Об утверждении Инструкции по проведению оценки воздействия намечаемой хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду при разработке предплановой, предпроектной и проектной документации

Приказ Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 28 февраля 2004 года N 68-П. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 31 марта 2004 года N 2779. Утратило силу - приказом Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 28 июня 2007 года N 204-п

       Сноска. Приказ Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 28 февраля 2004 года N 68-П утратил силу - приказом Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 28 июня 2007 года  N 204-п .

      Для упорядочения выполнения процедуры проведения оценки воздействия намечаемой хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду при разработке предплановой, предпроектной и проектной документации на основе требований законодательства в области охраны окружающей среды с целью предотвращения негативного воздействия на окружающую среду и здоровье населения Республики Казахстан, приказываю:

     1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по проведению оценки воздействия намечаемой хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду при разработке предплановой, предпроектной и проектной документации.

     2. Директору Департамента экспертизы и лицензирования Алиеву И.Ж. обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в установленном законодательством порядке.

     3. Настоящий приказ вступает в силу со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

     4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра охраны окружающей среды Республики Казахстан Бекжанова Ж.Л.

      Министр

 

Утверждена            
приказом Министра охраны окружающей
среды Республики Казахстан    
от 28 февраля 2004 года N 68-п  
"Об утверждении Инструкции по   
проведению оценки воздействия   
намечаемой хозяйственной и иной  
деятельности на окружающую среду 
при разработке предплановой,   
предпроектной и проектной    
документации"          

Инструкция
по проведению оценки воздействия намечаемой
хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду
при разработке предплановой, предпроектной и проектной
документации

  1. Общие положения

     1. Инструкция по проведению оценки воздействия намечаемой хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду при разработке предплановой, предпроектной и проектной документации (далее - Инструкция) разработана в соответствии с Законами Республики Казахстан " Об охране окружающей среды ",  "Об экологической экспертизе " и другими нормативными правовыми актами Республики Казахстан.
     2. Оценка воздействия на окружающую среду (далее - ОВОС) производится в целях определения экологических и иных последствий вариантов принимаемых управленческих и хозяйственных решений, разработки рекомендаций по оздоровлению окружающей среды, предотвращению уничтожения, деградации, повреждения и истощения естественных экологических систем и природных ресурсов.
     ОВОС разрабатывается для проектной документации, регламентирующей создание (развитие, реконструкцию, консервацию, ликвидацию) конкретных масштабных и (или) экологически опасных объектов и сооружений намечаемой деятельности, и в комплекте с ней представляется на согласование в государственную экологическую экспертизу.
     3. Настоящая Инструкция определяет общие положения проведения ОВОС при подготовке и принятии решений о ведении намечаемой хозяйственной и иной деятельности на всех стадиях ее организации, в соответствии с предпроектной, проектной документацией.
     ОВОС проводится для следующих видов документации:
     1) прединвестиционной стадии обоснования концепций, программ развития или отрасли, строительства предприятий, объектов, комплексов;
     2) градостроительного развития территорий, областей и застройки городов и населения мест;
     3) технико-экономического обоснования и расчетов строительства (расширения, реконструкции, технического перевооружения) предприятий, объектов, комплексов;
     4) проектов, рабочей документации, на строительство предприятий, объектов, комплексов, сертификации техники, технологии и материалов;
     5) обосновывающих материалов лицензий на природопользование и обращения с отходами производств;
     6) нормативной и инструктивно-методической документации, регулирующие вопросы охраны окружающей среды и экологической безопасности населения.
     Процедура ОВОС для действующих объектов регламентируется нормативно-методическими документами в области экологического аудита.

     

2. Термины и определения

     4. В Инструкции используются следующие основные термины и определения:
     окружающая среда - совокупность природных объектов, включая атмосферный воздух, озоновый слой земли, воду, почву, недра, животный и растительный мир, а также климат в их взаимодействии;
     воздействие - любое последствие намечаемой хозяйственной и иной деятельности для окружающей среды, включая здоровье и безопасность людей, животный и растительный мир, почву, недра, воздух, климат, ландшафт, исторические памятники и другие материальные объекты, взаимосвязь между этими факторами; оно охватывает так же последствия для культурного наследия и социально-экономических условий, является результатом изменения этих факторов;
     заказчик - юридическое или физическое лицо, отвечающее за подготовку документации по намечаемой хозяйственной и иной деятельности в соответствии с нормативными требованиями, предъявляемыми к данному виду деятельности и представляющее документацию по намечаемой деятельности на экологическую экспертизу;
     изменение - обратимая и (или) необратимая перемена в компонентах окружающей среды и (или) их сочетаниях;
     последствие - результат воздействия намечаемой хозяйственной или иной деятельности и вызванные изменения, получившие отражение в окружающей природной и (или) социально-экономической средах;
     разработчик документации по ОВОС - юридическое или физическое лицо, осуществляющее проведение оценки воздействия на окружающую среду намечаемой хозяйственной и иной деятельности, имеющее соответствующую лицензию на проведение указанной деятельности, выданную центральным исполнительным органом в области охраны окружающей среды;
     общественные обсуждения - обобщенное наименование обязательной составной части ОВОС, обеспечивающей прямые и обратные информационные связи, гарантирующие участие населения (общественности) в принятии решений по реализации намечаемой деятельности, затрагивающей его интересы;
     экологическая экспертиза - определение соответствия хозяйственной и иной деятельности нормативам качества окружающей среды и экологическим требованиям, допустимости реализации объекта экспертизы в целях предупреждения возможных отрицательных воздействий этой деятельности на окружающую среду и связанных с ними последствий;
     экологический риск - вероятность неблагоприятных для окружающей среды и здоровья населения последствий любых (преднамеренных или случайных, постепенных и катастрофических) антропогенных изменений природных объектов и факторов;
     экологическое сопровождение - процедура, обеспечивающая последовательность организационно-технических и логически взаимосвязанных действий по экологическому обоснованию намечаемой деятельности на всех стадиях ее осуществления;
     экологическая безопасность - состояние защищенности жизненно важных интересов и прав личности, общества от угроз, возникающих в результате антропогенных и природных воздействий на окружающую среду;
     экологическая опасность - состояние, характеризующееся наличием или вероятностью разрушения, изменения состояния окружающей среды под влиянием антропогенных и природных воздействий, в том числе обусловленных бедствиями и катастрофами, включая стихийные, и в связи с этим угрожающее жизненно важным интересам личности и общества;
     экологически опасная деятельность - прямая и опосредованная деятельность, включая управленческую и инвестиционную, оказывающая или могущая оказать вредное воздействие на здоровье человека и окружающую среду;
     экологически опасный объект - объект экспертизы, реализация которого может оказывать или оказывает вредное воздействие на здоровье людей и окружающую среду.

     

3. Принципы оценки воздействия на окружающую среду

     5. ОВОС осуществляется на основе следующих принципов:
     1) интеграции (комплексности) - рассмотрение вопросов воздействия намечаемой деятельности на окружающую среду, местное население, сельское хозяйство и промышленность осуществляется в их взаимосвязи с технологическими, техническими, социальными, экономическими, планировочными и другими проектными решениями;
     2) альтернативности - оценка последствий базируется на обязательном рассмотрении альтернативных вариантов проектных решений, включая вариант проектных решений, включая вариант отказа от намечаемой деятельности ("нулевой" вариант);
     3) достаточности - степень детализации при проведении ОВОС не должна быть ниже той, которая определяется экологической значимостью воздействия намечаемой деятельности для окружающей среды, местного населения, сельского хозяйства и промышленности;
     4) сохранения - намечаемая деятельность не должна приводить к уменьшению биологического разнообразия, снижению биопродуктивности и биомассы территорий и акваторий, а также ухудшению жизненно важных свойств природных компонентов биосферы в зоне влияния намечаемой деятельности;
     5) совместимости - намечаемая деятельность не должна ухудшать качество жизни местного населения и наносить некомпенсируемый ущерб другим видам хозяйственной деятельности, сельскому хозяйству, животному и растительному миру;
     6) гибкости - процесс ОВОС изменяется по масштабу, глубине и виду анализа в зависимости от конкретного характера намечаемой деятельности и вида документации;
     7) обязательного участия общественности - в процессе проведения ОВОС обеспечивается доступность общественности к информации по ОВОС и проводятся общественные слушания (общественные обсуждения материалов ОВОС).

     

4. Процедура оценки воздействия на окружающую среду

     6. В процессе разработки предплановой, предпроектной и проектной документации, обосновывающей хозяйственную и иную деятельность в Республике Казахстан, процедура ОВОС проводится в порядке последовательных действий, каждое из которых заканчивается заключением государственной экологической экспертизы.
     7. Форма разработки ОВОС, полнота проработки, объем используемых материалов, уровень и детальность экологических научно-исследовательских и проектно-изыскательских работ зависят от стадии проектирования, а также масштабности и интенсивности воздействия намечаемой хозяйственной и иной деятельности на здоровье человека и окружающую среду.
     8. Материалы ОВОС оформляются в виде документа, уровень разработки которого соответствует стадии проектирования. Они являются неотъемлемой частью предпроектных и проектных документов.
     9. В соответствии с этапами разработки документации, обосновывающей хозяйственную и иную деятельность, стадиям ОВОС, предусматривающим последовательную их детализацию и конкретизацию, присваиваются наименования:
     1) обзор состояния окружающей среды;
     2) предварительная оценка воздействия на окружающую среду (ПредОВОС);
     3) оценка воздействия на окружающую среду (ОВОС);
     4) раздел "Охрана окружающей среды".
     10. Первая стадия проведения ОВОС - "Обзор состояния окружающей среды", где приводится обобщенная характеристика природной и социально-экономической среды в районе намечаемой деятельности, рассматриваются основные направления хозяйственного использования территории (территориальными единицами) и определяются принципиальные позиции по ОВОС, включающие в себя:
     1) виды воздействия намечаемой деятельности на окружающую среду, их взаимодействие с уже существующими видами воздействия на рассматриваемой территории (типы нарушений, наименование и количество ингредиентов-загрязнителей);
     2) характеристику возможных выбросов, сбросов загрязняющих веществ, ориентировочные объемы образования отходов производства и потребления;
     3) возможные способы очистки и утилизации (захоронения) отходов производства и потребления;
     4) оценку возможности аварийных ситуаций (вероятность, масштаб, продолжительность воздействия);
     5) основные предполагаемые решения по ограничению или нейтрализации отрицательных последствий от реализации намечаемой (планируемой) деятельности, способствующие снижению общей экологической напряженности.
     11. Первая стадия ОВОС выполняется на основании технико-экономических параметров намечаемой (планируемой) деятельности по имеющимся архивным, фондовым материалам, другим специализированным литературным источникам, проектам-аналогам.
     По результатам процедуры ОВОС составляются Обзор состояния окружающей среды (далее - Обзор), включающий рекомендации и предложения по дальнейшему изучению состояния природной среды и проведению детальной оценки воздействия на окружающую среду, а также по разработке системы природоохранных мероприятий. Материалы Обзора прилагаются к Декларации о намерениях, разрабатываемой заказчиком хозяйственной деятельности.
     12. До представления Декларации о намерениях на государственную экологическую экспертизу, заказчик намечаемой деятельности обеспечивает участие общественности в обсуждении представляемой Декларации о намерениях.
     13. Положительное согласование Декларации о намерениях в природоохранных органах является основанием для разработки основного предпроектного документа - "Обоснование инвестиций" и инициирования процедуры предварительного выбора земельного участка для строительства планируемых объектов и сооружений намечаемой деятельности (в соответствии с Земельным  кодексом  Республики Казахстан).
     14. Во второй стадии проведения ОВОС "Предварительная оценка воздействия намечаемой деятельности на окружающую среду" (далее - ПредОВОС) - определяются потенциально возможные направления изменений в компонентах окружающей и социально-экономической среды и вызываемых ими последствий в жизни общества и окружающей среды.
     15. ПредОВОС намечаемого (планируемого) замысла хозяйственной деятельности проводится на базе анализа вариантных технических решений и использования имеющихся фондовых и специализированных научных материалов. При сложных и крупных предпроектных разработках необходимо проведение предварительных инженерно-экологических изысканий.
     16. Виды и интенсивность воздействия намечаемой хозяйственной деятельности определяются по проектам-аналогам или на основе удельных показателей, соответствующих мировым стандартам (технологиям) с указанием области, где требуются дальнейшие специальные исследования и изыскания.
     17. Проведение расчетов уровня загрязнения отдельных компонентов окружающей среды (воздуха, почвы, воды, недр и так далее) не требуется. В зависимости от значимости, экологической опасности и масштабности конкретной намечаемой хозяйственной деятельности в ПредОВОС включаются дополнительные расчеты по моделированию процессов рассеивания (распространения) загрязняющих веществ (выбросов, сбросов) в окружающей среде (воздухе, поверхностных и подземных водах, почве).
     18. Качественные и количественные параметры (выбросы, сбросы, отходы производства и потребления, площади земель, отводимые во временное и постоянное пользование и так далее), полученные в результате предварительной оценки, являются ориентировочными и не подлежат утверждению в качестве нормативов на природопользование.
     19. ПредОВОС разрабатывается в предплановой (прединвестиционной) документации, обосновывающей хозяйственную и иную деятельность, в предпроектной документации оценочного характера, разрабатываемой на начальном этапе инициирования хозяйственной и иной деятельности, а также в основном предпроектном документе "Обоснование инвестиций", предшествующем разработке проектной документации и включающем:
     1) краткое описание намечаемой деятельности, данные о местоположении и условий землепользования;
     2) сведения об окружающей природной и социально-экономической среде, содержащие ландшафтную характеристику, земельно-региональные особенности территории; данные о состоянии окружающей природной среды, антропогенного нарушения ее компонентов, особых условиях строительства (наличие повышенной сейсмичности, других опасных природных явлений и процессов); характеристику природной ценности района намечаемой деятельности, его историко-культурной значимости, наличие особо охраняемых территорий и объектов; материалы о социально-экономических особенностях территории (хозяйственное, градостроительное использование территории).
     20. Возможные виды воздействия вариантов намечаемой деятельности на окружающую среду включают в себя:
     1) характеристику вариантов намечаемой деятельности (технико-технологические параметры, потребности в ресурсах (водных, земельных, биологических, материальных, трудовых), транспортное обеспечение, для процессов строительства и эксплуатации объектов и сооружений);
     2) компонентно-качественную характеристику вариантов воздействия объектов и сооружений намечаемой деятельности при нормальном (штатном) режиме строительства и эксплуатации и аварийных ситуациях (источники, виды, степень и зоны воздействия, в том числе вид, состав, ориентировочные объемы загрязняющих веществ, характер образующихся отходов производства и потребления - вид, объем, класс токсичности);
     3) определение устойчивости окружающей природной и социально-экономической среды к возможному воздействию вариантов намечаемой хозяйственной деятельности.
     21. Анализ изменений окружающей природной и социально-экономической среды в процессе реализации вариантов намечаемой деятельности должна содержать:
     1) возможные изменения в окружающей природной и социально-экономической среде при реализации вариантов намечаемой деятельности при нормальном (штатном) режиме эксплуатации и аварийных ситуациях, и их последствиях для населения;
     2) основные направления мероприятий по охране окружающей среды, для вариантов реализации намечаемой деятельности;
     3) укрупненная оценка возможного ущерба, наносимого окружающей природной и социально-экономической среде в процессе реализации вариантов намечаемой деятельности;
     4) обоснование места размещения объекта (выбор рекомендуемого варианта намечаемой деятельности), с соблюдением социально-экономических и экологических интересов населения территории;
     5) рекомендации к последующей стадии разработки документации, обосновывающей намечаемую хозяйственную деятельность - проектной документации;
     6) предложения по организации и составу проведения специальных комплексных экологических изысканий и исследований, которые будут являться основой для проведения последующего этапа ОВОС проектной документации, обосновывающей намечаемую хозяйственную деятельность;
     7) в зависимости от характера, масштаба планируемой деятельности, ее экономической значимости (опасности), сложности природных условий, состав ПредОВОС, объемы и достаточность детализации информации могут быть расширены по согласованию с природоохранными органами.
     22. Предплановая (прединвестиционная), а также предпроектная документация оценочного характера (бизнес-планы, технико-экономические расчеты (ТЭР), технико-экономические показатели (ТЭП) и другие им аналогичные предпроектные документы), а также основная предпроектная документация - "Обоснование инвестиции", включая ПредОВОС, представляется на согласование в государственную экологическую экспертизу.
     23. До представления предплановой, а также предпроектной документации оценочного характера на государственную экологическую экспертизу заказчик намечаемой деятельности проводит обсуждение представляемых материалов с общественностью.
     24. Положительное заключение государственной экологической экспертизы для заказчика намечаемой деятельности, рассмотренной в предплановой или предпроектной документации, является основанием для принятия решения по инициированию проектирования (детального проектирования) конкретных объектов и сооружений намечаемой деятельности по наиболее рациональному варианту, выбранному при разработке ПредОВОСа.
     25. Третья стадия проведения ОВОС - "Оценка воздействия на окружающую среду", предусматривает детальный анализ в полном объеме всех аспектов воздействия конкретных объектов и сооружений намечаемой хозяйственной деятельности на окружающую среду (Приложение 1), и включает в себя следующие материалы по компонентам окружающей среды:
     1) воздушная среда:
     характеристика климатических условий необходимых для оценки воздействия;
     характеристика современного состояния воздушной среды (перечень загрязняющих веществ, выбрасываемых в атмосферный воздух, с указанием кратности превышения предельно-допустимой концентрации (ПДК) или ориентированных безопасных уровней воздействия (ОБУВ) по имеющимся материалам натурных замеров);
     источники и масштабы расчетного химического загрязнения: при предусмотренной проектом максимальной загрузке оборудования, а также при возможных залповых и аварийных выбросах. Расчеты ожидаемого загрязнения атмосферного воздуха проводятся с учетом действующих, строящихся и намеченных к строительству предприятий (объектов) и существующего фонового загрязнения;
     внедрение малоотходных и безотходных технологий, а также специальные мероприятия по предотвращению (сокращению) выбросов в атмосферный воздух на уровне, соответствующем передовому мировому опыту;
     предложения по этапам нормирования с установлением предельно-допустимых выбросов (ПДВ) и временно-согласованных выбросов (ВСВ) (для действующих объектов);
     обоснование принятого размера санитарно-защитной зоны (С33) с учетом прогнозируемых уровней загрязнения (в том числе от шума, электромагнитных полей и иных вредных физических воздействий);
     оценка последствий загрязнения и мероприятия по снижению отрицательного воздействия;
     предложения по организации мониторинга и контроля за состоянием атмосферного воздуха;
     разработка мероприятий по регулированию выбросов в период особо неблагоприятных метеорологических условий (НМУ).
     2) водные ресурсы:
     потребность в водных ресурсах для хозяйственной и иной деятельности на период строительства и эксплуатации, требования к качеству используемой воды;
     характеристика источника водоснабжения, его хозяйственное использование, местоположение водозабора, его характеристика;
     водный баланс объекта, с обязательным указанием динамики ежегодного объема забираемой свежей воды, как основного показателя экологической эффективности системы водопотребления и водоотведения.
     поверхностные воды:
     гидрографическая характеристика территории;
     характеристика водных объектов, потенциально затрагиваемых намечаемой деятельностью (с использованием данных максимально приближенных наблюдательных створов);
     гидрологический, гидрохимический, ледовый, термический, скоростной режимы водного потока, режимы наносов, опасные явления - паводковые затопления, заторы, наличие шуги, нагонные явления;
     оценка возможности изъятия нормативно обоснованного количества воды из поверхностного источника в естественном режиме, без дополнительного регулирования стока;
     необходимость и порядок организации зон санитарной охраны;
     количество и характеристика сбрасываемых сточных вод (с указанием места сброса, конструктивных особенностей выпуска, перечня загрязняющих веществ и их концентраций);
     обоснование максимально возможного внедрения оборотных систем, повторного использования сточных вод, способы утилизации осадков очистных сооружений;
     предложения по достижению предельно-допустимых сбросов - ПДС, в состав которых должны входить:
     оценка воздействия планируемого объекта на водную среду в процессе строительства и эксплуатации, включая возможное тепловое загрязнение водоема и последствия воздействия отбора воды на экосистему;
     оценка изменений русловых процессов, связанных с прокладкой сооружений, строительства мостов, водозаборов и выявление негативных последствий;
     водоохранные мероприятия, их эффективность, стоимость и очередность реализации;
     организация экологического мониторинга поверхностных вод.
     подземные воды:
     гидрогеологические параметры описания района, наличие и характеристика разведанных месторождений подземных вод;
     описание современного состояния эксплуатируемого водоносного горизонта (химический состав, эксплуатационные запасы, защищенность), обеспечение условий для его безопасной эксплуатации, необходимость организации зон санитарной охраны водозаборов;
     оценка влияния объекта в период строительства и эксплуатации на качество подземных вод, вероятность их загрязнения;
     анализ последствий возможного загрязнения и истощения подземных вод;
     обоснование мероприятий по защите подземных вод от загрязнения и истощения;
     программа экологического мониторинга подземных вод.
     3) недра:
     наличие минеральных и сырьевых ресурсов в зоне воздействия планируемого объекта (запасы и качество);
     потребность объекта в минеральных и сырьевых ресурсах в период строительства и эксплуатации (виды, объемы, источники получения);
     прогнозирование воздействия добычи минеральных и сырьевых ресурсов на различные компоненты окружающей природной среды и природные ресурсы;
     обоснование природоохранных мероприятий по регулированию водного режима и использованию нарушенных территорий;
     при проведении операций по недропользованию, добыче и переработке полезных ископаемых должны быть представлены следующие материалы:
     характеристика используемых месторождений (запасы полезных ископаемых, утвержденные ГКЗ, их геологические особенности и другие);
     материалы, подтверждающие возможность извлечения и реализации вредных компонентов, а для наиболее токсичных - способ их захоронения;
     радиационная характеристика полезных ископаемых и вскрышных пород (особенно используемых для рекультивации и в производстве строительных материалов);
     рекомендации по составу и размещению режимной сети скважин для изучения, контроля и оценки состояния горных пород и подземных вод в процессе эксплуатации объектов намечаемого строительства;
     предложения по максимально-возможному извлечению полезных ископаемых из недр, исключающие снижение запасов подземных ископаемых на соседних участках и в районе их добычи (в результате обводнения, выветривания, окисления, возгорания и т.д.);
     оценка возможности захоронения вредных веществ и отходов производства в недра, с предоставлением заключения специализированной научно-исследовательской организации.
     4) отходы производства и потребления:
     виды и объемы образования отходов;
     особенности загрязнения территории отходами производства и потребления (класс опасности, токсичность, физическое состояние);
     рекомендации по обезвреживанию, утилизации, захоронению всех видов отходов.
     5) физические воздействия:
     характеристика радиационной обстановки в районе работ, выявление природных и техногенных источников радиационного загрязнения;
     оценка возможного теплового, электромагнитного, шумового, воздействия и других типов воздействия, а также их последствий.
     6) земельные ресурсы и почвы:
     состояние и условия землепользования, земельный баланс территории, намечаемой для размещения объекта и прилегающих хозяйств в соответствии с видом собственности, предлагаемые изменения в землеустройстве, расчет потерь сельскохозяйственного производства и убытков землепользователей (собственников), подлежащих компенсации при создании и эксплуатации объекта;
     характеристика современного состояния почвенного покрова в зоне воздействия планируемого объекта (почвенная карта с баллами бонитета, водно-физические, химические свойства, загрязнение, нарушение, эрозия, дефляция, плодородие и механический состав почв);
     характеристика ожидаемого воздействия на почвенный покров (механические нарушения, химическое загрязнение), изменение свойств почв и грунтов в зоне влияния объекта в результате изменения геохимических процессов, созданием новых форм рельефа обусловленное перепланировкой поверхности территории, активизацией природных процессов, загрязнением отходами производства и потребления;
     планируемые мероприятия и проектные решения в зоне воздействия по снятию, транспортировке и хранению плодородного слоя почвы и вскрышных пород, по сохранению почвенного покрова на участках, не затрагиваемых непосредственной деятельностью, по восстановлению нарушенного почвенного покрова и приведению территории в состояние, пригодное для первоначального или иного использования (техническая и биологическая рекультивация);
     организация экологического мониторинга почв.
     7) растительность:
     современное состояние растительного покрова в зоне воздействия объекта (геоботаническая карта, флористический состав, функциональное значение, продуктивность растительных сообществ, их естественная динамика, пожароопасность, наличие лекарственных, редких, эндемичных и занесенных в Красную книгу видов растений, состояние зеленых насаждений, загрязненность и пораженность растений; сукцессии, происходящие под воздействием современного антропогенного воздействия на растительность);
     характеристика воздействия объекта и сопутствующих производств на растительные сообщества территории, угроза редким, эндемичным видам растений в зоне влияния;
     обоснование объемов использования растительных ресурсов;
     определение зоны влияния планируемой деятельности на растительность;
     ожидаемые изменения в растительном покрове (видовой состав, состояние, продуктивность сообществ, оценка адаптивности генотипов, хозяйственное и функциональное значение, загрязненность, пораженность вредителями), в зоне действия объекта и последствия этих изменений для жизни и здоровья населения;
     рекомендации по сохранению растительных сообществ, улучшению их состояния, сохранению и воспроизводству флоры;
     предложения для мониторинга растительного покрова.
     8) животный мир:
     исходное состояние водной и наземной фауны;
     наличие редких, исчезающих и занесенных в Красную книгу видов животных;
     характеристика воздействия объекта на видовой состав, численность фауны, ее генофонд, среду обитания, условия размножения, путей миграции и места концентрации животных в процессе строительства и эксплуатации, оценка адаптивности видов;
     возможные нарушения целостности естественных сообществ, среды обитания, условий размножения, воздействие на пути миграции и места концентрации животных, сокращения их видового многообразия в зоне воздействия объекта, оценка последствий этих изменений и нанесенного ущерба окружающей среде;
     мероприятия по сохранению и восстановлению целостности естественных сообществ и видового многообразия водной и наземной фауны, улучшение кормовой базы;
     программу для мониторинга животного мира.
     9) социально-экономическая среда:
     современные социально-экономические условия жизни местного населения, характеристика его трудовой деятельности;
     обеспеченность объекта в период строительства, эксплуатации и ликвидации трудовыми ресурсами, участие местного населения;
     влияние планируемого объекта на регионально-территориальное природопользование;
     прогноз изменений социально-экономических условий жизни местного населения при реализации проектных решений объекта (при нормальных условиях эксплуатации объекта и возможных аварийных ситуациях);
     санитарно-эпидемиологическое состояние территории и прогноз его изменений в результате намечаемой деятельности;
     предложения по регулированию социальных отношений в процессе намечаемой хозяйственной деятельности.
     10) оценка экологического риска реализации намечаемой деятельности в регионе:
     ценность природных комплексов (функциональное значение, особо охраняемые объекты), устойчивость выделенных комплексов (ландшафтов) к воздействию намечаемой деятельности;
     комплексная оценка последствий воздействия на окружающую среду при нормальном (без аварий) режиме эксплуатации объекта;
     вероятность аварийных ситуаций (с учетом технического уровня объекта и наличия опасных природных явлений), определяются источники, виды аварийных ситуаций, их повторяемость, зона воздействия;
     прогноз последствий аварийных ситуаций на окружающую среду и население;
     оценка неизбежного ущерба, наносимого окружающей среде и здоровью населения в результате намечаемой хозяйственной деятельности, в виде ориентировочного расчета нормативных платежей за специальное природопользование, а также проводятся расчеты размеров возможных компенсационных выплат за сверхнормативный ущерб окружающей среде в результате возможных аварийных ситуаций, расчеты технологически и статистически обоснованных компенсационных выплат используются при определении размеров экологической страховки;
     рекомендации по предупреждению аварийных ситуаций и ликвидации их последствий.
     26. Четвертой стадией процедуры ОВОС является разработка Раздела "Охрана окружающей среды" (далее - Раздел) на рабочую документацию.
     Раздел разрабатывается в том случае, если отдельные технические решения по реализации намечаемой деятельности, принятые на стадии "Проект", существенно изменяются при подготовке рабочей документации (Приложение 2). В этом случае разработка раздела носит корректирующий характер по отношению к материалам ОВОС, выполненным на третьей стадии ОВОС.
     27. Состав и содержание Раздела во многом аналогичен материалам третьей стадии ОВОС.
     На четвертой стадии характеристики и параметры воздействия на окружающую среду должны:
     определяться в соответствии с конкретными техническими решениями, рассматриваемыми в рабочей документации (проектной документации);
     излагаться в кратком виде, но в объеме достаточном для анализа принятых решений и обеспечения охраны окружающей среды от негативного воздействия рассматриваемого объекта.
     28. Раздел, как процедура ОВОС, обязателен для проектной документации "Рабочий проект", выполняемый при одностадийном техническом проектировании.
     29. Раздел разрабатывается для незначительных по своим масштабам и экологической значимости (экологически неопасных) объектов и сооружений, воздействие которых на компоненты окружающей среды имеют локальный характер и санитарно-защитные зоны для которых (в соответствии с СанПиН 1.01.001-94) предусмотрены в размерах не менее 100 м.
     При подготовке Раздела необходимо проведение специальных инженерно-экологических изысканий (наблюдений) за состоянием компонентов природной среды на территории, прилегающей к проектируемому объекту. Объем и характер инженерно-экологических изысканий (наблюдений) может быть уточнен применительно к требованиям специфики проектирования предприятий соответствующих отраслей промышленности или параметров жилищных объектов, возводимых в различных регионах.
     30. В Разделе должны рассматриваться возможные реальные альтернативные варианты реализации намечаемой деятельности и с технико-эколого-экономических позиций обосновывается выбор рекомендуемого варианта, по которому и будет осуществляться его дальнейшая реализация (строительство и эксплуатация).
     31. При разработке Раздела следует руководствоваться действующим законодательством и соответствующими отраслевыми нормативными документами Республики Казахстан, регламентирующими деятельность намечаемого замысла.
     32. Перед представлением на государственную экологическую экспертизу Раздела, заказчик намечаемой деятельности обеспечивает участие общественности в обсуждении проектной документации, включая Раздел и материалы ранее выполненного ОВОС.
     При незначительном масштабе и уровне воздействия намечаемой деятельности на окружающую среду процедура проведения общественного обсуждения Раздела целесообразна на районном (городском) административном уровне.  <*>
     Сноска. Пункт 32 с изменениями - приказом Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 21 апреля 2004 года  N 117-П .
     33. На всех стадиях процедуры ОВОС необходимо проведение специальных научно-исследовательских и инженерно-экологических изысканий с обязательным привлечением специализированных аттестованных лабораторий в порядке установленном законодательством Республики Казахстан.
     34. Отдельным приложением к ОВОС является "Заявление об экологических последствиях", которое подготавливается заказчиком проектной документации по результатам проведенной ОВОС и представляется в составе проектных материалов на государственную экологическую экспертизу (приложение 3).
     Заявление об экологических последствиях составляется на всех стадиях выполнения процедуры ОВОС.

     

5. Участники проведения оценки воздействия
на окружающую среду  <*>
    Сноска. Название с изменениями - приказом Министра охраны окружающей среды Республики Казахстан от 21 апреля 2004 года  N 117-П .

     35. В процессе проведения ОВОС заказчик предплановой, предпроектной и проектной документации, обосновывающей хозяйственную и иную деятельность:
     1) организовывает выполнение всех необходимых экологических изысканий, исследований и работ (процедур) по ОВОС на всех этапах подготовки документации;
     2) обеспечивает информирование и участие общественности в процессе осуществления ОВОС;
     3) обеспечивает доступ к материалам ОВОС;
     4) учитывает результаты ОВОС при выборе варианта намечаемой (предлагаемой) деятельности;
     5) представляет материалы ОВОС государственным органам контроля и надзора в соответствии с утвержденным в Республике Казахстан порядком и процедурами;
     6) выполняет условия, рекомендации и предложения компетентных органов на всех этапах прохождения (согласования, утверждения) предплановой, предпроектной и проектной документации;
     7) несет ответственность за достаточность и эффективность мер по предотвращению (снижению до нормативных уровней) негативных воздействий намечаемой деятельности на окружающую среду.
     36. Разработчик документации по ОВОС:
     1) гарантирует качество, полноту, достоверность и объективность разработки ОВОС в соответствии с законодательством Республики Казахстан в установленный заказчиком срок;
     2) совместно с заказчиком принимает участие в проведении общественного обсуждения материалов по оценке воздействия намечаемой деятельности на окружающую среду;
     3) совместно с заказчиком участвует в рассмотрении представляемых материалов по ОВОС в центральном исполнительном органе по охране окружающей среды при прохождении процедуры государственной экологической экспертизы.

     

6. Участие общественности в процедуре разработки
оценки воздействия на окружающую среду

     37. При разработке материалов ОВОС к предплановой, предпроектной и проектной документации, обосновывающей хозяйственную и иную деятельность, осуществляется учет общественного мнения, в том числе проведение общественных слушаний.
     Учет общественного мнения обеспечивается участием общественности в подготовке и обсуждении материалов ОВОС и организуется заказчиком намечаемой хозяйственной и иной деятельности в порядке, установленном действующим законодательством Республики Казахстан в области охраны окружающей среды.
     38. В процессе разработки ОВОС к предплановой, предпроектной и проектной документации должна выполняться следующая схема учета общественного мнения, включая:
     1) информирование общественности;
     2) прямую и обратную связи между заказчиком намечаемой хозяйственной и иной деятельности, разработчиком ОВОС, органами местного самоуправления, общественностью;
     3) учет мнения общественности в разрабатываемой документации в случае его квалифицированного обоснования, основанного на законодательстве Республики Казахстан и других нормативных правовых актах.
     39. Информирование общественности и других участников оценки воздействия на окружающую среду организуется уже на стадии подготовки начального этапа ОВОС - "обзора состояния окружающей среды".
     На этой стадии экологические и социально-экономические положения процедуры ОВОС публикуются в официальных местных средствах массовой информации - в периодической печати, по радио, на телевидении и иными способами, обеспечивающими распространение информации.
     40. Для объектов хозяйственной и иной деятельности повышенной экологической опасности или тех объектов, значимость которых и уровень воздействия на окружающую среду выходят за рамки районного администрирования, предусматривается обязательное информирование общественности через областные и республиканские средства массовой информации (СМИ).
     41. Для объектов малого бизнеса с незначительными уровнями воздействия на окружающую среду, санитарно-защитная зона которых не превышает 100 метров, располагающихся вблизи или непосредственно в жилых массивах (гаражи, стоянки, контейнерные заправочные станции, мини-пекарни, пивные цеха и так далее), требуется информирование только того населения, чьи интересы будут затронуты.
     Сообщения могут быть представлены жителям в виде информационных листков, плакатов, других информационных изданий, размещенных на видных местах в районе намечаемой деятельности.
     42. В распространяемой информации должны быть представлены следующие сведения:
     1) название, цель и местоположение намечаемой деятельности и конкретного документа, по которому будут проводиться общественные слушания;
     2) государственный орган, ответственный за организацию общественных слушаний;
     3) предусматриваемый порядок участия общественности и представляемые для этого возможности (сроки и место доступности материалов по ОВОС);
     4) начало осуществления общественных слушаний;
     5) время и место планируемого публичного слушания.
     43. Информация о намечаемой деятельности должна содержать:
     1) характеристику намечаемой деятельности, включая оценку образования возможных отходов, выбросов;
     2) описание значительности воздействия намечаемой деятельности на окружающую среду;
     3) описание мер, предусмотренных для предотвращения и (или) уменьшения воздействия, включая выбросы, сбросы загрязняющих веществ в окружающую среду;
     4) рассматриваемые альтернативы намечаемой деятельности;
     5) нетехническое резюме вышеуказанного.
     44. В целях обеспечения обратной связи в информации по любым видам воздействия намечаемой деятельности на окружающую среду должны содержаться сведения о возможных способах передачи отзывов и пожеланий общественности (почтовый адрес, телефон, электронная почта), а также соответствующие реквизиты ответственных лиц - представителей заказчика и разработчика ОВОС.
     45. Заказчик обязан обеспечить возможность ознакомления представителей общественности с материалами ОВОС в офисе заказчика (исполнителя) или в государственных учреждениях, куда они передаются в официальном порядке на время проведения общественных слушаний.
     46. Условия и сроки проведения общественных слушаний согласовываются органами охраны окружающей среды.
     47. Принятые решения по участию общественности оформляются протокольно.
     В протоколе четко фиксируются основные вопросы обсуждения, а также предмет разногласий между общественностью и заказчиком.
     Протокол подписывается участниками общественности.
     48. Протокол проведения общественных слушаний прилагается в окончательный вариант материалов по оценке воздействия на окружающую среду намечаемой хозяйственной или иной деятельности.
     49. Для рассмотрения конкретных масштабных и экологически опасных объектов могут быть созданы инициативные группы и совещательные комитеты с привлечением к обсуждению специалистов и ученых, имеющих опыт и соответствующую квалификацию.
     50. На обсуждение общественности представляется в письменной или устной форме любые замечания, информации, анализ или мнения, имеющие отношение к намечаемой деятельности, если они не затрагивают аспектов, признаваемых, в соответствии с законодательством Республики Казахстан, конфиденциальными.
     51. Заказчик и разработчик документации ОВОС представляет разъяснения технических, технологических и экологических решений, которые приняты в предплановой, предпроектной или проектной документации общественности через средства массовой информации и посредством встреч с населением.
     52. Заказчик обеспечивает доступ общественности к материалам по оценке воздействия на окружающую среду в течение всего срока с момента утверждения указанной документации и до принятия решения о реализации намечаемой деятельности.

     

Приложение 1             
к Инструкции по проведению оценки   
воздействия намечаемой хозяйственной и 
иной деятельности на окружающую среду 
при разработке предплановой,     
предпроектной и проектной документации,
утвержденной приказом Министра охраны 
окружающей среды Республики Казахстан 
от 28 февраля 2004 года N 68-п    

Перечень объектов (видов деятельности), оценку воздействия
которых рекомендуется осуществлять в полном объеме

     1. Нефтеперегонные заводы (исключая предприятия, производящие только смазочные материалы из сырой нефти) и сооружения для газификации и сжижения 500 т и более угля или горючих сланцев в день.
     2. Тепловые электростанции и другие тепловые сооружения с тепловой мощностью 300 МВт или более;
     1) атомные электростанции и другие ядерные реакторы, включая демонтаж или прекращение эксплуатации таких электростанций или реакторов (кроме исследовательских установок для производства и преобразования расщепляющихся и воспроизводящих материалов максимальной мощностью не выше 1 кВт постоянной тепловой нагрузки).
     Атомные электростанции и другие ядерные реакторы перестают быть такой установкой, когда все ядерное топливо и другие радиоактивно загрязненные элементы удалены навсегда с площадки установки:
     3. Предприятия по переработке отработанного ядерного топлива;
     Сооружения, предназначенные:
     1) для производства или обогащения ядерного топлива;
     2) для регенерации отработанного ядерного топлива или высокорадиоактивных отходов;
     3) для окончательного захоронения отработанного ядерного топлива;
     4) исключительно для окончательного захоронения радиоактивных отходов;
     5) исключительно для хранения (запланированного на срок более 10 лет);
     6) отработанного ядерного топлива или радиоактивных отходов за пределами участков;
     Производства:
     4. Комбинаты первоначальной выплавки чугуна и стали;
     5. Предприятия по производству сырых цветных металлов из руд, концентратов или вторичного сырья металлургическими, химическими или электролитическими процессами.
     6. Предприятия по добыче асбеста и по производству и переработке асбеста и изделий, содержащих асбест:
     1) изделий из асбоцемента с годовым производством более 20 тыс. т готовых изделий;
     2) фрикционных материалов с годовым производством более 50 т готовых изделий;
     3) и для любого другого использования асбеста в объеме более 200 т/г.
     7. Химические комбинаты, т.е. предприятия по производству химических продуктов, использующие процессы химических преобразований, в которых участвуют несколько подразделений, функционально связанных друг с другом, и которые предусматривают:
     1) производство основных органических химикатов;
     2) производство основных неорганических химикатов;
     3) производство фосфорных, азотных или калийных удобрений (простые или комплексные удобрения);
     4) производство основных продуктов ухода за больными растениями и биоцидов;
     5) производство основных фармацевтических продуктов, использующих химические или биологические процессы;
     6) производство взрывчатых веществ.
     8. Строительство протяженных железнодорожных линий и аэропортов с длиной основной взлетной полосы 2100 м или более;
     1) строительство автострад и скоростных трасс;
     2) строительство новых дорог с четырьмя и более полосами, или спрямление и/или расширение существующих дорог с двумя и менее полосами до четырех или более полос в случаях, когда такая новая дорога или спрямляемые и/или расширяемые участки дорог имеют непрерывную протяженность 10 км и более.
     9. Континентальные водные пути и внутренние порты для прохождения судов водоизмещением более 1350 т;
     1) торговые порты, грузовые причалы речных и морских портов (исключая паромные причалы), которые могут принимать суда грузоподъемностью более 1350 т.
     10. Предприятия по сжиганию, химической переработке опасных отходов или свалки опасных отходов.
     11. Предприятия по сжиганию, химической переработке мусора, или свалки обычных (не опасных) отходов с производительностью свыше 100 т/сут.
     12. Забор подземных вод или схемы искусственной загрузки грунтовых вод, если годовой объем забираемой или загружаемой воды равен или превышает 10 млн. куб. м.
     13. Работы по переброске водных ресурсов из одного речного бассейна в другой, где эта переброска направлена на предотвращение возможного дефицита воды и где объем перебрасываемых вод превышает 100 млн. куб. м/год;
     1) во всех других случаях работы по переброске водных ресурсов между речными бассейнами, когда многолетний средний сток бассейна забора превышает 2 млрд. куб. м/год и когда объем перебрасываемых вод превышает 5% этого стока.
     В обоих случаях исключаются водопроводы питьевой воды.
     14. Станции очистки сточных вод с производительностью свыше 150 тыс. эквивалентных жителей.
     15. Добыча нефти и природного газа в коммерческих целях, где добываемый объем превышает 500 т/сут для нефти и 500 тыс. куб. м/сут для газа.
     16. Дамбы и другие сооружения, предназначенные для задержания или постоянного хранения воды, где новый или дополнительный объем задержанной или запасенной воды превышает 10 млн. куб.м.
     17. Трубопроводы для транспортировки газа, нефти или химикатов диаметром более 800 мм и длиной более 40 км.
     18. Предприятия интенсивного откорма домашней птицы или свиней с более:
     1) 85 000 бройлеров, 60 000 кур,
     2) 3 000 поросят (более 30 кг), или
     3) 900 свиней.
     19. Производственные предприятия для:
     1) производства целлюлозы из древесины и других подобных волокнистых материалов;
     2) производства бумаги и картона с производственной мощностью свыше 200 т/сут.
     20. Карьеры и открытая добыча при площади участка свыше 25 гектаров, или добыча торфа при площади участка свыше 150 га.
     21. Строительство воздушных линий электропередач с напряжением 220 кВ. или более и длиной более 15 км.
     22. Предприятия для хранения нефти, нефтехимических или химических продуктов емкостью 200 тыс.т и более.
     Перечень объектов (видов деятельности), для которых необходимость полной оценки предлагается государственными экспертными органами на основании предварительной экспертизы или с применением пороговых уровней (набора критериев), определяемых нормативными документами (извлечение).
     1. Сельское хозяйство, лесоводство и аквакультура:
     1) проекты реструктурирования сельхозугодий;
     2) проекты использования целинных земель или слабо освоенных районов для интенсивного сельскохозяйственного производства;
     3) проекты управления водными ресурсами для сельского хозяйства, включая проекты орошения и осушения земель;
     4) первоначальное лесонасаждение и сведение леса с целью преобразования для другого типа землепользования;
     5) проекты интенсивного животноводства (не вошедшие в приложение 1);
     6) интенсивное рыбоводство;
     7) отвоевание земли у моря.
     2. Добывающая промышленность:
     1) карьеры, открытая добыча полезных ископаемых и торфа (проекты, не включенные в приложение 1);
     2) подземная добыча;
     3) морская или речная добыча полезных ископаемых с выемкой грунта.
     Глубокое бурение, в частности:
     1) геотермальное бурение;
     2) бурение для хранения ядерных отходов;
     3) бурение для водоснабжения, за исключением бурения для исследования устойчивости почвы;
     4) наземные промышленные сооружения для добычи каменного угля, нефти, природного газа и руд, а также горючих сланцев.
     3. Энергетика:
     1) промышленные сооружения для производства электроэнергии, пара и горячей воды (проекты, не включенные в приложение 1);
     2) промышленные сооружения для транспортировки газа, пара и горячей воды;
     3) передача электроэнергии воздушными линиями (проекты, не включенные в приложение 1);
     4) поверхностные хранилища природного газа;
     5) подземные хранилища горючих газов;
     6) поверхностные хранилища органических топлив;
     7) промышленное брикетирование каменного угля и лигнина;
     8) сооружения для обработки и хранения радиоактивных отходов (не включенные в приложение 1);
     9) гидроэлектротехнические сооружения;
     10) сооружения для использования ветровой энергии для производства электроэнергии (ветровые фермы).
     4. Производство и обработка металлов:
     1) предприятия по производству чугуна или стали (первичная или вторичная плавка), включая непрерывную разливку;
     2) предприятия по обработке черных металлов:
     заводы горячего проката металлов;
     кузнечные цехи с механическими молотами;
     нанесение расплавленных защитных металлических покрытий;
     3) литейные заводы черной металлургии;
     4) металлоплавильные предприятия, включая сплавы цветных металлов, исключая драгоценные металлы, включая вторичное сырье (рафинирование, отливка заготовок и т.д.);
     5) предприятия поверхностной обработки металлов и пластиков, использующие электролитические или химические процессы;
     6) производство и сборка автомобилей и производство автомобильных двигателей;
     7) верфи;
     8) предприятия по производству и ремонту самолетов;
     9) производство железнодорожного оборудования;
     10) штамповка взрывом;
     11) предприятия для обжига и спекания металлических руд.
     5. Переработка минерального сырья:
     1) коксовые печи (сухая перегонка угля);
     2) цементные заводы;
     3) предприятия по производству асбеста и изготовлению изделий из асбеста (проекты, не включенные в приложение 1);
     4) предприятия по изготовлению стекла, включая стекловолокно;
     5) предприятия по плавлению минеральных веществ, включая производство минеральных волокон;
     6) производство керамических изделий обжигом, в частности кровельной черепицы, кирпича, огнеупорного кирпича, плитки, керамических изделий и фарфора.
     6. Химическая промышленность (проекты, не включенные в приложение 1):
     1) переработка полуфабрикатов и производство химикатов;
     2) производство пестицидов и фармацевтических изделий, лаков и красок, эластомеров и пероксидов;
     3) хранилища нефти, нефтехимических и химических продуктов.
     7. Пищевая промышленность:
     1) производство растительных и животных масел и жиров;
     2) упаковка и консервирование животных и растительных продуктов;
     3) производство молочных продуктов;
     4) пивоварение и соложение;
     5) кондитерские изделия и обработка сиропа;
     6) бойни;
     7) предприятия по промышленному производству крахмала;
     8) предприятия по производству рыбной муки и рыбьего жира;
     9) сахарные заводы.
     8. Текстильная, кожевенная, деревообрабатывающая и бумажная промышленность:
     1) промышленные предприятия по производству бумаги и картона (проекты, не включенные в приложение 1);
     2) фабрики предварительной обработки (операции типа мойки, отбеливания, мерсеризации) или крашения волокон и текстиля;
     3) предприятия по дублению шкур и кож;
     4) предприятия по переработке и производству целлюлозы.
     9. Резиновая промышленность, производство и обработка изделий на базе эластомеров.
     10. Проекты инфраструктуры:
     1) проекты расширения промышленных предприятий;
     2) проекты городского строительства, включая строительство торговых центров и автостоянок;
     3) строительство железных дорог и средств перегрузки вагон-судно и смешанных терминалов (проекты, не включенные в приложение 1);
     4) строительство аэродромов (проекты, не включенные в приложение 1);
     5) строительство дорог, портов и портовых сооружений, включая рыбацкие гавани (проекты, не включенные в приложение 1);
     6) строительство внутренних водных путей, не включенное в приложение 1, прокладка каналов и работы по борьбе с наводнениями;
     7) дамбы и другие сооружения для задержания воды или ее длительного хранения (проекты, не включенные в приложение 1);
     8) трамвайные и надземные линии, метрополитены, подвесные линии или другие подобные линии, используемые исключительно или главным образом для перевозки пассажиров;
     9) нефте- и газопроводы (проекты, не включенные в приложение 1);
     10) сооружения водоводов большой протяженности;
     11) прибрежная работа по борьбе с эрозией и морские работы, способные изменить побережье путем строительства, например, дамб, молов, пристаней и других морских охранных сооружений, исключая обслуживание и реконструкцию таких сооружений;
     12) забор подземных вод и схемы искусственной загрузки грунтовых вод, не включенные в приложение 1;
     13) работы для переброски водных ресурсов между речными бассейнами, не включенные в приложение 1.
     11. Другие проекты:
     1) постоянные гоночные и экспериментальные участки дорог для механических транспортных средств;
     2) предприятия по захоронению отходов (проекты, не включенные в приложение 1);
     3) очистные сооружения (проекты, не включенные в приложение 1);
     4) участки размещения шлама;
     5) свалки железного лома, включая свалки транспортных средств;
     6) испытательные стенды для двигателей, турбин или реакторов;
     7) предприятия по изготовлению искусственных минеральных волокон;
     8) предприятия по утилизации или ликвидации взрывчатых веществ;
     9) живодерни.
     12. Туризм и досуг:
     1) лыжни, подъемники, канатные дороги и связанные с ними сооружения;
     2) лодочные станции;
     3) дачные поселки и гостиничные комплексы за пределами городской черты и связанные с ними сооружения;
     4) постоянные кемпинги и места стоянки домов-фургонов;
     5) тематические парки.
     13. Любые изменения или расширения проектов, внесенных в список в данном приложении, уже утвержденные, выполненные или находящиеся в процессе выполнения, которые могут иметь существенные неблагоприятные воздействия на окружающую среду.
     14. Проекты из приложения 1, предпринятые исключительно или главным образом для разработки и испытания новых методов или изделий и используемые в течение не более двух лет.

     

Приложение 2             
к Инструкции по проведению оценки   
воздействия намечаемой хозяйственной и 
иной деятельности на окружающую среду 
при разработке предплановой,     
предпроектной и проектной документации,
утвержденной приказом Министра охраны 
окружающей среды Республики Казахстан 
от 28 февраля 2004 года N 68-п    

          Соответствие стадий разработки материалов
ОВОС стадиям выполнения предплановой (прединвестиционной),
 предпроектной и проектной документации, обосновывающей
 хозяйственную и иную деятельность в Республике Казахстан

Стадии разработки   Стадии строительного          Стадии
  материалов         проектирования        градостроительного
     ОВОС         объектов и сооружений      проектирования
                    производственного      (в соответствии с
                        назначения        СНиП РК 3.01-07-2001)

1.Обзор состояния        Декларация          Генеральная схема
окружающей среды      (ходатайство) о          расселения и
(первая стадия          намерениях,         градостроительного
     ОВОС)             обоснование         развития Республики 
                    размещения объекта   Казахстан, региональные
                       (пункт 3.1         (межобластные) схемы
                      СП 11-101-95)            расселения и
                                            градостроительного
                                            развития территорий

2.Предварительная        Обоснование         Комплексные схемы
     оценка         инвестиций, а также     градостроительного
воздействия на           ТЭО, ТЭР,         планирования развития
окружающую среду    бизнес-план и другие    территорий областей и
  - ПредОВОС           предпроектные        комплексные проекты
(вторая стадия           документы          градостроительного
     ОВОС)           (пункты 2.1, 3.1      планирования развития
                     СНиП РКА 2.2.-1-           территорий
                     2001, Закон РК          административных
                     от 16 июля 2001 г.      районов. Концепции
                     N 242-II ЗРК "Об     (долгосрочные прогнозы
                      архитектурной,       развития) генерального
                    градостроительной и        плана города.
                       строительной
                      деятельности в
                   Республике Казахстан")

3. Оценка воздей-          Проект             Генеральные планы
ствия на окружающую   (пункты 2.3, 3.10,       крупных городов.
среду - ОВОС для        4.1 СНиП РКА          Проекты планировки
масштабных и (или)      2.2-01-2001)         крупных промышленных
экологически опасных                          зон и промышленных
видов деятельности,                                районов
для которых проект-
ная документация
разрабатывается в
две стадии "Проект -
рабочая документа-
ция" (третья стадия
ОВОС)

4. Раздел "Охрана     Рабочая документация     Генеральные планы
окружающей среды".     (пункт 2.3 СНиП РКА     городов с населением
В составе рабочей          2.2-01-2001)       менее 50 тыс человек,
документации данный                           поселков и сельских
раздел является                                населенных пунктов.
корректировкой ОВОС,                           Проекты планировки
разрабатываемого для                          небольших промышленных
стадии "Проект"                                зон и промышленных
(четвертая стадия                                   районов
ОВОС).
В составе докумен-        Рабочий проект
тации "Рабочий         (пункт 2.3 СНиП РКА
проект" для незначи-       2.2-01-2001)
тельных и (или)
экологически неопас-
ных видов деятель-
ности выполняется
детальный анализ на
уровне разработки
третьей стадии ОВОС

     ______________________________________________________________

     

Приложение 3              
к Инструкции по проведению оценки   
воздействия намечаемой хозяйственной и 
иной деятельности на окружающую среду 
при разработке предплановой,     
предпроектной и проектной документации,
утвержденной приказом Министра охраны 
окружающей среды Республики Казахстан 
от 28 февраля 2004 года N 68-п    

             Заявление об экологических последствиях

     _____________________________________________________________
                     (наименование объекта)

Инвестор (заказчик)________________________________________________
                         (полное и сокращенное название)

Реквизиты__________________________________________________________
     (почтовый адрес, телефон, телефакс, телетайп, расчетный счет)

Источники финансирования___________________________________________
           (госбюджет, частные инвестиции, иностранные инвестиции)

Местоположение объекта_____________________________________________
                        (область, район, населенный пункт или
___________________________________________________________________
   расстояние и направление от ближайшего населенного пункта)

Полное наименование объекта,
сокращенное обозначение,
ведомственная принадлежность
или указание
собственника_______________________________________________________

Представленные проектные
материалы (полное название
документации)______________________________________________________
            (Обоснование инвестиций, ТЭО, проект, рабочий проект,
___________________________________________________________________
 генеральный план поселений, проект детальной планировки и т.п)

Генеральная проектная
организация
___________________________________________________________________
   (название, реквизиты, ф. и. о. главного инженера проекта)

Сноска. В зависимости от уровня оценки воздействия, района
размещения объекта, специфики производственной (градостроительной)
деятельности состав показателей может изменяться при условии
отражения всех аспектов воздействия.
 
Характеристика объекта
Расчетная площадь земельного отвода __________________________
Радиус и площадь санитарно-защитной зоны (СЗЗ)________________
Количество и этажность производственных корпусов _____________
Намечающееся строительство сопутствующих объектов социально-
культурного назначения _______________________________________
Номенклатура основной выпускаемой продукции и объем производства
в натуральном выражении (проектные показатели на полную мощность)
1)__________________________________________________________
2)__________________________________________________________
3)_____________________________________________________ и т.д.
Основные технологические процессы
1)_________________________________________________________
2)_____________________________________________________и т.д.
Обоснование социально-экономической необходимости намечаемой
деятельности_________________________________________________
Сроки намечаемого строительства (первая очередь, на полную
мощность)____________________________________________________
1. Виды и объемы сырья:
1. Местное
1)__________________________________________________________
2)__________________________________________________________
2. Привозное
1)__________________________________________________________
2)__________________________________________________________
Технологическое и энергетическое топливо __________________________
Электроэнергия_____________________________________________________
       (объем и предварительное согласование источника получения)

Тепло _____________________________________________________________
      (объем и предварительное согласование источника получения)

     Условия природопользования и возможное влияние намечаемой
деятельности на окружающую среду

Атмосфера
Перечень и количество загрязняющих веществ, предполагающихся к
выбросу в атмосферу:
суммарный выброс, т/год______________________________________
твердые, т/год_______________________________________________
газообразные, т/год__________________________________________
Перечень основных ингредиентов в составе выбросов
1)__________________________________________________________
2)______________________________________________________и т.д
Предполагаемые концентрации вредных веществ на границе
санитарно-защитной зоны
1)__________________________________________________________
2) _____________________________________________________и т.д.
Источники физического воздействия, их интенсивность и зоны
возможного влияния:
Электромагнитные излучения _________________________________
Акустические________________________________________________
Вибрационные_______________________________________________

Водная среда:
Забор свежей воды:
Разовый, для заполнения водооборотных
систем, м куб._______________________________________________
Постоянный, м куб /год________________________________________
Источники водоснабжения:
Поверхностные, шт./(м куб./год)________________________________
Подземные, шт./(м куб./год)____________________________________
Водоводы и водопроводы _____________________________________
   (протяженность материал диаметр, пропускная способность)
Количество сбрасываемых сточных вод:
В природные водоемы и водотоки, м. куб./год______________________
В пруды-накопители, м. куб./год__________________________________
В посторонние канализационные системы, м. куб./год_______________
Концентрация (мг/л) и объем (т/год) основных загрязняющих веществ,
содержащихся в сточных водах (по ингредиентам)___________________
Концентрация загрязняющих веществ по ингредиентам в ближайшем
месте водопользования (при наличии сброса сточных вод в водоемы
или водотоки), мг/л______________________________________________

Земли
Характеристика отчуждаемых земель:
Площадь:
в постоянное пользование, га__________________________________
во временное пользование, га__________________________________
в т. ч. пашня, га_____________________________________________
лесные насаждения, га_________________________________________
Нарушенные земли, требующие рекультивации:
в т. ч. карьеры, шт/га________________________________________
отвалы, шт/га_________________________________________________
накопители (пруды-отстойники, гидрозолошлакоотвалы,
хвостохранилища и т. д.), шт/га_______________________________
прочие, шт/га_________________________________________________

Недра (для горнорудных предприятий и территорий)
Вид и способ добычи полезных ископаемых т(м. куб.)/год________
в т. ч. строительных материалов_______________________________
Комплексность и эффективность использования извлекаемых из недр
пород
(т/год)/% извлечения:
Основное сырье
1)__________________________________________________________
2)__________________________________________________________
Сопутствующие компоненты
1)__________________________________________________________
2)__________________________________________________________
Объем пустых пород и отходов обогащения, складируемых на
поверхности:
ежегодно, т (м куб).________________________________________
по итогам всего срока деятельности предприятия, т (м куб)____

Растительность
Типы растительности, подвергающиеся частичному или полному
истощению, га_______________________________________________
(степь, луг, кустарник, древесные насаждения и т. д.)
В т.ч.
площади рубок в лесах, га __________________________________
объем получаемой древесины, куб. м _________________________
Загрязнение растительности, в т.ч. с/х культур, токсичными
веществами (расчетное)_________ ____________________________

Фауна
Источники прямого воздействия на животный мир, в том числе
на гидрофауну:
1)_________________________________________________________
2)_____________________________________________________и т.д.
Воздействие на охраняемые природные территории (заповедники,
национальные парки, заказники) _____________________________

Отходы производства
Объем неутилизируемых отходов, т/год _______________________
в т.ч. токсичных, т/год ____________________________________
Предлагаемые способы нейтрализации и захоронения отходов _____
Наличие радиоактивных источников, оценка их возможного воздействия
__________________________________________________

Возможность аварийных ситуаций
Потенциально опасные технологические линии и объекты:_________
Вероятность возникновения аварийных ситуаций__________________
Радиус возможного воздействия ________________________________
Комплексная оценка изменений в окружающей среде, вызванных
воздействием объекта, а также его влияния на условия жизни и
здоровье населения____________________________________________
Прогноз состояния окружающей среды и возможных последствий в
социально-общественной сфере по результатам деятельности
объекта___________________________________________
     Обязательства заказчика (инициатора хозяйственной
деятельности) по созданию благоприятных условий жизни населения
в процессе строительства, эксплуатации объекта и его ликвидации
_____________________________________________________________

     Приложение*
     Список организаций и исполнителей, принимающих участие в разработке проектной документации и проведении ОВОС.
     Заключения заинтересованных организаций и ведомств, надзорных органов.
     Материалы общественных слушаний.

     ______________________________
     *При передаче ЗЭП в органы, утверждающие проектную
документацию, прилагается заключение государственной экологической
экспертизы.

Жоспар алды, жоба алды және жобалау құжаттамасын әзiрлеу кезiнде қоршаған ортаға болжанған шаруашылық және өзге де қызметтiң әсерiне бағалау жүргiзу жөнiндегi нұсқаулықты бекiту туралы

Қазақстан Республикасының Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2004 жылғы 28 ақпандағы N 68-П бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2004 жылғы 31 наурызда тіркелді. Тіркеу N 2779. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2007 жылғы 28 маусымдағы N 204-ө бұйрығымен

       Ескерту: Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2007 жылғы 28 маусымдағы  N 204-Ө  бұйрығымен.

      Қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына терiс әсер етудiң алдын алу мақсатында қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi заңнама талаптары негiзiнде жоспар алды, жоба алды және жобалау құжаттамасын әзiрлеу кезiнде қоршаған ортаға болжанған шаруашылық және өзге де қызметтiң әсерiне бағалау жүргiзу рәсiмiн орындауды ретке келтiру мақсатында бұйырамын:
      1. Жоспар алды, жоба алды және жобалау құжаттамасын әзiрлеу кезiнде қоршаған ортаға болжанған шаруашылық және өзге де қызметтiң әсерiне бағалау жүргiзу жөнiндегi нұсқаулық бекiтiлсiн.
      2. Сараптау және лицензиялау департаментiнiң директоры И.Ж. Әлиев осы бұйрықты заңнамасымен белгiленген тәртiппен мемлекеттiк тiркелудi қамтамасыз етсiн.
      3. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеу күнiнен бастап күшiне енедi.
      4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Қоршаған ортаны қорғау вице-министрi Ж.Л.Бекжановқа жүктелсiн.

       Министр

Қазақстан Республикасының      
Қоршаған ортаны қорғау министрінің 
2004 ж. 28 ақпандағы N 68-П      
Жоспарлау алдындағы, жобалау     
алдындағы және жобалық құжаттаманы 
әзірлеу кезінде көзделіп отырған  
шаруашылық және өзге де қызметтің  
қоршаған ортаға әсеріне бағалау   
жүргізу бойынша нұсқаулықты бекіту 
туралы" бұйрығымен бекітілген    

  Жоспарлау алдындағы, жобалау алдындағы және жобалық
құжаттаманы әзірлеу кезінде көзделіп отырған шаруашылық
және өзге де қызметтің қоршаған ортаға әсеріне бағалау
(ҚОӘБ) жүргізу бойынша нұсқаулық

1. Жалпы ережелер

      1. Алдын ала жоспарлау, жобалау алдындағы және жобалық құжаттаманы әзірлеу кезінде көзделіп отырған шаруашылық және өзге де қызметтің қоршаған ортаға әсеріне бағалау (ҚОӘБ) жүргізу бойынша нұсқаулық (бұдан әрі - Нұсқаулық) Қазақстан Республикасының " Қоршаған ортаны қорғау туралы ", " Экологиялық сараптама туралы " заңдарына және басқа да нормативтік-құқықтық кесімдеріне сәйкес жасалып отыр.

      2. Қоршаған ортаға әсерді бағалау (бұдан әрі - ҚОӘБ) қабылданатын басқарушылық және шаруашылық шешімдер түрлерінің экологиялық және басқа да зардаптарын анықтау, қоршаған ортаны сауықтыру, табиғи экологиялық жүйелер мен табиғи қорлардың жойылуын, азуын, сарқылуын болдырмау жөнінде нұсқауларды әзірлеу мақсатын ҚОӘБ-да жүргізіледі.
      ҚОӘБ көзделіп отырған нақты ауқымды және (немесе) экологиялық қауіпті объектілер мен құрылыстарын құруды (дамытуды, қайта құруды, консервациялауды, жоюды) реттейтін жобалық құжаттама үшін жасалып отыр және онымен бір топтамада келісу үшін мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылады.

      3. Осы нұсқаулық жобалау алдындағы, жобалық құжаттамаға сәйкес көзделіп отырған шаруашылық және өзге де қызметті ұйымдастырудың барлық сатыларында оны әзірлеу және жүргізу туралы шешімдерді қабылдау кезінде ҚОӘБ өткізудің жалпы тәртібін айқындайды.
      ҚОӘБ келесі жобалық құжаттамалар үшін жасалады:
      1) Кешендер, құрылыс нысандары мен мекемелерді салудың, өлкені немесе өнеркәсіп салаларын өркендету бағдарламаларының мәндерін тұжырымдаудың алғашқы сатысында.
      2) Халық орналасқан жерлерді, қалалар мен ауылдарды, облыс орталықтарын орналастыру жоспарларын дайындау кезінде.
      3) Кешендер, құрылыс нысандары мен мекемелерді салудың қайта жабдықтау, кеңейту, жаңарту Техникалық негіздемелері мен есептерін даярлау кезінде.
      4) Материалдарды, технологиялар мен техникаларды сертификаттау кезінде, және де кешендерді, құрылыс нысандарды, мекемелерді салуға арналған неше түрлі жобаларды жасау кезінде.
      5) Өнім қалдықтарымен айналысқан кезде, табиғатты пайдалану мақсатында алатын рұқсатты негіздемелеу кезінде.
      6) Халықты экологиялық жағынан қауіпсіздендіру және табиғатты қорғау үшін жасалатын әдістемелік құжаттарды даярлау кезінде.
      Қолданыстағы объектілерге арналған ҚОӘБ рәсімі экологиялық аудит саласындағы нормативтік-әдістемелік құжаттармен реттеледі.

  2. Терминдер мен айқындамалар

      4. Нұсқаулықта төмендегідей негізгі терминдер мен айқындамалар қолданылып отыр:
      қоршаған орта - атмосфералық ауаны, жердің озондық қабатын, суды, топырақты, жер қойнауын, жануарлар мен өсімдік әлемін қоса алғанда, табиғи объектілердің жиынтығы, сонымен қатар олардың өзара әрекеттесуі нәтижесіндегі климат;
      әсер - адамдардың денсаулығы мен қауіпсіздігін, жануарлар мен өсімдіктер әлемін, топырақты, жер қойнауын, ауаны, климатты, ландшафты, тарихи ескерткіштер мен басқа да материалдық объектілерді, осы факторлар арасындағы өзара байланысты қоса алғанда қоршаған орта үшін көзделіп отырған шаруашылық және өзге де қызметтің кез келген зардабы; ол сондай-ақ мәдени мұра мен әлеуметтік-экономикалық жағдайларға тигізілген зардаптарды да қамтиды, осы факторлардың өзгеруінің нәтижесі болып табылады;
      Тапсырыскер - қызметтің осы түріне қойылатын нормативтік талаптарға сәйкес көзделіп отырған шаруашылық және өзге де қызмет бойынша құжаттаманы дайындау үшін жауапты және көзделіп отырған қызмет бойынша құжаттаманы экологиялық сараптамаға ұсынатын заңды немесе жеке тұлға;
      өзгеру - қоршаған ортаның құрамдас бөліктеріндегі және (немесе) олардың үйлесіміндегі қайтымды және (немесе) қайтымсыз өзгеріс;
      зардап - көзделіп отырған шаруашылық немесе өзге де қызметтің әсерінің нәтижесі және содан пайда болған, қоршаған табиғи және (немесе) әлеуметтік-экономикалық ортада көрініс тапқан өзгерістер;
      ҚОӘБ бойынша құжаттаманы әзірлеуші - көзделіп отырған шаруашылық және өзге де қызметтің қоршаған ортаға әсерін бағалауды жүзеге асыратын, аталған қызметті жүргізуге қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқарушы орган берген тиісті лицензиясы бар заңды немесе жеке тұлға;
      қоғамдық талқылаулар - халықтың (жұртшылықтың) мүдделерін қозғайтын көзделіп отырған қызметті орындау жөніндегі шешімдерді қабылдауға оның қатысуына кепілдік беретін тура және кері ақпараттық байланысты қамтамасыз ететін, ҚОӘБ-тің міндетті құрамдас бөлігінің жалпылама атауы;
      экологиялық сараптама - шаруашылық және өзге де қызметтің қоршаған ортаға ықтимал, жағымсыз әсері мен оларға байланысты зардаптарды болдырмау мақсатында оның қоршаған орта сапасының нормативтеріне және экологиялық талаптарына, сараптама объектісін іске асыруға жол берілуіне сәйкестігін анықтау;
      экологиялық тәуекел - табиғи объектілер мен факторлардың кез келген (қасақана немесе кездейсоқ, біртіндеген және апатты) антропогендік өзгерістерінің қоршаған орта мен тұрғындардың денсаулығына (қолайсыз зардаптарының ықтималдығы;
      экологиялық сүйемелдеу - көзделіп отырған қызметті жүзеге асырудың барлық сатыларында оған экологиялық негіздеме беру бойынша ұйымдық-техникалық және қисынды түрдегі өзара байланысқан әрекеттердің жүйелілігін қамтамасыз ететін рәсім;
      экологиялық қауіпсіздік - жеке адамның, қоғамның өмірлік маңызды мүдделері мен құқықтарының қоршаған ортаға антропогендік және табиғи әсерлердің нәтижесінде пайда болатын қатерлерден қорғалу ахуалы;
      экологиялық қауіп-қатер - қоршаған орта ахуалының антропогендік және табиғи, оның ішінде дүлей апаттарды қоса алғанда, нәубеттер мен апаттарға байланысты әсерлердің ықпалынан бүлінуімен, өзгеруімен немесе солай болу ықтималдығымен сипатталатын және де соған байланысты жеке адамның және қоғамның өмірлік маңызды мүдделеріне қатер төндіретін ахуал;
      экологиялық тұрғыдан қауіпті қызмет - басқарушылық және инвестициялық қызметті қоса алғанда, адам денсаулығы мен қоршаған ортаға тікелей немесе басқа нәрсе арқылы зиянды әсерін тигізуі мүмкін немесе тигізіп отырған қызмет;
      экологиялық жағынан қауіпті объект - іске асырылуы адамдардың денсаулығы мен қоршаған ортаға зиянды әсерін тигізуі мүмкін немесе тигізіп отырған сараптама объектісі.

  3. Қоршаған ортаға әсерді бағалау қағидаты

      5. ҚОӘБ төмендегідей қағидаттардың негізінде жүзеге асырылады:
      1) кіріктірілу (кешенділік) - көзделіп отырған қызметтің қоршаған ортаға, жергілікті тұрғындарға, ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіпке әсер ету мәселелерін қарастыру оларды технологиялық, техникалық, әлеуметтік, экономикалық, жоспарлаушылық және басқа да жобалық шешімдермен өзара байланыстыра отырып жүзеге асырылады;
      2) баламалылық - зардаптарды бағалау көзделіп отырған қызметтен бас тарту нұсқасын ("нөлдік" нұсқаны) қоса алғанда жобалық шешімдердің баламалық нұсқаларын міндетті түрде қарастыруға негізделеді;
      3) жеткіліктілік - ҚОӘБ өткізу кезінде нақтылау дәрежесі көзделіп отырған қызмет қоршаған ортаға, жергілікті тұрғындарға, ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіпке әсерінің экологиялық маңыздылығымен айқындалатын дәрежеден төмен болмауы тиіс;
      4) сақтау - көзделіп отырған қызмет аумақтар мен су айдындарының биологиялық сан алуандылығының азаюына, биологиялық өнімділігі мен массасының төмендеуіне, сонымен қатар көзделіп отырған қызмет ықпалының аймағындағы биосфераның табиғи құрамдас бөліктерінің өмірлік маңызды қасиеттерінің нашарлауына әкеп соқпауы тиіс;
      5) сыйысымдылық - көзделіп отырған қызмет жергілікті тұрғындардың өмір сүру сапасын нашарлатпауға және шаруашылық қызметтің басқа түрлеріне, ауыл шаруашылығына, жануарлар мен өсімдіктер әлеміне орны толмас зиян келтірмеуге тиіс;
      6) икемділік - ҚОӘБ барысы көзделіп отырған қызметтің нақты сипаты мен құжаттама түріне байланысты, талдаудың ауқымы, тереңдігі мен түріне орай өзгереді;
      7) жұртшылықтың міндетті түрде қатысуы - ҚОӘБ өткізілуі барысында жұртшылықтың ҚОӘБ туралы ақпаратқа қол жеткізе алуы қамтамасыз етіледі және қоғамдық тыңдаулар (ҚОӘБ материалдарының қоғамдық талқылаулары) өткізіледі.

  4. Қоршаған ортаға әсерді бағалау рәсімі

      6. Қазақстан Республикасындағы шаруашылық және өзге де қызметті негіздейтін жоспарлау алдындағы, жобалау алдындағы және жобалық құжаттамасының барысында ҚОӘБ рәсімі әрқайсысы мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысымен аяқталатын жүйелі іс-қимылдар реті бойынша өткізіледі.

      7. ҚОӘБ әзірлеудің нысаны, талқылаудың толықтылығы, қолданылатын материалдардың көлемі, экологиялық ғылыми-зерттеу және жобалық-іздестіру жұмыстарының деңгейі және нақтылануы жобалау сатысына, сонымен қатар адам денсаулығына және қоршаған ортаға көзделіп отырған шаруашылық және өзге де қызметтің әсерінің ауқымдылығы мен қарқынына байланысты болады.

      8. ҚОӘБ материалдары жасалу деңгейі жобалау сатысына сай келетін құжат түрінде ресімделеді. Олар жобалау алдындағы және жобалық құжаттардың ажырамас бөлігі болып табылады.

      9. Шаруашылық және өзге де қызметті негіздейтін құжаттаманы әзірлеу кезеңдеріне сәйкес, олардың дәйекті түрде нақтылануын және айқындалуын көздейтін ҚОӘБ сатыларына атау беріледі:
      1) қоршаған ортаның ахуалына шолу жасау;
      2) қоршаған ортаға әсерді алдын ала бағалау (Алдын ала ҚОӘБ);
      3) қоршаған ортаға әсерді бағалау (ҚОӘБ);
      4) "Қоршаған ортаны қорғау" тарауы.

      10. Көзделіп отырған қызметтің орналасатын ауданындағы табиғи және әлеуметтік-экономикалық ортаның жалпылап қорытылған сипаты келтірілетін, аумақты (аумақтық бірліктерді) шаруашылық үшін пайдаланудың негізгі бағыттары қарастырылатын және ҚОӘБ бойынша тұжырымдық ұстанымдар айқындалатын "Қоршаған ортаның ахуалын шолу" - ҚОӘБ өткізудің бірінші сатысы төмендегілерді қамтиды:
      1) көзделіп отырған қызметтің қоршаған ортаға әсерінің түрлері, оның қарастырылатын аумақтағы бұрыннан бар әсермен өзара әрекеттесуі (бұзылыстардың үлгілері, ластаушы құрамдастардың атауы мен мөлшері);
      2) ауаға шығарылуы, төгілуі ықтимал ластағыш заттардың сипаты, өндіріс және тұтыну қалдықтарының пайда болуының болжамды көлемі;
      3) өндіріс және тұтыну қалдықтарын тазалау мен кәдеге асырудың (көмудің) ықтимал тәсілдері;
      4) ықтимал апаттық жағдайларды бағалау (әсердің ықтималдығы, ауқымдылығы, ұзақтығы);
      5) жалпы экологиялық шиеленістің бәсеңдеуіне септігін тигізетін, көзделіп отырған (жоспарланатын) қызметті іске асырудың жағымсыз зардаптарын шектеу немесе бейтараптандыру бойынша ойластырылып отырған негізгі шешімдер.

      11. ҚОӘБ бірінші сатысы қолдағы бар мұрағат, қор материалдары, басқа мамандандырылған әдебиет көздері, соған ұқсас жобалар бойынша көзделіп отырған (жоспарланатын) қызметтің техникалық-экономикалық параметрлерінің негізінде орындалады.
      ҚОӘБ рәсімінің нәтижелері бойынша табиғи ортаның ахуалын одан әрі оқып-үйрену және қоршаған ортаға әсерді егжей-тегжейлі бағалауды өткізу, сондай-ақ табиғатты қорғау шаралары жүйесін әзірлеу бойынша ұсынымдарды қамтитын қоршаған ортаның ахуалын шолуды құрайды. Шолудың материалдары шаруашылық қызметінің тапсырыс берушісі жасайтын Ниет туралы мағлұмдамаға қоса тіркеледі.

      12. Мемлекеттік экологиялық сараптамаға Ниет туралы мағлұмдама ұсынылғанға дейін көзделіп отырған қызметтің тапсырыс берушісі ұсынатын Ниет туралы мағлұмдаманы талқылауға жұртшылықтың қатысуын қамтамасыз етеді.

      13. Ниет туралы мағлұмдаманы табиғатты қорғау органдарында оңды келісу негізгі жобалау алдындағы құжатты - "Инвестицияларды негіздеуді" әзірлеуге және (Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес) көзделіп отырған қызметтің жоспарланатын объектілері мен құрылыстарын салуға арналған жер учаскесін алдын ала таңдау рәсімін бастауға негіз болып табылады.

      14. ҚОӘБ өткізудің "Көзделіп отырған қызметтің қоршаған ортаға әсерін алдын ала бағалау (бұдан әрі - Алдын ала ҚОӘБ)" екінші сатысының барысында қоршаған және әлеуметтік-экономикалық ортаның құрамындағы өзгерістердің және қоғам өмірінде және қоршаған ортадағы олардың келтіретін зардаптарының ықтимал әлеуетті бағыттары айқындалады.

      15. Шаруашылық қызметінің көзделіп (жоспарланып) отырған ойының Алдын ала ҚОӘБ түрлі техникалық шешімдерді талдаудың және мамандандырылған ғылыми материалдардың және қолдағы бар, қордағы және мамандандырылған әдеби материалдардың негізінде жүргізіледі. Күрделі және ірі жобалау алдындағы әзірлемелерде алдын ала инженерлік-экологиялық іздестірулерді жүргізу керек.

      16. Көзделіп отырған шаруашылық қызметіне әсердің түрлері және қарқындылығы осыған ұқсас жобалар бойынша немесе одан арғы арнайы зерттеулер және іздестірулер талап етілетін саласын көрсете отырып, әлемдік стандарттарға (технологияларға) сәйкес келетін үлестік көрсеткіштердің негізінде айқындалады.

      17. Қоршаған ортаның жекелеген құрамдастарының (ауаның, топырақтың, судың, жер қойнауының және т.с.) ластану деңгейін есептеуді жүргізу талап етілмейді. Нақты көзделіп отырған шаруашылық қызметтің маңыздылығына, экологиялық тұрғыдан қауіптілігі мен ауқымдылығына қарай қоршаған ортада (ауаға, жер үсті және жер асты суларына, топыраққа) ластағыш заттарды (шығару, төгу) сейілту (тарату) үрдістерін үлгілеу бойынша қосымша есептеу Алдын ала ҚОӘБ-не енгізіледі.

      18. Алдын ала бағалау нәтижесінде алынған сапалық және сандық параметрлер (шығарылған, лақтырылған заттар, өндіріс және тұтыну қалдықтары, уақытша және тұрақты пайдалануға бөлініп берілетін жер алаңдары және т.с.) бағдарлық параметрлер болып табылады және табиғатты пайдалану жөніндегі нормативтер ретінде бекітілуге жатпайды.

      19. Алдын ала ҚОӘБ шаруашылық және өзге де қызметті негіздейтін жоспарлау алдындағы (инвестициялау алдындағы) құжаттамада, шаруашылық және өзге де қызметке кірісудің бастапқы кезеңінде жасалатын жобалау алдындағы құжаттамада, сондай-ақ жобалық құжаттаманы әзірлеудің алдындағы "Инвестицияларды негіздеу" негізгі жобалау алдындағы құжатында жасалады, ол төмендегілерді қамтиды:
      1) көзделіп отырған қызметтің қысқаша сипаттамасы, орналасқан жері мен жер пайдаланудың шарттары туралы деректер;
      2) аумақтың ландшафттық сипаттамасын, аймақтық жер ерекшеліктерін қамтитын қоршаған табиғи және әлеуметтік-экономикалық орта туралы мәліметтер; қоршаған табиғи ортаның ахуалы, оның құрамдас бөліктерінің антропогендік бұзылуы, құрылыс салудың ерекше шарттары (жоғары сейсмикалылығы, басқа қауіпті табиғи құбылыстар мен үрдістер) туралы деректер; көзделіп отырған қызмет ауданының табиғи құндылықтарын, оның тарихи-мәдени маңыздылығын сипаттау, қолда бар айрықша қорғалатын аумақтар мен объектілер; аумақтың әлеуметтік-экономикалық ерекшеліктері (аумақты шаруашылық үшін, қала салу үшін қолдану) туралы материалдар.

      20. Көзделіп отырған қызмет түрлерінің қоршаған ортаға әсерінің ықтимал үлгілері төмендегілерді қамтиды:
      1) көзделіп отырған қызмет түрлерінің сипаттамасы (техникалық-технологиялық параметрлер, (су, жер, биологиялық, материалдық, еңбек) қорларына деген қажеттіліктер, құрылыс үрдістеріне және объектілер мен құрылыстарды іске пайдалануда көлікпен қамтамасыз ету);
      2) объектілер мен құрылыстарды салу мен пайдаланудың қалыпты (штаттық) режимінде және апаттық жағдайларда (әсер етудің көздері, түрлері, дәрежесі мен аймақтары, оның ішінде ластағыш заттардың түрі, құрамы, бағдарлық көлемдері, өндіріс және тұтыну қалдықтарының сипаты - улылықтың түрі, көлемі, сыныптылығы) көзделіп отырған қызмет әсерінің түрлерін құрамдық-сапалық жағынан сипаттау;
      3) қоршаған табиғи және әлеуметтік-экономикалық ортаның көзделіп отырған шаруашылық қызмет түрлерінің ықтимал әсеріне төзімділігін анықтау.

      21. Көзделіп отырған қызметтің түрлерін іске асыру барысында қоршаған табиғи және әлеуметтік-экономикалық ортаның өзгеруін талдау төмендегілерді қамтуы тиіс:
      1) пайдаланудың қалыпты (штаттық) режимінде және апаттық жағдайларда және олардың тұрғындарға тигізетін зардаптары болған кезде көзделіп отырған қызмет түрлерін іске асыру барысында қоршаған табиғи және әлеуметтік-экономикалық ортадағы ықтимал өзгерістер;
      2) көзделіп отырған қызметті іске асырудың түрлеріне арналған қоршаған ортаны қорғау шараларының негізгі бағыттары;
      3) көзделіп отырған қызмет түрлерін іске асырудың барысында қоршаған табиғи және әлеуметтік-экономикалық ортаға келтірілуі мүмкін зиянды ірілендіре бағалау;
      4) аумақ тұрғындарының әлеуметтік-экономикалық және экологиялық мүдделерін сақтай отырып, объект орналастырылатын жерді (көзделіп отырған қызметтің ұсынылатын түрін таңдау) негіздеу;
      5) көзделіп отырған шаруашылық қызметті - жобалық құжаттаманы негіздейтін құжаттаманы әзірлеудің келесі сатысына ұсыныстар;
      6) көзделіп отырған шаруашылық қызметті негіздейтін жобалық құжаттаманы ҚОӘБ келесі кезеңін өткізуге негіз болып табылатын арнайы кешендік экологиялық іздестірулер мен зерттеулерді өткізуді ұйымдастыру және құрамы бойынша ұсыныстар;
      7) жоспарланатын қызметтің сипатына ауқымына, оның экономикалық маңыздылығына (қауіп-қатеріне), табиғи жағдайлардың қиындықтарына қарай, Алдын ала ҚОӘБ құрамы, көлемдері мен ақпаратты нақтылаудың жеткіліктілігі табиғат қорғау органдарымен келісуі бойынша кеңейтілуі мүмкін.

      22. Жоспарлау алдындағы (инвестициялау алдындағы), сонымен қатар жобалау алдындағы бағалау сипатындағы құжаттама (бизнес-жоспарлар, техникалық-экономикалық есептер (ТЭЕ), техникалық-экономикалық көрсеткіштер (ТЭК) және басқа да оларға ұқсас жобалау алдындағы құжаттар), сонымен қатар "Алдын ала ҚОӘБ" қоса алғанда жобалау алдындағы негізгі құжаттама - "Инвестицияны негіздеу" мемлекеттік экологиялық сараптамаға келісуге ұсынылады.

      23. Жоспарлау алдындағы, сонымен қатар жобалау алдындағы бағалау сипатындағы құжаттаманы мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынғанға дейін көзделіп отырған қызметтің тапсырыскері ұсынылатын материалдарды жұртшылықпен бірге талқылауды өткізеді.

      24. Көзделіп отырған қызметтің тапсырыскері үшін мемлекеттік экологиялық сараптаманың оңды қорытындысы жоспарлау алдындағы немесе жобалау алдындағы құжаттамада қарастырылған Алдын ала ҚОӘБ жасау кезінде барынша ұтымды үлгімен таңдалған көзделіп отырған қызметтің нақты объектілері мен құрылыстарын жобалауды бастау (жіті жобалау) жөнінде шешім қабылдауға негіз болып табылады.

      25. ҚОӘБ өткізудің үшінші сатысы - "Қоршаған ортаның әсерін бағалау" көзделіп отырған шаруашылық қызметінің нақты объектілері мен құрылыстарының қоршаған ортаға (1-қосымша) әсерінің барлық аспектілері толық көлемінде жіті талдауды көздейді және ол қоршаған ортаның құрамдас бөліктері бойынша төмендегідей материалдарды қамтиды:
      1) әуедегі орта:
      әсерді бағалауға қажетті климаттық жағдайлардың сипаттамасы;
      әуедегі ортаның қазіргі ахуалының сипаттамасы (табиғи өлшеулер бойынша қолда бар материалдардың мейлінше шектеулі шоғырлануынан (МШШ) немесе әсердің болжамдық қауіпсіз деңгейлерінен (ӘБҚД) асып кету еселігі көрсетіле отырып, атмосфералық ауаға шығарылатын ластағыш заттардың тізбесі);
      есептелетін химиялық ластанудың көздері мен ауқымдары: жабдықтарды жобамен көзделген барынша көп жүктемелеу кезінде, сонымен қатар ықтимал бір дүркін және апаттық шығарылыс кезінде. Атмосфералық ауаның қалай ластанатынын есептеген кезде сол жердегі жұмыс істеп жатқан, салынып жатқан немесе салынуы көзделген кәсіпорындардың (объектілердің) ауаны ластауға қосатын үлестерін ескере отырып және де сол жердегі ауаның қазіргі сапасын ескеру қажет;
      қалдығы аз және қалдықсыз (ысырапсыз) технологияларды енгізу, сонымен қатар әлемдік озық тәжірибеге сәйкес деңгейде атмосфералық ауаға шығарылуды болдырмау (қысқарту) жолындағы арнайы іс-шаралар;
      қоршаған ортаға ластайтын заттардың жол беруге болатын шекті мөлшерде шығарылуы (ПДВ) және уақытша келісілген шығарылысты (ВСВ) (жұмыс істейтін объектілер үшін) анықтай отырып, нормалау кезеңдері бойынша ұсыныстар;
      шығатын ластауыш заттардың (соның ішінде шудан, электр-магниттік өрістерден және өзге де зиянды физикалық әсерлерден) деңгейлерін ескере отырып, қабылданған санитарлық-қорғау аймағының (СҚА) мөлшерін негіздеу;
      ластану зардаптарын бағалау және жағымсыз әсерді төмендету бойынша іс-шаралар;
      атмосфералық ауаның ахуалын байқау мониторингісі мен бақылауды ұйымдастыру бойынша ұсыныстар;
      айрықша қолайсыз метеорологиялық жағдайлар (ҚМЖ) кезінде ауаға шығарысты реттеу шараларын әзірлеу;
      2) су қорлары:
      құрылыс салу және пайдалану кезеңінде шаруашылық және өзге де қызмет үшін су қорларына деген қажеттілік, қолданылатын су сапасына қойылатын талаптар;
      су көзінің сипаттамасы, тұрған жері, суды шаруашылықта қолдану;
      су тұтыну мен су бұрып берудің экологиялық жүйесінің тиімділігінің негізгі көрсеткіші ретінде алынатын таза судың жыл сайынғы көлемінің қарқыны міндетті түрде көрсетілген объектінің су балансы;
      жер үсті сулары:
      аумақтың гидрографиялық сипаттамасы;
      көзделіп отырған қызмет ықпал етуі мүмкін су объектілерінің сипаттамасы (барынша жақындатылған қадағалау жармаларын қолдана отырып);
      су ағымының гидрологиялық, гидрохимиялық, мұз қату, термикалық, жылжу шапшаңдығы режимдері, салындылардың режимдері, қауіпті құбылыстар - тасқын су басуы, кептелу, қабыршақ мұздың пайда болуы, айдап кету құбылыстары;
      жер үсті су көздерінен қалыпты жағдайда, қосымша реттеусіз нормативті негізделген көлемде су алуды бағалау;
      санитарлық қорғау аймақтарын ұйымдастырудың қажеттілігі мен тәртібі;
      шығатын сарқынды судың мөлшері мен сипаттамасы (ағылып құйылатын жері, ластағыш заттардың шығарылуының құрылмалық ерекшеліктерін, тізбесі мен концентрацияларын көрсете отырып);
      айналым жүйелерінің барынша ықтималды түрде енгізілуін, сарқынды суларды қайта қолдануды, тазалау құрылыстарының тұнбаларын кәдеге жарату тәсілдерін негіздеу;
      қоршаған ортаға ластайтын заттардың жол беруге болатын шекті мөлшерде тастауға - (ПДС) жету бойынша ұсыныстар, олардың құрамына төмендегілер кіруі тиіс:
      су көзінің ластану мүмкіндігін және суды алудың экожүйеге әсерінің зардаптарын қоса алғанда, құрылыс салу және пайдалану барысында жоспарланатын объектінің сулы ортаға әсерін бағалау;
      құрылыстарды төсеп тартумен, көпірлерді, су алғыш құрылғыларды салумен байланысты арналық үрдістердің өзгеруін бағалау, теріс зардаптарды анықтау;
      су қорғау шаралары, олардың тиімділігі, іске асыру құны және кезектілігі;
      жер үсті суларының экологиялық мониторингін ұйымдастыру;
      жер асты сулары:
      ауданды сипаттаудың гидрогеологиялық параметрлері, жер асты суларының барланған кен орындарының анықталуы мен оның сипаттамасы;
      пайдаланыстағы сулы горизонттың қазіргі ахуалының сипаттамасы (химиялық құрамы, пайдаланылатын қорлары, қорғалуы), оның қауіпсіз қолданылуы үшін қажет жағдайларды қамтамасыз ету, су алу құрылғыларын санитарлық қорғау аймақтарын ұйымдастырудың қажеттілігі;
      құрылыс салу мен пайдалану кезеңінде объектінің жер асты суларының сапасына әсерін бағалау, олардың ластану ықтималдығы;
      жер асты суларының ықтимал ластануының және сарқылуының зардаптарын талдау;
      жер асты суларын ластанудан және сарқылудан қорғау шараларын негіздеу;
      жер асты суларының экологиялық мониторингісінің бағдарламасы;
      3) жер қойнауы:
      жоспарланатын объектінің әсер ету аймағында минералдық және шикізат қорларының (қорлары мен сапасы) бар болуы;
      құрылыс салу және пайдалану кезеңінде объектінің минералдық және шикізат қорларына тапшылығы (түрлері, көлемі, алу көздері);
      минералдық және шикізат қорларын өндірудің қоршаған табиғи ортаның түрлі құрамдас бөліктеріне және табиғи қорларға әсерін болжау;
      су режимін реттеу және бұзылған аумақтарды пайдалану бойынша табиғат қорғау шараларын негіздеу;
      жер қойнауын пайдалану, пайдалы қазбаларды өндіру мен ұсату операцияларын өткізу кезінде төмендегідей материалдар ұсынылуы тиіс:
      қолданылатын кен орындарының сипаттамасы (пайдалы қазбалар, бекітілген ГКЗ, олардың геологиялық ерекшеліктері және басқалары);
      зиянды топтамаларды арылтып алу мүмкіндіктерін қуаттайтын материалдар, ал улы топтамалар үшін - оларды көмудің тәсілі;
      пайдалы қазбалардың және ашылатын жоғарғы қабатты жыныстардың (әсіресе қайта қалпына келтіруде және құрылыс материалдары өндірісінде қолданылатын) радиациялық сипаттамасы;
      көзделіп отырған құрылыс объектілерін пайдалану барысында тау-кен жыныстары мен жер асты суларының ахуалын зерделеу, бақылау және бағалау үшін ұңғымалардың құрамы мен режимдік тарамын орналастыру бойынша ұсыныстар;
      пайдалы қазбаларды жер қойнауынан көрші учаскелер мен олар өндірілетін аудандағы жер асты қазбаларының қорларының азаюын (суландырылу, желдетілу, тотығу, тұтану және т.б. салдарынан) болдырмайтындай етіп, барынша ықтималды түрде пайдалану бойынша ұсыныстар;
      мамандандырылған ғылыми-зерттеу ұйымының қорытындысына сүйене отырып, зиянды заттарды және өндіріс қалдықтарын жер қойнауына көму мүмкінділігін бағалау;
      4) өндіріс және тұтыну қалдықтары:
      қалдықтардың түрлері және пайда болу көлемдері;
      аумақтың өндіріс және тұтыну қалдықтарымен ластануының ерекшеліктері (қауіптілік сыныбы, улылығы, физикалық ахуалы);
      қалдықтардың барлық түрлерін зиянсыздандыру, кәдеге асыру, көму бойынша ұсынымдар;
      5) физикалық әсерлер:
      жұмыстар жасалатын аудандағы радиациялық жағдаяттың сипаттамасы, радиациялық ластанудың табиғи және техногендік көздерін анықтау;
      ықтимал жылу, электр-магниттік, шу әсерлерін және әсердің басқа да тұрпаттарын, сонымен қатар олардың зардаптарын бағалау;
      6) жер қорлары және топырақ:
      жер пайдаланудың күй-жайы мен шарттары, көзделіп отырған объектіні орналастыруға арналған аумақтың және меншіктің түріне сәйкес іргелес шаруашылықтардың жер балансы, жерге орналастырудағы ұсынылып отырған өзгерістер, объектіні құру мен пайдалану кезінде өтелуге жататын, ауылшаруашылығы өндірісі шығындарын және жерді пайдаланушылардың (меншік иелерінің) зияндарын есептеу;
      жоспарланатын объекті әсер ететін аймақтағы топырақ жамылғысының қазіргі ахуалының сипаттамасы (бонитет баллдары көрсетілген топырақ картасы, топырақтың су-физикалық, химиялық қасиеттері, ластануы, бұзылуы, эрозиясы, дефляциясы, құнарлылығы және механикалық құрамы);
      топырақ жамылғысына келетін әсердің сипаттамасы (механикалық бұзылыстар, химиялық ластану), объектінің ықпал жасау аймағында топырақтардың геохимиялық үрдістердің өзгеруінің, аумақтың үстін қайта жоспарлауға байланысты бедер-пішіні жаңа түрлерінің құрылуының, табиғи үрдістердің жандануының, өндіріс және тұтыну қалдықтарымен ластануының салдарынан топырақ пен жер қыртысы қасиеттерінің өзгеруі;
      әсер аймағында топырақтың құнарлы қабатын және ашылатын жыныстарды алып тастау, тасу және сақтау, тікелей қызметті қозғамайтын учаскелерде топырақ жамылғысын сақтау, бұзылған топырақ жамылғысын қалпына келтіру және аумақты бастапқы немесе басқа жолмен пайдалануға жарамды күйге (техникалық және биологиялық қайта қалпына келтіру) келтіру бойынша жоспарланатын шаралар және жобалық шешімдер;
      топырақтың экологиялық мониторингін ұйымдастыру;
      7) өсімдік:
      әсер объектісі аймағындағы өсімдік жамылғысының қазіргі ахуалы (геоботаникалық карта, өсімдік құрамы, функционалдық мағынасы, өсімдік қауымының өнімділігі, олардың табиғи қарқыны, өрт қауіпсіздігі, дәрілік, сирек кездесетін, жергілікті және Қызыл кітапқа енгізілген өсімдік түрлері, көгалдандыру екпелерінің ахуалы, өсімдіктердің ластануы мен зақымдануы; өсімдікке қазіргі антропогендік ықпалдың жасалуынан болатын бірмерзімдік ауысымы);
      объекті мен ілеспелі өндірістердің аумақтың өсімдік қауымына, аумақтарына әсерін сипаттау, әсер ету аймағында өсімдіктердің сирек кездесетін және жергілікті түрлеріне төнетін қауіп;
      өсімдік қорларын қолдану көлемін негіздеу;
      жоспарланатын қызмет аймағының өсімдікке әсер ету ауданын айқындау;
      әрекет ету объектісі аймағындағы өсімдік жамылғысында келетін өзгерістер (өсімдік қауымының құрамы, ахуалы, өнімділігі, генотиптердің бейімделуін бағалау, шаруашылық және функционалдық мағынасы, ластануы, зиянды жәндіктермен зақымдануы) және осы өзгерістердің тұрғындардың өмірі мен денсаулығына келтіретін зардаптары;
      өсімдік қауымын сақтау, олардың ахуалын жақсарту, өсімдіктерді сақтау және ұлғайта өсіру жөніндегі ұсынымдар;
      өсімдік жамылғысының мониторингі бойынша ұсыныстар;
      8) жануарлар дүниесі:
      су және жер үсті жануарларының бастапқы ахуалы;
      сирек кездесетін, сиреп бара жатқан және Қызыл кітапқа енгізілген жануарлар түрлері;
      объектінің жануарлардың түр-құрамына, санына, олардың гендік қорына, мекендеу ортасына, көбею жағдайларына, қоныс аудару жолдарына және құрылыс салу мен пайдалану барысында жануарлардың шоғырланатын жерлеріне тигізетін әсерін сипаттау, түрлердің бейімделуін бағалау;
      объектінің әсер ету аймағындағы табиғи қауымдардың бүтіндігінің, мекендеу ортасының, көбею жағдайларының, жануарлардың қоныс аудару жолдары мен шоғырланатын жерлеріне әсерінің бұзылуының, олардың алуан түрлерінің қысқаруының ықтималдығы, осы өзгерістердің оларға және қоршаған ортаға келтіретін зиянының зардаптарын бағалау;
      табиғи қауымдардың бүтіндігін және су мен жерде өмір сүретін жануарлардың алуан түрлерін сақтау мен қалпына келтіру, азық қорларын жақсарту жөніндегі шаралар;
      жануарлар әлемі мониторингісіне арналған бағдарлама;
      9) әлеуметтік-экономикалық орта:
      жергілікті тұрғындар өмірінің қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайы, олардың еңбек қызметін сипаттау;
      құрылыс салу, пайдалану және жою кезеңінде объектіні адам күші мен қамтамасыз ету, оған жергілікті тұрғындардың қатысуы;
      жоспарланатын объектінің аймақтық-аумақтық табиғатты пайдалануға әсері;
      объектінің жобалық шешімдерін орындау кезінде (объекті пайдаланудың қалыпты жағдайларында және ықтимал апаттық жағдайларда) жергілікті тұрғындардың өмірінің әлеуметтік-экономикалық жағдайларының өзгеруін болжау;
      аумақтың санитарлық-эпидемиологиялық ахуалы және көзделіп отырған қызмет нәтижесінде оның өзгеруін бағдарлы түрде болжау;
      көзделіп отырған шаруашылық қызмет барысындағы әлеуметтік қатынастарды реттеу ұсыныстар;
      10) аймақтағы көзделіп отырған қызметті іске асырудың экологиялық тәуекелін бағалау:
      табиғи кешендердің құндылығы (функционалдық мағынасы, ерекше қорғалатын объектілер), бөлінген кешендердің (ландшафттардың) көзделіп отырған қызмет әсеріне төзімділігі;
      объектіні пайдаланудың қалыпты (апатсыз) режиміндегі қоршаған ортаға әсерінің зардаптарын кешенді түрде бағалау;
      апаттық жағдайлардың ықтималдығы (объектінің техникалық деңгейін және қауіпті табиғи құбылыстардың болуын ескере отырып), апаттық жағдайлардың көздері, түрлері, олардың қайталануы, әсер аймағы анықталады;
      апаттық жағдайлардың қоршаған ортаға және тұрғындарға келтіруі мүмкін зардаптарын болжау;
      көзделіп отырған шаруашылық қызмет нәтижесінде қоршаған ортаға және тұрғындардың денсаулығына келтірілетін шарасыз зиянды қоршаған ортаға теріс әсер үшін нормативтік төлемдерді бағдарлық есептеу түрінде бағалау, сонымен қатар ықтимал апаттық жағдайлар нәтижесінде қоршаған ортаға нормативтік көрсеткіштен тыс зиян үшін ықтимал өтемақылық төлемдердің мөлшерлерін есептеу іске асырылады, экологиялық сақтандыру мөлшерлерін анықтау кезінде технологиялық және статистикалық негізделген өтемақылық төлемдерді есептеу қолданылады;
      апаттық жағдайларды болдырмау және олардың зардаптарын жою жөніндегі ұсынымдар.

      26. Жұмыс құжаттамасына "Қоршаған ортаны қорғау" тарауын (бұдан әрі - Тарау) әзірлеу ҚОӘБ ресімінің төртінші сатысы болып табылады.
      "Жоба" сатысында қабылданған, көзделіп отырған қызметті іске асыру бойынша жекеленген техникалық шешімдер жұмыс құжаттамасын (2-қосымша) дайындау кезінде айтарлықтай өзгереді. Бұл жағдайда тарауды әзірлеу ҚОӘБ ҚОӘБ материалдарына қатысты түзетуші сипатта болады.

      27. Тараудың құрамы мен мазмұны көбінесе ҚОӘБ үшінші сатысының материалдарына ұқсас келеді.
      Қоршаған ортаға әсердің сипаттамасы мен параметрлерінің төртінші сатысында:
      жұмыс құжаттамасында (жобалық құжаттамада) қарастырылатын техникалық шешімдерге сәйкес анықталуы керек;
      қысқаша түрде, қабылданған шешімдерді талдауға және қоршаған ортаны қарастырылатын объектінің теріс әсерінен қорғауды қамтамасыз етуге жеткілікті көлемде баяндалуы керек.

      28. ҚОӘБ ресімі сияқты тарау бір сатылы техникалық жобалау кезінде орындалатын "Жұмыс жобасы" - жобалық құжаттама үшін міндетті болып келеді.

      29. Тарау өз ауқымы мен экологиялық маңыздылығы бойынша (экологиялық жағынан қауіпсіз) кішігірім объектілер және құрылыстар үшін жасалады, қоршаған табиғи ортаның құрамдас бөліктеріне әсері жергілікті сипатта болатын және санитарлық-қорғау аймақтары кемінде 100 м мөлшерінде көзделген (СанЕмН 1.01.001-94 сәйкес).
      Тарауды дайындау кезінде жобаланатын объектінің маңындағы аумақта табиғи ортаның құрамдас бөліктерінің ахуалына арнайы инженерлік-экологиялық іздестірулерді (қадағалауларды) өткізу қажет. Инженерлік-экологиялық іздестірулердің (қадағалаулардың) көлемі мен сипаты өнеркәсіптің тиісті саласындағы кәсіпорындарды жобалаудың ерекшеліктеріне немесе түрлі аймақтарда салынатын тұрғын үй объектілердің параметрлеріне қойылатын талаптарға қатысты нақтылануы мүмкін.

      30. Тарауда:
      ықтимал нақты баламалық түрлері қарастырылуы тиіс және оның одан арғы іске асырылуы жүзеге асырылатын (құрылыс салу және пайдалану) техникалық экологиялық-экономикалық тұрғыда ұсынылатын түрдің таңдалуы негізделеді.

      31. Тарауды әзірлеу кезінде Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасын және көзделіп отырған ойдың қызметін реттейтін салалық тиісті нормативтік құжаттарды басшылыққа алған жөн.

      32. Мемлекеттік экологиялық сараптамаға Тарауды ұсынар алдында көзделіп отырған қызметтің тапсырыскері Тарауды және бұрын орындалған ҚОӘБ материалдарын қоса алғанда жобалық құжаттаманы талқылауға жұртшылықтың қатысуын қамтамасыз етеді.
      Көзделіп отырған қызметтің ауқымы және қоршаған ортаға шамалы болатын кезде жұртшылықтың Тарауды талқылауын өткізу ресімі аудандық оқу бөлімінде (қалалық) әкімшілік деңгейде жөн болады.
       Ескерту. 32-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2004 жылғы 21 сәуірдегі N 117  бұйрығымен .

      33. ҚОӘБ ресімінің барлық сатыларында арнайы Қазақстан Республикасы заңнамасымен белгіленген тәртіппен мамандандырылған аттестатталған зертханаларды міндетті түрде тарта отырып, ғылыми-зерттеу және инженерлік-экологиялық іздестірулер өткізілуі тиіс.

      34. Өткізілген ҚОӘБ нәтижелері бойынша жобалық құжаттаманың тапсырыскері дайындайтын "Экологиялық зардаптар туралы мәлімдеме" ҚОӘБ-ға жеке қосымша болып табылады және мемлекеттік экологиялық сараптамаға жобалық материалдардың құрамында ұсынылады (3-қосымша).
      Экологиялық зардаптар туралы мәлімдеме ҚОӘБ ресімін орындаудың барлық сатыларында құрастырылады.

  5. Қоршаған ортаның әсерін бағалауды
   жүргізуге қатысушылар міндеттері

       Ескерту. 5-тараудың атауына өзгеріс енгізілді - ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2004 жылғы 21 сәуірдегі N 117  бұйрығымен .

      35. ҚОӘБ өткізуі барысында алдын ала жоспарлау, жобалау және шаруашылық және өзге де қызметті негіздейтін жобалық құжаттаманың тапсырыскері:
      1) құжаттаманы дайындаудың барлық кезеңдерінде ҚОӘБ бойынша барлық қажетті экологиялық іздестірулер, зерттеулер және жұмыстардың (рәсімдердің) орындалуын ұйымдастырады;
      2) жұртшылыққа хабарлауды және оның ҚОӘБ-ті жүзеге асыру барысына қатысуын қамтамасыз етеді;
      3) ҚОӘБ материалдарына қол жеткізуін қамтамасыз етеді;
      4) Көзделіп отырған (ұсынылып отырған) қызметтің түрін таңдау кезінде ҚОӘБ нәтижелерін ескереді;
      5) мемлекеттік бақылау және қадағалау органдарына Қазақстан Республикасында бекітілген тәртіп пен рәсімдерге сәйкес ҚОӘБ материалдарын ұсынады;
      6) жоспарлау алдындағы, жобалау алдындағы және жобалық құжаттаманың барлық өту кезеңдерінде (келісу, бекіту) құзырлы органдардың шарттарын, кепілдемелерін және ұсыныстарын орындайды;
      7) көзделіп отырған қызметтің қоршаған ортаға теріс әсерлерін болдырмау (нормативті деңгейлерге дейін төмендету) жөніндегі шаралардың жеткіліктілігі мен тиімділігі үшін жауапкершілік көтереді.

      36. ҚОӘБ бойынша құжаттама әзірлеуші:
      1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тапсырыскер анықтаған мерзімде ҚОӘБ жасалуының сапалы, толық, шынайы және объективті екеніне кепілдік береді;
      2) тапсырыскермен бірге көзделіп отырған қызметтің қоршаған ортаға әсерін бағалау бойынша материалдардың қоғамдық талқылануын өткізуге қатысады;
      3) Мемлекеттік экологиялық сараптама рәсімі өту кезінде қоршаған ортаны қорғау жөніндегі орталық атқарушы органда ҚОӘБ бойынша ұсынылатын материалдардың қарастырылуына тапсырыскермен бірге қатысады.

  6. Жұртшылықтың қоршаған ортаның әсерін
бағалауды әзірлеу рәсіміне қатысуы

      37. Шаруашылық және өзге де қызметті негіздейтін алдын ала жоспарлау, жобалау және жобалық құжаттамаға ҚОӘБ материалдарын әзірлеу кезінде қоғамдық пікірді есепке алу, оның ішінде қоғамдық тыңдауларды өткізу жүзеге асырылады.
      Қоғамдық пікірді есепке алу жұртшылықтың ҚОӘБ материалдарын әзірлеу мен талқылауға қатысуы арқылы қамтамасыз етіледі және оны Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы қолданыстағы заңнамасымен белгіленген тәртіппен көзделіп отырған шаруашылық және өзге де қызметтің тапсырыскері ұйымдастырады.

      38. Алдын ала жоспарлау, жобалау және жобалық құжаттамаға ҚОӘБ әзірлеу барысында қоғамдық пікірді есепке алудың төмендегідей сұлбасы орындалуы тиіс, ол мыналарды қамтиды:
      1) жұртшылыққа хабарлау;
      2) көзделіп отырған шаруашылық және өзге де қызметтің тапсырыскері, ҚОӘБ әзірлеушісі, жергілікті өзін-өзі басқару органдары мен жұртшылық арасындағы тура және кері байланыстар;
      3) Қазақстан Республикасының заңнамасына және басқа нормативтік құқықтық кесімдерге негізделген білікті негіздемелеу жағдайында жасалатын құжаттамада жұртшылықтың пікірін есепке алу.

      39. Жұртшылыққа және басқа қоршаған ортаға әсерді бағалауға қатысушыларға хабарлау ҚОӘБ бастапқы кезеңін- "Қоршаған ортаның ахуалын шолуды" дайындау сатысында-ақ ұйымдастырылады.
      Осы сатыда ҚОӘБ ресімін экологиялық және әлеуметтік-экономикалық ережелері жергілікті ресми бұқаралық ақпарат құралдарында - мерзімдік баспасөзде, радиода, теледидарда және ақпаратты таратуды қамтамасыз етудің басқа жолдары арқылы жарияланады.

      40. Экологиялық қауіп-қатері жоғары шаруашылық және өзге де қызметтің объектілері немесе маңыздылығы мен қоршаған ортаға әсер ету деңгейі аудандық әкімшілік жүргізу аясынан шығып кететін объектілер үшін жұртшылыққа міндетті түрде облыстық және республикалық бұқаралық ақпарат құралдары (БАҚ) арқылы хабарлау қарастырылады.

      41. Қоршаған ортаға әсер ету деңгейлері шамалы, тұрғын үй сілемдеріне (гараждар, аялдамалар, контейнерлі май құятын станциялар, шағын наубайханалар, сыра цехтары және т. б.) жақын маңда немесе тікелей сол жерлерде орналасқан, санитарлық-қорғау аймағы 100 метрден аспайтын шағын кәсіпкерлік объектілері үшін - мүдделері қозғалатын тұрғындарға ғана хабарлау талап етіледі. Тұрғындарға хабарлар ақпараттық парақтар, плакаттар, көзделіп отырған қызмет ауданында көрнекі жерлерде орналастырылған басқа да ақпараттық басылымдар түрінде ұсынылады.

      42. Таратылатын ақпаратта төмендегідей мәліметтер ұсынылуы тиіс:
      1) көзделіп отырған қызметтің орналасқан жері және қоғамдық тыңдаулар өткізілетін нақты құжаттың атауы, мақсаты;
      2) қоғамдық тыңдауларды ұйымдастыруға жауапты мемлекеттік орган;
      3) жұртшылықтың қатысуының көзделетін тәртібі және бұған ұсынылатын мүмкіндіктер (ҚОӘБ бойынша материалдарға қол жеткізудің мерзімдері мен орны);
      4) қоғамдық тыңдауларды жүзеге асыруды бастау;
      5) жоспарланып отырған көпшілік тыңдаудың уақыты және орны.

      43. Көзделіп отырған қызмет туралы ақпарат мыналарды қамтуы тиіс:
      1) ықтимал шығарылған қалдықтардың пайда болуын бағалауды қоса алғанда, көзделіп отырған қызметтің сипаттамасы;
      2) көзделіп отырған қызметтің қоршаған ортаға әсерінің маңыздылығын суреттеу;
      3) ластағыш заттардың лақтырылған, тасталған қалдықтарын қоса алғанда, қоршаған ортаға әсерді болдырмау және (немесе) азайту үшін көзделген шараларды суреттеу;
      4) көзделіп отырған қызметтің қарастырылатын баламалары;
      5) жоғарыда көрсетілген техникалық емес түйінсөз.

      44. Кері байланысты қамтамасыз ету мақсатында көзделіп отырған қызметтің қоршаған ортаға кез келген әсерінің түрлері бойынша ақпаратта жұртшылықтың пікірлері мен тілектерін (пошталық мекенжай, телефон, электрондық пошта) жолдаудың ықтимал тәсілдері туралы мәліметтер, сонымен қатар жауапты адамдардың - тапсырыскердің өкілдерінің және ҚОӘБ әзірлеушісінің тиісті деректемелері болуы тиіс.

      45. Тапсырыс беруші тапсырыскердің (орындаушының) офисінде немесе ҚОӘБ материалдары қоғамдық тыңдаулар өткізілетін уақытта ресми тәртіппен берілетін мемлекеттік мекемелерде жұртшылық өкілдерінің олармен танысу мүмкіндігін қамтамасыз етуге міндетті.

      46. Қоғамдық тыңдауларды өткізудің шарттары мен мерзімдері қоршаған ортаны қорғау органдары арқылы келісіледі. Жұртшылықтың қатысуымен қабылданған шешімдер хаттамамен түрде ресімделеді.
      Хаттамада талқылаудың негізгі мәселелері, сондай-ақ жұртшылық пен тапсырыскер арасындағы алауыздықтардың мәні жіті жазылады.
      Хаттамаға жұртшылықтың қатысушылары қол қояды.

      47. Қоғамдық тыңдауларды өткізудің хаттамасы көзделіп отырған шаруашылық немесе өзге де қызметтің қоршаған ортаға әсерін бағалау бойынша материалдардың түпкілікті үлгісіне қоса тіркеледі.

      48. Талқылауға тәжірибесі және тиісті біліктілігі бар мамандар мен ғалымдарды тарта отырып, нақты ауқымды және экологиялық қауіпті объектілерді қарастыру үшін ынталы топтар және кеңесші комитеттер құрылуы мүмкін.

      49. Жұртшылықтың талқылауына жазбаша немесе ауызша нысанда Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құпия деп танылатын салаларды қозғамайтын болса, көзделіп отырған қызметке қатысы бар кез келген ескертпелер, ақпарат, талдау немесе пікірлер ұсынылады.

      50. Тапсырыскер мен ҚОӘБ құжаттамасын әзірлеуші жоспарлау алдындағы, жобалау алдындағы немесе жобалық құжаттамада қабылданған техникалық, технологиялық және экологиялық шешімдерге түсіндірмелерді жұртшылыққа бұқаралық ақпарат құралдары және тұрғындармен тікелей кездесулер арқылы ұсынады.

      51. Тапсырыскер жұртшылықтың көзделіп отырған қызметтің қоршаған ортаға әсерін бағалау бойынша материалдарға қол жеткізуі көрсетілген құжаттама бекітілген сәттен бастап көзделіп отырған қызметті іске асыру туралы шешім қабылданғанға дейінгі бүкіл мерзім ішінде қамтамасыз етеді.

Қазақстан Республикасының      
Қоршаған ортаны қорғау министрінің 
2004 жылғы 28 ақпанның N 68-П    
бұйрығымен бекітілген алдын ала   
жоспарлау, жобалау және жобалық   
құжаттаманы әзірлеу кезінде     
көзделіп отырған шаруашылық және  
өзге де қызметтің қоршаған ортаға 
әсерін бағалауды жүргізу тәртібі  
туралы Нұсқаулыққа         
1-қосымша (анықтамалық)       

Әсерін бағалауды толық көлемде жүзеге асыру ұсынылатын
объектілердің (қызмет түрлерінің) тізімі

      1. Мұнай айдайтын зауыттар (тек қана шикі мұнайдан жағар май материалдарын өндіретін кәсіпорындарды қоспағанда) және 500 т және одан көбірек көмірді немесе жанатын тақтатастарды газдандыруға және сұйылтуға арналған құрылыстар.
      2. Жылу қуаттылығы 300 МВт немесе одан көбірек жылу электр станциялары мен басқа да жылу құрылыстары:
      1) осындай электр станцияларын немесе реакторларды бөлшектеу немесе пайдаланылуын тоқтатуды қоса алғанда (жарылатын және ұдайы ұлғайтылатын материалдарды өндіру мен қайта құруға арналған тұрақты жылу жүктемесінің барынша қуаттылығы 1 кВт-тан аспайтын зерттеу қондырғыларынан басқа), атом электр станциялары және басқа ядролық реакторлар.
      Атом электр станциялары және басқа ядролық реакторлар барлық ядролық отын мен басқа да радиоактивтік ластанған элементтер қондырғы алаңынан мәңгі-бақи аласталған кезде, осындай қондырғы болудан қалады.
      3. Жағылып кеткен ядролық отынды ұқсататын кәсіпорындар:
      Өндіріске арналған құрылыстар:
      1) ядролық отынды өндіру немесе байытуға арналған құрылыстар;
      2) жағылып кеткен ядролық отынды немесе жоғары радиоактивтік қалдықтарды қалпына келтіруге арналған құрылыстар;
      3) жағылып кеткен ядролық отынды түпкілікті көмуге арналған құрылыстар;
      4) радиоактивтік қалдықтарды тек қана түпкілікті көмуге арналған құрылыстар;
      5) тек қана сақтауға арналған (10 жылдан көбірек мерзімге жоспарланған) құрылыстар;
      6) жағылып кеткен ядролық отынның немесе радиоактивтік қалдықтардың учаскелерінен тыс құрылыстар.
      4. Бастапқы шойын және болат қорыту комбинаттары.
      5. Металлургия, химиялық немесе электролиттік үрдістер арқылы кендерден, концентраттардан немесе екінші қайтара шикізаттан түсті металдар өндіретін кәсіпорындар.
      6. Таскендір шығаратын және таскендірден жасалатын және құрамында таскендірі бар бұйымдарды өндіретін және ұқсататын кәсіпорындар:
      1) таскендір цементі бұйымдарынан жылына 20 мың тоннадан астам дайын бұйым өндіру;
      2) фрикциялық материалдардан жылына 50 тоннадан астам дайын бұйым өндіру;
      3) таскендірді жылына 200 тоннадан астам көлемде кез келген басқа мақсатта пайдалану.
      7. Химиялық комбинаттар, яғни химиялық түрлендіру үрдістерін пайдаланатын, функционалдық жағынан бір-бірімен байланысты бірнеше бөлімше қатысатын, және төмендегіні көздейтін, химия өнімдерін өндіретін кәсіпорындар:
      1) негізгі органикалық химиялық заттарды өндіру;
      2) негізгі органикалық емес химиялық заттарды өндіру;
      3) фосфорлық, азоттық немесе калий тыңайтқыштарын (қарапайым немесе кешенді тыңайтқыштар) өндіру;
      4) ауру өсімдіктерге күтім жасау бойынша негізгі өнімдер мен биоцидтер өндіру;
      5) химиялық немесе биологиялық үрдістер қолданылатын негізгі фармацевтикалық өнімдерді өндіру;
      6) жарылғыш заттар өндіру.
      8. Ұзындығы үлкен теміржол желілерін және негізгі ұшатын жолағының ұзындығы 2100 м немесе одан көбірек әуежайларды салу:
      1) автострадаларды және шапшаң трассаларды салу;
      2) төрт және одан көбірек жолағы бар жаңа жолдарды салу және жаңа жол немесе түзетілетін және/немесе кеңейтілетін жол учаскелерінің толассыз ұзындығы 10 км және одан көбірек болатын жағдайда, екі және одан кем жолағы бар қолданыстағы жолдарды төрт немесе одан көбірек жолаққа дейін түзету және/немесе кеңейту.
      9. Континенттік су жолдары және су сыйымдылығы 1350 тоннадан асатын кемелердің өтуіне арналған ішкі порттар;
      1) сауда порттары, жүк көтерімділігі 1350 тоннадан асатын кемелерді қабылдай алатын өзен және теңіз порттарының жүк айлақтары (паромдық айлақтарды қоспағанда).
      10. Қауіпті қалдықтарды өртейтін, химиялық өңдейтін кәсіпорындар немесе қауіпті қалдықтардың қоқысы тасталатын жерлер.
      11. Өнімділігі тәулігіне 100 тоннадан жоғары қоқымды өртейтін, химиялық өңдейтін кәсіпорындар немесе әдеттегі (қауіпті емес) қалдықтардың қоқысы тасталатын жерлер.
      12. Жер асты суларын алу немесе алынатын немесе тиелетін судың жылдық көлемі 10 млн. текше метрге тең немесе одан асатын болса, ызба суларды жасанды түрде тиеудің сұлбалары.
      13. Су қорларын бір өзен алабынан ауыстырып құю судың ықтимал тапшылығын болдырмауға бағытталған және ауыстырып құйылатын судың көлемі жылына 100 млн. текше метрден асатын екінші алапқа ауыстырып құю жұмыстары;
      1) алаптың көп жылдық орташа су ағыны жылына 2 млрд текше метрден асатын және ауыстырып құйылатын судың көлемі осы ағынның 5%-нан асатын барлық жағдайлардағы су қорларын өзен алаптары арасында ауыстырып құю жұмыстары.
      Екі жағдайда да ауыз су құбырлары бұған қосылмайды.
      14. Өнімділігі 150 мыңнан асатын эквиваленттік тұрғынды құрайтын сарқынды су тазарту станциялары.
      15. Өндірілетін көлемі мұнай үшін тәулігіне 500 тоннадан және газ үшін 500 мың текше метрден асатын мұнайды және табиғи газды коммерциялық мақсатта өндіру.
      16. Ұсталған немесе қорға қалдырылған судың жаңа немесе қосымша көлемі 10 млн. текше метрден асатын, суды ұстауға немесе тұрақты сақтауға арналған бөгеттер және басқа да құрылыстар.
      17. Диаметрі 800 мм-ден астам және ұзындығы 40 км-ден астам газды, мұнайды немесе химиялық заттарды тасымалдауға арналған құбыр жолдары.
      18. Үй құстарын немесе шошқаларды қарқынды түрде бордақылайтын:
      1) 85000-нан астам бройлері, 60000-ан астам тауығы;
      2) 3000-нан астам торайы (30 кг-нан асатын) немесе
      3) 900-ден астам шошқасы бар кәсіпорындар.
      19. Өндірістік кәсіпорындар:
      1) ағаштан және басқа да оған ұқсас талшықты материалдардан целлюлоза өндіретін;
      2) өндірістік қуаттылығы тәулігіне 200 тоннадан астам қағаз және картон өндіретін.
      20. Карьерлер және 25 гектардан асатын учаске алаңы маңында ашық тәсілмен өндіру немесе 150 гектардан асатын учаске ауданы маңында шымтезек өндіру.
      21. Кернеуі 220 кВ немесе одан көбірек және ұзындығы 15 км-ден асатын электр берілісінің әуе желілерін салу.
      22. Мұнай, мұнай-химиялық немесе химиялық өнімдерді сақтауға арналған, сыйымдылығы 200 мың тонна және одан көбірек кәсіпорындар.

Толық бағалау қажеттілігін мемлекеттік сараптық органдар
алдын ала сараптау негізінде немесе нормативті құжаттармен
айқындайтын (алып шығару) шектік деңгейлерді (терімнің
өлшемдерін) қолдана отырып, объектілердің (қызмет
түрлерінің) тізімі ұсыну (үзінді)

      1. Ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы және су шаруашылығы:
      1) ауыл шаруашылығы шүйгін жерлерін қайта құрылымдау жобалары;
      2) қарқынды ауылшаруашылығы өндірісіне арналған тың жерлерді немесе әлсіз игерілген аудандарды пайдалану жобалары;
      3) ауыл шаруашылығына арналған су қорларын басқару жобалары, соның ішінде жерді суландыру мен құрғату жобалары;
      4) бастапқы орман отырғызу және жер пайдаланудың басқа үлгісі үшін өзгерту мақсатында орманды отау;
      5) қарқынды мал шаруашылығы жобалары (1-қосымшаға кірмеген);
      6) қарқынды балық шаруашылығы;
      7) теңізден жерді босатып алу.
      2. Өндіруші өнеркәсіп:
      1) карьерлер, пайдалы қазбаларды және шымтезекті ашық өндіру (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      2) жер астында өндіру;
      3) жер қыртысынан шығарып, теңіз немесе өзеннен пайдалы қазбаларды өндіру;
      Терең бұрғылау, атап айтқанда:
      геотермальды бұрғылау;
      ядролық қалдықтарды сақтау үшін бұрғылау;
      топырақтың төзімділігін зерттеуге арналған бұрғылауды қоспағанда, сумен жабдықтау үшін арналған бұрғылау;
      4) тас көмір, мұнай, табиғи газ бен кендерді, сонымен қатар жанатын тақта тастарды өндіруге арналған жер бетіндегі өнеркәсіп құрылыстары.
      3. Энергетика:
      1) электр энергиясын, бу және ыстық су өндіруге арналған өнеркәсіп құрылыстары (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      2) газ, бу және ыстық суды тасымалдауға арналған өнеркәсіп құрылыстары;
      3) электр энергиясын әуе желілері арқылы беру (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      4) табиғи газдың жер үсті қоймалары;
      5) жанатын газдың жер асты қоймалары;
      6) органикалық отынның жер үсті қоймалары;
      7) тас көмір мен лигнинді өнеркәсіптік брикеттеу;
      8) радиоактивтік қалдықтарды өңдеу мен сақтауға арналған құрылыстар (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      9) гидроэлектртехникалық құрылыстар;
      10) электр энергиясын (жел фермалары) өндіруге арналған жел энергиясын қолданатын құрылыстар.
      4. Металдарды өндіру мен ұқсату:
      1) толассыз құюды қоса алғанда шойын немесе болат өндіретін кәсіпорындар (алғашқы немесе екінші қайтара балқыту);
      2) қара металдарды өңдейтін кәсіпорындар;
      металдарды ыстық қақтау зауыттары;
      механикалық балғалары бар темір соғатын цехтар;
      балқытылған қорғаныс металл жабындарын жағу;
      3) қара металлургияның құю зауыттары;
      4) металл балқыту кәсіпорындары, түсті металдардың қорытпаларын қоса алғанда, бағалы металдарды қоспағанда, екінші қайтара шикізатты қоса алғанда (тазарту, әзірлемелер құю және т. б.);
      5) электролиздік немесе химиялық үрдістер қолданатын, металдар мен пластиктердің бетін өңдеу кәсіпорындары;
      6) автомобильдерді жасау мен құрастыру және автомобиль қозғалтқыштарын өндіру;
      7) верфьтер;
      8) ұшақ жасайтын және жөндейтін кәсіпорындар;
      9) теміржол жабдықтарын жасау;
      10) жару арқылы таңбалау;
      11) металл кендерін күйдіру мен қабыстыруға арналған кәсіпорындар.
      5. Минералды шикізатты ұқсату:
      1) кокс ошақтары (көмірді құрғақ айыру);
      2) цемент зауыттары;
      3) таскендір өндіру және таскендір бұйымдарын дайындайтын кәсіпорындар (3.1-қосымшаға кірмеген жобалар);
      4) шыны талшығын қоса алғанда шыны-әйнек жасайтын кәсіпорындар;
      5) минералды талшықтарды өндіруді қоса алғанда минералды заттарды балқытатын кәсіпорындар;
      6) күйдіру тәсілімен қыш бұйымдарын, сонымен қатар жамылтқы черепица, кірпіш, отқа төзімді кірпіш, тақталы төсемдер, қыш бұйымдары мен фарфор жасау.
      6. Химия өнеркәсібі (I-қосымшаға кірмеген жобалар):
      1) жартылай фабрикаттарды ұқсату және химиялық заттарды өндіру;
      2) пестицидтер мен фармацевтикалық бұйымдар, лактар мен бояулар, эластомерлер мен асқын тотықтар өндіру;
      3) мұнай, мұнай-химиялық және химиялық өнімдер қоймасы.
      7. Тамақ өнеркәсібі:
      1) өсімдік және мал майларын және тоңмайларын өндіру;
      2) мал және өсімдік өнімдерін буып-түю және консервілеу;
      3) сүт өнімдерін өндіру;
      4) сыра қайнату және сыра ашытқысын жасау;
      5) тәтті тағам бұйымдары және тосап өңдеу;
      6) қасапханалар;
      7) крахмалды өнеркәсіптік жолмен өндіретін кәсіпорындар;
      8) балық ұнын және балық майын өндіретін кәсіпорындар;
      9) қант зауыттары.
      8. Тоқыма, былғары, ағаш өңдеу және қағаз өнеркәсібі:
      1) қағаз және картон жасайтын өнеркәсіп орындары (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      2) алдын ала өңдеу (ағарту, зермен бедерлеу операциялары) немесе талшықтарды және тоқыманы бояу фабрикалары;
      3) тері және былғары илеу кәсіпорны;
      4) целлюлоза өңдеу және өндіру кәсіпорындары.
      9. Резеңке өнеркәсібі, бұйымдарды эластомерлер негізінде өндіру және өңдеу.
      10. Инфрақұрылым жобалары:
      1) өнеркәсіптік кәсіпорындарды кеңейту жобалары;
      2) сауда орталықтары мен көлік тұрақтарын қоса алғанда, қала құрылысының жобалары;
      3) темір жолдарды және вагон-кеме және аралас терминалдарды артық жүктеу құралдарын салу (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      4) аэродромдар құрылысын салу (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      5) балықшылар айлақтарын қоса алғанда, жолдар, порттар және порттық құрылыстар салу (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      6) ішкі су жолдарын салу (I-қосымшаға кірмеген жобалар), каналдарды тарту және су басуына қарсы күресу жұмыстары;
      7) суды ұстауға немесе ұзақ сақтауға арналған бөгеттер мен басқа да құрылыстар (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      8) трамвай және жер асты желілері, метрополитендер, аспалы желілер немесе тек қана немесе негізінен жолаушыларды тасымалдауға арналған басқа да соған ұқсас желілер;
      9) мұнай және газ құбырлары (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      10) ұзындығы үлкен су науалары;
      11) жағалаудағы эрозиямен күресу жұмыстары және осындай құрылыстарға қызмет көрсету және қайта салуды қоспағанда мысалы, бөгеттерді, молдарды, кемежайларды және басқа теңіз қорғау құрылыстарын салу жолымен жағалауды өзгертуге қабілетті теңіз жұмыстары;
      12) жер асты суларын алу және ызба суларды жасанды түрде тиеудің сұлбалары (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      13) өзен алаптары арасында су қорларын ауыстырып құю жұмыстары (I-қосымшаға кірмеген жобалар).
      11. Басқа жобалар:
      1) механикалық көлік құралдарына арналған жолдардың тұрақты жарыс және тәжірибелік учаскелері;
      2) қалдықтарды көметін кәсіпорындар (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      3) тазалайтын құрылыстар (I-қосымшаға кірмеген жобалар);
      4) шлам орналастырылатын учаскелер;
      5) көлік құралдарын тастайтын жерлерді қоса алғанда, темір сынықтарын тастайтын жерлер;
      6) қозғалтқыштарға, турбиналарға немесе реакторларға арналған сынау стендтері;
      7) жасанды минералды талшықтар шығаратын кәсіпорындар;
      8) жарылғыш заттарды кәдеге асыратын немесе жоятын кәсіпорындар;
      9) мал соятын орындар.
      12. Туризм және бос уақыт:
      1) шаңғы жолдары, көтергіштер, аспалы жолдар және олармен байланысты құрылыстар;
      2) қайық станциялары;
      3) қала сыртындағы саяжай кенттері және қонақ үй кешендері және олармен байланысты құрылыстар;
      4) тұрақты кемпингілер және үй-фургондарының аялдама орындары;
      5) тақырыптық саябақтар.
      13. Осы қосымшадағы тізімге енгізілген, бекітілген, орындалған немесе орындалып жатқан, қоршаған ортаға айтарлықтай қолайсыз әсерлерге ие болуы мүмкін жобаларды кез келген түрде өзгерту немесе кеңейту.
      14. I-қосымшаға алынған негізінде жаңа әдістерді немесе бұйымдарды жасау мен сынауға арналған және екі жылдан асырылмай қолданылатын жобалар.

Қазақстан Республикасының      
Қоршаған ортаны қорғау министрінің 
2004 жылғы 28 ақпандағы N 68-П    
бұйрығымен бекітілген алдын ала   
жоспарлау, жобалау және жобалық   
құжаттаманы әзірлеу кезінде     
көзделіп отырған шаруашылық және  
өзге де қызметтің қоршаған ортаға 
әсерін бағалауды жүргізу тәртібі  
туралы Нұсқаулыққа         
2-қосымша              

ҚОӘБ материалдарын әзірлеу сатыларының Қазақстан
Республикасында шаруашылық және өзге де қызметті
негіздейтін алдын ала жоспарлау, жобалау және жобалық
құжаттаманы орындаудың сатыларына сәйкес келуі

__________________________________________________________________
 ҚОӘБ материалдарын | Өндірістік мақсаттағы |Қала құрылысын
  әзірлеу сатылары  |    объектілер мен     |жобалаудың сатылары
                    |  құрылыстарды салуды  |     (ҚР ҚНмЕ
                    |  жобалаудың сатылары  |3.01-07-2001 сәйкес)
__________________________________________________________________
1. Қоршаған ортаның  Ниет туралы мағлұмдама, Қазақстан Республи.
ахуалын шолу         объектіні орналасты.    касының таратып
(ҚОӘБ бірінші        руды негіздеу           қоныстандыру және қала
сатысы)              (ҚЕП 11-101-95          құрылысын дамыту
                     3.1-тармағы)            бойынша бас сұлбасы,
                                             аумақтарда таратып
                                             қоныстандыру және қала
                                             құрылысын салу бойынша
                                             аймақтық (облыс
                                             аралық) сұлбалары

2. Қоршаған ортаға   Инвестицияларды, соны.  Қала құрылысын жос.
әсерді алдын ала     мен қатар ТЭН, ТЭЕ,     парлаудың, облыстардың
бағалау - Алдын      бизнес-жоспарды         аумақтарын дамытудың
ала ҚОӘБ (ҚОӘБ       және басқа жобалау      кешенді сұлбалары және
екінші сатысы)       алдындағы құжаттарды    қала құрылысын жос.
                     (ҚРА ҚНмЕ 2.2-01-2001   парлаудың, әкімшілік
                     2.1, 3.1-тармақтары,    аудандардың аумақтарын
                     Қазақстан Республика.   дамытудың кешенді
                     сының "Қазақстан        жобалары.
                     Республикасындағы       Қаланың бас жоспарының
                     сәулетшілік, қала       тұжырымдамалары (ұзақ
                     құрылысы және құрылыс   мерзімді даму
                     қызметі туралы" заңы)   болжамдары).
                     негіздеу

3. Жобалық құжат.    Жоба (ҚРС ҚНмЕ          Ірі қалалардың бас
тамасы екі           2.2-01-2001             жоспарлары.
"Жоба -> жұмыс       2.3, 3.10, 4.1          Ірі өнеркәсіпті
құжаттамасы" саты.   -тармақтары)            аймақтардың және өнер.
сында жасалатын -                            кәсіптік аудандардың
қызметтің ауқымды                            жоспарлау жобалары
және (немесе)
экологиялық қауіп.
ті түрлеріне ар.
налған ҚОӘБ -
Қоршаған ортаның
әсерін бағалау
(ҚОӘБ үшінші
сатысы)

4. "Қоршаған ортаны  Жұмыс құжаттамасы       50 мыңнан кем тұрғыны
қорғау" тарауы       (ҚРА ҚНмЕ               бар қалалардың, кент.
Жұмыс құжаттамасының 2.2-01-2001 2.3         тердің және ауылдық
құрамында осы тарау  -тармағы)               елді мекендердің бас
"Жоба" сатысына                              жоспарлары. Кішігірім
арналып жасалатын                            өнеркәсіп аймақтарын
(осы кезеңде ҚОӘБ                            және өнеркәсіп
төртінші сатысы                              аудандарын жоспар.
орындалуда) ҚОӘБ                             лаудың жобалары
түзетуі болып
табылады.
"Жұмыс жобасы"       Жұмыс жобасы
құжаттамасының       (ҚРА ҚНмЕ
құрамында қызметтің  2.2-01-2001
шамалы және (немесе) 2.3-тармағы)
экологиялық қауіпсіз
түрлері үшін ҚОӘБ
екінші сатысын жасау
деңгейінде егжей-
тегжейлі талдау іске
асырылады
__________________________________________________________________

Қазақстан Республикасының      
Қоршаған ортаны қорғау министрінің 
2004 жылғы 28 ақпанның N 68-П    
бұйрығымен бекітілген алдын ала   
жоспарлау, жобалау және жобалық   
құжаттаманы әзірлеу кезінде     
көзделіп отырған шаруашылық және  
өзге де қызметтің қоршаған ортаға 
әсерін бағалауды жүргізу тәртібі  
туралы Нұсқаулыққа         
3-қосымша              

Экологиялық зардаптар туралы арыз

__________________________________________________________________
                        (объектінің атауы)
Тапсырыскер ______________________________________________________
                          (толық және қысқарған атауы)
Деректемелері ____________________________________________________
 (пошталық мекен-жайы, телефоны, телефаксі, телетайпы, есепшоты)
Қаржыландыру көздері _____________________________________________
 (мемлекеттік бюджет, жеке инвестициялар, шетелдік инвестициялар)
Объектінің тұрған жері ___________________________________________
       (облысы, ауданы, елді мекені немесе жақын арадағы елді
                      мекеннен қашықтығы және бағыты)
Объектінің толық атауы,
қысқартылған белгісі,
ведомстволық бағыныстылығы,
немесе меншік
иесінің нұсқауы __________________________________________________
Ұсынылған жобалық
материалдар (құжаттаманың
толық атауы) _____________________________________________________
      (инвестицияларды негіздеу, ТЭН, жоба, жұмыс жобасы, елді жайлардың бас жоспары, егжей-тегжейлі тегістеу жобасы, және т б.)
Бас жобалық ұйым _________________________________________________
     (жобаның бас инженерінің атауы, деректемелері, аты-жөні)

Сілтеме. Әсерді бағалаудың деңгейіне, объектіні орналастыру ауданына, өндірістік қызметтің (қала құрылысының) ерекшелігіне қарай көрсеткіштердің құрамы әсер етудің барлық салаларын бейнелеу кезінде өзгеруі мүмкін.
Объектінің сипаттамасы
Жерді бөліп берудің есептелетін ауданы ___________________________
Санитарлық-қорғау аймағының радиусы мен ауданы (СҚА) ___________
Өндірістік корпустардың саны мен қабаттылығы _____________________
Белгіленіп отырылған әлеуметтік-мәдени мақсаттағы ілеспелі
объектілердің салынуы ____________________________________________
Негізгі шығарылатын өнімнің номенклатурасы және табиғи мәндегі өндіру көлемі (толық қуаттылықтағы жобалық көрсеткіштер)
1) _______________________________________________________________
2) _______________________________________________________________
3) ________________________________________________________ ж.т.б.
Негізгі технологиялық үрдістер
1) _______________________________________________________________
2) ________________________________________________________ ж.т.б.
Көзделіп отырған қызметтің әлеуметтік-экономикалық қажеттілігін
негіздеу _________________________________________________________
Көзделіп отырған құрылыс мерзімдері (бірінші кезек, толық қуаттылығы бойынша) ______________________________________________
Шикізат түрлері және көлемдері:
1. Жергілікті
1) _______________________________________________________________
2) _______________________________________________________________
2. Басқа жақтан әкелген
1) _______________________________________________________________
2) _______________________________________________________________
Технологиялық және энергетикалық отын ____________________________
Электр энергиясы _________________________________________________
                    (алу көзінің көлемі және алдын ала келісу)
Жылу _____________________________________________________________
                 (алу көзінің көлемі және алдын ала келісу)
Табиғатты пайдалану жағдайлары және көзделіп отырған қызметтің қоршаған ортаға ықтимал әсері
Атмосфера
Атмосфераға шығарылуы мүмкін ластағыш заттардың тізімі және мөлшері:
Ауаға шығарылу жиынтығы, т/жылына ______________________________
Қатты, т/жылына ________________________________________________
Газ тәрізді, т /жылына __________________________________________
Шығарылыс құрамындағы негізгі ингредиенттердің тізімі
1) _______________________________________________________________
2) ________________________________________________________ ж.т.б.
Санитарлық қорғау аймағының шегіндегі зиянды заттардың шамаланған концентрациялары
1) _______________________________________________________________
2) ________________________________________________________ ж.т.б.
Физикалық әсердің көздері, олардың қарқындылығы және ықтимал әсер ету аймақтары:
Электр-магниттік сәулелену _______________________________________
Акустикалық ______________________________________________________
Вибрациялық ______________________________________________________
Су ортасы:
Таза су алу:
Бір жолғы, су айналымын жүйелерін толтыру үшін, текше м.
__________________________________________________________________
Тұрақты, текше м./жылына ________________________________________
Сумен жабдықтау көздері:
Жер үсті, дана/(текше м./жылына) ________________________________
Жер асты, дана/(текше м./жылына _________________________________
Науалар және су құбырлары ________________________________________
         (ұзындығы, материал, диаметр, өткізу қабілеттілігі)
Ағылып құйылатын сарқынды сулардың мөлшері:
Табиғи су көздері мен су ағындары, текше м/жылына ________________
Жинақтағыш тоғандар, текше м./жылына _____________________________
Басқа канализациялық жүйелерге, текше м./жылына
__________________________________________________________________
Сарқынды судағы негізгі ластағыш заттардың шоғырлануы (мг/л) және
көлемі (т/жылына) (ингредиенттер бойынша) ________________________
Су пайдаланылатын таяу жердегі ингредиенттер бойынша негізгі
ластағыш заттардың шоғырлануы (су көздеріне немесе су ағындарына
сарқынды судың ағылуы кезінде (мг/л) ___________________________
Жер
Иеліктен алынатын жердің сипаттамасы:
Ауданы:
тұрақты пайдалануға, га __________________________________________
Уақытша пайдалануға, га __________________________________________
оның ішінде егіндік, га __________________________________________
Орман екпелері, га _______________________________________________
Қайта қалпына келтіруді талап ететін бұзылған жер:
Оның ішінде карьерлер,
дана/га __________________________________________________________
үйінділер,
дана/га __________________________________________________________
жинақтағыштар (тоған - тұндырғыштар, су, күл, қож үйінділері, соңғы бөліктердің қоймалары және т. б),
дана/га __________________________________________________________
Қалғандары,
дана/га __________________________________________________________
Жер қойнауы (кен рудасы кәсіпорындары мен аумақтары үшін)
Пайдалы қазбаларды өндірудің түрі мен тәсілі (текше м.)/жылына
__________________________________________________________________
Оның ішінде құрылыс материалдарын өндіру _________________________
Жер қойнауынан алынатын жыныстарды пайдаланудың кешенділігі мен тиімділігі (т/жылына)/% алу:
Негізгі шикізат
1) _______________________________________________________________
2) _______________________________________________________________
Ілеспелі құрамдас бөліктері
1) _______________________________________________________________
2) _______________________________________________________________
Бос жыныстардың және жер үстіне қоймаластырылатын байыту қалдықтарының көлемі:
жыл сайын, т (текше м.). _________________________________________
кәсіпорын қызметінің барлық мерзімінің қорытындысы бойынша, т
(текше м.) _______________________________________________________
Өсімдік
Жарым-жартылай немесе толық құртылған өсімдік тұрпаттары,
га _______________________________________________________________
        (дала, шабындық, бұталық, ағаш екпелері және т.б.)
Оның ішінде:
Ормандардағы ағаш отау аудандары, га _____________________________
Алынған ағаш көлемі, текше м. ____________________________________
Өсімдіктің, оның ішінде а/ш дақылдарының улы заттармен ластануы
(есептелетін) ____________________________________________________
Жануарлар
Жануарлар әлеміне, оның ішінде су жануарларына тікелей әсер ету көздері:
1) _______________________________________________________________
2) ________________________________________________________ ж т.б.
Қорғалатын табиғи аумақтарға (қорықтарға, ұлттық бақтарға,
қорғалымдарға) әсері _____________________________________________
Өндіріс қалдықтары
Кәдеге жаратылмайтын қалдықтардың көлемі, т/жылына _____________
оның ішінде улы заттардікі, т/жылына ___________________________
Қалдықтарды бейтараптандыру мен көмудің ұсынылып отырған тәсілдері
__________________________________________________________________
Радиоактивтік көздер болуы, олардың ықтимал әсерін бағалау
__________________________________________________________________
Апаттық жағдайлардың ықтималдығы
Әлеуетті қауіпті технологиялық желілер мен
объектілер: ______________________________________________________
Апаттық жағдайлардың пайда болу ықтималдығы
__________________________________________________________________
Ықтимал әсердің радиусі __________________________________________
Қоршаған ортада объектінің әсерінен туындаған өзгерістерді, сонымен
қатар оның тұрғындардың өмірі мен денсаулығына әсерін кешенді түрде
бағалау ___________________________________________________________

Объекті қызметінің нәтижесінде әлеуметтік-қоғамдық саладағы қоршаған ортаның ахуалына ықтимал зардаптарын болжау
__________________________________________________________________
Тапсырыскердің (шаруашылық қызметіне бастама көтеруші) объектіні салу, пайдалану және жою барысында тұрғындардың өмір сүруіне қолайлы жағдайлар жасау бойынша міндеттемелері
__________________________________________________________________
Қосымша*
Жобалық құжаттаманы әзірлеуге және ҚОӘБ өткізуге қатысатын ұйымдардың және орындаушылардың тізімі.
Мүдделі ұйымдардың және ведомстволардың, қадағалау органдарының қорытындылары.
Қоғамдық тыңдаулардың материалдары.
__________________________________________________________________
* Экологиялық зардаптар туралы арызды жобалық құжаттаманы бекітетін органдарға табыстау кезінде мемлекеттік экологиялық сараптама қорытындысы қоса беріледі.