Об утверждении Правил функционирования Национальной межбанковской системы платежных карточек на основе микропроцессорных карточек

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 23 декабря 2002 года N 510. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 февраля 2003 года N 2158. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 31 августа 2016 года № 217

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 31.08.2016 № 217 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

С целью совершенствования и развития безналичной формы расчетов на территории Республики Казахстан, Правление Национального Банка Республики Казахстан постановляет :

1. Утвердить прилагаемые Правила функционирования Национальной межбанковской системы платежных карточек на основе микропроцессорных карточек.

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

3. Управлению платежных систем (Мусаев Р.Н.):
1) совместно с Юридическим департаментом (Шарипов С.Б.) принять меры к государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления;
2) в десятидневный срок со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан довести настоящее постановление до сведения заинтересованных подразделений центрального аппарата, филиалов Национального Банка Республики Казахстан, банков второго уровня и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций, имеющих лицензию Национального Банка Республики Казахстан на осуществление переводных операций и ведение банковских счетов.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Жангельдина Е.Т.

Председатель
Национального Банка

Утверждены
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 23 декабря 2002 г. N 510
"Об утверждении Правил функционирования
Национальной межбанковской системы
платежных карточек на основе
микропроцессорных карточек"

Правила функционирования
Национальной межбанковской системы платежных карточек
на основе микропроцессорных карточек

<*>
Сноска. По всему тексту слова "процессинговой организацией", "процессинговой организации", "процессинговую организацию", "процессинговая организация", "Процессинговая организация" заменены словами "специальной организацией", "специальной организации", "специальную организацию", "специальная организация", "Специальная организация" - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 371 (вводится в действие с 1 января 2005 года).

Настоящие Правила определяют порядок организации и функционирования Национальной межбанковской системы платежных карточек на основе микропроцессорных карточек (далее - система) и регулируют отношения, связанные с осуществлением безналичных платежей и получением наличных денег и/или иных операций с использованием платежных карточек системы.

Глава 1.
Основные положения

1. Национальная межбанковская система платежных карточек предназначена для осуществления платежей и иных операций на территории Республики Казахстан с использованием платежных карточек, выпущенных банками-участниками системы. <*>
Сноска. Пункт 1 в новой редакции - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 370 .
2. (Пункт исключен - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 371 (вводится в действие с 1 января 2005 года).
3. (Пункт исключен - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 371 (вводится в действие с 1 января 2005 года).
4. В настоящих Правилах используются понятия, предусмотренные Законом Республики Казахстан "О платежах и переводах денег" и постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 августа 2000 года N 331 "Об утверждении Правил выпуска и использования платежных карточек в Республике Казахстан", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан под N 1260,
а также следующие понятия:
1) аннулирование - признание карточки недействительной и изъятие ее из обращения;
2) банк-участник системы - банк или организация, осуществляющая отдельные виды банковских операций, выполняющие в системе функции эмитента и/или эквайера, а также Национальный Банк Республики Казахстан;
3) держатель карточки системы - физическое лицо, имеющее право пользоваться платежной карточкой системы в соответствии с договором о выдаче платежной карточки системы;
4) код банка-участника системы - цифровое обозначение банка-участника системы, присвоенное ему для его идентификации в системе;
5) он-лайн - режим обмена информацией по платежам с использованием платежных карточек системы при непосредственной связи торгового терминала и банкомата с специальной организацией в момент совершения операции;
6) офф-лайн - режим обмена информацией по платежам с использованием платежных карточек системы без установления связи между специальной организацией и торговым терминалом в момент совершения операции;
7) персонализация - процесс присвоения платежной карточке системы информации, идентифицирующей ее владельца и/или эмитента путем записи такой информации в интегральной микросхеме платежной карточки системы и нанесения идентификационных надписей на ее поверхность;
8) платежная карточка системы (далее - карточка системы) - платежная карточка, выпущенная банком-участником системы и используемая в системе в целях осуществления операций, определенных законодательством Республики Казахстан и/или системой;
9) предприниматель - юридическое лицо или физическое лицо, занимающееся предпринимательской деятельностью без образования юридического лица, которые вправе принимать карточки системы для оплаты их товаров и услуг;
10) торговый терминал - электронно-механическое устройство, посредством которого производится безналичная оплата товаров и услуг и получение наличных денег с использованием карточек системы;
11) стоп-лист - список карточек системы, запрещенных к использованию;
12) счет системы - счет специальной организации в Национальном Банке Республики Казахстан (далее - Национальный Банк), предназначенный для учета денег банков-участников системы, используемых для обеспечения своевременного и бесперебойного осуществления переводов денег по результатам клиринга;
12-1) специальная организация - специальная организация, созданная банками-участниками системы, в целях осуществления процессинга и клиринга межбанковских платежей в рамках системы и обеспечивающая управление функционированием системы;
13) участники системы - юридические и физические лица, у которых возникают права и обязанности в рамках системы в соответствии с заключенными договорами и законодательством Республики Казахстан;
14) (подпункт исключен - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 370 ). <*>
Сноска. Пункт 4 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 371 (вводится в действие с 1 января 2005 года); постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 370 .

Глава 2.
Правовая основа организации
и функционирования системы

5. Правовую основу организации и функционирования системы обеспечивают настоящие Правила, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, а также договоры, заключаемые между участниками системы.
6. (Пункт исключен - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 371 (вводится в действие с 1 января 2005 года).
7. Договор между банком-участником системы и специальной организацией должен содержать следующие обязательные условия:
1) права и обязанности банков-участников системы и специальной организации;
2) способы и порядок обмена платежными документами и иной информацией о платежах;
3) требования к соблюдению режима информационной безопасности и хранения банковской тайны;
4) сроки и способы переводов денег по результатам клиринга платежей, осуществленных с использованием карточек системы;
5) условия выпуска и перевыпуска карточек системы, а также их блокирования и аннулирования;
6) ответственность банка-участника системы и специальной организации за невыполнение условий договора;
7) процедуру разрешения спорных ситуаций, связанных с осуществлением платежей с использованием карточек системы;
8) порядок расторжения договора и изменения условий договора.
В договоре между специальной организацией и банком-участником системы могут быть предусмотрены иные дополнительные условия, не противоречащие законодательству Республики Казахстан. <*>
Сноска. Пункт 7 с дополнениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 370 .
8. Банки-участники системы самостоятельно определяют финансово-экономическую политику в отношении своих клиентов (держателей карточек системы и предпринимателей) и объемы выпуска карточек системы.
9. Специальная организация представляет в Национальный Банк информацию об операциях, связанных с осуществлением платежей и переводов денег с использованием карточек системы, по формам и в сроки, установленные Национальным Банком.

Глава 3. Специальная организация

10. В рамках системы на специальную организацию возлагается осуществление следующих функций:
1) прием и обработка платежных документов, формируемых при осуществлении платежей с использованием карточек системы;
2) осуществление межбанковского клиринга платежей, осуществленных с использованием карточек системы, и передача информации о чистых позициях банков-участников системы Республиканскому государственному предприятию на праве хозяйственного ведения "Казахстанский центр межбанковских расчетов Национального Банка Республики Казахстан" (далее - центр) для осуществления переводов денег по результатам клиринга в межбанковской системе переводов денег;
3) персонализация и выдача банкам-участникам системы готовых к выпуску платежных карточек;
4) регистрация и учет платежных карточек, обращающихся в рамках системы;
5) формирование и рассылка стоп-листа;
6) обеспечение взаимодействия с банками второго уровня и организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций (далее - банк) по вопросам вступления в систему;
7) организация технического и информационного обеспечения взаимодействия участников системы;
8) реализация на базе системы совместных проектов с государственными органами и другими организациями;
9) обеспечение бесперебойного и круглосуточного приема и обработки сообщений в системе;
10) формирование и распространение нормативно-справочной информации, касающейся функционирования системы;
11) ведение справочника банков-участников системы;
12) обеспечение безопасного функционирования системы, разработка и доведение до банков-участников системы требований по поддержанию безопасного функционирования системы;
13) иные функции в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Глава 4. Банки-участники системы

11. Взаимоотношения между банками-участниками системы регулируются настоящими Правилами и договорами, заключенными в рамках системы.
12. Размер комиссионного вознаграждения, уплачиваемого банками-участниками системы друг другу по операциям, осуществленным в рамках системы, устанавливается тарифным соглашением, действующим в рамках системы.
13. В рамках системы банк, являющийся эквайером, осуществляет следующие основные функции:
1) заключение договоров с предпринимателями о приеме карточек системы при оплате товаров, работ и услуг;
2) размещение информационных материалов у предпринимателя, указывающих на то, что у данного предпринимателя производится реализация товаров, работ и услуг с использованием карточек системы;
3) ведение банковских счетов предпринимателей;
4) сбор и обработка информации об операциях, осуществленных с использованием платежных карточек (платежных документов), поступившей от предпринимателей;
5) рассылка обновленных стоп-листов предпринимателям;
6) передача платежных документов по платежам, совершенным держателями карточек системы, являющимися клиентами других банков-участников системы, в специальную организацию;
7) обмен информацией с специальной организацией в соответствии с технологией работы системы;
8) осуществление установки и обслуживания торговых терминалов и банкоматов;
9) иные функции в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
14. В рамках системы эмитент осуществляет следующие основные функции:
1) выпуск карточек системы;
2) ведение карт-счетов;
3) формирование и подача заявки в специальную организацию для занесения реквизитов карточек системы в стоп-лист;
4) иные функции в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
15. Выход из системы осуществляется на основании письменного заявления банка-участника системы о добровольном выходе из системы при соблюдении им следующих обязательных условий:
1) направление специальной организацией письменного заявления о выходе из системы не менее, чем за один месяц до предполагаемого выхода;
2) публикация сообщения о выходе из системы не менее, чем в двух республиканских газетах;
3) погашение всех задолженностей перед участниками системы и специальной организацией по операциям, осуществленным с использованием карточек системы;
4) (подпункт исключен - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 370 );
5) принятие обязательства неразглашения информации, составляющей коммерческую тайну в рамках системы.
16. Исключение банка-участника из системы осуществляется по любому из следующих оснований:
1) систематическое (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) нарушение правил функционирования системы;
2) систематическое (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) ненадлежащее исполнение своих договорных обязательств перед участниками системы;
3) аннулирование у банка-участника системы лицензии на проведение банковских операций;
4) принятие судом решения о прекращении деятельности банка;
5) принятие банком решения о добровольном прекращении своей деятельности;
6) лишение банка-участника системы статуса пользователя межбанковской системы переводов денег.
17. Участие банка-участника системы в системе может быть приостановлено в следующих случаях:
1) банк-участник системы не может и/или отказывается выполнять свои обязательства по платежам, осуществленным с использованием карточек системы;
2) приостановление Национальным Банком лицензии на проведение банковских операций;
3) приостановление расходных операций банка-участника системы по его корреспондентскому счету, открытому в Национальном Банке, и в межбанковской системе переводов денег в порядке и на условиях, предусмотренных законодательством и договорами;
4) по иным основаниям, согласованным между банками-
участниками системы.
18. С даты выхода из системы либо исключения из системы банк не вправе использовать объекты интеллектуальной собственности системы (логотип, товарный знак и другие) и должен своевременно уведомить своих клиентов о выходе из системы в сроки и порядке, определенные в договорах, заключенных между банками и их клиентами.
19. При выходе или исключении из системы банка-участника системы его код вносится в стоп-лист.
20. Банки-участники системы принимают на себя обязательства не разглашать сведения, полученные в ходе выполнения своих функций, составляющие коммерческую тайну любого участника системы.

Глава 5.
Порядок выпуска и изъятия карточек системы

21. Выпуск карточек системы осуществляется банками-участниками системы в соответствии с требованиями нормативных правовых актов Национального Банка, регулирующих обращение платежных карточек в Республике Казахстан.
22. Допускается совмещение карточек системы с другими системами платежных карточек, в том числе основанными на использовании платежных карточек с магнитной полосой.
23. Карточки системы могут выполнять функции, не связанные с осуществлением платежей и получением наличных денег. Выполнение с использованием карточек системы функций, не связанных с осуществлением платежей и получения наличных денег, оговаривается в соответствующих договорах, заключенных между участниками системы. <*>
Сноска. Пункт 23 с изменениями - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 370 .
24. Изъятие карточек системы у их держателей осуществляется в соответствии с условиями договоров, заключенных между эмитентом и держателями. Изъятая платежная карточка подлежит аннулированию.

Глава 5-1. Общие требования к системе <*>
Сноска. Правила дополнены новой главой 5-1 - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 371 (вводится в действие с 1 января 2005 года).

24-1. Карточки системы имеют на лицевой стороне логотип системы и принимаются для обслуживания всеми банками-участниками системы. Логотип системы разрабатывается и утверждается специальной организацией.
24-2. Форматы передачи информации, применяемые в системе, спецификации и иные стандарты системы разрабатываются и утверждаются специальной организацией и соблюдаются всеми участниками системы.

Глава 6.
Порядок осуществления платежей с использованием
карточек системы

25. Все платежи в системе осуществляются в национальной валюте Республики Казахстан.
26. Карт-счета держателей карточек системы могут вестись как в национальной валюте Республики Казахстан, так и в иностранной валюте.
27. Платежи с использованием карточек системы осуществляются в соответствии с нормативным правовым актом Национального Банка, регулирующим порядок использования платежных карточек в Республике Казахстан.
28. Передача и прием платежных документов в системе осуществляются электронным способом, если иное не установлено настоящими Правилами.
29. (Пункт исключен - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 371 (вводится в действие с 1 января 2005 года).
30. Осуществление операций с использованием карточек системы может осуществляться как в режиме офф-лайн, так и в режиме он-лайн.
31. Процессинг по платежам, осуществленным на территории Республики Казахстан, и/или осуществление клиринга межбанковских платежей с использованием карточек системы производится специальной организацией в соответствии с договором, заключенным между банком-участником системы и специальной организацией. <*>
Сноска. Пункт 31 в новой редакции - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 371 (вводится в действие с 1 января 2005 года).
32. Оплата товаров, работ и услуг с использованием карточек системы должна быть подтверждена двумя экземплярами торгового чека на сумму платежа. Первый экземпляр торгового чека остается у предпринимателя, второй выдается держателю карточек системы.
33. Все платежные документы по платежам, осуществленным с использованием карточек системы, передаются предпринимателем эквайеру в электронном виде. В случае невозможности передачи платежных документов в электронном виде, предприниматель представляет эквайеру торговые чеки по всем осуществленным у него платежам с использованием карточек системы, на основании которых эквайер формирует платежные документы.
34. Все платежные документы, полученные эквайером от предпринимателя по платежам, совершенным держателями карточек системы, не являющимися клиентами данного эквайера, передаются в специальную организацию для обработки и осуществления платежей и переводов денег между банками-участниками системы.
34-1. Прием и обработка платежей по операциям, осуществленным в системе с использованием платежных карточек, эмитированных нерезидентами, а также платежей, поступающих от международных платежных систем в адрес банков-участников системы по операциям, осуществленным за пределами Республики Казахстан с использованием карточек системы, производятся специальной организацией. <*>
Сноска. Глава дополнена новым пунктом 34-1 - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 371 (вводится в действие с 1 января 2005 года).
35. Полученные специальной организацией платежные документы обрабатываются на основе многостороннего клиринга и чистые позиции по каждому банку-участнику системы передаются в центр для осуществления переводов денег по результатам клиринга в межбанковской системе переводов денег.
36. В целях обеспечения своевременного осуществления перевода денег по результатам клиринга банк-участник системы должен ежедневно обеспечивать на счете системы в качестве неснижаемого остатка сумму денег в размере, определяемом в соответствии с пунктом 39 настоящих Правил.
37. В случае отсутствия или недостаточности денег у банка-участника системы, имеющего дебетовую чистую позицию, для осуществления перевода денег по результатам клиринга в межбанковской системе переводов денег, специальная организация вправе дать указание о переводе денег со счета системы на позицию банка-участника системы в межбанковской системе переводов денег в пределах суммы денег, необходимой для осуществления перевода денег в соответствии с дебетовой чистой позицией данного банка-участника системы, в порядке и сроки, предусмотренные договором, заключенным между банком-участником системы и специальной организацией.
38 . В случае использования неснижаемого остатка денег для выполнения обязательств банка-участника системы по переводу денег, банк-участник системы должен не позднее дня, следующего за днем использования неснижаемого остатка денег, восстановить необходимую сумму неснижаемого остатка на счете системы. В случае не обеспечения банком-участником системы неснижаемого остатка, специальная организация вправе внести код данного банка-участника системы в стоп-лист по завершению операционного дня. Код банка-участника системы удаляется специальной организацией из стоп-листа сразу после восстановления банком-участником системы неснижаемого остатка денег.
39. Размер необходимой суммы неснижаемого остатка денег для каждого банка-участника системы определяется специальной организацией ежемесячно, не позднее 5-го числа месяца, следующего за отчетным, в зависимости от среднедневного объема платежей, проведенных с использованием карточек системы, выпущенных данным банком-участником системы, в сети других банков-участников системы в предыдущем месяце, и должен быть не менее десяти процентов от данного объема. В случае, если размер неснижаемого остатка корректируется в сторону увеличения, банк-участник системы пополняет свою позицию на счете системы, до размера, рассчитанного специальной организацией, в течение двух рабочих дней с даты получения от специальной организации уведомления об изменении размера неснижаемого остатка и поддерживать его в указанном размере в течение текущего месяца.
40. После завершения переводов денег, до начала следующего операционного дня специальная организация передает банкам-участникам системы окончательную выписку, содержащую информацию о платежных документах, обработанных в клиринге, и информацию о чистой позиции банка-участника системы. Эмитентам также направляются все платежные документы по операциям, совершенным с использованием карточек системы, выпущенных данными эмитентами, для осуществления взаиморасчета с держателями карточек системы.
41. Специальная организация и банки-участники системы обеспечивают учет и осуществлять контроль всех отправляемых и получаемых платежных документов, а также уведомлений об их получении путем сохранения их электронных или бумажных копий в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
42. (Пункт исключен - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 371 (вводится в действие с 1 января 2005 года).
43. При возникновении спорной ситуации по операциям, проведенным с использованием карточки системы, банк-участник системы вправе направить письменное уведомление о необходимости участия специальной организации в ее урегулировании. В уведомлении банка-участника системы должны быть предусмотрены следующие сведения: номер карточки, имя и фамилия держателя карточки, дата операции, данные о предпринимателе или пункте обслуживания, сумма операции и идентификационный номер эквайера,
а также суть спорной ситуации.
44. При возникновении спорных ситуаций между участниками системы, подтверждением достоверности платежа служит торговый чек, выдаваемый торговым терминалом/банкоматом при осуществлении транзакции или иной платежный документ.
45. Ответственность за неправильное или несвоевременное осуществление платежей и переводов денег, порядок и условия возмещения убытков, понесенных участниками системы, определяются в соответствующих договорах, заключаемых между участниками системы,
а также в законодательных актах Республики Казахстан.

Глава 7.
Меры по обеспечению безопасности

46. Процедуры по обмену электронными сообщениями устанавливаются специальной организацией и доводятся до банков-участников системы в сроки, установленные договором между специальной организацией и банком-участником системы.
47. При формировании и передаче электронного сообщения, специальная организация и банки-участники системы соблюдают порядок защитных действий, установленный соглашением об использовании программно-криптографической защиты и электронной цифровой подписи, заключенным между ними.
48. В случае нарушения порядка защитных действий или его разглашения, сторона, установившая данное нарушение, немедленно уведомляет об этом другую сторону и принимает меры к ликвидации последствий.

Глава 8. Стоп-лист
(Глава исключена - постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 27 октября 2003 года N 371 (вводится в действие с 1 января 2005 года).

Глава 9.
Заключительные положения

60. Вопросы, не урегулированные настоящими Правилами, подлежат разрешению в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан.

Микропроцессорлық карточкалар негізінде төлем карточкаларының ұлттық банкаралық жүйесінің қызмет ету ережесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының қаулысы. 2002 жылғы 23 желтоқсан N 510. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2003 жылғы 6 ақпанда тіркелді. Тіркеу N 2158. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 31 тамыздағы № 217 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.08.2016 № 217 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Қолданушылардың назарына! Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен енізілген өзгерістер 2004 жылғы 1 шiлдеден бастап күшiне енедi, сондықтан қажет болған жағдайда "Заң" деректер базасының 5 версиясының алдыңғы редакцияларын қараңыз.

Қазақстан Республикасының аумағында есеп айырысудың қолма-қол нысанын жетілдіру және дамыту мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Микропроцессорлық карточкалар негізінде төлем карточкаларының Ұлттық банкаралық жүйесінің қызмет ету ережесі бекітілсін.
2. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он төрт күн өткеннен кейін күшіне енгізіледі.
3. Төлем жүйесі басқармасы (Мұсаев Р.Н.):
1) Заң департаментімен (Шәріпов С.Б.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қабылдасын;
2) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он күндік мерзімде осы қаулыны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі орталық аппаратының мүдделі бөлімшелеріне, филиалдарына, екінші деңгейдегі банктерге және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің аударым операцияларын және банктік есепшоттар жүргізуге лицензиясы бар ұйымдарға жіберсін.
4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Е.Т.Жангелдинге жүктелсін.

Ұлттық Банк
Төрағасы

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
"Микропроцессорлық карточкалар
негізінде төлем карточкаларының
Ұлттық банкаралық жүйесінің
қызмет ету ережесін
бекіту туралы"
2002 жылғы 23 желтоқсандағы
N 510 қаулысымен бекітілген

Микропроцессорлық карточкалар негізінде
төлем карточкаларының Ұлттық банкаралық жүйесінің
қызмет ету ережесі

Ескерту: Барлық мәтiн бойынша "процессинг ұйымы", "процессинг ұйымымен", "процессинг ұйымының", "процессинг ұйымына", "Процессинг ұйымы" деген сөздер тиiсiнше "арнайы ұйым", "арнайы ұйымымен", "арнайы ұйымның", "арнайы ұйымға", "Арнайы ұйым" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен .

Осы Ереже микропроцессорлық карточкалар негізінде төлем карточкаларының ұлттық банкаралық жүйесін (бұдан әрі - жүйе) ұйымдастыру және қызмет ету тәртібін анықтайды және жүйенің төлем карточкаларын пайдалана отырып қолма-қол емес төлемдерді және қолма-қол ақшаны алуға және/немесе өзге операцияларды жүзеге асыруға байланысты қатынастарды реттейді.

1-тарау. Негізгі ережелер

1. Жүйе осы Ережеге сәйкес жүйенің төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдерді жүзеге асыруды қамтамасыз ететін бағдарламалық-техникалық құралдардың, құжаттаманың және ұйымдық-техникалық шаралардың жиынтығын білдіреді.

2. <*>
Ескерту: 2-тармақ алынып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен .

3. <*>
Ескерту: 3-тармақ алынып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен .

4. Осы Ережеде Қазақстан Республикасының "Төлемдер және ақша аударымдары туралы" Заңында және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 1260 тіркелген Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Қазақстан Республикасында төлем карточкаларын шығару және пайдалану ережесін бекіту туралы" 2000 жылғы 24 тамыздағы N 331 қаулысында көзделген ұғымдар, сондай-ақ мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) күшін жою - карточканы жарамсыз деп тану және оны айналыстан алу;
2) жүйенің қатысушы банкі - жүйеде эмитенттің және/немесе эквайердің функциясын орындайтын банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйым, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi;
3) жүйе карточкасының ұстаушысы - жүйенің төлем карточкасын беру туралы шартқа сәйкес жүйенің төлем карточкасын пайдалану құқығы бар жеке тұлға;
4) жүйенің қатысушы банкінің коды - жүйеде оны бірегейлендіру үшін оған берілген жүйенің қатысушы банкінің сандық белгісі;
5) он-лайн - операция жасау сәтінде сауда терминалы мен банкоматының арнайы ұйымымен тікелей байланысы кезінде жүйенің төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдер бойынша ақпарат алмасу режимі;
6) оффлайн - арнайы ұйымы мен сауда терминалы арасында байланыс орнатпастан жүйенің төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдер бойынша ақпарат алмасу режимі;
7) дербестендіру - жүйенің төлем карточкасының интегральды микросхемасында осындай ақпаратты жазу және оның үстіне бірегейлендіру жазбасын түсіру арқылы оның иесін және/немесе эмитентін бірегейлендіретін ақпаратты жүйенің төлем карточкасына беру процесі;
8) жүйенiң төлем карточкасы (бұдан әрi - жүйенiң карточкасы) - жүйенiң қатысушы банкi шығарған және Қазақстан Республикасының заңдарында және/немесе жүйеде белгiленген операцияларды жүзеге асыру мақсатында жүйеде қолданылатын төлем карточкасы;
9) кәсіпкер - тауарлары мен қызметінің ақысын төлеу үшін жүйе карточкасын қабылдауға құқығы бар заңды тұлға немесе заңды тұлға құрмастан кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлға;
10) сауда терминалы - жүйенің карточкасын пайдалана отырып тауарлар мен қызметтің ақысына ақша аударуға және қолма-қол ақша алуға болатын электрондық механикалық қондырғы;
11) стоп-парақ - пайдалануға тыйым салынған жүйе карточкаларының тізімі;
12) жүйенің шоты - арнайы ұйымының клиринг нәтижелері бойынша уақтылы және үздіксіз ақша аударуды жүзеге асыруды қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын жүйенің қатысушы банктерінің ақшасын есептеуге арналған Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі (бұдан әрі - Ұлттық Банк) шоты;
12-1) арнайы ұйым - жүйенiң қатысушы банктерi жүйе шеңберiнде банкаралық төлемдердiң процессингiн және клирингiн жүзеге асыру мақсатында құрған және жүйенiң қызмет етуiне басқаруды қамтамасыз ететiн процессинг ұйымы;
13) жүйенің қатысушылары - жасалған шарттарға және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүйе шеңберінде құқықтар мен міндеттері туындайтын заңды және жеке тұлғалар;
Ескерту: 4-тармаққа өзгертулер және толықтыру енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 370 қаулысымен , 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен .

2-тарау. Жүйені ұйымдастырудың және қызмет етуінің
құқықтық негізі

5. Жүйенің ұйымдастырылуы мен қызмет етуінің құқықтық негізін осы Ереже, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілері, сондай-ақ жүйенің қатысушылары арасында жасалатын шарттар қамтамасыз етеді.

6. <*>
Ескерту: 6-тармақ алынып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен .

7. Жүйенің қатысушы банкі мен арнайы ұйымы арасындағы шарт мынадай міндетті талаптардан тұруы тиіс:
1) жүйенің қатысушы банктері мен арнайы ұйымының құқықтары мен міндеттері;
2) төлем құжаттарын айырбастау тәсілі мен тәртібі және төлемдер туралы өзге ақпарат;
3) ақпарат қауіпсіздігі режимін сақтауға және банктік құпияны сақтауға қойылатын талаптар;
4) жүйенің карточкасын пайдалана отырып жүзеге асырылған клиринг төлемдері нәтижелері бойынша ақша аудару мерзімі мен тәсілдері;
5) жүйенің карточкасын шығару және қайта шығару, сондай-ақ оларды оқшаулау және күшiн жою талаптары;
6) жүйенің қатысушы банкі мен арнайы ұйымының шарт талаптарын орындамағаны үшін жауаптылығы;
7) жүйенің карточкасын пайдалана отырып жүзеге асырылған төлемдерге байланысты даулы жағдайларды шешу рәсімі;
8) шартты бұзу және шарт талаптарын өзгерту тәртібі.
арнайы ұйымы мен жүйенің қатысушы банкі арасындағы шартта Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтін өзге де қосымша талаптар көзделуі мүмкін.
Ескерту: 7-тармаққа толықтыру енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 370 қаулысымен .

8. Жүйенің қатысушы банктері өз клиенттеріне (жүйенің карточкаларын ұстаушыларына және кәсіпкерлерге) қатысты қаржы-экономикалық саясатты және жүйе карточкасын шығару көлемін дербес анықтайды.

9. Арнайы ұйымы Ұлттық Банкке жүйенің карточкасын пайдалана отырып төлемдерді және ақша аударуды жүзеге асыруға байланысты операциялар туралы ақпаратты Ұлттық Банк белгілеген нысандар және мерзім бойынша ұсынады.

3-тарау. Арнайы ұйымы

10. Жүйенің шеңберінде арнайы ұйымына мынадай функцияларды жүзеге асыру жүктеледі:
1) жүйенің карточкаларын пайдалана отырып төлемдерді жүзеге асыру кезінде қалыптасатын төлем құжаттарын қабылдау және өңдеу;
2) жүйенің карточкаларын пайдалана отырып жүзеге асырылған төлемдердің банкаралық клирингін жүзеге асыру және жүйенің қатысушы банктерінің таза позициялары туралы ақпаратты банкаралық ақша аудару жүйесіндегі клиринг нәтижелері бойынша ақша аударуды жүзеге асыру үшін "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қазақстан банкаралық есеп айырысу орталығы" шаруашылық жүргізу құқығы бар республикалық мемлекеттік кәсіпорнына (бұдан әрі - орталық) беру;
3) жүйенің қатысушы банктеріне шығаруға дайын тұрған төлем карточкаларын дербестендіру және беру;
4) жүйе шеңберінде айналыстағы төлем карточкаларын тіркеу және есепке алу;
5) стоп-парақты қалыптастыру және тарату;
6) екінші деңгейдегі банктермен және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдармен (бұдан әрі - банк) жүйеге кіру мәселелері бойынша өзара әрекетті қамтамасыз ету;
7) жүйе қатысушыларының өзара әрекетін техникалық және ақпараттық қамтамасыз етуді ұйымдастыру;
8) мемлекеттік органдармен және басқа ұйымдармен бірлескен жобаларды жүйенің базасында іске асыру;
9) жүйеде хабарламалардың үздіксіз және тәулік бойы қабылдануы мен өңделуін қамтамасыз ету;
10) жүйенің қызмет етуіне қатысты нормативтік құқықтық ақпаратты қалыптастыру және тарату;
11) жүйенің қатысушы банктерінің анықтамалығын жүргізу;
12) жүйенің қауіпсіз қызмет етуін, жүйенің қауіпсіз қызмет етуіне қолдау көрсету жөніндегі талаптарды әзірлеуді және жүйенің қатысушы-банктеріне дейін жеткізуді қамтамасыз ету;
13) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де функциялар.

4-тарау. Жүйенің қатысушы банктері

11. Жүйенің қатысушы банктері арасындағы өзара қатынас осы Ережемен және жүйе шеңберінде жасалған шарттармен реттеледі.

12. Жүйенің қатысушы банктері жүйе шеңберінде жүзеге асырылатын операциялар бойынша бір-біріне төлейтін комиссиялық сыйақысының мөлшері жүйе шеңберінде қолданылатын тарифтік келісіммен белгіленеді.

13. Жүйе шеңберінде экваер болып табылатын банк мынадай негізгі функцияларды жүзеге асырады:
1) кәсіпкерлермен тауарлардың, жұмыстың және қызметтің ақысын төлеу кезінде жүйенің карточкасын қабылдау туралы шарттар жасау;
2) осы кәсіпкерде тауарларды, жұмысты және қызметті жүйенің карточкаларын пайдалана отырып іске асыру жүріп жатқандығын көрсететін ақпараттық материалдарды кәсіпкерде орналастыру;
3) кәсіпкерлердің банктік шоттарын жүргізу;
4) төлем карточкаларын (төлем құжаттарын) пайдалана отырып жүзеге асырылған операциялар туралы кәсіпкерлерден түскен ақпаратты жинау және өңдеу;
5) жаңартылған стоп-парақтарды кәсіпкерлерге тарату;
6) басқа жүйенің қатысушы банктерінің клиенттері болып табылатын жүйенің карточкаларын ұстаушылар жасаған төлемдер бойынша төлем құжаттарын арнайы ұйымға беру;
7) жүйенің жұмыс технологиясына сәйкес арнайы ұйымымен ақпарат алмасу;
8) сауда терминалдарын және банкоматтарды орнату және қызмет көрсету;
9) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де функциялар.

14. Жүйенің шеңберінде эмитент мынадай негізгі функцияларды жүзеге асырады:
1) жүйенің карточкаларын шығару;
2) карт-шоттарды жүргізу;
3) арнай ұйымдарына жүйе карточкаларының деректемелерін стоп-параққа енгізуге өтінішті қалыптастыру және беру;
4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де функциялар.

15. Жүйеден шығу жүйенің қатысушы банкінің мынадай міндетті талаптарды сақтау талабымен жүйеден өз еркімен шығу туралы жазбаша өтінішінің негізінде жүзеге асырылады:
1) арнайы ұйымына болжанған шығуға дейін кем дегенде бір ай бұрын жүйеден шығу туралы жазбаша өтінішті жіберу;
2) жүйеден шығу туралы хабарламаны кем дегенде екі республикалық газетке жариялау;
3) жүйе қатысушыларының және арнайы ұйымы алдындағы жүйенің карточкаларын пайдалана отырып жүзеге асырған операциялар бойынша барлық берешегін өтеу;
4) алынып тасталды ;
5) жүйенің шеңберінде коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратты жарияламауға міндеттеме алу.
Ескерту: 15-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 370 қаулысымен .

16. Қатысушы банкті жүйеден шығару мына негіздердің кез келгені бойынша жүзеге асырылады:
1) жүйенің қызмет ету ережесін жүйелі түрде (он екі күнтізбелік сабақтас ай ішінде үш немесе одан да көп) бұзу;
2) жүйенің қатысушылары алдындағы шарттық міндеттемелерін жүйелі түрде (соңғы жиырма күнтізбелік ай ішінде үш және одан да көп рет) дұрыс орындамауы;
3) жүйенің қатысушы банкіндегі банк операцияларын жүргізуге арналған лицензияның күшін жою;
4) соттың банк қызметін тоқтату туралы шешім қабылдауы;
5) банктің өз қызметін ерікті түрде тоқтату туралы шешім қабылдауы;
6) жүйенің қатысушы банкін банкаралық ақша аудару жүйесін пайдаланушы мәртебесінен айыру.

17. Мынадай:
1) жүйенің қатысушы банкі карточкалар жүйесін пайдалана отырып жүзеге асырған төлемдер бойынша міндеттемелерін орындай алмаған және/немесе бас тартқан;
2) банк операцияларын жүргізуге лицензияны Ұлттық Банк тоқтата тұрған;
3) жүйенің қатысушы банкінің Ұлттық Банкте және банкаралық ақша аудару жүйесінде ашылған корреспонденттік шоты бойынша оның шығыс операциялары заңдарда және шарттарда көзделген тәртіппен және талаптармен тоқтатыла тұрған жағдайларда;
4) жүйенің қатысушы банктері келіскен өзге де негіздер бойынша жүйенің қатысушысы банктің жүйеге қатысуы тоқтатыла тұруы мүмкін.

18. Жүйеден шыққан не шығарылған күннен бастап жүйенің интеллектуалды меншік объектілерін (логотип, тауар белгісі және басқалары) пайдалануға банктің құқығы жоқ және банктер мен олардың клиенттері арасында жасалған шарттарда айқындалған мерзімдерде және тәртіппен өзінің клиенттерін жүйеден шығу туралы уақтылы хабарлауға тиісті.

19. Жүйенің қатысушы банкі жүйеден шыққан немесе шығарылған кезде оның коды стоп-параққа енгізіледі.

20. Жүйенің қатысушылары банктер өздерінің функцияларын орындау барысында алынған, жүйенің кез келген қатысушысының коммерциялық құпиясын құрайтын мәліметтерді жария етпеуге міндеттеме қабылдайды.

5-тарау. Жүйенің карточкаларын шығару және алып
қою тәртібі

21. Жүйенің карточкаларын шығаруды жүйенің қатысушылары банктер Ұлттық Банктің Қазақстан Республикасындағы төлем карточкаларының айналысын реттейтін нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкес жүзеге асырады.

22. Жүйенің карточкаларын басқа төлем карточкаларының жүйелерімен, оның ішінде магнитті жолағы бар төлем карточкаларын пайдалануға негізделген жүйелермен үйлестіруге жол беріледі.

23. Жүйенің карточкалары төлемдерді жүзеге асыруға және қолма-қол ақшаны алуға байланысты емес функцияларды орындай алады. Төлемдерді жүзеге асыруға және қолма-қол ақшаны алуға байланысты емес функцияларды жүйенің карточкаларын пайдалана отырып орындау жүйенің қатысушылары арасында жасалған тиісті шарттарда келісіледі.
Ескерту: 23-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 370 қаулысымен .

24. Жүйенің карточкаларын оның ұстаушыларынан алып қою эмитент және ұстаушылар арасында жасалған шарттардың талаптарына сәйкес жүзеге асырылады. Алынып қойған карточка жойылады.

5-1 тарау. Жүйеге қойылатын жалпы талаптар

Ескерту: 5-1-тарауымен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен .

24-1. Жүйе карточкаларының бет жағында жүйенiң логотипi бар және оны жүйенiң барлық қатысушы банктерi қызмет көрсету үшiн қабылдайды. Жүйенiң логотипiн арнайы ұйым әзiрлейдi және бекiтедi.

24-2. Жүйеде қолданылатын ақпаратты берудiң форматтарын, жүйенiң ерекше нұсқамалары мен өзге де стандарттарын арнайы ұйым әзiрлеп бекiтедi және оны жүйенiң барлық қатысушылары сақтайды.

6-тарау. Төлемдерді жүйенің карточкаларын пайдалана отырып жүзеге асыру тәртібі

25. Жүйедегі барлық төлемдер Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен жүзеге асырылады.

26. Жүйенің карточкаларын ұстаушылардың карт-шоттары Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен және сол сияқты шетел валютасымен жүргізіледі.

27. Жүйенің карточкаларын пайдалана отырып төлемдер жасау Ұлттық Банктің Қазақстан Республикасындағы төлем карточкаларының айналысын реттейтін нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жүзеге асырылады.

28. Егер осы ережеде өзгеше белгіленбесе, жүйедегі төлем құжаттарын өткізу және қабылдау электрондық тәсілмен жүзеге асырылады.

29. <*>
Ескерту: 29-тармақ алынып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен .

30. Жүйенің карточкаларын пайдалана отырып операцияларды жүзеге асыру офф-лайн режимінде және сол сияқты он-лайн режимінде жүзеге асырылады.

31. Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асырылған төлемдер бойынша процессингті және/немесе жүйенiң карточкаларын пайдалана отырып банкаралық төлемдердiң клирингiн жүйенiң қатысушы банкi және арнайы ұйым арасында жасалған шартқа сәйкес арнайы ұйым жүргiзедi.
Ескерту: 31-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен .

32. Жүйенің карточкаларын пайдалана отырып тауарлар, жұмыстар және қызмет көрсетулер үшін ақы төлеу төлем сомасы үшін берілген сауда чегінің екі данасымен расталуы тиіс. Сауда чегінің бірінші данасы кәсіпкерде қалады, екіншісі жүйенің карточкасын ұстаушыға беріледі.

33. Кәсіпкер жүйенің карточкаларын пайдалана отырып жүзеге асырылған төлемдер бойынша барлық төлем құжаттарын эквайерге электрондық түрде береді. Төлем құжаттарын электрондық түрде беруге мүмкіндік болмаған жағдайда кәсіпкер жүйенің карточкаларын пайдалана отырып онда жүзеге асырылған барлық төлемдер бойынша сауда чектерін эквайерге береді, олардың негізінде эквайер төлем құжаттарын қалыптастырады.

34. Осы эквайердің клиенттері болып табылмайтын жүйенің карточкаларын ұстаушылары жасаған төлемдер бойынша кәсіпкерден алынған барлық төлем құжаттары өңдеу және жүйенің қатысушылары банктер арасында төлемдер мен ақша аударуды жүзеге асыру үшін процессинг орталығына өткізіледі.

34-1. Резидент еместер эмиссиялаған төлем карточкаларын пайдалана отырып жасалған операциялар бойынша төлемдердi, сондай-ақ жүйенiң карточкаларын пайдалана отырып Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде жасалған операциялар бойынша жүйенiң қатысушы банктерінің атына халықаралық төлем жүйелерiнен түскен төлемдердi арнайы ұйым қабылдайды әрi өңдейдi.
Ескерту: 34-1-тармағымен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен .

35. Процессинг орталығы алған төлем құжаттары көп жақты клиринг негізінде өңделеді және таза позициялар клиринг нәтижесі бойынша банкаралық ақша аудару жүйесінде ақша аударымдарын жүзеге асыру үшін орталыққа әрбір жүйенің қатысушы банкі бойынша беріледі.

36. Клиринг нәтижесі бойынша ақша аударуды уақтылы жүзеге асыруды қамтамасыз ету мақсатында жүйенің қатысушысы банк күн сайын жүйенің шотында төмендетілмейтін қалдық ретінде осы Ереженің 39-тармағына сәйкес айқындалатын мөлшерде ақша сомасын қамтамасыз етуі тиіс.

37. Дебеттік таза позициясы бар жүйенің қатысушы банкінде клирингтің нәтижесі бойынша банкаралық ақша аудару жүйесінде ақша аударуды жүзеге асыру үшін ақша жоқ болған немесе жетпеген жағдайда, арнайы ұйымы жүйенің шотынан жүйенің қатысушысы банктің банкаралық ақша аудару жүйесіндегі позициясына осы жүйенің қатысушысы банктің дебеттік таза позициясына сәйкес ақша аударуды жүзеге асыруға қажетті ақша сомасының шегінде, жүйенің қатысушысы банк пен процессинг орталығы арасында жасалған шартта көзделген тәртіппен және мерзімдерде ақша аудару туралы нұсқау беруге құқылы.

38. Жүйенің қатысушы банкінің міндеттемелерін орындау үшін ақшаның төмендетілмейтін қалдығы пайдаланылған жағдайда жүйенің қатысушысы банк ақшаның төмендетілмейтін қалдығы пайдаланылған күннен кейінгі күннен кешіктірмей жүйенің шотындағы төмендетілмейтін қалдықтың қажетті сомасын қалпына келтіруі тиіс. Жүйенің қатысушысы банк төмендетілмейтін қалдықты қамтамасыз етпеген жағдайда процессинг орталығы осы жүйенің қатысушысы банктің кодын операциялық күн аяқталғаннан кейін стоп-параққа енгізуге құқылы. Жүйенің қатысушысы банктің кодын процессинг орталығы жүйенің қатысушы банкі ақшаның төмендетілмейтін қалдығын қалпына келтіргеннен кейін бірден стоп-парақтан жояды.

39. Әрбір жүйенің қатысушы банкі үшін ақшаның төмендетілмейтін қалдығын қажетті сомасының мөлшерін процессинг орталығы есепті айдан кейінгі айдың 5-нен кешіктірмей, осы жүйенің қатысушы банкі басқа жүйенің қатысушылары банктерінің желісінде өткен айда шығарған жүйенің карточкаларын пайдалана отырып жүргізілген төлемдердің орташа көлеміне қатысты айқындайды және осы көлемнің он процентінен кем болмауы тиіс. Егер төмендетілмейтін қалдықтың мөлшері ұлғаю жағына қарай түзетілген жағдайда, жүйенің қатысушысы банк процессинг орталығынан төмендетілмейтін қалдықтың мөлшерін өзгерту туралы хабарлама алынған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде жүйенің шотындағы өзінің позициясын процесссинг орталығы есептеген мөлшерге дейін толықтырады және ағымдағы ай ішінде көрсетілген мөлшерде ұстап тұрады.

40. Ақша аудару аяқталғаннан кейін, келесі операциялық күн басталғанға дейін процессинг орталығы жүйенің қатысушылары банктерге клирингте өңделген төлем құжаттары туралы ақпарат және жүйенің қатысушысы банктің таза позициясы туралы ақпарат бар түпкілікті үзінді-көшірме береді. Эмитенттерге жүйенің карточкаларын ұстаушылармен өзара есеп айырысуды жүзеге асыру үшін осы эмитент шығарған жүйенің карточкаларын пайдалана отырып жасалған операциялар бойынша барлық төлем құжаттары да жіберіледі.

41. Процессинг орталығы және жүйенің қатысушылары банктер барлық жөнелтілген және алынған төлем құжаттарының, сондай-ақ олардың алынғаны туралы хабарламалардың есебін жүргізуді және бақылауды олардың Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес электрондық және қағаздағы көшірмелерін сақтау арқылы жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.

42. <*>
Ескерту: 42-тармақ алынып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен .

43. Жүйенің карточкаларын пайдалана отырып жасалған операциялар бойынша даулы жағдай туындаған кезде жүйенің қатысушысы банк оны реттеуге процессинг орталығының қатысуының қажеттілігі туралы жазбаша хабарлама жіберуге құқылы. Жүйенің қатысушысы банктің хабарламасында мынадай мәліметтер көзделуі тиіс: карточканың нөмірі, карточка ұстаушының аты-жөні, операция жасалған күні, кәсіпкер немесе қызмет көрсету пункті туралы деректер, операция сомасы және эквайердің бірегейлендіру нөмірі, сондай-ақ даулы жағдайдың мәні.

44. Жүйе қатысушыларының арасында даулы жағдайлар туындаған кезде транзакцияны немесе өзге төлем құжатын жүзеге асыру кезінде сауда терминалы/банкоматы берген сауда чегі төлемнің шынайылығын растайды.

45. Төлемдерді және ақша аударуды дұрыс немесе уақтылы жүзеге асырмағаны үшін жауапкершілік, жүйенің қатысушыларына келтірілген зиянды өтеудің тәртібі мен талаптары жүйенің қатысушылары арасында жасалған тиісті шарттарда, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заң актілерінде айқындалады.

7-тарау. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі шаралар

46. Электрондық хабарлармен алмасу жөніндегі рәсімдерді арнайы ұйымы белгілейді және процессинг орталығы мен жүйенің қатысушысы банк арасында жасалған шартта белгіленген мерзімдерде жүйенің қатысушылары банктерге жеткізіледі.

47. Электрондық хабарды қалыптастыру және беру кезінде процессинг орталығы мен жүйенің қатысушы банкі олардың арасында жасалған бағдарламалық-криптографиялық қорғауды және электронды сандық қол қоюды пайдалану туралы келісімде белгіленген қорғаныш әрекеттерінің тәртібін сақтайды.

48. Қорғаныш әрекеттерінің тәртібі бұзылған немесе ол жария етілген жағдайда осы заң бұзушылықты анықтаған тарап бұл туралы басқа тарапқа жедел хабарлайды және салдарларын жою үшін шаралар қабылдайды.

8-тарау. Стоп-парақ

Ескерту: 8-тарау алынып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 27 қазандағы N 371 қаулысымен .

9-тарау. Қорытынды ережелер

60. Осы Ережеде реттелмеген мәселелер Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарына сәйкес шешіледі.