жұмысқа байланысты, жұмыс уақытының жиынтық есебiне және заңнамамен белгiленген басқа жағдайларда демалыс (қол бос уақыт) күндерi үшiн төленетiн үстеме ақылар;
3) ынталандыру сипатындағы төлемдер:
тарифтiк мөлшерлемелер мен лауазымдық айлықақыларға үстеме ақылар (еңбек сiңiрген жылдары, жұмыс стажы, кәсiби шеберлiгi, мемлекеттiк тiлдi бiлуi, ғылыми дәрежесi, дипломатиялық рангi және тағы басқалар), бiр жолғы ақшалай сыйақылар;
өндiрiстiк нәтижелерi үшiн сыйлықақылар (тұрақты немесе мерзiмдi сипаттағы, олардың төлем көздерiне байланысты емес);
төлем көздерiне байланысты емес бiржолғы сыйлықақылар;
бiр жылдық жұмыс қорытындысы бойынша сыйақылар;
ұжымдық шартпен немесе жұмыс берушiнiң актiлерiмен анықталған басқа да төлемдер мен көтермелеулер;
4) жұмыс iстелмеген уақытқа ақы төлеу:
жыл сайынғы еңбек және қосымша еңбек демалыстарына ақы төлеу, пайдаланылмаған демалыс үшiн ақшалай төленетiн өтемақы;
жұмыстағы арнаулы үзiлiстерге ақы төлеу, жасөспiрiмдердiң жеңiлдiктi сағаттарына ақы төлеу;
мемлекеттiк немесе қоғамдық мiндеттердi орындауға тартылған қызметкерлердiң жұмыс уақытына ақы төлеу;
қызметкерлердiң кiнәсынан болмаған iркiлiстерге ақы төлеу;
амалсыздан жұмыссыз жүрген уақыт үшiн ақы төлеу;
жұмыс уақытын амалсыздан толық iстемеген қызметкерлерге ұйым қаражаты есебiнен төленетiн сомалар;
бiлiм беру ұйымдарына немесе бiлiм беру қызметiмен айналысуға құқығы бар ұйымдарға өндiрiстен қол үзiп бiлiктiлiгiн арттыру және қайта даярлау үшiн жiберiлген қызметкерлерге негiзгi жұмыс орны бойынша есептелген жалақы;
5) өзiнiң негiзгi жұмысынан босатылмастан қызметтердi қоса атқарғаны (қызмет көрсету аймақтарын кеңейткенi) немесе жұмыста уақытша болмаған қызметкердiң мiндеттерiн орындағаны үшiн төленетiн қосымша ақы сомалары;
6) еңбек мiндеттерiн орындауға байланысты алған еңбек жарақатынан, кәсiптiк аурудан немесе денсаулығына өзге де зақым келуден еңбекке жарамдылығын жоғалтқан жағдайда бұрынғы жалақысы мен жаңа жұмысындағы жалақысының арасындағы айырмашылықты төлеу сомасы;
7) газет, журнал және өзге де бұқаралық ақпарат құралдарының редакциялары қызметкерлерiнiң тiзiмдiк құрамында тұрған қызметкерлерге төленетiн қаламақы;
8) тарифтiк мөлшерлемеге (айлықақыға) қосымша төлене ме немесе негiзгi ақы төлеу болып табыла ма, оған байланысты емес пайыздық немесе комиссиялық сыйақылар, атап айтқанда, штаттағы делдалдарға;
9) ұйымда өндiрiстiк практикадан өтiп жүрген және жұмыс орындарына немесе лауазымдарға алынған бiлiм беру ұйымдарында оқитын студенттердiң (оқушылардың) еңбегiне ақы төлеу;
10) жұмыс берушiлермен жасалған шартқа сәйкес ұйымда отырылған құқықтық-азаматтық жұмыс iстеу үшiн тартылған тұлғалардың орындаған жұмыстары үшiн, соның iшiнде Қазақстан Республикасының заңнамаларында көзделген жағдайларда қоғамдық жұмыстарға жiберiлген жұмыссыздарға есептелген, осы тұлғаларға қалай тiкелей қолдарына берiлсе, солай ұйымдарға да аударылған сомалар;
11) әскери қызметтегi мiндеттерiн орындауға байланысты алатын әскери қызметшiлер мен iшкi iстер органдарының қызметкерлерiне төленетiн төлемдердiң барлық түрлерi;
12) ұйым қызметкерлерiнiң тiзiмдiк құрамында тұрмайтын, жұмысты (қызмет көрсетудi) азаматтық-құқықтық сипаттағы шарт жасасу бойынша орындайтын тұлғалардың еңбегiне ақы төлеу. Мұның өзiнде бұл қызметкерлердiң еңбегiне ақы төлеу қаражатының көлемi осы шарт бойынша жұмысты (қызмет көрсетудi) орындау сметасына және төлем құжаттарына сүйенiп анықталады;
13) заттай ақы төлеу ретiнде берiлетiн өнiмнiң құны.

41. Бiр қызметкердiң орташа айлық атаулы жалақысы есептелген жалақы қорының сомасын қызметкерлердiң нақты санына бөлу жолымен анықталады.

7. Жалақы қорында есепке алынбайтын төлемдер
мен шығыстар

42. Ұйымның (заңды тұлғаның) тарауына, жұмыс берушiнiң (жеке тұлғаның) қызметiн тоқтатуына, қызметкерлердiң санын немесе штатты қысқартуға байланысты жеке еңбек шартын бұзу нәтижесiнде оларды шығару (босату) кезiнде төленетiн өтем сомалары.

43. Осы ұйымда жұмыс iстемейтiн адамдарға (зейнеткерлерге, мүгедектерге, қаза тапқан қызметкерлердiң отбасына) көрсетiлетiн материалдық көмек.

44. Қызметкердiң орындаған жұмысына байланысты емес жағдайларда, қызметкерге: үйлену тойына, нәрестелi болған кезде, ақылы медициналық операция жасатуға, жерлеуге бiр жолғы ретте көрсетiлетiн материалдық көмек және құжатпен дәлелденген жағдайда жаппай сипаты жоқ басқа да төлемдер.

45. Жұмыс берушiнiң кiнәсiнен алған жарақатына немесе денсаулығына өзге де зақым келсе келтiрiлген зиянды өтеуге қызметкерге сақтандыру өтемi төленбейтiн кезде Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерiнде көзделген тәртiп пен жағдайларда қызметкерге төленетiн төлемақылар.

46. Жұмыс берушiнiң қаражаты есебiнен төленетiн жалпы ауруына, еңбек жарақатына немесе кәсiби ауруына, жүктiлiгi мен босануына байланысты еңбекке уақытша жарамсыздығы бойынша әлеуметтiк жәрдемақылар, сондай-ақ бала асырап алған әйелдерге (еркектерге) төленетiн әлеуметтiк жәрдемақылар.

47. Қызметкерлердi оқытуға байланысты шығыстар (осы Нұсқаудағы 40-тармақтың 4-тармақшасының тоғызыншы абзацында көрсетiлген жалақыға кететiн шығыстардан басқа):
1) кешкi және сырттай бiлiм беру ұйымдарында, сырттай аспирантурада оқитын, сондай-ақ аспирантураға түсетiн қызметкерлерге берiлетiн оқу демалыстарына ақы төлеу;
2) жұмыс берушi (ұйымдар) оқу орындарына оқуға жiберген студенттер мен оқушыларға тараптардың келiсiмi бойынша ұйымның қаражаты есебiнен төленетiн стипендиялар;
3) Қазақстан Республикасының Президентi тағайындаған мемлекеттiк Арнаулы стипендияларды, Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейтiн мемлекеттiк стипендияларды төлеу.

48. Халықаралық немесе шетелдiк бейкоммерциялық және қайырымдылық ұйымдары берген, грант түрiнде алынған сомалар.

49. Қызметкерлерге үй салу, сатып алу, тұрғын үй жағдайларын жақсарту үшiн берiлетiн материалдық көмек, субсидиялар, қызметкерлерге осы және басқа мақсаттарға берiлген несиелердi (соның iшiнде ипотекалық) өтеу үшiн шығыстар.

50. Өкiлдiк шығыстар.

51. Тараптардың келiсiмi бойынша ғылым, әдебиет, өнер, өнертабыс шығармаларын жасауға, басуға және өзге де пайдалануға шарт бойынша төленетiн авторлық сыйақылар (осы Нұсқаудағы 40-тармақтың 7-тармақшасында көрсетiлген сомалардан басқа).

52. Қазақстан Республикасының заңнамаларда белгiленген нормалар шегiнде және олардан тыс қызмет бабындағы iссапар кезiн өтеу (iссапарда болған уақыттағы тәулiктiк ақыны қоса тағайындалған жерге дейiн бару және қайту шығыстары, тұрғын үй-жайды жалдау бойынша шығыстар).

53. Тараптардың келiсiмi бойынша қызметкерлердiң басқа жердегi жұмысқа ауыстырылуына байланысты шығыстарын өтеу.

54. Тараптардың келiсiмi бойынша қызметкерге жеке автомобилiн қызмет мақсатында пайдаланғаны үшiн материалдық шығындарын (еңбек ақысын төлеу сомаларынсыз) өтеу.

55. Соның iшiнде құрылыс, монтаждау және реттеу жұмыстарын орындау мақсатында қызметтiк ұзақ мерзiмге iссапарға жiберiлгендер және пәтерлiк ақылар орнына негiзгi жұмыс орны бойынша сақталатын орташа табысының сомалары.

56. Қызметкерлерге берiлген арнаулы киiм мен аяқ киiмнiң және басқа жеке қорғану құралдарының, сабын және басқа жуу құралдарының, зарарсыздандыру құралдарының, сүттiң және емдеу-профилактикалық тамақтанудың құны немесе ұйым әкiмшiлiгi оларды бермеген жағдайда қызметкерлердiң өздерi сатып алған арнаулы киiм мен аяқ киiм және басқа жеке қорғану құралдары үшiн шығындарын өтеу.

57. Мәдени-ағарту, сауықтыру және басқа iс-шараларды жүргiзуге кеткен шығыстар (осы Нұсқаудағы 6-тарауда көрсетiлген сомалардан басқа).

58. Экономиканың жекелеген салаларындағы қызметкерлерге ақысыз берiлген тамақ пен өнiмдердiң құны, қызметкерлерге ақысыз берiлетiн тұрғын үй мен коммуналдық қызметке ақы төлеу бойынша шығыстар немесе оларды ақысыз бермегендiгi үшiн ақшалай өтемақының сомасы (Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкес).

59. Ұйымның тамақтану құнын төлеуi (толықтай немесе iшiнара), соның iшiнде (талондар түрiнде асханаларда, дәмханаларда) Қазақстан Республикасы заңдарында көзделгеннен тыс.

60. Қызметкерлердiң тұрғын жай (пәтер ақысы, жатақханадағы орынға, жалға) мен коммуналдық қызметке ақы төлеу бойынша шығыстарының орнын толтыру ретiнде Қазақстан Республикасы заңнамаларда көзделгеннен тыс ұйымның төлеген сомалары.

61. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес ақысыз берiлетiн, кейiннен жеке тұрақты пайдалануында қалатын заттардың (арнаулы киiмдi, киiм-кешектi қоса) құны немесе оларды төмендетiлген бағамен сатуға байланысты жеңiлдiктер сомасы (осы Нұсқаудың 56-тармақта көрсетiлген шығыстардан басқа).

62. Қызметкерлерге жұмыс берушiнiң қаражаты есебiнен денсаулық сақтау, бiлiм беру, туризм және демалыс қызметтерiнiң әр түрiн көрсететiн тиiстi ұйымдарға ақы төлеу бойынша шығыстар, сондай-ақ тараптардың ескеру келiсiмi бойынша ата-аналардың балаларын мектепке дейiнгi мекемелерде ұстағаны үшiн төлемнiң орнын толтыру бойынша шығыстар.

63. Жалпы пайдаланудағы көлiкпен, арнаулы маршруттармен, ведомстволық көлiкпен жұмыс орнына бару ақысын төлеу.

64. Жұмыс берушiнiң қаражаты есебiнен ұйымдар өз қызметкерлерiнiң пайдасы үшiн жасасқан жеке басты, мүлiктi және өзге де сақтандыру шарттары бойынша ұйымдар төлейтiн сақтандыру төлемдерi (жарналары).