Об утверждении Инструкции по безопасности и охране труда для работающих в комиссии по расследованию авиационных происшествий

Приказ Председателя Комитета гражданской авиации Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 12 ноября 2004 года N 218. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 ноября 2004 года N 3215. Утратил силу призом и.о. Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 30 сентября 2010 года № 442.

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра транспорта и коммуникаций РК от 30.09.2010 № 442 (вводятся в действие с 01.01.2011).

В соответствии с Законом Республики Казахстан "О безопасности и охране труда" и Правилами разработки и утверждения государственными органами нормативных правовых актов по безопасности и охране труда, и Правилами разработки и утверждения отраслевых нормативов по безопасности и охране труда, утвержденные постановлением Правительства Республики Казахстан от 11 ноября 2004 года N 1182, в целях установления основных требований по безопасности и охране труда специалистов, участвующих в расследовании авиационных происшествий, а также членов экипажа самолета и вертолета при выполнении ими своих должностных обязанностей, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по безопасности и охране труда для работающих в комиссии по расследованию авиационных происшествий.

2. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Управление государственного надзора за безопасностью полетов Комитета гражданской авиации Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.

3. Настоящий приказ вступает в силу с момента его государственной регистрации в установленном порядке в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

Председатель

"СОГЛАСОВАН"

Вице-министр труда и

социальной защиты населения

Республики Казахстан

15 ноября 2004 года

Утверждена приказом Председателя Комитета гражданской авиации Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 12 ноября 2004 года N 218

Инструкция по безопасности и охране труда для
работающих в комиссии по расследованию авиационных происшествий

1. Настоящая Инструкция по безопасности и охране труда для работающих в комиссии по расследованию авиационных происшествий (далее - Инструкция) содержит основные требования по охране труда специалистов, участвующих в расследовании авиационных происшествий, и направлена на обеспечение безопасности и сохранение здоровья при проведении работ на месте авиационного происшествия (далее - АП).

Настоящая Инструкция является основой для составления инструкции по охране труда в предприятиях гражданской авиации с учетом эксплуатирующейся техники и особенностей климатических и/или географических условий зоны ответственности и предназначена для лиц, участвующих в расследовании авиационных происшествий.

2. К работе на месте авиационного происшествия допускаются здоровые лица, прошедшие очередную диспансеризацию и профилактическую вакцинацию от клещевого энцефалита и других опасных инфекций (по эпидемическим показаниям).

3. По прибытии комиссии по расследованию АП (далее - комиссия) на место авиационного происшествия, председатель комиссии с привлечением работников по охране труда, аварийно-спасательной и медицинской служб, проводят текущий инструктаж по охране труда со всеми специалистами, которым предстоит работа на месте АП.

В текущем инструктаже должны быть отражены общие вопросы, связанные с предстоящей работой, и частные, зависящие от конкретных условий и обстоятельств АП. Сведения о проведении инструктажа регистрируются на соответствующем бланке или в соответствующем журнале инструктажа.

Лица, не прошедшие инструктаж, к работе на месте АП не допускаются.

Контроль за прохождением инструктажа, проверкой допусков и учет соответствующих бланков или журналов инструктажа возлагается на начальника штаба комиссии, создаваемого для оперативных (технические, организационные мероприятия, организация связи, материально-техническое снабжение) решений текущих вопросов комиссии.

4. Работы, производимые на месте АП, относятся к категории работ в особых условиях, приравниваемых к условиям работ при ликвидации последствий стихийных бедствий.

5. На месте АП работающие могут иметь контакт с опасными и вредными факторами, связанными с особенностями АП и внешними условиями (ландшафтными, географическими, климатическими, метеорологическими).

К опасным и вредным производственным факторам, связанным с расследованием авиационных происшествий относятся:

1) повышенная травмоопасность, обусловленная характером разрушения, зависящая от расположения воздушного судна или его обломков на местности: острые кромки металла, заусенцы, скользкие поверхности и прочие;

2) повышенная или пониженная температура воздуха, поверхностей воздушного судна или его обломков;

3) воспламенение разлитого топлива;

4) повышенный уровень радиации при повреждении двигателя (разрядник агрегата зажигания), радиоизотопного сигнализатора обледенения;

5) СВЧ-излучение при работающей бортовой радиолокационной станции;

6) травмоопасность при работе с агрегатами, имеющими пиротехнические устройства или с системами, находящимися под давлением: блоки системы опознавания, сигнальные ракеты, гидроаккумуляторы, гидроцилиндры, амортизационные стойки и пневматики шасси, баллоны противопожарной воздушной и кислородной систем;

7) взрывоопасность при попадании разлитого масла на вентиль или редуктор баллона с кислородом, при деформации вентиля или корпуса баллона, а также при его нагревании в случае пожара;

8) попадание на кожу агрессивных жидкостей: кислот, щелочей от разрушенных аккумуляторов и горюче-смазочных материалов;

9) попадание на поврежденную кожу (царапины, ссадины) биологического материала при эвакуации с места АП погибших;

10) воздействие прочих неблагоприятных производственных факторов, зависящих от перевозимого груза (радиоактивность, взрывоопасность, ядовитые и агрессивные вещества, бактериальные и вирусные препараты и прочие);

11) физическое перенапряжение;

12) нервно-психическое, связанное со спецификой выполняемых работ в условиях дефицита времени;

13) воздействие ультрафиолетовых лучей, приводящее к ожогу открытых поверхностей кожи и слизистой оболочки глаз "снежной слепоте";

14) повышенная травмоопасность, особенно в горной скалистой местности;

15) кислородная недостаточность при пребывании на высотах более 2,5 километров над уровнем моря;

16) нападение кровососущих насекомых, в том числе и переносчиков энцефалита;

17) укусы ядовитых животных и насекомых;

18) контакт с ядовитыми моллюсками, колючими рыбами, обитающими в водоемах;

19) нападение хищных животных;

20) стихийные бедствия: лесной пожар, сход лавин, камнепад, наводнения;

21) неблагоприятные метеорологические факторы: метель, туман, гроза, дождь, пыльные бури;

22) открытые поверхности воды, болотистое место, ледяные трещины, тонкие хрупкие участки льда вблизи провалившегося воздушного судна и прочее.

6. Старший группы в период расследования АП ведет учет рабочего времени подчиненных ему временно лиц. Отгулы работающим в комиссии за переработанное время, в том числе в выходные и праздничные дни, предоставляются администрацией основного места работы данных работников на основании действующего законодательства о труде по справке, подписанной председателем комиссии и/или подкомиссии или начальником штаба комиссии и заверенной печатью организации гражданской авиации (далее - организация ГА), в зоне ответственности и/или на территории которого расследовалось АП.

7. Начальник штаба комиссии организовывает и контролирует материально-техническое снабжение участников расследования, обеспечиваемое руководителем организации ГА, в зоне ответственности и/или на территории которого произошло АП.

8. Материально-техническое снабжение лиц, работающих на месте АП, включает в себя: средства для обеспечения безопасности работ, спецодежду и спецобувь, соответствующие местным условиям, средства индивидуальной защиты от воздействия вредных и опасных производственных факторов, необходимые для работы инструменты и приспособления.

9. При выполнении работ в полевых условиях работающие в комиссии дополнительно обеспечиваются специальным снаряжением:

1) запасными комплектами средств индивидуальной защиты из расчета 1 комплект на 5 человек;

2) средствами защиты от неблагоприятных внешних условий (палатки, спальные мешки, надувные матрацы, накомарники, противомоскитные сетки, репелленты и прочее);

3) средствами радиосвязи, сигнализации, ориентирования (радиостанция, ракетница, пиропатроны, фонари, компас, карта и прочее);

4) вспомогательными средствами (при работе в горах - страховочными канатами и приспособлениями, кислородными приборами при работе на высотах более 2,5 километра над уровнем моря, при работе на воде лодками, спасательными жилетами);

5) средствами для оказания первой медицинской помощи;

6) продуктами питания, водой, средствами для приготовления и приема пищи.

10. Члены комиссии должны быть ознакомлены с материалами, касающимися обстоятельств и места АП, полетной и технической документацией, относящейся к конкретному воздушному судну, а также данными относительно перевозимого груза, прогнозом погоды, если работа предстоит вдали от места базирования штаба комиссии.

11. Каждый специалист перед работой производит примерку и подгонку спецодежды и спецобуви, а также средств индивидуальной защиты, полученных в соответствии с поставленными задачами и характером предстоящей работы на месте АП.

12. Если работа предстоит вдали от населенного пункта небольшими группами, то старший группы проверяет комплектность специального снаряжения и его исправность.

13. Перед началом работ проводится измерение уровня радиоактивного заражения места АП. Обнаруженные источники радиоактивного загрязнения изымаются и эвакуируются с места АП.

14. После предварительной оценки характера, объема работы, опасностей, с которыми можно встретиться при проведении работы, необходимо уточнить оснащение групп средствами индивидуальной защиты, специальным снаряжением, инструментом.

15. При осмотре места происшествия, исследовании образовавшихся при падении воздушного судна следов, определении первого места касания препятствия и зоны разброса воздушного судна, а также фотографировании места происшествия, участники расследования используют методы и средства взаимной страховки, соблюдают осторожность и осмотрительность во избежание получения телесных повреждений; не прикасаются к останкам погибших участников АП и их личным вещам.

16. Если воздушное судно или его элементы расположены неустойчиво на местности: на крутых склонах гор, оврагов, скалах и так далее, перед обследованием необходимо их зафиксировать.

17. При необходимости передвигаться по высоко или неудобно расположенным частям воздушного судна следует пользоваться страховочным поясом, обеспечивая взаимную страховку.

18. При передвижении по скользким поверхностям, необходимо использовать матерчатые мешки, одеваемые поверх обуви, а при передвижении по льду - специальные крючья, фиксируемые на подошве обуви.

19. Все работы по изъятию аварийных самописцев, радиоактивных датчиков и отбору элементов авиационной техники для дальнейших исследований должны производиться с использованием средств индивидуальной защиты: фартуков, нарукавников, перчаток, очков; предохраняющих от попадания кислот, щелочей, горюче-смазочных материалов (далее - ГСМ), осколков металла и прочих предметов на открытые участки кожи рук, лица, в глаза и на поверхность одежды.

20. При извлечении контейнеров с бортовыми регистраторами полетной информации и элементов авиационной техники из разрушенного (поврежденного) воздушного судна следует соблюдать осторожность, применяя такие подручные средства как топор, лом, лопата для расчистки подхода к контейнерам и их извлечения.

21. Облитые топливом контейнеры или другие элементы техники, подлежащие извлечению, следует протереть ветошью и начинать их демонтаж только после того, как топливо полностью испарилось. Если топливо разлито внутри кабины или на поверхности земли, необходимо такие места периодически покрывать огнегасящей пеной во избежание возникновения пожара от искры.

22. При извлечении контейнеров после пожара следует пользоваться металлическими баграми и крюками.

23. Перед извлечением элементов системы высокого давления необходимо убедиться в отсутствии избыточного давления в системе, а при необходимости - выровнять его с атмосферным.

24. Перед изъятием кислородных баллонов следует проверить полное закрытие вентиля и редуктора. Если на баллон, вентиль или редуктор попало масло, проверку исправности и качества кислорода можно проводить только после того, как полностью удалены следы масла с помощью моющих средств. Применение для этих целей органических растворителей запрещается.

25. Лица, производящие отбор ГСМ из топливной, масляной и гидравлической систем, используют средства индивидуальной защиты: перчатки, защитные кремы (биологические перчатки), нарукавники и фартуки из тканей изолирующего типа, а также защитные очки.

26. Вскрытие контейнеров с бортовыми регистраторами полетной информации должно проводиться в специальной лаборатории. Лица, производящие вскрытие, должны иметь плотно застегивающуюся одежду, на руках - резиновые перчатки. Если контейнер загрязнен агрессивными жидкостями, поверх спецодежды следует надеть нарукавники и фартук из ткани изолирующего типа.

27. При выполнении работ в условиях низких температур необходимо делать перерывы в работе (в зависимости от теплоощущений), периодически обогреваясь в теплом помещении или у костра, если работа проводится в полевых условиях. Запрещается снимать перчатки при работе с металлическими предметами во избежание прилипания (примерзания) кожи к сильно охлажденному металлу и ее травмирования.

28. При выполнении работ в условиях высоких температур необходимо делать перерывы в работе во время максимальной солнечной инсоляции. Запрещается снимать одежду и головной убор во избежание ожога кожных покровов и перегревания головы.

29. При выполнении работ на местности, покрытой снегом, на поверхности или вблизи водных пространств, даже в пасмурную погоду, обязательно ношение очков-светофильтров для предупреждения ультрафиолетового ожога слизистой оболочки глаз.

30. Инструктор альпинист обеспечивает страховку лиц, производящих работы на месте АП в горной местности. Если работа ведется на высоте более 2,5 километров над уровнем моря, то необходимо иметь кислородные приборы из расчета не менее одного на 3 человека для предупреждения или устранения кислородного голодания.

31. При выполнении работ летом в лесу необходимо тщательно "загерметизировать" одежду: брюки у голеностопных суставов и рукава у кистей перевязать поверх одежды тесьмой, застегнуть наглухо воротник куртки и брюк, в местах наложения тесьмы, а также кожу кистей смазать (смочить) репеллентам для предупреждения нападения комаров, гнуса и клещей.

32. При АП в открытом водном пространстве специалисты комиссии, находясь на плавучих средствах, работают в спасательных жилетах. Проводя работы в прибрежной зоне теплых морей, следует избегать контакта с колючими рыбами, морскими ежами, моллюсками с конусовидной формой раковины.

33. При выполнении работ на льду необходимо предварительно обследовать толщину ледяного покрова с помощью пешни или лома, используя при этом страховочные пояса и канаты; обозначить предупреждающими знаками места, где толщина льда не обеспечивает безопасного нахождения на нем людей. Все работы должны проводиться с использованием средств и методов взаимной страховки.

34. При возникновении стихийных бедствий: лесного пожара, наводнения, схода лавины, камнепада, пыльной бури, работы следует немедленно прекратить до их окончания.

35. При возникновении неблагоприятных метеоусловий: метель, туман, сильный ветер, гроза, дождь, работы следует приостановить до улучшения метеорологической обстановки.

36. Особое внимание и осторожность необходимо проявлять при выполнении работ в ночное время суток, так как в данном случае травмоопасность, даже при удовлетворительном искусственном освещении, значительно возрастает.

37. При выполнении работ в зоне АП не допускается курить, принимать пищу, пить.

38. При работе в полевых условиях для утоления жажды не допускается использовать воду из природных источников, а также снег или лед.

39. Нельзя производить какие-либо работы вне пределов видимости других членов комиссии (подкомиссии).

40. В случае получения травмы, ожога, обморожения, ухудшения самочувствия во время работы, пострадавший (заболевший) должен обратиться за помощью к врачу (фельдшеру), присутствующему на месте проведения работ.

41. При попадании агрессивных жидкостей на неповрежденную кожу необходимо удалить их капли, промокнув марлевым тампоном или ветошью, а затем смыть водой с использованием моющей пасты, шампуня или мыла. Запрещается размазывать по коже агрессивные жидкости, пытаться удалить их с помощью снега.

42. Если одновременно с попаданием агрессивной жидкости имеются повреждения кожи, необходимо обратиться к врачу.

43. В случае повреждения средств индивидуальной защиты, необходимо их заменить.

44. При укусе ядовитых пресмыкающихся, насекомых надо немедленно пригласить врача (фельдшера) для оказания медицинской помощи.

45. При попадании в холодную воду, сразу после извлечения пострадавшего из воды необходимо сменить ему одежду, переправить в укрытие, дать горячее питье (чай, кофе).

46. После окончания работы спецодежду и средства индивидуальной защиты, а также инструмент необходимо сдать для санитарной обработки и выполнить гигиенические процедуры.

47. Если работа проводилась в полевых условиях и не закончена, загрязненные фартуки, нарукавники, тканевые мешки для обуви, защитные перчатки следует оставить снаружи укрытия, а поврежденные средства индивидуальной защиты - заменить. После работы в лесных или пустынных районах, сразу после снятия одежды, необходимо осмотреть ее и энергично встряхнуть для удаления случайно попавших опасных насекомых.

48. После работы в лесной местности перед тем, как приступить к гигиеническим процедурам, следует осмотреть кожные покровы головы, шеи, плечевого пояса. Обнаруженного на теле клеща надо смазать настойкой йода, а после того, как он отпадет, обработать рану йодом и тщательно вымыть руки с мылом.

49. При наличии на коже царапин, ссадин, потертостей, мозолей и каких-либо других повреждений, перед выполнением гигиенических процедур, необходимо обратиться к врачу.

Авиациялық уақиғаларды тергеу бойынша комиссияда жұмыс істейтіндерге арналған қауіпсіздік және еңбек қорғау жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Көлік және коммуникациялар министрлігі Азаматтық авиация комитеті төрағасының 2004 жылғы 12 қарашадағы N 218 бұйрығы. Қазақстан Респбуликасы Әділет министрлігінде 2004 жылғы 22 қарашада тіркелді. Тіркеу N 3215. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің міндетін атқарушысының 2010 жылғы 30 қыркүйектегі № 442 бұйрығымен

Күші жойылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2010.09.30 № 442 (2011.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының "Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы" Заңына , Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 1 қарашадағы N 1182 қаулысымен бекітілген Мемлекеттік органдардың еңбек қауіпсіздігі және оны қорғау жөніндегі нормативтік құқықтық кесімдерді әзірлеу мен бекіту ережелері және Мемлекеттік органдардың еңбек қауіпсіздігі және оны қорғау жөніндегі салалық нормативтерді әзірлеу мен бекіту ережелеріне сәйкес, авиациялық оқиғаларды тергеуге қатысушы мамандардың, сондай-ақ ұшақтар мен тік ұшақтардың экипаж мүшелерінің өздерінің лауазымдық міндеттерін орындау кезінде олардың қауіпсіздігі мен еңбегін қорғау жөніндегі негізгі талаптарды белгілеу мақсатында БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған Авиациялық уақиғаларды тергеу бойынша комиссияда жұмыс істейтіндерге арналған қауіпсіздік және еңбек қорғау жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
2. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникациялар министрлігінің Азаматтық аваиация комитеті ұшулардың қауіпсіздігін мемлекеттік қадағалау басқармасына жүктелсін.
3. Осы бұйрық Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникациялар министрлігінде мемлекеттік тіркелген сәттен бастап күшіне енеді.

Төраға

"Келісілген"

Қазақстан Республикасының
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау вице-министрі
______________________
(Лауазымы, аты-жөні)

2004 жылғы 15 қараша

М.О.

Қазақстан Республикасы
Көлік және коммуникациялар
министрлігінің Азаматтық
авиация төрағасының
2004 жылғы 12 қарашадағы
N 218 бұйрығымен бекітілген

Авиациялық уақиғаларды тергеу бойынша
комиссияда жұмыс істеушілер үшін қауіпсіздік
және еңбекті қорғау жөніндегі
нұсқаулық

1. Осы авиациялық уақиғаларды тергеу бойынша комиссияда жұмыс істеушілер үшін қауіпсіздік еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі - Нұсқаулық) авиациялық уақиғаларды тергеуге қатысатын мамандардың еңбектерін қорғау жөніндегі негізгі талаптарды қамтиды және авиациялық уақиға (бұдан әрі - АУ) орнында жұмыс жүргізген кезде қауіпсіздікті қамтамасыз етуге және денсаулықты сақтауға бағытталған.
Осы Нұсқаулық пайдаланылатын техника мен жауапкершілік аймағының ауа райлық және/немесе географиялық жағдайларының ерекшеліктерін ескере отырып азаматтық авиация кәсіпорындарында еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулықты жасау үшін негіз болып табылады және авиациялық уақиғаларды тергеуге қатысатын тұлғалар үшін арналған.

2. Авиациялық уақиға орнында жұмыс істеуге кезекті диспансерлеуден және кенелік мидың қабынуынан және басқа да қауіпті жұқпалардан (эпидемиялық көрсеткіштер бойынша) сақтандыру егуден өткен дені сау тұлғаларға рұқсат берілуі мүмкін.

3. АУ-ны тергеу бойынша комиссия (бұдан әрі - комиссия) авиациялық уақиғаны тергеуге орнына келген бойда, АУ-ны тергеу бойынша жұмыстардың тиісті бағыттары бойынша (АУ-ның сипаты, ауқымы және басқа сипаттамаларына байланысты) құрылатын кіші комиссиялардың төрағалары олардың аумағында авиациялық уақиға болған еңбекті қорғау жөніндегі, авариялық-құтқару және медициналық қызметтерінің қызметкерлерін тарта отырып АУ орнында жұмыс істейтін барлық мамандармен еңбекті қорғау жөнінде ағымды түсіндіру жүргізеді.
Ағымды түсіндіруде алда атқарылатын жұмыспен байланысты жалпы және АУ-ның нақты шарттары мен жағдайларына тәуелді жеке мәселелер көрсетілуі тиіс.
Түсіндіруді өткізгені туралы мәліметтер тиісті бланкіде немесе түсіндірудің тиісті журналында тіркеледі.
Түсіндіруден өтпеген тұлғалар АУ орнында жұмыс істеуге жіберілмейді.
Түсіндірудің өтуін бақылау, рұқсат етілуін тексеру және түсіндірудің тиісті бланкілерін немесе журналдарын есепке алу комиссияның ағымды мәселелерін (техникалық, ұйымдастырушылық шаралар, байланысты ұйымдастыру, материалдық-техникалық жабдықтау) жедел шешу үшін құрылатын штаб (комиссия) бастығына жүктеледі.

4. АУ орнында жүргізілетін жұмыс табиғи апат салдарларын жойған кездегі жұмыс жағдайларына теңестірілетін ерекше жағдайлардағы жұмыстар санатына жатқызылады.

5. АУ орнында жұмыс істеушілер АУ-ның ерекшеліктерімен және сыртқы жағдайларымен (ландшафтық, географиялық, ауа райлық, метеорологиялық) байланысты қауіпті және зиянды факторлармен түйісуі мүмкін.
Авиациялық уақиғаларды тергеумен байланысты қауіпті және зиянды өндірістік факторларға:
1) жерлерде әуе кемелерінің немесе оның сынықтарының орналасуына байланысты қираудың сипатымен шарттасқан аса қауіпті жарақаттану: металдың өткір жиектері, пістіктер, бетінің тайғанақтығы және өзгелері;
2) әуе кемелерінің немесе оның сынықтарының бетіндегі ауаның жоғары немесе төменгі температурасы;
3) төгілген отынның тұтануы;
4) қозғалтқыш (от қосу агрегатының разрядтауышы), мұзданудың радиоизотоптық дабыл берушісінің бұзылған кездегі радиацияның жоғары деңгейі;
5) борттық радиолакция станциясы іске қосылған кездегі СВЧ-сәулелері;
6) пиротехникалық құрылғылары бар агрегаттармен немесе қысымның астында тұрған жүйелермен: тану жүйелерінің блогы, дабыл беретін ракета, гидроаккумуляторлар, гидроцилиндр, бәсеңдеткіш тіректер мен шассидің пневматикалары, өртке қарсы ауа және оттек жүйелерінің баллондары жұмыс істеген кездегі жарақаттану қауіптілігі;
7) төгілген майдың бұрамаға немесе оттегі бар баллонның редукторына тиген кезде, бұраманың немесе баллонның корпусы деформацияланған жағдайда жарылыс қауіптілігі;
8) агрессиялық сұйықтар: сынған аккумуляторлардың және жанар-жағар майлардың қышқылдары, сілтілері теріге тиюі;
9) АУ орнынан қаза тапқандарды эвуакациялаған кезде биологиялық материалдардың зақымданған теріге (сызат, дақтар) тиюі;
10) тасымалданатын жүкке (радиоактивтілігі, жарылыс қауіптілігі, улы және агрессиялық заттар, бактериялық пен вирустық препараттар) тәуелді өзге қолайсыз өндірістік факторлардың әсері;
11) физикалық ширығуы;
12) уақыт тапшылығы жағдайларында орындалатын жұмыстардың ерекшеліктеріне байланысты жүйке-психикалық жай-күйі;
13) терінің ашық жерлерін күюге және көздің сілемейлі қабығын "қар соқырлығына" әкелетін ультрафиолет сәулесінің әсері;
14) әсіресе таулы-тасты жерде аса қауіпті жарақаттану;
15) теңіз бетінен 2,5 километр биіктікте болған кезде оттектің жетіспеушілігі;
16) қан сорушы жәндіктердің: масалардың, үнсіз масалардың, шірекейлердің шабысы;
17) мидың қабынуын таситын - кенелер мен масалардың шағысы;
18) улы жануарлар мен жәндіктердің: жыландардың, сары шаяндардың, өрмекшілердің шағысы;
19) су тоғандарында мекендейтін улы ұлулармен, тікенекті балықтармен түйісу;
20) жыртқыш жануарлардың шабысы;
21) табиғи апаттар: орман өрті, көшкіндердің түсуі, құламатастар, су басуы және өзгелер;
22) қолайсыз метеорологиялық факторлар: бұрқасын, тұман, найзағай, жаңбыр, шаңды дауыл және өзгелер;
23) судың ашық беттері, батпақты жер, мұздың жарықтары, қарсыз беттері қарайланған мұздың жылымдары, әуе кемесінің құлап түскен мұздың жұқа осал учаскелері және өзгелер;
24) тәуліктің қараңғы мезгілі, әсіресе қыс кезі.

6. АУ-ға тергеу жүргізген кезеңде топтың жетекшісі уақытша қарамағындағы тұлғалардың жұмыс уақытын есепке алу міндетті. Уақыттан артық жұмыс атқарған, оның ішінде демалыс және мерекелік күндер, комиссияда жұмыс істеушілерге өтеулі демалыстар комиссия және/немесе кіші комиссия төрағасы немесе комиссия штабының бастығы қол қойған және жауапкершілік аймағында және/немесе оның аумағында АУ-ға тергеу жүргізілген азаматтық аваиация (әрі қарай - АА) кәсіпорнының, ұйымның мөрімен расталған анықтама бойынша қолданыстағы еңбек туралы заңнаманың негізінде осы қызметкерлердің негізгі жұмыс орны кәсіпорнының әкімшілігі береді.

7. Комиссияның штаб бастығы жауапкершілік аймағында және/немесе оның аумағында АУ-сы болған АА ұйымының басшыларымен қамтамасыз ететін тергеуге қатысушылардың материалдық-техникалық жабдықталуын ұйымдастыруға және бақылауға тиіс.

8. АУ орнында жұмыс істейтін тұлғаларды материалдық-техникалық қамтамасыз ету мыналардан: жергілікті жағдайларға сәйкес жұмыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін құралдардан, арнайы киім мен арнайы аяқ киімнен, қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың әсерінен қорғайтын жеке қорғау құралдарынан, жұмыс үшін қажетті аспаптар мен құралдардан тұрады.

9. Әуежай аймағынан тыс дала жағдайларында жұмыс атқарған кезде комиссияларда жұмыс істеушілер қосымша арнайы құралдар:
1) 5 адамға арналған 1 жиынтық есебінен жеке қорғау құралдарының жиынтық қорларымен;
2) қолайсыз сыртқы жағдайлардан қорғану құралдарымен (палаткалармен, ұйықтауға арналған қаптармен, үрленетін матрастармен, масаханалармен, үнсіз масаларға қарсы торлармен, үркіткіштермен);
3) радио байланыс, дабыл беретін, бағдарлау (радиостанция, белгі беретін пистолет, пиропатрондар, шамдар, компас, қарта және өзгелер) құралдарымен;
4) қосалқы құралдармен (тауда жұмыс істеген кезде - сақтандыру арқаны және құралдармен, теңіз бетінен 2,5 километр биіктікте жұмыс істеген кезде оттек құралдарымен, суда жұмыс істеген кезде қайықтар және қорғаушы желеткелермен);
5) бірінші медициналық көмек көрсету үшін құралдармен;
6) азық-түлікпен, сумен, тағамды дайындау және қабылдау құралдарымен қамтамасыз етіледі.

10. Комиссия мүшелері АУ орнына және жағдайларына қатысты материалдармен, нақты әуе кемесіне қатысты ұшу мен техникалық, сондай-ақ тасымалданған жүкке қатысы бар құжаттамамен, егер жұмыс комиссия штабы орналасқан жерден алыста жүргізілетін болса ауа райы мәліметтерімен танысуға міндетті.

11. Жұмыс алдында әрбір маман арнайы киімді және арнайы аяқ киімді, сондай-ақ АУ орнында атқарылатын жұмыстарға қойылған міндеттер мен сипатына сәйкес жеке қорғау құралдарын өлшеп кию және тықсыруды жасайды.

12. Егер жұмыс елді мекенінен алыс жерде шағын топтармен атқарылатын болса, онда топтың жетекшісі арнайы жарақтардың жиынтығын және оның жарамдылығын тексереді, ал топқа кіретін медициналық қызметкер судың және азық-түліктің ең аз қорымен қамтамасыз етілуімен, сондай-ақ дала жағдайларында жедел медициналық көмек көрсету кезде медициналық дәрі қобдишасының ішіндегісін тексереді.

13. АУ орнында радиоактивтік жұқтыру деңгейін өлшеулері жүргізілуі тиіс. Табылған радиоактивтік жұқтыру көздері комиссия мүшелерінің жұмысы басталғанға дейін алынады және уақиға орнынан эвакуацияланады.

14. Жұмыс жүргізген кезде кездесіп қалуы мүмкін сипатты, жұмыстың көлемін, қауіптілікті алдын-ала бағалағаннан кейін топтардың жеке қорғау құралдарымен, арнайы жарақтармен, аспаппен жабдықталуын анықтау қажет.

15. Уақиға орнын тексерген, әуе кемесі құлаған кезде пайда болған іздерді зерттеу, кедергіге тиудің бірінші орнын және әуе кемесінің шашыраған аймағын анықтаған, сондай-ақ уақиға орнын суретке түсіру кезінде тергеуге қатысушылар өзара сақтандыру тәсілдері мен құралдарын пайдалануға, дене жарақаттануын алмау үшін абайлық пен ұқыптылық сақтауға; АУ қатысушыларының қаза болғандардың сүйектері мен жеке заттарына қол тигізбейді.

16. Егер жерде: таулардың, жарлардың, жартастардың құламалы беткейлерінде әуе кемесі немесе оның элементтері орнықсыз жатқан болса, тексеру алдында оларды тіркеу қажет.

17. Әуе кемесінің биік немесе ыңғайсыз орналасқан бөлшектері бойынша жылжу қажеттілігі кезінде өзара сақтандыруды қамтамасыз ете отырып, сақтандыру белбеуді пайдалану керек.

18. Мұздың қабыршағымен жабылған тайғанақ үстілері бойынша жылжыған кезде аяқ киімнің үстіне киілетін маталы қаптарды, ал мұздың үстімен жылжыған кезде - аяқ киімнің табанына тіркелетін арнайы ілмектерді пайдалану қажет.

19. Одан арғы зерттеулер үшін авариялық өзі жазушыларды, радиоактивті бергішті және авиациялық техника элементтерін іріктеу бойынша барлық жұмыстар қышқылдардың, сілтелердің, жанар-жағар майлардың (бұдан әрі - ЖЖМ), металл сынықтарының және өзге заттардың, қолдардың, беттің ашық участоктарына, көзге және киімнің бетіне түсінен қорғайтын жеке қорғау құралдарды: алжапқыштарды, жеңғаптарды, қолғаптарды, көзілдіріктерді пайдалана отырып жүргізілуге тиіс.

20. Сынған (зақымданған) әуе кемесінен ұшу ақпаратын тіркеуші борттық қонтейнерлерді және авиациялық техниканың элементтерін алған кезде контейнерлерге және оларды алып шығуға жолды тазалау үшін мынадай - балта, лом, күрек сияқты қол құралдарын қолдана отыры, абайлық танытқан жөн.

21. Алып шығуға жататын отын құйылған контейнерлерді және техниканың басқа да элементтерді ескі-құсқы затпен сүрту және оларды бөлшектеуді отын ұшып кеткеннен кейін ғана бастау керек. Егер отын кабинаның ішіне немесе жердің бетіне төгілсе, онда ондай жерлерді ұшқыннан өрттің шығуын болдырмау үшін өрт сөндіретін көбікпен кезеңді жабып отыру қажет.

22. Өрттен кейін контейнерлерді алып шығу кезінде металдық ілгекті бақандарды және ілмектерді пайдалану керек.

23. Жоғары қысымдағы жүйенің элементтерін алып шығудың алдында жүйеде артық қысымның жоқтығына көз жеткізу, ал қажет кезінде атмосфералық қысыммен теңестіру қажет.

24. Оттек баллондарды алып шығудың алдында шұра мен редуктордың толық жабылғанын тексеру керек. Егер баллонға шұра немесе редукторға май жұқса, онда оттектің жарамдылығы мен сапасын тексеруді жуушы құралдар арқылы майдың орнын толық кетіргеннен кейін ғана жүргізуге болады. Осы мақсаттар үшін органикалық еріткіштерді қолдануға тыйым салынады.

25. Отын, май және гидравликалық жүйелерден ЖЖМ-ды іріктеуді жүргізетін тұлғалар жеке қорғау құралдарды: қолғаптарды, қорғайтын кремдерді (биологиялық қолғаптар), жеңғаптар мен бөлектейтін үлгідегі маталардан жасалған алжапқыштарды, сондай-ақ қорғаушы көзілдірікті пайдаланады.

26. Ұшу ақпаратын тіркейтін борттық қонтейнерлерді ашу арнайы лабораторияда жүргізілуге тиіс. Ашуды жүргізетін тұлғалар тығыз түймеленетін киімдерде, қолдарында - резина қолғаптары болуға тиіс. Егер контейнер агрессиялық сұйықтықтармен ластанса, онда арнайы киімнің үстінен жеңғаптарды және бөлектейтін үлгідегі маталардан жасалған алжапқыштарды кию керек.

27. Төменгі температура жағдайларда жұмыс орындаған кезде, егер жұмыстар дала жағдайларында жүргізілсе жылы үй-жайда немесе алаудың қасында оқтын-оқтын жылынып, жұмыста үзілістер (жылуды сезінуіне байланысты) жасау қажет; бір бірінің беттерінің түстерін қарай отыру қажет. Металдық заттармен жұмыс істеген кезде қатты салқындаған металға терінің жабысуын (қатуын) және оны жарақаттануын болдырмау үшін қолғапты шешуге тыйым салынады.

28. Жоғары температура жағдайларында жұмыс орындаған кезде күннің аса жоғарғы инсоляциясы кезінде жұмыста үзілістер жасау қажет. Тері жамылғыларының күюін болдырмау және басқа ыстық тигізбеу үшін киімді және бас киімді шешуге тыйым салынады.

29. Үсті қармен жабылған жерде немесе су кеңістігінің жанында жұмыстар атқарған кезде көздің сілемейлі қабыршағын ультрафиолеттік киюіден алдын алу үшін тіпті жабырқаңқы ауа райында да жарық фильтрлі көзілдірікті кию міндетті.

30. Таулы жерде жұмыс жүргізіп жатқан тұлғаларды тәжірибелі нұсқаушы - альпинист АУ орнында сақтануын қамтамасыз етеді. Егер теңіз бетінен 2,5 километр биктікте жұмыс жүргізіліп жатса, онда оттек аштығын жою немесе алдын алу үшін кем дегенде 3 адамға бір оттек құралының есебінен иелену қажет.

31. Орманда жазғы уақытта жұмыс атқарған кезде киімді: аяқ-сирақ буындарынан бастап шалбарды және қолдың басынан жеңді мұқият "гермитикалап" тоқыма баумен байлап тастау, тоқыма баумен байланған жерлерден куртканың жағасы мен шалбарды шетіне дейін түймелеу, сондай-ақ масалардың, шыбын-шіркейдердің, кенелердің шабысын алдын алу үшін қол басының терісіне үріткіштерді (мен) жағу (сулау) қажет.

32. Ашық кеңістікте жұмыс атқарған кезде және жүргізетін құралдарда болғанда, барлық жұмыс істеушілер киімнің үстінен құтқарушы желеткелері киіледі. Жылы теңіздердің жағалау аймағында жұмыс жүргізген кезде тікенекті балықтармен, теңіз кірпі шешендерімен, конус түрді нысандағы бақалшықтардағы ұлулармен түйісуден алыстаған жөн.

33. Мұздың үстінде жұмыс атқарған кезде, бұл ретте сақтандыру белбеулер мен арқандарды пайдалана отырып сүймен немесе лом арқылы мұз жамылғысының қалыңдығын алдын-ала тексеру; мұздың қалыңдығы оның үстінде адамдардың қауіпсіз болуын қамтамасыз етпейтін жерлерін алдын алу белгілерімен көрсету қажет. Барлық жұмыстар өзара сақтандыру құралдары мен тәсілдерін пайдалана отырып жүргізілуге тиіс.

34. Табиғи апаттар: орман өрті, су басуы, көшкіндінің түсуі, тас құламасы, шаңды дауыл болған кезде жұмыстарды дереу олар аяқталғанға дейін тоқтату керек.

35. Қолайсыз метеожағдайлар: бұрқасын, тұман, қатты жел, назағай, жаңбыр болған кезде жұмыстарды тоқтатып, метеорологиялық ахуал оңалғанға дейін таса жерге бару керек.

36. Жұмыстарды түнде атқарған кезде ерекше ұқыптылық пен абайлықты таныту қажет, өйткені бұл жағдайда айтарлықтай қанағаттандырылатын жасанды жарықтың кезінде де жарақаттану қауіптілігі елеулі өседі.

37. АУ аймағында жұмыс атқарған кезде шылым шегуге, тамақтануға, су ішуге болмайды.

38. Дала жұмысы кезінде шөлді қандыру үшін табиғи көздерден суды, сондай-ақ қар мен мұзды пайдалануға болмайды.

39. Комиссияның басқа мүшелерінің көрінім шегінен тыс әлде-бір жұмыстарды жүргізуге болмайды.

40. Жұмыс уақытында жарақат алған, күйген, үсіген, өзін-өзі жайсыз сезінген жағдайда жазғырылған (ауырып қалған) жұмыстар жүріп жатқан орында болған дәрігерден (фельдшерден) көмек сұрауға тиіс.

41. Зақымдалмаған теріге агрессиялық сұйықтықтар тиген кезде олардың тамшыларын дәке тығынымен немесе ескі-құсқы затпен сүртіп, ал одан кейін жуушы паста, су сабыны немесе сабын арқылы сумен жуып тастау қажет. Теріге агрессиялық сұйықтықтарды жағуға, оларды қар арқылы кетіруге тырысуға тыйым салынады.

42. Егер агрессиялық сұйықтықтардың тиюімен бір мезетте терінің зақымданғаны болса, онда дәрігерге көріну қажет.

43. Жеке қорғау құралдары бүлінген жағдайда, оларды ауыстыру қажет.

44. Улы жорғалаушылар, жәндіктер шаққан кезде медициналық көмек көрсету үшін дәрігерді (фельдшерді) дереу шақыру керек.

45. Суық суға түсіп кеткен жағдайда, жазғырылғанды шығарып алғаннан кейін оның киімін ауыстыру, таса жерге жіберу, ыстық сусын (шәй, кофе) беру қажет.

46. Жұмыс аяқталғаннан кейін арнайы киімді және жеке қорғау құралдарды, сондай-ақ аспапты санитарлық өңдеуге тапсыру және гигиеналық рәсімдерді орындау қажет.

47. Егер жұмыс дала жағдайларында өтсе және аяқталмаса, ластанған алжапқыштарды, жеңғаптарды, аяқ киім үшін маталы каптарды, қорғау қолғаптарын таса жердің сыртында қалдырған жөн, ал бүлінген жеке қорғау құралдарын ауыстыру қажет. Орманды және шөлді аумақтарда жұмыс істеген соң киімді шешкеннен кейін бірден оны қарап және кездейсоқ түскен қауіпті жәндіктерді жою үшін қатты сілку қажет.

48. Орманды жердегі жұмыстан кейін гигиеналық рәсімдерге кіріскенге дейін бастың, мойынның, иық белдеуінің тері жабындыларын қараған жөн. Кене табылған жерге йод тұнбасын жаққан жөн, ол түсіп қалғаннан кейін жараны йодпен өңдеу және қолды сабынмен мұқият жуу керек.

49. Теріде сызат, дақ, қажалу, мүйізгек және басқа да зақымданған жерлер болған кезде гигиеналық рәсімдерді орындау алдында дәрігерге көріну қажет.