Об утверждении санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарно-эпидемиологические требования к нецентрализованному хозяйственно-питьевому водоснабжению"

Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 13 мая 2005 года № 229. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан от 7 июля 2005 года № 3720. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 28 июля 2010 года № 554

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 28.07.2010 № 554 (порядок введения в действие см. п. 6).

В соответствии с подпунктом 10) статьи 7 Закона Республики Казахстан "О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые санитарно-эпидемиологические правила и нормы "Санитарно-эпидемиологические требования к нецентрализованному хозяйственно-питьевому водоснабжению".

2. Комитету государственного санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Байсеркин Б.С.) направить настоящий приказ на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан.

3. Департаменту организационно-правовой работы Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Акрачкова Д.В.) направить настоящий приказ на официальное опубликование после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра здравоохранения, Главного государственного санитарного врача Республики Казахстан Белоног А.А.

5. Настоящий приказ вводится в действие со дня официального опубликования.

И.о.Министра

"СОГЛАСОВАН"
Министр сельского хозяйства
Республики Казахстан
9 июня 2005 г.

Утверждены приказом
И.о. Министра здравоохранения
Республики Казахстан
"13" мая 2005 года N 229

Санитарно-эпидемиологические правила и нормы
"Санитарно-эпидемиологические требования к нецентрализованному
хозяйственно-питьевому водоснабжению"

1. Общие положения

1. Санитарно-эпидемиологические правила и нормы "Санитарно-эпидемиологические требования к нецентрализованному хозяйственно-питьевому водоснабжению" (далее - санитарные правила), предназначены для организаций независимо от формы собственности и физических лиц, деятельность которых связана с проектированием, строительством, ремонтом и эксплуатацией объектов нецентрализованного водоснабжения (скважин без разводящей сети, колодцев, сливных колодцев, сливных резервуаров, водяных поездов, автоводовозов.).
Сноска. В пункт 1 внесены изменения Приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 26 сентября 2006 года N 437.
2. Руководители организаций и физические лица должны обеспечивать соблюдение требований настоящих санитарных правил.
3. В настоящих санитарных правилах использованы следующие термины и определения:
1) автоводовоз - специализированное автомобильное транспортное средство, предназначенное для доставки хозяйственно-питьевой воды населению;
2) водозаборное сооружение - комплекс сооружений и устройств забора воды из водных объектов для ее подачи потребителю;
3) водяной поезд - специализированный поезд из специальных железнодорожных цистерн-термосов и классного вагона, предназначенный для доставки хозяйственно-питьевой воды в населенные пункты, не имеющие водопроводов и нецентрализованных источников водоснабжения;
4) нецентрализованное водоснабжение - сооружения, предназначенные для забора питьевой воды без подачи ее к местам расходования, открытые для общего пользования или находящиеся в индивидуальном пользовании;
5) зона санитарной охраны - специально выделяемая территория вокруг источника водоснабжения и водопроводных сооружений, на которой должен соблюдаться установленный режим с целью охраны источника водоснабжения (открытого и подземного), водопроводных сооружений и окружающей их территории от загрязнения для предупреждения ухудшения качества воды;
6) каптаж - инженерно-техническое сооружение, обеспечивающее на естественном выходе подземных вод вскрытие и вывод их на поверхность земли с целью использования;
7) привозное водоснабжение - доставка воды для хозяйственно-питьевых нужд в населенные пункты, в которых отсутствуют водопроводы и местные источники нецентрализованного водоснабжения;
8) родник (ключ) - естественный сосредоточенный выход подземной воды на поверхность земли;
9) скважина - устройство, предназначенное для подъема подземных вод на поверхность земли;
10) сливной резервуар - заглубленная в грунт или обвалованная емкость для слива привозной воды для хозяйственно-питьевых нужд с последующей подачей ее в разводящую сеть водопровода населенного пункта. Сливные резервуары должны выполняться из монолитного или сборного железобетона с железобетонным перекрытием на котором монтируется оголовок с люком диаметром 0,7 метра, запирающимся на замок;
11) трубчатый колодец - сооружение для забора подземных вод в виде цилиндрических вертикальных каналов, стенки которых закреплены обсадными трубами;
12) шахтный колодец - вертикальная горная выработка, глубина которой больше поперечного сечения, созданная для забора подземных вод в целях водоснабжения.
Сноска. Пункт 3 в редакции Приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 26 сентября 2006 года N 437.

2. Санитарно-эпидемиологические требования к выбору
земельного участка под строительство сооружений для
нецентрализованного хозяйственно-питьевого водоснабжения

4. Для нецентрализованного хозяйственно-питьевого водоснабжения должны использоваться подземные воды. Их использование должно осуществляться путем устройства специального оборудования водозаборных сооружений (скважин без разводящей сети, шахтных и трубчатых колодцев, каптажей родников).
5. Скважины без разводящей сети, колодцы и каптажи родников должны устраиваться для обеспечения групп населения и хозяйственно-бытовых объектов питьевой водой.
6. Выбор места для устройства скважин, колодцев и каптажей родников должен производиться в установленном порядке на основании геологических и гидрогеологических данных.
7. Места для устройства колодцев и каптажей родников должны выбираться на незагрязненном участке, удаленном не менее чем на 50 метров (далее - м) выше по потоку грунтовых вод от существующих или возможных источников загрязнения: уборных, выгребных ям, складов удобрений и ядохимикатов, промышленных организаций, канализационных сооружений, старых заброшенных колодцев, скотных дворов.
8. Водозаборные сооружения не допускается устраивать: на участках затапливаемых паводковыми водами, в пониженных, заболоченных местах; местах подвергаемых оползням и другим видам деформации почвы; ближе 30 м от магистралей с интенсивным движением транспорта.
9. Колодцы должны располагаться на расстоянии не далее 100 м от жилых зданий.
10. При оборудовании водозаборных сооружений должны использоваться материалы (фильтры, защитные сетки, детали насосов и другие), реагенты и малогабаритные очистные устройства для хозяйственно-питьевого водоснабжения, разрешенные к применению в Республике Казахстан.

3. Санитарно-эпидемиологические требования
к скважинам и трубчатым колодцам

11. Бурение и устройство скважин должно производиться в соответствии с требованиями действующих строительных норм и правил (далее - СНиП).
12. Конструкция скважины должна позволять проводить замеры дебитов воды, отбор проб и ремонтно-восстановительные работы.
13. Устье скважины должно располагаться в наземном павильоне или подземной камере. Их высота должна быть не менее 2,4 м. Верхняя часть эксплуатационной колонны труб должна выступать над полом не менее чем на 0,5 м.
14. Конструкция оголовка (надземная часть) скважины должна обеспечивать полную герметизацию, исключающую проникание в межтрубное и затрубное пространство скважины поверхностной воды и загрязнений.
15. На прилегающей территории должны предусматриваться зоны санитарной охраны скважины и проводиться мероприятия по охране подземных вод от загрязнения.
16. Для устройства трубчатых колодцев должны использоваться водоносные горизонты, защищенные с поверхности водонепроницаемыми породами.
Оголовок трубчатого колодца должен быть выше поверхности земли на 0,8-1,0 м, герметично закрыт, иметь кожух и сливную трубу, снабженную крючком для подвешивания ведра.

4. Санитарно-эпидемиологические требования
к шахтным колодцам

17. Шахтный колодец должен устраиваться для забора воды из первого безнапорного водоносного горизонта. Колодец должен представлять собой шахту круглой или квадратной формы, включающую оголовок, ствол и водоприемную часть.
18. Оголовок должен быть выше поверхности земли не менее чем на 0,7-0,8 м. Оголовок колодца должен иметь крышку или железобетонное перекрытие с люком. Сверху оголовок должен прикрываться навесом или помещается в будку. По периметру оголовка колодец должен быть укреплен промятой и уплотненной глиной или жирным суглинком глубиной 2 м и шириной 1 м. Вокруг колодца должен быть оборудован отмосток из камня, кирпича, бетона или асфальта радиусом не менее 2 м с уклоном 0,1 м от колодца. Отвод стоков в сторону от колодца должен осуществляться по перехватывающей канаве. Вокруг колодца должно быть ограждение, а около колодца - скамья для ведер.
19. Стенки шахты должны быть плотными, изолирующими колодец от проникновения поверхностного стока и верховодки.
20. Для облицовки стенок колодца должны использоваться бетонные или железобетонные кольца, камень, кирпич, дерево. Камень (кирпич) для облицовки стенок колодца должен быть прочным, не окрашивающим воду и укладываться так же, как бетонные или железобетонные кольца на цементном растворе высоких марок, не содержащем примесей.
21. При устройстве срубов должны выбираться определенные породы древесины в виде бревен или брусьев толщиной не менее 15 сантиметров (далее - см): для венцов надводной части сруба должны использоваться ель или сосна, для водоприемной части сруба - лиственница, ольха, вяз, дуб, сосна. Лесоматериал должен быть очищен от коры, прямой, выдержанный, без глубоких трещин и червоточин, не зараженный грибком, заготовленный за 5-6 месяцев.
22. Для предупреждения выпирания грунта и появления мути в воде на дне колодца должен быть отсыпан обратный фильтр.
23. Для подъема воды из шахтных колодцев должны использоваться насосы различных конструкций (ручных и электрических). Допускается устройство ворота с одной или двумя ручками, ворота с колесом для одной или двух ведер, "журавля" с прочно прикрепленным ведром.

5. Санитарно-эпидемиологические
требования к каптажам родников

24. Каптажи должны быть предназначены для сбора выклинивающихся на поверхность подземных вод из восходящих или нисходящих родников (ключей). Забор воды из восходящего родника должен осуществляться через дно каптажной камеры, из нисходящего родника - через отверстия в стене камеры.
25. Территория вблизи колодца (каптажа) должна быть ограждена и благоустроена, постоянно содержаться в чистоте, вода должна отводиться, лед скалываться и удаляться.
26. Не допускается в радиусе ближе 20 м от колодца (каптажа) стирка белья, мытье машин и различных предметов, водопой животных.
27. Для подъема воды из колодца должны использоваться общественные ведра, насосы. Не допускается подъем воды из колодца (каптажа) ведрами, приносимыми населением; черпать воду из общественного ведра, приносимыми из дома ковшами.
28. Для защиты колодцев от замерзания должны использоваться чистая солома, сено, стружка, которые не должны попадать в колодец (каптаж). Не разрешается использование для этих целей навоза, стекловаты и других синтетических материалов.
29. Не реже одного раза в год должна проводиться чистка колодца (каптажа) от заиливания и наносов породы, текущий ремонт крепления, оборудования.
30. После каждой чистки и ремонта должна проводиться дезинфекция колодца (каптажа).
Очистка, промывка и дезинфекция с последующим составлением акта согласно приложению 1 к настоящим санитарным правилам должна проводиться при ухудшении качества воды, а также при регистрации инфекционной заболеваемости, связанной с водным фактором передачи.
31. Для дезинфекции колодцев должны использоваться средства, разрешенные к применению в Республике Казахстан.
32. Колодцы с непригодной для питьевых нужд водой должны быть ликвидированы. Засыпка колодцев должна производиться чистым грунтом - глиной и плотно утрамбовываться. Поверхность земли над ликвидированным колодцем должна возвышаться в виде холмика на 0,2-0,3 м (с учетом усадки грунта).
33. Если не удалось выявить и (или) ликвидировать причину ухудшения качества воды по микробиологическим показателям вода в колодце (каптаже) должна постоянно обеззараживаться. При стойком химическом загрязнении воды должно приниматься решение о ликвидации колодца.

6. Санитарно-эпидемиологические требования
к качеству воды нецентрализованного водоснабжения

34. По своему составу и свойствам вода в колодцах и каптажах родников должна соответствовать качеству питьевой воды согласно приложению 2 к настоящим санитарным правилам.
35. Радиационная безопасность качества воды и источника нецентрализованного водоснабжения должна оцениваться в соответствии с действующими нормативными правовыми актами в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

7. Санитарно-эпидемиологические требования к сливным колодцам,
сливным резервуарам, транспортным средствам по доставке
воды и к пунктам заправки

36. Место расположения и устройства сливного колодца должны отвечать требованиям, указанным в пунктах 7 , 18 , 19 , 23 настоящих санитарных правил.
37. Люк должен возвышаться над перекрытием, чтобы не допускать попадания пыли, земли внутрь резервуара, а также воды во время дождя и весеннего паводка.
38. Резервуар должен оборудоваться вентиляционной трубой высотой 2 метра с фильтром, исключающим попадание внутрь резервуара насекомых и посторонних предметов. Резервуар должен иметь ограждение.
39. Дно резервуара должно иметь уклон, а углубленная часть его располагаться под отверстием люка. В углубленной части резервуара должна укладываться труба с выводом ее в смотровой колодец с задвижкой, через которую осуществляется сброс осадка, а также воды после дезинфекции и промывки резервуара.
40. Профилактическая очистка, дезинфекция сливных колодцев и резервуаров должны проводиться 2 раза в год, а также при получении неудовлетворительных результатов исследования воды по микробиологическим показателям. Дезинфекция должна проводиться методом орошения дезинфицирующим средством или объемным методом. Для поддержания качества воды по микробиологическим показателям допускается установка керамических дозирующих патронов.
41. Каждый водяной поезд должен снабжаться шлангами с приспособлениями, позволяющими присоединять их к сливным патрубкам. Для разбора воды потребителями непосредственно из цистерн, они должны быть оборудованы специальными водопроводными кранами. Разбор воды из цистерн через люки не допускается.
42. Цистерны должны быть оборудованы устройствами для полного слива воды. Выпускные краны выполняются в самой нижней части цистерны.
43. Крышки люков цистерн должны открываться и закрываться только на станциях налива воды. Ключи от крышек люков и кранов должны храниться у работника, сопровождающего водяной поезд.
44. Цистерны, для предупреждения нагрева воды в летнее время и замерзания в холодный период года, должны быть обшиты теплоизоляционными материалами.
45. На наружной поверхности цистерн с обеих сторон должна быть надпись "Вода питьевая".
46. Для дезинфекции применяются средства, разрешенные к применению в Республике Казахстан.
47. После дезинфекции и промывки цистерны должны заполняться питьевой водой, после чего отбираются пробы на остаточный хлор и микробиологические показатели. Результаты контроля вносятся в специальный журнал.
48. Шланги и другой необходимый инвентарь для налива и слива воды должны храниться в специальном отделении служебного вагона водяного поезда.
49. Лица, обслуживающие водяной поезд, водитель автоводовоза должны проходить медицинские осмотры, в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 октября 2003 года N 766 "Об утверждении Правил проведения обязательных медицинских осмотров декретированных групп населения", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2556, а также гигиеническое обучение в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 17 сентября 2003 года N 688 "Об утверждении Правил по организации и проведению гигиенического обучения декретированной группы населения", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2531.
50. Автоводовозы должны использоваться только по их прямому назначению и заправляться водой питьевого качества, заправка технической водой не допускается.
51. На наружной поверхности цистерны автоводовоза должна быть надпись "Питьевая вода".
52. Люк цистерны автоводовоза должен иметь крышку с уплотнителями, закрывающуюся на замок, а раздаточный патрубок и кран, патрубки шланга для заправки водой иметь чехлы, предохраняющие их от загрязнения во время движения.
53. С профилактической целью каждая цистерна должна не менее одного раза в 3 месяца очищаться, промываться, дезинфицироваться. Дезинфекция должна проводиться методом орошения внутренних стенок цистерн или объемным методом. Также эти работы должны проводиться при получении неудовлетворительных результатов исследования воды.
54. Заправка водой цистерн водяного поезда должна проводиться из гидроколонок.
55. Качество воды из цистерн водяных поездов, автоводовозов, сливных резервуаров должно отвечать требованиям санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарно-эпидемиологические требования к качеству воды централизованных систем питьевого водоснабжения", утвержденных приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 28 июня 2004 года N 506 , зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2999 (кроме микробиологических показателей из сливных колодцев). В сливных колодцах вода по микробиологическим показателям должна соответствовать показателям качества согласно приложению 2 к настоящим санитарным правилам.
Сноска. Глава 7 дополнено Приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 26 сентября 2006 года N 437.

Приложение 1
к санитарно-эпидемиологическим
правилам и нормам "Санитарно-
эпидемиологические требования
к нецентрализованному
хозяйственно-питьевому водоснабжению»

Акт
очистки, промывки и дезинфекции колодцев (каптажей)

Населенный пункт________________________ "___" ____________200_г.

Комиссия в составе представителей:
государственного органа санитарно-эпидемиологической службы _____
_________________________________________________________________
^{(город, район)}
_________________________________________________________________
^{(должность, ф.и.о.)}

хозяйствующего субъекта__________________________________________
^{(должность, ф.и.о.)}

составили настоящий акт в том, что колодец, каптаж родника
(нужное подчеркнуть)
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
^{(место расположения, технические данные - глубина, объем)}

подвергнут очистке, промывке и дезинфекции_______________________
_________________________________________________________________
^{(указать реагент)}

при концентрации активного хлора____________________мг/дм ³ (г/м ³ )

продолжительность контакта_____________________час "__"____200_г.

Результаты физико-химического и бактериального анализов после
завершения дезинфекции на____листах прилагаются

Подпись представителя государственного органа санитарно-
эпидемиологической службы_____________________________________

Подпись представителя хозяйствующего субъекта_________________

Приложение 2
к санитарно-эпидемиологическим
правилам и нормам "Санитарно-
эпидемиологические требования
к нецентрализованному
хозяйственно-питьевому водоснабжению»

Перечень показателей качества питьевой
воды колодцев и каптажей родников

Показатели	Единицы измерения	Норматив
Органолептические
Запах, при 20 0 С	баллы	не более 2-3
Привкус, при 20 0 С	баллы	не более 2-3
Цветность	градусы	не более 30
Мутность	ЕМФ (единицы мутности по формазину)	в пределах 2,6 - 3,5
	или мг/дм 3 (по коалину)	в пределах 1,5 - 2,0
Химические компоненты
Жесткость общая	мг-экв/дм 3	в пределах 7-10
Нитраты (NО 3 - )	мг/дм 3 по N	Не более 45
Общая минерализация (сухой остаток)	мг/дм 3	до 1500
Окисляемость перманганатная	мг/дм 3	в пределах 5-7
Сульфаты (SO 4 2- )	мг/дм 3	не более 500
Хлориды (CL - )	мг/дм 3	не более 350
Химические вещества неорганической и органической природы	мг/дм 3	Согласно СанПИН "Санитарно- эпидемиологические требования к качеству воды централизованных систем питьевого водоснабжения"
Микробилогические
Коли-индекс	Кол. в дм 3	не более 10
Общее микробное число	Число образующих колонии микробов в 1 мл	не более 100
Термотолерантные колиформные бактерии 1)	Число бактерий в 100 мл	отсутствие
Колифаги 1)	Число бляшкообра- зующих единиц в 100 мл	отсутствие

Примечание: 1) Дополнительные показатели при обнаружении превышения параметров коли-индекса и микробного числа.

Орталықтандырылмаған шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларды бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігінің 2005 жылғы 13 мамырдағы N 229 Бұйрығы. Қазақсатн Республикасының Әділет министрлігінде 2005 жылғы 7 шілдеде тіркелді. Тіркеу N 3720. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010 жылғы 28 шілдедегі № 554 Бұйрығымен

Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010.07.28 № 554 Бұйрығымен.

"Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 10) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған "Орталықтандырылмаған шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитеті (Байсеркин Б.С.) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне мемлекеттік тіркеуге жіберсін.
3. Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі Ұйымдастыру-құқықтық жұмыс департаментінің директоры (Акрачкова Д.В.) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ресми жариялауға жіберсін.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау вице-министрі, Бас мемлекеттік санитарлық дәрігері А.А.Белоногқа жүктелсін.
5. Осы бұйрық ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Министрдің
міндетін атқарушы

"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрі
2005 жылғы 9 шілде

Бекітілді
Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау Министрінің
м.а. бұйрығымен
13»мамыр 2005 ж. N 229

Санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар
"Орталықтанбаған шаруашылық-ауыз сумен қамтамасыздандыруына
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптары"

МАЗМҰНЫ

1. Жалпы ережелері

1. Санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар "Орталықтанбаған шаруашылық-ауыз сумен қамтамасыздандыруына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптары" (одан әрі - санитарлық ережелер) ісі орталықтанбаған сумен қамтамасыздандыру объектілерін (су тарату желісі жоқ скважиналарды, құдықтарды, су құйылатын құдықтарды, су құйылатын резервуарларды, су таситын поездарды, су таситын автокөліктерді) жобалаумен, салумен, жөндеумен және пайдаланумен байланысты, меншіктігінің түріне байланыссыз барлық ұйымдар мен жеке тұлғалар үшін тағайындалған.
Ескерту. 1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 2006 жылғы 26 қыркүйектегі N 437 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Ұйымдардың басшылары және жеке тұлғалар осы санитарлық ережелердегі талаптардың орындалуын қамтамасыз етуі керек.

3. Осы санитарлық ережеде мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылды:
1) су таситын автокөлік - халыққа шаруашылық-ауыз суды жеткізуге арналған арнайы автомобиль көлігін құралы;
2) су алу құрылғысы - тұтынушыға су беруге арналған су объектілерінен су алу құрылғылары мен құралдардың кешені;
3) су таситын поезд - су құбыры мен орталықтандырылмаған сумен жабдықтау көздері жоқ елді-мекендерге шаруашылық-ауыз суды жеткізуге арналған арнайы темір жол цистерна-термостарынан және кластық вагондардан тұратын арнайы жабдықталған поезд;
4) орталықтандырылмаған сумен жабдықтау - суды пайдалану орындарына бермей, жалпы немесе жеке пайдалану үшін ашық ауыз суын алуға арналған құрылғылар;
5) санитарлық қорғау аймағы - су сапасы нашарлауының алдын алу үшін сумен жабдықтау көзін (ашық және жер асты), су құбыры қондырғыларын және олардың айналасындағы аумақты ластанудан қорғау мақсатында белгілі тәртіп орнатылуы тиіс, сумен жабдықтау көзі мен су құбыры қондырғыларының айналасында арнайы бөлінген аумақ;
6) каптаж - пайдалану мақсатында жер асты суларының табиғи жолмен ашылып, жер бетіне шығуын қамтамасыз ететін инженерлік-техникалық қондырғы;
7) сырттан әкелінетін сумен жабдықтау - су құбыры және орталықтандырылмаған сумен жабдықтау көздері жоқ елді-мекендерге шаруашылық-ауыз су қажеттілігіне арналған суды жеткізу;
8) бұлақ (қайнар) - жер асты суының жер бетіне табиғи жинақы шығуы;
9) ұңғыма - жер асты суын жер бетіне көтеруге арналған қондырғы;
10) су құятын резервуар - елді-мекен су құбырының су тарататын желісіне жібере отырып, шаруашылық-ауыз су қажеттілігі үшін сырттан әкелінетін суды құюға арналған топыраққа терең енгізілген немесе топырақпен көмкерілген ыдыс. Су құятын резервуарлар бетінде диаметрі 0,7 метр, құлыпталатын ауыздықты люгы бар құйма немесе құрама темір бетоннан жасалуы қажет;
11) құбырлы құдық - іргелері қаптаушы құбырлармен бекітілген, цилиндрлі тігінен тұрған арналар түрінде келетін, жер асты суын алуға арналған қондырғы;
12) шахта құдығы - сумен қамтамасыз ету мақсатында жер асты суын алу үшін жасалған тереңдігі көлденең кесімінен жоғары келетін тігінен тұратын жер қыртысының қазбасы.
Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 2006 жылғы 26 қыркүйектегі N 437 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Орталықтан баған шаруашылық - ауыз сумен
қамтамасыздандыруға арналған қондырғы құрылысын
салуға жер учаскесін таңдауға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық
талаптар

4. Орталықтанбаған шаруашылық - ауыз сумен қамтамасыз етуші көздері ретінде жер асты сулары қолданылуы тиісті. Оларды пайдалану арнайы жабдықталған су алу құрылымдарын орнату арқылы жүргізіледі (су тарату желісі жоқ скважиналар, шахтылы және құбырлы құдықтар, бұлақ каптаждары).

5. Су тарату желісі жоқ скважиналар, құдықтар және бұлақ каптаждары тұрғындардың шағын тобын және шаруашылық-тұрмыстық объектілерін ауыз сумен қамтамасыз ету үшін жасалуы керек.

6. Скважиналарды, құдықтарды және бұлақ каптаждарын орнату орнын таңдау геологиялық және гидрогеологиялық мәлімдемелердің негізінде жүргізіледі.

7. Құдықтарды және бұлақ каптаждарын орнату орындары ластанбаған участкелерде, ластаушы немесе ластауы ықтимал көздерінен, грунт суларының ағысы бойынша жоғары ең кемінде 50 метрден (онан әрі - м) алшақ орналасқан орыннан таңдап алынуы қажет: әжетханалардан, жуынды төгу шұңқырларынан, тыңайтқыш және улыхимикат қоймаларынан, өнеркәсіптік ұйымдардан, канализация құрылымдарынан, ескі істемеуші құдықтардан, мал қораларынан.

8. Су алу құрылымдарын орнатуға рұқсат етілмейді: жауын және қар суларымен су басатын участкелерде, ойлы, батпақтанатын орындарда; қар көшкіні және топырақтың басқа деформация болу орындарында; көліктің қарқынды жүру магистральдеріне 30 м жақын орындарда.

9. Құдықтар тұрғын ғимараттардан 100 м аспайтын қашықтықта орналастырылуы керек.

10. Су алу қонырғыларын жабдықтауда, шаруашылық - ауыз сумен қамтамасыз етуіне Қазақстан Республикасында қолдануы рұқсатталған материалдар (сүзгіштер, қорғаушы торлар, насостардың бөлшектері т.б.), реагенттер және шағын тазалау қондырғылары қолданылады.

3. Скважиналарға және құбырлы құдықтарға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

11. Скважиналарды бұрғылау және орнату қазіргі құрылыс нормалары мен ережелерінің (онан әрі - ҚЕН) талаптарына сай жүргізілуі тиісті.

12. Скважинаның конструкциясы судың дебитін өлшеуіне, сынамаларды алуына және жөндеу-қалыптастыру жұмыстарын жүргізуіне мүмкіндік беруі керек.

13. Скважинаның үстіңгі бөлігі жер бетіндегі павильонда немесе жер асты камерасында орналастырылуы тиісті. Олардың биіктігі 2,4 м кем болмауы керек. Су беруші құбырлар еденнен ең кемінде 0,5 м биік орналасуы қажет.

14. Скважинаның бас бөлігінің конструкциясы жер беткі сулары мен ластардың оның құбырлар арасындағы және құбырлар сыртындағы кеңістікке өтуін болдырмайтындай толық оқшаулануын қамтамасыз етуі керек.

15. Төңірегіндегі аумақта скважинаны санитарлық қорғау аймақтары қарастырылып, жер асты суларын ластардан қорғау шаралары жүргізілуі тиісті.

16. Құбырлы құдықтарды орнату үшін үстіңгі жағынан су өткізбеуші тау жыныстарымен қорғалған су горизонттары қолданылуы керек.
Құбырлы құдықтың үстіңгі (бас) бөлігі жер бетінен 0,8-1,0 м жоғары орналасып, оқшауланып жабылып, қаптаумен және шелекке арналған ілмесі бар су ағатын құбырмен жабдықталуы қажет.

4. Шахтылы құдыққа қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

17. Шахтылы құдық ең жоғары орналасқан қысымды емес жер асты су горизонтынан суды алу үшін жасалады. Құдық құрамына бас бөлігі, дің (ствол) және суды қабылдау камерасы кіретін, шеңберлі немесе квадрат түріндегі шахты болып табылады.

18. Құдықтың жер беткі (бас) бөлігі жер бетінен ең кемінде 0,7-0,8 м биік орналасуы керек. Құдықтың бас бөлігі қақпамен немесе люкпен жабылатын темірбетонды жапқышпен жабдықталады. Құдықтың жер бетіндегі барлық бөлігі қалқамен немесе күркемен жабылады. Құдық бас бөлігінің айналасында иленген және тығыздалған саздан немесе майлы саздақтан тереңдігі 2 м және ені 1 м нығыздалған болу керек. Құдықтың айналасында тастан, кірпіштен, бетоннан немесе асфальттан радиусы ең кемінде 2 м, құдықтан еңістігі 0,1 м отмостка жасалуы керек. Төгілген суды құдықтан әрі қарай әкетуіне арналған жыра жасалады. Құдықтың айналасы қоршалуы және оның жанында шелектер үшін орындық орнатылуы тиісті.

19. Шахтының іргелері тығыз болып, жер беткі және жоғары жатқан жер асты суларын құдыққа өткізбейтіндей оқшаулану керек.

20. Құдықтың іргелерін қаптау үшін бетонды немесе темірбетонды шеңберлерді, тасты, кірпішті, ағашты қолданады. Іргелерін қаптаушы тас (кірпіш) мықты және суға түс бермейтіндей болып, құрамында қоспалары жоқ жоғары маркалы цементті қолданып, бетонды немесе темірбетонды шеңбер түрінде қалануы қажет.

21. Іргелерін ағашпен қаптауда қалыңдығы ең кемінде 15 сантиметр (онан әрі - см) бөренелер түріндегі белгілі тұқымды сүректер таңдап алынуы керек: судан жоғары орналасқан бөлігі үшін шырша немесе қарағай, ал оның су жинаушы бөлігінде - қандыағаш, емен, қарағай ағаштары қолданылады. Ағаш материалдары қабығынан тазартылып, тік болып, 5-6 ай бұрын дайындалып, терең жарықтары, құрт жеген орындары болмай, саңырауқұлақтармен залалданбауы керек.

22. Сумен бірге топырақтың түсуін және судың лайлануын алдын алу үшін құдықтың түбіне кері сүзгіш төселеді.

23. Шахтылы құдықтан суды көтеру үшін әртүрлі конструкциялы насостарды (қолдық немесе электрлік) қолдану керек. Сондай-ақ бір немесе екі жақтан бұрайтын бұрғаларды, бір немесе екі шелек ілінген дөңгелекті бұрғаларды, берік бекітілген шелекпен жабдықталған су көтергіш тырнаны»қолдануға рұқсат етіледі.

5. Бұлақ каптаждарына қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

24. Каптаждар жоғары көтерілуші немесе төмен түсуші бұлақтардың (қайнарлардың) жер бетіне шығушы жер асты суларын жинау үшін тағайындалады. Жоғары көтерілуші бұлақтың суын жинау каптажды камераның түбі арқылы, ал төмен түсуші бұлақтардың суын-камераның іргесіндегі тесіктері арқылы жүргізіледі.

25. Құдықтың (каптаждың) жанындағы аумақ қоршалып және көркейтіліп, әрқашанда таза ұсталуы, төгілген сулар әрі әкетілуі, мұздарын жарып, шығарылып тұруы керек.

26. Құдықтың (каптаждың) маңайында радиусы 20 метрден жақын жерде кірді жууға және шаюға, машина мен әртүрлі заттарды жууға, малды суаруға рұқсат етілмейді.

27. Құдықтан суды алу үшін қоғамдық шелектер, насостар қолданылуы керек. Құдықтан (каптаждан) суды тұрғындардың әкелген шелектерімен алуына, қоғамдық шелектен суды алу үшін үйден әкелген ожауларды қолдануына рұқсат етілмейді.

28. Құдықтағы суды қыста қатып қалуынан қорғау үшін таза сабан, шөп, жоңқалар қолданылады, олар құдыққа (каптажға) түспейтін болуы керек. Осы мақсат үшін көңді, шынымақталарды және басқа синтетикалық материалдарды қолдануға рұқсат етілмейді.

29. Жылына ең кемінде бір рет құдықтар (каптаждар) лайдан тазартылып, құрылымдарына, жабдықтарына жөндеулер жүргізілуі керек.

30. Құдықты (каптажды) тазалау, жуып-шаю және дезинфекциялау ондағы судың сапасының нашарлануында, сондай-ақ таралуы су факторымен байланысты инфекциялық аурулардың тіркелуінде жүргізіліп, соңынан осы бұйрықтың 1 қосымшасына сәйкес акт жазылады.

31. Құдықтарға дезинфекция жасау үшін Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсатталған заттар қолданылуы керек.

32. Ауыз су қажеті үшін жарамсыз құдықтар жойылуы керек. Құдықтар таза топырақпен-сазбен толтырылып, қатты тығыздалады. Жойылған құдықтың үстіндегі жердің беті төбешік түрінде 0,2-0,3 м жоғары тұруы керек (топырақтың шөгуін ескеріп).

33. Егер микробиологиялық көрсеткіштері бойынша судың сапасының нашарлану себебін анықтауға және (немесе) жоюға мүмкіндік болмаса құдықтағы (каптаждағы) су тұрақты залалсыздандырылып тұруы қажет. Судың тұрақты химиялық ластануында құдықты жою туралы шешім қабылдануы тиісті.

6. Орталықтанбаған сумен қамтамасыздандыруда
судың сапасына қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

34. Құдықтардағы және бұлақ каптаждарындағы су құрамы мен қасиеттері бойынша осы санитарлық ережелердің 2 қосымшасына сәйкес ауыз судың сапасына сай келуі қажет.

35. Орталықтанбаған сумен қамтамасыз етуші көздегі судың радиациялық тұрғыдан қауіпсіздігі халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттығы саласындағы нормативтік актілеріне сәйкес бағаланады.

7. Суды жеткізу бойынша су құятын құдыққа, су құятын резервуарларға, көлік құралдарына және су толтыру пункттеріне қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

Ескерту. 7-бөліммен толықтырылды - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 2006 жылғы 26 қыркүйектегі N 437 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

36. Су құятын құдықтың орналасқан жері мен құрылысы осы санитарлық ереженің 7 , 18 , 19 , 23 -тармақтарында көрсетілген талаптарға жауап беруі тиіс.
37. Люк резервуардың ішіне шаңды, топырақты, сондай-ақ жаңбыр және көктемгі сел кезінде суды жібермейтін жаппаның үстінде орналасуы тиіс.
38. Резервуар жәндіктер мен басқа да заттардың резервуардың ішіне түсуін болдырмайтын сүзгісі бар биіктігі 2 метр желдеткіш құбырымен жабдықталуға тиіс. Резервуар қоршалған болуы тиіс.
39. Резервуардың түбі еңіс болуы, ал оның түпкі бөлігі люк ернеуінің астында орналасуы қажет. Резервуардың түпкі бөлігіне шөгінділерді, сондай-ақ резервуарды жуу және зарарсыздандырудан кейінгі суды шығару жүзеге асырылатын қарау құдығымен байланысатын су ағысын реттейтін тосқауылы бар құбыр орнатылуы қажет.
40. Су құятын құдықтарды және резервуарларды алдын ала тазалау, дезинфекциялау жылына 2 рет, сондай-ақ микробиологиялық көрсеткіш бойынша суды зерттеудің қанағаттанғысыз нәтижесін алған кезде жүргізіледі. Дезинфекция зарарсыздандыру құралымен бүрку әдісімен немесе көлемді әдіспен жүргізілуі қажет. Микробиологиялық көрсеткіш бойынша судың сапасын қолдау үшін керамикалық мөлшерлеу патрондарын орнатуға болады.
41. Әрбір су таситын поезд оларды су құятын келте құбырларға жалғастыруға мүмкіндік беретін шлангімен жабдықталуы қажет. Тұтынушылардың суды цистернадан тікелей алуы үшін олар арнайы су құбырының крандарымен жабдықталуы қажет.
42. Цистерналар судың толық төгілуіне арналған құрылғылармен жабдықталуы қажет. Су жіберу крандары цистернаның ең төменгі бөлігіне жасалады.
43. Цистерналар люктерінің қақпақтары су құю станцияларында ғана ашылуы және жабылуы қажет. Люктің және крандардың қақпақтарының кілттері су құятын поездарды жөнелтетін жұмысшыда сақталуы қажет.
44. Цистерналар жазғы уақытта судың ысуын және жылдың салқын кезеңінде қатып қалуын болдырмау үшін жылу сақтайтын материалдармен жабылуы қажет.
45. Цистернаның сыртқы екі жақ бетінде "Ауыз су" деген жазу болуы қажет.
46. Дезинфекциялау үшін Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген құралдар пайдаланылуы қажет.
47. Цистерналар жуу және зарарсыздандырудан кейін ауыз сумен толтырылады, содан кейін қалдық хлор мен микробиологиялық көрсеткішке сынама алынады. Бақылаудың нәтижесі арнайы журналға енгізіледі.
48. Суды құюға және төгуге арналған шлангілер мен басқа да қажетті мүккәмал су таситын поездың қызметтік вагонының арнайы бөлімінде сақталады.
49. Су таситын поезға қызмет етуші адамдар су таситын автокөліктің жүргізушісі Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 2656 болып тіркелген "Халықтың декреттелген тобының міндетті медициналық қараудан өту ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 20 қазандағы N 766 бұйрығына сәйкес медициналық қараудан өтуі, сондай-ақ Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 2531 болып тіркелген "Халықтың декреттелген тобын гигиеналық оқытуды ұйымдастыру және өткізу жөніндегі ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 17 қыркүйектегі N 688 бұйрығына сәйкес гигиеналық оқытудан өтуге тиіс.
50. Су таситын автокөліктерді тікелей бағыт бойынша ғана пайдалану және сапалы ауыз суымен толтыру қажет, техникалық сумен толтыруға болмайды.
51. Су таситын автокөлік цистернасының сыртқы бетінде "Ауыз су" деген жазу болуы қажет.
52. Су таситын автокөлік цистернасының люгінде құлыппен жабылатын, нығыздаушы қақпағы болуы, ал су тарату келте құбырларында және кранда, сумен толтыруға арналған шлангінің келте құбырларында қозғалыс кезінде олардың ластануынан сақтайтын тысы болуы қажет.
53. Әр цистерна алдын алу мақсатында 3 айда кемінде бір рет тазартылуы, жуылуы, дезинфекциялануы тиіс. Дезинфекция цистернаның ішкі қабырғаларына су бүрку әдісімен немесе көлемді әдіспен жүргізілуі қажет. Сол сияқты бұл жұмыстар суды зерттеудің қанағаттанғысыз нәтижелерін алған кезде жүргізілуі тиіс.
54. Су таситын поездың цистерналарын сумен толтыру су колонкаларымен жүргізілуі тиіс.
55. Су таситын поездың цистерналарындағы, су таситын автокөліктегі, су құятын резервуардағы судың сапасы Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 2999 болып тіркелген Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрі міндетін атқарушының 2004 жылғы 28 маусымдағы N 506 бұйрығымен бекітілген "Ауыз сумен жабдықтаудың орталықтандырылған жүйесінің су сапасына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" туралы санитарлық-эпидемиологиялық ережесі мен нормаларының талаптарына жауап беруге тиіс (су құятын құдықтардың микробиологиялық көрсеткіштерінен басқа). Су құятын құдықтарда су микробиологиялық көрсеткіш бойынша осы санитарлық ереженің 2 -қосымшасына сәйкес сапа көрсеткішіне сәйкес болуы қажет.

1 Қосымша
"Орталықтанбаған шаруашылық-ауыз
сумен қамтамасыздандыруына
қойылатын санитарлық-эпидемио-
логиялық талаптары" бойынша
санитарлық-эпидемиологиялық
ережелері мен нормаларына

А К Т
Құдықтарды (каптаждарды) тазалау, жуу және
дезинфекциялау бойынша

Елді мекен ____________________ "__"_______________ 200__ ж.

Төмендегі өкілдер құрамындағы комиссиямен: мемлекеттік
санитарлық қадағалау органының______________________________________
____________________________________________________________________
(қала, аудан)
____________________________________________________________________
(қызметі, аты, тегі)
заңды, жеке тұлғаның________________________________________________
_______________________________________ қатысуында осы акті жазылды.
(қызметі, аты, тегі)
_____________________________________________________ орналасқан
(орналасу орны, техникалық мәлімдемелері - тереңдігі, көлемі)
құдыққа, бұлақ каптажына (керегінің астын сыз) тазалау, жуу және
дезинфекциялау жұмыстары жүргізілді_________________________________
____________________________________________________________________
(реагентті көрсет)
хлордың белсендігінің концентрациясында _____________________ мг/дм ³
(г/м ³ ) жанасу уақытында_________________сағат "___"________ 200__ ж.
Дезинфекцияны аяқтаудан кейінгі судың физико-химиялық және
бактериологиялық анализдері __________ парақта беріледі.

Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық
қадағалау органы өкілінің қолы ________________________

Заңды, жеке тұлғаның қолы ________________________

2 Қосымша
"Орталықтанбаған шаруашылық-ауыз
сумен қамтамасыздандыруына
қойылатын санитарлық-эпидемио-
логиялық талаптары" бойынша
санитарлық-эпидемиологиялық
ережелері мен нормаларына

Құдықтар мен бұлақ каптаждарындағы ауыз су сапасының
көрсеткiштерiнiң тiзiмi

Көрсеткіштері	Өлшем бірліктері	Нормативтері
Органолептикалық
Иісі, 20 о С-та	балл	2-3 тен аспауы
Дәмі, 20 о С-та	балл	2-3 тен аспауы
Түсі	градус	30 дан аспауы
Лайлығы	ФЛБ (формазин бойынша лайлық бірліктері)	2,6-3,5 аралығында
	немесе мг/дм 3 (коалин бойынша)	1,5-2,0 аралығында
Химиялық компоненттері
Жалпы кермектігі	мг-экв/дм 3	7-10 аралығында
Нитраттары (NO 3 - )	мг/дм 3 (N бойынша)	45 тен аспауы
Жалпы минералдануы (құрғақ қалдығы)	мг/дм 3	1500 дейін
Перманганатты тотығуы	мг/дм 3	5-7 аралығында
Сульфаттар (SO 4 2- )	мг/дм 3	500 ден аспауы
Хлоридтер (CI - )	мг/дм 3	350 ден аспауы
Бейорганикалық және органикалық текті химиялық заттар	мг/дм 3	СанПиН "Санитарно- эпидемиоло- гические требования к качеству воды центра- лизованных систем питьевого водоснаб- жения" құжатына сәйкесті.
Микробиологиялық
Коли-индекс	дм 3 судағы саны	10 нан аспауы
Жалпы микробтық саны	1 мл микробтардың колонияларының саны	100 ден аспауы
Термотолерантты колиформды бактериялар 1)	100 мл бактерия- лардың саны	болмауы
Колифагтар 1)	100 мл бляшка құраушы бірліктерінің саны	болмауы

1) - коли-индекс және микробтық сан параметрлерінің
өсуіндегі қосымша анықталатын көрсеткіштері